1

دانشگاه تهران ینیدانشکده کارآفر

جزوه روش هاي تدریس ویادگيري کارآفرینی

:بخش اول

یآموزش یند طراحین در فرایتدو یانواع وچگونگ :یآموزش یهدفها

:بخش دوم

تدریس های روش

2

مقدمه

به یآموزش یطراح. استرندگان یادگیدر یریادگیند یل فرایع و تسهیق، تسریتعم یهر آموزش ییهدف نها. ن امهر بهود یه در جهت تحقق ا ییافتن راهکارهایهمواره در صدد یستم آموزشیهر س یاز ارکان اصل یکیعنوان یآموزشه ین ومشخص کردن هدفهایتدو یب عبارت. ستیق اهداف آن ممکن نین دقییبدون تع یآموزش یطراح

:باشد ین شرح میبد یاموزش یهدفها ن نقشیمهمتر. است یآموزش یند طراحیگام مهم در فرا

مختلف آن یاجرا ینسب یها تین اولوییبرنام و تع یآموزش یت در انتخاب محتوایکمك و هدا. مناسب یآموزش یها کمك ب انتخاب روش. رندگان وجود داردیان دوره از آموزش گیک در پا یمشخص کردن انتظارات. مناسب یابیارز یها کمك ب انتخاب روش. ی، کلیأت علمیه یرندگان، اعضایران، شامل آموزش گیارتباط با سا یفراهم کردن امکان برقرار

ینعان نظام آموزشیذ، جزوه یاموزش یند طراحین آن در فرایتدو یوچگونگ یآموزش ین منظور جهت مشخص نمودن انواع هدفهایبد

ند و فراورده یسنجش فرا"کتاب شده است از ین مجموع گردآوریک در ا یمطالب. دی گردیحاضر تهشده است در ارائ یسع ین راستا ضمن حفظ امانتداریباشد در ا یم( 7831)فیاکبر س یدکتر عل "یریادگی

.استفاده شود ینیم کارآفریمثالها از مفاه

3

آموزشی يهاهدف: فصل اول

: محورها

یهدف آموزش -7 یشناخت یهاو هدف یرفتار یهاهدف -2

یآموزش ییو جز یکل یهاهدف -8

با هدف آموزشی یو رابط یت پرورشیغا -4

یاو فرآورده یندیفرا یهاهدف -5

یف هدف آموزشیتعر

از آنجا . خود دارد یآموزش یت هایاز انجام فعال( معلم)یاست ک مرب یقصد ومنظور یمراد از هدف آموزش، یهدف آموزش یرد،ب جایگ یانجام م( انیدانشجو)رانیفراگ یریادگیت یل وهدایک آموزش ب قصد تسه

م یل داریب آنچ م یریادگیا هدف ی یهدف آموزش.شود یز استفاده مین یریادگیاز اصطالح هدف ش ارزش قائل شوند یا برایانجام دهند، احساس کنند، یریادگی -ك واحد آموزشیان یرندگانمان در پایادگی

(.2007تکو، ین)شود یگفت م

یوهدف شناخت يهدف رفتار

نوشتن ( یآموزش وپرورش و آموزش عال)یآموزش یدر نظام ها یسیمهم هدف نو یکردهایاز رو یکیکرد از آغاز نهضت ین رویا. است 7یرفتار یب صورت هدفها یریادگی یا هدفهای یآموزش یهدفها

ان یمسلط بود وهنوز هم در م یآموزش یت هایبر فعال یالدیستم میآخر قرن ب یتا ستاها ییرفتارگرا .دارد یادیطرفداران ز یصاحبنظران ومتخصصان آموزش

ن ید تریمف "لریبنا ب گفت تا. استوار است( 7141)لریتا یبرکارها یکرد هدف رفتاریرو ین الگویمعروفتررود و هم یر مر انتظایک از فراگ یم ک هم رفتاریان کنیب ین است ک آنها را ب گون ایان هدفها ایشکل ب ."ن رفتار قرار است در آن ظاهر شود مشخص گردندیک ا ییمحتوا

ن سبك از یب توسع ا 7110و 7190 یگر در ده ای،رابرت میرفتار یلر در هدفهایتا یش هایب دنبال اندد آن هدف را در قالب یبا یرفتار یك هدف آموزشینوشتن یگر، برایب زعم م.پرداخت یهدف گذار

1 - Bahavioral Objectives

4

ا چند نفر بتوانند توافق کنند ک دانشجو یک دو یر باشد ب گون ایر واندازه پذینوشت ک مشاهده پذ یکلماتنک هدف یگر، عالوه بر ایدر روش م. ا ن یده ی،پس از انجام آنچ از او خواست شده،ب هدف مورد نظر رس

ک در آن رفتار مورد یطید شراین بایچننوشت شود، هم یرید ب صورت قابل مشاهده واندازه گیبا یرفتار .ز مشخص گرددیا مالک عملکرد قابل قبول نینظر قرار است ظاهر شود وسطح

:مثال

یرا ک مرب یسیوبدون کمك گرفتن از فرهنگ لغات، کلمات انگل یك امتحان کتبیرنده بتواند ، در یادگی .درصد آنها درست باشد 10کند ودست کم یمعن یدهد ب فارس یب او م

و بدون یك امتحان کتبیعملکرد قابل مشاهده، در یب زبان فارس یسیکردن کلمات انگل یدر هدف باال، معن .ار عملکرد استیا معیها درست باشد مالک آن% 10ط عملکرد ، و یکمك گرفتن از فرهنگ لغات شرا

رود یانتظار م( دانشجو)ر یرا ک از فراگ ی، هم رفتاریآموزش یهاان هدفی، در ب(7141)لر یچنان ک ذکر شد، تا( 2007)و همکاران 2کراتول 7آندرسون. کردین رفتار قرار است در آن ظاهر شود مشخص میک ا ییو هم محتوا. اندخت را مطرح سا 8یشناخت ی، آموزش و سنجش، هدفهایریادگی یبرا یبندك طبق یخود، ب نام در اثر تازه

.کنندیاستفاده مدانش محتوا از یو ب جا یند شناختیفرآرفتار از یها ب جاآن

تازه آنان ب عنوان یبندچهار نوع دانش است ک در طبق دانشاز ( 2007)منظور آندرسون، کراتول، و همکاران ند یرفتار از فرا یجانک چرا ب یا یدرباره. ده استیشنهاد شده مطرح گردیمعروف بلوم پ ین طبق بندیجانش :دهندیح میرتوضیگون زاند ب استفاده کرده یشناخت

ب صورت چشم یو علم شناخت یشناخت ین روزها روانشناسیت است ک این واقعیا یدهندهر نشانیین تغیا یهاه از پژوهشما با استفاده از دانش کسب شد.اندو آموزش و پرورش درآمده یمسلط در روانشناس یاندازهار یز یهان نکت ، ب فعلینشان دادن ا یبرا. میها ببراز فعل یبهتر یها استفادهم در نوشتن هدفیتوانیم یشناخت

.ن کردن، و نسبت دادنییکردن، تب یبندان کردن، دست یفهرست کردن، نوشتن، ب: دیتوج کن

مثالً دانشجو )شود یاستفاده م یرفتار یهانوشتن هدفدر -ان کردنیفهرست کردن، نوشتن، و ب -از س فعل اولها از لحاظ ن فعلین حال، ایبا ا(. ها فهرست کننددر سازمان ینیدر کارآفر ینیظهور کارآفر یل برایبتوانند س دل

1 -Anderson

2- krathwohl

3 - congnitive objectives

5

یلین دالا آنایکنند؟ آیدا میل الزم را پیان دالیمثال، چگون دانشجو یبرا. اندشان مبهمیربنایز یشناخت یندهایفراک مطالب جند کتاب را نیا ایکنند؟ یا در کتاب آمده حفظ کرده و فهرست میرا ک مدرس در کالس کفت

رسند؟یل میل کرده و خود ب فهرست دالیتحل

ل یحفظ کردن و تحل -هامتفاوت هدف یتواند ب دو طبق یم -فهرست کردن -ییك فعل ب تنهایصورت نیدر ا .مربوط شود -کردن

یمعنا ین کردن و نسبت دادن، در چهارچوب کار ما داراییکردن، تب یبنددست یعنی، یدر مقابل، س فعل بعدب یعنین کردن ییتب. ا نداردیك طبق خاص تعلق دارد یب یزیک چنین اییتع یعنیکردن یبنددست . اندمشخص

ر نهفت مطالب یا قصد زیدگاه، تعصب، ارزش، ین دییتع یعنی، نسبت دادن یعلت و معلول یك الگویدست دادن -دست "مثالً )م ید کنیاموزد تاکیرنده بیادگیم یخواهیچ مکند تا بر آنین دقت عمل ب ما کمك میا. ارائ شده

( "فهرست کردن"مثالً، )خود را نشان دهد یریادگیک او چگون نین بر ا( "کردن یبند

یجاب یشناخت یهانوشتن هدف یدر مورد چگونگ( 2007)و کراتول دگاه آندرسونیروشن کردن د یبراده ینام محتوا یرفتار یهان مثال، آنچ در هدفید ک در ایدقت کن. دیر توج کنی، ب مثال زیرفتار یهاهدف

.استفاده شده است یند شناختیفرارفتار از یجانام گرفت و ب دانش شود یم

دیاز حفظ بگورا ین شرکت انشعابینخست سیخ تاسیتاردانشجو بتواند. یند شناختیدانش فرا

، در یرفتار یرامون روانشناسیشود و لذا پید میآشکار تأک یبر رفتارها یرفتار یم ک در روانشناسیگفت

آشکار، مانند گفتن، نوشتن، ساختن، و یرفتارها یندهده، از کلمات نشانیآموزش یهانوشتن هدفمورد یشناخت یندهایآشکار، فرا یرفتارها یجا، ب یشناخت یدر روانشناس. ندینمایها استفاده منی ایشبچون یاز کلمات یآموزش یدر نوشتن هدفها یشناخت یروان روانشناسین پید قرار دارند و بنابرایتأک .برندیها سود منیر ایفراگرفتن، ابداع کردن و نظدن، درک کردن، یفهمطبق روش او، مدرس از راه آموزش . است یق رفتاریدق یهامدافع هدف( 7134)گر یم ک رابرت میدید

روان یاز پ( 7115) 7نورمن گرانالند. بخشدیرندگان تحقق میادگیرا در یق کلیو دق یجزئ یهاهدفسد و پس از ینویرا م یآموزش یکل یهاگر، گرانالند ابتدا هدفیب خالف م. است یشناخت یهاهدف

.ر توج کندیز یهاب نمون . کندین مییق را تعیدق یهاآن هدف

1 - Norman Gronlund

6

یهدف کل رنده کشف فرصت را بفهمدیادگی.

قیو دق ییجز یهاهدف

رنده بتواند؛ یادگی

.ف کندیب زبان خودش فرصت را تعر - .ف کندیرا تعر يبردارخلق، کشف و بهره: مربوط ب فرصت مانند یهااصطالح -

ک یقیدق یهاهدف. از فرصت را بفهمد یبردارند بهرهیرنده فرایادگین است ک یا یباال، هدف واقع یهادر مثال. انجام خواهد داد یرنده در رابط با آن هدف کلیادگیهستند ک ییهاتیاند نمون فعالآمده یر آن هدف کلیدر زان یهستند فهرست کند، اما ب یك هدف کلی یراک نشان دهنده ییرفتارها یتواند هم یك مدرس هرگز نمی"وولفلك، ) "سازدیروشن م یق قصد معلم را از آن هدف کلیدق یاز رفتارها ییهاهمراه با نمون یك هدف کلی

(.484، ص 2004

ك یرنده یبخش اول دربرگ. شوندیل میاز دو بخش تشک( 7115)گرانالند یشنهادیپ یآموزش یهان، هدفیبنابرا-بخش دوم شامل نمون . است... کردن، و یر کردن، داوریدن، درک کردن، تفسی، مانند فهمیشناخت یمفهوم کل

.ده استیدهند او ب هدف مورد نظر رسیرنده است ک نشان میادگیاز عملکرد مشخص ییها

یجزئ و هدف یهدف کل

از یاد ب درج یها بان هدفیم ک ای، گفتیریادگی یهاا هدفی یآموزش یهاهدف یدرباره یحات قبلیدر توض یهااز اوقات هدف یارین حال، بسیبا ا. قابل آموزش و قابل سنجش باشند یدقت نوشت شوند ک ب راحت

.شوندینوشت م یاز کلیشتر از حد نیب یآموزش

. کردیتجز یترقیتر و دقیجزئ یهاها را ب هدفد آنیها قابل آموزش و سنجش بشوند باهدفن ینک ایا یبرا یجزئ یلیخ یهاهدف. دینکن یروادهیتر، زیجزئ یهاها ب هدفل آنیو تبد یکل یهاهدف ی یهنگام تجز

ت یاهماز حد کوچك و کمش یها ن تنها ممکن است موضوع مورد آموزش را بگون هدفنیرا ایستند، زید نیمف

7

. شودیم یهاران ب آنیفراگ ییاعتنایموجب ب یآموزش یهااز هدف یك فهرست طوالنیجلوه دهند بلک وجود .گراش از حد جزءید ن بیکل گرا باش یلین خ یآموزش یهان، در نوشتن هدفیبنابرا

- هدفیته یچگونگ ی، درباره(2002) 7مز پوفامی، جیآموزش یابیسنجش و ارزش ینظران حوزهاز صاحب یکی

رامون ید آموزش خود را پید ک بتوانیسیبنو یها را تا آن اندازه کلن هدفیکند ک ایشنهاد میپ یآموزش یهاب طور آشکار، ". باشند یریگشما هنوز قابل اندازه یهاد ک هدفینان حاصل کنید اطمید، اما بایها سازمان دهآن

تر ر است، هر چ گستردهیپذک اندازه یهدف. خوب است یآموزش یهاهدف یید شناسایکل یریپذاندازه یدرج (. 13ص ) "باشد بهتر است

یت پرورشیغا

ب . ترندیباال باز هم کل یکل یهارند ک از هدفیگیمورد استفاده قرار م یگرید یهاهدف یستم آموزشیدر س :دیر توج کنیز یت پرورشیب عنوان نمون ب غا. ندیگویم یت پرورشیغا یکل یلیخ یهان هدفیا

8، بطالت و مشاغل کاذبیکارگی مبارزه با بیشناخت ارزش فراست کار و معاش حالل و پرورش روح.

. دهندیك جامع را نشان می یپرورش یک قصد و منظور نهادها یو آرمان یهستند کل یاناتیب یپرورش یهاتیغاك یهستند ک ب کارکرد یآدم یهاتیآن فعال یپرورش یهاتیغا"اند گفت ( 7112) 9گریو، و 5گزی، بر4 یگان

-ین میها همچنآن. "اندقابل حصول یریادگیکنند و از راه یکمك م( از جمل کارکرد فرد در جامع )جامع ".ر باشدیامکان پذها تین غایاز ا یاب مجموع یابین است ک دستیا یآموزش یطراح یل اساسیدل"ند یگو

خود یدهند، اما ب خودیها جهت مبرنام یو طراح یآموزش یکل یهاتیب فعال یپرورش یهاتیهر چند ک غا کرد و هر یها را تجزد آنیبا یعنی. استخراج کرد یق آموزشیدق یهاها هدفد از آنیستند و بایقابل آموزش ن

1.ل نمودیتبد ت را ب چند هدف قابل آموزش و سنجشیك غای

1 - James Popham

2 - educational goal

3 - .

4 - Gagnie

5 - Briggs

6 - Wager

7 -

8

ياو هدف فرآورده يندیهدف فرآ

ز شامل دو دست ین یریادگی یهااس، هدفین قیب هم. فراوردهو ندیفرآ: دو جنب مهم دارد یریادگی ییهاتیها و فعالب کوشش یندیفرآ یهاهدف. يافرآورده يهاو هدف يندیفرآ يهاهدف: هستند یدیا تولی یافرآورده یهاهدف. شودیدهد گفت میانجام م یافرآورده یهادن ب هدفیرس یرنده برایادگیک

.دیها توج کنك از آنیاز هر ییهار ب نمون یدر ز. ها هستندن کوششیج ایا نتایها بازده

يندیفرآ يهاهدف

.آن را با انگشت دست لمس کند یهار، دکم ین تحریضمن استفاده از ماش -7 یهاد را ب آموخت یر نکات مهم خط بکشد و مطالب جدیمطالع کتاب علوم خود، زرنده، ضمن یادگی -2

.خود ربط دهد یقبل

يافرآورده يهاهدف

.ن کندیبدون غلط ماش ق یدق 70را در مدت یاکلم 700ك متن یرنده بتواند یادگی -7ن کتاب و یان مطالب ایرابط مان کند و یطور خالص برنده بتواند نکات مهم کتاب علوم خود را ب یادگی -2

.ح دهدیعلوم خود را توض یقبل یهادرس

ن حال ی؛ با ایافرآورده یهااستفاده کرد هم از هدف یندیفرآ یهاتوان از هدفیدر آموزش و سنجش، هم مر یز یهامثالا اجرا یند یفرآ یبرا( 2009)باتلر و مکمان . د نوشت شوندیمهم و مف یهاد دقت کرد ک تنها هدفیبا

،یقیتحق یا رسال یان نام یونوشتن و دفاع کردن از پا ی، بحث گروهیاند؛ گزارش شفاهرا ذکر کرده

ب . دهندید قرار میمورد تأک یندیفرآ یهاشتر از هدفیرا ب یافرآورده یهامتخصصان آموزش و سنجش هدفرندگان انتظار یادگیچ از د بر حسب آنیرا با یوزشآم یهاند هدفیگویم( 2000)ن و گرانالند یعنوان نمون ، ل

.میان کنی، ب يريادگی يهابازدهبر حسب یعنیان آموزش انجام دهند، یم ک در پایدار

1 - process

2 - product

3 - learning outcomes

9

م یم، الزم است ب خاطر داشت باشیریگیدر نظر م یریادگی یهارا بر حسب بازده یآموزش یهاک هدف یهنگامت یاهمیب یریادگیند یست ک فرآین گفت آن نیا یند آن، معنیم ن با فرآیسرو کار دار یریادگی یک با فرآورده

، خالص کردن، یبردارادداشتیچون ییندهایك مقال ، فرآیکامالً ب عکس؛ در نوشتن و پروراندن . استدرازمدت یآموزشاما هدف . اندس مهمینوشیپ ینیس، و مرور کردن و بازبینوشی کردن پیفهرست کردن، ته

.شودیک نوشت م یامقال یعنی. وابست ب فرآورده است

ز قائل شده و یتما یآموزش یهاند و فرآورده در نوشتن هدفین فرآیز بین( 2007)آندرسون، کراتول و همکاران .دین باره دقت کنیر از آنان درایح زیب توض. اندد کردهیتأک یافرآورده یهابرنوشتن هدف

گون ک از نامش آن) یهدف آموزش. زندیامیل را در هم بین است ک هدف و وسیپرورشکاران بر ا یل بعضیتما یهاتیفعال. کندیدمیرات مورد انتظار تأکییا تغیمورد انتظار، یهاج مورد انتظار، بازدهینتا -بر هدف( داستیپ

، گوش دادن ب معلم، ی، خواندن کتاب درسیدرسح دادن مطالب ی، مانند توض(یریادگی یهاتیو فعال) یآموزش-یها تحقق مها هدفآن یواسط هستند ک ب ییهال ی، هم وسیك گردش علمیا رفتن ب یش، یك آزمایانجام

ب کار ی، اگر عاقالن انتخاب شوند وب درست(یریادگی یهاتیو فعال) یآموزش یهاتیان ساده، فعالیب ب. ابندی .انجامندیمورد نظر م یهاب هدف یابیتبروند، ب دس

از یگریچ شکل دیها و ن هستند، ن آزمونیهدف ن یریادگیو یآموزش یهاتیگون ک فعالدرست همانك ی "دوره دانشگاه را بگذرانند یهاان بتوانند آزمونیدانشجو"نمون ، یبرا. دیآیز هدف ب حساب نمیسنجش ن

یآموزان برااز دانشیمورد ن یند شناختید دانش و فرای، ما باین هدف آموزشییتع یبرا. ستین یهدف آموزش .میدا کنیگذراندن آن امتحانات را پ

-تیا ب گفت آنان، فعالی) یندیفرا یهاو هدف یافراورد یهان هدفیز بیز بر تماین( 2008)چ ین و بوریسزیکوبآنان در . اندشنهاد دادهیرا ب مدرسان و سنجشگران پ یافراورده یهاد کرده و نوشتن هدفیتأک( یریادگی یها :اندن باره گفت یا

ن محصول یهم. ماست یت آموزشیفعال یانیمان شامل شود محصول پایم ک هدف آموزشیخواهیچ ما مآنك ی یرندهید ک هدفتان در برگیاگر متوج شد. مینهیآزمونمان را بر آن بنا م یا مادهیاست ک ما سوال یانیپا

ک محصول یاگون د ب یکن یسیصورت آن را بازنو، در آنیریك بازده بادگیاست ن ( ل یوس) یریادگیت یفعال .ان شودیت مورد نظر بیفعال

11

ك یا ی یندیك هدف فرای "ن کند یخوب تمر BPن یتدو یدانشجو برا "ن هدف ک یچ گفت شد، ابنا ب آن "شود یسیر بازنویز یاب سنجش ندارد و بهتر است ب صورت هدف فراورده یازیاست ک ن یریادگیت یفعال

. سدیبنو BPك یدانشجو بتواند

سروکار دارند ک ب منظور ییهاتیو فعال( هایاستراتژ)با راهبرها یندیفرا یهاگفت است هدف( 7117) 7یگ یهات در هدفیب موفق یندیفرا یهاق در هدفین، توفیبنابرا. رندیگیانجام م یافراورده یهاب هدف یابیدست

.انجامدیم یافراورده

یهاا فراوردهیها مدرس بر بازده یآموزش یهات هدفیتوان گفت ک گرچ اکثرین بحث میج از ایدر نت .رندید قرار گید مورد تأکیز باین یندیفرا یهاد هدفیاستوارند، اما هر جا ک الزم آ یریادگی

یبندازمند دست یها نو استفاده درست از آن ییاند و شناساار متنوعیبس یریادگی یهاو هدف یآموزش یهاهدفو یآموزش یهاتیفعال یکند تا هنگام طراحیب معلم کمك م یآموزش یهاهدف یبندطبق . است یبندا طبق ی

. زدیبپره یو تکرار یسطح یهاهدفرا مورد استفاده قرار دهد و از پرداختن ف یبهتر یهاخود هدف یسنجش. اند کردهیته یبند، چند طبق یریادگی یهاا هدفی یآموزش یهاهدف یو آموزش، برا یریادگینظران صاحب .میکنیم یها را معرفن آنیترمعروف ین فصل و فصل بعدیما در ا

گانهسه يهاحوزه يبندطبقه

، یشناخت یهاط ب نامیا حیس حوزه یرندهیدربرگ یآموزش یهامعروف هدف یهایبنداز طبق یکیف و ی، ترجم س7159)، و کراتول 3لی، ه1، فرست9، انگلهارت5بلوم. است یحرکت -ی، و روان یعاطف

یته یبندك طبق ی یحوزه شناخت یوجود آورده و براگان را ب س یهاحوزه یبندن طبق یا( 7893، یآبادیعل .میدهیح میگر را توضیدو حوزه د یبندو هم طبق یحوزه شناخت یبندهم طبق ریدر ز. اندکرده

یحوزه شناخت يبندطبقه

ن حوزه از یا. ش انسان سروکار دارند مربوط استیک با شناخت و اند ییهاانیب جر یحوزه شناخت یبندطبق .ر درست شده استیب شرح ز یشش طبق اصل

1 -Gay

2 - cognitive

3 - affective

4 - psychomotor

5 - Bloom

6- Englehart

7- Furst

8 - Hill

11

ن طبق شامل یا. هاتیا موقعیندها، الگوها، ساختها، یها و فرا، روشیو کل یامور جزئ یادآوری 7دانش -7 .قبالً آموخت شده است یهاموضوع یحفظ و نگهدار

.را از حفظ نام ببرد یسازمان ینیکارآفر یرنده بتواند انواع الگوهایادگی: هدف نمون

را در طبق دانش یدانش است، زك مرحل باالتر از یدن یفهم. درک مطالب آموخت شده دنيفهم - اد آورد، ی اد، ب یر زییده است، بدون تغیا شنیرا ک خوانده یشود تا مطالبیرنده خواست میادگیفقط از

.ها را بفهمدد آنیدن، عالوه بر حفظ مطالب، بایفهم یاما در طبق

.دهدح یرا توض ینیرنده بتواند با ذکر مثال مفهوم کارآفریادگی: هدف نمونه

یهاتیدر موقع( یکل یها، روشیی، قواعد اجرایکل یهاش یاند) یاستفاده از مطالب انتزاع کاربستن -8 .ن طبق حل مسئل استیا یبرا ی، اصطالح معمول آموزشینیژه و عیو

مناسب BPك یاد گرفت است یک در دانشگاه BPن یرنده بتواند با استفاده از اصول تدویادگی :هدف نمونه .دی نمایته

ان یافتن عناصر و ارتباط مین طبق شامل یا. ل دهنده آنیتشک یك موضوع ب اجزایشکستن ليتحل -4 .لم استیك فیا یك داستان ی، یقیك مقال تحقی، ی علمیك نظریده، مانند یچیك کل پیعناصر

.ح دهدینان را توضیت کارآفریموفق یهارنده بتواند علتیادگی :هدف نمونه

ب یترک. ك فراورده تازهیا یك اثر یجاد یا یهم گذاشتن عناصر و اجزاء برا یپهلو بيترک -5 .است ینندگیا آفریت یهمان خالق

.سدیبنو یك طرح درس ابتکاری ید آموزشیت جدیك موقعی یرنده بتواند برایادگی: هدف نمونه

گر مورد استفاده یاصطالح د. مختلف یهاا اعتبار موضوعیا قضاوت درباره ارزش ی یداور 6یابيارزش -6رد یاد بگیا دانشجو یآموز ن است ک دانشیا یمنظور از تفکر انتقاد. است یتفکر انتقادن طبق یا یبرا

1 - Knowledge

2 - comprehension

3 - application

4- analysis

5 - synthesis

6- evaluation

7 - critical thinking

12

ق و یرد، بلک پس از تفکر دقیها نپذآن یها را صرفاً با توج ب اعتبار ظاهردهیها و ددهیها، شنک گفت .ا رد کندیرد یها را بپذرد ک آنیم بگیها تصمآن ینادرست و یدرست ینان و وارسیزبیت

و یر منطقیل غیك مقال دالیا خواندن یك شخص یانات یدن بیرنده بتواند پس از شنیادگی: هدف نمونه .نامربوط آن را مشخص کند یهایریگج یز و نتیآمسفسط

آن بنا ب اصل یهادرست شده و هدف یمراتبن است ک ب صورت سلسل یا یحوزه شناخت یهامهم طبق یژگیوطبق یهااند، بعد از هدفن سطح واقعیترنییطبق دانش در پا یهاهدف یعنی. اندافت یسازمان یدگیچیپ

نشان داده 7-8در شکل یسلسل مراتب یژگین ویا. قرار دارند یابیطبق ارزش یهادن، و باالتر از هم هدفیفهم .شده است

یحوزه عاطف يدبنطبقه

ل یوسب یبندن طبق یا. سروکار دارد یگذارو ارزش یزش، نگرش، قدردانیبا عالق ، انگ یحوزه عاطف یبندطبق .ر استیشرح زب یپنج طبق اصل یدرست شده و دارا( 7194) 7ایکراتول، بلوم و ماس

.و توج کردن ب آن یزیآگاه شدن از چ (توجه کردن) افت کردنیدر -7

.کندیشود توج میان میگران بیرنده ب اعتقادات متفاوت با اعتقادات خودش ک توسط دیادگی: هدف نمونه

هادهیها و ددهیفعاالن پاسخ دادن ب شن پاسخ دادن -2

.دهدیشود پاسخ میک در کالس مطرح م ییهارنده داوطلبان ب پرسشیادگی: هدف نمونه

.نسبت به امور يابراز وفادار يارزش گذار -

.کندیبرد دفاع میر سئوال میآن را ز یگریک کس د یده خود زمانیرنده از عقیادگی :هدف نمونه

. خود ید در نظام ارزشیك ارزش جدیادغام 6سازمان -4

1 - Masia

2- receiving

3 - attending

4- responding

5- valuing

6- organization

13

.یو ماد یحفظ منابع انسان یت جامع برایکردن درباره مسئول یداور: هدف نمونه

و فلسف ینیبجهان یکسب نوع هااز ارزش يامجموعهله يوسرفتن بهیت پذيشخص -5 .یزندگ

یو معضالت اجتماع یب مسائل جهان ییل پاسخگویعنوان تنها وسرا ب یرنده روش علمیادگی: هدف نمونه . ندیگزیبرم

-هدف. اندد، مرتب شدهیچیاز ساده ب پ یعنی، یصورت سلس مراتبب یمختلف حوزه شناخت یهام ک طبق یگفت

بر اساس اصل یبندن طبق یمختلف ا یهاطبق یهادارند، اما هدف یز جنب سلسل مراتبین یحوزه عاطف یها-یفرد درم یاز سبك زندگ یصورت بخشن ب یا نگرش معیك عالق یک یزانیبا توج ب م یعنی، 2یسازیدرون

. اندافت ید، سازمان یآ

یحرکت -یانحوزه رو يبندطبقه

ن، یبنابرا. ردیگیقرار م یحرکت -یهم داشت باشد در حوزه روان یجنب جسمان یک عالوه بر جنب روان یتیهر فعال یهاب خالف حوزه. ن حوزه جا دادید در ایرا با یبدن یهاوابست ب اعمال و مهارت یریادگی یهاهدف یتمام

متفاوت یبندچند طبق یحرکت -یحوزه روان یواحد است، برا یك طبق ی یك دارایک هر یو عاطف یشناخت 4.میکنیم یرا ب اختصار معرف( 7895امنش، ی، ترجم ک7112) 8هارو یبندجا طبق نیما در ا. شده استیته

.افت استیل یخرده طبق تشکل یو تعداد یاز شش طبق اصل یحرکت -یهارو از حوزه روان یبندطبق

هر طبق مکمل یعنیدارند، ی، جنب سلسل مراتبیقبل یهایبندز، مانند طبق ین یحرکت -یحوزه روان یهایبندطبق . است یطبق بعد یربنایو ز یطبق قبل

1- characterization by a value or value complex

2 - Internalization

3 - Harrow

-

14

يريادگی يهاه از انواع بازدهيگان يبندطبقه

زند، یترجم نجف، 7134 ، یگان. )گز استی و بریاز آن گان یریادگی یهاگر از هدفیمعروف د یبندطبق ر است یب شرح ز یشامل پنج طبق اصل یبندن طبق یا(. 7814 یآبادی، ترجم عل7112گز، ی و بری؛ و گان7818

.افت استیل یز از پنج خرده طبق مهم تشکیک طبق نخست آن ن

ن یا. کنندیط او را مشخص میبرخورد فرد با مح یچگونگ یذهن یهامهارت یذهن يهامهارت - ر ین طبق شامل پنج دست ب شرح زیم، ایک گفتچنان. استفاده از نمادها هستند ییها معرف توانامهارت :است مختلف یهاپاسخ دادن مناسب با محرک ز دادنيتم -الف

، بتواند در مقابل یضیره و بیده شده ب شکل دایبر یار داشتن دو تک مقوایرنده، با در اختیادگی: هدف نمونه .ها پاسخ درست بدهدبا اشاره ب شکل "است؟ یضیره و کدام بیك دایکدام"پرسش ک ن یا

.مشترک یژگیو یتعداد یدارا یهااز محرک یاطبق ینيمفهوم ع -ب

رنده یادگیل، یره، مثلث، مربع و مربع مستطیشامل دا یشکل هندس یار داشتن تعدادیبا در اخت: هدف نمونه .ص دهدیرا ک مربع هستند تشخ ییهابتواند آن

.اندفشان مشخص شدهیا روابط ک با تعریدادها، یاء، رویاز اش یاطبق یفیمفهوم تعر پ

ن یب یلیرنده بتواند نسبت فامیادگیدرباره چند فرد مختلف، یار داشتن اطالعات مختصریبا در اخت: هدف نمونه .ها را مشخص کندآن

.تازه یك معنین چند مفهوم و ب وجود آوردن یجاد ارتباط بیا، قاعده -ت

ها ب آخر آن sرنده بتواند با افزودن حرف یادگی، یسیمفرد انگل یهاار داشتن کلم یبا در اخت: هدف نمونه .جمع درست کند یهاکلم

1 - intellectual skills

2 - discrimination

3 - concrete concept

4- defined concept

5- rule

15

ق یحل کردن مسائل، از طر یتازه برا یهاجاد قاعدهیا (حل مسئله) قاعده سطح باالتر ث .آموخت شده ا چند قاعده قبالیب کردن دو یترک

ر ک قبالً آموخت است،یز یاضیبا استفاده از دو قاعده ر: هدف نمونه

دفع ، nجمع آن عدد با خودش یعنی nك عدد در یضرب : قاعده اول

دفع ،n ضرب آن عدد در خودش یعنی nهر عدد ب توان : قاعده دوم

ر را حل کند؛ یرنده بتواند مسئل زیادگی

X5 . x3 = ?

ها -رنده ب کمك آنیادگیاند و افت یسازمان یک ب طور درون ییهامهارت یشناخت يراهبردها - .آوردیاد میرد و ب یگیاد میمطالب را بهتر

کار ب یروش مطالع ابتکار كیدرک و فهم مطالب پراکنده و مفصل، یرنده بتواند، برایادگی: هدف نمونه .بندد

-در طبق یریادگین نوع یا. ان هستندیا گزاره قابل بیک ب صورت جمل یمطالب یاطالعات کالم -8

.بلوم است یحوزه شناخت یبند ب طبق دانش در طبق ی شبیگان یبند

.راز استید ک مرکز استان فارس شهر شیرنده بتواند بگویادگی: هدف نمونه

: هدف نمونه. اندافت یب یترک یاچ یماه یهاحرکت یک از توال یاعمال یحرکت يهامهارت -4 .کند یرا دوچرخ سوار ینیرنده بتواند مسافت معیادگی

..کنندیرنده جلوه میادگیاز جانب ییهامشخص ب صورت انتخاب یعملکردها یجاک ب یالتیتما 6:نگرش

.ك بحث مربوط ب شعر نو شرکت کندیرنده ب طور داوطلبان در یادگی :هدف نمونه

1- higher- order rule

2 - problem solving

3- cognitive strategic

4- verbal information

5- motor skills

6 - attiude

16

یذهن یهااند، اما پنج طبق مربوط ب مهارتگر مستقلیکدیاز ی ، پنج طبق اصلیگان یریادگیانواع یبنددر طبق .نشان داده شده است 8-4در شکل یژگین ویا. اندده مرتب شدهیچیاز ساده ب پ یب صورت سلسل مراتب

يريادگی يالگو يبر اساس بعدها يريادگیانواع يبندطبقه

با استفاده از ( 7118) 8گ ی، و مك تا2نگیکری، پ7ل مارزانویوسب یریادگی یهااز هدف یگرید یبندطبق کا ب وجود آمده ک ب یامر 4یالت کلورادویمك رل در ا یتوید شده در انستیتول یریادگی یالگو یبعدها 9.افت استیل یر تشکیز یهابا عنوان یاز هفت طبق اصل یبندن طبقیا. شهرت دارد 5یریادگی یالگو یبعدها

.ها یم، اصول و نظری، مفاهیاطالعات واقع يادانش گزاره -7

.ف کندیرا ک خوانده است توص یداستان یهاتیرنده بتواند شخصیادگی: هدف نمونه

.هاها و روشمهارت يدانش روند -2

.مسافرت خود از چند نقش مختلف استفاده کند یزیربرنام یرنده بتواند برایادگی: هدف نمونه

.کاربست دانش یهااستدالل و راه یانواع راهبردها دهيچيتفکر پ -8

.دیاستنتاج نما یج درستیمشاهده، نتا یا تعدادیاطالعات یارنده بتواند، بر اساس مجموع یادگی: هدف نمونه

.ل دانشیب دانش و تحلیکسب دانش، ترک اطالعاتپردازش -4

.ب کندیر و ترکیرنده بتواند اطالعات را ب طور درست تفسیادگی: هدف نمونه

.ارتباط موثر، ارتباط با شنوندگان، هدف ارتباط، و حاصل ارتباط ارتباط موثر -5

.ندیش برگزیهایخود را ب همکالس یهاش ین روش ارائ اندیرنده بتواند بهتریادگی: هدف نمونه

1- Marzano

2- Pickering

3 - Mc Tighe

4- Mc Rel Institute in Colorado

5- Dimentions of Learning Model

-

7 - declarative Knowledge

8- procedural Knowledge

9- complex thinking

10 - information processing

11- effective communication

17

.نندهیو تفکر آفر یها، تفکر انتقادیدهانواع خود نظم و مشارکت يهمکار -6

.کند یابیخود را ارز یهاتیفعال یرنده بتواند اثربخشیادگی: هدف نمونه

جنب سلسل یریادگی یالگو یبر اساس بعدها یریادگی یهاهدف یبند، طبق یقبل یهایبندب خالف طبق .ستندیگر وابست نیکدیاند و ب از هم مستقل یبندن طبق یمختلف ا یهاک طبق نیا یعنی. ندارد یمراتب

يريادگیکولمالتز از انواع يبندطبقه

و کولمالتز 4لی، رو8جنزیاست)و همکاران او 2ل کولمالتزیب وس یریادگی یهااز انواع هدف یگرید یبندطبق .ر استیز یهابا عنوان یپنج طبق اصل یدارار یبندن طبق یا. درست شده است( 2007تکو، ی، ب نقل ن7113

م، قواعد، و اصول ب زبان خود یف، مفاهیمهم، تعار یهاتیواقع یا بازشناسی یبازخوان يادآوری -7بلوم ک در صفحات یحوزه شناخت یدبندن طبق یدانش و فهم یهان طبق را معادل طبق یا. رندهیادگی .اندشد دانست یش معرفیپ

.کند ییرا ک خوانده است شناسا یداستان یت اصلیرنده بتواند شخصیادگی: هدف نمونه

ل دهنده هم یمنظور از عناصر تشک. ل دهنده آنیاست ب عناصر تشک یده کلیك پدی یتجز 6ليتحل -2 ب طبق ین طبق شبی، ایاجزاء و کل و هم روابط علت و معلولن یاست و هم روابط ب یده کلیپد یاجزا .بلوم است یبندل در طبق یتحل

.را ک خوانده است مشخص کند یمختلف داستان یرنده بتواند اجزایادگی :هدف نمونه

. ق استیل عمیازمند تحلیق ابتدا نیس دقیده، مقایچین امور پیب یهاها و تفاوتص شباهتیتشخ سهیمقا - . استیبلوم شب یبندل در طبق یب طبق تحل یریادگین نوع یا

ک قبالً خوانده یرا ک تازه خوانده با داستان ین داستانیب یهاها و تفاوترنده بتواند شباهتیادگی: هدف نمونه .است مشخص کند

1- collaboration and cooperation

2 - Quellmalz

3- Stiggins

4 - Robel

5- Rocall

6 - analysis

7 - comparison

18

داده یاصل کلك یرنده یادگی، ب یاسی، در استدالل قییو استدالل استقرا یاسیاستدالل ق استنباط - ، ب ییدر استدالل استقرا. ص دهدیا تشخیح ید بتواند شواهد مربوط ب آن را توضیشود و او بایم یاسیاستدالل ق. برسد یریگج یك نتیها ب د بر اساس آنیشود و او بایداده م یرنده شواهد مختلفیادگی

.اند یبلوم شب یبندب در طبقیکاربستن و ترک یهاب طبق ییو استدالل استقرا

.شنهاد کندیك عنوان پیک خوانده است یداستان یرنده بتواند برایادگی :هدف نمونه

یرندهیدربرگ یابیارزش. ت کاربرد اموریت، اعتبار، ارزش و قابلیفیقضاوت کردن درباره ک یابيارزش -5. ا ن یارها هست یآن مع یدارا یابین است ک موضوع مورد ارزشین اییمعتبر و تع یارهایاستفاده از مع

کند یابینک ارزشیا یآموز برادانش. مشترک باشند یهاا ارزشیتوانند شواهد آشکار، منطق، یارها میمعن ییتب. خود استدالل کند یهایریگج ید و ب نفع نتین نماییو تب یآوران شواهد را جمعید روابط میبا .است یابیبر ارزش یژه استدالل مبتنیدرست و یریگج ینتك یدن ب یرس یالزم برا یهاا مالکیارها یمع

.ا ن یک خوانده خوب است ید داستانیها بگون آنییل و تبیرنده بتواند با آوردن دلیادگی: هدف نمونه

-یبندطبق . استیار شبیبس( 7159)بلوم و همکاران یحوزه شناخت یبندب طبق یبندن طبق ید، اینیبیچنان ک من یترنییدر پا( یادآوری)ک طبق اول یام شده، ب گون یتنظ یز ب صورت سلسل مراتبین یبندن طبق یا یها

.ن سطح قرار داردیدر باالتر یابیسطح وطبق ارزش

1 - inference

2 - evaluation

19

یتازه حوزه شناخت يبندطبقه: فصل دوم

محورها

ید نظر شده حوزه شناختیتجد یبندطبق -7 یبندطبق ن یش ایدایپ یهاعلت -2

یند شناختیسطوح مختلف فرا -8

ها انواع دانش -4

-معروف ب طبق یحوزه شناخت یقبل یبندبا طبق ید نظر شده حوزه شناختیتجد یبندمقایس طبق -5

بلوم یبند

بلوم ک در فصل قبل یبندمعروف ب طبق ( یحوزه شناخت) یریادگی یهاا هدفی یآموزش یهاهدف یبندطبق ، متخصصان سنجش یتی، ب سرعت مورد استقبال روانشناسان تربیالدیم 7159ش در سال یدایشد، پس از پ یمعرف

. لسوفان آموزش و پرورش قرار گرفتیف یو حت یآموزش یهاستی، تکنولوژیزان درسیر، برنام یریگو اندازهواره مورد استفاده معلمان بوده رندگان همیادگی یهاآموزش و سنجش آموخت یژه در طراحیوب یبندن طبق یا

.است

ل افراد مختلف مورد نقد و یوسات خود بارها ب یدر طول ح( یحوزه شناخت)بلوم یآموزش یهاهدف یبندطبق یها نتوانست بود جاك از آنیچ یاز آن ارائ شده است، اما ه یاد نظر شدهیتجد یهاقرار گرفت و شکل یبررساز یدی، صورت جدیریادگی ید روانشناسیجد یهاافت ی، بر اساس یالدیم 2007در سال . ردیبلوم را بگ یبندطبق

-طبق یج دارد جایتدرب یبندن طبق یجا ک ااز ان. ن فصل کتاب استیب دست آمد ک موضوع ا یبندن طبق یا

را ب یز فصل کاملیند، ما نانظران آموزش و سنجش استفاده از آن را آغاز کردهرد و صاحبیگیرا م یقبل یبند .میاآن اختصاص داده یمعرف

21

یتازه حوزه شناخت يبندطبقه یمعرف

یآموزش7، پژوهشگران یپردازان برنام درس ی، نظریاز روانشناسان شناخت یتازه گروه یبنددآورندگان طبق یپد-طبق ك یبا عنوان یدر کتاب یشناختد نظر شده حوزه یتجد یبندطبق . هستند یریگو متخصصان سنجش و اندازه

2007ل آندرسون، کراتول و شش نفر از همکاران آنان در سال یوسب ، آموزش و سنجش یریادگی یبرا یبندد نظر شده آندرسون، یتجد یبندشد، طبق یبلوم ک قبالً معرف یك بعدی یبندافت، ب خالف طبق یانتشار

ك جدول دو یهم یک بر رو 2یند شناختیفرآو 7دانش یهابا نامکراتول و همکاران شامل دو بعد است .سازندیم 8يبندجدول طبقهبا نام یبعد

(4-7جدول)

، یامور واقعدانش یهاتازه چهار طبق با نام یبندشود، در بعد دانش طبق یده مید 4-7ک در جدول چنانشامل یند شناختین بعد فرایهمچن. دارندوجود یو دانش فراشناخت ي، دانش روندیدانش مفهوم

کردن یابيل کردن، ارزشيکار بستن، تحلدن، بهيادآوردن، فهمیبه یهاا سطح با نامیشش طبق دانش آن است ک در آن هر هدف با توج ب هر دو بعد یبندن طبق یبودن ا یدوبعد یژگیو. است دنیو آفردو خط برآمده از دو بعد یدرون جدول ک محل تالق یهااز خان یکیشود و در یم یبندطبق یند شناختیو فرا

شود و درون یم یبندطبق یل دانش مفهومیتحلصورت ر ب یز یهدف آموزش: عنوان مثالب . ردیگیاست قرار م يبندطبقه يجدول دو بعد - جدول.ردیگیل قرار میو طبق تحل یخان مقابل طبق دانش مفهوم

آندرسون، کراتول و )بلوم یحوزه شناخت يبندد نظر شده طبقهی، تجدیحوزه شناخت ( ، ص همکاران،

بعد دانش

یند شناختیبعد فرآ

- اد آوردنیبه

- دنيفهم

- به کار بستن

- ل کردنيتحل

- اب کردنيارزش

6- دنیآفر

-الف یامور واقع دانش

-ب یدانش مفهوم

-پ يرونددانش

-ت یدانش فراشناخت

1- Knowledge 2 - cognitive process

3- taxonomy table

21

ک دانش ب چهار طبق و نی، عالوه بر ا(2007)آندرسون، کراتول و همکاران یدوبعد یبنددر طبق ا یخرده طبق یز از تعدادیها نا سطحیها ن طبق یك از ایم شده، هر یب شش طبق تقس یند شناختیفرآ. میپردازیم یبندن طبق یمختلف ا یاجزا یادام مطلب ب معرفما در . افت استیل یرمجموع تشکیز

یتازه ب صورت سلسل مراتب یبندهر دو بعد طبق یها بلوم، طبق یاول یبندد ک ، مانند طبق یدقت کن .اندافت یم یده تنظیچیو از ساده ب پ یب انتزاع ینیاز ع یعنی

بعد دانش

یواقع دانش امور -الف

ا حل مسائل ی یك رشت علمیآشنا شدن با یرنده برایادگیاز یمورد ن یشامل عناصر اساسن طبق یا .افت استیل یر تشکیاز دو خرده طبق ز یامور واقعدانش. مربوط ب آن است

ها، مانند واژه) یر کالمیو غ یکالم یها و نمادهادانش عالمت دانش اصطالحات -الف الفن نوع یا یدرباره( 2007)، آندرسون، کراتول وهمکاران (هانیمانند ا رها ویها، تصوعددها، عالمت

درون یهادهیدهند تا در رابط با پدیك رشت انجام میک متخصصان یدر هرم کوشش "اند دانش گفت اند د آوردهیرا ک پد یژگیو یها و نمادهاند، استفاده از عالمتیگران ارتباط برقرار نمایشان با درشت

یهادهیاز پد یاریبس یدرباره یآنان دشوار است ک حت یقت برایدر حق. دهندیص میتشخ یرورض .ندیها و نمادها استفاده نمان عالمتیک از اشان فکر بکنند، مگر آنداخل رشت

1 -factual Knowledge

22

از دانش اصطالحات ییهانمونه

دانش الفبا (اخت یا یك سلول یمختلف یهامانند قسمت) یدانش اصطالحات علم

(انداز، درآمدبدهکار، بستانکار، پس) یدانش اصطالحات حسابدار

ها و نمودارهااستاندارد نقش یهادانش عالمت

هادرست تلفظ کردن آن یمورد استفاده در کلمات برا یهادانش عالمت

و یمنابع اطالعاتها، خیها، اشخاص، تاردادها، مکانیدانش رو 2دانش اجزاء و عناصر خاص -الف باند دانش ن نوع دانش با دانش اصطالحات گفت یس ایدر مقا( 2007)ها، آندرسون، کراتول و همکاران نیمانند ا

ا یاصطالحات عموماً قراردادها "ز کرد ک یتوان متمایگون منیاجزاء و عناصر خاص را از دانش اصطالحات ا-افت یک دانش اجزاء و عناصر ی، در حال(ك زبان مشترکیمثالً ) کنندیم یك رشت را معرفیدرون یهاتوافق

رد یپذیجاد ارتباط صورت مینظران ک ب منظور اان صاحبیر از توافق میغب یلیشوند ک با وسایرا شامل م ییها . "ندیآیب دست م

از دانش اجزاء و عناصر خاص ییهانمونه

ها و جوامع خاص مهم درباره فرهنگ یهاتیدانش واقع اندمهم یازها و مالحظات انسانیر نیو سا یشهروند یبهداشت، زندگ یک برا یعمل یهاتیدانش واقع

مهم در اخبار یدادهایها و روها، مکاندانش نام

دات و صادرات مهم کشورهایدانش تول

د عاقالن یخر یدانش منابع معتبر برا

9و کمپ 5، راس4سونیمور. مورد نظر است (فاکت)ت يواقع یامور واقع د ک در طبق دانشیدقت کن. دهدیگر ربط مید یاك ماده را ب مادهیاست ک یانیب( فاکت)ت یاند واقعت گفت یح واقعیدر توض( 2004). دهدیستف کلمب و کاشف را ب هم ربط میکر یهاکلم "ك کاشف بودیستف کلمب یکر"ان ک ین بیا

1 Knowledge of terminology

2- knowledge of specific details and elements

3-fact

4-Morison

5- Ross

6- kemp

23

Hت است ک یك واقعیدروژن است یمعرف ه Hحرف ییایمیك معادل شیک در نین دانستن ایچنهم " ."دهدیدروژن ربط میرا ب ه

یدانش مفهوم ب

از س خرده طبق ب یدانش مفهوم. ان آنهاستیها و روابط مها، طبق ها، دست رنده مقول ین طبق دربرگیا :افت استیل یر تشکلیشرح ز

ک در یبات خاصیسمات و ترتیها، تقها، دست دانش طبق هاها و طبقهيبنددانش طبقه -ب الفکنند یک در آن موضوع کار م ی، افرادیك موضوع علمیبا گسترش . رودیمختلف ب کار م یهاموضوع مورد مطالع یهادهیسازمان دادن و ب نظم درآوردن پد یها براها و دست جاد طبق یشوند ک ایمتوج م

. تر استیتر و هم انتزاعین نوع دانش از دانش اصطالحات و دانش اجزاء و عناصر خاص هم کلیا. دندیمفز قائل ین گون تمایا یامورواقعها و دانشها وطبق یبندن دانش طبق یب( 2007)آندرسون، کراتول و همکاران

ها عموماً حاصل ها و طبق فرق دارند ک دست ها از آنجا با اصطالحات و عناصر ها و طبق دست "اند ک شدهک دانش اجزاء و عناصر خاص غالباً از مشاهده یهدف آسان کردن کارهاست، در حال یتوافق و دارا

."دیآیو اکتشاف ب دست م یشگریم، پژوهش و آزمایمستق

:هاو طبقه يبنداز دانش طبقه ییهانمونه

اتیدانش انواع گوناگون ادب یت تجاریمختلف مالک یهادانش شکل

(دیمثالً، اسم، فعل، صفت، ق)ك جمل یمختلف یهادانش قسمت

یمتفاوت مسائل روانشناخت یهادانش شکل

یشناسنیمختلف زم یهادانش دوره

ها دهیها مشاهدات مربوط ب پدک ب کمك آن یاژهیات ویدانش انتزاع هاميها و تعمدانش اصل -ب باصول و . ندار سودمندیبس ین اقدامات مقتضیین و تعیی، تبینیبشیف، پیتوص یات براین انتزاعیا .شوندیخالص م

و حل مسائل یك رشت علمی یهادهیمطالع پد یند و برایآیوجود مها ب ها و دست ب طبق یها از ترکمیتعم . رندیگیمربوط ب آن مورد استفاده قرار م

1- conceptual knowledge

2- knowledge of classifications and categories

3 - knowledge of principles and generalization

24

یهاتیدادها و واقعیاز رو یادیها تعداد زمیها و تعماصل "، (2007)بناب گفت آندرسون، کراتول و همکاران ها ل طبق یق تشکین طریو بد. )کنندیان اجزاء را وصف میندها و روابط میکنند، فرآیب میخاص را با هم ترک

ن راه، ب متخصص یاز ا. کنندیها را وصف مها و طبق ان دستیندها و روابط مین فرایچنهم( دهندیها را مودست ".موجز و منسجم سازمان دهد یك کل بزرگ را ب صورتیدهند تا یامکان م

:هاميها و تعماز دانش اصل ییهانمونه

كیزیف ین اساسیدانش قوان اند و سالمت مربوط یزندگ یندهایک ب فرا یمیدانش اصول ش

یریادگیمربوط ب یدانش اصول اساس

دانش اصول مربوط ب حکومت فدرال

و قانون شرکت یریپذضیمانند اصل تعو)کنند یت میحساب را هدا یات اساسیک عمل یدانش اصول (یریپذ

ها ک ان آنیها همراه با روابط ممیها و تعمدانش اصل هاها، الگوها و ساختهیدانش نظر -ب پن یتریها انتزاعنیا. ده استیچیا موضوع پیده، مسئل یك پدیمند، منسجم و روشن از دگاه نظامیك دیمعرف ب ن خرده طبق از خرده طبق بیز ایدر ارتباط با تما( 2007)آندرسون، کراتول و همکاران . ها هستندیبندفرمولك یل یها ک تشکمیل و تعماز اصو یاپ بر مجموع است ک خرده طبق ب یدین دو در تأکیتفاوت ا "اند گفت وه یچ شیب الزاماً ب ه خرده طبق ب یهامیها و تعمک اصل یدهند دارد، در صورتیا ساخت را می ، الگو ینظر "ستندیبا هم مرتبط ن یداریمعن

:هاها، الگوها و ساختهیاز دانش نظر ییهانمونه

ییایمیش یها ی نظریعنوان پاب ییایمیان اصول شیدانش روابط م یحکومت محل یتیریدانش ساختار مد

تکاملیاز نظر ینسبتاً کامل یبنددانش فرمول

یکیژنت یدانش الگو ( ًمثالDNA)

1

25

يدانش روند پ

ک معرف چ یو دانش واقع یدر مقابل دانش مفهوم -رنده دانش چگون انجام دادن کارهاستین طبق دربرگیا یامور واقع است، اما دانشمختلف یندهایفرادهنده دانش نشان یروندگر، دانشیب سخن د. بودن امورند یزیچ

.افت استیل یک از س خرده طبق تشک یدانش روند. سروکار دارند هافراوردهبا یو دانش مفهوم

یا روال انجام دادن کاریدانش روند ك موضوعیخاص يهاتمیها و الگوردانش مهارت -پ الف یاند و گاهها مراحل انجام دادن کار ثابتوقت ی، بعضیدر دانش روند. استفاده از آن یید بر توانایبدون تأکو ( حل شناخت شده وجود داردك راهیمثالً تنها )اند ثابت ییج نهایها نتاوقت ین منوال، بعضیهمب . ریپذانعطاف

همواره ییج نهایا باز باشد، اما نتیکن است ثابت ند انجام کار ممیدر خرده طبق پ الف، اگرچ فرا. ریمتغ یگاهآندرسون، کراتول و همکاران (. یاضیر یهانیتم مورد استفاده در انجام تمریمانند دانش الگور)ثابت است

ج حاصل یاست، اما نت یروندجا سروکار ما با دانشنیاگرچ در ا "اند ن خرده طبق گفت یف ایدر توص( 2007) یتم مورد استفاده براینمون ، الگور یبرا. است یا دانش مفهومی یامور واقع غالباً دانش یرونداز دانشاز استفاده

آموز صرفاً دانش 4است، اما جواب یم دانش روندیبریکار مب 2و 2ح ک ما در جمع یجمع کردن اعداد صحاو در استفاده از آن ییا روند است ن بر توانایرنده از روش یادگیجا بر دانش نید در ایگر، تأکیبار د. است یواقع

"دانش

هاتمیك رشته و الگوریخاص يهااز دانش مهارت ییهانمونه

رنگبا آب یمورد استفاده در نقاش یهادانش مهارت یل ساختاریکلمات از تحل ین معنیییتع یمورد استفاده برا یهادانش مها رت

درج دوم یهاحل کردن معادل یمختلف برا یهاتمیدانش الگور

موجود در پرش ارتفاع یهادانش مهارت

ا ی، ییرأک عمدتاً حاصل توافق، هم یدانش ك موضوعیخاص يهاها و روشدانش فن -پ ب. دیآیدست ما اکتشاف ب ی، یشگریماً از مشاهده، آزمایک مستق یهستند تا دانش یك نظام علمیدرون یهنجارها

( پ الف)ها تمیخاص و الگور یهان دانش با دانش مهارتیز ایدرباره تما( 2007)کراتول و همکاران آندرسون، ها و روش یانجامند، بعضیج ثابت میك نتیها ک معموالً ب تمیخاص و الگور یهابر خالف مهارت "اند گفت

1 - -procedural knowledge

2- knowledge of subject- specific skills and algorithms

3- knowledge of subject- specific techniques and methods

26

ج ی، نتا(پ ب)ن خرده طبق ین، در ایبنابرا. شوندین شده ختم نمییش تعیحل واحد از پا راهیك پاسخ یها ب وهیش "رندیپذار انعطافیبس

:ك رشتهیخاص يهاها و روشاز دانش فن ییهانمونه

یمتناسب با علوم اجتماع یپژوهش یهادانش روش برندیکار ممسائل ب یحل براافتن راهی یشمندان برایک اند ییهادانش فن

بهداشتم یمفاه یابیارزش یهادانش روش

یمختلف نقد ادب یهادانش روش

-ک چ وقت از روشنیدانش ا مناسب يهان زمان استفاده از روشييتع يارهايدانش مع -پ پ

. اندها در گذشت مورد استفاده قرار گرفت ک آن روش ییهاا دانش راهیخاص استفاده شود یهاوهیها و شدانند ک کجا دانش یمتخصصان م "اند ن خرده طبق گفت یح ایدر توض( 2007)آندرسون، کراتول و همکاران

رند ک چ وقت و کجا از یم بگیکند تا تصمیار دارند ک کمکشان میدر اخت ییارهایآنان مع. خود را ب کار بندندک ین معنیااست ب "مشروط"دانش آنان یعنیخود استفاده کنند؛ یمربوط ب رشت تخصص یرونددانش

"دانندیکار بست شود مد ب یرا ک در آن روش با "یطیشرا"

:مناسب يهان زمان استفاده از روشيييتع يارهاياز دانش مع ییهانمونه

(یبی، ترغیفیمثالً، توص)د نوشت یك از چند نوع مقال را بایک کدامنین اییتع یارهایدانش مع کار بستحل کردن مسائل جبر ب ید برایرا با یک چ روشنین اییتع یارهایدانش مع

د یبا یش خاص از کدام روش آماریك آزمایحاصل از یهاداده یک برانین اییتع یارهایدانش مع .استفاده کرد

-یباشد، هم صرفاً روان یتواند صرفاً شناختیروند هم م. سروکار دارد (طرزکار)روند با یرونددانشاست، یك روند شناختیك معادل درج دوم صرفاً یعنوان مثال، حل کردن ب . دونیب ایو هم ترک یحرکت

ك ولتاژسنج یاست و خواندن یحرکت -یك روند روانیخ ب چوب با چکش صرفاً یك میدن یفروکوب

1- knowledge of criteria for determining when to use appropriate procedures

2 - procedure

27

حال، دقت نیبا ا(. 2004سون، راس و کمپ، یمور)است یحرکت -یو روند روان یاز روند شناخت یبیترک( 2007آندرسون، کراتول و همکاران، )مورد بحث ما یبنددر طبق یروندبق دانشد ک منظور از طیکن

.است یشناخت یهاتیمربوط ب فعال یروندعمدتاً دانش

یدانش فراشناخت -ت

. و دانش فرد درباره شناخت خودش است یو آگاه یطور کلشامل دانش درباره شناخت ب یدانش فراشناخت .اندر را دادهیحات زین نوع دانش توضیروشن ساختن ا یبرا( 2007)آندرسون، کراتول وهمکاران

ب یحوزه شناخت یبندطبق یاز زمان انتشار کتاب اول یریادگی و پژوهش درباره ینظر یهااز مشخص یکیتر و نسبت ب آن -خود آگاه ش یان از دانش و اندیان و دانشجوآموزن بوده است ک دانشید بر ایبعد تأکگرفت تا یااژهینوپ یو تحول را از الگوها یریادگیمتفاوت نسبت ب یکردهایر رویین تغیا. تر باشندمسئولتوج ب یب. شودیشامل م -یتیو موقع یو فرهنگ یایگوتسکیو یو الگوها یو خبرپرداز یشناخت یالگوهاآموزان از افتن، دانشین نکت توافق دارند ک ، با رشد و تحول ی، پژوهشگران عموماً بر اینظر یهایریگجهت

گردند و همراه با عمل یتر ممطلع یطور کلشوند و نسبت ب شناخت ب یتر مدن خود آگاهیشیاند یچگونگروند از یکار مب یتحول یوند کلن ریا یک برا ییهاعنوان. بهتر خواهند آموخت ین آگاهیا یکردن بر رو

، یفراشناخت ی، آگاهیدانش فراشناخت: رندیکنند و شامل اصطالحات زیگر فرق می دیب نظر یا ینظر (یمیا خود تنظی) یده، تفکر درباره خود و خود نظمیخودآگاه

فر طبق دانش ( ، آموزش و سنجشیریادگی یبرا یبندك طبق ی) یحوزه شناخت یبنددر کتاب تازه طبق .دیها توج کنن خرده طبق یح ایر ب توضیدر ز. م شده استیب س خرده طبق تقس یاشناخت

ن یا یهایا استراتژیو تفکر، راهبردها یریادگی یبرا یکل یدانش راهبرد 2يدانش راهبرد -ت الفمنحصر یا موضوع خاصیف یچ تکلیب ه اند ومختلف یهاف وموضوعیخرده طبق قابل استفاده در تکال

.شوندینم

حفظ کردن یها براتوانند از آنیرندگان میادگیاست ک یگوناگون ین خرده طبق شامل دانش راهبردهایار مواد یها و ساا در کتابیشنوند یچ در کالس درس ما درک آنیاز متون، یمطالب، استخراج معن

1- metacognitive knowledge

2

28

، ییگسترش معناا ی، بسط مرورا یتکرار ین راهبردها ب س دست کلیا. نند سود ببرندیبیم یآموزش .اندم شدهیتقس یو سازمان ده

گوناگون ک در یفراشناخت یتوانند از دانش راهبردهایآموزان مباال، دانش یعالوه بر س دست راهبرد کلتوانند از یت میآموزان در نهادانش". د است برخوردار باشندیم شناخت آنان مفیت و تنظی، هدایزیربرنام

مثالً، )ت و نظارت بر شناخت خود ی، هدا(مثالً، انتخاب هدف)شناخت خود یزیربرنام ین راهبردها برایام یو تنظ( اندداده یاضیك مسئل ریک ب یپاسخ یك متن، وارسیدن سئوال از خود هنگام خواندن یپرس

ک در یفهمند، بازگشت و اصالح اشتباهیک نم یمتن، مطلب كیمثالً، دوباره خواندن )شناخت خود (2007آندرسون، کراتول و همکاران )استفاده کنند ( اندانجام داده یاضیك مسئل ریمحاسبات مربوط ب

ياز دانش راهبرد ییهانمونه

حفظ اطالعات است یهااز راه یکین دانش ک تکرار اطالعات یا گرید یاختصار یهاگوناگون کمك ب حافظ ؛ مانند استفاده از سرواژه و عالمت یدانش راهبردها

ر کردنیا تفسی، مانند خالص کردن ییمختلف بسط معنا یدانش راهبردها

ا ب صورت طرح و یان کردن یوار ب، مانند مطالب را فهرستیدهمختلف سازمان یدانش راهبردها نمودار درآوردن

یریادگی یمانند انتخاب هدف برا، یزیردانش برنام

دنیت درک، مانند از خود سئوال پرسیهدا یدانش راهبردها

ن دانش ک چ یا و مشروط یتي، شامل دانش موقعیف شناختيدانش مربوط به تکال -ت ب یراهبردهاافزون بر دانش مربوط ب . ها استفاده شودرند و چگون از آنیمورد استفاده قرار گ یکل یراهبردها

یف شناختیک تکالنیاز جمل ا. آموزندیز میرا ن یف شناختیرندگان دانش مربوط ب تکالیادگیگوناگون، فیك تکلیعنوان نمون ، ب . اندمختلف یشناخت یازمند راهبردهایاند و نمتفاوت یدرجات دشوار یمختلف دارا

طور فعال ن است ک شخص ب یمستلزم ا یف بازخوانیرا تکلیدشوارتر است، ز یبازشناسف یك تکلیاز یبازخوانخواهد ک صرفاً یاز شخص م یک دانش بازشناس یابد، در حالیاز را بیاش را جستجو کند و دانش مورد نحافظ

آندرسون، کراتول و همکاران . ندین پاسخ را برگزیترا مناسبیز قائل شود و پاسخ درست یان موارد مختلف تمیم یآموزان دانش راهبردهاک دانشنیهمراه با ا"اند گفت ین خرده طبق از دانش فراشناختیح ایدر توض 2007

1- rehearsal

2- elaboration

3- organization

29

را مورد استفاده قرار دهند و یکل یک چ راهبردهانین دانش آنان هم ایآموزند، ایو تفکر را م یریادگیمختلف کسب مهارت در یممکن است بران دانش ین حال، ایبا ا. شودیها را شامل ماستفاده از آن یهم چگونگ

کسب کنند؛ ب ین راهبرد کلیا یاز دارند تا دانش مشروط را براین نیچنآموزان همدانش. نباشد یکاف یریادگیکار ببندند کسب دانش طور درست ب ن راهبردها را ب یک چ وقت و چرا انیاز دارند درباره ایها نگر، آنیسخن د

را مورد یدانش فراشناختآموز ممکن است ها دانشک در آن ییهاتیانش موقعدانش مشروط ب د "ندینما .کندیاستفاده قرار دهد اشاره م

:و مشروط یتيشامل دانش موقع یف شناختياز دانش مربوط به تکال ییهانمونه

مثالً سئوال) یبازشناس یهافیاز تکل( کوت پاسخ یهامثالً سئوال) یبازخوان یهافین دانش ک تکلیا-

طلبندیم یشتریاش ببار حافظ ( یان یچند گز یها است یك کتاب عمومیدشوارتر از درک یعلم یك کتاب تخصصین دانش ک درک یا

از ب تکرار داردیتنها ن( ك شماره تلفنیاد سپردن یمثالً )ف ساده حفظ کردن یك تکلین دانش ک یا

انجامدیم یترقیمانند خالص کردن و شرح دادن ب درک عم ییگسترش معنا ین دانش ک راهبردهایا

. یریادگیخود فرد در رابط با شناخت و یهاو ضعف یهایدانش توانمند 7دانش خود -ت پدانند در یک م یآموزاندانش"اند ن نوع دانش گفت یح ایدر توض( 2007)آندرسون، کراتول و همکاران

یدارند درباره مهارت آزمون دادن دارا یحیتشر یهااز آزمون یعملکرد بهتر یان یچندگز یهاآزمون... دهد یاریدو نوع آزمون فوق یآموزان را در مطالع براتواند دانشین دانش میا. دانش خود هستند

"مهم دانش خود است یهااز جنب یکیاساس دانش خود یاز گستره و ژرفا یخودآگاهرنده دانش یخود است و هم دربرگ یهاییها و ناتوانایاز توانمند یهم شامل آگاهخود دانشخرده طبق

یمجموع اول شامل باورها. ابدییل میتشک یزشیزش خود از س مجموع باور انگیدرباره انگ یو آگاهق در یش در رابط با کسب توفییآموز درباره توانادانش یهان باورب قضاوتیا. است 2یخودکارآمد

، 4و السون 8د ب هرگنهانیباره نگاه کننیشتر در ایح بیتوض یبرا)کند یف خاص اشاره میتکل كیل یا دالیها آموز درباره هدفدانش یمجموع دوم شامل باورها(. 78، فصل 7835ف، ی، ترجم س2005

یباورها رندهیمجموع سوم دربرگ(. افت نمره خوبیدرمقابل در یریادگیمثالً، )ف است یانجام تکالت و یف و اهمیمثالً دوست داشتن تکل یشخص یهاآموز از عالق ارزش و عالق است ک ادراک دانش

1 - self knowledge

2- self efficacy

3 - Hergenhahn

4- Olson

31

-مختلف دانش یزشیانگ یهان حالتیاز ا یآگاه. دهدینشان م یو یف را برایآن تکل یمنددهیفا

ت آنان یخود را تحت نظارت و کنترل درآورند و در کسب موفق یریادگیدهد تا یم یاریآموزان را .د استیار مفیبس

:از دانش خود ییهانمونه اطالع استیگر بید یها مطلع و در بعضن یزم ین دانش ک شخص در بعضیا ی میتک( راهبرد) "یابزار شناخت"از یها بر نوع خاصتیموقع ین دانش ک شخص در بعضیا-

کند

ن یشیک برآورد ب یدانش یعنین، یف معیانجام تکال یش برایهاییدرست شخص از توانادانش ستین( ش از حدیاعتماد ب)

فیانجام دادن تکال یش برایهادانش شخص از هدف

فیك تکلی یدرباره ارزش نسب یشخص یهادانش عالق

فیك تکلی یدرباره ارزش نسب یشخص یهادانش قضاوت

4-2در جدول ( 2007)د آندرسون، کراتول وهمکاران یجد یبنددانش طبق بعد یهاخالص طبق داده شده یفرع یهاو هم نمون دانش طبق یاصل یهاف طبق ین جدول هم تعریدر ا. آمده است

31

یند شناختیبعد فرا

اد آوردنیبه -

آموز است، طبق دانش یسو از یک هدف آموزش حفظ مطالب آموزش داده شده ب همان صورت اول یوقتافتن اطالعات از حافظ درازمدت یمستلزم یادآوری. نام دارد( يادآوری)اد آوردن یبه ند ین فرایمعرف ا

.افت استیل یر تشکین طبق از دو خرده طبق زیا. است

یدر بازشناس. یآن با دانش جار یس یدانش مناسب از حافظ درازمدت ب منظور مقا یابیباز یبازشناس - / اطالع داده شده )ار مشاب با اطالع ارائ شده است یک بس یافتن اطالعی یآموز حافظ درازمدت خود را برادانش

کند ک آن اطالعات با ین مییشوند، دانشجو تعیک اطالعات تازه ارائ م یوقت. کندیجستجو م( ب حافظ فعال یگر برایاصطالح د. آن است یبرا یان یافتن قریب دنبال یعنی -ا ن یدانش قبال آموخت شده مطابقت دارد

.است 8صیتشخ یبازشناس

:نمونه يهاهدف

ینیمهم در کارآفر یدادهایدرست رو یهاخیص تاریا تشخی یبازشناس یسازمان ینیکارآفر یالگوها یبازشناس

در . ك سئوال استیاشاره غالباً . ك اشارهیدانش مناسب از حافظ درازمدت ب کمك یابیباز یبازخوان / دهد و آن اطالع را ب حافظ فعال یك اطالع مورد جستجو قرار میافتن ی ی، حافظ درازمدت خود را برایبازخوان

.است 5یابیباز یبازخوان یگر برایاصطالح د. کندیآورد و آن را پردازش میدرم

6دنيفهم -

1 - remember

2- recognizing

3 - identifying

4- recalling

5 - retrieving

6- understand

32

دن یفهم. کنند یکسب معن یریا تصوی ی، کتبیفهمند ک بتوانند از مواد شفاهیان میشود دانشجویگفت م یوقتبنا ب گفت . خود ارتباط برقرار کند یقبل یهان دانش تازه و دانشیرد ک فرد بتواند بیپذیصورت م یزمان

-یرنده در هم میادگی یشناخت یهاها و ساختطرحوارهد با یدانش جد "، (2007)آندرسون، کراتول و همکاران دن ب یاساس فهم یها هستند، دانش مفهومها و ساختن طرحوارهیدهنده الیم، تشکیجا ک مفاهزد و از آنیآم

:ر استیدن شامل هفت خرده طبق ب شرح زیطبق فهم. دیآیحساب م

گر، از یب کالم د یر مطلب از کالمییگر، شامل تغیل دب شک یل اطالعات از شکلیتبد یعنی 7ر کردنیتفس -7/2. نهاستیب آهنگ و مانند ا یقیشکل ب کالم، از کالم ب شکل، از اعداد ب کالم، از کالم ب اعداد، از نت موس

.است 2(ترجم کردن)برگرداندن ر کردن یتفس یگر برایاصطالح د

:نمونه يهاهدف

ب زبان خود یخیمفاد اسناد تار ییبازگو ریب صورت تصو یخیمختلف تار یهادهینشان دادن پد

ان شده در قالب نمادهایب یجبر یهاان شده در قالب کلمات ب صورت معادل یب یعدد یهال جمل یتبد

-یژگیص ویمثال آوردن مستلزم تشخ. یا اصل کلیك مفهوم یخاص از یا مثالیذکر مورد 8مثال آوردن 7/2و استفاده ( داشت باشد ید دو ضلع مساوین بایالساقیك مثلث متساویمثالً ) یا اصل کلیکننده مفهوم فیتعر یهاك از یک کدام نیانتخاب ا ییمثالً توانا)ا نمون خاص است یك مورد یا ساختن یانتخاب یها برایژگین ویاز ا

نمون مثال آوردن یبرا یگریاصطالح د(. ن استیالساقیك مثلث متساویاز یس مثلث نشان داده شده مورد .است 4دادن

:نمونه يهاهدف

یمختلف نقاش یهااز سبك ییهادادن نمون ییایمیبات شیانواع مختلف ترک یبرا ییهادادن مثال

هاشنام یاز انواع مختلف نما ییهاذکر نمون

1 - translating

2- instantiating

3 - examplyfying

4 - classifying

33

( ا اصلیك مفهوم ی)ن یك طبق معیب ( ا مثال خاصیك مورد ی) یزینک چیص ایتشخ 7کردن یبندطبق -8/2 یا اصل کلیك مفهوم یک مثال آوردن از یدر حال. ند مکمل مثال آوردن استیکردن فرا یندیطبق . تعلق داردا یك مورد یکردن از یبندابد، طبق یآن ب یرنده یك مورد خاص برایادگین است ک یشود و مستلزم ایشروع م

اصطالح . دا کندیپ یا اصل کلیك مفهوم یآن یرنده برایادگین است ک یا شود و مستلزمیمثال خاص شروع م .است 2مشمول کردنکردن یبندطبق یگر براید

:نمونه يهاهدف

یروان یهاف شده اختاللیا توصیمشاهده شده یموردها یبندطبق رندیگیها تعلق مک اعداد ب آن ییهان طبق ییتع.

خالص یآموز برادانش. تر استح مفصلیك توضیان مختصر ک معرف یك بیاستفاده از 8خالص کردن -4/2خالص یگر برایاصطالح د. ا نکات مهم مختصر کندی یها را در قالب مضمون اصلد آنیکردن مطالب مفصل با

.است 4ده درآوردنیچککردن ب صورت

:نمونه يهاهدف

اندر نشان داده شدهیک ب صورت تصو یخیتار یدادهاینوشتن مطالب خالص از رو دانشمندان پس از خواندن آثار آنان یهااز خدمت یان مختصریب

آموز دهد ک دانشیرخ م یاستنباط زمان. ا موردیك رشت مثال یك الگو در درون یافتن ی 5استنباط کردن -5/2گر یاصطالحات د. انتزاع کند ها ان آنیوابط مبا توج ب ر -ا موردیمثال یا اصل را از تعدادیك مفهوم یبتواند

هستند 1یابیو برون 9یابیدروناستنباط کردن یبرا

. تیا موقعیش ، مسئل یداد، اندیء، رویا چند شین دو یب یهاها و تفاوتص شباهتیتشخ 7س کردنیمقا -9/2 یگر برایاصطالح د. هاستدهیموجود در پد ین عناصر و الگوهایك بیك ب ی یس کردن شامل مقابل یمقا .است 2مقابل کردنس کردن یمقا

1 - classifying

2 - subsuming

3 -summarizing

4- abstracting

5 - interring

6 - interpolating

7 - extrapolating

34

:نمونه يهاهدف

مشاب یهاتیها با موقعآن یس یاز راه مقا یخیتار یدادهایدرک رو ك نظام آشناتریبا یك مدار برقی یس یمقا

الگو ممکن . ك نظام و استفاده از آنیاز یعلت و معلول یك الگویساختن ییتوانا ن کردنييتب - / مانند )ا تجرب باشد یآن پژوهش یا مبنایاستخراج شود ( یعیعلوم طب یها یمانند نظر) ی علمیك نظریاست از

.است 4ك الگویساختن ن کردن ییتب یگر برایاصطالح د(. دهدیرخ م یو انسان یچ ک غالباً در علوم اجتماعآن

:نمونه يهاهدف

جدهمیقرن ه یخیمهم تار یدادهایرو یهان علتییتب كیزیف ین اساسیکارکرد قوان ین چگونگییتب

به کار بستن -

ن، یبنابرا. هاستا حل کردن مسئل یها نیانجام تمر یا روندها برایها ا کاربستن شامل استفاده از روشیب کار بستن .ر استیب کار بستن شامل دو خرده طبق ز. است یار وابست ب دانش روندیب کاربستن بس

ن، یبنابرا. ن استین همان انجام تمریا. ف آشنایك تکلیانجام یك روش برایاستفاده از 9اجرا کردن -7/8آندرسون، کراتول و . دهدیاست ک ا نجام م ییهانیآموز با تمردانش یین خرده طبق آشنایمهم ا یژگیو

ها تمیها و الگورشتر ب استفاده از مهارتیاجرا کردن ب"اند ن خرده طبق گفت یح ایتوضدر ( 2007)همکاران ها را وابست ب اجرا ت هستند ک آنیفیدو ک یها داراتمیها و الگورها، مهارتها و روشكیوابست است تا تکن

ک یک ، وقتنیدوم ا. دارند یثابتب یابند ک ترتییل میك رشت مرحل تشکیها از ک ، آننیاول ا : سازدیمطرح ب یمرحل اجرا کردن از یگر برایاصطالح د. است ینیبشیقابل پ ییج نهایشوند، نت یط یمراحل ب درست .است 1عمل درآوردن

:نمونه يهاهدف

یعلم یهارها با استفاده از فرمولیمحاسب ارزش متغ 1 - comparing

2- contrasting

3 - explaining

4 - constructing a model

5 - apply

6- executing

7 - carry out

35

ف یك تکلیانجام یا روند و استفاده از آن برایك روش یانتخاب 7(مورد استفاده قرار دادن)انجام دادن -2/8حل مسئل ( انجام دادن)ن کردن است، خرده طبق حاضر یک تمر( 7/8خرده طبق )برخالف اجرا کردن . ناآشنااز دو ب کار بستن "اند ن دو خرده طبق گفت ین ایتفاوت ب یدرباره( 2007)آندرسون، کراتول و همکاران . است -انجام دادنو ( آشناست)ن است یك تمریف یک تکل یزمان -اجرا کردن: ابدییل میتشک یند شناختیفرا .است 2مورد استفاده قرار دادنانجام دادن یگر برایاصطالح د "(نا آشناست)ك مسئل است یف یک تکل یزمان

:نمونه يهاهدف

گوناگون یشخص یحل کردن مسائل مال نیمع یك سئوال پژوهشی یبررس یبرا ین روش پژوهشیترین و اقتصادین، کارآمدتریموثرتراستفاده از

ل کردنيتحل-

ان اجزاء یروابط م ین چگونگییل دهنده و تعیتشک یهال شامل شکستن مواد ب بخشیا تحلیل کردن یتحل یطبق یریادگیاگرچ "اند ل گفت یتحلح طبق یدر توض( 2007)آندرسون، کراتول و همکاران . است یو ساخت کل

تر است ک آن را مکمل قابل دفاع یتیشود، اما از لحاظ ترب یك هدف تلقیخود یتواند ب خودیم ل کردنیتحل .افت استیل یر تشکیل کردن از س خرده طبق زیتحل یطبق . "میبداندن یآفرا ی کردن یابیارزشا مقدم یدن یفهم

-ژهیا ویز کردن یمتما. هات آنیا اهمیبر حسب ربط یك ساخت کلیجدا کردن اجزاء از 4ز کردنیمتما -4/7دهد و یص میرمهم را تشخیا مهم از غیآموز اطالعات مربوط از نامربوط دهد ک دانشیرخ م یکردن وقت یساز

-وه، دان یعنوان مرتقال ب ب از پیز کردن سیعنوان مثال، در متماب ". کندیا مهم توج میسپس ب اطالعات مربوط

( دن استیفهم یهاطبق از خرده یکیک ) س کردنیمقادر . اندها مربوط اما شکل و رنگ نامربوطدرون آن یهاز یمتمان یبنابرا( 2007آندرسون، کراتول و همکاران، )"اند مربوط( دان ، رنگ و شکل یعنی)ها ن جنب یا یهم

.است 5ز دادنیتمز کردن یمتما یگر برایاصطالح د. اندمتفاوت یند شناختیدو فرا س کردنیمقاو کردن

:نمونه يهاهدف

یقیگزارشات تحق ین نکات عمدهییتع کندیز چگون کار میك چیک نیا یدرباره یفیك نوشت توصی یانتخاب مراحل اصل

1 - implementing

2 - using

3- analyze

4 - differentiating

5- discriminating

36

7یك مسئل کالمیزساختن اعداد مربوط و نامربوط در یمتما

کپارچ ب یك کل یجاد یک چگون آن عناصر در انیك ارتباط و شناختن ایص عناصر یتشخ 2دادنسازمان -2/4ا مهم را یاموز عناصر مربوط ابتدا دانش. افتدیز کردن اتفاق میسازمان دادن معموالً همراه با متما. ابندییوند میهم پن سازمان یچنهم. کندین مییخورند تعیموند یدهد و بعد ساختن کل را ک در آن عناصر ب هم پیص میتشخ

مطلب یسندهیدگاه نویا دین قصد یید بر تعی، ک در آن تأک(یبعد یخرده طبق ) نسبت دادنتواند با یدادن م .است 8ن ساختارییتعسازمان دادن یگر برایاصطالح د. است، رخ دهد

:نمونه يهاهدف

یخین تارییك تبی یل و عل یب شواهد الزم برا یخیف تاریك توصیسازمان دادن شواهد موجود در خاص

یریگج یها و نتها، روش، داده یفرض: ریبا توج ب چهار مورد ز یقیتحق یهال گزارشیتحل

نسبت . ا اثرهایها ارتباط ییربنایز یا قصدهایها ها، ارزشیریدگاه، سوگیمشخص کردن د 4نسبت دادن -4/8سنده را از ارائ مطالب ینو یآموز قصدهااست ک در آن دانش یند ساختار شکنیفرا كیمستلزم یا واسازیدادن

ر یس با تفسیدر مقا "ند یگوین خرده طبق میح ایدر توض( 2007)آندرسون، کراتول و همکاران . کندین مییتعمطلب ارائ شده است استنباط یربنایسنده را ک زیدگاه نویا دیکوشد تا قصد یآموز مکردن ک در آن دانش

.است 5یساختارشکننسبت دادن یگر برایاصطالح د ".کند

:نمونه يهاهدف

ك داستانیت در یك شخصیك رشت عمل توسط یانجام یهازهین انگییتع او یانداز نظرز بر حسب چشمیانگك موضوع بحثی یك مقال دربارهی یسندهیدگاه نوین دییتع

1- word problem

2- organizing

3 - structuring

4- attributing

5 - deconstructing

37

کردن یابيارزش -

ا یارها یمع. ف شده استیا استاندارد تعریار یکردن بر اساس مع یب صورت داور یابیا ارزشیکردن یابیارزش. شوندیرا شامل م یو همسان ی، کارآمدیت، اثربخشیفیغالباً ک یابیمورد استفاده در ارزش یهامالک

ین ب اندازه کافیا ایمثالً آ) یفیا کی( است؟ یکافن مقدار یا ایمثالً آ)هستند یا کمیمورد استفاده یاستانداردهااثربخش است؟ یند ب اندازه کافین فرایا ایمثالً آ)روند یارها ب کار میاستانداردها در ارتباط با مع(. خوب است؟

.افت استیل یر تشکیز یاز دو خرده طبق یابیطبق ارزش(. است؟ ین محصول ب مقدار کافیا ایآ

-یآموز مک دانش یمثال وقت یبرا. ا محصولیك اثر ی یهایها و ناهمخوانیآزمون همخوان 2کردن یوارس -7/5افت ک یل یتشک ییهاك مطلب از بخشیا یکنند ی دفاع میك فرضیا شواهد از ین کند ک آییکوشد تا تع

کردن یوارس یبرا گریاصطالح د. ردیگیم ین خرده طبق جایت او در ایکنند، فعالیگر را نقض میهمد .است 8آزمودن

نقدکردن 2/5

آفریدن-6

تولید کردن-7/9

:نمونه يهاهدف

یمسائل اجتماع ید گوناگون برایمف یهاحلد راهیتول مشاهده شده یهادهین پدییتب ی برایساختن فرض

(اتیاضیدر ر)ج خاص یك نتیدن ب یرس یمتفاوت برا یهاد روشیتول

یزیرطرح. ك مسئل یحل یك روش برایانجام کارها، مثالً ابداع یطرح و نقش براجاد یا 4یزیرطرح -2/9( دآوردنیپد) یطبق بعدن کار در خردهیست؛ ایك مسئل نیحل کردن یبرا یمراحل ضرور یشامل اجرا

.است 5یطراح یزیرطرح یگر برایاصطالح د. ملحوظ شده است

:نمونه يهاهدف

1- evaluate

2 - checking

3- testing

4 - planning

5 - designing

38

یخیتار یهاموضوع یبرا یقیتحق یهاپروژه یطراح

2ساختندآوردن یپد یگر برایاصطالح د. ك مسئل یحل کردن یك نقش برای یریب کارگ 7د آوردنیپد -8/5 .است

:نمونه يهاهدف

ت شودیرعا ین علمیمع یخاص ک در آن استانداردها یخیتار یهانوشتن مقال درباره دوره

و ي، روندی، مفهومیامور واقعاست هم چهار نوع دانش یك هدف کلیجا ک هدف باال از آنان برق بر حسب ین است ک جریدر رابط با آن هدف ا یاز دانش امور واقع یمثال. شودیرا شامل م یفراشناخت

مراحل استفاده از یرونددانش یبرا یمثال. شودیآمپر، ولتاژ بر حسب ولت و مقاومت بر حسب اهم محاسب م .است یج عددیك نتیو ب دست آوردن ( Vولتاژ = C انیجر × Rمقاومت )ن اهم فرمول قانو

یترقیاند، اما درک عممعلم یمنظور کردن در هدف کل یها بران دانشین دو نوع دانش آشکارتریهرچند ک ادانش یبرا یمورد. شودیز شامل میرا ن یو دانش فراشناخت یدانش مفهوم یعنیگر دانش یاز قانون اهم دو نوع د

ستم یك سی یك مدار برقی. شودیل میم و المپ تشکی، سیاست ک از باتر یساخت و کارکرد مدار برق یمفهومب مدار اضاف یشتریب یهایمثالً اگر باتر)وجود دارد یعلت و معلول یان عناصر آن رابط یاست ک م یمفهوم

ان برق یشود و حاصل باال رفتن جریها ممیها در سان الکترونیش جریابد، ک موجب افزاییش میشود، ولتاژ افزاب خاطر یآموزان بدانند ک برامعلم ممکن است بخواهد دانش ،یدانش فراشناخت یب عنوان مثال برا(. خواهد بود

ن است از ن ممکیچناو هم. کمك حافظ استفاده کنند یگر از راهبردهایسپردن نام قانون، فرمول و موارد مربوط د .ندین نماییقانون اهم و کاربرد آن تع یریادگی یمخصوص ب خودشان را برا یهاآموزان بخواهد تا هدفدانش

:منبع

نشر دوران:تهران.یریادگیند وفراورده یسنجش فرا(.7831)اکبر یف، علیس

1 - producing

2 - constructing

39

:بخش دوم

روش تدریس و یادگيري کارآفرینیکليات

41

:آموزشمفاهيم کليدي در حوزه

.5پرورش ،4حرف آموزی ،8آموزش 2یادگیری ،7تدریس

پرورش:

ب تعالی انسان . فرایندی هدفمند است ک هدف اصلی آن رشد ابعاد اخالقی، اجتماعی و شخصیتی افراد است شهروند مطلوب: مثال. اشاره دارد و فقط یك بعد خاص را شامل نمی شود

آموزش:

،دارد و نسبت ب پرورش تحقق اهدافگیری حاصل می شود، نقش وسیل ای آن یادفعالیتی هدفمند ک ب دنبال در آموزش، اهداف شفاف تر ، جزئی تر و دقیق تر است، در مقابل دامن تحقق اهداف . شودزودتر حاصل میآموزش چارچوب زمانی مشخص با اهداف دقیق و . تر و کلی تر استو ب صراحت آموزش نیستپرورش، طوالنی

برنام های رسان ای ک با هدف : مثال. تعریف فعالیت هایی ک منجر ب تحقق اهداف خواهد شد را شامل می شود آموزش های نظام آموزش عالی و سازمان ها. خاصی طراحی و اجرا می شود

تدریس:

در فرایند . آن است (بین مربی و فراگیر) اما ویزگی تدریس در مقابل اموزش ، تعاملی بودن. فعالیتی هدفمند استدر واقع تدریس نوعی آموزش است ولی هم آموزش ها از . تدریس حضور و تعامل مربی و فراگیر اهمیت دارد

.جنس تدریس نیستند

:ویژگی هاي تدریس

یادگیرنده -وجود یاددهنده

تعامل بین مربی و فراگیر

هدفمندی و قابلیت طراحی

1 Teaching 2 gnineaeL 3 neitnurtane gniaeaeL nouritane

41

هدف آن یادگیری است

: ارکان تدریس

روش .4محتوا .8 یادگیرنده. 2 یاددهنده. 7

حرفه آموزي: دوره های طراحی شده آموزشی برای افراد شاغل

:دیدگاه هاي موجود در تدریس :دیدگاه توصيفی .

در این دیدگاه یك سری مفاهیم، دانش و اطالعات از طریق ارتباط مستقیم از مربی ب فراگیر انتقال داده می .تاکید بر مربی می شود و نقش فراگیر کمرنگ است. ر این دیدگاه سخنرانی است ابزار آموزشی د. شود

:دیدگاه موفقيتی .

تمرکز . در این دیدگاه عالوه بر یاددهی نقش یادگیری نیز پرررنگ است و فقط معطوف ب تدریس نیست .یادگیری، تدریس امکان ندارددرواقع این گون بیان می شود ک بدون . بر کارکرد و پیامد تدریس می شود

:دیدگاه هنجاري .

دوما چگون باید ( تاکید بر محتوا)اوال چ چیزی را باید آموخت؟ : در این دیدگاه دو سوال مطرح می شود (تاکید بر روش)آموخت؟

یادگيري:

مشخص می کند، آن چیزی ک اهمیت تدریس را . ک براساس تجرب و پایدار باشد در رفتار دائمیتغییر نسبتا ، قطعا .وقتی تعریف ما از یادگیری متفاوت می شود, . تدریس ابزار است و هدف یادگیری است. یادگیری است

.ارکان تدریس، نقش و وظایف نیز در فرایند تدریس تغییر پیدا می کند :ابعاد یادگيري

. شاره داردب انتقال دانش و کسب آمادگی ا: سطح شناختی .7

عالوه بر کسب اطالعات، پدیده های رفتاری محیط نیز در تغییر نگرش و رفتار مربی : نگرشی/عاطفیسطح .2 .مهم است

42

.اشاره ب مهارت های حرکتی دارد: سطح توانش .8

: مفهوم ب لحاظ وسعت دامن خود اولویت بندی می شوند4این

موزیحرف آ پرورش آموزش تدریس

43

:چهار مولفه اصلی در فرایند آموزشی 7زیرسیستم ساختار .7

2زیرسیستم فرهنگی .2

8زیرسیستم سیاسی .8

4زیرسیستم فردی .4

1 Structural 2 Cultural 3 Political neoaiaouiI

W. K. Hoy © 2003, 2008, 2011

Structural System

Cultural

System

Political

System

Individual System

Learning

Learning Teaching

Teaching

Outputs Inputs

Environmental

constraints

Human and

capital resources

Mission and

board policy

Materials and

methods

Equipment

Achievement

Job satisfaction

Absenteeism

Dropout rate

Overall quality

Discrepancy between

Actual and Expected

Performance

44

این مدل را طراحی کرده اند و هوی و میسکل دو اندیشمند ب نام های. در این درس، تاکید بر سطح فردی است"باز ازنوع اجتماعی"موزشی عنوان این مدل را نظام آ

ری های دانید در تئوهمان طور ک می .توصیف کرده اند 7و از هم تاثیر می گیرند ب سیستم ها بر یکدیگر تاثیر گذاشت . است ، روابط بین سیستم ها ، روابط پویاییسیستم

یاد می از آن همین دلیل نظام آموزشی را یك نظام باز در نظر می گیریم و از طرفی هم ب عنوان نظام اجتماعی این سیستم ایجاد می کند بر روی ک تغییراتیبنابراین . هستند "افراد "چرا ک افراد کلیدی در این سیستم. شود

. مند شده اندنمحصول در این سیستم افرادی هستند ک با تغییر در نگرش، دانش و توانش ، توا. افراد است :ررسی قرار می گیرندب ر سیستم آموزشی از دو منظر موردافراد د های عاطفی، خلقی و شخصیتی بر مبنای پیشین و تجرب توج ب ویژگی های روحی و روانی، آمادگی

ک ریش در تربیت قبلی و محیط اجتماعی و فرهنگی و از طرفی تاکید بر نیازهای فردی افراد زیستی افراد است

تاکید بر ویزگی های ذهنی، شناختی و توانمندی های ذهنی افراد

ب عنوان مثال در مباحث روان شناسی . خوبی شناخت شود در طراحی یك فرایند آموزشی نیاز است تا فراگیر ب

.توج ب نیازهای افراد و سطوح بلوغ افراد از اهمیت ویژه ای برخوردار است

:مکاتب یادگيري مکتب سازنده گرایی اجتماعی. 4مکتب سازنده گرایی، . 8مکتب شناختی، . 2مکتب رفتارگرایی، .7

:مکاتب می پردازیمدر ادام ب توضیح هر کدام از :2مکتب رفتار گرایی .7

در این مکتب تاکید روان شناسان بر این بود ک یادگیری بیشتر با . این مکتب مربوط ب اوایل قرن بیستم استبیرون ب ) رویکرد بیرونی. 7: درفرایند یادگیری دو رویکرد عمده وجود دارد.] رویکرد بیرون ب درون است

یعنی بیشتر تجربیات و رفتارهای بیرونی شکل دهنده اصلی یادگیری ( [ درون ب بیرون) رویکرد درونی. 2( درونب همین دلیل در فرایند یادگیری بر رویدادهای . هستند و رفتار و اعمل بیشتر جنب مشاهده پذیر و حرکتی دارد

1 open Social system 2 Behavioral School

45

تاکید روان . ه ها بوده استپس از رفتار تاکید داشتند ک از آن تحت عنوان شرطی سازی با محوریت تقویت کنندشناسان بر این بود ک ما می توانیم رفتارهایی ک ریش در کوشش و خطا دارند و تصادفی هستند با اعمال تقویت

تغییر نسبتا -ویژگی این گروه همان تعریف از یادگیری است. های رفتاری بروز و افزایش رفتار را بیشتر کنیمبر اساس این رویکرد قطعا نقش آموزش، معلم و تدریس و . -ب و پایدار باشدتجر ک براساسدائمی در رفتار

.فرایند یادگیری متفاوت است :7مکتب شناخت گرایی .2

بیرون ب درون داشتند، این مکتب، رویکرد درون ب بیرون نسبت ب یادگیری دبرخالف رفتارگرایان ک رویکرهمچنین تاکید بر ابعاد انگیزشی و برانگیختن . نی و ذهنی و شناختی افراد می کندروو بیشتر تاکید بر ابعاد د. دارد

افراد دارد و معتقد هستند ک یادگیری نتیج یك عدم تعادل است ک در فرایند ذهنی و شناختی افراد ایجاد می بر این است ک در و تاکید . در این مکتب ادراک واستنباط کلی از پدیده موردیادگیری اتفاق می افتد. شود

برخالف رفتارگرایان ک روش یادگیری . کلیت و تمامیت چیزی هست ک فراتر از مجموع جبری پدیده ها استآزمون و خطا را استفاده می کنند ، در رویکرد شنااختی ب فرد فرصت داده می شود تا از طریق تفکر و بینش ب

ند یادگیری خود، مکانیزم انگیزشی باالیی دارد و ب پاداش های شناخت گرایان معتقد. ذهنیت و تفکر الزم برسد .بیرونی جهت تقویت یادگیری کم تر نیاز است

در این مکتب معتقدند ک سبك های یادگیری افراد متفاوت است ، یادگیری یك فعالیت ذهنی، فکری و شناختی کلی است تا جزئی و برای درک و ادراک ردک روابط بین عناصر و عوامل مورد مطالع بیشتر ب صورت . است

و بر این اساس فهمیدن را . کلی ما باید پیش نیازها و پیش سازمان ده های مورد نظر را از قبل ایجاد کرده باشیمیك الزم اصلی فرایند یادگیری تعریف می کنند و معتقدند چون پیش نیازهای افراد متفاوت است، نمی توان

. نی را برای هم ب یك صورت تجویز کردیری یکسایادگ -فرایند یاددهی

: 2مکتب سازنده گرایی .8

فرایند آموزش تحت عنوان ایجاد چالش و . در این مکتب تاکید بر ساخت و بازسازی فعال دانش قبلی استدر رویکرد سازنده گرایی . راهنمای دانشجویان در جهت درک کامل و یا نقش تعاملی در ساختن دانش است

1 Cognitive school 2 Constructivist school

46

، نقش مدرس. و روشهای مستقیم آموزشی مانند سخنرانی قابل قبول نیست مربی ب عنوان منبع اطالعاتینقش . نقش دانشجو نیز ب عنوان سازنده فعال دانش مطرح می شود. بسترساز و هدایتگری را دارد ،راهنما و تسهیل گری

ن سازنده اندیشمندا. در شیوه های آموزشی فراگیر با رویکرد یادگیری اکتشافی نقش اساسی را بر عهده داردارف، دانش و اطالعات کسب مع گرایی تاکید می کنند ک ما هرقدر تجارب زیستی مان گستردگی پیدا کند، بر

.تر و بهتر عمل خواهیم کردجدید، توامند :مکتب سازنده گرایی اجتماعی .

.وط ب این مکتب تشریح شده استبدر جدول زیر توضیحات مر

47

مفاهیم

رفتارگرایی (اسکینر)

شناخت گرایی (اندرسون)

سازاگرایی فردی (پیاژه)

گرایی اجتماعیسازه (ویگوتسکی)

دانش

یك پیکره ثابت است دانش ک باید ب آن دست یافت

ثابت است یك پیکرهدانش ک باید ب آن دست یافت

پیکره در حال تغییر دانش، ب طور فردی در دنیای

اجتماعی،برخی ادراکات بر دیگر ادراکات ارجح هستند

ساخت انش ب طور اجتماعی بنحوی ک منعکس کننده دنیای خارج است و از فیلترفرهنگ، زبان، اعتقادات و تعامل افراد عبور کرده است

یادگيري

واقعیتها، مهارتها و فراگیریمفاهیم از طریق تشریح،

نمایش،تمرینات هدایت شده

فراگیری واقعیتها، و مهارتها،مفاهیم

راهبردها،ازطریق بکارگیری فعال راهبردها

ساخت فعال و بازسازی از طریق ( قبلی)دانش اولی

فرصتهای چندگان برای برقراری ارتباط با آنچ ک اکنون آموخت شده صورت

میگیرد

ساخت مشارکتی ارزشها و دانش ب طور اجتماعیو از طریق فرصتهای

ساختاری اجتماعی صورت گیردمی

تدریس

انتقال دانش از طریق بیان (مدرس)معلم

انتقال دانش ب یادگیرنده درجهت تصحیح و تکمیل

اطالعات

ایجاد چالش و هدایت یادگیرنده جهت درک

کامل پدیده ها

مشارکت مدرس و یادگیرنده در ساخت دانش

نقش مدرس

ارائ راهبرد -راهنما تصحیح اشتباهات -ناظرتصحیح مفاهیم -اثربخش

غلط

توج ب -راهنما و تسهیلگررنده و تامل و نظرات یادگی

راهنمایی

شریك-تسهیلگر-راهنماتوج ب دانش ساخت شده

کمك ب -ب طور اجتماعی ساخت مشارکتی دانش

نقش همکالسی

مهم نیست اما می تواند مهم نیستپردازش اطالعات را تسهیل

کند

مهم نیست اما می تواند باعث برانگیختن طرح سواالت

شود

بخشی از فرایند ساخت دانش

نقش یادگيرنده (دانشجو)

-دریافت کننده اطالعات فعال در عمل

کاربر -پردازشگر اطالعات راهبردها

متفکر و -سازنده فعال دانش مفسر فعال

-سازنده فعال دانشمشارکت کننده فعال

اجتماعینمونه هایی از

رویکردهاي تدریسمقاصد -آموزش مستقیم یادگیری

-نمودارها-ابزار بصری راهبردهای ب یادسپاری

-تغییر در مفاهیم ذهنی فرد یادگیری اکتشافی

-کارآموزی شناختی تدریس تعاملی

(2003هوی و میسکل،)یادگیرییادگیری در مکاتب -عناصر مهم فرایند یاددهی

Hoy ,W .K and Miskel ,C.G(2008)( Theory, Research and practice)

48

:ویژگی هاي روان شناختی افراد سبك هاي یادگيري بر اساس

: سبك یادگيري افراد فعال .أ

.استافراد فعال از طریق فرایند تعاملی و بحث گروهی یادگیری

: سبك یادگيري افراد انعکاسی .ب

.یادگیری این افراد از طریق تعمق و تفکر است

:سبك یادگيري افراد حسی نگر .ج

در حوزه های یادگیری سعی . ساختارمند عمل می کننددرفعالیت ها . این افراد تاکید بر جزئیات دارند .می کنند فرایندها را تعریف و با تاکید بر جزئیات فرمول بندی کنند

: سبك یادگيري افراد شهودنگر .د

در موقعیت های پیچیده و چند عاملی بهتر از . این افراد تاکید بر مفاهیم کلی و روابط بین آن ها دارنددر تفسیر رویدادها و پدیده ها از الگوها و . از تخیل باالیی برخوردارند. کنندافراد حسی نگر عمل می عالق مند ب تعامل با دنیای پیرامون هستند و از این نوع یادگیری احساس لذت . تئوریها استفاده می کنند

.بیشتری می کنند :انواع دیگرسبك یادگيري

این افراد در قالب تصویر، نمودار، گرافیك و منابع متعدد تصویری اطالعات و دانش : 4افراد بصري .أ . مورد نظر را یاد می گیرند

.این افراد از طریق خواندن، شنیدن و سخنرانی یاد می گیرند: افراد سمعی .ب

یی، افرادی هستند ک فرایند یادگیری را مانند مکتب رفتارگرا: توالی محور/ افراد فرایندمحور .ج .جزء جزء کرده و ب صورت تدریجی روابط بین پدیده ها را درک و مطالع می کنند

. این افراد ابتدا کل اطالعات را دریافت کرده و بعد نتیج گیری کلی می کنند: افراد نتيجه محور .د مانند افراد شهودنگر

1 Active 2 eniInrtain 3 netutain Visual

49

:مراحل طراحی آموزشی (تفصیل بیان شددر فصل مربوط ب هدف گذاری آموزشی ب )هدف گذاری .

تحلیل و تبیین موقعیت آموزشی .

تدوین و تحلیل محتوا و روش های آموزش .

تدوین نظام ارزشیابی آموزش .

:تحليل و تبيين موقعيت آموزشیدر این مرحل ب مواردی از قبیل توصیف رویکرد یادگیری، انتخاب استراتژی تدریس، پیش سازمان ده و

.، توج می شودب ویژگی های فراگیران ط ، توج پیش نیازهای آموزش مربوa) رویکرد سیستمی و رویکرد سازنده : دو رویکرد غالب وجود دارد: توصيف رویکرد یادگيري

گرایی

.و مصادیق مرتبط با آن در آموزش توج می شودعناصراصلی سیستم در طراحی رویکرد سیستمی بر فراگیراهداف، تحلیل محتوا، توج ب ویژگی های :درون داد .7

سازماندهی مطالب و محتوا و روش ها، انتخاب روش های تدریس :فرایند .2

ارزشیابی :برون داد .8

در این رویکرد ساخت دانش مطرح می شود ساخت دانش همان طور ک قبال ذکر شد، : رویکرد سازنده گراییتوسع و غنی سازی محیط . داردنقش فعال فراگیر ، تجرب و پیشین فراگیر اهمیت . با محوریت فراگیر استنیز

.یادگیری نیز از اهمیت ویژه ای برخوردار است

b) انتخاب استراتژي تدریس :

.مشخص می شود ک تدریس بر محوریت فرد یا گروه است و یا تلفیقی است .......در این

در حالی ک اگر بخواهیم تك . گروه هستند ب صورتسخنرانی یادگیرندگان از طریق ب عنوان مثال در آموزشدر آموزش کارآفرینی غالبا از .را مورد پرسش قرار دهیم، یادگیرنده ب عنوان فرد مطرح می شود تك افراد

.رویکرد تلفیقی استفاده می شودc) در نظام های آموزشی این بخش تحت عنوان رفتار :نيازهاي آموزشیده و پيشپيش سازمان

ب . یعنی آن چیزی ک فراگیر یا فرد باید قبل از آموزش مورد نظر با خود داشت باشد. م برده می شودورودی نا

51

دو هدف اصلی این بخش . عبارت دیگر پیش نیازها و الزامات آموزشی مورد نظر برای طراحی روش تدریساست ( مدرسان)برای مربیانشامل شناسایی پیش نیازهای فراگیران و کاربرد آن در طراحی روش های تدریس

.تا بتوانند اثر بخش آموزشی خود را افزایش دهند

d) در این بخش باید ب ویژگی های روان شناختی فراگیران از :توجه به ویژگی هاي فراگيران . منظر انگیزش، نگرش، و عالق و دیدگاه آنها در خصوص آموزش، توج شود

:طراحی آموزشی مبتنی بر الگوي مریلدر این الگو بحث . ، از فراگیر بروز کند"فعل رفتاری"نکت اصلی در الگوی مریل این است ک باید یك

عملکرد .ما نمی توانیم صرفا کسب اطالعات و آگاهی را ب عنوان عملکرد تعریف کنیم. مطرح است "عملکرد" .عاتی را ک فراگرفت است، داشت باشدبازخوانی اطال فرد توانایی یادآوری، بازشناسی و زمانی تعریف می شود ک

:هدف گذاري .

i. این .) اطالعات، مفاهیم و دانشی ک فرد دریافت کرده است و ب خاط سپرده است :یادآوري (سطح با سطح دانش بلوم همپوشانی دارد

ii. اشاره ب کاربرد دانش کسب شده توسط فرد دارد و یا عملکرد فراگیر در موقعیت :کاربردگون است، آیا فراگیر توانایی ب کارگیری دانش کسب شده را در موقعیت های مختلف چ

های متفاوت و جدید دارد؟

iii. این ک فرد بتواند ، خود ب روابط، مفاهیم، چارچوب ها دست یابد و روابط :(ابداع)کشف .(این سطح با سطح ترکیب بلوم همپوشانی دارد) بین پدیده ها را کشف کند

:وااجزاء و عناصر محت .

i. واژگان، اصطالحات ، تاریخ، مکان ها، عالمت ها، اعداد، نشان ها :حقایق

.وقتی ک فرد ب ذکر تاریخچ ای از رخ دادهای کارآفرینی اشاره می کند: مثال

ii. مجموع حقایقی ک یك صفت مشترک داشت باشند، تحت عنوان مفهوم آورده می :مفاهيم .شوند

iii. فرایندهای یك فعالیت، یك پروس ، مجموع نظام یافت ای از فعالیت ها، :روش هاي کار .اقدامات و روش ها و برنام ها ک معموال برای تحقق یك هدف مشخص تعریف می شود

51

iv. کنند تا بتوانیم روابط بین پدیده ها و شرایط و ین کمك میاصول و قوان :اصول و قوانينبیانگر چارچوب، الگو و مدل هایی هستند ک در تشریح اصول و قواعد. حوادث را تبیین کنیم

.و تبیین رخ دادها کمك می کنند

:ترتيب و توالی اجزاي آموزش .

i. معنایی تعمیم، معنایی مثال، لفظی تعمیم ولفظی مثال: است خشب 4شامل : یادآوري

a) ارائ فراگیر بتواند دررابط با آن موضوع یك تعمیم یا مفهوم جدید : معنایی تعميم .دهد

b) فراگیر تعمیم های قبلی را ک خوانده است اشاره کند :لفظی تعميم.

c) فراگیر یك نمون جدید و متفاوت ارائ دهد: معنایی مثال.

d) فراگیر مثالهای قبلی را نام ببرد: لفظی مثال

ii. تعمیم بیانی، تعمیم سوالی، نمون بیانی، نمون سوالی: است بخش 4شامل :ارائه

52

(:تفکر استقرایی)تابا الگوي ب . ویژگی بارز این الگو بهبود ظرفیت تفکر است. در این الگو تاکید بر کیفیت تفکر و رویکرد استقرایی است

.کمك این الگو می توانیم فرایند و پردازش تفکر را در فراگیران تقویت کنیم وي تابااصول الگ

.تفکر ذاتی نیست .7

مشارکت فعال فراگیر .2

نظم منطقی استتفکر دارای .8

رویکرد استقرایی .4

:را اشاره میکند (تدریس)سه روش آموزشخانم تابا در الگوی استقرایی خود

:این مرحل س گام دارد (:مفهوم پردازي)تکوین مفهوم .7

مدرس می تواند با طرح سوال از فراگیران بخواهد :فهرست کردن مطالب مرتبط با مساله :الف فهرستی از ویژگی های کارآفرینان را مشخص کنید؟ :مثال. مفاهیم مورد نظر را تعریف کنند

مطالب، مصادیق، نمون ها و هرکدام از . و یا معلم مصادیقی را بیان میکند ک تبدیل ب مفهوم شوددر خصوص ویژ گی های :مثال .شد را فهرست می کنیماطالعاتی ک می تواند مرتبط با مسال با

کارآفرینان چ چیزهایی را دیدید؟براساس ویژگی مدرس از فراگیران می خواهد : تاکيد در اشتراکات اطالعات کسب شده: ب

باید برای گروه بندی فراگیران . نندک اطالعاتی را ک گردآوری کرده اند، گروه بندی های مشترک،براساس معیارهایی ک خود تعریف می کنید مفاهیم را ک فهرست : مثال. تعریف کنند شاخص هایی را

مثال مهارت های ذهنی، اکتسابی، شخصیتی .کرده اید، طبق بندی کنیدمدرس از فراگیران می خواهد بر اساس ویژگی های مشترکی ک استخراج کرده اند :مقوله بندي: ج

کارآفرینان زن و مرد ، ویژگی های فرهنگی کارآفرینان: لمثا .مفاهیم را مقول بندی کنندتعامل بین فراگیران ب شناسایی روابط و نوع :تفسير و استنتاج و تحليل و تعميم پذیري .2

:س گام در این مرحل وجود دارد. ک در مرحل اول پردازش کرده اند مفاهیمی می پردازند

53

چ : مثال :هاي مرحله تکوین مفهومتعيين کردن محورهاي کليدي و شاخص : الف توانمندی هایی در کارآفرینان مشاهده کردید ک ب ذکر این شاخص ها و مفاهیم منجر شده است؟

چرا کارآفرینان متفاوت عمل می : مثال :( پاسخ به چرایی ها)کشف روابط علی و معلولی: ب ؟کنند

:این مرحل دو گام دارد :کاربرد اصول .8

از فراگیرا انتظار می رود ک فرضی های اکتشافی ارائ دهند :فرضيه سازي: الف .شان ارائ کنندفراگیران باید ادل های خود را در خصوص فرضی های :ارائه دليل: ب

.فراگیران باید جنب های نوآوران و اکتشافی ارائ دهند ،در مرحل کاربرد اصول

54

:انواع روش هاي تدریس .... مانند روش های سخنرانی، آموزش مستقیم، آموزش برنام ای و :روش هاي تدریس سنتی .7

.این روش با محوریت مربی است

حل مسال ، بحث روش های تدریس اکتشافی مانند (:فعال)روش هاي تدریس نوین .2 .... گروهی، روش های پرسش و پاسخ، کارآموزی، طوفان مغزی و

.این روش با محوریت فراگیر است

(:نوین)تدریس اثربخشویژگی هاي .این روش ها براساس اصول و اکتشافات علمی تازه است .7

.تاکید بر فعالیت های گروهی است .2

تاکید بر تقویت تفکر انتقادی .8

.روشهای تدریس مبتنی بر اهداف یادگیری .4

.فراگیر نقش فعال و محوری دارد .5

.توج ب محیط یادگیری مهم تر از روش و فعالیت های مربی است .9