Redactioneel ten geleide

Bij het zoeken naar auteurs voor dit themanummer over seksuologiekwamen wij natuurlijk terecht bij de expertgroep SeksHAG. Deze groepreageerde zeer enthousiast en was bereid alle artikelen voor het thema-nummer voor zijn rekening te nemen. Zo doet het bijzondere feit zich voordat alle auteurs in deze uitgave praktiserend huisarts zijn, al dan niet meteen aanvullende kwalificatie als kaderhuisarts urogynaecologie of alsseksuoloog NVVS. In zijn voorwoord beschrijft Leusink hoe de groep isontstaan.Leusink opent de reeks artikelen en schrijft dat het lineaire model van

Masters en Johnson over seksueel gedrag en seksuele beleving is verlaten.Nieuwere modellen zijn geschikter om diverse stimulerende en remmendefactoren op de seksuele opwindbaarheid te bespreken.Zowel huisartsen als patienten vinden het bespreken van seksualiteit

lastig. Hoe een gesprek het beste kan worden vormgegeven, zet Stokmansuiteen. Hij reikt handvatten aan hoe de huisarts dit kan doen. Ook wordenklachten en categorieen patienten aangegeven waarbij de huisarts eenproactievere rol zou kunnen spelen en seksualiteit uit zichzelf aan deorde zou kunnen stellen.Stevens brengt u op de hoogte van de epidemiologie en de fysiologische

veranderingen van seks bij ouderen. Deze veranderingen kunnen naastvoorkomende chronische ziekten aanleiding zijn voor problemen. Ookhier worden weer praktische handvatten aangereikt.Heijnen gaat dieper in op chronische ziekten bij ouderen en de impact

die deze ziekten hebben op hun seksuologische functies en beleving. Eenaantal chronische ziekten die de kwaliteit van de seksualiteit in negatievezin kan doen afnemen wordt besproken.Behalve geneesmiddelen voor chronische ziekten is er andere medicatie

die invloed kan hebben op seksuele beleving en functies. Dielissen be-schrijft dat dit in theorie veel geneesmiddelen kan betreffen, maar onder-zoek laat zien dat dit in de praktijk lang niet altijd het geval is. De huisartsdoet er dus verstandig aan om een seksuele disfunctie niet te snel uitslui-tend aan het geneesmiddel toe te schrijven.Van Bergen geeft aan dat seksueel overdraagbare infecties onlosmakelijk

verbonden zijn met seksueel verkeer. De epidemiologie en enkele veelvoor-komende misvattingen rondom seksualiteit en SOA worden besproken.Hoewel bij alle seksuele problematiek de relatie bijzonder belangrijk is,

wordt in de laatste vier artikelen problematiek ofwel vanuit het perspectiefvan vrouwen ofwel uit dat van mannen gepresenteerd.

De seksuologische aspecten van pijn bij het vrijen bij vrouwen wordenbehandeld door Dielissen en Dekker. De oorzaak van pijn bij het vrijen isvaak multifactorieel en dus moet men er bij de aanpak hiervan rekeningmee houden.Vliet Vlieland belicht vaginisme bij de vrouw, een van de mogelijke

oorzaken van pijn bij het vrijen bij vrouwen.De laatste twee artikelen gaan over mannelijke problematiek. Leusink

beschrijft chronische urogenitale pijn bij de man. De mogelijke oorzakenen behandelopties passeren de revue.Tot slot bespreekt De Boer de vroegtijdige zaadlozing. Wanneer spreekt

men van een vroegtijdige zaadlozing? De nieuwe richtlijn wordt besprokenen deze geeft aanwijzingen voor de te geven voorlichting, medicamenteuzebehandeling en gesprekken.Wij menen dat u met deze bijdrage van Bijblijven vele handvatten krijgt

aangereikt om seksuele problemen van uw patient bespreekbaar te makenen aan te pakken.

De Redactieraad

Redactioneel ten geleide 7