Embed Size (px)
Citation preview
Geri Besleme
Kodlama Kod Açma
KANAL
KAYNAK ALICI
İletişim Süreci
MESAJ
MESAJ
Mesaj nedir?
Mesaj;Kaynağın alıcısı ile paylaşmak istediği düşünce, duygu ve davranışları temsil
eden sembollerdir.
Kaynağın, alıcıda istediği davranış değişmesini oluşturabilmesi için mesajını alıcının anlayabileceği
sembollerden oluşturması, bir başka deyişle, mesajını alıcının
çözümleyebileceği bir biçimde kodlaması gerekir.
Mesaj Düzenleme İlkeleri
1- Bir malzeme ne kadar anlamlı ise öğrenilmesi de o kadar
kolaydır.
Anlamsız hecelerin öğrenilmesi anlamlı kelimelerin öğrenilmesine göre daha zordur.
Anlamların kazandırılmasında resimler sözcüklere oranla daha etkili olmaktadır.
2- En iyi öğretim somuttan soyuta, basitten karmaşığa ve bilinenden
bilinmeyene doğru gidendir.
Çocuklarda ilk gelişen kavramlar yakın çevrelerinde beş duyu organları ile
erişebildikleri somut cisimlerin veya olguların somut kavramlarıdır.
Çocuğun yaşı ilerledikçe soyut kavramlar geliştirmeye başlar.
3- Öğrenme işlemine karışan duyu organları sayısı ne kadar çok olursa
öğrenme o kadar iyi olur.
%83 görme, %11 işitme, %3.5 koklama, %1.5 dokunma, %1 tatma duyularımızla edindiğimiz
yaşantılarla öğreniriz.
Mümkün olduğu kadar çok sayıda duyu organını işe koşmaya çalışmalıdır.
Gereksiz tekrarlardan kaçınmak gerekir.
4- Kavramın genişliğini göstermek için çok sayıda
örnek sunmak gerekir.
Az sayıdaki örnek yeni verilen bir kavramın öğrenilmesinde yeterli
olmayabilir.
5- Özellikler birbirine göre algılanır.
Sınıf içerisinde 1.90 boyu olan bir öğrenciyi “uzun boylu” fakat basketbol takımındaki arkadaşlarının yanında kısa boylu olarak
niteleyebiliriz.
Renklerde de bu durum söz konusudur. Gri tonlu bir resmi beyaz zemine ve
siyah zemine yerleştirsek. Beyaz fondaki daha koyu siyah fondaki daha açık
görünecektir.
Renk çemberinde tam karşı karşıya gelen renkler birbirini bütünleyen renklerdir.
Birbirlerinin etkisini arttırıp net görünürler.
Renk çemberinde bitişik olan renklere uyumlu renkler denilmektedir. Bunlar birbirlerinin
gücünü kırarak birbirlerini olduklarından daha zayıf gösterirler.
Konuşmacı sesini monotonluktan kurtararak bu renkliliği anlatımına
da katabilir belirgin bir şekilde algılanmasını istediği sözel elemana
bu şekilde dikkat çekebilir.
6- Algılama seçicidir.
İnsanın duyu organları uyarılmayı beklemezler, belirli bir anda çok sayıda
uyarıcı tarafından bombardıman edilirler.
Alıcı bunlardan ancak bir kaçına dikkat eder ve onları seçer, süzer ve belirgin
olarak algılar.
Bir araştırma siyah beyaz elemanlar arasındaki renkli bir elemanın diğerleri
arasında kolay tanınmasını ve isimlendirilmesini sağladığını göstermiştir.
Seçici algılama süreci, alıcının geçiregeldiği yaşantılar, o anki ilgi ve ihtiyaçları
tarafından da etkilenir.
Aç ve tok öğrencilere buzlu cam arkasından bazı şekiller gösterilmiştir. Aç öğrenciler
gösterilenleri daha çok yiyeceklere benzetmişlerdir.
Köpüren dalgaları izleyen bir ressam ve balıkçının bu dalgaları algılama biçimi
şüphesiz çok farklı olacaktır.
Algılama neyi algılamayı beklediğimizden, o anki ihtiyaçlarımızdan ve
kurulmuşluğumuzdan çok büyük ölçüde etkilenmektedir.
Anlatacağı konu üzerinde dinleyicilerini o konu için adeta kuran konuşmacılar
dinleyicilerin dikkatlerini algılanmasını istedikleri eleman ya da elemanlar üzerinde
yoğunlaştırmalarına çaba göstererek, iletişimin daha iyi olmasını sağlayabilirler.
7- Birbirinden kopuk bir şekilde bir doğru üzerinde uzanan objeler sürekli bir doğru gibi, açık ve
kırılmış figürler tamamlanmış ve kapalı bir figür gibi görünür.
İnsanda tam olmayan şekilleri tam olarak görme yönünde güçlü bir eğilim vardır.
Geştalt kuramcılarına göre bu tamamlama işlemi düşünmede ve öğrenmede de gerçekleşmektedir.
Kare arkasındaki daire. Tam olarak algılanır, oysa bu bir yay da olabilir.
8- Bir figürün algılanması sadece bu elemanın özellikleri yolu ile
değil, bu elemanı çevreleyenlerin de aracılığıyla olmaktadır.
Figür–fon düzenlemesi ilk ve belki de en basit algı düzenlemedir.
Mesela, saçı sakalı uzamış, yıpranmış elbiseler içinde ve sırt çantasında
battaniyeler görünen bir kimse dağlık taşlık bir arazi fonunda “maden arayıcısı”,
Sultanahmet Camii fonunda ise bir “hippy” olarak algılanabilir.
Bir araştırma sonucuna göre yumuşak bir arka fona sahip fotograflar arka fonsuz fotograflara göre daha iyi hatırlanıyor.
Figür fon ilişkisi sadece resimle sınırlı değildir. Harfler için sayfa, sözler için
melodi fon olabilir.
Öğretimde mesaj düzenlenirken iletilmek istenen mesaja uygun olarak, fonlara yer
verilmesi gerekmektedir.
9- Kapalı figürler açık figürlere oranla daha iyi kavranır ve
hatırlanır.
İki alanı birbirinden ayıran bir çizgi iki alandan ancak birisine ait olabilir ve hangi alanı biçimlendiriyorsa o alan figür olarak
algılanmaya daha müsaittir.
10- Algılama birleştirici ve bütünleyicidir. Birbirleriyle
benzerliği ve yakınlığı olan nesne ve olaylar ilişkili olarak algılanır ve
daha iyi hatırlanır.Birbirlerine zamanda veya alanda yakın
görünen objeler, olaylar belli bir kategoriye ait olarak ya da işlevsel veya nedensel ilişkideymiş
gibi görünürler.
Mesela film yapımcısı bir çocuğun topa vurduğunu çekiyor. Aradan birkaç hafta sonra da bir camın kırılmasını çekiyor
ikisini montajda arka arkaya verince top camı kırmış gibi oluyor.
Yazılı metnin zamanında yakınlık sağlayan materyallerle sunulduğu dinleyicilerin aynı
metni, okuyarak anlamaya çalışanlardan daha başarılı oldukları görülmüştür.
Alanda yakınlık benzerlik ve yakınlıkların bir bütün olarak algılanmasını sağlar.
11- Önceden tanınan nesneler algılanan çoğu özelliklerini
sürdürürler.
Buna algısal değişmezlik denir.
İzleyici önceden bildiği nesnelerin çok basit çizgilerle verilebileceği; bunlar
bilinen rengiyle algılanacağından siyah-beyaz yada farklı renklerde verilmesinde
sakınca olmadığı ifade edilebilir.
Resimde öğretmen ve öğrencileri insanın bilinen boyutlarıyla, yazı tahtasını da
bilinen rengiyle algılayacaklardır.
12- Derinliğin algılanması görelik, doğrusal perspektif ve doldurulan alandan etkilenir.
Varlıklar bizden uzaklaştıkça küçülüyor ve renkleri soluklaşıyor
izlenimi verir.
İki boyutlu görsel araç düzenlerken buna dikkat edilirse derinlik algısını
sağlamak mümkün olacaktır.
Bir nesne diğerinin görünümünü engelleyecek şekilde araya girerse derinlik
hissi uyandırır.
Önde görülmesi istenen diğerlerini kapatacak şekilde yerleştirirse bu algı
sağlanmış olur.
D
C
B
A
13- Dikkat, özellikle geçirilegelen ve yakın geçmişteki yaşantılara
zıt olan durumlara ve yeniye çekilir.
İzleyicilerin dikkatini nasıl çekebilirim? Bu soruya cevap vermek için iki soru sormamız
lazım:
İzleyiciler şu anda ne izliyorlar?
Onlara farklı ne sunabilirim?
Siyah beyaz fotograflar arasında renkli bir fotograf dikkat çekecektir.
“Yenilik” izlenmekte olan görüntüdeki elemanlara yeni bir eleman daha eklenmesi
anlamına gelmektedir.
Önemli elemanları diğerlerinden farklı bir renkle yazmak.
Ses tonunu yükseltip alçaltmak.
14- Dikkati çekmesi ve üzerinde tutması için bir mesajın elemanları karmaşık
değil basit olmalıdır.Ritchey çocuklar ve yetişkinler üzerinde yaptığı bir çalışmada
bir dizi objenin hatırlanmasında basit çizimlerin ayrıntılı çizimlerden daha etkili olduğunu ortaya koymaktadır.
Çok sayıdaki görsel materyalin bulunduğu bir ortamda oluşan rahatsızlık kalın çizgilerle ve zıt renk kullanımı ile giderilebilir.
Yazıların okunaklı olması önemlidir.Soru zor olabilir fakat sorunun ifadesi anlaşılır olmalıdır.
Çok karmaşık sorular öğrenciyi konu üzerinde düşünmemeye, çok karmaşık bir anlatım da öğrenciyi dinlememeye sevk eder.
14- Dikkati çekmesi ve üzerinde tutması için bir mesajın elemanları karmaşık
değil basit olmalıdır.Ritchey çocuklar ve yetişkinler üzerinde yaptığı bir çalışmada
bir dizi objenin hatırlanmasında basit çizimlerin ayrıntılı çizimlerden daha etkili olduğunu ortaya koymaktadır.
Çok sayıdaki görsel materyalin bulunduğu bir ortamda oluşan rahatsızlık kalın çizgilerle ve zıt renk kullanımı ile giderilebilir.
Yazıların okunaklı olması önemlidir.Soru zor olabilir fakat sorunun ifadesi anlaşılır olmalıdır.
Çok karmaşık sorular öğrenciyi konu üzerinde düşünmemeye, çok karmaşık bir anlatım da öğrenciyi dinlememeye sevk eder.
15- Kullanılacak malzeme dinleyicilerin özelliklerine (yaş, zeka ve geçmiş yaşantılarının
düzeyine) uygun olmalıdır.
Bir mesaj düzenlenmeden önce bu mesajın verileceği grubun özelliklerinin bilinmesi
gereklidir.
16- Mesajın yer alacağı araç, kazandırılması öngörülen hedef
davranışı oluşturabilecek nitelikte olmalıdır.
Bir konu için öğretim materyali oluşturmadan önce kazandırılması
hedeflenen davranışların tespit edilmesi lazımdır. Ve mesaj ve materyallerin buna göre
hazırlanması gereklidir.
