3dokumanlar.antakyatso.org.tr/ekonomik rapor 2010.doc · Web viewK3 Yurtiçi ticari ev/büro eşyası taşımacılığı Tablo 3.3.6: Yetki Belgeli Taşıt Türü Sayısı (2010)

Temmuz 2011

ANTAKYA TİCARET VE SANAYİ ODASI’NIN ismi belirtilerek alıntı yapılabilir, ticari amaçla kullanılamaz.

Alaattin ESKİOCAK

2

Hikmet ÇİNÇİNBaşkan

Remzi GÜZELBaşkan Yardımcısı

Sami EKŞİSayman Üye

Rıfat GÖRÜRÜye

Mehmet ALKANÜye

Süheyl BUDAKÜye

Cemil GÜNDÜZÜye

Ali ÖZBUĞDAYÜye

Selahattin ESKİOCAKÜye

M. Sabit KARADENİZÜye

Yılmaz DÖNMEZÜye

Serdar Yılmaz SARAÇGenel Sekreter

3

Hayrettin ÇOLAKOĞLUBaşkan

Yahya Kemal NALÇABASMAZBaşkan Yardımcısı

Emine OĞUZDivan Kâtibi

Hikmet ÇİNÇİNÜye

Remzi GÜZELÜye

Sami EKŞİÜye

Rıfat GÖRÜRÜye

Mehmet ALKANÜye

Cemil GÜNDÜZÜye

Ali ÖZBUĞDAYÜye

Selahattin ESKİOCAKÜye

M. Sabit KARADENİZÜye

Yılmaz DÖNMEZÜye

Süheyl BUDAKÜye

Ömer GÜRBÜZÜye

Mete ERGÖNÜLÜye

Mahmut NARİNÜye

Ayhan KAHRAMANÜye

Metin HÜSEYİNOĞLUÜye

Ali ÇEMTAŞÜye

A. Şeniz MELEK Üye

M.C. Halil BARUTÇUÜye

G.Osman OVALIÜye

Abdulkerim CABBAROĞLU

ÜyeFerid GECE

ÜyeSalah MIŞRAKLI

ÜyeHikmet

MENGÜLLÜOĞLUÜye

Mehmet BULANIKÜye

H.İbrahim TOYSALÜye

M.Metin KARDEŞÜye

Selahettin YAVUZÜye

Mithat ŞAKARÜye

Mehmet GALİOĞLUÜye

Ali KAVAKÜye

Aydın TOKSÖZÜye

Nejdat SİNÜye

Yusuf CEYLANÜye

M.Metin TANSALÜye

Mustafa İNANÜye

Hasip GÜLERYÜZÜye

Rasim M. NARİNÜye

4

İÇİNDEKİLERBÖLÜM

1. HATAY HAKKINDA GENEL BİLGİLER1.1.Hatay’ın Tarihçesi Hatay’ın Kronolojisi 1.2.Hatay’ın Coğrafi Konumu1.3.Hatay İli Dağlar ve Tepeleri1.4.Hatay İli İdari Durumu ve İlçelerinin Yüzölçümü1.5.Hatay’ın Meteoroloji Değerleri

2. SOSYAL GÖSTERGELER2.1.Nüfus2.2.Eğitim2.3.Sağlık2.4.Sosyal Güvenlik Çalışmaları2.5. İstihdam2.6.Seçilmiş Sosyal Göstergeler

Hatay il Sosyal Hizmetler Müdürlüğüne Bağlı Kuruluşlar Sinema Salonları Tiyatro Salonları Kütüphaneler Orman Yangınları Adalet

3. EKONOMİK YAPI3.1.Tarım ve Hayvancılık3.2.Ticaret Borsaları ve Toptancı Halleri3.3.Ulaştırma3.4.Dış Ticaret3.5. İmalat Sanayi3.6.Turizm3.7.Madencilik

4. MAKROEKONOMİK GÖSTERGELER4.1.Mali Sektör4.2.Konsolide Bütçe Gelir ve Giderleri4.3.Genel Bütçe Vergi Gelirleri4.4.Kamu Yatırımları4.5.Fiyat İndeksleri

5. ALT YAPI SİSTEMLERİ5.1.Enerji5.2. İnşaat Sektörü

6. SİVİL TOPLUM KURULUŞLARI6.1.Hatay’daki Ticaret ve Sanayi Odaları6.2. İlimizdeki Meslek Kuruluşları ve Üye Sayıları

7. HATAY HAKKINDA BİLİNMEYENLER7.1.Hatay Hakkında Bilinmeyenler7.2.Hatay İli Tarihi Yerler

5

1.HATAY HAKKINDA GENEL BİLGİLER1.1 Tarihçe

Hatay, Türkiye’nin en eski yerleşim merkezlerinden biridir. Antakya, Altınözü, Şenköy ve Çevlik’te yapılan araştırmalarda elde edilen buluntular bu yörenin neolitik, kalkolitik dönemlerde ve tunç çağında yaygın ve hareketli bir yerleşim yeri olduğunu göstermektedir. Bu da M.Ö. 11.000 – 4.000 yıllarına işaret etmektedir. Amik Ovasında; Çatalhöyük, Tel Tainat, Tel Cüdeyde ve Tel Atçana’da ilk tunç çağı yerleşmeleri tespit edilmiş ve mimari kalıntılara rastlanmıştır. Kalıntılar; bu yerleşmelerde beylikler biçiminde yaşandığının ipuçlarını vermektedir. İlk tunç çağından itibaren Amik ovasındaki bu beylikler sırasıyla; M.Ö. 30. yüzyılın ilk yarısında Akadlar’ın, daha sonra Yamhad Krallığı’nın, M.Ö. 17. yüzyıl sonuna doğru Hititlerin, sonra Mısır’lıların, sonra tekrar Hititlerin egemenliği altına girmiştir. Hitit İmparatorluğu’nun M.Ö. 1200 yıllarında parçalanmasından sonra, Hattena Krallığı kurulmuştur. Hattena Krallığı M.Ö. 9. yüzyılda Asurluların, daha sonra da Urartuların egemenliğine girmiştir. Türkmen/Oğuzların ataları Sakalar, M.Ö. 7. yüzyılın ortalarında hükümdarları Oğuz Han önderliğinde “Batık Şehir” adını verdikleri Antakya’yı zapt etmiş ve burada 18 yıl kaldıktan sonra M.Ö. 626’da Antakya’dan ayrılmıştır.

M.Ö. 6. yüzyılın ortalarından itibaren Antakya ve çevresi Perslerin hakimiyeti altına girmiştir. Persler, Hatay’ı M.Ö. 333 yılına kadar egemenlikleri altında tutmuşlar ve İsos’da ileri bir uygarlık kurmuşlardır. M.Ö. 333 yılında Makedonya İmparatoru Büyük İskender, Pers İmparatoru Dara’yı İsos’da yenerek tüm Anadolu’yu ele geçirir. Büyük İskender’in M.Ö. 323’de ölümünden sonra, Büyük İskender’in şöhretli generallerinden Seleucos I. Nicator, M.Ö. 300’de Seleukeia (Çevlik), ardından Antiokheia (Antakya) kentlerini kurar. Antakya kısa zamanda gelişip ticaret ve sanayi merkezi haline gelir. Su kanalları yapılarak Defne (Harbiye) çağlayanlarından şehre su getirilir. M.Ö. 195’de başlayan olimpiyatlarla da “Olimpiyatlar Şehri” olarak ünlenen Antakya’da, faaliyetler M.S. 6. yüzyıla kadar sürmüştür.

Antakya, M.Ö. 64 yılında Roma İmparatorluğuna katılmış ve İmparatorluğun Suriye eyaletinin başkenti olmuştur. M.S. 1. yüzyılın ilk yarısında ortaya çıkan Hıristiyanlık, Kudüs dışında ilk defa Antakya’da yayılmıştır. Hz. İsa’ya inananlara ilk defa Antakya’da Hıristiyan adı verilmiştir. İlk kilise Antakya’da kurulmuştur. M.S. 1. yüzyılda Antakya, nüfus bakımından Roma İmparatorluğu’nun Roma ve İskenderiye’den sonra 3. büyük şehri haline gelmiştir. O dönemde, Antakya yüksek ve sağlam surları olan, maddi ve kültürel yönden zengin bir şehirdi. Birçok sanat yapıtları, anıtlar, mabetler, tiyatro, hipodrom, agora, hamamlar, geniş ve muntazam caddeleri bulunuyordu. Zenginlerin evlerinin zeminlerini mozaikler süslüyordu. M.S. 395 yılında Roma İmparatorluğu’nun ikiye bölünmesiyle Doğu Roma (Bizans) sınırları içinde kalan Antakya, 638 yılında İslam Ordusu tarafından fethedilmiş ve sırasıyla Emeviler, Abbasiler, Tolunoğulları ve İhşitlerin egemenliğine girmiştir. Abbasi döneminde bölgede önemli bir Türk nüfus birikimi gerçekleşmiştir. 968 yılında Bizans Ordusu’nun kuşattığı şehir 969 yılında teslim olmuştur. Böylece 331 yıl süren İslam dönemi sona ermiştir. Doğudaki Selçuklu varlığı ve özellikle 1071 yılında Malazgirt’te Bizanslılara karşı kazanılan zafer, Türklerin yörede yayılmasında büyük etken olmuştur. Batı Anadolu’da birçok fetihler yapan Kutalmışoğlu Süleyman Şah Antakya Valisi Philaretos Brachanios’un kötü yönetiminden bıkan halkın ve yöneticilerin daveti üzerine 1084 yılında İznik’ten Antakya’ya ulaşmış ve 1085 yılında Antakya’yı ele geçirmiştir.

Malazgirt’te Bizanslılara karşı kazanılan zaferden 25 yıl sonra, Avrupa’dan yola çıkan ve 1097 yılında Anadolu’dan Çukurova’ya geçerek İskenderun Körfezi’ne ulaşan Haçlı orduları 1098 yılında Antakya’yı ele geçirmişlerdir. Bundan sonraki dönemde Antakya’da, Kudüs’e bağlı olan bir dukalık (Antakya Prensliği ve Antakya Dukalığı Kontluğu) kurulmuştur. 1268 yılında Antakya’ya gelen Baybars Komutasındaki Memluk Ordusu’nun Antakya’yı zaptetmesiyle Antakya’da 170 yıl hüküm süren Antakya Haçlı Prensliği sona ermiştir. Bu tarihten sonra bölgeye Türkmenler yerleşmiştir. 1516’da Yavuz Sultan Selim’in Halep’e girmesiyle Antakya, İskenderun ve çevresi Osmanlı hâkimiyetine girmiştir. 1918 yılına kadar Osmanlı egemenliğinde kalan Hatay, 1918 yılındaki I. Dünya Savaşı yenilgisinden sonra, aynı yıl İngilizlerin, 1919 yılında da Fransızların işgaline uğramıştır. 20 Ekim 1921’de Türkiye ile Fransa arasında imzalanan Ankara İtilaf namesinden sonra Antakya ve İskenderun çevresi Fransız kontrolü altında Suriye sınırları içinde kalmıştır. 1936 yılında Fransa ile Suriye arasında, İskenderun Sancağı’nın söz edilmediği ve adeta Sancağın Suriye’ye bırakıldığı bağımsızlık için bir antlaşma imzalanmıştır. Türkiye’nin müdahaleleri sonucunda konu, Milletler Cemiyeti’ne götürülmüştür. Milletler Cemiyeti’nin, İskenderun Sancağı’nın yani Antakya, İskenderun ve ahalisinin bağımsızlığını kabul etmesinin ardından, anayasası hazırlanmış ve seçimler yapılmıştır. Yapılan antlaşma gereğince Türk Askeri 5 Temmuz 1938’de Hatay’a girmiş, yapılan seçimler sonucunda 2 Eylül 1938’de Hatay Devleti kurulmuş, 40 üyeli Meclis toplanmış ve 5 üyeden oluşan hükümet kurulmuştur. Bu arada Türkiye ile Fransa arasında görüşmeler devam etmiş ve 23 Haziran 1939’da Türkiye ile Fransa arasında bir antlaşma imzalanmıştır. Bu antlaşma ile Fransa, Hatay üzerindeki haklarını Türkiye’ye devretmiş ve Hatay’ın Türkiye’ye katılmasını kabul etmiştir. 29 Haziran 1939 günü Hatay Millet Meclisi son defa toplanmış ve oy birliği ile Türkiye’ye katılma kararı alarak kendi kendini feshetmiştir. TBMM’de 7 Temmuz 1939 tarihinde kabul edilen bir kanunla Hatay Vilayeti kurulmuştur. 23 Temmuz 1939’da Hatay’ın Türkiye’nin bir vilayeti olmasıyla Hatay tekrar Anavatan topraklarına katılmıştır.

6

1.2 Hatay’ın Kronolojisi

Yıllar Olaylar

M.Ö. 11.000 – 4.000 Neolitik, Kalkolitik Dönemler ve Tunç Çağı

M.O. 4.000-1.800 Çeşitli Beylikler

M.Ö. 1800-1600 Yamhad Krallığı

M.Ö. 1600-1490 Mısır Dönemi

M.Ö. 1490-1200 Hitit Dönemi

M.Ö. 1200-721 Çeşitli Devletler

M.Ö. 721-705 Asurlular Dönemi

M.Ö. 705-626 Oğuzhan Dönemi

M.Ö. 626-333 Persliler Dönemi

M.Ö. 323-323 I.İskender Dönemi

M.Ö. 323-300 Çeşitli Beylikler

M.Ö.300 Antakya Kuruldu

M.Ö.300-246 I. Seleukos Dönemi

M.Ö.246-244 Mısır Dönemi

M.Ö. 195 İlk Olimpiyatlar Düzenlendi

M.Ö.83-69 Ermeni Krallığı

M.Ö.69-64 I. Seleukos Dönemi

1-35 Hıristiyanlık Kudüs Dışında ilk defa Antakya’da yayıldı

35 Hıristiyanlığın İlk Kilisesi Kuruldu

35-261 Romalılar Dönemi

256-260 Sasani Hükümdarlığı

261-272 Palmira Hâkimiyeti

395-540 Bizans Dönemi

526 250.000 kişi öldüğü Deprem Meydana Geldi

540-638 İranlılar Dönemi

638-750 Emeviler Dönemi

750-877 Abbasiler Dönemi

877-969 Tolunoğulları ve Ihşitlerin egemenliği

969-1084 Bizanslılar Dönemi

1084-1090 Süleyman Şah ve Büyük Selçuklular Dönemi

1090-1268 Antakya Prensliği Dönemi

1268-1516 Memlûklar Dönemi

1516-1832 Osmanlılar Dönemi

1832-1839 Mısırlılar Valisi İbrahim Paşa Dönemi

1839-1918 Osmanlılar Dönemi

1918-1938 Fransızlar Dönemi

1936 Atatürk İle Hatay Adını Verdi

2 Eylül 1938 Hatay Devleti Kuruldu

7 Temmuz 1939 Hatay Vilayeti Kuruldu

23 Temmuz 1939 Hatay’ın Anavatana Katılışı Kaynak: Antakya Ticaret ve Sanayi Odası

7

1.3 Hatay’ın Coğrafi Konumu

Hatay İli ülkemizin güneyinde, İskenderun körfezinin doğu kıyılarında yer alır. Batıdan Akdeniz, güney ve doğudan Suriye, kuzeybatıdan Adana, kuzeyden Osmaniye ve kuzeydoğudan Gaziantep ile çevrilidir. Hatay; Antakya, Altınözü, Belen, Dörtyol, Erzin, Hassa, İskenderun, Kırıkhan, Kumlu, Reyhanlı, Samandağ ve Yayladağı ilçelerinden oluşur.

Akdeniz iklim bölgesinin doğu ucunda kıyıdan 22 km. kadar içerde olar kentin denizden yüksekliği 85 m.dir. Kuzeyde Amanos Dağları (Nur Dağları) ile güneyde Kel Dağ (Cebel-i Akra) arasında kalan, Aşağı Asi Vadisi'nin başlangıcında Kel Dağı'nın kuzeydoğusunda 440 m. rakımlı Habib-i Neccar Dağı'nın eteklerindedir. Kentin kuzeydoğusuna doğru gelişen ve Hatay çöküntü alanının ortasında yer alan Amik Ovası zirai potansiyeli çok yüksek kalın bir alüvoyal Toprak tabakası ile kaplı olup aynı zamanda ilin en büyük toprak düzlüğünü oluşturur.

Kuzey yönünde yaklaşık 30 km. boyunca Türkiye-Suriye sınırını oluşturacak şekilde akan Asi Nehri topraklarımıza girdikten sonra batıya döner ve bugün hemen hemen tümü kurutulmuş olan Amik Gölü'nün ayağı Küçük Asi ile birleştikten sonra güneydoğu doğrultusuna yönelir ve yaklaşık 40 km. sonra Samandağ'ın güneyinde bir delta oluşturarak Akdeniz'e kavuşur.

8

25 2740 42 46 50 54 59

7891

106

0

20

40

60

80

100

120

ilçel

erin

Ant

akya

İle

Mes

afes

i (km

)

Altı

nözü

Sam

anda

ğ

Kırı

khan

Kum

lu

Bel

en

Yay

lada

ğı

Rey

hanl

ı

İske

nder

un

Has

sa

Dör

tyol

Erz

in

Önemli Coğrafi Bilgileri

Enlem 35° 52' - 37° 4'Boylamlar 35° 40' - 36° 35'Ovalar Amik ovası, Asi Delta Ovası, İskenderun, Dörtyol, Payas ve Erzin Ovaları

Yaylalar Soğukoluk, Belen, Zorkun ve Atik Yaylaları

Akarsular Hatay ilinin en önemli akarsuyu, kaynağını Lübnan’daki Bekaa Vadisi’nden alan Asi Nehri’dir. Nehrin toplam uzunluğu 556 km olup, üç ülkeye yayılmış bulunan (Türkiye, Suriye, Lübnan) su toplama alanı ise 20.847 km²’dir. Diğer önemli akarsular ise; Asi Nehri’nin kolları olan Küçükkaraçay, Büyükkaraçay Afrin ve Karasu çaylarıdır.. Asi Nehri Nil ile beraber ters akış yönüne sahip iki akarsudan biridir.

Göller Amik Gölü kurutulduktan sonra ilde büyük doğal göl kalmamıştır. Balık (Gölbaşı) Gölü ve Yenişehir Gölü gibi küçük göller günümüzde de varlıklarını sürdürmektedirler. Yarseli ve Yayladağı baraj gölleri bulunur.

Şifalı Su Kaynakları Erzin içme ve kaplıcası ile Reyhanlı Hamamat kaplıcası en önemli şifalı su kaynaklarıdır.

Bitki Örtüsü

Doğal bitki örtüsü ormanlardan oluşsa da günümüzde birçok bölgede ormanlar tahrip edilmiş, yerlerini maki türleri almıştır. Bunlar mersin, defne, keçiboynuzu, zakkum, delice ve katırtırnağı gibi bodur bitki türlerinden oluşur. Makilerin de tahribata uğradığı alanlarda ise odunsu bitkilerden oluşan garig toplulukları ortaya çıkmıştır. Amanos Dağları’nın Dörtyol’un doğusuna denk gelen kısmında kayın, fındık ve ıhlamur gibi Karadeniz bitki örtüsüne ait türler görülür.

İklimi İlin büyük kesimi Akdeniz ikliminin etkisi altındadır. Ancak yükselti ve karasallığa bağlı olarak çeşitli farklılıklar da mevcuttur. Genel olarak kışlar ılık ve yağışlı, yazlar sıcak ve kurak geçer.

Toprak

Hatay, toprak türleri bakımından da çeşitlilik arz eder. İl sınırları içerisinde en yaygın olanlar; kırmızı-kahverengi Akdeniz toprakları, kırmızı Akdeniz toprakları, kahverengi orman toprakları, kolüvyal topraklar ile alüvyal topraklardır. Kırmızı-kahverengi Akdeniz toprakları ile kırmızı Akdeniz toprakları ortalama 400-1000 mm’ler arasında yağış alan zemininde kalkerli kayaçların yoğun olduğu maki ve orman alanlarında görülür. Kahverengi orman toprakları bitki örtüsünün gür, yağış değerlerinin de yüksek olduğu kesimlerde yoğundur. Kolüvyal topraklar eğimli yamaçların eteklerinde, alüvyal topraklar ise ova ve vadi tabanlarında yaygındır.

Kaynak: Hatay Valiliği

1.4 Hatay İli Dağlar ve Tepeleri

9

İl topraklarının %46'sını dağlar, %33'ünü ovalar oluşturur. İl topraklarının en önemli yükseltisini kuzey-güney hattında uzanan Nur Dağları (Gavur Dağları ve Amanos Dağları olarak da bilinir) oluşturur. Bu sıradağların en yüksek noktası ise Mığırtepe'dir (2.240 metre). Diğer önemli yükseltiler Ziyaret Dağı ve Keldağ'dır (1739 metre).

Dağ/Tepe Yükseklik (m) Bulunduğu ilçe Üzerinde bulunduğu sıradağ

Akkaya Tepe 1.839 Hassa Nur Dağları

Akoluk Tepe 1.324 Antakya Nur Dağları

Nur Dağları 1.500 Hatay Nur Dağları

Baytar Tepe 1.581 Samandağ Musa Dağı

Bozdağ (Mığır Tepe) 2.240 hassa Nur Dağları

Çağşak Tepe 1.643 İskenderun Nur Dağları

Çobandede Tepe 1.722 İskenderun Nur Dağları

Daz Tepe 1.755 İskenderun Nur Dağları

Elmadağ 660 Belen Nur Dağları

Göksivri Tepe 1.234 Samandağ Musa Dağı

Habib-i Neccar Dağı 500 Antakya Keldağ

İkiztepeler 1.668 Samandağ Nur Dağları

İşaret Tepe 1.773 Samandağ Nur Dağları

Kabaağaç Tepe 1.626 Samandağ Nur Dağları

Keldağ (Akra) 1.729 Yayladağı Keldağ

Kızıldağ Tepe 1.700 Dörtyol Nur Dağları

Koçağız Tepe 1.281 Samandağ Musa Dağı

Kökürün Tepe 1.731 Hassa Nur Dağları

Kuşçu Tepe 2.076 Hassa Nur Dağları

Malatya Tepe 507 Antakya Habib-i Neccar

Musa Dağı 1.230 Samandağ Nur Dağları

Sincer Tepe 1.560 Antakya Nur Dağları

Ziyaret Dağı 1.235 Yayladağı Keldağ

1.5 Hatay İli İdari Durumu ve İlçelerinin Yüzölçümü

10

Hatay ilinin nüfusu, 2010 Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi sonuçlarına göre 1 480 571 kişidir. Bu nüfusun 743 439’u şehirlerde, 737,132’si belde ve köylerde yaşamaktadır. Şehirde yaşayanların oranı % 49, köyde yaşayanların oranı % 51'dir. Yine aynı nüfus sayımı sonucuna göre;Antakya il merkezi nüfusu 213,581 kişidir (Erkek:110.511-Kadın:103.070) ilin nüfus yoğunluğu ise km² başına 262 kişidir.

Nüfus bakımından en büyük ilçeleri sırasıyla ; Antakya (Merkez) , İskenderun , Dörtyol , Samandağ , Kırıkhan , Reyhanlı , Altınözü , Hassa , Erzin , Belen , Yayladağı ve Kumlu’dur

Yüzölçümü bakımından en büyük ilçesi Merkez, nüfus bakımından en küçük ilçesi Kumlu, yüzölçümü bakımından en küçük ilçesi Belen’dir.

Hatay‘daki ilçe sayısı 12, belediye sayısı 76 ve köy sayısı ise 362’dir.

Hatay İlçelerinin Yüz Ölçümü ve İdari Durumu

İlçeler Yüzölçümü(km²)

İl YüzÖlçümüne oranı (%)

Rakım(m) Köy Sayısı Belde Sayısı

Antakya 667 12,3 85 67 22

Altınözü 357 6,6 325 40 4

Belen 213 3,9 600 10 1

Dörtyol 504 9,3 71 6 7

Erzin 280 5,1 160 10 1

Hassa 495 9,1 400 28 6

İskenderun 759 14,0 4 37 16

Kırıkhan 687 12,7 151 56 1

Kumlu 223 4,1 95 13 1

Reyhanlı 406 7,5 131 31 1

Samandağ 446 8,2 15 31 13

Yayladağı 366 6,7 450 33 4

Toplam 5.403 100 - 362 76 Kaynak: Hatay Valiliği

11

1.6 Hatay’ın Meteoroloji Değerleri

Hatay ili yazları sıcak ve kurak, kışları ılık ve yağışlı geçen Akdeniz iklim kuşağında bulunmaktadır. İklimin iç kesimlere doğru gidildikçe sertleştiği görülmektedir.

Antakya Merkez, Dörtyol, İskenderun, Samandağ, Yayladağı ve Kırıkhan ilçelerinde kışları ılık ve bol yağışlı, yazları sıcak ve kurak geçer. Sıcaklık ve yağış ortalamaları yıllara göre değişmekle beraber ortalama yıllık sıcaklık 15-24 Cº arasındadır. 2009 yılı toplam yağış miktarı1568 mm iken 2010 yılı sonundaki yıllık yağış miktarı 907 mm ye kadar düşmüştür.

Meteorolojik Değerlerin Aylık Ortalamaları(2009)

Aylar Max Ortalama C0

Min. Ortalama C0 Ortalama C0 Ortalama

NemToplam

Yağış(mm)Ocak 11,5 4,0 7,5 69,6 165,8

Şubat 14,0 7,5 10,5 78,2 272,0

Mart 17,3 8,8 12,8 69,2 182,8

Nisan 23,2 11,9 17,1 67,4 294,0

Mayıs 26,6 16,1 21,1 63,1 51,4

Haziran 31,1 22,0 26,3 62,4 0,0

Temmuz 31,9 24,6 27,9 68,5 5,3

Ağustos 32,6 24,9 28,4 65,6 0,0

Eylül 30,2 20,4 24,8 64,3 17,3

Ekim 29,5 17,5 22,8 55,1 15,4

Kasım 20,2 10,1 14,4 73,0 170,0

Aralık 15,4 9,3 12,2 80,5 394,0

Toplam YILLIK ORT.23,6

YILLIK ORT.14,8

YILLIK ORT.18,8

YILLIK ORT.68,0

TOPLAM1568,0

Kaynak: Hatay İl Tarım Müdürlüğü

Meteorolojik Değerlerin Aylık Ortalamaları(2010)

Aylar Max Ortalama C0

Min. Ortalama C0 Ortalama C0 Ortalama

NemToplam

Yağış(mm)Ocak 14,3 8,5 11,3 74,2 222,3

Şubat 15,5 8,6 11,9 69,6 124,9

Mart 20,5 10,9 15,4 64,5 62,9

Nisan 23,7 13,4 18,1 62,3 57,2

Mayıs 26,3 17,9 21,8 66,8 39,2

Haziran 29,7 21,6 25,2 69,4 62,9

Temmuz 30,6 24,6 27,3 74,2 0,0

Ağustos 34,0 26,6 29,8 70,5 0,0

Eylül 32,0 23,6 27,3 67,3 5,8

Ekim 27,9 17,7 22,2 66,2 75,0

Kasım 24,8 10,5 16,5 51,7 0,0

Aralık 16,4 7,2 11,3 72,4 257,2

Toplam YILLIK ORT.24,6

YILLIK ORT.15,9

YILLIK ORT.19,8

YILLIK ORT.67,4

TOPLAM907,4


2.SOSYAL GÖSTERGELER

2.1 Nüfus12

Hatay ili 2000 yılındaki nüfus sayımına göre, 1.253.726 kişi olan Hatay’ın nüfusu, 2009 yılı %15 ,2010 yılında da %18 artarak 1.480.571 kişiye yükselmiştir. Nüfusun 756.196 erkek, 724.375’ini kadınlar oluşturmaktadır. Türkiye nüfusunun %2 ‘si Hatay’da ikamet etmektedir. Hatay ili toplam nüfusu ile Türkiye’nin 13.büyük ilidir.

ADRESE DAYALI NÜFUS KAYIT SİSTEMİ (2010)

İlçelerİlçe merkezleri Belde/Köyler Toplam

ToplamToplam Erkek Kadın Toplam Erkek Kadın

Altınözü 7.199 3.715 3.484 53.392 26.502 26.890 60.591

Dörtyol 70.856 35.402 35.454 76.773 38.94 37.833 147.629

Hassa 9.218 4.622 4.596 45.069 22.788 22.281 54.287

Merkez 213.581 110.511 103.07 247.896 125.967 121.929 461.477

İskenderun 201.183 110.203 90.980 130.514 65.744 64.77 331.697

Kırıkhan 71.580 35.775 35.805 32.342 16.201 16.141 103.922

Reyhanlı 61.234 30.482 30.752 25.426 12.554 12.872 86.660

Samandağ 44.918 22.075 22.843 84.726 42.371 42.355 129.644

Yayladağı 6.471 3.420 3.051 16.058 8.015 8.043 22.529

Erzin 30.340 15.066 15.274 9.606 4.853 4.753 39.946

Belen 21.936 10.914 11.022 7.014 3.564 3.450 28.950

Kumlu 4.923 2.458 2.465 8.316 4.054 4.262 13.239

Toplam 743.439 384.643 358.796 737.132 371.553 365.579 1.480.571 Kaynak: TUİK

Hatay ili ilçelerinin nüfus oranları incelendiğinde, en fazla nüfus sırasıyla %30 Antakya,%22 İskenderun, % 10 Dörtyol olduğu görülmektedir.

İlçelerin Nüfus Oranları

Antakya30%

Altınözü4%

Belen2%

Dörtyol10%

Erzin3%

Hassa4%

İskenderun22%

Kırıkhan7%

Kumlu1%

Reyhanlı 6%

Samandağ9%

Yayladağı2%

Kaynak: TUİKHatay ili toplam nüfusu ile Türkiye’nin 13.büyük ilidir.

Türkiye Nüfusu İl Sıralaması

İl Adı ve Sıra No Toplam Nufus(2000) İl Adı ve Sıra No Toplam Nufus

(2010)

13

1.İstanbul 10.018.735 1.İstanbul 13.255.6852.Ankara 4.007.860 2.Ankara 4.771.7163.İzmir 3.370.866 3.İzmir 3.948.8484.Konya 2.192.166 4.Bursa 2.605.4955.Bursa 2.125.140 5.Adana 2.085.2256.Adana 1.849.478 6.Konya 2.013.8457.Antalya 1.719.751 7.Antalya 1.978.3338.Mersin 1.651.400 8.Gaziantep 1.700.7639.Şanlıurfa 1.443.422 9.Şanlıurfa 1.663.37110.Diyarbakır 1.362.708 10.Mersin 1.647.89911.Gaziantep 1.285.249 11.Kocaeli 1.560.13812.Manisa 1.260.169 12.Diyarbakır 1.528.95813.Hatay 1.253.726 13.Hatay 1.480.57114.Samsun 1.209.137 14.Manisa 1.379.48415.Kocaeli 1.206.085 15.Samsun 1.252.69316.Balıkesir 1.076.347 16.Kayseri 1.234.65117.Kayseri 1.060.432 17.Balıkesir 1.152.32318.Kahramanmaraş 1.002.384 18.Kahramanmaraş 1.044.81619.Trabzon 975.137 19.Van 1.035.41820.Aydın 950.757 20.Aydın 989.862Diğer 26.782.978 Diğer 25.392.894Toplam 67.803.927 Toplam 73.722.988

Kaynak: TUİK

2010 yılı Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi kapsamındaki sayım sonuçlarına göre, 29.752 kişi Hatay iline göç etmiş, 33.730 kişi ise Hatay ilinden başka illere göç etmiştir. Hatay ilinin göç hızı %-2.68 olduğu görülmektedir.

Hatay İli Göç Durumu

Hatay ADNKS 2010 Nüfusu Aldığı Göç Verdiği Göç Net Göç Net Göç Hızı

2010 1.480.571 29.752 33.730 -3.978 -2,68

2009 1.448.418 28.547 32.296 -3.749 -2,58 Kaynak: TUİK

Nüfus Yoğunluğu (2010)

2010 yılı Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi kapsamındaki sayım sonuçlarına göre; En fazla evli olan yaş grubu 94.147 kişi ile 30-34 yaş grubudur. En fazla boşanan yaş grubu 3.185 kişi ile 35-39 yaş grubu ve en fazla dikkat çeken 15-24 yaş arası boşanan sayısı 2009 yılında 681 kişi iken 2010 yılında 748 kişi olmasıdır.

Sıra No İller KM’2 Başına

Düşen Nüfus

1. İstanbul 2.5512. Kocaeli 4323. İzmir 3294. Hatay 2545. Bursa 2506. Gaziantep 2497. Yalova 2408. Ankara 1959. Zonguldak 18810. Sakarya 180

14

Hatay İli Medeni Durumu(2010)

Yaş Grubu Cinsiyet Hiç evlenmedi Evli Boşandı Eşi öldü Toplam

15-19 Erkek 65.598 196 1 - 65.795Kadın 55.841 6.628 56 3 62.528

20-24 Erkek 75.149 7.465 100 - 82.714Kadın 27.547 29.585 591 59 57.782

25-29 Erkek 32.084 29.565 545 15 62.209Kadın 13.458 45.347 1.357 209 60.371

30-34 Erkek 11.864 45.803 1.082 30 58.779Kadın 8.783 48.344 1.832 428 59.387

35-39 Erkek 4.041 47.356 1.250 49 52.696Kadın 7.338 44.390 1.935 831 54.494

40-44 Erkek 1.827 42.087 1.239 53 45.206Kadın 5.483 34.781 1.757 1.187 43.208

45-49 Erkek 1.205 42.246 1.311 107 44.869Kadın 4.590 35.746 1.799 2.269 44.404

50-54 Erkek 629 32.488 1.041 181 34.339Kadın 2.552 27.043 1.415 2.968 33.978

55-59 Erkek 354 26.397 716 278 27.745Kadın 1.573 21.869 1.055 4.207 28.704

60-64 Erkek 178 19.104 475 400 20.157Kadın 941 14.696 623 4.759 21.019

65+ Erkek 283 32.104 666 4.511 37.564Kadın 1.443 19.538 1.058 22.779 44.818

Toplam 322.761 652.778 21.904 45.323 1.042.766 Kaynak: TUİKYabancılar kapsama alınmamıştır.

15

2.2 Eğitim

Hatay ili nüfusunun, %79’u okuma yazma bilmektedir. Nüfusun % 20’si okuma yazma bilmesine rağmen herhangi bir okul bitirmemiştir. Hatay ilinde ikamet eden kişilerin % 40’ı ilköğretim, %12’si lise veya dengi okulları, %4’üde yüksekokul veya fakülte mezunudur.

Hatay ilinde toplam 741 okul bulunmaktadır. Okulların ilçelerdeki genel dağılımları sırasıyla; %25 Antakya, %16 İskenderun, % 10’u da Kırıkhan’da bulunmaktadır. Hatay il genelinde 318.706 öğrenci bulunmaktadır. Öğrencilerin ilçelerdeki genel dağılımları sırasıyla; %31 Antakya, %21 İskenderun, %11 ‘i de Dörtyol’da eğitim görmektedir.

Hatay İli Okuma Yazma Durumu(2010)

Yaş Grubu CinsiyetOkuma yazma

bilmeyenOkuma

yazma bilen Bilinmeyen Toplam

13Erkek 11 118.360 194 118.565Kadın 23 112.723 222 112.968

14-17Erkek 120 54.660 239 55.019Kadın 208 52.047 354 52.609

18-21Erkek 590 62.320 2.971 65.881Kadın 823 43.143 1.743 45.709

22-24Erkek 383 36.906 4.534 41.823Kadın 889 32.696 1.772 35.357

25-29Erkek 596 52.337 9.276 62.209Kadın 1.299 56.253 2.819 60.371

30-34Erkek 607 53.582 4.590 58.779Kadın 1.335 55.893 2.159 59.387

35-39Erkek 457 49.631 2.608 52.696Kadın 1.665 51.030 1.799 54.494

40-44Erkek 387 43.419 1.400 45.206Kadın 2.339 39.566 1.303 43.208

45-49Erkek 565 43.049 1.255 44.869Kadın 4.406 38.481 1.517 44.404

50-54Erkek 738 32.327 1.274 34.339Kadın 6.081 26.524 1.373 33.978

55-59Erkek 1.028 25.555 1.162 27.745Kadın 8.550 18.861 1.293 28.704

60-64Erkek 1.446 17.842 869 20.157Kadın 9.304 10.648 1.067 21.019

65 +Erkek 9.674 26.211 1.679 37.564Kadın 28.914 13.195 2.709 44.818

Toplam 82.438 1.167.259 52.181 1.301.878 Kaynak: TUİKYabancılar kapsama alınmamıştır.

16

Hatay İli Bitirilen Eğitim Düzeyi(2010)

Yaş Grubu Cinsiyet

Okuma yazma bilen

fakat bir okul

bitirmeyen

Ortaöğretim Mezunu

Lise veya dengi okul

mezunu

Yüksekokul veya fakülte

mezunuYüksek lisans

mezunuDoktora mezunu

13Erkek 117.173 1.187 - - - -Kadın 111.05 1.673 - - - -

14-17Erkek 5.311 48.997 352 - - -Kadın 7.009 44.458 580 - - -

18-21Erkek 4.465 31.242 26.146 467 - -Kadın 4.429 18.64 19.802 272 - -

22-24Erkek 1.543 13.681 18.302 3.356 24 -Kadın 2.326 15.415 12.372 2.566 17 -

25-29Erkek 1.466 25.202 17.601 7.73 332 6Kadın 2.443 33.928 13.311 6.264 284 23

30-34Erkek 1.056 30.419 14.085 7.452 469 101Kadın 2.217 37.277 10.502 5.451 359 87

35-39Erkek 816 33.036 9.24 6.004 361 174Kadın 2.8 37.758 6.654 3.471 209 138

40-44Erkek 667 30.948 7.121 4.168 294 221Kadın 3.508 28.664 5.058 2.107 138 91

45-49Erkek 912 30.457 8.064 3.255 242 119Kadın 5.058 27.247 4.688 1.346 99 43

50-54Erkek 1.106 22.619 5.45 2.96 150 42Kadın 5.323 17.17 2.65 1.307 52 22

55-59Erkek 1.399 18.198 3.186 2.613 115 44Kadın 5.409 11.15 1.265 986 31 20

60-64Erkek 1.903 12.959 1.494 1.402 67 17Kadın 3.908 5.716 513 485 21 5

65 +Erkek 7.034 16.836 1.151 1.117 55 18Kadın 5.855 6.438 612 265 15 10

Toplam 306.186 601.315 190.199 65.044 3.334 1.181 Kaynak: TUİKYabancılar kapsama alınmamıştır.

17

Hatay İli İlköğretim Okulları Durumu(2010)

İlçe Okul SayısıÖğrenci Sayısı

Şube Sayısı Derslik SayısıErkek Kız

Antakya 154 37.532 35.371 2.538 2.064

Altınözü 38 6.052 5.943 463 446

Belen 18 2.051 1.957 189 180

Dörtyol 46 12.406 11.818 882 769

Erzin 18 3.317 3.315 252 234

Hassa 46 4.977 4.785 426 370

İskenderun 92 23.280 22.297 1.549 1.379

Kırıkhan 62 9.328 8.890 735 591

Kumlu 15 1.256 1.224 119 118

Reyhanlı 52 9.343 9.486 606 484

Samandağ 61 10.502 10.050 762 618

Yayladağı 29 1.566 1.483 207 174

Toplam 631 121.430 116.619 8.728 7.427 Kaynak: Hatay Milli Eğitim Müdürlüğü

Hatay İli Ortaöğretim (Lise) Okulları Durumu(2010)



Antakya 23 8.781 8.206 563 454

Altınözü 1 256 196 14 12

Belen 1 194 240 15 8

Dörtyol 8 2.278 2.474 172 148

Erzin 2 441 375 41 20

Hassa 4 1.393 729 69 65

İskenderun 18 6.173 5.753 333 340

Kırıkhan 4 1.633 1.181 92 72

Kumlu 1 278 128 13 8

Reyhanlı 3 1.037 662 79 52

Samandağ 4 1.996 2.272 152 96

Yayladağı 1 183 102 11 9

Toplam 70 24.643 22.318 1.554 1.284 Kaynak: Hatay Milli Eğitim Müdürlüğü

18

Hatay İli Meslek ve Teknik Ortaöğretim Okulları Durumu(2010)



Antakya 8 5.878 4.200 302 213

Altınözü 1 183 152 10 9

Dörtyol 5 4.345 2.265 243 103

Erzin 3 495 596 45 35

Hassa 1 98 130 6 6

İskenderun 8 4.021 3.520 291 156

Kırıkhan 5 2.050 1.470 124 89

Reyhanlı 5 1.467 1.007 90 60

Samandağ 2 661 778 47 25

Yayladağı 2 143 237 14 17

Toplam 40 19.341 14.355 1.172 713 Kaynak: Hatay Milli Eğitim Müdürlüğü

Hatay İli Okulları Durumu(2010)

Kaynak: Hatay Milli Eğitim Müdürlüğü

Hatay İli İlçelerindeki Okul Durumu(2010)

İlçeler Okul Sayısı Öğrenci Sayısı Şube Sayısı Derslik Sayısı

Antakya 185 99.788 3.403 2.731

Altınözü 40 12.782 487 467

Belen 19 4.442 204 188

Dörtyol 59 35.586 1.297 1.020

Erzin 23 8.539 338 289

Hassa 51 12.112 501 441

İskenderun 118 65.044 2.173 1.875

Kırıkhan 71 24.552 951 752

Kumlu 15 2.886 132 126

Reyhanlı 60 23.002 775 596

Samandağ 67 26.259 961 739

Yayladağı 32 3.714 232 200Toplam 741 318.706 11.454 9.424

Kaynak: Hatay Milli Eğitim Müdürlüğü

Hatay İli İlçelerindeki Okulların Dağılımı(2010)

Okul Türü Okul SayısıÖğrenci Sayısı


ilköğretim 631 121.430 116.619 8.728 7.427Ortaöğretim(Lise) 70 24.643 22.318 1.554 1.284

Meslek ve Teknik Ortaöğretim 40 19.341 14.355 1.172 713

Toplam 741 165.414 153.292 11.454 9.424

19

Hatay İli İlçelerindeki Öğrenci Dağılımı (2010)

Mustafa Kemal Üniversitesi

20

Mustafa Kemal Üniversitesi 10.11.1992 yılında kurulmuştur. Kurulduğunda bir yüksekokul ve iki meslek yüksekokulundan ibaret üç birimden oluşmuş olup, Mustafa Kemal Üniversitesi 18 yılda, 52 birimli eğitim-öğretim ve bilim kurumu haline gelmiştir. Bu kurumlar içinde; Bu kurumlar içinde; 12 Fakülte, 3 Enstitü, 6 Yüksekokul, 1 Konservatuar, 18 Meslek Yüksekokulu, 11 Araştırma ve Uygulama Merkezi mevcuttur. 2010-2011 öğretim yılı itibariyle üniversitemizde 949 akademik, 267 idari personel olmak üzere toplam 1.216 personel ve 24.583 öğrenci bulunmaktadır. Geçen öğretim yılında üniversitemizden 3.437 öğrenci mezun olmuş olup, 2009-2010 öğretim yılında ÖSYM tarafından 8.288 yeni öğrenci Mustafa Kemal Üniversitesine katılmıştır.

Üniversiteler, bilimsel araştırma ve çalışmaların rahatça yapılabildiği, düşüncelerin özgürce tartışılabildiği çağdaş kurumlardır. Üniversitemiz tüm yönetici, öğretim elemanları, öğrencileriyle ve öğretimin gerektirdiği teknolojiyle çağdaş bir üniversite olma yolunda hızla ilerlemektedir.Yüce önder Atatürk’ün adını taşıyan üniversitemizde Atatürk’ün ilkelerinden ayrılmadan üniversite gençliğinin; yaşam boyu öğrenmeyi ilke edinmiş, araştıran, sorgulayan, eleştirel düşünen, özgüvenli, girişimci, ileri görüşlü, tarihini ve kültürünü özümsemiş evrensel değerlerini benimsemiş bireyler yetiştirmek en büyük hedefimizdir.

Mustafa Kemal Üniversitesi Fakülteler (2010-2011)

FakültelerPersonel Sayısı Öğrenci

SayısıAkademi İdari

Eğitim Fakültesi 73 18 2.151

Fen Edebiyat Fakültesi 99 18 2.083

Güzel Sanatlar Fakültesi 15 2 106

İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi 42 17 1.792

Mimarlık Fakültesi 6 3 245

Mühendislik Fakültesi 71 17 2.190

Su Ürünleri Fakültesi 32 13 188

Tayfur Ata Sökmen Tıp Fakültesi 261 5 497

Veteriner Fakültesi 51 19 251

Ziraat Fakültesi 107 26 930

Toplam 757 138 10.433Kaynak: Mustafa Kemal Üniversitesi

Mustafa Kemal Üniversitesi Yüksek Okullar(2010-2011)

Yüksek OkullarPersonel Sayısı Öğrenci


Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu 14 11 502Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Yüksekokulu 0 3 139

Hatay Sağlık Yüksekokulu 21 6 240

İskenderun Sivil Havacılık Yüksekokulu 6 3 176Turizm İşletmeciliği ve Otelciliği Yüksekokulu 12 10 1.051

Mustafa Yazıcı Devlet Konservatuarı Yüksekokulu 0 2 33


21

Mustafa Kemal Üniversitesi Meslek Yüksek Okulları(2010-2011)

Meslek Yüksek OkullarıPersonel Sayısı Öğrenci


Altınözü Meslek Yüksek Okulu 1 4 67

Antakya Meslek Yüksek Okulu 26 26 2.489

Belen Meslek Yüksek Okulu 2 1 100

Dörtyol Meslek Yüksek Okulu 8 4 1.251

Erzin Meslek Yüksek Okulu 1 1 132

Harbiye Meslek Yüksek Okulu 4 3 246

Hassa Meslek Yüksek Okulu 3 3 188

Hatay Sağlık Meslek Yüksek Okulu 1 2 381

İskenderun Meslek Yüksek Okulu 39 19 3.461

Kırıkhan Meslek Yüksek Okulu 16 4 1.336

Denizcilik Meslek Yüksekokulu(Pirinçlik) 3 3 276

Reyhanlı Meslek Yüksek Okulu 15 3 1.228

Samandağ Meslek Yüksek Okulu 9 4 133

Turizm Meslek Yüksek Okulu 1 2 214

Yayladağı Meslek Yüksek Okulu 10 1 507


22

2.3 Sağlık

1935’de Antakya’da 50 yataklı modern hastane (Saint Joseph Sörfler Şifa Yurdu) mevcuttu. Arsasını belediye vermiş, yapımı 1931’de başlamış 1932 yılında tamamlanmıştır. Bunun dışında özel hastane, halkın Mürüsten dediği “Deliler Evi” ve 5 Eczane mevcuttu. İskenderun’da 80 yataklı Hükümet Hastanesi, fakirler, acizler için dispanser ve 3 Eczane bulunmaktaydı. Kırıkhan’da Sörlere ait bir hastane bulunmaktaydı, 2 Eczane Reyhanlı’da 2 Eczane vardı. 1938 yılında sağlık personeli olarak 1 radyoloji uzmanı, 1 dâhiliye uzmanı ve 1 Eczacı bulunmaktaydı. İlimiz 1979 yılında sosyalleştirme kapsamına alındı. 1 Ekim 1983 yılından itibaren 23 sağlık ocağının inşaatına başlandı ve aynı yıl içinde hizmete açıldı.

Hatay İlindeki Kamu Hastaneleri(2010)Antakya Devlet

Hastanesi

Antakya Doğum ve

Çocuk Bakımevi

Altınözü Devlet

Hastanesi

Dörtyol Devlet

Hastanesi

Erzin Devlet

Hastanesi

Hassa Devlet

Hastanesi

Yatak Sayısı 417 125 25 132 25 50

Poliklinik Sayısı 1.310.662 261.648 102.487 437.578 119.121 116.779

Yatan Hasta Sayısı 30.455 23.730 10 8.295 0 2.336

Taburcu Olan 29.762 23.660 10 8.100 0 2.293

Ölen 693 70 0 195 0 43

Yatılan Gün Sayısı 120.476 47.392 10 27.540 0 14.127Yapılan Büyük Ameliyat

A:412B:4.664

A:5B:374 0 A:134

B:502 0 A:34B:28

Yapılan Orta Ameliyat

C:6.852D:7.980

C:3.002D:703 0 C:1.776

D:1.489 0 C:90D:290

Yapılan Küçük Ameliyat E:10.924 E:110 0 E:2.338 0 E:479

Normal Doğum Sayısı 0 4.652 11 807 0 37

Sezaryen Sayısı 0 2.478 0 691 0 4

Yatak İşgal Oranı(%) 79.2 113.5 0.1 62.5 0 84.6Ortalama Kalış Gün Sayısı 3.9 2 1.0 3.0 0 6.0

Kaynak: Hatay İl Sağlık Müdürlüğü

Hatay İlindeki Kamu Hastaneleri(2010)Kırıkhan Devlet

Hastanesi

İskenderun Devlet

Hastanesi

İskenderun Doğum ve

Çocuk Bakımevi

Reyhanlı Devlet

Hastanesi

Samandağ Devlet

Hastanesi

Yatak Sayısı 90 397 138 80 48

Poliklinik Sayısı 341.039 1.103.945 302.055 298.327 362.528

Yatan Hasta Sayısı 6.661 21.863 15.340 6.428 5.745

Taburcu Olan 6.603 21.353 15.319 6.385 5.683

Ölen 58 510 21 38 62

Yatılan Gün Sayısı 22.230 104.142 32.859 18.238 12.152

Yapılan Büyük Ameliyat A:77B:649

A:380B:3.755

A:2B:272

A:26B:297

A:0B:0

Yapılan Orta Ameliyat C:1.361D:1.150

C:5.672D:15.679

C:2.344D:1.389

C:839D:2.181

C:280D:369

Yapılan Küçük Ameliyat E:1.121 E:17.399 E:1.696 E:8.218 E:516

Normal Doğum Sayısı 830 0 1.370 1.061 153

Sezaryen Sayısı 715 0 1.820 117 180

Yatak İşgal Oranı(%) 67.7 71.9 65.2 62.5 69.4Ortalama Kalış Gün Sayısı 3.0 5.0 2.0 3.0 2.0


Hatay İlindeki Özel Hastaneler(2010)

23

Hastanesi HastanesiDoğum ve

Çocuk Hastanesi

Hastanesi Bilim Hastanesi

Yatak Sayısı 98 64 48 34 47

Poliklinik Sayısı 262.457 82.650 186.935 55.629 164.008

Yatan Hasta Sayısı 15.587 5.088 11.512 3.052 6.620

Taburcu Olan 15.361 5.084 11.471 3.003 6.583

Ölen 226 4 41 49 37

Yatılan Gün Sayısı 28.007 9.412 22.083 10.308 15.642

Yapılan Büyük Ameliyat A:564B:1.671

A:59B:328

A:1B:324

A:4B:85

A:0B:431


C:1.379D:499

C:3.603D:774

C:618D:494

C:1.404D:767

Yapılan Küçük Ameliyat E:2.362 E:200 E:4.175 E:106 E:439

Normal Doğum Sayısı 641 298 1.236 28 359

Sezaryen Sayısı 1.202 644 2.838 65 727

Yatak İşgal Oranı(%) 78.3 40.3 126.0 83.1 91.2Ortalama Kalış Gün Sayısı 2.0 1.8 1.9 3.3 2.3


Hatay İlindeki Özel Hastaneleri(2010)

İskenderun Gelişim

Hastanesi

İskenderun Palmiye Kadın Hastalıkları ve

Doğum Hastanesi

Kırıkhan Can Hastanesi

Yatak Sayısı 67 37 49

Poliklinik Sayısı 218.559 71.719 86.472

Yatan Hasta Sayısı 10.036 6.137 4.572

Taburcu Olan 9.939 6.132 4.535

Ölen 97 5 37

Yatılan Gün Sayısı 22.846 12.443 9.110

Yapılan Büyük Ameliyat A:184B:1.663

A:27B:206

A:31B:452


C:2.384D:874

C:1.036D:486

Yapılan Küçük Ameliyat E:636 E:458 E:367

Normal Doğum Sayısı 267 844 116

Sezaryen Sayısı 798 2.073 306

Yatak İşgal Oranı(%) 93.4 92.1 50.9

Ortalama Kalış Gün Sayısı 2.2 2.0 2 Kaynak: Hatay İl Sağlık Müdürlüğü

Kamu Hastanelerinde Çalışan Uzman Ve Pratisyen Hekim Sayısı

Hastaneler2009 2010

Uzman Pratisyen Uzman PratisyenAntakya Devlet Hastanesi 124 44 147 39

Antakya Çocuk ve Doğum bakım evi 27 7 39 5

Altınözü Devlet Hastanesi 2 15 4 10

24

Dörtyol Devlet Hastanesi 30 12 45 12Erzin Devlet Hastanesi 1 9 3 7

Hassa Devlet Hastanesi 6 10 9 8

Kırıkhan Devlet Hastanesi 25 16 34 11

İskenderun Devlet Hastanesi 91 32 101 20İskenderun Çocuk ve Doğum bakım evi 18 3 27 5

Reyhanlı Devlet Hastanesi 17 13 23 9

Samandağ Devlet Hastanesi 24 11 29 6

Toplam 365 172 461 132 Kaynak: Hatay İl Sağlık Müdürlüğü

Kamu Hastanelerinde Çalışan Ebe, Hemşire ve Sağlık Memuru Sayısı

Hastaneler2009 2010

Ebe Hemşire Sağlık Memuru Ebe Hemşire Sağlık

MemuruAntakya Devlet Hastanesi 51 246 20 51 274 11Antakya Çocuk ve Doğum bakım evi 81 52 11 89 50 5

Altınözü Devlet Hastanesi 1 3 2 5 4 3

Dörtyol Devlet Hastanesi 37 69 13 38 79 6

Erzin Devlet Hastanesi 7 7 5 8 12 4

Hassa Devlet Hastanesi 7 17 4 10 20 6

Kırıkhan Devlet Hastanesi 18 39 14 21 51 10

İskenderun Devlet Hastanesi 32 177 21 36 189 15İskenderun Çocuk ve Doğum bakım evi 87 20 6 84 21 5

Reyhanlı Devlet Hastanesi 10 27 4 8 42 4

Samandağ Devlet Hastanesi 13 39 1 13 37 1

Toplam 344 696 101 363 779 70 Kaynak: Hatay İl Sağlık Müdürlüğü

Aile Sağlık Merkezlerinde Çalışan Doktor, Ebe, Hemşire ve Sağlık Memuru Sayısı

İlçeler2009 2010

Doktor Ebe Hemşire Sağlık Memuru Doktor Ebe Hemşire Sağlık

MemuruAntakya 145 118 120 25 125 80 41 2

Altınözü 10 29 26 10 17 11 4 2

Belen 9 10 12 6 8 5 2 1

25

Erzin 7 11 8 4 11 9 2 2Hassa 14 18 13 5 14 10 5 0

Kumlu 7 12 9 4 4 4 0 0

Kırıkhan 22 31 31 11 27 18 9 0

İskenderun 74 76 82 21 87 55 31 0

Reyhanlı 16 23 22 8 22 13 7 2

Samandağ 30 28 23 8 38 16 22 0

Yayladağ 10 12 6 5 6 2 1 3

Toplam 394 421 401 121 390 251 137 12 Kaynak: Hatay İl Sağlık Müdürlüğü

Eczanelerin İlçelere Göre Dağlımı

İlçeler 2009 2010

Antakya 159 164

Altınözü 3 3

Belen 5 5

Dörtyol 37 38

Erzin 13 13

Hassa 10 10

Kumlu 2 3

Kırıkhan 22 23

İskenderun 111 114

Reyhanlı 15 16

Samandağ 34 36

Yayladağ 2 2

Toplam 413 427 Kaynak: Hatay İl Sağlık Müdürlüğü

2.4 Sosyal Güvenlik Çalışmaları

Sosyal güvenlik sistemi; İnsanlar hayatlarının bazı dönemlerinde sosyal-ekonomik nedenlerle ya da yaşlanma, sakatlanma gibi fiziksel nedenlerle geçici veya sürekli bir şekilde gelirlerini kaybedebilir ya da hastalanabilirler. Karşılaştıkları bu olumsuz durumlarla bireysel olarak başetmeleri mümkün olmayabilir. Sosyal güvenlik sistemlerinin temel amacı böyle zor dönemlerde insanları yoksulluk ve yoksunluk riskine karşı korumaktır. Bir diğer ifadeyle, sosyal güvenlik sistemleri toplumun zor durumda olan bireylerine yardım etmeyi daha iyi durumda olan kişilerin vicdanına bırakmayarak toplumsal dayanışmayı kurumsal hale getirir ve vatandaşlara sosyal güvenliği bir hak olarak sunar. Toplumsal dayanışma birbirini belki de hiç tanımayan insanlar arasında gerçekleşir: Sistem tarafından toplanan mali kaynaklar zenginden yoksula, çalışandan çalışamayana, gençlerden yaşlılara aktarılır. Sizin verdiğiniz prim, hiç tanımadığınız bir kişiye sağlık hizmeti olarak gider. Size de hiç tanımadığınız bir kişinin parasıyla emekli aylığı verilir. Bu durum nesiller boyunca devam eder.

Ülkemizde; çalışma ilişkisine dayalı üç sosyal güvenlik kurumu vardır. Bunlar bir işveren emrinde çalışanlar için Sosyal Sigortalar Kurumu, işveren ve kendi nam ve hesabına çalışanlar için Bağ-Kur ve memurlara yönelik olarak Emekli Sandığı’dır. Bu kurumlar hizmetlerini verirken kişilerden prim toplarlar. Onun için bunlara primli

26

sistem denir. Bir de prim veremeyen kişilere hizmet eden kurumlar vardır ki; bunlar da Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu ile Sosyal Yardımlaşma Genel Müdürlüğü’dür. Bu kurumların harcamaları devlet bütçesinden ayrılan kaynaklarla finanse edilir.

Hatay İli 4/A Kapsamındaki İş Yeri Büyüklüğüne Göre; İş Yeri Sayısı ve Zorunlu Sigortalı Sayısıİş Yeri

Büyüklüğü(Kişi)

2009 2010

İş Yeri Sayısı Zorunlu Sigortalı Sayısı İş Yeri Sayısı Zorunlu

Sigortalı Sayısı1-3 9.552 15.124 10.017 16.216

4-6 2.016 9.593 2.357 11.182

7-9 904 7.185 1.062 8.365

10-19 849 11.286 990 13.363

20-29 312 7.430 351 8.342

30-49 244 9.143 275 10.380

50-99 115 8.089 134 9.308

100-499 93 17.656 99 19.448

500-999 5 3.355 7 4.505

1000+ 2 7.111 2 7.329

Toplam 14.092 95.972 15.294 108.438 Kaynak: T.C. Sosyal Güvenlik Kurumu

Hatay İli 4/A Kapsamındaki İş Yeri Büyüklüğüne Göre Zorunlu Sigortalı Sayısı (2010)

Kaynak: T.C. Sosyal Güvenlik Kurumu

Hatay İli 4/A Kapsamındaki İş Yeri ve Zorunlu Sigortalı Sayısı2009 2010

İş Yeri Sayısı

Zorunlu Sigortalı

Sayısı

Ortalama Günlük Kazanç

İş Yeri Sayısı

Zorunlu Sigortalı

Sayısı

Ortalama Günlük

Kazanç(TL)Daimi 11.183 70.400 39,10 12.670 77.370 45,41

Mevsimlik 2.279 25.572 29,50 2.624 31.068 33,80

Kamu 441 11.157 60,86 511 11.121 71,77

Özel 13.651 84.815 33,50 14.783 97.317 39,00

Erkek - 80.241 37,08 - 90.471 43,04

Kadın - 15.731 35,32 - 17.967 38,74

Toplam 14.092 95.972 36,79 15.294 108.438 42,33 Kaynak: T.C. Sosyal Güvenlik Kurumu

1--315%

4--610%

7--98%

10--1912%20--29

8%

30--4910%

50--998%

100--49918%

500--9994%

1000+7%

27

Hatay İli 4/A Kapsamında Sigortalıların Dağılımı

2009 2010

Aktif Sigortalılar 103.768 116.284Zorunlu Sigortalılar 95.702 108.438

Çıraklar 5.648 6.826

Tarım 1.607 887

İsteğe Bağlı 398 0

Y.Dışı Topluluk Sigortaları 111 133

Pasif Sigortalılar (Aylık Alanlar)Malullük Aylığı Alanlar 789 800

Yaşlılık Aylığı Alanlar 43.059 45.203

Ölüm Aylığı Alanlar (Hak Sahibi) 20.343 21.063

Ölüm Aylığı Alanlar (Dosya) 13.415 13.340

İş Hastalığı ile Meslek Hastalığı SigortasıSürekli İş Göremezlik Geliri Alanlar 849 871

Ölüm Geliri Alanlar (Hak Sahibi) 1.330 1.374

Ölüm Geliri Alanlar (Dosya) 727 754

Toplam Aylık ve Gelir Alan (Kişi) 66.370 69.524

Toplam Aylık ve Gelir Alan (Dosya) 58.132 61.160

Sosyal Güvenlik Kapsamı 498.732 518.230 Kaynak: T.C. Sosyal Güvenlik Kurumu

Hatay İli 4/B Kapsamında Sigortalıların Dağılımı2009 2010

1479 S.K.

2926 S.K. Toplam 1479

S.K.2926 S.K. Toplam

Aktif Sigortalılar 41.187 33.251 74.438 41.482 34.541 76.023Zorunlu Sigortalılar 34.713 33.223 67.936 35.123 34.541 69.664

İsteğe Bağlı 6.283 28 6.311 6.178 - 6.178

Muhtar 191 - 191 181 - 181

Aylık Alanlar-Dosya 30.456 3.987 34.443 31.137 4.420 35.557

-Kişi 34.872 4.809 39.681 35.545 5.350 40.895

Yaşlılık 20.985 3.192 24.177 21.429 3.493 24.922

Malullük 397 50 447 405 52 457

Ölüm(Dosya) 9.074 745 9.819 9.303 875 10.178

Ölen Sigortalıların Hak Sahipleri 13.490 1.567 15.057 13.711 1.805 15.516

28

Kaynak: T.C. Sosyal Güvenlik Kurumu

Hatay İli 4/C* Kapsamında Sigortalıların Dağılımı

2009 2010 2010/2009(%)

Aktif Sigortalılar 33.398 34.472 3,2Pasif Sigortalılar (Aylık Alanlar)Dosya 18.474 19.347 4,7Kişi 20.825 21.364 2,5 Yaşlılık 13.927 14.281 2,5

Malullük 326 336 0,3

Vazife Malulü 115 118 0,2

Ölüm(Dosya) 4.106 4.612 1,2

Ölen Sigortalıların Hak Sahipleri 6.457 6.629 0,2

Vataniler 1.154 1.142 -1,5

Sosyal Güvenlik Kapsamı 136.258 140.389 3,3 Kaynak: T.C. Sosyal Güvenlik Kurumu *: Kamu idaresi

Soysal Güvenlik Kapsamında kişi Sayısı

2009 2010 2010/2009 (%)

İlin Toplam Nüfusu 1.448.418 1.480.571 2,2Toplam Sosyal Güvenlik Kapsamı (Aktif+Pasif+Yeşil kart) 1.347.550 1.382.254 2,5

Toplam Sosyal Güvenlik Kapsamı (Yeşil Kartlılar Hariç) 1.044.929 1.078.661 3,2Sosyal Güvenlik Kapsamının (Yeşil Kart Hariç) Toplam il Nüfusuna Oranı (%) 72,14 74.47 -

Sosyal Güvenlik Kapsamı Dışında Kalan Nüfus 100.868 66.164 -52,4Sosyal Güvenlik Kapsamında Aktif Çalışan Kişi sayısı 210.841 226.780 7,5

Emekli Sandığı (4/c) 32.573 34.472 0,5

Bağ-Kur (4/b) 74.532 76.024 0,2

SSK (4/a) 103.736 116.284 12,9Sosyal Güvenlik Kapsamındaki Aktif Çalışanların Toplam il Nüfusuna Oranı(%) 14,56 15.66 -

Sosyal Güvenlik Kapsamında Aylık AlanKişi Sayısı(*) 127.016 131.783 3,7

29

Emekli Sandığı (4/c) 20.942 21.364 0,2

Bağ-Kur (4/b) 39.704 40.895 0,2

SSK (4/a) 66.370 69.524 4,7Sosyal Güvenlik Kapsamındaki Emeklilerin Toplam il Nüfusuna Oranı(%) 8,77 9.10 -

Sosyal Güvenlik Kapsamında Bakmakla Yükümlü Tutulanların (Yararlanıcıların) Sayısı 707.072 720.098 1,8

Emekli Sandığı (4/c) 80.584 84.553 4,9

Bağ-Kur (4/b) 297.862 303.123 1,7

SSK (4/a) 328.625 332.422 1,1Sosyal Güvenlik Kapsamındaki bakmakla yükümlü tutulanların oranı (%) 48,82 49.72 -

2022 sayılı yasadan yararlananların sayısı 36.569 38.026 0,3

2022 sayılı yasadan yararlananların il nüfusuna oranı (%) 2,52 2,63 -

Yeşil Kartlı Sayısı 302.621 303.593 0,3Kaynak: T.C. Sosyal Güvenlik Kurumu

(*) Sosyal Güvenlik Kapsamında Aylık Alan Kişi Sayısına Hak sahibi Kişi Sayısı dahildir.

2.5 İstihdam

2010 yılında Türkiye genelinde işsizlik oranı % 11,9 olarak tahmin edilmiştir. İşsizlik oranının en yüksek olduğu iller sırasıyla, Adana %19,1 Hakkari % 17,4 ve Van % 17,2 . İşsizlik oranının en düşük olduğu iller ise sırasıyla, Bayburt % 4,7, Artvin % 5,7 ve Gümüşhane % 5,8 olarak tahmin edilmiştir. Hatay da işsizlik oranı 81 il arasında 12.sırada %13.9 olarak tahmin edilmiştir.

2010 yılında Türkiye genelinde istihdam oranı % 43 olduğu istihdam oranının en yüksek olduğu iller yine sırasıyla, Rize% 58,1, Artvin % 57,3 ve Gümüşhane % 55,4 . İstihdam oranının en düşük olduğu iller ise Diyarbakır % 27,5 Siirt % 29,1 ve Şanlıurfa % 31,1 olarak tahmin edilmiştir. Hatay da istihdam oranı81 il arasında 50.sırada % 43.0 olduğu tahmin edilmiştir.

İşgücünün önemli bir göstergesi olan işgücüne katılma oranı, 2010 hane halkı işgücü araştırması yıllık sonuçlarına göre Türkiye genelinde % 48,8 olarak tahmin edilmiştir. işgücüne katılma oranının en yüksek olduğu iller sırasıyla, Rize % 61,8, Artvin % 60,8 ve Burdur % 59,1. İşgücüne katılım oranının en düşük olduğu iller ise Diyarbakır % 31,8, Siirt % 33,3 ve Şanlıurfa % 35,5’tir.Hatay da işgücüne katılma oranı 81 il arasından 41.sırada %50.0 olarak tahmin edilmiştir.

İl Bazında İşgücü Göstergeleri (2010)

İl Sıralaması İşsizlik Oranı İl Sıralaması İşgücüne Katılım Oranı İl Sıralaması İstihdam

Oranı1.Adana 19.1 1.Rize 61.8 1.Rize 58.1

2.Hakkâri 17.4 2.Artvin 60.8 2.Artvin 57.3

3.Van 17.2 3.Burdur 59.1 3.Gümüşhane 55.4

4.Muş 16.4 4.Gümüşhane 58.8 4.Burdur 55.4

5.Bitlis 16.3 5.Antalya 58.6 5.Bayburt 54.8

6.İzmir 15.1 6.Ordu 58.1 6.Ordu 54.6

7.Yalova 14.4 7.Giresun 58.0 7.Giresun 54.5

8.Osmaniye 14.4 8.Bayburt 57.5 8.Trabzon 52.8

9.İstanbul 14.3 9.Muğla 56.8 9.Kastamonu 52.7

10.Kayseri 14.1 10.Sinop 56.5 10.Antalya 52.1

11.Mersin 14.1 11.Trabzon 56.4 11.Sinop 51.6

12.Hatay 13.9 12.Kastamonu 56.3 12.Ardahan 51.2

13.Kocaeli 13.8 13.Mersin 55.3 13.Muğla 50.9

14.Sivas 13.6 14.Ardahan 55.3 14.Erzincan 50.1

15.Aydın 13.5 41.Hatay 50.0 50.Hatay 43.0Türkiye Geneli 10.45 Türkiye Geneli 49.4 Türkiye Geneli 44.3

30

Kaynak: TUİK

Hane Halkı İşgücü Durumu (Bin Kişi)

Nüfus ve İşgücü Durumu

TR63 (Hatay, Kahramanmaraş,

Osmaniye)2009 2010

Kurumsal Olmayan Sivil Nüfus 2.891 2.90015 ve Daha Yukarı Yaştaki Nüfus 1.919 1.989İş Gücü Durumu 894 980İstihdam 733 847

İşsiz 160 133

İşgücüne Katılım Oranı 46,6 49,3

İşsizlik Oranı 18,0 13,6

İstihdam Oranı 38,2 42,6

İşgücüne Dahil Olmayan Nüfus 1.026 1.009 Kaynak: TUİK

31

İstihdam Edilenlerin Sektörel Dağılımı (Bin Kişi)

Sektörler

TR63 (Hatay, Kahramanmaraş,

Osmaniye)2009 2010

Tarım 227 300

Sanayi* 204 210

Hizmetler 302 336

Toplam 733 846 Kaynak: TUİK

* İnşaat sektörü, sanayi sektörü içinde değerlendirilmiştir.

İstihdam Edilenlerin İşteki Durumu (Bin Kişi)TR63 (Hatay, Kahramanmaraş, Osmaniye)

Ücretli, Maaşlı ve Yevmiyeli

İşveren ve Kendi Hesabına Ücretsiz Aile İşçisi

2009 2010 2009 2010 2009 2010Tarım Erkek 37 38 70 86 15 18

Kadın 18 23 33 56 54 79

Toplam 55 61 103 142 69 97Tarım Dışı Erkek 325 341 92 98 10 10

Kadın 52 64 18 25 10 8

Toplam 377 405 110 123 20 18Genel Toplam 432 466 213 265 89 115

Kaynak: TUİK

İstihdam Edilenlerin Sektörel Dağılımı (2010)

Tarım 35%

Sanayi 25%

Hizmetler 40%

Kaynak: TUİK

İş Gücüne Dahil Olmayanların Dahil Olmama Nedenleri (Bin Kişi)32

NedenlerTR63 (Hatay, Kahramanmaraş,

Osmaniye)2009 2010

İş Bulma Ümidi Olmayanlar 46 53Erkek 20 25Kadın 26 28Mevsimlik Çalışanlar 4 1Erkek 1 0Kadın 3 1Ev İşleriyle Meşgul 438 406Erkek 0 0Kadın 438 406Eğitim/Öğretim 130 133Erkek 70 72Kadın 60 61Emekli 63 77Erkek 57 68Kadın 6 9Çalışamaz Halde 182 180Erkek 72 69Kadın 110 111Diğer 164 160Erkek 28 34Kadın 136 126Toplam Erkek 248 268Toplam Kadın 779 742Genel Toplam 1027 1010

Kaynak: TUİK

İş Gücüne Dahil Olmayanların Dahil Olmama Nedenleri (2010)

Kaynak: TUİK

2.6 Seçilmiş Sosyal Göstergeler

Ev İşleriyle Meşgul40%

Eğitim/Öğretim13%

Emekli8%

Çalışamaz Halde18%

Diğer16%

Mevsimlik Çalışanlar

0%

İş Bulma Ümidi Olmayanlar

5%

33

Hatay İl Sosyal Hizmetler Müdürlüğüne Bağlı Kuruluşlar(2010)

Kuruluş Adı İlçe Kapasite Fiilen Kalan

Hizmet Alanları Hizmet TürüYaş Cinsiyet

Hatay Çocuk Yuvası Antakya 64 73 0-12 K/E YatılıHatay Kız Yetiştirme Yurdu Antakya 48 46 12-18 K Yatılı

Hatay Erkek Yetiştirme yurdu Antakya 52 69 12-18 E Yatılı

Hatay Huzurevi Antakya 170 153 60+ K/E YatılıAltınözü Özürlü Bakım Merkezi Altınözü 48 43 12-18 E Yatılı

Hatay Karlısu Bakım Merkezi Antakya 60 68 0+ K Yatılı

Hatay Toplum Merkezi Antakya - - - K/E GündüzlüHatay Bakım ve Sosyal Rehb. Merkezi Antakya 30 28 12-18 K Yatılı

Kaynak: Hatay İl Sosyal Hizmetler Müdürlüğü

İllere Göre Sinema Salonlarının Durumu (2009)İller

SıralamasıSinema Salonu

Sayısı Koltuk Sayısı Seyirci Sayısı

1.İstanbul 525 70.952 11,077,3762.Ankara 146 24.832 3,484,4783.İzmir 102 15.397 3,369,2264.Antalya 62 7.871 962,3245.Bursa 54 9.426 1,225,6066.Eskişehir 35 4.979 805,4097.Kocaeli 35 5.225 493,3908.Samsun 33 3.503 455,9429.Gaziantep 33 5.111 371,66410.Muğla 31 2.861 306,54111.Mersin 31 4.043 569,50812.Adana 27 7.550 617,75013.Denizli 26 3.501 514,83514.Tekirdağ 24 2.817 221,53815.Trabzon 24 2.625 571,80016.Sakarya 23 4.978 575,86817.Konya 23 3.269 414,60318.Balıkesir 21 2.660 247,71429.Hatay 11 1.733 280,35630.Kahramanmaraş 11 1.478 135,152Diğer 331 40.325 4,231,679Toplam 1.647 229.822 31,334,447

Kaynak: TUİK Not :Sıralama sinema salonu sayısına göre düzenlenmiştir.

İllere Göre Tiyatro Salonlarının Durumu (2009)İller

SıralamasıTiyatro Salonu

Sayısı Koltuk Sayısı Gösteri Sayısı Seyirci Sayısı

34

2.izmir 27 12,352 1,178 312,4143.Ankara 26 7,621 3,009 605,0744.Bursa 9 2,188 651 147,9815.Eskişehir 7 2,391 596 131,6196.Samsun 7 1,414 1,079 92,1007.Adana 6 1,499 641 168,6618.Manisa 5 1,641 150 47,0009.Van 4 1,699 311 62,18110.Mersin 2 1,020 52 29,00011.Antalya 2 908 372 80,43312.Konya 2 893 267 65,98313.Kocaeli 2 845 370 65,46714.Diyarbakır 2 701 209 71,58115.Afyon 2 660 76 25,20016.Erzurum 2 655 315 46,57117.Kırklareli 2 633 180 33,20018.Sinop 2 550 100 28,00019.Hatay 2 270 27 5,00020.Elazığ 1 3,000 15 10,000Diğer 18 6,711 923 263,775Toplam 201 80,099 18,803 4,320,729

Kaynak: TUİK Sıralama koltuk sayısına göre düzenlenmiştir.

İllere Göre Kütüphanelerin Durumu (2008)İller

SıralamasıKütüphane

sayısı Kitap sayısı Yararlanma sayısı

Bin kişi başına yararlanma

sayısıÖdünç alınan kitap sayısı

1.İzmir 43 331.784 305.555 80 136.0682.İstanbul 41 1.142.606 306.992 24 63.2353.Nevşehir 41 416.909 333.367 1183 85.5904.Ankara 39 859.181 489.702 108 177.2125.Konya 38 458.684 737.377 374 173.8626.Denizli 31 282.520 504.063 549 130.6667.Isparta 29 362.812 262.271 644 76.9498.Sivas 29 323.492 419.366 664 67.2189.Mersin 27 192.354 490.108 306 100.00710.Afyonkarahisar 24 250.349 272.397 391 94.92311.Balıkesir 23 358.495 351.340 311 93.57612.Manisa 23 262.028 344.658 262 138.63713.Kayseri 23 283.125 195.493 165 56.42714.Erzurum 21 283.841 430.011 555 59.81515.Bursa 20 324.076 372.132 148 54.72616.Çorum 20 250.841 528.381 969 123.55217.Trabzon 20 181.819 269.374 360 59.45918.Malatya 20 163.076 367.647 501 95.43719.Hatay 19 192.330 216.126 153 55.62820.Yozgat 19 156.184 150.646 311 31.110Diğer 606 6.585.977 11.687.744 26.874 2.704.695Toplam 1.156 13.662.483 19.034.750 34.932 4.578.792

Kaynak: TUİK Sıralama kütüphane sayısına göre düzenlenmiştir.

İllere Göre Orman Yangınları (2009)

İl Sıralaması Yangın Sayısı Yanan Alan (Ha)

1.Muğla 208 134,8

35

3.İstanbul 101 64,4

4.İzmir 101 1496,5

5.Manisa 83 106,6

6.Bursa 74 87,4

7.Adana 64 92,5

8.Ankara 63 55,9

9.Balıkesir 63 252,5

10.İçel 60 79,9

11.Denizli 57 68,7

12.Kütahya 55 25,4

13.Aydın 44 124,8

14.Isparta 42 25,8

15.Kocaeli 41 253,3

16.Eskişehir 39 33,3

17.Sakarya 34 106,0

18.Burdur 32 12,4

19.Konya 31 84,2

20.Hatay 29 28,7Diğer 428 1075,0

Toplam 1793 4678 Kaynak: Orman Genel Müdürlüğü Yangın Harekât Merkezi

36

Adalet

Hatay ilinde 2 açık cezaevi, 8 adet de kapalı cezaevi olmak üzere toplam da 10 tane cezaevi bulunmaktadır.

Eğitim Durumuna Göre Ceza İnfaz Kurumuna Giren Hükümlüler

2005 2006 2007 2008

Okuma Yazma Bilmeyen 18 17 24 39

Okur Yazar Olup Bir Okul Bitirmeyen 29 29 45 40

İlkokul 506 637 780 694

İlköğretim 1 - 114 143

Ortaokul 53 54 75 71

Lise 43 65 88 79

Fakülte 9 6 24 15

Toplam 659 808 1.150 1.081 Kaynak: TUİK

Suç Türüne Göre Ceza İnfaz Kurumuna Giren Hükümlüler (Erkek-Kadın)

2006 2007 2008 2009

Öldürme 28 45 45 24

Yaralama 113 167 146 102

Cinsel Suçlar 9 20 23 5

Kişiyi Hürriyetinden Yoksun Kılma 3 8 5 1

Hakaret 7 11 30 17

Hırsızlık Yağma Gasp 137 101 141 78

Dolandırıcılık 107 130 122 83

Zimmet 2 1 4 -

Kaçakçılık 40 67 99 87

Trafik Suçları 3 1 4 4

Orman Suçları 59 40 17 13

Ateşli Silahlar ve Bıçaklar 29 57 63 23

İcra İflas Kanununa Muhalefet 95 259 108 55

Uyuşturucu Kullanma ve Satın Alma 46 90 103 35

Kabahatler - - - -

Rüşvet İrtikâp ve Sahtecilik 13 19 28 25

Kötü Muamele 8 4 1 -

Askeri Ceza Kanunu’na Muhalefet 19 24 10 11

Diğer Suçlar 90 106 132 120

Toplam 808 1.150 1.081 683 Kaynak: TUİK

3.EKONOMİK YAPI

37

3.1 Tarım Ve Hayvancılık

Hatay İlinin Tarımsal Yapısı ve Tarım Arazilerinin Sulama Durumu

İlimiz ülkemizin önde gelen tarım merkezlerinden biridir. Ancak hızlı nüfus artışı ve toprak parçalanması sonucunda kullanılan tarım arazileri marjinal (uç) sınıra gelmiş ve ekonomik kullanma verimliliği düşmüştür. Tarım arazisi ilimizin %51’lik kısmını oluşturmaktadır

İlimizin 275.578 hektar Tarım arazisi mevcut olup bu arazinin 206.553 hektarı sulamaya elverişlidir. Ancak bu sulamaya elverişli arazinin 144.863 hektarı, yani %70’i sulanabilmektedir.

Entansif tarım belirli büyüklükteki bir tarımsal araziden daha fazla ürün alınmasına yönelik tarımsal teknolojiyi ifade eder.Entansif tarımın yapıldığı ilimizde bitki deseni olarak buğday, sanayi bitkileri (pamuk, mısır), sebzeler, zeytinlikler, yağlı tohumlar, narenciye, meyve, tarla sebzeciliği, yem bitkileri ve ikinci ürün ve ara ziraatı olmak üzere toplam 275.578 hektar ekim alanı bulunmaktadır. Tarım arazisi ilimizin %51’lik kısmını oluşturmaktadır. Tablo 3.1.2’de Hatay ilinin arazi varlığı verilmiştir.

.

Tablo 3.1.1: Hatay İli Sulama DurumuDEVLET YATIRIMLI SULAMALAR Sulanan Toplam Arazi(Hektar)

DSİ Tarafından sulanan arazi 22.086

Köylere Hizmet Götürme Birliği tarafından sulanan arazi 9.953

İki kurum tarafından ortak sulanan arazi + TİGEM* 14.966

Toplam 47.005

HALK SULAMALARI Sulanan Toplam Arazi(Hektar)

Kuyulardan sulanan arazi 51.000

Nehir, dere ve çaylardan sulanan 46.858

Toplam 97.858 Kaynak: Hatay İl Tarım Müdürlüğü TİGEM: Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü

Tablo 3.1.2: Hatay İlinin Arazi VarlığıArazinin Çeşidi Arazi Varlığı

(Hektar)Toplam Arazi İçindeki

Payı(%)Tarım Arazisi 275.578 % 51

Mer’a Arazisi 13.091 % 2

Orman-Funda-Tapusuz-Konut- Diğer Arazi 249.977 % 46

Su Yüzeyi-Kayaç-Leçelik Alan 1.654 % 1

Toplam 540.300 %100 Kaynak: Hatay İl Tarım Müdürlüğü

38

Tablo 3.1.3: Hatay İli İlçeler Üzerinden Arazi Dağılımı (2010)

İLÇELER YÜZÖLÇÜMÜ(HA)

TARIM ALANI MERA ALANI

ORMAN FUNDA

TAPUSUZKONUT DİĞER

ARAZİ

SU YÜZEYİ KAYAÇ-ÇELİK

ALAN

Miktar(Ha) %

Miktar(Ha) %

Miktar(Ha) %

Miktar(Ha) %

Antakya 85.800 48.515 57 1.279 1 25.106 29 10.900 13

Altınözü 46.800 30.116 65 127 0,2 11.457 24 5.100 10,8

Belen 13.000 4.509 35 35 0,2 8.456 64,8 0 0

Dörtyol 60.000 12.471 20 96 0,1 47.233 79 200 0,9

Erzin 35.800 12.968 36 2.650 7 16.382 47 3.800 10

Hassa 51.400 16.723 33 1.434 2,7 31.343 61 1.900 3,3

İskenderun 63.700 22.496 35 11 0,01 41.193 65 0 0

Kırıkhan 84.300 43.157 51 3.883 5 25.260 30 12.000 14

Kumlu 22.300 14.700 66 1.804 8 2.096 9 3.700 17

Reyhanlı 41.000 32.105 78 1.245 3 7.250 18 400 1

Samandağ 44.600 18.073 41 114 0,2 21.913 49 4.500 9,8

Yayladağı 34.100 19.745 58 413 1 13.942 41 0 0

TOPLAM 582.800 275.578 47 13.091 2 251.631 43 42.500 8 Kaynak: Hatay İl Tarım Müdürlüğü

Tarım arazisinin ilçelere göre dağılımına bakıldığında; Antakya 48.515 Hektar ile ilimizin %17’lik tarım arazisine sahiptir. Antakya’dan sonra en çok tarım arazisine sahip olan ilçemiz 43.157 Hektar (%15) ile Kırıkhan’dır. Tarla arazisinin büyüklüğüne göre ilçeler sıralandığında birinci sırayı Kırıkhan’ın aldığı, Kırıkhan’ı sırasıyla Antakya, Reyhanlı ve Kumlu ilçelerinin takip ettiği görülmektedir. Sebze yetiştiriciliği ise en fazla İskenderun, Samandağ ve Antakya’da yapılmaktadır. Hassa ilçesinde, bağ arazisinin önemli ölçüde bulunduğu görülmektedir.

Tablo 3.1.4: Kültür Arazisinin İlçelere Göre Dağılımı (da=dekar) (2010)

İlçelerMer’a

ArazisiTarım

Arazisi

Tarla Arazisi (Nadas Dahil)

Sebze Arazisi + Örtü Altı

Bağ Arazisi

Zeytinlik Arazi

Meyvelik Arazi II.Ürün

Antakya 12.790 485.150 310.000 55.000 150 80.000 40.000 72.000Altınözü 1.270 301.160 125.630 8.560 50 156.000 11.920 0Belen 350 45.090 18.360 2.352 700 15.056 8.622 100Dörtyol 960 124.710 27.500 20.501 0 16.860 59.849 0Erzin 26.500 129.680 18.700 550 0 29.466 80.964 2.898Hassa 14.340 167.230 72.683 14.105 47.625 29.052 3.765 1.260İskenderun 110 224.960 81.605 84.991 350 29.000 29.014 0Kırıkhan 38.830 431.570 369.085 27.945 1.030 32.225 1.285 85.500Kumlu 18.040 147.000 141.640 520 0 4.500 340 6.000Reyhanlı 12.450 321.050 283.815 8.967 0 15.220 13.048 35.000Samandağ 1.140 180.730 44.311 75.120 0 32.650 28.649 90Yayladağı 4.130 197.450 115.660 9.790 300 49.540 22.160 0TOPLAM 130.910 2.755.780 1.608.989 308.401 50.205 489.569 298.616 202.848Kaynak: Hatay İl Tarım Müdürlüğü

39

Grafik 3.1.1: Hatay’ın Tarım Arazisinin İlçelere Göre Dağılımı (2010)

Merkez17%

Altınözü11%

Belen2%

Dörtyol5%

Erzin5%

Hassa6%

Kırıkhan15%

Kumlu5%

Reyhanlı 12%

Samandağ7%

Yayladağı7%

İskenderun8%


Grafik 3.1.2: Hatay’ın Tarım Arazisinin Kullanım Amaçlarına Göre Dağılımı (2010)

Tarla Arazisi59%

Sebze Arazisi11%

Bağ Arazisi2%

Zeytinlik Arazi18%

Meyvelik Arazi10%


40

Bitkisel Ürünler Üretimi

İlimiz, ülkemizin önde gelen tarım merkezlerinden biridir. Üretilen ürün çeşidine bakıldığında Hatay’da; buğday, pamuk, narenciye, zeytin ve sebze yetiştiriciliğinin ağırlıkta olduğu görülmektedir. II. Ürün olarak; mısır, soya, susam ve yer fıstığı yetiştirilmektedir.

Tablo 3.1.5: Hatay’da Üretilen Bazı Tarla Ürünlerinin Ekim, Verim, Üretim Durumları

Ürün Adı

2009 2010Ekim Alanı

(Dekar)Verim(kg/da)

Üretim(Ton)

Ekim Alanı

(Dekar)Verim(kg/da)

Üretim(Ton)

Buğday 1.135.271 588 667.821 1.025.389 463 474.455

Arpa 10.050 370 3.748 11.950 302 3.611

Yulaf 2.330 242 566 2.260 235 530

Çeltik 1.045 300 314 600 300 180

Dane Mısır (I. Ürün+II.Ürün) 168.868 2.161 182.706 147.670 1.136 167.734

Tahıllar 1.317.564 649 855.155 1.187.869 545 646.510K.Bezelye 820 520 427 1.830 358 655

Nohut 6.630 189 1.253 8.250 191 1.572

K. Fasulye 620 277 172 660 270 178

Y. Mercimek 1.877 135 254 1.940 141 254

K. Mercimek 175 137 24 280 141 40

K.Börülce 210 243 51 210 171 36

Bakla 90 155 14 90 156 14

Baklagiller 10.422 211 2.195 13.260 207 2.749Fiğ (Dane) 1.970 72 142 3.350 107 359

Yonca 638 931 594 1.718 2.794 4.800

Silajlık Mısır(I. Ve II. Ürün) 14.475 4.678 67.725 15.425 4.708 72.628

Yem Bitkileri 17.083 4.008 68.461 20.493 3795 77.787Patates 6.665 3.634 24.220 12.165 3.333 40.540

Tatlı Patates 50 1.200 60 60 1.200 72

K.Sarımsak 7.130 1.227 8.749 6.814 1.156 7.878

K.Soğan 41.860 3.472 145.368 50.890 2.609 132.775

Yumru Bitkiler 55.705 3.203 178.397 69.929 2592 181.265Pamuk(I. Ve II. Ürün) 301.390 501 151.140 460.600 513 236.325

Kanola (Kolza) 100 150 15 385 150 58

Ayçiçeği(yağlık+çerezlik) 2.208 231 510 1.081 221 238

Yerfıstığı (I ve II. Ürün) 1.100 283 312 1.000 250 250

Yağlık Bitkiler 304.798 499 151.977 463.066 511 236.871Tütün 11.000 101 1.115 20.445 125 2.549

Endüstri Bitkiler 11.000 281 1.115 20.445 124 2.549Kırmızı Biber 6.670 2.103 14.028 10.725 2.449 26.265

Kekik 550 100 55 800 194 155

Itri Bitkiler 7.220 1.951 14.083 11.525 2292 26.420 Kaynak: Hatay İl Tarım Müdürlüğü

41

Tablo 3.1.6: Hatay’da Üretilen Bazı Sebze Ürünlerinin Ekim, Verim, Üretim Durumları(Örtüaltı Dahil)(Dekar=Da)

Ürün Adı

2009 2010Ekim Alanı(Da)

Verim(kg/da)

Üretim(Ton)

Ekim Alanı(Da)

Verim(kg/da)

Üretim(Ton)

Beyaz Lahana 1.420 2.605 3.700 1.180 1.881 2.220

Kırmızı Lahana 977 2.064 2.017 970 2.027 1.966

Kara yaprak Lahana 1.000 1.500 1.500 450 1.400 630

Göbekli + Kıvırcık Marul 18.870 1.980 37.373 19.015 1.739 33.080

Ispanak 9.090 1.395 12.861 8.785 1.112 9.768

Pırasa 2.375 3.196 7.590 2.350 2.936 6.900

Pazı 1.800 2.254 4.058 1.800 2.936 3.180

Enginar 180 1.289 232 90 1.194 108

Tere 368 837 308 300 600 180

Dereotu 675 942 626 715 936 669

Nane 1.405 1.063 1.493 1.400 773 1.083

Maydanoz 17.515 1.229 21.528 18.085 1.123 20.310

Roka 180 1.000 180 180 750 135

Taze Fasulye 20.360 1.035 21.080 21.011 1.020 21.551

Taze Bakla 2.180 1.199 2.611 2.020 1.146 2.315

Taze Bezelye 9.530 723 6.892 10.115 823 8.321

Taze Börülce 1.000 1.025 1.025 995 1.089 1.084

Taze Bamya 2.150 1.575 3.386 2.170 1.212 2.630

Balkabağı 865 2.409 2.084 280 2.357 660

Kavun 16.518 1.985 34.331 13.818 2.147 37.161

Karpuz 2.610 3.984 10.402 1.865 3.239 9.624

Sakızkabağı 12.303 2.825 34.761 11.945 2.689 33.356

Hıyar 24.441 3.179 77.705 23.604 3.190 80.033

Patlıcan 26.871 3.074 82.613 28.066 3.016 87.216

Domates 64.362 3.606 232.145 55.720 3.550 215.075

Biber 48.654 2.070 100.747 50.081 2.039 102.209

Taze Sarımsak 1.914 1.130 2.163 2.065 1.032 2.132

Taze Soğan 7.826 1.464 11.462 8.015 1.547 12.400

Havuç 13.682 4.755 65.055 12.492 2.935 36.666

Turp 2.774 1.076 2.984 2.175 1.413 3.073

Şalgam 120 2.258 271 100 2.410 241

Karnabahar 2.765 1.554 4.298 2.765 1.576 4.358 Kaynak: Hatay İl Tarım Müdürlüğü

42

Narenciyenin ağırlıklı olarak yetiştirildiği Hatay’da, 2009 yılında 591 bin ton narenciye üretimi yapılmıştır.2010 yılında ise, %3.7 oranında artarak 620 bin ton narenciye üretimi yapılmıştır. 2009 yılında Türkiye’de 3.513.722 ton narenciye üretilmiştir. Üretilen narenciyenin %20’si Hatay ilinde üretilmiştir. 2010 yılında ise, Türkiye’ de 3.572.376 ton narenciye üretilmiştir. Üretilen narenciyenin %17’si Hatay’da üretilmiştir. Hatay’da ağırlıklı olarak üretimi yapılan bazı meyvelerin; ekim, verim ve üretim durumları Tablo 3.1.7’de verilmiştir.

Tablo 3.1.7: Hatay’da Üretilen Bazı Meyvelerin Ekim, Verim, Üretim Durumları

Ürün Adı

2009 2010

Kapladığı Alan

(Dekar)

Meyve Veren Ağaç Sayısı

Ağaç Başına

Ort.Verim (Kg/Da)

Üretim (Ton)

Kapladığı Alan

(Dekar)

Meyve Veren Ağaç Sayısı

Ağaç Başına

Ort.Verim (Kg/Da)

Üretim (Ton)

Armut 122 47.623 34 1.612 122 47.743 33 1.578

Ayva 50 9.165 25 234 50 9.165 25 227

Elma 1.253 100.076 37 3.719 1.361 96.988 35 3.353

Y.dünya 53 16.379 36 596 53 16.545 32 536

Erik 16.023 789.553 38 30.026 16.209 798.493 31 24.817

Kayısı 7.982 198.373 38 7.530 8.511 210.025 34 7.185

Zerdali 0 4.600 63 292 0 4.100 37 152

Kiraz 304 19.362 30 576 55 7.800 29 229

Şeftali 1.094 55.924 46 2.590 1.261 57.186 32 1.853

Vişne 0 550 24 13 0 500 23 13

A.Fıstığı 28 3.310 5 17 28 3.210 3 10

Ceviz 2.110 62.586 46 2.380 1.956 56.158 37 2.070

Fındık 30 1.550 12 19 30 1.550 12 19

Badem 685 41.467 20 828 811 43.445 19 818

Dut 0 37.900 27 1.029 0 37.960 27 1.031

İncir 1.781 217.340 28 6.141 1.781 217.750 29 6.404

Muz 33 6.000 0 198 103 6.000 618

Nar 6.520 297.895 26 7.787 8.530 361.465 26 9.350

T.Hurma 4.913 219.693 27 5.916 4.466 222.179 26 5.881

Turunçgil 185.929 4.432.422 - 598.516 185.530 4.482.812 620.669* Limon 13.730 233.787 111 26.120 13.680 233.787 111 26.120

* Portakal 75.455 1.974.470 164 325.192 75.355 1.974.470 164 325.192

* Mandalina 91.348 2.074.200 105 219.604 91.465 2.074.200 105 219.604

* Turunç 360 3.500 48 171 - - - -

* Altıntop 5.036 146.465 187 27.429 5.030 147.665 184 27.135Kaynak: Hatay İl Tarım Müdürlüğü

Tablo 3.1.8: Hatay’da Üretilen Zeytinin; Ekim, Verim, Üretimi ve Zeytinyağı Üretimi

2008 2009 2010

Kapladığı Alan (Dekar) 469.820 481.87 489.569

Meyve Veren Ağaç Sayısı (Adet) 8.102.015 8.690.148 9.142.235

Meyve Vermeyen Ağaç Sayısı (Adet) 5.557.175 5.429.665 5.473.970

Ağaç Başına Ortalama Verim (Kg) 31 29 20

Üretim (Ton) 123.256 126.513 179.972

Zeytinyağı Üretimi (Ton) 40.464 41.227 37.538 Kaynak: Hatay İl Tarım Müdürlüğü, TUİK Not:2010 yılı verileri geçicidir.

43

Tablo 3.1.8: Hatay’da Üretilen Üzümün Ekim, Verim, Üretim Durumları(2009-2010)

2009 2010

Şaraplık Sofralık- Çekirdekli

Sofralık- Çekirdeksiz Şaraplık Sofralık-

ÇekirdekliSofralık-

Çekirdeksiz

Toplam Meyvelik Alan (Dekar) 6.000 42.550 530 6.000 43.675 530

Üretim (Ton) 7.200 50.518 515 5.400 47.858 220

Meyve Veren Ağaç Sayısı 6.000 42.550 530 6.000 43.675 530

Ağaç Başına Ortalama Verim (kg) 1.200 1.187 972 900 1.096 420Kaynak: Hatay İl Tarım Müdürlüğü, TUİK

Türkiye’de üretilen maydanozun %36’sı 2010’da Hatay’da üretilmiştir.2010 yılı sonunda Türkiye’de 523 bin ton Mandalina (Satsuma) üretilmiştir. Üretilen Mandalina (Satsuma) %36’sının üretimi Hatay’dan üretilmiştir. Hatay’ın topraklarının tarıma elverişli olması sebebiyle Türkiye’de üretilen birçok tarla ürünlerinin, meyvelerin, sebzelerin üretimin Hatay’ın payı oldukça yüksektir. Tablo 3.1.9 - 3.1.1.1 - 3.1.1.2 de Hatay’da üretilen ürünlerin Türkiye içindeki payları verilmiştir.

Tablo 3.1.9: Hatay’da Üretilen Tarla Ürünlerinin Türkiye

Üretimindeki Payı(2010) Ürünler Hatay Üretimi

(Ton)Türkiye Üretimi

(Ton)Hatay’ın Payı

(%)Bezelye 655 3.200 20,4

Sarımsak (Kuru) 7.878 76.936 10,2

Pamuk (Lif) 87.440 816.705 1,7

Pamuk Tohumu (Çiğit) 136.983 1.272.800 1,7

Pamuk (Kütlü) 231.390 2.150.000 1,7

Soğan (Kuru) 132.775 1.900.000 6,9

Kırmızı Biber (Baharatlık) 26.268 186.272 14,1

Mısır (Dane) 103.178 4.310.000 2,3

Buğday (Diğer) 284.672 16.210.000 1,7

Börülce 36 2.290 1,5

Fiğ (Yeşil Ot) 26.440 4.008.574 0,6

Tütün 1.772 55.000 0,3

Mercimek (Yeşil) 274 25.400 0,1

Mısır (Silajlık) 72.628 12.446.450 0,5

Patates (Diğer) 40.540 4.513.155 0,8

Fiğ (Kuru Ot) 0 0 0

Susam 0 23.460 0

Kekik 155 11.190 0,1

Yerfıstığı 250 97.310 0,1

Buğday (Durum) 8.313 3.450.000 0,2 Kaynak: TUİK

44

Tablo 3.1.1.1: Hatay’da Üretilen Sebzelerin Türkiye Üretimindeki Payı(2010)

Ürünler Hatay Üretimi(Ton)

Türkiye Üretimi(Ton)

Hatay’ın Payı(%)

Maydanoz 20.310 56.332 36.0

Dereotu 669 2.978 22.4

Marul (Göbekli) 32.800 226.144 14.5

Tere 180 2.380 7.0

Nane 1.083 11.772 9.0

Kabak (Sakız) 33.356 314.340 10.6

Patlıcan 87.217 846.998 10.2

Bamya 2.630 36.748 7

Biber (Salçalık) 55.725 782.173 7

Biber (Sivri) 37.503 816.901 4

Roka 135 4.058 3

Hıyar (Sofralık) 78.635 1.593.844 4

Biber (Dolmalık) 12.435 387.626 3

Pırasa 6.900 244.812 2

Karnabahar 4.358 158.579 2

Domates (Sofralık) 188.275 7.173.188 2

Balkabağı 660 89.368 7

Kavun 37.061 1.611.695 2

Lahana (Karayaprak) 630 81.953 7

Lahana (Kırmızı) 1.966 118.170 1 Kaynak: TUİK

Tablo 3.1.1.2: Hatay’da Üretilen Meyvelerin Türkiye Üretimindeki Payı(2010)

Ürünler Hatay Üretimi(Ton)

Türkiye Üretimi(Ton)

Hatay’ın Payı(%)

Mandalina (Satsuma) 186.915 522.729 35.7Trabzon Hurması 5.881 26.277 22.3Portakal (Washington) 262.124 1.332.306 19.6Greyfurt (Altıntop) 27.135 213.768 12.6Zeytin (Yağlık) 106.555 1.040.000 10.2Erik 24.819 240.806 10.3Portakal (Diğer) 27.877 303.146 9.1Mandalina (Diğer) 28.211 249.049 11.3Turunç 179 2.346 7.6Portakal (Yafa) 4 75.048 0Mandalina (Clementın) 3.490 76.612 4.5Yenidünya 530 12.112 4.3Nar 9.351 208.502 4.4Zeytin (Sofralık) 27.820 375 7.4Limon 29.039 787.063 3.6Üzüm (Sofralık- Çekirdekli) 47.858 431.326 2.8Incir 6.404 254.838 2.5Dut 1.033 75.096 1.3Badem 818 55.398 1.4

45

Armut 1.579 380.003 0.4 Kaynak: TUİK

Örtüaltı Tarım

Örtüaltı tarım; gerekli özel çevre koşullarının yaratılması ile alçak ve yüksek sistemler içinde yapılan sebze, meyve ve süs bitkileri yetiştiriciliğidir. Bu sistemler için de cam ya da plastikle örtülü yüksek yapılar "SERA" olarak adlandırılmaktadır. Tablo 3.1.1.3’de Hatay’da Örtüaltı Sebze ve Meyve Alanları verilmiştir. Örtüaltı tarımın en yoğun yapıldığı ilçeler; Antakya, Kırıkhan, Samandağ, Erzin ve Belen’dir. 2010 yılı itibariyle Hatay’da 11 bin dekar sera alanı vardır. İlimizde en çok plastik seracılık uygulanmaktadır. Tablo 3.1.1.3 - 3.1.1.4 de sera türlerine göre üretilen ürünlerin miktarı verilmiştir.

Tablo 3.1.1.3: Hatay’da Örtüaltı Sebze ve Meyve Alanları Yıl Toplam

alan(dekar)Cam

sera(dekar)Plastik

sera(dekar)Yüksek

tünel(dekar)Alçak

tünel(dekar) 2008 11.106 4 464 1.754 8.884

2009 10.855 4 505 1.754 8.592

2010 11.009 4 584 1.756 8.665 Kaynak: TUİK

Tablo 3.1.1.4: Hatay’da Sera Türlerine Göre Yetişen ÜrünlerÜrün

Cam Sera(Ton) Plastik Sera(Ton)2008 2009 2010 2008 2009 2010

Domates 60 60 60 2.775 2.769 3.064

Hıyar 5 5 5 885 873 943

Fasulye - - - 117 101 68

Kabak - - - 26 26 18

Patlıcan - - - 60 60 42

Biber(Dolmalık) - - - 10 10 7

Biber(Sivri) - - - 319 285 156 Kaynak: TUİK

Tablo 3.1.1.5: Hatay’da Sera Türlerine Göre Yetişen ÜrünlerÜrün

Yüksek Tünel(Ton) Alçak Tünel(Ton)2008 2009 2010 2008 2009 2010

Domates 4.875 4.875 4.956 12.290 12.290 9.240

Hıyar 1.400 1.400 1.480 4.082 3.440 2.301

Fasulye 104 104 52 - - -

Kabak 484 484 165 3.608 3.608 1.058

Patlıcan 1.479 1.479 845 5.325 4.515 1.688

Biber(Dolmalık) 35 35 30 50 50 50

Biber(Sivri) 1.620 1.620 1.080 3.490 3.490 2.205

Kavun - - - 7.800 7.800 7.500

Karpuz - - - 3.608 3.608 3.551 Kaynak: TUİK

46

İlin tarım alet ve makine varlığına ilişkin bilgiler Tablo 3.1.1.7 de verilmiştir.2010 yılı sonu itibariyle Hatay’da 137.817 tarım aleti ve makinesi bulunmaktadır.

Tablo 3.1.1.6: Hatay İlçelerinin Tarım ve Makine Varlığı (2010)

İlçeler Traktör Pulluk MibzerDerin Kuyu

Pompa

Yağmurlama

SulamaDamlamaSulama

Pamuk Toplama

mak.Diğer

Antakya 5.185 5.656 1.863 595 42 93 14 15.907

Altınözü 1.900 2.034 98 80 25 10 1 13.244

Belen 266 150 43 31 0 40 0 666

Dörtyol 910 1.325 45 130 120 290 0 3.746

Erzin 960 595 186 168 8 62 0 2.681

Hassa 620 761 128 75 5 125 0 2.850

İskenderun 1.127 1.146 182 130 55 300 0 7.356

Kırıkhan 2.868 2.499 1.499 255 15 15 8 13.063

Kumlu 550 781 491 470 15 10 6 2.998

Reyhanlı 1.275 2.468 985 748 21 7 21 21.134

Samandağ 716 620 25 215 50 150 0 7.710

Yayladağı 310 531 3 72 15 35 0 2.057

TOPLAM 16.687 18.566 5.548 2.969 371 1.137 50 92.446Kaynak: Hatay İl Tarım Müdürlüğü

Tablo 3.1.1.7: Hatay’ın Tarım ve Makine Varlığı (2010)

47


ALET-MAKİNANIN CİNSİ MİKTARI ( Adet ) ALET-MAKİNANIN CİNSİ MİKTARI

( Adet )Traktör 16.687 Saman makinesi 302

Biçerdöver 28 Tınaz makinesi 12

Karasaban 1.974 Döven 8

Hayvan Pulluğu 512 Patates Sökme makinesi 1

Traktör Pulluğu 10.402 Traktörle Çekilen Biçme makinesi 54

Dip Kazan 1.061 Motorlu Tırpan 56

Toprak Frezesi 750 Ot Silaj makinesi 12

Rototiller 85 Pamuk Toplama makinesi 50

Kültivatör 9.292 Ürün Kurutma makinesi 20

Merdane 1.145 Mısır danelime makinesi 14

Tırmık (Diskli, Dişli) 2.631 Mısır hasat makinesi 6

Toprak Tesviye makinesi 37 Selektör 64

Set Yapma makinesi 987 Yem Hazırlama makinesi 73

Toprak Burgusu 57 Yem dağıtıcı römork 6

Ara Çapa makinesi 4.096 Sap Parçalama makinesi 649

Ekim makinesi 1.677 Pülverizatör 11.694

Dikim Makinesi 23 Tozlayıcı 120

Kimyevi Gübre Dağıtma makinesi 4.385 Atamizör 2.025

Orak makinesi 20 Su Pompası 8.308

Ot Tırmığı 106 Derin Kuyu Pompa 2.969

Biçer Bağlar makinesi 150 Yağmurlama Tesisi 371

Balya makinesi 69 Damla Sulama Tesisi 1.137

Römork 27.342 Su Tankeri 7.395

Sap Döver ve Harman makinesi 932 Diğer 17.929Sap Toplamalı Saman makinesi 94 Toplam 137.817

48

Organik Tarım

Organik Tarım; üretimde kimyasal girdi kullanmadan, üretimden tüketime kadar her aşaması kontrollü ve sertifikalı tarımsal üretim biçimidir. Organik tarımın amacı; toprak ve su kaynakları ile havayı kirletmeden, çevre, bitki, hayvan ve insan sağlığını korumaktır.

Önceleri çok çeşitli yöntemler ve teoriler geliştirilmiş, hatta bu yöntemlere astrolojik boyutlar katılarak ay ve yıldızların etkisini de üretime katan ekoller ortaya çıkmıştır. Tüm bu ekoller incelendiğinde görülen temel öğe; ekolojik dengenin korunarak, bitkisel ve hayvansal üretimin birlikte aile işletmeciliği şeklinde yapılması, dolayısıyla üretimden tüketime kısa devrelerin kurularak kendi kendine yeterliliğinin sağlanmasıdır.

Tablo 3.1.1.8: Organik Tarımsal Ürün Üretim Miktarına Göre İl Sıralaması (2010)

İl Sıralaması Çiftçi sayısıGerçek üretim

alanı(ha)

Doğal toplama alanı(ha)

Nadas Alanı(ha)

Toplam alan(ha)

Üretim miktarı(ton)

1.İzmir 866 5,339 11,465 30 16,834 28,669

2.Niğde 111 510 0 1 511 26,810

3.Manisa 1,064 4,834 453 183 5,469 26,642

4.Aydın 1,382 6,458 1,065 129 7,653 26,592

5.Erzurum 560 4,539 0 286 4,825 22,270

6.Malatya 357 4,902 0 98 4,999 17,240

7.Ağrı 130 4,566 0 326 4,892 16,581

8.Şanlıurfa 63 2,696 0 0 2,696 14,865

9.Çanakkale 379 3,609 200 45 3,854 14,003

10.Gümüşhane 69 689 0 252 941 9,679

11.Mardin 33 1,276 0 0 1,276 8,277

12.Konya 420 593 0 150 743 7,672

13.Mersin 206 524 8,912 16 9,452 7,643

14.Kars 188 2,166 0 8 2,174 7,579

15.Bursa 177 393 100 25 518 7,358

16.Adana 37 484 7,481 16 7,980 7,114

17.Isparta 205 343 550 1 893 6,355

18.Hatay 40 788 0 18 805 6,24619.Artvin 959 3,026 0 4 3,029 5,620

Diğer 3.933 15.306 96.024 907 112.239 64.147Toplam 11.179 63.039 126.250 2.494 191.785 331.361Kaynak: Tarım Bakanlığı

49

Tablo 3.1.1.9: Organik Tarım Geçiş Süreci Üretim Miktarına Göre İl Sıralaması (2010)

İl Sıralaması Çiftçi sayısıGerçek üretim

alanı(ha)

Doğal toplama alanı(ha)

Nadas Alanı(ha)

Toplam alan(ha)

Üretim miktarı(ton)

1.Van 9,920 89,151 0 3,818 92,969 308,850

2.Erzurum 2,762 32,419 0 2,767 35,186 131,327

3.Muş 2,376 26,037 0 5,059 31,096 95,621

4.Bitlis 951 14,324 0 1,923 16,247 60,516

5.Ağrı 1,349 24,228 0 3,118 27,346 54,575

6.Kars 1,406 21,306 0 194 21,500 53,802

7.Sivas 749 10,321 0 855 11,176 45,891

8.Şanlıurfa 227 13,520 0 750 14,270 34,788

9.Aydın 2,226 12,684 0 116 12,800 32,986

10.Hatay 137 4,081 0 84 4,165 29,78211.Hakkari 876 5,430 0 1,455 6,885 28,628

12.İzmir 639 3,883 0 50 3,933 16,204

13.Manisa 613 3,546 0 113 3,659 9,613

14.Ardahan 272 3,534 0 4 3,538 9,451

15.Erzincan 265 2,569 0 1,074 3,643 8,952Diğer 6,150 28,105 0 1,727 29,832 91,388

Toplam 30,918 295,140 0 23,107 318,247 1,012,375Kaynak: Tarım Bakanlığı

Tablo 3.1.2.0: Hatay’ın Organik Tarımsal Üretim Verileri

Ürünler 2008(ton)

2009(ton)

2010(ton)

Armut - - -Biber - 96 57Buğday 77 2.230 1.529Erik - 5 25Kayısı - 81 -Limon 90 90 80Mandarin 210 890 196Üzüm - 24 -Ceviz - 0,45 1Nar 122 156 76Pamuk 70 3.025 2.497Zeytin 268 1.088 432Fiğ 30 482 46Kavun - 403 -Yonca - 70 50Mısır 42 1.699 366Nektarin - 2 2Soya fasulyesi - 157 -Greyfurt 255 300 302Portakal - 2Domates 85 - - Toplam 1.249 10.803 6.246

Kaynak: Tarım Bakanlığı

50

Tablo 3.1.2.1: Hatay’ın Organik Tarım Geçiş Süreci Üretim Verileri

Ürünler 2008(ton)

2009(ton)

2010(ton)

Armut - - -Biber - 453 46Badem - 15 22Buğday 623 6.375 7.388Domates 65 48 385Elma - 10 18Erik 1 5 45Fiğ 57 - 132Greyfurt 1 493 510Hıyar 20 - -Kayısı 300 3 -Kavun - 310 -Kanola 18 - -Kivi - - -Limon 21 38 1Mandarin 45 99 794Mısır - 540 5.222Nektarin - 2 5Üzüm 10 - -Ceviz - - -Nar - 75 343Pamuk 3.544 4.898 7.707Patates - 2.123 1.306Portakal 210 2.021 1.775Soya fasulyesi 41 - -Sarımsak 80 - -Soğan - 710 2.717Yenidünya - 1 -Yonca - - -Zeytin 567 4.405 1.339 Toplam 6.982 26.044 29.782

Kaynak: Tarım Bakanlığı

51

Hayvan Varlığı ve Hayvansal Ürünler Üretimi (2010)

Bitkisel üretimin ön planda olduğu Hatay’da, hayvancılık ikinci planda yer almaktadır.2010 yılında;Büyükbaş hayvan sayısı toplamında bir önceki yıla kıyasla %10 artarak 127.329 olup,Küçükbaş havyan sayısında da 2010 yılı sonunda sadece %3,7’lik bir artış ile 161.729 olmuştur.Kanatlı hayvan toplamında ise %1.1 artış ile 2.101.397 olmuştur.

Tablo 3.1.2.2: Hatay’ın Hayvan Varlığı

Hayvan TürüAdet

2008 2009 2010Saf Kültür Irkı Sığır 20.336 20.146 26.711

Kültür Melezi Sığır 71.509 76.856 79.953

Yerli Sığır 13.439 13.032 20.222

Manda 362 188 443

At, Katır, Eşek 7.158 5.911 5.683

Büyükbaş Toplam 112.804 116.133 127.329Koyun 103.123 89.357 90.688

Kıl Keçi 75.921 66.486 71.041

Küçükbaş Toplam 179.044 155.843 161.729Tavuk 1.706.698 2.066.188 2.091.141

Ördek 5.125 4.720 4.313

Kaz 4.760 4.249 3.917

Hindi 2.917 2.571 2.026

Kanatlı Toplam 1.719.500 2.077.728 2.101.397Eski Usul Kovan 920 873 870

Fenni Kovan 79.755 83.908 87.236

Arı Kovan Toplam 80.675 84.781 88.106 Kaynak: Hatay İl Tarım Müdürlüğü

52

Küçükbaş hayvanların en çok bulunduğu ilçemiz Hassa’dır. Küçükbaş hayvanların %22’si Hassa ilçesindedir. Büyükbaş hayvanların en çok bulunduğu ilçemiz ise Antakya’dır. Büyükbaş hayvanların %33’ü Antakya’da bulunmaktadır. Arcılıkta ise önce çıkan ilçemiz Dörtyol’dur. Hatay’da yapılan arıcılığın %45’i Dörtyol’da yapılmaktadır.2010 yılında Hatay’da 1.375.787 kg bal üretilmiştir. Balın 560 bin kg.ı Dörtyol’da, 266 bin kg.ı Antakya’da üretilmiştir.

Tablo 3.1.2.3: İlçeler Bazında Küçükbaş ve Büyükbaş Hayvan Varlığı(2010)

İlçeler

Büyükbaş Havyalar Küçükbaş hayvanlar

Saf Kültür Sığır

Kültür Melezi Sığır

Yerli Sığır+Manda

At,Katır,Eşek Koyun Keçi

Antakya 10.155 28.701 3.605 1.007 9.234 9.918

Altınözü 3.500 3.000 100 1.296 640 1.460

Belen 141 1.027 138 65 4.720 4.045

Dörtyol 360 2.000 490 121 3.250 1.800

Erzin 0 1.787 107 56 5.848 4.548

Hassa 1.913 1.687 644 291 15.600 21.106

İskenderun 830 11.550 540 264 2.620 1.070

Kırıkhan 2.150 6.000 6.425 148 21.160 10.200

Kumlu 500 2.000 1.000 70 9.410 1.900

Reyhanlı 442 4.866 3.869 347 14.106 2.584

Samandağ 4.720 13.335 2.247 1.038 1.050 1.410

Yayladağı 2.000 4.000 1.500 980 3.050 11.000

TOPLAM 26.711 79.953 20.665 5.683 90.688 71.041 Kaynak: Hatay İl Tarım Müdürlüğü

Tablo 3.1.2.4: İlçeler Bazında Kanatlı Hayvan ve Arı Kovanı Sayısı(2010)

İlçeler

KANATLILAR ARI KOVANLARI

Tavuk Broiler (Adet)

Tavuk Yumurtacı

(Adet)

DiğerKanatlı(Adet)

Eski UsulKovan Sayısı

Yeni Usul Kovan Sayısı

Antakya 1.597.261 206.500 2.970 176 14.714

Altınözü 0 3.180 225 100 532

Belen 30.000 4.200 248 7 470

Dörtyol 0 21.000 0 0 40.000

Erzin 0 17.500 260 0 6.700

Hassa 17.000 40.700 730 140 3.560

İskenderun 0 21.500 850 42 6.500

Kırıkhan 15.000 12.000 2.700 100 5.500

Kumlu 0 5.500 800 5 400

Reyhanlı 0 7.000 1.010 120 1.200

Samandağ 45.000 22.800 313 0 6.760

Yayladağı 10.000 15.000 150 180 900

TOPLAM 1.714.261 376.880 10.256 870 87.236 Kaynak: Hatay İl Tarım Müdürlüğü

53

Hatay iline ait hayvansal ürünler üretimine bakıldığında; 2009 yılında 66 milyon olan yumurta üretimi 2010 yılında % 7 artarak 70 milyon adete ulaşmıştır. Kırmızı et üretimi ise 2009 yılı sonunda 2008 yılına oranla %6,7 oranında artarken 2010 yılında % 1,4 azlıp 5.809 ton üretim yapılmıştır.

2010 yılı sonunda Hatay’ın bitkisel ürünlerden elde ettiği gelir 1,9 milyar TL iken, su ürünleri(16 milyon TL) ve hayvansal ürünlerden(248 milyon tl) elde edilen gelir 264 milyon TL olmuştur.İlimizde 2010 yılı fert başına düşen gayrisafi tarımsal gelir 6.062 TL dir.

Tablo 3.1.2.5: Hatay İlinin Hayvansal Ürünler Üretimi ve Bir Önceki Yıllara Göre Oranı

Ürünün CinsiSayısı Oran

2008 2009 2010 2010/2009(%)

Yumurta (Adet) 76.495.000 66.172.161 70.839.600 7

Kırmızı Et (Ton) 5.520 5.889 5.809 -1,3

Beyaz Et (Ton) 2.655 2.769 2.829 2,1

Süt (Ton) 147.300 149.444 176.160 7,8

Bal (Ton) 1.280 1.318 1.376 17,9

Su Ürünleri (Ton) 2.835 1.589 2.364 48,7

Yapağı ve Keçi Kılı (Ton) 121 106 109 2,9 Kaynak: Hatay İl Tarım Müdürlüğü

Tablo 3.1.2.6: Hatay’ın Gayrisafi Tarımsal ve Hayvansal Geliri

Ürünün CinsiGelir(TL)

2008 2009 2010Tarla Ürünleri 506.547.588 578.236.490 722.572.140

Sebze Ürünleri 372.759.360 406.690.750 401.228.550

Meyve Ürünleri 726.026.850 781.468.250 794.097.150

Bitkisel Üretim Toplamı 1.605.333.798 1.766.395.490 1.917.897.840Su ve Hayvansal Ürünler 198.698.234 216.932.527 264.726.876Toplam 1.804.032.033 1.983.328.017 2.182.624.716


Tablo 3.1.2.7: Hayvan Hastalık ve Zararlılarıyla Mücadeledeki Program Ve Gerçekleşmeler(2010)

Programın Adı Program(Adet) Gerçekleşme (Adet)

Şap Aşılaması (B.Baş) 160.000 146.190

Şap Aşılaması (K.Baş) 126.270 65.851

Brucella (B.B.) 6.400 966

Brucella (K.B.) 28.060 3.125

Kuduz Aşılaması (kedi-köpek) 5.500 3.040

Koyun-Keçi Vebası 140.300 93.432

Sağlık Taraması (muhtelif baş) 745.250 580.000 Kaynak: Hatay İl Tarım Müdürlüğü

54

3.2 Ticaret Borsaları Ve Toptancı Halleri

İskenderun Ticaret Borsası

Tablo 3.2.1: İskenderun Ticaret Borsası’nın İşlem Hacmi

Cinsi2007 2008 2009

Miktar (kg/adet) Değer (TL) Miktar

(kg/adet) Değer (TL) Miktar (kg/adet) Değer (TL)

Hububat 325.200.656 166.464.460 339.851.746 159.383.004 425.033.685 494.296.264

Hububat Mamulleri - - 3.544.517 2.183.920 3.859.153 1.462.609

Bakliyat 37.558.100 18.713.549 11.106.600 11.642.665 30.184.132 37.831.799

Bakliyat Ürünleri 23.924.800 4.590.599 4.343.400 1.158.189 6.089.351 2.149.519

Yağlı Tohumlar 35.076.320 10.012.434 25.582.007 9.036.961 21.426.301 7.894.606

Bitkisel Yağlar 825.080 920.779 619.170 941.957 671.087 888.173 Yaş ve Kuru Meyveler 107.261.548 36.440.553 114.982.476 53.557.080 151.804.339 101.503.657

Yaş ve Kuru Meyve Ürünleri 532.310 613.195 553.341 674.885 506.939 1.347.369

Hayvansal Ürünler 2.096.278 1.042.417 4.095.494 3.230.884 4.195.057 3.909.099 Tekstil Hammaddeleri 124.735.219 109.909.442 104.520.126 96.105.109 76.212.263 71.836.218

Orman Ürünleri - - 1.171.627 825.668 1.295.780 734.210Kaynak: İskenderun Ticaret Borsası

Reyhanlı Ticaret Borsası

Tablo 3.2.2: Reyhanlı Ticaret Borsası’nın İşlem Hacmi

Cinsi2007 2008 2009

Miktar (kg/adet) Değer (TL) Miktar

(kg/adet) Değer (TL) Miktar (kg/adet) Değer (TL)

Hububat 219.785.726 85.899.953 314.354.013 154.520.406 407.869.609 180.355.399

Yağlı Tohumlar 46.031.828 12.318.650 25.627.377 8.088.917 15.515.203 4.425.486

Bitkisel Yağlar 486.850 528.194 39.880 63.808 151.003 217.985

Gıda Maddeleri 16.933.707 3.012.803 9.239.902 3.433.295 10.536.031 5.188.464Tekstil Hammaddeleri 144.759.311 120.000.568 94.382.523 83.914.995 59.668.116 54.778.880

Canlı Hayvan 493 115.005 390 100.925 301 99.690Kaynak: Reyhanlı Ticaret Borsası

Antakya Toptancı Hali

55

Tablo 3.2.3: Antakya Toptancı Halinde İşlem Gören Sebzeler(2009-2010)

Cinsi2009 2010

Miktarı(KĞ)

Tutarı(TL) Ortalama Miktarı

(KĞ)Tutarı(TL) Ortalama

Bakla 188.552 55.801,65 0,30 144.940 67.877,95 0,47

Bamya 7.145 8.492,60 1,19 10.913 15.119,15 1,39

Barbunya 808 767,60 0,95 25.902 34.709,90 1,34

Bezelye 115.930 110.421,75 0,95 225.280 151.710,30 0,68

Biber 2.124.837 1.508.608,50 0,71 3.091.067 2.033.421,65 0,66

Börülce 102.248 87.664,95 0,86 54.259 64.577,45 1,19

Brokoli 15.434 15.348,15 0,99 13.102 9.859,00 0,76

D.Biber 98.964 58.279,50 0,59 77.193 42.357,37 0,55

Domates 13.308.140 6.103.760,93 0,46 20.436.685 12.262.011,00 0,60

Fasulye 542.835 506.964,70 0,93 586.563 431.292,38 0,74

Havuç 1.534.701 370.586,67 0,24 1.637.148 404.774,98 0,25

Ispanak 394.083 138.708,50 0,35 444.772 252.309,00 0,57

K.Soğan 970.373 304.367,25 0,32 1.382.366 702.139,02 0,51

Kabak 908.554 524.716,85 0,58 3.179.291 970.586,39 0,31

Kabak Kış 830 1.845,00 0,45 7.658 2.675,20 0,35

Lahana 537.839 174.016,72 0,32 738.298 308.254,45 0,42

Limon 884.872 339.522,06 0,38 857.654 355.040,16 0,42

Marul 726.810 169.700,57 0,23 897.401 233.070,70 0,26

Patates 1.996.966 767.947,35 0,39 3.495.351 1.219.259,40 0,35

Patlıcan 1.860.622 1.141.978,70 0,61 2.842.090 1.152.167,00 0,41

Pırasa 29.798 9.720,90 0,33 34.464 11.921,10 0,35

Salatalık 2.826.715 1.505.965,40 0,53 2.781.395 1.434.909,40 0,52

Sarımsak 52.690 57.385,15 1,09 99.595 154.833,10 1,56

Şalgam 88.760 21.301,50 0,24 141.441 27.946,20 0,20

T.Soğan 2.125 743,75 0,35 32.417 30.363,40 0,94

Turp 203.196 66.753,06 0,33 157.638 47.341,00 0,30

Yer fıstık 1.315 1.315,00 1,00 23.131 28.577,00 1,24

Zeytin 245 294,00 1,20 248 558,00 2,20Kaynak: Antakya Belediyesi Hal Müdürlüğü

56

Tablo 3.2.3: Antakya Toptancı Halinde İşlem Gören Meyveler(2009-2010)

Cinsi2009 2010

Miktarı(KĞ)

Tutarı(TL) Ortalama Miktarı

(KĞ)Tutarı(TL) Ortalama

Armut 527.274 496.842,01 0,94 510.178 622.413,50 1,22

Ayva 80.794 32.655,20 0,41 97.291 56.276,25 0,58

Çilek 56.853 65.799,70 1,16 71.929 79.360,25 1,10

Elma 5.079.586 2.747.077,15 0,54 5.800.629 2.859.950,83 0,50

Erik 1.005.242 823.243,45 0,82 1.458.301 593.733,55 0,41

Greyfurt 76.575 25.316,25 0,33 176.683 37.236,25 0,21

Hurma 711.160 399.072,85 0,56 869.352 422.853,10 0,49

İncir 17.345 14.297,55 0,82 12.994 16.381,00 1,26

Karpuz 55.014 36.103,60 0,66 4.710 5.167,00 1,10

Kavun 903.841 287.230,85 0,32 750.603 363.011,83 0,49

Kayısı 401.440 353.291,20 0,88 212.794 134.616,25 0,64

Kitte 70.285 20.818,80 0,30 74.075 40.000,05 0,54

Kiraz 448.576 538.156,38 1,20 212.766 194.573,55 0,92

Kivi 25.475 38.314,35 1,50 28.556 43.247,55 1,52

Mandalina 1.543.002 925.801,50 0,60 2.616.233 1.129.573,21 0,44

Murt 40.927 25.018,39 0,61 58.668 28.422,00 0,49

Muz 399.657 494.377,05 1,24 919.734 939.758,60 1,02

Nar 190.975 161.493,60 0,85 441.301 29.850,30 0,68

Portakal 3.713.309 1.765.414,61 0,48 3.305.157 1.375.936,25 0,41

Şeftali 1.455.036 874.823,60 0,60 1.037.899 785.908,43 0,76

Üzüm 1.909.604 796.995,40 0,42 1.876.263 1.350.909,36 0,72

Yenidünya 116.429 62.550,55 0,54 21.806 22.678,65 1,04Kaynak: Antakya Belediyesi Hal Müdürlüğü

57

3.3 Ulaştırma

Anadolu'nun güneyinde Türkiye Cumhuriyeti'nin sınır vilayetlerinden biri olan Hatay ilinin, merkez ilçesi Antakya’dır. Antakya 36 10' kuzey enlemi ve 36 06' doğu boylamı ile yurdumuzun en güneyinde yer alan kent niteliğindeki yerleşme merkezidir. Akdeniz’in doğu ucunda kıyıdan 22 km. kadar içerde olan Antakya’nın denizden yüksekliği yaklaşık 80 m.dir. Kuzeyde Amanos Dağları (Nur Dağları) ile güneyde Kel Dağ (Cebel-i Akra) arasında kalan Aşağı Asi Vadisi'nin başlangıcında Kel Dağı'nın kuzeydoğusunda 440 m. rakımlı Habib-i Neccar Dağı'nın eteklerindedir.

Kuzey yönünde yaklaşık 30 km. boyunca Türkiye-Suriye sınırını oluşturacak şekilde akan Asi Nehri bulunmaktadır. Asi Nehri, Antik çağda küçük tonajlı nehir gemilerinin seyrüseferine imkân veren ve Antakya'yı asırlar boyu Akdeniz'e bir suyolu ile bağlanmıştır. Asi'nin Antakya içinden geçen ve bir kanal haline getirilmiş olan yatağı yaklaşık 2 km. uzunluğunda ve 30-35 m. genişliğindedir.

İlimizde ulaşım; kara hava ve deniz yoluyla sağlanmaktadır. İlimiz karayoluyla Ankara’ya 681 km, İstanbul’a 1130 km, İzmir’e 1091 km, Adana’ya 191 km, Gaziantep’e 196 km. uzaklıktadır. Antakya-Reyhanlı karayolu ile Suriye’nin Halep şehrine, E-391 karayolu ile Güneydoğu Anadolu’ya ulaşılır. Avrupa-Anadolu-Ortadoğu-Güney Asya’yı birbirine bağlayan E-91 karayolu Hatay sınırları içerisinde bulunmakta olup, Antakya ve İskenderun’dan geçmektedir.

Hatay, Suriye ve diğer Ortadoğu ülkelerine açılan Cilvegözü ve Yayladağı sınır kapılarına sahiptir. Bu konumundan dolayı; İlimiz ihracat ve ithalatı açısından oldukça gelişmiştir. Buna paralel olarak uluslararası nakliye sektöründe de oldukça gelişmiştir. Türkiye’nin İstanbul’dan sonra 2. büyük nakliye filosuna Hatay İli sahiptir.

Türkiye'nin en güneyinde yer alan Hatay Havaalanı, Hatay’ın Merkez ilçesi Antakya’da yer almaktadır. Hatay' ın İskenderun ilçesine 30 km. Antakya ilçesine 27 km. uzaklıkta bulunmaktadır.09.07.2007 tarihinde hizmete açılmış olup 2008 yılındada Geçici Hava Hudut Kapısı olarak yurtdışı seferlerine başlamıştır.Havaalanı geçici terminal binasında yolcu kullanım alanı 1200 m2 oldup yetersiz kaldığından Mart 2011’de yeni terminal binası hizmete açılmıştır.Yolcu kapasitesi 2 milyon kişidir.

2009 yılında toplam gelen-giden 325.307 yolcu ve 2897 uçak Hatay Havaalanı'na gelmiştir. 2010 yılında ise gelen-giden uçak sayısı %78 oranında artarak 5171,yolcu sayısı ise % 76 oranında artarak 574.613 yolcu Hatay havaalanını kullanmıştır

İskenderun Limanı, Akdeniz'in kuzeydoğusunda konuşlanmakta olup, Ortadoğu ülkelerine olan aktarma trafiğine olduğu kadar, Güney ve Güneydoğu Anadolu Bölgelerine de hizmet vermektedir. Bu bakımdan, aktarma limanı olarak önemli bir role sahiptir.

2010 yılında İskenderun Limanına, 833 Türk Bayraklı, 2899 Yabancı Bayraklı giriş-çıkış yapmıştır. Toplamda, 64.785.015 ton yükleme, 25.293.224 ton boşaltma yapılmıştır.

58

Karayolları

Hatay’ın 12 adet ilçesi vardır. Bunlar, Altınözü, Samandağ, Kırıkhan, Kumlu, Belen, Yayladağı, Reyhanlı, İskenderun, Hassa, Dörtyol, Erzin ve Antakya’dır. Grafik 3.3.1 İlçelerin Antakya ile Mesafesi(km) verilmiştir. Hatay ili 349 km Devlet yolu, 272 km il yolu 120 km otoyolları, 2809 km Köy yolları ve 54 km Demiryolu bulunmaktadır. Motorlu tren ve ekspres seferleri sadece İskenderun’a kadar yapılmaktadır. İlimizdeki Köy yollarının 1652 km. asfalt yol, 738 km stabilize yol, 419 km. Tesviye + Ham yoldur. Tablo 3.3.1’de Hatay İli Ulaşım Ağı Durumu ve Tablo 3.3.2’de Köy Yollarının Cinsine Göre Uzunluğu verilmiştir.

Grafik 3.3.1: İlçelerin Antakya ile Mesafesi(km)

25 2740 42 46 50 54 59

7891

106

0

20

40

60

80

100

120

ilçel

erin

Ant

akya

İle

Mes

afes

i (km

)

Altı

nözü

Sam

anda

ğ

Kırı

khan

Kum

lu

Bel

en

Yay

lada

ğı

Rey

hanl

ı

İske

nder

un

Has

sa

Dör

tyol

Erz

in

Tablo 3.3.1: Hatay İli Ulaşım Ağı Durumu(2010)

Yol Türü Uzunluğu(km)

Devlet Yolu 349

il Yolu 272

Otoyollar 120

Köy Yolları 2.809

Demiryolu 54

Toplam 3.604Kaynak: T.C. Hatay Valiliği İl Planlama ve koordinasyon Müdürlüğü

Motorlu Kara Taşıtları

2010 yılı itibariyle, İlimizde toplam 322.377 adet motorlu kara taşıtı bulunmaktadır. Hatay, motorlu kara taşıt bakımından Türkiye genelinde % 2,1’lik payıyla, 10. sırada yer almıştır. Tablo 3.3.2.’de Hatay ve Türkiye’deki Motorlu Kara Taşıtları Sayısı verilmiştir. 2010 yılında Hatay’daki taşıt sayısı bir önceki yıla kıyasla % 5,7 oranında artarken, Türkiye’deki taşıt sayısı ise %5,3 oranında artmıştır. Tablo 3.3.4 Motorlu Kara Taşıt Sayısına Göre İl Sıralaması(2010) verilmiştir.

Tablo 3.3.2: Hatay ve Türkiye’deki Motorlu Kara Taşıtları SayısıTaşıt Türü Hatay Türkiye

59

2008 2009 2010 2008 2009 2010Otomobil* 97.570 103.459 113.105 6.796.629 7.093.964 7.544.871

Minibüs 9.530 9.256 9.421 383.548 384.053 386.973

Otobüs 2.752 2.831 3.061 199.934 201.033 208.510

Kamyonet* 31.114 34.003 37.561 2.066.007 2.204.951 2.399.038

Kamyon** 16.026 15.825 16.060 744.217 727.302 726.359

Motosiklet 116.201 122.634 125.847 2.181.383 2.303.261 2.389.488

Özel Amaçlı Taşıtlar 433 471 509 35.100 34.104 35.492

Traktör 16.402 16.317 16.813 1.358.577 1.368.032 1.404.872

Toplam 290.028 304.796 322.377 13.765.395 14.316.700 15.095.603 Kaynak: TUİK * Arazi Taşıtı Dahildir ** Ağır Tonajlı yük taşımalarını da kapsar.(Çekici, Damperli Kamyon, Tanker, Çöp Kamyonu vb..)

Tablo 3.3.3: Hatay ve Türkiye’deki Motorlu Kara Taşıt Sayısının Bir önceki Yıla Göre Oranları

Taşıt TürüHatay Türkiye

2008 2009 2010 2008 2009 2010Otomobil* 5,8 6,0 9,3 5,0 4,3 6,3

Minibüs 2,5 -2,8 1,7 2,9 0,1 -0,76

Otobüs 4,5 2,8 8,1 5,7 0,5 3,7

Kamyonet* 9,7 9,2 10,4 9,2 6,7 8,3

Kamyon** 3,6 -1,2 1,4 2,0 -2,2 -0,9

Motosiklet 7,9 5,5 3 8,8 5,5 3,7

Özel Amaçlı Taşıtlar -17,6 8,7 8,06 -9,0 -2,8 4,06

Traktör 1,3 -0,5 3,03 2,3 0,6 2,6

Toplam 6,4 5,0 5,7 5,7 4,0 5,3 Kaynak: TUİK

Tablo 3.3.4: Motorlu Kara Taşıt Sayısına Göre İl Sıralaması2009 2010

İl SıralamasıMotorlu Kara Taşıtı Sayısı

(Adet)

Türkiye Genelindeki

Payı(%)

İl SıralamasıMotorlu Kara Taşıtı Sayısı

(Adet)

Türkiye Genelindeki

Payı(%)

1. İstanbul 2.721.203 19,0 1.İstanbul 2,794,236 18.52. Konya 1.234.695 8,6 2.Ankara 1,285,661 8.53. İzmir 927.899 6,4 3.İzmir 971,366 6.44. Antalya 668.838 4,6 4.Antalya 701,278 4.65. Adıyaman 597547 4,1 5.Bursa 538,598 3.56. Bursa 513.498 3,5 6.Konya 488,626 3.27. Karaman 457.768 3,1 7.Adana 448,353 2.98. Adana 423.496 2,9 8.Manisa 405,385 2.69. Manisa 386.263 2,6 9.Mersin 402,264 2.610.Mersin 379.933 2,6 10.Hatay 322,377 2.111.Hatay 304.796 2,1 11.Balıkesir 320,831 2.112.Balıkesir 302.810 2,1 12.Gaziantep 320,032 2.1Diğer 5.011.691 31 Diğer 6.096.596 40

Toplam 14.316.700 100 Toplam 15.095.603 100 Kaynak: TUİK

Karayolu Eşya Taşımacılığı

60

Hatay, Suriye ve diğer Ortadoğu ülkelerine açılan Cilvegözü ve Yayladağı sınır kapılarına sahiptir. Bu konumundan dolayı; İlimiz ihracat ve ithalatı açısından oldukça gelişmiştir. Buna paralel olarak uluslararası nakliye sektöründe de oldukça gelişmiştir. Türkiye’nin İstanbul’dan sonra 2. büyük nakliye filosuna Hatay İli sahiptir. Uluslar arası ve yurtiçi ticari eşya taşımacılığı yapan 2010 sonu itibariyle 193 firma bulunmaktadır.Türkiye’de C2 belgeli firmaların %12’si Hatay da bulunmaktadır.

Tablo 3.3.5: Karayolu Eşya Taşımacılığı Belge Sayısı (2008-2010)

Belge TürüHatay Türkiye

2008 2009 2010 2008 2009 2010C1 2 2 2 77 96 380

C2 114 157 193 1001 1.292 1.592

C3 0 0 1 5 7 10

K1 2.497 2.513 2526 165.940 166.862 167.235

K2 634 654 731 96.614 98.930 101.709

K3 1 3 4 900 959 1.064

K1* 3 51 88 1.187 3.340 7.297

K2* 208 1.000 4632 14.872 65.613 207.309

Toplam 3.459 4.380 8.177 280.596 336.099 499.377 Kaynak: Kara Ulaştırma Genel Müdürlüğüı

Karayolu Eşya Taşımacılığı Belge İsimleri AçıklamasıC1 Kendi iştigali ile ilgili uluslar arası ve yurtiçi eşya taşımacılığıC2 Uluslar arası ve yurtiçi ticari eşya taşımacılığıC3 Uluslar arası ve yurtiçi/büro eşyası taşımacaılığıK1 Yurtiçi ticari eşya taşımacılığıK1* İl içi izin verilebilen toplam yüklü ağırlığı 3,5 ton olan araçlarla yapılan ticari eşya taşımacılığıK2* Kendi iştigali ile ilgili izin verebilen toplam yüklü ağırlığı 3,5 ton olan araçlarla yapılan yurtiçi eşya taşımacılığıK2 Kendi iştigali ile ilgili yurtiçi eşya taşımacılığıK3 Yurtiçi ticari ev/büro eşyası taşımacılığı

Tablo 3.3.6: Yetki Belgeli Taşıt Türü Sayısı (2010)

Taşıt Türü Hatay Türkiye Hatay’ın Türkiye içindeki payı(%)

Çekici 7.608 116.283 6.5

Kamyon 4.326 367.729 1.1

Kamyonet 7.326 517.763 1.4

Otobüs 709 33.781 2.09

Otomobil 232 2.876 8.06

Römork 92 6.037 1.5

Y.Römork 8.331 132.178 6.3Toplam 28.624 1.176.647 2.4Kaynak: Kara Ulaştırma Genel Müdürlüğü

KARAYOLU YOLCU TAŞIMACILIĞI

2010 yılı sonu itibariyle, Hatay’da A2 belgesi olan otomobille uluslar arası yolcu taşımacılığı yapan 32 firma bulunmaktadır. Hatay’ın Türkiye içindeki payı %25 dır. Tablo 3.3.7’de Hatay ve Türkiye’deki Karayolu Yolcu Taşımacılığı Belge Sayısı (2008-2010) verilmiştir.

Antakya Otogarı Yurtiçi Yolcu Taşımacılığı 2010 yılında 36.400 sefer yapılmıştır. Bu seferlerden 6.188 tanesi İstanbul’a düzenlenmiştir. Aynı zamanda Antakya Otogarında Yurt dışına 2010 yılında 6.448 sefer yapılmıştır. Tablo 3.3.8’de Antakya Otogarı Yurtiçi Yolcu Taşımacılığı Faaliyetleri verilmiştir.

Tablo 3.3.7: Karayolu Yolcu Taşımacılığı Belge Sayısı (2008-2010)61

Belge TürüHatay Türkiye

2008 2009 2010 2008 2009 2010A1 0 0 0 35 59 108

A2 16 20 32 60 100 127

B1 1 12 13 11 63 72

B2 0 9 14 12 68 140

D1 1 2 6 154 251 371

D2 6 7 7 471 642 1.011

Toplam 24 50 72 743 1.183 1.829 Kaynak: Kara Ulaştırma Genel Müdürlüğü

Karayolu Yolcu Taşımacılığı Belge İsimleri AçıklamasıA1 Otomobille şehirlerarası yolcu taşımacılığıA2 Otomobille uluslar arası yolcu taşımacılığıB1 Otobüsle uluslar arası tarifeli yolcu taşımacılığıB2 Otobüsle şehirlerarası tarifesiz yolcu taşımacılığıD1 Otobüsle şehirlerarası tarifeli yolcu taşımacılığıD2 Otobüsle yurtiçi tarifesiz yolcu taşımacılığı

Tablo 3.3.8: Antakya Otogarı Yurtiçi Yolcu Taşımacılığı Faaliyetleri(2010)

Kaynak: Antakya Belediyesi Ulaştırma Müdürlüğü

Tablo 3.3.9: Antakya Otogarı Yurt Dışı Yolcu Taşımacılığı Faaliyetleri(2010)

Güzergâh Sefer Sayısı

Suriye 4.420

Suudi Arabistan 1.872

Lübnan 156

Toplam 6.448 Kaynak: Antakya Belediyesi Ulaştırma Müdürlüğü

Hatay Havaalanı

Türkiye'nin en güneyinde yer alan Hatay Havaalanı, Hatay’ın Merkez ilçesi Antakya’da yer almaktadır. Hatay' ın İskenderun ilçesine 30 km. Antakya ilçesine 27 km. uzaklıkta bulunmaktadır.09.07.2007 tarihinde hizmete

Güzergâh Sefer Sayısı Güzergâh Sefer Sayısı

1. İstanbul 6.188 14.Van 728

2. Mersin 5.824 15.Bingöl 728

3. Ankara 4.004 16.Konya 364

4. Antalya 4.004 17.Amasya 364

5. İzmir 2.184 18.Sivas 364

6.Kayseri 1.820 19.Karabük 364

7. Bodrum 1.456 20.Mardin 364

8.Diyarbakır 1.092 21.Tunceli 364

9.Erzurum 1.092 22.Samsun 364

10.Bursa 1.092 23.Yalova 364

11.Trabzon 728 24.Balıkesir 364

12.Marmaris 728 25.Burdur 364

13.Çanakkale 728 26.Cizre 364

Toplam 36.400

62

açılmış olup 2008 yılında da Geçici Hava Hudut Kapısı olarak yurtdışı seferlerine başlamıştır. Havaalanı geçici terminal binasında yolcu kullanım alanı 1200 m2 olup yetersiz kaldığından Mart 2011’de yeni terminal binası hizmete açılmıştır. Yolcu kapasitesi 2 milyon kişidir.

2009 yılında toplam gelen-giden 325.307 yolcu ve 2897 uçak Hatay Havaalanı'na gelmiştir. 2010 yılında ise gelen-giden uçak sayısı %78 oranında artarak 5171,yolcu sayısı ise % 76 oranında artarak 574.613 yolcu Hatay havaalanını kullanmıştır.

Bu rakamlar Hatay Havalimanı'nın uçak trafiği ve yolcu sayısı konusunda kısa sürede aldığı büyük mesafeyi ortaya koymaktadır. Önümüzdeki süreçte Hatay Havaalanına olan rağbet daha da artacaktır. Bu anlamda havaalanı, İlimizdeki diğer gelişmelere paralel olarak sosyal ve ekonomik hareketliliği daha da arttıracaktır.

Tablo 3.3.1.1: Hatay Havaalanı Uçak ve Yolcu Sayısı (2009-2010)

YılGelen-Giden Ticari Uçak Sayısı Yolcu Sayısı

İç Hat Dış Hat Toplam İç Hat Dış Hat Toplam2009 2.000 897 2.897 234.828 90.479 325.307

2010 3.776 1.395 5.171 437.793 136.820 574.613

Toplam 5.776 2.292 8.068 672.621 227.299 899.920 Kaynak: DHMİ

Tablo 3.3.1.2: Türkiye’deki Havaalanlarında Giden-Gelen Yolcu Sayısı (2009)

Havaalanı İç Hat Dış Hat Toplam

1.İstanbul Atatürk 11.416.838 18.396.050 29.812.888

2. Muğla Dalaman 3.135.139 15.210.554 18.345.693

3.Sabiha Gökçen 4.510.895 2.006.591 6.517.486

4. İzmir A.Menderes 4.534.339 1.667.455 6.201.794

5. Ankara Esenboğa 4.990.134 1.094.270 6.084.404

6. Antalya 464.729 2.883.267 3.347.996

7. Adana 970.337 1.810.607 2.780.944

8. Milas-Bodrum 2.065.779 416.623 2.482.402

9. Trabzon 1.531.780 65.125 1.596.905

10.Elazığ 1.048.875 11.506 1.060.381

11.Samsun Çarşamba 779.794 87.068 866.862

12.Gaziantep 708.673 124.329 833.002

13.Kayseri 568.106 210.533 778.639

14.Van F.Melen 744.447 1.046 745.493

15.Erzurum 583.789 15.228 599.017

16.Malatya 439.057 23.827 462.884

17.Diyarbakır 343.348 1.496 344.844

18.Hatay 234.828 90.479 325.30719.Konya 267.518 34.206 301.724

20.Kars 285.880 2.128 288.008

21.Diğer 1.602.674 129.161 1.731.835

Toplam 41.226.959 44.281.549 85.508.508 Kaynak: DHMİ

Tablo 3.3.1.3: Türkiye’deki Havaalanlarında Giden-Gelen Yolcu Sayısı (2010)Havaalanı İç Hat Dış Hat Toplam 2010/2009

63

(%)1.İstanbul Atatürk 11,800,833 20,342,986 32,143,819 7.8

2.Antalya 3,694,085 18,318,942 22,013,027 20.0

3.İstanbul Sabiha Gökçen 7,489,479 3,700,199 11,189,678 71.7

4.Ankara Esenboğa 6,435,221 1,328,693 7,763,914 27.6

5.İzmir Adnan Menderes 5,357,610 2,127,488 7,485,098 20.7

6.Muğla Dalaman 593,660 3,192,119 3,785,779 13.1

7.Milas-Bodrum 1,166,018 1,919,169 3,085,187 10.9

8.Adana 2,417,630 423,540 2,841,170 14.5

9.Trabzon 1,895,601 67,568 1,963,169 22.9

10.Diyarbakır 1,390,165 14,425 1,404,590 32.5

11.Gaziantep 944,661 95,311 1,039,972 24.8

12.Samsun Çarşamba 891,492 65,899 957,391 10.4

13.Kayseri 720,297 219,948 940,245 20.8

14.Van Ferit Melen 890,376 1,674 892,050 19.7

15.Erzurum 749,999 15,083 765,082 27.7

16.Hatay 437,793 136,820 574,613 76.617.Konya 499,000 46,497 545,497 80.8

18.Malatya 503,774 16,683 520,457 12.4

19.Elazığ 444,391 25,658 470,049 36.3

20.Diğer 2,253,341 166,264 2,419,605 39.7

Toplam 50.575.426 52.224.966 102.800.392 20.2Kaynak: DHMİ

2009 yılında 43 havaalanı içerisinde;İç ve dış hatlarda gelen-giden yolcu sayısı bakımından Hatay Havaalanı 18. iken,2010 yılında 16. sıraya yükselmiştir.

Not: Sıralama iç hat ve dış hat toplamına göre yapılmıştır.

İskenderun Limanı

İskenderun Limanı, Akdeniz'in kuzeydoğusunda konuşlanmakta olup, Ortadoğu ülkelerine olan aktarma trafiğine olduğu kadar, Güney ve Güneydoğu Anadolu Bölgelerine de hizmet vermektedir. Bu bakımdan, aktarma limanı olarak önemli bir role sahiptir.

64

İskenderun Limanı, toplam rıhtım uzunluğu 1698 m.dir. Limanın rıhtım derinlikleri 11,5 – 10 m olup, aynı anda 964 gemi kapasitesi vardır. Demiryolu ve karayolu şebekesi ile bağlantılı genel amaçlı bir liman olup, dökme, Ro-Ro ve karışık eşyaya hizmet vermektedir. Dökme kuru yük kapasitesi 733.000 Ton, genel kargo kapasitesi 639.000 Tondur. Limanda, 90 ton kapasiteli bir yüzer vinç, bir kılavuz botu, 4 römorkör, 2 palamar ve bir servis botu mevcuttur.

Liman elleçleme ekipmanları arasında; bir adet 42 tonluk dolu ve bir adet de 10 tonluk boş konteyner forklifti, 3-35 tonluk 17 adet rıhtım vinci, 5-25 tonluk 8 adet mobil vinç, 2 köprü vinci, 8 standart ve 13 kısa mastlı forklift, 5 paletli vinç ve 3 Loder yer almaktadır. Limanda konteynerize yük için stoklama alanı mevcuttur.

2010 yılında İskenderun Limanına, 833 Türk Bayraklı, 2899 Yabancı Bayraklı giriş-çıkış yapmıştır. Toplamda, 64.785.015 ton yükleme, 25.293.224 ton boşaltma yapılmıştır.

Tablo 3.3.1.4: Türk ve Yabancı Bayraklı Gemilerin Yükleme ve Boşaltma Miktarları (2008)Geminin Bayrak

Türü Giriş-Çıkış Boşaltma(Ton)

Yükleme(Ton) Toplam

Türk Bayraklı 805 2.490.710 3.097.465 5.588.175

Yabancı Bayraklı 2482 21.634.820 53.509.321 75.144.141

Toplam 3287 24.125.530 56.606.786 80.732.316 Kaynak: Deniz Ticaret Odası İskenderun Şubesi




Türk Bayraklı 815 3.069.344 3.045.673 6.115.017


Toplam 3.612 23.933.351 67.490.058 91.423.409 Kaynak: Deniz Ticaret Odası İskenderun Şubesi




Türk Bayraklı 833 2.504.857 3.841.845 6.346.702


Toplam 3.732 25.293.224 64.785.015 90.078.239 Kaynak: Deniz Ticaret Odası İskenderun Şubesi

Tablo 3.3.1.9: İskenderun Limanına En Çok Yüklenen ve Boşaltılan Maddeler (2010)

65

Kaynak: Deniz Ticaret Odası İskenderun Şubesi

Tablo 3.3.2.1: Bayrak Türüne Göre Yükleme ve Boşaltma Miktarları (2010)Geminin Bayrak Türü Giriş-Çıkış Toplam

Maddeler Yüklenen Miktar (Ton) Maddeler Boşaltılan

Miktar (Ton)

Ham Petrol 57.259.934 Kömür 9.489.091

İnşaat Demiri 1.135.098 Hurda Demir 4.972.887

Rulo Saç 1.013.563 Demir Cevheri 2.334.219

Gass Oil 796.443 Lpg 1.167.756

Demir Çelik 536.016 Gas oil 925.822

Krom 431.620 Üre Gübresi 501.861

Kalsit 318.820 Ham petrol 423.870

Çimento 316.917 Rulo Sac 387.747

Motorin 176.663 Petrol Koku 315.759

Lpg 157.277 Motorin 233.230

Arpa 105.000 A.sülfat 151.958

Kömür 94.284 Fuel oil 143.515

Jet Yakıtı 88.748 A.nitrat 70.865

Mısır 86.000 Nitrat 56.165

Curuf 69.303 Akaryakıt 51.523

Tufal 65.700 Jet yakıtı 49.570

Boru 38.650 Benzin 43.772

Ç.Boru 28.755 K.demir 26.119

Hurda 12.355 Gübre 11.849

Diğer 2.053.869 Diğer 3.932.765

Toplam 64.785.015 Toplam 25.290.343

66

(Ton) (Ton)1.Malta 352 1.987.933 14.299.136 16.287.0692.Yunanistan 134 999.465 12.208.850 13.208.3153.Liberya 197 2.451.294 9.409.058 11.860.3524.Panama 352 5.605.175 3.232.458 8.837.6335.Bahamalar 58 558.384 3.545.723 4.104.1076.Hong Kong 46 2.038.793 1.528.500 3.567.2937.İtalya 92 906.543 2.084.434 2.990.9778.M İsland 54 1.126.584 1.579.541 2.706.1259.Norveç 38 530.540 1.824.345 2.354.88510.Singapur 57 622.252 1.610.930 2.233.18211.İsle of Man 28 243.763 1.663.500 1.907.26312.Hindistan 10 92.062 1.198.000 1.290.06213.Hırvatistan 11 0 914.000 914.00014.Güney Kore 11 745.395 59.100 804.49515.Gürcistan 186 257.731 441.101 698.83216.Comoros 130 432.191 206.753 638.94417.Moldovya 132 345.335 201.174 546.50918.İspanya 4 29.658 420.000 449.65819.Kamboçya 121 167.815 271.537 439.35220.Sierra Leone 99 205.460 164.213 369.67321.Saint Vincent 69 221.581 105.462 327.043Diğer 1551 5.725.270 7.817.200 13.542.470Toplam 3.732 25.293.224 64.785.015 90.078.239


Grafik 3.3.2: Bayrak Türüne Göre Yükleme ve Boşaltma Miktarları (2010)

0 2.000.000 4.000.000 6.000.000 8.000.000

10.000.000 12.000.000 14.000.000 16.000.000

Yükl

eme

ve B

oşal

tma

Mik

tarla

rı

(Ton

)

1. M

alta

2.

Yun

anis

tan

3. L

iber

ya

4. P

anam

a

5.

Bah

amal

ar

6. H

ong

K

ong

7-İta

lya

8.İz

land

a

9.

Nor

veç

10.S

inga

pur.

Boşaltma Yükleme


67

3.4 Dış Ticaret

Uluslar arası platformda gerçekleştirilen her türlü ticari faaliyet dış ticaretin kapsamındandır. Bu ticari faaliyetler hizmet ve ürün alım-satımı olarak karşımıza çıkar. Bu alım-satım işlemleri ise ihracat, ithalat ve transit ticaret olarak gerçekleştirilir.

Ticaretin İthalat ve ihracat sayılabilmesi için ürünün mutlaka gümrükten giriş veya çıkış yapması gerekir. İşte tam da bu noktada; gümrükteki giriş ve çıkışlarda, ürünün marka tescilinin olması zorunludur. Söz konusu tüccar yurt içi ve yurt dışı ticaretinde, ticarette bulunduğu faaliyet sektöründe tek olabilmelidir. Malını aynı sektördeki diğer firmaların mallarından ayırmanın tek şartı ise marka tescilini almasıdır.

Günümüz rekabet koşullarında markalaşma ciddiyetle düşünülmesi gereken, ticaret adına fark yaratacak bir olgudur. Tüccarı bir anda birçok rakibin önüne taşıyabileceği gibi, rakiplerin çok gerisine de taşıyabilir. Bu sebeple ihracatçı yurt dışı pazarlama yaparken söz konusu pazarın kültürüne göre marka belirlemelidir. Seçeceği marka hedef pazarda kötü bir anlam ifade etmemeli, aksine müşteri talebini o mal üzerinde arttırmalıdır. Marka isim, titizlikle ürüne uyarlanmalıdır.

Son 10 yılda Hatay’da ihracatçı firma sayısı %80, ithalatçı firma sayısı ise %8 oranında artmıştır. İlimiz 2010 yılında 674 ihracatçı firması ile 81 ilin içerisinde 12.sırada, 287 ithalatçı firması ile 15.sırada yer almıştır.

Hatay’ın ihracat değeri 2000 yılına oranla; % 284 oranında ihracatını arttırırken, Türkiye’nin genelinde ise bu artış oranı %420 olmuştur. Hatay’ın ithalat değeri 2000 yılına oranla %521 artarken, Türkiye’nin genelinde ise bu artış oranı %340 olmuştur.

2010 yılı sonu itibariyle Hatay’ın en çok ihracat yaptığı ilk 5 ülke sırasıyla; Suudi Arabistan 177 milyon $ Mısır 150 milyon $ Irak 131 milyon $ Rusya Federasyonu 128 milyon $ Suriye 118 milyon $ olmuştur.

2010 yılı sonu itibariyle Hatay’ın en çok ithalat yaptığı ilk 5 ülke sırasıyla; A.B.D 733 milyon $ Rusya Federasyonu 346 milyon $ Brezilya 232 milyon $ İtalya 231 milyon $ Ukrayna 184 milyon $ olmuştur.

2010 yılı sonu itibariyle Hatay’ın en çok ihracat yaptığı ilk 5 fasıl sırasıyla; Demir ve çelik Yenilen meyvalar,kabuklu yemişler,turunçgil ve kavun kabuğu Demir veya çelikten eşya Yenilen sebzeler ve bazı kök ve yumrular Kazan:makina ve cihazlar,aletler,parçaları

2010 yılı sonu itibariyle Hatay’ın en çok ithalat yaptığı ilk 5 fasıl sırasıyla; Demir ve çelik Mineral yakıtlar,mineral yağlar ve müstahsalları,mumlar Kazan:makina ve cihazlar,aletler,parçaları Metal cevherleri,cüruf ve kül Elektrikli makina ve cihazlar,aksam ve parçaları

Dış ticaret hacmi, 2010 yılı sonu itibariyle 4 milyar 828 milyon dolar olmuştur.

Hatay’da İhracat ve İthalat

68

Son yıllarda İthalatçı ve İhracatçı firma sayılarındaki artış Hatay ekonomisine çok önemli bir hareketlilik kazandırmıştır. İlimiz 2010 yılında 674 ihracatçı firması ile 81 ilin içerisinde 12.sırada, 287 ithalatçı firması ile 15.sırada yer almıştır. Tablo 3.4.1 de illere göre ihracatçı firma sayısı, Tablo 3.4.2. de ise illere ithalatçı firma sayıları sıralamaları verilmiştir. Hatay’ın ihracat değeri diğer illerle karşılaştırıldığında, son 10 yılda devamlı ilk 10 da, ithalat değeri ise son üç yılda ilk 7 içerisinde olduğu görülmektedir. Hatay 135 ülkeye ihracat,92 ülkeden de ithalat yapmaktadır. Tablo 3.4.1: İhracatçı Firma Sayısına Göre İl Sıralaması (2008-2010)

2008 2009 2010

İl Sıralaması

İhracatçı Firma Sayısı

İl Sıralaması


İl Sıralaması


1. İstanbul 25.818 1. İstanbul 25.602 1.İstanbul 26.539

2. İzmir 3.921 2. İzmir 3.692 2.İzmir 3.9163. Ankara 3.227 3. Ankara 3.341 3.Ankara 3.4454. Bursa 2.804 4. Bursa 2.901 4.Bursa 2.9585. Gaziantep 977 5. Gaziantep 1.046 5.Gaziantep 1.0846. Konya 924 6. Konya 975 6.Konya 1.0847. Kocaeli 920 7. Kocaeli 964 7.Kocaeli 9948. Adana 811 8. Adana 839 8.Adana 8569. Denizli 732 9. Mersin 774 9.İçel 80510. Mersin 730 10. Denizli 760 10.Antalya 80411. Antalya 710 11. Antalya 710 11.Denizli 76612. Hatay 667 12. Hatay 659 12.Hatay 67413. Kayseri 620 13. Kayseri 645 13.Kayseri 66214. Manisa 304 14. Manisa 322 14.Manisa 32215. Tekirdağ 285 15. Tekirdağ 283 15.Tekirdağ 291Diğer 4.693 Diğer 4.693 Diğer 5.179

Toplam 48.265 Toplam 48.586 Toplam 50.379 Kaynak: TUİK, DTM Not:2010 yılı verileri geçicidir

Tablo 3.4.2: İthalatçı Firma Sayısına Göre İl Sıralaması (2008-2010)

Türkiye de 2010 yılında 50.379 ihracatçı firma arasından en fazla ihracat yapan ilk 1000 firma, Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) tarafından açıklandı. Hatay da ihracat yapan 674 firmadan 21’i ilk 1000 firma arasına girmeyi başarmıştır. İlimiz 2010

2008 2009 2010

İl Sıralaması

İthalatçı Firma Sayısı

İl Sıralaması


İl Sıralaması


1. İstanbul 34.009 1. İstanbul 32.212 1.İstanbul 34.1782. Ankara 5.517 2. Ankara 5.407 2.Ankara 5.7923. İzmir 4.214 3. İzmir 4.058 3.İzmir 4.2104. Bursa 2.484 4. Bursa 2.349 4.Bursa 2.5805. Kocaeli 1.054 5. Kocaeli 1.043 5.Kocaeli 1.1366. Antalya 926 6. Adana 870 6.Gaziantep 9867. Adana 921 7. Gaziantep 851 7.Adana 9598. Gaziantep 888 8. Antalya 848 8.Antalya 9399. Konya 811 9. Konya 746 9.Konya 90610. Mersin 605 10. Mersin 569 10.Mersin 62111. Denizli 523 11. Denizli 505 11.Denizli 52812. Kayseri 491 12. Kayseri 480 12.Kayseri 50913.Tekirdağ 313 13.Tekirdağ 306 13.Tekirdağ 34014. Manisa 283 14. Manisa 269 14.Manisa 29915. Hatay 281 15. Hatay 252 15.Hatay 28716. Sakarya 279 16. Muğla 252 16.Sakarya 282Diğer 4.159 Diğer 4.014 Diğer 4.611

Toplam 57.758 Toplam 55.031 Toplam 59.163

69

yılında gerçekleştirdiği 1 milyar 697 milyon dolarlık ihracatın 1 milyar 68 milyon dolarını (yaklaşık %38 ini) bu 21 firma gerçekleştirmiştir.

Grafik 3.4.3: Yıllara Göre Hatay’daki İhracatçı ve İthalatçı Firma Sayıları (2000-2010)

Kaynak: TUİK, DTM

Tablo 3.4.3: İhracat Değerine Göre İl Sıralamaları (2008-2010)2008 2009 2010

İl Sıralaması

İhracat Değeri

İl Sıralaması

İhracat Değeri

İl Sıralaması

İhracat Değeri

Sıra No Firma Ünvanı İhracat ($)

39 ADININ AÇIKLANMASINI İSTEMİYOR 233,276,622.38

75 TOSYALI DIŞ TİCARET A.Ş. 152,334,407.48

78 NURSAN ÇELİK SAN. VE HADDECİLİK A.Ş. 145,121,754.76

239 TEKASYA TAR. ÜRN. TİC. LTD. ŞTİ. 55,699,167.87

285 HATBORU ÇELİK BORU SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. 48,041,999.52

311 MAHMUT YARIM GIDA İTH. İHR. SAN. TİC. A.Ş. 44,164,637.85

321 AKAŞ ALİ KAVAK TARIM ÜRÜNL. İNŞ. SAN. VE TİC. A.Ş. 42,683,613.33

341 YALIM DIŞ TİCARET LTD.ŞTİ. 40,165,156.92

362 NARPA NARİN DIŞ TİC. A.Ş. 37,785,657.69

399 ARAŞTIRMAYA KATILMIYOR 35,387,827.76

580 TEKSİN TİC. LTD. ŞTİ. 25,971,323.65

615 SİN TRANS ULUS. NAK. PET. SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. 24,958,536.11

642 ÖZÇORBACI İTH. İHR. ULUSL. NAKL. VE TİC. LTD. ŞTİ. 24,159,578.06

643 KOÇ HADDECİLİK TEKS. İNŞ. SAN. VE TİC. A.Ş. 24,051,536.70

698 ADININ AÇIKLANMASINI İSTEMİYOR 22,269,878.51

732 KARAALİ SENTETİK DOKUMA SANAYİ TİCARET VE İTH. İHR. 21,586,937.30

813 ALTUN GIDA MAD. İHR. İTH. VE NAK. TİC. LTD. ŞTİ. 19,378,072.61


848 AYHAN 1 NAKLİYAT OTOMOTİV SAN. İTH. İHR. TİC. LTD. ŞTİ. 18,812,944.85


968 GÖKÇAĞ GIDA TİC. VE TAŞ. LTD. ŞTİ. 16,348,449.02

Diğer 637,489,845.60 Toplam 1,697,293,308.00

70

(1.000 $) (1.000 $) (1.000 $)1. İstanbul 73.503.523 1. İstanbul 55.541.336 1.İstanbul 53.130.0062. Bursa 11.113.948 2. Bursa 9.057.157 2.Bursa 10.673.8123. Kocaeli 8.468.835 3. İzmir 6.118.167 3.Kocaeli 9.486.2094. İzmir 7.823.319 4. Ankara 4.909.095 4.İzmir 6.678.9865. Ankara 5.361.209 5. Kocaeli 4.557.639 5.Ankara 5.619.5216. Gaziantep 3.237.061 6. Gaziantep 2.952.488 6.Gaziantep 3.517.9937. Sakarya 2.912.889 7. Sakarya 1.722.184 7.Manisa 3.445.5568. Denizli 2.196.710 8. Denizli 1.587.336 8.Denizli 2.126.5899. Hatay 1.762.181 9. Hatay 1.416.912 9.Hatay 1.697.29310. Adana 1.304.024 10. Adana 1.134.975 10.Sakarya 1.678.13511. Kayseri 1.122.165 11. Mersin 1.047.815 11.Adana 1.350.94412. Mersin 1.075.867 12. Kayseri 963.223 12.Mersin 1.181.36713. Manisa 1.018.691 13.Manisa 911.996 13.Kayseri 1.163.81114. Trabzon 910.995 14. Trabzon 815.701 14.Trabzon 1.011.08515. Konya 871.223 15. Konya 734.944 15.Konya 978.630Diğer 9.344.556 Diğer 8.657.791 Diğer 8.021.502

Toplam 132.027.196 Toplam 102.128.759 Toplam 113.883.219 Kaynak: TUİK, DTM

Tablo 3.4.4: İthalat Değerine Göre İl Sıralamaları (2008-2010)

2000 yılında Türkiye’nin ihracatı içindeki payı % 1,00 olan Hatay’ın, 2010 yılında Türkiye’nin toplam ihracatı içindeki payı % 1,50’dır. 2000 yılında Türkiye’nin ithalatı içerisinde İlimizin payı %0,80 iken 2010 yılında bu oran %2.52 olup yaklaşık 3.2 milyar $ seviyesine ulaşmıştır. Tablo 3.4.5. ve 3.4.6’da Hatay’ın yıllara göre Türkiye’nin ihracatı ve ithalatı içindeki payı ve il sıralaması verilmiştir. 2010 yılı itibariyle Hatay, ihracat değerine göre yapılan sıralamada 81 il içerisinde 9. ithalat değerine göre yapılan sıralamada ise 7. il olmuştur.

Tablo 3.4.5: Hatay’ın Yıllara Göre Türkiye İhracatı İçindeki Payı ve İl Sıralaması

Yıllar İhracat DeğerineGöre İl Sıralaması

Hatay'ın İhracat Değeri

(1.000 $)

Türkiye’nin İhracat Değeri

(1.000 $)Hatay’ın Payı

(%)

2000 9. 272.249 27.774.906 0,98

2001 10. 353.912 31.334.216 1,13

2002 11. 352.126 36.059.089 0,98

2003 11. 468.444 47.252.836 0,99

2004 10. 670.112 63.167.153 1,06

2005 11. 753.243 73.476.408 1,03

2006 10. 951.082 85.478.556 1,11

2007 9. 1.185.949 107.271.750 1,10

2008 9. 1.762.181 132.027.196 1,43

2009 9. 1.416.912 102.128.759 1,38

2010 9. 1.697.293 113.883.219 1,50Kaynak: TUİK, DTM

Tablo 3.4.6: Hatay’ın Yıllara Göre Türkiye İthalatı İçindeki Payı ve İl Sıralaması

71

Kaynak: TUİK, DTM Not:2010 yılı verileri geçicidir.

Hatay ve Türkiye için bir önceki yıla kıyasla ihracatı ve ithalatları arttırma oranları Tablo 3.4.7 ’de verilmiştir. Tabloda da görüldüğü gibi son 2001-2008 yılları arasında Türkiye’nin ihracatını arttırma oranına göre, Hatay’ın ihracatını ve ithalatını artırma oranları daha yüksektir. 2010 yılında ise hem Türkiye’nin ihracatını ve ithalatını arttırma oranları hem de Hatay’ın ihracatını e ithalatını arttırma oranlarında düşüş görülmektedir. Grafik 3.4.5. ve 3.4.6. de ihracat ve ithalatlarını arttırma oranları bakımından Türkiye ve Hatay’ın kıyaslamaları yapılmıştır.

Tablo 3.4.7: Hatay ve Türkiye’nin Bir Önceki Yıla Göre İhracat ve İthalat Artış Oranları

Grafik 3.4.4: Hatay’ın Yıllar İçindeki İhracatı ve İthalatı

YıllarHatay'ın

İthalat Değeri(1.000 $)

Türkiye’nin İthalat Değeri

(1.000 $)

İthalat Değerine Göre Hatay’ın İl

Sıralaması

Hatay’ın Türkiye İçindeki Payı

(%)2000 437.090 54.502.821 9. 0,802001 203.608 41.399.083 12. 0,492002 438.833 51.553.797 10. 0,852003 500.329 69.339.692 10. 0,722004 675.603 97.539.766 11. 0,692005 1.091.555 116.774.151 10. 0,942006 1.714.385 139.576.174 8. 1,232007 2.475.125 170.062.715 6. 1,462008 3.344.522 201.963.196 6. 1,662009 2.718.461 140.926.023 6. 1,922010 3.131.351 185.544.332 7. 1.70

Yıllarİhracatın Artış Oranı (%) İthalatın Artış Oranı (%)

Hatay Türkiye Hatay Türkiye

2000 2,6 4,5 194,9 34,02001 30,0 12,8 -53,4 -24,02002 -0,5 15,1 115,5 24,52003 33,0 31,0 14,0 34,52004 43,1 33,7 35,0 40,72005 11,2 16,3 61,6 19,72006 25,3 16,4 57,1 19,52007 27,0 25,4 44,4 21,82008 47,4 23,1 35,1 18,82009 -18,9 -16,2 -18,8 -30,222010 20,37 11,6 15,1 31,65

Kaynak: TUİK, DTMNot:2010 yılı verileri geçicidir.

72

Kaynak: TUİK, DTM

Grafik 3.4.7. ve 3.4.8 ’de Hatay’ın aylara göre ihracatı ve ithalatı gösterilmiştir. Narenciye ve zeytinyağı ihracatına bağlı olarak; Hatay’ın ihracatının en yüksek değere ulaştığı aylar Kasım, Aralık ve Ocak aylarıdır. Grafik 3.4.7: Hatay’ın Aylara Göre İhracatı (1000$)

73

Kaynak: TUİK, DTMGrafik 3.4.7: Hatay’ın Aylara Göre İthalatı (1000$)

Kaynak: TUİK, DTM

Hatay 135 ülkeye ihracat yapmaktadır.Tablo 3.4.9.’da Hatay’ın en çok ihracat yaptığı ilk 76 ülke 2010 yılı itibariyle verilmiştir. Buna göre; 2010 yılı sonu itibariyle Hatay’ın en çok ihracat yaptığı ilk 5 ülke sırasıyla; Suudi Arabistan, Mısır, Irak , Rusya Federasyonu ve Suriye olmuştur. İlk 5 ülkeye Hatay’ın yaptığı ihracat, ilimizin toplam ihracatının yaklaşık olarak % 40’ını oluşturmaktadır. 2010 yılında, ülkeler bazında Hatay’ın ihracat değerleri sıralamasında 1. sırada yer alan Suudi Arabistan’a, Türkiye’den yapılan ihracatın % 8’lik bölümü Hatay’dan yapılmıştır. Tablo 3.4.9. ’da verilen değerlere bakıldığında; Hatay’ın, Türkiye ihracatı içindeki payının yüksek olduğu ülkelerin % 8’lik payla Libya, % 8.5’lik payla Suudi Arabistan, % 6’lık payla Suriye olduğu görülmektedir. 2010 yılına ait ülkeler bazında Hatay’ın ihracat değerleri sıralaması Tablo 3.4.9.’de verilmiştir.

Hatay 92 ülkeye ithalat yapmaktadır Tablo 3.5.11.’de Hatay’ın en çok ithalat yaptığı ilk 76 ülke 2010 yılı itibariyle verilmiştir. Buna göre; 2010 yılı sonu itibariyle Hatay’ın en çok ithalat yaptığı ilk 5 ülke sırasıyla; A.B.D, Rusya Federasyonu, Brezilya, İtalya ve Ukrayna olmuştur. İlk 5 ülkeye Hatay’ın yaptığı ithalat, ilimizin toplam ithalatının yaklaşık olarak % 55’ini oluşturmaktadır. 2010 yılında, ülkeler bazında Hatay’ın ithalat değerleri sıralamasında 1. sırada yer alan ABD’ye Hatay’ın yaptığı ithalat, Türkiye’nin bu ülkeden yaptığı toplam ithalatın %6.7’lik bölümü Hatay’dan yapılmıştır.

Tablo 3.4.8: 2009 Yılı Hatay’ın Ülkelere Göre İhracatı74

Ülkeler ve Sıra NoHatay'ın İhracat Değeri

($)


($)Ülkeler ve Sıra No

Hatay'ın İhracat Değeri

($)


($)

1. Suudi Arabistan 190.628.669 1.770.956.690 40. Hindistan 2.555.738 411.164.257

2. Mısır 169.207.812 2.618.572.113 41. Zaire 2.494.988 24.243.308

3. Rusya Federasyonu 124.182.333 3.202.046.158 42. Benin 2.363.278 28.586.773

4. Suriye 104.907.649 1.424.611.413 43. Malta 2.293.934 655.327.725

5. Romanya 100.893.121 2.215.167.912 44. Macaristan 2.292.945 445.724.619

6. Irak 89.322.196 5.123513.868 45. Kosova 2.248.551 27.805.317

7. Bulgaristan 65.554.429 1.387.709.184 46. Tayvan 2.171.039 130.142.271

8. Libya 63.386.968 179.925.062 47. İrlanda 2.125.900 289.718.338

9. İsrail 47.512.837 1.528.369.783 48. Gürcistan 1.912.929 746.021.841

10. İran 47.395.186 2.024.759.496 49. İspanya 1.840.168 2.823.816.354

11. Ukrayna 44.761.620 1.033.426.131 50. İsveç 1.568.304 748.709.883

12. Ürdün 38.515.388 455.297.895 51. Güney Kore 1.442.226 234.828.409

13. Lübnan 34.300.014 686.453.665 52. Çek Cumhuriyeti 1.371.773 489.002.669

14. Almanya 25.504.581 978.819.906 53. Angola 1.105.224 15.172.457

15. B.A.E. 22.350.454 2.898.579.119 54. Azerbaycan 1.041.445 1.399.493.612

16. Sudan 21.652.831 244.805.408 55. Bahreyn 1.029.354 113.711.624

17. İtalya 17.432.035 5.891.523.305 56. Türkmenistan 806.073 945.017.641

18. Fransa 15.182.287 6.209.120.611 57. Sırbistan 797.402 306.439.374

19. A.B.D. 13.632.593 3.225.150.046 58. Kanada 776.687 338.288.851

20.Çin 13.592.216 1.599.115.036 59. Brezilya 678.923 388.136.206

21. Polonya 11.939.756 1.320.982.318 60. Slovenya 618.172 594.923.346

22. Belçika 11.692.577 1.796.305.175 61. Hırvatistan 578.676 221.091.749

23. K.K.Türk. Cum. 11.286.346 770.844.674 62. Avusturya 496.204 807.175.699

24. Etiyopya 10.085.351 229.023.444 63. Beyaz Rusya 451.548 119.159.703

25. Katar 7.297.544 289.362.118 64. Yumurtalık S.Bölge 441.692 13.314.901

26. Yunanistan 7.117.094 1.634.075.573 65. Karadağ 392.404 26.483.446

27. Portekiz 6.789.922 409.181.508 66. Panama 390.589 84.216.265

28. Hollanda 6.431.651 2.123.774.058 67. Filistin 371.803 2.952.252

29. Cezayir 6.386.397 1.781.750.975 68. Ege Serbest Bölge 327.317 317.505.412

30. Kuveyt 6.193.041 211.290.685 69. Gana 320.475 72.850.617

31. Yemen 5.923.243 37.949.608 70. Umman 284.378 105.539.821

32. Tunus 5.854.334 647.074.804 71. Singapur 272.369 348.005.027

33. İngiltere 5.375.304 5.918.007.699 72. Litvanya 267.449 151.420.867

34. Nijerya 4.702.260 257.717.081 73 Kamerun 251.518 50.261.212

35. Arnavutluk 3.782.787 27.327.431 74. Finlandiya 241.254 196.817.883

36. Moldova 3.659.699 117.685.736 75. Özbekistan 233.317 279.053.815

37. Bosna-Hersek 3.468.075 22.646.719 76. Slovakya 210.264 21.732.714

38. Fas 3.235.848 60.057.361 Diğer 3.686.244 25.585.802.936

39. Mersin S.Bölge 3.022.845 216.361.038 TOPLAM 1.416.911.847 102.129.000.000Kaynak: TÜİKNot: Hatay’ın ülkelere yaptığı ihracat değerine göre ülke sıralaması yapılmıştır.

Tablo 3.4.9: 2010 Yılı Hatay’ın Ülkelere Göre İhracatıÜlkeler ve Sıra No Hatay'ın Türkiye’nin Ülkeler ve Sıra No Hatay'ın

75

İhracat Değeri

($)

İhracat Değeri

($)

İhracat Değeri

($)İhracat Değeri

($)

1.Suudi Arabistan 176.744.086 2.217.645.635 40.Azerbaycan 2,649,631 1.551.212.540

2.Mısır 149.571.510 2.250.576.879 41.Beyaz Rusya 2,397,093 186.841.024

3.Irak 130.544.372 6.036.362.316 42.Moldova 2,306,866 148.318.4554.Rusya 128.354.770 4.628.152.963 43.Kuveyt 2,221,190 395.019.893

5.Suriye 117.839.438 1.844.604.582 44.Mersin Serb.Bölg 2,208,495 240.801.571

6.Romanya 117.949.828 2.599.380.058 45.Macaristan 2,019,844 441.392.305

7.İtalya 109.093.491 6.505.276.857 46.Yumurtalık Serb.Bölg 1,911,638 19.226.873

8.Ürdün 63.334.723 571.333.516 47.Tayvan 1,832,076 136.782.759

9.Ukrayna 58.241.190 1.260.423.143 48.Yemen 1,689,168 328.954.365

10.İsrail 55.530.239 2.080.147.766 49.Kosova 1,654,408 294.078.539

11.Lübnan 55.367.110 618.318.479 50.Bosna-Hersek 1,641,909 224.366.852

12.Bulgaristan 51.554.027 1.497.384.142 51.Madagaskar 1,585,451 26.978.180

13.Libya 43.443.626 1.932.370.242 52.Etiopya 1,421,540 175.013.406

14.Almanya 37.002.238 11.479.065.525 53.Umman 1,353,239 129.330.213

15.İspanya 34.824.510 3.536.204.917 54.Senegal 1,311,730 83.266.631

16.İran 33.498.785 3.044.177.151 55.Hollanda 1,260,018 2.462.185.001

17.Sudan 30.518.286 227.743.328 56.Slovakya 1,230,123 454.948.581

18.A.B.D. 29.983.537 3.762.919.487 57.Sırbistan 1,202,807 306.407.660

19.İngiltere 25.033.415 7.235.861.129 58.Ege Serbest Bölg. 1,064,895 543.132.516

20.Belçika 21.616.108 1.960.441.386 59.Çek Cumhuriyeti 1,057,460 694.308.130

21.Tunus 19,461,471 714.386.014 60.Cape Verde 982,774 5.844.349

22.Fransa 17,572,512 6.055.125.312 61.Brezilya 970,715 614.015.345

23.B.A.E 16,838,842 3.337.659.518 62.İsveç 850,432 947.173.839

24.Polonya 16,355,702 1.504.534.343 63.Kanada 834,017 479.548.388

25.Yunanistan 14,115,965 1.456.211.964 64.Bahreyn 803,352 171.974.099

26.K.K.T.C 13,662,461 978.111.481 65.Özbekistan 771,987 282.969.760

27.Fas 13,101,974 624.348.620 66.Avusturya 762,849 834.898.603

28.Çin 12,741,682 2.259.784.885 67.Angola 639,642 109.527.737

29.Katar 7,627,340 162.545.837 68.Filistin 629,954 40.304.886

30.Cibuti 7,205,029 30.771.469 69.Gana 533,119 96.476.725

31.Hindistan 6,311,752 606.835.305 70.Slovenya 484,502 356.505.844

32.Güney Kore 5,455,769 304.590.354 71.Şeyseller 438,412 4.439.141

33.Kayseri Serb.Bölg. 5,088,731 103.456.951 72.Hırvatistan 429,898 249.503.988

34.İrlanda 4,917,238 339.305.666 73.Endonezya 421,579 250.731.623

35.Cezayir 4,085,153 1.506.645.699 74.Güney Afrika 391,165 369.230.425

36.Portekiz 3,600,112 465.263.791 75.Moritanya 385,783 37.436.149

37.Gürcistan 3,101,829 769.441.157 76.Karadağ 353,895 27.178.509

38.Arnavutluk 2,814,330 241.161.005 Diğer 5,161.54239.Türkmenistan 2,807,362 1.139.173.410 TOPLAM 1.697.293.308 113.883.219.826Kaynak: TÜİKNot: Hatay’ın ülkelere yaptığı ihracat değerine göre ülke sıralaması yapılmıştır.Not:2010 verileri geçicidir..

Tablo 3.4.10: Hatay’ın Ülkelere Göre İthalatı(2009 Yılı)Ülkeler ve Sıra No Hatay'ın

İthalat Türkiye’nin

İthalat Ülkeler ve Sıra No Hatay'ın

İthalat Türkiye’nin

İthalat Değeri

76

Değeri($)

Değeri($)

Değeri($) ($)

1. Avustralya 458.195.553 619.534.056 40. Bulgaristan 3.925.921 111.712.805

2. A.B.D. 336.337.411 8.574.266.756 41. Güney Kore 3.853.521 3.118.416.071

3. Rusya Federasyonu 270.620.028 19.719.510.061 42. Avusturya 3.702.746 1.203.784.982

4. Kanada 229.596.888 937.364.755 43. Slovenya 3.509.132 249.582.846

5. Ukrayna 227.323.170 3.155.830.931 44. Norveç 3.036.487 771.741.098

6. Çin 178.211.451 12.676.758.903 45. Kocaeli Serb. Bölge 2.891.842 244.669.013

7. Brezilya 146.646.611 1.105.889.970 46. Suudi Arabistan 2.777.877 1.691.952.666

8. İngiltere 96.610.248 3.474.000.261 47. Pakistan 2.273.986 619.030.057

9. Hollanda 86.430.326 2.543.048.296 48. Letonya 2.236.482 50.462.822

10. İtalya 84.095.446 7.675.237.338 49. Beyaz Rusya 1.528.613 83.731.812

11. Güney Afrika 71.800.572 1.103.349.884 50. Özbekistan 1.470.693 413.020.821

12. Romanya 69.212.857 2.258.085.542 51. Vietnam 1.372.129 456.659.862

13. İsveç 59.497.508 1.890.981.968 52. Etiyopya 1.305.958 35.114.724

14. Almanya 45.722.426 14.100.268.454 53. Tayvan 1.273.466 1.342.494.121

15. Lübnan 32.484.071 108.800.191 54. Kazakistan 1.121.076 1.077.078.029

16. Mısır 31.633.071 641.481.991 55. Kırgızistan 934.490 31.446.013

17. İspanya 31.165.799 377.805.986 56. İsviçre 848.577 1.999.571.301

18. Estonya 24.623.389 102.010.979 57. Sırbistan 787.102 55.995.838

19. Fransa 19.356.448 7.092.516.692 58. Türkmenistan 749.903 330.739.256

20. Venezüella 16.230.375 120.742.020 59. Uganda 735.094 11.197.749

21. Japonya 15.064.005 2.782.071.544 60. Slovakya 673.803 813.708.514

22. İsrail 13.913.134 1.070.127.688 61. Karadağ 650.789 5.845.468

23. Hindistan 11.569.786 1.893.265.234 62. Portekiz 649.629 418.013.866

24. Hırvatistan 11.207.796 107.383.710 63. B.A.E. 564.425 667.856.747

25. Cezayir 9.889.515 2.028.114.673 64. Arjantin 555.916 225.820.709

26. Polonya 9.881.197 18.172.893 65. Tanzanya 519.117 11.077.557

27. Yunanistan 8.786.636 1.129.674.909 66. Kuveyt 461.717 184.219.139

28. Belçika 8.108.942 2.371.934.535 67. Meksika 411.828 335.226.375

29. Finlandiya 7.238.339 79.596.365 68. Ürdün 335.617 20.354.128

30. Makedonya 7.144.207 39.904.124 69. Endonezya 285.627 1.017.887.914

31. Çek Cumhuriyeti 6.644.538 1.028.600.119 70. Irak 261.865 952.391.685

32. Danimarka 6.168.179 585.093.849 71. Paraguay 256.026 72.026137

33. Nijerya 6.073.153 60.467.526 72. Sudan 246.502 7.262.198

34. Suriye 5.771.006 327.681.052 73. Mozambik 206.380 66.179.337

35. Gürcistan 4.301.977 285.564.327 74. Sri Lanka 203.386 98.136.256

36. İran 4.259.879 3.405.896.177 75. M. Deri S.Bölge 191.605 75.811.193

37. K.K.Türk. Cum. 4.042.672 42.815.931 76.Katar 190.135 85.652.388

38. Tunus 4.030.510 234.980.277 Diğer 881.155 16.149.231.108

39. Bosna-Hersek 3.993.048 52.090.242 TOPLAM 2.711.762.784 140.926.022.814Kaynak: TÜİKNot: Hatay’ın ülkelere yaptığı ihracat değerine göre ülke sıralaması yapılmıştır.

Tablo 3.4.11: Hatay’ın Ülkelere Göre İthalatı (2010 Yılı)Ülkeler ve Sıra No Hatay'ın

İthalat Değeri


Ülkeler ve Sıra No Hatay'ın İthalat Değeri


($)

77

($) ($) ($)1.A.B.D. 733.281.857 12.318.751.583 40.K.K.T.C 4.142.259 58.178.056

2.Rusya Federasyonu 345.986.450 21.599.568.762 41.Libya 3.725.881 425.652.133

3.Brezilya 231.728.937 1.347.524.962 42.Kazakistan 3.724.007 2.470.966.578

4.İtalya 231.450.603 10.203.727.238 43.Avusturya 2.964.556 1.439.256.090

5.Ukrayna 184.002.460 3.832.744.022 44.Cezair 2.758.705 2.274.924.282

6.İngiltere 177.461.274 4.680.609.987 45.Suudi Arabistan 2.231.880 2.437.156.383

7.Kanada 168.127.686 915.317.047 46.Tayvan 2.200.356 1.843.019.638

8.Almanya 131.070.209 17.549.158.947 47.Özbekistan 2.068.266 861.373.489

9.Avustralya 112.175.325 444.884.021 48.Slovenya 2.046.741 291.300.090

10.Güney Afrika 90.937.472 889.635.176 49.Hırvatistan 1.917.746 211.348.175

11.Çin 85.275.959 17.180.806.345 50.Letonya 1.865.418 71.359.887

12.Hollanda 52.987.990 3.155.980.461 51.Pakistan 1.808.996 749.931.328

13.Lübnan 49.184.078 228.536.206 52.Yunanistan 1.620.900 1.541.599.491

14.Estonya 41.913.987 146.192.295 53.Meksika 1.481.083 494.608.450

15.Romanya 41.794.840 3.449.178.527 54.Ajantin 1.414.804 281.127.987

16.israil 41.474.100 1.359.638.700 55.Çek Cumhuriyeti 1.349.528 1.327.671.650

17.Venezuella 37.149.004 149.846.117 56.Azerbaycan 1.300.744 865.131.286

18.İsveç 32.070.861 1.922.793.304 57.B.A.E 1.196.022 698.420.581

19.Mısır 26.768.991 926.493.310 58.Kırgızistan 1.146.528 30.899.692

20.Litvanya 25.433.275 119.165.489 59.Makedonya 1.093.342 52.399.170

21.Fransa 24.998.148 8.176.579.003 60.Türkmenistan 950.486 386.342.009

22.İspanya 24.910.313 4.840.061.476 61.Slovakya 950.024 926.722.329

23.Danimarka 23.498.865 678.756.962 62.Vietnam 944.341 751.327.484

24.Hindistan 15.309.023 3.409.937.589 63.Malta 944.105 195.315.074

25.Finlandiya 14.544.644 1.115.496.426 64.Sri Lanka 802.366 155.567.174

26.Endonezya 14.280.665 1.476.658.613 65.Umman 361.007 39.464.452

27.Japonya 12.444.977 3.297.783.349 66.Macaristan 263.909 1.382.212.904

28.Belçika 12.022.916 3.213.712.148 67.Ürdün 262.949 42.449.934

29.Fas 11.758.325 396.797.711 68.Senegal 254.247 1.448.675

30.Suriye 11.567.228 662.650.720 69.Tayland 249.304 1.280.624.169

31.Polonya 11.138.105 2.620.952.824 70.Katar 244.415 177.045.995

32.Tunus 10.419.277 280.720.576 71.Portekiz 242.294 503.658.512

33.İran 8.956.751 7.644.781.612 72.Burkina Faso 228.371 44.872.445

34.Beyaz Rusya 8.185.574 154.633.347 73.Kes Ülke ve Böl. 201.018 29.117.142

35.İsviçre 7.757.372 3.153.699.017 74.Paraguay 191.116 221.920.555

36.Kocaeli Serb.Bölg. 7.178.852 32.766.610 75.Irak 174.887 1.354.580.753

37.Güney Kore 6.656.634 4.764.048.286 76.Lüksemburg 168.156 114.342.465

38.Nijerya 5.577.822 602.557.381 Diğer 4.990.128 18.152.275.103

39.Norveç 5.389.483 828.587.677 TOPLAM 3.131.351.217 185.544.332.697Kaynak: TÜİKNot: Hatay’ın ülkelere yaptığı ihracat değerine göre ülke sıralaması yapılmıştır.Not:2010 verileri geçicidir

Hatay’ın Fasıl Bazında İhracatı (2009-2010)

Tablo 3.4.13.’te 2010 Yılı Hatay’ın Fasıl Bazında en çok ihracat yaptığı ilk 25 ülke verilmiştir. Buna göre; 2010 yılı sonu itibariyle Hatay’ın en çok ihracat yaptığı ilk 5 fasıl sırasıyla; Demir ve çelik, Yenilen meyveler, kabuklu

78

yemişler, turunçgil ve kavun kabuğu, Yenilen sebzeler ve bazı kök ve yumrular, Demir veya çelikten eşyalar, Kazan: makine ve cihazlar, aletler, parçaları olmuştur. Hatay’ın ihracat yaptığı İlk 5 fasıl, ilimizin toplam ihracatının yaklaşık olarak % 82’sini oluşturmaktadır. 2010 yılında, fasıl bazında Hatay’ın ihracat değerleri sıralamasında 1. sırada yer alan Demir ve çelik, Türkiye’den yapılan ihracatın % 6.7’lik bölümü Hatay’dan yapılmıştır. 2009 Yılı Hatay’ın Fasıl Bazında ihracat değerleri sıralaması Tablo 3.4.12.’de verilmiştir.

Tablo 3.4.12: Hatay’ın Fasıl Bazında İhracatı (2009)

Kaynak: TUİK

Tablo 3.4.13: Hatay’ın Fasıl Bazında İhracatı (2010)

Sıra No Fasıl No Fasıl Adı

Hatay’ın İhracat Değeri

(1000 $)1. 8 Yenilen meyveler, kabuklu yemişler, turunçgil ve kavun kabuğu 420.322

2. 72 Demir ve çelik 380.762

3. 7 Yenilen sebzeler ve bazı kök ve yumrular 143.151

4. 84 Kazan: makine ve cihazlar, aletler, parçaları 90.113

5. 73 Demir veya çelikten eşya 89.047

6. 87 Motorlu kara taşıtları, traktör, bisiklet, motosiklet ve diğer 47.718

7. 25 Tuz, kükürt, toprak ve taşlar, alçılar ve çimento 27.619

8. 20 Sebze, meyva, bitki parçaları, sert kabuklu yemiş konserveleri 23.631

9. 15 Hayvansal ve bitkisel yağlar ve bunların müstahzarları 19.138

10. 94 Mobilyalar, aydınlatma, reklam lambaları, prefabrik yapılar 18.998

11. 63 Mensucattan mamul diğer eşya, kullanılmış eşya, paçavralar 18.626

12. 3 Balıklar, kabuklu hayvanlar, yumuşakçalar, diğer omurgasızlar 15.427

13. 44 Ağaç ve ağaçtan mamul eşya: odun kömürü 12.175

14. 26 Metal cevherleri, cüruf ve kül 11.948

15. 39 Plastik ve plastikten mamul eşya 8.259

16. 52 Pamuk, pamuk ipliği ve pamuklu mensucat 7.425

17. 19 Esasını hububat, un, nişasta, süt teşkil eden müstahzarlar 7.333

18. 11 Değirmencilik ürünleri, malt, nişasta, inülin, buğday gluteni 6.814

19. 68 Taş, alçı, çimento, amyant, mika vb maddelerden eşya 6.687

20. 32 Debagat ve boyacılıkta kullanılan hülasa, boya, macun, sakızlar 5.976

21. 57 Halılar ve diğer dokumaya elverişli maddeden yer kaplamaları 5.377

22. 62 Örülmemiş giyim eşyası ve aksesuarları 5.358

23. 10 Hububat 5.355

24. 27 Mineral yakıtlar, mineral yağlar ve müstahsalları, mumlar 4.871

25. 85 Elektrikli makine ve cihazlar, aksam ve parçaları 4.405

Diğer 30.362

Toplam 1.416.911

79

Kaynak: TÜİK

Hatay’ın Fasıl Bazında İthalatı (2009-2010)


Hatay’ın İhracat Değeri

(1000 $)1. 72 Demir ve çelik 576.1792. 8 Yenilen meyvalar,kabuklu yemişler,turunçgil ve kavun kabuğu 448.4763. 73 Demir veya çelikten eşya 155.9114. 7 Yenilen sebzeler ve bazı kök ve yumrular 138.2565. 84 Kazan:makina ve cihazlar,aletler,parçaları 67.0016. 87 Motorlu kara taşıtları,traktör,bisiklet,motosiklet ve diğer 32.7657. 10 Hububat 27.4238. 20 Sebze,meyva,bitki parçaları,sert kabuklu yemiş konserveleri 26.6469. 63 Mensucattan mamul diğer eşya,kullanılmış eşya,paçavralar 22.94810. 94 Mobilyalar,aydınlatma,reklam lambaları,prefabrik yapılar 22.81111. 25 Tuz,kükürt,toprak ve taşlar,alçılar ve çimento 21.66912. 15 Hayvansal ve bitkisel yağlar ve bunların müstahzarları 16.82613. 3 Balıklar,kabuklu hayvanlar,yumuşakçalar,diğer omurgasızlar 16.32414. 26 Metal cevherleri,cüruf ve kül 12.90815. 44 Ağaç ve ağaçtan mamul eşya:odun kömürü 11.55716. 39 Plastik ve plastikten mamul eşya 10.05717. 52 Pamuk,pamuk ipliği ve pamuklu mensucat 9.81018. 68 Taş,alçı,çimento,amyant,mika vb maddelerden eşya 7.92019. 27 Mineral yakıtlar,mineral yağlar ve müstahsalları,mumlar 7.60620. 19 Esasını hububat,un,nişasta,süt teşkil eden müstahzarlar 6.96821. 32 Debagat ve boyacılıkta kullanılan hülasa,boya,macun,sakızlar 6.83222. 62 Örülmemiş giyim eşyası ve aksesuarları 5.87823. 11 Değirmencilik ürünleri,malt,nişasta,inülin,buğday gluteni 5.19124. 85 Elektrikli makina ve cihazlar,aksam ve parçaları 4.37525. 12 Yağlı tohum ve meyvalar,sanayi bitkileri,saman,hayvan yemi 3.534Diğer 30.943

Toplam 1.697.293

80

Tablo 3.4.15.’de 2010 Yılı Hatay’ın Fasıl Bazında en çok ithalat yaptığı ilk 25 fasıl verilmiştir. Buna göre; 2010 yılı sonu itibariyle Hatay’ın en çok ithalat yaptığı ilk 5 fasıl sırasıyla; *Demir ve çelik *Mineral yakıtlar, mineral yağlar ve müstahsalları, mumlar *Kazan: makine ve cihazlar, aletler, parçaları, * Metal cevherleri, cüruf ve kül, *Elektrikli makine ve cihazlar,aletler,parçaları olmuştur. Hatay’ın ithal ettiği İlk 5 fasıl, ilimizin toplam ithalatının yaklaşık olarak % 92 ’sini oluşturmaktadır. 2010 yılında, fasıl bazında Hatay’ın ithalat değerleri sıralamasında 1. sırada yer alan Demir ve Çelik Hatay’ın yaptığı ithalat, Türkiye’nin yaptığı toplam ithalatın %’2,5 luk bölümü Hatay’dan yapılmıştır.2009 Yılı Hatay’ın Fasıl Bazında ithalat değerleri sıralaması ise Tablo 3.4.14.’te verilmiştir.

Tablo 3.4.14: Hatay’ın Fasıl Bazında İthalatı(2009)

Kaynak: TUİK

Tablo 3.4.15: Hatay’ın Fasıl Bazında İthalatı(2010)


Hatay’ın İthalat Değeri

(1000$)1. 27 Mineral yakıtlar, mineral yağlar ve müstahsalları, mumlar 1.019.483

2. 72 Demir ve çelik 964.886

3. 84 Kazan: makine ve cihazlar, aletler, parçaları 290.213

4. 26 Metal cevherleri, cüruf ve kül 224.588

5. 31 Gübreler 46.329

6. 85 Elektrikli makine ve cihazlar, aksam ve parçaları 33.870

7. 7 Yenilen sebzeler ve bazı kök ve yumrular 18.583

8. 12 Yağlı tohum ve meyveler, sanayi bitkileri, saman, hayvan yemi 15.225

9. 69 Seramik mamulleri 11.166

10. 48 Kâğıt ve karton: kağıt hamurundan kağıt ve kartondan eşya 8.279

11. 38 Muhtelif kimyasal maddeler 8.265

12. 73 Demir veya çelikten eşya 6.751

13. 39 Plastik ve plastikten mamul eşya 6.351

14. 52 Pamuk, pamuk ipliği ve pamuklu mensucat 6.308

15. 54 Dokumaya elverişli suni ve sentetik lifler 4.889

16. 81 Diğer adi metaller, sermetler, bunlardan eşya 4.524

17. 9 Kahve, çay, Paraguay çayı ve baharat 4.245

18. 90 Optik, fotoğraf, sinema, ölçü, kontrol, ayar cihazları, tıbbi alet. 4.099

19. 68 Taş, alçı, çimento, amyant, mika vb maddelerden eşya 3.954

20. 87 Motorlu kara taşıtları, traktör, bisiklet, motosiklet ve diğer 3.799

21. 10 Hububat 3.507

22. 8 Yenilen meyvalar, kabuklu yemişler, turunçgil ve kavun kabuğu 3.216

23. 51 Yün, kıl, at kılı: bunların iplik ve dokumaları 2.421

24. 40 Kauçuk ve kauçuktan eşya 2.122

25. 25 Tuz, kükürt, toprak ve taşlar, alçılar ve çimento 1.887

Diğer 12.790

TOPLAM 2.711.762

81

Kaynak: TÜİK


Hatay’ın İthalat Değeri

(1000$)1. 72 Demir ve çelik 1.288.5012. 27 Mineral yakıtlar,mineral yağlar ve müstahsalları,mumlar 898.5143. 84 Kazan:makina ve cihazlar,aletler,parçaları 300.1814. 26 Metal cevherleri,cüruf ve kül 287.0585. 85 Elektrikli makina ve cihazlar,aksam ve parçaları 100.4806. 31 Gübreler 39.8367. 7 Yenilen sebzeler ve bazı kök ve yumrular 21.3468. 73 Demir veya çelikten eşya 18.8739. 38 Muhtelif kimyasal maddeler 16.68410. 69 Seramik mamulleri 13.92311. 90 Optik,fotoğraf,sinema,ölçü,kontrol,ayar cihazları,tıbbi alet. 11.78112. 12 Yağlı tohum ve meyvalar,sanayi bitkileri,saman,hayvan yemi 11.58913. 52 Pamuk,pamuk ipliği ve pamuklu mensucat 11.36514. 39 Plastik ve plastikten mamul eşya 11.03315. 81 Diğer adi metaller,sermetler,bunlardan eşya 10.95216. 48 Kağıt ve karton:kağıt hamurundan kağıt ve kartondan eşya 10.29417. 87 Motorlu kara taşıtları,traktör,bisiklet,motosiklet ve diğer 9.57218. 68 Taş,alçı,çimento,amyant,mika vb maddelerden eşya 9.23619. 44 Ağaç ve ağaçtan mamul eşya:odun kömürü 8.14120. 10 Hububat 6.73821. 9 Kahve,çay,paraguay çayı ve baharat 6.53822. 79 Çinko ve çinkodan eşya 4.39623. 54 Dokumaya elverişli suni ve sentetik lifler 4.27424. 32 Debagat ve boyacılıkta kullanılan hülasa,boya,macun,sakızlar 4.23525. 8 Yenilen meyvalar,kabuklu yemişler,turunçgil ve kavun kabuğu 3.763Diğer 22.035

Toplam 3.131.351

82

Dış Ticaret Dengesi ve Dış Ticaret Hacmi

Dış ticaret hacmi, 2010 yılı sonu itibariyle 4milyar828 milyon dolar olmuştur. Hatay ve Türkiye’nin yıllara göre dış ticaret dengesi ve dış ticaret hacmi Tablo 3.4.16.’de verilmiştir. Tablo da görüldüğü gibi 2010 yılında, Hatay’ın dış ticaret açığı artmış ve 1,4 milyar dolar olmuştur. 2010 yılı itibariyle Türkiye’nin dış ticaret açığı ise bir önceki yıla kıyasla artarak 71.6 milyar dolar olmuştur.

Tablo 3.4.16: Hatay’ın Dış Ticaret Hacmi ve Dış Ticaret Dengesi (2005-2010)

Kaynak: TÜİK

3.5 İmalat Sanayi

Yıllar2005 2006 2007 2008 2009 2010

Hatay

İhracat (1.000 $) 745,358 933,919 1.185.949 1.762.181 1.417.802 1.697.293

İthalat (1.000 $) 1.091.555 1.714.385 2.475.125 3.344.522 2.718.461 3.131.351

Dış Ticaret Dengesi (1.000 $) -346,197 -780,466 -1.289.176 -1.582.341 -1.300.659 -1.434.058

Dış Ticaret Hacmi (1.000 $) 1.836.913 2.648.304 3.661.074 5.106.703 4.136.263 4.828.644

Türkiye

İhracat (1.000 $) 73.476.408 85.534.676 107.271.750 132.027.196 102.142.612 113.883.219

İthalat (1.000 $) 116.774.151 139.576.174 170.062.715 201.963.574 140.928.421 185.544.332

Dış Ticaret Dengesi (1.000 $) -43.297.743 -54.041.498 -62.790.965 -69.936.378 -38.785.809 -71.661.113

Dış Ticaret Hacmi (1.000 $) 190.250.559 225.110.850 277.334.465 333.990.770 243.071.033 299.427.551

83

Hatay’ın sanayisi, 1975’li yıllara kadar tarım ve tarıma dayalı sanayi dallarında bir gelişim göstermiştir. Özellikle Amik Ovası’nın en önemli tarımsal ürünü olan pamuğu işlemek üzere birçok çırçır ve prese fabrikası kurulmuştur. İskenderun Demir Çelik fabrikasının 1975 yılından itibaren kademeli olarak üretime geçmesinden sonra, yörede demir-çelik sanayi önem kazanmaya başlamış ve bu ürünün değerlendirilmesine yönelik orta ve küçük çaplı sanayi kuruluşları İskenderun ve Payas civarlarında kurulmaya başlamıştır.

Antakya bölgesi, Kırıkhan ve Reyhanlı ilçeleri ile birlikte Amik Ovası’nda pamuk ve buğday, Antakya ve Altınözü’nde zeytinyağı, Samandağ’ında yaş sebze meyve ve seracılık gelişmiştir. Sanayide bunlara bağlı olarak pamuk çırçır ve prese fabrikaları, iplik fabrikaları, zeytinyağı fabrikaları, un fabrikaları, gıdaya dönük yatırımlar, tarım alet ve makineleri yapımı yönünde gelişmiştir. Antakya’da geleneksel olarak dericilik, ayakkabıcılık ve mobilyacılık yapılmaktadır.

İskenderun bölgesi, İskenderun Demir Çelik Fabrikası’na paralel bir gelişme göstermiştir. İskenderun Demir Çelik Fabrikası, gerek istihdam hacmi, gerekse yarattığı katma değer açısından yılda yaklaşık 5,3 milyon tonluk ham çelik üretim kapasitesiyle, Hatay imalat sanayisi içinde önemli bir paya sahiptir. Şu anda Avrupa’nın en büyük 10 çelik üreticisinden biri, ülkemizin de üretim ve kapasite olarak ikinci en büyük tesisi konumundadır. Yassı çelik üretimi bakımından Hatay, Türkiye’de üretilen yassı çeliğin %56’sını üretmektedir. Bu değerin %46’sını İSDEMİR üretmektedir. Ayrıca değişik ebatlara sahip levha şeklindeki yassı çelik üretiminde de yaklaşık 7,5 milyon tonluk üretim kapasitesine ulaşılmıştır

Ülkemizde üretilen otomotiv ve yan sanayi filtrelerinin %63’ ü ilimizde bulunan 15 adet firma tarafından üretilmektedir. İlimizde üretilen filtrenin yarısından fazlası ihraç edilmektedir. 2009 yılında bu ihracattan 29 milyon dolar gelir elde edilmiştir.

İlimizde faaliyet gösteren ve Sanayi Sicil Belgesi almış toplam 749 işyeri faaliyet göstermiştir. İşletmelerin ilçelere göre dağılımına bakıldığında, bu işletmelerin %44,5’i Antakya’da , %19’u ise İskenderun’da bulunmaktadır.749 işyerinde 22.192 kişi istihdam edilmektedir.

Hatay’da 5 adet Organize Sanayi Bölgesi bulunmaktadır. Bunlardan Antakya, İskenderun ve Payas Organize Sanayi Bölgeleri faaliyete geçmiştir. Hatay’da kurulan en eski Organize Sanayi Bölgesi 1984 de kurulan İskenderun Organize Sanayi Bölgesidir. Hatay’da aktif olarak faaliyet gösteren OSB lerde 127 firma üretim yapmaktadır. Bu firmalarda toplam 7400 kişi çalışmaktadır. Faaliyette bulunan OSB lerin kapladığı alan ise yaklaşık 411 hektardır.

Sanayi Sicil Belgeli Tesisler

84

2011 yılı (mayıs) itibariyle, İlimizde faaliyet gösteren ve Sanayi Sicil Belgesi almış olan toplam 749 işletme mevcuttur. İlçelere göre işletmelerin dağılımına bakıldığında 749 işletmenin % 44,5’i Antakya’da, % 19’u İskenderun’da, % 11,7’si de Dörtyol’da bulunmaktadır. Ancak, çalışan işçi sayılarına bakıldığında, il genelinde çalışan işçilerin % 47,5’İskenderun’da, % 21,3’ünün da Antakya’da istihdam edildiği görülmektedir. Hatay’daki Sanayi Sicil Belgeli tesislerin ilçelere göre dağılımı Tablo 3.5.1.’de verilmiştir.

Tablo 3.5.1: Hatay’daki Sanayi Sicil Belgeli Tesislerin İlçelere Göre Dağılımı

İlçeler Firma sayısı(Adet)

Firma Sayısının Toplamdaki

Payı(%)Çalışan İşçi Sayısı(Kişi)

Çalışan İşçi Sayısının

Toplamdaki Payı(%)

Antakya 334 44.5 4.725 21.2

Altınözü 26 3.4 117 0.05

Belen 52 6.9 1.370 6.1

Dörtyol 83 11.8 3.785 17.5

Erzin 7 0.9 64 0.02

İskenderun 143 19.9 10.550 47.5

Kırıkhan 46 6.1 836 3.7

Kumlu 4 0.5 36 0.01

Reyhanlı 26 3.4 502 2.2

Samandağ 9 0.12 63 0.02

Hassa 16 2.1 136 0.06

Yayladağı 3 0.4 8 0.01

Toplam 749 100.0 22.192 100.0Kaynak: Hatay Sanayi ve Ticaret İl Müdürlüğü

Sanayi Sicil Belgesi almış işletmelerin % 29,5’inin gıda, içki ve tütün sanayisinde üretim yaptığı ve il genelindeki çalışan toplam işçi sayısının % 6,7’sinin bu sektörde çalıştığı görülmektedir. Metal ana sanayi sektöründe üretim yapan % 7 oranındaki işletmede çalışan 10.662 kişi de, toplam çalışan işçi sayısının %48,4’ünü oluşturmaktadır. Grafik 3.5.2.’de de görüldüğü gibi, en fazla istihdamın yaratıldığı sektör, metal ana sanayi sektörüdür. Sanayi Sicil Belgeli işletmelerin Sektörler Bazında Firma Sayılarının Karşılaştırması Grafik 3.5.1.’de gösterilmiştir. İlimizde faaliyet gösteren sanayi tesislerinin sektörel dağılımı da Tablo 3.5.2.’de verilmiştir.

85

Grafik 3.5.1: Sanayi Sicil Belgeli işletmelerin Sektörler Bazında Firma Sayılarının Karşılaştırması

Grafik 3.5.2: Sanayi Sicil Belgeli işletmelerin Sektörler Bazında İşçi Sayılarının Karşılaştırması

Tablo 3.5.2: Sanayi Sicil Belgesi Almış Sanayi Tesislerinin Sektörel Dağılımı Sektörün Adı Çalışan İşçi Firma Çalışan İşçi

30%

14%9%1%14%

11%

7%

14%

GIDA,İÇKİ VE TÜTÜN SANAYİDOKUMA GİYİM EŞYASI VE DERİ SANAYİORMAN ÜRÜNLERİ VE MOBİLYA SANAYİKAĞIT, KAĞIT ÜRÜNLERİ VE BASIM SANAYİİKİMYA-PETROL, KÖMÜR,KAUÇUK VE PLASTİK ÜRÜNLERİ SANAYİİTAŞ VE TOPRAĞA DAYALI SANAYİİMETAL ANA SANAYİİMETAL EŞYA MAKİNA VE TEÇHİZAT ULAŞIM ARACI ,İLMİ VE MESLEKİ ÖLÇME ALETLERİ SANAYİ

7%11%

3%1%

10%

8%48%

12%

GIDA,İÇKİ VE TÜTÜN SANAYİDOKUMA GİYİM EŞYASI VE DERİ SANAYİORMAN ÜRÜNLERİ VE MOBİLYA SANAYİKAĞIT, KAĞIT ÜRÜNLERİ VE BASIM SANAYİİKİMYA-PETROL, KÖMÜR,KAUÇUK VE PLASTİK ÜRÜNLERİ SANAYİİTAŞ VE TOPRAĞA DAYALI SANAYİİMETAL ANA SANAYİİMETAL EŞYA MAKİNA VE TEÇHİZAT ULAŞIM ARACI ,İLMİ VE MESLEKİ ÖLÇME ALETLERİ SANAYİ

86

SayısıSayısının

Toplamdaki Payı (%)

Sayısının Toplamdaki

Payı (%)

GIDA, İÇKİ VE TÜTÜN SANAYİ 221

3.807.869 Ton/yıl 206.055.901 Adet/yıl. 900.000

Kasa/yıl,46.680.200 Lt/yıl,557.210.483

Kg/yıl,13.870 baş/yıl

1.503 29.5 6.7

DOKUMA GİYİM EŞYASI VE DERİ SANAYİ

100

2.512.727 Ton/yıl 1.062.909 M2/yıl 71.726.740 Adet/yıl 42.871.215 Met/yıl 62.620

Tak/yıl,141.100 Çift/yıl,80.800 Düzine/yıl,34.678.918 Kg/yıl

2.450 13.3 11.4

ORMAN ÜRÜNLERİ VE MOBİLYA SANAYİ

72

35.741 Ton/yıl,69.183.276 Adet/yıl,11.084.017

M2/yıl,527.585 M3/yıl , 49.940.300 M/yıl,52.830

Takım/yıl,3.000 M.TÜL/YIL,8.117.250 KG/YIL

572 9.6 2.5

KAĞIT, KAĞIT ÜRÜNLERİ VE BASIM SANAYİİ

9

116.180.035 M2/yıl,1.080.000Mt/yıl,

8.682.200 Paket/yıl,2.717.280 Ton/yıl,5.964.760

kg/yıl,95.288.840 ADET/YIL

165 1.2 0.7

KİMYA-PETROL, KÖMÜR, KAUÇUK VE PLASTİK ÜRÜNLERİ SANAYİİ

110

24.887.550 Ton/yıl 4.357.789 Adet/yıl 3.585.429 M2/yıl

1.488.000 m.tül/yıl,279.008.927

Kg/yıl,2.310.000 METRE

2.250 14.6 10.1

TAŞ VE TOPRAĞA DAYALI SANAYİİ 80

7.991.636 Ton/yıl 61.673.246 Adet/Yıl,872.698

M2/yıl,47.674.828 M3/YIL,4.772.996.844 KG/YIL

1.822 10.6 8.2

METAL ANA SANAYİİ 51 8.680.702.730

Ton/yıl,353.515.475 kg/yıl 10.662 6.8 48.4

METAL EŞYA MAKİNA VE TEÇHİZAT ULAŞIM ARACI, İLMİ VE MESLEKİ ÖLÇME ALETLERİ SANAYİ

106

374.993.479 Ton/yıl,49.556.518

Adet/yıl ,16.000 m/yıL,63.771.474 Kg/yıl,2.734.400

M.KARE,2.144.448 KWH/YIL,3.500 TAKIM

2.768 14.1 12.4

TOPLAM 749

9.094.562.842 Ton/yıl,538.377.587 Adet/yıl,134.249.488 m2/yıl,103.499.215 Metre/yıl, 3.582.213

M3/yıl,8.682.200 Paket/yıl,900.000 Kasa/yıl,81.150

Tak/yıl,1.491.000 M.TÜL/YIL,46.680.200

Lt/yıl, 141.100 Çift/yıl,80.800 Düzine/yıl,

649.397.245.677 Kg/yıl,13.870 baş/yıl 2.144.448 KWH/YIL

22.192 100 100

Kaynak: Hatay Sanayi ve Ticaret İl Müdürlüğü

Organize Sanayi Bölgeleri

Yapımı Devam Eden Organize Sanayi Bölgeleri

87

1-İSKENDERUN 2.ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ

Sanayi Bakanlığı Yer Seçim Komisyonu Tarafından 01.09.2005 tarihinde yer seçimi yapılmıştır. İskenderun 2.ze Sanayi Bölgesinin yeri İsdemir ile İskenderun 1.Organize Sanayi Bölgesi arasında kalan Azganlık Belediyesi sınırları içerisinde 786.109,79 m2 büyüklükte Mülkiyetin büyük kısmı Hazine adına kayıtlı olan arazi iken, İskenderun 2.organize sanayi Bölgesi Müteşebbis Teşekkülü tarafından Hazine arazileri Hazineden bedeli mukabili satın alınmıştır.

Bölge Müteşebbis Teşekkülü Hatay İl Özel İdaresinin %70, Azganlık Belediyesinin %30 katılımı ile oluşmuştur. Bölgenin, imar planı yapım ihalesi yapılmış olup, yüklenici firma yapım çalışmalarını sürdürmektedir. İmar planı çalışmaları bitirildikten sonra, bölgenin imar uygulama işlemleri yaptırılacaktır. Bölgenin yer seçiminin iptali hususunda Mahkemeye dava açılmış olup, mahkemece işlemlerin durdurulması cihetine gidilmiştir. Mahkeme süreci devam etmektedir.

İskenderun II. OSB yönetiminden toplam 94 adet katılımcı yer talebinde bulunmuş olup, talep edilen arsa miktarı ise 4.500.000 m2.’dır. (Kaynak: T.C. Hatay Valiliği İl Planlama ve Koordinasyon Müdürlüğü)

2-HATAY ERZİN ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ

Bölge müteşebbis teşekkülü; Hatay İl Özel İdaresinin %40, Erzin Belediyesinin %30, Erzin Ticaret ve Sanayi Odasının %30 katılımı ile oluşturulmuştur. İlimiz Erzin sınırları içerisinde bulunan 175 hektar büyüklüğündeki OSB yer seçim çalışmalarının sonuçlandığı 18.09.2008 tarih ve 9739 sayılı Bakanlığımız yazısı ile bildirilmiştir. OSB yönetimi tarafından Bakanlığımız direktifleri doğrultusunda hâlihazır harita gözlemsel jeolojik etüt tapusuz arazilerin hazine adına tescili ve kamulaştırma haritası ihale edilmiş olup çalışmaları devam etmektedir.

Hatay Erzin OSB karma OSB olup, toplam 22 adet katılımcı yer talebinde bulunmuştur. Talep edilen arsa miktarı ise 1.180.000 (118 Hektar) m2.’dır. (Kaynak: T.C. Hatay Valiliği İl Planlama ve Koordinasyon Müdürlüğü)

Yapımı Bitip Faaliyete Giren Organize Sanayi Bölgeleri

3-ANTAKYA ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ

Antakya Organize Sanayi Bölgesi, 1995 yılında Belen İlçesi, Şenbük, Bakras ve Çakallı köyleri sınırlarında 150 hektar alanda İl Özel İdaresinin ve Antakya Ticaret ve Sanayi Odasının %50 ortak katılımı ile kurulmuştur. Organize Sanayi Bölgesinin 88,1 hektar olup , 63 parsele ayrılmıştır. Halen Antakya Organize Sanayi Bölgesinde 46 tanesi faal,13 tanesi inşa halinde,3 tanesi tesis olup çalışmayan ve 1 tane boş parsel bulunmaktadır.4 firma çift parsel kullanmaktadır.

Gıda Sanayi, Demir ve Çelik Sanayi, Kimya Sanayi, Elektrikli Makineler ve Dokuma Giyim Sanayi ağırlıklı sektörleri bulunan, Antakya Organize Sanayi Bölgesinde 1103 işçi istihdam edilmektedir. (Kaynak: Antakya Organize Sanayi Bölge Müdürlüğü)

4-İSKENDERUN ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ

İskenderun Organize Sanayi Bölgesi, İskenderun Ticaret ve Sanayi Odası ile İskenderun Sanayiciler Derneği tarafından ve Bakanlar Kurulu’nun 08.04.1980 gün ve 8/650 sayılı kararına İstinaden Müteşebbis Teşekkül Başkanlığı oluşturularak 1980 tarihinde faaliyete başlamıştır.

Bölge altyapısının bitmesine müteakip bina, sosyal ve idari tesisler ile çevre düzenlemeleriyle birlikte 1992 yılında tamamlanarak hizmete girmiştir. Bölgenin toplam alanı 208 hektar olup, net parsel alanı 107 hektardır. Geri kalan kısımları yol, park ve sosyal tesislerdir.

Bölgede 47 adet sanayi parseli olup, 46 adet parselde firma faaliyet gösterilmektedir.1 adet parselde ise tesis kapalı durumdadır. Bölgedeki firmalarda 4374 işçi istihdam edilmektedir.

İskenderun Organize Sanayi Bölgesi genelinde 9 Firma Demir ve Çelik üretimi yapmakta olup, bunun dışında 2 Gübre tesis, 1 adet Plastik Sanayi, 10 adet madeni eşya sanayi,4 adet karayolu taşıtları imalat sanayi ve diğer sektörlerde firmalara ait sanayi tesis bulunmaktadır. (Kaynak: T.C. Hatay Valiliği İl Planlama ve Koordinasyon Müdürlüğü)

88

5-PAYAS ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ

53 hektar üzerine kurulmuş olup, bunun 41 hektarı sanayi parseli olarak planlanmıştır. Payas Organize Sanayi Bölgesi, aslında kendiliğinden gelişen sanayi yapılarının sonradan Organize Sanayi Bölgesine dönüştürülmesinden ibarettir.

Bölge Müteşebbis Teşekkülü, Hatay İl Özel İdaresinin %40, Payas Belediye Başkanlığının %30, Payas Sanayiciler Derneğinin %30 katılımı ile kurulmuştur. İmar planı onaylanmış ve imar uygulama işlemi bitirilmiştir. Altyapı işleri tamamlanmıştır.

42 adet sanayi parseli mevcut olup, halen 35 adet tesis faaliyet göstermektedir. Bir parsel inşaat halindedir. Geriye kalan parseller küçük ve mülkiyet sorunları nedeniyle 34,7 hektar üzerinde tesis bulunmamaktadır. Sanayi kuruluşlarının %98 oranında ağırlıklı imalat sektör guruplarından Demir ve Demir mamullerinin üretimi yapılmakta olup bunun dışında 1 adet oksijen ile 2 adet kömür presleme , 1 adet çivi tel tesisi bulunmaktadır.

Faal olan işyerlerinde yaklaşık 1923 kişi çalışmaktadır Bölgeye doğalgaz alt yapısı döşenmiş olup, doğalgaz kullanıma sunulmuştur. (Kaynak: Payas Organize Sanayi Bölgesi Müdürlüğü)

Tablo 3.5.3: Hatay Faaliyete Giren Organize Sanayi Bölgeleri

OSB Kuruluş Yılı Parsel Alanı(Hektar)

Üretim Yapan Firma Sayısı İşçi Sayısı Tüketilen

Enerji Mikarı

ANTAKYA ORGANİZE

SANAYİ BÖLGESİ

1995 150 46 1103 12.649.007 (kw)

İSKENDERUN ORGANİZE

SANAYİ BÖLGESİ

1980 208 46 4374

1.064.580.580 (kw)

82.046.398(sm3)

PAYAS ORGANİZE

SANAYİ BÖLGESİ

1995 53 35 1923 54.000.000 (sm3)

(Kaynak: Antakya, İskenderun ve Payas Organize Sanayi Müdürlüğü)

HAM ÇELİK KAPASİTESİ

Hatay ili Türkiye genelinde üretilen ham çelik bakımından yılda 12.950.000 ton/yıl üretim ile 1.sırada yer almaktadır. Üretilen toplam ham çeliğin %28‘i Hatay’da üretilmektedir. Türkiye’de üretilen toplam Kütük (uzun) çeliğin % 17’si ve Slab (yassı) %56’sı Hatay’da üretilmektedir. Tablo 3.5.4. de 2011 yılı Ham Çelik kapasitesi sıralaması illere göre verilmiştir.

Tablo 3.5.4: 2011 Yılı Ham Çelik Kapasitesiil Adı ve Sıra Kapasite(ton/yıl) TON/YIL Türkiye'de Türkiye'de Türkiye'de

89

Kütük(Uzun)

Slab(Yassı) üretimi

içindeki üretimi içindeki

üretimi içindeki

1. Hatay 5.450.000 7.500.000 12.950.000 17 56 28

2. İzmir 10.440.000 0 10.440.000 32 0 22,6

3. Kocaeli 3.521.000 2.400.000 5.921.000 11 18 12,8

4. Çanakkale 5.268.000 0 5.268.000 16 0 11,4

5. Zonguldak 0 3.500.000 3.500.000 0 26 7,6

6. Osmaniye 1.500.000 0 1.500.000 5 0 3,2

7. Karabük 1.500.000 0 1.500.000 5 0 3,2

8. Tekirdağ 1.350.000 0 1.350.000 4 0 2,8

9. Samsun 720.000 0 720.000 2 0 1,5

10.Bursa 657.000 0 657.000 2 0 1,4

11.Sivas 450.000 0 450.000 1 0 0,9

12.Kırıkkale 60.000 0 60.000 0 0 0,1

13.Diğer 1.700.000 0 1.700.000 5 0 3,6

Toplam 32.616.000 13.400.000 46.016.000 100 100 100 Kaynak: T.C. Hatay Valiliği İl Planlama ve Koordinasyon Müdürlüğü

Grafik 3.5.3: Türkiye’de Üretilen Toplam Ham Çeliğin illere Göre Dağılımı

0

5

10

15

20

25

30

Hat

ay

İzm

ir

Koc

aeli

Çan

akka

le

Zong

ulda

k

Osm

aniy

e

Kar

abük

Teki

rdağ

Sam

sun

Bur

sa

Siva

s

Kırı

kkal

e

Diğ

er

3.6 Turizm

Antakya yöresini çekici kılan ve tarihi boyunca göçlere açık olmasını sağlayan, yaşamı kolaylaştıran iklim koşulları ve verimli topraklarının yanı sıra, Avrupa’yı Ortadoğu’ya bağlayan E-91 karayolu üzerinde olması nedeniyle çok sayıda yabancının giriş-çıkış yaptığı önemli sınır kapısı durumundadır. Ayrıca Mezopotamya'dan Akdeniz'e çıkmak için kullanılabilecek en uygun limanlar yine bu bölgededir.

2010 yılı Hatay ili sınır kapılarından 619.205 yabancı ziyaretçi çıkış yapmıştır. En fazla kullanılan sınır kapısı 483.457 kişi ile Cilvegözü olmuştur. Aynı yılda Hatay ili sınır kapılarından giriş yapan yabancı ziyaretçi sayısı ise 641.450 kişidir.Cilvegözündende 508.214 yabancı giriş yapmıştır.

Avrupa ve diğer ülkelerden gelen yabancılar tarihi ve kültürel değerler yönünden yoğun bir ilgi göstermekte, tarihi ve ören yerlerini gezmektedirler. 2009 yılı itibariyle son üç yılda, Hatay’da Müze ve Ören yerlerini ziyaret eden

90

yerli ve yabancı toplam ziyaretçi sayısı 526.003 kişi olmuştur. 2009 yılında bir önceki yıla oranla, toplam ziyaretçi sayısında %61 oranında artış görülmektedir. Hatay Arkeoloji Müzesi ve St. Pierre Kilisesi yabancıların en çok ilgi gösterdikleri yerdir. Bunun dışında Çevlik’deki Vespasianus – Titus Tüneli ve Beşik Mağara, Antakya sur kalıntıları, Aççana en çok ziyaret edilen yerledir. İlimiz yaylalar bakımından da zengin bir ildir. Samandağ’da Teknepınar (Batıayaz) Yaylası, Belen’de Güzelyayla, Nergislik ve Atık Yaylası, Kırıkhan’da Alan Yaylası meşhurdur. Sağlık turizmi bakımından Erzin içme ve kaplıcaları yerli ve yabancı turist çekmektedir.

İlimiz Akdeniz kıyısında 186 km. uzunluğunda bir sahil bandı bulunmaktadır. Bu sahil boyunca türlü dolum-başaltım akaryakıt tesislerinin bulunduğu iskelelerle, ulaşım amaçlı limanlar mevcuttur. En önemli nakliye ve yolcu gemisi limanı İskenderun limanıdır.

Harbiye, Arsuz, Yenişehir Gölü ilimizin turist çeken merkezlerden doğal olanlarıdır.

2010 yılı sonu itibariyle, Hatay’da toplam 27 adet turizm işletme belgeli konaklama tesisi bulunmaktadır. Bu konaklama tesislerinde; 63’ü suit olmak üzere toplam 1460 oda, 2928 adet yatak, 4435 kişilik de lokanta bulunmaktadır. İl genelinde bulunan turizm işletme belgeli konaklama tesislerinin sınıflarına bakıldığında; 2 adet özel belgeli, 1 adet butik otel, 1 adet 5 yıldızlı termal otel, 5 adet 4 yıldızlı, 7 adet 3 yıldızlı, 10 adet 2 yıldızlı, 1 adet 1 yıldızlı otel bulunduğu görülmektedir.

2010 yılı itibariyle Hatay’da toplam 38 tane seyahat acentesi bulunmaktadır. Bunların 36 tanesi A Grubu, 2 tanesi de AG Grubu’dur. Seyahat acentelerinin yoğunlukta olduğu ilçeler Antakya(21 acente) ve İskenderun(11 acente)’dur. Tablo 3.6.1.8’de ilçeler bazında seyahat acentelerinin sayıları verilmiştir.

Türkiye ile ilgili Genel Turizm İstatistikleri2010 yılı Türk Turizmi verileri

• 28.6 milyon uluslararası turist girişi ¹,(yurtdışında yaşayan Türk vatandaşları hariç)• 20.8 milyar ABD$ turizm geliri.

Türkiye’nin Turizm Kapasitesi ile ilgili Genel İstatistikler • Yıllık 50 milyon yolcu kapasiteli 48 havaalanı,• Uluslar arası uçuşlara açık 16 havaalanı,• Tarifeli ve tarifesiz seferlerle yolcu taşıyan 8 havayolu,• 130 uçağı ile Türk Hava Yolları Avrupa’daki en genç filolardan birisidir,• Toplam 8800 yat kapasiteli 28 Marina, • 9000 Lisanslı Turist Rehberi,• 5600 Seyahat Acentesi, • Muhteşem bir tarihi medeniyetler mirası! Koruma altında kayıtlı 5522 arkeolojik alan, • 2008 yılından beri Mavi Bayraklı 258 plaj ve 13 marina,• 17 ilde 34 Termal Turizm Merkezi, • 20 Kış Sporları Turizmi Merkezi, • 10 ilde 22 Yayla Turizmi Merkezi, • 33 Milli Park, • 16 Doğal Park, • 58 Doğal Anıt, • 35 Doğal Koruma Bölgesi, • Golf sahası olan 14 Klüp ve Otel

Hatay İli Sınır Kapılarından Giriş-Çıkış Yapan Yabancı Ziyaretçiler

2008-2010 yılları arasında, Hatay ili sınır kapılarından 1.318.240 yabancı ziyaretçi çıkış yapmıştır. En fazla kullanılan sınır kapısı 1.039.651 ile Cilvegözü olmuştur. Aynı yıllarda Hatay ili sınır kapılarından giriş yapan yapancı ziyaretçi sayısı ise 1.362.740 kişidir. Aşağıdaki tablolarda 2008-2010 yılları arasında aylara göre yabancı ziyaretçilerin yapmış olduğu giriş-çıkışlar gösterilmektedir.

Tablo 3.6.1:Hatay ili Sınır Kapılarından Çıkış Yapan Yabancı Ziyaretçilerin Aylara Göre Dağılımı (2008)Sınır Kapısı

Çıkış Yapan Yabancı Sayısı (Kişi)Toplam

Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık

Cilvegözü 11.524 12.204 13.393 13.148 14.921 19.731 35.621 41.434 16.239

20.839

27.827 25.659 252.540

91

Yayladağı 3.503 3.764 3.811 4.494 4.194 6.093 9.966 11.076 4.555 4.816 4.199 4.385 64.856

İskenderun 75 67 60 823 286 72 81 106 101 85 68 57 1.881

Toplam 15.102 16.035 17.264 18.465 19.401 25.896 45.668 52.616 20.895

25.740

32.139

30.101. 319.277

Kaynak: TUİK

Tablo 3.6.2:Hatay ili Sınır Kapılarından Çıkış Yapan Yabancı Ziyaretçilerin Aylara Göre Dağılımı (2009)Sınır Kapısı

Çıkış Yapan Yabancı Sayısı (Kişi)Toplam


Cilvegözü 12.972 11.900 13.210 16.477 15.427 19.728 36.970 36.970 34.228

33.563

43.993

28.166 303.654

Yayladağı 3.614 2.984 3.627 4.099 4.176 5.186 10.162 10.476 6.826 7.737 8.497 6.870 74.254

İskenderun 100 95 737 68 70 240 92 110 70 98 97 73 1.850

Toplam 16.686 14.979 17.574 20.644 19.673 25.451 47.224 47.556 41.124

41.398

52.587

35.109 379.758

Kaynak: TUİK

Tablo 3.6.3:Hatay ili Sınır Kapılarından Çıkış Yapan Yabancı Ziyaretçilerin Aylara Göre Dağılımı (2010)Sınır

KapısıÇıkış Yapan Yabancı Sayısı (Kişi)

ToplamOcak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık

Cilvegözü 23.944 23.161 29.044 32.196 32.422 38.026 70.519 52.141 58.021 45.389 48.175 30.419 483.457

Yayladağı6.352 6.472 8.017 8.809 9.265 10.920 22.258 15.312 15.584 10.330 12.748 8.535

134.602

İskenderun 76 80 81 73 75 105 117 91 107 131 112 98 1.146

Toplam 30.372 29.713 37.142 41.078 41.762 49.051 92.894 67.544 73.712 55.850 61.035 39.052 619.205

Kaynak: TUİK

Tablo 3.6.4:Hatay ili Sınır Kapılarından Çıkış Yapan Yabancı Ziyaretçilerin (2008-2010)Sınır Kapısı 2008 2009 2010

Cilvegözü 252.540 303.654 483.457

Yayladağı 64.856 74.254 134.602

İskenderun(Deniz Yolu) 1.881 1.850 1.146

Toplam 319.277 379.758 619.205

Tablo 3.6.5:Hatay ili Sınır Kapılarından Giriş Yapan Yabancı Ziyaretçilerin Aylara Göre Dağılımı (2008)Sınır

KapısıGiriş Yapan Yabancı Sayısı (Kişi)


Cilvegözü 16.115 12.470 14.110 13.640 15.633 17.989 32.982 46.517 16.619 20.899 14.654 42.485 264.113

Yayladağı 3.448 3.658 3.997 4.742 4.250 5.211 8.935 12.658 4.851 4.712 4.093 4.229 64.784

İskenderun 82 63 66 58 97 81 82 116 130 85 72 68 1.000

Toplam 19.645 16.191 18.173 18.440 19.980 23.281 41.999 59.291 21.600 25.696 18.819 46.782 329.897

Kaynak: TUİK

Tablo 3.6.6:Hatay ili Sınır Kapılarından Giriş Yapan Yabancı Ziyaretçilerin Aylara Göre Dağılımı (2009)Sınır Giriş Yapan Yabancı Sayısı (Kişi) Toplam


92

KapısıCilvegözü 12.774 12.051 13.707 16.859 15.310 19.424 36.247 41.086 36.145 35.528 33.169 41.221 313.521

Yayladağı 3.632 2.976 3.828 4.165 3.975 6.366 10.105 11.236 7.216 7.227 8.951 6.155 75.832

İskenderun 115 97 1.041 77 69 68 93 146 60 97 93 84 2.040

Toplam 16.521 15.124 18.576 21.101 19.354 25.858 46.445 52.468 43.421 42.852 42.213 47.460 391.393

Kaynak: TUİK

Tablo 3.6.7:Hatay ili Sınır Kapılarından Giriş Yapan Yabancı Ziyaretçilerin Aylara Göre Dağılımı (2010)Sınır

KapısıGiriş Yapan Yabancı Sayısı (Kişi)


Cilvegözü 23.600 24.112 30.505 35.448 34.341 41.016 74.210 51.112 61.258 45.950 51.635 35.027 508.214

Yayladağı 6.194 6.509 8.167 8.863 8.764 10.039 21.176 15.476 16.078 9.909 12.552 8.406 132.133

İskenderun 56 75 87 82 82 97 115 90 91 141 98 89 1.103

Toplam 29.850 30.696 38.759 44.393 43.187 51.152 95.501 66.678 77.427 56.000 64.285 43.522 641.450

Kaynak: TUİK

Tablo 3.6.8:Hatay ili Sınır Kapılarından Giriş Yapan Yabancı Ziyaretçiler (2008-2010)Sınır Kapısı 2008 2009 2010

Cilvegözü 264.113 313.521 508.214

Yayladağı 64.784 75.832 132.133


Toplam 329.897 391.393 641.450 Kaynak: TUİK

Tablo 3.6.9: Hatay ili Sınır Kapılarından Giriş Yapan Vatandaş Ziyaretçiler(2008-2010)Sınır Kapısı 2008 2009 2010

Cilvegözü 246.439 300.327 519.811

Yayladağı 48.421 64.397 140.393



Tablo 3.6.1.0: Hatay ili Sınır Kapılarından Çıkış Yapan Vatandaş Ziyaretçiler(2008-2010)Sınır Kapısı 2008 2009 2010

Cilvegözü 241.587 309.247 532.410

Yayladağı 50.028 60.143 130.762

93



2010 yılında Türkiye’deki sınır kapılarından 10.921.427 vatandaşımız giriş yapmış,11.000.817 vatandaşımız çıkış yapmıştır.2010 yılında Türkiye ‘deki sınır kapılarından 28.632.204 yabancı giriş yapmış , 28.510.852 yabancı da çıkış yapmıştır.

Tablo 3.6.1.1 da Hatay ili sınır kapılarından giriş yapan yerli ve yabancı ziyaretçilerin yıllara göre(2002-2010) sayıları verilmiştir.

Tablo 3.6.1.1: Hatay İli Sınır Kapılarında Giriş Yapan Yerli-Yabancı Ziyaretçiler(2002-2010)

Yıllar Yerli Ziyaretçiler Yabancı Ziyaretçiler Toplam

2002 263.284 136.135 399.419

2003 299.892 145.613 445.505

2004 403.437 155.472 558.909

2005 368.713 239.213 607.926

2006 287.878 233.510 521.388

2007 251.206 252.892 504.098

94

2008 300.203 329.897 630.100

2009 370.644 391.393 762.037

2010 667.442 641.450 1.308.892

Toplam 3.212.699 2.525.575 5.738.274 Kaynak: TUİK

Grafik 3.6.1: Hatay İli Sınır Kapılarında Giriş Yapan Yerli-Yabancı Ziyaretçiler(2002-2010)

Kaynak: TUİK

Tablo 3.6.1.2 da Hatay ili sınır kapılarından çıkış yapan yerli ve yabancı ziyaretçilerin yıllara göre(2002-2010) sayıları verilmiştir..

Tablo 3.6.1.2: Hatay İli Sınır Kapılarında Çıkış Yapan Yerli-Yabancı Ziyaretçiler(2002-2010)

Yıllar Yerli Ziyaretçiler Yabancı Ziyaretçiler Toplam

2002 285.430 141.658 427.088

2003 313.227 127.912 441.139

2004 408.244 147.893 556.137

2005 363.269 229.145 592.414

95

2007 235.325 246.781 482.106

2008 295.321 319.277 614.598

2009 374.103 379.758 753.861

2010 667.991 619.205 1.287.196

Toplam 3.200.235 2.433.257 5.633.492 Kaynak: TUİK

Grafik 3.6.2: Hatay İli Sınır Kapılarında Çıkış Yapan Yerli-Yabancı Ziyaretçiler(2002-2010)

Kaynak: TUİK

Hatay’daki Turizm İşletme ve Yatırım Belgeli Tesisler

2010 yılı sonu itibariyle, Hatay’da toplam 27 adet turizm işletme belgeli konaklama tesisi bulunmaktadır. Bu konaklama tesislerinde; 63’ü suit olmak üzere toplam 1460 oda, 2928 adet yatak, 4435 kişilik de lokanta bulunmaktadır. İl genelinde bulunan turizm işletme belgeli konaklama tesislerinin sınıflarına bakıldığında; 2 adet özel belgeli, 1 adet butik otel, 1 adet 5 yıldızlı termal otel, 5 adet 4 yıldızlı, 7 adet 3 yıldızlı, 10 adet 2 yıldızlı, 1 adet 1 yıldızlı otel bulunduğu görülmektedir. Tablo 3.6.1.3-3.6.1.7.’de Hatay’daki turizm işletme belgeli konaklama tesisleri verilmiştir.

Tablo 3.6.1.3: Antakya Turizm Belgeli Konaklama Tesisleri(2010)

Tesis Adı Sınıfı Oda Sayısı Yatak Sayısı Lokanta(kişi)

1.Ottoman Palace 5 Yıldızlı Termal Otel 252 (2 suit) 504 1400

2.Büyük Antakya Oteli 4 Yıldız 72 (2 suit) 144 230

3.Narin Otel 4 Yıldız 59 (12 suit) 131 1104.Anemon Antakya Oteli 4 Yıldız 100 (6 suit) 200 200

5.Büyük Özcihan Oteli 3 Yıldız 66 (3 suit) 132 200

6.Defne Prenses 3 Yıldız 39 (1 suit) 80 -

96

Oteli7.Yaman Oteli 3 Yıldız 33 66 300

8.Orontes Otel 2 Yıldız 61 (2 suit) 122 210

9.Çağlayan Otel 2 Yıldız 26 50 -10.Büyük Çınar Oteli 2 Yıldız 19 (2 suit) 34 -

11.Gökçen Otel 2 Yıldız 31 (1 suit) 63 -

12.Hidro Tesisleri 1 Yıldız 20 38 30013.Antik Beyazit Otel Özel Otel 25 (4 suit) 54 -

14.The Liwan Hotel Butik Otel 22 40 45

15.Savon Otel Özel Konaklama Tesisi 43 (3 suit) 86 165

Toplam 15 Otel 868 1.699 3215 Kaynak: Hatay İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü

Tablo 3.6.1.4: İskenderun Turizm Belgeli Konaklama Tesisleri(2010)


1. Ontur Oteli 4 Yıldız 97 (2 suit) 194 110

2. Arsuz Oteli 3 Yıldız 68 (8 suit) 144 150

3. Hataylı Oteli 3 Yıldız 60 (8 suit) 128 100

4. Sun Inn Oteli 3 Yıldız 45 90 -

5. Cabir Otel 2 Yıldız 35 70 -

6. As Ercan Otel 2 Yıldız 23 (3 suit) 49 55

7. İmrenay Otel 2 Yıldız 33 74 -

8. Aykut Palace 2 Yıldız 40 88 -

9.öz Gümüş Otel 3 Yıldız 65 140 490

Toplam 9 Otel 466 977 905 Kaynak: Hatay İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü

Tablo 3.6.1.5: Belen Turizm Belgeli Konaklama Tesisleri(2010)


1.Seyran Oteli 2 Yıldız 34 (2 suit) 68 100


Tablo 3.6.1.6: Dörtyol Turizm Belgeli Konaklama Tesisleri(2010)


1.Kutlubay Otel 2 Yıldız 34 68 40

2.Fourway Hotel 4 Yıldız 58 (2 suit) 116 175


Tablo 3.6.1.7: Hatay’daki Turizm İşletme Belgeli Konaklama Tesisleri(2010)

İlçe Adı Otel Sayısı Oda Sayısı Yatak Sayısı Lokanta(kişi)

97

Antakya 15 868 1699 3215

İskenderun 9 466 977 905

Belen 1 34 68 100

Dörtyol 2 92 184 215


Hatay’daki Seyahat Acenteleri2010 yılı itibariyle Hatay’da toplam 38 tane seyahat acentesi bulunmaktadır. Bunların 36 tanesi A Grubu, 2 tanesi de AG Grubu’dur. Seyahat acentelerinin yoğunlukta olduğu ilçeler Antakya(21 acente) ve İskenderun(11 acente)’dur. Tablo 3.6.1.8’de ilçeler bazında seyahat acentelerinin sayıları verilmiştir.

Tablo 3.6.1.8: Hatay’daki Seyahat Acenteleri

İlçelerGrubu

ToplamA AG

Antakya 21 - 21

Dörtyol 2 - 2

İskenderun 10 1 11

Samandağ 1 - 1

Kırıkhan - - -

Reyhanlı 2 1 3

Toplam 36 2 38 Kaynak: Hatay İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü

Müze ve Ören Yerleri

Müzeler, uygarlık tarihine ait her türlü objenin, bilimsel kurallar altında sergilenerek, halkın beğeni ve kültürel birikimini zenginleştiren, araştırmacıların çalışmalarını kolaylaştırıcı ve geliştirici tarihi verilerin gelecek kuşaklara aktarıldığı mekanlardır. Zengin tarih ve kültür birikimine sahip olan ülkemizde zaman içinde inşa edilen yeni müze binalarının yanı sıra günümüze ulaşan taşınmaz kültür varlıkları da restore edilmekte ve pek çoğu "müze" olarak ziyarete açılmaktadır.

Ülkemizde Kültür ve Turizm Bakanlığı'na bağlı 189 müze ve 131 düzenlenmiş örenyeri olmak üzere, ziyaret edilebilir 320 ünite aynı zamanda birer eğitim ve bilim kurumu olarak hizmet vermektedir

MÜZE ADIMÜZE KART SATIŞ

ÜCRETLİ ZİYARETÇİ

ÜCRETSİZ ZİYARETÇİ

ZİYARETÇİ TOPLAMI

HATAY (2009 10,317 118,883 86,315 215,515HATAY MÜZESİ 4,890 54,925 30,750 90,565

ST. PİERRE KİLİSESİ 4,942 48,207 30,428 83,577

ÇEVLİK ÖRENYERİ 472 15,751 25,137 41,360Kaynak: Kültür ve Turizm Bakanlığı

MÜZE ADI MÜZE ÜCRETLİ ÜCRETSİZ ZİYARETÇİ

98

SATIŞ

HATAY (2010) 13,383 103,610 102,349 219,342HATAY MÜZESİ 6,274 46,936 53,675 106,885

ST. PİERRE KİLİSESİ 6,802 41,245 26,382 74,429

ÇEVLİK ÖRENYERİ 307 15,429 22,292 38,028Kaynak: Kültür ve Turizm Bakanlığı

Türkiye’ye Gelen Yabancı Ziyaretçiler

Türkiye’ye 2010 yılında toplam 28.510.852 yabancı ziyaretçi gelmiş olup 20 milyar $ gelir elde edilmiştir. 2010 yılında gelen ziyaretçilerin %58’i gezi, eğlence, sportif ve kültürel faaliyetler için gelmiştir. Tablo 3.6.2.0 Türkiye’ye Gelen Yabancı Ziyaretçilerin Geliş Nedeni(2008-2010) verilmiştir. Ziyaretçilerin %42’si ücretli bir işte çalışıyor. Grafik 3.6.4’te Türkiye’ye Gelen Yabancı Ziyaretçilerin Genel Çalışma Durumu (2010) verilmiştir.

Tablo 3.6.2.0 Türkiye’ye Gelen Yabancı Ziyaretçilerin Geliş Nedeni(2008-2010)

Geliş Nedeni 2008 2009 2010

Gezi, Eğlence, Sportif ve kültürel 14.424.330 15.680.337 16 726 847Akraba ve arkadaş ziyareti 2.411.765 2.825.952 2 761 520Eğitimi staj 145.779 196.409 159 959Sağlık ve tıbbi 162.484 132.677 115 223Dini 95.027 124.408 106 690Alışveriş 1.042.355 1.142.515 1 039 331Transit 232.068 636.604 769 815İş amaçlı 2.148.498 1.397.262 1 539 647Diğer 1.068.548 955.733 997 202Beraberinde giden 4.700.372 4.222.309 4 294 618 Toplam 26.431.124 27.314.205 28.510.852

Kaynak: TUİK

Grafik 3.6.4: Türkiye’ye Gelen Yabancı Ziyaretçilerin Genel Çalışma Durumu (2010)99

Ücretli bir işte çalışıyor

41%

Kendi iş i var (kendi hesabına

işveren)16%

İşi yok, iş arıyor4%

Öğrenci7%

Emekli9%

Ev kadını7%

Diğer1%

Beraberinde giden15%

Kaynak: TUİK

Türkiye’ye gelen yabancı ziyaretçilerin 2010 yılı sonu itibarileriyle yaklaşık olarak 12 milyar dolar harcama yapmışlardır. Yapılan harcamanın %30’u yeme-içme için olmuştur.2008-2010 yıllarında yabancı ziyaretçilerin Türkiye’de harcadıkları para yaklaşık olarak 37 milyar dolar olmuştur. Tablo 3.6.2.1’de Türkiye’ye Gelen Yabancı Ziyaretçilerin Harcamaları(2008-2010) gösterilmiştir

Tablo 3.6.2.1 Türkiye’ye Gelen Yabancı Ziyaretçilerin Harcamaları(2008-2010)

Harcama Türü 2008($)

2009($)

2010($)

Yeme-İçme toplamı 3.805.339.182 3.629.462.251 3.554.433.011

Konaklama toplamı 2.584.163.170 2.313.226.501 2.308.278.898

Sağlık toplamı 282.909.941 225.124.691 231.954.978

Ulaştırma Toplamı 1.349 964.228 1.348.610.354 1.265.506.698

Spor, eğitim, kültür toplamı 148.379.010 128.468.400 138.609.719

Tur Hizmetleri Toplamı 252.773. 829 209.654.255 202.980.841

Diğer mal ve hizmetler toplam 4.486.704.442 4.142.566.230 3.959.161.408

Toplam 12.910.233.802 11.997.112.681 11.660.925.554 Kaynak: TUİK

100

3.7 Madencilik

Antakya ilinin ekonomisi tarım ağırlıklı olup topraklarının %50’si tarım alanıdır. Topraklarıbereketli ovalarla kaplıdır. Antakya ili imalât sanayinin genel yapısına bakıldığında İskenderun veDörtyol dışındaki ilçelerde tarıma dayalı sanayi tesislerinin yoğunluk kazandığı görülmektedir.Gerek istihdam hacmi, gerekse yarattığı katma değer açısında demir-çelik sektörü Antakya iliimalat sanayinin itici gücüdür.Maden kaynakları bakımından Antakya ili zenginlikler sunmaktadır.Bunları şöyle sıralayabiliriz. Dörtyol’da demir ve alüminyum, İskenderun’da krom ve demir, Hassa’da bakır, çinko, kurşun ve alüminyum, Kırıkhan’da demir, Altınözü’nde kükürt, Yayladağı’nda fosfat, Antakya merkezde asbest ve altın yatakları bulunmaktadır.

Tablo 3.7.1: Hatay İli Maden Kaynakları

Cinsi Yeri Tenör Açıklamalar

Altın Akıllıçay % 0.1 gr/m3 Au 50.000 m3 mümkün

Altın Kisecik Köyü %4 gr/ ton Au 450.000 ton mümkün

Alüminyum Dörtyol Yöresi %15-25 AL2O3, %30-40 Fe2O4

70.000.000 ton görünür +muhtemel

Asbest Ğökyar, Kuru dere, Seldiren Yatakları %4-15 asbest, lif uzunlukları 1-5 mm 1.637.700 ton görünür

Bakır-Kurşun-Çinko Söğüt-Hassa %4 Cu Zuhur

Cıva Süveydiye-Düden-Karasuyu Köyü Saf Cıva kalıntıları Romalılar devrinde cıva stok alanı olduğu düşünülmektedir.

Çimento Hammaddeleri İskenderun çevresi -

4 milyar ton Kireçtaşı,1.2 milyar ton marn,480 milyon ton kil

Demir Kırıkhan-Kastal Yatağı %33,76 CaO,%18-19 MgO 1.5 milyon ton

Dolomit İskenderun çevresi %32-33 CaO, %18-19 MgO 80 milyon ton muhtemel

Fosfat Yayladağı-Bezğer Gloıkolinli %7,87-13 P2O5 1.8 milyon ton görünür+muhtemel

Kireçtaşı İsdemir Klker-Dolomit Ocağı %96,30 CaCO3,%1,9 SiO2, %0,4 MgO

Yatak geçmiş yıllarda işletilmiştir

Krom Etibank’a ait sahalar %35-44 Cr2O3 209 bin ton görünür+muhtemel+mümkün

Manganez Dörtyol-Sarıyer-İskenderun - Geçmiş yıllara işletilmiştir

Manyezit Dörtyol-Erzin,Çınarlı Dere - 33 ton görünür,720 ton muhtemel

Mermer Arsuz çevresi Siyah, parlak renkliBir müddet işletilen mermerler blok veriminin düşük olması se

Kaynak: M.T. A.

101

4.MAKROEKONOMİK GÖSTERGELER

4.1 Mali Sektör

Türkiye’de 2010 yılı sonunda 45 banka, 9400 şube (yurtiçinde) faaliyet göstermektedir. İlimizde 2010 yılı sonunda; 31 Kamusal sermayeli banka,59 Özel sermayeli banka,16 tane Türkiye’de kurulmuş yabancı bankalar bulunmaktadır. Hatay ilindeki şubelerin %30’u İskenderun, %31’i Antakya’da faaliyet göstermektedir. İlimiz 2010 yılı sonunda şube sayısına göre Türkiye sıralamasında 18. olduğu görülmektedir.

2000 yılında, Hatay ilinde yıllara göre şube başına düşen ortalama mevduat 6.034 milyon TL iken, 2010 yılı sonunda %681 artarak 47.126 milyon TL olduğu görülmektedir. 2000 yılında, Hatay ilinde yıllara göre şube başına düşen ortalama kredi 1.524 milyon TL iken, 2010 yılı sonunda % 3.538 artarak 55.454 milyon TL olduğu görülmektedir.

Tablo 4.1.1: Hatay’daki Bankalar ve Şube Sayıları 2009 2010

Banka Şube Sayısı Banka Şube

SayısıMevduat Bankaları 94 Mevduat Bankaları 106 Kamusal Sermayeli Bankalar 27 Kamusal Sermayeli Bankalar 31 Türkiye Cumhuriyeti Ziraat Bankası A.Ş. 15 Türkiye Cumhuriyeti Ziraat Bankası A.Ş. 15 Türkiye Halk Bankası A.Ş. 8 Türkiye Halk Bankası A.Ş. 10 Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. 4 Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. 6 Özel Sermayeli Bankalar 47 Özel Sermayeli Bankalar 59 Adabank A.Ş. 0 Adabank A.Ş. 0 Akbank T.A.Ş. 9 Akbank T.A.Ş. 10 Alternatif Bank A.Ş. 0 Alternatif Bank A.Ş. 1 Anadolubank A.Ş. 2 Anadolubank A.Ş. 2 Şekerbank T.A.Ş. 2 Şekerbank T.A.Ş. 2 Tekstil Bankası A.Ş. 2 Tekstil Bankası A.Ş. 2 Turkish Bank A.Ş. 0 Turkish Bank A.Ş. 0 Türk Ekonomi Bankası A.Ş. 2 Türk Ekonomi Bankası A.Ş. 5 Türkiye Garanti Bankası A.Ş. 7 Türkiye Garanti Bankası A.Ş. 11 Türkiye İş Bankası A.Ş. 14 Türkiye İş Bankası A.Ş. 16 Yapı ve Kredi Bankası A.Ş. 9 Yapı ve Kredi Bankası A.Ş. 10 Tas. Mevd. Sig. Fonuna Devr. Bankalar 0 Tas. Mevd. Sig. Fonuna Devr. Bankalar 0 Birleşik Fon Bankası A.Ş. 0 Birleşik Fon Bankası A.Ş. 0 Türkiye´de Kurulmuş Yabancı Bankalar 20 Türkiye´de Kurulmuş Yabancı Bankalar 16 Arap Türk Bankası A.Ş. Arap Türk Bankası A.Ş. 0 Citibank A.Ş. Citibank A.Ş. 0 Denizbank A.Ş. 4 Denizbank A.Ş. 4 Deutsche Bank A.Ş. Deutsche Bank A.Ş. 0 Eurobank Tekfen A.Ş. 1 Eurobank Tekfen A.Ş. 1 Finans Bank A.Ş. 4 Finans Bank A.Ş. 5 Fortis Bank A.Ş. 3 Fortis Bank A.Ş.(TEB ile birleşti) 0 HSBC Bank A.Ş. 4 HSBC Bank A.Ş. 4 ING Bank A.Ş. 4 ING Bank A.Ş. 2 Millennium Bank A.Ş. 0 Millennium Bank A.Ş. 0 Turkland Bank A.Ş. 0 Turkland Bank A.Ş. 0 Türkiye´de Şube Açan Yabancı Bankalar 0 Türkiye´de Şube Açan Yabancı Bankalar 0

Kaynak: Türkiye Bankalar Birliği

102

Grafik 4.1.1: İlçelere Göre Banka Şubelerinin Dağılımı (2010)


Tablo 4.1.2: Şube Sayısına Göre İl Sıralaması

Kaynak: Türkiye Bankalar Birliği (*): Yurtdışı ve Kıbrıs dahil değildir.

Dörtyol13%

Erzin2%

Hassa1%

İskenderun30%

Kırıkhan7%

Kumlu1%

Antakya31%

Reyhanlı5%

Samandağ7% Belen

1%

Altınözü1%

Yayladağı1%

2009 2010

İl Sıralaması (*) Şube Sayısı İl Sıralaması (*) Şube Sayısı1.İstanbul 2.631 1.İstanbul 2,7462.Ankara 896 2.Ankara 9353.İzmir 676 3.İzmir 6964.Antalya 343 4.Antalya 3855.Bursa 311 5.Bursa 3396.Adana 217 6.Adana 2247.Kocaeli(İzmit) 172 7.Konya 1928.Konya 172 8.Kocaeli (İzmit) 1859.Muğla 163 9.Muğla 17110.İçel (Mersin) 160 10.İçel (Mersin) 16611.Manisa 137 11.Gaziantep 14012.Gaziantep 132 12.Manisa 14013.Balıkesir 126 13.Balıkesir 13114.Aydın 124 14.Kayseri 12715.Kayseri 123 15.Aydın 12516.Samsun 113 16.Samsun 11917.Denizli 106 17.Denizli 11418.Tekirdağ 97 18.Hatay 10619.Hatay 94 19.Tekirdağ 9620.Trabzon 91 20.Trabzon 96Diğer 2.028 Diğer 2.171Türkiye 8.972 Türkiye 9.400

103

İlimiz, Akdeniz bölgesinde bulunan şube sayısının %10’unu, Türkiye genelinde bulunan şube sayısının da %1’ine sahiptir.2010 yılı sonu itibariyle Hatay’da 106, Akdeniz Bölgesi’nde 1.048, Türkiye’de 9.400 banka şubesi bulunmaktadır.

Tablo 4.1.3: Hatay, Akdeniz Bölgesi ve Türkiye Genelindeki Şube Sayıları

Yıllar Hatay Akdeniz Bölgesi Türkiye (*)

2000 95 784 7.837

2001 84 704 6.908

2002 75 602 6.106

2003 73 579 5.966

2004 74 606 6.106

2005 72 633 6.247

2006 77 705 6.849

2007 80 795 7.618

2008 94 946 8.737

2009 94 1.011 8.972

2010 106 1.048 9.400 Kaynak: Türkiye Bankalar Birliği (*): Türkiye toplamına Kıbrıs ve Yabancı Ülkeler de dahil edilmiştir.

Yıllara göre şube başına düşen ortalama mevduat miktarına bakıldığında, 2000-2010 yılları arasında Hatay, Akdeniz Bölgesi’nde şube başına düşen ortalama mevduat miktarının üzerinde kalırken, Türkiye genelindeki şube başına düşen ortalama mevduat miktarının hep altında kalmıştır. 2010 yılında, şube başına düşen ortalama mevduat; Hatay’da 47 milyon, Akdeniz Bölgesi’nde 38 milyon, Türkiye genelinde ise 59 milyon civarındadır.

Tablo 4.1.4: Şube Başına Düşen Ortalama Mevduat (Bin TL)

Yıllar Hatay Akdeniz Bölgesi Türkiye

2000 6.035 5.357 8.733

2001 12.317 10.444 16.886

2002 16.709 15.659 23.319

2003 19.954 18.366 26.955

2004 29.305 23.041 31.598

2005 31.563 26.38 40.592

2006 36.025 29.404 45.488

2007 36.679 30.598 43.789

2008 41.162 31.772 47.900

2009 43.414 33.771 52.089

2010 47.126 38.072 59.521 Kaynak: Türkiye Bankalar Birliği

Şube başına düşen ortalama kredi miktarı açısından ise Hatay, 2000-2007 yılları arasında hem Akdeniz Bölgesi’nde şube başına düşen ortalama kredi miktarının, hem de Türkiye genelinde şube başına düşen ortalama kredi miktarının altında kalmıştır. 2010 yılında ise hem Akdeniz Bölgesi’nde şube başına düşen ortalama kredi miktarının, hem de Türkiye genelinin üstünde olmuştur. 2010 yılında, şube başına düşen ortalama kredi miktarı; Hatay’da 55 milyon, Akdeniz Bölgesi’nde 41 milyon, Türkiye genelinde ise 47 milyon civarındadır.

104

Tablo 4.1.5: Yıllara Göre Şube Başına Düşen Ortalama Kredi (Bin TL)

Yıllar Hatay Akdeniz Bölgesi Türkiye

2000 1.605 1.919 2.823

2001 1.524 2.896 4.366

2002 1.788 3.008 5.369

2003 2.716 3.946 8.620

2004 4.930 6.945 11.566

2005 11.029 11.121 16.784

2006 14.923 16.861 24.379

2007 20.862 23.655 31.729

2008 25.758 24.891 30.347

2009 38.446 29.598 35.758

2010 55.454 41.321 47.928 Kaynak: Türkiye Bankalar Birliği

Mevduat ve Kredi Miktarları

2009 yılında mevduata göre yapılan il sıralamasında 16.sırada yer alan İlimiz, 2010 yılında da 16.sırada yer almıştır. Hatay’ın, Türkiye’nin toplam mevduatı içindeki payı 2009 ve 2010 yıllarında %0,9 olmuştur.

Tablo 4.1.6: Mevduat Hacmine Göre İl Sıralaması


2009 2010

İl Sıralaması Mevduat(Bin TL) İl Sıralaması Mevduat

(Bin TL)1. İstanbul 215.139.249 1.İstanbul 255.194.9462. Ankara 75.552.854 2.Ankara 97.029.4263. İzmir 28.913.463 3.İzmir 33.120.5394. Bursa 11.589.713 4.Bursa 13.873.6345. Antalya 11.072.958 5.Antalya 13.607.8366. Adana 8.425.199 6.Adana 9.583.1757. İçel 6.311.353 7.Kocaeli 8.171.8608. Kocaeli 6.284.028 8.İçel (Mersin) 6.685.8669. Muğla 5.689.075 9.Muğla 6.456.19110. Konya 4.824.742 10.Konya 5.928.15811. Eskişehir 4.777.196 11.Balıkesir 5.578.05712. Balıkesir 4.758.117 12.Kayseri 5.372.62413. Kayseri 4.459.188 13.Denizli 5.106.03014. Denizli 4.374.053 14.Aydın 4.907.05915. Aydın 4.155.154 15.Eskişehir 4.879.60016. Hatay 4.080.943 16.Hatay 4.806.95017. Zonguldak 3.650.301 17.Samsun 4.086.27118. Gaziantep 3.494.277 18.Manisa 4.083.19019. Samsun 3.337.207 19.Gaziantep 3.935.16520. Manisa 3.229.765 20.Zonguldak 3.760.371Diğer 53.231.495 Diğer 63.328.582Türkiye 467.350.330 Türkiye 559.492.530

105

Tablo 4.1.7: Yıllara Göre Hatay İli Mevduat Türleri (Bin TL)

Yıllar

Mevduat Türü

Tasarruf Mevduatı

Resmi Kuruluşlar Mevduatı

Ticari Kuruluşlar Mevduatı

Bankalar Arası

Mevduat

Döviz Tevdiat Hesabı

Diğer Kuruluşlar Mevduatı

Kıymetli Madenler

Depo Hesapları

Toplam Mevduat

2004 834.754 30.759 80.310 2.180 1.182.806 37.763 0 2.168.572

2005 1.225.814 29.010 127.570 10.532 831.418 48.168 4 2.272.516

2006 1.514.023 65.722 110.804 18.388 1.007.992 56.905 56 2.773.890

2007 1.685.217 81.603 155.518 275 957.723 53.991 62 2.934.389

2008 2.418.828 101.967 240.005 359 1.071.668 35.709 718 3.869.255

2009 2.321.097 139.343 308.279 4 1.254.853 54.791 2.576 4.080.943

2010 2.715.368 178.342 486.742 0 1.333.415 84.231 8.852 4.806.950Kaynak: Türkiye Bankalar Birliği

Kredi miktarına göre yapılan il sıralamasında, 2009 yılında 11. sırada yer alan Hatay, 2010 yılında da 11. sırada yer almıştır. Hatay’ın, Türkiye’nin toplam kredi miktarı içindeki payı 2010 yılında % 1,2 olmuştur. 2009 yılında kredi miktarı 3,6 milyar TL iken, 2010 yılı sonunda ise % 56 artarak 5,6 milyar TL olduğu görülmektedir.

Tablo 4.1.8: Kredi Hacmine Göre il Sıralaması

Kaynak: Türkiye Bankalar Birliği (*): "Takipteki Krediler ve Özel Karşılıklar hariç krediler.

2010 yılında ihtisas dışı kredilerin toplam kredi içindeki payı % 90 iken, İhtisas kredilerinin toplam kredi içindeki payı % 9’dur. İhtisas kredileri içindeki en yüksek pay % 65 ile tarım, %9 ile de mesleki kredisine aittir.

2009 2010

İl Sıralaması (*) Kredi(Bin TL) İl Sıralaması (*) Kredi

(Bin TL)1.İstanbul 134.253.895 1.İstanbul 194.993.9822.Ankara 38.321.660 2.Ankara 49.944.6223.İzmir 18.986.613 3.İzmir 26.646.4744.Antalya 10.796.939 4.Antalya 15.088.6975.Bursa 9.304.669 5.Bursa 13.821.2806.Adana 6.980.103 6.Adana 9.967.1217.Kocaeli 5.990.796 7.Kocaeli 9.506.6838.İçel 4.612.630 8.Gaziantep 7.647.8959.Gaziantep 4.415.324 9.İçel (Mersin) 6.710.70710.Konya 4.256.853 10.Konya 6.199.58011.Hatay 3.613.961 11.Hatay 5.656.33412.Manisa 3.508.692 12.Kayseri 5.282.86313.Muğla 3.496.670 13.Denizli 4.827.62314.Kayseri 3.312.368 14.Manisa 4.790.77415.Denizli 3.302.994 15.Muğla 4.691.96216.Aydın 3.196.402 16.Balıkesir 4.419.59917.Balıkesir 3.095.103 17.Samsun 4.364.43318.Samsun 2.957.929 18.Aydın 4.278.98719.Eskişehir 2.640.122 19.Eskişehir 3.591.84120.Tekirdağ 2.464.197 20.Tekirdağ 3.491.149Diğer 51.319.203 Diğer 64.603.207Türkiye 320.827.123 Türkiye 450.525.813

106

Tablo 4.1.9: Yıllara Göre Hatay İli Kredi Türleri (Bin TL)

Kredi TürüYıllar

2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010İhtisas Kredileri 103.220 134.589 190.118 235.745 300.258 355.059 525.207 Tarım 41.028 75.475 112.257 137.444 180.048 204.439 346.500

Gayrimenkul 5.014 4.474 3.453 2.657 1.883 0 0

Mesleki 21.407 28.279 42.544 33.483 41.818 47.051 52.310

Denizcilik 0 0 0 0 0 0 0

Turizm 1.777 721 0 0 0 15.002 11.579

Diğer 33.994 25.640 31.864 62.161 76.509 88.567 114.818

İhtisas Dışı Krediler 712.898 939.844 1.416.275 1.824.953 2.309.642 3.258.902 5.131.127Toplam 816.118 1.074.433 1.606.393 2.060.698 2.609.900 3.613.961 5.656.334


Tablo 4.3.5: İller Bazında Protesto Edilen Senet Sayısı2008 2009 2010

İller Senet Sayısı(Adet) İller Senet Sayısı

(Adet) İller Senet Sayısı(Adet)

1.İstanbul 224.579 1.İstanbul 252.166 1.İstanbul 201.523 2.Ankara 145.463 2.Ankara 143.226 2.Ankara 103.563 3.İzmir 74.760 3.İzmir 77.761 3.İzmir 55.098 4.Bursa 54.127 4.Bursa 58.513 4.Antalya 44.502 5. Antalya 52.831 5. Antalya 55.368 5.Bursa 43.007 6.Konya 50.470 6.Konya 49.757 6.Konya 40.692 7.Muğla 25.133 7.Kocaeli 25.617 7.Muğla 20.135 8.Kocaeli 22.891 8.Muğla 25.430 8.Kocaeli 18.681 9.Balıkesir 22.269 9.Adana 22.520 9.Adana 16.218 10.Adana 21.409 10.Balıkesir 21.585 10.Mersin 16.147 11.Mersin 20.335 11.Mersin 21.530 11.Samsun 15.908 12.Samsın 19.508 12.Manisa 20.002 12.Balıkesir 15.614 13.Manisa 19.199 13.Gaziantep 19.372 13.Gaziantep 14.862 14.Aydın 18.148 14.Sakarya 18.979 14.Manisa 14.369 15.Denizli 17.771 15.Denizli 17.192 15.Kayseri 13.874 16.Gaziantep 16.916 16.Aydın 17.029 16.Denizli 13.455 17.Kayseri 16.079 17.Kayseri 16.895 17.Aydın 13.450 18.Sakarya 14.902 18.Tekirdağ 15.294 18.Sakarya 10.497 19.Trabzon 12.106 19.Sivas 12.399 19.Trabzon 10.209 20.Tekirdağ 12.034 20.Trabzon 12.290 20Tekirdağ 9.575 21.Eskişehir 11.589 21.Hatay 11.352 21.Hatay 8.714 22.Zonguldak 11.455 22.Zonguldak 10.987 22.Zonguldak 8.313 23.Hatay 10.839 23.Erzurum 10.326 23.Ordu 7.600 24.Erzurum 9.880 24.Zonguldak 10.269 24.Erzurum 7.361 25.Afyon 9.590 25.Ordu 10.213 25.Eskişehir 7.270 Diğer 216.448 Diğer 219.254 Diğer 169.963

TOPLAM 1.130.731 TOPLAM 1.175.326 TOPLAM 900.600 Kaynak: TCMB

107

Tablo 4.3.6: İller Bazında Protesto Edilen Senet Tutarı2008 2009 2010

İller Senet Tutarı(TL) İller Senet

Tutarı(TL) İller Senet Tutarı(TL)

1.İstanbul 1.709.829.641 1.İstanbul 2.162.697.551 1.İstanbul 1.658.491.094 2.Ankara 945.286.570 2.Ankara 953.099.202 2.Ankara 710.171.979 3.İzmir 390.523.435 3.İzmir 459.416.798 3.İzmir 319.165.153 4.Antalya 316.747.213 4.Antalya 390.544.803 4.Antalya 285.322.233 5.Bursa 312.414.550 5.Bursa 374.219.916 5.Bursa 265.682.090 6.Konya 225.871.140 6.Konya 230.660.963 6.Konya 176.965.688 7.Muğla 133.288.705 7.Muğla 177.228.371 7.Muğla 140.326.880 8.Adana 132.011.566 8.Kocaeli 168.604.792 8.Kocaeli 113.329.592 9.Kocaeli 131.447.700 9.Adana 143.541.486 9.Gaziantep 98.091.578 10.Mersin 110.759.352 10.Mersin 132.379.922 10.Adana 95.016.898 11.Samsun 96.640.311 11.Gaziantep 128.675.824 11.Mersin 93.243.307 12.Gaziantep 94.001.705 12.Manisa 104.667.355 12.Balıkesir 76.875.309 13.Balıkesir 90.379.255 13.Tekirdağ 101.818.415 13.Samsun 74.400.855 14.Manisa 85.007.735 14.Balıkesir 97.774.981 14.Kayseri 72.697.062 15.Kayseri 84.653.053 15.Kayseri 92.829.780 15.Manisa 71.562.201 16.Aydın 81.994.115 16.Aydın 88.737.291 16.Aydın 59.383.123 17.Denizli 78.047.291 17.Denizli 80.850.130 17.Denizli 56.890.689 18.Sakarya 69.524.565 18.Sakarya 77.529.999 18.Tekirdağ 51.522.962 19.Eskişehir 67.324.405 19.Sivas 75.651.080 19.Sakarya 49.525.016 20.Tekirdağ 64.067.252 20. Eskişehir 63.159.713 20.Trabzon 46.632.692 21.Diyarbakır 61.192.280 21.Trabzon 62.844.967 21.Diyarbakır 45.081.367 22.Trabzon 52.703.007 22. Zonguldak 62.466.357 22.Eskişehir 42.827.719 23.Hatay 50.395.941 23. Hatay 57.817.409 23.Hatay 41.354.285 24.Zonguldak 47.013.067 24.Diyarbakır 57.817.311 24.Urfa 36.925.012 25.Erzurum 45.819.484 25.Çanakkale 57.345.044 25.Erzurum 35.743.132 Diğer 1.043.031.467 Diğer 1.128.501.681 Diğer 867.027.972

Toplam 6.519.974.805 Toplam 7.530.881.141 Toplam 5.584.255.888 Kaynak: TCMB

4.2 Konsolide Bütçe Gelir Ve Giderleri

108

2010 yılında Hatay, konsolide bütçe gelirlerinin tahsilâtına göre yapılan il sıralamasında, 2,30 milyar TL ile 81 il içerisinde 9.il olmuştur. İlimizin, Türkiye genelinde konsolide bütçe gelirleri tahsilâtındaki payı %0,91’dir.

Tablo 4.2.1: Konsolide Bütçe Gelirleri Tahsilâtına Göre İl Sıralaması (Bin TL)

2009 2010

İl Sıralaması

Tahakkuk Eden

Merkezi Bütçe

Tahsil Edilen

Merkezi Bütçe

İl Sıralaması

Tahakkuk Eden

Merkezi Bütçe

Tahsil Edilen

Merkezi Bütçe

1. İstanbul 97.857.892 80.963.210 1.İstanbul 115.860.948 103.140.805

2. Ankara 37.032.991 28.420.449 2.Ankara 36.914.083 29.839.168

3. Kocaeli 25.163.389 23.239.282 3.Kocaeli 30.021.693 28.217.825

4. İzmir 22.793.248 18.617.399 4.İzmir 26.706.185 23.885.266

5. Bursa 5.928.093 4.084.337 5.Bursa 7.447.498 6.252.785

6. Mersin 4.913.664 3.599.278 6.Mersin 5.157.315 4.572.822

7. Antalya 4.620.144 2.781.782 7.Antalya 4.325.532 3.162.767

8. Adana 3.357.844 1.727.309 8.Adana 2.919.151 2.007.205

9.Tekirdağ 2.094.303 1.689.464 9.Hatay 2.496.899 2.145.74910. Hatay 2.162.105 1.668.776 10.Tekirdağ 2.405.648 2.030.015

Diğer 59.970.223 48.494.521 Diğer 39.196.375 30.432.177

Toplam 265.997.387 215.060.457 Toplam 273.451.331 235.686.589 Kaynak: T.C. Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel Müdürlüğü

Merkezi Bütçe; Genel Bütçe, Özel Bütçe ve Düzenleyici ve Denetleyici Kurumlar Bütçesinden oluşmaktadır.Genel Bütçe; Vergi Gelirleri, Teşebbüs ve Mülkiyet Gelirleri, Alınan Bağış ve Yardımlar, Faizler, Paylar ve Cezalar, Sermaye Gelirleri, Alacaklardan Tahsilâtlar’ dan oluşmaktadır.

Konsolide bütçe gelirlerinde en fazla gelir, vergi gelirlerinden sağlanırken, destekli bütçe giderlerinde eğitim hizmetleri ve sağlık hizmetleri almıştır.

Tablo 4.2.2: Hatay ili Tahsil Edilen Konsolide Bütçe (Bin TL)

Gelir Türü 2009 2010 20010/2009 (%)

Genel Bütçe 1.654.598 1.922.334 16

Vergi Gelirleri 1.526.365 1.771.323 16

Teşebbüs ve Mülkiyet Gelirleri 32.640 49.077 50

Alınan Bağış ve Yardımlar 313 163 52

Faizler, Paylar ve Cezalar 94.875 101.617 7

Sermaye Gelirleri 405 154 38

Alacaklardan Tahsilâtlar - - -

Özel Bütçe 14.178 20.079 41

Düzenleyici ve Denetleyici Kurumlar - - -

Merkezi Bütçe 1.668.776 1.942.413 16 Kaynak: T.C. Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel Müdürlüğü

Tablo 4.2.3: Konsolide Bütçe Giderleri 2008 2009 2010

İl Sıralaması Giderler(Bin TL) İl Sıralaması Giderler

(Bin TL) İl Sıralaması Giderler(Bin TL)

1. Ankara 14.217.677 1. Ankara 16.686.023 1.Ankara 18.846,435

109

3. İzmir 4.445.802 3. İzmir 5.183.625 3.İzmir 5.902,954

4. Diyarbakır 2.263.878 4. Diyarbakır 2.634.517 4.Diyarbakır 3.066,872

5. Adana 2.061.554 5. Adana 2.395.400 5.Bursa 2.750,263

6. Konya 2.019.059 6. Konya 2.368.955 6.Adana 2.736,007

7. Bursa 1.995.117 7. Bursa 2.285.443 7.Konya 2.703,311

8. Kocaeli 1.824.971 8. Kocaeli 2.073.809 8.Van 2.404,064

9. Van 1.712.336 9. Antalya 2.053.712 9.Samsun 2.344,782

10. Antalya 1.684.824 10. Samsun 1.967.570 10.Kocaeli 2.322,365

11. Samsun 1.641.831 11. Van 1.944.528 11.Antalya 2.310,054

12. Mersin 1.606.996 12. Mersin 1.890.148 12.Mersin 2.304,310

13. Erzurum 1.577.637 13. Erzurum 1.811.087 13.Erzurum 2.147,383

14. Kayseri 1.455.620 14. Kayseri 1.702.685 14.Kayseri 2.041,289

15. Balıkesir 1.350.318 15. Şanlıurfa 1.637.315 15.Urfa 1.863,560

16. Trabzon 1.272.123 16. Balıkesir 1.531.321 16.Balıkesir 1.717,545

17. Eskişehir 1.258.819 17. Trabzon 1.442.151 17.Trabzon 1.693,110

18. Şanlıurfa 1.206.063 18. Gaziantep 1.439.544 18.Gaziantep 1.592,218

19. Gaziantep 1.176.305 19. Eskişehir 1.439.482 19.Hatay 1.557,67120. Hatay 1.149.742 20. Hatay 1.392.114 20.Elazığ 1.529,648

Diğer 171.003.536 Diğer 203.062.326 Diğer 219.894,845

Toplam 225.967.471 Toplam 267.275.085 Toplam 293.628,219 Kaynak: T.C. Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel Müdürlüğü

Tablo 4.2.4: Hatay İli Konsolide Bütçe Giderleri Türleri (Bin TL)

Gider Türü 2009 2010 2010/2009(%)

Genel Kamu Hizmetleri 78.175 89.132 14

Savunma Hizmetleri 109.571 112.712 2

Kamu Düzeni ve Güvenlik 220.653 259.248 17

Ekonomik İşler ve Hizmetler 23.900 27.223 13

Çevre Koruma Hizmetleri 1433 1.653 15

İskân ve Toplum Refahı Hizmetleri 3213 8.289 258

Sağlık Hizmetleri 293.998 275.125 -9

Dinlenme, Kültür ve Din Hizmetleri 41.153 51.262 24

Eğitim Hizmetleri 562.609 653.657 16

Sosyal Güvenlik Sosyal Yardım hizmetler 57.409 79.370 38

Toplam 1.392.114 1.557.671 11 Kaynak: T.C. Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel Müdürlüğü

2009 yılında Türkiye genelinde geliri giderinden fazla olan 12 il bulunurken, 2010 yılında ise geliri giderinden fazla olan 11 il bulunduğu görülmektedir. 2010 yılında geliri giderinden fazla olan iller sırasıyla; Kocaeli, İstanbul, İzmir, Tekirdağ, Mersin, Bursa, Ankara, Antalya, Zonguldak, Hatay, Muğla olmuştur.

Hatay, 2010 yılında geliri giderinden fazla olan iller sıralamasında 8. il olmuştur. 2010 yılında Hatay’ın gideri 1 milyar 557 milyon 671 lira olmuştur. Bunun 653 milyon 657 lirası eğitim hizmetlerine, 259 milyon 248 lirası kamu

110

düzeni ve güvenlik harcamaları oluşturmuştur.2010 yılında Hatay’ın geliri ise 1 milyar 942 milyon 413 lira olarak belirlendi.2000 yılından itibaren Hatay’ın gelirleri, giderlerinden yüksek çıkmıştır.

Tablo 4.2.5: İller Bazında Konsolide Bütçe Gelir ve Giderlerinin Karşılaştırılması(2009)

İl Sıralaması Tahakkuk(Bin TL)

Tahsilât(Bin TL)

Giderler(Bin TL)

Tahsilât/Giderler (%)

1.Kocaeli 25.163.389 23.239.282 2.073.809 1120,612.İstanbul 97.857.892 80.963.210 10.333.330 783,523.İzmir 22.793.248 18.617.399 5.183.625 359,164.Tekirdağ 2.094.303 1.689.464 711.123 237,585.Mersin 4.913.664 3.599.278 1.890.148 190,426.Bursa 5.928.093 4.084.337 2.285.443 178,717.Ankara 37.032.991 28.420.449 16.686.023 170,328.Antalya 4.620.144 2.781.782 2.053.712 135,459.Kırklareli 588.552 471.124 369.747 127,4210.Hatay 2.162.105 1.668.776 1.392.114 119,8711. Muğla 1.649.616 1.116.497 990.761 112,6912.Zonguldak 1.147.044 743.154 686.829 108,2013.Yalova 319.896 187.537 204.426 91,7414.Manisa 1.520.255 1.024.726 1.244.953 82,3115.Rize 401.751 335.073 416.112 80,5216.Eskişehir 1.464.012 1.098.525 1.439.482 76,3117.Kırıkkale 452.336 344.574 455.498 75,6518.Denizli 1.143.110 727.465 983.980 73,9319.Adana 3.357.844 1.727.309 2.395.400 72,1120.Kayseri 1.661.293 1.161.379 1.702.685 68,21Toplam 265.997.387 215.060.457 267.275.085 80,46

Kaynak: T.C. Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel Müdürlüğü Sıralama Tahsilât/Giderlere göre yapılmıştır

Tablo 4.2.6: İller Bazında Konsolide Bütçe Gelir ve Giderlerinin Karşılaştırılması(2010)

İl Sıralaması Tahakkuk(Bin TL)

Tahsilât(Bin TL)

Giderler(Bin TL)

Tahsilât/Giderler (%)

1.Kocaeli 30.882,650 28.111,597 2.322,365 1210.472.İstanbul 123.810,398 97.555,596 11.899,533 819.833.İzmir 29.082,211 23.561,996 5.902,954 399.16

111

5.Mersin 6.188,625 4.530,549 2.304,310 196.616.Bursa 7.341,615 5.046,881 2.750,263 183.517.Ankara 47.903,357 33.505,822 18.846,435 177.788.Antalya 5.640,998 3.272,415 2.310,054 141.669.Zonguldak 1.566,824 1.065,783 837,445 127.2710.Hatay 2.643,942 1.942,413 1.557,671 124.7011.Muğla 1.961,748 1.298,947 1.125,655 115.3912.Kırklareli 685,679 454,901 433,065 105.0413.Manisa 1.837,273 1.216,389 1.382,799 87.9714.Yalova 386,180 213,346 254,402 83.8615.Eskişehir 1.718,030 1.258,249 1.523,818 82.5716.Kırıkkale 589,100 441,118 536,737 82.1917.Rize 480,857 398,791 495,942 80.4118.Denizli 1.417,253 826,234 1.133,043 72.9219.Balıkesir 1.755,124 1.241,544 1.717,545 72.2920.Aksaray 463,498 314,969 450,776 69.87Toplam

Kaynak: T.C. Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel Müdürlüğü Sıralama Tahsilât/Giderlere göre yapılmıştır

Tablo 4.2.7: Hatay ve Türkiye’nin Konsolide Bütçe Gelir ve Giderleri

YıllarHatay Türkiye

Tahsilât (Bin YTL)

Gider (Bin YTL)

Tahsilât/Gider(%)

Tahsilât (Bin YTL)

Gider (Bin YTL)

Tahsilât/Gider(%)

2001 373.668 268.579 139 51.542.970 80.579.065 64

2002 554.785 426.286 130 75.592.324 115.682.350 65

2003 678.306 565.829 120 100.250.427 140.454.842 71

2004 808.834 549.646 147 110.720.859 141.020.860 79

2005 968.641 679.050 143 137.980.944 146.097.573 94

2006 1.336.407 793.730 168 171.309.331 175.303.995 98

2007 1.495.929 984.719 151 190.359.773 204.067.683 93

2008 1.788.710 1.149.764 155 209.598.472 227.030.562 92

2009 1.668.776 1.392.114 120 215.060.457 267.275.085 80

2010 1.942.413 1.557.671 125 254.028.479 293.628.219 87 Toplam 11.616.469 8.367.388 138 1.516.444.036 1.791.140.234 84Kaynak: T.C. Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel Müdürlüğü

Grafik 4.2.1: Hatay ve Türkiye’nin Tahsilât/Gider Oranı

112

Kaynak: T.C. Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel Müdürlüğü

Tablo 4.2.8: Türkiye’de Geliri Giderinden Fazla Olan İller Sayısı

Yıllar İl Sayısı Hatay’ın Sırası

2001 10 82002 12 72003 10 92004 12 92005 13 102006 18 122007 14 102008 15 92009 12 102010 11 8

Kaynak: T.C. Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel Müdürlüğü

113

4.3 Genel Bütçe Vergi Gelirleri

2009 yılında, Türkiye’nin genel bütçe vergi gelirleri toplam tahsilâtı içinde Hatay’ın payı %0,89 iken,2010 yılında ise %0,84 olmuştur. 2010 yılından yapılan il sıralamasında sırasıyla; İstanbul, Kocaeli ve Ankara ilk 3 sıra olurken, Hatay 81 il içerisinden 9.sırada yer almıştır. Hatay İlinin genel bütçe vergi tahsilatının, kendisine komşu olan illerin tahsilatlarının hepsinden daha fazla olduğu görülmektedir.

Tablo 4.3.1: Genel Bütçe Vergi Gelirleri İl Sıralaması (2009)

İl Sıralaması Tahakkuk (Bin TL)

Tahsilât (Bin TL)

Tahsilat/Tahakkuk

(%)Toplam Tahsilat İçindeki Payı (%)

1. İstanbul 83.768.024 74.910.985 89,43 43,45

2. Kocaeli 24.074.910 22.772.082 94,59 13,21

3. Ankara 27.645.761 22.406.581 81,05 13,00

4. İzmir 19.751.996 17.588.361 89,05 10,20

5. Bursa 4.608.804 3.665.836 79,54 2,13

6. Mersin 3.875.592 3.396.977 87,65 1,97

7. Antalya 3.157.523 2.253.419 71,37 1,31

8. Tekirdağ 1.856.702 1.588.021 85,53 0,92

9. Hatay 1.769.634 1.526.365 86,25 0,89

10. Adana 2.203.255 1.396.666 63,39 0,81

Diğer 27.896.236 20.911.282 74,96 12,12

Toplam 200.608.437 172.416.575 85,95 100,00Kaynak: T.C. Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel MüdürlüğüNot: İl sıralaması, tahsilâta göre yapılmıştır.

Tablo 4.3.2: Genel Bütçe Vergi Gelirleri İl Sıralaması (2010)

İl Sıralaması Tahakkuk (Bin TL)

Tahsilât (Bin TL)

Tahsilat/Tahakkuk

(%)Toplam Tahsilat İçindeki Payı (%)

1.İstanbul 104.611,856 91.891,715 87.84 43.65

2.Kocaeli 29.381,234 27.577,368 93.86 13.10

3.Ankara 33.366,229 26.291,316 78.80 12.49

4.İzmir 25.499,471 22.678,552 88.94 10.77

5.Bursa 5.856,392 4.661,679 79.60 2.21

6.Mersin 4.872,434 4.287,941 88.00 2.04

7.Antalya 3.873,683 2.710,918 69.98 1.29

8.Tekirdağ 2.219,017 1.843,384 83.07 0.88

9.Hatay 2.122,473 1.771,323 83.46 0.84

10.Adana 2.490,751 1.578,805 63.39 0.75

Diğer 33.078.102 24.313.899 73.50 11.98

Toplam 248.297.057 210.532.315 84.79 100.00Kaynak: T.C. Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel MüdürlüğüNot: İl sıralaması, tahsilâta göre yapılmıştır.

114

Tablo 4.3.3: Yıllara Göre Hatay’ın Genel Bütçe Vergi Gelirleri Tahsilâtı (2000-2010)

YıllarHatay’ın Tahsilâtı

(1.000 TL)

(**) Hatay’ın

Artış Oranı (%)

Türkiye’nin Tahsilâtı

(1.000 TL)

(**)Türkiye’nin

Artış Oranı (%)

(*) Hatay’ın

İl Sıralaması

Hatay’ın Payı (%)

2000 226.448 119 26.503.698 79 8. 0,85

2001 352.320 56 39.735.928 50 9. 0,89

2002 521.643 48 59.631.868 50 10. 0,87

2003 640.381 23 84.316.169 41 10. 0,76

2004 755.784 18 90.076.861 7 9. 0,84

2005 904.579 20 106.929.227 19 9. 0,85

2006 1.179.687 30 137.474.325 29 9. 0,86

2007 1.373.334 16 152.835.111 11 8. 0,90

2008 1.675.954 22 168.087.237 10 8. 1,00

2009 1.526.365 -9 172.416.575 3 9. 0,89

2010 1.771.323 16 210.532.315 22 9. 0.84Kaynak: T.C. Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel Müdürlüğü(*): İl sıralaması, tahsilâta göre yapılmıştır.(**): Artış oranı bir önceki yılın tahsil edilen vergi gelirine göre hesaplanmıştır.

Grafik 4.3.1: Genel Bütçe Vergi Gelirleri Artış Oranı (2000-2010)

Kaynak: T.C. Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel Müdürlüğü Not: Artış oranı bir önceki yılın tahsil edilen vergi gelirine göre hesaplanmıştır

Tablo 4.3.4: 2010 Yılı Sonu Hatay İli Genel Bütçe Gelirlerinin Tahakkuku ve Tahsilât Durumu

115

(Bin TL) Tahakkuk(Bin TL)

Tahsilât(Bin TL)

Tahsilât / Tahakkuk(%)

Genel Bütçe Gelirleri 2.623.494 1.922.334 73.3

I-Vergi Gelirleri 2.122.473 1.771.323 83.5

1. Gelir ve Kazanç Üzerinden Alınan Vergiler 480.247 356.317 74.2

2. Mülkiyet Üzerinden Alınan Vergiler 107.184 74.736 69.7

3. Dahilde Alınan Mal ve Hizmet Vergileri 305.507 140.954 46.1

4. Uluslararası Ticaret ve Muamelelerden Alınan Vergiler 1.068.563 1.068.563 100.0

5. Damga Vergisi 72.681 51.944 71.5

6. Harçlar 85.617 77.038 90.0

7. Başka Yerde Sınıflandırılmayan Diğer Vergiler 2.674 1.771 66.2

II-Teşebbüs ve Mülkiyet Gelirleri 57.083 49.077 86.0

1. Mal ve Hizmet Satış Gelirleri 21.324 21.024 98.6

2.KİT ve Kamu Bankaları Gelirleri - - -

3.Kurumlar Karları 10.503 10.503 100.0

4.Kira Gelirleri 25.256 17.550 69.5

5.Diğer Teşebbüs ve Mülkiyet Gelirleri - - -

III-Alınan Bağışlar ve Yardımlar ile Özel Gelirler 163 163 100.0

1.Yurt Dışından Alınan Bağış ve Yardımlar - - -

2.Özel Gelirler 163 163 100.0

IV-Faizler, Paylar ve Cezalar 443.621 101.617 22.9

1.Faiz Gelirleri 74.969 3.115 4.2

2.Kişi ve Kurumlardan Alınan Paylar 40.208 40.064 99.6

3.Para Cezaları 313.683 48.641 15.5

4.Diğer Çeşitli Gelirler 14.761 9.797 66.4

V-Sermaye Gelirleri 154 154 100.0

1.Taşınmaz Satış Gelirleri 137 137 100.0

2.Taşınır Satış Gelirleri 17 17 100.0

3.Diğer Sermaye Satış Gelirleri - - -

VI-Alacaklardan Tahsilat - - - Kaynak: T.C. Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel Müdürlüğü

116

4.4 Kamu Yatırımları

2009 yılı kamu yatırımlarına göre yapılan il sıralamasında, İlimiz 198 bin TL yatırım ile 81 il içerisinde 19. , 2010 yılında ise kamu yatırımı 240 bin TL ile 81 il içerisinde 21. İl olmuştur. En fazla kamu yatırım yapılan iller ise sırasıyla, İstanbul, Ankara ve Artvin olmuştur. Tablo 4.4.2 ‘de 2007, 2008, 2009, 2010 yıllarında kamu yatırımlarının illere göre sıralaması verilmiştir.

Tablo 4.4.2: Kamu Yatırımlarının İllere Göre Sıralaması2007 2008 2009 2010

İl Sıralaması

Kamu Yatırım Miktarı

(Bin TL)

İl Sıralaması


(Bin TL)

İl Sıralaması


(Bin TL)

İl Sıralaması


(Bin TL)1.İstanbul 2.862.647 1.İstanbul 3.203.329 1.İstanbul 3.585.032 1.İstanbul 4.079.774

2.Ankara 1.002.094 2.Ankara 1.107.334 2.Ankara 1.211.306 2.Ankara 1.352.762

3.Artvin 491.155 3.Bursa 486.667 3.Ş.Urfa 541.697 3.Artvin 590.516

4.İzmir 428.953 4.Antalya 467 316 4.Antalya 496.676 4.Ş.Urfa 590.243

5.Bursa 337.784 5.İzmir 464.379 5.İzmir 492.899 5.Diyarbakır 469.201

6.Antalya 323.842 6.Samsun 297.400 6.Artvin 459.369 6.İzmir 457.054

7.K.Maraş 306.388 7.İçel 294.801 7.Bursa 415.548 7.Antalya 416.980

8.Adana 299.862 8.Artvin 284.902 8.Samsun 372.753 8.Samsun 389.958

9.Karaman 284.584 9.Kocaeli 276.676 9.Diyarbakır 370.231 9.Bursa 375.961

10.Mardin 244110 10.K.Maraş 246.433 10.Mardin 314.516 10.Zonguldak 369.615

11.Konya 240.895 11.Adana 245.109 11.İçel 292.244 11.Konya 343.518

12.İçel 230.239 12.Karaman 238.792 12.Karaman 263.785 12.Erzurum 337.293

13.Kocaeli 227.962 13.Konya 235.335 13.Muğla 237.171 13.Mardin 330.623

14.Samsun 221.839 14.Mardin 220.989 14.Konya 227.484 14.Karaman 315.741

15.Sivas 206.936 15.Eskişehir 210.895 15.K.Maraş 225.827 15.Adıyaman 289.442

16.Erzurum 204.986 16.Sivas 183.618 16.Eskişehir 220.117 16.Gaziantep 263.758

17.Eskişehir 196.494 17.Balıkesir 181.013 17.Balıkesir 205.307 17.Batman 260.032

18.Kayseri 168.792 18.Düzce 179.693 18.Zonguldak 202.444 18.İçel 258.671

19.Trabzon 166.659 19.Trabzon 172.610 19.Hatay 198.629 19.Çanakkale 246.223

20.Zonguldak 166.282 20.Muğla 156.747 20.Kayseri 196.612 20.K.Maraş 241.148

21.Muğla 162.176 21.Hatay 155.946 21.Erzurum 192 428 21.Hatay 239.92322.Hatay 158.389 22.Kayseri 154.387 22.Gaziantep 185 884 22.Kayseri 238.777

23.Ş.Urfa 142.208 23.Erzurum 152.315 23.Kocaeli 181 595 23.Balıkesir 232.616

24.Çorum 140.043 24.Aydın 152.299 24.Aydın 169 382 24.Muğla 228.361

25.Balıkesir 139.403 25.Aksaray 151.769 25.Tekirdağ 161 560 25.Eskişehir 214.054

Diğer 12.029.532 Diğer 11.994.698 Diğer 16.038.231 Diğer 20.700.722

Toplam 21.513.108 Toplam 21.915.452 Toplam 27.458.727 Toplam 33.832.966Kaynak: DPT

2009 yılında Hatay’a 198 milyon TL kamu yatırımı yapılırken, 2010 yılında Hatay’a yapılacak olan kamu yatırımı %20 artarak 239 milyon TL olmuştur. Türkiye içindeki payı %0,70 ‘dır. Kamu yatırımlarının sektörlere göre incelendiğinde, 2009 yılında en fazla kamu yatırımı yapılan sektörler sırasıyla, ulaştırma-haberleşme, sağlık ve eğitim alanında yapılmıştır. 2010 yılında en fazla kamu yatırımı yapılan sektörler sırasıyla, ulaştırma-haberleşme, tarım, eğitim ve sağlık sektörlerine kamu yatırımı yapılmıştır. Enerji sektörüne 1999-2009 yılları arasında herhangi bir kamu yatırımı yapılmazken, 2010 yılında 9 milyon TL kamu yatırımı yapılmıştır..

117

Tablo 4.4.4: Yıllara Göre Hatay İli Kamu Yatırımları Sektörel Dağılımı (1999-2010) (Bin TL)

Yıllar Tarım Madencilik İmalat Enerji Ulaştırma- Haberleşme Turizm Konut Eğitim Sağlık

Diğer Kamu

HizmetleriHatay

ToplamıTürkiye Toplamı

1999 952 - 2.811 - 989 - - 2.179 1.082 13.127 21.140 4.611.4692000 992 - 6.000 - 2.270 - - 4.192 2.656 15.837 31.947 7.612.5802001 1.212 - 5.000 - 1.852 1 - 5.657 2.822 20.733 37.277 8.197.9962002 3.151 - 500 - 1.601 1 - 9.523 4.660 14.054 33.490 15.533.5642003 2.701 - - - 2.250 1 - 10.951 5.919 10.639 32.461 16.009.2232004 4.401 - - - 5.250 1 3.167 12.215 8.757 15.634 49.425 16.093.3432005 3.176 6.325 - - 10.276 1 - 19.746 13.262 26.439 79.225 19.899.4472006 4.227 4.805 - - 7.385 31 133 19.876 15.141 11.400 62.998 21.608.2262007 9.054 3.966 - - 61.945 1 30 26.730 41.933 14.730 158.389 21.513.1082008 9.973 5.372 - - 24.804 1 1.303 23.760 34.000 56.733 155.946 21.915.4522009 7.596 6.025 - - 57.666 103 2.000 28.059 50.500 46.680 198.629 27.458.7272010 35.337 177 - 9.000 69.233 2 2.676 34.937 24.100 64.461 239.923 33.832.966Toplam 82.772 26.670 14.311 9.000 245.521 143 9.309 197.825 204.832 310.467 1.100.850 214.286.101

Kaynak: DPT

118

Grafik 4.4.1: Hatay ili Kamu Yatırımlarının 1999-2010 yıllarından Toplam Sektörel Dağılımı (Tutar)

82772

26670 14311 9000

245521

143 9309

197825 204832

0

50000

100000

150000

200000

250000

Kam

u Ya

tırım

ı (Bi

n TL

)

Tarım

Mad

enci

lik

İmal

at

Ener

ji

Ula

ştırm

a-H

aber

leşm

e

Turiz

m

Kon

ut

Eğiti

m

Sağl

ık

Kaynak: DPT

Grafik 4.4.2: Hatay ili Kamu Yatırımlarının 1999-2010 yıllarından Toplam Sektörel Dağılımı (%)

Ulaştırma- Haberleşme

32%Eğitim25%

Tarım10%

Sağlık26%

İmalat2%

Madencilik3%

Enerji1%

Turizm0%

Konut1%

Kaynak: DPT

119

4.5 Fiyat İndeksleri

Tablo 4.5.1: Kentsel Yerler Tüketici Fiyatları İndeksi Değişim Oranları (2003=100)

TR63Bir önceki Aya Göre

Değişim OranıBir önceki Yılın Aralık Ayına Göre Değişim

Oranı

Bir önceki Yılın Aynı Ayına Göre Değişim

Oranı12 Aylık Ortalamalara Göre Değişim Oranı

2008(%)

2009(%)

2008(%)

2009(%)

2008(%)

2009(%)

2008(%)

2009(%)

Ocak 0,48 -0,35 0,48 -0,35 7,03 10,37 9,27 10,69

Şubat 2,11 -0,18 2,61 -0,54 9,20 7,88 9,20 10,56

Mart 0,37 1,20 2,99 0,66 8,72 8,78 9,04 10,56

Nisan 1,97 0,77 5,01 1,44 9,07 7,50 8,91 10,40

Mayıs 1,84 0,97 6,94 2,42 10,69 6,59 9,01 10,05

Haziran -0,46 -0,23 6,45 2,19 10,77 6,84 9,15 9,71

Temmuz 0,84 0,07 7,35 2,25 12,39 6,01 9,50 9,17

Ağustos -0,12 -0,44 7,21 1,81 11,64 5,68 9,69 8,68

Eylül 0,16 -0,11 7,38 1,70 10,85 5,41 9,79 8,23

Ekim 2,55 2,22 10,12 3,96 11,83 5,06 10,00 7,67

Kasım 1,25 1,58 11,50 5,59 11,38 5,40 10,19 7,18

Aralık -0,18 1,09 11,29 6,74 11,29 6,74 10,43 6,82 Kaynak: TUİKTR63 Hatay, Osmaniye, Kahramanmaraş’tan oluşmaktadır.

Tablo 4.5.2: Kentsel Yerler Tüketici Fiyatları İndeksi Değişim Oranları (2003=100)

TürkiyeBir önceki Aya Göre

Değişim OranıBir önceki Yılın Aralık Ayına Göre Değişim

Oranı

Bir önceki Yılın Aynı Ayına Göre Değişim

Oranı12 Aylık Ortalamalara Göre Değişim Oranı

2008(%)

2009(%)

2008(%)

2009(%)

2008(%)

2009(%)

2008(%)

2009(%)

Ocak 0,80 0,29 0,80 0,29 8,17 9,50 8,61 10,54

Şubat 1,29 -0,34 2,11 -0,06 9,10 7,73 8,53 10,42

Mart 0,96 1,10 3,09 1,05 9,15 7,89 8,40 10,30

Nisan 1,68 0,02 4,82 1,07 9,66 6,13 8,33 9,98

Mayıs 1,49 0,64 6,38 1,71 10,74 5,24 8,47 9,49

Haziran -0,36 0,11 6,00 1,83 10,61 5,73 8,65 9,08

Temmuz 0,58 0,25 6,61 2,08 12,06 5,39 9,08 8,52

Ağustos -0,24 -0,30 6,35 1,78 11,77 5,33 9,43 7,99

Eylül 0,45 0,39 6,83 2,18 11,13 5,27 9,76 7,52

Ekim 2,60 2,41 9,60 4,64 11,99 5,08 10,12 6,95

Kasım 0,83 1,27 10,52 5,96 10,76 5,53 10,31 6,53

Aralık -0,41 0,53 10,06 6,53 10,06 6,53 10,45 6,25 Kaynak: TUİK

120

5.ALTYAPI SİSTEMLERİ

5.1 Enerji

Hatay İli İlçelere göre Abone Sayıları (2009)

İlçeler Sanayi Ticaret Resmi Daire

Tarımsal Sulama Şantiye Mesken Diğer

Antakya 356 26.050 480 6.728 1.479 134.199 1.936

Altınözü 2 1.353 114 1.487 11 15.348 301

Belen 6 643 74 58 106 13.854 143

Dörtyol 65 3.513 164 693 282 35855 459

Erzin 3 1.329 49 69 58 12.855 223

Hassa 7 561 88 125 15 9.621 246

İskenderun 70 15.017 453 726 1.049 105.238 1.133

Kırıkhan 35 3.823 166 176 211 29.129 472

Kumlu 3 310 89 122 - 3.573 83

Reyhanlı 9 2.509 102 196 71 20.085 267

Samandağ 4 4.030 94 1.753 249 29.984 230

Yayladağı - 631 102 349 21 7.714 234

TOPLAM 560 59.774 1.975 12.482 3.552 417.455 5.727 Kaynak: TEDAŞ

Abonelerin İlçelere Göre Dağılımı (2009)

Altınözü4%

Belen3%

Dörtyol8%

İskenderun25%

Antakya33%

Yayladağı2%

Samandağ7%

Hassa2%

Erzin3%

Kırıkhan7%

Kumlu1%

Reyhanlı 5%

Kaynak: TEDAŞNot: Tüm abone gruplarının toplamı ile bu grafik yapılmıştır

121

Elektrik Tüketimi İl Sıralaması2007 2008

İl Sıralaması Tüketim(MWh) İl Sıralaması Tüketim

(MWh)1.İstanbul 28.501.616 1.İstanbul 30.008.801

2.İzmir 15.478.086 2.İzmir 15.728.899

3.Kocaeli 9.561.570 3.Kocaeli 10.076.404

4.Ankara 8.135.070 4.Ankara 8.607.650

5.Bursa 7.543.531 5.Bursa 7.972.474

6.Tekirdağ 4.840.913 6.Antalya 4.844.751

7.Antalya 4.599.745 7.Tekirdağ 4.829.830

8.Konya 4.545.963 8.Hatay 4.595.4249.Adana 4.135.636 9.Konya 4.580.276

10.Hatay 4.073.089 10.Adana 4.112.090

11.Gaziantep 3.874.044 11.Gaziantep 3.867.680

12.Mersin 2.803.185 12.Mersin 2.949.977

13.Çanakkale 2.616.501 13.Manisa 2.674.586

14.Manisa 2.556.077 14.Kahramanmaraş 2.501.786

15.Denizli 2.473.853 15.Çanakkale 2.458.622

Diğer 49.396.381 Diğer 52.138.79

Toplam 155.135.260 Toplam 161.947.529 Kaynak: TUİK

Tablo 5.1.1: Hatay İlinin Kullanım Yerlerine Göre Elektrik Tüketimi2007

(MWh)2008

(MWh)2009

(MWh)Resmi daire 88.153 94.388 81.017

Sanayi işletmesi 2.821.984 3.248.739 2.243.332

Ticarethane 258.892 245.057 233.997

Mesken 578.951 628.785 668.320

Diğer 325.110 378.455 329.771

Toplam 4.073.089 4.595.424 3.556.440 Kaynak: TUİK, TEDAŞ

Tablo 5.1.2: Hatay İlinin Kişi Başına Düşen Elektrik Tüketimi2007

(KWh)2008

(KWh)2009

(KWh) Mesken 418 455 461

Sanayi 2.036 2.299 1.544

Diğer 414 498 450

Toplam 2.938 3.252 2.455 Kaynak: TUİK, TEDAŞ

122

5.2 İnşaat Sektörü

Kullanma Amacına Göre Tamamen veya Kısmen Biten Yeni ve İlave Yapılar

Tablo 5.2.1: Hatay İlinde İkamet Amaçlı Binalar (2008) Bir Daireli

Binalarİki veya Daha Fazla Daireli

Binalar

Halka Açık İkamet Yerleri Otel Binaları Toplam

Bina Sayısı 274 1.069 1 21 57.229Yüzölçümü (m2) 56.670 780.249 1.302 52.384 786.630Daire Sayısı 285 5.312 - - 5.597

Kaynak: TUİK

Tablo 5.2.2: Hatay İlinde İkamet Amaçlı Binalar Dışındaki Binalar (2008)

Ofis Toptan ve Perakende

Trafik ve iletişim

Sanayi Binaları ve

Depolar

Kamu Eğlence, Eğitim, hastane

veya Bakım Kuruluşları

Diğer

Bina Sayısı 25 103 2 20 11 2

Yüzölçümü (m2) 25.078 43.594 1.741 29.835 50.553 1.941

Daire Sayısı - 27 - 2 - - Kaynak: TUİK

Kullanma Amacına Göre Yapılacak Yeni ve İlave Yapılar

Tablo 5.2.3: Hatay İlinde İkamet Amaçlı Binalar (2008) Bir Daireli

Binalarİki veya Daha Fazla Daireli

Binalar

Halka Açık İkamet Yerleri Otel Binaları Toplam

Bina Sayısı 215 856 4 5 1.080Yüzölçümü (m2) 41.892 907.442 11.075 8.544 968.953Daire Sayısı 217 6.038 - - 6.255

Kaynak: TUİK

Tablo 5.2.4: Hatay İlinde İkamet Amaçlı Binalar Dışındaki Binalar (2008)

Ofis Toptan ve Perakende

Trafik ve iletişim

Sanayi Binaları ve

Depolar

Kamu Eğlence, Eğitim, hastane

veya Bakım Kuruluşları

Diğer

Bina Sayısı 27 146 4 37 17 9

Yüzölçümü (m2) 33.153 334.404 5.570 357.877 27.745 3.752

Daire Sayısı 4 20 - 1 - - Kaynak: TUİK

Tablo 5.2.5: Konutun Mülkiyet Durumuna Göre Hane Halkı Sayısı

123

Mülkiyet Durumu Hatay Türkiye Hatay’ın Payı(%)

Ev Sahibi 194.634 10.290.843 1,8

Kiracı 42.602 3.604.367 1,1

Lojmanda Oturan 5.520 310.347 1,7

Ev sahibi Değil Ama Kira Ödemeyen 14.925 730.065 2,0

Diğer 2.268 125.452 1,8

Bilinmeyen 78 9.019 0,8

Toplam 260.027 15.070.093 1,7 Kaynak: TUİK

Tablo 5.2.6: Konutun Oda Sayısına Göre Hane Halkı Sayısı

Oda Sayısı Hatay Türkiye Hatay’ın Payı(%)

1 Oda 6.691 242.082 2,7

2 Oda 38.964 1.443.730 2,6

3 Oda 95.463 5.607.870 1,7

4 Oda 98.828 6.126.409 1,6

5+Oda 19.818 1.628.587 1,2



Tablo 5.2.7: Konutun Kullanım Kolaylıklarına Göre Hane Halkı Sayısı

Oda Sayısı Hatay Türkiye Hatay’ın Payı(%)

TuvaletKonutun İçinde 205.779 12.485.238 1,6

Konutun Dışında 51.810 2.409.858 2,1

Yok 2.304 170.886 1,3


BanyoKonutun İçinde 233.025 14.140.264 1,6

Konutun Dışında 17.088 380.513 4,4

Yok 9.701 542.328 1,7


MutfakKonutun İçinde 238.657 14.340.003 1,6


Yok 6.426 403.135 1,5


Borulu SuKonutun İçinde 224.437 13.417 1,6


Yok 12.755 874.984 1,4



124

6.SİVİL TOPLUM KURULUŞLARI

Hatay’daki Ticaret ve Sanayi Odaları

Antakya Ticaret ve Sanayi Odası

Antakya Ticaret ve Sanayi Odası, 8 Nisan 1939 tarihinde, Hatay Hükümeti zamanında, Türk Ticaret ve Sanayi Odaları Kanun ve Nizamnameleri gereğince kurulmuş olup, Hatay’ın Anavatana katılmasından sonra da büyüyerek hizmetlerine devam etmiştir. Şu anda Odamız, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği’ne bağlı olarak 5174 Sayılı Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Odalar ve Borsalar Kanunu’na göre hizmetlerini sürdürmektedir. Odamızın hizmet alanı içerisine Antakya (Merkez İlçe), Altınözü (İlçe), Samandağ (İlçe) ve Yayladağı (İlçe) girmektedir

Bugün Odamızda;

1. Tekstil Ürünleri İmalatı, Pamuk Yetiştiriciliği Ve Çırçırlanması Meslek Grubu 2. Ayakkabı, Deri Ve Kürk İmalat, Toptan, Perakende Meslek Grubu 3. Enerji, Altyapı, İnşaat Ve Mühendislik Meslek Grubu 4. Tarım Ve Balıkçılık Meslek Grubu 5. Yağ Ve Yağ Ürünleri İmalat, Toptan, Perakende Meslek Grubu 6. Tuhafiye, Manifatura Ve Konfeksiyon Toptan Ve Perakende Meslek Grubu 7. İnşaat Malzemeleri Meslek Grubu 8. Finans, Gayrimenkul, Sigorta Ve Kuyumcular Meslek Grubu 9. Otomotiv, Akaryakıt, Ulaştırma Ve Depolama Meslek Grubu 10. Gıda Maddeleri İmalat, Toptan, Perakende Meslek Grubu 11. Mobilyacılar Ve Keresteciler Meslek Grubu 12. Dayanıklı Tüketim Malları Ve Elektrikli Cihazlar Meslek Grubu 13. Maden, İmalat Ve Aracılar Meslek Grubu 14. Eğitim, Sağlık, Otel, Lokanta ve Diğer Hizmet Faaliyetleri Meslek Grubu

olmak üzere toplam 14 Meslek Grubu bulunmaktadır.

Antakya Ticaret ve Sanayi Odası 2010 Yılı Üye Durumu

Gruplar Geçici Terkin Askıda Olan Faal Toplam

1.Grup - 19 40 61

2.Grup 17 79 51 156

3.Grup 117 242 419 853

4.Grup 27 107 129 274

5.Grup 6 50 81 140

6.Grup 31 92 178 326

7.Grup 26 104 206 368

8.Grup 16 98 197 341

9.Grup 92 416 847 1.424

10.Grup 41 105 275 499

11.Grup 26 101 174 318

12.Grup 21 70 145 253

13.Grup 104 290 493 934

14.Grup 39 225 442 803

Toplam 563 1.998 3.677 6.238 Kaynak: Antakya Ticaret ve Sanayi Odası

125

Antakya Ticaret ve Sanayi Odası Yeni Kurulan Şirketler

Şirket Türü 2008 2009 2010

Şahıs Şirket 143 256 135

Kolektif Şirket - - -

Limited Şirket 301 325 358

Anonim Şirket 23 24 19

Kooperatif Şirket 11 12 7

Toplam 478 617 519 Kaynak: Antakya Ticaret ve Sanayi Odası

Antakya Ticaret ve Sanayi Odası Kapanan Şirketler

Şirket Türü 2008 2009 2010



Limited Şirket 54 49 55



Toplam 108 225 106 Kaynak: Antakya Ticaret ve Sanayi Odası

Antakya Ticaret ve Sanayi Odası Faaliyette Olan Şirketler

Şirket Türü 2008 2009 2010


Kolektif Şirket 9 9 13

Limited Şirket 2.451 2.308 2.411



Toplam 3.689 3.599 3.677 Kaynak: Antakya Ticaret ve Sanayi Odası

İskenderun Ticaret ve Sanayi Odası

İskenderun Ticaret ve Sanayi Odası’nın resmi olarak 20.04.1920’de kurulduğu kabul edilmekte ise de 1800’lü yıllardan beri faaliyette bulunduğu belirtilmektedir. 1800’lü yıllarda uzanan geçmişiyle birçok evreler geçirmiş 1920 yılında Ticaret Odası adı altında, Sanayi odası ise ayrı bir oda olarak kurulmuştur.

Hatay Devleti zamanında kabul edilip yürürlüğe giren 655 sayılı Ticaret ve Sanayi Odası yasası İskenderun’da uygulanmaya başlanmış, Sanayi Odası ile Ticaret Odası birleştirilmiştir.

İskenderun Ticaret ve Sanayi Odası Faaliyette Olan Şirketler

Şirket Türü Yeni Kurulan Kapanan Faal

Şahıs Şirket 234 2.698 1.563Kolektif Şirket - 37 9Limited Şirket 363 1.550 2.544Anonim Şirket 93 225 403Kooperatif Şirket 7 204 174Toplam 697 4.714 4.693

Kaynak: İskenderun Ticaret ve Sanayi Odası

İskenderun Ticaret ve Sanayi Odası 2010 Yılı Üye Durumu

126

Gruplar Tasfiye Askıda Olan Faal Toplam

127

1.Grup 2 17 35 542.Grup 2 19 46 673.Grup 5 86 304 3954.Grup 3 36 71 1105.Grup 3 29 57 896.Grup 10 150 435 5957.Grup 25 31 121 1778.Grup 5 35 106 1469.Grup 1 7 31 3910.Grup 2 23 37 6211.Grup 3 48 113 16412.Grup 3 45 194 24213.Grup - 5 37 4214.Grup 3 33 176 21215.Grup 5 73 242 32016.Grup 1 47 155 20317.Grup 7 58 197 26218.Grup 2 37 115 15419.Grup 4 25 107 13620.Grup 1 24 91 11621.Grup 9 139 392 54022.Grup 1 22 151 17423.Grup 1 22 138 16124.Grup 12 91 247 350Toplam 110 1.102 3.598 4.810

Kaynak: İskenderun Ticaret ve Sanayi Odası

Reyhanlı Ticaret ve Sanayi Odası

Reyhanlı Ticaret ve Sanayi Odası 1977 yılında kurulmuştur

Reyhanlı Ticaret ve Sanayi Odası 2010 Yılı Üye Durumu

Gruplar Askıda Olan Faal Münfesih Tasfiye Toplam

1.Grup 79 47 - 1 127

2.Grup 107 70 - 2 179

3.Grup 155 86 - 2 243

4.Grup 171 35 - 1 207

5.Grup 62 113 - 1 176

6.Grup 36 35 - - 71

7.Grup 24 21 - - 45

Toplam 634 407 - 7 1048 Kaynak: Reyhanlı Ticaret ve Sanayi OdasıReyhanlı Ticaret ve Sanayi odası üye grupları sırasıyla: Çırçır ve prese Fabrika İşletmeciliği, Petrol Ürünleri alım satımı imalatı, İnşaat malzemeleri alım satımı, İthalat, ihracat ve komisyonculuk, Toprak mahsulleri ofisi alım satımı, Taşımacılık işleri, Manifatura, tuhafiyecilik ve dahili ticaret, Ziynet eşyaları, Zücaciye, Bankacılık ve besicilik işleri

Reyhanlı Ticaret ve Sanayi odasına 2010 yılında, 5 anonim şirket, 15 şahıs şirketi, 36 limited şirket kurulmuş, 6 limited şirkette kapanmıştır.Kırıkhan Ticaret ve Sanayi Odası

Kırıkhan Ticaret ve Sanayi Odası 1956 yılında kurulmuştur. Kırıkhan Ticaret ve Sanayi Odası görev alan yerleri arasında Hassa İlçesi, Kurtlusoğuksu Beldesi, Aktepe Beldesi ve Akbez Beldesi bulunmaktadır.

128

Kırıkhan Ticaret ve Sanayi Odası 2010 Yılı Üye Durumu

Gruplar Faal

Tarım ve Hayvancılık 167

İnşaat ve İnşaat malzemeleri 143

Maden ve İmalatçılık 116

Otomotiv, Akaryakıt ve Ulaştırma 226

Gıda imalatı 147Dayanıklı Tüketim Malları,Tekstil,Elektronik 210

Hizmetler 216

Toplam 1.225 Kaynak: Kırıkhan Ticaret ve Sanayi Odası

Erzin Ticaret ve Sanayi Odası

Erzin Ticaret ve Sanayi Odası 2010 Yılı Üye DurumuGruplar Askıda Olan Faal Terk Toplam

Tarım ve Madencilik 19 48 16 83İnşaatçılar 19 25 6 50Toptan ve Perakende 12 39 10 61Akaryakıt ve Ulaştırma 22 42 17 81İmalat ve Hizmet 11 48 13 72Toplam 83 202 62 347

Kaynak: Erzin Ticaret ve Sanayi Odası

129

İskenderun Deniz Ticaret Odası

Deniz Ticaret Odası, Denizciliğin ulusal ulaştırma ve denizcilik politikaları ile kamu yararına uygun olarak geliştirilmesi, üyelerinin menfaatlerinin arttırılması, müşterek ihtiyaçlarının karşılanması, mesleğin gelişmesinin sağlanması amacı ile kurulmuş Türk deniz ticaret sektörünün önemli bir meslek kuruluşudur.

Deniz Ticaret Odası 2010 Yılı Üye Durumu

Gruplar Askıda Olan Faal Tasfiye Toplam

1-53.Grup* - 141 1 142

Toplam - 141 1 142 Kaynak: Deniz Ticaret ve Sanayi Odası *: 1-53 no arası gruplar

Deniz Ticaret Odasına 2010 yılında, 26 şahıs şirketi, 80 limited şirketi, 35 anonim şirketi kurulmuştur.

Dörtyol Ticaret ve Sanayi Odası

Dörtyol Ticaret ve Sanayi Odası 2010 Yılı Üye Durumu

Gruplar Askıda Olan Tasfiye Faal Toplam

1.Grup - - 30 30

2.Grup - - 28 283.Grup - - 4 44.Grup - - 8 85.Grup - - 7 76.Grup - - 30 307.Grup - - 12 128.Grup - - 13 139.Grup - - 6 610.Grup - - 3 311.Grup - - 6 6

Toplam - - 147 147 Kaynak: Dörtyol Ticaret ve Sanayi Odası

Dörtyol Ticaret ve Sanayi Odası Faaliyette Olan Şirketler

Şirket Türü Yeni Kurulan Kapanan Faal



Limited Şirket 113 - 113


Kooperatif Şirket 3 - 3

Toplam 147 4 147 Kaynak: Dörtyol Ticaret ve Sanayi Odası

130

İlimizdeki Mesleki Kuruluşlar

Kurum Adı

Hatay Ticaret ve Sanayi OdalarıAntakya Ticaret ve Sanayi Odası

İskenderun Ticaret ve Sanayi OdasıDörtyol Ticaret ve Sanayi OdasıErzin Ticaret ve Sanayi Odası

Kırıkhan Ticaret ve Sanayi OdasıReyhanlı Ticaret ve Sanayi Odasıİskenderun Deniz Ticaret Odası

Hatay Ticaret BorsalarıAntakya Ticaret BorsasıReyhanlı Ticaret Borsası

İskenderun Ticaret BorsasıHatay Esnaf ve Sanatkârlar Odaları Birliği

Akbez Esnaf ve Sanatkârlar OdasıAltınözü Esnaf ve Sanatkârlar Odası

Altınözü Şoförler ve Otomobilciler Esnaf OdasıAntakya Ayakkabı İmalatçıları Esnaf ve Sanatkârlar Odası

Antakya Bakkallar ve Manavlar Esnaf OdasıAntakya Elektronik Cihaz Tamircileri Esnaf Odası

Antakya Kahveciler ve Otelciler Esnaf OdasıAntakya Kuyumcular ve Sarraflar Esnaf Odası

Antakya Marangozlar ve Hızarcılar Esnaf OdasıAntakya Şoförler Esnaf OdasıAntakya Terziler Esnaf Odası

Antakya Tuhafiyeciler ve Konfeksiyoncular OdasıBelen Esnaf ve Sanatkârlar Odası

Belen Şoförler Esnaf OdasıDenizciler Esnaf ve Sanatkârlar Odası

Dörtyol Esnaf ve Sanatkârlar OdasıDörtyol Şoförler Odası

Erzin Esnaf ve Sanatkârlar OdasıErzin Şoförler Esnaf Odası

Harbiye Esnaf ve Sanatkârlar OdasıHassa Esnaf ve Sanatkârlar Odası

Hassa Şoförler ve Otomobilciler Esnaf OdasıHatay Berberler ve Bakırcılar OdasıHatay Elektrik Tesisatçıları Odası

Hatay Fırıncılar Esnaf ve Sanatkârlar OdasıHatay Fotoğrafçılar Esnaf ve Sanatkârlar Odası

Hatay İnşaatçılar ve Boyacılar OdasıHatay Karoser İmalatçıları Odası

Hatay Kasaplar OdasıHatay Kaynakçı, Tornacı ve Tesviyeciler Odası

Hatay Oto Tamirciler ve Elektrikçiler OdasıHatay Şekerciler ve Tatlıcılar Odasıİskenderun Bakalar ve Bayiler Odası

İskenderun Berberler ve Kuaförler Odasıİskenderun Fırıncılar Odası

İskenderun Hızarcılar ve Mobilyacılar Odası

131

İskenderun Kahveciler Esnaf Odasıİskenderun Kasaplar Esnaf Odası

İskenderun Kunduracılar Esnaf Odasıİskenderun Kuyumcular, Saatçiler Esnaf ve Sanatkârlar Odası

İskenderun Lokantacılar Kebabcılar Esnaf Odasıİskenderun Madeni İşler Esnaf Odası

İskenderun Radyo ve Elektrik Teknisyenleri Esnaf ve Sanatkârlar Odasıİskenderun Sebze Meyve ve Manavlar Esnaf Odasıİskenderun Şoförler ve Otomobilciler Esnaf Odasıİskenderun Terziler Esnaf ve Sanatkârlar OdasıKırıkhan Ağaç İşleri Sanatkârları Esnaf Odası

Kırıkhan Bakkallar Esnaf OdasıKırıkhan Elektrik ve Bobinajcılar Esnaf ve Sanatkârlar Odası

Kırıkhan Esnaf ve Sanatkârlar OdasıKırıkhan Giyim Mensucat ve Deri İşleri Esnaf ve Sanatkârlar Odası

Kırıkhan Lokantacılar Kasaplar Esnaf OdasıKırıkhan Madeni Sanatkârlar Esnaf Odası

Kırıkhan Şoförler ve Otomobilciler Esnaf OdasıPayas Esnaf ve Sanatkârlar Odası

Payas Şoförler ve Otomobilciler Esnaf OdasıReyhanlı Esnaf ve Sanatkârlar Odası

Reyhanlı Şoförler ve Otomobilciler Esnaf OdasıReyhanlı Tornacılar Demirciler ve Makinistler Esnaf ve Sanatkârlar Odası

Samandağ Bakkallar OdasıSamandağ Berberler ve Kuaförler Esnaf ve Sanatkârlar Odası

Samandağ Esnaf ve Sanatkârlar OdasıSamandağ Şoförler ve Otomobilciler Odası

Samandağ Terziler Esnaf ve Sanatkârlar OdasıSerinyol Esnaf ve Sanatkârlar Odası

Serinyol Şoförler ve Otomobilciler Esnaf OdasıYayladağı Esnaf ve Sanatkârlar Odası

Yayladağı Şoförler ve Otomobilciler Esnaf Odası

132

7.HATAY HAKKINDA BİLİNMEYENLER

7.1 Hatay Hakkında Bilinmeyenler

Hatay;

Milli Mücadele de düşmana karşı sıkılan ilk kurşununun 19 Aralık 1918’de Dörtyol’da atıldığını,

Misak-ı Milli Hudutları dahilinde olmakla birlikte Hatay’ın Anavatan’a katılması Cumhuriyetimizin

ilanından 16 yıl sonra gerçekleştiğini ve 10 ay 21 gün müstakil bir devlet olarak idare edildiğini,

Büyük Önder Atatürk’ün ‘ KIRK ASIRLIK TÜRK YURDU DÜŞMAN ELİNDE ESİR BIRAKILAMAZ’

sözünü söylediği ve son günlerinde bile dilinden düşürmediği ‘HATAY MESELESİ BENİM ŞAHSİ

MESELEMDİR’ dediği bu vatan parçasının, Büyük Kurtarıcının ebediyete intikalinden 1 yıl sonra 23

Temmuz 1939’ da Türkiye Cumhuriyeti’ne katılan son toprak parçası olduğunu,

Cami, kilise ve havranın aynı mahallede, aynı yerde ve hatta sırt sırta yüzyıllarıdır sorunsuz bir şekilde

varlıklarını sürdürdüğünü,

Farklı dinlerde, farklı medeniyetler içinde rahipler, imamlar, rahibeler ve farklı meslek grubundan kişileri

bulunduran Antakya Medeniyetler Korosu’nun ilimize ait eşsiz bir değer olduğunu,

Hem İslam hem de Hıristiyan alemi için önemli olan, Anadolu’daki ilk caminin “Habib-i Neccar“ camisi

olduğunu,

İlk mağara Kilise ve Hıristiyanların Hac Mekânı olan St. Pierre Kilisesi’nin Antakya’da olduğunu ve Hz.

İsa’ya inananlara ilk defa Antakya’da Hıristiyan dendiğini,

Antakya Arkeoloji Müzesi’nin dünyanın ikinci büyük mozaik müzesi olduğunu,

1380 m. uzunluğunda, ortalama 7 m. yükseklik ve 6 m. genişliğe sahip olan Titus Tüneli’nin, antik

limanın alüvyonlarla dolmasını engellemek amacıyla sadece insan gücüyle açılan en uzun tünellerden

biri olduğunu,

Roma İmparatorluğu zamanında, Roma ve İskenderiye’den sonra dünyanın üçüncü büyük kentinin

Antakya olduğunu,

Dünyada Olimpiyat niteliğindeki ilk festivalin M.Ö. 195 yılında Daphneia’da (Defne-bugünkü Harbiye)

yapıldığını,

14 km. uzunluğu ile Samandağ (Çevlik) sahili, dünyanın en uzun sahillerinden biri olduğunu,

Hatay mutfağı yemek, meze ve tatlı çeşitleri olarak ülkemizde ve Doğu Akdeniz’de en geniş çeşide ve

lezzet bakımından en tercih edilir tatlara sahip olduğunu,

İskenderun, Dörtyol, Payas İlçeleri gibi Türkiye'nin önemli demir-çelik üretim merkezlerine sahip

olduğunu,

Türkiye’de demir-çelik üretiminde 2 inci sırada yer aldığını,

2011 yılında Türkiye’nin toplam yassı çelik ihtiyacının % 87,5’ini üreteceğini,

133

Türkiye’deki zeytinin %11 ’ini ürettiğini,

Türkiye’deki narenciyenin %28’ini ürettiğini,

Türkiye’nin en büyük sanayi kuruluşu listesinde ilk 500 firma arasında İskenderun ve Dörtyol’da faaliyet

gösteren 15 tane firmasının bulunduğunu,

Türkiye’de uluslararası yük taşımacılığında, İstanbul’dan sonra 2. büyük nakliye filosuna sahip

olduğunu,

İhracat da Türkiye’de 9 uncu sırada yer aldığını,

Elektrik tüketiminde 11 inci sırada bulunduğunu,

Hatay Havaalanı’nın 2009 yılı içerisinde yoğunluk bakımından Türkiye’de en fazla artış sağlayan

havaalanı olduğunu,

Türkiye’de tır karnesi satma yetkisi bulunan 11 odadan birinin Antakya Ticaret ve Sanayi Odası’nın

olduğunu,

500 milyon dolara yaklaşan ihracat rakamı ile Türkiye’nin toplam yaş sebze ve meyve ihracatının %

25’lik kısmının Hatay’da gerçekleştiğini,

Ve buna benzer birçok değerimizle Hatay çok güzel bir ilimizdir.

7.2 Hatay İli Tarihi Yerleri

134

St. Pierre Kilisesi; Antakya’nın 2 Km. kuzeydoğusunda, Reyhanlı karayolu üzerinde, Habib-i Neccar Dağı’nın uzantısı olan Haç (Stauris) Dağının eteğindedir. 13 metre uzunluğunda, 9,5 metre genişliğinde ve 7 metre yüksekliğinde doğal bir mağaradır. Hz. İsa’nın ölümünden sonra havarilerinden St. Pierre Antakya’ya gelerek (M.S.1.y.y.ilk yarısında) burada telkinlere başlamıştır. İsa’ya inananlara “Hıristiyan” adı ilk kez burada verilmiştir. 1963 yılında Papa VI. Paul tarafından burası Hıristiyanların Hac yeri olarak kabul edilmiştir.

HARON (Cehennem Kayıkçısı); Haron, St. Pierre Kilisesinin 20 m. uzağındadır. Burada kayalara oyulmuş dev bir büst bulunmaktadır. Büst, başında örtü bulunan tamamlanmış kabartma bir insan portresidir. Bu kabartma Antiochus zamanında bir veba salgını sırasında yapılmıştır. Çok sayıda insanın ölümüne yol açan salgını önlemek için bir kâhine danışılmış ve onun tavsiyesi üzerine dağa şehre yüksekten bakan bir mask oyularak üzerine ölümleri önleyecek sözler yazılmıştır.

Hatay Arkeoloji Müzesi (Antakya Mozaik Müzesi); Mozaik koleksiyonu zenginliği yönünden dünyada ikinci, para koleksiyonu yönünden ise üçüncü sırada yer alır. Harbiye, Antakya, Açcana, Çevlik, ve İskenderun'da yapılan kazılarda bulunan çeşitli süs eşyaları, heykeller, mezarlar da sergilenen eserler arasındadır.

Titus-Vespasianus Tüneli ve Kaya Mezarları; Antik Seleucia Kent ve limanını dağlardan inen sel sularından korumak amacıyla M.S. 69 tarihinde Vespasianus döneminde başlayan ve oğlu Titus (M.S.81) tarafından tamamlanan bir tünel ve kanaldan ibarettir. Kanal 1.330 metre uzunluğundadır. Tünelin kapalı kısmının uzunluğu 130 metre, yüksekliği 7 metre, genişliği 6 metredir. Kaya mezarları; Titus-Vespasianus tüneline yakın Roma Dönemine ait 13 kaya mezardan oluşmaktadır. Bunlardan “Beşikli Mağara” en geniş ve ünlüsüdür.

Beşikli Mağara; Samandağı Çevlik köyünde deniz kenarında 300 hektarlık alana yayılan “Seleukeia pieria” ya da bir diğer söyleyişle “Pieria’daki Seleukeia” antik kentinin en önemli kalıntılarından biri olan Beşikli mağara tamamen kayaya oyulmuş mezar kompleksidir. 18. Ve 19. Yüzyıl seyyahlarınca seyahat kitaplarında krallar Mezarı olarak tanımlanmış W.Barlett tarafından gravürleri çizilmiştir. Mezar odasının bulunduğu alan eski çağlarda ölüler şehri olarak adlandırılan bir nekropol alanı olarak düzenlenmiştir.

St. Simeon Manastırı; Samandağ İlçesi yolu üzerinde Değirmenbaşı

135

metre yüksekliğinde bir tepe üzerinde kurulmuştur. M.S. 6 yüzyılda yapılan Manastırın sekizgen avlusunun ortasında doğal bir kayadan yapılmış sütun mevcuttur. St. Simeon buraya M.S. 541 yılında gelmiş ve 592 yılında ölmüş olup. St. Simeon’un ölünceye kadar bu sütün üzerinde yaşadığına inanılır.

Harbiye (Daphne); Antakya’ya 10 Km. uzaklıktadır. Vadinin güneyinden çıkan kaynaklar şelaleler oluşturduktan sonra Asi Nehrine kavuşur. Harbiye olarak bilinen bölgenin antik dönemindeki isimleri Kastalia, Pallas ve Saramanna’dır. Günümüzde Harbiye her biri 300-500 kişilik Restaurantları ile bölgemizin en önemli eğlence ve gastronomi turizm merkezidir.

Seleukeia Pierria (Çevlik) Ören Yeri; Samandağ İlçesi, Kapısuyu Köyü sınırları içerisindedir. M.Ö.305 yılında Selevkoslar tarafından başkent yapılmak amacı ile kurulmuş, ancak dış saldırılara açık olması nedeni ile Antakya kurularak başkentlik oraya taşınmıştır. Seleukeia ise bir ticaret şehri olarak genişlemiştir. Şehir Roma çağında en parlak günlerini yaşamıştır. Şehirden günümüze Antik Liman kalıntısı, Titus-Vespasianus Tüneli, Dor mabedi ve Kaya mezarları kalmıştır.

Antakya Surları; Antakya şehir surları M.S. 526 yılında İmparator Justinyen tarafından yaptırılmıştır. Eski devirlerde Antakya’nın etrafı yüksek surlarla çevriliydi. Selevkos ve Roma dönemlerinde daha uzun ve yüksek olarak yapılan surlar üzerinde 360 nöbetçi kulesi ve Habib-i Neccar dağı’nın en yüksek ve sarp tepesi üzerinde bir iç kale bulunuyordu. Bugün surların sadece Hacıkürüş deresine bakan yamaçlarındaki bazı bölümleri sağlam kalmıştır.

Habib-i Neccar Camii; Anadolu’nun ilk camii olan Habib-i Neccar Antakya’da yapılmış ve Müslümanlık Anadolu’ya buradan yayılmaya başlamıştır. Habib-i Neccar Camii Hz. Ömer’in Komutanlarından Ebu Ubeyd’e Bin Cerrah Tarafından M.S 636 yılında inşa edilmiştir. Hz. İsa’nın Havarilerine ilk inanan Habib-i Neccar bir inanç abidesi ve Kuran-ı Kerimde Yasin suresinde övülen bir şehittir. Mezarı camide bulunmaktadır. Çok tanrılı dönemde Roma halkını Allah’a inanmaları için Antakya’ya iknaya Hz. İsa tarafından gönderilen elçiler Yuhanna, Pavlos ve Şemun Safa’nın da mezarları cami içinde yer aldığına inanılmakta ve kabirleri bulunmaktadır.

Protestan Kilisesi; Kayıtlı hiçbir protestan olmamasına rağmen Güney Kore’den gelen Protestanların maddi kaynak ayırmasıyla açılan kilise Hatay valiliğine yaklaşık 50 m. mesafede bulunan eski bir Antakya evinin restore edilmesiyle kiliseye dönüştürülmüştür.

136

Taş bina olan kilise Fransızlar döneminde elçilik ve Fransız Bankası olarak kullanılmıştır. 2000 yılında Güney Kore Kwong Lim Metodist Kilisesi tarafından Protestan Kilisesi olarak kullanılmaya başlanmıştır.

Havra; Binanın 1700 yıllarında Havra olarak yapıldığı tahmin edilmektedir. Havrada bulunan mukaddes kitap Tevrat İbranice Ceylan Derisi üzerine yazılmış olup 500yıllık bir tarihi bulunmaktadır.

Vakıflı Ermeni Köyü; Hatay’ın en güneyinde, bir yüzü Suriye'ye bir yüzü Kıbrıs'a bakan yeşillikler içerisinde küçük bir köy Vakıflı. Onu Türkiye’deki binlerce köyden ayıran özellik ise Ermenistan sınırları dışında yer alıp da tüm nüfusu Ermenilerden oluşan, tek yerleşim birimi olması. Bu bakımdan kendisi küçük de olsa ünü sınırları aştı, sorunları Avrupa Birliği (AB) diplomatlarının bile gündemine girdi.

Meydan Hamamı; Selçuklu dönemi yapılarındandır.1122 yılından itibaren muhtelif tarihlerde İshak, Süleyman Eyyübi ve Cafer ağalar tarafından onarılmıştır

Antakya Sokakları; Helenistik çağ kentlerinin tipik bir örneği olan Antakya’da sokaklar, birbirine dik olarak kesen ızgara planına bağlı olarak geliştirilmiştir.

Uzun Çarşı; Antakya’da yöresel ürün ve el sanatlarından baharata kadar her türlü ihtiyaç maddesini bulunduran otantik bir çarşıdır.

137

Antakya Tyche’si; Samandağ ilçesi Mağaracık köyü civarında bulunan eser 8 cm boyunda bronz bir heykeldir. Roma çağına ait olup 83,5 cm yüksekliğinde, Helenistik çağ heykeltıraşı Eutychides tarafından yapılmıştır.

Payas Sokulu Mehmet Paşa Külliyesi; Dörtyol İlçesi Payas beldesindedir. 1574 yılında Mimar Sinan tarafından yapılan Sokullu Mehmet Paşa Külliyesi Osmanlı mimarisinin örneklerindendir. Külliye bünyesinde; 45 dükkânlı han, imaret, çifte hamam, cami ve medrese bulunmaktadır.

Bayezid-i Bestami Makamı; Kırıkhan’ın kuzeyinde Alaybeyli Köyünün hemen önünde yer alan bir tepe ve Darbısak Kalesinin içinde yer alır. Bu kale, Antakya Haçlı Prensliğinin önemli kalelerinden biri idi. Belen geçidinin kuzey girişinin güvenliğini sağlayan kale, 1268 yılında Baybars tarafından alındıktan sonra önemini yitirmiştir.

19. yüzyılın sonlarında buraya Karamürselzade Mustafa Şevki Paşa tarafından İslam evliyalarından Bayezid-i Bestami adına bir cami ve ziyaret yeri yaptırılmıştır. Kalenin bazı bölümleri kısmen ayaktadır

Bakras Kalesi; Aynı adla anılan köyün hemen üst tarafındadır. Köyün yolu Antakya-İskenderun yolunun 27.km.’ sinde ayrılır. Yolun batısında, dağların arasında sarp bir tepe üzerine yapılmıştır. Önceleri Belen geçidinin girişini, Antakya kurulduktan sonra sonra ise Seleukos başkentini koruma gayesine hizmet etmiştir. Haçlılar döneminde de, Antakya Prensliğinin kuzeyde en önemli savunma noktasıydı.

Kızlar Sarayı; Reyhanlı-Halep asfaltı üzerinde (Tampon Bölgede)bulunmaktadır. Bu sarayın bölgeyi kontrol altında tutan bir merkez olduğu ve Bizans devrine ait olduğu sanılmaktadır. Saray girişine iki taraflı kesme iri blok taşlarda oluşan geçitten girilmektedir. Giriş kısmı yıkılmıştır. Orta kısmında yüksek kare planlı bir kule bulunmaktadır.

Koz Kalesi; Altınözü’ne bağlı Koz Köyü’nün yakınındadır. Eski çağlarda kullanılan ve Altınözü tarafından gelip Harbiye’den geçerek Antakya’ya

138

emniyet altına almak amacıyla Antakya Prensliği döneminde yapıldığı sanılmaktadır. Antakya Latin Patriğinin de ikamet ettiği yer olan Kale 1268 yılında Baybars tarafından kuşatma sonucunda teslim alındı.

Darb-ı Sak Kalesi; Derb yâda Darb (El-Darb) Arapça geçit yol anlamındadır. Sak ise dağ eteği, vadiye bitişik kısım, yamaç anlamına gelmektedir. Darb-ı sak kalesi, M.Ö.333 yılında, Pers Kralı Darius’un Büyük İskender’e karşı İssos savaşından önce karargâh kurduğu mekân olarak dikkat çeker.

Payas Kalesi; Payas’ta Sokullu Külliyesi’nin batısındadır. Burada eskiden harap bir kale vardı. Sahile inşa edilen Payas limanı ile tersanenin güvenliği için 1567 yılında kale ve hendeği tamamen sökülerek yeniden yapıldı.

Batıayaz; Antakya-Samandağ karayolu üzerinde, Antakya’ya 20 km uzaklıktadır. Tarih ve doğanın iç içe olduğu, zeytin ve çam ağaçlarıyla kaplı bir yayla köyüdür.

Yenişehir Gölü; Antakya-Cilvegözü yolu üzerinde, Antakya’ya 40 km mesafededir. Şimdi piknik yeri olarak kullanılan antik dönem yerleşim yeridir.

Barlaam Manastırı; Yayladağı İlçesinde bulunan Antik Cassius (Keldağı) dağında bulunmaktadır. Burası Hitit döneminde kutsal alan sayılmış, Romalılar zamanında da bu özelliğini korumuştur. Manastır ve kilise olmak üzere iki ayrı ana yapı dönemi geçirmiştir. V. yüzyılın sonunda onarılmış, daha sonra eklemeler yapılmıştır.

139

İssos (Epifenya)Harabeleri; Pers Kralı Darius III ve Makedonya Kralı Büyük İskender’in M.Ö. 333 tarihinde savaştığı bu bölge Helenistik döneminde kurulmuş ve Roma döneminde varlığını sürdürmüştür. Şu an bölgede antik şehir kalıntıları ve su kemerleri bulunmaktadır.

Açcana Ören yeri; Antakya-Reyhanlı karayolunun 22. kilometresinde bulunan bir höyüktür. Yaklaşık 30 dönümlük bir alanda bulunmakta olup, 10.082 m2’lik kısmında British Museum tarafından 1936-1938 yılları arasında arkeolojik kazılar yapılmış ve 17 kültür katı tespit edilmiştir. Bugün ören yeri içerisinde; 7’nci katında bulunan Yamhad Kralı Yarım-Lim ile 4’ncü katında yer alan Kral Niqne-Pa’nın saraylarının kalıntıları mevcuttur.

140

Documents

3dokumanlar.antakyatso.org.tr/ekonomik rapor 2010.doc · Web viewK3 Yurtiçi ticari ev/büro eşyası taşımacılığı Tablo 3.3.6: Yetki Belgeli Taşıt Türü Sayısı (2010)