Rahman ve Rahim Olan - WordPress.com › 2018 › ...Ebu’l Asl Hz Abdullah Hz Hamza Ö:625 Uhud Ebu Talip (İslamı Red) Hz Abbas Ebu Leheb (İslamı Red) Dırar Haris (isl.önce

15.03.2010

Rahman ve Rahim Olan

Allah’ın Adıyla

DİNİ DURUM

1. HZ MUHAMMED’İN PEYGAMBER OLARAK GÖNDERİLDİĞİ ORTAM

1.6 Dini Durum

Yahudilik

Hıristiyanlık

Mecusilik

Sabiilik

Putperestlik

Haniflik

Eski Araplarda Din

1.6 DİNİ DURUM - YAHUDİLİK

1.6.1 Yahudilik

Arabistan'a giren semâvî dinlerden en önemlisi ve

eskisi Yahudiliktir.

Bu din, Filistin'den Suriye-Hicaz arasındaki yerlere

sığınmak zorunda kalan Yahudiler vasıtasıyla gelmiş

ve Yesrib'e kadar girmiştir.


1.6.1 Yahudilik

Milâttan önce VI. yüzyılda Babil Kralı Buhtunnasr’ın

Kudüs’ü işgal edip Yahudileri Babil’e götürdüğü

sırada bunlardan bazılarının kaçarak Medine,

Hayber, Vâdi’l-Kurâ ve Fedek gibi Hicaz’ın bazı

kesimlerine yerleşmişlerdir.


1.6.1 Yahudilik

Medine çevresi ile Yemen hâriç tutulursa, Yahudiliğin

Araplar arasında pek fazla ilgi görmediği müşahede

edilmektedir.

Mevcut Yahudiler de Filistin kökenli idiler.


1.6.1 Yahudilik

Milâttan sonra II. veya III. yüzyılda Yesrib’e yerleşen

Evs ve Hazrec ile Yahudiler arasında meydana gelen

sürtüşmeler bu dinin bölge Arapları üzerinde pek etkili

olmamasına yol açmıştır.

Bununla birlikte Evs ve Hazrec’den bazı Arapların

Yahudi din adamlarına gelerek bu dini kabul ettikleri

de söylenmektedir


1.6.1 Yahudilik

Yemen’de ise Yahudilik sınırlı da olsa yayılmıştı.

Himyerî hükümdarı Zûnüvâs’ın Yahudiliği kabul edip

Hristiyanlara hücum ettiğini daha önce belirtmiştik.

Yahudiliğin Araplar arasında ilgi görmemesinde,

onların kendilerini Allah’ın seçilmiş halkı olarak

görmelerinin rolü vardır.


1.6.1 Yahudilik

Çünkü Araplar, kendilerini alt bir seviyede kabul eden

bir dine girmeye kolay kolay yanaşmazlardı.

Yahudiler mal temin etmeye verdikleri önem kadar

dinlerini yaymak için çalışmamışlardır.


1.6.1 Yahudilik

Bunun yanısıra o dönemde Yahudilerin;

vefasız,

fitne çıkaran ve

mal düşkünü

olarak şöhret bulmaları Arapların hoşuna gitmiyordu.


1.6.1 Yahudilik

Yemen’de Zûnüvâs’ın Hristiyanlara yaptığı zulümler

ve Medine’deki Yahudilerin Evs ve Hazrec’e karşı

olumsuz tutumları da Arapları onlardan soğutmuş

olmalıdır.


1.6.1 Yahudilik

Öte yandan Yahudiliğin birçok hükmünün bedevîlerin

hayat tarzlarına uygun olmamasının da bu dinin

Araplar tarafından kabul görmemesine sebep olduğu

söylenebilir.


1.6.1 Yahudilik

Himyer, Benî Kinâne, Benî Hars b. Ka'b, Kinde isimli

kabileler yahudi idi.

Medine-i Münevvere'de yahudüer tamamen hakimiyet

kurmuş ve Tevrat'ı öğretmek için Beytü'l-Midrâs

dedikleri okullar tesis etmişlerdi.

Hayber kalesinin

bütün halkı yahudi idi.

Îmreu'l-Kays'ın

çağdaşı meşhur şair

Samuel b. Adiyâ bir

yahudi idi.

Onun vefakârlığı

bugün bile

Arabistan'da dar-ı

mesel olarak söylenir.


1.6.1 Yahudilik

Kitab ehli olanların yaptıkları rivayetler Mekke-i

Mükerreme'de o kadar yayılmış, o kadar yaygınlık

kazanmıştı ki, Hz. Peygamber sallallahu aleyhi

vesellem Efendimize Kur'ân-ı Kerîm nazil olduğu

sıralarda inen âyetlerde İsrailoğullarına ait olaylar

anlatılırken, kâfirler Hz. Peygamber'e, yahûdî veya

hıristiyanlar öğretiyorlar diye şüpheye düşmüşlerdi.

"Şüphesiz biz onların

'Kur'ân'ı O'na ancak bir insan öğretiyor'

dediklerini biliyoruz." (Nahl, 16/103)

1.6 DİNİ DURUM - HIRISTİYANLIK

1.6.2 Hırıstiyanlık

Hristiyanlık Arap Yarımadası'nın kuzey bölgesinde,

özellikle Gassânîler ve Hîreliler arasında yayılmıştı.



Gassaniler, Hirelilerden çok önce Hristiyanlaşmışlar

ve Ya’kûbî mezhebini kabul etmişlerdi. Çünkü

Gassânîler Bizans imparatorluğu ile sıkı ilişki içinde

bulunuyorlardı.

Ya’kûbîlik Suriye’deki Arap kabileleri arasında da

yayılmıştır. Irak bölgesinde ise Hristiyanların çoğu

Nastûrî mezhebini benimsemiş ve Hîre’de bir

Hristiyan Arap topluluğu oluşmuştu.



Hristiyanlık, Irak ve Suriye’de Gassânîler ve Hîreliler

yanında,

Tenûh, İyâd, Lahm, Cüzâm, Tağlib ve Bekir gibi birçok

Arap kabilesi arasında da geniş bir şekilde yayılmıştır.

Hristiyanlığın Yemen

ve Güney

Arabistan'daki

durumuna gelince,

bu dinin mensupları

Necran’da yoğun bir

şekilde

bulunuyorlardı.


Buraya Hristiyanlık

Habeş hakimiyeti

döneminde girmiştir.

Bizans imparatorları

da nüfuzlarını ve

ticaretlerini

genişletmek için

Hristiyanlığı bir araç

olarak kullanmışlar,

bu amaçla Necran’a

papaz göndermişler

ve buraya Necran

Kâbesi diye anılan bir

de manastır

yaptırmışlardır.


İkinci Habeş

hakimiyeti döneminde

de başta Ebrehe

olmak üzere Habeş

valileri Hristiyanlığı

yaymak için büyük

çabalar

sarfetmişlerdir.

Fil Olayı bu

teşebbüsleri açık bir

şekilde

göstermektedir.


Hristiyanlık Hicaz

bölgesinde Mekke,

Medine ve Tâif’te,

yayılmamakla birlikte,

biliniyordu.

Hristiyanlık Orta

Arabistan’daki

putperestler üzerinde

önemli bir etkide

bulunmamıştır.




"Rebîa ve Gassân kabileleri hıristiyandı ve bunun

Kudâ'a kabilesinde de etkisi görülüyordu.

Hıristiyanlık oldukça gelişmiş ve yayılmıştı ki, bizzat

Mekke'de -Varaka b. Nevfel gibi- ibranî diliyle İncil'i

okuyabilen kişiler bulunuyordu.

Mekke'de, Suriye'ye giderek Hıristiyanlık eğitimi

görmüş başka insanlar da vardı.

Kusay

Abd-i Menaf

Haşim

(Şeybe)

Abdulmuttali

b

Hz Abdullah

Hz Muhammed

(s.a.v)

Zühre

Kilab

Abdul-UzzaAbduddar

Esed

HüveylidNevfel

El-Avvam Hz Hatice

HZ HATİCE’NİN SOYU

Varaka

Ez-Zubeyr

1.6 DİNİ DURUM - MECUSİLİK

1.6.3 Mecusilik

Arap Yarımadası'nda bulunan Mecusîlerin büyük

çoğunluğu Bahreyn, Yemen ve Umman’da oturan

İranlılardan ibaretti.

Mecusiler;

Ateşe taparlar.

1.6.3 Mecusilik

Mecusiler;

İneğe taparlar.

1.6.3 Mecusilik

Mecusiler;

timsaha taparlar.

1.6.3 Mecusilik

Mecusiler ölülerini

gömmezler, hususi

yaptırılan kulelerde

saklarlar ve

akbabalara yedirirler

.

1.6.3 Mecusilik

İslâm'ın doğduğu

sırada;

Sâsânî

imparatorluğunun

resmî dini olan

Mecusîlik,

Araplar arasında pek

itibar görmemiştir.

.

1.6.3 Mecusilik

1.6 DİNİ DURUM - SABİİLİK

1.6.4 Sabiilik

Sabiîler;

En tercih edilen rivayete göre, bi'setten önce

kavimlerinin puta tapmasından hoşlanmayarak,

gönüllerine hitap eden ve samimiyetle

bağlanabilecekleri bir itikat arayan Araplardır


1.6.4 Sabiilik

Sâbiîler Kur'an-ı Kerim'de, Araplar tarafından Ehl-i

kitap olarak bilinen Yahudiler ve Hristiyanlarla birlikte

anılmışlardır.


1.6.4 Sabiilik

Bunlardan, Allah'a ve ahiret gününe inanıp salih amel

işleyenler için Rab'leri katında mükâfat bulunduğu,

korkularının olmayacağı ve üzüntü çekmeyecekleri

bildirilmiş; ayrıca Arapların yaşadığı çevrede bulunan

diğer gruplarla birlikte Sâbiîler de zikredilmiş, Allah'ın

kıyamet günü bunlarla ilgili hükmünü vereceği

belirtilmiştir.

Bakara 62.


1.6.4 Sabiilik

Sâbiîler Yüce varlık inancı (hayat kültü), Yaratıcı Güç,

gibi temel inanç esaslarına sahiptirler.

Kutsal metinleri vardır.


1.6.4 Sabiilik

Kendilerine özgü dua, vaftiz, oruç, kurban kesme,

kutsal günler, bayramlar ve kendine has işlevleri olan

mabetleri vardır.


VAFTİZ


1.6.4 Sabiilik

• Sarhoşluk veren alkollü maddelerin içilmesini

haram sayarlar,

• Heykel ve suretlere tapınmayı büyük günah kabul

ederler.


1.6.4 Sabiilik

Sâbiîler dinlerinin Hz. Âdem'le başladığını iddia

ederler.

Onlara göre Sâbiîlikte mevcut olan vaftiz, âyin

yemekleri ve ibadetlerin prototipleri Âdem'e,

yaratıldığında öğretilmiş, uygulaması yaptırılmıştır.


1.6.4 Sabiilik

Sâbiîler kutsal kitaplarında Hz. Yahya'ya büyük önem

verir, onu ışık peygamberi ve gerçek peygamber

olarak tavsif ederler. Ahir zaman ve ahiret inancına

sahiptirler.


1.6.4 Sabiilik

Kur'an-ı Kerim'de işaret edilen Sâbiîler bunlar

olmalıdır.


1.6.4 Sabiilik

Diğer yandan Araplar;

Kavminin dinini terk edip başka bir dine giren kimseye

de Sâbiî derlerdi.

Bu ikinci anlamda olmak üzere Mekkeliler Hz.

Muhammed (s.a.s.)’e ve ilk Müslümanlara da Sâbiî

demişlerdi.

1.6 DİNİ DURUM - PUTPERESTLİK

1.6.5 Putperestlik

Câhiliye Dönemi Araplarında güneşe tapanlar da

vardı.

Güneş, güney Araplarında dişi, Tedmürlülerde ise

erkek tanrı olarak kabul edilirdi.

Meşhur putlardan Lât, Menât ve Uzzâ, güneşi temsil

eden tanrılar olarak kabul edilirdi.


Lat

Uzza

Menat

Lat

Menat

Uzza

Lat

Menat

LAT – MENAT – UZZA (ALLAH’IN KIZLARI)


1.6.5 Putperestlik

Güneşin kutsal kabul edilmesi ve tanrı olarak

algılanması dolayısıyla, İslâm’dan önce Abdüşems

(güneşin kulu) adı yaygın olarak kullanılmaktaydı.

Abdüşems adı Kureyş kabilesi arasında da

kullanılıyordu.

Abd-i Menaf Haşim

5 Erk-5 Kız

(Şeybe)

Abdulmuttali

b

Ebu’l Asl Hz Abdullah

Hz Hamza

Ö:625 Uhud

Ebu Talip

(İslamı Red)

Hz Abbas

Ebu Leheb

(İslamı Red)

Dırar

Haris

(isl.önce öl)

Zübeyr

(isl.önce öl)

Kusem

HaclMukavvimHAŞİMİLER VE EMEVİLER’İN SOYU

Abduşşems

(Ümeyye)

Harb

Ebu Sufyan El-HakemAffan

Muaviye

Yezid Hz Osman

Ö:656

Mervan

Abdül Melik

(Emevi Half)

Yezid


1.6.5 Putperestlik

Güneşe tapanlar, güneşi temsil eden putun

bulunduğu tapınakta güneşin doğuşu, zevâli ve batışı

sırasında günde üç vakit dua ederlerdi.

Bu üç vakit, güneşe tapanlara muhalefet için İslâm’da

kerahet vakti kabul edilmiştir.


1.6.5 Putperestlik

Güneş’in dışında daha başka yıldızların da kutsal

sayıldığı görülmektedir.

Lahm, Himyer ve Kureyş kabileleri tarafından şi’râ

yıldızı (Sirius) takdis ediliyordu.

Kur’ân-ı Kerim’de, bu yıldıza işaret edilerek “Doğrusu,

şi’râ yıldızının Rabbi O (Allah)’dır” buyrulur.

Şİ’RA YILDIZI


1.6.5 Putperestlik

Kuzey Arapları, yani Hz. İsmail ve nesli, başlangıçta

tevhid inancına sahiptiler.

Kâbe, tevhid inancının simgesi idi.

Putperestlik onlar arasına dışarıdan sokulmuş ve

daha sonra Allah’a şirk koşmayı âdet haline

getirmişlerdir.


1.6.5 Putperestlik

Putperestliğin doğal sonucu olarak put evleri şeklinde

çok sayıda tapınak yapılmıştır.


1.6.5 Putperestlik

Tapınaklara genellikle ev (beyt) denilir, küp şeklinde

olanlara da kâbe adı verilirdi.

Bunun dışında herkes bir tapınak sahibi olmak ister,

buna gücü yetmeyenler Kâbe’nin veya diğer

tapınaklardan birinin önünde hoşuna giden bir taş

diker ve bu taşın etrafında tapınağı tavaf eder gibi

dönerlerdi.


1.6.5 Putperestlik

Bedevîler çadırdan tapınak yaparlardı.

Ayrıca her aile bir put edinip evine koyarak ona

tapardı.

Ev halkından birisi bir yolculuğa çıkacağı zaman elini

ve yüzünü bu puta sürerdi. Bu, onun yola çıkmadan

önce en son yaptığı iş olurdu.


1.6.5 Putperestlik

Yolculuktan döndüğü zaman da yine o puta elini

yüzünü sürer, bu da o kişinin yolculuktan döndükten

sonra ailesini görmeden yaptığı ilk iş olurdu.

Dolayısıyla her ev bir tapınak gibiydi.

Bunun dışında kabilelerin ortak olarak kullandıkları

tapınaklar da vardı.


1.6.5 Putperestlik

Taif şehrinde oturan Sakîf kabilesinin “Lât” adlı putu

vardı. Sakîfliler Lât için bir de tapınak yapmışlardı. Bu

tapınağı Kâbe’ye rakip görürlerdi.

“Uzzâ” adlı puta Kureyş ve Kinâne kabileleri tapardı.

Bu put Mekke dışında Batn-ı Nahle denilen yerde

bulunuyordu.


1.6.5 Putperestlik

Medine’deki Evs ve Hazrec ile çevresindeki bazı

müşrik kabilelerin putu olan Menât, Kızıldeniz

kenarında el-Müşellel’de, Kudeyd adlı yerde idi.


Uzza

Lat

Menat


1.6.5 Putperestlik

Kur'an-ı Kerim'de bu putların adları şöyle

geçmektedir: "Gördünüz mü o Lât ve Uzzâ'yı? Ve

üçüncüleri olan ötekini, Menât'ı"? (Necm 19-20)

Bütün bu tapınaklar, Kâbe’nin itibar görmesini asla

engelleyememişti.


1.6.5 Putperestlik

Kâbe’de 360 put vardı. Bunların en büyüğü ve

önemlisi Hübel’di. Bu, aslen Kuzey Arabistan

tanrılarından olduğu halde, daha sonra Mekke'ye

getirilmiştir. Hübel’in, Mekke'ye, Huzâalı Amr b. Luhay

veya Huzeyme b. Müdrike tarafından getirildiği

söylenmektedir.


1.6.5 Putperestlik

Esasında puta tapma âdetini de Hicaz’a Suriye’den

Amr b. Luhay getirmiştir.


1.6.5 Putperestlik

Amr, yakalandığı bir hastalıktan kurtulmak için Belkâ

denilen yere giderek orada bir su pınarında

yıkanmıştır.

Burada insanların bir takım putlara taptığını görmüş,

bunlara niçin taptıklarını sorunca onlar “Bunlara

taparız, yağmur istesek yağdırırlar, yardım istersek

yardım ederler” demişlerdir. Amr, onlardan aldıkları

putlardan birkaç tanesini getirip Kâbe’nin yanına

dikmiştir.


1.6.5 Putperestlik

Daha sonra Kusay Hübel’i Kâbe’nin içine

yerleştirmiştir.

Kureyşliler Amr b. Luhay’ı taklit ederek edindikleri

putları Kâbe’nin çevresine yerleştirmeye ve bu

putların önünde fal okları çekmeye başlamışlardır.


1.6.5 Putperestlik

Hübel'in önünde yedi adet fal oku vardı.

Araplar; yolculuğa çıkmak, ticaret yapmak, evlenmek,

nesebi şüpheli bir çocuğun babasını belirlemek, diyet

ödetmek, su kuyusu açmak gibi işleri yapmak

istediklerinde bu fal oklarını çekerler, ona göre

hareket ederlerdi.


1.6.5 Putperestlik

Kureyş mensupları hac için Kâbe'yi ziyarete gelen

kabilelerden istifade etmek ve ilgilerini çekmek

amacıyla başka kabilelerin putlarını da Kâbe'nin

çevresine dikiyorlardı.

Ayrıca Safâ’da bulunan İsâf ile Merve’de bulunan

Nâile, Kâbe çevresinde yer alan diğer putlardı.

Müşrikler bunların yanında kurban keserlerdi.

Mekke’nin Tarihi:

Kendisine peygamberlik görevi verilmiş ve peygamberliğinin de on üç

yılını burada geçirmiştir

SAFA

MERVE

İsaf Putu

Naile Putu


1.6.5 Putperestlik

Kur’ân-ı Kerim’de müşriklerin Vedd, Süvâ’, Yeğûs,

Yeûk ve Nesr adlı putlarından bahsedilmektedir:

“İnsanlara:'Sakın tanrılarınızı bırakmayın. Vedd,

Süvâ’, Yeğûs, Yeûk ve Nesr putlarından asla

vazgeçmeyin' dediler”. (Nuh 23)


Vedd

Süva’

Yeük

Nesr

Yeğus

Vedd: Kelb kabilesinin

putu idi. Dûmetülcendel’de

bulunuyordu.

Süvâ’: Kadın şeklindeydi.

Hüzeyl kabilesinin

putuydu.


Vedd

Süva’

Yeük

Nesr

Yeğus

Yeğûs: Aslan

görünümünde idi.

Yemen’deki Mezhic ve

Cüreş kabileleri buna

taparlardı.

Yeûk: At şeklinde idi.

San’a’ya Mekke yönünde

iki gecelik mesafede

bulunan Hayvân adlı bir

köyde bulunuyordu.


Vedd

Süva’

Yeük

Nesr

Yeğus

Nesr: Himyerîlerin

Yahudiliği kabul etmeden

önce taptıkları put idi. Bu

put, Hicaz’ın bazı

bölgelerinde de

tanınmakta idi.


1.6.5 Putperestlik

Aslında putperestliğin yayılmasından sonra da

Araplar diğer tanrı ve putların yanında Allah’ı

tanıyorlar,

• O’na putlara tanıdıklarından daha üstün sıfatlar

veriyorlar,

• O'nun adına yemin ediyorlardı.

• Müşrikler, putlardan ayrı olarak kendilerini, gökleri

ve yeri yaratanın Allah olduğunu biliyorlardı.


1.6.5 Putperestlik

Kur’ân-ı Kerim’de bu hususa işaret eden pek çok

âyeti kerime vardır. Bir âyet-i kerîmede şöyle

buyrulur:

“Andolsun ki, onlara

‘Gökleri ve yeri yaratan kimdir?’

diye sorsan

‘Allah’tır’ derler“.

(Zümer 38)


1.6.5 Putperestlik

Yağmur yağdıran ve onunla toprağı canlandıranın

Allah olduğuna inanıyorlardı. Bir âyet-i kerîmede

“Andolsun ki, onlara

‘Gökten su indirip onunla, ölümünden sonra yeri dirilten kimdir?’

diye sorsan şüphesiz

‘Allah’tır’ derler.”

(Ankebut 63) buyrulur.


1.6.5 Putperestlik

• Yeminlerini Allah adına yaparlar,

• Meleklerin Allah’ın kızı olduğuna inanırlar,

• O’na oğullar ve kızlar isnat ederlerdi.

• Ancak müşrikler putların kendileri için Allah’a birer

şefaatçi olduğunu düşünürler ve onlara kendilerini

Allah’a yaklaştırmaları için taparlardı.


1.6.5 Putperestlik

Bununla ilgili olarak Kur'an'da şöyle buyrulur:

“O’nu bırakıp da putlardan dost edinenler ‘onlara, bizi

Allah’a yaklaştırsın diye kulluk ediyoruz’

derler...”.(Zümer 3)


1.6.5 Putperestlik

Cahiliye döneminin başlıca tapınma şekillerine

gelince, müşrikler put evlerinde;

• Dua,

• Secde ve

• Tavaf ederler,

• Adakta bulunurlar,

• Kurban keserler,

• Sadaka verirlerdi.


1.6.5 Putperestlik

Bu tür ibadetlerin başlıca gayeleri ise;

• Sağlık,

• Afiyet,

• Servet kazanmak,

• Savaşlarda zafer elde etmek,

• Erkek çocuk sahibi olmak için putların ilgi, yardım ve

şefaatine nâil olmaktı.


1.6.5 Putperestlik

Görüldüğü gibi putlara karşı bu tapınmalar ve saygılar

dünyevî maksatlara yöneliktir.

Çünkü;

müşrikler ahirete inanmazlardı;

yeniden dirilmeyi “eskilerin masalları” sayarlardı.

Bu yaygın inkara rağmen sayıları az da olsa ahirete

inanan kimseler vardı.


1.6.5 Putperestlik

Hz. İbrahim’den intikal eden bazı ibadet ve gelenekler

yerine getirilmeye devam ediliyordu.

Mesela Yesribli hacılar Kâbe'yi tavaf edip, Arafat’ta

vakfe yaptıktan ve Mina’daki görevlerini de ifa ettikten

sonra Menât’a gider, onun yanında tıraş olur ve

ta’zimde bulunurlardı.

1.6 DİNİ DURUM - HANİFLİK

1.6.6 Haniflik

Cahiliye döneminde Allah’ın birliğine inanan,

putperestliği reddeden ve Kureyş'in yanlış âdet

ve inançlarına karşı çıkan bazı kimseler vardı.

Bunlara Hanîf (çoğulu hünefâ, ahnâf) denilmektedir.

Tevhit inancına sahip olan Hanifler Hz. İbrahim’in

dinini yaşatmaya çalışırlar,


1.6.6 Haniflik

Yahudilik ve Hristiyanlıktan uzak kalırlar,

putperestlikle mücadele ederlerdi.

Bunlar okur-yazar kişilerdi.

Bir kısmı İbrânîce ve Süryânîce gibi dilleri bilirdi.

Bunlardan bir kısmının Hz. İbrahim dinine en yakın

din kabul ettikleri Hristiyanlığı benimsedikleri

görülmektedir.


1.6.6 Haniflik

Hanîfler topluca bir birlik oluşturamadıkları gibi

müşterek bir ibadetleri de yoktu. Bireysel olarak dinî

hayat yaşayan zahid kimselerdi.

Kaynaklarda Hanîf olarak adlandırılan bir kaç kişinin

isminden bahsedilmektedir.

• Varaka b. Nevfel,

• Ubeydullah b. Cahş,

• Osman b. Huveyris ve

• Zeyd b. Amr


1.6.6 Haniflik

Bunlar bir defasında bir araya gelerek putperestliğin

bâtıl olduğunu, dedeleri İbrahim’in dininin tevhit

esasına dayandığı kanaatinde birleşmişler ve bu dinin

esaslarını tesbit etmek üzere çeşitli ülkelere

dağılmışlardı.

Varaka b. Nevfel, Şam’a giderek Hristiyanlığı

benimsemiş, Tevrat ve İncil’i öğrenmiştir.


1.6.6 Haniflik

Ubeydullah b. Cahş tereddüt içinde kalmıştır.

Osman b. Huveyris Bizans imparatorunun yanına

giderek Hristiyanlığı benimsemiş ve orada kalmıştır.


1.6.6 Haniflik

Zeyd b. Amr ise ne Hristiyanlığı ve ne de Yahudiliği

benimsemiştir.

• O, putlara tapmaz,

• Putlar adına kesilen kurban etinden yemezdi;

• Kız çocukların toprağa gömülmesine karşı çıkardı.

Şiirlerinde hep Allah’ın birliği konusunu işlerdi.

Arabistan’da bu dört kişiden başka, Allah’ın bir

olduğuna ve ahirete inanan başka Hanîfler vardı.


1.6.6 Haniflik

• Güçlü bir hatip olan Kus b. Sâide ve

• Taifli şair Ümeyye b. Ebü’s-Salt bunlar arasında yer

almaktadır.


1.6.6 Haniflik

Hz. İbrahim'den (as) beri Arabistan'da yaşayan Hanif

dinin temel prensibi tek Allah (=tevhid) inancı idi.

Zaman aşımı ve cahilliğin yaygınlaşmasından dolayı,

her ne kadar bizzat Allah'ın evi Kabe'de putlara

tapılacak kadar şirk ile içice girmişse de, tevhid inancı

tamamen yok da olmamıştı.


1.6.6 Haniflik

Arabistan'da yer yer bu inancın güçlükle seçilebilen

izlerine rastlanıyordu. Akıl, iz'an ve basiret sahibi olan

insanlar; akıllı insanların cansız ve akılsız varlıklar

karşısında boyun eğişlerini ve tapınmalarını gördükçe

iğreniyor, bunlara muhalefet ediyorlardı.

Bu yüzden putperestliği kötüleme düşüncesi bir

çoğunun içinde doğmuşsa da bu hareketin başlangıç

tarihi Hz. Peygamber sallallahu aleyhi vesellem'in

peygamber olarak gönderilmesinden kısa bir süre

öncedir.


1.6.6 Haniflik

İbn îshâk şöyle der:

"Bir keresinde put festivaline Varaka b. Nevfel,

Abdullah b. Cahş, Osman b. Huveyris ve Zeyd b.

Amr b. Nufeyl de katılmış ve yapılanları duymayan,

görmeyen, hiç kimseye fayda veya zarar veremeyen

bir taşın önünde eğilmeyi anlamsız ve ahmakça bir

hareket olarak değerlendirmişlerdi.


1.6.6 Haniflik

Bunların hepsi Kureyş kabilesindendi.

• Varaka, Hz. Hatice'nin amcasının oğluydu.

• Zeyd, Hz. Ömer'in amcasıydı.

• Abdullah b. Cahş, Hz. Hamza'nın kızkardeşinin

oğluydu.

• Osman, Abdüluz-za'nın torunuydu.

Kusay

Abd-i Menaf

Haşim

(Amr)

(Şeybe)

Abdulmuttali

b

Hz Abdullah

Hz Muhammed

(s.a.v)

Zühre

Kilab

Abdul-UzzaAbduddar

Esed

HüveylidNevfel

El-Avvam Hz Hatice

VARAKA’NIN SOYU

Varaka

Ez-Zubeyr

Ğalib

Kilab

Muharib

Fihr

(Kureyş)

Lüey

Yakaza

ZEYD SOYU

Mürre

Ka’b

HusaysKa’b

El-Hattab

Temim

Mahzum

Ebu KuhafeHz Ömer

Hz Ebu Bekr

Ö:634

Amr

Sehm

Cumah

Husays

Amr

Sehm

Husays

Amr

Cumah

Sehm

Husays

Amr

Cumah

Sehm

Husays

Amr

Zeyd

Abd-i Menaf Haşim

5 Erk-5 Kız

(Şeybe)

Abdulmuttali

b

Ebu’l Asl Hz Abdullah

Hz Hamza

Ö:625 Uhud

Ebu Talip

(İslamı Red)

Hz Abbas

Ebu Leheb

(İslamı Red)

Dırar

Haris

(isl.önce öl)

Zübeyr

(isl.önce öl)

Kusem

HaclMukavvimHAŞİMİLER VE EMEVİLER’İN SOYU

Abduşşems

(Ümeyye)

Harb

Ebu Sufyan El-HakemAffan

Muaviye

Yezid Hz Osman

Ö:656

Mervan

Abdül Melik

(Emevi Half)

Yezid


1.6.6 Haniflik

Zeyd, İbrahim dinini araştırmak üzere Suriye'ye gitti.

Orada yahudi ve hıristiyan din adamlarıyla görüştü.

Yaptığı görüşmeler ve araştırmalar sonucunda: "Ben

İbrahim (as)ın dinini kabul ediyorum" dedi.


1.6.6 Haniflik

Ebu Bekir es-Sıddîk‘ın kızı Esmâ'dan (ra) şöyle bir

rivayet vardır:

"Zeyd'i, Kabe'ye sırtını dayamış, insanlara şöyle

derken gördüm: 'Ey Kureyşliler! Benim dışımda

sizlerden hiç biri İbrahim'in dini üzere değildir."

'Araplar, kız çocuklarını diri diri toprağa gömerlerdi.

Bu âdete ilk karşı çıkan Zeyd'dir. Bir kişi böyle bir şey

yapmaya niyetlenince Zeyd gider, adamın kızını alır,

kendisi beslerdi.


1.6.6 Haniflik

Hz. İbrahim'in dinine neden hanîf dini dendiğini

tam olarak bilmiyoruz. Kur'ân-ı Kerîm'de bu kelime

geçmektedir, ama anlamı üzerinde farklı görüşler

vardır.

Tefsirciler: "Putperestlikten dönüş olduğundan dolayı

bu dine hanîf denmiştir, çünkü 'hanef'in anlamı

dönmektir" demektedirler.


1.6.6 Haniflik

İbranî ve Süryanî dillerinde hanîf'in mânâsı münafık

ve kâfir demektir. Bu ismi putperestler Allah'ın

birliğine inanan muvahhidlere bir lakab ve isim olarak

takmış, onlar da şerefle kabul etmiş olabilirler.


1.6.6 Haniflik

Arabistan'da özellikle Mekke ve Medine'de, çeşitli

kişilerin putperestliği reddettikleri ve putlara

tapmaktan vazgeçerek İbrahim dininin ne olduğunu

araştırdıkları birçok rivayette açıkça belirtilmiştir.

Onların bu araştırmaları, İbrahim dininin yenileyicisi,

Muhammed sallallahu aleyhi vesellem'in ortaya

çıkışının yaklaşmış olduğunu yahudi ve

hıristiyanlardan duymalarından kaynaklanıyordu.

1.6 DİNİ DURUM – ESKİ ARAPLARDA DİN

1.6.7 Eski Araplarda Din

Bilinen Dinlerin Araplar Üzerindeki Etkileri

Yukarıda anlatıldığı gibi, bütün semavî ve bilinen

dinler Arabistan'da mevcuttu.

• Yahudilik,

• hıristiyanlık,

• mecusîlik ve

• hanîflik olduğu gibi,

• aklın en yüksek noktalara ulaşacağına, herşeyi

çözeceğine inanan dinsizlik (=ateizm) de vardı.

1.6 DİNİ DURUM - ESKİ ARAPLARDA DİN


Eski Araplar'da;

• İnsanlar putlara kurban olarak adanırdı.

• Babanın nikahladığı kadın, oğullarına miras düşerdi.

• Bir kişi iki-üç kızkardeşle aynı anda evlenebilir ve bu

caiz görülürdü.

• Çok kadınla evlenmenin bir sınırı yoktu.



• Kumar, içki, zina, her tarafta yaygındı.

• Arsızlık öyle bir noktadaydı ki, aynı zamanda bir

şehzade olan meşhur şair Îmreu‘l-Kays yazdığı

kasidede dayısının kızıyla yaptığı ahlâksızlıkları

büyük bir zevkle anlatabilmekte ve bu kaside

Kabe'nin duvarına asılabilmekteydi.



• Savaşlarda insanları diri diri yakmak,

• Kadınların karınlarını yarmak,

• Hiç bir suçu olmayan günahsız çocukları kılıçtan

geçirmek, genellikle caiz görülen şeylerdi.



Hıristiyanların anlattığına göre islâm Öncesi Araplar,

bütün dinler içinde en çok hıristiyanlıktan

etkilenmişlerdi.



Sonuç olarak Arabistan'a din açısından bakarsanız,

bu geniş coğrafyada hristiyanların zayıf çabalarının

Araplar üzerinde etkisiz kaldığını görürsünüz.

Yahudiliğin de ara sıra büyük bir kasırga gibi estiğini

fakat küçük kalıntılardan başka geride bir birikim

bırakmadığını görürsünüz.



Özetle, Arabistan'da putperestlik ve Ismailoğullarının

saçma inançlarının ırmağı her taraftan coşup gelerek

ibrahim dininin ve hanîfliğin tek abidesi olan Kabe'nin

duvarlarına çarpıyor, fakat nüfuz edemeden geri

dönüyordu."

1.6 DİNİ DURUM – Eski Araplarda Din


Araplar arasında islâm'dan önce çeşitli inançlar da

vardı.

• Bazılarının inanç ve düşüncesi ise tamamen inkâra

dayanmaktaydı. Bunlar,

"Kâinatta varolan sadece zaman ve tabiat kanunudur,

Allah diye birşey yoktur"

derlerdi.



İşte bu kişiler hakkında Kur'ân-ı Kerîm şöyle

buyurmaktadır:

"Dediler ki: Hayat ancak bu dünyada yaşadığımızdır.

Ölürüz ve yaşarız. Bizi ancak zaman helak eder." (Câsiye, 45/24)



• Bazıları Allah'a inanıyor, ama kıyamet gününe ve

ceza ile mükâfata inanmıyorlardı.

Buna karşılık Kur'ân'da Kıyametin varlığı ve gerçekliği

üzerinde şu şekilde delil gösterilmektedir:

"De ki:

Onları ilk defa yaratmış olan diriltecektir."

(Yasin) 36/79)



• Bazıları Allah'a, ceza ve mükâfata da inanıyor, ama

peygamberliği kabul etmiyordu. Bunları da Kur'ân-ı

Kerim şöyle anlatıyor:

"Onlar -bir de- şöyle dediler: Bu ne biçim peygamber?

-Bizler gibi- yemek yiyor, çarşılarda dolaşıyor."

(Furkân, 25/7)

"Allah peygamber olarak bir beşeri mi gönderdi?"

(îsrâ, 17/94)



Onlar, eğer bir peygamber gelecekse beşerî

gereksinmelerden arınmış bir melek olmalıdır

şeklinde düşünmekteydiler. Fakat halk genelde

putperestti. Putları Allah kabul etmiyorlar, aksine

Allah'a ulaşmak için birer aracı görüyorlardı.

Kur'ân, bunların halini de şöyle ifade ediyor:

"-O putlara- sadece bizi Allah'a yaklaştırsınlar diye

kulluk ediyoruz, derler." (Zümer, 39/3)

Yemen'de yaşayan Himyer kabilesi, Güneş'e

tapardı.

Kinâne kabilesi ise Ay'a tapardı.



• Benî Temîm kabilesi Debr'an denen yıldıza tapardı.

Aynı şekilde Kays kabilesi Şi'râ denen yıldıza



• Esed kabilesi Utarid yıldızına,

• Lahm ve Cezzam kabileleri ise Müşteri yıldızına

taparlardı.



Meşhur putlar ve onlara tapan kabileler aşağıda

sıralanmıştır:

Putun Adı Yeri Bu Puta Tapan

Kabile

Lât Tâif Sakîf

Uzzâ Mekke Kureyş ve

Kinâne




Kabile

Menât Medine Evs,

Hazrec ve

Gassân

Vedd Devmetu'l-Cendel Kelb




Kabile

Süvâ‘ - Huzeyl

Yeğûs- - Mezhic ve bazı

Yemen kabileleri

Ye'ûk - Hemedan



En büyük put Kabe'nin tepesine dikilmiş olan Hübel

putuydu.

Arabistan'da dikilen en eski ve ilk put ise Menât'tı.



Allah İnancı

Her ne kadar Araplar îslâm öncesinde tamamen

putperest bir millet idiyse de, bu putlardan başka

gerçek bir ilahın varlığı ve bütün varlıkların ve

kainatın yaratıcısının O olduğu inancına sahiptiler.

Bu inanç, onların gönüllerinden hiçbir zaman

silinmemişti. Bu en büyük yaratıcıya "Allah" diyorlardı.

Andolsun Onlara; "Gökleri

“Ve Yeri Yaratan,

“Güneşi ve Ayı buyruğu altında tutan kimdir ?

diye sorsan,

Mutlaka

‘’ ALLAH’’

derler.


O halde nasıl -haktan- çevrilip döndürülüyorlar?"

(Ankebût, 29/61)

"Gemiye bindikleri zaman, dini yalnız O'na has kılarak -ihlâsla-

Allah'a yalvarırlar.

Fakat onları salimen karaya çıkarınca bir bakarsın ki,

-Allah'a- ortak koşmaktadırlar." (Ankebût, 29/65)

Documents

Rahman ve Rahim Olan - WordPress.com › 2018 › ...Ebu’l Asl Hz Abdullah Hz Hamza Ö:625 Uhud Ebu Talip (İslamı Red) Hz Abbas Ebu Leheb (İslamı Red) Dırar Haris (isl.önce