JETA DHE VEPRIMTARIA E NJE NAFTERARI

RAMADAN PERHATI

U lind në Qafëmurrë të “Katër Grykëve” të Dibrës më 20 janar 1930 ne një familje me tradita patriotike.

Shkollën fillore e kreu në vendlindje. Në moshën 13-vjecare ishte pjesëmarrës në luftën për clirimin e plotë të atdheut. Shkollën unike dhe atë të mesme e kreu fillimisht në shkollën ushtarake “Skëndërbej” në Tiranë dhe e përfundoi në gjimnazin e Shkodrës.

U diplomua në Universitetin shtetëror të naftës në Moskë me emrin e akademikut I.M.Gupkin me notën “Shkëlqyeshëm duke fituar profesionin inxhinier për shpimin e puseve të naftës dhe të gazit”.

Me kthimin në atdhe punoi mbi 35 vjet në sektorin më të vështirë të naftës , në shpim kërkime dhe shpim shfrytezimin e puseve të naftës dhe gazit. Gjatë veprimtarisë direkte ne prodhim ka patur disa detyra drejtuese dhe organizative. Nga inxhinier i thjeshtë në kryeinxhinier e drejtor ndërmarrje, kryeinxhinier i përgjithshëm i kërkimeve për naftë dhe gaz e deri drejtor i drejtorive të shpimit të puseve të naftës. Gjatë veprimtarisë në prodhim ka kryer edhe një seri aktivitetesh dhe pune shkencore.

Ka botuar disa artikuj teknik dhe shkencorë në revista e buletine shkencore të kohës., disa monografi shkencore si dhe ka marrë pjesë me referate dhe kumtesa në simpoziume kombëtare dhe ndërkombëtare.

Ka qënë pjesëmarrës në kongresin e 20-të botëror të gjeologjisë. Si rrjedhojë e aktivitetit te spikatur në punë dhe atë shkencore eshte dekoruar 8 herë nga këto ka fituar

urdhrin e punës “Për merita të shquara në miniera dhe gjeologji” dhe atë “Për kontributin e dhënë për zbulimin e vendburimeve të reja të naftës”.

Nga komisioni i lartë i atestimit pranë Këshillit të Ministrave në vitin 1972 eshte titulluar “Bashkëpunëtor i vjetër shkencor” dhe që nga viti 1995 “Drejtues kërkimesh”.

Gjatë gjithë këtyre viteve ka udhëhequr si diplomantë për inxhinier të studentave të USH të Tiranës dhe të disa specialistave për të fituar grada e tituj shkencorë. Për vlerësimin e punës dhe aktivitetit te tij në naftë eshte vlerësuar dhe nga këshilli Bashkiak i Patosit me titullin “Figurë e shquar e naftës ndër vite…”. Nga këshilli Bashkiak i qytetit të Shkodrës i është propozuar presidentit për titullin “Mjeshtër i Madh i Punës”.

Në vitin 2012 I është dhënë një “Fletë Mirënjohjeje” nga Universiteti shtetëror i naftës në Moskë.

II Artikuj shkencorë të botuar në revista dhe buletine ndër vite

1. Lufta me humbjet e qarkullimit gjat shpimit. Revista “Teknika” organ i Ministrisë se Minierave e Gjeologjise, Nr. 5, Tiranë 1956.

2. Tërheqja e kullave në këmbë. Revista “Teknika”, Nr.3, Tiranë 1957. 3. Regjimi i shpimit me turbinë. Revista “Teknika”, Nr.5, Tiranë 1958. 4. Përshtypje nga RP e Kinës. Revista “Nafta e Gazi”, Nr.3, viti 1966. 5. Mbi çimentimin e puseve të thellë në vendin tonë. Revista “Nafta e Gazi”, Nr.3, viti 1967. 6. Të parandalojmë fontanat e hapura. Revista “Nafta e Gazi”, Nr.4, viti 1968. 7. Shpimi i puseve të naftës në 25-vjetorin e çlirimit. Revista “Nafta e Gazi”, Nr.4, viti 1969. 8. Mekanizmi i shembjeve të formacioneve argjilore dhe masat për mënjanimin e tyre. Buletini

i shkencave natyrore Nr.4, Tiranë 1969 (me bashkëautor); fq. 123-132. 9. Përvoja e jonë në shuarjen e zjarreve në pusin Ballsh-61. Revista “Nafta e Gazi”, Nr.1, viti

1970. 10. Çimentimet në puset e thellë në vendin tonë. Revista “Nafta e Gazi”, Nr.4, viti 1971. 11. Përmirësime në tamponimet e puseve të thellë të naftës e gazit “Përmbledhje studimesh”,

Nr.3, Tiranë 1972; fq.147 -154. 12. Tubimi dhe çimentimi i kollonave të rrethimit në kondita fontanimi. Revista “Nafta dhe

Gazi”, nr.3, viti 1973, fq. 30-38. 13. Shpimi i puseve me shumë trungje në ballë. Revista “Nafta e Gazi”, Nr.5, viti 1973; fq. 19-27. 14. Çimentimi dhe tamponimi i njëkohshëm i bishtave të kollonave. Revista “Nafta e Gazi”, Nr.1,

viti 1974; fq. 18-24. 15. Probleme të teknologjisë së shpimit në strukturat karbonatike me mbulesë dhe vecanërisht

në ato të zonës “V”. Revista “Nafta e Gazi”, Nr.4, viti 1974 (me bashkëautor). Fq. 18-34. 16. Disa arritje në çimentimin e puseve në shpim-shfrytëzim. Revista “Nafta e Gazi”, Nr.4, viti

1979; fq. 36-42.

17. Shpimi i vrimës së shtrembër në kushte të ndërlikuara gjeologjike. Revista “Nafta e Gazi”, Nr. 6, viti 1979, fq. 33-39.

18. Ulja e kollonave me seksione dhe teknikat e çimentimit. Revista “Nafta e Gazi”, Nr. 2, viti 1982, fq. 25-40.

19. “Urat artificiale” metodë e re e një teknike për devijimin e trungjeve te puseve ne Nafte (Fier) 1980.

20. Mbi arritjet në çimentimin e njëkohshëm të kolonave të shfrytëzimit dhe të frezimit hidraulik. Këshilli Shkencor i Naftës. Patos 1984.

21. Mbi rezultatet e shfrytëzimit të puseve që janë çimentuar me “Thundër fluturuese”, Këshilli Shkencor i naftës. Patos 21.04.1984.

22. Mbi teknologjinë dhe disa veçori të çimentimit të puseve të thellë në vendin tonë sesion shkencor në USHT, Nëntor 1984.

23. Konstruksione të përshtatshme për shpimet në ranorë ITNG 1986. 24. Përgjithësimi i rezultateve të marra nga eksperimentimi i konstruksioneve të reja, temë e

nomenklaturës të ITNG 1986. 25. Shpimi i puseve strukturoro-kërkues dhe disa metoda bashk-kohore. Këshilli shkencor i

ndërmarrjes gjeologjike Shkodër. Mbajtur për specialistet e Insitutit të projektimeve gjeologjike. Tiranë, prill 1989.

26. Teknika e shuarjes së flakëve. Sesion shkencor USHT, Tiranë 1989. 27. Metoda të reja të shpimit të puseve të cekët. Sesion shkencor në USHT, Tiranë 1990.

III Libra e Monografi

1. Shpimi i puseve të Naftës e Gazit, Tiranë 1968 shpija botuese “Naim Frashëri”. 2. Shpimi i puseve të Naftës e Gazit. Qendra shkencore e kualifikimit dhe e propagandës në

Patos 1990. 3. Teknologjia e shpimit të puseve të Naftës e Gazit. Volumi i parë. Tiranë 1990. 4. Teknologjia e shpimit të puseve të Naftës e Gazit. Volumi i dytë. Tiranë 1990. 5. Shpimi i puseve të Naftës e Gazit në det. Reçenzent Dr. Sokol Nelaj, pedagog në USHT,

Tiranë 1992. 6. Probleme të çimentimit të puseve në vendin tonë. Botim i ING, Fier 1973. 7. Zjarret dhe Fontanat e Naftës dhe Gazit. Volumi i dytë, shkodër 2004. 8. Unë (AI) Kamikazi dhe Ministri. Shtëpia botuese “Volaj”. Shkodër 2012. 9. Një jetë për Arin e Zi. Shtëpia botuese “ADA”. Tiranë 2014.ti

IV TEMA: Në Simpoziume Ndërkombëtare

1. Mineralet jo metalorë në shpimet e puseve të Naftës dhe Gazit. 2. Mbi jetën dhe veprën e Prof. Stanislav Zuberit në USHT, Tiranë 20 tetor 1992.

3. Mendimet e Luigj Gurakuqit për Naftën në Shqipëri. Seminari i 2 Ndërkombëtar “Shkodra në shekuj”, shkodër 1999.

4. Aspekte nga shpimi i puseve për naftë nga lashtësia deri në vitin 1945. Simpoziumi i naftës “Alb-Petrol”, Fier 24 nëntor 1995.

5. Mullinjtë e blojës me ujë të Shkodrës, pararendës të tubimeve mbi e nëntokësore. Seminari i 3 Ndërkombëtar “Shkodra në Shekuj”, Shkodër 16 nëntor 2000.

6. Baroni Franc Nopça gjeologu i vilajetit të Shkodrës dhe i Shqipërisë së veriut. Seminari i 4 Ndërkombëtar, Shkodër Nëntor 2004.

V Tema dhe Referate të ndryshme

1. Mbi teknikën e teknologjinë e shpimeve të orientuara në Shqipëri, sesioni shkencor në USHT, Tiranë 1960.

2. Teknologjia e shpimeve të dy trungjeve të orientuara në vendburimin e Marinës, Fier 1960.

3. Shpimet në kondita të ndërlikuara gjeologjike. Sesioni i I shkencor në Naftës në Qytetjn Stalin 22 Nëntor 1963.

4. Mbi teknologjinë dhe disa veçori të çimentimit të puseve të thellë. Sesioni shkencor në USHT, Tiranë 18 Tetor 1964.

5. Rrugët e rritjes të ritmeve të shpimit të puseve. Sesioni shkencor në Naftë Qyteti Stalin, viti 1964.

6. Mbi rritjen e ritmeve të shpimit për naftat viskoze në Marinëz Gusht 1974. 7. Mbi vazhdimin e shpimit në puset Divjakë-12 e Frakull-36, Konsultë Teknike me

specialistë. Fondi i ITNG, Fier 1968, nr 55. 8. Probleme të trungut të pusit gjatë shpimit në zonën e “Vurgut”, Fondi ITNG. Fier 1973,

nr. 178. 9. Analiza e regjimit të shpimit në Kallm-Verri, Patos 1976.

10.Arritjet në projektimin e testës (kokës rrotulluese të cimentimit dhe përdorimi i saj për herë të parë në Shqipëri në pusin Frakull-36/b, Fier 1978.

11. Teknika e teknologjia e shpimit të puseve në strukturën e Frakullës temë për seminaret pas universitare për inxhinierët e organizuar nga USHT, Fier 1979.

12. “A ka mundësi të ketë gaz në cektësi”. Fondi i komisariatit. Fier 1979. Mbi bazën e këtij studimi u shpuan disa puse gazi dhe u hap një sektor prodhimi.

13. Përvoja e luftës me fontanat dhe rrugët e parandalimit të tyre. Tema e nomenklaturës të Këshillit të Ministrave. Fondi ITNG 1979.

14. Përgjithësimi i eksperiencës së shpimit me dalta dhe diamant dhe rrugët për rritjen e rentabilitetit ekonomik. Fondi i ISK 1980, nr. 368.

15. Tamponimet e puseve me trysni anormale. Tema e nomenklaturës të Këshillit të Ministrave. Fondi ITNG 1980.

Me ndonjë përjashtim nuk janë përmendur temat e kryera në bazë të programeve vjetore dhe 5-vjecare në shkallë ndërmarrje, insituti, ministrie dhe VKM si dhe temat e mbajtura në sensionet shkencore sipas rasteve dhe që jane të mbrojtura në këshillat shkencore përkatëse.

VI Fitues në konkurset kombëtare

1. Çmimi i parë: për Shuarjen e zjarreve te fontanave të naftës dhe gazit me lëndë eksplozive. 2. Çmimi i dytë: për Ndërtimi gjeologjik dhe shpimet në Amonicë, Gorisht. 3. Çmimi i tretë: për Rritja e jetëgjatësisë të puseve në vendburimet ranore të naftës. Paketimi me zhavor. Teknika dhe teknologjia. (Synimi nga 3 vjet në 100 vjet).

VII Shkrime ne Revista

1.Nga mulliri Shqiptar deri tek turbinat mbi e nëntokësore. Revista “Univers”, nr. 11, Tiranë 2009.

2. Prof. Dr. Ramadan Përhati-SPECIALE/Intervistë-Nafta Shqiptare e lashtë sa zanafilla e njerëzimit-Rekueim për naftën dhe gjeneratën e pavdekshme të specialistëve të saj……Revista shkencore “Nafta Shqiptare” numër special 2011.

3. Shqipëria u bë atdhu im i dytë. Revista “Univers” 2005 Nr.7.

VIII Zgjidhje vetiake e origjinale të punimeve shumë të ndërlikuara në shpimin, shfrytëzimin dhe remontet nëntokësore të puseve të naftës dhe të gazit

1.Ulja e kolonës së shfrytëzimit brenda kolonës paraardhëse të dëmtuar në trup mbi larësinë e ngritjes së cimentos në hapësirën unazore.

2. “Urat artificiale” për devijimin e trungjeve të puseve.

3. Rritja e jetëgjatësisë të shfrytëzimit të puseve me debite e trysni të ulta shtresore në rënorë.

4. Degazifikuesi hidromekanik i tretësirave argjilore gjatë shpimit të puseve.

5. Ngritja e lartësisë të cimentimit në hapësirën unazore mbi atë të lejuar.

6.Çimentimi i kolonave të shfrytëzimit në formacionet me prerje karbonatike me thundër fluturuese.

IX Shpimi dhe tubimi i njëkohshëm të brimës së shtrembër në kushte të ndërlikuara sipërfaqësore gjeologjike

Skema teknologjike e re e dhënë dhe e përdorur në disa puse si në Hekal-2 jep garanci për të arritur uljen e tubit së brimës së shtrembër

X Kriko hidraulike nëntokësore për zhbllokimin e instrumentave të shpimit

Përdorimi i suksesshëm krikos hidraulike nëntokësore në pusin Kozan nr 5, Ardenicë dhe Rromës

XI Koka rrotulluese “Perhati” në çimentimin e kolonave të shfrytëzimit për naftë dhe gaz

Pusi Frakull nr 36 biz (Fr-36 b) është përsëritës i pusit Fr-36 i projektuar për të kërkuar gaz në thellësi 3500 m. Në këtë pus papritmas në thellësi në 840 m shpërtheu një fontanë gazi metan i shoqëruar me zjarr duke u groposur e gjithë sonda e rëndë e shpimit u gropos në kraterin e krijuar. Kjo ndodhi në vitin 1979. Kjo ngjarje sipas të dhënave nga lashtësia është përsëritje e një ndodhie 19 shekuj më parë. Për cimentimin e kolonës së shfrytëzimit të gazit që fontanojë në pusin Fr-36 që u konsiderua “I pashpueshëm” u ul kolona e shfrytëzimit. Për rritjen e garancisë së cimentimit dhe e mospërsëritjes së fontanimit përvec masave të zakonshme u projektua dhe u në jetë koka rrotulluese gjatë procesit të cimentimit. Kjo metodë u përdor për herë të parë në vendin tonë.

Të gjitha këto zgjidhje dhe metoda vetjake e origjinale kanë ndihmuar e përshpejtuar me më pak shpenzime të ulta shumë probleme e duke pasqyruar në këtë mënyrë teknikën dhe teknologjinë tonë kombëtare.

Përmbledhje e shkruar nga Ramadan Perhati

Redaktuar nga N.V.