reGion Wileński - vilnius-tourism.lt · sen. (seniūnija) – star. (starostwo) sav. (savivaldybė) – sam. ... Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Kierno-wie, Muzeum Zabytków

szlaki turystyki kulturoWej

reGion Wileński

krĄG tWÓrCzoŚCi

WsCHoDnia WileńszCzyzna

ŚlaDami liteWskiCH

ksiĄŻĄt i maGnatÓW

W publikacji przedstawiono trzy szlaki turystyki kulturowej, zachęcające do wędrówki po regionie Wilna. Szlaki są przeznaczone do samodzielnego poznawania regionu, rozpoczynając i kończąc podróż w Wilnie.

Polecamy podróżować samochodem, w niektóre miejsca do zwiedzenia z Wilna moż-na dotrzeć także pociągiem, autobusem.

Proponowane szlaki są przeznaczone na dwudniową podróż, ich długość sięga od 185 do 340 km. Znakami umownymi oznaczono atrakcje turystyczne, które można zwie-dzić w ciągu jednego dnia; długość tras wynosi od 125 do 170 km. Podróżnicy mogą tworzyć swoje własne szlaki lub wybierać interesujące atrakcje.

Publikacja zawiera także dodatkowe informacje o zakwaterowaniu, rozrywkach i im-prezach.

Przed podróżą radzimy sprawdzić czas pracy zwiedzanych miejsc pod wskazanymi numerami telefonów lub na stronie internetowej.

Zapoznaj się ze szlakami za pośrednictwem wirtualnej prezentacji na stronie interne-towej www.vilnius-tourism.lt

symBole i iCH znaCzenie

Wstęp płatny

Obiekt 1 dnia szlaku

Dodatkowy obiekt

Usługi zakwaterowania

Usługi żywienioweWażne informacje

Dojazd pociągiem

Dojazd samochodem

Dojazd autobusem

Wspinaczka po drzewach

SPA

WyjaŚnienie skrÓtÓW uŻytyCH W informatorzeg. (gatvė) – ul. (ulica)pr. (prospektas) – pr. (prospekt)kelias – droga/ szlak plentas – szosa

Centrum informacji turystycznej

Kontakty

Edukacja

Wycieczki

Wynajem rowerów

Plaża

Zabawy wodne

Wędkowanie

kaimas – wieśraj. (rajonas) – rej. (rejon)sen. (seniūnija) – star. (starostwo)sav. (savivaldybė) – sam. (samorząd)

SPIS TREŚCI

POŻYTECZNE INFORMACJE

KRĄG TWÓRCZOŚCITRADYCJE, KLASYCY I MODERNIŚCI, POSZUKIWANIA

ŚLADAMI LITEWSKICH KSIĄŻĄT I MAGNATÓWGRODZISKA I ZAMKI, POZOSTAŁOŚCI PO DWORACH I DWORY

WSCHODNIA WILEŃSZCZYZNADIALOG NARODÓW I EPOK

AKTYWNE ROZRYWKI

2

3

11

21

20, 31

Współrzędne GPS wykorzystuje się do planowania trasy przy pomocy sprzętu nawigacyj-nego, wprowadzając adres obiektu lub współrzędne w stopniach dd°dddd° (N 32.30642°, E 122.61458°) (najczęściej w smartfonach z nawigacją).

DOJAZD SAMOCHODEM

DOJAZD AUTOBUSEM, POCIĄGIEM

www.vilnius-tourism.lt

POŻYTECZNE INFORMACJE

WIRTUALNA PREZENTACJA SZLAKÓW

2

Nazwa Adres, miejsce Telefon Strona internetowaDworzec autobusowy Wilno

Sodų g. 22, Vilnius InformacjaTel.: 1661 (dzwoniącym z Wilna lub z telefonu komórkowego), +370 5 900 01661 (dzwoniącym z innych miast)

www.autobusustotis.lt www.autobusubilietai.lt

Strony internetowe przydatne w utworzeniu trasy z transportem miejskim po Wilnie: www.marsrutai.lt, www.vilniustransport.lt

Dworzec kolejowy Wilno

Geležinkelio g. 16, Vilnius

Informacja (całodobowa):Tel.: +370 5 233 0088, +370 5 233 0087, +370 5 233 0086

www.litrail.lt

Dworzec autobusowy Troki

Vytauto g. 90, Trakai +370 5 285 1333 www.autobusubilietai.lt

Dworzec kolejowy Troki

Vilniaus g. 5, Trakai +370 5 285 1055 www.litrail.lt

Dworzec autobusowy Szyrwinty

Plento g. 27, Širvintos +370 3 825 1333 www.autobusubilietai.lt

Dworzec autobusowy Wiłkomierz

Vytauto g. 111, Ukmergė

+370 340 53019 www.autobusubilietai.lt

Dworzec autobusowy Święciany

Stoties g. 11, Švenčionys


Dworzec autobusowy Soleczniki

Vilniaus g. 56, Šalčininkai


TRADYCJE, KLASYCY I MODERNIŚCI, POSZUKIWANIA

Wilno od dawna słynęło jako centrum kultury, sztuki, nauki – nieprzypadkowo jest na-zywane Atenami Północy. Tysiące artystów – snycerzy, rzeźbiarzy, wytwórców cerami-ki, malarzy, architektów – pozostawiło swój ślad w mieście i jego okolicach. Drzewo naśladujące cechy księcia, jabłoń, która przekształciła się w żałośnie zawodzącą pisz-czałkę, glina i kamień przybierające niewiarygodne kształty w inteligentnych rękach twórcy... To zachwyca, zadziwia i daje natchnienie. Proponujemy dwudniową wyciecz-kę do miejsc, w których żyje twórczość: być może nie zawsze zauważalna, ale praw-dziwa, serdeczna i żywa.

KRĄG TWÓRCZOŚCI

DOJAZD SAMOCHODEM

DOJAZD AUTOBUSEM, POCIĄGIEM

Trasa dwudniowa – 185 kmTrasa jednodniowa – 130 km

4

KRĄG TWÓRCZOŚCI

1. Studio artystyczne Jonasa Bugailiškisa Dźwięczny świat drewnaAušros Vartų g. 17-10, VilniusTel.: +370 5 261 766, +370 652 36613GPS N 54.674963º, E 25.289241º www.bugailiskis.com

Przemierzając ulicą Ostrobramską nawet się nie po-dejrzewa, że tuż obok znajduje się cudowny świat drewna. Są to włości twórcy ludowego Jonasa Buga-iliškisa. Od ponad 30 lat w jego umiejętnych rękach drewno przekształca się w okaryny, trąbki, kokle, rzeź-by i wymyślne zabawki. W pracowni Jonasa Bugailiškisa można obejrzeć nie tylko liczne prace jego autorstwa, ale też inne eks-ponaty, pochodzące z najprzeróżniejszych zakątków świata. Niejednego zadziwi suszarka do butów filco-wych pochodząca z Syberii. Wzrok przyciągnie liczący już prawie pół wieku odbiornik radiowy, wiele narzę-dzi stolarskich. Każde ma swoją historię.Jest to ciepłe i żywe miejsce, gdzie codziennie rodzą się cuda z drewna. Można tu nie tylko nacieszyć wzrok, ale też wypróbować brzmienie archaicznych instru-mentów, swoje zdolności i szybkość sprawdzić bawiąc się wyrafinowanymi zabawkami wykonanymi przez mistrza. Być może do domu lub dla przyjaciół nabyć prezent pachnący drewnem i zadziwiający mądrością.

2. Szlak Witolda Wielkiego, 9 rzeźb W drodze do kolebki olbrzyma – Starych TrokKelias Trakai – Senieji TrakaiTel. +370 5 285 5006GPS N 54.617524º, E 24.968551º www.seniejitrakai.lt

Po drodze z Wilna do Starych Trok oczom ukazują się wspaniałe krajobrazy, w które harmonijnie wkompo-nowuje się unikalny szlak Witolda Wielkiego – z oka-zji obchodów 750 rocznicy śmierci wielkiego księcia litewskiego snycerze wykonali dziewięć rzeźb, przed-stawiających ważne fakty historyczne, związane z daną postacią. Dumnie stoi sam wielki książę, jego zwycięskie walki symbolizuje rzeźba św. Jerzego. Dwóch konnych Ka-raimów przypomina, że przed 600 laty Troki stały się również ich domem. W twarzy Matki Boskiej można rozpoznać twarz matki Witolda Biruty. Przy drodze prowadzącej do Starych Trok leży auten-tyczna wieś z okresu reformy pomiary włócznej, u wy-lotu której wznosi się Góra Zamkowa z budynkami klasztornymi, sadem zakonu benedyktynów oraz neo-gotyckim kościołem. Właśnie tu około 1350 roku przy-szedł na świat Witold Wielki.Rzeźby: Św. Jerzy, Św. Kazimierz, Ucieczka do Egip-tu, Św. Katarzyna Aleksandryjska, Pieta, Witold Wiel-ki, Kiejstut i Biruta, Św. Benedykt, Św. Maria z Dzie-ciątkiem.

5

3. Rzeźby w parku pałacowym w Zatroczu Odrodzony antykUžtrakio g. 17, TrakaiTel. +370 5 285 5006GPS N 54.659758º, E 24.943854ºwww.seniejitrakai.lt

Ozdobą parku pałacowego w Zatroczu jest kilka mar-murowych rzeźb i popiersi utrzymanych w stylu an-tycznym. Większość z nich została zniszczona w cza-sie II wojny światowej, wiadomości o nich przetrwały jedynie na zachowanych zdjęciach. Spacerując po par-ku spotyka się boginię łowów Dianę, wracającą do pa-łacu, boginię wiosny i kwiatów Florę oraz Kupidyna, wijących girlandy z kwiatów. Przywrócona na nowo do życia została również Najświętsza Maryja Panna z Dzieciątkiem.

KRĄG TWÓRCZOŚCI

ImprezyPrzez okrągły rok:Lipiec – sierpień:

koncerty muzyki klasycznej, wystawycykl koncertów muzyki kameralnej „Wieczory muzyczne w Zatroczu”

Więcej informacji: www.seniejitrakai.lt, www.vilnius-events.lt

4. Wzgórze Aniołów Pomnik wiary, tolerancji i miłościBūdos kaimas, Trakų rajonasTel. +370 698 27197GPS N 54.677588º, E 24.927105ºwww.uzugiriai.lt

Podróżując po rejonie trockim warto zwiedzić wieś o nazwie Buda. Tam lokalna społeczność postawiła wspa-niały pomnik wierze, tolerancji i miłości – powstało Wzgórze Aniołów Tysiąclecia i Szlak Anielski. 26 dę-bowych pięciometrowych rzeźb aniołów symbolizu-je miłość, wiarę, przyjaźń, pokój i inne wartości chrze-ścijańskie. Nawet osoba niewierząca w tym sakralnym miejscu czuje się podniośle. Jeśli ktoś ma jakieś tajne pragnienie, poczuje, że właśnie tu można je wyszeptać bezpośrednio... aniołom.

Impreza

Wrzesień (drugi weekend miesiąca):

festiwal muzyki sakralnej „Niech brzmią pieśni na Wzgórzu Aniołów”

Więcej informacji: www.trakukrastas.lt, www.uzugiriai.lt, www.vilnius-events.lt

6

5. Galeria rzeźbiarska „Šulinys“ („Studnia”) Ciepło domu sztukiVilniaus g. 8, Kernavė, Širvintų rajonasTel. +370 616 36291GPS N 54.886481º, E 24.856939º

W Kiernowie, w założonej przez rzeźbiarza Henrika-sa Orakauskasa i jego żonę Loretę Orakauskienė gale-rii rzeźbiarskiej „Šulinys“ godzinami można podziwiać fantazję artystów. Na każdym kroku widać, że jest to dom twórców. Stale odbywają się tu wystawy, są realizowane progra-my edukacyjne, różne inne imprezy.W pobliżu znajduje się wiele innych ciekawych obiek-tów: stanowisko archeologiczne w Kiernowie, kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Kierno-wie, Muzeum Zabytków Kościelnych.

6. Galeria „Mirnabalis“ Terapia sztuką

Pakalniškių kaimas, Širvintų rajonasTel. +370 687 26000GPS N 54.901952º, E 24.830617º

Dom terapii przez sztukę – tak można określić za-grodę-galerię artystów Kristiny i Jauniusa Ranonisów „Mirnabalis“. Dzieła sztuki znajdują się tu wszędzie: na półkach, na stole, na łące. Szczególnie interesujące są wyroby z ceramiki szamo-towej – ogniotrwałej gliny palonej. Gospodarze zagro-dy zajmują się wewnętrznym i zewnętrznym wystro-jem, dlatego tu nie tylko można zaczerpnąć idee, ale też otrzymać profesjonalne porady, jak też nabyć wy-roby artystów i ozdobić nimi swój dom.

KRĄG TWÓRCZOŚCI

7

7. Park rzeźb kamiennych „Vilnoja“ Kamień, woda i wyobraźniaM. Zdziechovskio g. 27, Sudervė, Vilniaus rajonasTel.: +370 5 249 0346, +370 687 34244GPS N 54.788339º E 25.079414º www.stoneart.lt

Przy wjeździe do miasteczka Suderwa podróżnika wita unikalny rotundowy kościółek z początku XIX w. Nie jest to jedyne miejsce warte zwiedzenia w tych oko-licach. W odległości zaledwie kilometra nad brzegiem jeziora mieści się park rzeźb kamiennych „Vilnoja“. Na terytorium o powierzchni czterech hektarów wysta-wionych zostało ponad 60 rzeźb granitowych. Więk-szość z nich jest wynikiem corocznych międzynaro-dowych sympozjów. Gospodarze parku twierdzą, że pracowało tu 51 rzeźbiarzy z 33 krajów świata.Zwiedzając to miejsce da się zauważyć, że wyobraź-ni nie zabrakło nie tylko rzeźbiarzom, ale też założy-cielom parku. Część rzeźb została umieszczona nie tyl-ko na ziemi, ale też w znajdującym się obok jeziorze Vilnoja.W parku rzeźb kamiennych pięknie jest o każdej po-rze roku: przyroda i sztuka co rusz zadziwiają różno-rodnością barw.W pobliżu znajduje się również hotel „Vilnoja“. Latem można tu zażywać kąpieli w jeziorze i rozkoszować się promieniami słonecznymi na plaży.

Impreza

Maj – czerwiec:sympozjum poświęcone rzeźbie granitowej

Więcej informacji: www.stoneart.lt

8. Izba Palm i Użytku Codziennego w Ciechanowiszkach Od kolorów mieni się w oczachČekoniškių kaimas, Zujūnų seniūnija, Vilniaus rajonasTel. +370 678 37529GPS N54.737535º, E 25.08094º

W ostatnią niedzielę przed Wielkanocą katolicy świę-tują Niedzielę Palmową. Tego dnia w kościele świę-cone są wiązanki wykonane z gałązek rozpękających drzew – palmy. Dotyka się nimi ziemi, ludzi, zwierząt, życzy się zdrowia, płodności i dobrobytu. Palmy z Wileńszczyzny bardzo się różnią od wykony-wanych w innych regionach kraju. O odmienności tra-dycji zadecydowali licznie zamieszkali tu przedstawicie-le mniejszości narodowych: Rosjanie, Polacy, Białorusini. Palmy są tutaj wykonywane z suszonych roślin, ich ko-lory są niezwykle wyraziste, różnorodne. Palmy są naj-przeróżniejszych wielkości i kształtów. Z tą różnorod-nością można zapoznać się we wsi Ciechanowiszki (rejon wileński), w której przetrwały szczególnie silne tradycje – Izba Palm i Użytku Codziennego w Ciecha-nowiszkach. We wsi istnieje również zespół wykonaw-czyń palm „Cicha Nowinka“.W Izbie Palmy są eksponowane i plecione, odbywa-ją się imprezy folklorystyczne, są świętowane święta, śpiewa się polskie, litewskie i białoruskie pieśni ludowe.

ImprezyPrzez okrągły rok: imprezy folklorystyczne, bożonarodzeniowe,

wielkanocne, kalendarzoweWięcej informacji: www.muziejai.lt/vilnius/cekoniskiu_seklycia.htm

KRĄG TWÓRCZOŚCI

8

9. Geograficzne Centrum Europy Mieszkamy w samym centrum Europy!Girijos kaimas, Vilniaus rajonasGPS N 54.906174º E 25.320562º

W 1989 r. uczeni Francuskiego Narodowego Instytutu Geograficznego ustalili, że centrum Europy znajduje się nie gdzie indziej, tylko na Litwie, w nieznacznej odległo-ści od Wilna. Geograficzne centrum Europy w 1997 r. zostało wpisane do Księgi Rekordów Guinnessa.Ustawiono tu kamień pamiątkowy i kompozycję au-torstwa rzeźbiarza Gediminasa Jokūbonisa – kolum-nę z białego granitu. Jej wierzchołek wieńczy korona z gwiazd, symbolizująca członkostwo Litwy w Unii Eu-ropejskiej i powrót do rodziny narodów europejskich.

10. Park Europy Muzeum pod gołym niebemJoneikiškių kaimas, Vilniaus rajonasTel. +370 5 237 7077 GPS N 54.830763º E 25.351742ºwww.europosparkas.lt

W pobliżu geograficznego centrum Europy rzeźbiarz Gintaras Karosas założył Park Europy, który co roku odwiedza około 60 tysięcy osób. Jest on uważany za jedno z najciekawszych muzeów pod otwartym nie-bem. Na terytorium o powierzchni 55 hektarów wystawio-no ponad 90 dzieł sztuki, których autorami są artyści z 29 krajów świata. Jednym z eksponatów jest słyn-ne „Infomedis“ („Infodrzewo”) stacji telewizyjnej LNK, które zostało wpisane do Księgi Rekordów Guinnessa. Przez cały dzień można snuć się po parku i podziwiać niewyczerpalną wenę twórczą artystów oraz subtelną harmonię między przyrodą i sztuką.

Rzeź

b. G

edim

inas J

okūb

onis

Mag

dalen

a Aba

kano

wicz

. Prz

estrz

eń n

iezna

nego

rozw

oju

Evald

as P

auza

. W p

arku

KRĄG TWÓRCZOŚCI

9

11. Ogród rzeźb w Jerozolimce Czas zastygły w rzeźbachLobio g. 6A, VilniusTel. +370 5 270 1291GPS N 54.74718º, E 25.267431º

Ktoś zmęczony hałasem Wilna spokoju nie musi szu-kać daleko. W samym mieście jest wiele miejsc, gdzie łatwo się schronić przed codzienną wrzawą. Jednym z nich jest ogród rzeźb w Jerozolimce, położony między ulicami Mokyklos i Lobio. Wchodzącego do parku wita szum drzew, śpiew ptaków i rzeźby, które jakby legły żeby odpocząć. Wydaje się, że w takim miejscu zatrzy-mał się czas – artyści zatrzymali go w swoich pracach.Obecnie w ogrodzie-muzeum znajduje się ponad 50 eksponatów wykonanych z granitu, żelaza, stali nie-rdzewnej i innych materiałów. Te dzieła zebrali, roz-mieścili i troskliwie się nimi opiekują rzeźbiarze Vladas i Kunotas Vildžiūnasowie oraz Mindaugas Navakas. Są tu zarówno dzieła uznanych klasyków, jak i młodych li-tewskich artystów, kilka eksponatów pochodzi z za-granicy. Wszystkie doskonale pasują do otoczenia – jakby naturalnie wyrosły z ziemi. Obok ogrodu rzeźb mieści się galeria Vladasa Vildži-ūnasa, w której twórca zgromadził cenną kolekcję współczesnej sztuki litewskiej.

12. Narodowa Galeria Sztuki Tu przemawia sztuka Konstitucijos pr. 22, VilniusTel. +370 5 219 5960GPS N 54.697289º, E 25.269976º www.ndg.lt

Narodowa Galeria Sztuki ma wiele do zaoferowania – zbiory sztuki litewskiej XX i XXI w. liczą ponad 46 tysięcy eksponatów. Ekspozycje są bardzo różnorod-ne, starannie przygotowywane i umiejętnie prezento-wane. W galerii pracują doświadczeni profesjonaliści, którzy nie tylko poznali język sztuki, ale też potrafią w sposób zrozumiały przekazać ją zwiedzającym. Narodowa Galeria Sztuki stale przygotowuje progra-my edukacyjne, skierowane zarówno do dzieci, jak i osób dorosłych.

KRĄG TWÓRCZOŚCI

10

13. Galeria-muzeum bursztynu, Centrum Sztuki Bursztynu Bałtyckiego Oczarowani litewskim złotemŠv. Mykolo g. 8, Šv. Mykolo g. 12, VilniusTel. +370 5 262 3092 GPS N 54.682934º, E 25.291727ºwww.ambergallery.lt

W założonych przez Virginię i Kazimierasa Mizgirisów Galerii-muzeum bursztynu i Centrum Sztuki Burszty-nu Bałtyckiego o bursztynie zwiedzający dowiadują się wszystkiego: jak powstaje, jak jest wydobywany, jakie znaczenie miał w życiu dawnych Litwinów, jak jest wy-korzystywany. Centrum posiada unikalny zbiór inkluzji. W mieszczącej się w tym samym miejscu pracow-ni można zapoznać się z obróbką bursztynu lub, po uprzednim zamówieniu, samemu wykonać ozdobę lub amulet. Dowiedzieć się, jak przygotować bursztynowy napój i poczuć energię bursztynu, którą wytwarza uni-kalna maszyna.

14. „Republika“ artystów Zarzecza Państwo w mieście? Nie Watykan! Užupis, VilniusTel.: +370 5 215 4389, +370 677 88218GPS N 54.680423º, E 25.292878ºwww.umi.lt

Watykan nie jest jedynym państwem w mieście. Wil-no ma swoją Republikę Zarzecza! Mimo iż ta, założona 1 kwietnia 1997 r. republika nie jest oficjalna, to jednak ma własną konstytucję, hymn, kalendarz i mapę, pre-zydenta, premiera, ambasadorów, siły zbrojne, biskupa, dwa kościoły, jeden z najstarszych w Wilnie cmentarzy – Cmentarz Bernardyński, siedem mostów.W centrum dzielnicy został ustawiony „Anioł Zarze-cza“, uznawany za jej opiekuna. Przy kawiarni Užupio koniecznie należy zejść nad rzekę – obejrzeć „syren-kę Zarzecza“. Miłośnik artystycznych wyrobów jubiler-skich powinien wstąpić do Galerii Užupio.Jest to jedna z najstarszych wileńskich dzielnic. Ze względu na swoje wąskie uliczki, przytulne podwór-ka, urocze mosty na Wilence uważana jest za najbar-dziej romantyczne miejsce w Wilnie. Przez osoby o usposobieniu romantycznym szczególnie lubiany jest most Užupio. Na nim zakochani wieszają kłódki z wy-grawerowanymi imionami, w taki sposób na wieki „łą-cząc“ swoje serca.

Rzeź

b. Ro

mas

Vilč

iausk

as

KRĄG TWÓRCZOŚCI

GRODZISKA I ZAMKI, POZOSTAŁOŚCI PO DWORACH I DWORY

Historia Litwy – to przede wszystkim historia jej najsłynniejszych, najbardziej wpływo-wych rodów. Ciągle jest ona żywa w grodziskach, ruinach zamków, dworach, krętych ścieżkach dawnych parków. Kiernus, Giedymin, Witold, Radziwiłłowie, Giedrojciowie, Tyszkiewiczowie, Sapiehowie. Warto wstąpić do domu tych, którzy stworzyli Litwę. Zapraszamy na dwudniową wycieczkę po jej historii.

ŚLADAMI LITEWSKICH KSIĄŻĄT I MAGNATÓW


12

1. Pałac Wielkich Książąt Litewskich Echa życia książąt litewskichKatedros a. 3, VilniusTel.: +370 5 212 7476, +370 5 261 7445GPS N 54.685559º, E 25.288981º

Informacji o otwarciu muzeum szukaj na stronie internetowej www.valdovurumai.lt

Pałac Władców jest bezpośrednio związany z litew-skimi magnatami, którzy skupiali się wokół wielkiego księcia i rozpoczynali karierę na dworze książęcym. Najwyżsi urzędnicy Wielkiego Księstwa Litewskiego: kanclerze, marszałkowie, skarbnicy oraz wileńscy wo-jewodowie troszczyli się o rezydencję książęcą, do-glądali jej podczas nieobecności władcy w Wilnie, ak-tywnie uczestniczyli w debatach sejmów litewskich i zjazdów starszyzny, odbywających się na zamku w Wil-nie. W XVI w. obok pałacu wielkich książąt, gdzie roz-strzygano najważniejsze zagadnienia państwowe, swe rezydencje posiadali Gasztołdowie i Radziwiłłowie.

Pałac Sapiehów (w trakcie restauracji) L. Sapiegos g. 13GPS N 54.698611º, E 25.313889º

2. Pałac Radziwiłłów Nietradycyjna droga do sztukiVilniaus g. 24, VilniusTel. +370 5 262 0981GPS N 54.683612º, E 25.27964º www.ldm.lt

Przez kilka wieków przedstawiciele niezwykle wpływo-wego w Wielkim Księstwie Litewskim rodu Radziwił-łów mieli w Wilnie kilka pałaców. Znajdujący się przy obecnej ulicy Vilniaus został wzniesiony w XVII wie-ku. W zachowanej do dziś części pałacu swoją siedzi-bę ma oddział Muzeum Sztuki Litwy. Stale są tu orga-nizowane wystawy artystów litewskich i zagranicznych.


13

3. Zespół pałacowy w Werkach (Verkių rūmai) Magia świętego gajuŽaliųjų ežerų g. 49, VilniusGPS N 54.750573º E 25.29467ºwww.pavilniai-verkiai.lt

Uważa się, że niegdyś w jednym z najpiękniejszych miejsc w Wilnie – Werkach – znajdowała się świąty-nia kapłana Lizdejki. To właśnie on wyjaśnił księciu Gie-dyminowi sen o żelaznym wilku i poradził założenie Wilna. Werki oczarują każdego widokiem niezwykłej urody, który rozciąga się na Wilię (Neris) i lasy, zacieniony-mi ścieżkami parku – byłego świętego gaju, klasycy-styczną elegancją pałacu i tajemniczym duchem świę-tego miejsca pogan.Historia posiadłości w Werkach jest długa i różnorod-na. Pod koniec XIV w. po chrzcie Litwy, wielki ksią-żę Jagiełło przekazał Werki biskupstwu wileńskiemu. W XIV – XIX w. powstał tu skomplikowany kompozycyj-nie zespół budynków z systemem stawów i młynami. Twórcami klasycystycznego zespołu architektoniczne-go byli Marcin Knackfus i jego uczeń Wawrzyniec Gu-cewicz, bodajże najsłynniejszy litewski architekt. Na terenie posiadłości zachowało się kilka budynków. Park zespołu architektonicznego w Werkach jest uwa-żany za jeden z najcenniejszych na Litwie.

4. Młyn-Muzeum we dworze w Lubowie (Liubavas) Pokolenia magnackie we dworze miłościLiubavo kaimas, Vilniaus rajonasTel. +370 5 237 7077GPS N 54.854007º, E 25.332569º www.liubavas.lt

Twórcy Młyna-Muzeum we dworze w Lubowie obie-cują zwiedzającym ujawnienie niejednej tajemnicy. In-tryguje już sama nazwa dworu, pochodząca od sło-wiańskiego słowa, oznaczającego miłość. Jest to jeden z najstarszych dworów na Litwie. W XVI w. odziedziczył go po swoim ojcu, władcy Litwy i Polski Zygmuncie Starym, Zygmunt August. Ten z kolei dwór przekazał w darze bratu swojej ukochanej dru-giej żony Barbary Radziwiłłówny Mikołajowi Radziwił-łowi Rudemu. Później był on własnością Golejewskich, Tyszkiewiczów, Kirsztensztejnów, Ślizieniów.Dwór przyciągał swoim atrakcyjnym położeniem, nie-zwykle piękną okolicą i bogactwem natury, zwłaszcza teren był zasobny w drewno i ryby. Obecnie w autentycznym kamiennym młynie z ini-cjatywy artysty i działacza społecznego Gintarasa Ka-rosasa urządzono Młyn-Muzeum. Do dziś wiele me-chanizmów dawnego młyna jest sprawnych: dana ekspozycja zrobi wrażenie nie tylko na miłośnikach techniki.


Impreza23 czerwca, od godz. 19: Święto Kupały w Werkowskim

Parku Regionalnym Więcej informacji: www.pavilniai-verkiai.lt, www.vilnius-events.lt

14

6. Miasteczko Giedrojcie (Giedraičiai), kościół Św. Bartłomieja Giedrojcie: z Litwą od początkuGiedraičiai, Molėtų rajonasTel.: +370 383 51187, +370 698 43008GPS N 55.074095º, E 25.259778º www.infomoletai.lt

Obecnie nieduże, spokojne miasteczko Giedrojcie pa-mięta potęgę jednego z najstarszych książęcych ro-dów litewskich – Giedrojciów. Uważa się, że książę-ta Giedrojciowie przewodzili plemionom Bałtów już w XIII wieku. W Wielkim Księstwie Litewskim pełnili waż-ne funkcje państwowe, wojskowe i religijne. Po utra-cie przez Litwę państwowości aktywnie uczestniczyli w powstaniach. Potomkowie zesłanych czy przebywa-jących na emigracji Giedrojciów dotychczas pamiętają o swoich korzeniach, wspierają projekty dotyczące hi-storii i kultury Litwy. Giedrojciowie swoje pochodzenie wywodzą od legen-darnego księcia Giedrusa, który nad brzegiem jeziora Giedrojcie (lit. Kiementas) założył miasteczko Giedroj-cie. Pierwsza wzmianka o nim w źródłach pisanych po-jawiła się w 1338 roku. W 1410 r. wzniesiono tu kościół Św. Bartłomieja, który był wspierany, remontowany i przebudowywany przez kolejne pokolenia magnatów Giedrojciów.W pobliżu miasteczka Giedrojcie znajduje się dwór w Szeszołkach (Šešuolėliai), którego wystrój jest jednym z najwytworniejszych i najbogatszych na Litwie. Dwór można zwiedzać po zarezerwowaniu noclegu lub pod-czas organizowanych w nim imprez.

5. Pozostałości zamku w Dubinkach (Dubingiai) i groby Radziwiłłów Westchnienie historii: tu spoczywają Radziwiłłowie

Dubingiai, Molėtų rajonasTel.: +370 383 51187, +370 383 53091GPS N 55.058754º, E 25.445007º

Nad brzegiem najdłuższego i jednego z najpiękniej-szych jezior na Litwie Asveja, w miasteczku Dubin-ki znajduje się wysokie wzgórze, na którym w XVI – XVII w. stał zamek i kościół kalwiński wzniesiony przez magnacki ród Radziwiłłów. Obecnie widoczne są tu wspaniałe ruiny, które oku przynajmniej trochę wpra-wionemu wiele opowiedzą. Miejsce wykopalisk jest dostosowane do zwiedzających – otwarto przed nimi całe pokłady historii.Z archeologicznego punktu widzenia jest to jedno z najciekawszych miejsc na Litwie. Znaleziono tu kilkaset cennych przedmiotów. Najstarszy – moneta wielkie-go księcia litewskiego Witolda (początek XV w.), naj-młodszy – fragmenty marmurowych nagrobków Ra-dziwiłłów (około 1630 r.). Na dziedzińcu kościelnym i w podziemiach odnaleziono szczątki. Przypisuje się je Radziwiłłom – przedstawicielom jednego z najpotęż-niejszych litewskich rodów. Bardzo ładnie uporządkowane zostało również samo grodzisko. Roztacza się z niego wspaniała panorama na jezioro Asveja i niezwykle malownicze okolice.


15

7. Dwór w Towianach (Taujėnai) Święto elegancjiTaujėnai, Ukmergės rajonasTel.: +370 650 93334, +370 616 58391GPS N 55.396284º, E 24.760154º www.taujenudvaras.lt

Przywrócony do nowego życia XVI-wieczny dwór w Towianach wprost emanuje elegancją i przepychem. Do połowy XX w. była to rezydencja potężnego rodu Radziwiłłów. Złotym wiekiem posiadłości był wiek XIX. Właśnie wtedy został wzniesiony zachowany do dziś biały pałac utrzymany w stylu klasycystycznym, wokół którego rozciągał się park w stylu angielskim. Posia-dłość słynęła ze swego bogactwa i przepychu. Poza pałacem zachowały się inne ciekawe budynki. Świ-ren – to jedyne na Litwie trzykondygnacyjne drewniane zabudowanie tego typu. Liczy ponad 250 lat. W parku wzrok przyciąga kapliczka z figurą Maryi – stoi w miejscu, w którym za czasów Radziwiłłów znajdowała się kaplicz-ka z figurą Matki Boskiej z Lourdes. Interesujący jest rów-nież dom pszczelarza, znajdujący się w parku dworskim.Ciarki przejdą po plecach przy zwiedzaniu „Piekła“ („Peklužė“) – piwnicy z dużymi drewnianymi drzwia-mi. Za panowania Radziwiłłów było to miejsce karania chłopów pańszczyźnianych. Legenda głosi, że z piwni-cy podziemny tunel prowadzi do dworu i kościoła w Towianach.

Dwór-zamek w Siesikach (w trakcie restauracji) Daugailių kaimas, Siesikių seniūnija, Ukmergės rajonasGPS N 55.2860060, E 24.5136630

8. Grodzisko w Mejszagole (Maišiagala) i pomnik księcia Olgierda Gdzie słychać było szczęk broni Maišiagala, Vilniaus rajonasGPS N 54.866377º, E 25.061933º www.vilniaus-r.lt

O walkach z krzyżakami, które miały miejsce w oko-licach Mejszagoły, przypomina grodzisko na obrze-żach miasteczka. Zamek stojący na nim w niemieckich kronikach jest wymieniany od 1365 roku. Niejedno-krotnie został spalony przez krzyżaków, po czym po-nownie powstawał z popiołów. Według XV-wieczne-go historyka Jana Długosza, w tym zamku jako ostatni zmarł wielki książę litewski Olgierd, który razem z bra-tem Kiejstutem rządził Wielkim Księstwem Litewskim i zasłynął wyprawami wojennymi. W 2002 r. w ramach obchodów 625. rocznicy jego śmierci u podnóża gro-dziska ustawiono pomnik – kompozycję wykonaną z polnych kamieni. Interesująca jest również sama historia miasteczka. W 1387 r. wzniesiono tu jeden z siedmiu pierwszych na Litwie kościołów. W 1528 r. Mejszagoła jest już wymie-niana jako miasto, ważne centrum handlowe. W 1792 r. otrzymuje prawo magdeburskie.Przy okazji pobytu w Mejszagole warto zwiedzić ko-ściół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny – są w nim cenne rzeźby i obrazy.

ImprezaWrzesień (druga połowa):

święto wspomnienia WKL Olgierda na wzgórzu zamkowym w Mejszagole

Więcej informacji: www.vilnius-events.lt


16

9. Grodzisko w Kiernowie (Kernavė), muzeum Kiernów: pierwsze uderzenia serca Litwy Muzeum Stanowiska Archeologicznego w Kiernowie Kerniaus g. 4 A, Kernavė, Širvintų rajonasTel. +370 382 47385 GPS N 54.885882º, E 24.853694º www.kernave.org

Na widok grodziska w Kiernowie wielu zapiera dech w piersiach. Nie tylko z powodu jego piękna, ale też przez to niezwykłe uczucie, że właśnie tutaj narodziło się państwo litewskie. Przy cudownym zakolu Wilii ludzie osiedlili się już w IX–VIII tysiącleciu p.n.e. Kiernów był historycz-ną, pierwszą stolicą Litwy. Zgodnie z legendą, założył go książę Kernius, imieniem którego nazwano miej-scowość. Po raz pierwszy Kiernów wspomina się w 1279 r. w wierszowanej Kronice Liwońskiej jako „zie-mia księcia Trojdena”. Było to ważne centrum politycz-ne, bogata osada, słynąca z handlu i rzemiosła. Po napa-dadzie krzyżaków w 1390 r. drewniany zamek i miasto już nie odbudowano...

Imprezy23 czerwca w godz. 20–5: Święto Kupały na grodzisku w

Kiernowie

Więcej informacji: www.kernave.org, www.vilnius-events.lt

Lipiec (początek): Międzynarodowy festiwal archeologii eksperymentalnej „Dni żywej archeologii w Kiernowie” w Rezerwacie Kulturowym w Kiernowie

Aktywna rozrywkaPrzejażdżka psim zaprzęgiem (jesień, zima)Vičiūnų kaimas, Kernavės seniūnija, Širvintų rajonasTel.: +370 650 34844, +370 650 99985www.rogiusunys.lt


Stanowisko archeologiczne w Kiernowie ogłoszono rezerwatem kulturowym, który został wniesiony na li-stę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Z historyczną przeszłością Kiernowa, unikalnymi znaleziskami arche-ologicznymi można zapoznać się odwiedzając Rezer-wat Kulturowy w Kiernowie oraz Muzeum Stanowiska Archeologicznego w Kiernowie.

17

10. Pałac w Zatroczu (Užutrakis) Żegnając jezioro i TrokiUžtrakio g. 17, TrakaiTel. +370 5 285 5006GPS N 54.659758º, E 24.943854º www.seniejitrakai.lt

Pałac w Zatroczu wita bielą ścian, wydaje się, jakby przycupnął nad jeziorem Galwe. Jest to miejsce wprost stworzone do romantycznych spacerów zacienionymi ścieżkami parku, marzycielskich rozmyślań na małych mostkach, wypoczynku nad uroczymi stawami czy nad brzegiem jeziora spoglądając na trocki zamek na wy-spie. Obecność na którymś z ciągle tu organizowa-nych koncertów pozwoli poczuć, jakby się przenio-sło do początku XX w. Tu na swoich gości w salonach utrzymanych w wytwornym stylu Ludwika XVI czekali słynni i bogaci hrabiowie Tyszkiewiczowie. Zespół pałacowy w Zatroczu w latach 1897–1902 wybudował hrabia Józef Tyszkiewicz z żoną. Park zo-stał opracowany przez słynnego ówczesnego fran-cuskiego architekta krajobrazu i botanika E. F. André, który też zaprojektował parki pałacowe w Połądze, Landwarowie i Wace Trockiej. Park słynie ze swej róż-norodności botanicznej: harmonijnie współistnieją tu rośliny zarówno charakterystyczne dla Litwy, jak i rzad-kie, chronione, przywiezione z obcych krajów.

11. Troki (Trakai), Zamek na wyspie w Trokach Na skrzyżowaniu kulturZamek na wyspie w Trokach Tel.: +370 5 285 53946, +370 605 17748 GPS N 54.645551º, E 24.936818º www.trakaimuziejus.lt

Na zamku w Starych Trokach około 1350 r. urodził się najsłynniejszy władca Litwy Witold. Obecnie w miejscu dawnego zamku stoi klasztor i kościół benedyktynów. Po spaleniu przez krzyżaków zamku w Starych Tro-kach, stolica została przeniesiona do Nowych Trok. Za-mek na półwyspie trockim był jedną z największych li-tewskich budowli obronnych. Obecnie przypominają o nim jedynie ruiny.W zamku na trockiej wyspie jeziora Galwe czynne jest jedno z najczęściej odwiedzanych na Litwie muzeów historycznych. W XIV w. książę Witold z Krymu do Trok sprowadził Karaimów. W mieście znajduje się ich świątynia - kie-nesa, szkoła – medresa, cmentarzyk. O historii narodu karaimskiego zapoznaje Muzeum Etnograficzne Kara-imów. W kawiarniach miasteczka serwowane są trady-cyjne karaimskie dania.Kościół Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny w Tro-kach słynie z cudownego obrazu Maryi Panny i kopii portretu Witolda z XVIII w. Interesująca jest też klasy-cystyczna kaplica wzniesiona przez Mateusza Romera.Imprezy

Przez okrągły rok: koncerty muzyki klasycznej, wystawy

Program: www.seniejitrakai.lt, www.vilnius-events.lt

Lipiec – sierpień: cykl koncertów muzyki kameralnej „Wieczory muzyczne w Zatroczu”


18

Zamek na półwyspie w Trokach GPS N 54.645663º, E 24.937116º

Centrum Informacji Turystycznej w Trokach Vytauto g. 69, TrakaiTel.: +370 5 285 1934, +370 672 09476GPS N 54.638401º, E 24.933526º

Inne obiekty turystyczne w Trokach

Kościół p.w. Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny w TrokachBirutės g. 5, TrakaiTel. +370 5 285 5907GPS N 54.642822º, E 24.934003º www.trakubaznycia.lt

Karaimska wystawa etnograficzna Karaimų g. 22, TrakaiTel. +370 5 285 5286GPS N 54.647215º, E 24.933178º www.trakaimuziejus.lt

Wystawa sztuki sakralnej Kęstučio g. 4, Trakai (dawna kaplica klasztoru dominikanów) Tel.: +370 5 285 3941, +370 5 285 3945, +370 5 285 8244GPS N 54.645414º, E 24.93643º


19

12. Grodzisko w Starych Trokach Kolebka władców LitwyPilies g. 1, Senieji TrakaiGPS N 54.605721º, E 24.984671º

Na zamku w Starych Trokach około 1350 roku uro-dził się najsłynniejszy władca Litwy – Witold. Obec-nie w tym miejscu znajduje się klasztor Benedykty-nów oraz kościół.

Główne imprezy w TrokachMaj: Noc w muzeum, Zamek Trocki na wyspie

Więcej informacji o imprezach znajdziecie na stronach internetowych: www.trakai-visit.lt, www.trakukrastas.lt, www.trakaimuziejus.lt, www.vilnius-events.lt, www.baltis.lt

Czerwiec (początek): Święto miasta Trok „Trockie lato“

Czerwiec (pierwsza połowa):

Święto średniowieczne (Zamek Trocki na półwyspie)

Lipiec – sierpień: „Jazz Fiesta“ na statku „Galvė“ (jezioro Galvė)

Sierpień (środek): Kiermasz Kapuściany – Zielone świątki

Sierpień (druga połowa):

Dni dawnego rzemiosła (Zamek Trocki na półwyspie)

Wrzesień: Festiwal muzyki sakralnej (Kościół p.w. Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny w Trokach)


20

AKTYWNE SPĘDZANIE CZASU WOLNEGO W TROKACH I W REJONIE TROCKIM

Aktywne rozrywkiLoty balonemCentrum baloniarstwa (Oreivystės centras)Tel.: +370 5 273 2703, +370 652 00510www.oreivystescentras.lt

Balony powietrzne (Oro balionai)Tel.: +370 611 20911, +370 650 26468www.orobalionai.lt

Awiacja trocka (Trakų aviacija)Tel. +370 616 24886www.trakuaviacija.lt

Loty szybowcami, samolotami Wileński aeroklub (Vilniaus aeroklubas)Tel.: +370 615 15060, +370 687 36379www.sklandymas.lt

Rejsy jachtem, statkiemTel. dla rezerwacji (jachtu): +370 671 29434, +370 685 62826, +370 682 44771Tel. dla rezerwacji (statku): +370 600 89055, +370 699 27797www.jachta.lt, www.jachta.ten.lt, www.baltis.lt, www.barta.lt

Usługi jeździeckieKlub jeździecki „Rumaki Perkuna” („Perkūno žirgai“)Užutrakio g. 11A, TrakaiTel. +370 606 14514www.perkunozirgai.jimdo.com

Park rozrywkowo- wypoczynkowy „TonyResort” (wcześniejsza nazwa „Anupriškės”)Anupriškių kaimas, Trakų rajonasTel. +370 611 44445www.tonyresort.lt

Park rozrywkowo-przygodowy „Ąžuolynė” Krakės vienkiemis (kolonia), Aukštadvario seniūnija, Trakų rajonas Tel.: + 370 685 61665, + 370 5 286 5726 www.azuolyne.lt

Rezydencja biznesowo-rozrywkowa „Aerodream”Antakalnis kaimas, Trakų rajonasTel. +370 614 00040 www.aerodream.lt

Trasalis – Trakai Resort & SPA Gedimino g. 26, Trakai Tel.: +370 5 283 2247, +370 5 283 2248 www.trasalis.lt

21

DIALOG NARODÓW I EPOK

Nigdzie indziej na Litwie, poza Wileńszczyzną, nie zetkniemy się z tak dużą różno-rodnością narodową: Litwini, Polacy, Rosjanie, Białorusini, Ukraińcy, Żydzi, Romowie, Karaimi, Tatarzy. Wszystkie narody odcisnęły piętno na tym nieskończenie barwnym regionie. Dana dwudniowa trasa turystyczna poświęcona jest zapoznaniu się z ich spuścizną, tradycjami, historią. Szczególnie wiele uwagi poświęcono Polakom, dlate-go mamy nadzieję, dana wyprawa będzie interesująca dla turystów zarówno narodo-wości litewskiej, jak i polskiej – przecież przemierzać będziemy miejsca bardzo waż-ne dla obu narodów.

WSCHODNIA WILEŃSZCZYZNA


22


2. Muzeum Etnograficzne Wileńszczyzny w Niemenczynie Barwny splot narodówŠvenčionių g. 14, Nemenčinė, Vilniaus rajonasTel. +370 5 237 1382 GPS N 4.846616º, E 25.465107º

W Muzeum Etnograficznym Wileńszczyzny zwiedza-jący zapoznają się z bytem, tradycjami, rzemiosłem mieszkających po sąsiedzku przez stulecia narodów – Litwinów, Rosjan, Polaków, Białorusinów. Nieprzypad-kowo powstało ono w Niemenczynie – miasteczku, w którym głos mniejszości narodowych jest szczegól-nie silny.Współżycie przedstawicieli wymienionych narodów jest niezwykle interesujące. Gdzieniegdzie tradycje na-rodowe przetrwały w swojej wyraźnie odmiennej for-mie, w innych miejscach przeplatały się, wpływały na siebie. Celem muzeum jest ukazanie piękna tej róż-norodności. W muzeum są organizowane wystawy rękodzieła, ma-larstwa, snycerstwa, wycinanek, różne imprezy po-znawczo-kulturalne, wyprawy turystyczne. Przy mu-zeum działa studio ceramiki i tkactwa. Muzeum posiada 4 filie: w Sużanach, Glinciszkach, izbę palm i bytu z Ciechanowiszkach, gdzie można poznać tradycje plecenia palm, oraz Muzeum Księdza Prałata Józefa Obrembskiego w Mejszagole.

1. Pomnik wielkiego księcia litewskiego Giedymina Założyciel wielonarodowego WilnaKatedros a. 1, VilniusGPS N 54.685325º, E 25.2885º

Główny plac Wilna trudno dziś wyobrazić bez pomni-ka wielkiego księcia litewskiego Giedymina – założy-ciela Wilna. Po raz pierwszy w źródłach pisanych Wilno zostało wymienione w 1323 roku. I nie gdzie indziej, a w li-stach Giedymina adresowanych do papieża, miesz-kańców miast Hanzy i zakonów. Była to akcja dy-plomatyczna dalekowzrocznego władcy: zaprosił do przybycia na swoje ziemie szerzycieli chrześcijaństwa, rzemieślników oraz kupców. Głosił, że Litwa jest tole-rancyjnym krajem, gdzie spokojnie mieszkać i praco-wać mogą ludzie wszystkich narodów i wyznań.Innym ważnym krokiem dyplomatycznym Giedymi-na było rozwijanie polityki małżeństw międzynaro-dowych. Małżeństwa swojej licznej gromady dzie-ci wykorzystał nawiązując stosunki dyplomatyczne z chrześcijańskimi państwami sąsiednimi. Jednym z naj-ważniejszych jego osiągnięć było małżeństwo córki Al-dony Anny z przyszłym królem Polski Kazimierzem.

Auto

rzy p

omnik

a Vyt

auta

s Kaš

uba,

Mind

auga

s Šnip

as

23


3. Pozostałości dworu w Zułowie (Zalavas) Kolebka polskiego bohateraZalavo kaimas, Švenčionių rajonasGPS N 54.966172º, E 25.959383º

Do niedużej wsi Zułów w rejonie święciańskim pro-wadzi szlak turystyczny wielu Polaków. Właśnie w tym miejscu przyszedł na świat przyszły twórca Państwa Polskiego, Marszałek Józef Piłsudski (1867–1935). Tu urodził się również jego brat – znany etnograf i muze-alnik Bronisław Piłsudski (1866–1918).Wzmianki o dworze w Zułowie w źródłach pisanych pojawiły się w XVI wieku. Rodzina Piłsudskich zamiesz-kała w nim w 1863 roku. Podczas pożaru, który wy-buchł w 1875 r., dwór spłonął i już nie został odbudo-wany. Piłsudscy przenieśli się do Wilna. W 1935 r. podjęto prace nad odbudową dworu, w którym urodzili się słynni bracia. Odbudowano oficynę – służbówkę, wyremontowano budynki piekarni i kuź-ni, dawną wędzarnię. Posadzony w 1937 r. obok pozo-stałości po dworze dąb rośnie do dziś. W 2005 r. z inicjatywy Związku Polaków na Litwie od-słonięto kamień pamiątkowy poświęcony Józefowi Pił-sudskiemu.

Miasteczka i wsie Wschodniej Wileńszczyzny4. Bujwidzie (Buivydžiai) Tradycyjna architektura drewnianaBuivydžiai, Vilniaus rajonasGPS N 54.837261º, E 25.730827º www.vilniaus-r.lt

W Bujwidzach zachwyca nie tylko tradycyjna drewnia-na architektura, ale też malownicze okolice. Większość mieszkańców jest narodowości polskiej, używa gwary miejscowej, dlatego cieszy się zainteresowaniem języ-koznawców.W XVIII w. we wsi zbudowano piękny drewniany ko-ściół w stylu klasycystycznym. W 1982 r. spłonął, a na jego fundamentach wzniesiono podobny murowany. W Bujwidzach warto też obejrzeć wiszący „małpi“ most na Wilii.

24

5. Kowalczuki (Kalveliai) Uwiecznienie pamięci PapieżaKalveliai, Vilniaus rajonasGPS N 54.63501º, E 25.684015º www.vilniaus-r.lt

Warto zwiedzić nowoczesny kościół Bożego Miłosier-dzia i pierwszy na Litwie pomnik papieża Jana Pawła II.

6. Szumsk (Šumskas) Dotknięcie na żywo relikwii błogosławionejŠumskas, Vilniaus rajonasGPS N 54.608709º, E 25.722625º www.vilniaus-r.lt

W Szumsku wart uwagi jest wzniesiony w 1789 r. ko-ściół Św. Michała Archanioła. Przechowywane są w nim cenne dzieła sztuki, relikwie błogosławionej Św. Fau-styny. Do kościoła przylega budynek klasztoru z XIX w. utrzymany w stylu klasycystycznym. Na dziedzińcu świątyni znajdują się dwie kapliczki z okresu romanty-zmu, krzyż i dzwonnica.W 1996 r. z okazji obchodów 300. rocznicy wznie-sienia kościoła na wzgórzu ustawiono trzy krzyże. Na znajdującym się obok cmentarzu interesująca jest piękna drewniana kaplica.


25

7. Miedniki (Medininkai) Od wieków czuwający na granicyMedininkai, Vilniaus rajonasTel.: +370 5 259 7290, +370 5 279 6346 GPS N 54.541225º, E 25.651682º www.trakaimuziejus.lt

Już w XIV w. Miedniki były ważnym punktem obron-nym w Wielkim Księstwie Litewskim. W murowanym zamku okoliczni mieszkańcy ukrywali się przed krzyża-kami i Tatarami. Po potężnym zamku miednickim pozostały jedynie im-ponujące ruiny. Są one świadectwem istnienia tu jed-nego z najstarszych litewskich zamków. Był to naj-większy zamek z zamkniętym dziedzińcem na Litwie, prześcigający nawet słynny zamek w Krewie, oraz jed-na z największych tego typu budowli w całej Europie Wschodniej. O Miednikach było głośno w 1991 r. 27 stycznia 1991 r. oddział wojsk sowieckich napadł i zniszczył poste-runek graniczny, z kolei 31 lipca w pobliżu Mied-nik mordercy z oddziału sowieckiej milicji do zadań specjalnych OMON zamordowali siedmiu litewskich strażników granicznych i pracowników służb celnych. W 2007 r. przy dawnym posterunku celnym w Mied-nikach postawiono pomnik zamordowanym. W zacho-wanym oryginalnym wagoniku można obejrzeć niedu-żą wystawę.W okolicy Miednik znajduje się najwyżej położone miejsce na Litwie – góra Aukštojas. Wysokość wzgó-rza wynosi 293,84 metrów.

8. Dom Władysława Syrokomli Twórczość zrodzona na kamieniu młyńskimV. Sirokomlės g. 5, Bareikiškės, Vilniaus rajonasTel.: +370 5 243 6402, +370 685 24533 GPS N 54.616665º, E 25.463379º

W niedużej wsi Borejkowszczyzna swoje najwspanial-sze lata twórcze spędził jeden z najsłynniejszych po-etów, dramatopisarzy i publicystów Wileńszczyzny XIX w. Władysław Syrokomla. W domu, w którym mieszkał siedem lat, urządzono muzeum. Ludwik Władysław Franciszek Kondratowicz, który przybrał pseudonim literacki Władysław Syrokomla, urodził się w 1823 r. na terenie obecnej Białorusi, w rodzinie drobnoszlacheckiej. Piszący po polsku twórca pozostawił po sobie około 20 tomów dzieł lirycznych, epickich, dramatycznych, publicystycznych, przekładów, dzieł z historii literatury polskiej, opisów podróży, li-stów itp. To właśnie on jest autorem jednego z pierw-szych przewodników po Litwie.Posiadłość we wsi Borejkowszczyzna była własnością hrabiów Tyszkiewiczów – poeta ją wynajmował. Mu-zeum zostało otwarte z okazji 150. rocznicy urodzin twórcy. Są w nim eksponowane rzeczy osobiste, książ-ki poety. W sadzie stoi pomnik pisarza, na podwórku zacho-wał się kamień młyński, na którym twórca lubił prze-siadywać.Imprezy

Maj: Tradycyjne imprezy literackie „Lira Sytokomli” Wrzesień: lekcje literatury XIX-wiecznej

Stale: lekcje kaligrafii


26

Różnorodność wyznaniowa9. Meczet tatarski w Niemieżu (Nemėžis) Drewniana świątynia tatarska Totorių g. 4, Nemėžio kaimas, Vilniaus rajonasTel. +370 686 95210GPS N 54.635811º, E 25.357255º

W 1397 r. Witold Wielki w Niemieżu, gdzie znajdowa-ła się jego letnia rezydencja, ulokował sprowadzonych z Krymu Tatarów. Dotychczas istnieje tu wspólnota tatarska. Tatarzy wyznający religię muzułmańską mają swój mizar (cmentarzyk) i drewniany meczet. Świąty-nia jest szczególna, gdyż jest w niej pomieszczenie nie tylko dla mężczyzn, ale też kobiet. Jest to cecha charak-terystyczna wyłącznie Tatarów na Litwie.Pierwszy znany meczet w Niemieżu wzniesiono w 1684 roku. Po pożarze w 1909 r. wybudowano obecny.

Wieś Czterdziestu Tatarów (Keturiasdešimt Totorių) Vytauto g. 9, Vilniaus rajonasTel. +370 618 39105 (prezes wspólnoty tatarskiej Fatima Buinovskaja)GPS N 54.562121º, E 25.170206º

Południk Struvego (obiekt UNESCO) Paliepiukų kaimas, Nemėžio seniūnijaGPS N 54.634511º, E 25.429341º

10. Cerkiew Św. Mikołaja w Rudominie (Rudamina) Wszystkie dzieci BogaVilniaus g. 45A, Rudamina, Vilniaus rajonasTel. +370 5 232 0140GPS N 54.582944º, E 25.357463º

Drewniana prawosławna cerkiew Św. Mikołaja w Ru-dominie została wzniesiona w 1874 roku. Jest tu pięć niezwykle cennych ikon z XVII– XIX w. Sobotami w Rudominie warto odwiedzić bazar – przyciąga on wiele osób nie tylko z okolicznych wsi, ale też z Wilna.


27

11. Turgiele (Turgeliai) Ślady pamiętnych osobistości Turgeliai, Šalčininkų rajonasGPS N 54.45538º, E 25.507747º

Nieduże polskojęzyczne starostwo Turgiele w rejonie solecznickim może się pochwalić niezwykłą historią. W jednym z dworów przez 28 lat istniała słynna Rzeczpo-spolita Pawłowska. W Turgielach warto zwiedzić cmentarz. Interesująca jest owalna kaplica Kobylińskich wymurowana w 1850 r. z kamieni polnych. Jest tam też pochowany rektor Uniwersytetu Wileńskiego, prawnik, profesor Szymon Malewski (1759–1832).

Taboryszki (Tabariškės)(Prawosławna cerkiew z XVIII w. w stylu barokowym)Tabariškių kaimas, Šalčininkų rajonasGPS N 54.439081º, E 25.607531º

12. Merecz (Merkinė), Ruiny zabudowań dworskich Republiki Pawłowskiej Wybuch demokracji Merkinė, Šalčininkų rajonasGPS N 54.456342º, E 25.474924º

W 1769 r. referendarz litewski, kanonik Paweł Ksawe-ry Brzostowski we dworze Merecz zniósł pańszczy-znę i dla swoich chłopów stworzył małe państewko – o powierzchni zaledwie trzech mil kwadratowych. Jego wielkość nie stanowiła przeszkody, by posiadać własnego prezydenta, dwuizbowy parlament, sąd, wła-sne pieniądze, bank, pieczęć, szkołę, lekarza, policję. Państwo nazwano od imienia pierwszego prezyden-ta Pawła Brzostowskiego – Pawłowo.W 1791 r. Sejm Litwy i Polski oficjalnie uznał państwo i zatwierdził jego konstytucję. Istniało ono do ostatnie-go rozbioru.


28

13. Dziewieniszki (Dieveniškės), Kościół Najświętszej Maryi Panny Różańcowej Litewski „wyrostek“Ašmenos g. 3, Dieveniškės, Šalčininkų rajonasTel. +370 380 54272GPS N 54.194854º, E 25.624948º

Udając się do Dziewieniszek należy posiadać dokument tożsamości, gdyż jest to teren przygraniczny.

Podanie głosi, że „wyrostek” Dziewieniszki pojawił się w niezwykły sposób: gdy w Moskwie wytyczano grani-ce Litwy na stole leżała fajka Stalina i nikt nie odważył się jej ruszyć – granice wytyczono wokół niej. Wydaje się, że czas dotknął Dziewieniszki w znacz-nie mniejszym stopniu niż resztę Litwy. Dawne wsie ulicówki, tradycyjne architektoniczne litewskie zagro-dy nie są tu eksponatami muzealnymi – jest to co-dzienność. Jest tu aż 9 tumulusów, grodzisko Bieczany (Bėčionys), kamienie mitologiczne, ogromny dąb w Grybiszkach (Grybiškės), kościół Najświętszej Maryi Panny Różań-cowej z XV w., w którym modliła się Barbara Radzi-wiłłówna.

Dyrekcja regionalnego parku historycznego w Dziewieniszkach Poškonys, Šalčininkų rajonasTel. +370 380 46624GPS N 54.263331º, E 25.618247º

14. Zamek w Narwiliszkach (Norviliškių pilis) Dar kupca dla małżonkiNorviliškės, Šalčininkų rajonasTel. +370 682 41155GPS N 54.235299º, E 25.782732º www.norviliskiu-pilis.lt

Bodajże najsłynniejszym obiektem turystycznym w tym regionie jest zamek w Norwiliszkach z XVI w. Swojej żonie wybudował go kupiec z Prus Wschodnich Woj-ciech Szorc. Po jego śmierci wdowa zaprosiła do zam-ku zakonników franciszkanów. Tak zamek stał się klasz-torem, który w 1832 r. został zamknięty. Przez długi czas wspaniała budowla popadała w ruinę. Dopiero w 2005 r. do życia przywrócił ją przedsiębior-ca Giedrius Klimkevičius. Obecnie są tu organizowa-ne różne imprezy. Po uprzednim zamówieniu można wziąć udział w prawdziwej starodawnej uczcie.


29

Śladami Adama Mickiewicza

15. Muzeum pamiątkowe w Wilnie Uwiecznienie pamięci Adama Mickiewicza w Wilnie Bernardinų g. 11, VilniusTel. +370 5 279 1879 GPS N 54.683359º, E 25.291832º www.mickeviciausmuziejus.lt

Słynny polski i litewski poeta Adam Mickiewicz w Wil-nie spędził wiele ważnych lat swego życia – jego pa-mięć jest tu szczególnie czczona.Przy ulicy Bernardinų 11, gdzie poeta mieszkał przez rok, czynne jest Muzeum Adama Mickiewicza, podległe Bibliotece Uniwersytetu Wileńskiego. W pobliżu, przy kościele św. Franciszka i św. Bernarda, umieszczono po-mnik poety. Obok klasztoru bazylianów, w którym Mickiewicz był więziony, powstała poświęcona mu Cela Konrada (Au-šros Vartų g. 7A). Jedna z jej ekspozycji przypomina celę więzienną, druga opowiada o życiu Mickiewicza w Wilnie, sprawie filomatów i filaretów. W nawie południowej uniwersyteckiego kościoła Św. Janów, gdzie w czasie modlitwy lubił stawać poeta, mieści się jego popiersie.

Pomnik A. Mickiewicza w Wilnie Maironio g. 10, VilniusGPS N 54.682726º, E 25.293117º

Rzeź

b. G

edim

inas J

okūb

onis

Auto

rzy p

omnik

a Bro

nislov

as Vy

šniau

skas

, Rim

vyda

s Vyš

niaus

kas


A. Mickiewicz często odwiedzał okolice Solecznik. Na głównym placu miejskim ustawiono mu pomnik.

Pomnik A. Mickiewicza w Solecznikach Vilniaus g. 55, Šalčininkai, Vilniaus rajonasGPS N 54.308921º, E 25.383849º

Dwór w Jaszunach (Jašiūnų dvaras)J. Sniadeckio g. 2, Jašiūnai, Šalčininkų rajonasGPS N 54.433445º, E 25.299858º

30

16. Panteon na Rossie Tu spotykają się wszyscyRasų g. 32, VilniusTel. +370 5 265 6563GPS N 54.670785º, E 25.300891º

Rossa to najstarszy w Wilnie i najbardziej znany cmen-tarz na Litwie. Został założony w 1801 r., przez dłu-gi czas był głównym miejscem pochówku w mieście.Na Rossie pochowanych jest wiele zasłużonych nie tyl-ko dla Wilna, ale też dla krajów sąsiednich osobistości: polityków, działaczy społecznych, kultury, artystów, na-ukowców, powstańców. Obok siebie spoczywają Litwi-ni, Polacy, Białorusini.

Wielu zwiedzających Rossę udaje się do grobu pa-triarchy odrodzenia litewskiego dr. Jonasa Basanavi-čiusa (1851–1927), malarza i kompozytora Mikalojusa Konstantinasa Čiurlionisa (1875–1911), obrońcy wol-ności prasy litewskiej Povilasa Višinskisa (1875–1906). Przy głównym wejściu na cmentarz urządzono memo-riał polskich żołnierzy, którzy zginęli w latach 1919–1920 i w roku 1944. W mauzoleum znajdującym się w jego centrum w grobie matki Marii umieszczono urnę z sercem syna, Marszałka Józefa Piłsudskiego.Obok mieszczącej się w centrum cmentarza neogo-tyckiej kaplicy z czerwonej cegły zachowały się wyso-kie ściany z niszami do pochówku – kolumbaria.


AKTYWNE ROZRYWKI W WILNIE

Loty balonamiCentrum baloniarstwa „Oreivystės centras“Upės g. 5Tel.: +370 5 273 2703, +370 652 00510www.oreivystėscentras.lt

Przedsiębiorstwo „Oro balionai“Tel.: +370 611 20911, +370 650 26468 www.orobalionai.lt

Loty balonamiTel.+370 618 30069 www.skrydziaiorobalionais.lt

Pływanie statkiem, kajakiemBarta (pływanie statkiem po rzece Wilii)Tel. +370 685 01000www.barta.lt

Active Tourism (pływanie kajakami po rzekach Wilenka oraz Wilia)Tel. +370 618 82995www.activetourism.lt

Wypożyczalnia kajakówTel. +370 655 43985www.baidares.lt

Nocne spływy kajakowe po WilenceTel. +370 652 166 00www.vaiduokliai.lt

Wypożyczalnie rowerów oraz pojazdów Segway Dviratis plius (wypożyczalnia rowerów)Žirmūnų g. 70Tel. +370 5 277 7720www.dviratisplius.lt

Park Europy (Europos parkas) Joneikiškių kaimas, Vilniaus rajonasTel. +370 5 237 7077www.europosparkas.lt

Super Segway Vilniaus g. 45Tel. +370 612 34444www.supersegway.com

VelotakasStulginskio St. 5 (w biurze „West Express“)Tel. +370 618 45727www.velotakas.lt

Baltic CycleKauno g. 5 (wejście po lewej stronie) Tel. +370 674 12123www.velo-city.lt

Jazda gokartamiTory wyścigowe Plytinės Plytinės g. 27Tel. +370 699 56704www.kartodromas.lt

Park wodnyPark wodny „Vichy“ Ozo g. 14C (w pobliżu centrum handlowo-rozrywkowego „Ozas“, hali „Siemens“)Tel.: +370 5 211 1112, 1653 (2 Lt/min.)Bilety do parku wodnego sprzedawane do godz. 20.www.vandensparkas.lt

Parki rozrywkiPark rozrywki na Belmoncie Belmonto g. (Park Regionalny Kolonii Wileńskiej (Pavilnys), obok centrum rozrywkowo-wypoczynkowego „Belmontas“)Tel. +370 610 00009www.belmontonuotykiuparkas.lt

Park rozrywki LABAS Lizdeikos g., Spalvotųjų šaltinių parkas, AntakalnisTel. +370 602 32366www.labasnuotykiuparkas.lt

31

32

Jazda konna Ogród Botaniczny Uniwersytu Wileńskiego(Jazda kucykiem, jazda konna, przejażdżka bryczką, powozem, saniami, karocą) Kairėnų g. 43Tel.: +370 5 231 7933, +370 686 16243www.botanikos-sodas.vu.lt

Stadnina koni Žirgų g. 12, Riešės kaimas, Vilniaus rajonasTel.: +370 5 246 9091, +370 610 02810www.vilniauszirgynas.lt

Narciarstwo, łyżwiarstwoLodowisko „Akropolis” Ozo g. 25Tel. +370 5 249 2878www.akropolis.lt

Lodowisko (Ledo rūmai)Ąžuolyno g. 9Tel. +370 5 242 4444www.ledorumai.lt

Trasa narciarska „Liepkalnis” Minsko plentas 2Tel. +370 5 210 6242www.sniegozona.lt

AKTYWNE ROZRYWKI W WILNIE

Więcej o rozrywkach w Wilnie można dowiedzieć się na stronie internetowej Wileńskiego Centrum Informacji Turystycznej www.vilnius-tourism.lt

www.vilnius-events.lt

WSZYSTKIE WILEŃSKIE IMPREZY W JEDNYM MIEJSCU

Wspinaczka skałkowaMontis magia (Wspinaczka skałkowa, wyprawy ekstremalne)Vytenio g. 46BTel.: +370 699 12400, +370 655 78380www.montismagia.lt

Samochody terenoweLitewskie safari (Ekstremalne i poznawcze wycieczki)Didžioji g. 12Tel. +370 686 55535www.safari.lt

realizacja projektu PP Wileńskie Centrum Informacji Turystycznej i Biuro Konferen-cyjne (Vilniaus turizmo informacijos centras ir konferencijų biuras)Partner projektu PP Centrum Informacji Turystycznej w Trokach (Trakų turizmo informacijos centras)informacje przygotował PP „Instytut rozwoju turystyki” („Turizmo plėtros institutas“)układ i przygotowanie do druku PP „Studio komunikacji wizualnej” („Vizualinių komunikacijų studija“)Druk Sp. z o.o. „Utenos Indra”

fotografia na okładce z albumu „Niewidziana Litwa” („Neregėta Lietuva”), autor Marius Jovaiša

fotografie udostępnili: Vacys Valužis, Vėtrė Antanavičiūtė, Rūta Mardosaitė (PP „Oreivystės centras”), Valerijus Kirilovas, Vilma Daubarienė, Renata Drukteinytė, Algi-mantas Stankevičius, Wileńskie Centrum Kultury Etnicznej (Vilniaus etninės kultūros centras), park wypoczynkowo-rozrywkowy „TonyResort”.

Informacje podane w publikacji przed wydrukowaniem zostały dokładnie spraw-dzone (w lutym 2012 r.). Organizatorzy projektu nie ponoszą odpowiedzialności za błędy drukarskie lub niezgodności, wynikające z szybkiej zmiany informacji.

Szlaki stworzono w latach 2010 – 2011 w ramach realizacji projektu „Rozwój i marketing turystyki kulturowej w Wilnie i okręgu wileńskim” dofinansowanego ze środków UE.

SCIENCE ECONOMY COHESION EUROPEAN UNION

Creating the Future of Lithuania

European Regional Development Fund

Wileńskie Centrum informaCji turystyCznej

Czynne: I–VII 9–18

Vilniaus g. 22, lt–01119 Vilnius (Główna siedziba)tel. +370 5 262 9660, faks +370 5 262 8169e-mail: [email protected]

Didžioji g. 31 (ratusz Wileński)tel. +370 5 262 6470

Geležinkelio g. 16 (Dworzec kolejowy) tel. +370 5 269 2091

Šventaragio g. 2 (Pawilon informacyjny, Plac katedralny)

Czynne: I–VII 9–21

rodūnios g. 2 (Port lotniczy)tel. +370 5 230 6841

Centrum informaCji turystyCznej W trokaCH

Czynne: (październik – kwiecień): I–IV 8–17, V 8–15.45(maj – wrzesień): I 9–17, II–V 9–18, VI, VII 9–15

Vytauto g. 69, trakaitel.: +370 5 285 1934, +370 672 09476

szlaki turystyki kulturoWej

www.trakai-visit.ltwww.vilnius-events.ltwww.vilnius-tourism.lt

Documents

reGion Wileński - vilnius-tourism.lt · sen. (seniūnija) – star. (starostwo) sav. (savivaldybė) – sam. ... Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Kierno-wie, Muzeum Zabytków