Kathy Reichs

Okruchy mierci(Break no bones) Przeoya Joanna Turkiewicz

Pamici Arvils Reichs, 9 lutego 1949-23 lutego 2006 Dusi Saldi

PodzikowaniaJestem wdziczna wielu osobom za ich gotowo niesienia pomocy, dzielenia si wiedz i wsparcie, ktrego mi udzielili. Emerytowany dr Ted Rathbun z Uniwersytetu Karoliny Poudniowej w Kolumbii udzieli mi informacji o archeologii Karoliny Poudniowej. Dr Robert Dillon z Collegeu w Charlestonie wprowadzi mnie w tajniki malakologii. Dr Lee Goff z Uniwersytetu Chaminade jest i zawsze bdzie dla mnie guru w dziedzinie owadw. Detektyw Chris Dozier z Wydziau Policji Charlotte-Meklenburg wyszkoli mnie w AFIS (Automatyczny System Identyfikacji Daktyloskopijnej). Detektyw John Appel z hrabstwa Guilford w Karolinie Pnocnej, emerytowany pracownik wydziau szeryfa oraz detektyw i oficer ledczy Joseph P. Noya, Jr., z Wydziau Policji w Nowym Jorku, oddzia operacyjny, pomogli mi w odtworzeniu szczegw policyjnych. Pielgniarka dyplomowana Linda Kramer, magister zarzdzania Michelle Skipper oraz lekarz medycyny Erie Skipper pomogli mi pisa o choniaku. Dziki Kerry Reichs zachowaam poprawno opisu miasta Charleston. Paul Reichs dostarczy mi informacji o postpowaniu sdowym i suy pouczajcym komentarzem do wczesnych wersji manuskryptu. Pomogli take i inni, ale woleli pozosta anonimowi. Wiecie, e to o Was chodzi. Wielkie dziki. J. Lawrence Angel by jednym z wielkich antropologii sdowej. Jego praca o hiszpaskiej rubie i pkniciu na krgach naprawd istnieje: Angel, J.L., i P.C. Caldwell, Death by strangulation: a forensic anthropological case from Wilmington, Delaware, w Human Identification: Case Studies in Forensic Anthropology, eds. T.A. Rathbun i J.E. Buikstra (Springfield, Ill. : Charles C. Thomas, 1986). Dzikuj z gbi serca wydawcy Nan Graham. Okruchy mierci wiele zyskay dziki twoim poradom. Dzikuj rwnie asystentce Nany, Annie deVries. Dzikuj te Susan Sandon mojemu redaktorowi z ssiedztwa. Ostatnie, ale wielkie podzikowania skadam mojej agentce Jennifer Rudolph-Walsh, ktra ma zawsze czas na sowo zachty. I ktra zawsze utrzymuje mnie w przekonaniu, e jestem bystra. I adna. Chocia Okruchy mierci s histori fikcyjn, staraam si zachowa realia. Jeli znajduj si w nich bdy, to z mojej winy. Nie obwiniajcie ludzi, ktrym podzikowaam powyej.

Rozdzia 1Zawsze to samo. Ju zwijasz manatki, a tu nagle masz, bomba sezonu. W porzdku. Przesadzam. Ale jestem cholernie bliska prawdy. A efekt caej sprawy okaza si bardziej niepokojcy ni jakie tam odkrycie skorup czy paleniska. By osiemnasty maja, przedostatni dzie zaj z archeologii w terenie. Miaam dwudziestu studentw przekopujcych stanowisko na wyspie Dewees, na pnoc od Charlestonu w Karolinie Poudniowej. Miaam te dziennikarza. O inteligencji planktonu. Szesnacie cia? Plankton wycign spiralny notes, najwyraniej wizualizujc w mylach Dahmera i Bundyego* [Dahmer i Bundy Jeffrey Lionel Dahmer, jeden z najwikszych amerykaskichseryjnych mordercw, skazany na doywocie za zabicie 15 modych mczyzn i chopcw (ofiar byo prawdopodobnie duo wicej), zamordowany przez wspwiniw; Theodore Robert Bundy, inny z najwikszych amerykaskich seryjnych mordercw, przyzna si do zabicia 30 modych kobiet, cakowita liczba ofiar jest nieznana, skazany na mier i stracony (przyp. red.)].

Tosamo ofiar? To s prehistoryczne groby. Jego ledwie widoczne spod napuchnitych powiek oczy powdroway w gr. Starzy Indianie? Rdzenni Amerykanie. Kazali mi pisa o martwych Indianach? Nagroda za poprawno polityczn przesza gociowi koo nosa. Kazali? Lodowato. Moultrie News. Gazeta z East Cooper. Charleston to, jak powiedzia Rhett do Scarlett* [Rhett i Scarlett Rhett Butler i Scarlett OHara, bohaterowie powieci Przemino z wiatrem amerykaskiej pisarki Margaret Mitchell (przyp. red.)], miasto naznaczone agodnym wdzikiem minionych dni. Jego serce stanowi pwysep z dzielnic domw sprzed wojny secesyjnej, brukowanymi ulicami i targami, wcinity pomidzy rzeki Ashley i Cooper. Tak definicj poda ci charlestoczyk. Okolice okrelane s jako Zachodnia Ashley albo Wschodnia Cooper, do tej drugiej zalicza si Gra Pleasant i trzy wyspy: Sullivan, Isle of Palms i Dewees. Zakadam, e gazeta Planktona opisuje sprawy zwizane z tym terenem. A pan jest? zapytaam. Homer Winborne. Ze swoim krtkim cieniem i wydatnym brzuchem go wyglda raczej jak Homer Simpson. Jestemy tu zajci, panie Winborne. Winborne zignorowa t informacj. Czy to nie jest nielegalne? Mamy pozwolenie. Wyspa si rozwija i ten skrawek zosta przeznaczony na parcele budowlane.

To po co tu jestecie? Na linii wosw Winbornea pojawi si pot. Kiedy sign po chustk, zauwayam wdrujcego mu po konierzu kleszcza. Jestem antropologiem, pracuj na wydziale Uniwersytetu Karoliny Pnocnej w Charlotte. Jestem tu ze studentami na prob stanu. Chocia pierwsza cz bya prawd, to kocwk nieco nacignam. Samo tak wyszo. Archeolog uniwersytecki zwyk kierowa studenckimi wykopaliskami podczas krtszego, przedletniego semestru, w maju. W tym roku penica t funkcj kobieta oznajmia pod koniec marca, e przyjmuje stanowisko w Purdue. Zajta w zimie rozsyaniem swoich CV, zignorowaa praktyki w terenie. Sayonara. Brak instruktora. Brak terenu. Moj specjalnoci jest medycyna sdowa, pracuj ze zwokami przysanymi przez koronera. Moja praktyka i pocztek profesjonalnej kariery zwizane byy z ciaami, z ktrych ycie uszo duo wczeniej. Do pracy doktorskiej przebadaam tysice prehistorycznych szkieletw wydobytych z pnocnoamerykaskich kopcw. Zajcia w terenie to jeden z najpopularniejszych kursw na wydziale antropologii i jak zwykle lista chtnych pkaa w szwach. Niespodziewany wyjazd mojej koleanki wprawi katedr w panik. Bagano mnie o przejcie kursu. Studenci na to licz! Powrt do korzeni! Dwa tygodnie na play! Dodatkowe pienidze!. Ju mylaam, e dorzuc buicka. Zasugerowaam Dana Jaffera bioarcheologa i mojego odpowiednika w profesji, pracujcego jako lekarz sdowy i koroner we wspaniaym Palmetto State, na poudnie od nas. Sama ubiegaam si akurat o sprawy w dwch agencjach, z ktrymi wsppracuj regularnie: biurze lekarza sdowego w Charlotte i Laboratoire de Sciences Judiciaires et de Mdecine Lgale* [Laboratoire de Sciences Judiciaires et de Mdecine Lgale Laboratorium Kryminalistyczne i Medycyny sdowej (przyp. red.)] w Montrealu. Dziekan sprbowa. Pomys by dobry, ale mielimy ze wyczucie czasu. Dan Jaffer by w drodze do Iraku. Skontaktowaam si z Jafferem, a on zasugerowa Dewees jako dobry teren pod wykopaliska. Znajdowao si tam cmentarzysko przeznaczone do likwidacji, a Dan od dawna prbowa powstrzyma buldoery, dopki nie uda si dowie historycznego znaczenia tego miejsca. Jak mona si byo spodziewa, deweloper ignorowa jego proby. Skontaktowaam si z Biurem Archeologa Stanowego w Kolumbii i dziki rekomendacji Dana zaakceptowali moj propozycj wykonania paru wykopw na prb. Deweloper by niepocieszony. No i jestem. Z dwudziestoma studentami. A trzynastego, przedostatniego dnia, take z planktonogowym. Moja cierpliwo strzpi si jak przeciona lina. Nazwisko? zapyta Winborne mniej wicej tak uprzejmie, jakby chodzio o ras psa. Zwalczyam przemon ch odejcia bez sowa. Daj mu, co chce, powiedziaam sobie. Odczepi si, albo przy odrobinie szczcia umrze z upau. Temperance Brennan. Temperance? Zdziwiony. Tak, Homer.

Wzruszy ramionami. Nie syszy si takiego imienia czsto. Mwi na mnie Tempe. Jak miasto w Utah. W Arizonie. A tak. Jacy Indianie? Prawdopodobnie Sewee* [Sewee mae indiaskie plemi dawniej yjce na wschodnich terenach Karoliny Poudniowej (przyp. red.)]. Skd si pani dowiedziaa, e szcztki s tutaj? Przez znajomego z Uniwersytetu w Kolumbii. Skd on si dowiedzia? Zauway mae kopce, badajc teren po tym, jak zapowiedziano, e rozpocznie si tutaj prna rozbudowa. Winborne przez chwil pisa w notesie. Pewnie gra na czas, wykorzystujc krtk przerw na wymylenie jakiego niewiarygodnie byskotliwego pytania. Z oddali dochodziy odgosy gawdzcych studentw i stukot wiader. Nad gowami zaskrzeczaa mewa. Szybko doczekaa si odpowiedzi. Kopce? Zdaje si, e nikt nie wpadnie na pomys, by nominowa go do Pulitzera. Po zakopaniu grobw na wierzchu zostay uoone muszle i piasek. Po co je rozkopywa? Do tego dobrego. Pora zastosowa stoper wywiadw. argon. Obrzdy zwizane z pochwkiem nie s dobrze znane autochtonicznym populacjom z poudniowo-wschodniego wybrzea. To miejsce wic, mogoby wesprze lub obali relacje etnohistoryczne. Wielu antropologw uwaa, e Sewee naleeli do grupy Cusabo* [Cusabo (take Corsaboy) grupa Indian amerykaskich yjcych na wybrzeu Atlantyku, na terenach dzisiejszej Karoliny Poudniowej (przyp. red.)].

Wedug tych samych rde do praktyk pochwkowych Cusabo naleao obdzieranie zwok ze skry i ciaa, nastpnie umieszczanie koci w zawinitku lub skrzynce. Inni opisuj swoiste rusztowania z cia. Ukad taki umoliwia szybszy rozkad i by stosowany przed pochwkiem w grobach zbiorowych. A niech mnie. Ohydne. Bardziej ni drena krwi i wpompowywanie w jej miejsce chemicznych konserwantw, wstrzykiwanie woskw i perfum oraz nakadanie makijau, aby symulowa ycie, a nastpnie chowanie w ciasnych trumnach i grobowcach, aby przeszkodzi rozkadowi? Winborne spojrza na mnie, jakbym mwia w sanskrycie. Kto tak robi? My. Wic co znajdujecie? Koci. Po prostu koci? Kleszcz wspina si teraz po karku Winbornea. Ostrzec go? A w dup. Go irytowa jak rzadko. Wczyam moj standardow gadk typu gliniarz i koroner.

Szkielet nakrela histori jednostki. Pe. Wiek. Wzrost. Przodkowie. W pewnych przypadkach histori chorb lub sposb zejcia. Znaczco zerknam na zegarek i cignam dalej. Stare koci s rdem informacji o populacjach ju wymarych. Jak ludzie yli, jak umarli, co jedli, jakie choroby ich nkay... Wzrok Winbornea powdrowa ponad moje rami. Obrciam si. Nadchodzi Topher Burgess. Do jego ogorzaego torsu przywary rozmaite formy organicznego i nieorganicznego gruzu. Niski i przysadzisty, w bawenianej czapce, drucianych okularach i z bokobrodami przypomina mi studenta Smee* [Smee posta z ksiki Piotru Pan J.M. Barriego, pirat, prawa rka kapitana Hooka (przyp. red.)]. Dziwado w trzecim... Czekaam, ale Topher nie rozwin. Nic dziwnego. Na egzaminach jego odpowiedzi czsto skaday si z jednozdaniowych konstrukcji. Jak na zaczonym obrazku. Dziwado? Przymilnie. Poczony stawowo. Cae zdanie. Satysfakcjonujce, ale nie owieca. Zgiam palce w gecie typu no i... Mylimy, e to intruz. Topher przenis ciar ciaa z jednej nogi na drug. Byo co przenosi. Sprawdz za chwil. Topher kiwn gow, odwrci si i mozolnym krokiem wrci do wykopaliska. Poczony stawowo? Kleszcz dotar do ucha Winbornea i zdawa si rozwaa kolejn tras. We waciwym poczeniu stawowym. Jest to rzadko w tego typu pochwku, gdzie zwoki wkadano do ziemi po utracie ciaa. Koci s wtedy zazwyczaj pomieszane, czasem zbite w bryy. Raz na jaki czas znajduje si szkielet albo dwa poczone stawowo. Dlaczego? Moe by wiele przyczyn. Moe kto zmar tu przed zamkniciem wsplnego dou. Moe grupa wyruszaa w drog i zabrako czasu, by czeka na rozkad. Cae 10 sekund pisania, w czasie ktrych kleszcz zupenie znikn z pola widzenia. Intruz. A co to znaczy? Ciao umieszczono w grobie pniej. Chciaby pan si przyjrze? Po to wanie yj. Winborne westchn scenicznie, przykadajc chustk do czoa. Zmikam. Ma pan kleszcza za konierzem. Winborne, szybciej ni wydawao si to moliwe, biorc pod uwag jego gabaryty, szarpn konierzem, zgi go i rwnoczenie klepn si w szyj. Kleszcz upad na piasek, lecz wyprostowa si szybko, najwyraniej przyzwyczajony do braku czuoci. Ruszyam, okrajc kpy dzikiego owsa z jego nieruchomymi w cikim powietrzu gwkami, z ktrych kada przyozdobiona bya kitk. Dopiero maj, a supek rtci podskoczy do 32 stopni. Podoba mi si Lowcountry* [Lowcountry (pena nazwa South Carolina Lowcountry) okrelenie hrabstw Karoliny Pnocnej lecych na wybrzeu na poudnie od Charlestonu (przyp. red.)], ale cieszyam si, e nie bd tu kopa przez cae lato.

Szam szybko, wiedzc, e Winborne nie nady. Niegodziwie? Tak. Ale czasu byo mao. Za mao, aby go traci na tpego reportera. Poza tym, okazaam si przecie w porzdku w sprawie kleszcza. Boom-box ktrego ze studentw wypluwa gony kawaek. Nie potrafiam skojarzy ani melodii, ani wykonawcw, pewnie nie potrafiabym zapamita ich nazwy, nawet gdybym j syszaa wczeniej. Wolaam mewy i fale, cho dzisiejsza rbanka bya lepsza od heavy metalu, jakim dzieciaki zazwyczaj atakoway moje uszy. Przebiegam wzrokiem po wykopaliskach w oczekiwaniu na Winbornea. Dwa doy zostay ju odkopane i zasypane z powrotem. Pierwszy nie odsoni nic poza czyst gleb. Drugi zawiera ludzk ko, pierwszy ukon w stron podejrze Jaffera. Trzy inne doy byy cigle otwarte. W kadym studenci pracowali opatkami, cignli wiadra i przesiewali ziemi przez sita wsparte na kozach. Topher fotografowa wykop wysunity najdalej na wschd. Reszta jego druyny siedziaa po turecku, przygldajc si obiektowi jego zainteresowania. Winborne doczy do mnie na grce, oscylujc pomidzy zadyszk a brakiem tchu. Wyciera czoo, waczc o oddech. Gorco powiedziaam. Winborne skin gow, jego twarz przybraa kolor sorbetu malinowego. W porzdku? Kapitalnie. Ju wyruszaam w kierunku Tophera, kiedy zatrzyma mnie gos Winbornea. Mamy towarzystwo. Obrciwszy si, zobaczyam mczyzn w rowej koszuli polo i spodniach khaki, zdajcego przez wydmy, zamiast dookoa. By may, nieomal jak dziecko, ze srebrnosiwymi wosami przylepionymi do gowy. Rozpoznaam go natychmiast. Richard L. Dickie Dupree: przedsibiorca, deweloper i oglnie rzecz biorc ajdak. Towarzyszy mu basset z jzykiem i brzuchem niemale zamiatajcymi ziemi. Najpierw dziennikarz, a teraz Dupree. Ten dzie musia si skoczy le. Zignorowawszy Winbornea, Dupree natar na mnie z determinacj i furi talibaskiego muy. Basset zamarudzi w tyle, okrajc kp dzikiego owsa. Wszyscy syszelimy o zachowaniu odstpu, o tym dystansie, jaki powinien nas dzieli od innych. Dla mnie ta strefa to p metra. Przekrocz, a si zirytuj. Niektrzy garn si z powodu zego wzroku lub suchu. Inni z powodu odmiennych obyczajw kulturowych. Nie Dickie. Dupree wierzy, e blisko daje mu wiksz si ekspresji. Zatrzyma si trzydzieci centymetrw od mojej twarzy, skrzyowa rce i z ukosa spojrza mi w oczy. Spodziewam si, e koczycie jutro. Bardziej stwierdzi ni zapyta. Koczymy. Zrobiam krok w ty. A potem? Dupree mia ptasi twarz z ostrymi komi pod row przezroczyst skr.

W przyszym tygodniu przel raport wstpny do Biura Archeologa Stanowego. Basset przywdrowa i zacz wcha moj nog. Wyglda na co najmniej osiemdziesit lat. Pukownik, bd miy dla tej pani. A do mnie: Pukownik si zaprzyjania. Zapomina o manierach. Ta pani podrapaa Pukownika za parszywym uchem. Przykro by byo rozczarowa ludzi z powodu garstki dawnych Indian. Dupree zaprezentowa, wedug swej opinii, umiech dentelmena z Poudnia. Pewnie wiczy przed lustrem podczas przycinania wosw w nosie. Wielu postrzega spucizn tego kraju jako co cennego powiedziaam. Ale nie mona pozwoli, aby te rzeczy powstrzymay rozwj, prawda? Nie odpowiedziaam. Rozumie pani moje stanowisko? Tak, prosz pana. Gardziam stanowiskiem Dupree. Jego celem byy pienidze zarobione jakimkolwiek sposobem, byle tylko unikn kopotw prawnych. Co tam las deszczowy, bagna, wybrzee, kultura, ktra bya tu zanim przybyli Anglicy. Dickie Dupree wysadziby wityni Artemidy, gdyby staa w miejscu, gdzie chciaby wybudowa mieszkania. Winborne znieruchomia z tyu. Wiedziaam, e sucha. A co w tym wspaniaym dokumencie bdzie? Ujrzaam kolejny umiech Szeryfa z Mayberry* [Szeryf z Mayberry Bernard Barney P. Fife, fikcyjny bohater amerykaskiego programu telewizyjnegoThe Andy Griffith Show, zastpca szeryfa w fikcyjnym sennym miasteczku Mayberry w Karolinie Pnocnej (przyp. red.)]

e na tym terenie znajduj si prekolumbijskie cmentarzyska. Umiech Dupree nieco zblad. Wyczuwajc napicie, albo z powodu nudy, Pukownik porzuci mnie dla Winbornea. Wytaram rk w spodenki. Zna pani tych ludzi z Kolumbii rwnie dobrze jak ja. Taki raport na jaki czas mnie zablokuje. To opnienie bdzie mnie kosztowa. Miejsce archeologiczne to nieodnawialne rdo kultury. Zlikwidowane raz, takie ju pozostanie na zawsze. Panie Dupree, nie mog z czystym sumieniem pozwoli na to, aby paskie potrzeby miay wpyw na moje znalezisko. Umiech znikn, a Dupree spojrza na mnie ozible. Trzeba si bdzie tym zaj. Zawoalowan grob zmikczy odrobin jego akcent z Lowcountry. Trzeba bdzie. Dupree wycign paczk koolsw z kieszeni, osoni przed wiatrem i zapali jednego. Cisnwszy zapak, zacign si gboko, kiwn gow i ruszy w kierunku wydm. Pukownik pokutyka za panem. Panie Dupree zawoaam za nim. Zatrzyma si, ale nie spojrza w moim kierunku. Chodzenie po wydmach jest nieodpowiedzialne, jeli chodzi o ekologi. Machnwszy, poszed dalej.

Zo i odraza buzoway mi w piersi. Dickie nie jest pani typem na czowieka roku, co? Odwrciam si. Winborne odpakowywa listek juicy Fruit. Pilnujc, czy postpi z papierkiem tak, jak Dupree z zapak, obserwowaam jak wkada gum do ust. Winborne zrozumia moje spojrzenie. Bez sowa obrciam si o 180 stopni i poszam do trzeciego dou. Za plecami syszaam, jak Winborne skrobie w notesie. Studenci uciszyli si, kiedy do nich doczyam. Osiem par oczu obserwowao mj skok do wykopu. Topher poda mi opatk. Gdy kucnam, otoczy mnie zapach wieo wzruszonej ziemi. I co jeszcze. Sodki. Cuchncy. Saby, ale by. Smrd, ktrego tu by nie powinno. Poczuam ucisk w odku... Na czworaka przyjrzaam si dokadnie znalezisku Tophera. W poowie zachodniej ciany wykopu wystawa fragment krgosupa. Studenci zaczli referowa z gry. Czycilimy boki, no eby, wie pani, zrobi zdjcia stratografii. Zauwaylimy splamion gleb. Topher dorzuci krtki szczeg. Nie suchaam. Z pomoc opatki odsoniam profil grobu lecego po zachodniej stronie wykopu. Z kadym kolejnym dgniciem przesuwaam si ku pnocy. Trzydzieci minut pracy i pojawi si krgosup oraz grna obrcz miednicowa. Usiadam, czujc pezncy po gowie dreszcz przeraenia. Koci poczone byy miniami i wizadami. Nie mogam oderwa wzroku, usyszaam tylko, jak pierwsza mucha zabzyczaa w dole. Soce bysno opalizujcym promieniem na jej szmaragdowym korpusie. Sodki Jezu. Powstaam i otrzepaam kolana z brudu. Musiaam dosta si do telefonu. Dickie Dupree mia wiksze zmartwienie ni pradawni Sewee.

Rozdzia 2Mieszkacy Dewees to oglnie rzecz ujmujc do zadowoleni ze swojego prostego ekologicznego sposobu ycia wyspiarze. Szedziesit pi procent ich maego krlestwa zostao objte prawem chronicym przyrod. Dziewidziesit procent jest bardzo sabo rozwinite. Mieszkacy wol rzeczy, jak to mwi, biegnce wasnym naturalnym tempem. adnego pucowania czy przycinania. Mostu brak. Dosta si na Dewees mona prywatnym promem lub odzi. Drogi to piach, a wewntrzny ruch pojazdw spalinowych toleruje si wycznie dla usug budowlanych i dostawczych. A, jeszcze. Wyspa posiada karetk, wz straacki i terenwk do walki z ogniem. Mimo umiowania spokoju, tubylcy nie s totalnymi naiwniakami. Moim zdaniem, natura jest wietna, ale na wakacjach. Za to upierdliwa, gdy chce si zgosi podejrzan mier. Dewees ma tylko pi kilometrw kwadratowych. Moja ekipa kopaa na jej odlegym poudniowo-wschodnim kracu w ssiedztwie nadmorskiego lasu, pomidzy jeziorem Timicau a Oceanem Atlantyckim. Telefon komrkowy nie ma szans na zasig. Zostawiam nasze stanowisko pod nadzorem Tophera i powdrowaam w gr play. Pokonaam wydmy drewnianym chodnikiem, po czym wskoczyam do jednego z naszych dwunastu wzkw golfowych. Ju przekrcaam klucz, kiedy co zwalio si na siedzenie obok mnie: najpierw torba, a zaraz za ni obleczone w poliester poladki Winbornea. Tak skoncentrowaam si na potrzebie znalezienia telefonu, e nie syszaam jego krokw za plecami. W porzdku, lepiej tak, ni eby cymba wszy bez nadzoru. Bez sowa odpaliam, czy co tam robi si z elektrycznym pojazdem. Winborne jedn rk opar na tablicy rozdzielczej, drug pochwyci wspornik daszku. Zrwnaam si z oceanem na Pelican Flight, skrciam w prawo w Dewees Inlet, minam pawilon piknikowy, basen, korty tenisowe i centrum przyrody, nastpnie u szczytu laguny skrciam w lewo w kierunku wody. Zahamowaam na przystani i zwrciam si do Winbornea. Stacja kocowa. Co? Jak pan si tu dosta? Promem. I promem waci wraca przyjdzie. Nie ma mowy. Paska decyzja. Nie zrozumiawszy przesania, poprawi si w siedzeniu. Py pan uciliam. Nie moe pani. Do widzenia.

Zostawiem wzek golfowy przy wykopach. Jaki student go odda. Winborne zelizgn si na ziemi. Rysy twarzy zmarszczyy mu si w grymasie niezadowolenia. Miego dnia, panie Winborne. Pojechaam na wschd wzdu Old House Lane i przez kut elazn bram udekorowan muszlami o rnych ksztatach wjechaam na teren prac publicznych, dalej minam stra poarn, oczyszczalni wody i biuro administracji. Wreszcie dojechaam do rezydencji zarzdcy wyspy. Czuam si jak jedyna ocalaa po eksplozji ktrej z tych bomb neutronowych. Budynki nietknite, ale ani jednej ywej duszy. Sfrustrowana, okryam lagun i zaparkowaam za dwuskrzydowym budynkiem otoczonym ogromnym tarasem. Huyler House stanowi na Oewees jedyn przysta dla turystw szukajcych ka i piwa. Posiada cztery pokoje gocinne i malutk restauracj. Mieci rwnie lokalny dom kultury. Wyskoczyam z pojazdu i pognaam w jego kierunku. Cho moje myli zaprztao przeraajce odkrycie w trzecim dole, musiaam doceni budynek, do ktrego zmierzaam. Jego projektanci chcieli uzyska wraenie, e ich dzieo przez dekady byo poddawane wpywowi soca i sonego powietrza. Postarzae drewno, naturalne lady rdzy. Dom przypomina historyczne budowle, mimo e istnia niecae dziesi lat. Wrcz przeciwnie byo z kobiet wyaniajc si wanie z drzwi bocznych. Althea Hunneycut Honey Youngblood wygldaa staro, ale prawdopodobnie pochodzia z czasw staroytnych. Mwio si, e bya wiadkiem nadania Dewees Thomasowi Cary przez krla Williama III w 1696 r. Historia jej ycia bya tematem cigych spekulacji, cho wyspiarze doszli do porozumienia co do pewnych etapw dziejw wiekowej damy: po raz pierwszy zawitaa na Dewees przed drug wojn wiatow jako go rodziny Coulter Huyler. Huylerowie koczowali na Dewees od momentu zakupu wyspy w dwudziestym pitym. Bez elektrycznoci. Bez telefonu. Ze studni na korb. Nie tak wyobraam sobie beztroskie plaowanie. Honey przybya z mem, cho opinie rni si co do jego pozycji na licie maonkw. Po jego mierci Honey powracaa tutaj wielokrotnie, a wychodzc znowu za m, wesza do rodziny R.S. Reynoldsw, ktrym to Huylerowie sprzedali swoje posiadoci w pidziesitym szstym. Taa. Rodzinka potentatw aluminiowych* [Reynolds Metals Company (RMC) druga co do wielkoci firma produkujca aluminium w USA, trzecia na wiecie (przyp. red.)] . Pniej Honey moga zrobi, co jej si zachciao. A zachciao jej si pozosta na Dewees. Reynoldsowie sprzedali swoje akry spce inwestorw w siedemdziesitym drugim. Nie mina dekada jak zaczto budowa prywatne domy. Dom Honey by pierwszym. Funkcjonalna parterwka z widokiem na zatoczk Dewees. Kiedy powstaa Spka Ochrony Wyspy w dziewidziesitym pierwszym, Honey znalaza zatrudnienie na wyspie jako przyrodnik.

Nikt nie zna jej wieku. A Honey nie zwierzaa si z tego. Bdzie gorco. Honey nieodmiennie rozpoczynaa rozmow od wzmianki o pogodzie. Tak, pani Honey. Na pewno bdzie. Dzi dojdzie do trzydziestu. Jej o wychodzio bardziej jak u, w ogle wiele z jej sylab yo wasnym yciem. Po licznych konwersacjach nauczyam si, e to leciwe dziewcz potrafio przeksztaca sylaby jak nikt inny. Spodziewam si, e tak. Umiech i prba szybkiego wyminicia kobiety. Dziki Bogu i jego anioom i wszystkim witym za klimatyzacj. Tak, prosz pani. Kopiecie wszyscy przy starej wiey? W okolicy. Wie wybudowano, aby wypatrywa odzi podwodnych podczas drugiej wojny wiatowej. Znalelicie co? Tak, prosz pani. wietnie. Moemy wykorzysta jakie nowe okazy w naszym centrum przyrody. Nie te okazy. Umiechnam si i znowu sprbowaam przej dalej. Wpadn jednego dnia. Soce zaiskrzyo na niebiesko-biaych lokach. Trzeba by na bieco. Czy kiedykolwiek pani opowiadaam... Prosz mi wybaczy, pani Honey, ale troch si spiesz. Nie chciaam jej spawia, ale musiaam dosta si do telefonu. Oczywicie. Gdzie si podziay moje maniery? Poklepaa mnie po ramieniu. Jak tylko bdziesz wolna, popyniemy na ryby. Mj bratanek mieszka tu teraz i ma galantn d. Ach tak? Tak, tak, sama mu j daam. Ju nie daj rady sterowa jak kiedy, ale wci uwielbiam wdkowa. Nagadam mu i popyniemy. Honey odmaszerowaa ciek, wyprostowana jak sosna amerykaska. Pokonujc po dwa stopnie naraz, wpadam na werand i do domu kultury. By opustoszay tak samo jak teren prac publicznych. Czy dzieje si co, o czym nie mam pojcia? Gdzie, u licha, wszyscy s? Pozwoliam sobie wej do biura: podeszam do biurka i zadzwoniam do informacji. Po drugim sygnale odezwa si gos. Biuro koronera hrabstwa Charleston. Mwi Temperance Brennan. Dzwoniam do was z tydzie temu. Czy pani koroner ju powrcia? Chwileczk. Zadzwoniam do Emmy Rousseau zaraz po przyjedzie do Charlestonu, ale ku mojemu rozczarowaniu dowiedziaam si, e moja przyjacika jest na Florydzie, na swych pierwszych od piciu lat wakacjach. Nie zaplanowaam tego jak trzeba. Powinnam bya wysa e-mail przed przyjazdem. Ale nasza przyja nigdy nie trzymaa si planu. Rozczone kontaktowaymy si rzadko. A kiedy si spotykaymy, to tak jakby rozki nie

byo wcale. Zaraz podejdzie gos operatora. Czekajc, wspomniaam nasze pierwsze spotkanie. Osiem lat temu. Wykadaam gocinnie w collegeu w Charlestonie. Emma, wyspecjalizowana pielgniarka, zostaa wanie mianowana koronerem hrabstwa Charleston. Pewna rodzina podwaaa jej opini w sprawie zwizanej z badaniem szkieletu. Emma ocenia rodzaj mierci jako niewyjaniony. Potrzebowaa konsultacji, a poniewa obawiaa si odmowy i zaleao jej na mojej opinii jako osoby z zewntrz, przytargaa plastikowy kontener z komi na jeden z moich wykadw. Ujta tak determinacj, zgodziam si pomc. Emma Rousseau. Mam faceta w balii, miertelnie chce ci pozna. Kiepski art, ale cigle go stosujemy. Niech ci diabli, Tempe. Jeste w Charlestonie? Samogoski Emmy nie dorwnyway Honey, ale deptay jej po pitach. Znajdziesz wiadomo w telefonie, jak si dokopiesz. Prowadz zajcia z archeologii w terenie na Dewees. Jak tam Floryda? Gorca i lepka. Powinna bya da mi zna, e przyjedasz. Zmieniabym plany. Jeli rzeczywicie wzia wolne, to jestem pewna, e byo ci naprawd potrzebne. Emma nie odpowiedziaa na to. Dan Jaffer cigle w terenie? Wysano go do Iraku, wrci dopiero w przyszym miesicu. Spotkaa pani Honey? O, tak. Uwielbiam t starsz dam. Wypeniona moczem i octem. Jest jak mwisz. Suchaj, Emmo. Moe by sprawa. Dawaj. Jaffer da mi namiar na stanowisko, mylc, e moe si tam znajdowa cmentarzysko Sewee. Mia racj. Od pierwszego dnia znajdujemy koci, ale to typowy materia przedkolumbijski. Suchy, zbielay, pomiertny rozkad. adne pytania ani komentarze Emmy nie przeryway mojej opowieci. Dzi rano moi studenci zauwayli wiey grb, okoo p metra pod ziemi. Koci wygldaj solidnie, a krgi s poczone cienk tkank. Oczyciam na tyle, eby nie skazi miejsca i pomylaam, e lepiej da komu zna. Nie jestem pewna, kto zajmuje si Dewees. Sprawy kryminalne to jurysdykcja szeryfa. Mnie przypadnie stwierdzenie, czy przyczyna zgonu jest podejrzana. Jakie hipotezy? adnych z udziaem staroytnych Sewee. Mylisz, e grb jest wiey? Muchy zaczy zakada bar, w miar jak zeskrobywaam gleb. Chwila ciszy. Oczami wyobrani widziaam, jak Emma zerka na zegarek. Bd tam za okoo ptorej godziny. Potrzebujesz czego?

Worka na ciao. *** Czekaam na Emm na przystani, przypyna dwusilnikowym Sea Ray. Wosy upchna pod baseballwk, a na nos naoya okulary przeciwsoneczne Dolce & Gabbana. Jej twarz wydaa mi si chudsza ni zwykle. Ubrana bya w dinsy i ty podkoszulek z wydrukowanym na czarno napisem Koroner Hrabstwa Charleston. Obserwowaam jak upuszcza odbijacz, manewruje w kierunku doku i w kocu cumuje. Kiedy dotaram do odzi, wrczya mi worek na ciao, a sama wzia kamer, by w kocu zej na ld. W wzku golfowym powiedziaam Emmie, e po naszej rozmowie telefonicznej wrciam na stanowisko, opalikowaam je jakie dziesi na dziesi i pstryknam seri zdj. Opisaam szczegowiej to, co znalazam w ziemi. No i ostrzegam j przed moimi jazgoczcymi studentami. Emma nie mwia wiele podczas jazdy. Zdawaa si by rozkojarzona i pospna. A moe ufaa, e nie pominam adnego szczegu. Raz po raz zerkaam dyskretnie w jej stron, ale okulary skutecznie maskoway jej min. Pasma soca taczyy na jej twarzy na przemian ze smugami cienia w miar jak pokonywaymy tras. Nie zdradziam jej, e czuj si troch nieswojo, bo niepokoi mnie, e by moe marnuj jej czas. Jeszcze wikszy niepokj, e moe mam racj. Pytki grb przy dzikiej play. Rozkadajce si ciao. Przychodziy mi do gowy rne wyjanienia. Ale wszystkie sprowadzay si do wsplnego mianownika: podejrzana mier i pozbycie si zwok. Emma wygldaa na pozr spokojnie. Tak jak ja miaa za sob tuziny, a moe setki podobnych scen. Spopielae ciaa, odcite gowy, zmumifikowane niemowlta, czci cia w plastikowych pokrowcach. Dla mnie to nigdy nie byo proste. Zastanawiaam si, czy adrenalina Emmy skacze tak jak moja. A ten facet to magistrant? Pytanie Emmy przerwao potok moich myli. Podyam za jej wzrokiem. Homer Winborne. Za kadym razem, gdy Topher odwraca si, ta ajza strzelaa zdjcia kieszonkowym aparatem. Sukinsyn. Odbieram to jako brak sympatii. To reporter. Nie powinien robi zdj. Nie powinien tu w ogle by. Wyskoczyam z pojazdu, by dopa Winbornea. Co u diaba pan robi? Moi studenci zamarli jak na szkolnym tableau.

Spniem si na prom. Prawa rka Winbornea powdrowaa za plecy. Prosz odda nikona. Ostrym tonem. Nie ma pani prawa zawaszcza moich rzeczy. Wynocha albo dzwoni po szeryfa, eby si tym zaj. Dr Brennan. Emma nadesza od tyu. Szparki Winbornea przebiegy po literach na jej podkoszulku. A moe ten pan poprzyglda si z oddali. Rozsdek Emmy. Przeniosam spojrzenie z Winbornea na ni. Byam tak poirytowana, e nie potrafiam wymyli stosownej riposty. Nie ma mowy bez stylu, a jak winie zaczn lata mao oryginalnie. Emma skina gow prawie niezauwaalnie, dajc mi do zrozumienia, e powinnam odpuci. Winborne oczywicie mia racj. Nie miaam adnych uprawnie, aby konfiskowa mu cokolwiek lub wydawa polecenia. Emma rwnie miaa racj. Lepiej kontrolowa pras ni spawia j w zym humorze. A moe koroner wybiegaa myl do swoich nastpnych wyborw? A, wszystko mi jedno. Moja odpowied nie bya lepsza od tych, ktre odrzuciam. Pod warunkiem, e zatrzymamy aparat, dla bezpieczestwa. Emma wycigna rk. Winborne pooy na niej nikona, posyajc w moim kierunku zadowolony umiech. Wesoo wymruczaam. W jakiej odlegoci chciaby pan, panie Winborne, pozosta? Moe w granicach wyspy? Jak si pniej okazao, obecno Winbornea miaa mae znaczenie. W cigu kilku godzin wydarzenia doszy do punktu, w ktrym zmianie uleg przedmiot mojej pracy, moje lato i moje spojrzenie na natur ludzk.

Rozdzia 3Topher i Joe Horne zaczli od szpadli, tnc grn warstw gleby wewntrz opalikowanego przeze mnie czworokta. Pitnacie centymetrw w gb zauwaylimy odbarwienie. Wzywam druyn A. Emma nakrcia kilka filmikw, zrobia par zdj, a potem obie z kielniami w doniach zaczymy odskrobywa ziemi z obrzey plamy. Topher zaj si sitem. Dzieciak moe i jest gupkowaty, ale za to wytrawny z niego operator sita. Cae popoudnie przewijali si studenci, obserwujcy postpy naszej pracy, ich zapa mala jednak rwnie szybko, jak mnoyy si muchy. Do czwartej odkrylimy delikatnie poczony stawami tors, koci koczyn, czaszk i szczk. Szcztki, owinite zbutwiaym materiaem, wieczyy kpki bladoblond wosw. Emma raz po raz usiowaa skontaktowa si przez radio z Juniusem Gulletem, szeryfem hrabstwa Charleston. Za kadym jednak razem mwiono jej, e jest nieosigalny z powodu interwencji. Winborne uczepi si nas jak rzep psiego ogona. Wraz z wszechogarniajcym upaem i smrodem jego twarz coraz bardziej przypominaa mokr plam na chodniku. O pitej studenci wpakowali si do naszych wzkw golfowych i pomknli na prom. Tylko Topher wykaza ch pomocy. W trjk pilnie usuwalimy gleb, pocilimy si i poszylimy Calliphoridae* [Calliphoridae Plujkowate, tu: muchy plujki (przyp. red.)]. Winborne znikn, gdy przenosilimy ostatnie koci do worka. Nie zauwayam, kiedy. Patrz i nagle go nie ma. Uznaam, e popdzi do swojego wydawcy, a nastpnie do klawiatury. Emma si nie przejmowaa. Denat nie by wielkim wydarzeniem w hrabstwie Charleston, odnotowywano tu dwadziecia sze zabjstw rocznie, a pracowao na ten wynik zaledwie trzysta tysicy obywateli. Po cichu i dyskretnie ocenilimy sytuacj. Emma uznaa, e Winborne nie zdoby niczego, co mogoby zaszkodzi ledztwu. Notka w prasie moe si przyda, przycignie informacje o osobach zaginionych, co moe pomc w ustaleniu personaliw. Ja pozostaam sceptyczna, ale wtpliwoci zachowaam dla siebie. To by zagon Emmy. Czas na szczer wymian zda nadszed w drodze na przysta. Soce byo ju nisko i rzucao czerwony blask pomidzy drzewami i w poprzek drogi. Mimo e pdziymy wzkiem, sony zapach sosnowego lasu i moczarw psu aromat parujcy z pasaera na tylnym siedzeniu. A moe to my. Nie mogam doczeka si prysznica, szamponu i spalenia ciuchw. Pierwsze wraenia? zapytaa Emma. Koci dobrze si zachoway, ale tkanki mikkiej jest mniej ni si tego spodziewaam na pierwszy rzut oka. Wizado, jakie wkno miniowe gboko w stawach, i tyle tego. Zapach to w przewaajcej czci ubrania.

Ciao byo w nie zawinite, a nie ubrane, tak? Tak. PMI?* [PMI (postmortem interval) czas, jaki upyn od mierci do znalezienia zwok (przyp. red.)] Emma pytaa, ile czasu upyno od mierci ofiary. Czas zgonu okrelimy, badajc insekty. Zaangauj entomologa. Tak na oko? Wzruszyam ramionami. Klimat, pytki grb, powiedziaabym dwa lata minimum, pi max. Mamy duo zbw. Myli Emmy kryy wok identyfikacji. Racja. Osiemnacie w zbodoach, osiem z ziemi, trzy z sita. I wosy dodaa Emma. Mhm. Dugie. Jeli masz na myli pe, to bez znaczenia. We na przykad Toma Wolfea, Williego Nelsona. Fabio* [Tom Wolfe, Willie Nelson, Fabio Thomas Wolfe, amerykaski pisarz i dziennikarz; William Nelson,amerykaski piosenkarz country, kompozytor i aktor; Fabio Lanzoni, woski model i aktor (przyp. red.)]

Jak ja lubiam t kobiet. Gdzie zabierasz szcztki? zapytaam. Wszystko, co podlega mojej jurysdykcji, trafia do kostnicy Akademii Medycznej w Karolinie Poudniowej. Tamtejsi patolodzy przeprowadzaj dla nas wszystkie autopsje. Mj antropolog sdowy i dentysta te tam pracuj. A, wiesz co? Do tej sprawy nie poprosz o patologa. Mzgu i organw ju dawno nie ma. Autopsja oprze si wycznie na szkielecie. Bdzie ci potrzebny Jaffer. Ale on jest w Iraku. Wraca w przyszym miesicu powiedziaam. Tak dugo nie mog czeka. Jestem zajta tymi pracami w terenie. Kocz si jutro. Musz odholowa sprzt na uczelni. Napisa raport. Wysa oceny. Emma nie odpowiedziaa. Mog na mnie czeka sprawy w laboratorium w Charlotte. Emma nadal nie odpowiadaa. Albo w Montrealu. Jechaymy w ciszy, suchajc wierkania rzekotek i szumu wzka. Kiedy si wreszcie odezwaa, jej gos by zmieniony, sabszy, cho na swj delikatny sposb nalegajcy. Kto pewnie tskni za tym gociem. Pomylaam o samotnym grobie, ktry wanie odkopaymy. Pomylaam o moim wykadzie dawno temu i o gociu w balii. Przestaam si upiera.

Rozmawiaymy jeszcze podczas zaadunku i odbijania, a przestaymy po opuszczeniu strefy ciszy. Jak tylko Emma zapalia, sowa zaguszy wiatr, silnik i uderzenia wody o dzib. Samochd czeka na mnie na przystani na Isle of Palms wskim, zabudowanym kawaku ldu pomidzy Sullivan a Dewees. Furgon koronera te tam by. W kilka minut przeadowaymy nasz pospny baga. Zanim wjechaymy na drog wodn, Emma poegnaa mnie jednym sowem. Zadzwoni. Nie spieraam si. Byam zmczona i godna. I rozstrojona. Chciaam pojecha do domu, wzi prysznic i zje zimn zup krabowo-krewetkow, ktr zostawiam w lodwce. Idc w gr przystani, zauwayam Tophera Burgessa schodzcego z promu. Sucha swojego i-Poda i wyglda, jakby mnie nie sysza ani nie widzia. Obserwowaam, jak wdruje w kierunku swojego jeepa. mieszny dzieciak, pomylaam. Bystry, cho daleko mu do wietnoci. Akceptowany przez rwienikw, ale zawsze osobno. Jak ja w jego wieku. Wczyam wiato w mojej mazdzie, dokopaam si do komrki w torbie i sprawdziam zasig. Cztery supki. Trzy wiadomoci. aden z numerw znajomy. Teraz bya 8:45. Rozczarowana odoyam telefon, wyjechaam z parkingu, przeciam wysp i skrciam w prawo w Bulwar Palm. Ruch by saby, cho pewnie nie na dugo. Dwa tygodnie i samochody zatkaj te drogi jak szam w odpywie. Zatrzymaam si w domu na play, nalecym do przyjaciki. Kiedy Anne awansowaa na Sullivan* [Sullivan Sullivan University, uniwersytet w Louisville, stan Kentucky, USA (przyp. red.)] dwa lata temu, nie zmarnowaa czasu i rodkw na gupoty. Jej nowe schronienie miao pi sypialni, sze azienek i wystarczajco metrau na zorganizowanie Pucharu wiata. Przemknwszy kilkoma bocznymi uliczkami, skierowaam si w stron play. Wjechaam na podjazd Anne i zaparkowaam pod domem. Bulwar Ocean. Anne, widz z pierwszego rzdu. Z kadego okna ziaa ciemno, bo planowaam wrci przed zmierzchem. Nie wczajc wiate, poszam prosto pod prysznic na wolnym powietrzu. Rozebraam si i odkrciam ciep wod. Po dwudziestu minutach z rozmarynem, mit i du iloci piany poczuam, e urodziam si na nowo. Wyszedszy spod prysznica, wpakowaam moje ubranie do plastikowego worka i wyrzuciam do mieci. W adnym wypadku nie skaziabym przybytku Anne Maytag. Owinita rcznikiem weszam do domu przez tyln werand i wspiam si do swojego pokoju. Majtki i podkoszulek. Ruch szczotk przez wosy. Wspaniale. Wcinajc zup, ponownie sprawdziam wiadomoci. Nic. Gdzie jest Ryan? Zabraam komrk i zup na werand i rozsiadam si w bujaku. Anne mwia na to miejsce Morze na Mile. Powanie. Horyzont cign si z jednego kraca wiata na drugi. Co jest z tym oceanem. W jednej chwili jadam, a w drugiej obudzi mnie dzwonek

telefonu. Talerz i miska stay puste. Nie pamitam, kiedy zamknam oczy. To nie na ten gos czekaam. Czoem. Tylko harcerze i mj eks uywaj jeszcze tego powitania. Facet byam zbyt zmczona, eby bysn polotem. Jak leci kopanie? Przed oczami pojawiy mi si koci lece teraz w kostnicy uczelnianej. I twarz Emmy odjedajcej z przystani. Nie chciao mi si wchodzi w te szczegy. W porzdku. Jutro koniec? Par spraw moe zabra wicej czasu ni si spodziewaam. Jak tam Ptasiek? Peni stay nadzr nad Boydem. Twj kot myli, e mj pies wydosta si ze strefy mroku, aby zatru mu ycie. Psu natomiast wydaje si, e kot to jaki rodzaj nakrcanego pluszaka. Kto rzdzi? Alf jest zdecydowanie Ptasiek. No, to kiedy wracasz do Charlotte? Zbyt luzacko. Co si wicio. Nie jestem pewna. Bo? czujnie. Wczoraj odwiedzi mnie w biurze dentelmen. Mia jakie finansowe konszachty z Aubreyem Herronem i wyglda na to, e jego crka te si z Herronem zadaa. Wielebny Aubrey Herron by telewizyjnym ewangelist, cieszcym si maym, ale arliwym gronem wyznawcw na poudniowym wschodzie. Zwali si Koci Miosierdzia Boego. Obok siedziby i studia telewizyjnego organizacja ta prowadzia kilka sierocicw w Trzecim wiecie i par przychodni spoecznych w obu Karolinach i Georgii. Bg To Dobroczynno. Tak Herron koczy kad audycj. Bierzemy Tylko Dolary. Pete zacytowa popularn parafraz. W czym problem? zapytaam. Sprawozdania finansowe przestay napywa, z dzieciakiem urwa si kontakt, a wielebny Herron nie pali si do wsppracy w adnym z tych tematw. Czy tatu nie powinien wynaj prywatnego detektywa? Tatu wynaj. Ale go zagin. Masz na myli Trjkt Bermudzki? UFO. Jeste prawnikiem, Pete. Nie szpiclem. Sprawa wie si z wynagrodzeniem. Nie gadaj! Pete to zignorowa. Tatu si naprawd martwi? zapytaam. Mao powiedziane. Chodzi mu o pienidze czy o crk? Dobre pytanie. Flynn tak naprawd wynaj mnie do sprawdzenia ksigowoci. Chce,

ebym nacisn na Koci. Jeli wyrw co w sprawie crki, bdzie bonus. Zaproponowaem, e wpadn do wielebnego. I wyrwiesz mu skrzydeka. Z pomoc mojej wnikliwoci prawniczej. Pojawio si zrozumienie. Ich siedziba jest w Charlestonie zauwayam. Gadaem z Anne. Zaproponowaa gocin, jeli nie masz nic przeciwko. Kiedy? Westchnam ciko. Niedziela? Czemu nie? Z miliarda powodw. Piknicie zasygnalizowao poczenie przychodzce. Kiedy przechyliam telefon, wywietlacz pokaza litery, na ktre tak czekaam. Poczenie z Montrealem. Musz koczy, Pete. Przeczyam. Nie za pno? Nigdy. Pierwszy umiech od odkrycia szkieletu w trzecim dole. Samotna? Wywiesiam swj numer w toalecie mskiej w Owocach Morza u Hymana. Uwielbiam, kiedy gupiejesz z tsknoty. Andrew Ryan jest detektywem pracujcym dla policji w Quebecu w wydziale zabjstw. A oto i kompletny obrazek: Brennan antropolog, Laboratoire de Sciences Judiciaires et de Mdecine Lgale, a Ryan gliniarz, Scction de crimes contre la personne, Srt du Qubec*[Section de crimes contre la personne, Srt du Qubec wydzia przestpstw przeciwko osobom, policja Quebecu (przyp. red.)].

Rozpracowywalimy razem zabjstwa przez ponad dziesi lat. Ostatnio Ryan i ja zaczlimy rozpracowywa te inne sprawy. Sprawy osobiste. Jedna z nich zaomotaa na dwik jego gosu. Jak tam kopanie? Wcignam powietrze, wstrzymaam. Podzieli si? Zaczeka? Ryana zainteresowao moje wahanie. No, co? zachci. Znalelimy grb z intruzem. Kompletny szkielet z pozostaociami tkanki mikkiej i odzie. wiey? Tak. Wezwaam koronera. Razem go ekshumowaymy. Jest teraz w kostnicy. Ryan potrafi by czarujcy, troskliwy i zabawny, ale umie te diabelnie wkurzy. Wiedziaam, co powie, zanim jeszcze otworzy usta. Jak ty si w to wpakowaa, Brennan? Wysyam dobrze napisane CV. Zajmiesz si tym? Musz si zaj moimi studentami. Wiatr zaszeleci limi palm. Za wydmami fala uderzya o piach. Wemiesz t spraw.

Nie potwierdziam ani nie zaprzeczyam. Jak tam Lily? spytaam. Dzi tylko trzy trzanicia drzwiami. Mniejsza liga. Szko nie poleciao, nie ma drzazg. Odczytam to jako znak, e odwiedziny s udane. Lily bya nowoci w yciu Ryana. A Ryan w yciu Lily. Przez prawie dwadziecia lat ojciec i jego crka nie wiedzieli o sobie nic. I nagle matka Lily nawizaa kontakt. Lutetia w wieku dziewitnastu lat, w ciy, wyjechaa z Kanady do swojego rodzinnego domu na Bahamach. O nowej czcej ich wizi biologicznej nie poinformowaa swojego weekendowego randkowicza Ryana. Wysza za m na wyspach, rozwioda si, gdy maa miaa dwanacie lat i powrcia do Nowej Szkocji. Po skoczeniu szkoy redniej Lily zacza si wczy, spdza noce poza domem, zapano j na posiadaniu narkotykw. Lutetia rozpoznaa znaki. Sama przesza przez ycie wygnaca. Tak poznaa Ryana, na jego studenckiej kontrkulturowej protestacji. Wiedzc, e jej dawny kochanek zosta glin, uznaa, e powinien partycypowa w prbie wyratowania jego dorosej creczki. Chocia wiadomo walna go jak pi w splot soneczny, podj si roli ojca i stara si jak mg. Ta wizyta w Nowej Szkocji bya jego najwieszym szturmem na wiat crki. Niestety, Lily nie uatwiaa staruszkowi zadania. Jedno sowo powiedziaam. Cierpliwo. Tak jest, mdralo. Ryan wiedzia, e sama miaam jazdy z wasn crk, Katy. Jak dugo zostaniesz na kocu wiata? Zobaczymy, jak pjdzie. Cigle rozwaam pomys doczenia do ciebie, jeli zamierzasz tam jeszcze troch posiedzie. O rany. To mogoby by skomplikowane. Wanie dzwoni Pete. Przyjeda tu na dzie lub dwa. Ryan czeka. Ma spraw w Charlestonie, wic Anne zaproponowaa mu gocin. Co mogam powiedzie? To dom Anne, a jest tu wystarczajca ilo ek, aby przenocowa cay zastp. ek czy sypialni? Czasem Ryan ma tyle taktu, co om. Zadzwonisz jutro? uciam temat. Sprztniesz swj numer z tej toalety mskiej? Daj sowo, eglarzu. Byam podminowana po rozmowie z Petem i Ryanem. A moe to wina tej nieplanowanej drzemki. Wiedziaam, e teraz nie zasn. Wcignam szorty i ruszyam boso przez drewniany podest. Odpyw odsoni pla. Miliardy gwiazd mrugay nad moj gow. Spacerujc pord fal, pozwoliam mylom wdrowa swobodnie. Pete by moj pierwsz mioci. Moj jedyn mioci przez ponad dwie dekady. Ryan by moj pierwsz prb od zdrady Petea. Katy bya moj wspania, kapryn, prawie absolwentk collegeu, crk.

Ale najbardziej zaprzta mnie ten smutny grb na Dewees. Okrutna mier to moja praca. Spotykam si z tym czsto, ale nie potrafi si przyzwyczai. Zaczam myle o przemocy jako o niemiertelnej manii silnych i agresywnych w stosunku do tych troch sabszych. Przyjaciele pytaj mnie czsto, jak mog robi to, co robi. To proste. Zaley mi, aby dopa maniakw, zanim ci dopadn swoje niewinne ofiary. Przemoc rani ciao, ale rani te dusz. Dusz drapiecy i jego upu. Dusze aobnikw. Dusz caej ludzkoci. Osabia nas wszystkich. Moim zdaniem anonimowa mier to najwiksza obraza dla godnoci ludzkiej. Spdzi wieczno jako NN. Znikn bezimiennie w nieoznaczonym grobie, bez tych, ktrym zaley na tobie i nie wiedz, e odszede. To zniewaga. Poniewa nie mog przywrci umarym ycia, to chc chocia przywrci ofiarom ich nazwiska, a tym, co pozostali, jakie poczucie finau. W ten sposb pomagam umarym przemwi, poegna si, a czasem wyjawi, co zabrao im ycie. Wiedziaam, e zrobi to, o co prosi Emma. Z powodu tego, kim jestem. Z powodu tego, co czuj. Nie zostawiabym tej sprawy.

Rozdzia 4Nastpnego ranka leaam w ku, gapic si na budzcy si za oknem dzie. Poprzedniego wieczoru zapomniaam spuci aluzje i dziki temu mogam obserwowa, jak wit zabarwia ocean, wydmy i podest za rozsuwanymi drzwiami Anne. Przymykajc oczy, pomylaam o Ryanie. Jego reakcja bya do przewidzenia, chcia by dowcipny. Ciekawe jednak, co by powiedzia, gdyby tu by. Gdyby widzia ten grb. C, poaowaam wczorajszego braku cierpliwoci. Tskniam za nim. Nasza rozka trwaa ju ponad miesic. Pomylaam o swym byym. Czuy, czarujcy, zdradliwy Pete. Powiedziaam sobie, e mu wybaczam. Ale czy tak byo istotnie? Dlaczego wic nie wniosam o rozwd i nie spaliam tego mostu za sob? Prawnicy i robota papierkowa. Ale czy o to chodzio? Przewrciam si na bok i podcignam kodr pod brod. Pomylaam o Emmie. Wkrtce zadzwoni. Co jej powiem? Nie miaam powodu, aby jej odmwi. Jasne, e Charleston to nie mj teren. Ale Dan Jaffer bdzie poza krajem przez nastpnych kilka tygodni. Anne oferowaa Morze na Mile na jak dugo chciaam. Ryan by w Nowej Szkocji, ale wspomnia, e moe wpadnie. Katy bya w Chile na czterotygodniowym kursie z literatury hiszpaskiej. Umiechnam si do siebie. Cervantes i Cerveza, zdublowaa swj letni program. Projekt, co by to nie byo, pozwoli jej wreszcie zakoczy te sze lat zdobywania licencjatu. O, tak! A wracajc do Emmy... Emma dylemma. Moi studenci mog zabra sprzt na uczelni. Tutaj mog opracowa to, co znaleli, a stopnie przesa emailem. To samo mog zrobi z raportem dla Archeologa Stanowego. Czy w Montrealu czekaj na mnie zadania? Mogabym zadzwoni i sprawdzi. Co robi? Zaczn od atwego, bajgiel i kawa. Odrzuciam kodr i ubraam si. Szybka toaleta. Wosy w kucyk. Gotowe. Zapewne to wanie pocigao mnie w archeologii. adnego makijau, piankowania ani tapirowania. Kady dzie by dniem na luzie, zwykym. Zwyczajnym. Ja zajam si tosterem, a pan kawa w tym czasie zaparza si sam. Teraz ju soce byo w grze, a dzie stawa si coraz cieplejszy. Znowu posiek na wolnym powietrzu. Jestem uzaleniona od wiadomoci. Musz by na bieco. W domu zaczynam dzie od kanau informacyjnego i gazety. Observer w Charlotte. Gazette w Montrealu. NY Times w internecie. Kiedy jestem w podry, wspieram si USA Today, pras lokaln, a w skrajnej desperacji nawet brukowcami. Do Morza na Mile gazet nie dostarczali. Jedzc, przejrzaam pobienie Post and Courier zakupiony w czwartek.

Rodzina zgina w poarze mieszkania. Przyczyn bya le dziaajca instalacja. Mczyzna pozywa firm po tym, jak znalaz ucho w saatce Colesaw, w jakiej restauracji serwujcej smaone kurczaki. Policja i sanepid nie doszukali si brakujcych uszu u pracownikw zatrudnionych w firmie dostarczajcej saatk. Przeprowadzano testy DNA. Zagin czowiek i wadze zwracay si do spoeczestwa z prob o pomoc. Jimmie Ray Teal, lat czterdzieci siedem, wyszed z mieszkania swojego brata na ulicy Jacksona o okoo trzeciej w poniedziaek smego maja i uda si na wizyt do lekarza. Od tamtej pory go nie widziano. Lampeczka w moim mzgu zamrugaa. Wyspa Dewees? Niemoliwe. Teala nie widziano od jedenastu dni. Ofiar z naszego plastikowego pokrowca widziano ostatnio co najmniej dwa lata temu. Przeszam do staych wiadomoci lokalnych, kiedy zadzwonia komrka. Sprawdziam kto. Przedstawienie czas zacz. Emma bya twardym zawodnikiem. Walia prosto w nery. Chcesz, eby oni wygrali? Tak samo mylaam, spacerujc po play. Kiedy? zapytaam. Dziewita rano jutro? Adres? Zapisaam. Dziewi metrw od brzegu para morwinw to pojawiaa si, to znikaa pod wod, poranne soce rozwietlao ich grzbiety o kolorze niebieskoszarej porcelany. Obserwowaam, jak wynurzaj nosy, by za chwil wskoczy z powrotem i znikn w wiecie, do ktrego nie miaam wstpu. Pijc kaw, zastanawiaam si, co to za wiat, do ktrego mam wstpi niebawem. Reszta dnia upyna bez rewelacji. Przy wykopaliskach wyjaniam studentom, co stao si wczoraj po ich odejciu. Kazaam im zasypa wykopy, a sama w tym czasie zrobiam par ostatnich zdj i notatek. Razem oczycilimy szpadle, opatki, szczotki i sita, a potem wrcilimy do wzkw golfowych, a nimi na przysta, aby w kocu wej na pokad Aggie Gray. Prom odpywa o szstej. Na kolacj zjedlimy krewetki i ostrygi w Boat House na Breach Inlet. Po jedzeniu zebralimy si na werandzie u Anne, aby przeprowadzi ostatnie zajcia. Studenci sprawdzili i ocenili swoje dokonania, przejrzeli katalogi artefaktw i koci. O okoo dziewitej podzielili si sprztem, wymienili uciski i ju ich nie byo. Dopado mnie wycieczenie pourazowe. Odetchnam, to fakt. Zajcia miny bez adnej wartej odnotowania klski, wic mogam si teraz skupi na szkielecie Emmy. A jednak, po wyjedzie studentw zapanowaa wok melancholijna pustka. Dzieciaki potrafi wyprowadzi z rwnowagi, bez dwch zda. Ten niekoczcy si zgiek. Pajacowanie. Rozkojarzenie. Ale za to potrafi zarazi energi, tryskajcym entuzjazmem i nadmiarem modoci.

Posiedziaam kilka chwil, otaczaa mnie cisza wypasionego domu Anne. Wbrew pozorom zdawaa si by bardziej zowrbna ni kojca. Przeszam przez dom, po drodze wygaszajc wiata. Wspiam si po schodach do mojego pokoju. Gdy rozsunam oszklone drzwi, powita mnie dwik fal uderzajcych o piasek. O smej trzydzieci nastpnego rana, czujc si jak na grskiej kolejce w wesoym miasteczku, jechaam w gr po mocie Cooper Riyer* [most Cooper River most opisywany tutaj ju nie istnieje, 16 lipca 2005 r. otwarto nowy The Arthur Ravenel Jr. Bridge, a jego poprzednik zosta rozebrany (przyp. red.)] . Ta strzelista konstrukcja czy Mount Pleasant i wyspy przybrzene z Charlestonem. Przez swoje kolosalne rozporki i ukowaty szkielet zawsze przywodzi mi na myl impresjonistycznego tricelatopsa zatopionego w stali. Most wznosi si tak wysoko ponad stay ld, e Anne jest przeraona za kadym razem, gdy go przemierza. Akademia znajduje si w pnocno-zachodniej czci pwyspu, w poowie drogi pomidzy cytadel a dzielnic historyczn. Jechaam dalej autostrad numer 17 a do Rutledge Avenue, objechaam kampus i zaparkowaam na wskazanym przez Emm parkingu. Soce ogrzewao mi szyj i wosy, gdy wdrowaam przez ulic Sabin w stron masywnego budynku z cegy, zwanego po prostu szpitalem gwnym. Dziki wskazwkom Emmy odnalazam wejcie do kostnicy, wspiam si po rampie i nacisnam przycisk wystajcy ze ciany obok prostoktnego goniczka. Po chwili zaszumia silniczek, a jedne z dwojga metalowych drzwi podniosy si do gry. Emma wygldaa okropnie: bya w pogniecionym ubraniu, blada na twarzy, pod oczami miaa takie wory, e zmieciaby w nich kilka sztuk odziey na zmian. Hej pozdrowia mnie cicho. Hej. W porzdku. Brzmi dziwnie, ale tak wanie my, Poudniowcy, zwyklimy si wita. Dobrze si czujesz? zapytaam, biorc j za rk. Migrena. To moe poczeka. Ju mi lepiej. Emma wcisna przycisk i drzwi za mn zjechay na d. Zostaj w miecie powiedziaam. Moemy si tym zaj, jak poczujesz si lepiej. Czuj si dobrze stwierdzia mikko, ale nie pozostawiajc miejsca na sprzeciw. Emma poprowadzia mnie w gr kolejnej betonowej rampy. Tam, gdzie podoga bya pozioma, wida byo dwoje drzwi z nierdzewnej stali, ktre zapewne wiody do chodni. Przed nami byy zwyke drzwi prowadzce prawdopodobnie do bardziej zaludnionej czci szpitala. Pogotowie, blok operacyjny, oddzia intensywnej opieki medycznej. Wszystkie te miejsca suyy yciu. My byymy po drugiej stronie, po stronie mierci. Emma kiwna brod w kierunku metalowych drzwi. Tam. Podeszymy do nich, Emma pocigna za klamk. Zimne powietrze wisno nam koo

uszu, przynoszc zapach martwych cia i rozkadu. Pokj mia okoo pi na siedem metrw i znajdowao si w nim z tuzin metalowych wzkw z wyjmowanymi blaszanymi blatami. Na szeciu leay worki z ciaami, niektre wydte, a niektre ledwo wybrzuszone. Emma wybraa worek wygldajcy aonie pasko. Przytrzymaam drzwi, a Emma zwolnia nog hamulec i wypchna pojazd na korytarz. Wind dostaymy si na grne pitro. Pomieszczenia autopsyjne. Szatnia. Drzwi prowadzce do miejsc, ktrych nie potrafiam zidentyfikowa. Emma nie mwia nic. Ja nie zawracaam jej gowy pytaniami. Gdy si przebieraymy, oznajmia, e dzisiaj ja rzdz. Ja jestem antropologiem. Ona jest koronerem. Ja bd wydawa polecenia. Ona bdzie mi asystowa. Pniej ona wprowadzi moje wyniki do zbiorczej kartoteki razem z wynikami bada innych ekspertw i wyda orzeczenie. W pomieszczeniu autopsyjnym Emma dwukrotnie sprawdzia papiery, umiecia numer sprawy na karcie identyfikacyjnej i wykonaa zdjcia zamknitego worka z ciaem. Ja zainstalowaam mj laptop i uoyam karty pracy na podkadce z klipsem. Numer sprawy? Uyj systemu oznaczania koronera z hrabstwa Charleston. Emma pokazaa kart identyfikacyjn. Zakodowaam j pod 02, niewyjaniony. Jest to przypadek mierci numer siedemdziesit siedem w tym roku. Wpisaam CCC-2006020277 w mj formularz. Emma rozoya przecierado na stole autopsyjnym i umiecia sito nad zlewem. Nastpnie zaoyymy plastikowe fartuchy, maski i rkawice. Emma rozpia worek. Wosy znajdoway si w jednym maym plastikowym pojemniku, lune zby w innym. Uoyam je na blacie. Szkielet, jak pamitaam, by w przewaajcej czci nieuszkodzony i tylko par krgw oraz lewa ko piszczelowa poczone byy resztkami wysuszonej tkanki. Niepoczone koci pomieszay si podczas transportu. Zaczymy od wydobycia wszystkich widocznych insektw i umieszczenia ich w fiolkach. Potem, najdokadniej jak si dao, usunymy brud z kadej koci, zachowujc go do dalszych bada. Kolejno umieszczaam oczyszczone czci w odpowiednim miejscu na przecieradle. Do poudnia uciliwy proces dobieg koca. Dwa pojemniki i cztery fiolki spoczy na blacie, a szkielet na stole. Koci rki i palcw stopy leay rozoone promienicie jak wzory w katalogu. Zrobiymy przerw na krtki lunch w kafejce. Emma zamwia du col i galaretk. Ja frytki i budzc wtpliwoci kanapk z tuczykiem. Przed pierwsz byymy z powrotem. Ja zajam si inwentaryzowaniem, identyfikacj i rozdzieleniem stron prawej i lewej, Emma za robieniem kolejnych zdj. Potem zabraa czaszk, szczk i lune zby do przewietlenia. Zaczynaam zastanawia si nad pci, kiedy Emma wrcia. Podejrzewaam, e ofiara to mczyzna, bo koci byy w wikszoci due i solidnie poczone miniami.

Gotowa na seks?* [Nieprzetumaczalna gra sw: sex (ang.) znaczy seks, ale take ple (przyp. red.)] zapytaam. Boli mnie gowa. O tak. Lubi t bab. Wziam ko miedniczn i wskazaam na jej przd. Ustosunkuj si do tego: ko onowa masywna, jej dolna cz jest gruba, a wygicie przypomina bardziej V ni U. Przekrciam ko i przebiegam palcami po zagbieniu poniej spojenia onowego. Wcicie kulszowe wiksze jest wskie. Masz na myli chromosom Y. Potaknam. Obejrzyjmy czaszk. Emma mi j podaa. Wielkie koci brwiowe, spaszczone oczodoy. Obrciam czaszk. Miaa wielki guz na rodku z tyu. Wypuko potyliczna wystarczajco dua, aby zasuy na wasny kod. Stuprocentowy chopak. O, tak. Wpisaam mczyzna w kwestionariusz. Wiek? spytaa Emma. Zwykle ostatnie trzonowce pojawiaj si okoo dwudziestego roku ycia, wtedy te ostatecznie ksztatuje si szkielet. Finalnym centrum wzrostu jest maa nasadka na kocu obojczyka, na wysokoci garda. Zebrane do kupy, poczenie obojczykowe i pojawienie si zba mdroci to dobre wskaniki dorosoci. Wszystkie trzonowce s? zapytaam. Emma potwierdzia. Podniosam obojczyk. rodkowa nasada koci poczona. Pooyam ko na stole. Wic aden z niego dzieciak. Wrciam do miednicy. Teraz interesowaa mnie strona brzuszna, powierzchnia, ktra za ycia stykaa si z powierzchni drugiej czci miednicznej. U modych dorosych maj one topografi jak Shenandoah* [Shenandoah Park Narodowy Shenandoah (ang. Shenandoah National Park) park narodowy pooony w USA w stanie Wirginia (przyp. red.)] : gry i doliny. Z wiekiem gry malej, a doliny wypeniaj si. Zrost onowy gadki stwierdziam z podniesion krawdzi obrzea. Spjrzmy na rentgeny zbw. Emma wczya negatoskop i wycigna dziesi czarnych prostoktw z maej brzowej koperty. Uoyam je w dwch rzdach: grne i dolne, kady zb w odpowiednim miejscu. Wraz z upywem ycia komory miazgi i kanay korzeni napeniaj si wtrn zbin. Im starszy zb, tym ciemniejszy bdzie jego obraz na zdjciu. Te tu wyglday mi na wiek redni. Dodatkowo korzenie wszystkich trzonowcw byy zupenie wyksztacone, a zuycie korony minimalne. Zby tworz z komi ukad komplementarny powiedziaam. A to znaczy?

Czterdziestka. Ale we pod uwag, e mczyni si rni. To eufemizm powiedziaa Emma. A rasa? Wrciam do czaszki. Ocenianie wskanikw rasowych to parszywa robota. Ale nie w tym przypadku. Dolna cz twarzy nie wykazywaa wysunicia ku przodowi, patrzc z profilu. Koci nosowe zbiegay si pod ktem ostrym wzdu linii rodkowej. Otwr nosowy by do wski z ostr doln krawdzi i wypustk kostn porodku. Wski, wydatny nos. Paski profil twarzy. Emma obserwowaa, jak owietlam kana uszny. Owalny otwr wewntrznego ucha jest widoczny. Kiedy zerknam na Emm, miaa zamknite oczy i wolno masowaa skronie. Porwnam pomiary ze skal Fordisc 3.0* [Fordisc interaktywny program komputerowy uywanyprzez antropologw sdowych jako pomoc w odtwarzaniu wygldu zmarego, gdy dostpna jest jedynie cz czaszki (przyp. red.)].

Ale ten go wyglda zupenie jak ilustracja z podrcznika. Biay mczyzna okoo czterdziestki. Na wszelki wypadek powiedziaabym trzydzieci pi do pidziesiciu. Kiedy? Wskazaam na plastikowe fiolki na blacie. Duo pustych oskrkw poczwarek, par martwych ukw i zrzuconych pancerzykw. Twj entomolog powinien dostarczy nam solidny PMI. Owady s czasochonne. A ja chc to wrzuci jak najszybciej do NCIC. Emma miaa na myli National Crime Information Center FBI, komputerow baz danych zawierajc informacje o przestpcach, uciekinierach, skradzionych przedmiotach oraz zaginionych i niezidentyfikowanych osobach. Przy tak wielkiej bazie danych im wszy przedzia czasowy, tym lepiej. Na pocztku powiedziaam dwa do piciu lat, ale tak naprawd nie mona niczego wykluczy i rozszerzyabym ten okres na od jednego do piciu. Emma skina. Jeeli nic nie wyskoczy z NCIC, to przejrz lokalne raporty o zaginionych. Zby pomog powiedziaam. Ten facet mia troch metalu w ustach. Nasz odontolog sprawdzi go w poniedziaek Emma znowu potara skronie. Mimo e staraa si trzyma, najwyraniej saba. Zmierz koci ng i oblicz wzrost powiedziaam. Sabe skinicie. Jakie inne wskazwki? Pokrciam gow. Nie znalazam adnych zaleczonych urazw, wrodzonych anomalii, adnej nietypowej cechy w szkielecie. Przyczyna mierci? Nic oczywistego. Brak zama, wej i wyj pocisku, adnych ostrych ci. Chciaabym obejrze te koci pod powikszeniem, kiedy ju zostan zupenie oczyszczone, ale na razie nie mam nic.

Rentgen caoci? Nie zaszkodzi. Kiedy zaczam mierzy ko udow, zadzwoni telefon Emmy. Syszaam, jak podchodzi do blatu i odbiera. Emma Rousseau. Suchaa. Przeyj. Powcigliwie. Pauza. Bardzo le? Dusza pauza. I co teraz? Napita. Spojrzaam. Emma odwrcia si do mnie plecami. Cho jej twarzy nie mogam dojrze, to gos zdradza, e co byo bardzo nie w porzdku.

Rozdzia 5Emma rzucia swoj komrk na blat, zamkna oczy i znieruchomiaa. Obserwowaam, jak usiuje uspokoi pulsowanie w gowie. Wiem, co to migrena. Znam ten bl nie od dzi. Wiedziaam, e nawet Emmie nie wystarczy sama dobra wola. Nic nie pomaga na nabrzmiae naczynia krwionone, oprcz czasu i snu. I lekw. Skupiam si znw na pomiarach. Najlepiej bdzie, jak skocz wylicza gabaryty sylwetki, bo wtedy Emma bdzie moga pj do domu i pa na ko. Jeli bdzie chciaa porozmawia o telefonie, da mi zna. Syszaam za plecami skrzypnicie otwieranych i po chwili stuk zamykanych drzwi. Przeniosam si z tablicy ukadu kostnego na mj laptop, kiedy drzwi otworzyy si ponownie. Kroki zastukay na kafelkach, a ja wpisywaam ostatnie liczby. Wcisnam polecenie Oblicz. Poszam po ubrania usyszaam gos Emmy nad ramieniem. Brak paska, brak butw, adnej biuterii czy rzeczy osobistych. Nic w kieszeniach. Materia zgni, a metki s ledwo czytelne, ale myl, e spodnie to rozmiar trzydzieci osiem. Jeli byy jego, to nie nalea do niskich. Okoo metr osiemdziesit na osiemdziesit kilo. Odsunam si, eby moga rzuci okiem na wyniki. Przebiega wzrokiem i odchylia si, aby sign po czaszk. Gaszczc j czule, rzeka: Kim jeste wysoki biay mczyzno pod czterdziestk? Potrzebne nam twoje nazwisko, kolego. Wyszo tak intymnie, e poczuam si jak jaki podgldacz. Ale wiedziaam, o co chodzi Emmie. Dziki niektrym kryminalnym programom telewizyjnym, ktre przygotowywano zbyt pobienie, ludzie postrzegaj DNA jako lnicy Excalibur nowoczesnego sdownictwa. Hollywood stworzyo mit, w ktrym podwjna spirala rozwizuje wszystkie zagadki, otwiera wszystkie drzwi, naprawia kad krzywd. Masz koci? Nie ma sprawy. Wydobd t ma moleku i niech magia zadziaa. Niestety, nie tak to wyglda w wiecie bezimiennych zwok! NN znajduje si w prni, jest pozbawiony wszystkiego, co czy go z yciem. Anonimowo to brak rodziny, dentysty, domu ze szczoteczk do zbw i gum do ucia. Brak nazwiska. Teraz, gdy profil by gotowy, Emma moga wprowadzi nasz CCC-2006020277 do systemu. Jeeli da nam moliw do ugryzienia liczb nazwisk, bdzie moga poprosi o historie medyczne i zapisy stomatologiczne oraz skontaktowa si z krewnymi w celu porwnania prbek DNA. Podwinam skraj rkawiczki, aby sprawdzi godzin. Czwarta czterdzieci pi. Siedzimy nad tym osiem godzin powiedziaam. Proponuj taki plan: spotkamy si

ponownie w poniedziaek, zamwisz rentgen caej sylwetki, ja przejrz filmy i przebadam koci, a w tym czasie twj dentysta sprawdzi zby. A potem wrzucisz ten cay pasztet do NCIC. Emma obrcia si w moj stron. W wietle lamp jej twarz wygldaa trupio. Jestem wawa niczym strzyga westchna ciko. A co to strzyga? zapytaam. Nie jestem pewna... Jedziesz do domu. Nie oponowaa. Na zewntrz popoudnie wisiao w powietrzu cikie od wilgoci. Trwa peen rozkwit godziny szczytu, a spaliny mieszay si z bryz znad przystani. Mimo e by maj, miasto pachniao ju latem. Zeszymy rami w rami w d rampy. Przed rozsianiem Emma zawahaa si i chciaa co powiedzie. Mylaam, e wyjani, czego dotyczy telefon. Zamiast tego yczya mi miego weekendu i powloka si chodnikiem w d. Samochd zamieni si w piekarnik. Opuciam okna i wrzuciam pyt Sama Fishera* [Sam Fisher lider grupy Weekend Excursion grajcej mieszank rocka i soul (przyp. red.)]. People Living. Melancholia. Zmienno. Idealnie dopasowana do mojego nastroju. Gdy przekraczaam rzek Cooper, dostrzegam wierzchoki byskawic formujce si na wschodnim horyzoncie. Zanosio si na burz. Postanowiam wpa do Owocw Morza u Simmonsa i kupi sobie obiad. Sklep by opustoszay. Metalowe lodwy oferoway resztki z dnia uoone na pokruszonym lodzie. Kada komrka w moim podwzgrzu otrzewiaa na widok miecznikw. Sumienie te. Za intensywne poowy! Spadek populacji! Niestosowanie si do przepisw! Trudno. W sumie i tak mieczniki podobno zawieraj rt. Spojrzaam na mahimahi* [mahimahi hawajska nazwa koryfeny, drapienej ryby okonioksztatnejwystpujcej w tropikalnych i subtropikalnych wodach caego wiata (przyp. red.)]

Brak sprzeciwu ze strony sumienia. Jak zwykle zjadam na wieym powietrzu, obserwujc, jak przyroda odgrywa wietlny dramat w trzech aktach. Wyobraam sobie afisz. Scena I: wiato soneczne rozpywa si, a noc powoli spycha dzie. Scena II: wietlne nitki odtacowuj fandango na czarnozielonych chmurach. Scena III: wszystko przechodzi w szaro, w miar jak deszcz zaczyna pada na wydmy, a wiatr targa palmami. Zasnam jak niemowl. I zbudziam si, gdy wiato zaczo przenika przez aluzje. Byo co jeszcze walenie. Usiadam, starajc si zogniskowa haas. Czyby jaka okiennica obluzowaa si podczas burzy? Czyby kto by w domu? Spojrzaam na zegarek. sma trzydzieci. Wliznam si w podomk i na palcach podeszam do schodw, zeszam trzy w d i kucnam, eby dojrze drzwi wejciowe. Wida byo zarys gowy i ramion w owalnym

przyciemnionym okienku. Gdy tak si przygldaam, gowa za drzwiami przykleia nos do szyby, a zaraz potem odkleia. Znowu walenie. Starajc si nie robi przedstawienia, wycofaam si na palcach po schodach, wpadam do gwnej sypialni, odsunam zasony i spojrzaam w d na podjazd. No i caa tajemnica. Najnowsza zabawka Petea staa tu za moj mazd. Wrciam do sypialni, narzuciam na siebie wczorajsze ubranie i pospieszyam na d. Gdy zbliyam si do drzwi, walenie ustpio miejsca drapaniu. Odsunam zasuwk. Drapanie si rozszalao. Przekrciam gak. Drzwi otworzyy si z zamachem. Boyd podskoczy i wyldowa przednimi apami na mojej piersi. Nie straciam rwnowagi tylko dlatego, e zaraz opad na podog, po czym zacz zatacza krgi dookoa moich kostek, opltujc nas oboje smycz. Wystraszony powstaym zamieszaniem Ptasiek wystrzeli z ramion Petea. Z rozstawionymi pazurami i spaszczonymi aerodynamicznie uszami, kot przemkn przez foyer i popdzi na koniec domu. Skoowany, a moe szaleczo szczliwy z powodu opuszczenia samochodu, Boyd rzuci si w pogo. Cignc za sob smycz niczym dugi ogon, przejecha lizgiem przez korytarz, jadalni i drzwi kuchenne. Dzie dobry, Charleston! Pete zmiady mnie w ucisku, naladujc Robina Williamsa* [Robin Williams amerykaski aktor i komik (przyp. red.)] Odepchnam si domi. Jezu, Pete, o ktrej wyjechae z Charlotte? Czas nie czeka, cukiereczku. Nie mw tak na mnie. Fasolko. Co zbio si w oddali. Zamknij drzwi. Skierowaam si do kuchni. Pete poszed za mn. Boyd bada zawarto rozbitego soja z ciastkami. Ptasiek obserwowa go ze swego schronienia na szczycie lodwki. To pierwsza rzecz, jak kupujesz Anne powiedziaam. Ju na licie. Boyd spojrza w gr z pyskiem upstrzonym okruchami i powrci do lizania herbatnikw. Nie znalaze schroniska? zapytaam, napeniajc misk wod. Boyd uwielbia pla powiedzia Pete. Boyd uwielbiaby guag, gdyby go tam karmili. Postawiam misk na pododze. Boyd zacz gwatownie chepta jzykiem dugim jak purpurowy wgorz. Gdy szykowaam niadanie, Pete rozadowa samochd. Wyj kuwet dla kota i wirek, karm dla obu zwierzt, jedenacie siatek z supermarketu, wielk aktwk, jedn torb na ubrania i jeden may worek.

Typowe dla Petea. Kuchnia ekstraklasa, garderoba IV liga. Z szyj dwa razy za du jak na jego tuw, mj eksm nie jest w stanie znale pasujcej koszuli. To nic. Jego firmowy styl na cebulk nie zmieni si, od kiedy go spotkaam w latach siedemdziesitych. Szorty lub dinsy kiedy mona; sportowa marynarka na wyjcia; garnitur i krawat do sdu. Dzi mia na sobie kraciast koszul do gry w golfa, spodnie khaki do kolan i mokasyny bez skarpet. Nie przesadzie z zakupami? Zapytaam, wycigajc pudeko jajek z torby. Im wicej jesz, tym krcej yjesz. Starasz si, jak potrafisz. O tak. Firmowy umiech Petea. Przewidziaem, e pewnie nie bdziesz spodziewa si mnie na niadaniu. Spodziewaam si na kolacji. Prawie nie odjechaem, kiedy ujrzaem ten drugi samochd. Firmowe oko Petea. Przestaam rozbija jajka i odwrciam si. Jaki drugi samochd? Zaparkowany przed domem. Odjecha, wic podjechaem ja. Co to by za wz? Pete wzruszy ramionami. Ciemny. Duy. Czterodrzwiowy. Gdzie mam postawi wygdk Ptaka? Wskazaam na pomieszczenie gospodarcze. Pete znikn w nim z kuwet. Zaintrygowana zajam si jajecznic. Kto mg tu by w niedziel wczenie rano? Moe jaki turysta szukajcy domu na play. Pete wrci i nala sobie kawy. Wielu wynajmuje domy na tydzie. Ale nigdy nie zaatwiaj tego przed poudniem. Wyjam chleb z tostera, woyam kolejne dwa kawaki. OK. Kto wyjeda. Zatrzyma si, eby nastawi radio przed wczeniem si w ruch. Wrczyam Peteowi maty i naczynia. On je poustawia i zasiad za stoem. Boyd obszed st i opar swoj brod na kolanie Petea. Pete sign w d i podrapa psa za uchem. Wic zajcia to ju przeszo. Planujesz dzi wypraw na pla? Opowiedziaam mu o szkielecie z Dewees. Nie gadaj. Napeniam kubki kaw, podaam Peteowi talerz i ustawiam krzeso naprzeciw. Boyd przenis si teraz na moje kolano. Biay mczyzna, okoo czterdziestki. adnych odchyle od normy. Moe z wyjtkiem tego, e facet spoczywa w porzuconym grobie. Z wyjtkiem. Pamitasz Emm Rousseau? Pete zwolni przeuwanie. Podnis widelec. Dugie brzowe wosy. Cycki przesaniajce... Jest koronerem hrabstwa Charleston. Dentysta ma sprawdzi zby nieszcznika w

poniedziaek, potem Emma przepuci sowa kluczowe przez NCIC. Boyd prychn i pukn brod w moje kolano, przypominajc o swoim istnieniu. I zainteresowaniu jajecznic. Na jak dugo zostajesz? zapyta Pete. Tak dugo, jak bdzie trzeba, eby zaatwi spraw tych koci. Lokalny antropolog sdowy wyjecha. A co z t spraw Herrona? Klient pojawi si w rod. Patrick Bertolds Flynn. Przyjaciele mwi do niego Buck. Pete dokoczy je jajka. May palanciarski sztywniak. Proponuj kaw, a on mi na to, e nie uywa stymulatorw. Zachowuje si, jakbym zaproponowa wcignicie paru kresek. Pete odsun talerz. Na dwik szurania Boyd obszed st. Pete da mu trjkt tosta. Wyprony jak pupilek sieranta. Dobry kontakt wzrokowy. Jestem pod wraeniem analizy charakteru. Czy Flynn to stary klient? Pete potrzsn gow. To pierwszy raz. Matka Flynna jest otyszk. Dagnija Kalnin. Wybra mnie ze wzgldu na sentyment plemienny. Co chcia? Miny wieki, zanim doszed do sedna sprawy. Gldzi i gldzi o Biblii, o ludziach w niedoli i chrzecijaskiej odpowiedzialnoci. Zaczem nawet rysowa kreski w notesie za kadym razem, gdy powiedzia obowizek albo powinno. Daem spokj, gdy doszedem do miliona. Nie wiedziaam, jak to skomentowa, wic siedziaam cicho. Pete odebra moje milczenie jako nagan. Flynn pomyla, e robi notatki. Wicej kawy? Potaknam. Pete napeni kubki, usiad i przechyli si do tyu w krzele. eby ci nie zanudzi, Flynn i stado fanatycznych mionikw Biblii wspierao finansowo Herrona i jego Koci Miosierdzia Boego. Ostatnio sponsorzy rozczarowali si, jak to mwi, brakiem raportw finansowych. apki podreptay po blacie i po pododze. Ptasiek wymkn si szybko z pokoju. Uporczywy wzrok Boyda ani na chwil nie opuci talerza Petea. Co wicej, crka Flynna zadaa si troch z Herronem ponad trzy lata temu. Helene, tak ma na imi, krcia si w pobliu, pracujc to tu, to tam: w przychodniach spoecznych i fundacjach wielebnego. Wedug Flynna najpierw dzwonia regularnie, opowiadajc jak wspaniale Koci dziaa na rzecz biednych i jak to wspaniale mc w tym dziele uczestniczy. Pete dmuchn na kaw i pocign yk. Potem kontakt sta si nieregularny. Kiedy Helene wreszcie dzwonia, to zawsze sfrustrowana, narzekaa, e przychodnia, w ktrej pracuje, jest kiepsko zaopatrzana i kiepsko prowadzona, i e jest dua rotacja pacjentw. Podejrzewaa, e Koci moe preparowa ksigowo. Albo e lekarz, ktry kierowa tym miejscem, kombinuje na boku. Wicej kawy. Flynn przyzna, e go to nie obchodzio, cho dla Helene bya to jej kolejna krucjata w

obronie biednych. Najwyraniej zdarzao si to czciej. Flynn chcia te, aby dziewczyna zaja si wreszcie swoj karier zawodow. W sumie, do si ochodzio pomidzy Helene i staruszkiem. No, ale Buck to niezbyt ciepy typ. Wic teraz Flynn i jego kolesie chc zbada ksigowo i dowiedzie si, jak zostay wydane ich pienidze. Skd ta naga zmiana uczu? Z rnych wzgldw. Komunikacja si zaamaa, a Koci zbyt by zajty rekrutowaniem nowych dusz, eby przejmowa si Flynnem. A Flynn nie znosi bycia ignorowanym. Bingo. Tak wic pienidze to moja podstawowa misja. Ale jest te misja uboczna. Helene przepada, a Herron nic nie zrobi, aby o tym poinformowa Flynna lub wyjani spraw. Myl, e Flynn zainteresowa si Herronem z powodu arogancji tego drugiego, a zranionej dumy i czciowo te poczucia winy pierwszego. Jak dugo nie wiadomo nic o Helene? Crka nie odzywaa si do Flynna od ponad szeciu miesicy. A pani Flynn? Umara lata temu. I nie ma innych dzieci. Dopiero teraz Flynn zaczyna szuka Helene? Ich ostatnia rozmowa zakoczya si ktni. Helene powiedziaa, eby ju nigdy nie dzwoni do niej, wic nie prbowa. Jedynym powodem, dla ktrego mwi o niej teraz, jest jego decyzja, aby przeprowadzi dochodzenie finansowe i najwyraniej myli, e mgbym dowiedzie si czego o jej odejciu przy okazji. Przynajmniej tak mwi. Podniosam brwi ze zdumienia. Sztywniak z Flynna. Zapyta Herrona o Helene? Tak. Ale dosta si do wielebnego, to jak zaatwi sobie audiencj u papiea. Ludzie Herrona powiedzieli Flynnowi, e Helene, zanim odesza, wspominaa, e stara si o prac w darmowej przychodni w Los Angeles. Podobno to miao by co powaniejszego. To wszystko? Flynn zdoa namwi gliny na rozmow z gospodyni dziewczyny. Powiedziaa, e Helene przesaa jej informacj, e si przeprowadza. Koperta zawieraa klucz i ostatni zalegy czynsz. Helene zostawia jakie rzeczy, ale nic wartociowego. Mieszkanie to byo mae studio plus usugi komunalne. A konta? Karty kredytowe? Billingi? Helene nie wierzya w rzeczy materialne. Moe nie ma w tym nic podejrzanego. Moe Helene przeniosa si na drugie wybrzee i po prostu si nie odzywa. Moe. Pomylaam przez chwil. Caa historia nie trzymaa si kupy. Jeli Flynn by tak szczodrym darczyc, to dlaczego Herron nie chcia si z nim spotka osobicie? Ptora miliona zielonych, niele, co?

Zgadzam si. Herron powinien urabia sobie rce po pachy, pomagajc zlokalizowa Helene. Co tu nie gra, a Flynn powinien by si za to zabra duo wczeniej. Ale moim gwnym zadaniem jest rozpracowanie finansw. Pete osuszy filiank i postawi j na stole. Jak powiedzia ten wielki humanista, Jerry Maguire* [Jerry Maguire bohater tytuowy amerykaskiej tragikomedii filmowej (przyp. red.)]: Poka mi kas.

Rozdzia 6Po niadaniu Pete uda si na swj pierwszy wypad do Kocioa Miosierdzia Boego. Ja za usadowiam si na werandzie, z Boydem u stp i dwudziestoma niebieskimi zeszytami na kolanach. Moe to za spraw oceanu. A moe przez domowe sprawdzanie prac, ale trudno mi si byo skoncentrowa. Cigle miaam przed oczami grb na Dewees, koci na stole autopsyjnym i zbola twarz Emmy. Emma chciaa mi co powiedzie, gdy wyszymy ze szpitala, potem jednak zmienia zdanie. Czyby chciaa wyjani ten tajemniczy telefon? Najwyraniej j zdenerwowa. Ale dlaczego? A moe chciaa co powiedzie o szkielecie? Ukrywaa co? Niemoliwe. Ugrzzam w poprawianiu, a w kocu miaam do. Zaraz po pierwszej sprawdziam plan przypyww, wcignam Nike i wybraam si na dugi spacer z Boydem przy boku. Sezon nie by w rozkwicie, wic nie egzekwowano restrykcji dotyczcych smyczy. Pies goni za falami, a ja stpaam po miejscach, z ktrych odpyny. Brodce zupenie si nami nie przejmoway. Zawracajc, zahaczyam o Ocean Boulevard, by kupi gazety niedzielne. Po powrocie najpierw wziam szybki prysznic, a potem przeprowadziam inspekcj spiarki pod czujnym okiem Boyda. Sze rnych kawakw misa, cztery sery, sodkie pikle, chleb pszenno ytniocebulowy, saatka Colesaw, saatka ziemniaczana i wicej frytek ni w caej fabryce FritoLay. Niejednego Peteowi brakowao, ale by dobrym zaopatrzeniowcem. Przygotowaam wspaniae pastrami ze szwajcarem i Colesawem, otworzyam dietetyczn col i zaniosam gazety na werand. Spdziam bogie ptorej godziny z New York Timesem. Nie liczc krzywki. Od deski do deski. To trzeba kocha. Boyd zjad okruchy i resztki pastrami i leg u moich stp. Po dziesiciu minutach nad Post and Courier omal nie upuciam kanapki. Sekcja lokalna. Strona pita, pod zagiciem. Nagwek stanowi dzieo aliteracji. NIEBOSZCZYK POGRZEBANY NA PLAY Studenci archeologii z Charlestonu prowadzcy wykopy na wyspie Dewees w tym tygodniu wykopali co wicej ni martwych Indian. Grupa pod nadzorem Temperance Brennan z Uniwersytetu Karoliny Pnocnej w Charlotte z wydziau archeologii natkna si na wiey grb zawierajcy zupenie wspczesne zwoki. Brennan odmwia skomentowania tego makabrycznego odkrycia, ale szcztki zdaj si nalee do osoby dorosej. Wedug jednego ze studentw, Tophera Burgessa, ciao owinite byo ubraniami i zakopane okoo szedziesit centymetrw pod poziomem ziemi. Burgess

ocenia wiek grobu na okoo pi lat. Chocia na miejsce nie wezwano policji, to Emma Rousseau, koroner hrabstwa Charleston, uznaa odkrycie za wystarczajco wane, aby osobicie obejrze odsonity grb. Dwukrotnie mianowana Rousseau bya ostatnio krytykowana za rol biura koronera w le poprowadzonej sprawie dotyczcej mierci na statku wycieczkowym w zeszym roku. Po wydobyciu szcztki zostay przetransportowane z Dewees do kostnicy przy Akademii Medycznej Karoliny Poudniowej. Personel kostnicy odmwi wszelkich komentarzy w tej sprawie. Specjalnie dla Post and Courier Homer Winborne Czarno-biae, ziarniste zdjcie ukazywao moj twarz i dolne rejony Emmy. Byymy na czworaka na Dewees. Wpadam do domu, Boyd w lad za mn. Pochwyciam pierwszy telefon, jaki wpad mi w rk i wybraam numer. Tak si trzsam z nadmiaru emocji, e musiaam dwa razy powtrzy t operacj. Odezwa si automat Emmy. Skurwysyn! Przeczekaam nagranie, bez sensu chodzc tam i z powrotem po pokoju. Bip. Widziaa dzisiejsz gazet? Wspaniay dzie! Jestemy w wiadomociach! Przeszam do oszklonej werandy i rzuciam si na kanap. Wstaam. Ptasiek zeskoczy na podog i czmychn z pola widzenia. Co tam Moultrie News. Winborne poszed na cao! Charleston Post and Courier. Chopak si pnie! Wiedziaam, e wymylam automatowi. Nie mogam si powstrzyma. Nic dziw... Jestem Emma zabrzmiaa niemrawo, jakbym j obudzia. Nic dziwnego, e ten may robak odda nikona. Mia drugi aparat. Moe cay zestaw! Tempe. Lustrzank w szortach! Szerokoktny w dugopisie! Miniaturk przymocowan do fiuta! Kto wie? Moe nakrci telewizyjny show sdowy! Skoczya? zapytaa Emma. Widziaa to? Tak. I? Rozwaaam trzaniecie suchawk. I co? Nie wciekasz si? Pewnie, e si wciekam. Mam wielki tyek na tym zdjciu. Ulya sobie? No tak, o to chodzio. eby sobie uly. Naszym celem jest zidentyfikowa szkielet. Gos Emmy brzmia ospale. Nagonienie moe pomc.

To jest twoja wersja z pitku. Nadal aktualna. Artyku Winbornea moe pomc zabjcy. Jeli jest zabjca. Moe go zmar z przedawkowania. Moe jego kolesie spanikowali i porzucili ciao tam, gdzie myleli, e nikt go nie znajdzie. Moe nie mamy nic groniejszego ni naruszenie siedemnastki* [siedemnastka rozdzia siedemnasty Kodeksu Prawa Karoliny Poudniowejobejmuje przepisy o wykroczeniach przeciwko porzdkowi publicznemu, zawiera m. in. przepisy dotyczce nielegalnego pozbycia si zwok (przyp. red.)]

Kupuj. Nielegalne pozbycie si zwok. Suchaj. Kto pewnie za nim tskni. Jeeli to kto std, moe przeczyta ten artyku i zadzwoni. Przyznaj. Wciekasz si, bo Winborne nas przechytrzy. Machnam rk w gecie Nie wierz w to. Boyd, kiedy si dziwi, podnosi brwi. Zrobi to teraz z bezpiecznej odlegoci w przejciu. Zobaczymy si jutro rano powiedziaa Emma. Weszam po schodach na gr do azienki. Oparam czoo na lustrze. Szko wydawao si bardzo chodne w zetkniciu z moj rozpalon skr. Cholerny wcibski reporter! Cholerny Winborne! Wcignam gboko powietrze i wypuciam powoli. Mam temperament. Przyznaj. Od czasu do czasu przesadzam. To przyznaj rwnie. Nie cierpi tego. I nie mog znie, gdy kto mnie przejrzy. Emma miaa racj. Artyku by korzystny. Winborne wykonywa swoj prac i zdoa nas przechytrzy. Wziam kolejny gboki wdech. Nie byam za na Winbornea. Byam za na siebie za to, e przechytrzy mnie plankton. Wyprostowaam si i spojrzaam w lustro, oceniajc. Orzechowe oczy, jasne, niektrzy mwi, e wyrane. Kurze apki pojawiy si w kcikach, cigle jednak oczy byy moim najmocniejszym punktem. Wysokie koci policzkowe, nos troch za may. Silna szczka. Par siwych wosw, ale gin w miodowym brzie. Daam krok do tyu dla peniejszego obrazu. Metr szedziesit siedem, pidziesit cztery kilo. W sumie niele, gdy na liczniku ju ponad czterdzieci. Zatrzymaam si na orzechowym spojrzeniu. Usyszaam znajomy gos w gowie. Rb, co do ciebie naley, Brennan. Zignoruj wszystko, co moe ci rozproszy i skoncentruj si. Wykonaj zadanie. To do ciebie naley. Wykonaj zadanie. Boyd przeszed obok, potrcajc moje kolano. Nastpny komentarz skierowaam do niego. Pieprzy Winbornea. Sier na psich brwiach zmierzwia si. I granic, ktr przekroczy. Boyd podnis pysk do gry w gecie penej zgody. Poklepaam go po gowie.

Przemyam twarz, zrobiam makija, zwinam wosy w kok i zbiegam na d. Napeniaam miski zwierzt, kiedy trzasny drzwi frontowe. Kochanie! Wrciem! Wszed Pete z kolejnymi zakupami. Planujesz spotkanie z caym oddziaem piechoty morskiej? Pete zasalutowa i odpowiedzia mottem korpusu amerykaskiej piechoty morskiej: Semper Fi. Jak poszo z Herronem? Wyjam soik marynowanych ledzi z siatki Petea i woyam do lodwki. Sigajc dookoa mnie, wzi butelk Sama Adamsa i otworzy j o uchwyt od szuflady. Zwalczyam ch zganienia go za to. Irytujce obyczaje Petea nie byy ju moim problemem. Czas upyn mi na rekonesansie powiedzia Pete. Nie zdoae do niego dotrze przetumaczyam. Nie. Co robie? Obejrzaem cae mnstwo modlitw i wykonywania radosnych dwikw w stron Pana. Kiedy show skoczy si, puciem w obieg zdjcie Helene. I? Okazali si by nadzwyczaj niespostrzegawczym stadem. Nikt jej nie pamita? Pete wycign zdjcie z kieszeni i pooy na stole. Podeszam, aby je obejrze. Zdjcie byo niewyrane, pewnie powikszenie z prawa jazdy albo paszportu. Patrzya z niego moda kobieta bez umiechu. Helene nie bya adna, a jej rysy twarzy wydaway si nijakie. Miaa przedziaek na rodku, a wosy byy zebrane z tyu na karku. Musiaam przyzna. Helene Flynn nie miaa w sobie nic, co mogoby j wyrni z tysica innych kobiet w jej wieku. Po wszystkim pogawdziem sobie z jej gospodyni powiedzia Pete ale niewiele si dowiedziaem. Helene bya mia, pacia czynsz na czas, adnych goci. Cho pod koniec wydawaa si czym poruszona, to jej odejcie byo zaskoczeniem. Dopki nie przysza koperta z pienidzmi za czynsz, kobieta nie miaa pojcia, e Helene wyjechaa. Ponownie spojrzaam na twarz ze zdjcia. Taka mao charakterystyczna. Zapytani wiadkowie dostarczyliby bezwartociowych opisw. redniego wzrostu. redniej wagi. Nie pamitam twarzy. Flynn nie mia adnych innych zdj swojej crki? zapytaam. adnych zrobionych po szkole redniej. Dziwne. Flynn to dziwak. Mwie, e wynaj detektywa. Pete skin gow. Byego glin z Charlotte-Mecklenburg o nazwisku Noble

Cruikshank. Cruikshank po prostu znikn? Przesta przesya raporty i odpowiada na telefony. Troch poszperaem. Cruikshank nie by wzorowym pracownikiem. Zosta wywalony z si w dziewidziesitym czwartym za uzalenienie od substancji odurzajcych. Co lubi? Czystego Jimmiego B. Cruikshank nie jest kandydatem na detektywa roku. Zdaje si, e ma ju na koncie ulatnianie si innym klientom. Bierze spraw i gotwk z gry i idzie w tango. Czy nie straciby przez to licencji? Najwyraniej Cruikshank nie zawraca sobie gowy papierami. To take byo rdem problemw, kiedy by w policji. Flynn nie wiedzia, e Cruikshank pi i nie posiada licencji? Flynn znalaz go w internecie. Ryzykowne. Ogoszenie Cruikshanka gosio, e specjalizuje si w osobach zaginionych. Tego wanie potrzebowa Flynn. Podoba mu si rwnie fakt, e Cruikshank pracowa w Charlotte i Charlestonie. Kiedy Flynn go zatrudni? W styczniu tego roku. Kilka miesicy po znikniciu Helene. Wedug Flynna ich ostatnia rozmowa miaa prawdopodobnie miejsce w marcu. Cruikshank powiedzia wtedy, e ledztwo posuwa si do przodu, ale nie zdradzi adnych szczegw. Potem nic. Gdzie Cruikshank chodzi w tango? Raz w Atlantic City. Raz w Vegas. Ale nie wszyscy jego klienci byli niezadowoleni. Wikszo, do ktrych dotarem, uwaaa, e im si opacio. Jak do nich dotare? Cruikshank da Flynnowi list z referencjami. Zaczem od tego, w miar kopania znalazem kolejnych. Co wiesz o ostatnich poczynaniach Cruikshanka? Nigdy nie zrealizowa ostatniego czeku od Flynna. To bya wypata za luty. Nie byo adnych operacji na jego karcie kredytowej ani na koncie od marca. Zalega z ponad dwudziestoma czterema tysicami na karcie, a mia cztery pidziesit dwa na koncie. Ostatni rachunek telefoniczny by opacony w lutym. Od tego czasu konto zostao zablokowane. Musia mie samochd. Nic o nim nie wiadomo. Komrka? Wyczona na pocztku grudnia za niepacenie. To nie by pierwszy raz. Detektyw bez komrki w tych czasach? Pete wzruszy ramionami. Moe go pracowa sam, telefonowa z domu. Rodzina?

Rozwiedziony. Nie ma dzieci. Rozstanie nie odbyo si w przyjaznej atmosferze. ona wysza ponownie za m i nie kontaktowaa si z nim od lat. Rodzestwo? Pete potrzsn gow. Cruikshank by jedynakiem, a rodzice nie yj. Pod koniec swojej pracy w policji sta si zupenym samotnikiem i z nikim nie trzyma. Wrciam do sprawy Kocioa. Jeli nie moesz dotrze do Herrona, to co teraz zamierzasz? Pete wskaza palcem w niebo. Nie obawiaj si, o pikna pani. otewski Erudyta wanie pochwyci trop. Pete, kiedy si poznalimy, studiowa prawo. Ju wtedy mia ten swj przydomek. Nigdy si nie dowiedziaam skd. Podejrzewaam, e sam go wymyli. Przewracajc oczami, wrciam do zakupw i woyam paczk fety do lodwki. Pete odchyli si w krzele i opar pity o brzeg stou. Ju chciaam zaprotestowa. Nie mj problem. Anne? Ona go tu zaprosia. A jak min twj dzie, cukiereczku? Wycignam Post and Courier, pooyam na stole i wskazaam artyku. Pete przeczyta tekst Winbornea. Hej, fajna aliteracja. Nieboszczyk pogrzebany na play. Czysta poezja. Rozumiem, e nie jeste zachwycona swoim studentem. Niczym nie jestem zachwycona. Nawet nie pomylaam o Topherze. Kiedy Winborne go dopad? Jak go skoni do wypowiedzi? Zdjcie nie jest ze. Spojrzaam gniewnie na Petea. O co chodzi z tym statkiem wycieczkowym? Nie wiem. Zapytasz j? Na pewno nie. Grillowana papryka, pasta z ososia i Ben & Jerry do lodwki i zamraalnika. Czekoladowe chrupki i pistacje do szafki. Obrciam si do Petea. Czowiek nie yje. Jego rodzina jeszcze o tym nie wie. Wedug mnie artyku Winbornea to napa na ich prywatno. Czy bardzo si myl? Pete wzruszy ramionami i osuszy swoje piwo. Wiadomoci to wiadomoci. Wiesz, czego ci trzeba? Czego? Ostronie. Pikniku. O trzeciej zjadam kanapk. Pete przesta koysa si na krzele, wsta, obrci mnie za ramiona i delikatnie wypchn z kuchni. Id wystaw oceny albo co tam masz do zrobienia. Spotkajmy si w altance o smej.

Nie wiem, Pete. Wiedziaam. A kada komrka w tylnej czci mzgu machaa czerwon flag. Pete i ja bylimy maestwem przez dwadziecia lat, w separacji dopiero od kilku. Cho nasze maestwo przeszo przez wiele prb, podanie nigdy nie osabo. Szalelimy zaraz po lubie. Cigle umielimy to robi z rwnym zapaem. Gdyby tylko Pete nie urwa si ze smyczy... Martwi mnie pocig do niego. Dobrze mi si ukadao z Ryanem. Nie chciaam zrobi niczego, co mogo narazi ten stan rzeczy na szwank. A ostatni wieczr spdzony z Petem zakoczy si po szczeniacku, na tylnym siedzeniu chevroleta. Ja wiem powiedzia Pete. Id. Pete... Ty musisz je. Ja musz je. Zrobimy to razem, plus troch piasku. Jest co gboko w mojej psychice, co czy jedzenie z wizi z ludmi. Kiedy jestem w domu sama, ywi si daniami na wynos albo mroonkami. W podry zamawiam do pokoju i jem posiki w towarzystwie Lettermana, Raymonda lub Oprah* [Letterman, Raymond, Oprah prezenterzy popularnych amerykaskich talkshow (przyp. red.)]

Towarzystwo brzmiao mio. A Pete by dobrym kucharzem. To nie randka, Pete. Oczywicie, e nie.

Rozdzia 7Przebrnam przez trzy prace i odpynam. Rozparta na poduszkach zawisam pomidzy jaw a seri krtkich snw. Bieganie po play. Ukadanie koci z Emm. W jednym siedziaam w kole na spotkaniu AA. By tam Ryan i Pete. I wysoki blond mczyzna. Rozmawiali, ale nie syszaam o czym. Nie potrafiam wyczyta nic z ich schowanych w cieniu twarzy. Zbudziam si w pokoju skpanym pomaraczowym blaskiem. Bryza szelecia palmami na dworze. Zegarek wskazywa sm dziesi. Poszam do azienki i poprawiam kok. W czasie snu moja grzywka postanowia si nastroszy. Pomoczyam j i za pomoc szczotki i suszarki sprbowaam doprowadzi wosy do porzdku. W poowie przerwaam. Po co? I po co dzi zawracaam sobie gow makijaem? Odoyam szczotk i pognaam na d. Dom Anne poczony jest z pla dugim drewnianym podestem biegncym nad wydmami. Altanka znajduje si w jego najwyszym punkcie. Pete ju tam by, pi wino, a ostatnie promienie zachodzcego soca ogrzeway jego wosy. Wosy Katy. Genetyczne echo byo tak silne, e zawsze gdy patrzyam na jedno, widziaam drugie. Byam boso, wic Pete nie sysza, e nadchodz. Wyszpera obrus, srebrne wieczniki, wazon w pki i kubeek z lodem. Przygotowa dwa nakrycia, a turystyczna lodwka staa na pododze. Zatrzymaam si nagle, zaskoczona nieoczekiwanym poczuciem straty. Nie kupuj teorii o istnieniu jedynej bratniej duszy, ale gdy spotkaam Petea, poczuam pocig o sile syntezy nuklearnej. ciskao mnie w odku za kadym razem, gdy nasze rce si musny. Walio mi serce, gdy spostrzegam jego twarz w tumie. Wiedziaam od pocztku, e Pete jest facetem, za ktrego wyjd. Spojrzaam na jego twarz teraz, pokryt zmarszczkami i opalon, z delikatnie podniesionym czoem. Budziam si dla niej przez ponad dwadziecia lat. Te oczy patrzyy z podziwem, gdy urodzia si nasza crka. Moje palce przebiegay po tej skrze tysice razy. Znaam kady por, kady misie, kad ko. Kad wymwk, jak te usta wymyliy. Kady raz, gdy prawda rozdzieraa moje serce. Nie ma mowy. Skoczone. Cze, stary. Pete wsta i obrci si na brzmienie mego gosu. Mylaem, e mnie wystawia. Przepraszam, zasnam. Stolik przy oknie? Usiadam. Pete z rcznikiem na ramieniu wycign dietetyczn col z kubeka z lodem, pooy sobie na nadgarstku i poda mi do sprawdzenia.

Wspaniay rocznik powiedziaam. Pete nala i zacz rozdziela jedzenie. Zimne krewetki w przyprawach. Wdzony oso. Saatka z homara. Marynowane szparagi. Brie. Pumpernikiel. Tapenada. Wtpi, czy mj eksm przeyby w wiecie bez delikatesw. Zajlimy si jedzeniem, obserwujc, jak promienie soca zmieniaj si z tego na pomaracz, a nastpnie przechodz w szaro. Ocean by spokojny, wygrywa symfoni falami wijcymi si delikatnie na brzegu. Od czasu do czasu jaka mewa zaskrzeczaa tu, by inna odpowiedziaa tam. Zakoczylimy ciastem cytrynowym, gdy szaro zmienia si w czer. Pete posprzta ze stou, a potem oboje oparlimy stopy o balustrad. Plaa ci suy, Tempe. Dobrze wygldasz. Pete te dobrze wyglda na jego wasny zmierzwiony i pognieciony sposb. Powtrzyam wczeniejsze ostrzeenie. To nie jest randka. Nie mog powiedzie, e wygldasz dobrze? Czysta niewinno. Przydymione te wiata zaczy pojawia si w domach stojcych wzdu wybrzea. Koczy si kolejny dzie. Ogldalimy w milczeniu, jak sona bryza czochra nam wosy. Kiedy Pete odezwa si ponownie, jego gos zdawa si by o ton gbszy. Trudno mi przypomnie sobie, dlaczego si rozstalimy. Poniewa jeste diabelnie irytujcy i spektakularnie niewierny. Ludzie si zmieniaj, Tempe. Kada odpowied na to zdawaa si gupia, wic sobie podarowaam. Czy kiedykolwiek my... Wtedy zadzwoni mj telefon. Wyowiam go z kieszeni i odebraam. Jak si ma najpikniejsza kobieta na tej planecie? Ryan. Dobrze. Opuciam nogi i obrciam si w krzele tyem do Petea. Praco