Reoviruslar, Noroviruslar ve diğer enterik viruslar

Dr Gökhan AYGÜN

Viral Gastroenteritler

• Viral gastroenteritler, özellikle fekal oral yolla bulaşır

• Alt yapı yetersizliği bulunan gelişmekte olan ülkelerde en yaygın hastalıklardan

• Tüm yaş gruplarında endemik ve zaman zaman epidemik

• Genellikle kendiliğinden iyileşir• Yaşlılarda ve bebeklerde öldürücü olabilir ! • Gelişmekte olan ülkelerde, beslenme

bozukluğu olan çocuklarda ölümlerden birinci derecede sorumlu !

Viral Gastroenterit

• Bulantı-kusma, ishal

• Hızlı başlangıç

• Genelde salgınlar şeklinde

• Bazen solunum sistemi bulguları ile

• Ateş olabilir

• İshal sulu, kokulu, bol

• Dışkıda lökosit yok !!!

Viral Gastroenteritler

Başlıca etkenler : :RotaVirus (RV)Kalisiviruslar:

Noroviruslar Sapoviruslar (SaVs),

Astroviruslar (AsV), Enterik adenoviruslar (AdV 40/41) (DNA)

Fırsatçı patojen olarak ishal etkeni olabilen viruslar

•CMV•HSV• VZV• HIV• …..

Barsakta saptanan fakat ishal ile ilişkisi olmayan viruslar

• Polio• Coxsackie A• Coxsackie B• Echo• Enteroviruses 68-71• Hepatitis A• Hepatitis E• Adenoviruses 1-39• Reoviruses

Rotavirus

Rotavirus Yapısı

Çıplak çift sarmal 11 segmentli RNA virus, 80 nm

VP6 (grup ve alt grup epitopları) A-G grupları

En fazla enfeksiyon etkeni A grubu , B,C daha az

RotavirusViral gastroenteritlerin % 50-80’inden sorumlu

(İnfantil gastroenterit)

Kışın daha sık

Üç yaşında % 80 antikor pozitif

Dünyada yılda 130 milyon dolayında ishal

500.000 -800.000 ölüm

Rotavirus

Fekal-oral yol ile bulaşma Oda ısısında, sularda, elde stabil kalabiliyor Hastanelerde salgınlar !!! Dezenfektanlara nisbeten dirençli

Dışkı ile kirlenmiş eller, çeşitli eşyalar ve oyuncaklarla kişiden kişiye direkt ya da indirekt temasla da bulaşabilir.

1111

Rotavirus

• Genellikle primer enfeksiyonlar 6-24 aylık bebeklerde görülür.

• Primer enfeksiyonlar oldukça ağır seyreder. • Bebeklerde ciddi dehidratasyonlara ve ölümlere

neden olur. • Farklı serotipler bulunması nedeniyle tekrar

oluşabilir. • Rotavirüs enfeksiyonlarında oluşan bağışıklık

kısa süreli olmaktadır. • Korunmada lokal IgA'lar ve interferon önemli

Rotavirus patogenez• Sindirim yolu ile bulaşır• Zarfsız olmaları nedeniyle mide asiditesine karşı dirençlidirler. • Virüs ince barsaklardaki villüslerin hücrelerinin sitoplazmasında

çoğalırlar. • Virüs çoğalmasına bağlı olarak barsak hücrelerinin transport

mekanizmaları bozulur. • Enfekte hücreler içindeki virüsler barsak lumenine dökülürler. • Buna bağlı olarak da virüs dışkı ile bol miktarda dışarı atılır.• Enfekte hücrelerin transport mekanizmaları bozulduğu için

sodyum ve glikoz absorbsiyonunda aksamalar olur. • Yani emilim tam olarak gerçekleşemez. • Dökülen enfekte hücrelerin yerlerini hemen yeni hücreler

almasına rağmen, bu hücreler olgunlaşmamış oldukları için bozulan transport mekanizmasını düzeltemezler.

• Buna bağlı olarak da hastalarda uzun süreli bol sulu ishal görülür.

Rotavirus Klinik

• İnkübasyon ortalama 48 saat• Kusma, ishal, karın ağrısı• Dışkıda kan ve mukus bulunmaz. • Ateş 38,5°C'ye kadar yükselebilir. • İshal ortalama 5-8 gün devam eder

(uzun süren ishal )

Genellikle 6-24 aylık bebeklerde ağır seyreder.

Erişkin grupta asemptomatik olabilir.

Rotavirus mortalite

Ölüm özellikle beslenme yetersizliği olan çocuklarda yüksek ( % 30 mortalite)

• Sıvı ve elektrolit kaybında ve özellikle tedavide yetersizlik yaşandığında mortalite yüksek

Rotavirus tanı

Örnekler hastalığın 3.-5. günlerinde alınmalı 7. günden sonra virus miktarı azalmakta

Elektron mikroskobu

İmmünelektron mikroskobisi (IEM)

* Teknik sorun !

Rotavirus tanı

• Hücre kültüründe üretim Zor, süre uzun• Nükleik asid temelli testler Dot Blot Hibridizasyon, PCR , RT-PCR,

multipleks PCR vb..,Sekans analizi (Dizi Analizi)

Serolojik TanıSerum ve dışkıda antikor ELISA ile (Ig A,M,G)Genelde epidemiyolojik ve aşı takibi

Rotavirus tanı

• Antijen saptanması:

Sıklıkla tercih edilen yöntem

ELISA yöntemi

Hızlı kromotografik yöntemler

Rotavirus tedavi

• Spesifik antiviral tedavi yok

• Rehidratasyon

(oral, intravenöz)

• Uzamış olgularda oral Immunglobulin ?

Rotavirus aşı

• Canlı, oral yoldan uygulanan aşılar

• 2-3 doz halinde

• 2-6 ay arasında

• 8 ay üzerinde yapılmamalıdır !

• Barsak tıkanması (intususepsiyon) riski !?

KKalialissivirusiviruslarlar

KalisiviruslarUfak RNA virusları, yüzeyde tipik çukurları olan

35nm çapında, zarfsız viruslar

Norovirus ve Sapovirus genusları

Besin ve su yolu ile bulaşAerosoller ile bulaş mümkün !>5 yaş %70-100 antikor

Norovirus 35 nm çapında

Esas yapısal protein (VP1)’e göre 5 genogrubu (GI, GII, GIII, GIV, GV)

GI, GII ve GIV insanlar için patojen

Gastroenterit epidemik salgınlarından sorumlu, genellikle erişkinler çocuklardan daha fazla etkilenir

NorovirusTek rezervuarı insan

Kabuklu deniz hayvanları ve diğer kontamine gıdalarla bulaş

Fekal-oral bulaş

Aerosol yayılım da mümkün

‘Kış kusma hastalığı’

Kusma belirgin, ishal şiddetli değil

Norovirus

Hastaneye yatan çocuklarda Norovirus gastroenterit prevalansı %6-48

CDC: Yılda 23 milyon akut gastroenterit olgusu Bütün olguların 1/3’ü

İmmunsupresif olgularda( öz transplantasyon) uzamış viral salınım ( >10 gün)

Hastane kaynaklı NorovirusHastane kaynaklı Norovirus

Viral antijenler donmuş gaita örneklerinde ELISA ile araştırılmış

Virus (%)olguRv 20NoV 60NoV+RV 13 NoV+astrovirus 7

RV, AdenoV, NoV ve AstroVların araştırılması hastane kaynaklı pediatrik viral gastroenterit enfeksiyonlarının önlenmesinde gerekli

J. Clin. Microbiol. 48:5; 2010

Norovirus tanı

• Dışkı, kusma örneğinde virus:

RT-PCR

Elektron miksoskopisi

Antijen tayini (ELISA)

• Antikor tayini: tanı için uygun değil

SapovirusEsas olarak küçük çocuklar etkileniyor

Norovirusa kıyasla daha hafif seyretmekte

5 yaş civarındaki çocukların çoğunda antikor var **Sapovirus enfeksiyonunun çok yaygın **Genelde sporadik ve asemptomatik

Fekal-oral bulaşmaİnkübasyon 24-48 saatYıl boyu , kış mevsiminde pik

Pediatr Infect Dis J 30; 2011

Astrovirus Yıldız görünümünde, 28 nm

Küçük çocuklar ve yeni doğanlarda gastroenterit

Klinik RV ve adenovirusa benzer

Üç yaş civarındaki çocukların çoğunda antikor

E.M ile tanı zor

Son yıllarda ELISA testleri

Diğer Muhtemel Diyare Etkeni Virusları

Coronaviruslar, Toroviruslar, Aichi Virus

RNA virusları taç görünümünde

Halen gastroenteritle ikna edici bir ilişkisi gösterilmemiş

Small Round Viruses

Ufak virus benzeri partiküller , 22-28nm çapında

Muhtemelen parvoviruslar, enteroviruslar, veya

Kübik bakteriofajlar

Endemik ve epidemik gastroenterit olgularında görülmekte ??