Upload
others
View
23
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
REPUBLIKA E SHQIPEumlRISEuml BASHKIA KUCcedilOVEuml
Adresa Lagjia nr1 Blloku ldquoT Skendordquo Kuccediloveuml ShqipeumlriTel+35531123306 e-mail bashkiakucoveyahoocom web wwwbashkiakucovegoval
DOKUMENTI I RAPORTIT PEumlRFUNDIMTAR TEuml VLEREumlSIMIT STRATEGJIK
MJEDISOR TEuml PLANIT TEuml PEumlRGJITHSHEumlM TEuml TERRITORIT TEuml BASHKISEuml
30 Shtator 2016
Peumlrgatitur nga Arta Alla Eksperte mjedisi dhe zhvillimi rural
Rodion Gjoka Inxhinier mjedisi Kristi Bashmili Menaxhim mjedisi urban
Xhesika Hoxha Inxhiniere mjedisi Silvi Jano Ekspert i planifikimit teuml peizazhit
Ani Shtylla Ekspert i GIS dhe planifikimit Renisa Muka Iris Hyka dhe Ada Lushi Eksperteuml teuml peumlrpunimit grafik
Imeldi Sokoli dhe Zenel Bajrami Eksperteuml teuml planifikimit teuml territorit Prof Sherif Lushaj Ekspert i bujqeumlsiseuml e mjedisit Ccedilertifikateuml me Vendimin nr 6 Nr 006Regj
PhD Rudina Toto Eksperte planifikimi mjedisor Ccedilertifikateuml me Vendimin nr 12 Nr 246Regj
1
Tabela Peumlrmbajtjes
Paratheumlnie 12
Peumlrmbledhje Jo-Teknike 13 1 Hyrje 13
11 Qeumlllimi i dokumentit teuml Vlereumlsimit Strategjik Mjedisor 14 12 Objektivat Mjedisore teuml VSM-seuml dhe ndikimet e mundshme 14 13 Metodologjia peumlr hartimin e VSM-seuml Procesi 15 14 Kuadri ligjor i VSM-seuml 16
2 Analiza e territorit teuml Bashkiseuml Kuccediloveuml 16 21 Situata mjedisore 16 22 Sheumlrbimet publike 20 23 Ndyshimet klimatike dhe rreziqet 21
3 Vlereumlsimi i ndikimit neuml mjedis teuml propozimeve teuml PPV-seuml 21 4 Masat 25
41 Masat gjateuml zbatimit teuml PPV-seuml 25 42 Masa teuml peumlrgjithshme mbrojteumlse peumlr mjedisit 26
1 Qeumlllimi i dokumentit teuml Vlereumlsimit Strategjik Mjedisor teuml Bashkiseuml Kuccediloveuml 31 11 Objektivat Mjedisore teuml VSM-seuml dhe ndikimet e mundshme 31 2 Metodologjia peumlr hartimin e VSM-seuml 35 21 Procesi 35 22 Kuadri ligjor 37 23 Grumbullimi i informacionit dhe analizat e kryera 41 24 Format e vlereumlsimit 47 3 Peumlrmbledhje Planit teuml Peumlrgjithsheumlm V endor 51 31 Vizioni dhe Objektivat strategjike 51 32 Plani i Zhvillimit teuml Territorit 70
321 Plani i propozimeve territoriale 70 322 Sheumlrbimet dhe infrastrukturat publike 83 323 Hapat peumlr zbatimin e PPV-seuml 93
4 Analiza mjedisore e territorit teuml Bashkiseuml Kuccediloveuml 104 41 Analizeuml e peumlrgjithshme e territoit 104
411 Kushtet gjeomorfologjike teuml territorit 104 412 Rreziku gjeologjik 110
42 Metabolizmi i territorit 122 43 Burimet ujore 133
431 Burimet ujore sipeumlrfaqeumlsore 133 432 Burimet ujore neumlntokeumlsore 152
44 Ajri 164 45 Pyjet peizazhi zonat e mbrojtura dhe biodiversiteti 174
451 Pyjet dhe kullotat 174 452 Peizazhi 178 453 Zonat e Mbrojtura 185 454 Biodiversiteti 188
46 Toka 197 461 Peumlrdorimi i Tokeumls 197 462 Toka Bujqeumlsore 198
47 Sheumlrbimet publike 206 471 Furnizimi me ujeuml dhe ujeumlrat e ndotura 206 472 Mbetjet e ngurta 215
48 Ndyshimet klimatike dhe rreziqet 227 49 Trasheumlgimia historike dhe kulturore 234
2
410 Zona e nxehta mjedisore dhe aktiviteti industrial 235 5 Vlereumlsimi mjedisor i ndikimit teuml PPV-seuml 252 51 Detyrimet ligjore e institucionale 252 52 Vlereumlsimi i Planit teuml zhvillimit teuml territorit 260
521 Procesi i vlereumlsimit 260 522 Vlereumlsimi i ndikimit neuml mjedis i Planit teuml propozimeve territoriale 265 523 Vlereumlsimi i peumlrputhshmeumlriseuml seuml propozimeve teuml PPV-seuml 271 524 Vlereumlsimi i projekteve teuml veccedilanta teuml PPV-seuml 283 525 Ndikimi i peumlrgjithsheumlm i Planit sipas OM-ve 289
53 Peumlrmbledhje e vlereumlsimit teuml propozimeve teuml PPV-seuml 292 6 Masat mbrojteumlse peumlr mjedisin 296 61 Masa peumlr parandalimin e zbutjen e ndikimeve mjedisore teuml propozimeve teuml PPV-seuml 296 62 Masa peumlr mbrojtjen e burimeve ujore 299
621 Masa mbrojteumlse peumlr burimet ujore sipeumlrfaqeumlsore 299 622 Masa peumlr mbrojtjen e burimeve ujore neumlntokeumlsore (akuifereumlt) 303
63 Masa peumlr mbrojtjen e peizazhit biodiversitetit dhe zonave teuml mbrojtura 307 631 Masa peumlr mbrojtjen e peizazhit 307 632 Masa peumlr mbrojtjen e biodiversiteti 311 633 Masa peumlr menaxhimin e Zonave teuml Mbrojtura 314
64 Masa peumlr peumlrmireumlsimin e mbrojtjen e cileumlsiseuml seuml ajrit 316 65 Masa peumlr mbrojtjen e tokeumls 320
651 Masat peumlr mbrojtjen e tokeumlsterritorit 320 652 Masa peumlr mbrojtjen e tokeumls bujqeumlsore 322
66 Masa peumlr mbrojtjen e pyjeve e kullotave 324 67 Masa peumlr trajtimin e z onave teuml n xehta mjedisore 326 7 Plani i veprimit peumlr zbatimin e masave mbrojteumlse mjedisore 327 71 Plani i veprimit monitorimi treguesit e vlereumlsimit e institucionet e monitorimit 327 72 Ccedileumlshtjet institucionale ligjore dhe instrumentet qeuml lidhen me masat mjedisore 335 Shtojca 1 Lista e InstitucioneveBashkeumlpuneumltoreumlve teuml kontaktuar 340
Shtojca 2 Materiale nga Deumlgjesat me Publikun 341
Lista e Figurave
Figura 1 Procesi i hartimit dhe miratimit teuml VSM-seuml peumlr PPV-neuml e Bashkiseuml Kuccediloveuml 15
Figura 2Perdorimi i tokeumls 20
Figura 3 Procesi i hartimit dhe miratimit teuml VSM-seuml peumlr PPV-neuml e Bashkiseuml Kuccediloveuml 35
Figura 4 Vizioni i peumlrgjithsheumlm i Bashkiseuml Kuccediloveuml 52
Figura 5 Fashat qendeumlrsiteuml dhe zonat e Bashkiseuml Kuccediloveuml 53
Figura 6 Karakteri i vendbanimeve 57
Figura 7 Peumlrdorimi i propozuar i tokeumls 71
Figura 8 Harta e sistemit aktual teuml furnizimit me ujeuml dhe propozimeve teuml reja Bashkia Kuccediloveuml 87
Figura 9 Harta e sistemit aktual teuml sheumlrbimit me kanlaizime dhe propozimeve teuml reja B ashkia Kuccediloveuml 90
Figura 10 Harta e situateumls ekzistuese dhe propozimeve mbi menaxhimin e mbetjeve 91
Figura 11 Fazimi i njeumlsive strukturore 94
3
Figura 12 Fazimi i ndeumlrhyrjeve neuml rrjetin rrugor 95
Figura 13 Pozicioni gjeografik i Bashkiseuml Kuccediloveuml 104
Figura 14 Relievi neuml Bashkineuml e Kuccediloveumls 106
Figura 15 Harta klimatike 106
Figura 16 Analiza e mbivendosjes seuml hidrogjeologjiseuml dhe hidrografiseuml 108
Figura 17 Elementet e forteuml neuml territor 110
Figura 18 Zonimi gjeoteknik i Shqipeumlriseuml dhe Kuccediloveumls 112
Figura 19 Rreumlshqitjet neuml Bashkineuml Kuccediloveuml 113
Figura 20 Erozioni neuml Bashkineuml Kuccediloveuml 114
Figura 21 Digat e prishura peumlrgjateuml lumit teuml Lumbardheumls neuml NjA-neuml Lumas 114
Figura 22 Punimi i tokeumls bujqeumlsore me zhveshje teuml saj neuml Bashkineuml Kuccediloveuml 116
Figura 23 Veumlllimi i rezervuaritdigeumls mbushur me erozion () 117
Figura 24 Rrezikshmeumlria e peumlrmbytjeve neuml vend peumlr periudheuml rikthimi 100 vjet 120
Figura 25 Harta e rrezikut teuml peumlrmbytjes seuml Ulteumlsireumls Pereumlndimore me rikthim 100 vjet 121
Figura 26 Harta e fluksit teuml energjiseuml neuml rajon 122
Figura 27 Fluksi i ujit (ujeumlrat neumlntokeumlsore d he s ipeumlrfaqeumlsore) neuml ra jon 123
Figura 28 Fluksi i energjiseuml (prodhimi dhe konsumi) 127
Figura 29 Njeumlsiteuml ekonomike familjare sipas llojit kryesor teuml energjiseuml seuml peumlrdorur peumlr ngrohje dhe zoneumls urbane dhe rurale neuml qarkun e Beratit 128
Figura 30 Fluksi i ujit (konsumi i ujit teuml pijsheumlm zonat e mbulimit me sheumlrbimin e ujeumlsjelleumlsit) 129
Figura 31 Fluksi i ushqimit prodhimet dhe konsumi (treg e eksport) peumlr qarkun e Beratit 130
Figura 32 Fluksi i prodhimeve bujqeumlsore neuml bashkineuml e Kuccediloveumls 131
Figura 33 Fluksi i prodhimeve blegtorale neuml bashkineuml e Kuccediloveumls 131
Figura 34 Fluksi i bujqeumlsiseuml qarku Berat 2014 132
Figura 35 Fluksi i mbetjeve neuml bashkineuml e Kuccediloveumls 133
Figura 36 Lumenjteuml dhe rezervuareumlt kryesoreuml neuml Bashkineuml Kuccediloveuml 134
Figura 37 Profilet e monitorimit teuml gjendjes seuml shtratit teuml lumenjve neuml basenin e Semanit 135
Figura 38 Thellimi i shtratit teuml Semanit e Osumit peumlr shkak teuml erozionit fundor 136
Figura 39 HEC-et neuml Pellgun e lumit Seman 139
Figura 40 Harta e marrjes seuml kampioneve peumlr vlereumlsim neuml lumin Osum 142
Figura 41 pH dhe peumlrccedilueshmeumlria elektrike neuml Basenin e Semanit 143
Figura 42 Vlerat e Nevojeumls Biologjike peumlr Oksigjen dhe oksigjeni i tretur (DO) neuml Basenin e Semanit 144
Figura 43 Leumlnda e ngurteuml e tretur dhe pezull neuml Basenin e Semanit 144
Figura 44 Nitratet dhe nitritet neuml ujeuml neuml Basenin e Semanit 145
Figura 45 Niveli i baktereve koliforme Baseni i Semanit 146
Figura 46 Metalet e reumlnda neuml Basenin e Semanit 146
4
Figura 47 Shkarkimi i ujeumlrave teuml ndotura urbane neuml kanale e lumenj 148
Figura 48 Foto nga rruga hyreumlse peumlr neuml NjA Lumas 150
Figura 49 Akuifereumlt neuml Bashkineuml Kuccediloveuml 152
Figura 50 Lloji dhe shtrirja e akuifereumlve neuml Qarkun e Beratit 152
Figura 51 Akuifereumlt neuml Bashkineuml e Kuccediloveumls 155
Figura 52 Harta e puseve teuml nafteumls dhe e Akuiferit Kuaternar teuml Beratit 158
Figura 53 Zonat me shpim horizontal (majtas) dhe teknologjia e peumlrmbytjes me polimer dhe ujeuml djathtas (Water and Polymer Flooding) 161
Figura 54 Vlerat ditore teuml treguesve teuml monitoruar neuml vitin 2014 164
Figura 55 Sasia e CO2 qeuml shkarkohet neuml ajeumlr peumlr ccedildo liteumlr benzineuml e nafteuml 166
Figura 56 Numri i makinave neuml Shqipeumlri peumlr 1000 banoreuml ndeumlr vite 167
Figura 57 Numri i pasagjereumlve dhe tonazhi i mallrave qeuml transportohen me tren neuml Shqipeumlri 167
Figura 58 Numri i mostrave teuml leumlndeumls djegeumlse teuml analizuara 168
Figura 59 Peumlrmbajtja e squfurit neuml nafteuml dhe benzineuml (numri i mostrave neuml ) 169
Figura 60 Numri i makinave (neuml ) qeuml shkarkojneuml CO e HC mbi vlerat e lejuara neuml ajeumlr sipas vitit teuml prodhimit 170
Figura 61 Harta e fondit pyjor 176
Figura 62 Harta e tipologjive teuml Peizazhit (Fashat) 179
Figura 63 Harta e tipologjive teuml peizazhit dhe fondi pyjor 179
Figura 64 Harta peizazhistike dhe rrugeumlt 180
Figura 65 Zoneuml ripariane e kultivuar peumlr bujqeumlsi Rezervuari i Kozareumls 181
Figura 66 Rrip i gjelbeumlr me bimeumlsi teuml uleumlt peumlrgjateuml njeuml kanali vaditeumls 182
Figura 67 Harta e Elementeve Peizazhistike 182
Figura 68 Harta e rrezikut ndaj elementeve peizazhistike 184
Figura 69 NjA Lumas Kuccediloveuml 186
Figura 70 Burimi i Sinecit me shkeumlmbinj geumllqeroreuml pllakoreuml 187
Figura 71 Numri i llojeve teuml floreumls dhe shpendeumlve teuml rrezikuar neuml shkalleuml vendi 189
Figura 72 Konfliktet kryesore teuml peumlrdorimeve t euml t okeumls 201
Figura 73 Pus-shpimet dhe zonat e banuara 202
Figura 74 Tokeuml bujqeumlsore Kozareuml 204
Figura 75 Skema e furnizmit me ujeuml nga UK-ja Kuccediloveuml 207
Figura 76 Zonat e sheumlrbyera nga UKKuccediloveuml 212
Figura 77 Shtrirja e rrjetit teuml ujeumlsjelleumlsit neuml Kuccediloveuml qytet 213
Figura 78 Vend-depozitimi mbetjeve urbane Bashkia Kuccediloveuml 216
Figura 79 Projeksioni i gjenerimit teuml mbetjeve urbane neuml Bashkineuml Kuccediloveuml 218
Figura 80 Ndryshimet neuml sipeumlrfaqe teuml vend-depozitimit neuml harkun kohor 2003-2015 218
Figura 81 Foto nga vend-depozitimi i mbetjeve Rreth Tapi Perondi-Bashkia Kuccediloveuml 219
5
Figura 82 Sasia e mbetjeve prodhuar gjateuml viteve 2003-2015 Bashki e rang vendi 221
Figura 83 Mbetje peumlrreth pusit teuml nafteumls dhe shkarkime neuml kanalet kulluese Kuccediloveuml 224
Figura 84 Zona e ish-UPN-seuml dhe Projekti i Rehabilitimit 224
Figura 85 Skenareumlt e parashikimit teuml rritjes seuml temperatureumls 228
Figura 86 Foto nga venddepozitimi i mbetjeve Bashkia Kuccediloveuml 235
Figura 87 Ndryshimet e sipeumlrfaqes seuml vend-depozitimit neuml harkun kohor 2003-2015 236
Figura 88 Shtrirja e kanalit teuml Dikatreumls ndash Kuccediloveuml 236
Figura 89 Ish-zona e UPN-seuml Kuccediloveuml 237
Figura 90 Ish-zona e UPN-seuml Projekti i Rehabilitimit Kuccediloveuml 238
Figura 91 Depoziteuml dekantimi me ndarje teuml lire (majtas) me dy faza (djathtas) 241
Figura 92 Mbetje teuml leumlngeumlta industriale nga puset e nafteumls 244
Figura 93 Puset e nafteumls neuml Akuiferin e Beratit 248
Figura 94 Foto nga deumlgjesa e pareuml me publikun 345
Figura 95 Listprezenca nga deumlgjesa e pareuml me publikun 346
Figura 96 Foto nga deumlgjesa e dyteuml publike VSM-seuml Bashkia Kuccediloveuml 349
Figura 97 Listprezenca nga deumlgjesa e dyteuml publike e VSM-seuml Bashkia Kuccediloveuml 350
Lista e Tabelave
Tabela 1 Peumlrputhshmeumlria peumlrfundimtare e Planit me Objektivat Mjedisoreuml 23
Tabela 2 Peumlrputhshmeumlria peumlrfundimtare e Planit me Objektivat Mjedisoreuml 24
Tabela 3 Kuadri ligjor peumlr mbrojtjen e mjedisit 38
Tabela 4 Formati i inventarit paraprak teuml informacionit peumlr VSM-neuml 42
Tabela 5 Pesha specifike e elementeumlvekritereve teuml vlereumlsimit 48
Tabela 6 Vlereumlsimi sasior konvencional e cileumlsor i ndikimit neuml mjedis 49
Tabela 7 Paraqitja peumlrfundimtare e vlereumlsimit 49
Tabela 8 Vlereumlsimi i peumlrputhshmeumlriseuml mes objektivave teuml Planit dhe teuml VSM-seuml 50
Tabela 9 Vlerat e peumlrdorura neuml vlereumlsimin e peumlrputhshmeumlriseuml mes objektivave teuml Planit dhe atyre teuml VSM-seuml 51
Tabela 10 Zonat e bashkiseuml seuml Kuccediloveumls 72
Tabela 11 Standardet dhe parametrat aktualeuml dhe teuml propozuar teuml gjelbeumlrimit neuml qytetin e Kuccediloveumls 74
Tabela 12Fazimi i Projekteve 96
Tabela 13 Vlereumlsim teorik peumlr nivelin e erozionit potencial neuml tokat bujqeumlsore neuml vend 116
Tabela 14 Zonat e peumlrmbytura neuml dimrin e viteve 1962-1963 118
Tabela 15 Karakteristikat kryesore hidrologjike teuml pellgjeve ujeumlmbledheumlse teuml lumenjve meuml teuml meumldhenj neuml vend 118
Tabela 16 Lumenjteumlpeumlrrenjteuml e vegjeumll me prirje peumlr peumlrmbytje neuml basenet Shkumbin Seman e Vjoseuml 119
6
Tabela 17 Zonimi i rrezikut teuml peumlrmbytjeve neuml Shqipeumlri peumlr periudheuml rikthimi 100 vjet 120
Tabela 18 Pasojat e peumlrmbytjes peumlr periudheuml rikthimi 100-vjet neuml Ish-Rrethin e Kuccediloveumls 121
Tabela 19 Sasia e energjiseuml seuml prodhuar neuml territorin e qarkut Berat 2011 125
Tabela 20 Rezultatet e regjistrimit teuml popullsiseuml dhe banesave 2011 126
Tabela 21 Bilanci i energjiseuml elektrike 2011 127
Tabela 22 Njeumlsiteuml ekonomike familjare sipas llojit kryesor teuml energjiseuml seuml peumlrdorur peumlr ngrohje dhe zoneumls urbane dhe rurale neuml qarkun e Beratit 128
Tabela 23 Prodhimtaria bujqeumlsore e blegtorale neuml bashkineuml e Kuccediloveumls 130
Tabela 24 Prodhimet dhe konsumi (treg dhe eksport) peumlr qarkun e Beratit 131
Tabela 25 Vendndodhja e profileve teuml monitorimit 135
Tabela 26 Erozioni fundor ndeumlr vite neuml lumenjteuml Osum dhe Seman 136
Tabela 27 HEC-et neuml Basenin e Lumit Seman 137
Tabela 28 HEC-et neuml Lumin Devoll 139
Tabela 29 Pikat e monitorimit 142
Tabela 30 Fshatrat pa sistem furnizimi me ujeuml teuml pijsheumlm 154
Tabela 31 Ujeumlsjelleumlsit e Bashkiseuml Kuccediloveuml dhe pus-shpimet e tyre 156
Tabela 32 Bilanci i gjelbeumlrimit publik neuml Bashkineuml Kuccediloveuml 165
Tabela 33 Rezultatet e monitorimit teuml cileumlsiseuml seuml leumlndeumls djegeumlse neuml Shqipeumlri 168
Tabela 34 Kategoriteuml e peumlrdorimit teuml fondit pyjor dhe kullosor neuml peumlrqindje 174
Tabela 35 Ndarja e proneumlsiseuml seuml sipeumlrfaqes pyjore ne Bashkineuml Kuccediloveuml 174
Tabela 36 Shpeumlrndarja e ekonomive pyjore neuml Bashkineuml Kuccediloveuml 175
Tabela 37 Fondi pyjor dhe kullosor sipas viteve 1984-1985 dhe 2007 177
Tabela 38 Kategoriteuml e zonave teuml mbrojtura sipas karakteristikave 185
Tabela 39 Numri i llojeve teuml floreumls dhe shpendeumlve teuml rrezikuar neuml Shqipeumlri 189
Tabela 40 Tregues teuml peumlrgjithsheumlm teuml floreumls dhe fauneumls neuml Shqipeumlri e neuml Bashkineuml Kuccediloveuml 190
Tabela 41 Speciet floristike teuml rrezikuara neuml Bashkineuml Kuccediloveuml 192
Tabela 42 Speciet e rrezikuara neuml Bashkineuml Kuccediloveuml 194
Tabela 43 Kategoriteuml bazeuml teuml peumlrdorimit teuml tokeumls sipas sipeumlrfaqes 197
Tabela 44 Sipeumlrfaqja e tokeumls bujqeumlsore neuml Bashkineuml Kuccediloveuml sipas NjA-ve 198
Tabela 45 Sipeumlrfaqja e kultivuar sipas kulturave bujqeumlsore dhe prodhimtaria bujqeumlsore e Bashkiseuml Kuccediloveuml neuml raport me ateuml teuml Qarkut Berat 198
Tabela 46 Prodhimi neuml ton i prodhimeve blegtorale neuml Bashkineuml Kuccediloveuml 199
Tabela 47 Vlereumlsim teorik peumlr nivelin e erozionit potencial neuml tokat bujqeumlsore teuml Shqipeumlriseuml 200
Tabela 48 Rritja e numrit teuml fermave teuml pluguara me traktor 205
Tabela 49 Rritja e sasiseuml seuml peumlrdorur teuml plehrave kimike neuml vend 205
Tabela 50 Prurja mesatare e burimeve teuml ujit neuml Bashkineuml Kuccediloveuml 207
Tabela 51 Volumi i depozitimit dhe furnizimi e popullateumls me ujeuml teuml pijsheumlm 208
Tabela 52 Teuml dheumlna magjistrale mbi situateumln e sistemit teuml furnizimit me ujeuml teuml pijsheumlm 208
7
Tabela 53 Sheumlrbimi i furnizimit me ujeuml teuml pijsheumlm peumlr NjA-teuml dhe fshatrat 209
Tabela 54 Pus-shpimet neuml Bashkineuml Kuccediloveuml 210
Tabela 55 Gjendja e tubacione teuml rrjetit teuml furnizimit me ujeuml 212
Tabela 56 Gjendja e tubacione teuml rrjetit teuml furnizimit me ujeuml 214
Tabela 57 Sasia e mbetjeve urbane teuml prodhuara neuml Bashkineuml Kuccediloveuml dhe neuml rang vendi 217
Tabela 58 Prodhuesit e mbetjeve spitalore 221
Tabela 59 Aktivitete qe prodhojneuml mbetje industriale (sipas lejeve mjedisore) 222
Tabela 60 Skenaret e parashikimit teuml rritjes seuml temperatures (Referuar Tem Mes 1990) 228
Tabela 61 Fenomenet ekstreme teuml parashikuara deri neuml vitin 2100 neuml rajonet bregdetare 229
Tabela 62 Numri i diteumlve me fenomene ekstreme teuml motit neuml vit Parashikime 229
Tabela 63 Ndryshimi i regjimit teuml reshjeve (neuml ) neuml krhasim me vitin 1990 230
Tabela 64 Rezervat nafteumlmbajteumlse neuml Bashkineuml Kuccediloveuml 239
Tabela 65 Detyrimet ligjore e institucionale 252
Tabela 66 Objektivat mjedisoreuml 261
Tabela 67 Pesha specifike e elementeumlvekritereve teuml vlereumlsimit 262
Tabela 68 Shembull Pikeumlt e grumbulluara nga 6 kriteret e ndikimit peumlr OM1 (Ajeumlr) 263
Tabela 69 Vlereumlsimi sasior konvencional e cileumlsor i ndikimit neuml mjedis 263
Tabela 70 Konvertimi i pikeumlve teuml ndikimit teuml projektit neuml pikeuml peumlrputhshmeumlrie 264
Tabela 71 Vlerat e peumlrdorura neuml vlereumlsimin e peumlrputhshmeumlriseuml mes objektivave teuml Planit dhe atyre teuml VSM-seuml 264
Tabela 72 Peumlrputhshmeumlria e shprehur neuml vlera numerike dhe vlereumlsimi cileumlsor peumlrkateumls 264
Tabela 73 Vlereumlsimi i peumlrputhshmeumlriseuml O1 Zhvillim i qeumlndruesheumlm social-ekonomik 265
Tabela 74 Objektivat e programet e Planit 265
Tabela 75 Vlereumlsimi i ndikimit neuml mjedis teuml O1 Zhvillim i qeumlndruesheumlm social-ekonomik 266
Tabela 76 Vlereumlsimi i ndikimit neuml mjedis teuml O2 Zhvillimi Infrastruktureumls Lokale dhe Aksesit 268
Tabela 77 Vlereumlsimi i ndikimit neuml mjedis teuml O3 Mbrojtja e zhvillimi i qeumlndruesheumlm i mjedisit 269
Tabela 78 Vlereumlsimi i ndikimit neuml mjedis teuml O4 Zhvillim bujqeumlsor e rural 270
Tabela 79 Peumlrputhshmeumlra e objektivave mjedisore me projektet strategjike 271
Tabela 80 Peumlrputhshmeumlria e objektivave dhe progameve teuml planit me OM-teuml 282
Tabela 81 Peumlrputhshmeumlria e objektivave (neuml ) 282
Tabela 82 Vlereumlsimi i projektit 283
Tabela 83 Peumlrputhshmeumlria e projektit me objektivat mjedisore 284
Tabela 84 Vlereumlsimi i Ndikimit neuml Mjedis i projektit 285
Tabela 85 Peumlrputhshmeumlria e projektit me objektivat mjedisore 286
Tabela 86 Vlereumlsimi i Ndikimit neuml Mjedis i projektit 287
Tabela 87 Peumlrputhshmeumlria e projektit me objektivat mjedisore 287
8
Tabela 88 Vlereumlsimi i Ndikimit neuml Mjedis i projektit 288
Tabela 89 Peumlrputhshmeumlria e projektit me objektivat mjedisore 288
Tabela 90 Peumlrputhshmeumlria peumlrfundimtare e Planit me Objektivat Mjedisoreuml 294
Tabela 91 Peumlrputhshmeumlria peumlrfundimtare e Planit me Objektivat Mjedisoreuml 295
Tabela 92 Projektet e propozuara neuml PPV peumlr mbrojtjen e lumenjve302
Tabela 93 Projektet e planifikuara neuml PPV qeuml synojneuml peumlrmireumlsimin e peizazhit 311
Tabela 94 Projektet e planifikuara neuml PPV peumlr peumlrmireumlsimin e biodiversitetit 313
Tabela 95 Kategoriteuml e zonave teuml mbrojtura teuml propozuara neuml Bashkieuml Kuccediloveuml sipas karakteristikave315
Tabela 96 Shkalla e mbrojtjes dhe dometheumlnia (veprimtariteuml e ndaluara) 315
Tabela 97 Projektet e propozuara neuml PPV qeuml synojneuml peumlrmireumlsimin e cileumlsiseuml seuml ajrit 319
Tabela 98 Projektet e planifikuara neuml PPV peumlr mbrojtjen e tokeumls324
Tabela 99 Projektet e planifikuara neuml PPV peumlr shtimin e zonave pyjore 325
Tabela 100 Projektet e planifikuara neuml PPV peumlr rehabilitimin e vatrave teuml nxehta mjedisore 326
Tabela 101 Programi i monitorimit teuml mjedisit gjateuml zbatimit teuml projekteve teuml PPV-seuml330
Tabela 102 rekomandime peumlr peumlrmireumlsimin e monitorimit teuml mjedisit 339
Lista e Shkurtimeve
AKM Agjencia Kombetare e Mjedisit
AKPT Agjencia Kombetare e Planifikimit teuml Territorit
ARM Agjencia Rajonale e Mjedisit
BB Banka Boterore
BE Bashkimi Evropian
BMA Bimet medicinale dhe aromatike
BTEX Benzen Toluen Etilbenzen dhe Ksilol
ERE Enti Rregullator i Energjise
GHG Shkarkimet e gazeve sere
GHG Shkarkimet e gazeve sere
HCFC Hidrogjen flourklorkarbonet
IAP Gazesjellesi Joniano-Adriatik
IEA Zona me Rendesi Ekologjike
INSTAT Instituti i Statistikave
IOM Organizata Nderkombetare per Migrimin
9
IPA Instrumenti per Asistencen e Para-Anetaresimit
ITUN Impiant i Trajtimit teuml Ujerave teuml Ndotur
KE Komisioni Evropian
KEE Keshilli Ekonomik Evropian
Kfw Banka Gjermane per Zhvillim
KKT Keshilli Kombetar i Territorit
KM Keshilli i Ministrave
LAeq Niveli i zhurmave urbane
METE Ministria e Ekonomise Tregtise dhe Energjetikes
MM Ministria e Mjedisit
MZHU Ministria e Zhvillimit Urban
MZHU Ministria e Zhvillimit Urban
NBSAP Strategjia Kombetare e Biodiversitetit dhe Plani i Veprimit
NBSAP Strategjia Kombetare e Biodiversitetit dhe Plani i Veprimit
NMVOC Perberes organike teuml paqendrueshem pa-metan
OBSH Organizata Boterore e Shendetesise
OM Objektiv Mjedisor
OP Objektiv i Planit
PBB Prodhimi i Brendshem Bruto
PCBPCT Bifenile teuml poliklorinuara Trifenile teuml poliklorinuara
PLGP Projekti i Planifikimit dhe Qeverisjes Vendore
PINS B Plani i Integruar Ndersektorial per Bregdetin
PKIE Plani Kombetar per Integrimin Evropian
PKPZM Programi Kombetar i Punes per Zonat e Mbrojtura
PPV Plani i Pwrgjithshwm Vendor
PPK Plani i Pergjithshem Kombetar
PT Planifikim I Territorit
SEIZP Sistemi Europian i Informacionit per Zjarret ne Pyjet
SHBA Shtetet e Bashkuara teuml Amerikes
10
SKMIU Strategjia Kombetare per Menaxhimin e Integruar teuml Ujerave
SKMM Strategjia Kombetare per Menaxhimin e Mbetjeve
SKZHI Strategjia Kombetare per Zhvillim dhe Integrim 2014-2020
SPI Sistemi i Planifikimit teuml Integruar
TAP Tubacioni Trans-Adriatik
TMD Teknikat me teuml mira teuml disponueshme
UBT Universiteti Bujqesor i Tiranes
NJA Njeumlsi Administrative
UNDP Programi i Kombeve teuml Bashkuara per Zhvillim
UNECE United Nations Economic Commission for Europe
UNEP Programi i Kombeve teuml Bashkuara per Mjedisin
UNESCO Organizata per Edukim Shkence dhe Kulture e Kombeve teuml Bashkuara
UNFCCC Konventa Kuader e Kombeve teuml Bashkuara per Ndryshimet Klimatike
USAID Agjencia e Shteteve teuml Bashkuara peumlr Zhvillim Ndeumlrkombeumltar
VKM Vendim i Keshillit teuml Ministrave
VNM Vleresim i Ndikimit ne Mjedis
VOC Perberes organike teuml paqendrueshem
VSM Vleresimi Strategjik Mjedisor
11
Paratheumlnie Hartimi i raportit teuml Vlereumlsimit Strategjik Mjedisor (VSM) eumlshteuml ndeumlrrmarreuml neuml kuadeumlr teuml hartimit teuml planit teuml Peumlrgjithsheumlm Vendor (PPV) teuml territorit teuml Bashkiseuml Kuccediloveuml Hartimi i keumltij dokumenti eumlshteuml zhvilluar paralelisht me procesin e hartimit teuml PPV-seuml sikurse peumlrcaktohet neuml Ligjin nr 912013 dateuml 28022013 ldquoPeumlr Vlereumlsimin Strategjik Mjedisorrdquo Hartimi i PPV-seuml dhe VSM-seuml ka nisur neuml tetor teuml vitit 2015 pas vendimit teuml Keumlshilit Bashkiak peumlr teuml miratuar Nismeumln e Hartimit teuml PPV-seuml dhe me peumlrfundimin e reformeumls administrativo-territoriale peumlrmes krijimit teuml bashkive teuml reja
Neuml raportin e VSM-s janeuml analizuar peumlrbeumlreumlsit mjedisoreuml dhe janeuml marreuml parasysh teuml gjitha ndikimet e mundshme qeuml propozimet e PPV-seuml mund teuml keneuml neuml mjedis Reumlndeumlsi e veccedilanteuml i eumlshteuml kushtuar dheumlnies seuml rekomandimeve e masave peumlr prandalimin apo zbutjen e ndikimeve teuml mundshme neuml mjedis nga keumlto propozime dhe peumlr peumlrmireumlsimin e gjendjes seuml mjedisit neuml territorin e bashkiseuml Neuml zbatim teuml ligjeve neuml fuqi gjateuml procesit teuml hartimit teuml keumltij raporti janeuml kryer konsultime teuml vazhdueshme me specialisteuml dhe institucione vendore e qendrore si dhe me grupe teuml interesit Peumlrgjateuml procesit teuml hartimit teuml VSM-seuml janeuml zbatuar teuml gjitha keumlrkesat qeuml burojneuml nga Ligji nr 912013 dateuml 28022013 ldquoPeumlr Vlereumlsimin Strategjik Mjedisorrdquo dhe aktet neumlnligjore teuml tij mbi meumlnyreumln e vlereumlsimit peumlrfshirjen dhe njoftimin e institucioneve teuml linjeumls (mjedisit) nga autoriteti propozues institucioneve teuml tjera forumit qytetar teuml krijuar neuml kuadeumlr teuml PPV-seuml dhe teuml publikut teuml gjereuml Janeuml kryer tre raunde teuml deumlgjesave dhe konsultimit publik nga teuml cilat dy janeuml organizuar posaccedileumlrisht peumlr VSM-neuml Kjo neuml peumlrputhje me VKM nr 219 dateuml 11032015 ldquoPeumlr peumlrcaktimin e rregullave peumlr konsultimin me grupet e interesit dhe publikun si dhe deumlgjeseumln publike gjateuml proccedilesit teuml vlereumlsimit strategjik mjedisorrdquo
Raporti i VSM-seuml ka synuar mbrojtje teuml larteuml teuml mjedisit dhe zhvillim teuml qeumlndruesheumlm peumlrmes peumlrfshirjes seuml ccedileumlshtjeve teuml mjedisit gjateuml hartimit teuml PPV-seuml Pavareumlsisht keumltij koordinimi mes PPV-seuml dhe analizave mjedisore disa nga propozimet e Planit kaneuml mundshmeumlri teuml pasojave negative neuml mjedis peumlr shkak teuml natyreumls dhe teuml nivelit ekzistues teuml teknologjiseuml Peumlr teuml parandaluar apo zbutur keumlto pasoja VSM-ja propozon masat peumlrkateumlse dhe njeuml plan hapash peumlr zbatim
Neuml peumlrfundim teuml hatimit teuml VSM-seuml grupi i puneumls shpreh mireumlnjohjen peumlr teuml gjitha institucionet dhe individeumlt qeuml ishin pjeseuml e pandashme e procesit duke dheumlneuml ekspertizeuml keumlshilla teuml dheumlna komente dhe mbeumlshtetje praktike mbi mbareumlvajtjen dhe realizimin me sukses teuml keumltij raporti
Ky proces nuk do teuml ishte realizuar neuml meumlnyreuml teuml suksesshme pa rolin e reumlndeumlsisheumlm dhe drejtimin aktiv nga veteuml Kryetari i Bashkiseuml Kuccediloveuml Z Selfo Kapllani
Informacioni i peumlrdorur peumlr hartimin e keumltij dokumenti eumlshteuml beumlreuml i mundur faleuml kontributit teuml teuml gjitha drejtorive teuml Bashkiseuml Kuccediloveuml Institucioneve teuml tjera dhe puneumls seuml grupit neuml terren Grupi i puneumls Arta Alla Rodion Gjoka Rudina Toto Xhesika Hoxha Kristi Bashmili Sherif Lushaj Silvi Jano Renisa Muka Ani Shtylla Ada Lushi Iris Hyka Imeld Sokoli dhe Zenel Bajrami
Shpeumltim Nishani Neumlnkryetar Xhesika Kostreni Specialiste praneuml Drejtoriseuml seuml Planifikimit Ferdinand Putro Drejtor Planifikimi Fatos Nako dhe Anila Sina AdZM Berat Ardian Mile Xhako Llamccedilellari Endrit Kosta ARM Berat Bardhi Sula Drejtor Mjedisi Petrit Ruka Drejtoria e Pyjores Idriz Shuaipi Specialist Pyjesh
12
Institucione bashkeumlpunuese Ministria e Mjedisit Agjencia Kombeumltare e Zonave teuml Mbrojtura dhe AdMZ Berat Agjencia Rajonale e Mjedisit Berat Forumi Qytetar Bankers Petroleum Albpetrol
Peumlrmbledhje Jo-Teknike 1 Hyrje
Hartimi i raportit teuml Vlereumlsimit Strategjik Mjedisor (VSM) eumlshteuml ndeumlrrmarreuml neuml kuadeumlr teuml hartimit teuml planit teuml Peumlrgjithsheumlm Vendor (PPV) teuml territorit teuml Bashkiseuml Kuccediloveuml
13
Hartimi i keumltij dokumenti eumlshteuml zhvilluar paralelisht me procesin e hartimit teuml PPV-seuml sikurse peumlrcaktohet neuml Ligjin nr 912013 dateuml 28022013 ldquoPeumlr Vlereumlsimin Strategjik Mjedisorrdquo Hartimi i PPV-seuml dhe VSM-seuml ka nisur neuml tetor teuml vitit 2015 pas vendimit teuml Keumlshilit Bashkiak peumlr teuml miratuar Nismeumln e Hartimit teuml PPV-seuml dhe me peumlrfundimin e reformeumls administrativo-territoriale peumlrmes krijimit teuml bashkive teuml reja Raporti i VSM-seuml ka synuar teuml sigurojeuml masa peumlr mbrojtje teuml larteuml teuml mjedisit dhe zhvillim teuml qeumlndruesheumlm peumlrmes peumlrfshirjes seuml ccedileumlshtjeve teuml mjedisit gjateuml hartimit teuml PPV-seuml Pavareumlsisht keumltij koordinimi mes PPV-seuml dhe analizave mjedisore disa nga propozimet e Planit kaneuml mundshmeumlri teuml pasojave negative neuml mjedis peumlr shkak teuml natyreumls dhe teuml nivelit ekzistues teuml teknologjiseuml Peumlr teuml shmangur apo minimizuar keumlto pasoja VSM-ja propozon masat peumlrkateumlse dhe njeuml plan hapash peumlr zbatim Neuml raportin e VSM-s janeuml analizuar teuml gjitheuml peumlrbeumlreumlsit mjedisoreuml dhe janeuml marreuml parasysh teuml gjitha ndikimet e mundshme qeuml propozimet e PPV-seuml mund teuml keneuml neuml mjedis Reumlndeumlsi e veccedilanteuml i eumlshteuml kushtuar dheumlnies seuml rekomandimeve e masave peumlr prandalimin apo zbutjen e ndikimeve teuml mundshme neuml mjedis nga keumlto propozime
11 Qeumlllimi i dokumentit teuml Vlereumlsimit Strategjik Mjedisor Qeumlllimi i Vlereumlsimit Strategjik Mjedisor teuml Bashkiseuml Kuccediloveuml reflekton drejtpeumlrdrejt qeumlllimin e ligjit nr 912013 dateuml 28022013 ldquoPeumlr vlereumlsimin strategjik mjedisorrdquo sipas nenit 1 teuml tij konkretisht teuml sigurojeuml mbrojtje teuml larteuml teuml mjedisit dhe zhvillim teuml qeumlndruesheumlm peumlrmes peumlrfshirjes seuml ccedileumlshtjeve teuml mjedisit gjateuml hartimit miratimit teuml planeve a programeve me pasoja teuml mundshme negative neuml mjedis
12 Objektivat Mjedisore teuml VSM-seuml dhe ndikimet e mundshme Gjateuml procesit teuml VSM-seuml janeuml patur parasysh njeuml numeumlr i caktuar objektivash mjedisoreuml teuml cileumlt kaneuml sheumlrbyer si udheumlzues neuml hartimin e PPV-seuml Kuccediloveuml Keumlto janeuml
⁻ Objektivi Mjedisor 1 (OM1) ndash Ajri Peumlrmbushja e objektivave afatmesme peumlr sasiteuml vjetore teuml shkarkimeve teuml ndoteumlsve sipas kufijve maksimaleuml e normave teuml lejuara nga Bashkimi Europian
⁻ Objektivi Mjedisor 2 (OM2) ndash Uji Zbutja kufizimi dhe parandalimi i efekteve negative teuml aktivitetit njereumlzor neuml territorin e bashkiseuml mbi burimet dhe trupat ujoreuml sipeumlrfaqeumlsoreuml e neumlntokeumlsoreuml peumlrfshireuml ujin e pijsheumlm ujeumlrat bregdetare dhe brigjet
⁻ Objektivi Mjedisor 3 (OM3) ndash Toka Mbrojtja dhe peumlrdorimi e manaxhimi i qeumlndruesheumlm i tokeumls dhe burimeve natyrore teuml lidhura drejtpeumlrdrejt me teuml
⁻ Objektivi Mjedisor 4 (OM4) ndash Biodiversiteti Mbrojtja dhe manaxhimi i qeumlndruesheumlm i biodiversitetit neuml funksion teuml ruajtjes seuml ekosistemeve sheumlrbimeve teuml tyre dhe garantimit teuml afteumlsiseuml veteumlripeumlrteumlriteumlse teuml mjedisit
⁻ Objektivi Mjedisor 5 (OM5) ndash Pyjet Konservimi shtimi dhe manaxhimi i qeumlndruesheumlm i pyjeve neuml funksion teuml garantimit teuml afteumlsiseuml veteumlripeumlrteumlriteumlse teuml ekosistemit zbutjes seuml efekteve teuml ndryshimeve klimatike dhe ofrimit teuml njeuml burimi teuml qeumlndruesheumlm jetese peumlr banoreumlt e zonave rurale
⁻ Objektivi Mjedisor 6 (OM6) ndash Peizazhi dhe Ekosistemet Konservimi dhe manaxhimi inteligjent i peizazhit si matriceuml bazeuml peumlr sigurimin e qeumlndrueshmeumlriseuml seuml sheumlrbimeve teuml ekosistemeve
14
⁻ Objektivi Mjedisor 7 (OM7) ndash Ndryshimet klimatike Realizimi i masave dhe infrastruktureumls peumlr teuml mos kontribuar neuml ndryshimet klimatike dhe efektin sereuml si dhe peumlr teuml parandaluar apo zbutur efektet negative nga ndryshimet klimatike neuml peumlrmbushje edhe teuml angazhimeve peumlrkateumlse kombeumltare
⁻ Objektivi Mjedisor 8 (OM8) ndash Trasheumlgimia kulturore Konservimi e restaurimi peumlr jeteumlgjateumlsi i objekteve dhe zonave historike e teuml trasheumlgimiseuml kulturore e arkeologjike
⁻ Objektivi Mjedisor 9 (OM9) ndash Cileumlsia e jeteumls Garantimi i zhvillimit social dhe ekonomik neuml harmoni me mjedisin dhe burimet natyrore
13 Metodologjia peumlr hartimin e VSM-seuml Procesi
Vlereumlsimi Strategjik Mjedisor eumlshteuml proces sistematik qeuml parashikon e vlereumlson ndikimet e mundshme mjedisore gjateuml hartimit teuml planit teuml peumlrgjithsheumlm vendor teuml bashkiseuml me qeumlllim adresimin e keumltyre efekteve neuml meumlnyreumln e duhur qeuml neuml fazat meuml teuml hershme teuml vendimmarrjes peumlr instrumentin e planifikimit
Figura 1 Procesi i hartimit dhe miratimit teuml VSM-seuml peumlr PPV-neuml e Bashkiseuml Kuccediloveuml
Metodologjia$e$procesi$peumlr$harmin$e$VSMCseuml$neuml$$
kuadeumlr$teuml$PPVCseuml$
Shqyrmi$
Analiza$e$Gjendjes$$ seuml$Mjedisit$
Shqyrtohet$neumlse$nevojitet$VSM$$ Faza$I$ peumlr$PPV$(VKM$Nr$5072015)$
Mbledhja$e$informacionit$peumlr$ccedileumlshtjet$ Faza$II$ mjedisore$qeuml$shqyrtohen$neuml$VSM$
Faza$III$ Harmi$i$$
Raport$Paraprak$$
Vlereumlsimi$i$ndikimit$teuml$propozimeve$teuml$Planit$$ neuml$mjedis$e$sheumlndet$
$$ Masat$parandaluese$e$zbuteumlse$teuml$ndikimeve$$
negave$neuml$mjedis$
Hapat$e$miramit$$ Sipas$ligjit$peumlr$VSM$
ligjor$
Zbami$dhe$$ monitorimi$
Format$e$monitorimit$neuml$peumlrputhje$me$objekvat$$ standardet$rregullat$dhe$kushtet$$e$PPV$dhe$VSM$
Pjeseumlmarrja$e$publikut$Realizuar$neuml$teuml$3$fazat$ Faza$I$Njo$imi i grupeve teuml interesit dhe publikut
Faza$IIPjeseumlmarrjae grupeve teumlinterestdhe publikutne analizeuml Faza$IIIPjeseumlmarrjae grupeve teuml interesitamppublikut teuml gjereuml neuml vlereumlsim
Burimi Co-PLAN 2016
Qarteumlsia mbi detyrimin peumlr hartimin e VSM peumlr PPV-neuml e Bashkiseuml vjen edhe nga VKM-ja nr 507 dateuml 1062015 ldquoPeumlr miratimin e listeumls seuml detajuar teuml planeve apo programeve me pasoja negative neuml mjedis qeuml do trsquoi neumlnshtrohen procesit teuml vlereumlsimit strategjik mjedisorrdquo
Grupi i puneumls peumlr hartimin e PPV-seuml dhe VSM-seuml i ndoqeumln fazat e procesit si meuml poshteuml a) Njoftimi i ministriseuml nga Bashkia eumlshteuml kryer neuml periudheumln shtator-tetor teuml vitit
2015 b) Konsultimi me grupet e interesit peumlr ccedileumlshtjet qeuml trajtohen neuml raportin e VSM-seuml
eumlshteuml realizuar neumlpeumlrmjet 5+2 takimeve publike dhe peumlrmes takimeve individuale sipas rastit
c) Hartimi i raportit paraprak u realizua gjateuml periudheumls neumlntor 2015 - maj 2016
15
d) Hartimi i raportit peumlrfundimtar teuml vlereumlsimit strategjik mjedisor eumlshteuml realizuar neuml periudheumln qershor ndash shtator 2016
e) Shqyrtimi i propozimit dhe deklarata e Ministrit realizohet me doreumlzimin e materialit peumlrfundimtar tek autoritetet peumlrgjegjeumlse
f) Vendimi i autoritetit miratues vjen pas shqyrtimit teuml materialit g) Monitorimi dhe raportimi i pasojave neuml mjedis teuml planit eumlshteuml njeuml proces neuml
vazhdim i cili do teuml realizohet nga Bashkia dhe institucionet peumlrgjegjeumlse peumlr mjedisin neuml peumlrputhje me legjislacionin neuml fuqi dhe Planin e Veprimeve pjeseuml peumlrbeumlreumlse e dokumentit teuml VSM-seuml
14 Kuadri ligjor i VSM-seuml
VSM-ja eumlshteuml hartuar neuml bazeuml teuml legjislacionit shqiptar neuml fuqi ku ligjet kryesore janeuml Ligji Nr 912013 ldquoPeumlr Vlereumlsimin Strategjik Mjedisorrdquo ka peumlr qeumlllim teuml sigurojeuml
mbrojtje teuml larteuml teuml mjedisit dhe zhvillim teuml qeumlndruesheumlm neumlpeumlrmjet peumlrfshirjes seuml ccedileumlshtjeve teuml mjedisit gjateuml hartimit miratimit rishikimit ndryshimit ose modifikimit teuml planeve a programeve me pasoja teuml mundshme negative neuml mjedis Ligji peumlrcakton institucionet peumlrgjegjeumlse dhe procedurat sipas teuml cilave kryhet vlereumlsimi strategjik mjedisor Krahas procedurave Ligji peumlrcakton planet dhe programet qeuml i neumlnshtrohen procesit teuml vlereumlsimit strategjik mjedisor ku peumlrfshihet edhe hartimi i planeve vendore teuml planifikimit teuml territorit VKM-ja Nr 507 dateuml 10062015 ldquoPeumlr miratimin e listeumls seuml detajuar teuml planeve apo programeve me pasoja negative neuml mjedis qeuml do ti neumlnshtrohen procesit teuml vlereumlsimit strategjik mjedisorrdquo
VKM Nr 219 dateuml 11032015 ldquoPeumlr peumlrcaktimin e rregullave e teuml procedurave peumlr konsultimin me grupet e interesit dhe publikun si dhe deumlgjeseumln publike gjateuml procesit teuml vlereumlsimit strategjik mjedisorrdquo
2 Analiza e territorit teuml Bashkiseuml Kuccediloveuml
21 Situata mjedisore Pozicioni gjeografik Bashkia Kuccediloveuml eumlshteuml pjeseuml e qarkut teuml Beratit dhe shtrihet neuml pjeseumln lindore teuml Ulteumlsireumls Pereumlndimore e kufizuar neuml veri dhe veripereumlndim nga zona e Suloveumls dhe lumi Devoll e neuml jug e jugpereumlndim nga rrjedha e poshtme e lumit Osum Me njeuml sipeumlrfaqe prej 16022 km2 territori i Kuccediloveumls seuml sotme e tejkalon ateuml teuml rrethit teuml Kuccediloveumls duke peumlrfshireuml neumln juridiksionin e saj edhe njeumlsineuml administrative Lumas krahas njeumlsive Kuccediloveuml (qendeumlr) Perondi e Kozareuml Nga pikeumlpamja administrative Kuccedilova kufizohet me bashkiteuml e Lushnjeumls Belshit Ceumlrrikut Gramshit Beratit dhe Ureumls Vajgurore Topografia1 Nga ana e relievit Shqipeumlria ndahet neuml disa rajone dhe Bashkia e Kuccediloveumls eumlshteuml pjeseuml e Ulteumlsireumls Pereumlndimore neuml njeumlsineuml kodrinore Terreni eumlshteuml neuml formeuml vargjesh kodrinore me larteumlsi jo shumeuml teuml larta Neuml peumlrgjitheumlsi ky terren peumlrbeumlhet nga shkeumlmbinj teuml dobeumlt teuml paqeumlndruesheumlm ndaj rreumlshqitjeve Larteumlsiteuml meuml teuml meumldha neuml bashkineuml e Kuccediloveumls janeuml neuml zoneumln lindore dhe qendrore Kodrat krijojneuml vargje dhe ndeumlrmjet keumltyre vargjeve kemi disa lugina ku kalojneuml lumi Devoll dhe peumlrrenj teuml tjereuml Alternimi ndeumlrmjet kreshtave dhe luginave krijon variacion neuml terren dhe larteumlsiteuml shkojneuml duke u rritur nga verilindja neuml juglindje Pjerreumlsia e terrenit eumlshteuml meuml e theksuar neuml zoneumln kodrinore e cila varion nga 25- 100 Gjithsesi pjesa meuml e
16
madhe e terrenit kodrinor varion nga 25- 42 Pjesa fushore e bashkiseuml varion nga 0-98 ndeumlrsa pjesa parakodrinore eumlshteuml me pjerreumlsi 99- 25
Klima Klima neuml keumlteuml bashki sipas klasifikimit Koumlppen-Geiger2 i peumlrket Csa3-seuml dhe njihet neuml peumlrgjitheumlsi me termin klimeuml mesdhetare Tiparet karakteristike teuml keumlsaj klime janeuml dimeumlr i buteuml me reshje dhe vereuml e ngrohteuml e thateuml Bashkia e Kuccediloveumls ka rreth 2500- 2700 oreuml neuml vit me diell dhe neuml peumlrgjitheumlsi nuk ka ereumlra me shpejteumlsi teuml madhe Treguesit klimatikeuml teuml qytetit pasqyrohen vazhdimisht nga stacioni meteorologjik i qytetit i krijuar neuml vitin 1936 dhe eumlshteuml njeuml nga meuml teuml vjetrit neuml vend Temperatura mesatare vjetore eumlshteuml rreth 167ordmC Temperatura maksimale vjetore gjateuml diteumls eumlshteuml rreth 292ordmC ndeumlrsa ajo minimale eumlshteuml 41ordmC Zona e Kuccediloveumls eumlshteuml njeuml nga zonat meuml teuml nxehta teuml vendit ku temperatura e diteumlve teuml nxehta mund teuml arrijeuml edhe 42-45ordmC ndeumlrsa ajo e diteumlve teuml ftohta teuml dimrit mund teuml shkojeuml rreth -7ordmC Territori i bashkiseuml ka ereumlra me shpejteumlsi rreth 15 ms dhe veteumlm neuml pjeseumln pereumlndimore ka ereumlra qeuml shkojneuml nga 16 ms deri neuml 20 ms
Gjithashtu Bashkia e Kuccediloveumls ka rreth 2500- 2700 oreuml neuml vit me diell Reshjet mesatare neuml vit neuml keumlteuml bashki variojneuml nga 750 mm deri neuml 1250 mm Qyteti i Kuccediloveumls ka arritur shifreumln rekord neuml Shqipeumlri peumlr temperatureumln meuml teuml larteuml teuml regjistruar 444ordmC neuml korrik teuml vitit 1986
Hidrografia Bashkia Kuccediloveuml beumln pjeseuml neuml pellgun ujeumlmbledheumls teuml lumit Seman Kjo bashki ka njeuml rrjet hidrografik teuml pasur pasi neuml territorin e saj kalon lumi Devoll Neuml kufirin e bashkiseuml seuml Kuccediloveumls me bashkineuml e Ureumls Vajgurore ndodhet edhe vendbashkimi e lumenjve Osum dhe Devoll teuml cileumlt krijojneuml lumin Seman i cili vazhdon peumlrgjateuml kufirit bashkiak Gjithashtu neuml territorin e bashkiseuml kemi edhe shumeuml peumlrrenj dhe disa rezervate ujore
Ujeumlrat neumlntokeumlsore (akuifereumlt) Sipas harteumls hidrogjeologjike teuml qarkut teuml Beratit4 pjesa meuml e madhe e bashkiseuml Kuccediloveuml peumlrbeumlhet nga jo akuifere5 shkeumlmbinj teuml cileumlt janeuml pa porozitetin e mjaftuesheumlm ndeumlrkokrrizor ose ccedilarje Neuml peumlrgjitheumlsi tek keumlto shkeumlmbinj mungojneuml burimet ujore peumlr furnizim lokal me ujeuml teuml pijsheumlm Zona jo akuifere e bashkiseuml peumlrbeumlhet kryesisht nga shkeumlmbinj kompakt sedimentar dhe shkeumlmbinj magmatik dhe metamorfik Tek shkeumlmbinjteuml sedimentareuml hasim me shumiceuml llojin flish meuml pak llojin alevrolit dhe argjilor dhe rralleuml ateuml ranor ndeumlrsa tek shkeumlmbinjteuml magmatikeuml kemi llojin e vullkaniteve
Burimet natyrore Neuml territorin e bashkiseuml kemi njeuml gjeomonument me vlera ndeumlrkombeumltare dhe ai eumlshteuml vendburimi i nafteumls Vendburimi i Nafteumls Kuccediloveuml (VII-4) peumlrbeumln njeuml gjeomonument historik dhe eumlshteuml zbuluar qysh neuml vitin 1930 Ai ndodhet neuml 84 ranoreumlt e depozitimeve neogjenike teuml tortonian-miocenit teuml sipeumlrm teuml vendosura transgresivisht mbi antiklinalin karbonatik teuml eroduar teuml Kuccediloveumls Shtratimet janeuml teuml tipit litologo-stratigrafik Vendburimi eumlshteuml meuml i vjetri i nafteumls neuml Shqipeumlri6
Rreumlshqitjarreumlzimi i gureumlve7 Rreumlshqitjet e dheut janeuml njeuml fenomen tejet i peumlrhapur neuml Qarkun e Beratit dhe neuml Bashki Deri meuml sot neuml rang qarku janeuml numeumlruar rreth 150 rreumlshqitje Bazuar neuml harteumln e zonimit gjeoteknik teuml Shqipeumlriseuml marreuml nga Sheumlrbimi Gjeologjik Shqiptar (SHGJSH) neuml pjeseumln malore teuml Qarkut teuml Beratit shpatet kaneuml pjerreumlsi teuml madhe mbi gt30˚ Peumlr keumlteuml arsye neuml keumlto shpate eumlshteuml peumlrhapur meuml seuml shumti fenomeni i rreumlshqitjeve Neuml peumlrgjitheumlsi ky fenomen eumlshteuml meuml tepeumlr i peumlrhapur neuml formacionet flishore me dominim argjiloro-alevrolitik por edhe neuml formacionet e molasave argjilore kryesisht neuml shkeumlmbinjteuml ku ndodh vendosja e shkeumlmbinjve meuml teuml forteuml mbi ato meuml teuml buteuml Njeuml situateuml e tilleuml ndodh neuml zoneumln ldquoKrujardquo ldquoKrasta-Cukalirdquo
17
dhe ldquoMirditardquo8 Zona kodrinore eumlshteuml prekur nga fenomeni i rreumlshqitjes si pasojeuml e procesit teuml tarracimit teuml cilit iu neumlnshtrua gjateuml viteve lsquo70-rsquo80 Neuml pjeseumln fushore kemi rrjedhje neuml trajteumln e lahareumlve neuml koheuml shirash teuml bollsheumlm Peumlrveccedil zonave me pjerreumlsi teuml larteuml fenomeni i rreumlshqitjes eumlshteuml peumlrhapur edhe neuml zonat me shpate qeuml preken pak nga dielli si dhe neuml fund teuml shpateve neumlpeumlr teuml cilat kalojneuml lumenj ose peumlrrenj teuml ndrysheumlm duke i geumlrryer ato
Erozionivatrat e erozionit Neuml Kuccediloveuml erozioni ka qeneuml i pranisheumlm neuml territor dhe peumlr fat teuml keq vazhdon teuml mbetet njeuml ndeumlr problematikat kryesore kryesisht teuml tokeumls bujqeumlsore dhe kodrinore neuml NjA-neuml Lumas Sipas SHGJSH-seuml9 ky fenomen eumlshteuml i peumlrhapur neuml zonat me peumlrbeumlrje litologjike argjilore e flishore teuml cilat preken nga erozioni tokeumlsor Ky i fundit eumlshteuml ndihmuar neuml njeuml maseuml shumeuml teuml madhe edhe nga shpylleumlzimet e shumta qeuml u beumlneuml gjateuml viteve rsquo80-rsquo90 teuml shekullit teuml kaluar si dhe gjateuml keumltyre viteve teuml fundit Erozioni tokeumlsor shfaqet neuml formeumln e dy tipeve kryesore erozion sipeumlrfaqeumlsor dhe erozion fundor
Ajri Sipas ARM-seuml Berat 2014 monitorimi i cileumlsiseuml seuml ajrit neuml qytetin e Kuccediloveumls eumlshteuml realizuar peumlr njeuml periudheuml prej 9 diteumlsh (22 -30 dhjetor 2014) peumlr peseuml treguesit kryesor si PM10 SO2 CO O3 dhe Benzen10 Monitorimi eumlshteuml realizuar me pajisje automatike ku peumlr indikatoreumlt NO2 dhe O3 teuml dheumlnat rregjistrohen peumlr 30 minuta kurse peumlr SO2 teuml dheumlnat regjistrohen peumlr ccedildo 5 minuta ndeumlrsa peumlr PM10 llogariten ditore dhe monitorimi realizohet me metoden gravimetrike me peshim teuml filtrit para dhe pas mostrimit Nga rezultatet e monitoruara nga ARM-ja Berat 2014 vihet re se ka njeuml tejkalim teuml vlerave teuml PM10 krahasuar me normeumln ditore teuml BE (5 nga 9 diteuml teuml monitoruara)Vlerat orare teuml NO2 paraqiten meuml teuml larta se norma e BE-seuml mbi peumlrqendrimin e tij neuml ajeumlr vlera maksimale e arritur eumlshteuml 858 microgm3 (231220014) ndeumlrsa ajo minimale minimale arrin neuml 107microgm3 (28122014) Gjithashtu edhe Benzeni paraqitet me vlera mbi normeumln e lejuar nga BE-seuml neuml vlerat orare Vlera maksimale arrin neuml 1216 microgm3 e rregjistruar meuml dateuml 26122014 neumlrsa vlera meuml e uleumlt eumlshteuml regjistruar meuml 28 dhjetor 2014 me vlereumln 011 microgm3
Pyjet peizazhi zonat e mbrojtura dhe biodiversiteti Sot Bashkia Kuccediloveuml ka neuml proneumlsi teuml saj 4791128ha sipeumlrfaqe pyjore dhe kullosore pa zonat e mbrojtura Sipeumlrfaqen meuml teuml madhe e zeuml ajo e pyllit prodhues me 305581ha teuml sipeumlrfaqes totale e ndjekur nga sipeumlrfaqet e kulloteumls me 42326ha dhe sipeumlrfaqet me bimeumlsi pyjore me vlera teuml peumlrafeumlrta (peumlrkateumlsisht 11914ha dhe 11609ha) Interes paraqesin dhe sipeumlrfaqet me pyll pishe me njeuml sipeumlrfaqe prej 7775haSipeumlrfaqet pyjore dhe kullosore janeuml teuml shpeumlrndara neuml teuml gjitha njeumlsiteuml administrative teuml Bashkiseuml Kuccediloveuml Neuml NjA-neuml Lumas dhe neuml Bashkineuml Gramsh gjendet Kanioni i Sinecit (Saraselit) i cili eumlshteuml shpallur monument natyre me Vendim nr 676 date 20122002 11 Sipas AKZM-seuml12ky kanion ndodhet praneuml fshatit teuml Saraselit teuml komuneumls seuml Sultit rrethi i Gramshit dhe eumlshteuml i gjateuml rreth 15 km rreth 300m i thelleuml dhe rreth 20-30m i gjereuml Shumeumlllojshmeumlria e bimeumlve neuml Bashkineuml e Kuccediloveumls eumlshteuml lokalizuar neuml zonat pyjore teuml NjA-ve teuml Lumasit Kozareumls dhe Perondis Peumlr Bashkineuml e Kuccediloveumls nuk njihet numri total i llojeve teuml specieve teuml floreumls sepse mungojneuml studimet specifike peumlr njohjen e saj Megjithateuml neuml bashki ka njeuml numeumlr teuml konsiderueshmeuml me bimeuml larta teuml cilat peumlrfaqeumlsohen nga pisha mesdhetare dushqet pemeumlt frutore ullishtet vreshtat dhe foragjereumlt Shkaqet kryesore qeuml kaneuml rrezikuar rritjen e numrit teuml specieve teuml bimeumlsiseuml neuml zhdukje janeuml grumbullimi pa kriter i bimeumlve teuml ndryshme peumlr tregeumlti si bimeuml mjekeumlsore
18
veprimtaria e njereumlzve neuml zonat ku peumlrhapen speciet e bimeumlsiseuml shfryteumlzimi pa kriter i specieve teuml ndryshme floristike peumlrhapja e rralleuml dhe e kufizuar e specieve teuml ndryshme peumlrdorimi i metodave teuml gabuara peumlr grumbullim (me shkulje duke deumlmtuar rreumlnjeumlt) kullotja intensive ndjeshmeumlria e larteuml ndaj ndryshimit teuml klimeumls dhe deumlmtimi i habitatit ku eumlshteuml vendosur kjo bimeumlsi Sa i peumlrket fauneumls neuml zoneumln e Bashkiseuml Kuccediloveuml sikurse dhe rasti i floreumls nuk njihet numri total i specieve qeuml jetojneuml neuml territorin e keumlsaj Bashkie Pavarsisht keumlsaj aty gjenden njeuml shumeumlllojshmeumlri kafsheumlsh shpendeumlsh dhe zvarranikeumlsh Zonat pyjore teuml NjA-ve beumlhen streheuml peumlr kafsheumlt si dhia e egeumlr (Rupicapra Rupicapra) baldosa (Meles Meles) urithi ccedilakalli nusja e laleumls dhelpra si dhe disa lloje zvarranikeumlsh si gjarpri etj Neuml Bashkineuml Kuccediloveuml gjejmeuml edhe lloje teuml ndryshme zvarranikeumlsh por dhe shumeumlllojshmeumlri shpendeumlsh shtegtareuml ose jo shtegtareuml si theumllleumlza dhe sorra Edhe pse nuk njihet me sakteumlsi numri i specieve neuml zhdukje nga Libri i Kuq i Fauneumls Shqiptare (Tiraneuml Neumlntor 2006) eumlshteuml veumlneuml re se numri i tyre arrin neuml 22 specie Llojet e specieve neuml zhdukje janeuml teuml ndryshme por ndeumlr ta dallohen lloje teuml rralla speciesh teuml fauneumls shqiptare si keumlrmilli i shkurreve (Helix Lucorum) flateumlrbluja njolleumlzezeuml (Pseudophilotes Vicrama) bullari (Ophisaurus Apodus) bolla me 4 vija (Elaphe Quatrolineata) etj
Peumlrdorimi i Tokeumls Nga dixhitalizimi i kryer koheumlt e fundit13 Bashkia Kuccediloveuml ka njeuml sipeumlrfaqe teuml peumlrgjithshme prej 16125 km2 me karakter dominues bujqeumlsor teuml ndeumlrthurur me natyror Tokat bujqeumlsore teuml shpeumlrndara kryesisht neuml njeumlsiteuml Kozare dhe Perondi dhe peumlrgjateuml luginave teuml njeumlsiseuml Lumas peumlrbeumljneuml 52 teuml territorit neuml njeuml sipeumlrfaqe teuml peumlrgjithshme prej 84km2 Ndeumlrkaq sistemi natyror i peumlrfaqeumlsuar nga teumlreumlsia e pyjeve dhe sipeumlrfaqeve shkurreve teuml shpeumlrndara neuml bashki meuml seuml shumti neuml njeumlsineuml Lumas zeuml 37 teuml territorit Sistemi ujor peumlrbeumlhet nga fragmente teuml lumit Osum dhe Devoll qeuml bashkohen neuml afeumlrsi teuml fshatit Arreumlz teuml Ureumls Vajgurore si dhe nga peumlrrenjteuml dhe 4 rezervuareumlt bujqeumlsoreuml kryesoreuml teuml bashkiseuml duke zeumlneuml keumlshtu 3 teuml sipeumlrfaqes seuml territorit Sistemi urban qeuml peumlrfshin gjithccedilka qeuml eumlshteuml e ndeumlrtuar si peumlrdorimet peumlr banim sheumlrbime industri etj zeuml 54 teuml territorit Qendeumlrsi teuml dukshme neuml keumlteuml aspekt peumlrbeumln Kuccedilova me struktureuml hapeumlsinore kompakte dhe tendenca zhvillimi neuml zgjatimet e akseve kryesore ndeumlrkoheuml qeuml fshatrat janeuml teuml vendosur neuml meumlnyreuml lineare ose teuml shpeumlrndara neuml trajteuml pikeumlsore neuml vareumlsi teuml terrenit Sistemi infrastrukturor zeuml njeuml peumlrqindje teuml larteuml jo peumlr arsye teuml rrjetit rrugor teuml dendur e me gjereumlsi teuml madhe por peumlr shkak teuml praniseuml seuml fusheumls seuml aviacionit neuml qendreumln e dikurshme ushtarake aeronautike teuml Kuccediloveumls
19
Figura 2Perdorimi i tokeumls
Burimi Bashkia Kuccediloveuml dhe Co-P LAN 2016
22 Sheumlrbimet publike Furnizimi me ujeumlAktualisht sektori i furnizimit me ujeuml dhe kanalizimeve teuml ujeumlrave teuml ndotura urbane operon neumlpeumlrmjet shoqeumlriseuml aksionere rajonale Berat-Kuccediloveuml (e vetmja sha rajonale neuml Shqipeumlri) e cila ofron sheumlrbimin neuml Bashkineuml e Beratit dhe Kuccediloveumls por qeuml aktualisht eumlshteuml duke ndjekur procesin e tranzicionit teuml sektorit sipas reformeumls territoriale
Bashkia e Kuccediloveumls siguron furnizimin e popullateumls me ujeuml peumlr konsum publik neuml pjeseumln meuml teuml madhe madhe nga burimi Bogoveumls neuml malin e Tomorrit rreth 37km neuml jug-lindje teuml Qytetit Berat neuml njeuml larteumlsi prej 343m Prurja maksimale e keumltij burimi eumlshteuml 2 deri neuml 24m3s gjateuml periudheumls seuml dimrit dhe neuml vereuml eumlshteuml rreth 350ls UK-ja Kuccediloveuml krahas ujit nga burimi Bogoveumls peumlrdor edhe pus-shpimet neuml fusheumln e Devollit 2km neuml veri teuml qytetit ku neumlpeumlrmjet pompave furnizon kryesisht fshatrat Tapi Drizeuml Goraj Velaglosht Gegeuml dhe Polovineuml14 Klorinimi ndodh neuml keumlteuml StP i cili injektohet direkt neuml rrjetin e transmetimit Keumlrkesa e peumlrgjithshme e Bashkiseuml Kuccediloveuml peumlrkateumlsisht e NjA-ve teuml saj mbulohet pjeseumlrisht nga pus-shpimet e Frasheumlrit Vlashukut Magjateumls dhe Gegeumls
Ujeumlrat e ndotura Sheumlrbimi i grumbullimit dhe kanalizimit teuml ujeumlrave teuml ndotura urbane ofrohet neuml qytetin e Kuccediloveumls dhe neuml fshatrat fqinje Perondi e Tapi Sheumlrbimi i ofruar eumlshteuml neuml nivele teuml pakeumlnaqshme kjo peumlr shkak se sistemi i kanalizimeve teuml ujeumlrave teuml ndotura eumlshteuml neuml pjeseumln meuml teuml madhe i bllokuar i deumlmtuar si pasojeuml e vjeteumlrsiseuml seuml tij si edhe mjaft problematike paraqiten seksionet teuml cilat neuml mungeseuml teuml kuotave peumlr teuml shkarkuar me gravitet detyrojneuml ujeumlrat e ndotura qeuml teuml fleneuml peumlr njeuml koheuml teuml gjateuml ne seksionet e tubacioneve teuml kanalizimeve Ky sistem eumlshteuml i kombinuar mbledh si shkarkimet e ujeumlrave teuml ndotura gjithashtu edhe ujeumlrat e larta e ato industriale Nuk ofrohet asnjeuml nivel trajtimi i keumltyre ujeumlrave dhe shkarkimet ndodhin mbi trupat ujore sipeumlrfaqeumlsore meuml teuml afeumlrta Mbetjet e ngurta urbane Sheumlrbimi i manaxhimit teuml mbetjeve neuml territorin e Bashkiseuml Kuccediloveuml ofrohet nga firma private ldquoHigjenardquo e cila beumln grumbullimin e mbetjeve nga pikat e grumbullimit dhe depozitimin e tyre neuml vend-depozitimin e mbetjeve qeuml ndodhet peumlrgjateuml brigjeve teuml lumit Devoll neuml Rreth Tapi neuml njeuml largeumlsi 55 km nga qyteti i Kuccediloveumls i cili funksionon qeuml prej vitit 1987 Neuml keumlteuml vend-depozitim mbetjet
20
shpesh hereuml ngjeshen dhe mbulohen me dhe por ai eumlshteuml ploteumlsisht i papeumlrshtatsheumlm pasi toka neuml keumlteuml zoneuml eumlshteuml shumeuml aluvionale dhe mbetjet e leumlngshme toksike (shllamet) depeumlrtojneuml lehteumlsisht neuml shtresat e neumlntokeumls duke shkaktuar ndotje jo veteumlm shtresat neumlntokeumlsore por edhe ujeumlrat neumlntokeumlsoreuml gjithashtu edhe neuml ujeumlrat sipeumlrfaqeumlsore teuml lumit Peumlrpos fakteve teuml sipeumlrpeumlrmeumlndura derdhje direkte shkaktohen edhe neuml rrjedheumln natyrale teuml Lumit Devoll Pika ku takohet lumi Osum me Devoll duke u bashkuar neuml Seman me vend-depozitimin e mbetjeve neuml vijeuml ajrore eumlshteuml rreth 27 km Impakti neuml mjedis i keumltij vend-depozitimi qarteumlsisht ka njeuml shtrirje shumeuml meuml madhe pasi peumlrhapja e elementeumlve ndoteumlse toksike dhe teuml deumlmshme peumlrcillet nga rrjedha e lumit Devoll dhe Seman
23 Ndyshimet klimatike dhe rreziqet Ndryshimet klimatike neuml Rajon Neuml vendet e Europeumls Juglindore peumlrfshireuml Shqipeumlrineuml pasojat e ndryshimeve klimatike do teuml shprehen neuml forma teuml ndryshme si
- rritje e temperatureumls me 17 ndash 35oC deri neuml vitin 2100
- ulje e sasiseuml seuml reshjeve dhe ndryshimi i regjimit teuml tyre (-384 deri neuml -1813 deri neuml vitin 2100)15
Keumlto fenomene parashikohet teuml keneuml pasoja teuml theksuara neuml zhvillimin e rajonit sepse kaneuml mundeumlsi teuml shkaktojneuml ngritjen e nivelit teuml detit duke krijuar erozion detar peumlrmbytje pakeumlsimin e ujeumlrave neumlpeumlr lumenj e liqene gjateuml vitit dhe peumlrmbytje neuml periudha teuml caktuara peumlr shkak teuml shtimit teuml reshjeve me intensitet teuml larteuml ndryshime neuml stineumln e kultivimit neuml bujqeumlsi ndryshime teuml habitateve paksimin e numrit dhe llojeve teuml specieve shtimin e llojeve teuml huaja invazive seuml bashku me rritjen e seumlmundjeve infektive16
3 Vlereumlsimi i ndikimit neuml mjedis teuml propozimeve teuml PPV-seuml
Projektet e propozuara neuml Planin e Bashkiseuml Kuccediloveuml janeuml hartuar duke patur parasysh njeumlkoheumlsisht gjendjen e mjedisit neuml territorin e Bashkiseuml dhe problematikat e ndryshme qeuml kaneuml teuml beumljneuml me sheumlrbimet qeuml Bashkia i ofron qytetareumlve teuml saj Projektet synojneuml arritjen e kateumlr objektivave specifike teuml Planit qeuml janeuml
1 Zhvillimi i qeumlndruesheumlm 2 Zhvillimi i infrastruktureumls lokale e aksesi rajonal social-ekonomik
3 Mbrojtja e zhvillimi i qeumlndruesheumlm i mjedisit 4 Mbeumlshtetja e komuniteteve peumlr zhvillim social
Zbatimi i projekteve seuml bashku me projektet qeuml parashikohen neuml Planet e Detajuara Vendore pritet teuml keteuml ndikim konkret neuml peumlrmireumlsimin e jeteumls seuml qytetareumlve dhe gjendjes seuml mjedisit Ndeumlrkoheuml ndikimi i tyre gjateuml fazeumls seuml zbatimit mund teuml shkaktojeuml peumlrkeqeumlsimin e peumlrkohsheumlm teuml gjendjes mjedisore teuml Bashkiseuml Kuccediloveuml
Duke qeneuml se projektet mbulojneuml fusha teuml ndryshme ata janeuml teuml ndrysheumlm peumlr nga lloji dhe ndikimi qeuml ata kaneuml neuml mjedis Me qeumlllimin peumlrcaktimin e ndikimeve teuml mundshme teuml projekteve neuml mjedis gjateuml fazeumls seuml zbatimit dhe neuml njeuml periudheuml kohore afatgjateuml si dhe peumlrcaktimin e natyreumls seuml ndikimeve dhe masave zbuteumlse u beuml vlereumlsimi i ndikimit neuml mjedis teuml projekteve teuml Planit teuml Bashkiseuml Kuccediloveuml Vlereumlsimi i ndikimit neuml vetvete eumlshteuml kryer neuml nivel projekti objektivi specifik dhe Plani
21
Neuml bazeuml teuml analizeumls seuml ndikimit rezultoi se projektet do teuml keneuml kryesisht ndikim teuml uleumlt neuml mjedis me disa peumlrjashtime peumlr projekte specifike Konkretisht neuml nivel objektivi teuml planit rezultatet paraqiten si meuml poshteuml
a projektet e O1 Zhvillim i qeumlndruesheumlm social-ekonomik nga 11 projektet e keumltij objektivi projektet programet dhe objektivat e Planit do teuml keneuml ndikim teuml uleumlt neuml objektivat mjedisoreuml ajeumlr ujeuml tokeuml pyje peizazh klimeuml kultureuml sheumlndet dhe social-ekonomi Ndikimi eumlshteuml mesatar neuml biodiversitet
b Projektet e O2 Zhvillim i infrastruktureumls lokale e aksesi rajonal nga 25 projekte teuml peumlrfshira neuml keumlteuml objektiv rezulton se projektet do teuml keneuml ndikim mesatar neuml peumlrbeumlreumlsit e mjedisit si ajeumlr ujeuml tokeuml biodiversitet ndeumlrsa neuml peumlrbeumlreumlsit e tjereuml si pyje dhe peizazhi ndikimi eumlshteuml i uleumlt Projektet do teuml keneuml ndikim pothuajse teuml papeumlrfillsheumlm neuml klimeuml kultureuml sheumlndet dhe socio-ekonomi
c Projektet e O3 Mbrojtja e zhvillimi i qeumlndruesheumlm i mjedisit nga analiza rezulton se teuml 19 projektet e peumlrfshira neuml keumlteuml objektiv teuml Planit do teuml keneuml ndikim teuml uleumlt neuml teuml gjitheuml peumlrbeumlreumlsit e mjedisit peumlrveccedil ujit neuml teuml cilin parashikohet teuml keteuml ndikim mesatar Neuml peumlrbeumlreumlsit e kultureumls sheumlndetit dhe socio-ekonomiseuml ndikimi ka rezultuar pothuajse i papeumlrfillsheumlm
d Projektet e O4 Mbeumlshtetje e komuniteteve peumlr zhvillim social nga njeuml total prej 22 projektesh rezulton se ndikimi i projekteve eumlshteuml i uleumlt neuml teuml gjitheuml objektivat mjedisoreuml Peumlrjashtim beumljneuml peumlrbeumlreumlsit e kultures sheumlndetit dhe social-ekonomiseuml teuml cileumlt kaneuml ndikim teuml papeumlrfillsheumlm
Vlereumlsimi numerik (sasior) i ndikimit neuml mjedis eumlshteuml beumlreuml duke patur parasysh se gjateuml zbatimit teuml projekteve do teuml merren masat teknike peumlr zbutjen e ndikimit pra neuml skenarin kur realizohen ndeumlrhyrje mjedisore peumlrmireumlsuese Duke u bazuar neuml rezultatet e vlereumlsimit teuml ndikimit eumlshteuml vlereumlsuar edhe peumlrputhshmeumlria ndeumlrmjet objektivave programeve e projekteve teuml Planit teuml Bashkiseuml Kuccediloveuml dhe objektivave teuml VSM-seuml Duke qeneuml se projektet formojneuml programe dhe programet formojneuml objektiva vlereumlsimi eumlshteuml kryer fillimisht neuml nivel projekti dhe ka peumlrfunduar neuml nivel objektivash Peumlr vlereumlsimin e peumlrputhshmeumlriseuml janeuml paraqitur 5 nivele teuml cilat janeuml
1 Objektivat programet projektet peumlrputhen ploteumlsisht me OM-teuml Ky rast merr vlereumlsim maksimal teuml barabarteuml me 3 Ka raste qeuml projekte teuml caktuara mund teuml mos keneuml peumlrputhje teuml ploteuml por marrja e masave mjedisore i beumln teuml peumlrputhsheumlm
2 Objektivat programet projektet peumlrputhen pjeseumlrisht me OM-teuml Peumlrputhja eumlshteuml e pjesshme edhe pse zbatohen masa mjedisore pra realizohet me kushte
3 Lidhja peumlrputhshmeumlria eumlshteuml e zbehteuml Peumlrputhshmeumlria eumlshteuml e dobeumlt edhe pse realizohen masat mjedisore Kjo neumlnkupton qeuml ndikimi neutralizohet pjeseumlrisht ose minimalisht
4 Nuk ka lidhje (peumlrputhshmeumlria neutrale) Objektivat programet projektet nuk tregojneuml peumlrputhje neuml pamje teuml pareuml por as peumlrplasje Pra nuk kaneuml ndikim negativ teuml ndeumlrsjellteuml e veccedilaneumlrisht ato teuml planit neuml objektivat e VSM-seuml
5 Objektivat programet projektet nuk peumlrputhen me OM-teuml janeuml neuml kundeumlrshtim teuml ploteuml pavareumlsisht masave zbuteumlse qeuml mund teuml merren
22
Rezultatet e analizeumls seuml peumlrputhshmeumlriseuml neuml nivel Plani teuml Bashkiseuml Kuccediloveuml janeuml paraqitur meuml poshteuml
Tabela 1 Peumlrputhshmeumlria peumlrfundimtare e Planit me Objektivat Mjedisoreuml
Bashkia KUCcedilOVEuml Perputhshmeumlria
Objektivat Mjedisore
OM
1
OM
2
OM
3
OM
4
OM
5
OM
6
OM
7
OM
8
OM
9
Vlereumlsimi mesatar
Ajri
Uji
Toka
Bio
dive
r-si
teti
Pyje
t
Peiz
azhi
Klim
a
Kul
tura
Cileuml
sia
e je
teumls
Peumlrputhshmeumlria e Objektivave teuml Planit
166 164 165 127 171 190 211 269 288 195
Peumlrgatiti PLGPCo-PLAN 2016
Bashkia Kuccediloveuml nga proccedilesi i vlereumlsimit teuml Peumlrputhshmeumlriseuml ka rezultuar se Plani ka peumlrputhshmeumlri teuml pjesshme me objektivat mjedisoreuml Ky tregues mund teuml interpretohet neuml meumlnyreuml teuml peumlrmbledhur duke theksuar se ndikimet neuml mjedis nga zbatimi i programeve dhe projekteve teuml PPV-seuml do teuml jeneuml konkrete dhe teuml matshme Keumlto ndikime janeuml referuar neuml seksionin e meumlsipeumlrm (521) dhe neuml bazeuml teuml tyre janeuml hartuar masa shoqeumlruese (referuar neuml kapitullin 6) teuml cilat neumlse respektohen nga zbatuesit dhe monitorohen me peumlrpikmeumlri nga institucionet peumlrgjegjeumlse (teuml referuara neuml seksionin 51) mund teuml zbutin ndikimin neuml mjedis neuml nivele meuml teuml ulta edhe pse nuk mund ta eleminojneuml fenomenin ploteumlsisht
Duke iu referuar tabeleumls peumlrmbledheumlse teuml Peumlrputhshmeumlriseuml neuml nivel PPV-je eumlshteuml vlereumlsuar se Objektivat Mjedisoreuml Ajeumlr Ujeuml dhe Tokeuml janeuml neuml kufinjteuml e kategorizimit me peumlrputhshmeumlri teuml zbehteuml Peumlr keumlteuml arsye edhe masat e e referuara peumlr keto elementeuml nevojitet qeuml teuml trajtohen me rrepteumlsi
Lidhur me biodiversitetin eumlshteuml vlereumlsuar se ky objektiv mjedisor pritet teuml jeteuml meuml i ceumlnuari nga zbatimi i keumlsaj PPV-je Kjo peumlr arsye teuml ndjeshmeumlriseuml seuml larteuml qeuml ka ky peumlrbeumlreumls thelbeumlsor i mjedisit por edhe nga shtrirja e projekteve neuml njeuml sipeumlrfaqe teuml konsiderueshme neuml territor Duke qeumlndruar neumln presionin e ndikimit teuml forteuml njereumlzor ky element i mjedisit eumlshteuml peumlrballur me sfida teuml forta ndeumlr vite peumlr teuml cilat veteumlm koheumlt e fundit janeuml hartuar politika dhe ndeumlrhyrje konkrete teuml cilat synojneuml parandalimin e peumlrkeqeumlsimit teuml gjendjes dhe peumlrmireumlsimin e saj neuml rang Republike e jo veteumlm neuml Bashkineuml e Kuccediloveumls
Plani eumlshteuml vlereumlsuar teuml keteuml peumlrputhshmeumlri mesatare peumlr OM-teuml pyje peizazh edhe klimeuml ku ndikimet neuml pyje dhe peizazh janeuml vlereumlsuar teuml jeneuml konkrete dhe peumlr keumlteuml arsye nevojitet qeuml teuml hartohen masa specifike peumlr zbutjen e ndikimit dhe teuml respektohen gjateuml fazeumls seuml zbatimit teuml projekteve Problematikat me keumlto dy objektiva janeuml shumeuml teuml prekshme ende pa filluar zbatimi i planit ndaj edhe projektet e reflektuara synojneuml rehabilitimin e zonave teuml deumlmtuara dhe shtreumlngimin e rregullave peumlr mosceumlnimin e meumltejsheumlm teuml territoreve natyrore dhe peumlrmireumlsimin e gjendjes seuml tyre
23
Kultura dhe cileumlsia e jeteumls janeuml dy peumlrbeumlreumls mbi teuml cileumlt eumlshteuml punuar veccedilaneumlrisht peumlr teuml krijuar njeuml harmoni natyrore dhe peumlrmireumlsim teuml vlerave qofteuml natyrore teuml sheumlndetit publik dhe trashegimiseuml kulturore e historike duke identifikuar vlerat thebeumlsore dhe identitetin e keumlsaj Bashkie
Neuml tabeleumln e meumlposhtme reflektohen Projektet e Planit teuml PPV-seuml teuml shpeumlrndara neuml neuml bazeuml teuml niveleve teuml peumlrputhshmeumlriseuml qeuml ato kaneuml ndaj Objektivave Mjedisoreuml
Tabela 2 Peumlrputhshmeumlria peumlrfundimtare e Planit me Objektivat Mjedisoreuml
Bashkia KUCcedilOVEuml Shpeumlrndarja e Perputhshmeumlriseuml
Objektivat Mjedisore
e OM me Peumlrputh e Larteuml Projekt
e OM me Peumlrputhe Pjesshme Projekt
e OM me Peumlrputhte zbehteuml Projekt
e OM me Peumlrputh Neutrale Projekt
e OM pa Peumlrputhje Projekt
Peumlrputhshmeumlria e Objektivave teuml Planit
263 466 152 113 06
Peumlrgatiti PLGPCo-PLAN 2016 Peumlrgjitheumlsisht shumica e peumlrputhshmeumlrive neuml nivel mesatar dhe teuml uleumlt lidhet meuml tepeumlr me fazeumln e planifikimit (pozicionimi i infrastruktureumls neuml hapeumlsireuml dhe peumlrgatitja e kushteve teknike teuml peumlrshtatshme) pasi Shqipeumlria ka veccedilori teuml theksuara nga ana natyrore kulturore dhe peizazhi qeuml mund teuml ndikohen ndjesheumlm nga zhvillimet e infrastruktureumls veccedilaneumlrisht nga projektet me shtrirje teuml gjereuml sipeumlrfaqeumlsore dhe sektoreuml teuml ndrysheumlm si energji ujeuml etj Nga rezultatet e meumlsipeumlrme rezulton se
1 Neuml total nga 77 projekte teuml PPV-seuml 23 e tyre kaneuml peumlrputhshmeumlri teuml larteuml me objektivat mjedisoreuml Pra ndikimi qeuml keumlto projekte do teuml keneuml neuml mjedis do teuml jeteuml i papeumlrfillsheumlm dhe neuml disa raste ato janeuml hartuar si njeuml domosdoshmeumlri e rehabilitimit teuml gjendjes mjedisore peumlr Bashkineuml Kuccediloveuml
2 Rreth 47 e fondit teuml projekteve kaneuml peumlrputhshmeumlri mesatare ccedilka neumlnkupton se ndikimi i tyre do teuml jeteuml i uleumlt dhe mund teuml zbutet ndjesheumlm me marrjen e masave teuml parashikuara neuml legjislacionin shqiptar (masat peumlrcaktohen gjateuml hartimit teuml raportit teuml Vlereumlsimit teuml Ndikimit neuml Mjedis) gjateuml fazeumls seuml zbatimit Monitorimi i keumltyre masave eumlshteuml element kyccedil neuml ruajtjen e nivelit teuml peumlrputhshmeumlriseuml edhe gjateuml fazeumls seuml operimit teuml keumltyre projekteve
3 Veteumlm 9 projekte nga 77 qeuml janeuml propozuar neuml Planin e Bashkiseuml Kuccediloveuml kaneuml peumlrputhshmeumlri teuml zbehteuml Neuml keumlteuml rast qofteuml respektimi qofteuml monitorimi i peumlrpikteuml i masave shtreumlnguese mjedisore nuk do teuml sillte neutralizim teuml ploteuml teuml ndikimeve por thjeshteuml do teuml kufizohej me zbutjen e ndikimit teuml projekteve tek objektivat mjedisoreuml
4 Projektet e vlereumlsuara me peumlrputhshmeumlri neutrale kaneuml teuml beumljneuml kryesisht me hartime planesh studime investime dhe ngritje kapacitetesh njereumlzore Pra projekte dhe ndeumlrhyrje teuml cilat mbartin njeuml ndikim mjedisor me pesheuml fare teuml
24
vogeumll krahasuar me ndeumlrhyrjet fizike Ndaj edhe vlereumlsimi i tyre eumlshteuml faktorizuar si neutral
5 Nuk ka asnjeuml projekt nga i gjitheuml fondi me peumlputhshmeumlri negative me Objektivat Mjedisoreuml Megjithateuml Plani peumlrfshin edhe projekte qeuml parashikojneuml ndeumlrhyrje teuml fuqishme fizike neuml territor Si rrjedhojeuml edhe ndikimi i tyre neuml peumlrbeumlreumls specifikeuml teuml mjedisit si ajeumlr ujeuml zhurma etj parashikohet teuml jeteuml mjaft shqeteumlsues dhe neuml disa raste me ndikim shkateumlrrues
Ndikimet qeuml rrejdhin nga ky Plan i Peumlrgjithsheumlm Vendor janeuml vlereumlsuar kryesisht teuml keneuml karakter intensitet teuml uleumlt dhe neuml disa raste rehabilitues e teuml domosdosheumlm peumlr teuml sistemuar dhe peumlrmireumlsuar cileumlsineuml e jeteumls dhe teuml mjedisit neuml Bashkineuml Kuccediloveuml
Ndikimet pozitive afatgjate identifikohen kryesisht neuml peumlrmireumlsimin e cileumlsiseumls seuml jeteumls dhe nivelit kulturor teuml shoqeumlriseuml kjo si rezultat i peumlrmireumlsimit teuml infrastruktureumls dhe sheumlrbimeve publike teuml parashikuara neuml keumlteuml PPV Ndikimi qeuml paraqitet neuml fusheumln e ndryshimeve klimatike do teuml jeteuml relativisht i uleumlt ku si kontribues kryesor do vazhdojeuml teuml mbetet industria (industria e nafteumls neuml veccedilanti) dhe sektori i bujqeumlsiseuml Ndikimet pozitive neuml popullateuml dhe pasuri materiale do teuml vijneuml si rezultat i zbatimit teuml infrastruktureumls rrugore dhe teuml sheumlrbimeve neuml peumlrgjitheumlsi gjeuml qeuml do teuml ccedilojeuml neuml peumlrmireumlsimin e leumlvizjes seuml banoreumlve brenda dhe jashteuml bashkiseuml duke shkurtuar koheumln e udheumltimit sigurineuml neuml leumlvizje peumlrafrimin me tregjet dhe qendrat kryesore urbane dhe sheumlrbimet publike neuml peumlrgjitheumlsi
4 Masat 41 Masat gjateuml zbatimit teuml PPV-seuml
Marrja e masave peumlr mbrojtjen e mjedisit gjateuml zbatimit teuml njeuml projekti dhe neuml rastin toneuml teuml projekteve teuml PPV-seuml seuml bashkiseuml eumlshteuml kompetenceuml e njeuml numri teuml caktuar institutesh publike dhe e zhvilluesit teuml projektit Institutet publike sigurohen qeuml peumlr ccedildo projekt zhvilluesit e projekteve parashikojneuml deumlmtimet e mundshme teuml mjedisit gjateuml fazeumls seuml zbatimit dhe peumlrpara fillimit teuml zbatimiti teuml projektit marrin masat teknike teuml nevojshme peumlr parandalimin dhe zbutjen e tyre Kjo beumlhet e mundur neumlpeumlrmjet zbatimit teuml Ligjit nr 10440 dateuml 772011 ldquoPeumlr vlereumlsimin e ndikimit neuml mjedisrdquo i cili peumlrcakton kushtet e zbatimit teuml njeuml projekti neuml respekt me mjedisin
Sipas Ligjit nr 10440 projektet peumlrpara zbatimit do trsquoi neumlnshtrohen ldquoprocedureumls paraprake teuml vlereumlsimit teuml ndikimit neuml mjedisrdquo ose ldquoprocedureumls seuml thelluar teuml vlereumlsimit teuml ndikimit neuml mjedisrdquo sipas Ligjit nr 10440 dateuml 77 2011 Ky ligj zbatohet peumlr projektet e propozuara private apo publike teuml cilat mund teuml shkaktojneuml ndikime teuml reumlndeumlsishme negative teuml drejtpeumlrdrejta ose jo neuml mjedis si pasojeuml e madheumlsiseuml natyreumls apo vendndodhjes seuml tyre Sipas nenit 4 teuml teuml njeumljtit ligj vlereumlsimi i ndikimit neuml mjedis peumlrfshin peumlrcaktimin peumlrshkrimin dhe vlereumlsimin e ndikimeve teuml pritshme teuml drejtpeumlrdrejta e jo teuml drejtpeumlrdrejta mjedisore teuml zbatimit apo moszbatimit teuml projektit Ndikimet mjedisore teuml projektit vlereumlsohen neuml lidhje me gjendjen e mjedisit neuml territorin e prekur neuml koheumln e paraqitjes seuml raportit peumlrkateumls peumlr vlereumlsimin e ndikimit neuml mjedis teuml projektit Vlereumlsimi i ndikimit neuml mjedis peumlrfshin vlereumlsimin e ndikimit teuml projektit gjateuml fazeumls seuml zbatimit dhe gjithashtu dekontaminiminpastrimin apo rikthimin e zoneumls neuml gjendjen e meumlparshme funksionimin normal ashtu edhe mundeumlsineuml peumlr aksidente Vlereumlsimi i projektit peumlrfshin gjithashtu edhe propozimin e masave teuml nevojshme peumlr parandalimin zbutjen minimizimin e ndikimeve teuml tilla ose rritjen e ndikimeve pozitive mbi mjedisin gjateuml zbatimit teuml projektit peumlrfshireuml edhe vlereumlsimin e efekteve teuml pritshme teuml masave teuml propozuara
25
Autoriteti vendimmarreumls peumlr hartimin e VSM-seuml eumlshteuml Agjencia Kombeumltare e Mjedisit e cila vendos neumlse njeuml projekt i neumlnshtrohet VNM-seuml paraprake ose duhet trsquoi neumlnshtrohet edhe procedureumls seuml thelluar teuml VNM-seuml Hartimi i vlereumlsimit teuml ndikimit neuml mjedis (VNM-seuml) teuml njeuml projekti mbetet detyreuml e zhvilluesit teuml projektit (neni 11 i Ligjit nr 10440) Hartimi i VSM-seuml eumlshteuml proces qeuml peumlrfshin institucionet shteteumlrore (Ministrineuml e Mjedisit dhe AKM-neuml) zhvilluesisn e projektit pushtetin lokal ku zhvillohet projekti dhe paleumlt e tjera teuml interesuara si publiku dhe organizatat jofitimprureumlse etj Zhvilluesi peumlr projektet qeuml i neumlnshtrohen procedureumls seuml thelluar teuml VNM-seuml informon dhe konsultohet me publikun e interesuar peumlr vlereumlsimin e ndikimit neuml mjedis teuml veprimtariseuml seuml tij (Neni 14 i Ligjit nr 10440)
Njeuml rol teuml reumlndeumlsisheumlm neuml mbrojtjen e mjedisit gjateuml zbatimit teuml njeuml projekti luan edhe autoriteti i planifikimit ose autoritete teuml tjera peumlrgjegjeumlse peumlr liccedilencimin e veprimtarive (zbatimin e projekteve) Ligji nr 10440 i keumlrkon autoriteteve neuml fjaleuml qeuml peumlrpara vendimit peumlr dheumlnien e lejes seuml zhvillimit apo licenceumls peumlrkateumlse peumlr njeuml projekt teuml propozuar teuml sigurohet qeuml projekti trsquoi jeteuml neumlnshtruar keumlrkesave teuml keumltij ligji dhe neuml vareumlsi teuml projektit teuml jeteuml pajisur me vendim apo deklarateuml Vendimi apo deklarata peumlr projektin e propozuar eumlshteuml i vlefsheumlm peumlr aq koheuml sa eumlshteuml e vlefshme dhe leja e zhvillimitlicenca peumlrkateumlse peumlr projektin (Neni 20 i Ligjit nr 10440)
Mbas marrjes seuml lejes peumlr zbatimin e projektit zhvilluesi gjateuml fazeumls seuml zbatimit teuml projektit i raporton ministriseuml peumlr masat e marra peumlr mbrojtjen e mjedisit nga ndikimet negative teuml veprimtariseuml (Neni 20 i Ligjit nr 10440) Njeuml veumlmendje teuml veccedilanteuml si objekt mbrojtjeje i kushtohet zonave teuml mbrojtura ose zonave veccedilanarisht teuml mbrojtura (neni 21 i Ligjit nr 10440) Neuml keumlteuml rast dispozitat e ligjit nr 10440 zbatohen edhe neuml rastet kur veprimtaria e propozuar nuk ka teuml beumljeuml drejtpeumlrdrejteuml apo nuk eumlshteuml e nevojshme peumlr administrimin e zonave veccedilaneumlrisht teuml mbrojtura por qeuml veccedilmas apo neuml bashkeumlveprim me plane dhe projekte teuml tjera mund teuml shkaktojeuml efekte teuml reumlndeumlsishme mbi ateuml zoneuml 42 Masa teuml peumlrgjithshme mbrojteumlse peumlr mjedisit
bull Masa mbrojteumlse peumlr burimet ujore sipeumlrfaqeumlsore - Monitorimi i menjeumlhersheumlm i Lumit Devoll Osum dhe Seman gjateuml fazeumls seuml
monitorimit teuml ujeumlrave teuml lumit Devoll ka rezultuar se ujeumlrat janeuml teuml ndotur me metale teuml reumlnda si Pb Cd Ni Mn Fe Cu Cr
- Ndalimi i shfryteumlzimit pa kriter teuml inerteve lumore neuml Osum e Devoll Lumenjteuml e Basenit teuml Semanit janeuml shfryteumlzuar peumlr inerte neuml rrjedheumln e mesme dhe teuml poshtme
- Menaxhimi i mbetjeve teuml rrezikshme Bashkia Kuccediloveuml nuk ka njeuml plan peumlr menaxhimin e mbetjeve teuml rrezikshme Si rrjedhojeuml menaxhimi i mbetjeve teuml rrezikshme shteumlpiake qeuml eumlshteuml kompetenceuml e bashkiseuml mbetet ende njeuml sfideuml Me qeumlllim parandalimin dhe mbrojtjen e ujeumlrave teuml lumienjve neuml Bashkineuml Kuccediloveuml nga ndotja e shkaktuar nga mbetjet e rrezikshme rekomandohet hartimi i njeuml plani bashkiak peumlr menaxhimin e mbetjeve teuml rrezikshme
- Kontrolli i shkarkimeve industriale neuml ujeuml - Hartimi i njeuml Plan Veprimi peumlr Praktikat e Mira Bujqeumlsore
- Hartimi dhe zbatimi i njeuml plani vendor dhe njeuml plani ndeumlrbashkiak peumlr menaxhimin e lumit Devoll
26
- Ndeumlrgjegjeumlsimi i qytetareumlve rreth mbrojtjes seuml mjedisit ujor - Shtimi i numrit teuml stacioneve teuml monitorimit teuml lumenjve
bull Masa peumlr mbrojtjen e burimeve ujore neumlntokeumlsore (akuifereumlt) - Ndalimi i menjeumlhersheumlm i furnizimit me ujeuml teuml popullsiseuml nga Akuiferi i
Beratit ky akuifer eumlshteuml peumlrdorur peumlr njeuml koheuml teuml gjateuml nga industria e nafteumls - Monitorimi neuml meumlnyreuml urgjente i Akuiferit teuml Beratit peumlr ndotje nga nafta
(nafteuml bruto gasoline dhe aditiveuml teuml gasolineumls) - Zbatimi dhe mbrojtja e zonave higjeno-sanitare peumlrreth pus-shpimeve
(legaleilegale) Neuml Bashkineuml e re teuml Kuccediloveumls pus-shpimet janeuml shpeumlrndareuml peumlrgjateuml brigjeve teuml Devollit dhe teuml pellgjeve teuml tyre ujeumlmbledheumlse peumlrkateumlse neuml zona me peumlrdorim teuml ndrysheumlm toke (bujqeumlsor dhe industrial)
- Krijimi i zonave teuml mbrojtura me status teuml veccedilanteuml (Dritaret hidrogjeologjike) Neuml disa zona teuml bashkiseuml ujeumlrat sipeumlrfaqeumlsoreuml (ujeumlrat e lumenjve Devoll dhe Osum) kaneuml lidhje teuml mira hidrologjike me ujeumlrat neumlntokeumlsore
- Ndalimi i dheumlnies seuml lejeve teuml shfryteumlzimit peumlr inertet lumore neuml zona teuml ndjeshme ndaj ndotjes
- Shtimi i pikave teuml monitorimit teuml ujeumlrave neumlntokeumlsore dhe i parametrave teuml monitoruar neuml vareumlsi teuml aktivitetetve ekonomike neuml zoneuml
- Marrja e masave peumlr mbrojtjen e akuifereumlve nga Industria e nafteumls - Hartimi i njeuml Plan Veprimi peumlr Praktikat e Mira Bujqeumlsore - Pajisja me njeuml pasqyreuml teuml rezervave vjetore teuml ujeumlrave neumlntokeumlsore neuml akuifereuml
- Teuml analizohen akuifereumlt neuml thelleumlsi mbi 200m deri meuml sot SHGJSH ka kryer studime peumlrreth akuifereumlve teuml cekeumlt (neumln 200m thelleumlsi)
- Monitorimi i sasiseuml seuml ujit qeuml shfryteumlzohet nga akuifereumlt neuml Qarkun Berat e Bashkiteuml e tij Sipas ligjit Nr1112012 ldquoPeumlr Menaxhimin e Integruar teuml Burimeve Ujorerdquo Bashkiseuml seuml Kuccediloveumls neuml bashkeumlpunim me AKM ARM dhe Keumlshillin dhe Agjencineuml e Basenit Ujor teuml Semanit i del peumlr detyreuml teuml mbikqyrin dhe teuml detyrojneuml subjektet e individeumlt teuml instalojneuml pajisje peumlr mbajtjen neumln kontrroll dhe matjen e sasiseuml seuml peumlrdorimit teuml ujit neuml tokeuml private peumlr teuml eleminuar lidhjet e paligjshme dheuml shfryteumlzimin e pakontrrolluar teuml akuferit ujeumlmbajteumls
bull Masa peumlr mbrojtjen e peizazhit - Peizazhi Urban Futja dhe ndeumlrthurja e peumlrbeumlreumlsve teuml peizazhit natyror neuml
brendeumlsi teuml zonave urbane (sipeumlrfaqe teuml gjelbeumlrta pemeuml shkurre sipeumlrfaqe ujore)
- Peizazhi industrial Teuml merren masa neuml drejtim teuml uljes seuml ndikimit negativ visual teuml zonave industriale
- Peizazhi natyror Teuml synohet mbrojtja dhe peumlrmireumlsimi i peizazhit natyror neumlpeumlrmjet shtimit teuml zonave teuml pylleumlzuara dhe uljes seuml fragmentimit teuml zonave natyrore
- Peizazhi rural Mbrojtja e peizazhit rural dhe peumlrmireumlsimi i cileumlsiseuml seuml tij duke e konsideruar si pjeseuml teuml pandashme teuml peizazhit natyror
27
bull Masa peumlr mbrojtjen e biodiversiteti - Hartimi i Planit teuml MenaxhimitVeprimit teuml Biodiversitetit dhe zhvillimin e
qeumlndruesheumlm teuml tij neuml breumlndeumlsi teuml territorit teuml bashkiseuml kryesisht peumlr zonat teuml cilat shihen prioritare peumlr ruajtjen e specieve teuml mbrojtura
- Inventarizimi i specieve dhe peumlrditeumlsimi i tij peumlr territorin e bashkiseuml (neuml bashkeumlpunim me Ministrine e Mjedisit dhe institucionet teuml tjera vendore dhe qeumlndrore AKM ARM AKZM ADZM)
- Hartimi i Planit teuml Mbareumlshtimit teuml Fondit Kullosor neuml meumlnyreuml qeuml teuml dihet kapaciteti i territorit peumlr kullotje dhe teuml merren masa peumlr ndalimin e kullotjes aty ku vlersohet e nevojshme
- Hartimi i Planit teuml Mbareumlshtimit teuml Bimeve mjekeumlsore dhe Aromatike neuml meumlnyreuml qeuml teuml njihet kapaciteti i lejuar i shfryteumlzimit teuml keumltyre bimeve duke ruajtur balancat e tyre (neuml bashkeumlpunim me institucionet vendore dhe qeumlndrore Ministrineuml e Mjedisit Ministriteuml e linjeumls ARM AKM etj )
- Bashkeumlpunimi me fermereumlt e zoneumls peumlr mbareumlshtimin dhe ruajtjen e biodiversitetit e specieve bujqeumlsore dhe blektorale lokale dhe vendase teuml cilat janeuml cileumlsuar si teuml rrezikuara nga lista e specieve teuml rrezikuara neuml shkalleuml vendi (neuml bashkeumlpunim me Ministrineuml e Bujqeumlsiseuml dhe Ministrineuml e Mjedisit)
- Kontrolli i zbatimit teuml moratoriumit teuml ndalimit teuml gjuetiseuml dhe prerjeve teuml pyjeve (duhet theksuar qeuml peumlr zbatimin e moratoriumit teuml pyjeve Bashkia eumlshteuml e ngarkuar drejtpeumlrseumldrejti peumlr kontrodhin dhe zbatimin e tij ndeumlrsa peumlr ateuml teuml gjuetiseuml Bashkiseuml i lind detyrim nga ligji peumlr mbrojtjen e fauneumls dhe ligji peumlr mbrojtjen e biodiversitetit)
- Studimi i ndikimit teuml industriseuml seuml nafteumls neuml ndotjen e ujeumlrave dhe marrja e masave peumlr zvogeumllimin e ndikimeve negative dhe shpeumlrndarjen e ndotjes
- Marrja e masave paraprake peumlr uljen e ndikimeve negative neuml habitate nga ndeumlrtimizgjerimi i infrastruktureumls rrugore
bull Masa peumlr menaxhimin e Zonave teuml Mbrojtura - Krijimi i njeuml parku natyror teuml peumlrbashkeumlt ndeumlrmjet Bashkive Koccediloveuml dhe
Gramsh ku teuml peumlrfshihen vendburimi i Sinecit seuml bashku me shpelleumln e Xhixhileseuml dhe zona teuml tjera piktoreske Njeuml gjeuml e tilleuml mundeumlson ruajtjen e keumltij burimi dhe kanioneve teuml tij si dhe shfryteumlzimin e tij si njeuml pasuri kombeumltare dhe vendore peumlr zhvillimin e turizmit Neuml bazeuml teuml ligjit nr 89062002 ldquoPeumlr zonat e mbrojturardquo Bashkia ka teuml drejteuml teuml propozojeuml dheumlnien e statusit teuml mbrojtjes peumlr zona teuml caktuara natyrore dhe teuml jeteuml paleuml gjateuml shpalljes dhe menaxhimit teuml zonave teuml mbrojtura neuml territorin e saj
- Hartimi i njeuml Plan Menaxhimi peumlr zoneumln e mbrojtur teuml propozuar neuml bashkeumlpunim me ADZM Berat dhe Elbasan
- Promovimin e vendburimit dhe kanioneve teuml Sinecit si zoneuml turistike qeuml ofron mundeumlsi argeumltimi dhe shplodhjeje
- Hartimi i njeuml programi peumlr ndeumlrgjegjeumlsimin e popullsiseuml seuml zoneumls rreth mbrojtjes seuml Kanionit teuml Sinecit e pasurive teuml tjera natyrore
- Zbatimi i shkalleumls seuml mbrojtjes peumlr Kanionin e Sinecit Peumlr Sinecin neuml cileumlsineuml e monumentit teuml natyreumls shkalla e mbrojtjes e peumlrcaktuar me ligj eumlshteuml shkalla
28
e pareuml Neuml dy tabelat e meumlposhtme tregohen emeumlrtimet karakteristikat zonat buferike si dhe shkalla e mbrojtjes seuml keumlsaj zone natyrore
- Krijimi i parkut natyror teuml zonave peumlrrreth rezervuarit teuml Belesoveumls ku peumlrfshihen rezervuari i Belesoves dhe zonat kodrinore peumlrrreth
- Zbatimi i shkalleumls peumlr parkun natyror teuml zonave peumlrreth rezervuarit teuml Belesoveumls Kjo zoNeuml mjedisore mendohet teuml jeteuml zoneuml e mbrojtur e kategoriseuml IV ( Rrezervat natyror i menaxhuar) Neuml dy tabelat e meumlposhtme tregohen emeumlrtimet karakteristikat zonat buferike si dhe shkalla e mbrojtjes seuml keumlsaj zone natyrore
bull Masa peumlr peumlrmireumlsimin e mbrojtjen e cileumlsiseuml seuml ajrit
- Hartimi i njeuml plani peumlr uljen e ndotjes seuml ajrit nga nafta Teuml vlereumlsohet bashkeumlfinancimi Bashki - Pushtet ndash Industri Nafte peumlr zbatimin e planit peumlr uljen e ndotjes seuml ajrit nga nafta
- Hartimin e Planit teuml Veprimit Afatshkurteumlr peumlr PM10 NO2 dhe Benzenin
- Peumlrfshirjen e masave peumlr peumlrmireumlsimin e cileumlsiseuml seuml ajrit neuml Planet Sektoriale - Ndeumlrmarrja e nismave teuml hereumlpashershme peumlr kontrollin e zbatueshmeumlriseuml seuml
kushteve teuml lejeve mjedisore - Hartimi i Planeve teuml Detajuara Vendore (PDV-ve)
- Menaxhimi i mbetjeve sipas parimeve teuml mbrojtjes seuml mjedisit
bull Masa peumlr trajtimin e zonave teuml nxehta mjedisore
bull Masa peumlr mbrojtjen e tokeumls - Studime teuml mireumlfillta mbi erozionin duke peumlrdorur modele bashkeumlkohore peumlr
parashikimin e erozionit teuml shkaktuar nga shiu ose era (peumlrdorimi i ekuacionit universal peumlr humbjen e dherave-USLE ose parashikimi i erozionit nga shiu-WEPP 17 ) neuml teuml gjitheuml sipeumlrfaqen e bashkiseuml me qeumlllim peumlrcaktimin e shkalleumlsshtrirjes seuml erozionit neuml teuml gjitheuml territorin
- Kufizimi i sipeumlrfaqeve qeuml kalojneuml nga tokeuml pyjore neuml tokeuml bujqeumlsore urbane - Peumlr peumlrmireumlsimin e sipeumlrfaqeve teuml tokave teuml geumlrryera teuml braktisura teuml
zhveshura dhe teuml shpylleumlzuara Hartimi dhe zbatimi i Planit peumlr Shtimin e Sipeumlrfaqeve Pyjore
- Hartimi i Planit teuml Mbareumlshtrimit teuml Pyjeve - Hartimi i Planit peumlr Menaxhimin e zonave kullosore (neuml zonat kodrinore)
- Trajnimi i fermereumlve peumlr futjen e praktikave teuml mira bujqeumlsore - Peumlrmireumlsimi i sistemit ujiteumls dhe kullues
- Ruajtja ose mbrojtja e tokeumls bujqeumlsore nga ndeumlrtimet - Ndalimin e ccedildo zeumlnie ose peumlrdorimi teuml paligjsheumlm teuml tokeumls neuml territorin e
bashkiseuml neuml zbatim teuml Ligjit nr 7501 ldquoPeumlr Tokeumlnrdquo i ndryshuar Neni 21 - Hartimin e njeuml Plani Veprimi peumlr Informimin e Bujqeumlrve peumlr praktikat e mira
bujqeumlsore me qeumlllim uljen e erozionit neuml toka bujqeumlsore dhe rritjen e prodhueshmeumlriseuml seuml tokave
29
- Mbikqyrja e puneumls peumlr peumlrmireumlsimn e zonave teuml geumlrryera neuml tokat bujqeumlsore
bull Masa peumlr trajtimin e zonave teuml nxehta mjedisore
- Hartimi i njeuml plani peumlr venddepozitimin trajtimin e mbetjeve teuml rrezikshme qeuml planifikohet teuml grumbullohen nga rihabilitimi i vatrave teuml nxehta (zona e ish-UPN-seuml kanali i Dikatreumls dhe zona nafteuml-nxjerreumlse)
- Ndeumlrtimi i njeuml stacioni trasferimi peumlr mbetjet industriale kryesisht mbetjet e krijuara nga industria e nafteumls deri neuml njeuml moment teuml dyteuml kur institucionet peumlrkateumlse teuml japin njeuml zgjidhje peumlrfundimtare peumlr depozitimin e tyre peumlrfundimtar
- Marrja e masave peumlr parandalimin e ndotjes seuml mjedisit gjateuml rehabilitimit teuml zonave teuml mbrojtura
30
1 Qeumlllimi i dokumentit teuml Vlereumlsimit Strategjik Mjedisor teuml Bashkiseuml Kuccediloveuml Qeumlllimi i Vlereumlsimit Strategjik Mjedisor teuml Bashkiseuml Kuccediloveuml reflekton drejtpeumlrdrejt qeumlllimin e ligjit nr 912013 dateuml 28022013 ldquoPeumlr vlereumlsimin strategjik mjedisorrdquo sipas nenit 1 teuml tij konkretisht teuml sigurojeuml mbrojtje teuml larteuml teuml mjedisit dhe zhvillim teuml qeumlndruesheumlm peumlrmes peumlrfshirjes seuml ccedileumlshtjeve teuml mjedisit gjateuml hartimit miratimit teuml planeve a programeve me pasoja teuml mundshme negative neuml mjedis
11 Objektivat Mjedisore teuml VSM-seuml dhe ndikimet e mundshme Mbi bazeumln e qeumlllimit teuml VSM-seuml qeuml peumlrkon edhe me qeumlllimin e mbrojtjes mjedisore teuml veteuml Planit janeuml peumlrcaktuar objektivat mjedisore teuml VSM-seuml Edhe objektivat mjedisore qeumlndrojneuml po njeumllloj peumlr PPV-neuml Peumlr meuml tepeumlr keumlto objektiva janeuml ndeumlrtuar neuml peumlrputhje me politikat e strategjiteuml mjedisore kombeumltare me Planin Kombeumltar teuml Territorit (dokumenti i VSM-seuml) si dhe me qeumlndrimet e sektoreumlve peumlrkateumls (qeuml preken nga objektivat) Peumlr ccedildo objektiv janeuml listuar ndikimet e mundshme teuml PPV-seuml neuml mjedis neumlse objektivi nuk realizohet pra neumlse nuk merren masat zbuteumlse eleminuese apo parandaluese teuml deumlmit mjedisor Objektivi Mjedisor 1 (OM1) ndash Ajri Peumlrmbushja e objektivave afatmesme peumlr sasiteuml vjetore teuml shkarkimeve teuml ndoteumlsve sipas kufijve maksimaleuml e normave teuml lejuara nga Bashkimi Europian
Ndikime teuml mundshme neumlse nuk merren masa i) ccedillirim i ndoteumlsve neuml ajeumlr si pasojeuml e aktivitetit njereumlzor (industri transport djegie e mbetjeve ndeumlrtim etj) me ndikim negativ neuml ekosistem dhe sheumlndetin e njeriut dhe peumlrtej vlerave teuml lejuara Neuml fokus janeuml sasiteuml e shkarkuara dhe numri i diteumlve kur tejkalohen vlerat si dhe burimet peumlrkateumlse ii) deumlmtim i objekteve historike e monumenteve teuml kultureumls (psh nga shiu acid PM-teuml etj) iii) depozitim i ndoteumlsve neuml ujeuml dhe tokeuml ccedilrsquoka luan rolin e peumlrcjelleumlsit teuml efekteve negative tek njereumlzit dhe biodiversiteti iv) ndotje nga niveli i zhurmave (peumlrgjitheumlsisht nga aktiviteti njereumlzor) v) peumlrforcim i efektit sereuml dhe i skenareve negative teuml ndryshimeve klimatike Objektivi Mjedisor 2 (OM2) ndash Uji Zbutja kufizimi dhe parandalimi i efekteve negative teuml aktivitetit njereumlzor neuml territorin e bashkiseuml mbi burimet dhe trupat ujoreuml sipeumlrfaqeumlsoreuml e neumlntokeumlsoreuml peumlrfshireuml ujin e pijsheumlm ujeumlrat bregdetare dhe brigjet
Ndikime teuml mundshme neumlse nuk merren masa i) ndotje e ujeumlrave nga aktiviteti njereumlzor (bujqeumlsi turizeumlm industri transport energjitikeuml urbanizim shkarkim mbetjesh teuml patrajtuara etj) e peumlr pasojeuml e tokeumls dhe produkteve bujqeumlsore si dhe efektet negative neuml sheumlndetin e njeriut dhe neuml biodiversitet
ii) ndikim i drejtpeumlrdrejteuml negativ neuml cileumlsineuml e ujit teuml pijsheumlm peumlrmes prekjes seuml akuifereumlve dhe burimeve peumlr popullsineuml
iii) ndotje e ujeumlrave peumlr aktivitet argeumltues e peumlr pasojeuml edhe deumlmtimi i ekonomiseuml seuml turizmit
iv) peumlrmbytje dhe erozion detar dhe i brigjeve ujore
31
v) kripeumlzimi i tokave veccedilaneumlrisht neuml bregdet peumlr shkak teuml prishjes seuml ekuilibrit mes ujeumlrave teuml eumlmbla dhe teuml kripura peumlrgjateuml vijeumls bregdetare
Objektivi Mjedisor 3 (OM3) ndash Toka Mbrojtja dhe peumlrdorimi e manaxhimi i qeumlndruesheumlm i tokeumls dhe burimeve natyrore teuml lidhura drejtpeumlrdrejt me teuml
Ndikime teuml mundshme neumlse nuk merren masa i) fragmentim i tokeumls bujqeumlsore konvertimi i saj neuml peumlrdorime teuml tjera dhe humbja e tokeumls ii) ndotje e tokeumls bujqeumlsore nga kimikatet neuml bujqeumlsi aktiviteti urban dhe mbetjet (urbane industriale inerte spitalore teuml leumlngshme e teuml rrezikshme) aktiviteti industrial e faktoreuml teuml tjereuml iii) peumlrdorim i tokeumls peumlr ferma teuml prodhimit teuml energjive teuml rinovueshme dhe infrastruktura teuml tjera iv) rritje e rrezikut teuml peumlrmbytjeve rreumlshqitjeve shembjeve erozioni si dhe rreziqe teuml tjera gjeologjike e natyrore teuml shkaktuara nga aktiviteti njereumlzor v) degradim i tokeumls Objektivi Mjedisor 4 (OM4) ndash Biodiversiteti Mbrojtja dhe manaxhimi i qeumlndruesheumlm i biodiversitetit neuml funksion teuml ruajtjes seuml ekosistemeve sheumlrbimeve teuml tyre dhe garantimit teuml afteumlsiseuml veteumlripeumlrteumlriteumlse teuml mjedisit
Ndikime teuml mundshme neumlse nuk merren masa i) fragmentim ndarje barriera dhe humbjedeumlmtim i habitateve ii) deumlmtim i zonave teuml mbrojtura natyrore apo atyre qeuml kaneuml status teuml veccedilanteuml ruajtjeje iii) humbje apo rrezikim i specieve iv) ndeumlrhyrje neuml liNjAt e migrimit teuml kafsheumlveshpendeumlve v) zhurma shqeteumlsuese peumlr llojet e popullatat vi) ndotje e ekosistemit dhe deumlmtimi i sheumlrbimeve teuml tij neuml funksion teuml biodiversitetit vii) rrezatime nga aktiviteti urban Objektivi Mjedisor 5 (OM5) ndash Pyjet Konservimi shtimi dhe manaxhimi i qeumlndruesheumlm i pyjeve neuml funksion teuml garantimit teuml afteumlsiseuml veteumlripeumlrteumlriteumlse teuml ekosistemit zbutjes seuml efekteve teuml ndryshimeve klimatike dhe ofrimit teuml njeuml burimi teuml qeumlndruesheumlm jetese peumlr banoreumlt e zonave rurale Ndikime teuml mundshme neumlse nuk merren masa
i) fragmentim humbje dhe deumlmtim i pyjeve ii) humbje teuml specieve teuml veccedilanta teuml rralla apo teuml mbrojtura iii) deumlmtim i korridoreve natyrore iv) pakeumlsim i leumlndeumls seuml pareuml neuml funksion teuml ekonomiseuml v) deumlmtim i struktureumls sociale-ekonomike teuml zoneumls rurale vi) rritje e efektit sereuml dhe efekteve teuml tjera negative me pasojeuml ndryshime klimatike
Objektivi Mjedisor 6 (OM6) ndash Peizazhi dhe Ekosistemet Konservimi dhe manaxhimi inteligjent i peizazhit si matriceuml bazeuml peumlr sigurimin e qeumlndrueshmeumlriseuml seuml sheumlrbimeve teuml ekosistemeve Ndikime teuml mundshme neumlse nuk merren masa
i) fragmentim i peizazhit dhe elementeve teuml matriceumls ii) deumlmtim i siluetave vizuale estetike iii) deumlmtim i habitatit dhe humbja e sheumlrbimeve teuml ekosistemit peumlrkateumls teuml ccedildo
32
elementi teuml matriceumls peizazhistike iv) rritje e rrezikut teuml peumlrmbytjeve rreumlshqitjeve shembjeve erozionit dhe rreziqeve teuml tjera gjeologjike e natyrore teuml shkaktuara nga aktiviteti njereumlzor v) deumlmtim i ekonomive agrare e rurale
Objektivi Mjedisor 7 (OM7) ndash Ndryshimet klimatike Realizimi i masave dhe infrastruktureumls peumlr teuml mos kontribuar neuml ndryshimet klimatike dhe efektin sereuml si dhe peumlr teuml parandaluar apo zbutur efektet negative nga ndryshimet klimatike neuml peumlrmbushje edhe teuml angazhimeve peumlrkateumlse kombeumltare
Ndikime teuml mundshme neumlse nuk merren masa i) rritje e temperaturave dhe ccedilrregullimi i treguesve teuml motit duke peumlrkeqeumlsuar jo veteumlm sheumlndetin njereumlzor dhe kushtet e jeteseumls (me teuml cilat eumlshteuml peumlrshtatur organizmi njereumlzor dhe i specieve teuml tjera) por edhe prodhimtarineuml neuml sektoreuml teuml ndrysheumlm (bujqeumlsi energji turizeumlm etj) ii) pakeumlsim i burimeve ujore dhe peumlr pasojeuml mungeseuml neuml furnizimin e popullsiseuml dhe vaditjen e tokeumls bujqeumlsore Kjo mund teuml ccedilojeuml edhe neuml tjeteumlrsime teuml ekosistemeve dhe shkreteumltireumlzim
iii) rritje e rrezikut teuml peumlrmbytjeve peumlrparimit teuml detit drejt tokeumls kripeumlzimit teuml tokave dhe ujeumlrave teuml eumlmbla rreumlshqitjeve shembjeve erozionit si dhe rreziqe teuml tjera gjeologjike e natyrore iv) probleme social-ekonomike qeuml lidhen me zhvendosjen e popullsiseuml dhe aktivitetit ekonomik peumlrfshireuml mungeseumln e puneumlsimit ndarjet dhe konfliktet sociale neuml koheuml krize
v) humbje neuml biodiversitet dhe deumlmtim teuml ekosistemeve dhe sheumlrbimeve peumlrkateumlse vi) nxjerrje jashteuml shfryteumlzimit teuml infrastruktureumls aktuale peumlr prodhimin e energjiseuml peumlrmes burimeve hidrike vii) kostot financiare e ekonomike peumlr teuml peumlrballuar krizeumln do teuml jeneuml shumeuml teuml larta
Objektivi Mjedisor 8 (OM8) ndash Trasheumlgimia kulturore Konservimi e restaurimi peumlr jeteumlgjateumlsi i objekteve dhe zonave historike e teuml trasheumlgimiseuml kulturore e arkeologjike Ndikime teuml mundshme neumlse nuk merren masa
i) deumlmtim i materialeve teuml peumlrdorura neuml objektet peumlrkateumlse si pasojeuml e shkarkimeve teuml ndoteumlsve neuml ajeumlr dhe ujeuml
ii) humbje e trasheumlgimiseuml si pasojeuml e aktivitetit njereumlzor dhe kryesisht urban e industrial peumlrfshireuml infrastrukturat
iv) rritje e rrezikut teuml peumlrmbytjeve rreumlshqitjeve shembjeve e rreziqe teuml tjera gjeologjike e natyrore teuml shkaktuara nga aktiviteti njereumlzor
Objektivi Mjedisor 9 (OM9) ndash Cileumlsia e jeteumls Garantimi i zhvillimit social dhe ekonomik neuml harmoni me mjedisin dhe burimet natyrore
Ndikime teuml mundshme neumlse nuk merren masa i) deumlmtim i sheumlndetit dhe pasojat sociale peumlrkateumlse ii) deumlmtim i vlerave dhe burimeve ekonomike qofshin natyrore apo teuml krijuara nga njeriu iii) ulje e siguriseuml seuml jeteumls dhe aksidentet
33
iv) reumlnie e ndeumlrgjegjeumlsimit teuml banoreumlve mbi deumlmin qeuml shkakton neuml mjedis aktiviteti njereumlzor dhe mbetjet e krijuara neuml qytete
Teuml gjitha ndikimet e meumlsipeumlrme janeuml teuml mundshme teuml ndodhin neumlse territori i Bashkiseuml seuml Kuccediloveumls nuk do teuml planifikohet neuml meumlnyreuml teuml integruar e gjitheumlpeumlrfshireumlse sikundeumlr edhe neumlse peumlr njeuml pjeseuml teuml propozimeve teuml planit (teuml shpjeguara neuml vijim) nuk do teuml merren masat e duhura mjedisore
34
2 Metodologjia peumlr hartimin e VSM-seuml 21 Procesi
Detyrimi peumlr hartimin e Vlereumlsimit Strategjik Mjedisor teuml Planit teuml Peumlrgjithsheumlm Vendor teuml Bashkiseuml Kuccediloveuml peumlrcaktohet nga ligji nr 912013 dateuml 28022013 ldquoPeumlr vlereumlsimin strategjik mjedisorrdquo Sipas pikeumls 1 teuml nenit 2 teuml keumltij ligji procesit teuml vlereumlsimit strategjik mjedisor i neumlnshtrohen planet kombeumltare e vendore teuml planifikimit teuml territorit urban e rural peumlrfshireuml dhe mbrojtjen e peizazhit teuml peumlrdorimit teuml tokeumls teuml cilat vendosin kuadrin peumlr miratimin neuml teuml ardhmen teuml projekteve teuml listuara neuml shtojcat 1 e 2 teuml ligjit nr 10440 dateuml 772011 ldquoPeumlr vlereumlsimin e ndikimit neuml mjedisrdquo18 Sipas ligjit neuml nenin 7 teuml tij peumlrcaktohen edhe hapat neumlpeumlr teuml cilat duhet teuml kalojeuml procesi i hartimit dhe miratimit teuml VSM-seuml Keumlto hapa bashkeuml me metodologjineuml teknike janeuml peumlrmbledhur neuml figureumln e meumlposhtme
Neuml kontekstin meuml teuml gjereuml Vlereumlsimi Strategjik Mjedisor eumlshteuml njeuml proces sistematik qeuml parashikon e vlereumlson efektet e mundshme mjedisore gjateuml hartimit teuml planit teuml peumlrgjithsheumlm vendor teuml bashkiseuml me qeumlllim adresimin e keumltyre efekteve neuml meumlnyreumln e duhur qeuml neuml fazat meuml teuml hershme teuml vendimmarrjes peumlr instrumentin e planifikimit
Figura 3 Procesi i hartimit dhe miratimit teuml VSM-seuml peumlr PPV-neuml e Bashkiseuml Kuccediloveuml
Faza$I$
Pjeseumlmarrja$e$publikut$Realizuar$neuml$teuml$3$fazat$ Faza$I$Njo$imi i grupeve teuml interesit dhe publikut
Faza$IIPjeseumlmarrjae grupeve teumlinterestdhe publikutne analizeuml Faza$IIIPjeseumlmarrjae grupeve teuml interesitamppublikut teuml gjereuml neuml vlereumlsim
Hapat$e$miramit$$ ligjor$
Metodologjia$e$procesi$peumlr$harmin$e$VSMCseuml$neuml$$
kuadeumlr$teuml$PPVCseuml$
Zbami$dhe$$ monitorimi$
Faza$II$
Faza$III$ Harmi$i$$
Raport$Paraprak$$
Shqyrmi$
Analiza$e$Gjendjes$$ seuml$Mjedisit$
Format$e$monitorimit$neuml$peumlrputhje$me$objekvat$$ standardet$rregullat$dhe$kushtet$$e$PPV$dhe$VSM$
Sipas$ligjit$peumlr$VSM$
Shqyrtohet$neumlse$nevojitet$VSM$$ peumlr$PPV$(VKM$Nr$5072015)$
Mbledhja$e$informacionit$peumlr$ccedileumlshtjet$ mjedisore$qeuml$shqyrtohen$neuml$VSM$
Vlereumlsimi$i$ndikimit$teuml$propozimeve$teuml$Planit$$ neuml$mjedis$e$sheumlndet$
$$ Masat$parandaluese$e$zbuteumlse$teuml$ndikimeve$$
negave$neuml$mjedis$
Burimi Ligji nr 912013 dhe VKM nr 219 dateuml 11032015 Peumlrpunoi Co-PLAN 2016
Po ashtu qarteumlsia mbi detyrimin peumlr hartimin e VSM peumlr PPV-neuml e Bashkiseuml vjen edhe nga VKM-ja nr 507 dateuml 1062015 ldquoPeumlr miratimin e listeumls seuml detajuar teuml planeve apo programeve me pasoja negative neuml mjedis qeuml do trsquoi neumlnshtrohen procesit teuml vlereumlsimit strategjik mjedisorrdquo
Grupi i puneumls peumlr hartimin e PPV-seuml dhe VSM-seuml i ndoqeumln fazat e procesit si meuml poshteuml a) Njoftimi i ministriseuml nga Bashkia eumlshteuml kryer neuml periudheumln shtator-tetor teuml vitit 2015
35
Procesi peumlr krijimin e bazeumls seuml teuml dheumlnave teuml PPV-seuml nisi neuml mars 2015 por ligjeumlrisht momenti i nisjes seuml puneumls peumlr hartimin e planit peumlrkon me krijimin e bashkive teuml reja pas zgjedhjeve vendore teuml qershorit 2015 dhe neuml peumlrmbushje teuml reformeumls administrativo-territoriale Peumlr rrjedhojeuml neuml shtator-tetor 2015 Bashkia mori nismeumln peumlr hartimin e Planit teuml Peumlrgjithsheumlm Vendor neuml peumlrputhje me peumlrcaktimet e ligjit nr 1072014 ldquoPeumlr planifikimin e territoritrdquo i ndryshuar dhe me VKM nr 671 dateuml 29072015 ldquoPeumlr miratimin e rregullores seuml planifikimitrdquo Si pjeseuml e marrjes seuml nismeumls
⁻ U hartua dokumenti i nismeumls neuml peumlrputhje me keumlrkesat ligjore
⁻ U ngrit forumi qytetar peumlr PPV-neuml sipas VKM nr 671
⁻ U realizua njeuml takim publik ndash forumi i pareuml qytetar peumlr marrjen e nismeumls si pjeseuml e teuml cilit u njoftua procesi peumlr hartimin e planit detyrimet dhe peumlrgjegjeumlsiteuml e paleumlve pjeseumlmarreumlse peumlrfshireuml forumin e qytetareumlve dhe produket e lidhura me PPV-neuml peumlrfshireuml VSM-neuml si detyrim ligjor dhe nevojeuml reale peumlr teuml trajtuar ccedileumlshtjet e mjedisit neuml planifikim
⁻ U njoftua marrja e nismeumls dhe nisja e VSM-seuml ne Regjisteumlr dhe neuml mjetet e komunikimit elektronik qeuml peumlrdor Bashkia
⁻ U njoftua Ministria e Mjedisit peumlr nisjen e procesit teuml PPV-seuml e peumlr rrjedhojeuml VSM-seuml
⁻ U realizua miratimi i nismeumls peumlr PPV-neuml neuml Keumlshillin Bashkiak b) Konsultimi me grupet e interesit peumlr ccedileumlshtjet qeuml trajtohen neuml raportin e VSM-seuml eumlshteuml realizuar neumlpeumlrmjet 5+2 takimeve publike dhe peumlrmes takimeve individuale sipas rastit
⁻ Takimi i pareuml publik peumlrkon me takimin peumlr nismeumln e PPV-seuml
⁻ Takimi i dyteuml publik peumlrkon me takimin peumlr analizat e PPV-seuml ku njeuml prej analizave teuml disktuara neuml takim publik ishte ajo mjedisore (me teuml gjitheuml peumlrbeumlreumlsit mjedisoreuml sipas raportit peumlrfshireuml metabolizmin e territorit)
⁻ Takimi i treteuml publik peumlrkon me takimin peumlr konsultimin e strategjiseuml seuml zhvillimit teuml territorit neuml teuml cilin u diskutua edhe peumlr dimensionin mjedisor teuml propozimeve teuml strategjiseuml
⁻ Takimi i kateumlrt publik u realizua specifikisht veteumlm peumlr diskutimin e raportit paraprak teuml VSM-seuml
⁻ Takimi i pesteuml publik peumlrkon me konsultimin mbi propozimet peumlr infrastrukturat dhe sheumlrbimet publike neuml kuadeumlr teuml PPV-seuml duke i vlereumlsuar propozimet jo veteumlm nga pikeumlpamjet teknike ekonomike sociale e territoriale por edhe mjedisore e teuml peizazhit
⁻ Takimi i gjashteuml publik peumlrkon me konsultimin mbi peumlrdorimin e tokeumls dhe intensitetin e zhvillimit ku seumlrish propozimet dhe diskutimi mbi to realizohen edhe mbi bazeumln e kriterit mjedisor
⁻ Takimi i shtateuml publik u realizua specifikisht veteumlm peumlr diskutimin e raportit peumlrfundimtar teuml VSM-seuml
⁻ Peumlrveccedil sa meuml sipeumlr neuml bashkineuml e Kuccediloveumls u realizuan edhe dy takime publike me banoreumlt e grupet e interesit neuml zoneumln rurale teuml fusheumls dhe neuml zoneumln rurale teuml kodreumls peumlr teuml diskutuar mbi propozimet peumlr tokeumln bujqeumlsore dhe peumlr zoneumln natyrore (kodrat dhe pyjet)
36
Neuml takimet publike neuml teuml cilat VSM-ja eumlshteuml diskutuar seuml bashku me PPV-neuml pjeseumlmarrja ka qeumlneuml e gjereuml dhe ka peumlrfshireuml jo veteumlm institucione e grupe interesi qeuml lidhen me mjedisin por edhe forumin qytetar teuml ploteuml si edhe banoreuml e pronareuml qeuml kaneuml marreuml pjeseuml neuml meumlnyreuml spontane neuml takim
Neuml takimet publike teuml dedikuara veteumlm peumlr VSM-neuml pjeseumlmarrja ka qeneuml meuml e specializuar neuml drejtim teuml mjedisit duke peumlrfshireuml peumlrfaqeumlsues teuml forumit qytetar agjenciteuml rajonale peumlr mjedisin ujeumlrat tokeumln bujqeumlsore ish-drejtoriteuml pyjore (specialisteumlt peumlrkateumls) biznese teuml cilat kaneuml ndikim neuml mjedis ndeumlrmarrjet e ujeumlsjelleumls-kanalizimeve OJF-teuml mjedisore etj Neuml meumlnyreuml meuml teuml detajuar informacioni peumlr pjeseumlmarrjen neuml takime publike dhe institucionet apo organizatat e kontaktuara e teuml konsultuara gjendet neuml Shtojceumln 1 teuml dokumentit teuml VSM-seuml
c) Hartimi i raportit paraprak u realizua gjateuml periudheumls neumlntor 2015 - maj 2016 Konsultimet neuml lidhje me keumlteuml raport paraqiten meuml lart dhe mbyllen me takimin e kateumlrt publik teuml dedikuar peumlr VSM-neuml Gjateuml keumlsaj faze eumlshteuml kryer grumbullimi i pjeseumls meuml teuml madhe teuml informacionit Megjithateuml si rezultat i takimit teuml kateumlrt publik (i VSM-seuml) shumeuml nga institucionet e peumlrfshira (pjeseumlmarreumlse neuml takim) reflektuan mbi informacionet e dheumlna deri neuml ateuml moment apo teuml disponuara nga grupi i puneumls dhe doreumlzuan neuml Bashki njeuml seumlreuml informacionesh teuml reja apo teuml peumlrditeumlsuara Ky veprim ndikoi pozitivisht neuml rifreskimin e informacionit dhe teuml analizeumls
ccedil) Hartimi i raportit peumlrfundimtar teuml vlereumlsimit strategjik mjedisor eumlshteuml realizuar neuml periudheumln qershor ndash shtator 2016 Takimet publike peumlr keumlteuml fazeuml teuml puneumls paraqiten meuml sipeumlr dhe mbyllen me takimin e shtateuml publik i dedikuar peumlr VSM-neuml Edhe gjateuml keumlsaj periudhe pati disa momente teuml marrjesshkeumlmbimit teuml informacionit me burime specifike por puna u peumlrqeumlndrua kryesisht neuml realizimin e vlereumlsimit mjedisor teuml PPV-seuml dhe neuml hartimin e masave peumlrkateumlse mjedisore
d) Shqyrtimi i propozimit dhe deklarata e Ministrit realizohet me doreumlzimin e materialit peumlrfundimtar tek autoritetet peumlrgjegjeumlse
dh) Vendimi i autoritetit miratues vjen pas shqyrtimit teuml materialit e) Monitorimi dhe raportimi i pasojave neuml mjedis teuml planit eumlshteuml njeuml proces neuml vazhdim i cili do teuml realizohet nga Bashkia dhe institucionet peumlrgjegjeumlse peumlr mjedisin neuml peumlrputhje me legjislacionin neuml fuqi dhe Planin e Veprimeve pjeseuml peumlrbeumlreumlse e keumltij dokumenti
22 Kuadri ligjor
o Kuadri ligjor i VSM-seuml Kuadri ligjor shqiptar i VSM-seuml peumlrafrohet ploteumlsisht me kuadrin ligjor ndeumlrkombeumltar Meuml poshteuml praqitet njeuml peumlrmbledhje e shkurteumlr e keumltij kuadri i cili peumlrfshin Ligjin Nr 912013 ldquoPeumlr Vlereumlsimin Strategjik Mjedisorrdquo dhe dy vendime teuml Keumlshillit teuml Ministrave qeuml e kaneuml ploteumlsuar ateuml neuml vitet e fundit Ligji Nr 912013 ldquoPeumlr Vlereumlsimin Strategjik Mjedisorrdquo ka peumlr qeumlllim teuml sigurojeuml mbrojtje teuml larteuml teuml mjedisit dhe zhvillim teuml qeumlndruesheumlm neumlpeumlrmjet peumlrfshirjes seuml ccedileumlshtjeve teuml mjedisit gjateuml hartimit miratimit rishikimit ndryshimit ose modifikimit teuml planeve a programeve me pasoja teuml mundshme negative neuml mjedis Ligji peumlrcakton institucionet peumlrgjegjeumlse dhe procedurat sipas teuml cilave kryhet vlereumlsimi strategjik mjedisor Krahas procedurave Ligji peumlrcakton planet dhe programet qeuml i neumlnshtrohen procesit teuml vlereumlsimit strategjik mjedisor ku peumlrfshihet edhe hartimi i planeve vendore
37
teuml planifikimit teuml territorit Ky ligj eumlshteuml peumlrafruar ploteumlsisht me Direktiveumln 200142KE teuml Parlamentit Europian dhe teuml Keumlshillit dateuml 27 qershor 2001 Peumlr vlereumlsimin e pasojave neuml mjedis teuml planeve dhe programeve teuml caktuara Neuml dy vitet e fundit ligji i meumlsipeumlrm eumlshteuml ploteumlsuar nga dy VKM-teuml si vijojneuml
- VKM-ja Nr 507 dateuml 10062015 ldquoPeumlr miratimin e listeumls seuml detajuar teuml planeve apo programeve me pasoja negative neuml mjedis qeuml do ti neumlnshtrohen procesit teuml vlereumlsimit strategjik mjedisorrdquo
- VKM Nr 219 dateuml 11032015 ldquoPeumlr peumlrcaktimin e rregullave e teuml procedurave peumlr konsultimin me grupet e interesit dhe publikun si dhe deumlgjeseumln publike gjateuml procesit teuml vlereumlsimit strategjik mjedisorrdquo
Protokolli i VSM-seuml Konventa Espoo-s (UNECE 1991) Neuml keumlteuml kontekst vlen teuml theksohet edhe reumlndeumlsia e Protokollit teuml VSM-seuml i hartuar dhe miratuar neuml Konventeumln e Espoo-s (UNECE 1991) i cili peumlrcakton detyrimet e paleumlve peumlr vlereumlsimin e ndikimeve neuml mjedis teuml aktiviteteve teuml caktuara qeuml neuml fazeumln e hershme teuml planifikimit teuml tyre Ky dokument konsiderohet si njeuml nga instrumentet meuml teuml reumlndeumlsishme ndeumlrkombeumltare qeuml parashtrojneuml kushtet e vlereumlsimeve strategjike
o Kuadri ligjor peumlr mbrojtjen e mjedisit Peumlr hartimin e VSM-seuml neuml kuadeumlr teuml hartimit teuml Planit teuml Peumlrgjithsheumlm teuml Territorit peumlr Bashkineuml Kuccediloveuml eumlshteuml i reumlndeumlsisheumlm edhe kuadri ligjor peumlr mbrojtjen e mjedisit Ky kuadeumlr peumlrfshin kryesisht ligjet kryesore peumlrkateumlse teuml peumlrbeumlreumlsve teuml mjedisit teuml peumlrcaktur neuml Ligjin peumlr Mbrojtjen e Mjedisit uji toka ajri pyjet kullotat biodiversiteti dhe zonat e mbrojtura Keumlto ligje sheumlrbejneuml si bazeuml peumlr analizimin e gjendjes neuml mjedis neuml territorin e Bashkiseuml dhe peumlrcaktimin e masave qeuml duhen marreuml neuml teuml ardhmen nga Bashkia Kuccediloveuml peumlr mbrojtjen e mjedisit gjateuml zbatimit teuml projekteve teuml Planit teuml Peumlrgjithsheumlm Vendor edhe neuml vitet neuml vazhdim Tabela 3 Kuadri ligjor peumlr mbrojtjen e mjedisit
Fushat Peumlrbeumlreumlsit e mjedisit
Ligjet
Mbrojtja e Mjedisit Ligji Nr 10431 dateuml 09062011 ldquoPeumlr mbrojtjen e mjedisitrdquo
VKM Nr 1189 Dateuml 18112009 ldquoPeumlr rregullat dhe procedurat peumlr hartimin dhe zbatimin e programit kombeumltar teuml monitorimit teuml mjedisitrdquo VKM Nr 47 Dateuml 29012014 ldquoPeumlr peumlrcaktimin e rregullave peumlr organizimin dhe funksionimin e Agjenciseuml Kombeumltare teuml Mjedisit e teuml Agjencive Rajonale teuml Mjedisitrdquo VKM Nr 46 Dateuml 29012014 ldquoPeumlr krijimin dhe meumlnyreumln e organizimit e teuml funksionimit teuml Inspektoratit Shteteumlror teuml Mjedisit Pyjeve dhe Ujeumlraverdquo
Veteumlqeverisja Vendore
Ligj Nr1392015 ldquoPeumlr veteumlqeverisjen vendorerdquo
Burimet Ujore Ligj Nr 1562013 Peumlr disa ndryshime neuml ligjin Nr 1112012 ldquoPeumlr Manaxhimin e Integruar teuml Burimeve Ujorerdquo VKM Nr 273 dateuml 07052004 ldquoPeumlr miratimin e Strategjiseuml Kombeumltare teuml Ujitrdquo
VKM Nr 945 dateuml 09102013 ldquoPeumlr peumlrcaktimin e fusheumls seuml peumlrgjegjeumlsiseuml shteteumlrore teuml Ministriseuml seuml Mjedisitrdquo
VKM Nr 939 dateuml 09102013 ldquoPeumlr peumlrcaktimin e fusheumls seuml peumlrgjegjeumlsive shteteumlrore teuml Ministriseuml seuml Bujqeumlsiseuml Zhvillimit Rural dhe Administrimit teuml Ujeumlraverdquo
38
VKM Nr 954 dateuml 16102013 ldquoPeumlr peumlrcaktimin e fusheumls seuml peumlrgjegjeumlsiseuml shteteumlrore teuml Ministriseuml seuml Transportit dhe Infrastruktureumlsrdquo
VKM Nr 719 dateuml 31102014 ldquoPeumlr organizimin dhe funksionimin e Agjenciseuml peumlr Zhvillim Bujqeumlsor dhe Ruralrdquo
Ligji Nr 1112015 ldquoPeumlr Sheumlrbimin Gjeologjik Shqiptarrdquo
VKM Nr342 dateuml 04052016 ldquoPeumlr miratimin e kufijve territorialeuml e hidrografikeuml teuml baseneve ujore neuml Republikeumln e Shqipeumlriseuml dhe qendreumln e peumlrbeumlrjen e keumlshillit teuml secilit prej tyrerdquo
VKM Nr 268 dateuml 06042016 ldquoPeumlr miratimin e rregullores peumlr funksionimin e Keumlshillit Kombeumltar teuml Ujit
Toka dhe Bujqeumlsia Ligji Nr 7501 dateuml 19071991 ldquoPeumlr Tokeumln (i ndryshuar)rdquo
Ligji Nr 1302014 Peumlr disa shtesa dhe njeuml ndryshim neuml ligjin Nr 8752 dateuml 26032001 ldquoPeumlr krijimin dhe funksionimin e strukturave peumlr administrimin dhe mbrojtjen e tokeumlsrdquo Ligji Nr 1312014 Peumlr njeuml ndryshim dhe shteseuml neuml ligjin Nr 9244 dateuml 17062004 ldquoPeumlr Mbrojtjen e Tokeumls Bujqeumlsorerdquo VKM Nr121 dateuml 17022011 ldquoPeumlr meumlnyrat e ushtrimit teuml funksioneve nga DAMT-et neuml qarqe dhe ZMMT neuml komuna dheose Bashkirdquo
VKM Nr 410 dateuml 27062012 ldquoPeumlr peumlrcaktimin e rregullave dhe teuml procedurave teuml ndryshimit teuml kategorive teuml resurseve teuml tokeumlsrdquo
Udheumlzim Nr 1 dateuml 18072012 ldquoPeumlr procedurat e dheumlnies me qira teuml tokave bujqeumlsore teuml pandarardquo
Vendim Nr 143 dateuml 2422016 Peumlr disa ndryshime neuml vendimin Nr 460 dateuml 22052013 ldquoPeumlr peumlrcaktimin e kritereve rregullave dhe procedurave teuml dheumlnies me qira teuml tokave bujqeumlsore neuml proneumlsi teuml shtetitrdquo VKM Nr 283 dateuml 01042015 ldquoPeumlr peumlrcaktimin e tipave rregullave kritereve dhe procedurave peumlr ndeumlrtimin e objekteve peumlr prodhimin ruajtjen dhe peumlrpunimin e produkteve bujqeumlsore dhe blegtorale neuml tokeuml bujqeumlsorerdquo
Ajri Ligji Nr1622014 ldquoPeumlr Mbrojtjen e Cileumlsiseuml seuml Ajrit neuml Mjedisrdquo
VKM Nr 594 dateuml 10092014 ldquoPeumlr miratimin e Strategjiseuml Kombeumltare peumlr Cileumlsineuml e Ajrit teuml Mjedisitrdquo
VKM Nr 352 dateuml 29042015 ldquoPeumlr vlereumlsimin e cileumlsiseuml seuml ajrit teuml mjedisit dhe keumlrkesat peumlr disa ndoteumls neuml lidhje me teumlrdquo
Biodiversiteti (flora dhe fauna)
Ligji Nr 682014 Peumlr disa shtesa dhe ndryshime neuml ligjin Nr 9587 Dateuml 20072006 ldquoPeumlr Mbrojtjen e Biodiversitetitrdquo Ligji Nr 10 006 dateuml 23102008 ldquoPeumlr mbrojtjen e fauneumls seuml egeumlrrdquo Ligj Nr 412013 ldquoPeumlr disa Ndryshime dhe Shtesa neuml Ligjin Nr 10006 dateuml 23102008 Peumlr Mbrojtjen e Fauneumls seuml Egeumlr
VKM Nr84 dateuml 27012009 ldquoPeumlr caktimin e kritereve peumlr ngritjen e rrjetit teuml inventarizimit dhe teuml monitorimit teuml biodiversitetitrdquo
Ligji Nr 682014 Peumlr disa shtesa dhe ndryshime neuml ligjin Nr 9587 Dateuml 20072006 ldquoPeumlr Mbrojtjen e Biodiversitetitrdquo Ligji Nr 612016 ldquoPeumlr shpalljen e moratoriumit teuml gjuetiseuml neuml Republikeumln e Shqipeumlriseumlrdquo
Pyjet dhe Kullotat Ligji Nr 482016 Peumlr disa ndryshime dhe shtesa neuml ligjin Nr 9385 dateuml 04052005 ldquoPeumlr Pyjet dhe Sheumlrbimin Pyjor i ndryshuarrdquo Ligji Nr 492016 Peumlr disa ndryshime dhe shtesa neuml ligjin Nr 9693 dateuml 19032007 ldquoPeumlr Fondin Kullosorrdquo
39
Vendim Nr436 dateuml 862016 Peumlr disa ndryshime dhe shtesa neuml Vendimin Nr1374 dateuml 10102008 ldquoPeumlr peumlrcaktimin e rregullave dhe teuml procedurave qeuml ndiqen peumlr heqjen shtimin dhe ndryshimin e destinacionit teuml fondit kullosorrdquo
VKM Nr 215 dateuml 16032016 ldquoPeumlr krijimin e task-forceumls ldquoRoja e Gjelbeumlrtrdquo peumlr marrjen e masave emergjente mbrojteumlse peumlr parandalimin pakeumlsimin dhe riafteumlsimin nga ccedildo deumlmtim teuml pyjeve publike e privaterdquo
VKM Nr 433 dateuml 08062016 ldquoPeumlr transferimin neuml proneumlsi teuml bashkive teuml pyjeve dhe teuml kullotave publike sipas listave teuml inventarit dhe aktualisht neuml administrim teuml Ministriseuml seuml Mjedisit e teuml ish-komunave bashkiverdquo
Udheumlzim Nr1 dateuml 09062016 ldquoPeumlr rregullat procedurat e keumlrkimit teuml shqyrtimit e teuml miratimit teuml keumlrkesave peumlr dheumlnien neuml peumlrdorim teuml fondit pyjordhe kullosor publikrdquo
Mbetjet Ligji Nr 1562013 Peumlr disa ndryshime neuml ligjin Nr 10463 dateuml 22092011 ldquoPeumlr Manaxhimin e Integruar teuml Mbetjeverdquo Ligji Nr 8094 dateuml 21031996 ldquoPeumlr largimin publik teuml mbeturinaverdquo
Ligji Nr 10448 dateuml 14072011 ldquoPeumlr lejet e mjedisitrdquo Ligji 1392015 ldquoPeumlr veteumlqeverisjen vendorerdquo
VKM Nr 333 dateuml 26012011 ldquoPeumlr Administrimin e vend-depozitimeve rajonale teuml mbetjeve urbanerdquo
Ligji Nr 342013 Peumlr disa ndryshime dhe shtesa neuml ligjin Nr9115 dateuml 24072003 ldquoPeumlr trajtimin e ujeumlrave teuml ndoturardquo VKM Nr 798 dateuml 29092010 ldquoPeumlr miratimin e rregullores peumlr administrimin e mbetjeve spitalorerdquo
Vendim Nr 178 dateuml 06032012 ldquoPeumlr incinerimin e mbetjeverdquo
VKM Nr 452 dateuml 11072012 ldquoPeumlr landfillet e mbetjeverdquo
Vendim (Projekt) Nr 418 dateuml 25062014 ldquoPeumlr grumbullimin e diferencuar teuml mbetjeve neuml burimrdquo
VKM Nr 608 dateuml 17092014 ldquoPeumlr peumlrcaktimin e masave teuml nevojshme peumlr grumbullimin dhe trajtimin e mbetjeve bio si dhe kriteret dhe afatet peumlr pakeumlsimin e tyrerdquo
UDHEumlZIM Nr 1738 dateuml 12032015 ldquoMbi kriteret e studim-projektimit peumlr rehabilitimin e vend-depozitimeve teuml mbetjeve teuml ngurta urbane si dhe ndeumlrtimin e landfilleve apo impianteve teuml trajtimit teuml mbetjeve teuml ngurta urbanerdquo VKM Nr 575 dateuml 24062015 ldquoPeumlr miratimin e keumlrkesave peumlr manaxhimin e mbetjeve inerterdquo VKM Nr 843 dateuml 14102015 ldquoPeumlr mbylljen e ndeumlrmarrjes seuml furnizimit industri-miniera dhe krijimin e qendreumls seuml grumbullimit dhe trajtimit teuml kimikateve teuml rrezikshmerdquo
Zhurmat Ligji Nr 392013 Peumlr disa ndryshime neuml ligjin Nr 9774 dateuml 12072007 ldquoPeumlr vlereumlsimin dhe administrimin e zhurmeumls neuml mjedisrdquo VKM Nr 587 dateuml 07072010 ldquoPeumlr monitorimin dhe kontrollin e nivelit teuml zhurmave neuml qendrat urbane dhe turistikerdquo
Ndryshimet Klimatike
Protokolli i Kiotos i Konventeumls Kuadeumlr teuml Kombeve teuml Bashkuara peumlr Ndryshimet Klimatike
Ligji Nr 9334 dateuml 16122004 ldquoPeumlr Aderimin e Republikeumls seuml Shqipeumlriseuml neuml Protokollin e Kiotos teuml Konventeumls Kuadeumlr teuml Kombeve teuml Bashkuara peumlr Ndryshimet Klimatikerdquo
40
Ligji Nr10448 dateuml 14072011 ldquoPeumlr Lejet e Mjedisitrdquo (Direktiva 20081EU e ndotjes industriale)
Hidrokarburet Ligji Nr 192015 Peumlr njeuml shteseuml dhe ndryshim neuml ligjin Nr 7746 Dateuml 28071993 ldquoPeumlr hidrokarburet (keumlrkimi dhe prodhimi)rdquo
Ligji Nr 712014 Peumlr disa shtesa dhe ndryshime neuml ligjin Nr 8450 dateuml 24021999 ldquoPeumlr peumlrpunimin transportimin tregtimin e nafteumls gazit e neumlnprodukteve teuml tyrerdquo Ligji Nr 1432014 Peumlr njeuml ndryshim neuml ligjin Nr 9876 dateuml 14022008 ldquoPeumlr prodhimin transportimin dhe tregtimin e biokarburanteve dhe teuml leumlndeumlve teuml tjera djegeumlse teuml rinovueshme peumlr transportrdquo (i ndryshuar)
Ligji Nr 10448 dateuml 14072011 ldquoPeumlr Lejet e Mjedisitrdquo Urdheumlr Nr 101 dateuml 1742015 Peumlr disa shtesa dhe ndryshime neuml urdhrin Nr 83 dateuml 10022012 ldquoPeumlr rregullat dhe procedurat e shitjes seuml produkteve hidrokarburerdquo VKM Nr 781 dateuml 14112012 ldquoPeumlr cileumlsineuml e disa leumlndeumlve teuml djegshme teuml leumlngshme peumlr peumlrdorim termik civil e industrial si dhe peumlr peumlrdorim neuml mjetet e transportit ujorrdquo
VKM Nr 19 dateuml 14012015 ldquoPeumlr procedurat dhe kushtet peumlr dheumlnien transferimin dhe peumlrseumlritjen e licenceumls seuml koncesionit peumlr rafineri peumlr kryerjen e veprimtariseuml seuml peumlrpunimit teuml nafteumls bruto peumlr prodhimin e neumlnprodukteve teuml sajrdquo Ligji Nr 1022015 ldquoPeumlr sektorin e gazit natyrorrdquo
Sheumlrbimet Publike Ligji Nr 452013 Peumlr disa ndryshime dhe shtesa neuml ligjin Nr 7643 dateuml 02121992 ldquoPeumlr sheumlndetin publik dhe inspektoriatin sanitar shteteumlrorrdquo i ndryshuar Ligji Nr9915 dateuml 1252008 Peumlr disa ndryshime dhe shtesa neuml ligjin Nr 8102 1999 ldquoPeumlr kuadrin rregullator teuml sektorit teuml furnizimit me ujeuml dhe largimit e peumlrpunimit teuml ujeumlrave teuml ndoturardquo
Ligji Nr 342013 Peumlr disa ndryshime dhe shtesa neuml ligjin Nr 9115 dateuml 24072003 ldquoPeumlr trajtimin mjedisor teuml ujeumlrave teuml ndoturardquo Ligji Nr 372016 Peumlr disa ndryshime dhe shtesa neuml ligjin Nr 10081 dateuml 2322009 ldquoPeumlr licencat autorizimet dhe lejet e Republikeumls seuml Shqipeumlriseumlrdquo VKM Nr 145 dateuml 26021998 ldquoPeumlr miratimin e rregullores higjieniko-sheumlndeteumlsore peumlr kontrollin e cileumlsiseuml seuml ujit teuml pijsheumlm projektimin ndeumlrtimin dhe mbikqyrjen e sistemeve teuml furnizimit me ujeuml teuml pijsheumlmrdquo
Ligji Nr9860 dateuml 2112008 Peumlr disa ndryshime dhe shtesa neuml ligjin Nr8518 dateuml 30071999 ldquoPeumlr ujitjen dhe kulliminrdquo VKM 13402009 ldquoPeumlr miratimin e rregullores peumlr furnizimin me ujeuml dhe kanalizimet neuml zoneumln e sherbimit teuml ujesjelleumls-kalizimeverdquo Ligji Nr 452013 Peumlr disa ndryshime dhe shtesa neuml ligjin Nr 10138 dateuml 11052009 ldquoPeumlr sheumlndetin publikrdquo Ligji Nr1392015 ldquoPeumlr veteumlqeverisjen vendorerdquo
Burimi Bashkia Kuccediloveuml dhe Co-PLAN 2016
23 Grumbullimi i informacionit dhe analizat e kryera
Peumlr teuml kryer analizat mjedisore neuml kuadeumlr teuml PPV-seuml dhe VSM-seuml janeuml mbledhur njeuml seumlreuml informacionesh burimi i teuml cilave janeuml institucionet publike studimet dhe raportet e ndryshme teuml hartuar nga profesionisteuml teuml fusheumls dhe matjet e drejtpeumlrdrejta e veumlzhgimet vizuale Hapi i pareuml i keumltij procesi ishte krijimi i formatit teuml inventarit teuml teuml dheumlnave qeuml nevojiteshin dhe metodologjiseuml peumlr grumbullimin e tyre Sa meuml poshteuml paraqet listeumln e treguesve paraprakeuml qeuml u konsideruan peumlr inventarin e informacionit
41
Mbi bazeumln e keumlsaj liste u peumlrpiluan letrat zyrtare teuml cilat bashkia ua nisi institucioneve dhe organizatave peumlrkateumlse me teuml cilat ndoqi neuml vijim procesin peumlr teuml siguruar keumlto teuml dheumlna Tabela 4 Formati i inventarit paraprak teuml informacionit peumlr VSM-neuml
Nr Fusha Komente 1 Industria Ccedileumlshtjet e mjedisit peumlrfshireuml neuml seksionet e
ajrit ujit tokeumls e mbetjeve meuml poshteuml 11 Lloji i industriseuml (sipas funksioneve
neumlnkategorive teuml peumlrdorimi teuml tokeumls) Bashkiteuml dhe Peumlrdorimi i Tokeumls
2 Energjia 21 Energjia e konsumuar peumlr banor (kwhbanor) Ministria e Ekonomiseuml 22 Nr i HEC-eve neuml zoneuml Teuml ndeumlrtuar dhe teuml pritsheumlm 23 Kapaciteti i prodhimit HEC 24 Totali i energjiseuml seuml prodhuar neuml zoneuml 25 Totali i energjiseuml seuml prodhuar 26 Sasia e energjiseuml prodhuar nga burime teuml
rinovueshme 3 Turizmi 31 Lloji i turizmit (detar gjuetie etj) 32 e vizitoreumlve teuml pranisheumlm jashteuml stineumls seuml
turizmit 33 Sipas llojit efekti e turizmit ne floreuml fauneuml ose
zona teuml mbrojtura) 34 e tokeumls bujqeumlsore e peumlrdorur peumlr
ndeumlrtimeinfrastruktureuml neuml fusheumln e turizmit 35 Njereumlz qeuml udheumltojneuml peumlr neuml qytet Numeumlr ose diteuml 36 Numri i shtreteumlrve (hotelier) 37 Numri i hoteleve 38 e teuml puneumlsuarve neuml turizeumlm 39 Neteuml peumlr person neuml vit 4 Bujqeumlsia 41 Sasia neuml ha e tokeumls bujqeumlsore 42 Sasia neuml ha e tokeumls bujqeumlsore me cileumlsi teuml larteuml Boniteti 43 Sasia neuml ha e tokeumls bujqeumlsore teuml humbur
(shndeumlrruar neuml zoneuml banimi industriale etj) gjateuml 10 viteve teuml fundit
Nga hartat
44 e bujqeumlsiseuml familjare versus bujqeumlsiseuml industriale
Studime organizata fermereumlsh dhe veumlzhgim
45 Sasia neuml ha e tokave bujqeumlsore me vlereuml jo shumeuml teuml larteuml ose toka pa vlereuml bujqeumlsore (jo prodhuese ose shpate kodrash etj qeuml zakonisht njereumlzit i braktisin)
Boniteti
46 Numrisasia e zonave teuml mbrojtura neuml tokeuml bujqeumlsore
Nga hartat e zonave te mbrojtura zyrtare
47 Numri i zonave teuml mbrojtura neuml tokeuml private Nga hartat e zonave te mbrojtura zyrtare 48 Sasialloji i plehrave kimike teuml peumlrdorura neuml
bujqeumlsi Raportet e mjedisit ne nivel baseni ujor
49 Lloji i rasteve teuml ndotjeve teuml raportuara nga bujqeumlsia (pesticide pleh kimik etj)
Raportet e mjedisit ne nivel baseni ujor dhe veumlzhgim
410 Meumlnyrasasia e plehut teuml prodhuar nga kafsheumlt peumlr fermeuml (neumlse ky eumlshteuml rasti)
411 Metoda e kultivimit teuml tokeumls (intensive-industriale biologjike e ndeumlrmjetme etj)
412 Sipeumlrfaqe e sipeumlrfaqeve teuml peumlrmbytshme peumlrmbytura
Nga harta dhe veumlzhgim
5 Blegtoria
42
51 e tokeumls e peumlrdorur si kulloteuml 52 Sipeumlrfaqe e pyjeve dhe kullotave Instat neuml nivel qarku FAO Corine 53 Numrilloji i gjedheve Zyra rajonale veterinare 54 Lloji i fermave (intensiveetj) Zyra rajonale veterinare 55 Numri i rracave teuml rralla vendore Zyra rajonale veterinare 6 Peshkimi 61 Teuml dheumlna rreth biodiversitetit neuml burimet ujore Ministria Raportet e monitorimit teuml mjedisit 62 Teuml dheumlna rreth sasiseuml seuml peshkuar Ministria Raportet e monitorimit teuml mjedisit 63 Teuml dheumlna rreth kapacitit barteumls Ministria Raportet e monitorimit teuml mjedisit 7 Transporti 71 Numri e qytetareumlve qeuml peumlrdorin transport
privat Ndikimi neuml peumlrdorim toke peizazh
biodiversitet ndotje ajrizhurma siguri rrugore 72 Numri e qytetareumlve qeuml peumlrdorin transport
publik 73 Ndoteumlsit e shkarkuar neuml ajeumlr nga peumlrdorimi i
automjeteve Shih seksionin e ajrit
74 Zonat me ndotje akustike (sip sipas decibel) 8 Rrugeumlt 81 e sipeumlrfaqes seuml rrugeumlve neuml raport me
sipeumlrfaqen totale teuml tokeumls bujqeumlsore 82 e tokeumls bujqeumlsore pyjeve ligatinave
habitateveetj teuml humbur peumlr ndeumlrtim rrugeumlsh Harta pas 1990 krahaso me topografiket
83 e rrugeumlve kryesore neuml qendra teuml banuara (peumlr teuml pareuml nivelin e zhurmeumls)
84 Distanca rrugeumlsh sipas kategorive nga zonat e mbrojtura natyrore dhe monumente kulture
Neuml harteuml
85 Sasia neuml km e rrugeumlve qeuml ndeumlrpresin breza teuml gjelbeumlr korridore te gjelbra korridore shpendeumlshkafsheumlsh
86 Sasia neuml km e rrugeumlve qeuml izolojneuml (ndajneuml) zona teuml banuarahabitate teuml ndryshme
9 Furnizimi me ujeuml 91 e Gjateumlsiseuml seuml lumenjve qeuml konsiderohet teuml
keneuml ujeuml teuml njeuml cileumlsie teuml mireuml (teuml pijsheumlm) 92 Gjateumlsia e lumenjve qeuml konsiderohet teuml keneuml
ujeuml teuml njeuml cileumlsie teuml dobeumlt 93 Sipeumlrfaqe ujore jo lumore me ujeuml teuml pijsheumlm
(sip dhe ndaj totalit) 94 Numri i zonave me ujeumlra teuml peumlrdorshme peumlr
plazhbanjo 10 Ujeumlrat e Zeza 101 Kapaciteti total i peumlrpunimit teuml ujeumlrave teuml zeza 102 Numri i impianteve teuml pastrimit teuml ujeumlrave teuml
zeza neuml funksionim 103 e popullsiseuml e lidhur me sistemin e ujeumlrave teuml
zeza 104 e aktiviteteve industriale lidhur me sistemin
e ujeumlrave teuml zeza 105 Numri i shteumlpive teuml palidhura me sistemin e
ujeumlrave teuml zeza 11 Mbetjet e ngurta urbane 111 Volumi total i mbeturinave teuml grumbulluara nga
Bashkiaqyteti 112 Volumi i mbeturinave teuml prodhuara peumlr
banorqytet-ose-fshat 113 e mbeturinave teuml depozituara neuml landfill
vendgrumbullim
43
114 e mbeturinave teuml ricikluara 115 e mbeturinave teuml djegura me inceneritor 116 e mbeturinave teuml kompostuara 117 Kapaciteti i impianteve teuml pranishme neuml territor
peumlr trajtimin e mbeturinave teuml ricikluara 118 Kapaciteti i inceneritoreveteknologjive teuml tjera
neuml territor peumlr djegien e mbeturinave 119 Kapaciteti i landfilleve 111 0
Numri i vendgrumbullimeve
12 Mbetjet spitalore 121 Sasia e mbetjeve spitalore 122 e trajtimit teuml mbetjeve spitalore 123 e mbetjeve teuml peumlrziera me mbetjet e tjera 124 e mbetjeve teuml ricikluara 13 Mbetjet industriale toksike dhe teuml deumlmshme 131 Sasia totale e mbetjeve teuml prodhuara 134 Kapaciteti i landfilleve peumlr grumbullimin e
keumltyre lloj mbetjesh 135 e keumltyre mbetjeve e eksportuar 136 e mbetjeve teuml trajtuara neuml vend 14 Mbetje teuml tjera 15 Toka 151 Sasia neuml ha e tokeumls sipas peumlrdorimit
urbanerurale e braktisur (industriale minerale etj) bujqeumlsore pyje zona teuml reumlndeumlsiseuml seuml veccedilanteuml sipeumlrfaqe ujore etj
Sipas kategorive bazeuml teuml peumlrdorimit teuml tokeumls
152 Sasia neuml ha e tokeumls bujqeumlsore me cileumlsi teuml larteuml Boniteti 153 Sasia neuml ha e zonave teuml gjelbeumlra peumlrreth
qendrave urbane Si tek infrastruktura
154 Sasia neuml ha e tokave teuml braktisura (pa peumlrkujdesje)
Koordinim me tokat bujqeumlsore dhe natyrore
155 Sasia neuml ha e tokave teuml ndotura 156 Sasia neuml ha e hapeumlsirave natyrore Koordinim me neumlnkategoriteuml e peumlrdorimit teuml
tokeumls dhe Corine 157 e tokeumls bujqeumlsore teuml mbrojtur me ligj Boniteti (Kat I-IV) 158 Sasia e tokeumlsteuml dheumlna humbur nga
erozionishembjet e tokeumls sipas llojeve 16 Uji 161 Cileumlsia e ujit teuml lumenjve dhe burimeve
neumlntokeumlsore duke peumlrfshireuml edhe ujin e pijsheumlm Raportet e gjendjes seuml mjedisit dhe veumlzhgim
162 Cileumlsia e ujit sipeumlrfaqeumlsor Raportet e gjendjes seuml mjedisit dhe veumlzhgim 163 Sasia e ujit neumlntokeumlsor 164 Sipeumlrfaqa e peumlrgjithshme e tokeumls neumln ujitje 165 Sasia e peumlrgjithshme e ujeumlrave neuml rezervuare 166 Numri i impianteve peumlr trajtimin e ujit teuml
peumlrdorsheumlm 167 Sasia e ujit teuml nxjerreuml nga neumlntoka peumlr ta pireuml 167 Numri i shteumlpive lidhur me sistemin e
furnizimit me ujeuml 168 Numri i shteumlpive teuml palidhura me sistemin e
furnizimit me ujeuml 169 Sasia e ujit qeuml eumlshteuml trajtuar neuml impiante me
qeumlllim peumlr ta pireuml 161 0
Sedimentet dhe aluvionet
161 Teuml dheumlna rreth trupave ujoreuml ku eumlshteuml shfaqur
44
1 fenomeni i eutrofikimit 161 2
Llojet e ndoteumlsve teuml pranisheumlm neuml ujeuml nga aktivitete urbane (bizneset e riparimit te makinave industria)
161 3
Numri dhe sipeumlrfaqja e ligatinave dhe gjendja e tyre (neuml nivel uji)
161 4
e sasiseuml seuml ujit teuml ndotur teuml trajtuar neuml raport meuml sasineuml totale
17 Biodiversiteti 171 Numrilloji i specieve 172 Numri dhe llojet e habitateve dhe funksionet 173 Numri i specieve neuml zhdukjeshfryteumlzim teuml
tepruar jashteuml kapacitetit barteumls 174 Numri i habitateve neuml zhdukje degradim
copeumltim ndryshimshfryteumlzim teuml tepruar 175 Sasia neuml ha e sipeumlrfaqes seuml habitateve
natyroreteuml mbrojtura me ligj 176 Numri i specieve invazive 177 Specie familje gjini ndareuml sipas habitateve
(ujore tokeumlsore moccedilalore lumore detare etj) 178 Vlera teuml rralla (pasuri e vendit qeuml duhen
ruajtur) zona teuml mbrojtura 179 Vlera teuml veccedilanta qeuml mendohet teuml shfryteumlzohen
peumlr zhvillimin e venditturizem 171 0
Statusi i specieve (teuml keumlrceumlnuara globalisht teuml mbijetuara nga marreumlveshje ndeumlrkombeumltare teuml zhdukura teuml rrezikuara teuml keumlrceumlnuara teuml rralla teuml prekshme teuml panjohura etj)
171 0
Numri i biokorridoreve dhe vendndodhja e tyre roli qeuml luajneuml
18 Pyjet 181 Sasia neuml ha e sipeumlrfaqeve teuml pyjeve pozicioni Disa ndeumlrthuren me biodiversitetin 182 Sasia neuml ha e sipeumlrfaqeve teuml shpylleumlzuara 183 Lloji i drunoreumlve pemtariseuml sipas
zonavehabitateve 184 Llojet e specieve teuml humbura peumlr shkak teuml
shpylleumlzimit 185 Numri i specieve teuml veccedilanta sasia neuml copeuml dhe
shpeumlrndarja 186 Numri i specieve me vlereuml teuml rralleuml ekologjike
ose tregtareekonomike 187 Numri i zjarreve neuml pyje gjateuml viteve teuml fundit
(trendi) 19 Ajri Gazrat e peumlrfshira neuml ligjin peumlr mbrojtjen e ajrit 191 Sasia e ndoteumlsve teuml shkarkuar neuml atmosfereuml nga
industriteumlaktivitete teuml tjeratrasportindeumlrtimet SO2 oksid nitrik (N2O) leumlndeuml teuml grimcuara (hi pluhur)
192 Sasia e leumlndeumlve djegeumlse fosile teuml djegura Plumb(Pb) O3 benzen monoksid karboni (CO)
193 Numri i diteumlve qeuml ozoni (O3) kalon vlerat e lejuara prej 120 microgm3
Dioksid karboni (CO2) klorofluorokarbonet(CFC-teuml) perfluorokarbonet (PFC-teuml)
194 Numri i diteumlve NO2 kalon vlerat e lejuara me ligj prej 200 microgm3
Kadmiumi (Cd) Arseniku (As) Nikeli (Ni) Merkuri(Hg) Radoni (Rn)
195 Numri i diteumlve grimcat e imeumlta PM10 kalojneuml kufijteuml e lejuar me ligj prej 50 microgm3
196 Numri i diteumlve grimcat e imta PM25 kalojneuml kufijteuml e lejuar prej 50 microgm3
45
197 Peumlrqeumlndrimet e akumuluara teuml ozonit qeuml kalojneuml prej 70 microgm3
198 Peumlrqeumlndrimet mesatare vjetore teuml NO2 (microgm3) 199 Peumlrqeumlndrimet mesatare vjetore teuml PM10
(microgm3) 199 Numri i banoreumlve qeuml jetojneuml neuml zona me nivel
zhurme gt65 dB(A) gjateuml diteumls 191 0
Numri i banoreumlve qeuml jetojneuml neuml zona me nivel zhurme gt55 dB(A) gjateuml nateumls
191 1
Numri i banoreumlve qeuml jetojneuml neuml zona me nivel zhurme gt 65dB(A) gjateuml diteumls
191 2
Numri i banoreumlve qeuml jetojneuml neuml zona me nivel zhurme gt 55dB(A) gjateuml nateumls
191 3
Numri i banoreumlve qeuml jetojneuml neuml zona me nivel zhurme (nga trafiku ajror) gt65 dB(A) gjateuml diteumls
191 4
Numri i banoreumlve qeuml jetojneuml neuml zona me nivel zhurme nga trafiku ajror gt55 dB(A) gjateuml nateumls
20 Ndryshimet klimatike 201 Teuml dheumlna rreth ndryshimit te temperatures neuml
peumlrgjitheumlsi 202 Teuml dheumlna rreth sasiseuml seuml reshjeve neuml vite Mujore vjetore ekstremet Instituti i
Meteorologjiseuml 203 Teuml dheumlna rreth shkrirjes seuml akujve 204 Teuml dheumlna rreth ngritjes seuml nivelit teuml detit
(stuhiteuml erozion bregdetarujor kripeumlzim tokash)
205 Teuml dheumlna rreth peumlrmbytjeve stuhive dhe ereumlrave teuml forta
Sipeumlrfaqe vitet peumlrkateumlse
206 Teuml dheumlna rreth thateumlsireumls (ulja e sasiseumlcileumlsiseuml seuml ujit sa hereuml)
207 Teuml dheumlna rreth shembjeve teuml dheut 208 Temperaturat mesatare vjetore stinore
ekstremet 209 Sasia e peumlrdorur e energjiseuml nga karburantet
fosileenergji e rinovueshme neuml raport me totalin e energjiseuml
201 0
Sasia e gazrave sereuml (CO2 N2O CH4 O3) teuml shkarkuar neuml atmosfereuml
201 1
Sasia e energjiseuml seuml peumlrfituar nga masat peumlr rritjen e eficcedilenceumls energjitike
21 Ndotja dhe deumlmi mjedisor sipas llojeve 22 Efektet e ndryshimeve klimatike 23 Peizazhi Sipas ligjit peumlr zonat e mbrojtura dhe
komponenteuml teuml tjereuml Burimi Bashkia Kuccediloveuml dhe PLGPCo-PLAN 2015
Hapi i dyteuml ishte procesi i studimit (desk review) teuml materialeve (dokumente e raporte) ekzistuese dhe teuml dheumlnave e informacioneve qeuml burojneuml prej tyre Informacionet e grumbulluara neuml keumlteuml meumlnyreuml teuml kombinuara me faktet e dokumentuara gjateuml veumlzhgimit vizual peumlrbeumlneuml bazeumln pareumlsore peumlr ploteumlsimin e inventarit mjedisor paraprak dhe hartimin e raportit fillestar teuml analizeumls mjedisore
Hapi i treteuml ishte realizimi i veumlzhgimit teuml pareuml vizual peumlr burimet dhe vlerat mjedisore neuml teuml gjitheuml territorin e Bashkiseuml Peumlr keumlteuml qeumlllim u peumlrgatiteumln harta itineraresh dhe gjateuml veumlzhgimit vizual u mbajteumln sheumlnim informacionet si dhe u dokumentua realiteti peumlrmes fotografive
46
Hapi i kateumlrt ishte realizimi i takimeve me teuml gjitha institucionet teuml cilave iu deumlrguan letra zyrtare me qeumlllim marrjen e informacionit dhe konsultimit shkencor e profesional mbi temat peumlrkateumlse Lista e institucioneve teuml kontaktuara jepet e detajuar neuml Shtojceumln 1 teuml keumltij dokumenti Burimet kryesore publike teuml informacionit kaneuml qeneuml Bashkia me teuml gjitha departamentet e saj Ministria e Mjedisit Agjencia Kombeumltare dhe Agjencia Rajonale e Mjedisit Berat Agjencia Kombeumltare e Zonave teuml Mbrojtura dhe Administrata e Zonave teuml Mbrojtura Berat Sheumlrbimi Gjeologjik Shqiptar Ministria e Bujqeumlsiseuml Agjencia Kombeumltare e Burimeve Natyrore INSTAT-i bizneset Agjencia e Basenit Ujor teuml Semanit Agjencia Kombeumltare e Territorit etj Neuml vijim (hapi i pesteuml) grupi i puneumls ndeumlrmori realizimin e analizave teuml ujeumlrave teuml lumit Osum qeuml peumlrshkon Bashkineuml Kuccediloveuml Keumlto analiza u realizuan neuml bazeuml baseni teuml lumit Seman (nga burimi deri neuml grykeumlderdhje) dhe jo veteumlm neuml segmentin e Osumit neuml territorin e Bashkiseuml Kuccediloveuml Peumlr keumlteuml qeumlllim u moreumln kampione teuml ujeumlrave neuml pika teuml caktuara gjateuml gjitheuml gjateumlsiseuml seuml Basenit teuml Lumit Seman qeuml peumlrfshijneuml lumenjteuml Osum e Devoll seuml bashku me Semanin neuml vetvete Pikat u peumlrcaktuan mbi bazeumln e njohuriseuml peumlr aktivitetin njereumlzor e urban peumlrgjateuml lumit Peumlrmes keumltyre analizave u realizua njeuml peumlrditeumlsim teuml dheumlnash dhe njeuml keumlndveumlshtrim i pavarur mbi gjendjen e ujeumlrave Peumlr meuml tepeumlr keumlto analiza peumlrfshineuml edhe metalet e reumlnda peumlr teuml cilat mungon informacioni nga burimet publike Si keumlrkeseuml ligjore nga VKM-ja nr 671 ldquoPeumlr miratimin e rregullores seuml planifikimit teuml territoritrdquo u realizua edhe analiza e metabolizmit teuml territorit Kjo eumlshteuml njeuml analizeuml mjedisore e cila vlereumlson flukset qeuml peumlrshkojneuml (hyjneuml procesohenpeumlrdoren dhe dalin) njeuml territor teuml caktuar dhe meuml konkretisht ujin energjineuml ushqimin (produktet bujqeumlsore e blegtorale) dhe mbetjet Analiza synon teuml peumlrcaktojeuml eficcedilenceumln e peumlrdorimit teuml keumltyre fluksve neuml territor dhe mbetjet qeuml ato krijojneuml neuml teuml Gjithashtu metabolizmi i territorit ka peumlr qeumlllim teuml lidheuml territorin si objekt i planifikimit me burimet mjedisore dhe peumlrdorimin e tyre Analiza teuml tjera teuml realizuara janeuml teuml formeumls sasiore dhe cileumlsore mbi bazeumln e shifrave dhe fakteve teuml siguruara I gjitheuml informacioni (i mundsheumlm) eumlshteuml hedhur dhe peumlrpunuar neuml GIS (sistemet gjeografike teuml informacionit) dhe analizeumln me mbivendosje teuml shtresave (overlay analysis) Peumlr shembull informacioni sasior cileumlsor dhe hartografik i Sheumlrbimit Gjeologjik Shqiptar mbi vlereumlsimin e gjeorreziqeve neuml Shqipeumlri neuml nivel qarku (Qarku i Beratit) eumlshteuml studiuar dhe vendosur si bazeuml peumlr shumeuml harta teuml tjera tematike Mbivendosja e shtresave teuml informacionit synon teuml nxjerreuml neuml pah zonat apo hapeumlsirat ku rreziku mjedisor eumlshteuml me i larteuml Po ashtu eumlshteuml realizuar analiza e fondit pyjor duke peumlrdorur teuml dheumlnat e burimeve zyrtare (peumlrfshireuml hartat) dhe imazhet neuml foto ajrore dhe duke krahasuar ndryshimet e ndodhura neuml koheuml Eumlshteuml realizuar harta e sistemit teuml kullimit dhe vaditjes apo harta e problemeve mjedisore e pikave teuml nxehta dhe ndoteumlse etj Njeumlkoheumlsisht eumlshteuml realizuar edhe analiza e peizazhit ku fillimisht eumlshteuml hartografuar matrica natyrore dhe meuml pas neuml teuml janeuml evidentuar teuml gjitha sipeumlrfaqet sipas tipologjive peizazhformuese Harta teuml tjera janeuml ato teuml sheumlrbimeve publike (furnizimi me ujeuml dhe ujeumlrat e ndotura) etj 24 Format e vlereumlsimit
Vlereumlsimi mjedisor eumlshteuml kryer peumlr programet dhe projektet e PPV-seuml teuml cilat u hartuan fillimisht neuml strategji u rishikuan neuml planin e zhvillimit dhe u ploteumlsuan meuml tej edhe gjateuml hartimit teuml Planit teuml Investimeve Kapitale Vlereumlsimi i tyre peumlr ndikimin neuml
47
mjedis beumlhet neuml meumlnyreuml cileumlsore dhe sipas rastit edhe sasiore Kriteret qeuml peumlrdoren peumlr vlereumlsim bazohen neuml Shtojceumln 1 teuml ligjit 912013 ku peumlrcaktohen disa kritere ndihmeumlse peumlr vlereumlsimin si meuml poshteuml
1 Cileumlsia e peumlrbeumlreumlsve teuml mjedisit neuml zoneumln e ndikimit teuml mundsheumlm teuml planit apo programit teuml propozuar dhe problemeve mjedisore ekzistuese neuml keumlteuml zoneuml
2 Ndikimet negative mjedisore qeuml mund teuml rezultojneuml nga zbatimi i planit ose programit duke konsideruar
a mundeumlsineuml e shfaqjes seuml ndikimeve negative b koheumlzgjatjen dhe natyreumln e tyre c mundeumlsineuml e riafteumlsimit teuml gjendjes seuml mjedisit si pasojeuml e ndaljes seuml
ndikimeve negative neuml teuml (kthyeshmeumlria ose pakthyeshmeumlria e ndikimit neuml mjedis)
d natyreumln kumulative teuml ndikimeve e natyreumln ndeumlrkufitare teuml ndikimeve f madheumlsineuml dhe shtrirjen hapeumlsinore teuml ndikimeve negative g pasojat e deumlmshme teuml tij neuml mjedis peumlr shkak teuml cileumlsive mjedisore
ekzistuese
3 Shkalla neuml teuml cileumln plani ose programi mund teuml keteuml ndikim neuml zonat e mbrojtura peizazh apo trasheumlgimineuml kulturore e arkeologjike teuml mbrojtur me ligj 4 Shkalla e peumlrputhjes ose jo teuml planit apo programit teuml propozuar me objektivat kombeumltareuml e vendoreuml teuml mbrojtjes seuml mjedisit dhe promovimi i zhvillimit teuml qeumlndruesheumlm neuml vendrdquo
Nga kriteret e pikeumls 2e natyra ndeumlrkufitare e zhvillimeve nuk eumlshteuml e aplikueshme peumlr Bashkineuml e Kuccediloveumls peumlr shkak teuml pozicionimit teuml saj gjeografik
Peumlr teuml realizuar vlereumlsimin e ndikimit teuml projekteve neuml objektivat mjedisore (peumlrbeumlreumlsit e mjedisit) sipas kritereve teuml meumlsipeumlrme eumlshteuml krijuar Tabela 5 Kriteret e meumlsipeumlrme janeuml peumlrdorur me pesha neuml vlereumlsim sipas tabeleumls seuml meumlposhtme Pesha meuml e madhe i eumlshteuml dheumlneuml natyreumls seuml ndikimit zoneumlsgrupit teuml prekur (madheumlsia) dhe faktit neumlse ka deumlme apo jo neuml mjedis Vlereumlsimi peumlr ccedildo kriter beumlhet me 0 (keq) 10 (i mireuml) dhe njeuml vlereumlsim teuml ndeumlrmjeteumlm i cili merr pikeuml nga 01 deri neuml 99 Kur pikeumlt shumeumlzohen me pesheumln peumlrkateumlse ato japin vlereumln numerike teuml vlereumlsimit teuml ndikimit teuml projektit neuml peumlrbeumlreumlsin peumlrkateumls mjedisor qeuml peumlrkon edhe me Objektivin Mjedisor teuml VSM-seuml
Pra neuml parim sa meuml tepeumlr pikeuml merren neuml vlereumlsim aq meuml i vogeumll eumlshteuml ndikimi negativ neuml mjedis Kjo vlen si neuml nivel kriteri ashtu edhe neuml nivel vlereumlsimi total peumlr njeuml projekt teuml planit Kjo do teuml thoteuml se vlereumlsimi total i ndikimit neuml mjedis sipas keumlsaj tabele peumlr njeuml propozim teuml caktuar teuml PPV-seuml leumlviz nga 0 (shumeuml negativ ose me ndikim teuml shumeuml teuml larteuml negativ) neuml 10 pikeuml (shumeuml pozitiv ose pa ndikim negativ) Tabela 5 Pesha specifike e elementeumlvekritereve teuml vlereumlsimit
Elementeumlt Kriteret e vlereumlsimit
Pesha
Pikeumlt e vlereumlsimit (neuml vareumlsi teuml nivelit teuml ndikimit)
1 Mundeumlsia e shfaqjes 10 PO JO E pasigurt
Pikeumlt 01 10 02-99 2 Koheumlzgjatja 20 E menjeumlhershme amp
qeumlndrueshme E vogeumll e papeumlrfillshme
Afatshkurteumlr ose afatgjateuml
Pikeumlt 01 10 02-99
48
3 Natyra e ndikimit 20 Shkateumlrron habitatin Neutrale Deumlmton sheumlrbime teuml caktuara teuml ekosistemit
Pikeumlt 01 10 02-99 4 Mundeumlsia e
riafteumlsimit teuml ndikimit
10 Kthim i ploteuml Nuk ka kthim teuml ndikimit
E pjesshme
Pikeumlt 01 10 02-99 5 Natyra kumulative 20 PO JO E pasigurt
Pikeumlt 01 10 02-99 6 MadheumlsiaShtrirja 20 Sipeumlrfaqe e madhe amp
popullsi Pikeumlsore e kufizuar dhe jo popullsi
E ndeumlrmjetme
Pikeumlt 01 10 02-99 Burimi PLGPCo-PLAN 2016
Duke qeneuml se vlereumlsimi pavareumlsisht metodologjiseuml numerikesasiore (multi-criteria analysis) teuml zgjedhur mbart edhe pesheuml subjektive vlereumlsuesit shprehen edhe neuml tekst pra neuml meumlnyreuml cileumlsore e jo veteumlm saiore peumlr ndikimin neuml mjedis teuml ccedildo projekti Teksti peumlrshkruan ndikimin e mundsheumlm neumlse nuk merret asnjeuml maseuml mjedisore pra neuml skenarin 0 teuml ndeumlrhyrjeve mjedisore Anash tekstit vendoset masa e marreuml zbuteumlse Vlereumlsimi numerik (sasior) tregon ndikimin neuml mjedis neuml rastin kur parashikohet marrja e masave zbuteumlse pra neuml skenarin kur realizohen ndeumlrhyrje mjedisore peumlrmireumlsuese Neuml vareumlsi teuml pikeumlve qeuml grumbullon secili propozim jepet vlereumlsimi final sipas tabeleumls (matriceumls) seuml vlereumlsimit teuml ndikimit neuml mjedis teuml paraqitur neuml vijim Peumlr keumlteuml qeumlllim pikeumlt shndeumlrrohen neuml sheNjA konvencionale qeuml e beumljneuml tabeleumln lehteumlsisht teuml lexueshme Konvertimi kryhet sipas keumltij rregulli Tabela 6 Vlereumlsimi sasior konvencional e cileumlsor i ndikimit neuml mjedis
Pikeumlt e Vlereumlsimit Simbolika e matrices seuml vlereumlsimit dhe kuptimi peumlrkateumls
01 ndash 3 pikeuml Ndikim i larteumlshumeuml i larteuml (shkateumlrrues mbi sheumlndetin dhe mjedisin)
31 ndash 6 pikeuml Ndikim mesatar (pa garanci peumlr sheumlndetin dhe mjedisin pavareumlsisht masave zbuteumlse)
61 ndash 85 pikeuml Ndikim i uleumlt (neuml rast se masat zbuteumlse dhe parandaluese respektohen)
86 ndash 10 pikeuml Ndikim i papeumlrfillsheumlm (neumlse zbatohen masat dhe nuk ceumlnohet ekuilibri natyror)
Vlereumlsimi i Pa Aplikuesheumlm
Ndikim neutral ose pa ndikim (ndikime teuml mundshme janeuml teuml peumlrkohshme afatshkurtra dhe mjedisi vetripeumlrteumlrihet pa ndeumlrhyrje)
Peumlrgatiti Bashkia Kuccediloveuml dhe PLGPCo-PLAN 2015
Tabela peumlrfundimtare e vlereumlsimit do teuml keteuml formatin neuml vijim dhe neuml qelizat e vlereumlsimit do teuml hidhen simbolet e meumlsipeumlrme sipas pikeumlve vlereumlsuese Tabela 7 Paraqitja peumlrfundimtare e vlereumlsimit
Bashkia KUCcedilOVEuml Ndikimi Objektivat Mjedisore
OM1 OM2 OM3 OM4 OM5 OM6 OM7 OM8 OM9
Objektivat e Programet e Planit
Ajri Uji Toka Biodiv -ersiteti
Pyjet Peizaz h
Klim a
Kultur a
Sheumlndet Social-ekonomi k
O1 Zhvillim i qeumlndruesheumlm social-ekonomik Pr1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
49
Pr2 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Pr3 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Pr4 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
O2 Zhvillimi i infrastruktureumls lokale e aksesi rajonal Pr1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Pr2 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Pr3 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Pr4 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
O3 Mbrojtja e zhvillimi i qeumlndruesheumlm i mjedisit Pr1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Pr2 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Pr3 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Pr4 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
O4 Mbeumlshtetje e komuniteteve peumlr zhvillim social Pr1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Pr2 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Pr3 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Pr4 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
Burimi Bashkia Kuccediloveuml dhe PLGPCo-PLAN 2015
Vlereumlsimi tjeteumlr qeuml kryhet nisur nga Shtojca I e ligjit 912013 eumlshteuml ai i peumlrputhshmeumlriseuml ndeumlrmjet objektivave programeve e projekteve teuml Planit dhe objektivave teuml VSM-seuml Duke qeneuml se projektet formojneuml programe dhe programet formojneuml objektiva vlereumlsimi nis nga projektet dhe peumlrfundon tek objektivat Tabela 8 paraqet formatin e vlereumlsimit teuml peumlrputhshmeumlriseuml ndeumlrsa Tabela 9 paraqet vlerat numerike teuml cilat peumlrdoren peumlr teuml kryer vlereumlsimin sipas kategoriveniveleve teuml peumlrputhshmeumlriseuml Janeuml paraqitur 5 nivele teuml peumlrputhshmeumlriseuml
1 Objektivat programet projektet peumlrputhen ploteumlsisht me OM-teuml Ky rast merr vlereumlsim maksimal teuml barabarteuml me 3 Ka raste qeuml projekte teuml caktuara mund teuml mos keneuml peumlrputhje teuml ploteuml por marrja e masave mjedisore i beumln teuml peumlrputhsheumlm
2 Objektivat programet projektet peumlrputhen pjeseumlrisht me OM-teuml Peumlrputhja eumlshteuml e pjesshme edhe pse zbatohen masa mjedisore pra realizohet me kushte
3 Lidhja peumlrputhshmeumlria eumlshteuml e zbehteuml Peumlrputhshmeumlria eumlshteuml e dobeumlt edhe pse realizohen masat mjedisore Kjo neumlnkupton qeuml impakti neutralizohet pjeseumlrisht ose minimalisht
4 Nuk ka lidhje (peumlrputhshmeumlria neutrale) Objektivat programet projektet nuk tregojneuml peumlrputhje neuml pamje teuml pareuml por as peumlrplasje Pra nuk nuk kaneuml ndikim negativ teuml ndeumlrsjelleuml e veccedilaneumlrisht ato teuml planit neuml objektivat e VSM
5 Objektivat programet projektet nuk peumlrputhen me OM-teuml janeuml neuml kundeumlrshtim teuml ploteuml pavareumlsisht masave zbuteumlse qeuml mund teuml merren
Tabela 8 Vlereumlsimi i peumlrputhshmeumlriseuml mes objektivave teuml Planit dhe teuml VSM-seuml Objektivat Mjedisore OM
1 OM 2
OM3 OM 4
OM 5
OM 6
OM 7
OM 8
OM 9
Vlereumlsimi mesatar
Objektiva Programe Projekte teuml PPV-seuml
50
O1
O1P1
Pr1
O1P2
Pr1
O2
O2P1
Pr1
Burimi Bashkia Kuccediloveuml dhe PLGPCo-PLAN 2015
Tabela 9 Vlerat e peumlrdorura neuml vlereumlsimin e peumlrputhshmeumlriseuml mes objektivave teuml Planit dhe atyre teuml VSM-seuml
Niveli i peumlrputhshmeumlriseuml Vlereumlsimi numerik
Vlereumlsimi mesatar
1 Objektivat programet projektet peumlrputhen ploteumlsisht me OM-teuml 3 251 ndash 300 2 Objektivat programet projektet peumlrputhen pjeseumlrisht me OM-teuml 2 150 ndash 249 3 Lidhja peumlrputhshmeumlria eumlshteuml e zbehteuml 1 001 ndash 149 4 Nuk ka lidhje (peumlrputhshmeumlria neutrale) 0 000 5 Objektivat programet projektet nuk peumlrputhen me OM-teuml -1 Negativ
Burimi Bashkia Kuccediloveuml dhe PLGPCo-PLAN 2015
Njeuml tjeteumlr element peumlrputhshmeumlrie qeuml do teuml verifikohet eumlshteuml edhe sasia (e matur neuml ) e objektivave mjedisore peumlr teuml cilat ccedildo projekt ka
bull Peumlrputhshmeumlri teuml larteuml (PL) bull Peumlrputhshmeumlri teuml pjesshme (PP) bull Peumlrputhshmeumlri teuml zbehteuml (PZ) bull Peumlrputhshmeumlri neutrale (PN) bull Mungon peumlrputhshmeumlria (PG)
Pra keumlshtu matim jo veteumlm peumlrputhshmeumlrineuml e ccedildo projekti me teuml gjitha objektivat njeumlhereumlsh por edhe kuptojmeuml peumlr ccedildo projekt se neuml cilat OM dhe neuml sa prej tyre (e matur neuml ndaj totalit prej 9 OM-ve) arrihet ose ceumlnohet peumlrputhshmeumlria e larteuml
3 Peumlrmbledhje Planit teuml Peumlrgjithsheumlm Vendor 31 Vizioni dhe Objektivat strategjike Neuml keumlteuml seksion teuml Planit teuml Peumlrgjithsheumlm Vendor teuml Bashkiseuml Kuccediloveuml peumlrfshihen propozimet qeuml zhvillohen neuml kuadeumlr teuml keumltij plani Ky plan ndeumlrmerr propozime neuml fusha teuml ndryshme teuml madheumlsive teuml ndryshme dhe teuml natyrave teuml ndryshme
Plani bazohet neuml skemeumln e vizionit teuml peumlrgjithsheumlm territorial teuml Bashkiseuml ndaj ajo risillet neuml vijim teuml seksionit Po ashtu risillen objektivat stategjikeuml programet e zhvillimit si dhe projektet peumlr ccedildo program duke veccediluar keumlsaj here transformimet madhore qeuml propozon plani Transformimet madhore janeuml projekte strategjike teuml njeuml natyre katalitike e gjeneratore Kaneuml efekt zinxhir neuml zhvillim sepse realizimi i tyre
51
indukton projekte teuml tjera meuml teuml vogla si edhe aktivizon kapitalin privat neuml proceset e zhvillimit teuml territorit
Njeuml pikeuml mjaft e reumlndeumlsishme eumlshteuml edhe paqyrimi e peumlrputhshmeumlria e PPV-seuml seuml Kuccediloveumls me dokumentet kombeumltare teuml planifikimit siccedil eumlshteuml dokumenti i Planit teuml Peumlrgjithsheumlm Kombeumltar Gjithashtu do teuml evidentohen propozimet territoriale teuml cilat janeuml teuml ndara neuml fasha funksionale qendeumlrsi dhe zona Propozimet kryesore territoriale janeuml fashat natyrore lumore (fasha Osum-Seman fasha Devoll dhe fasha Lapardhiceuml) fashat dhe mikrofashat e banimit (fasha e banimit Tapi-Rreth Tapi-Kuccedilove mikrofasha e banimit Gegeuml dhe mikrofasha e banimit Drizeuml) fasha ekonomike (zona peumlrgjateuml aksit rrugor Ura Vajgurore-Kuccediloveuml) qendeumlrsia Kuccediloveuml (kjo qendeumlrsi do teuml trajtohet neuml dy zona zona mikse dhe zona banimi) qendeumlrsia e parkut rajonal teuml Kozareumls qendeumlrsia e fshatit Kozareuml qendeumlrsia e fshatit Lumas si dhe mikroqendeumlrsiteuml ku peumlrfshihen teuml gjitha zonat e banuara teuml vogla teuml cilat do teuml keneuml zhvillime minimale Propozimet infrastrukturore kryesisht kaneuml teuml beumljneuml me rehabilitimin e akseve kryesore si dhe ndeumlrtimin e rrugeumlve teuml reja teuml cilat kaneuml reumlndeumlsi stategjike peumlr bashkineuml Ndeumlrsa evidentimi i karakterit teuml zonave teuml banuara ka teuml beumljeuml me vlereumlsimin e sektoreumlve kryesoreuml dhe potencialet kryesore peumlr ccedildo zoneuml teuml banuar Gjithashtu do teuml shpjegohen ndeumlrhyrjet strategjike teuml cilat i ndeumlrmerr plani si dhe platforma e ndeumlrhyrjeve neuml territor
bull Vizioni i peumlrgjithsheumlm dhe projektet qeuml ndeumlrmerren neuml kuadeumlr teuml PPV-seuml Kuccediloveuml
Neuml bazeuml teuml analizave teuml thelluara neuml bazeuml teuml konsultave me qytetareumlt neuml bazeuml teuml dokumentit teuml Strategjiseuml Territoriale teuml bashkiseuml seuml Kuccediloveumls si dhe neuml bazeuml teuml Planit teuml Peumlrgjithsheumlm Kombeumltar peumlr 15 vitet e ardhshme Kuccedilova do teuml jeteuml njeuml bashki e cila do teuml mbeumlshtetet neuml zhvillimin e qeumlndruesheumlm duke shfryteumlzuar me eficcedilenceuml burimet natyrore e bazuar neuml njeuml ekonomi teuml diversifikuar mbi potencialet qeuml ofron duke peumlrmireumlsuar aksesin dhe lidhjet me qendrat e banuara peumlrrreth dhe brenda saj si dhe duke peumlrmireumlsuar sheumlrbimet sociale me qeumlllim rritjen e standardeve teuml jeteseumls
Figura 4 Vizioni i peumlrgjithsheumlm i Bashkiseuml Kuccediloveuml
52
Burimi Bashkia Kuccediloveuml dhe PLGPCo-PLAN 2015
bull Fashat qendeumlrsiteuml zonat Peumlr teuml kaluar nga vizioni territorial drejt peumlrdorimit teuml tokeumls e meuml pas drejt njeumlsive strukturore territori eumlshteuml lexuar meuml thelleumlsisht e meuml pas strukturuar neuml fasha e qendeumlrsi Fillimisht lexohen fashat e qendeumlrsiteuml si zona peumlrkateumlsie teuml elementeve teuml forta territoriale qofshin keumlto natyrore apo artificiale Meuml pas bazuar neuml vizionin dhe neuml politikeumln e Bashkiseuml peumlr zhvillimin e territorit vendoset neumlse keumlto fasha e qendeumlrsi do teuml theksohen meuml tej pra do teuml fuqizohen dhe neumlse do teuml krijohen teuml reja aty ku vihet re se ekziston potenciali apo nevoja Fashat e qendeumlrsiteuml e propozuara nuk janeuml thjesht zona peumlrkateumlsie por tashmeuml janeuml matrica funksionale territoriale teuml propozuara mbi bazeumln e teuml cilave territori ndahet meuml tej neuml njeumlsi strukturore dhe neuml peumlrdorime toke Fashat e qendeumlrsiteuml paraqiten neuml figureumln meuml poshteuml dhe neuml tekstin neuml vijim
Figura 5 Fashat qendeumlrsiteuml dhe zonat e Bashkiseuml Kuccediloveuml
53
Burimi Bashkia Kuccediloveuml dhe PLGPCo-PLAN 2015
Fashat natyrore lumore Fashat natyrore lumore janeuml fashat teuml cilat kryesisht propozojneuml masat mbrojteumlse dhe rehabilituese teuml mjedisit peumlrgjateuml lumenjve dhe peumlrrenjve kryesoreuml teuml bashkiseuml seuml Kuccediloveumls Fashat janeuml fasha funksionale Osum-Seman fasha funksionale Devoll dhe fasha funksionale Lapardhiceuml
Fashat natyrore lumore Osum-Seman dhe Devoll peumlrfshijneuml shtreteumlrit e lumenjve brigjet zonat ripariane ekzistuese teuml lumenjve si dhe tokat bujqeumlsore qeuml janeuml neuml afeumlrsi teuml lumit dhe peumlrgjitheumlsisht propozohen teuml kthehen neuml zona ripariane Zonat ripariane do teuml keneuml rehabilitime teuml tyre me shtime teuml bimeumlsiseuml seuml larteuml dhe teuml uleumlt neuml meumlnyreuml qeuml teuml beumlhet njeuml mbrojtje e mire e tokave bujqeumlsore nga lumi dhe peumlrmbytjet e mundshme Gjithashtu keumlto fasha do teuml peumlrfshijneuml edhe disa zona nafteumlmbajteumlse qeuml ndodhen neuml afeumlrsi teuml lumenjve Osum dhe Devoll Keumlto zona nafteumlmbajteumlse trajtohen si zona ekskluzive nafte ku nuk do teuml lejohet asnjeuml aktivitet tjeteumlr dhe asnjeuml zhvillim ndeumlrtimor Gjithashtu do teuml merren masa peumlr peumlrmireumlsimin fizik teuml siguriseuml seuml puseve dhe minimizimin e ndotjes seuml tokeumls peumlrreth tyre teuml ajrit si dhe teuml akuifereve ujore dhe ujeumlrave teuml lumenjve Keumlto masa nuk kaneuml peumlr qeumlllim fuqizimin e industriseuml seuml nafteumls pasi kjo eumlshteuml njeuml politikeuml tashmeuml e vendosur neuml territor dhe qeuml shkon peumlrtej mundeumlsiseuml seuml Bashkiseuml peumlr ta influencuar me aneuml teuml planit Qeumlllimi eumlshteuml qeuml keumlto zona teuml peumlrkufizohen qarteuml dhe teuml ndahen nga territoret e tjera neuml meumlnyreuml qeuml teuml mos ndikojneuml negativisht neuml to
54
Fasha natyrore e Lapardhiceumls peumlrfshin peumlrroin e Lapardhiceumls si dhe dy degeumlt e tij peumlrroin e Sinecit dhe teuml Belesoveumls Kjo fasheuml peumlrfshin zonat ripariane teuml peumlrrenjve teuml meumlsipeumlrm si dhe tokat bujqeumlsore neuml afeumlrsi teuml keumltyre peumlrrenjve Neuml keumlteuml fasheuml veumlrehet qeuml ka erozion teuml larteuml teuml tokave bujqeumlsore nga peumlrroi njeuml problem ky i cili deumlmton ekonomineuml lokale qeuml kryesisht si sektor zhvillimi ka bujqeumlsineuml Duke patur keumlteuml problem zonat ripariane teuml lumit do teuml trajtohen me pylleumlzime dhe mbjelljen e bimeumlsiseuml seuml larteuml dhe tokat bujqeumlsore neuml afeumlrsi teuml lumit do teuml mbillen me kultura bujqeumlsore teuml cilat minimizojneuml erozionin e tokave nga lumi Neuml raste teuml ndryshme mund teuml ndeumlrmerren edhe ndeumlrtime teuml argjinaturave mbrojteumlse Fasha ekonomike peumlrfshin dy aneumlt e aksit kryesor rrugor qeuml lidh Ureumln Vajgurore me Kuccediloveumln Neuml keumlteuml fasheuml do teuml keteuml zhvillime teuml sheumlrbimeve tregtare teuml bizneseve me karakter bujqeumlsor si dhe teuml zonave teuml banimit Ky lloj zhvillimi do teuml ndikojeuml neuml shtimin ndeumlrlidhjes ndeumlrmjet Kuccediloveumls dhe Ureumls Vajgurore Peumlr momentin neuml keumlto zona ka mjaft njeumlsi tregtare dhe biznesi teuml cilat operojneuml por ndikimi i tyre nuk eumlshteuml i mjaftuesheumlm peumlr teuml krijuar njeuml zoneuml teuml mireumlfillteuml ekonomike Me aneuml teuml zhvillimit qeuml do teumli jepet keumlsaj zone do teuml forcohet karakteri ekonomik
Qendeumlrsia e qytetit teuml Kuccediloveumls I gjitheuml qyteti i Kuccediloveumls eumlshteuml i shtrireuml neuml dy zona teuml cilat janeuml zona fushore neuml afeumlrsi teuml lumit Devoll si dhe zona kodrinore Qyteti merr formeumln e njeuml ldquoamfiteatrirdquo i ndareuml qarteumlsisht neuml keumlto dy zona neuml zoneumln fushore ku kemi teuml gjitha sheumlrbimet kryesore teuml qytetit qeuml mund teuml quhet zona mikse si dhe neuml zoneumln e kodrave qeuml i dedikohet kryesisht funksionit teuml banimit Zona mikse eumlshteuml zona me problematikeumln meuml teuml madhe dhe ndeumlrhyrjet meuml teuml meumldha teuml zhvillimit neuml shkalleuml qyteti do teuml peumlrqendrohen neuml keumlteuml zoneuml kjo edhe si pasojeuml e interesit teuml sektorit publik dhe privat peumlr ta zhvilluar ateuml Kjo hapeumlsireuml peumlrfshin ish-zonat industriale teuml Kuccediloveumls (ish- UPN-ja dhe zona e TEC-it) zonat industriale neuml funksion (zona e peumlrpunimit teuml nafteumls) zona teuml ndryshme me karakter ekonomik (zona e tregut) si dhe zonat teuml cilat kaneuml patur zhvillime teuml vonshme teuml banimit (zona teuml reja teuml banimit dhe zona informale) Duke kuptuar edhe problematikat qeuml ka zona siccedil janeuml degradimi i zonave industriale dhe ndotja mjedisore si dhe mungesa e sheumlrbimeve publike kjo zoneuml do trsquoi neumlnshtrohet rigjenerimit urban rehabilitimit mjedisor si dhe ristrukturimit infrastrukturor neuml shumeuml pjeseuml teuml saj Zona e dyteuml ose zona kodrinore e cila ka karakter banimi do teuml synohet teuml konsolidohet meuml tej duke ruajtur teuml njeumljtin karakter por me parametra teuml tjereuml zhvillimi Qendeumlrsia e parkut rajonal teuml Kozareumls Zona e kodrave teuml Kozareumls neuml aneumln veripereumlndimore teuml bashkiseuml seuml Kuccediloveumls do teuml keteuml statusin e njeuml parku rajonal teuml bashkiseuml i cili do teuml sheumlrbejeuml si njeuml zoneuml e gjelbeumlr dhe vend turistik peumlr teuml gjitheuml bashkineuml Neuml keumlteuml zoneuml do teuml keteuml trajtime peizazhistike teuml ndryshme si dhe do teuml beumlhen investime teuml ndryshme neuml infrastruktureumln e zoneumls neuml meumlnyreuml qeuml zona teuml teumlrheqeuml sa meuml shumeuml vizitoreuml Fashat e banimit
Fasha Tapi-Rreth Tapi-Kuccediloveuml Kjo fasheuml peumlrfshin fshatrat Tapi Rreth Tapi dhe peumlrfundon neuml skajin jugor teuml qytetit teuml Kuccediloveumls Keumlto zona lidhen nga njeuml aks rrugor qeuml lidh direkt fshatin Rreth Tapi me aksin ekonomik Kuccediloveuml-Ureuml Vajgurore e meuml pas veteuml qytetin e Kuccediloveumls Zhvillimi do teuml orientohet drejt konsolidimit teuml zonave teuml banimit duke forcuar karakterin dhe tipologjiteuml e fasheumls Fashat Gegeuml dhe Drizeuml janeuml dy fasha teuml cilat peumlfshijneuml peumlrkateumlsisht zonat e banuara qeuml aksesohen nga akset rrugore Kuccediloveuml-Gegeuml dhe Kuccediloveuml-Drizeuml Keumlto fasha do teuml keneuml
55
karakter banimi me dendeumlsi teuml uleumlt por nuk do teuml keneuml parametra teuml larteuml zhvillimi neuml krahasim me parametrat e zhvillimit ekzistues
Fasha e Perondiseuml Kjo fasheuml peumlrfshin zonat e banuara qeuml lidh rruga Kuccediloveuml-Perondi nga pjesa jugore e qytetit deri neuml fshatin Goraj Kjo fasheuml do teuml zhvillojeuml zonat teuml cilat ndodhen ndeumlrmjet qytetit teuml Kuccediloveumls dhe fshatit Perondi qeuml tashmeuml shihet si njeuml lagje e qytetit si dhe zonat nga fshati Perondi drejt fshatit Goraj Fasha kryesisht ka karakter rezidencial por edhe zhvillimin e sheumlrbimeve mbeumlshteteumlse teuml cilat janeuml teuml domosdoshme Kjo fasheuml do teuml forcojeuml karakterin e zoneumls por nuk do teuml keteuml parametra teuml larteuml zhvillimi Qendeumlrsiteuml Kozareuml dhe Lumas Dy qendrat e banuara teuml njeumlsive administrative Lumas dhe Kozareuml do teuml zhvillohen si qendeumlrsi neuml teuml cilat do teuml realizohet peumlrmireumlsimi i sheumlrbimeve utilitare si dhe peumlrmireumlsimi infrastruktureumls
Mikroqendeumlrsiteuml Mikroqendeumlrsiteuml janeuml zonat e banuara teuml teuml gjitha fshatrave teuml bashkiseuml Kuccediloveuml teuml cilat do teuml keneuml parametra minimaleuml zhvillimi neuml krahasim me parametrat ekzistuese Zhvillimet kryesore do teuml jeneuml ploteumlsimi i keumltyre qendrave me sheumlrbime utilitare dhe infrastruktureumln e nevojshme
Qendeumlrsia aeroport Kjo qendeumlrsi peumlrfshin teuml gjitheuml zoneumln e aeroportit e cila edhe pse nuk eumlshteuml neuml kompetenceumln e bashkiseuml peumlrbeumln njeuml potencial teuml madh peumlr zoneumln Kjo zoneuml do teuml jeteuml zoneuml konservimi sepse eumlshteuml zoneuml e reumlndeumlsiseuml kombeumltare Bashkia do teuml lobojeuml tek autoritetet qendrore peumlr peumlrdorimin e keumltij aeroporti gjateuml vereumls edhe peumlr civileumlturisteuml Zonat bujqeumlsore Keumlto zona kryesisht shtrihen neuml pjeseumln jugpereumlndimore teuml bashkiseuml aty ku ndodhen edhe zonat fushore si dhe peumlrgjateuml dy luginave teuml territorit teuml bashkiseuml seuml Kuccediloveumls teuml cilat formeumlsojneuml territorin e bashkiseuml Neuml keumlto zona do teuml keteuml konsolidim konservim mbrojteumls teuml tokeumls bujqeumlsore si edhe ristrukturim teuml infrastruktureumls bujqeumlsore peumlr teuml rritur prodhimin bujqeumlsor
Zonat natyrore Keumlto zona ndodhen neuml pjeseumln qendrore dhe lindore teuml bashkiseuml dhe kaneuml njeuml sipeumlrfaqe teuml madhe neuml raport me sipeumlrfaqen e peumlrgjithshme teuml bashkiseuml Keumlto zona do teuml jeneuml zona konservimi dhe rehabilitimi mjedisor neuml teuml cilat nuk do teuml lejohen veprimtari qeuml deumlmtojneuml natyralitetin e zonave
bull Propozimet e infrastrukturave
Zhvillimi i infrastrukturave rrugore eumlshteuml njeuml tjeteumlr aspekt i cili parashikohet nga Plani i Peumlrgjithsheumlm Vendor Siccedil parashikohet edhe nga Plani i Peumlrgjithsheumlm Kombeumltar aksi meuml i reumlndeumlsisheumlm kombeumltar qeuml kalon neuml bashkineuml e Kuccediloveumls eumlshteuml Boshti Qendror i Jugut i cili kalon nga lugina e Devollit dhe lidhet me rrugeumln nacionale Lushnje-Berat Neuml raport me keumlteuml aks bashkia e Kuccediloveumls ka njeuml pozicion teuml favorsheumlm strategjik gjeuml qeuml eumlshteuml mjaft pozitive peumlr zhvillimin dhe aksesin e saj
Njeuml rrugeuml e cila eumlshteuml mjaft e reumlndeumlsishme eumlshteuml rruga Kuccediloveuml-Arreumlz e cila beumln lidhjen dyteumlsore teuml qytetit teuml Kuccediloveumls me aksin nacional Lushnje-Berat Lidhja ndeumlrmjet Kuccediloveumls dhe keumltij aksi kryesor beumlhet me ndeumlrtimin e njeuml ure neuml afeumlrsi teuml fshatit Arreumlz mbi lumin Osum Ndeumlrtimi i njeuml ure tjeteumlr mbi lumin Devoll beumln lidhjen e keumltij aksi me njeumlsineuml administrative Kozareuml Njeuml reumlndeumlsi teuml madhe peumlr bashkineuml e Kuccediloveumls kaneuml akset rajonale teuml cilat beumljneuml lidhjen ndeumlrmjet qytetit teuml Kuccediloveumls dhe njeumlsive teuml tjera administrative teuml bashkiseuml Me reumlndeumlsi do teuml jeteuml rehabilitimi i aksit rrugor Kuccediloveuml-Perondi-Magjateuml-Dumolleuml- Drizeuml-Gereuml- Kuccediloveuml Rehabilitimi i keumltij aksi do teuml peumlrmireumlsonte aksesibilitetin e leumlvizjes
56
ndeumlrmjet qytetit teuml Kuccediloveumls dhe fshatrave peumlrreth tij si dhe do teuml sheumlrbente si njeuml rrjet unazor peumlr keumlto zona Aksi tjeteumlr i reumlndeumlsisheumlm eumlshteuml aksi rrugor Kuccediloveuml-Perondi-LapardhandashVodheumlz-Lumas-Peumlllumbas ndashBelesoveuml- Meandrakeuml Gjithashtu dy akse rrugore teuml cilat lidhen me aksin e sapopeumlrmendur janeuml Lumas-Sinec dhe Lumas-Luzaj Keumlto akse beumljneuml lidhjen e qytetit teuml Kuccediloveumls me fshatrat e njeumlsiseuml administrative teuml Lumasit qeuml eumlshteuml edhe njeumlsia administrative meuml problematike peumlrsa i peumlrket aksesibilitetit Gjithashtu ndeumlrhyrje me mjaft reumlndeumlsi janeuml rehabilitimet dhe ndeumlrtimet e tri akseve teumlrthore qeuml aksesojneuml fshatra teuml tjera teuml cilat kaneuml akses teuml dobeumlt Keumlto akse janeuml aksi Kuccediloveuml-Magjateuml-Sheqeumlz-Vodheumlz aksi Kuccediloveuml-Pashtaj-Bardhaj dhe aksi Kuccediloveuml-Drizeuml-Velagosht-Langozaj-Lumas Me ndeumlrtimin dhe rehabilitimin e keumltyre akseve teuml gjitha zonat e banuara teuml bashkiseuml Kuccediloveuml do teuml keneuml akses teuml mireuml neuml lidhje me qendreumln e njeumlsiseuml administrative dhe qytetin e Kuccediloveumls
Peumlr sa i peumlrket propozimeve infrastrukturore neuml shkalleuml qyteti vlen teuml peumlrmendet edhe ndeumlrtimi i rrugeumls e cila fillon nga kryqeumlzimi i hyrjes neuml qytetin e Kuccediloveumls kalon peumlrgjateuml zoneumls industriale teuml peumlrpunimit teuml nafteumls kalon peumlrgjateuml ish-UPN-seuml dhe lidhet me kryqeumlzimin neuml afeumlrsi teuml ureumls mbi lumin Devoll e cila teuml ccedilon neuml Kozareuml Kjo rrugeuml do teuml peumlrmireumlsojeuml ndjesheumlm aksesin e keumltyre zonave dhe do teuml sheumlrbejeuml si by-pass i peumlrkohsheumlm peumlr trafikun qeuml vjen nga Elbasani neuml Belsh neuml Kuccediloveuml neuml Ureumln Vajgurore dhe lidhet me aksin nacional Berat-Lushnje
bull Evidentimi i potencialeve teuml zhvillimit Figura 6 Karakteri i vendbanimeve
57
Burimi Bashkia Kuccediloveuml dhe PLGPCo-PLAN 2015
Peumlr sa i peumlrket karakterit teuml zonave teuml banuara do teuml evidentohen fushat me potencial zhvillimi peumlr zonat kryesore teuml banuara Qendra kryesore e banuar neuml bashkineuml e Kuccediloveumls eumlshteuml qyteti i Kuccediloveumls i cili si sektor prioritar ka sektorin industrial bujqeumlsor dhe turistik Sektori industrial ka teuml beumljeuml me peumlrpunimin dhe nxjerrjen e nafteumls dhe gazit natyror Sektori tjeteumlr i reumlndeumlsisheumlm eumlshteuml sektori bujqeumlsor duke qeneuml se Kuccedilova ka terrene fushore dhe toka teuml peumlrshtatshme peumlr mbjelljen e kulturave teuml ndryshme bujqeumlsore Neuml Kuccediloveuml synohet peumlr ndeumlrtimin e njeuml magazine bujqeumlsore e cila do teuml beumljeuml mbledhjen dhe shpeumlrndarjen e produkteve gjeuml qeuml do teuml keteuml njeuml ndikim pozitiv neuml ekonomineuml lokale Gjithashtu sektor i reumlndeumlsisheumlm eumlshteuml edhe turizmi i cili mund teuml ndihmohet peumlrmes krijimit teuml itinerareve turistike si dhe krijimit teuml paketave turistike peumlr teuml vizituar vendet kulturore dhe zonat natyrore Teuml tilla janeuml peumlr shembull Kisha e Ungjillizimit neuml Kozareuml dhe Kisha e Sheumln Kollit neuml Perondi si dhe parku rajonal i kodrave teuml Kozareumls Gjithashtu qyteti i Kuccediloveumls do teuml keteuml sheumlrbimet tregtare si sektor kryesor si dhe do teuml jeteuml qendeumlr administrative peumlr teuml gjitheuml bashkineuml
Perondia si qendeumlr e njeumlsiseuml administrative do teuml keteuml si sektor primar bujqeumlsineuml si dhe turizmin kulturor Fshatrat Magjateuml e Tapi do teuml keneuml sektor primar bujqeumlsineuml ndeumlrsa fshatrat Gegeuml dhe Drizeuml do teuml keneuml si sektor primar bujqeumlsineuml dhe turizmin natyror Kozarja si qendeumlr e njeumlsiseuml administrative sektor primar do teuml keteuml bujqeumlsineuml dhe turizimin natyror duke qeneuml se neuml afeumlrsi teuml keumltij fshati ka toka pjellore dhe ndodhen kodrat e Kozareumls teuml cilat do teuml kthehen neuml park rajonal dhe keumlshtu do teuml keteuml mundeumlsi peumlr zhvillimin e turizmit Njeuml sektor mjaft i reumlndeumlsisheumlm peumlr Kozareumln eumlshteuml edhe sektori industrial sepse neuml afeumlrsi teuml keumltij fshati ndodhen edhe zonat nafteumlmbajteumlse teuml Kuccediloveumls Gjithashtu fshatrat Vlashuk Salceuml Kozareuml dhe Fier Mimar si pjeseuml teuml njeumlsiseuml administrative Kozareuml prioritet kryesor do teuml keneuml zhvillimin e sektorit bujqeumlsor Lumasi si qendeumlr e njeumlsiseuml administrative si sektor primar do teuml keteuml turizmin dhe sektorin bujqeumlsor dhe blegtoral Lumasi karakterizohet nga relieve kodrinoro- malore si dhe ka mjaft zona natyrore teuml cilat janeuml njeuml potencial mjaft i mireuml peumlr zhvillimin e turizmit Tradita e gatimit dhe cileumlsia e produkteve ushqimore teuml zoneumls ndikon gjithashtu neuml zhvillimin e turizmit Bujqeumlsia dhe blegtoria janeuml po ashtu mjaft teuml reumlndeumlsishme peumlr Lumasin i cili prodhon produkte blegtorale dhe bujqeumlsore teuml njeuml cileumlsie teuml larteuml Neuml keumlteuml sektor ka nevojeuml qeuml teuml keteuml njeuml marketim dhe reklamim teuml mireuml teuml keumltyre produkteve si dhe investime peumlr zhvillimin e keumltyre fushave Fshatrat kryesore teuml njeumlsiseuml administrative Lumas siccedil janeuml Peumlllumbasi Belesova Meandraka dhe Luzaj kryesisht prioritet do teuml keneuml peumlrseumlri fushat e turizmit natyror dhe teuml bujqeumlsiseuml
bull Ndeumlrhyrjet madhore dhe platforma e ndeumlrhyrjeve neuml territor Neuml vazhdim teuml keumltij seksioni do teuml paraqiten ndeumlrhyrjet madhore ose ndeumlrhyrjet strategjike si dhe ndeumlrhyjet e tjera teuml territorit qeuml parashikon Plani i Peumlrgjithsheumlm Vendor i Kuccediloveumls Keumlto ndeumlrhyrje do teuml ndeumlrmerren neuml bazeuml teuml strategjiseuml seuml zhvillimit qeuml eumlshteuml hartuar neuml bazeuml teuml analizave teuml thelluara qeuml janeuml ndeumlrmarreuml neuml kuadeumlr teuml planit si dhe neuml mbeumlshtetje teuml nevojave dhe problematikave kryesore qeuml paraqet bashkia e Kuccediloveumls Gjithashtu keumlto ndeumlrhyrje janeuml vazhdimeumlsi e thellimit teuml vizionit territorial qeuml ndeumlrmerr ky plan peumlr bashkineuml Kuccediloveuml
58
Ndeumlrhyrjet madhore strategjike qeuml ndeumlrmerr plani do teuml keneuml njeuml efekt teuml madh neuml peumlrmireumlsimin e shumeuml aspekteve dhe stimulojneuml neuml meumlnyreuml direkte zhvillimin e territorit si dhe zgjidhjen e disa problematikave madhore qeuml ka bashkia e Kuccediloveumls 1 Rehabilitimi i aksit rrugor Belsh-Kuccediloveuml Rehabilitimi i keumltij aksi eumlshteuml mjaft i
reumlndeumlsisheumlm peumlr bashkineuml e Kuccediloveumls sepse peumlrmireumlson aksesin dhe forcon ndeumlrlidhjen e saj me zonat e Belshit dhe teuml Elbasanit Ky aks neuml meumlnyreuml provizore do teuml luajeuml rolin e Boshtit Qendror Jugor i cili pritet teuml keteuml ndikim teuml madh neuml zhvillimin e bashkiseuml kjo si pasojeuml e pozicionit neuml teuml cilin ndodhet bashkia neuml raport me keumlteuml aks teuml reumlndeumlsisheumlm kombeumltar
2 Ndeumlrtimi i autostradeumls seuml Boshtit teuml Jugut Ky projekt infrastrukturor eumlshteuml projekti meuml i reumlndeumlsisheumlm peumlr veteuml reumlndeumlsineuml qeuml ka dhe neuml nivel kombeumltar Eumlshteuml njeuml korridor i shpejteumlsiseuml seuml larteuml i cili lidh Tiraneumln e Elbasanin me Beratin e meuml pas shkon deri neuml Tepeleneuml e Sarandeuml dhe kalon neuml Kuccediloveuml Siccedil e peumlrmendeumlm neuml njeuml periudheuml afatmesme Rruga e Belshit do teuml luajeuml rolin e Boshtit Qendror Jugor peumlr pjeseumln qeuml kalon neuml bashkineuml e Kuccediloveumls Neuml njeuml periudheuml afatgjateuml synohet teuml ndeumlrtohet njeuml trase e re qeuml vjen peumlrgjateuml lugineumls seuml Devollit kryqeumlzohet me aksin rrugor Kuccediloveuml ndashUra Vajgurore kalon neuml aneumln lindore teuml aeroportit teuml Kuccediloveumls dhe lidhet me aksin kombeumltar Lushnje-Berat neuml afeumlrsi teuml fshatit Moraveuml qeuml eumlshteuml pjeseuml e bashkiseuml seuml Ureumls Vajgurore
3 Ndeumlrtimi i aksit tangentcial teuml qytetit Ky aks lidh Rrugeumln Nafteumltari praneuml rrethrrotullimit teuml hyrjes neuml qytetin e Kuccediloveumls me Rrugeumln e Fabrikeumls qeuml ndodhet neuml afeumlrsi teuml Ureumls seuml Devollit e cila teuml deumlrgon neuml fshatin Kozareuml Ky aks kalon peumlrmes zonave ish-industriale neuml periferi teuml qytetit neuml aneumln pereumlndimore teuml tij Ndeumlrtimi i keumltij aksi rrugor eumlshteuml mjaft i reumlndeumlsisheumlm peumlr qytetin e Kuccediloveumls sepse luan rolin e by-pass-it teuml qytetit si dhe peumlrmireumlson ndjesheumlm aksesin neuml pjeseumln pereumlndimore teuml qytetit Neuml nivel rajonal ky aks shmang kalimin neuml qendeumlr teuml qytetit teuml trafikut ndeumlrqyteteumls qeuml vjen nga Elbasani e Belshi dhe kalon peumlr neuml Ureumln Vajgurore e meuml pas neuml Berat
4 Rigjenerimi i qendreumls seuml njeumlsive administrative Lumas Kozareuml dhePerondi Keumlto ndeumlrhyrje peumlrfshijneuml rivitalizimin e zonave qendrore teuml fshatrave Lumas Kozareuml dhe Perondi Gjithashtu ato peumlrfshijneuml peumlrmireumlsimin e hapeumlsirave publike shtimin e zonave teuml sheumlrbimeve peumlrmireumlsimin e infrastrukturave neuml zoneuml si dhe peumlrmireumlsimin e sheumlrbimeve sociale
5 Rikonceptimi i zoneumls qendrore teuml qytetit teuml Kuccediloveumls Ky projekt peumlrfshin ndeumlrhyrjet neuml zoneumln qendrore teuml qytetit qeuml kaneuml teuml beumljneuml me peumlrmireumlsimin dhe shtimin e hapeumlsirave publike peumlrmireumlsimin e aksesit shtimin e sheumlrbimeve si dhe restaurimin e objekteve neuml keumlteuml zoneuml Ky projekt e kthen zoneumln qendrore teuml Kuccediloveumls neuml njeuml zoneuml multifunksionare gjeuml qeuml do teuml keteuml efekt teuml menjeumlhersheumlm neuml rritjen e leumlvizshmeumlriseuml neuml keumlteuml zoneuml si dhe neuml zhvillimin e njeumlsive tregtare dhe teuml biznesit
6 Rehabilitimi i zonave teuml lumenjve Devoll dhe Osum-Seman si dhe i peumlrroit teuml Lapardhiceumls Kjo ndeumlrhyrje peumlrfshin rehabilitimin si dhe trajtimin peizazhistik teuml brigjeve lumore neuml bashkineuml e Kuccediloveumls Ky program do teuml keteuml dy efekte kryesore do teuml minimizojeuml dukurineuml e erozionit dhe geumlrryerjes seuml tokave bujqeumlsore nga lumi si dhe do teuml krijojeuml zona natyrore dhe rekreative peumlrgjateuml lumit teuml cilat do teuml jeneuml teuml peumlrshtatshme peumlr zhvillimin e aktiviteteve teuml ndryshme neuml natyreuml
59
7 Rehabilitimi i rrugeumls seuml Sinecit Burimi ujor i Sinecit eumlshteuml njeuml ndeumlr atraksionet meuml teuml meumldha turistike neuml bashkineuml e Kuccediloveumls por aksesi neuml keumlteuml zoneuml eumlshteuml mjaft i veumlshtireuml dhe problematik Rehabilitimi i rrugeumls seuml Sinecit do teuml rriste numrin e turisteumlve neuml zoneuml dhe do teuml kishte ndikim pozitiv neuml ekonomineuml lokale teuml zoneumls
8 Rehabilitimi i rrugeumlve rurale me vlera peizazhistike Ky program zhvillimi peumlrfshin teuml gjitha akset infrastrukturore teuml cilat lidhin zonat kodrinore dhe malore neuml pjeseumln lindore teuml bashkiseuml Kuccediloveuml Qeumlllimi i keumltij programi zhvillimi eumlshteuml peumlrmireumlsimi i aksesit neuml keumlto zona peumlr zhvillimin e sektorit teuml turizmit i cili do teuml luajeuml rol kyccedil neuml peumlrmireumlsimin e ekonomiseuml lokale teuml bashkiseuml
9 Riveumlnia neuml funksion e aeroportit si dhe ndeumlrtimi i njeuml muzeu lufte neuml afeumlrsi teuml aeroportit Ky projekt peumlrfshin riaktivizimin e aeroportit peumlr qeumlllime turistike Riaktivizimi i aeroportit do teuml keteuml impakt teuml madh neuml bashkineuml e Kuccediloveumls dhe do teuml kontribuojeuml neuml zhvillimin e sektorit teuml sheumlrbimeve hoteleriseuml si dhe zhvillimin e sektorit turistik i cili eumlshteuml mjaft i reumlndeumlsisheumlm peumlr bashkineuml e Kuccediloveumls Gjithashtu ndeumlrtimi i njeuml muzeu lufte neuml keumlteuml zoneuml do teuml ishte njeuml vlereuml e shtuar si peumlr aeroportin ashtu edhe peumlr qytetin Kjo vepeumlr do teuml sillte rritjen e numrit teuml turisteumlve neuml Kuccediloveuml
10 Rehabilitimi i zoneumls seuml ish-UPN-seuml Zona e ish-UPN-seuml eumlshteuml njeuml zoneuml ish-industriale e cila ka problematika teuml meumldha mjedisore si pasojeuml e aktivitetit industrial teuml peumlrpunimit teuml nafteumls qeuml eumlshteuml kryer neuml keumlteuml zoneuml Neuml keumlteuml zoneuml eumlshteuml hartuar njeuml projekt peumlr rehabilitimin mjedisor dhe kthimin e keumlsaj hapeumlsire neuml njeuml zoneuml rekreative ccedillodheumlse dhe argeumltuese
11 Rehabilitimi i venddepozitimit teuml mbetjeve teuml ngurta neuml Kuccediloveuml Venddepozitimi i mbetjeve teuml ngurta aktualisht ndodhet neuml bregun lindor teuml lumit Devoll neuml afeumlrsi teuml fshatit Kozareuml Depozitimi i mbetjeve neuml ambient teuml hapur dhe djegia e tyre shkaktojneuml probleme teuml konsiderueshme mjedisore peumlr zoneumln Me aneuml teuml zhvillimit teuml projektit synohet qeuml teuml rehabilitohet zona dhe teuml kthehet neuml park me pemeuml teuml larta Kjo zoneuml do teuml sheumlrbejeuml si pjeseuml e zoneumls ripariane teuml lumit si dhe si hapeumlsireuml e gjelbeumlr e qytetit
12 Krijimi i parkut rajonal periferik neuml kodrat e fshatit Kozareuml Zona kodrinore neuml veri teuml fshatit Kozareuml eumlshteuml njeuml zoneuml mjaft e bukur e cila me disa ndeumlrhyrje mund teuml kthehet neuml atraksion turistik peumlr Kuccediloveumln Synohet kthimi i keumlsaj zone neuml park rajonal si dhe ndeumlrtimi i rrugeumlve teuml biccedilikletave dhe i itinerareve natyrore qeuml do teuml teumlrheqin turisteuml teuml shumteuml neuml zoneuml Gjithashtu krijimi i njeuml rrjeti bujtinash neuml fshatrat neuml afeumlrsi teuml keumltij parku do teuml zhvillojeuml turizmin dhe do teuml krijojeuml kapacitetet e duhura peumlr turisteumlt qeuml do teuml vizitojneuml zoneumln E gjitheuml kjo do teuml keteuml impakt neuml zhvillimin e ekonomiseuml lokale teuml zoneumls
13 Rehabilitimi i zoneumls seuml rezervuarit teuml Belesoveumls Ky projekt peumlrfshin rehabilitimin e digeumls seuml rezervuarit teuml Belesoveumls dhe kthimin e saj neuml rrugeuml keumlmbeumlsoreumlsh dhe biccedilikletash Gjithashtu ky projekt peumlrfshin edhe krijimin e zonave peumlr piknik dhe teuml rrugeuml-kalimeve neuml afeumlrsi teuml zoneumls seuml rezervuarit si dhe rehabilitimin mjedisor dhe trajtimin peizazhistik teuml kodrave peumlrreth rezervuarit teuml Belesoveumls Ky rezervuar ka nevojeuml edhe peumlr ndeumlrhyrje peumlr pastrim si dhe investime teuml ndryshme qeuml teuml jeteuml ploteumlsisht funksional peumlrsa i peumlrket dhe vaditjes seuml zonave peumlrreth Kjo zoneuml do teuml kthehet neuml njeuml rezervat teuml menaxhuar mjedisor gjeuml qeuml do teuml rriseuml shkalleumln e konservimit teuml zoneumls dhe natyralitetit teuml saj
60
14 Krijimi i itinerareve natyrore turistike Ky projekt synon krijimin e infrastruktureumls bazeuml peumlr leumlvizjen neuml natyreuml teuml turisteumlve Njeuml itinerar fillon neuml Perondi ngjitet neuml kurrizoren e kodrave vazhdon neuml Velagosht dhe peumlrfundon neuml fshatin Frasheumlr Itinerari i dyteuml fillon nga fshati Krekeumlz vazhdon neuml zoneumln arkeologjike teuml Balibadheumls qeuml eumlshteuml neuml kufi me bashkineuml e Beratit dhe peumlrfundon neuml fshatin Meandrakeuml Peumlrgjateuml keumltyre itinerareve do teuml keteuml zona teuml peumlrshtatshme peumlr kamping zona pushimi zona peumlr piknik si edhe siNjAlistikeumln bazeuml ndihmeumlse peumlr keumlto itinerare turistike
15 Kthimi i zoneumls seuml Sinecit neuml rezervat teuml menaxhuar mjedisor Zona e Sinecit si njeuml atraksion turistik synohet teuml kthehet neuml rezervat teuml menaxhuar mjedisor Zona do ta fitojeuml keumlteuml status qeuml teuml keteuml njeuml mbrojtje dhe konservim meuml teuml mireuml teuml vlerave natyrore qeuml ka si zoneuml
16 Ndeumlrtimi i zgjatimit teuml bulevardit kryesor teuml qytetit teuml Kuccediloveumls Si pjeseuml e rehabilitimit teuml qendreumls seuml qytetit do teuml jeteuml edhe ndeumlrtimi i zgjatimit teuml bulevardit deri neuml afeumlrsi teuml kanalit vaditeumls teuml Dikatreumls qeuml depeumlrton neuml qytet Bulevardi i ri do teuml kthehet neuml njeuml hapeumlsireuml peumlr leumlvizjen e keumlmbeumlsoreumlve si dhe peumlr leumlvizjen me biccedilikleta Kjo hapeumlsireuml do teuml jeteuml hapeumlsira kryesore publike e qytetit e cila do teuml keteuml dy efekte do teuml zhvillojeuml zoneumln nga pikeumlpamja ekonomike si pasojeuml e shtimit teuml njeumlsive tregtare dhe bizneseve si dhe do teuml kthehet neuml njeuml hapeumlsireuml publike teuml mireumlfillteuml neuml qendreumln e qytetit teuml Kuccediloveumls
17 Krijimi i zoneumls ekonomike neuml aksin rrugor Kuccediloveuml-Ura Vajgurore Ky projekt do teuml keteuml njeuml impakt teuml forteuml ekonomik peumlr bashkineuml e Kuccediloveumls dhe meuml gjereuml sepse synohet qeuml me aneuml teuml keumltij projekti aksi Ura Vajgurore- Kuccediloveuml teuml kthehet neuml njeuml zoneuml ekonomike dhe sheumlrbimesh me njeumlsi tregtare dhe biznese por edhe me ambiente argeumltimi dhe ccedillodhjeje Ky aks rrugor do teuml zgjerohet dhe do teuml jeteuml i pajisur neuml aneuml teuml tij me kalime peumlr keumlmbeumlsoreuml dhe biccedilikleta si dhe me hapeumlsira teuml gjelbra Kjo zoneuml synon teuml kthehet neuml njeuml zoneuml ekonomike sepse ka njeuml akses teuml mireuml si nga Ura Vajgurore edhe nga qyteti i Kuccediloveumls dhe nga fshatrat Rreth Tapi Tapi Kozareuml Perondi Magjateuml dhe Arreumlz Me zhvillimin e keumltij projekti ekonomia lokale do teuml njoheuml rritje neuml sektoreumlt e sheumlrbimeve teuml biznesit dhe tregtiseuml
18 Rehabilitimi i puseve teuml nafteumls dhe kthimi i tyre neuml atraksion peumlr qytetin Duke qeneuml se qyteti i Kuccediloveumls ka njeuml karakter teuml forteuml industrial si pasojeuml e industriseuml seuml nxjerrjes seuml nafteumls puset e nafteumls janeuml njeuml element mjaft i reumlndeumlsisheumlm i keumlsaj industrie Puset e nafteumls peumlrbeumljneuml njeuml problem nga pikeumlpamja vizive peumlr zonat e banuara neuml afeumlrsi teuml puseve Ky problem synohet teuml zgjidhet me rehabilitimin fizik teuml puseve si dhe kthimin e tyre neuml njeuml mjet i cili brandon qytetin Projekti konsiston neuml lyerjen dhe vendosjen e ndriccediluesve neuml keumlto puse Kjo ndeumlrhyrje do ta zgjidhte keumlteuml problem viziv si dhe do trsquoi shndeumlrronte puset e nafteumls neuml objekte teuml brandimit teuml qytetit si pjeseuml teuml tij
19 Rehabilitimi dhe rigjenerimi i zoneumls seuml ish-TEC-it dhe ndeumlrtimi i Muzeut teuml Nafteumls Ky projekt peumlrfshin rehabilitimin e zoneumls seuml ish-TEC-it si njeuml zoneuml ish-industriale si dhe kthimin e saj neuml njeuml hapeumlsireuml publike dhe rekreative peumlr qytetareumlt Ndeumlrtimi i Muzeut teuml Nafteumls neuml keumlteuml hapeumlsireuml do teuml sjelleuml njeuml pjeseuml teuml formimit teuml qytetit si pasojeuml e praniseuml seuml rezervave teuml nafteumls si dhe historikun e nxjerrjes seuml nafteumls neuml Shqipeumlri Ndeumlrtimi i muzeut si dhe rigjenerimi i hapeumlsirave publike do teuml rrisin numrin e turisteumlve dhe vizitoreumlve neuml qytet Duke qeneuml se siccedil e theksuam Kuccedilova ka njeuml karakter teuml forteuml industrial me aneuml teuml keumltij projekti
61
synohet qeuml peumlrveccedil peumlrfitimit ekonomik nga industria ajo teuml keteuml edhe zhvillim turistik nga kjo pikeumlpamje
20 Ndeumlrtimi i terminalit teuml autobuseumlve Ky projekt peumlrfshin ndeumlrtimin e terminalit teuml autobuseumlve neuml njeuml pjeseuml teuml zoneumls seuml ish-TEC-it Aktualisht vendqeumlndrimet e autobuseumlve ndodhen neuml aneuml teuml rrugeumls ldquo5 Qershorirdquo gjeuml qeuml peumlrbeumln problem peumlr trafikun e zoneumls Ndeumlrtimi i terminalit teuml autobuseumlve i jep njeuml zgjidhje peumlrfundimtare vendqeumlndrimit teuml autobuseumlve neuml qytetin e Kuccediloveumls Projekti gjithashtu peumlrfshin edhe pajisjen me ambiente teuml tjera ndihmeumlse peumlr udheumltareumlt si dhe peumlr personelin e terminalit Me keumlto ndeumlrhyrje kjo zoneuml bashkeuml me zoneumln e ish-TEC-it do teuml kthehen neuml njeuml pol zhvillimi teuml qytetit
21 Programi peumlr mbjelljen e fidaneumlve teuml ullinjve neuml kodrat e Kuccediloveumls Zona lindore- kodrinore neuml periferi teuml qytetit teuml Kuccediloveumls peumlrbeumln njeuml mushkeumlri teuml gjelbeumlr peumlr qytetin e cila eumlshteuml mjaft e reumlndeumlsishme teuml mireumlmbahet dhe teuml zhvillohet meuml tej si zoneuml ullishtesh por edhe si zoneuml rekreative dhe ccedillodheumlse Neuml keumlto zona do teuml aplikohet njeuml program peumlr mbjelljen e fidaneumlve teuml rinj neuml meumlnyreuml qeuml kjo zoneuml teuml dendeumlsohet meuml shumeuml me pemeuml dhe teuml shtohet prodhimi i produkteve bujqeumlsore
22 Zhvillimi i zoneumls seuml tregut teuml lireuml teuml Kuccediloveumls Ky projekt peumlrfshin rindeumlrtimin e tregut neuml njeuml kapacitet meuml teuml madh njeumlsish tregtare me teuml gjitha facilitetet mbeumlshteteumlse qeuml ka tregu me zonat e parkimit si dhe ambientet e sheumlrbimit peumlr tregun Gjithashtu kjo ndeumlrhyrje peumlrfshin edhe ndeumlrtimin e pikeumls seuml grumbullimit teuml produkteve bujqeumlsore Ky projekt do teuml keteuml njeuml impakt teuml madh neuml ekonomineuml lokale teuml zoneumls dhe do teuml zhvillojeuml sektorin e sheumlrbimeve dhe teuml tregtiseuml si dhe do teuml shtojeuml sasineuml e produkteve bujqeumlsore qeuml tregtohen
23 Rehabilitimi i zoneumls seuml stadiumit teuml qytetit Ky projekt peumlrfshin rehabilitimin e teuml gjitheuml zoneumls peumlrreth stadiumit si dhe krijimin e hapeumlsirave publike dhe teuml sheumlrbimeve mbeumlshteteumlse
24 Ndeumlrtimi i impiantit teuml trajtimit teuml ujeumlrave teuml zeza Peumlr bashkineuml e Kuccediloveumls njeuml reumlndeumlsi teuml veccedilanteuml do teuml keteuml rehabilitimi i infrastrukturave bazeuml mbitokeumlsore dhe neumlntokeumlsore Si pjeseuml e keumltyre infrastrukturave eumlshteuml edhe infrastruktura e kanalizimeve teuml ujeumlrave teuml bardha dhe teuml zeza Njeuml ndeumlr problemet kryesore eumlshteuml derdhja e ujeumlrave teuml zeza neuml kanalin vaditeumls teuml Dikatreumls neuml periferi teuml qytetit teuml Kuccediloveumls e meuml pas derdhja e tyre neuml lumin Osum neuml afeumlrsi teuml bashkimit me lumin Devoll Ndeumlrtimi i impiantit teuml trajtimit teuml ujeumlrave teuml zeza si dhe i tubacionit kryesor qeuml ccedilon ujeumlrat e zeza neuml impiant do teuml zgjidhte problemin e ndotjes mjedisore nga ujeumlrat e zeza teuml qytetit Kjo ndeumlrhyrje do teuml minimizonte problemet mjedisore si dhe do teuml peumlrmireumlsonte neuml meumlnyreuml teuml ndjeshme infrastruktureumln e kanalizimeve teuml ujeumlrave teuml zeza Ky impiant do teuml ndeumlrtohet praneuml pikeumls seuml derdhjes seuml ujeumlrave teuml zeza neuml afeumlrsi teuml lumit Osum
25 Ndeumlrtimi i landfillit teuml qytetit neuml afeumlrsi teuml zonave teuml nafteumls neuml Arreumlz Depozitimi i mbetjeve urbane eumlshteuml njeuml problem tjeteumlr i cili duhet teuml marreuml zgjidhje nga plani Aktualisht venddepozitimi i mbetjeve beumlhet neuml fusheuml teuml hapur dhe djegia e tyre shkakton probleme teuml shumta mjedisore Zona aktuale do trsquoi neumlnshtrohet rehabilitimit mjedisor dhe do teuml keteuml mbjellje me pemeuml teuml larta Zona e landfillit do teuml ndeumlrtohet neuml afeumlrsi teuml zonave teuml nafteumls si dhe neuml afeumlrsi teuml impiantit teuml propozuar peumlr trajtimin e ujeumlrave teuml zeza Ndeumlrtimi i ladfillit do teuml beumlhet neuml rast se marreumlveshja peumlr ndeumlrtimin e landfillit rajonal teuml Ureumls Vagurore nuk realizohet
62
Peumlrpos ndeumlrhyrjeve madhore teuml cilat kaneuml efekt teuml drejtpeumlrdrejteuml neuml zhvillimin e bashkiseuml kemi edhe ndeumlrhyrjet neuml njeumlsiteuml strukturore teuml cilat janeuml zonat e banimit zonat natyrore si dhe zonat bujqeumlsore teuml cilat kaneuml nevojeuml peumlr ndeumlrhyrje teuml ndryshme sipas llojit teuml zhvillimit intensitetit teuml ndeumlrtimit sipas peumlrmireumlsimit teuml akseve rrugore sipas peumlrmireumlsimit teuml hapeumlsirave publike si dhe sipas tipologjiseuml seuml propozuar teuml ndeumlrtimit
Metodologjia qeuml do teuml ndiqet neuml keumlto zona do teuml jeteuml krijimi i disa makrozonave teuml cilat do teuml jeneuml shumatore teuml njeumlsive strukturore sipas ngjashmeumlrive neuml format e ndeumlrhyrjeve
- Zona qendrore peumlr intensifikim Kjo zoneuml peumlrfshin teuml gjitheuml qendreumln e qytetit e cila si peumlrdorim bazeuml ka ldquobanimrdquo dhe do teuml zhvillohet me intensifikim Pra do teuml rritet intensiteti si dhe shfryteumlzimi i territorit peumlr ndeumlrtim por sigurisht do teuml keteuml edhe peumlrmireumlsim dhe rritje teuml sipeumlrfaqeve teuml gjelbra si dhe peumlrmireumlsim teuml kapaciteteve infrastrukturore
- Zona qendrore peumlr rigjenerim dhe rehabilitim Eumlshteuml zona neuml teuml cileumln ndodhen kryesisht zonat ish-industriale si dhe zonat teuml cilat kaneuml probleme teuml meumldha mjedisore Keumlto zona do teuml keneuml ripeumlrteumlritje dhe rigjenerim si dhe rehabilitime mjedisore Keumlto zona do teuml keneuml kryesisht peumlrdorim ldquosheumlrbimerdquo ldquozona rekreative e ccedillodheumlserdquo si dhe ldquozona banimirdquo Neuml rastet e ndeumlrtimit peumlr banim do teuml kemi rritje teuml intensitetit si dhe rritje teuml shfryteumlzimit teuml territorit peumlr ndeumlrtim
- Zonat peumlr dendeumlsim me mbushje urbane Keumlto zona janeuml zonat peumlrreth qendreumls seuml qytetit teuml cilat do teuml zhvillohen me aneuml teuml dendeumlsimit me mbushje Neuml keumlto zona do teuml kemi rritje teuml intensitetit si dhe rritje jo teuml madhe teuml shfryteumlzimit teuml territorit peumlr ndeumlrtim Neuml disa raste kemi teuml beumljmeuml me ristrukturime infrastrukturore peumlr shkak teuml problemeve infrastrukturore
- Zona periferike lindore e qytetit Kjo zoneuml ndodhet neuml kufi teuml zoneumls urbane teuml qytetit teuml Kuccediloveumls dhe neuml pjeseumln lindore teuml saj kufizohet me zoneumln kodrinore teuml ullishteve teuml qytetit Neuml keumlteuml zoneuml do teuml kemi konsolidim dhe forcim teuml karakterit urban kurse tipologjia e ndeumlrtimit do teuml jeteuml ajo ekzistuese Neuml disa raste do teuml kemi edhe ristrukturim infrastrukturor si pasojeuml e mangeumlsive teuml zoneumls neuml lidhje me infrastrukturat
- Zona ekonomike e zhvillimit Kjo zoneuml e cila ndodhet peumlrgjateuml aksit Kuccediloveuml-Ura Vajgurore karakterizohet nga zhvillime ndeumlrtimore teuml shumta teuml cilat do teuml ndryshojneuml karakterin e zoneumls si dhe peumlrdorimin aktual teuml tokeumls Do teuml kemi rritje teuml intensitetit teuml shfryteumlzimit teuml territorit peumlr ndeumlrtim si dhe shtim teuml infrastrukturave dhe hapeumlsirave publike
- Fashat urbane peumlr konsolidim Neuml keumlteuml grup peumlrfshihen fasha Rreth Tapi-Kuccediloveuml fasha Gegeuml fasha Drizeuml dhe fasha Perondi Keumlto zona si ndeumlrhyrje do teuml keneuml konsolidim teuml tyre njeuml rritje teuml vogeumll teuml intensitetit dhe teuml shfryteumlzimit teuml territorit si dhe rritje teuml hapeumlsirave peumlr infrastruktureuml dhe hapeumlsira publike Njeuml faktor i peumlrbashkeumlt eumlshteuml forcimi i karkterit linear teuml tyre qeuml eumlshteuml mjaft i reumlndeumlsisheumlm si dhe ruajtja dhe konservimi i tokave bujqeumlsore natyrore neuml afeumlrsi teuml tyre
- Qendrat e njeumlsive administrative Kozareuml Perondi dhe Lumas Neuml keumlteuml grup peumlrfshihen qendrat e njeumlsive administrative teuml cilat do teuml keneuml dendeumlsime rikonceptime dhe shtime teuml hapeumlsirave publike shtime teuml sheumlrbimeve utilitare
63
si dhe shtime teuml infrastruktureumls Keumlto zona karakterizohen nga njeuml rritje mesatare e intensitetit dhe Ksht-seuml19 dhe do teuml jeneuml zona me dendeumlsi teuml mesme
- Zonat ekskluzive teuml nafteumls Keumlto zona janeuml kryesisht zona ku ndodhen puset e nafteumls Neuml keumlto zona propozohet ngrirja e tyre kurse neuml rastet kur ka zona teuml banuara neuml brendeumlsi teuml tyre propozohet zhvendosja e tyre neuml zonat e banuara neuml afeumlrsi teuml qytetit teuml Kuccediloveumls
- Zonat e fshatrave peumlr konsolidim Neuml keumlteuml grup peumlrfshihen teuml gjitha zonat e fshatrave teuml cilat do teuml keneuml parametra pak meuml teuml larteuml teuml zhvillimit se sa parametrat aktualeuml teuml tyre Gjithashtu do teuml keteuml shtim teuml hapeumlsirave publike si dhe shtim teuml infrastruktureumls Neuml disa raste do teuml keteuml edhe ristrukturime infrastrukturore peumlr shkak teuml problematikeumls seuml mungeseumls seuml infrastruktureumls jo teuml mireuml teuml zonave
- Zonat bujqeumlsore Nga pikeumlpamja ndeumlrtimore keumlto zona do teuml jeneuml kryesisht zona konservimi ose ngrirjeje ku kemi konsolidim teuml tokeumls bujqeumlsore Neuml disa raste neuml keumlto zona lejohet ndeumlrtimi i serrave dhe magazinave teuml produkteve bujqeumlsore sipas legjislacionit neuml fuqi peumlr ndeumlrtime bujqeumlsore neuml tokeuml bujqeumlsore Ndeumlrtimet ekzistuese teuml banimit neuml keumlto zona do teuml keneuml teuml drejteuml peumlr shtimin e njeuml kati ndeumlrtimi neuml parcelat truall teuml tyre por nuk do teuml keneuml teuml drejteuml teuml zgjerojneuml gjurmeumln peumlrtej parceleumls truall qeuml kaneuml neuml proneumlsi Gjthashtu nuk do teuml lejohen ndeumlrtime teuml reja peumlrveccedil atyre pak rasteve kur do teuml lejohet mbushja urbane me intensitet teuml uleumlt dhe zonat do teuml kthehen neuml urbane
- Zonat natyrore Keumlto zona do teuml keneuml konservim dhe neuml disa raste edhe trajtim peizazhistik dhe rehabilitim mjedisor Gjithashtu neuml keumlto zona nuk do teuml lejohen ndeumlrtime teuml reja
bull Objektivat strategjike programet strategjike dhe projektet Objektivi strategjik 1 Zhvillim i qeumlndruesheumlm ekonomiko-social duke diversifikuar ekonomineuml urbane dhe duke specializuar ekonomineuml rurale me synim uljen e papuneumlsiseuml frenimin e largimit teuml fuqiseuml puneumltore fuqizimin e kontributit dhe konkurrueshmeumlriseuml rajonale teuml bashkiseuml Kuccediloveuml neuml sektorin industrial bujqeumlsor e turistik si dhe rritjen e cileumlsiseuml seuml jeteseumls peumlr banoreumlt O1P1 Zhvillimi i politikave nxiteumlse dhe mbeumlshtetja infrastrukturore peumlr rikualifikimin dhe rritjen e performanceumls seuml zonave industriale teuml bashkiseuml Pr1 Hartimi i PDV-seuml peumlr rizhvillimin industrial teuml zoneumls seuml ish-UMN-seuml
Pr2 Sigurimi i infrastruktureumls bazeuml peumlr strukturat industriale dhe magazinuese neuml hyrje teuml qytetit (ndeumlrtimi i infrastrukturave teuml nevojshme ndihmeumlse neuml afeumlrsi teuml stacioneve teuml dekantimit teuml nafteumls) O1P2 Rritja e performanceumls seuml sektoreumlve ekonomikeuml neuml bashkineuml Kuccediloveuml zhvillimi i sektorit teuml sheumlrbimeve si dhe zhvillimi i sektoreumlve bujqeumlsoreuml e blegtoraleuml neuml zonat me karakter rural duke peumlrmireumlsuar rrjetin e shkeumlmbimeve dhe tregtiseuml seuml produkteve bujqeumlsore Pr3 Krijimi i njeuml pike grumbullimi teuml produkteve bujqeumlsore neuml Kozareuml
Pr4 Rritja e kapaciteteve teuml tregut aktual neuml Kuccediloveuml dhe rigjenerimi i zoneumls Pr5 Krijimi i njeuml qendre agro-industriale peumlr peumlrpunimin peumlrgatitjen e prodhimeve neuml shkalleuml rrethi si produkte bujqeumlsore dhe blegtorale neuml afeumlrsi teuml tregut aktual
64
Pr6 Krijimi i zoneumls ekonomike me njeumlsi tregtare dhe sheumlrbimesh peumlrgjateuml aksit rrugor Kuccediloveuml-Ura Vajgurore
Pr7 Programi peumlr mbjelljen e fidaneumlve teuml rinj teuml drureumlve frutoreuml neuml zoneumln e kodrave teuml qytetit teuml Kuccediloveumls peumlr teuml rritur prodhimin bujqeumlsor
Pr8 Projekti peumlr rehabilitimin dhe pastrimin e kanaleve vaditeumlse dhe kulluese teuml pareuml dhe teuml dyteuml neuml teuml gjitheuml bashkineuml Kuccediloveuml
O1P3 Nxitja e procesit teuml zgjerimit dhe densifikimit peumlr teuml gjitheuml qendrat e njeumlsive administrative si dhe peumlr disa fshatra me potencial urbanizimi
Pr9 Krijimi i PDV-seuml peumlr polet e reja urbane neuml qytet qeuml do trsquoi neumlnshtrohen rizhvillimit dhe rehabilitimit duke siguruar parametra zhvillimi efikas
Pr10 Hartimi i PDV-seuml peumlr zonat e zgjerimit neuml fshatrat Kozareuml Qendeumlr Lumas Perondi Vodeumlz si dhe fshatra teuml tjereuml qeuml do presin zhvillim
O1P4 Peumlrmireumlsimi i klimeumls seuml biznesit teuml vogeumll neumlpeumlrmjet politikave nxiteumlse dhe sigurimit teuml infrastruktureumls seuml peumlrshtatshme mbeumlshteteumlse teuml tyre
Pr11 Mbeumlshtetja e zhvillimit teuml NVM-ve dhe bizneseve teuml vogla artizanale neuml zonat ekonomike me karakter tregtar (qendra e zona ekonomike Kuccediloveuml-UraVajgurore) neumlpeumlrmjet instrumenteve stimuluese neuml PDV Objektivi strategjik 2 Zhvillimi i infrastruktureumls rajonale peumlr teuml peumlrmireumlsuar aksesin neuml boshtet kryesore teuml rajonit dhe neuml itineraret turistike si dhe peumlrmireumlsimi i situateumls lokale teuml leumlvizshmeumlriseuml transportit dhe sheumlrbimeve teuml lidhura me infrastruktureumln O2P1 Konsolidimi i lidhjeve teuml bashkiseuml seuml Kuccediloveumls neuml nivel rajonal duke siguruar integrimin me rrjetet shteteumlrore rrugore Pr1 Ndeumlrtimi i Boshtit Qendror Jugor
Pr2 Rehabilitimi dhe ndeumlrtimi i pjessheumlm i unazeumls peumlrrreth qytetit (rruga Kuccediloveuml-Perondi- Magjateuml- Dumolleuml- Goraj- Drizeuml- Gegeuml- Kuccediloveuml)
Pr3 Ndeumlrtimi i rrugeumls tangjente qeuml lidh aksin Kuccediloveuml-Ura Vajgurore nga Kthesa e Fermeumls deri tek ura e lumit Devoll neumlpeumlrmjet ish-zonave industriale
Pr4 Rehabilitimi i rrugeumls seuml Belshit si rrugeuml qeuml luan rolin e Boshtit Kombeumltar Qendror neuml njeuml periudheuml afatmesme si dhe rehabilitimi e ndeumlrtimi i pjessheumlm i rrugeumls Kuccediloveuml- Arreumlz Pr5 Ndeumlrtimi i dy urave njeumlra mbi lumin Osum dhe tjetra mbi lumin Devoll
O2P2 Integrimi i bashkiseuml seuml Kuccediloveumls neuml teumlreumlsineuml e itinerareve teuml gjelbra rajonale neumlpeumlrmjet infrastruktureumls seuml lehteuml e turistike
Pr6 Krijimi i njeuml rrjeti shtigjesh teuml pajisur me siNjAlistikeumln respektive dhe sheumlrbimet ndihmeumlse me destinacion Kozareuml-Kuccediloveuml-Gramsh e meuml gjereuml
O2P3 Peumlrmireumlsimi i lidhjeve ndeumlrqyteteumlse mes qendrave teuml njeumlsive rurale me njeumlra-tjetreumln dhe me Kuccediloveumln
Pr7 Ndeumlrtimi i rrugeumlve qeuml lidhin Lumasin me qytetin e Kuccediloveumls (Kuccediloveuml- Magjateuml-Sheqeumlz-Vodheumlz-Lumas Kuccediloveuml-Goraj-Pashtraj- Bardhaj- Lumas Kuccediloveuml- Velagosht - Lumas)
65
Pr8 Rehabilitimi i rugeumls Kuccediloveuml- Perondi- Lapardha- Vodheumlz- Lumas- Peumlllumbas-Belesoveuml- Meandrake
Pr9 Rikonstruksioni dhe ndeumlrtimi i urave qeuml lidhin akset rrugore neuml dy aneumlt e peumlrroit teuml Lapardhiceumls (rehabilitimi i ureumls neuml afeumlrsi teuml fshatit Vodheumlz rehabilitimi i ureumls neuml afeumlrsi teuml fshatit Bardhaj ndeumlrtimi i ureumls seuml keumlmbeumlsoreumlve neuml afeumlrsi teuml fshatit Goriccedilan ndeumlrtimi i ureumls neuml afeumlrsi teuml fshatit Lumas)
Pr10 Rehabilitimi i aksit rrugor Perondi- Qoshk- Sheqeumlz- Bardhaj- Goriccedilan-Lumas- Langozaj
Pr11 Peumlrmireumlsimi i gjendjes seuml ndriccedilimit dhe siNjAlistikeumls horizontale dhe vertikale neuml teuml gjitheuml bashkineuml dhe ndeumlrtimi e pajisja me infrastruktureuml KUZ e ldquoRrugeumls seuml Drizeumlsrdquo neuml lagjen ldquo11 Janarirdquo Kuccediloveuml Pr12 Rehabilitimi i akseve rrugore qeuml lidhin fshatrat turistike neuml NjA Perondi dhe Lumas O2P4 Sistemimi i rrjeteve rrugore lokale peumlr teuml rritur nivelin e jetueshmeumlriseuml neuml qytet dhe zona rurale Pr13 Rikonstruksioni i pjessheumlm i akseve rrugore ldquoToli Shukardquo ldquoKoli Hoxhollirdquo ldquoKongresi i Lushnjesrdquo ldquoKoccedilo Kolecirdquo ldquoIsmail Qemalirdquo dhe ldquoIsa Boletinirdquo shtrimi i segmenteve rrugore nga sheshi ldquo11 Janarirdquo deri teuml tunelet e UMN-seuml si dhe nga Policia deri teuml Spitali mbikqyrja e punimeve teuml rrugeumls ldquoK Laccedilka- QStafardquo (neuml proces)
Pr14 Ristrukturimi i rrugeumlve lokale teuml fshatit Magjateuml e Bardhaj i rrugeumlve neuml Kozareuml si dhe i rrugeumlve dyteumlsore neuml Lumas
Pr15 Ndeumlrtimi i korsive teuml biccedilikletave neuml qytetin e Kuccediloveumls O2P5 Peumlrmireumlsimi i infrastruktureumls seuml furnizimit me ujeuml teuml pijsheumlm dhe kanalizimeve urbane dhe bujqeumlsore duke siguruar sheumlrbim cileumlsor peumlr teuml gjitheuml territorin e bashkiseuml Pr16 Ndeumlrtimi i rrjetit teuml KUZ-it neuml fshatrat Drizeuml Gegeuml Kozareuml
Pr17 Pastrimi dhe rehabilitimi i kanalit kullues neuml zoneumln praneuml UPN-seuml neuml seksionin Porta e Peumlrpunimit-Hipotekeuml
Pr18 Rikonstruksioni i infrastruktureumls seuml ujeumlsjelleumlsit neuml segmentin Ccediliflik-Kuccediloveuml Pr19 Hartimi i njeuml plani afatgjateuml peumlr sigurimin e sheumlrbimit teuml ujeumlsjelleumlsit neuml fshatrat Demollareuml Luzaj Belesoveuml Mendrakeuml Sheqeumlz Krekeumlz Koriteumlz dhe Katundas Lumas dhe Peumlllumbas
Pr20 Rehabilitimi i sistemit teuml gropave septike neuml fshatrat qeuml nuk kaneuml akses neuml rrjetin e kanalizimeve
Pr21 Peumlrmireumlsimi teumlreumlsor i sistemit teuml kanalizimeve duke ndareuml ujeumlrat e bardha nga ato teuml zeza neuml qytet si dhe duke siguruar mbulim me rrjet peumlr teuml gjitheuml bashkineuml
Pr22 Ndeumlrtimi i njeuml impianti teuml trajtimit teuml ujeumlrave teuml zeza dhe ndeumlrtimi i tubacionit kryesor paralel me kanalin e Dikatreumls
O2P6Peumlrmireumlsimi i situateumls seuml leumlvizshmeumlriseuml dhe transportit publik neuml nivel bashkie Pr23 Zhvillimi i njeuml sistemi transporti publik brenda bashkiseuml peumlr teuml siguruar aksesin e fshatrave Drizeuml Perondi e Lumas drejt Kuccediloveumls Pr24 Sistemimi dhe zgjerimi i terminalit teuml autobuseumlve neuml qytetin e Kuccediloveumls
66
Pr25 Mbulimi me transport publik efikas i gjitheuml territorit teuml bashkiseuml Objektivi strategjik 3 Menaxhim i qeumlndruesheumlm mjedisor neuml mbrojtje teuml sistemit teuml ujeumlrave sipeumlrfaqeumlsore e neumlntokeumlsore duke valorizuar tokeumln bujqeumlsore dhe elementet e forta natyrore dhe artificiale neuml funksion teuml zhvillimit teuml turizmit natyror dhe historiko-kulturor dhe integrimit me potencialet rajonale turistike
O3P1 Rehabilitimi mjedisor dhe rigjenerimi i ish-zonave industriale neuml territorin e bashkiseuml me synim kthimin e tyre neuml zona banimi dhe rekreacioni
Pr1 Rehabilitimi mjedisor dhe rizhvillimi i zoneumls seuml TEC-it si pol kulturor e rekreativ
Pr2 Rehabilitimi mjedisor dhe ristrukturimi i ish-zoneumls industriale teuml Uzineumls seuml Peumlrpunimit teuml Nafteumls peumlr teuml siguruar cileumlsi teuml mireuml jetese si dhe kthimi neuml hapeumlsireuml teuml gjelbeumlr dhe rekreative O3P2 Menaxhimi i integruar i mbetjeve urbane duke peumlrfshireuml strategjiteuml peumlr mbledhjen e diferencuar dhe reduktimin e mbetjeve zhvendosjen dhe rregullimin e vendit teuml depozitimit ekzistues peumlr trsquou peumlrshtatur me kushte meuml sanitare si dhe mundeumlsiteuml e kryerjes seuml kompostimit teuml mbetjeve organike Pr3 Hartimi i njeuml plani teuml menaxhimit teuml mbetjeve urbane neuml nivel bashkie me synim riciklimin dhe reduktimin e mbetjeve urbane si dhe blerja e automjeteve peumlr transportimin e mbetjeve urbane
Pr4 Ndeumlrtimi i njeuml landfill-i sanitar peumlr depozitimin e mbetjeve urbane Pr5 Hartimi i njeuml strategjie dhe sigurimi i kushteve fizike peumlr kompostimin e mbetjeve organike Pr6 Rehabilitimi mjedisor i venddepozitimit ekzistues teuml mbetjeve teuml ngurta dhe kthimi neuml hapeumlsireuml teuml gjelbeumlr me pemeuml teuml larta O3P3 Sistemimi neuml trajteuml parku i zoneumls seuml kodrave teuml Kozareumls duke shfryteumlzuar elementet ekzistuese teuml peizazhit me funksion ldquorekreacionrdquo dhe reduktim teuml pasojave shqeteumlsuese teuml zoneumls nafteumlmbajteumlse
Pr7 Krijimi i njeuml parku rajonal neuml zoneumln nga Rezervuari i Murrizit deri neuml fshatin Vlashuk
Pr8 Krijimi i njeuml rrjeti bujtinash neuml fshatrat peumlrreth parkut rajonal qeuml teuml krijohen kapacitetet e duhura teuml hoteleriseuml neuml zoneuml
O3P5 Rehabilitimi mjedisor i zonave ripariane teuml lumenjve dhe peumlrrenjve Pr9 Rehabilitimi mjedisor dhe kthimi neuml zoneuml rekreative teuml zonave ripariane teuml lumit Devoll dhe Osum-Seman Pr10 Rehabilitimi mjedisor dhe marrja e masave peumlr minimizimin e erozionit teuml tokave bujqeumlsore peumlrgjateuml peumlrroit teuml Lapardhiceumls Pr11 Realizimi i masave infrastrukturore dhe vegjetative peumlr mbrojtjen e tokave bujqeumlsore nga lumenjteuml Devoll dhe Osum O3P6 Hartimi i njeuml plani peumlr studimin e ndotjes reale teuml tokeumls dhe teuml ujeumlrave sipeumlrfaqeumlsore dhe neumlntokeumlsore neuml zoneumln nafteumlmbajteumlse teuml Kozareumls
67
Pr12 Kryerja e njeuml studimi teuml integruar peumlr vlereumlsimin e ndotjes nga nafta neuml tokeuml ajeumlr ujeumlra sipeumlrfaqeumlsore dhe neumlntokeumlsore
Pr13 Marrja e masave peumlr rikuperimin e efekteve teuml deumlmtimit dhe ndotjes nga nafta peumlrmireumlsimi i kushteve fizike teuml puseve
O3P7 Reduktimi i efekteve negative teuml emetimeve teuml zoneumls industriale ekzistuese dhe zgjerimit teuml propozuar teuml saj
Pr14 Hartimi i planit teuml reduktimit teuml emetimeve teuml zoneumls seuml UMN-seuml dhe industriseuml tjeteumlr neuml hyrje teuml qytetit si dhe marrja e masave taksative peumlr zbatimin e tij
O3P8 Peumlrmireumlsimi i imazhit teuml qytetit si ldquoqytet i nafteumlsrdquo duke valorizuar identitetin neuml sheumlrbim teuml turizmit neumlpeumlrmjet krijimit teuml Muzeut teuml Nafteumls dhe rehabilitimit teuml lagjes historike si pjeseuml teuml ldquoqytetit-muzerdquo Pr15 Ndeumlrtimi i njeuml objekti muzeal teuml nafteumls
Pr16 Ndeumlrtimi i njeuml muzeu teuml aeronautikeumls neuml zoneumln e fusheumls seuml aviacionit Pr17 Hartimi i njeuml strategjie peumlr kthimin e njeuml pjese teuml blloqeve lsquo1 Majirsquo dhe lsquoLlukan Priftirsquo neuml lagje-muze peumlr qeumlllime identifikimi dhe turistike Pr18 Zgjatimi dhe kthimi neuml rrugeuml peumlr keumlmbeumlsoreuml i bulevardit kryesor teuml qytetit
Pr19 Kthimi i puseve teuml nafteumls neuml objekte teumlrheqeumlse (lyerja vendosja e ndriccediluesve) peumlr trsquoi dheumlneuml njeuml pamje tjeteumlr qytetit
Objektivi strategjik 4 Mbeumlshtetja e komuniteteve teuml qeumlndrueshme dhe teuml sheumlndetshme me cileumlsi jetese teuml peumlrmireumlsuar mundeumlsi meuml teuml mira zhvillimi neuml arsim dhe puneumlsim si dhe nivel meuml teuml larteuml aksesi neuml aspektin social-kulturor O4P1 Rikonstruksioni i objekteve arsimore sheumlndeteumlsore dhe me funksione publike me probleme fizike si dhe peumlrshtatja e mjediseve peumlr teuml ploteumlsuar keumlrkesat kapacitetet dhe standardet
Pr1 Rikonstruksioni i shkollave 9-vjeccedilare neuml Rreth Tapi Vodeumlz Perondi Bardhaj Lumas ldquo18 Tetorirdquo Kuccediloveuml si dhe i shkolleumls seuml mesme neuml Perondi i oborrit teuml shkollave-kopshteve dhe ambienteve ndihmeumlse teuml tyre (njeuml ndeumlr keumlto institucione 9-vjeccedilare ldquoGaqi Karakashirdquo)
Pr2 Peumlrmireumlsimi i kushteve laboratorike dhe sportive teuml objekteve arsimore 9-vjeccedilare dhe teuml mesme neuml bashki
Pr3 Ndeumlrtimi i kopshteve neuml fshatrat Frasheumlr Luzaj Katundas dhe Belesoveuml si dhe rikonstruksioni i kopshtit neuml fshatin Lumas
Pr4 Ndeumlrtimi i njeuml shkolle teuml mesme neuml fshtin Gegeuml dhe i njeuml qendre sheumlndeteumlsore neuml fshatin Goraj
Pr5 Rikonstruksion zyrash dhe mbikqyrje punimesh peumlr to kolaudim punimesh ndeumlrtim ambulance Lumas kolaudim mbikqyrje rikonstruksion shkolle Lumas kolaudim punimesh Sheqeumlz-Vodheumlz-Koriteumlz- Lumas Pr6 Kolaudim mbikqyrje punimesh i rikonstruksionit teuml banesave rome Lumas
O4P2 Rikonstruksioni dhe rehabilitimi i shesheve kryesore neuml qytet dhe neuml qendrat e njeumlsive rurale
Pr7 Rikonstruksioni i sheshit teuml pazarit neuml Kuccediloveuml
68
Pr8 Rikonstruksioni i shesheve teuml brendshme teuml blloqeve 5-kateumlshe teuml banimit neuml lagjen ldquo1 Majirdquo dhe i shesheve teuml qendrave teuml njeumlsive administrative teuml Lumasit Perondiseuml dhe Kozareumls O4P3 Krijimi i mundeumlsive teuml strehimit teuml peumlrballuesheumlm peumlr popullsineuml aktuale dhe strehimit social peumlr popullsineuml e regjistruar si teuml pastreheuml duke ndjekur politika koherente strehimi stimuj tatimoreuml dhe qira teuml lehteumlsuar
Pr9 Ndeumlrtimi i njeuml objekti teuml strehimit social peumlr popullsineuml e pastreheuml ose neuml nevojeuml strehimi
Pr10 Hartimi i njeuml plani peumlr regjistrimin e teuml gjitheuml familjeve teuml pastreha neuml bashki Pr11 Integrimi i politikave teuml strehimit neuml instrumentet e planifikimit si bonus intensiteti apo kushteumlzime teuml tjera peumlr zhvilluesit e PDV-seuml O4P4 Zhvillimi social-kulturor dhe sportiv i popullsiseuml duke rehabilituar infrastruktureumln ekzistuese dhe duke shtuar objekte sociale e kulturore neuml sheumlrbim teuml nevojave teuml komunitetit
Pr12 Ndeumlrtimi i njeuml Qendre Artistike e Kulturore peumlr sheumlrbime ndaj teuml rinjve Pr13 Rikonstruksioni i stadiumit teuml Kuccediloveumls dhe krijimi i njeuml poli teuml reumlndeumlsisheumlm sportiv e rekreativ neuml zoneumln e stadiumit O4P5 Zhvillimi i qeumlndruesheumlm i hapeumlsirave teuml lira neuml Kuccediloveuml gjelbeumlrimit dhe hapeumlsirave me karakter teuml veccedilanteuml peumlr trsquoi sheumlrbyer funksionit mjedisor dhe estetik peumlr qytetin
Pr14 Rikonstruksioni i pikeumls turistike teuml qendreumls Kuccediloveuml Pr15 Zgjerimi i zoneumls seuml varrezave teuml qytetit Kuccediloveuml
Pr16 Krijimi i parqeve teuml vogla urbane neuml zona natyrore periferike teuml qytetit (krijimi i parkut neuml meandrimin e lumit Devoll neuml afeumlrsi te venddepozitimit ekzistues teuml mbetjeve teuml ngurta teuml qytetit) Pr17 Ndeumlrtimi i njeuml itinerari peumlr biccedilikleta dhe keumlmbeumlsoreuml me hapeumlsira te gjelbra peumlrgjateuml kanalit vaditeumls qeuml kalon neuml qytet Pr18 Programi peumlr mbjelljen e pemeumlve dekorative neuml rrugeumlt kryesore teuml qytetit teuml Kuccediloveumls O4P6 Hartimi i njeuml strategjie teuml peumlrfshirjes neuml arsim profesional teuml popullsiseuml vendase neuml ndihmeuml teuml puneumlsimit neuml sektoreuml teuml industriseuml seuml lehteuml artizanatit etj Pr19 Ngritja e njeuml shkolle profesionale rajonale peumlr nafteumln
Pr20 Kryerja e marreumlveshjeve me operatoreuml artizanaleuml dhe sheumlrbimesh peumlr zhvillimin e trajnimeve neuml sektoreuml specifikeuml ndihmeumls peumlr ekonomineuml lokale
O4P7 Programi peumlr marrjen e masave teuml ploteumlsimit me bazeuml materiale neuml institucionet qeuml ofrojneuml sheumlrbimet sociale
Pr21 Pajisja me soba peumlr ngrohje me dru neuml institucionet e arsimit (shkolla kopshte ccedilerdhe)
Pr22 Blerje librash peumlr qendreumln rinore dhe bibliotekeumln
69
32 Plani i Zhvillimit teuml Territorit 321 Plani i propozimeve territoriale
Njeuml nga ndikimet kryesore qeuml strategjia e territorit plani dhe projektet strategjike sjellin neuml territor eumlshteuml ndryshimi i mundsheumlm i sistemeve teuml territorit Neumlse neuml nivel planesh territoriale peumlrgjitheumlsisht sigurohemi qeuml teuml krijojmeuml peumlrdorime toke teuml peumlrputhshme me njeumlra-tjetreumln neuml nivel strategjik duhet teuml kuptohet edhe mundeumlsia e ndryshimit teuml sistemeve territoriale (bujqeumlsore natyrore ujeumlrat urbane dhe infrastrukturore) peumlr dy arsye 1) peumlr teuml kuptuar efektet afatgjata teuml strategjiseuml dhe planit neuml ccedildo aspekt (territorial mjedisor social dhe ekonomik) 2) peumlr teuml kuptuar parashikuar dhe rregulluar efektet e sektoreumlve teuml ndrysheumlm mbi njeumlri-tjetrin dhe si rezultat peumlr teuml marreuml masa ligjore e procedurale peumlr zbutjen e efekteve ose peumlr realizimin e tyre
Si rezultat i zbatimit teuml vizionit teuml zhvillimit dhe projekteve strategjike neuml territor pritet qeuml teuml ndodhin edhe ndryshime teuml mundshme teuml sistemeve territoriale pra konvertime teuml tokeumls nga njeuml sistem neuml tjetrin Keumlto konvertimetransformime mund teuml ndodhin mbi bazeumln e propozimeve teuml planit teuml peumlrdorimit teuml tokeumls dhe teuml infrastrukturave si dhe peumlrmes disa procedurave ligjore teuml vendosura neuml legjislacionin sektorial neuml fuqi (peumlr bujqeumlsineuml tokat natyrore ujeumlrat etj) Njeuml ide paraprake teuml transformimeve teuml mundshme mund ta marrim qeuml me harteumlzimin e vizionit territorial teuml zhvillimit duke e krahasuar ateuml me shtrirjen e sistemeve aktuale teuml territorit Sigurisht kjo eumlshteuml njeuml ide paraprake dhe orientuese por ende asnjeuml vendim transformimi nuk eumlshteuml marreuml sepse peumlr keumlteuml nevojitet teuml peumlrgatitet meuml pareuml plani i peumlrdorimit teuml tokeumls dhe infrastrukturave
Toka bujqeumlsore dhe natyrore kodrinore neuml njeumlsineuml Kozare peumlrkateumlsisht mes fshatrave Salceuml-Kozare Kozare dhe Vlashuk propozohet teuml shndeumlrrohet neuml park natyror ccedillodheumls duke u fokusuar neuml aktivitete teuml lidhura me turizmin Kjo keumlrkon kalimin nga sistem bujqeumlsor neuml sistem natyror artificial me sipeumlrfaqe drusore teuml kultivuar
Gjithashtu peumlr shkak teuml rrjetit infrastrukturor teuml shtuar si bypass-i i Kuccediloveumls rruga Kuccediloveuml-Lumas etj njeuml pjeseuml e sistemit natyror dhe bujqeumlsor do kalojeuml drejt sistemit infrastrukturor Neuml ccedildo rast duhen marreuml masa peumlr teuml mos disbalancuar regjimin e tokeumls dhe biodiversitetin sidomos neuml pjeseumln kodrinore teuml Lumasit
Disa zona urbane neuml Kuccediloveuml dhe qendrat e njeumlsive rurale propozohet teuml densifikohen dhe zgjerohen Njeuml pjeseuml e keumltij zgjerimi ndodh neuml zoneuml bujqeumlsore (Perondi Kuccediloveuml Kozare Qendeumlr) dhe pjesa tjeteumlr neuml zone natyrore (Lumas Vodeumlz etj) Gjithsesi plani do parashikojeuml masa peumlr mosdeumlmtimin e tokeumls bujqeumlsore teuml kategoriseuml seuml pareuml e teuml dyteuml teuml bonitetit
Njeuml ndryshim pozitiv i sistemeve eumlshteuml zhvendosja e vendit teuml depozitimit teuml mbetjeve nga shtrati i Lumit Devoll (sistem bujqeumlsor miks me ujor) neuml njeuml zoneuml tjeteumlr neuml kushte landfilli sanitar Keumlshtu kemi kthim nga sistem urban neuml sistem bujqeumlsor e ujor dhe rigjenerim teuml ngadalteuml teuml zoneumls seuml ndotur
Ndeumlrhyrjet e tjera teuml propozuara janeuml meuml pikeumlsore ose ndikojneuml neuml ndryshimin e peumlrdorimit dhe jo teuml sistemit territorial Rast i tilleuml eumlshteuml shndeumlrrimi i zonave ish-industriale teuml UPN dhe TEC-it neuml qendra kulturore komerciale dhe teuml banimit intensiv
70
Neuml keumlteuml seksion do teuml paraqiten ndryshimet qeuml peumlson territori peumlr sa i peumlrket peumlrdorimit teuml tokeumls si dhe sistemeve territoriale neuml bazeuml teuml propozimeve qeuml ndeumlrmerr Plani i Peumlrgjithsheumlm Vendor i Bashkiseuml Kuccediloveuml
bull Sistemet e territorit
Neuml bazeuml teuml ndeumlrhyrjeve territoriale qeuml ndeumlrmerr plani sistemi urban eumlshteuml rritur nga 541 neuml 78 si pasojeuml e krijimit teuml zonave ekskluzive teuml nafteumls teuml cilat nga tokeuml bujqeumlsore qeuml ishin kalojneuml neuml sistemin urban sepse marrin peumlrdorim toke me kategori bazeuml ldquoindustrirdquo Gjithashtu njeuml faktor tjeteumlr i rritjes seuml sistemit urban eumlshteuml shtimi i sipeumlrfaqeve truall neumlpeumlrmjet njeumlsive strukturore teuml cilat kaneuml peumlrdorim bazeuml banimin dhe kaneuml konvertime teuml tokeumls bujqeumlsore neuml truall Duhet theumlneuml qeuml me aneuml teuml sistemeve territoriale teuml propozuara peumlrcaktohen dhe zonat teuml cilat do teuml peumlrfshihen neuml procesin e konvertimit teuml tokave nga njeumlri sistem neuml tjetrin Kemi dy lloj konvertimesh konvertime teuml matshme teuml cilat parashokohen neuml plan dhe konvertime gjateuml koheumls seuml zbatimit teuml planit Keumlto konvertime teuml tokave ndodhin sipas ligjit neuml fuqi dhe qeuml janeuml teuml pamatshme Sistemi ujor eumlshteuml njeuml sistem qeuml nuk ndryshon neuml bazeuml teuml propozimeve qeuml ndeumlrmerr plani Neuml bazeuml teuml ndeumlrtimit rehabilitimit si dhe zgjerimit teuml disa akseve rrugore sistemi infrastrukturor rritet nga 307 neuml 355 duke ndikuar neuml njeuml ndryshim teuml vogeumll peumlr sistemin bujqeumlsor e natyror Sistemet natyrore dhe bujqeumlsore do teuml keneuml reduktim peumlrkateumlsisht nga 3649 neuml 3575 dhe nga 5212 neuml 4724 Kjo si pasojeuml e arsyeve qeuml shpjeguam meuml lart peumlr rritjen e sistemit urban dhe atij infrastrukturor Meuml tej paraqitet tabela e treguesve teuml sistemeve si edhe njeuml tabeleuml qeuml specifikon detajet e ndryshimit teuml sistemit territorial
bull Peumlrdorimi i tokeumls
Figura 7 Peumlrdorimi i propozuar i tokeumls
71
Burimi Bashkia Kuccediloveuml dhe Co-PLAN 2016
Peumlrsa i peumlrket peumlrdorimit teuml tokeumls siccedil e theksuam meuml sipeumlr ndryshimi meuml i madh eumlshteuml kthimi i zonave teuml nafteumls qeuml peumlrpos sipeumlrfaqes seuml puseve aktualisht kaneuml peumlrdorim toke teuml kategoriseuml bazeuml bujqeumlsi Neuml keumlto zona me peumlrdorim teuml propozuar bazeuml ldquoindustrirdquo nuk lejohet aktiviteti bujqeumlsor neuml buffer 50 m rreth puseve dhe peumlr shkak teuml dendeumlsiseuml seuml puseve kjo reflektohet neuml teuml gjitheuml zoneumln Ndryshime teuml peumlrdorimit teuml tokeumls ndodhin kryesisht neuml fasheumln ekonomike peumlrgjateuml aksit rrugor qeuml lidh Kuccediloveumln me Ureumln Vajgurore Keumltu kemi konvertime teuml tokeumls nga tokeuml bujqeumlsore neuml tokeuml truall peumlr ndeumlrtim qeuml do teuml keteuml peumlrdorim toke me kategori bazeuml ldquosheumlrbimetrdquo Gjithashtu neuml fashat e banimit siccedil janeuml fasha Drizeuml fasha Gegeuml si dhe fasha Rreth Tapi-Kuccediloveuml kemi konvertime teuml tokeumls bujqeumlsore neuml tokeuml truall por qeuml janeuml shumeuml meuml teuml pakta se neuml zoneumln e fasheumls ekonomike Peumlr peumlrdorimin e propozuar teuml tokeumls eumlshteuml punuar neuml bazeuml teuml parimit peumlr zgjidhjen e problemeve teuml peumlrdorimeve teuml papeumlrputhshme midis njeumlra-tjetreumls qeuml do teuml thoteuml se peumlrdorimi i propozuar i tokeumls shmang zonat teuml cilat kaneuml peumlrdorime teuml papeumlrputhshme Njeuml ndeumlr keumlto peumlrdorime eumlshteuml rasti qeuml sapo peumlrmendeumlm meuml sipeumlr konflikti i tokeumls bujqeumlsore me nafteumln Keumlto zona siccedil e theksuam janeuml kthyer neuml zona nafte neuml njeuml distanceuml 50m nga puset e nafteumls siccedil parashikon VKM-ja nr 671 peumlr distancat nga objektet industriale Gjithashtu neuml zonat ku kemi raste teuml konfliktit teuml industriseuml me banimin zonat e banimit janeuml evidentuar si zona peumlr ngrirje urbane dhe neuml 2 raste si zona neuml teuml cilat aplikohet zhvendosja urbane Gjithashtu neuml rastin e konfliktit teuml bujqeumlsiseuml me banimin kemi konservim teuml tokeumls bujqeumlsore si dhe ndalim teuml ndeumlrtimit Keumlto raste do teuml shpjegohen neuml dokumentin e rregullores seuml Planit teuml Peumlrgjithsheumlm Vendor Neuml vijim paraqitet tabela e bilancit teuml peumlrdorimit teuml propozuar teuml tokeumls Kjo tabeleuml ndeumlrtohet peumlr kategoriteuml bazeuml qeuml kombinohen neuml ccedildo njeumlsi strukturore peumlrfshireuml zonat ripariane rrugeumlt dhe ujeumlrat
Zonat e bashkiseuml seuml Kuccediloveumls
Tabela 10 Zonat e bashkiseuml seuml Kuccediloveumls Zonat e njeumlsive strukturore Kozareuml Kuccediloveuml Lumas Perondi Sipeumlrfaqe (ha) 47049 388 71957 37783 Sipeumlrfaqe banimi (ha) 221 828 195 292 Zona ekonomike (ha) 0 108 0 557 Kapaciteti mbajteumls (popullsi) 8838 32863 7798 11700 Nri njeumlsive strukturore 105 56 105 110 Nri njeumlsive peumlr PDV 3 10 2 9 Nri njeumlsive TDZH Po 46 dheumlneumlse
59 marreumlse Po 7 dheumlneumlse 49 marreumlse
Po 57 dheumlneumlse 48 marreumlse
Po 41 dheumlneumlse 69 marreumlse
Njeumlsi peumlr INK - - - -Sistemi urban (ha) 1294 2516 133 3095 Sistemi bujqeumlsor (ha) 2753 0 2478 2353 Sistemi natyror (ha) 1008 0 4281 456 Sistemi ujor (ha) 2206 0 1308 336 Sistemi infrastrukturor (ha dhe km) 1133 31 877 3517
Burimi Bashkia Kuccediloveuml dhe PLGPCo-PLAN 2015
Neuml bazeuml teuml VKM-seuml nr 671 neuml keumlteuml seksion teuml planit tabela e meumlsipeumlrme paraqet zonat si shumatore teuml njeumlsive strukturore si dhe teuml dheumlnat neuml bazeuml teuml propozimeve qeuml peumlrshin plani
bull Nyjet kryesore teuml infrastrukturave dhe hapeumlsirave publike
72
Nyjet kryesore infrastrukturore dhe hapeumlsirat publike Nyjet kryesore infrastrukturore teuml parashikuara neuml bashkineuml e Kuccediloveumls janeuml 4 Keumlto nyje teuml propozuara ndodhen teuml gjitha peumlrgjateuml autostradeumls seuml Boshtit teuml Jugut si dhe teuml gjitha janeuml nyje infrastrukturore me disnivel Nyja e pareuml infrastrukturore eumlshteuml nyja neuml afeumlrsi teuml hyrjes seuml qytetit e cila krijohet nga autostrada dhe rruga Kuccediloveuml-Ura Vajgurore Nyja e dyteuml eumlshteuml nyja qeuml krijohet nga rruga Kuccediloveuml ndashKozareuml me autostradeumln neuml afeumlrsi teuml ureumls mbi lumin Devoll Keumlto dy nyje do teuml jeneuml nyje infrastrukturore me disnivel me hyrje dhe dalje neuml autostradeuml Dy nyjet e tjera krijohen nga autostrada dhe rruga dyteumlsore qeuml lidh aksin Kuccediloveuml- Ura Vajgurore me skajin jugor teuml qytetit teuml Kuccediloveumls si dhe nga rruga dyteumlsore e aeroportit qeuml lidh pisteumln e avioneumlve me vendqeumlndrimin e tyre Keumlto dy nyje do teuml jeneuml nyje me disnivel dhe autostrada do teuml kalojeuml me neumlnkalim
Gjelbeumlrimi neuml qendrat e banuara teuml bashkiseuml Kuccediloveuml Parametrat dhe standardet e gjelbeumlrimit peumlr qendrat e banuara peumlrcaktohen neuml VKM-neuml nr 671 neuml nenin 83
Gjelbeumlrimi publik neuml territoret urbane 1 Peumlrcaktimet e keumltij neni nuk peumlrdoren peumlr territoret qeuml kaneuml peumlrdorim homogjen B-bujqeumlsi N-toka natyrore dhe U-ujeumlra 2 Zonat e gjelbra neuml nivel territori urban peumlrbeumlhen nga a) gjelbeumlrimi i peumlrgjithsheumlm publik b) gjelbeumlrimi publik i kufizuar c) gjelbeumlrimi i veccedilanteuml 3 Standardet minimale peumlr gjelbeumlrimin e peumlrgjithsheumlm publik sipas llojeve peumlrbeumlreumlse janeuml a) 25m2banor peumlr gjelbeumlrim neuml nivel njeumlsie peumlrjashtuar geumlrmat b) dhe c) teuml keumlsaj pike dhe peumlrfshireuml keumlnde lojeumlrash peumlr feumlmijeuml pavareumlsisht numrit teuml popullsiseuml seuml njeumlsiseuml
b) 1m2banor neuml qendra deri neuml 10000 banoreuml dhe 4m2banor neuml qendra me mbi 10000 banoreuml peumlr gjelbeumlrim masiv neuml parqe dhe lulishte brenda aglomeratit
c) 15m2banor neuml qendra deri neuml 10000 banoreuml dhe 25m2banor neuml qendra me mbi 10000 banoreuml peumlr gjelbeumlrim neuml rrugeuml sheumltitore sheshe dhe brigje ujore sipas dispozitave ligjore neuml fuqi ccedil) gjithsej peumlr geumlrmat a) b) dhe c) teuml keumlsaj pike 5m2banor neuml qendra deri neuml 10000 banoreuml dhe 9m2banor neuml qendra me mbi 10000 banoreuml d) 8m2banor neuml qendra deri neuml 10000 banoreuml dhe 17m2banor neuml qendra me mbi 10000 banoreuml peumlr gjelbeumlrim teuml zoneumls seuml pushimit park periferik Kjo zoneuml mund teuml peumlrmbajeuml edhe struktura teuml sheumlrbimit publik peumlr aktivitete argeumltuese kulturore sportive sheshe teuml ndryshme lojeumlrash peumlr feumlmijeuml e teuml rritur rrugeuml keumlmbeumlsore shkallare etj Sipeumlrfaqja e asfaltuar dheose e zeumlneuml me struktura peumlrbeumln jo meuml shumeuml se 5 teuml sipeumlrfaqes seuml peumlrgjithshme teuml parkut dh) gjithsej peumlr geumlrmat ccedil) dhe d) teuml keumlsaj pike 13m2banor neuml qendra deri neuml 10000 banoreuml dhe 26m2banor neuml qendra me mbi 10000 banoreuml 4 Ccedildo struktureuml banimi duhet teuml keteuml neuml njeuml rreze prej 400 metrash teuml pakteumln njeuml hapeumlsireuml teuml gjelbeumlr teuml llojit teuml peumlrcaktuar neuml germeumln b) teuml pikeumls 3 teuml keumltij neni 5 Gjelbeumlrimi shoqeumlror i kufizuar peumlrfshin sipeumlrfaqet e gjelbra me peumlrdorim publik si edhe gjelbeumlrimin vetjak teuml banesave individuale tip vileuml pavareumlsisht neumlse banesat janeuml teuml bashkeumlngjitura apo teuml shkeumlputura Standardi minimal eumlshteuml 1 deri neuml 2 m2banor dhe
73
varet nga tipologjia e ndeumlrtimeve madheumlsia e parceleumls minimale dhe koeficienti i shfryteumlzimit teuml territorit Keumlto zona peumlrdoren veteumlm nga peumlrdoruesit e ndeumlrtimit si pacienteumlt qeuml peumlrdorin hapeumlsireumln e gjelbeumlr neuml njeuml spital klienteumlt e njeuml institucioni vizitoreumlt apo banoreumlt e baneseumls individuale
6 Gjelbeumlrimi i veccedilanteuml peumlrfshin struktura dhe zona me funksione teuml tilla si kopsht botanik dheose zoologjik fidanishte dhe breza sanitareuml mbrojteumls Standardet peumlr kopshtin botanik dhe zoologjik vlereumlsohen sipas manualeve teuml projektimit numrit teuml peumlrdoruesve dhe aktiviteteve qeuml parashikohet teuml kryhen neuml njeuml zoneuml teuml tilleuml
7 Standardet peumlr parqet dhe lulishtet neuml proneumlsi private nuk janeuml objekt i keumlsaj rregulloreje
Tabela 11 Standardet dhe parametrat aktualeuml dhe teuml propozuar teuml gjelbeumlrimit neuml qytetin e Kuccediloveumls
Zona e gjelbeumlr Standardi Vlera ekzistuese Vlera e propozuar
m2banor ha m2banor ha m2banor
a) Gjelbeumlrim neuml nivel njeumlsie strukturore
25 m2banor
0 0 Kshp-teuml peumlr njeumlsiteuml strukturore variojneuml nga 5 deri ne 20
b) Gjelbeumlrim masiv parqe e lulishte
4 m2banor
79 28 284 88
c) Gjelbeumlrim rrugor sheshe brigje ujore neuml zoneuml urbane
25 m2banor
51 18 73 227
ccedil) aampbampc 9 m2banor
13 46 454 1407
d) Park periferik 17 m2banor
167 594 632 195
dh) ccedilampd Gjelbeumlrim i peumlrgjithsheumlm publik
26 m2banor
297 1054 1086 3357
e) Fidanishte PA 2306 - 9221 -
euml) Zoneuml ripariane PA 1652 - 3889 -
f) Kopsht zoologjik PA PA PA PA PA
g) Kopsht botanik PA PA PA PA PA
gj) Breza sanitareuml zona buferike breza mbrojteumls
PA 0 - 8381 -
h) Pyje (pylleumlzim) PA 0 - 0 -
i) Zona teuml mbrojtura natyrore PA 0 - 9592 -
e-i) Gjelbeumlrim i veccedilanteuml PA 3858 - 31083 -
Burimi Bashkia Kuccediloveuml dhe Co-PLAN 2016
Tabela e meumlsipeumlrme paraqet standardet e gjelbeumlrimit sipas zeumlrave teuml caktuar aktualeuml dhe teuml propozuar neuml bazeuml teuml nenit 83 teuml VKM-seuml nr 671 Peumlr sa i peumlrket gjelbeumlrimit teuml peumlrgjithsheumlm publik sipas standardit ai duhet teuml jeteuml 26msup2 banor Me sipeumlrfaqet aktuale teuml gjelbeumlrimit ky standard nuk peumlrmbushet sepse eumlshteuml 1054 msup2banor ndeumlrsa me sipeumlrfaqet e propozuara shkon neuml 3357msup2banor Gjelbeumlrimi i peumlrgjithsheumlm publik ndahet neuml disa zeumlra gjelbeumlrimi neuml nivel njeumlsie strukturore gjelbeumlrimi masiv i parqeve dhe lulishteve gjelbeumlrimi rrugor i shesheve dhe i brigjeve ujore neuml zona urbane gjelbeumlrimi i parqeve periferike Veumlrehet se sipeumlrfaqet aktuale teuml gjelbeumlrimit nuk e
74
ploteumlsojneuml standardin neuml asnjeuml nga keumlto zeumlra ndeumlrsa sipas sipeumlrfaqeve teuml propozuara teuml gjelbeumlrimit veteumlm njeumlri nga keumlto zeumlra nuk e ploteumlson standardin por qeuml kompensohet me zeumlrat e tjereuml dhe neuml total standardi i peumlrgjithsheumlm ploteumlsohet Peumlr sa i peumlrket sipeumlrfaqeve teuml tjera teuml parashikuara neuml VKM fidanishtet aktualisht janeuml 236 ha dhe propozohet teuml rriten neuml 9221 ha Sipeumlrfaqet e zonave ripariane aktualisht janeuml 1652 ha dhe propozohet teuml rriten neuml 3889 ha Brezat sanitareuml aktualisht nuk aplikohen neuml bashkineuml e Kuccediloveumls dhe sipas distancave teuml peumlrcaktuara me ligj si breza sanitareuml propozohet njeuml sipeumlrfaqe prej 8381 ha ndeumlrsa peumlr zonat e mbrojtura propozohet krijimi i parkut rajonal teuml kodrave teuml Kozareumls si dhe krijimi i rezervateve teuml menaxhuara natyrore teuml Belesoveumls dhe teuml Sinecit
Zonat e hapeumlsirave publike Neuml qytetin e Kuccediloveumls ka disa hapeumlsira teuml reja publike qeuml propozohen si zona publike peumlrveccedil hapeumlsirave publike ekzistuese Keumlto hapeumlsira janeuml zona e ish-UPN-seuml zona e ish-TEC-it zona peumlrgjateuml kanalit kullues qeuml kalon neuml qytet Zona e ish-UPN-seuml dhe ish-TEC-i janeuml njeumlsi strukturore teuml veccedilanta Keumlto zona kaneuml probleme teuml meumldha mjedisore sepse kaneuml statusin e ish-zonave industriale Peumlr to do teuml keteuml rehabilitim mjedisor meuml pas dhe rikonceptim neuml meumlnyreuml qeuml teuml kthehen neuml hapeumlsira publike Keumlto hapeumlsira publike do teuml keneuml funksion rekreativ dhe ccedillodheumls peumlr qytetin Hapeumlsireuml publike e propozuar eumlshteuml edhe itinerari i keumlmbeumlsoreumlve dhe i biccedilikletave peumlrgjateuml kanalit kullues i cili ndiqet nga kryqeumlzimi hyreumls ekzistues i qytetit deri neuml zoneumln e varrezave teuml qytetit Kjo hapeumlsireuml mund teuml sheumlrbejeuml edhe si zoneuml peumlr aktivitete sportive si vrap neuml natyreuml dhe ecje me biccedilikleta Kjo hapeumlsireuml do teuml keteuml edhe zona teuml gjelbra teuml cilat janeuml teuml domosdoshme sepse do teuml sheumlrbejneuml edhe si brez mbrojteumls i zonave industriale neuml afeumlrsi Itineraret e biccedilikletave dhe teuml keumlmbeumlsoreumlve peumlrfshihen neuml keumlto hapeumlsira publike nga teuml cilat mund teuml peumlrmendim itinerarin e kodrave teuml Kuccediloveumls i cili fillon neuml zoneumln e Kisheumls seuml Sheumln Kollit neuml Perondi kalon neuml zonat e kodrave teuml Kuccediloveumls dhe peumlrfundon neuml afeumlrsi teuml ureumls mbi lumin Devoll i cili lidh Kuccediloveumln me Kozareumln Bulevardi kryesor i qytetit synon teuml kthehet neuml njeuml hapeumlsireuml peumlr keumlmbeumlsoreuml si dhe propozohet teuml zgjatet neuml pjeseumln pereumlndimore deri neuml afeumlrsi teuml kanalit kullues qeuml ndodhet neuml qytet si dhe teuml lidhet me zoneumln rekreative teuml ish-UPN-seuml Gjithashtu si hapeumlsira publike teuml gjelbra Bashkia peumlrfshin edhe zoneumln e kodrave teuml cilat janeuml teuml peumlrshtatshme si zona ccedillodhjeje dhe argeumltimi Njeuml zoneuml tjeteumlr qeuml do teuml keteuml ndeumlrhyrje qeuml teuml kthehet neuml hapeumlsireuml teuml gjelbeumlr eumlshteuml edhe zona e meandrimit teuml lumit Devoll neuml afeumlrsi teuml venddepozitimit ekzistues teuml mbetjeve e cila do teuml trajtohet si zoneuml rekreative me pemeuml teuml larta
Hapeumlsirat publike neuml njeumlsiteuml administrative Hapeumlsirat publike qeuml janeuml menduar teuml propozohen janeuml rikonceptimet e shesheve qendrore teuml qendrave teuml njeumlsive administrative qeuml ndodhen neuml Lumas Perondi dhe Kozareuml Si pjeseuml e ndeumlrhyrjes seuml njeumlsive strukturore ku peumlrfshihen keumlto sheshe do teuml jeteuml edhe rikonceptimi qeuml ka teuml beumljeuml me zhvillimin e projekteve teuml dizajnit teuml keumltyre hapeumlsirave publike Gjithashtu si hapeumlsireuml publike mund teuml quhet edhe zona e parkut rajonal teuml Kozareumls e cila eumlshteuml njeuml zoneuml e gjelbeumlr qeuml pret teuml keteuml investime neuml infrastruktureumln rrugore peumlr trsquou aksesuar meuml mireuml Kjo zoneuml eumlshteuml njeuml zoneuml e peumlrshtatshme peumlr aktivitete neuml natyreuml si piknikeumlt
bull Njeumlsiteuml strukturore teuml Planit teuml Peumlrgjithsheumlm Vendor teuml bashkiseuml seuml Kuccediloveumls
Njeuml nga etapat meuml teuml reumlndeumlsishme teuml Planit teuml Peumlrgjithsheumlm Vendor eumlshteuml edhe peumlrcaktimi i njeumlsive strukturore teuml planit Neuml keumlteuml seksion do teuml shpjegohen kriteret bazeuml teuml ndarjes seuml njeumlsive strukturore teuml Planit teuml Peumlrgjithsheumlm Vendor teuml bashkiseuml seuml
75
Kuccediloveumls meumlnyrat e ndeumlrhyrjes seuml njeumlsive strukturore si dhe njeumlsiteuml strukturore qeuml shkojneuml peumlr PDV-neuml VKM-ja nr 671 dateuml 2972015 ldquoPeumlr miratimin e rregullores seuml planifikimit teuml territoritrdquo neuml seksionin 7 neuml nenin 75 shpjegon ccedilrsquoeumlshteuml njeuml njeumlsi strukturore si dhe kriteret bazeuml qeuml duhet teuml keteuml njeuml njeumlsi strukturore Njeumlsia eumlshteuml ndarja meuml e vogeumll e territorit peumlr qeumlllime zhvillimi e cila peumlrcaktohet gjateuml procesit teuml planifikimit Autoriteti i planifikimit peumlrcakton kufijteuml e njeumlsive neuml Planin e Peumlrgjithsheumlm Vendor neuml meumlnyreuml teuml tilleuml qeuml njeuml njeumlsi
- teuml mos keteuml peumlrdorime teuml papeumlrputhshme dhe me ndikime negative mes tyre veccedil rasteve kur parashikohen kushte shteseuml peumlr realizimin e njeuml zhvillimi
- teuml jeteuml kompakte dhe e njeumltrajtshme sa i peumlrket tipologjiseuml hapeumlsinore teuml parashikuar nga plani
- teuml keteuml tregues dhe kushte teuml njeumltrajtshme teuml zhvillimit sipas rregullores seuml zhvillimit
- teuml kufizohet nga rrjeti rrugor pavareumlsisht nga kategoriteuml e rrugeumlve dhe sipas rastit nga liNjA hekurudhore breza mbrojteumls dhe sanitareuml brigje ujore peumlrrenj lumenj apo elemente teuml tjera lineare dhe teuml dukshme neuml territor
Veccedil keumltyre kritereve janeuml marreuml neuml konsiderateuml edhe kritere teuml tjera si meuml poshteuml
bull Vijat e dukshme neuml harteumlfotografi ajrore teuml proneumlsiseuml apo teuml ndarjes seuml qarteuml teuml peumlrdorimeve
bull Distancat nga trupat ujoreuml distancat nga zonat industriale distancat dhe meumlnyrat e zhvillimeve peumlrgjateuml objekteve infrastrukturore teuml reumlndeumlsiseuml kombeumltare
bull Qeumlllimi i synuar neuml teuml ardhmen peumlr zhvillimin neuml zoneuml bull Ndeumlrhyrjet peumlrmireumlsueseploteumlsuese infrastrukturore bull Raporti sipeumlrfaqe ndash nr proneumlsishparcelash teuml dukshme bull Meumlnyra e ndeumlrhyrjes neuml territor e analizuar seuml bashku me funksionin e
propozuar apo peumlrdorimin e ardhsheumlm teuml tokeumls bull Qeumlllimi i synuar peumlr mbrojtjen apo konservimin e territoreve dhe elementeve
territoriale teuml caktuara bull Kushteumlzime ligjore sektoriale bull Konsultat me pronareuml teuml tokave dhe grupe teuml interesit neuml lidhje me zhvillimin e
zonave teuml caktuara Ndeumlrkoheuml ndeumlr keumlto njeumlsi strukturore disa janeuml peumlrzgjedhur peumlr teuml qeneuml subjekt i PDV-seuml Kriteret peumlr peumlrzgjedhjen e zonave peumlr PDV-neuml janeuml peumlrcaktuar neuml rregulloren e planifikimit teuml miratuar me VKM-neuml nr 671 neuml vitin 2015 Keumlto kritere janeuml a) Zhvillimi dheose rizhvillimi sipas parashikimeve teuml PPV-seuml b) Ndryshimi i peumlrdorimit teuml tokeumls dhe kushteve teuml zhvillimit sipas parashikimeve teuml PPV-seuml dhe drejtimeve teuml keumlsaj rregulloreje c) Investimet publike qeuml ndikojneuml neuml ndryshimin ose rishpeumlrndarjen e treguesve teuml zhvillimit sipas parashikimeve teuml PPV-seuml ccedil) Programet e transferimit teuml seuml drejteumls peumlr zhvillim dhe teuml intensitetit me kushte sipas parashikimeve teuml PPV-seuml dhe drejtimeve teuml neneve 30 dhe 31 teuml ligjit Veccedil keumltyre kritereve sipas rastit janeuml marreuml neuml konsiderateuml edhe kriteret e meumlposhtme
bull Meumlnyra e ndeumlrhyrjes neuml territor e analizuar seuml bashku me funksionin e propozuar apo peumlrdorimin e ardhsheumlm teuml tokeumls
bull Raporti sipeumlrfaqe ndash nr proneumlsishparcelash teuml dukshme
76
bull Lehteumlsia e realizimit teuml zhvillimit neuml bazeuml parcele peumlrkundrejt atij neuml bazeuml zonenjeumlsie dhe meumlnyra e menaxhimit teuml procesit
bull Prioriteti kohor i bashkiseuml peumlr ndryshimezhvillim neuml zoneuml bull Konsultat me pronareuml teuml tokave dhe grupe teuml interesit neuml lidhje me zhvillimin e
zonave teuml caktuara Njeumlsiteuml strukturore teuml lumenjve Neuml keumlto njeumlsi strukturore peumlrfshihen pjeseumlt e shtratit teuml lumenjve zonat ripariane teuml lumenjve dhe neuml rastet kur zonat ripariane janeuml meuml teuml vogla se 20 m qeuml eumlshteuml distanca minimale qeuml peumlrcakton ligji peumlr ushtrimin e veprimtarive teuml ndryshme neuml brigje janeuml peumlrfshireuml edhe toka bujqeumlsore neuml brendeumlsi teuml keumlsaj distance Pra neuml keumlto raste kufiri i njeumlsiseuml strukturore eumlshteuml distanca 20 m nga lumi Keumlto njeumlsi strukturore do teuml keneuml peumlrdorim miks sepse neuml keumlto njeumlsi peumlrfshihen tri lloje peumlrdorimesh qeuml janeuml kategoria ujore (shtrati i lumit dhe lumi) kategoria natyrore (keumltu peumlrfshihen zonat ripariane) dhe kategoria bujqeumlsore (sipas rastit keumltu peumlrfshihen tokat bujqeumlsore neuml distanceuml meuml teuml vogeumll se 20 m nga lumi) Keumlto njeumlsi strukturore do teuml keneuml disa meumlnyra ndeumlrhyrjeje teuml kombinuara Pjeseumlt e lumit dhe teuml shtratit teuml lumit do teuml jeneuml zona konservimi zonat ripariane do teuml jeneuml zona rehabilitimi mjedisor dhe trajtimi perizazhistik ndeumlrsa zonat bujqeumlsore qeuml janeuml pjeseuml e keumltyre njeumlsive strukturore do teuml jeneuml zona konservimi teuml cilat do teuml keneuml si kriter mbjelljen e kulturave bujqeumlsore kryesisht pemeumltore me qeumlllim ruajtjen e territorit nga erozioni dhe veprimtaria e lumit
Njeumlsiteuml strukturore teuml zonave nafteumlmbajteumlse Neuml keumlto njeumlsi peumlrfshihet sipeumlrfaqja e tokeumls e cila eumlshteuml neuml njeuml distanceuml meuml teuml vogeumll se 50m nga puset e nafteumls Kriteri i dyteuml i peumlrcaktimit teuml keumltyre njeumlsive strukturore eumlshteuml kufiri i proneumlsiseuml Peumlrgjitheumlsisht tentohet qeuml neuml rastet kur prona do teuml ndahet teuml kemi ndarje teuml proneumls neuml formeuml teuml atilleuml qeuml pjesa e proneumls e cila eumlshteuml jashteuml zoneumls nafteumlmbajteumlse teuml jeteuml e shfryteumlzueshme peumlr qeumlllime teuml pronarit teuml saj Keumlto zona do teuml jeneuml zona ekskluzive peumlr veprimtarineuml industriale teuml nxjerrjes seuml nafteumls neuml teuml cilat nuk do teuml lejohet njeuml veprimtari tjeteumlr Meumlnyra e ndeumlrhyrjes do teuml jeteuml ngrirje dhe zhvendosje urbane Zhvendosja urbane do teuml aplikohet si meumlnyreuml ndeumlrhyrjeje neuml njeuml njeumlsi strukturore qeuml cileumlsohet si zoneuml industriale e nxjerrjes seuml nafteumls Kjo ndodh sepse zonat e banuara ndodhen neuml njeuml distanceuml mjaft teuml vogeumll me puset Neuml keumlto njeumlsi strukturore nuk do teuml lejohet teuml prodhohen as prodhime bujqeumlsore teuml cilat mund teuml jeneuml teuml deumlmshme peumlr sheumlndetin e njeriut i cili i konsumon Keumlto njeumlsi strukturore do teuml keneuml masa peumlr sigurimin e puseve dhe pastrimin mjedisor neuml zonat peumlrrreth tyre si dhe peumlr mbjelljen e bimeumlve qeuml rrisin sasineuml e oksigjenit neuml ajeumlr Njeumlsia strukturore e parkut rajonal ka patur relievin si kriter teuml peumlrcaktimit teuml kufirit teuml saj duke peumlrfshireuml neuml njeuml njeumlsi strukturore teuml gjitheuml zoneumln e kodrave e cila ndodhet neuml zoneumln e Kozareumls Neuml keumlteuml njeumlsi peumlrfshihen zona teuml cilat janeuml teuml mbjella me drureuml frutoreuml si dhe kultura teuml tjera bujqeumlsore Do teuml propozohet qeuml teuml keteuml programe mbjelljeje me pemeuml frutore neuml disa zona Neuml zonat natyrore teuml keumlsaj njeumlsie do teuml keteuml trajtime teuml peizazhit si dhe zona konservimi Gjithashtu do teuml keteuml edhe ndeumlrhyrje infrastrukturore peumlr peumlrmireumlsimin e aksesit teuml zoneumls Neuml keumlteuml njeumlsi kemi ekzistenceumln e njeuml zone e cila ka puse nafte e si rrjedhojeuml neuml keumlteuml zoneuml nuk do teuml lejohet mbjellja e produkteve bujqeumlsore neuml njeuml distanceuml deri neuml 50 m nga puset Kjo zoneuml do teuml keteuml masa peumlr sigurimin e puseve nga rrjedhjet dhe masa peumlr uljen e emetimeve teuml tyre neuml ambient
Njeumlsia strukturore e aeroportit Si kriter teuml peumlrcaktimit teuml saj kjo njeumlsi strukturore ka proneumlsineuml dhe peumlrdorimin e tokeumls Meumlnyra e ndeumlrhyrjes do teuml jeteuml ngrirja dhe
77
konservimi sepse ndeumlrhyrja neuml keumlteuml zoneuml eumlshteuml neuml kompetenceumln e isntitucioneve qendrore sepse klasifikohet si zoneuml me reumlndeumlsi kombeumltare
Njeumlsiteuml strukturore bujqeumlsore Si kriter bazeuml teuml peumlrcaktimit teuml tyre njeumlsiteuml bujqeumlsore kaneuml funksionalitetin e tyre rrjetin rrugor si dhe proneumlsineuml Peumlr keumlto njeumlsi do teuml propozohet konservim Neuml disa raste neuml keumlto njeumlsi janeuml peumlrfshireuml edhe ndeumlrtime teuml cilat janeuml neuml zona bujqeumlsore Peumlr keumlto ndeumlrtime propozohet ngrirja urbane
Njeumlsiteuml strukturore natyrore Si kriter teuml peumlrcaktimit teuml tyre njeumlsiteuml strukturore natyrore kaneuml rrjetin rrugor dhe format e relievit teuml cilat strukturojneuml territorin Neuml keumlto njeumlsi propozohet konservim dhe rehabilitim mjedisor Njeumlsiteuml strukturore teuml autostradeumls Ky grupim i keumltyre njeumlsive ka teuml peumlrbashkeumlt veteumlm kalimin e autostradeumls neumlpeumlr keumlto njeumlsi Neuml keumlto njeumlsi do teuml respektohen distancat nga akset rrugore qeuml janeuml 25 m brez
Njeumlsiteuml strukturore teuml ndeumlrtueshme Njeumlsiteuml strukturore teuml fasheumls ekonomike Keumlto njeumlsi strukturore peumlrfshijneuml zoneumln peumlrgjateuml aksit kryesor Ura Vajgurore- Kuccediloveuml Ato kaneuml si kriter kryesor kufirin e proneumlsiseuml Keumlshtu neuml keumlto njeumlsi do teuml peumlrfshihen teuml gjitha pronat qeuml janeuml neuml vijeumln e pareuml neuml afeumlrsi teuml rrugeumls kurse neuml rastet kur vlereumlsohet qeuml prona eumlshteuml shumeuml e madhe peumlr trsquou peumlrfshireuml e gjitha keumlto njeumlsi strukturore beumlhet njeuml ndarje e proneumls neuml meumlnyreuml teuml atilleuml qeuml teuml jeteuml e shfryteumlzueshme neuml teuml dyja njeumlsiteuml strukturore Gjithashtu kriter peumlr peumlrcaktimin e njeumlsive strukturore janeuml edhe akset pingule teuml aksit kryesor Ura Vajgurore- Kuccediloveuml Meumlnyra e ndeumlrhyrjes do teuml jeteuml ndeumlrhyrje me zhvillim sepse keumlto njeumlsi pritet teuml krijojneuml njeuml zoneuml teuml mireumlfillteuml teuml bizneseve dhe sheumlrbimeve si dhe do teuml keneuml parametra zhvillimi duksheumlm me teuml larteuml se parametrat ekzistues qeuml ka zona Gjithashtu neuml shumeuml pjeseuml teuml keumltyre njeumlsive do teuml kemi konvertime nga toka bujqeumlsore neuml tokeuml truall Kjo sjell edhe ndryshimin e peumlrdorimit ekzistues teuml tokeumls Tipologjiteuml ndeumlrtimore mund teuml jeneuml ndeumlrtime 3-4 kate kolektive ose individuale teuml peumlrshtatshme peumlr biznes por edhe peumlr funksion rezidencial Keumlto njeumlsi nga karakteristikat qeuml kaneuml peumlr zhvillim bazuar neuml VKM-neuml nr 671 shkojneuml teuml gjitha peumlr PDV-neuml Njeumlsiteuml strukturore teuml qytetit teuml Kuccediloveumls Qyteti i Kuccediloveumls qarteumlsisht ndahet neuml dy zona teuml meumldha Ky dallim i keumltyre zonave sjell edhe ndryshimin e kritereve teuml peumlrcaktimit teuml kufijve teuml njeumlsive strukturore Keumlto njeumlsi strukturore qarteumlsisht do teuml ndryshojneuml nga meumlnyra e ndeumlrhyrjes tipologjia e ndeumlrtimit si dhe peumlrdorimet qeuml do teuml keneuml Zona fushore e qytetit teuml Kuccediloveumls do teuml keteuml peumlrdorim toke miks sepse eumlshteuml zona ku do teuml vendosen zonat e sheumlrbimeve zonat e argeumltimit zonat industriale si dhe zonat e banimit me dendeumlsi teuml ndryshme Zona kodrinore e qytetit teuml Kuccediloveumls do teuml keteuml peumlrdorimin tokeuml bazeuml ldquobanimrdquo kryesisht me dendeumlsi teuml mesme teuml uleumlt teuml ploteumlsuar me sheumlrbime mbeumlshteteumlse Seuml pari do teuml shpjegojmeuml kriteret meumlnyrat e ndeumlrhyrjes si dhe tipologjiteuml e propozuara teuml zoneumls fushore dhe seuml dyti do teuml shpjegojmeuml kriteret meumlnyrat e ndeumlrhyrjes dhe tipologjiteuml e propozuara teuml zoneumls kodrinore Njeumlsiteuml strukturore teuml zoneumls fushore me peumlrdorim miks
Njeumlsiteuml strukturore teuml industriseuml dhe teuml sheumlrbimeve Keumlto njeumlsi strukturore ndodhen neuml zoneumln mikse peumlrkateumlsisht peumlrgjateuml rrugeumls ldquoNafteumltarirdquo qeuml eumlshteuml rruga kryesore hyreumlse
78
peumlr neuml qytetin e Kuccediloveumls si dhe peumlrgjateuml rrugeumls ldquoLlambi Shellardquo Si kriter teuml peumlrcaktimit teuml tyre keumlto njeumlsi kaneuml tipologjineuml ekzistuese teuml ndeumlrtimit qeuml janeuml ndeumlrtesa teuml peumlrshtatshme peumlr magazinim Gjithashtu kriter tjeteumlr eumlshteuml rrjeti rrugor dhe kufiri i proneumlsiseuml Keumlto njeumlsi strukturore kaneuml qeneuml dhe meuml pareuml zona industriale dhe kaneuml probleme mjedisore dhe teuml degradimit teuml strukturave Meumlnyra e ndeumlrhyrjes neuml keumlto zona do teuml jeteuml rigjenerimi i tyre me peumlrdorim miks ldquosheumlrbimerdquo dhe ldquoindustrirdquo me tipologji teuml njeumljteuml ndeumlrtimore Bazuar neuml keumlto karakteristika si dhe bazuar neuml VKM-neuml nr 671 keumlto njeumlsi do teuml keneuml PDV
Njeumlsiteuml strukturore industriale teuml veprimtariseuml seuml nafteumls neuml qytetin e Kuccediloveumls Neuml qytetin e Kuccediloveumls do teuml propozohen 4 njeumlsi strukturore teuml cilat kaneuml teuml beumljneuml me veprimtarineuml e peumlrpunimit dhe nxjerrjes seuml nafteumls Si kriter teuml peumlrcaktimit teuml kufijve teuml tyre keumlto njeumlsi kaneuml peumlrdorimin e tokeumls rrjetin rrugor meumlnyreumln e ndeumlrhyrjes qeuml do teuml keneuml keumlto njeumlsi strukturore si dhe distanceumln e zoneumls mbrojteumlse sanitare qeuml eumlshteuml 50 m nga keumlto objekte Meumlnyrat e ndeumlrhyrjes qeuml propozohen janeuml ngrirje zhvendosje si dhe rehabilitim mjedisor Neuml keumlto njeumlsi veumlrehet qarteuml qeuml ka ndeumlrtime me funksion ldquobanimrdquo Peumlr keumlteuml peumlrdorim toke do teuml keteuml ngrirje dhe zhvendosje teuml keumltyre banoreumlve Neuml keumlto njeumlsi do teuml lejohen veteumlm aktivitetet industriale teuml peumlrpunimit teuml nafteumls Neuml keumlto zona do teuml ndeumlrmerren masa peumlr forcimin e siguriseuml dhe zvogeumllimin e pasojave neuml mjedis teuml keumltyre veprimtarive Njeumlsia strukturore e zhvillimit teuml banesave sociale Kjo njeumlsi ndodhet neuml zoneumln fushore dhe beumln pjeseuml neuml njeumlsiteuml e banimit neuml pjeseumln veripereumlndimore teuml qytetit Neuml keumlteuml njeumlsi do teuml ndiqet programi i strehimit social Kriteret e peumlrcaktimit teuml keumlsaj njeumlsie janeuml rrjeti rrugor dhe proneumlsia Meumlnyra e ndeumlrhyrjes neuml keumlteuml zoneuml eumlshteuml zhvillimi dhe dendeumlsimi sepse do teuml kemi ndryshim teuml peumlrdorimit teuml tokeumls teuml tipologjiseuml seuml ndeumlrtimit si dhe teuml parametrave teuml zhvillimit Kjo njeumlsi neuml bazeuml teuml kompleksitetit teuml zhvillimit qeuml ka do teuml zhvillohet me PDV Tipologjia e ndeumlrtimit qeuml do teuml propozohet do teuml jeteuml banesa kolektive me larteumlsi deri neuml 3-4 kate Njeumlsiteuml strukturore teuml zonave teuml aktiviteteve sociale dhe rekreative Keumlto njeumlsi strukturore janeuml 3 njeumlsia strukturore e ish-UPN-seuml njeumlsia strukturore e zoneumls e ish-TEC-it si dhe njeumlsia strukturore e stadiumit teuml qytetit Si kriter bazeuml teuml peumlrcaktimit teuml keumltyre njeumlsive eumlshteuml sistemi rrugor peumlrdorimi i tokeumls si dhe meumlnyrat e ndeumlrhyrjes Neuml dy njeumlsiteuml e para meumlnyra e ndeumlrhyrjes do teuml jeteuml rehabilitimi mjedisor dhe rikonceptimi i tyre duke qeneuml se janeuml zona ish-industriale dhe paraqesin problematikeuml mjedisore dhe degradim Qeuml teuml kthehen neuml zona rekreative teuml qytetit peumlrpos rehabilitimit mjedisor ato kaneuml teuml domosdoshme edhe projekte rikonceptimi teuml tyre Njeumlsiteuml e ish-UPN-seuml dhe ish-TEC-it do teuml zhvillohen me PDV neuml bazeuml teuml VKM-seuml nr 671 Njeumlsia strukturore e stadiumit do teuml keteuml rigjenerim dhe rikonceptim Njeumlsia strukturore e tregut teuml lireuml teuml qytetit teuml Kuccediloveumls Si kriter bazeuml teuml peumlrcaktimit teuml saj kjo njeumlsi ka peumlrdorimin dhe rrjetin rrugor Si njeumlsi strukturore nuk do teuml keteuml ndryshim peumlrdorimi por do teuml zhvillohet me parametra teuml tjereuml Neuml keumlteuml situateuml meumlnyra e ndeumlrhyrjes do teuml jeteuml rizhvillimi Peumlrveccedil zoneumls seuml tregut teuml lireuml teuml qytetit propozohet teuml ndeumlrtohet edhe pika e grumbullimit teuml produkteve bujqeumlsore si dhe ploteumlsimi me sheumlrbime mbeumlshteteumlse Njeumlsiteuml strukturore teuml banimit Njeumlsiteuml strukturore teuml banimit neuml zoneumln mikse ndahen neuml tri grupime grupimi i njeumlsive strukturore teuml banimit neuml hyrje dhe neuml dalje teuml qytetit teuml Kuccediloveumls qeuml ndodhen peumlrgjateuml akseve rrugore kryesore grupimi i njeumlsive strukturore teuml banimit neuml afeumlrsi teuml zonave industriale teuml nafteumls si dhe njeumlsiteuml strukturore qendrore teuml banimit
79
Grupimi i pareuml janeuml njeumlsiteuml e banimit teuml ndodhura neuml hyrje dhe neuml dalje teuml qytetit teuml Kuccediloveumls teuml cilat si kriter teuml peumlrcaktimit teuml tyre kaneuml rrjetin rrugor tipologjineuml ndeumlrtimore peumlrdorimin e tokeumls si dhe problematikat Keumlto njeumlsi aktualisht janeuml njeumlsi me dendeumlsi teuml uleumlt ndaj propozohet dendeumlsim me mbushje urbane si dhe ristrukturim infrastrukturor Tipologjia e ndeumlrtimit do teuml vazhdojeuml teuml jeteuml e njeumljta me ndeumlrtime individuale me larteumlsi dy deri neuml tri kate Neuml keumlto njeumlsi veumlrehet se ka puse nafte ndaj neuml njeuml distanceuml prej 50 m nga puset nuk lejohet teuml ndeumlrtohet dhe duhet teuml propozohen masa mbrojteumlse peumlr zvogeumllimin e pasojave qeuml kaneuml neuml mjedis
Njeumlsiteuml strukturore teuml banimit neuml afeumlrsi teuml zonave industriale teuml nafteumls Grupimi i dyteuml janeuml tri njeumlsi strukturore neuml periferi teuml qytetit teuml Kuccediloveumls teuml cilat kaneuml njeuml problematikeuml teuml njeumljteuml sepse ndodhen neuml mes dy njeumlsive strukturore teuml industriseuml seuml peumlrpunimit teuml nafteumls Si kriter teuml peumlrcaktimit teuml tyre keumlto njeumlsi kaneuml meumlnyrat e ndeumlrhyrjes dhe rrjetin rrugor Meumlnyra e ndeumlrhyrjes eumlshteuml ngrirja e cila nuk lejon zhvillime teuml reja neuml zoneuml sepse klasifikohet si njeuml zoneuml me problematikeuml teuml madhe mjedisore Neuml njeuml fazeuml teuml meumlvonshme keumlto njeumlsi mund teuml propozohen peumlr zhvendosje Njeumlsiteuml strukturore qendrore teuml banimit Grupimi i fundit i njeumlsive strukturore teuml zoneumls mikse janeuml njeumlsiteuml strukturore qendrore teuml banimit Ky grupim peumlrbeumlhet nga 3 njeumlsi strukturore teuml cilat kaneuml interes meuml teuml madh peumlr zhvillim Nga grupet e interesit dy njeumlsiteuml e para ndodhen neuml zoneumln qendrore teuml qytetit peumlrgjateuml rrugeumls Stanisllav Zuber qeuml eumlshteuml aksi kryesor i qytetit Kriteret kryesore teuml peumlrcaktimit teuml tyre janeuml rrjeti rrugor meumlnyra e ndeumlrhyrjes tipologjia dhe proneumlsia Keumlto njeumlsi strukturore do teuml keneuml zhvillime duksheumlm me parametra me teuml larteuml se sa ata ekzistues Tipologjia e ndeumlrtimit do teuml jeteuml banesa kolektive me peumlrdorim miks ldquobanimrdquo dhe ldquosheumlrbimerdquo Njeumlsia e treteuml e keumltij grupimi do teuml keteuml zhvillime ndeumlrtimore veteumlm neuml aneumln lindore teuml saj ndeumlrsa peumlr neuml aneumln pereumlndimore do teuml propozohen breza mbrojteumls me pemeuml teuml larta peumlr teuml mbrojtur zoneumln e banimit nga zonat industriale Gjithashtu do teuml respektohet distanca 50 m nga zona industriale peumlr ndeumlrtimet Neuml bazeuml teuml keumltyre karakteristikave si dhe neuml bazeuml teuml VKM-seuml nr 671 keumlto njeumlsi zhvillohen me PDV
Njeumlsiteuml strukturore teuml zoneumls kodrinore me peumlrdorim bazeuml ldquobanimrdquo Njeumlsiteuml strukturore teuml keumlsaj zone ndahen neuml tri grupime njeumlsiteuml strukturore ndeumlrmjet akseve rrugore Stanislav Zuber dhe ldquoRrugeumls seuml Rerdquo grupimi i njeumlsive strukturore teuml banimit kodrinore si dhe grupimi i njeumlsive strukturore teuml banimit periferike
Grupimi i njeumlsive strukturore ndeumlrmjet dy akseve kryesore peumlrfshin dy njeumlsi teuml cilat janeuml teuml ndeumlrtuara me ndeumlrtesa kolektive neuml periudheumln e realizmit socialist Si kriter bazeuml i peumlrcaktimit teuml keumltyre njeumlsive eumlshteuml tipologjia ndeumlrtimore dhe rrjeti rrugor Peumlrdorimi i keumltyre njeumlsive si peumlrdorim bazeuml ka ldquobaniminrdquo por eumlshteuml i kombinuar me ldquosheumlrbimerdquo dhe ldquoinstitucionerdquo duke qeneuml se po flasim peumlr njeuml zoneuml qendrore teuml qytetit Neuml njeumlreumln njeumlsi propozohet konservim sepse eumlshteuml njeuml njeumlsi qeuml ka parametra teuml larteuml teuml zhvillimit ekzistues Njeuml veccedilori tjeteumlr eumlshteuml qeuml synohet teuml ruhet ky bllok ndeumlrtimesh si pjeseuml e arkitektureumls seuml realizmit socialist Neuml njeumlsineuml tjeteumlr propozohet dendeumlsim me intensifikim sepse neuml keumlteuml njeumlsi kemi tipologji ndeumlrtimi mikse dhe ka hapeumlsira peumlr zhvillime teuml reja
Grupimi i njeumlsive strukturore rezidenciale kodrinore peumlrfshin teuml gjitha njeumlsiteuml e aneumls lindore teuml qytetit teuml cilat janeuml peumlrreth qendreumls seuml qytetit Si kriter kryesor teuml peumlrcaktimit teuml tyre keumlto njeumlsi kaneuml rrjetin rrugor dhe tipologjineuml e ndeumlrtimit Ndeumlrhyrja qeuml propozohet neuml keumlto njeumlsi strukturore eumlshteuml dendeumlsimi me intensifikim
80
Grupimi i njeumlsive strukturore periferike peumlrfshin teuml gjitha njeumlsiteuml strukturore neuml aneumln lindore teuml qytetit teuml cilat janeuml neuml kufijteuml e zoneumls urbane Si kritere bazeuml teuml peumlrcaktimit teuml tyre keumlto njeumlsi kaneuml rrjetin rrugor proneumlsineuml si dhe kufirin ekzistues teuml zoneumls urbane Pra do teuml ndiqet me rigorozitet kufiri ekzistues i zoneumls urbane dhe nuk do teuml keteuml zhvillime teuml reja neuml drejtim teuml kodrave Meumlnyra e ndeumlrhyrjes seuml keumltyre njeumlsive strukturore do teuml jeteuml dendeumlsimi me mbushje urbane dhe konsolidimi Keumlto meumlnyra ndeumlrhyrjeje nuk lejojneuml zhvillime intensive teuml keumltyre zonave Tipologjia ndeumlrtimore propozohet teuml jeteuml e njeumljteuml dhe karakteri i keumltyre zonave teuml forcohet Me keumlto meumlnyra ndeumlrhyrjeje synohet mbrojtja e kodrave nga zhvillimet ndeumlrtimore Njeumlsiteuml strukturore teuml fasheumls seuml banimit Rreth Tapi ndash Kuccediloveuml Keumlto njeumlsi strukturore peumlrfshijneuml zonat teuml cilat janeuml peumlrgjateuml aksit rrugor qeuml lidh fshatin Rreth Tapi me aksin rrugor Ura Vajgurore-Kuccediloveuml dhe peumlrfundon neuml skajin jugor teuml qytetit teuml Kuccediloveumls Keumlto njeumlsi strukturore kriter teuml peumlrcaktimit teuml tyre kaneuml proneumlsineuml tipologjineuml e propozuar dhe meumlnyreumln e ndeumlrhyrjes Meumlnyrat e ndeumlrhyrjes do teuml jeneuml konsolidimi dhe neuml disa raste dendeumlsimi me mbushje urbane Peumlrdorimi bazeuml i tokeumls do teuml jeteuml ldquobanimirdquo dhe tipologjia do teuml jeteuml ndeumlrtime individuale me larteumlsi maksimale 2-3 kate Keumlto njeumlsi nuk do teuml keneuml parametra teuml larteuml zhvillimi neuml krahasim me parametrat ekzistues teuml tyre
Njeumlsiteuml strukturore teuml fashave teuml banimit Gegeuml dhe Drizeuml Keumlto njeumlsi strukturore janeuml dy grupe njeumlsish teuml cilat kaneuml karakteristika teuml njeumljta Kriteret e peumlrcaktimit teuml tyre janeuml proneumlsia meumlnyrat e ndeumlrhyrjes dhe peumlrdorimi i tokeumls Keumlto njeumlsi janeuml njeumlsi me peumlrdorim bazeuml ldquobaniminrdquo dhe meumlnyra e ndeumlrhyrjes do teuml jeteuml konsolidimi urban sepse do teuml synohet teuml ruhet karakteri aktual i tyre Kjo do teuml thoteuml qeuml keumlto zona do teuml keneuml zhvillime me parametra pak meuml teuml larteuml sesa parametrat ekzistues teuml zhvillimit Keumlto njeumlsi me zhvillimin qeuml do trsquou jepet do teuml krijojneuml zona urbane peumlrgjateuml akseve rrugore duke ruajtur karakterin e tyre
Njeumlsiteuml strukturore teuml fasheumls Perondi Njeumlsiteuml strukturore teuml fasheumls funksionale teuml Perondiseuml do teuml ndahen neuml dy grupime teuml cilat dallohen nga meumlnyrat e ndeumlrhyrjes ndeumlrsa kriteret e tjera teuml peumlrcaktimit teuml tyre janeuml teuml njeumljta Si kritere bazeuml keumlto njeumlsi do teuml keneuml proneumlsineuml si dhe rrjetin rrugor Keumlto njeumlsi peumlrfshijneuml teuml gjitha zonat nga fshati Perondi deri neuml fshatin Goraj Njeumlsia qendrore e fshatit Perondi do teuml keteuml meumlnyreuml ndeumlrhyrjeje me dendeumlsim dhe peumlrdorimi i saj do teuml jeteuml peumlrdorim miks ku si bazeuml do teuml keteuml ldquobaniminrdquo por do teuml propozohen edhe peumlrdorime ldquosheumlrbimeshrdquo ploteumlsuese Do teuml keteuml ndeumlrtime me intensitet teuml meseumlm-teuml uleumlt Neuml njeumlsiteuml e tjera ndeumlrhyrja do teuml jeteuml konsolidimi urban neuml meumlnyreuml qeuml teuml ruhet karakteri i zonave intensiteti i ndeumlrtimit do teuml jeteuml i uleumlt dhe peumlrdorimi kryesor do teuml jeteuml ldquobanimrdquo
Njeumlsiteuml strukturore teuml Kozareumls Si kriter teuml peumlrcaktimit teuml tyre njeumlsiteuml strukturore teuml fshatit Kozareuml do teuml keneuml rrjetin rrugor dhe proneumlsineuml Peumlr nga meumlnyra e ndeumlrhyrjes dhe e peumlrdorimit do teuml kemi dy lloje njeumlsish Njeumlsia qendrore e fshatit do teuml keteuml peumlrdorim miks ndeumlrhyrja do teuml jeteuml dendeumlsimi me mbushje urbane dhe rikonceptimi i intensitetit teuml ndeumlrtimit do teuml jeteuml i meseumlm- i uleumlt Neuml njeumlsiteuml e tjera strukturore teuml fshatit ndeumlrhyrja do teuml jeteuml konsolidimi urban dhe peumlrdorimi bazeuml do teuml jeteuml ldquobanimirdquo dhe intensiteti i ndeumlrtimit do teuml jeteuml i uleumlt neuml meumlnyreuml qeuml teuml ruhet karakteri i zonave Njeumlsia strukturore e Lumasit Si kriter bazeuml teuml peumlrcaktimit teuml saj njeumlsia strukturore e Lumasit ka peumlrdorimin dhe proneumlsineuml e tokeumls Metoda e ndeumlrhyrjes do teuml jeteuml dendeumlsimi dhe rikonceptimi ndeumlrsa intensiteti i ndeumlrtimit do teuml jeteuml i uleumlt neuml meumlnyreuml qeuml zona teuml ruajeuml karakterin qeuml ka
81
Njeumlsiteuml strukturore teuml fshatrave Si kriter bazeuml keumlto njeumlsi kaneuml rrjetin rrugor peumlrdorimin e tokeumls dhe proneumlsineuml Meumlnyra e ndeumlrhyrjes qeuml propozohet neuml keumlto njeumlsi eumlshteuml konsolidimi urban kurse parametrat e zhvillimit do teuml jeneuml minimaleuml Ajo qeuml synohet eumlshteuml ruajtja e karakterit teuml keumltyre zonave
bull Instrumentet e drejtimit teuml zhvillimit Peumlrsa i peumlrket instrumenteve teuml drejtimit teuml zhvillimit neuml Bashkineuml Kuccediloveuml janeuml peumlrdorur tre lloje instrumentash BID TDZH dhe INK BID- instrument qeuml peumlrdoret neuml zonat e zhvillimit teuml bizneseve TDZH- Transferimi i teuml drejteumls seuml zhvillimit INK- Instrumenti i intensitetit teuml ndeumlrtimit me kusht BID ose zonat e zhvillimit teuml Biznesit neuml thelb eumlshteuml njeuml partneriritet public privat me aneuml teuml teuml cilit pronareumlt e bizneseve zgjedhin te kontribuonjeuml financiarisht peumlr zhvillimin mireumlmbajtjen dhe promovimin e zoneumls Ky instrument ndikon neuml meumlnyreuml direkte neuml zoneuml si dhe rrit prerformanceumln ekonomike teuml bizneseve dhe zones neuml peumlrgjitheumlsiTDZH-Tranferimi i teuml drejtave teuml zhvillimit eumlshteuml njeuml teknikeuml e menaxhimit teuml peumlrdorimit teuml tokeumls qeuml transferon zhvillimin nga njeuml zoneuml ku bashkia deumlshiron teuml keteuml meuml pak zhvillim tek zonat ku njeumlsia vendore synon teuml keteuml meuml shumeuml zhvillim neuml peumlrputhje me planin e peumlrgjithsheumlm vendor teuml territorit (PPV) INK-Intensiteti i ndeumlrtimit me kushte eumlshteuml njeuml instrument qeuml i jep mundeumlsi zhvilluesit teuml ndeumlrtojeuml me njeuml intesitet ndeumlrtimi meuml teuml larteuml neuml zona teuml caktuara teuml bashkiseuml me kusht qeuml zhvilluesi teuml ofrojeuml investime publike Njeumlsiteuml strukturore ku eumlshteuml caktuar qeuml teuml peumlrdoret instrumenti i BID janeuml njeumlsiteuml e fasheumls ekonomike qeuml lidhin Kuccediloveumln me Ureumln Vajgurore Njeumlsiteuml strukturore ku eumlshteuml caktuar qeuml teuml peumlrdoret TDZH janeuml dy llojesh njeumlsi strukturore me TDZH marreumlse dhe njeumlsi strukturore me TDZH dheumlneumlse Njeumlsiteuml e TDZH dheumlmeumlse janeuml 3 Keumlto zona janeuml peumlrkateumlsisht zonat me kodifikim 477 427 dhe 426 teuml cilat ndodhen neuml periferi teuml qytetit teuml Kuccediloveumls kaneuml presion peumlr ndeumlrtimi dhe janeuml njeumlsi qeuml ndodhen neuml afeumlrsi me zonat e nafteumls Njeumlsiteuml strukturore teuml TDZH marreumlse janeuml njeumlsiteuml me kodifikim 14 dhe 153 teuml cilat janeuml zona qendrore ku interesi peumlr zhvillim eumlshteuml i madh
Njeumlsiteuml strukturore neuml teuml cilat eumlshteuml vendosur teuml aplikohet intensiteti i ndeumlrtimit me kusht ( INK) janeuml njeumlsiteuml me kodifikim 14 dhe 111 Neuml njeumlsineuml 14 intesiteti i propozuar pa kushte peumlr banimin eumlshteuml 16 dhe peumlr sheumlrbimet eumlshteuml 17 ndeumlrsa intesiteti shteseuml me kusht eumlshteuml 03 si peumlr banimin dhe peumlr sheumlrbimet Intensiteti total i propozuar me kusht eumlshteuml 19 peumlr banimin dhe 2 peumlr sheumlrbimet larteumlsia maksimale pa kushte eumlshteuml 5 kate dhe 17 m ndeumlrsa larteumlsia maksimale me kushte eumlshteuml 6 kate dhe 20 m Neuml njeumlsineuml 111 Intesiteti i propozuar pa kushte eumlshteuml 1 peumlr banimin dhe 12 peumlr sheumlrbimet Intensiteti shteseuml me kushte eumlshteuml 03 si peumlr banimin dhe peumlr sheumlrbimet si dhe intesiteti total i propozuar me kushte eumlshteuml 13 peumlr banimin dhe 15 peuml sheumlrbimet Ky intensistet me kusht neuml keumlto raste mund teuml jeumlpeumlt peumlr investime publike teuml ndryshme teuml cilat i merr peumlrsipeumlr zhvillusi Sugjerohet qeuml investimi publik teuml jeumlteuml ndeumlrtimi i banesave sociale
82
322 Sheumlrbimet dhe infrastrukturat publike Projektet kombeumltare dhe rajonale do teuml keneuml impakt teuml madh neuml bashkineuml e Kuccediloveumls Projekti meuml i reumlndeumlsisheumlm qeuml ka Shqipeumlria sipas SETTO-s (South- East Transport Observatory institucion i reumlndeumlsisheumlm qeuml orienton strategjiteuml e transportit neuml Ballkan dhe unifikon prioritetet e infrastruktureumls seuml vendeve qeuml janeuml pjeseuml e saj neuml bazeuml teuml strategjive kombeumltare) eumlshteuml Boshti Qendror Jugor
Duke ju referuar Planit teuml Peumlrgjithsheumlm Kombeumltar (PPK) 2015-2030 miratuar neuml maj 2016 i cili ka dheumlneuml disa direktiva teuml reumlndeumlsishme teuml cilat do teuml keneuml ndikim neuml planet e peumlrgjithshme rregulluese qeuml po hartohen Ndeumlr elementet kryesoreuml teuml Planit Kombeumltar eumlshteuml infrastruktura dhe transporti neuml nivel kombeumltar dhe rajonal teuml cilat do teuml keneuml ndikim neuml Planin e Peumlrgjithsheumlm peumlr bashkineuml e Kuccediloveumls Projekti i veteumlm infrastrukturor qeuml propozon PPK dhe ndikon drejt peumlr drejt neuml territorin e bashkiseuml Kuccediloveuml eumlshteuml Boshti Qendror Jugor [TiraneumlndashElbasan - Berat - Gjirokasteumlr] i cili peumlrforcon lidhjen Veri ndash Jug teuml vendit si dhe integron Shqipeumlrineuml me korridoret europiane qendrore Gjithashtu peumlrmireumlso lidhjet e qendrave urbane neuml brendeumlsi teuml territorit
Kjo infrastruktureuml do teuml sjelleuml njeuml lidhje meuml optimale ndeumlrmjet Shqipeumlriseuml Qendrore dhe Jugore Boshti Qendror Jugor eumlshteuml i gjateuml 180 km dhe do teuml lidheuml Tiraneumln me pjeseumln jugore teuml vendit ku 10 e keumlsaj rruge eumlshteuml ekzistuese 15 eumlshteuml duke u planifikuar si dhe ngelet peumlr trsquou planifikuar edhe 75 Ky projekt eumlshteuml planifikuar qeuml neuml periudheumln janar- dhjetor 2007 20
Boshti qendror jugor do teuml ndikojeuml neuml meumlnyreuml teuml drejtpeumlrdrejteuml neuml bashkineuml e Kuccediloveumls Sipas informacioneve teuml marra nga Ministria e Transportit dhe Infrastruktureumls ky projekt eumlshteuml neuml fazeumln e studimit teuml fizibilitetit keumlshtu qeuml nuk ka njeuml gjurmeuml teuml sakteuml se ku do teuml kalojeuml kjo autostradeuml por ky itinerar pritet teuml ndeumlrtohet neuml pjeseumln pereumlndimore teuml qytetit teuml Kuccediloveumls peumlrgjateuml lugineumls seuml lumit Devoll Duke pareuml qeuml nuk ka njeuml gjurmeuml ekzistuese neuml propozimet peumlr infrastuktureumln rrugore jepet varianti se ku pritet teuml ndeumlrtohet kjo infrastruktureuml rrugore i cili paraqitet neuml figureumln e meumlposhtme
Leumlvizja Neuml keumlteuml seksion do teuml njihemi me propozimet e rrjetit rrugor sipas funksionalitetit sipas kodit rrugor si dhe sipas meumlnyrave teuml ndeumlrhyrjes neuml akset rrugore Seuml pari do teuml shpjegohet rrjeti rrugor i propozuar sipas funksionaltitet seuml dyti do teuml shpjegohet rrjeti rrugor i propozuar sipas kodit rrugor dhe seuml treti do teuml shpjegohet rrjeti rrugor i propozuar sipas meumlnyreumls seuml ndeumlrhyrjes Rrjeti i propozuar rrugor sipas funksionalitetit teuml rrugeumlve ndahet neuml keumlto kategori Kategoria e pareuml eumlshteuml autostrada Elbasan-Ceumlrrik-Kuccediloveuml ndashBerat qeuml ndryshe quhet Boshti i Jugut i cili neuml kuadeumlr teuml PPK-seuml kalon neuml lugineumln e lumit Devoll dhe lidhet me aksin kombeumltar Lushje-Berat Sipas propozimeve teuml funksionalitetit ky aks rrugor do teuml jeteuml meuml vete Kategoria e dyteuml e akseve teuml propozuara sipas funksionalitetit janeuml akset radiale teuml bashkiseuml teuml cilat mund teuml quhen rrugeumlt hyreumlse-daleumlse teuml qytetit teuml Kuccediloveumls Keumlto akse rrugore janeuml Kuccediloveuml- Ura Vajgurore- Berat Kuccediloveuml-Belsh-Elbasan Kuccediloveuml-Ceumlrrik-Elbasan Kuccediloveuml-Kozareuml-Lushnje Kuccediloveuml Arreumlz (neuml keumlteuml aks do teuml ndeumlrtohet njeuml ureuml neuml afeumlrsi teuml bashkimit teuml lumenjve Osum dhe Devoll si dhe njeuml ureuml tjeteumlr mbi lumin Devoll qeuml beumln lidhjen e keumltij aksi me fshatin Kozareuml) si dhe Kuccediloveuml-Lapardha-Berat Kategoria tjeteumlr e rrjetit rrugor janeuml rrugeumlt lidheumlse rurale teuml cilat kaneuml njeuml reumlndeumlsi teuml madhe peumlrsa i peumlrket lidhjes qeuml qyteti i Kuccediloveumls ka me qendrat kryesore teuml banuara teuml bashkiseuml Kuccediloveuml Gjithashtu ato kaneuml edhe reumlndeumlsi ekonomike peumlr keumlto zona Keumlto rrugeuml rrisin aksesin e keumltyre qendrave teuml banuara neuml
83
drejtim teuml qytetit teuml Kuccediloveumls Neuml keumlteuml kategori beumljneuml pjeseuml keumlto akse Kuccediloveuml-Perondi- Goraj- Drizeuml- Gegeuml- Kuccediloveuml (ky aks unazor rrit aksesin neuml zonat peumlrreth qytetit teuml Kuccediloveumls) Kuccediloveuml- Lapardha-Vodheumlz- Lumas- Belesoveuml- Mandrakeuml si dhe Kuccediloveuml- Tapi- Rreth Tapi Neuml keumlteuml kategori peumlrfshihen edhe akset teumlrthore qeuml beumljneuml lidhjen e qytetit teuml Kuccediloveumls me aksin rrugor teuml Lumasit Keumlto akse rrugore janeuml Kuccediloveuml- Drizeuml- Velagosht- Lumas Kuccediloveuml- Pashtraj- Bardhaj- Lumas dhe Kuccediloveuml-Magjateuml- Sheqeumlz- Lumas Kategoria tjeteumlr e rrugeumlve janeuml rrugeumlt rurale teuml cilat shtrihen neuml zona kodrinore dhe fushore dhe lidhin fshatra teuml vegjeumll me njeumlri-tjetrin Keumlto akse rrugore mund teuml ndahen neuml rrugeuml turistike dhe rrugeuml bujqeumlsore Gjithashtu kemi edhe shtigjet teuml cilat janeuml rrugeuml ekzistuese kryesisht ndeumlr zonat kodrinore-malore teuml bashkiseuml seuml Kuccediloveumls Keumlto shtigje do teuml krijojneuml itineraret turistike peumlr zhvillimin e turizmit natyror Kategoria e fundit janeuml rrugeumlt e fshatrave ku peumlrfshihen teuml gjitha rrugeumlt neuml brendeumlsi teuml zonave teuml banuara teuml fshatrave Peumlrsa i peumlrket rrjetit teuml propozuar sipas funksionalitetit neuml shkalleuml qyteti kemi keumlto kategori rrugeumlt kryesore teuml qytetit rrugeumlt dyteumlsore teuml qytetit si dhe rrugeumlt dyteumlsore kodrinore teuml qytetit Akset kryesore teuml qytetit janeuml akset teuml cilat lidhin neuml meumlnyreuml gjateumlsore dhe teumlrthore zoneumln kodrinore me zoneumln fushore teuml qytetit Rrugeumlt dyteumlsore janeuml kryesisht rrugeumlt teuml cilat kaneuml njeuml reumlndeumlsi dyteumlsore neuml lidhjen e qytetit dhe ndodhen neuml zoneumln fushore teuml tij Rrugeumlt dyteumlsore kodrinore janeuml akset rrugore teuml cilat lidhin lagjet kodrinore teuml qytetit dhe ndihmojneuml neuml shpeumlrndarjen e trafikut qeuml vjen nga rrugeumlt kryesore neuml keumlto pjeseuml teuml qytetit Duke u mbeumlshtetur neuml propozimet e akseve rrugore sipas funksionalitetit do teuml shpjegojmeuml edhe rrjetin rrugor teuml propozuar sipas kodit rrugor Sipas ligjit nr 8378 dateuml 2271998 sipas Kodit Rrugor teuml Republikeumls seuml Shqipeumlriseuml rrugeumlt klasifikohen neuml
bull Autostradeuml bull Rrugeuml interurbane kryesore bull Rrugeuml interurbane dyteumlsore bull Rrugeuml urbane kryesore bull Rrugeuml urbane dyteumlsore bull Rrugeuml lokale
Sipas keumltij ligji kriteri kryesor i peumlrcaktimit teuml rrugeumlve janeuml gjereumlsiteuml e seksioneve teuml rrugeumlve numri i korsive si dhe lloji i keumltyre korsive I vetmi aks qeuml do teuml konsiderohet autostradeuml sipas kodit rrugor do teuml jeteuml Boshti i Jugut Ky aks do teuml keteuml njeuml gjereumlsi prej 22 m me karrexhata teuml pavarura me 2 korsi peumlr secileumln karrexhateuml pra 4 neuml total i pajisur me bankina dhe rrugeuml sheumlrbimi si dhe kryqeumlzime me disnivel Aksi Lushje- Berat i cili kalon neuml afeumlrsi teuml bashkiseuml Kuccediloveuml klasifikohet si rrugeuml interurbane kryesore Akset radiale (hyreumlse-daleumlse peumlr neuml qytet) dhe rrugeumlt rurale lidheumlse klasifikohen si rrugeuml interurbane dyteumlsore teuml cilat kaneuml gjereumlsi nga 10 deri neuml 8 m dhe numri i korsive eumlshteuml 2 Rrugeumlt rurale kryesisht klasifikohen si rrugeuml lokale me 2 korsi dhe me gjereumlsi 6 m Rrugeumlt e fshatrave kryesisht klasifikohen si rrugeuml lokale me 2 korsi dhe me gjereumlsi 6 m Akset kryesore teuml qytetit kalsifikohen si rrugeuml urbane kryesore me gjereumlsi nga 16 deri neuml 14 m me dy karrexhata me nga 2 korsi (njeumlra korsi eumlshteuml korsi parkimi) e pajisur me trotuar dhe neuml disa raste me korsi biccedilikletash Rrugeumlt dyteumlsore dhe rrugeumlt dyteumlsore kodrinore janeuml sipas rastit ose rrugeuml urbane dyteumlsore teuml cilat variojneuml me gjereumlsi nga 10 deri neuml 8 m me dy korsi dhe trotuar ose klasifikohen si rrugeuml lokale me gjereumlsi 6 m me dy korsi leumlvizjeje
84
Peumlrsa i peumlrket meumlnyrave teuml ndeumlrhyrjes neuml akset rrugore kemi peumlrcaktuar 5 kategori akse rrugore peumlr zgjerim akse rrugore peumlr rehabilitim akse rrugore peumlr zgjerim dhe rehabilitim akse rrugore teuml reja si dhe akse rrugore teuml pandryshuara 9 e akseve rrugore nuk do teuml keneuml ndryshime dhe neuml keumlteuml meumlnyreuml propozohen peumlr mireumlmbajtje 13 e keumltyre akseve do teuml propozohen si akse teuml ndeumlrtuara nga e para 22 e akseve rrugore propozohen peumlr rehabilitim 29 e akseve rrugore propozohen peumlr zgjerim si dhe 27 e keumltyre akseve propozohen peumlr zgjerim dhe rehabilitim Transporti publik ndeumlrqyteteumls (propozimi i Ministriseuml seuml Transportit dhe Infrastruktureumls) Transporti publik ndeumlrqyteteumls luan njeuml rol teuml reumlndeumlsisheumlm neuml meumlnyreumln e leumlvizjes (bashkeumlveprimit) teuml bashkive me njeumlra-tjetreumln Ky lloj transporti eumlshteuml kompetenceuml e Ministriseuml seuml Transportit dhe Infrastruktureumls
Neuml kuadeumlr teuml reformeumls administrative teuml vitit 2014 lindi nevoja peumlr njeuml konceptim teuml ri teuml transportit publik ndeumlrqyteteumls neuml nivel bashkie dhe jo veteumlm neuml nivel qarku qeuml ishte meuml pareuml Duke u bazuar neuml keumlteuml reformeuml rrjeti i ri i liNjAve eumlshteuml peumlrcaktuar pasi ka kaluar procedurat e modelimit dhe teuml konsultimit me peumlrfaqeumlsuesit e bashkive peumlrkateumlse dhe shoqeumlriteuml qeuml sheumlrbejneuml sot neuml transportin ndeumlrqyteteumls Po ashtu Ministria e Transportit dhe Infrastruktureumls neuml zbatim teuml ligjit teuml meumlsipeumlrm ka hartuar udheumlzimin ldquoPёr kriteret rregullat dhe dokumentacionin peumlr leumlshimin e licencave dhe ccedilertifikatave peumlr ushtrimin e veprimtariseuml neuml transportin rrugor teuml udheumltareumlve me autobus brenda venditrdquo Me udheumlzimin e ri eumlshteuml peumlrcaktuar qeuml gjithsej neuml teuml gjitheuml vendin do teuml operojneuml 326 liNjA ndeumlrqyteteumlse nga 588 qeuml ishin meuml pareuml21
Ministria e Transportit dhe Infrastruktureumls neuml zbatim teuml ligjit nr 102016 ldquoPeumlr disa ndryshime dhe shtesa neuml ligjin nr 8308 dateuml 18031998 ldquoPeumlr transportet rrugorerdquo teuml ndryshuarrdquo publikon rrjetin e liNjAve ndeumlrqyteteumlse stacionet e qeumlndrimit dhe oraret peumlr secileumln linjeuml qeuml do teuml fillojeuml teuml zbatohet meuml 1 janar 2017 Keumlrkeseuml e reumlndeumlsishme eumlshteuml qeuml bashkiteuml teuml peumlrcaktojneuml vendndodhjen e terminaleve teuml autobuseumlve neuml zbatim teuml nenit 211 teuml ligjit nr10 2016 E domosdoshme eumlshteuml gjithashtu qeuml shoqeumlriteuml qeuml do teuml licensohen teuml rinovojneuml 20 teuml floteumls seuml tyre teuml autobuseumlve gjateuml vitit teuml pareuml teuml licenceumls Neuml muajin maj teuml keumltij viti u prezantuan liNjAt e reja teuml transportit ndeumlrqyteteumls neuml nivel qarku si dhe neuml nivel bashkie Sipas propozimeve teuml beumlra nga Ministria e Transportit dhe Infrastruktureumls bashkia e Kuccediloveumls pritet teuml keteuml lidhje teuml reumlndeumlsishme kryesisht me bashkiteuml e Beratit dhe Tiraneumls Metodologjia e keumlsaj analize eumlshteuml beumlreuml me aneuml teuml numrit teuml orareve neuml teuml cilat leumlviz ccedildo linjeuml neuml diteuml Duke u bazuar neuml keumlteuml kriter neuml muajin janar pritet qeuml neuml linjeumln Kuccedilove-Berat teuml keteuml 9 orare nisjeje neuml diteuml Kjo tregon reumlndeumlsineuml qeuml kaneuml keumlto dy bashki peumlr njeumlra-tjetreumln peumlr sa i peumlrket leumlvizshmeumlriseuml Duhet theksuar qeuml njeuml tjeteumlr linjeuml e reumlndeumlsishme pritet teuml jeteuml liNjA Kuccediloveuml- Tiraneuml e cila do teuml keteuml 5 orare
Transporti publik i propozuar Nisur nga analiza e gjendjes ekzistuese si dhe bazuar neuml ligjin nr 8308 ldquoPeumlr transportet rrugorerdquo i ndryshuar propozohet hartimi i rrjetit teuml liNjAve rrethqyteteumlse bazuar mbi disa kritere si teuml dheumlnat demografike e gjeografike gjendja social-ekonomike keumlrkesat peumlr leumlvizjen e popullateumls rrjeti rrugor dhe gjendja e infrastruktureumls rrugore Ky rrjet liNjAsh transporti miratohet ccedildo tri vjet dhe nuk duhet teuml ceumlnojeuml rrjetin e liNjAve qyteteumlse dhe ndeumlrqyteteumlse22 Duke u bazuar neuml
85
kriteret e analizeumls propozohet krijimi i 2 unazave njeuml prej teuml cilave do teuml lidheuml Kuccediloveumln me Lumasin e cila eumlshteuml njeuml nga ish-njeumlsiteuml administrative meuml teuml reumlndeumlsishme qeuml i eumlshteuml bashkuar bashkiseuml seuml Kuccediloveumls Unazat neuml pjeseumln lindore do teuml mbulojneuml njeuml gjateumlsi prej 40 km lineare
Neuml pjeseumln veriore teuml bashkiseuml ekzistojneuml 2 liNjA liNjA Kuccediloveuml-Gegeuml dhe liNjA Kuccediloveuml- Drizeuml Neuml keumlteuml pjeseuml teuml bashkiseuml propozohet njeuml linjeuml unazore e cila do teuml unifikojeuml keumlto 2 liNjA radiale peumlr teuml beumlreuml teuml mundur njeuml akses meuml teuml mireuml teuml pjeseumlve qeuml nuk aksesohen nga transporti publik
Pjesa jugpereumlndimore e bashkiseuml nuk ka akses teuml mireuml me qendreumln e qytetit keumlshtu qeuml propozohet lidhja unazore Kuccediloveuml-Ura Vajgurore- Tapi - Rreth Tapi- Kuccediloveuml Kjo linjeuml do teuml peumlrshkojeuml njeuml gjateumlsi 78 km Transporti publik qytetas Peumlrsa i peumlrket liNjAve teuml transportit qytetas propozohet qeuml teuml kalojeuml neuml akset kryesore teuml infrastruktureumls rrugore seuml propozuara duke u bazuar edhe neuml liNjAt e transportit rrethqytetas sepse keumlto liNjA kalojneuml neuml qendeumlr teuml qytetit Njeuml nga kriteret qeuml eumlshteuml marreuml parasysh gjateuml hartimit teuml liNjAve qytetase eumlshteuml distanca 500 m qeuml duhet teuml peumlrshkruaj neuml keumlmbeuml njeuml banor i qytetit peumlr neuml stacionin meuml teuml afeumlrt Propozohet krijimi i njeuml linje unazore sepse pjesa tjeteumlr e qytetit eumlshteuml e aksesuar nga liNjAt e transportit publik rrethqytetasTransporti qytetas eumlshteuml i reumlndeumlsisheumlm neuml funksionimin normal teuml leumlvizshmeriseuml (mobilitetit) neuml qytet Kategoriteuml e kushtet teknike teuml sistemit rrugor sipas funksionalitetit
Seksionet e prerjeve janeuml beumlreuml sipas kategoriseuml seuml funksionit teuml rrugeumls dhe jo sipas kodit rrugor Ccedildo funksion i rrugeuml i eumlshteuml dheumlneuml njeuml kod specifik qeuml teuml kuptohen nga njeumlri tjetri psh rrugeumlt fshatit kaneuml kodin Fsh peumlr tu identifikuar me seksionin e prerjeve ne cad Ne autocad profilet janeuml beumlreuml sipas rendit alfabetik psh Fsh -A ku Fsh eumlshteuml funksioni i rrugeumls dhe A eumlshteuml prerja e cila neuml cad gjendet me emeumlrtimin A-Arsquo peumlr teuml treguar segmentin ku eumlshteuml beumlreuml prerja Duke pareuml qeuml rendi albabetik ka nje limit shkroNjAsh eumlshteuml vazhduar me dublikimin e geumlrmave pra Fsh -AA ku eumlshteuml po e njeumljta llogjike si me lart (Fsh eumlshteuml funksioni dhe AA tregon prerjen neuml cad me emertimin AA-AArsquo) Pra seksionet e prerjeve Fsh -A Fsh -AA dhe Fsh -AAA janeuml teuml ndryshme me njeumlra tjetreumln gjeuml e cila pasqyrohet neuml cad Po meuml teuml njejteumln llogjike janeuml beumlreuml e profilet e segmenteve teuml tjera Furnizimi me ujeuml dhe ujeumlrat e ndotura
Neuml keumlteuml seksion do teuml trajtohen rekomandime teuml peumlrgjithshme neuml lidhje me nevojat peumlr rehabilitimin dhe zgjerimin e infrastruktureumls e cila siguron sheumlrbimin e furnizimit me ujeuml peumlr konsum publik dhe kanalizimet e ujrave teuml ndotura urbane
bull Infrastruktura e Furnizimit me Ujeuml
Problemet kryesore teuml sektorit lidhen me menaxhimin e sistemit teuml furnizimit ku zgjidhja e propozuar konsiston neuml instalimin e mateumlsve individualeuml peumlr ccedildo lidhje konsumatore Faktor tjeteumlr neuml peumlrmireumlsimin e sektorit eumlshteuml eleminimi i lidhjeve teuml paligjshme dhe teuml paregjistruara kombinuar kjo me njeuml politikeuml teuml forteuml dhe ndeumlrgjegjeumlsim teuml popullateumls mbi detyrimet financiare karshi ofrimit teuml keumltij sheumlrbimi
Ngritja e njeuml sistemi monitorimi ku mateumlsit gjeneraleuml instalohen nga tubacioni magjistral neuml dalje teuml rezervuareumlve dhe neuml neumlnzonat e sheumlrbimit do trsquoi ofroj ndeumlrmarjes seuml Ujeumlsjelleumls Kanalizime Kuccediloveuml mundeumlsineuml peumlr teuml kuptuar dhe gjurmuar zonat ku uji humbet apo shpeumlrdorohet
86
Theksojmeuml se masat kryesore qeuml duhet teuml ndeumlrmarreuml Bashkia Kuccediloveuml duhet teuml jeteuml sigurimi i linjeumls magjistrale e cila sjell ujin nga burimi i Bogoveumls Neuml meumlnyreuml kategorike neuml keumlteuml segment nuk duhet teuml keteuml asnjeuml lidhje sheumlrbimi peumlr klienteuml e konsumatoreuml teuml vegjeumll Teuml gjitha ndeumlrhyrjet dhe degeumlzimet duhen relatuar dhe shoqeumlruar me projektin Nga vrojtimi neuml terren dhe analizat teknike teuml teuml dheumlnave neuml tabeleumln e meumlposhtme konstatohet se NjA Kozareuml dhe Lumas kaneuml burime teuml pamjaftueshme teuml ujit peumlr konsum publik Kjo vjen si rrjedhojeuml e mungeseumls seuml infrastruktureumls e kombinuar edhe me disponueshmeumlrineuml ndaj burimeve ekzistuese Rezervuareumlt e ujit peumlr konsum publik parashtrojneuml njeuml problem teuml peumlrbashkeumlt i cili eumlshteuml mbrojtja higjeno-sanitare e tyre Konkretisht teuml gjitheuml rezervuareumlt krahas shpeumllarjes seuml rregullt 2 hereuml neuml muaj duhet trsquoi neumlnshtrohen edhe mbrojtjes higjeno -santitare teuml udheumlhequr nga Inspektoriati i Sheumlndetit Publik seumlbashku me Ndeumlrmarrjen UK Kuccediloveuml
Neuml meumlnyreuml teuml ngjashme me analizeumln e meumlsipeumlrmeme peumlr burimet e ujit teuml pijsheumlm rezulton se volumet e stokimit teuml ujit peumlr Kuccediloveumln dhe Perondineuml janeuml meumlse teuml mjaftueshme ndeumlrkoheuml qeuml problematike shfaqet situata neuml Kozareuml dhe Lumas
Sipas ldquoMaster planit kombeumltar te furnizimit me ujeuml largimit dhe trajtimit teuml ujeumlrave teuml ndoturrdquo qeuml u miratua nga Keumlshilli Kombeumltar i Ujit neuml dhjetor te vitit 2015 u beuml e mundur teuml identifikohen projekte teuml veccedilanta qeuml do trsquou duhet teuml peumlrmbushin nevojat e 12 zonave teuml keumlrkeseumls peumlr furnizim me ujeuml neuml zoneumln e planifikimit teuml Bashkiseuml seuml (zgjeruar teuml) Kuccediloveumls
Figura 8 Harta e sistemit aktual teuml furnizimit me ujeuml dhe propozimeve teuml reja Bashkia Kuccediloveuml
87
Burimi PLGPUSAID dhe ValuADD Punoi Bashkia Kuccediloveuml dhe Co-PLAN 2016
Respektivisht NjA Kozareuml dhe Lumas keumlrkojneuml prioritet edhe neuml ndeumlrhyrjet qeuml do teuml planifikohen peumlr keumlteuml sektor sepse niveli sheumlrbimit neuml keumlto dy zona eumlshteuml minimal sikurse edhe veumlmendja e kushtuar nga Masterplani eumlshteuml minimale
bull Infrastruktura e Kanalizimeve teuml Ujrave teuml Ndotura Urbane
Kuccedilova dhe fshatrat peumlrreth Perondi e Tapi kaneuml njeuml sistem kanalizimi ekzistues Fillimisht ky sistem eumlshteuml projektuar si njeuml sistem i ndareuml (grumbullimi i ujeumlrave teuml ndotura teuml ishte i veccedilanteuml nga grumbullimi i ujeumlrave te shiut) Sidoqofteuml neuml keumlteuml rrjet kanalizimesh me vone u beumlneuml shumeuml lidhje duke e transformuar keumlshtu neuml njeuml sistem teuml kombinuar
Sistemi i kanalizimeve mbulon afeumlrsisht 70 te popullsiseuml dhe ka 2 grykeumlderdhje
kryesore teuml cilat beumljneuml teuml mundur shkarkimin e ujeumlrave teuml ndotura neuml njeuml gji teuml ngushteuml (kanali kryesor prej 4 km) nga ku meuml pas keumlto ujeumlra teuml ndotura derdhen teuml pa trajtuara neuml lumin Osum Prurja e ujeumlrave teuml ndotura teuml kanalizimeve parashikohen sipas keumlrkeseumls peumlr ujeuml peumlr vitin 2030 Sasia e ujit teuml furnizuar dhe teuml peumlrdorur neuml banesa biznese industri godina publike dhe procese teuml tjera peumlrcillet tek sistemi i kanalizimeve
Pa beumlreuml njeuml inspektim CCTV23 vlereumlsimi i gjendjes aktuale teuml rrjetit ekzistues teuml kanalizimeve eumlshteuml i veumlshtireuml teuml konstatohet Duke krahasuar kushtet e sistemit ekzistues teuml kanalizimit teuml qytetit mund teuml themi se ky sistem eumlshteuml shumeuml i amortizuar Mendohet qe afeumlrsisht 50 e keumltij sistemi duhet teuml rehabilitohet Si rezultat i shpateve teuml pjerreumlta qeuml ka ky qytet neuml pjeseumln lindore problem i bllokimit nga mbetjet e ngurta eumlshteuml i pranisheumlm veteumlm ne zonat e grykeumlderdhjeve ekzistuese
88
Njeuml nga rezultatet e masave teuml propozuara eumlshteuml ulja e numrit teuml gropave septike Peumlr rrjedhojeuml kjo maseuml do teuml sjelleuml peumlrmireumlsimin e tokeumls rritjen e cileumlsiseuml se ujeumlrave neumlntokeumlsore dhe uljen e seumlmundjeve teuml shkaktuara si rezultat i mungeseumls seuml higjieneumls Peumlr meuml tepeumlr sistemi i ri i kanalizimeve do teuml parandalojeuml peumlrmbytjet neuml zonat urbane dhe do teuml peumlrmireumlsojeuml cileumlsineuml e jeteumls Bashkia Kuccediloveuml do teuml keteuml njeuml impiant teuml trajtimit teuml ujeumlrave teuml ndotura (ITUN) qeuml i sheumlrben pjeseumls meuml teuml madhe teuml popullsiseuml neuml qendreumln urbane teuml Bashkiseuml dhe zonave teuml sheumlrbyre neuml NjA Kozareuml Perondi e Lumas Neumlnvizojmeuml se Master Plani peumlr investimeve kombeumltare peumlr UK nuk ka parashikuar investime peumlr impiant trajtimi teuml ujit teuml ndotur peumlr ish-komuneumln Lumas por propozimi yneuml eumlshteuml qeuml Impianti i Trajtimit teuml Ujrave teuml Ndotura Urbane peumlr Bashkineuml Kuccediloveuml teuml projektohet peumlr teuml mbuluar edhe NjA Lumas Pozicioni gjeografik i keumltij impianti mendohet teuml jeteuml neuml Bashkineuml Ura Vajgurore midis fshatit Moraveuml dhe Ureumls Vajgurore Duke qeumlneuml se pozicionimi gjeografik bie ndesh me dy elementeuml thelbeumlsor (distanca nga zona e banuar dhe distanca nga trupi ujor natyror) nevojitet qeuml mbi keumlteuml propozim teuml hartohet njeuml plan i detajuar i veprimit ku teuml merren neuml konsiderateuml masa specifike peumlr mbrojtjen nga shkarkimet aksidentale mbi trupin ujor trajtimin e llumit aktiv si edhe peumlr zbutjen e ndotjes aromatike neuml ajeumlr duke pozicionuar impjantin neuml vareumlsi teuml treumlndafilit teuml ereumls si edhe uljen e efektit teuml ndotjes vizuale neumlpeumlrmjet krijimit teuml zoneumls buferike mbrojteumlse teuml veshur me vegjetacion teuml deumlndur e teuml larteuml
Impiantet e trajtimit i klasifikojmeuml kryesisht sipas nivelit teuml trajtimit qeuml ofron teknologjia e instaluar
Impianti i Trajtimi Primar Ndryshe i quajtur si trajtim mekanik realizon diferencimin dhe largimin e mbetjeve teuml ngurta teuml cilat pluskojneuml dhe ato teuml cilat kaneuml dekantuar neuml fund teuml pondit Kjo teknologji largon edhe llumin e formuar nga dekantimi Megjitheumlse eumlshteuml njeuml teknologji e cila bazohet neuml trajtimin mekanik shpesh peumlr teuml peumlrshpejtuar proccedilesin e sedimentimit peumlrdoren edhe kimikate Impiantet Mekanike reduktojneuml nivelin e NBO24 neuml ujrat e ndotura neuml maseumln 20-30 dhe diferencojneuml 50-60 teuml mbetjeve teuml ngurta neuml keumlto ujra Kjo teknike trajtimi neuml peumlrgjitheumlsi peumlrdoret si fazeuml fillestare e trajtimit teuml ujrave ku meuml pas mund teuml investohet peumlr rritjen e efikasitet teuml trajtimit teuml ujrave me aneuml teuml metodave meuml teuml specializuara Impianti Trajtimi Dyteumlsor (sekondar) Keumlto tipe impiantesh ofrojneuml trajtim bilogjik teuml ujrave teuml ndotura urbane Konkretisht ato arrijneuml qeuml neumlpeumlrmjet mikroorganizmave teuml konsumojineuml teuml gjitheuml leumlndeumln organike ndoteumlse teuml tretur neuml keumlto ujra Ky proccediles biologjik i shoqeumlruar edhe me pondet e dekantimit realizon largimin e meuml tepeumlr se 85 teuml mbetjeve inorganike ndeumlrkoheuml qeuml reduktimi i NBO-seuml do teuml realizohen neumlpeumlrmjet proccedileseve me llum aktiv sistemet ligatinore filtra me pikim apo teknikave meuml bashkeumlkohore teuml cilat realizojneuml shpeumlrbeumlrjen e leumlndeumls organike
Impianti Trajtimit Terciar Neuml keumlto impiante krahas peumlrfshirjes seuml dy sistemeve teuml meumlsipeumlrme kemi integrimin e proccedileseve kimike teuml specializuara dhe teuml mbyllura neuml teuml cileumln realizohet pastrimi i ujrave teuml ndotura urbane duke larguar meuml tepeumlr se 99 teuml maseumls ndoteumlse Teknologjia e peumlrdorur neuml keumlto impiante eumlshteuml mjaft e shtrenjteuml qofteuml peumlr fazeumln e instalimit edhe teuml mirmbajtjes seuml tyre sidomos impiantet teuml cilat trajtojneuml fosforin dhe azotin e tretur
Vlen teuml theksohet se peumlr dy tipet e fundit teuml impianteve kostot e ndeumlrtimit si edhe ato operimit janeuml relativisht teuml larta Ndikimi neuml zbutjen konkrete teuml kostove mund teuml adresohet tek kostot operacionale ku neuml rast se sasia e peumlrgjithshme e ujrave teuml
89
ndotura qeuml do teuml hyj neuml trajtim do teuml reduktohet rrjedhimisht ndikimi do teuml shfaqet edhe neuml koston e peumlrgjithshme teuml trajtimit
Peumlr keumlto arsye propozojmeuml qeuml sistemi i grumbullimit teuml ujrave teuml ndotura urbane medoemos teuml diferencohet nga grumbullimi i ujrave teuml larta neuml meumlnyreuml qeuml sasia totale qeuml do teuml deumlrgohet neuml impiant teuml reduktohet peumlr tu reflektuar keumlshtu edhe neuml kostot finale
Gjithashtu ky propozim ofron edhe peumlrfitime teuml tjera duke konsideruar se ujrat e larta (teuml shiut) mund teuml depozitohen dhe teuml peumlrdoren peumlr qeumlllime dyteumlsore teuml Bashkiseuml Kuccediloveuml (larje vaditje zjarrfikse etj) Propozimi konkret peumlr Bashkineuml Kuccediloveuml do teuml ishte qeuml teuml synohet ndeumlrtimi i njeuml Impianti Trajtimi Dyteumlsor pra njeuml teknologji trajtimi me llum aktiv Figura 9 Harta e sistemit aktual teuml sheumlrbimit me kanlaizime dhe propozimeve teuml reja Bashkia Kuccediloveuml
Burimi PLGPUSAID dhe ValuADD Punoi Bashkia Kuccediloveuml dhe Co-PLAN 2016
Investimet e rekomanduara neuml sistemin e kanalizimeve janeuml peumlrmbledhur ne meumlnyreuml teuml tille peumlr teuml dheumlneuml njeuml tabllo teuml ploteuml teuml neumln-programimeve teuml investimeve dhe afatet peumlrkateumlse teuml propozuara Ndriccedilimi i mjediseve publike Si synim primar i bashkiseuml eumlshteuml peumlrdorimi i teknologjive teuml reja si dhe zeumlvendeumlsimi i kokave teuml ndriccediluesve me ndriccedilues teuml peumlrshtatsheumlm peumlr teknologjineuml LED Neuml kuadeumlr teuml keumltij synimi po punohet peumlr hartimin e njeuml projekti me njeuml kompani italiane teuml ndriccedilimit LED Ky projekt synon qeuml si burim kryesor financimi teuml keteuml fonde nga BE-ja Gjithashtu synohet objektivi afatshkurteumlr qeuml i gjitheuml rrjeti rrugor i qytetit teuml Kuccediloveumls teuml jeteuml i pajisur me ndriccedilim publik neuml 100 teuml tij
90
Si objektiv afatmeseumlm synohet shtrirja dhe ofrimi i sheumlrbimit funksional teuml ndriccedilimit neuml njeumlsiteuml administrative teuml cilat kaneuml probleme teuml konsiderueshme neuml keumlteuml drejtim Ky sheumlrbim synohet teuml ofrohet fillimisht neuml fshatin Lumas i cili aktualisht nuk e ofron keumlteuml sheumlrbim si dhe synohet teuml peumlrmireumlsohet neuml fshatrat Perondi dhe Kozareuml Si objektiv afatgjateuml synohet edhe ofrimi i keumltij sheumlrbimi neuml disa fshatra kryesore qeuml janeuml Peumlllumbas Sheqeumlz Vlashuk Belesoveuml dhe Tapi
Mbetjet e ngurta Referuar Strategjiseuml Kombeumltare teuml Menaxhimit teuml Mbetjeve dhe Planit Kombeumltar teuml Menaxhimit teuml Mbetjeve miratuar me VKM-neuml nr 175 dateuml 1912011 Bashkiteuml e Beratit Kuccediloveumls dhe Ureumls-Vajgurore trajtohen si Zona 9 e mbetjeve Neuml Planin Kombeumltar Berati eumlshteuml peumlrcaktuar si zoneuml strategjike e mbetjeve25 prej nga rrjedh edhe peumlrgjegjeumlsia e detyrimi i arritjes seuml objektivave madhoreuml teuml Planit Kombeumltar si edhe i lind e drejta teuml hartojeuml planin rajonal teuml menaxhimit teuml mbetjeve26 Sheumlrbimi i Menaxhimit teuml Integruar teuml Mbetjeve neuml Bashkineuml Kuccediloveuml duhet teuml shtrijeuml infrastruktureumln e tij neuml teuml gjitheuml territorin dhe teuml niseuml me grumbullimin e diferencuar teuml mbetjeve qeuml neuml pikat e grumbullimit Propozohet qeuml teuml hartohet njeuml peumlrditeumlsim i planit lokal teuml menaxhimit teuml integruar teuml mbetjeve peumlr bashkineuml e Kuccediloveumls Parashikohet qeuml afati maksimal peumlr ndeumlrtimin e landfill-eve rajonale dhe venddepozitimeve peumlr mbetjet inerte dhe ato teuml rrezikshme (jo-urbane) teuml jeteuml fundi i vitit 2020 i cili peumlrkon edhe me afatin e vendosur peumlr mbylljen dhe rehabilitimin e teuml gjitheuml venddepozitimeve jashteuml kushteve teknike dhe ccedildo kriteri higjieno-sanitar Ndeumlrhyrje e menjeumlhershme nevojitet teuml parashikohet peumlr rehabilitimin e venddepozitimit teuml mbetjeve neuml zoneumln e ish-NB ldquoPartizanrdquo neuml Rreth Tapi Njeuml plan amp projekt i detajuar inxhinierik duhet hartuar fillimisht peumlr parandalimin e shkarkimeve teuml shllameve emetimeve teuml gazta dhe teuml veteuml mbetjeve teuml ngurta mbi trupin ujor gjateuml rehabilitimit teuml venddepozitimit Duke vlereumlsuar distancat e largeumlta qeuml kaneuml NjA-teuml Lumas amp Kozareuml me Ureumln Vajgurore ku mendohet teuml ndeumlrtohet landfilli-i rajonal propozojmeuml qeuml teuml ndeumlrtohen dy stacione transferimi teuml mbetjeve urbane Pra duhet teuml studiohet mundeumlsia peumlr teuml peumlrcaktuar njeuml zoneuml specifike peumlr secileumln NjA e cila do teuml keteuml funksionin e venddepozitimit tranzitor teuml mbetjeve peumlr keumlto NjA Neuml peumlrzgjedhje duhet pasur parasysh qeuml zona teuml keteuml impaktin meuml teuml vogeumll neuml mjedis peumlr sa i peumlrket karakteristikave gjeologjiko-hidrologjike dhe mjedisit biotik teuml asaj zone Figura 10 Harta e situateumls ekzistuese dhe propozimeve mbi menaxhimin e mbetjeve
91
Punoi Bashkia Kuccediloveuml dhe Co-PLAN 2016 Kjo zoneuml e peumlrcaktuar nuk ndodhet mbi akuiferin e Beratit por duke vlereumlsuar paraprakisht topografineuml e zoneumls nevojitet qeuml teuml projektohet njeuml sistem drenimi peumlr ujeumlrat e larta i cili duhet teuml shmangeuml shkarkimet e mundshme neuml keumlteuml landfill Pozicioni i keumlsaj fushe nuk ndodhet mbi akuiferin e lumit Osum por paraqet problem peumlr sa i peumlrket distanceumls me zoneumln meuml teuml afeumlrt teuml banuar Gjithashtu duke u pozicionuar neuml rreumlzeuml teuml kodrave prapa repartit ushtarak nevojitet njeuml sistem drenimi i cili do teuml largojeuml ujeumlrat e larta nga landfill-i propozuar Kooperimi peumlr Zhvillim nga Republika Ccedileke ka hartuar njeuml projekt teuml detajuar mbi mundeumlsineuml e rivitalizimit teuml keumlsaj zone teuml ndotur duke inkorporuar trajtimin e teuml gjitheuml ndoteumlsve teuml identifikuar neuml keumlteuml zoneuml Gjithashtu eumlshteuml menduar qeuml neuml njeuml seksion teuml keumlsaj hapeumlsire e cila do trsquoi neumlnshtrohet rehabilitimit teuml ndeumlrtohet njeuml inccedilernerator peumlr mbetjet e ngurta teuml bashkiseuml seuml Kuccediloveumls dhe jo veteumlm Kjo eumlshteuml njeuml iniciativeuml e cila bie disi ndesh me pozicionimin e zoneumls neuml raport me qytetin dhe me ndeumlrtimet pasi zonat e banuara neuml keumlteuml rast janeuml shumeuml praneuml keumltij inccedilerneratori ndaj edhe ccedildo hap i meumltejsheumlm peumlr planifikimin dhe projektimin e tij duhet teuml parashikojeuml alternativa teuml tjera lidhur me pozicionin si edhe mbi proceset teknologjike teuml djegies seuml mbetjeve dhe emetimit teuml gazrave kanceroze (dioksin amp furane) Paralelisht me masat e lartpeumlrmendura Bashkia Kuccediloveuml neuml bashkeumlpunim me organet e qeveriseuml qendrore qeuml veprojneuml neuml Berat duhet teuml peumlrcaktojeuml njeuml zoneuml specifikisht teuml dedikuar peumlr mbetjet e rrezikshme industriale dhe mbetjet inerte Propozohet qeuml njeumlsoj si me iniciativeumln e landfill-it rajonal teuml operohet edhe me vendgrumbullimin e mbetjeve inerte e teuml rrezikshme pra bashkiteuml Kuccediloveuml Ureuml Vajgurore dhe Berat teuml ndeumlrtojneuml seuml bashku infrastruktureumln e nevojshme qeuml do teuml preseuml keumlto lloj mbetjesh Njeuml mundeumlsi mbetet edhe peumlrdorimi i hapeumlsirave teuml ish-Kombinatit teuml Industriseuml seuml Tekstilit ose truallit pas serave diellore si stacion peumlr grumbullimin e keumltyre mbetjeve dhe trajtimin e tyre deri neuml asimilim Njeuml alternativeuml tjeteumlr lidhur me trajtimin e mbetjeve teuml thata teuml rrezikshme mbetet deumlrgimi i tyre neuml bashkineuml e Kuccediloveumls neumlse do teuml ndeumlrtohet incerneratori i mbetjeve
92
Nevojitet qeuml teuml gjitha pikat e paligjshme teuml depozitimit teuml mbetjeve urbane (dhe jo veteumlm) trsquou neumlnshtrohen njeuml fushate peumlr mbylljen dhe rehabilitimin e zonave qeuml ato kaneuml zeumlneuml Infrastruktura sociale Nga analiza e peumlrfshirjes sociale del si konkluzion se fshatrat Frasheumlr Luzaj Katundas Belesoveuml Meandrake dhe Langozaj nuk kaneuml ccedilerdhe dhe kopshte gjithashtu dhe zonat e fshatrave Goraj Drizeuml dhe zona e banuar neuml afeumlrsi Ktheseumls seuml Fermeumls ( hyrja e qytetit teuml Kuccediloveumls) nuk janeuml teuml mbuluara me sheumlrbim nga kopshtet dhe ccedilerdhet Rekomandohet qeuml neuml fillim keumlto struktura teuml ndeumlrtohen neuml fshatrat Frasheumlr Luzaj Belesoveuml Langozaj Drizeuml Goraj dhe neuml zones e Ktheseumls seuml Fermeumls Meuml pas mund teuml ndeumlrtohen edhe neuml fshatrat Meandakeuml dhe Katundas Keumlto institucione do teuml ndeumlrtohen neuml afeumlrsi teuml qendrave teuml keumltyre fshatrave Peumlr sa i peumlrket situateumls seuml shkollave teuml ciklit 9-vjeccedilar situata paraqitet problematike neuml zonat e fshatit Langozaj Ky fshat ndodhet neuml afeumlrsi teuml fshatit Lumas dhe nxeumlneumlsit e fshatit Langozaj do teuml akomodohen neuml shkolleumln 9-vjeccedilare teuml fshatit Lumas Neuml keumlteuml situateuml shkolla e fshatit Lumas do trsquoi neumlnshtrohet njeuml rikonstruksioni peumlr rritjen e kapaciteteve teuml saj Situata meuml problematike peumlr sa i peumlrket mbulimit me shkolla teuml mesme paraqitet neuml fshatrat Drizeuml dhe Gegeuml si dhe Sheqeumlz Vodheumlz Koriteumlz dhe Krekeumlz Neuml rastin e fshatrave Drizeuml dhe Gegeuml teuml cilat janeuml fshatra teuml meumldha nevojitet ndeumlrtimi i keumlsaj shkolle teuml mesme Ndeumlrtimi i keumlsaj shkolle mendohet teuml jeteuml neuml afeumlrsi teuml qendreumls seuml fshatit Gegeuml Neuml rastin e grupit teuml fshatrave Sheqeumlz Vodheumlz Krekeumlz dhe Koriteumlz teuml cilat ndodhen neuml njeumlsineuml administrative Lumas ato mbulohen shumeuml mireuml nga shkolla e mesme e zoneumls seuml Lapardhaseuml e cila ndodhet neuml bashkineuml e Beratit Me aneuml teuml njeuml marreumlveshjeje ndeumlrbashkiake mund teuml mundeumlsohet qeuml nxeumlneumlsit e keumltyre fshatrave teuml studiojneuml neuml keumlteuml shkolleuml teuml mesme Neuml teuml kundeumlrt nevojitet ndeumlrtimi i njeuml shkolle teuml mesme e cila mund teuml vendoset neuml fshatin Vodheumlz dhe teuml mbulojeuml me sheumlrbim gjitheuml keumlteuml zoneuml dhe meuml gjereuml Peumlr sa i peumlrket gjendjes fizike teuml keumltyre insitucioneve neuml gjendje kritike janeuml Shkolla 9- vjeccedilare neuml Bardhaj Lumas si dhe kopshti Shefqet Shuaipi neuml Lumas Keumlto godina duhet teuml keneuml ndeumlrhyrje peumlr rikonstruksionin e tyre teuml ploteuml neuml meumlnyreuml emergjente Ndeumlr shkollat e mesme kemi njeuml gjendje mesatare teuml tyre duke patur parasysh qeuml mungojneuml ambientet sportive dhe laboratoreumlt shkencoreuml Neuml keumlteuml situateuml duhet teuml ndeumlrhyhet peumlr rikonstruksionin e tyre duke shtuar keumlto ambiente ndihmeumlse qeuml janeuml mjaft teuml domosdoshme peumlr nxeumlneumlsit Situata e institucioneve teuml sheumlrbimit teuml sistemit sheumlndeteumlsor duket e keumlnaqshme pasi veteumlm neuml NjA Perondi nevojitet ndeumlrtimi i njeuml qendre sheumlndeteumlsore si pasojeuml e raportit teuml popullsiseuml me numrin e qendrave sheumlndeteumlsore Duke analizuar vendndodhjen e qendrave sheumlndeteumlsore neuml NjA Perondi kjo qendeumlr e re sheumlndeteumlsore propozohet teuml ndeumlrtohet neuml fshatin Goraj neuml afeumlrsi teuml sheshit teuml fshatit Peumlr sa i peumlrket standardeve teuml sipeumlrfaqes seuml qendrave sheumlndeteumlsore teuml peumlrcaktuara neuml VKM-neuml 671 janeuml 6 qendra sheumlndeteumlsore qeuml nuk i ploteumlsojneuml keumlto standarde (2 neuml NjA Kozareuml 3 neuml NjA Perondi dhe 1 neuml NjA Lumas) Neuml keumlto qendra sheumlndeteumlsore do teuml keteuml ndeumlrhyrje dhe rikonstruksion 323 Hapat peumlr zbatimin e PPV-seuml
Material i harteumlzuar me ngjyra qeuml tregojneuml periudha kohore + tekst shpjegues Teksti duhet teuml shpjegojeuml se ccedilfareuml nevojitet si parakusht peumlr teuml realizuar zbatimin e fazave Njeuml seksion mjaft i reumlndeumlsisheumlm i planit eumlshteuml fazimi dhe zbatueshmeumlria e tij neuml bazeuml teuml projekteve prioritare qeuml do teuml ndeumlrmarreuml Plani i Peumlrgjithsheumlm Vendor Neuml keumlteuml seksion do teuml trajtohet fazimi i zhvillimit teuml njeumlsive strukturore fazimi i rrjetit rrugor
93
teuml propozuar si dhe fazimi i projekteve madhore Metodologjia e ndjekur ka tri fazime kohore fazeumln afatshkurteumlr qeuml eumlshteuml njeuml periudheuml 3 vjeccedilare nga miratimi i planit fazeumln afatmesme qeuml eumlshteuml periudha 5 vjeccedilare nga miratimi i planit fazeumln afatgjateuml qeuml zgjat nga periudha e miratimit teuml planit deri neuml vitin 2031 kur parashikohet teuml keteuml fazeumln peumlrfundimtare teuml tij
bull Fazimi i njeumlsive strukturore
Figura 11 Fazimi i njeumlsive strukturore
Burimi Bashkia Kuccediloveuml dhe Co-PLAN 2016
Peumlr sa i peumlrket fazimit teuml njeumlsive strukturore prioritet kryesor do teuml keteuml zhvillimi i njeumlsive strukturore teuml qendreumls seuml qytetit qeuml peumlrbeumlhet nga njeumlsiteuml ku do teuml aplikohet intensifikimi zhvillimi dhe rigjenerimi peumlr sa i peumlrket banimit dhe zhvillimit teuml sheumlrbimeve dhe ku vlereumlsohet se interesi peumlr zhvillime ndeumlrtimore eumlshteuml meuml i larteuml se neuml zonat e tjera Prioritet gjithashtu do teuml keteuml zhvillimi i njeumlsive teuml rekreacionit qeuml janeuml njeumlsiteuml e ish-UPN-seuml dhe ish-TEC-it Prioritet do teuml keteuml edhe krijimi i njeumlsive ekskluzive teuml puseve teuml nafteumls si dhe i zonave industriale Keumlto njeumlsi kaneuml prioritet sepse neuml keumlto zona do teuml aplikohet ngrirja urbane dhe konservimi neuml meumlnyreuml qeuml teuml mos keteuml zhvillime ndeumlrtimore teuml reja neuml keumlto zona Prioritet teuml zhvillimit teuml njeumlsive neuml njeuml periudheuml afatshkurteumlr do teuml keneuml edhe njeumlsiteuml qendrore teuml qendrave administrative dhe teuml disa fshatrave qeuml kaneuml ndeumlrhyrje kryesore siccedil eumlshteuml ndeumlrtimi i shkollave apo dhe i qendrave sheumlndeteumlsore Gjithashtu prioritet peumlr periudheumln afatshkurteumlr do teuml keneuml edhe disa njeumlsi teuml fasheumls ekonomike teuml cilat janeuml neuml afeumlrsi teuml qytetit teuml Kuccediloveumls dhe neuml afeumlrsi teuml qytetit teuml Ureumls Vajgurore
Peumlr sa i peumlrket zhvillimit teuml njeumlsive neuml periudheumln afatmesme neuml keumlteuml grupim hyjneuml njeumlsiteuml teuml cilat ndodhen peumlrreth qendreumls seuml qytetit teuml Kuccediloveumls si dhe disa njeumlsi teuml fshatrave kryesore teuml bashkiseuml seuml Kuccediloveumls Keumlto njeumlsi kryesisht do trsquoi dedikohen banimit dhe zhvillimit teuml sheumlrbimeve Interesi peumlr zhvillim neuml keumlto njeumlsi vlereumlsohet teuml jeteuml mesatar Njeumlsiteuml strukturore qeuml do teuml zhvillohen do teuml jeneuml neuml keumlto fshatra Vlshuk Kozareuml Fshat Salceuml Kozareuml dhe Perondi neuml zoneumln e fasheumls seuml banimit Tapi- Reth Tapi neuml zoneumln e fasheumls seuml banimit si dhe Fshatrat Drizeuml Gegeuml Peumlllumbas Sheqeumlz Vodheumls Langozaj Goraj dhe Velagosht
Gjithashtu si zhvillime afatmesme do teuml klasifikohen edhe njeumlsiteuml natyrore teuml zonave ripariane teuml parkut rajonal teuml Kozareumls teuml rezervateve teuml menaxhuara teuml Belesoveumls dhe Sinecit si dhe teuml rezervuareumlve ujoreuml teuml Gegeumls Drizeumlz dhe Fier-Mimarit Keumlto njeumlsi si
94
bazeuml teuml ndeumlrhyrjeve do teuml keneuml rehabilitimin mjedisor trajtimin peizazhistik si dhe mbrojtjen nga erozioni
Peumlr sa i peumlrket ndeumlrhyrjeve neuml njeumlsiteuml e tjera ato mund teuml klasifikohen neuml grupimin e njeumlsive peumlr ndeumlrhyrje afatgjata Neuml keumlteuml grupim futen teuml gjitha njeumlsiteuml e banimit si neuml pjeseumln periferike teuml qytetit ashtu edhe neuml zonat e banimit neuml fshatra teuml ndryshme ku ndeumlrhyrjet nuk do teuml jeneuml teuml meumldha Gjithashtu neuml keumlteuml grupim futen edhe njeumlsiteuml bujqeumlsore teuml cilat si ndeumlrhyrje kaneuml konservimin dhe konsolidimin e tyre
bull Fazimi i ndeumlrhyrjeve neuml rrjetin rrugor Figura 12 Fazimi i ndeumlrhyrjeve neuml rrjetin rrugor
Burimi Bashkia Kuccediloveuml dhe Co-PLAN 2016
Peumlr sa i peumlrket rrjetit rrugor neuml periudheumln afatshkurteumlr parashikohet teuml ndeumlrhyhet neuml akset kryesore qeuml beumljneuml lidhjen e bashkiseuml Kuccediloveuml me akset nacionale kryesore Keumltu mund teuml peumlrmendim akset Kuccediloveuml- Ura Vajgurore Kuccediloveuml- Belsh Kuccediloveuml- Ceumlrrik Kuccediloveuml- Kozareuml- Fier Mimar- Fier Shegan si dhe Kuccediloveuml- Lapardha Akse teuml tjera teuml cilat parashikohet teuml ndeumlrhyhet neuml njeuml periudheuml afatshkurteumlr janeuml rrugeumlt e brendshme teuml qytetit teuml Kuccediloveumls qeuml do ti neumlnshtrohen rehabiltimit zgjerimit dhe ndeumlrtimit Si meuml teuml reumlndeumlsishmet mund teuml peumlrmendim ndeumlrtimin e zgjatimit teuml bulevardit teuml Kuccediloveumls dhe rrugeumln nga Kthesa e Fermeumls deri neuml ureumln e lumit Devoll neuml afeumlrsi teuml Kozareumls Akset e tjera teuml reumlndeumlsishme parashikohen teuml zgjerohen dhe rehabilitohen 2 rrugeuml teuml tjera teuml cilat do teuml keneuml ndeumlrhyrje neuml njeuml periudheuml afatshkurteumlr janeuml aksi Tapi- Rreth Tapi- Kuccediloveuml dhe aksi Kuccediloveuml- Perondi-Lapardha- Vodheumlz- Lumas- Peumlllumbas-Belesoveuml- Meandrake
Si akse teuml cilat do teuml keneuml ndeumlrhyrje neuml njeuml periudheuml afatmesme vlereumlsohen akset rrugore teuml cilat peumlrmireumlsojneuml aksesin e qytetit teuml Kuccediloveumls me fshatrat kryesore teuml njeumlsive administrative Neuml keumlteuml grupim futen akset Kuccediloveuml- Arreumlz Kuccediloveuml- Magjateuml-Sheqeumlz Kuccediloveuml- Velagosht Lumas- Sinec Kuccediloveuml- Drizeuml si dhe Kuccediloveuml- Gegeuml Gjithashtu si rrugeuml neuml teuml cilat do teuml keteuml ndeumlrhyrje neuml njeuml periudheuml afatmesme
95
vlereumlsohen akset turistike qeuml lidhin qytetin e Kuccediloveumls me parqet periferike rrugeumlt e brendshme dyteumlsore teuml qytetit si dhe rrugeumlt e brendshme teuml fshatrave kryesore
Si akse teuml cilat do teuml keneuml ndeumlrhyrje neuml njeuml periudheuml afatgjateuml vlereumlsohen teuml gjitha akset e tjera rrugore Neuml keumlteuml grupim kryesisht futen rrugeumlt teuml cilat peumlrmireumlsojneuml lidhjen e fshatrave me njeumlri-tjetrin njeuml pjeseuml e rrugeumlve teuml brendshme teuml fshatrave si dhe autostrada e Boshtit Qendror Jugor qeuml vlereumlsohet si njeuml projekt madhor por qeuml do teuml realizohet neuml njeuml fazeuml afatgjateuml
bull Fazimi i projekteve neuml bashkineuml e Kuccediloveumls
Tabela 12Fazimi i Projekteve Objektivat strategjikeuml programet dhe projektet e Bashkiseuml Kuccediloveuml Faza1
(0-3 vjet)
Faza2 (3-5 vjet)
Faza3 (5-15 vjet)
Objektivi strategjik 1 Zhvillim i qeumlndruesheumlm ekonomiko-social duke diversifikuar ekonomineuml urbane dhe duke specializuar ekonomineuml rurale me synim uljen e papuneumlsiseuml frenimin e largimit teuml fuqiseuml puneumltore fuqizimin e kontributit dhe konkurrueshmeumlriseuml rajonale teuml bashkiseuml Kuccediloveuml neuml sektorin industrial bujqeumlsor e turistik si dhe rritjen e cileumlsiseuml seuml jeteseumls peumlr banoreumlt
O1P1 Zhvillimi i politikave nxiteumlse dhe mbeumlshtetja infrastrukturore peumlr rikualifikimin dhe rritjen e performanceumls seuml zonave industriale teuml bashkiseuml
Pr1 Hartimi i PDV-seuml peumlr rizhvillimin industrial teuml zoneumls seuml ish-UMN-seuml
Pr2 Sigurimi i infrastruktureumls bazeuml peumlr strukturat industriale dhe magazinuese neuml hyrje teuml qytetit (ndeumlrtimi i infrastrukturave teuml nevojshme ndihmeumlse neuml afeumlrsi teuml stacioneve teuml dekantimit teuml nafteumls)
O1P2 Rritja e performanceumls seuml sektoreumlve ekonomikeuml neuml bashkineuml Kuccediloveuml zhvillimi i sektorit teuml sheumlrbimeve si dhe zhvillimi i sektoreumlve bujqeumlsoreuml e blegtoraleuml neuml zonat me karakter rural duke peumlrmireumlsuar rrjetin e shkeumlmbimeve dhe tregtiseuml seuml produkteve bujqeumlsore
Pr3 Krijimi i njeuml pike grumbullimi teuml produkteve bujqeumlsore neuml Kozareuml
Pr4 Rritja e kapaciteteve teuml tregut aktual neuml Kuccediloveuml dhe rigjenerimi i zoneumls
Pr5 Krijimi i njeuml qendre agro-industriale peumlr peumlrpunimin peumlrgatitjen e prodhimeve neuml shkalleuml rrethi si produkte bujqeumlsore dhe blegtorale neuml afeumlrsi teuml tregut aktual
Pr6 Krijimi i zoneumls ekonomike me njeumlsi tregtare dhe sheumlrbimesh peumlrgjateuml aksit rrugor Kuccediloveuml-Ura Vajgurore
Pr7 Programi peumlr mbjelljen e fidaneumlve teuml rinj teuml drureumlve frutoreuml neuml zoneumln e kodrave teuml qytetit teuml Kuccediloveumls peumlr teuml rritur prodhimin
96
bujqeumlsor
Pr8 Projekti peumlr rehabilitimin dhe pastrimin e kanaleve vaditeumlse dhe kulluese teuml pareuml dhe teuml dyteuml neuml teuml gjitheuml bashkineuml Kuccediloveuml
O1P3 Nxitja e procesit teuml zgjerimit dhe densifikimit peumlr teuml gjitheuml qendrat e njeumlsive administrative si dhe peumlr disa fshatra me potencial urbanizimi
Pr9 Krijimi i PDV-seuml peumlr polet e reja urbane neuml qytet qeuml do trsquoi neumlnshtrohen rizhvillimit dhe rehabilitimit duke siguruar parametra zhvillimi efikas
Pr10 Hartimi i PDV-seuml peumlr zonat e zgjerimit neuml fshatrat Kozareuml Qendeumlr Lumas Perondi Vodeumlz si dhe fshatra teuml tjereuml qeuml do presin zhvillim
O1P4 Peumlrmireumlsimi i klimeumls seuml biznesit teuml vogeumll neumlpeumlrmjet politikave nxiteumlse dhe sigurimit teuml infrastruktureumls seuml peumlrshtatshme mbeumlshteteumlse teuml tyre
Pr11 Mbeumlshtetja e zhvillimit teuml NVM-ve dhe bizneseve teuml vogla artizanale neuml zonat ekonomike me karakter tregtar (qendra e zona ekonomike Kuccediloveuml-UraVajgurore) neumlpeumlrmjet instrumenteve stimuluese neuml PDV
Objektivi strategjik 2 Zhvillimi i infrastruktureumls rajonale peumlr teuml peumlrmireumlsuar aksesin neuml boshtet kryesore teuml rajonit dhe neuml itineraret turistike si dhe peumlrmireumlsimi i situateumls lokale teuml leumlvizshmeumlriseuml transportit dhe sheumlrbimeve teuml lidhura me infrastruktureumln
O2P1 Konsolidimi i lidhjeve teuml bashkiseuml seuml Kuccediloveumls neuml nivel rajonal duke siguruar integrimin me rrjetet shteteumlrore rrugore
Pr1 Ndeumlrtimi i Boshtit Qendror Jugor
Pr2 Rehabilitimi dhe ndeumlrtimi i pjessheumlm i unazeumls peumlrrreth qytetit (rruga Kuccediloveuml- Perondi- Magjateuml- Dumolleuml- Goraj- Drizeuml- Gegeuml-Kuccediloveuml)
Pr3 Ndeumlrtimi i rrugeumls tangjente qeuml lidh aksin Kuccediloveuml-Ura Vajgurore nga Kthesa e Fermeumls deri tek ura e lumit Devoll neumlpeumlrmjet ish-zonave industriale
Pr4 Rehabilitimi i rrugeumls seuml Belshit si rrugeuml qeuml luan rolin e Boshtit Kombeumltar Qendror neuml njeuml periudheuml afatmesme si dhe rehabilitimi e ndeumlrtimi i pjessheumlm i rrugeumls Kuccediloveuml- Arreumlz
Pr5 Ndeumlrtimi i dy urave njeumlra mbi lumin Osum dhe tjetra mbi lumin Devoll
O2P2 Integrimi i bashkiseuml seuml Kuccediloveumls neuml teumlreumlsineuml e itinerareve teuml gjelbra rajonale neumlpeumlrmjet infrastruktureumls seuml lehteuml e turistike
97
Pr6 Krijimi i njeuml rrjeti shtigjesh teuml pajisur me siNjAlistikeumln respektive dhe sheumlrbimet ndihmeumlse me destinacion Kozareuml-Kuccediloveuml-Gramsh e meuml gjereuml
O2P3 Peumlrmireumlsimi i lidhjeve ndeumlrqyteteumlse mes qendrave teuml njeumlsive rurale me njeumlra-tjetreumln dhe me Kuccediloveumln
Pr7 Ndeumlrtimi i rrugeumlve qeuml lidhin Lumasin me qytetin e Kuccediloveumls (Kuccediloveuml- Magjateuml-Sheqeumlz-Vodheumlz-Lumas Kuccediloveuml-Goraj-Pashtraj-Bardhaj- Lumas Kuccediloveuml- Velagosht - Lumas)
Pr8 Rehabilitimi i rugeumls Kuccediloveuml- Perondi- Lapardha- Vodheumlz-Lumas- Peumlllumbas- Belesoveuml- Meandrake
Pr9 Rikonstruksioni dhe ndeumlrtimi i urave qeuml lidhin akset rrugore neuml dy aneumlt e peumlrroit teuml Lapardhiceumls (rehabilitimi i ureumls neuml afeumlrsi teuml fshatit Vodheumlz rehabilitimi i ureumls neuml afeumlrsi teuml fshatit Bardhaj ndeumlrtimi i ureumls seuml keumlmbeumlsoreumlve neuml afeumlrsi teuml fshatit Goriccedilan ndeumlrtimi i ureumls neuml afeumlrsi teuml fshatit Lumas)
Pr10 Rehabilitimi i aksit rrugor Perondi- Qoshk- Sheqeumlz- Bardhaj-Goriccedilan- Lumas- Langozaj
Pr11 Peumlrmireumlsimi i gjendjes seuml ndriccedilimit dhe siNjAlistikeumls horizontale dhe vertikale neuml teuml gjitheuml bashkineuml dhe ndeumlrtimi e pajisja me infrastruktureuml KUZ e ldquoRrugeumls seuml Drizeumlsrdquo neuml lagjen ldquo11 Janarirdquo Kuccediloveuml
Pr12 Rehabilitimi i akseve rrugore qeuml lidhin fshatrat turistike neuml NjA Perondi dhe Lumas
O2P4 Sistemimi i rrjeteve rrugore lokale peumlr teuml rritur nivelin e jetueshmeumlriseuml neuml qytet dhe zona rurale
Pr13 Rikonstruksioni i pjessheumlm i akseve rrugore ldquoToli Shukardquo ldquoKoli Hoxhollirdquo ldquoKongresi i Lushnjesrdquo ldquoKoccedilo Kolecirdquo ldquoIsmail Qemalirdquo dhe ldquoIsa Boletinirdquo shtrimi i segmenteve rrugore nga sheshi ldquo11 Janarirdquo deri teuml tunelet e UMN-seuml si dhe nga Policia deri teuml Spitali mbikqyrja e punimeve teuml rrugeumls ldquoK Laccedilka- QStafardquo (neuml proces)
Pr14 Ristrukturimi i rrugeumlve lokale teuml fshatit Magjateuml e Bardhaj i rrugeumlve neuml Kozareuml si dhe i rrugeumlve dyteumlsore neuml Lumas
Pr15 Ndeumlrtimi i korsive teuml biccedilikletave neuml qytetin e Kuccediloveumls
O2P5 Peumlrmireumlsimi i infrastruktureumls seuml furnizimit me ujeuml teuml pijsheumlm dhe kanalizimeve urbane dhe bujqeumlsore duke siguruar sheumlrbim cileumlsor peumlr teuml gjitheuml territorin e bashkiseuml
Pr16 Ndeumlrtimi i rrjetit teuml KUZ-it neuml fshatrat Drizeuml Gegeuml Kozareuml
Pr17 Pastrimi dhe rehabilitimi i kanalit kullues neuml zoneumln praneuml
98
UPN-seuml neuml seksionin Porta e Peumlrpunimit-Hipotekeuml
Pr18 Rikonstruksioni i infrastruktureumls seuml ujeumlsjelleumlsit neuml segmentin Ccediliflik-Kuccediloveuml
Pr19 Hartimi i njeuml plani afatgjateuml peumlr sigurimin e sheumlrbimit teuml ujeumlsjelleumlsit neuml fshatrat Demollareuml Luzaj Belesoveuml Mendrakeuml Sheqeumlz Krekeumlz Koriteumlz dhe Katundas Lumas dhe Peumlllumbas
Pr20 Rehabilitimi i sistemit teuml gropave septike neuml fshatrat qeuml nuk kaneuml akses neuml rrjetin e kanalizimeve
Pr21 Peumlrmireumlsimi teumlreumlsor i sistemit teuml kanalizimeve duke ndareuml ujeumlrat e bardha nga ato teuml zeza neuml qytet si dhe duke siguruar mbulim me rrjet peumlr teuml gjitheuml bashkineuml
Pr22 Ndeumlrtimi i njeuml impianti teuml trajtimit teuml ujeumlrave teuml zeza dhe ndeumlrtimi i tubacionit kryesor paralel me kanalin e Dikatreumls
O2P6Peumlrmireumlsimi i situateumls seuml leumlvizshmeumlriseuml dhe transportit publik neuml nivel bashkie
Pr23 Zhvillimi i njeuml sistemi transporti publik brenda bashkiseuml peumlr teuml siguruar aksesin e fshatrave Drizeuml Perondi e Lumas drejt Kuccediloveumls
Pr24 Sistemimi dhe zgjerimi i terminalit teuml autobuseumlve neuml qytetin e Kuccediloveumls
Pr25 Mbulimi me transport publik efikas i gjitheuml territorit teuml bashkiseuml
Objektivi strategjik 3 Menaxhim i qeumlndruesheumlm mjedisor neuml mbrojtje teuml sistemit teuml ujeumlrave sipeumlrfaqeumlsore e neumlntokeumlsore duke valorizuar tokeumln bujqeumlsore dhe elementet e forta natyrore dhe artificiale neuml funksion teuml zhvillimit teuml turizmit natyror dhe historiko-kulturor dhe integrimit me potencialet rajonale turistike
O3P1 Rehabilitimi mjedisor dhe rigjenerimi i ish-zonave industriale neuml territorin e bashkiseuml me synim kthimin e tyre neuml zona banimi dhe rekreacioni
Pr1 Rehabilitimi mjedisor dhe rizhvillimi i zoneumls seuml TEC-it si pol kulturor e rekreativ
Pr2 Rehabilitimi mjedisor dhe ristrukturimi i ish-zoneumls industriale teuml Uzineumls seuml Peumlrpunimit teuml Nafteumls peumlr teuml siguruar cileumlsi teuml mireuml jetese si dhe kthimi neuml hapeumlsireuml teuml gjelbeumlr dhe rekreative
O3P2 Menaxhimi i integruar i mbetjeve urbane duke peumlrfshireuml strategjiteuml peumlr mbledhjen e diferencuar dhe reduktimin e mbetjeve zhvendosjen dhe rregullimin e vendit teuml depozitimit ekzistues peumlr trsquou peumlrshtatur me kushte meuml sanitare si dhe mundeumlsiteuml e kryerjes seuml kompostimit teuml mbetjeve organike
99
Pr3 Hartimi i njeuml plani teuml menaxhimit teuml mbetjeve urbane neuml nivel bashkie me synim riciklimin dhe reduktimin e mbetjeve urbane si dhe blerja e automjeteve peumlr transportimin e mbetjeve urbane
Pr4 Ndeumlrtimi i njeuml landfill-i sanitar peumlr depozitimin e mbetjeve urbane
Pr5 Hartimi i njeuml strategjie dhe sigurimi i kushteve fizike peumlr kompostimin e mbetjeve organike
Pr6 Rehabilitimi mjedisor i venddepozitimit ekzistues teuml mbetjeve teuml ngurta dhe kthimi neuml hapeumlsireuml teuml gjelbeumlr me pemeuml teuml larta
O3P3 Sistemimi neuml trajteuml parku i zoneumls seuml kodrave teuml Kozareumls duke shfryteumlzuar elementet ekzistuese teuml peizazhit me funksion ldquorekreacionrdquo dhe reduktim teuml pasojave shqeteumlsuese teuml zoneumls nafteumlmbajteumlse
Pr7 Krijimi i njeuml parku rajonal neuml zoneumln nga Rezervuari i Murrizit deri neuml fshatin Vlashuk
Pr8 Krijimi i njeuml rrjeti bujtinash neuml fshatrat peumlrreth parkut rajonal qeuml teuml krijohen kapacitetet e duhura teuml hoteleriseuml neuml zoneuml
O3P5 Rehabilitimi mjedisor i zonave ripariane teuml lumenjve dhe peumlrrenjve
Pr9 Rehabilitimi mjedisor dhe kthimi neuml zoneuml rekreative teuml zonave ripariane teuml lumit Devoll dhe Osum-Seman
Pr10 Rehabilitimi mjedisor dhe marrja e masave peumlr minimizimin e erozionit teuml tokave bujqeumlsore peumlrgjateuml peumlrroit teuml Lapardhiceumls
Pr11 Realizimi i masave infrastrukturore dhe vegjetative peumlr mbrojtjen e tokave bujqeumlsore nga lumenjteuml Devoll dhe Osum
O3P6 Hartimi i njeuml plani peumlr studimin e ndotjes reale teuml tokeumls dhe teuml ujeumlrave sipeumlrfaqeumlsore dhe neumlntokeumlsore neuml zoneumln nafteumlmbajteumlse teuml Kozareumls
Pr12 Kryerja e njeuml studimi teuml integruar peumlr vlereumlsimin e ndotjes nga nafta neuml tokeuml ajeumlr ujeumlra sipeumlrfaqeumlsore dhe neumlntokeumlsore
Pr13 Marrja e masave peumlr rikuperimin e efekteve teuml deumlmtimit dhe ndotjes nga nafta peumlrmireumlsimi i kushteve fizike teuml puseve
O3P7 Reduktimi i efekteve negative teuml emetimeve teuml zoneumls industriale ekzistuese dhe zgjerimit teuml propozuar teuml saj
Pr14 Hartimi i planit teuml reduktimit teuml emetimeve teuml zoneumls seuml UMN-seuml dhe industriseuml tjeteumlr neuml hyrje teuml qytetit si dhe marrja e masave taksative peumlr zbatimin e tij
100
O3P8 Peumlrmireumlsimi i imazhit teuml qytetit si ldquoqytet i nafteumlsrdquo duke valorizuar identitetin neuml sheumlrbim teuml turizmit neumlpeumlrmjet krijimit teuml Muzeut teuml Nafteumls dhe rehabilitimit teuml lagjes historike si pjeseuml teuml ldquoqytetit-muzerdquo
Pr15 Ndeumlrtimi i njeuml objekti muzeal teuml nafteumls
Pr16 Ndeumlrtimi i njeuml muzeu teuml aeronautikeumls neuml zoneumln e fusheumls seuml aviacionit
Pr17 Hartimi i njeuml strategjie peumlr kthimin e njeuml pjese teuml blloqeve lsquo1 Majirsquo dhe lsquoLlukan Priftirsquo neuml lagje-muze peumlr qeumlllime identifikimi dhe turistike
Pr18 Zgjatimi dhe kthimi neuml rrugeuml peumlr keumlmbeumlsoreuml i bulevardit kryesor teuml qytetit
Pr19 Kthimi i puseve teuml nafteumls neuml objekte teumlrheqeumlse (lyerja vendosja e ndriccediluesve) peumlr trsquoi dheumlneuml njeuml pamje tjeteumlr qytetit
Objektivi strategjik 4 Mbeumlshtetja e komuniteteve teuml qeumlndrueshme dhe teuml sheumlndetshme me cileumlsi jetese teuml peumlrmireumlsuar mundeumlsi meuml teuml mira zhvillimi neuml arsim dhe puneumlsim si dhe nivel meuml teuml larteuml aksesi neuml aspektin social-kulturor
O4P1 Rikonstruksioni i objekteve arsimore sheumlndeteumlsore dhe me funksione publike me probleme fizike si dhe peumlrshtatja e mjediseve peumlr teuml ploteumlsuar keumlrkesat kapacitetet dhe standardet
Pr1 Rikonstruksioni i shkollave 9-vjeccedilare neuml Rreth Tapi Vodeumlz Perondi Bardhaj Lumas ldquo18 Tetorirdquo Kuccediloveuml si dhe i shkolleumls seuml mesme neuml Perondi i oborrit teuml shkollave-kopshteve dhe ambienteve ndihmeumlse teuml tyre (njeuml ndeumlr keumlto institucione 9- vjeccedilare ldquoGaqi Karakashirdquo)
Pr2 Peumlrmireumlsimi i kushteve laboratorike dhe sportive teuml objekteve arsimore 9-vjeccedilare dhe teuml mesme neuml bashki
Pr3 Ndeumlrtimi i kopshteve neuml fshatrat Frasheumlr Luzaj Katundas dhe Belesoveuml si dhe rikonstruksioni i kopshtit neuml fshatin Lumas
Pr4 Ndeumlrtimi i njeuml shkolle teuml mesme neuml fshtin Gegeuml dhe i njeuml qendre sheumlndeteumlsore neuml fshatin Goraj
Pr5 Rikonstruksion zyrash dhe mbikqyrje punimesh peumlr to kolaudim punimesh ndeumlrtim ambulance Lumas kolaudim mbikqyrje rikonstruksion shkolle Lumas kolaudim punimesh Sheqeumlz-Vodheumlz-Koriteumlz- Lumas
Pr6 Kolaudim mbikqyrje punimesh i rikonstruksionit teuml banesave rome Lumas
O4P2 Rikonstruksioni dhe rehabilitimi i shesheve kryesore neuml qytet
101
dhe neuml qendrat e njeumlsive rurale
Pr7 Rikonstruksioni i sheshit teuml pazarit neuml Kuccediloveuml
Pr8 Rikonstruksioni i shesheve teuml brendshme teuml blloqeve 5-kateumlshe teuml banimit neuml lagjen ldquo1 Majirdquo dhe i shesheve teuml qendrave teuml njeumlsive administrative teuml Lumasit Perondiseuml dhe Kozareumls
O4P3 Krijimi i mundeumlsive teuml strehimit teuml peumlrballuesheumlm peumlr popullsineuml aktuale dhe strehimit social peumlr popullsineuml e regjistruar si teuml pastreheuml duke ndjekur politika koherente strehimi stimuj tatimoreuml dhe qira teuml lehteumlsuar
Pr9 Ndeumlrtimi i njeuml objekti teuml strehimit social peumlr popullsineuml e pastreheuml ose neuml nevojeuml strehimi
Pr10 Hartimi i njeuml plani peumlr regjistrimin e teuml gjitheuml familjeve teuml pastreha neuml bashki
Pr11 Integrimi i politikave teuml strehimit neuml instrumentet e planifikimit si bonus intensiteti apo kushteumlzime teuml tjera peumlr zhvilluesit e PDV-seuml
O4P4 Zhvillimi social-kulturor dhe sportiv i popullsiseuml duke rehabilituar infrastruktureumln ekzistuese dhe duke shtuar objekte sociale e kulturore neuml sheumlrbim teuml nevojave teuml komunitetit
Pr12 Ndeumlrtimi i njeuml Qendre Artistike e Kulturore peumlr sheumlrbime ndaj teuml rinjve
Pr13 Rikonstruksioni i stadiumit teuml Kuccediloveumls dhe krijimi i njeuml poli teuml reumlndeumlsisheumlm sportiv e rekreativ neuml zoneumln e stadiumit
O4P5 Zhvillimi i qeumlndruesheumlm i hapeumlsirave teuml lira neuml Kuccediloveuml gjelbeumlrimit dhe hapeumlsirave me karakter teuml veccedilanteuml peumlr trsquoi sheumlrbyer funksionit mjedisor dhe estetik peumlr qytetin
Pr14 Rikonstruksioni i pikeumls turistike teuml qendreumls Kuccediloveuml
Pr15 Zgjerimi i zoneumls seuml varrezave teuml qytetit Kuccediloveuml
Pr16 Krijimi i parqeve teuml vogla urbane neuml zona natyrore periferike teuml qytetit (krijimi i parkut neuml meandrimin e lumit Devoll neuml afeumlrsi te venddepozitimit ekzistues teuml mbetjeve teuml ngurta teuml qytetit)
Pr17 Ndeumlrtimi i njeuml itinerari peumlr biccedilikleta dhe keumlmbeumlsoreuml me hapeumlsira te gjelbra peumlrgjateuml kanalit vaditeumls qeuml kalon neuml qytet
Pr18 Programi peumlr mbjelljen e pemeumlve dekorative neuml rrugeumlt kryesore teuml qytetit teuml Kuccediloveumls
O4P6 Hartimi i njeuml strategjie teuml peumlrfshirjes neuml arsim profesional teuml popullsiseuml vendase neuml ndihmeuml teuml puneumlsimit neuml sektoreuml teuml industriseuml
102
seuml lehteuml artizanatit etj
Pr19 Ngritja e njeuml shkolle profesionale rajonale peumlr nafteumln
Pr20 Kryerja e marreumlveshjeve me operatoreuml artizanaleuml dhe sheumlrbimesh peumlr zhvillimin e trajnimeve neuml sektoreuml specifikeuml ndihmeumls peumlr ekonomineuml lokale
O4P7 Programi peumlr marrjen e masave teuml ploteumlsimit me bazeuml materiale neuml institucionet qeuml ofrojneuml sheumlrbimet sociale
Pr21 Pajisja me soba peumlr ngrohje me dru neuml institucionet e arsimit (shkolla kopshte ccedilerdhe)
Pr22 Blerje librash peumlr qendreumln rinore dhe bibliotekeumln
103
4 Analiza mjedisore e territorit teuml Bashkiseuml Kuccediloveuml 41 Analizeuml e peumlrgjithshme e territoit
411 Kushtet gjeomorfologjike teuml territorit
bull Pozicioni gjeografik Bashkia Kuccediloveuml eumlshteuml pjeseuml e qarkut teuml Beratit dhe shtrihet neuml pjeseumln lindore teuml Ulteumlsireumls Pereumlndimore e kufizuar neuml veri dhe veripereumlndim nga zona e Suloveumls dhe lumi Devoll e neuml jug e jugpereumlndim nga rrjedha e poshtme e lumit Osum Me njeuml sipeumlrfaqe prej 16022 km2 territori i Kuccediloveumls seuml sotme e tejkalon ateuml teuml rrethit teuml Kuccediloveumls duke peumlrfshireuml neumln juridiksionin e saj edhe njeumlsineuml administrative Lumas krahas njeumlsive Kuccediloveuml (qendeumlr) Perondi e Kozareuml Nga pikeumlpamja administrative Kuccedilova kufizohet me bashkiteuml e Lushnjeumls Belshit Ceumlrrikut Gramshit Beratit dhe Ureumls Vajgurore Bashkia e Kuccediloveumls nga pikeumlpamja e lidhshmeumlriseuml kombeumltare ndodhet ndeumlrmjet Lushnjeumls dhe Beratit teuml cilat lidhen ndeumlrmjet tyre me rrugeumln shteteumlrore SH 72 Kuccedilova krijon njeuml lidhje teumlrthore me keumlteuml rrugeuml kombeumltare neumlpeumlrmjet rrugeumls SH 91 dhe komunikon drejtpeumlrdrejt me Ureumln Vajgurore neuml pjeseumln hyreumlse teuml saj Ndeumlrkaq rrugeuml teuml tjera teuml karakterit lokal e lidhin me Lushnjeumln neumlpeumlrmjet Fier Sheganit si dhe me Grekanin neumlpeumlrmjet Gegeumls Frasheumlrit etj Shtigjet dhe rrugeumlt treteumlsore ploteumlsojneuml lidhshmeumlrineuml rajonale nga Lumasi neuml Gramsh neuml Gostimeuml nga Kozarja neuml Grekan nga Vodeumlza neuml Berat etj Distancat 27 nga qyteti i Kuccediloveumls neuml disa qendra teuml reumlndeumlsishme janeuml si meuml poshteuml
bull 16 km nga qyteti i Beratit bull 95 km nga Elbasani bull 30 km nga LushNjA bull 42 km nga Fieri bull 75 km nga porti i Vloreumls bull 813 km nga porti i Durreumlsit bull 86 km nga Tirana bull 104 km nga aeroporti i Rinasit
Figura 13 Pozicioni gjeografik i Bashkiseuml Kuccediloveuml
104
Burimi Bashkia Kuccediloveuml dhe Co-PLAN 2016
bull Topografia28
Nga ana e relievit Shqipeumlria ndahet neuml disa rajone dhe Bashkia e Kuccediloveumls eumlshteuml pjeseuml e Ulteumlsireumls Pereumlndimore neuml njeumlsineuml kodrinore Terreni eumlshteuml neuml formeuml vargjesh kodrinore me larteumlsi jo shumeuml teuml larta Neuml peumlrgjitheumlsi ky terren peumlrbeumlhet nga shkeumlmbinj teuml dobeumlt teuml paqeumlndruesheumlm ndaj rreumlshqitjeve Larteumlsiteuml meuml teuml meumldha neuml bashkineuml e Kuccediloveumls janeuml neuml zoneumln lindore dhe qendrore Kodrat krijojneuml vargje dhe ndeumlrmjet keumltyre vargjeve kemi disa lugina ku kalojneuml lumi Devoll dhe peumlrrenj teuml tjereuml Alternimi ndeumlrmjet kreshtave dhe luginave krijon variacion neuml terren dhe larteumlsiteuml shkojneuml duke u rritur nga verilindja neuml juglindje Pjerreumlsia e terrenit eumlshteuml meuml e theksuar neuml zoneumln kodrinore e cila varion nga 25- 100 Gjithsesi pjesa meuml e madhe e terrenit kodrinor varion nga 25- 42 Pjesa fushore e bashkiseuml varion nga 0-98 ndeumlrsa pjesa parakodrinore eumlshteuml me pjerreumlsi 99- 25 Meuml konkretisht morfologjikisht rajoni i Kuccediloveumls peumlrbeumlhet kryesisht nga terrene kodrinore dhe fushore (Figura 14)29 Njeumlsia morfologjike fushore zeuml njeuml pjeseuml teuml kufizuar teuml territorit dhe shtrihet kryesisht gjateuml lugineumls seuml lumenjve Devoll neuml veri dhe Osum neuml jug si dhe luginave teuml peumlrrenjeumlve teuml veccedilanteuml si Lumi i Lapardhaseuml qeuml rrjedhin nga kodrat drejt lumenjve neumlpeumlrmjet sistemit teuml veprave hidroteknike
Neumlnnjeumlsia fushore neuml keumlteuml qark eumlshteuml e tipit paramalore me origjineuml aluviale Fushat janeuml nga teuml sheshta deri me pjerreumlsi 30 Kuotat e tyre jane teuml ndryshme nga 70-80 m mbi nivelin e detit (zona ku bashkohen lumenjteuml Osum e Devoll) Keumlto fusha peumlrshkohen nga njeuml rrjet i dendur kanalesh kulluese e vaditeumlse si dhe nga peumlrrenj fushoreuml teuml cileumlt derdhen neuml shtreteumlrit e lumenjve Drejtimi i rrjedhjes seuml lumit Devoll eumlshteuml lindje-pereumlndim neuml pjeseumln para se teuml bashkohet me lumin Osum Teuml dy lumenjteuml Devoll dhe Osum gjateuml shirave teuml rreumlmbyesheumlm (plotave) dalin nga shtreteumlrit e tyre duke peumlrmbytur tokat bujqeumlsore peumlrreth Lugina e lumit Devoll dallohet peumlr shpate shumeuml teuml vogla ose teuml uleumlta duke favorizuar peumlrmbytjen Depozitimet aluviale peumlrfaqeumlsohen kryesisht nga suargjila bezheuml neuml kafe e gri teuml erreumlt me lageumlshti plastike deri pak teuml ngjeshura Neuml rajonet praneuml shtreteumlrve teuml rrjedhjeve ujore shpesh
105
peumlrfaqeumlsohen nga sureumlra reumlra deri zhavorre kokrrizeuml meseumlm me fraksione e breza reumlrash teuml imta dhe suargjila teuml ngopura me ujeuml e mesatarisht teuml ngjeshura
Njeumlsia morfologjike kodrinore zhvillohet neuml pjeseumln meuml teuml madhe teuml territorit teuml Qarkut Berat Neuml Kuccediloveuml shtrihet kryesisht neuml NjA-neuml Lumas Kodrat kaneuml kuota nga 100 mbi nivelin e detit deri neuml 700 m Neuml varteumlsi teuml strukturave gjeologjike ku ato gjenden shfaqen edhe forma relievi tipike si psh relievet kodrinore teuml strukturave monoklinale dhe relievet kodrinore teuml strukturave teuml rrudhosura teuml cilat janeuml dominuese Rajon ku shfaqen format morfologjike teuml strukturave monoklinale jo shumeuml teuml dallueshme eumlshteuml brezi i kodrave nga Kuccedili-Cukala-Allambras e meuml neuml jug30 Figura 14 Relievi neuml Bashkineuml e Kuccediloveumls
Burimi SHGJSH dhe Bashkia Kuccediloveuml Punoi Co-PLAN 2016
bull KlimaKlima neuml keumlteuml bashki sipas klasifikimit Koumlppen-Geiger31 i peumlrket Csa32-seuml dhe njihet neuml peumlrgjitheumlsi me termin klimeuml mesdhetare Tiparet karakteristike teuml keumlsaj klime janeuml dimeumlr i buteuml me reshje dhe vereuml e ngrohteuml e thateuml Bashkia e Kuccediloveumls ka rreth 2500-2700 oreuml neuml vit me diell dhe neuml peumlrgjitheumlsi nuk ka ereumlra me shpejteumlsi teuml madhe Treguesit klimatikeuml teuml qytetit pasqyrohen vazhdimisht nga stacioni meteorologjik i qytetit i krijuar neuml vitin 1936 dhe eumlshteuml njeuml nga meuml teuml vjetrit neuml vend Temperatura mesatare vjetore eumlshteuml rreth 167ordmC Temperatura maksimale vjetore gjateuml diteumls eumlshteuml rreth 292ordmC ndeumlrsa ajo minimale eumlshteuml 41ordmC Zona e Kuccediloveumls eumlshteuml njeuml nga zonat meuml teuml nxehta teuml vendit ku temperatura e diteumlve teuml nxehta mund teuml arrijeuml edhe 42-45ordmC ndeumlrsa ajo e diteumlve teuml ftohta teuml dimrit mund teuml shkojeuml rreth -7ordmC Territori i bashkiseuml ka ereumlra me shpejteumlsi rreth 15 ms dhe veteumlm neuml pjeseumln pereumlndimore ka ereumlra qeuml shkojneuml nga 16 ms deri neuml 20 ms Gjithashtu Bashkia e Kuccediloveumls ka rreth 2500- 2700 oreuml neuml vit me diell Reshjet mesatare neuml vit neuml keumlteuml bashki variojneuml nga 750 mm deri neuml 1250 mm Qyteti i Kuccediloveumls ka arritur shifreumln rekord neuml Shqipeumlri peumlr temperatureumln meuml teuml larteuml teuml regjistruar 444ordmC neuml korrik teuml vitit 1986 Figura 15 Harta klimatike
106
BuBurimi Geo Consulting Peumlrgatiti Co-PLAN 2016
bull Hidrografia
Bashkia Kuccediloveuml beumln pjeseuml neuml pellgun ujeumlmbledheumls teuml lumit Seman Kjo bashki ka njeuml rrjet hidrografik teuml pasur pasi neuml territorin e saj kalon lumi Devoll Neuml kufirin e bashkiseuml seuml Kuccediloveumls me bashkineuml e Ureumls Vajgurore ndodhet edhe vendbashkimi e lumenjve Osum dhe Devoll teuml cileumlt krijojneuml lumin Seman i cili vazhdon peumlrgjateuml kufirit bashkiak Gjithashtu neuml territorin e bashkiseuml kemi edhe shumeuml peumlrrenj dhe disa rezervate ujore
bull Ujeumlrat neumlntokeumlsore (akuifereumlt)
Sipas harteumls hidrogjeologjike teuml qarkut teuml Beratit33 pjesa meuml e madhe e bashkiseuml Kuccediloveuml peumlrbeumlhet nga jo akuifere 34 shkeumlmbinj teuml cileumlt janeuml pa porozitetin e mjaftuesheumlm ndeumlrkokrrizor ose ccedilarje Neuml peumlrgjitheumlsi tek keumlto shkeumlmbinj mungojneuml burimet ujore peumlr furnizim lokal me ujeuml teuml pijsheumlm Zona jo akuifere e bashkiseuml peumlrbeumlhet kryesisht nga shkeumlmbinj kompakt sedimentar dhe shkeumlmbinj magmatik dhe metamorfik Tek shkeumlmbinjteuml sedimentareuml hasim me shumiceuml llojin flish meuml pak llojin alevrolit dhe argjilor dhe rralleuml ateuml ranor ndeumlrsa tek shkeumlmbinjteuml magmatikeuml kemi llojin e vullkaniteve
Zona e Lumit Devoll NJA Kuccediloveuml dhe NJA Perondi janeuml neuml peumlrgjitheumlsi zona akuifere me porozitet ndeumlrkokrrizor dhe ujeumlpeumlrcjellshmeumlri mesatare- teuml uleumlt 102-10-1 Lidhja hidraulike e ujeumlrave neumlntokeumlsore dhe sipeumlrfaqeumlsore eumlshteuml e mireuml Rezervat e shfryteumlzueshme neuml keumlto akuifere janeuml teuml pakta Ato sheumlrbejneuml peumlr furnizimin e komuniteteve teuml vogla me ujeuml teuml pijsheumlm Shfryteumlzimi realizohet me aneuml teuml shpimeve por edhe burimeve Neuml peumlrgjitheumlsi vetiteuml fiziko-kimike teuml ujeumlrave teuml tyre janeuml teuml mira teuml eumlmbeumll e me forteumlsi teuml uleumlt Shkeumlmbinjteuml neuml keumlteuml zoneuml i peumlrkasin llojit teuml shkeumlmbinjve
107
teuml shkrifeumlt sedimenteve llojit teuml reumlrave zhavorreve dhe argjilave Shpimet neuml keumlteuml zoneuml janeuml me presion
Peumlr nga sipeumlrfaqja vendin e treteuml e zeumlneuml akuiferet me porozitet poro-ccedilarje dhe ujeumlpeumlrcjellshmeumlri teuml uleumlt- shumeuml teuml uleumlt Keumlto toka peumlrbeumlhen nga shkeumlmbinj kompakt sedimentareuml teuml llojit teuml argjileumls ranoreuml dhe konglomerate Keumlto zona ndodhen neuml Fier-Mimari dhe neuml Drizeuml
Seuml fundmi kemi edhe akuifere me porozitet poro-ccedilarje dhe ujeumlpeumlrcjellshmeumlri mesatare- e uleumlt Tipi i shkeumlmbinjve eumlshteuml alevrolit dhe argjiloreuml e i rralleuml ranoreuml Rezervat e shfryteumlzueshme neuml keumlto akuifere beumlhen neumlpeumlrmjet burimeve dhe shpimeve Akuiferet janeuml me presion dhe neuml disa zona kaneuml karakter artezian Peumlrdoren peumlr furnizim me ujeuml teuml pijsheumlm teuml komuniteteve teuml vogla Ujeumlrat janeuml teuml eumlmbla me forteumlsi mesatare deri teuml madhe
Figura 16 Analiza e mbivendosjes seuml hidrogjeologjiseuml dhe hidrografiseuml
Burimi SHGJSH Peumlrpunoi Co-PLAN 2016
bull Analiza e burimeve natyrore Gjeomonumentet janeuml zona natyrore qeuml paraqesin interes teuml veccedilanteuml peumlrsa i peumlrket meumlnyreumls si janeuml krijuar rralleumlsiseuml vlerave historiko- kulturore ose funksionit teuml tyre si pika interesi Peumlr nga reumlndeumlsia gjeomonumentet ndahen neuml35
- Gjeomonumente me vlera ndeumlrkombeumltare
- Gjeomonumente me vlera kombeumltare - Gjeomonumente me vlera rajonale
Neuml territorin e bashkiseuml kemi njeuml gjeomonument me vlera ndeumlrkombeumltare dhe ai eumlshteuml vendburimi i nafteumls Vendburimi i Nafteumls Kuccediloveuml (VII-4) peumlrbeumln njeuml gjeomonument
108
historik dhe eumlshteuml zbuluar qysh neuml vitin 1930 Ai ndodhet neuml 84 ranoreumlt e depozitimeve neogjenike teuml tortonian-miocenit teuml sipeumlrm teuml vendosura transgresivisht mbi antiklinalin karbonatik teuml eroduar teuml Kuccediloveumls Shtratimet janeuml teuml tipit litologo-stratigrafik Vendburimi eumlshteuml meuml i vjetri i nafteumls neuml Shqipeumlri36
bull Elementeumlt e forteuml neuml territor Territori peumlrbeumlhet nga shumeuml element teuml ndrysheumlm teuml cileumlt ushtrojneuml ndikim tek njeumlri-tjetri Pjeseumlt apo elementet teuml cilat ndikojneuml meuml shumeuml apo kaneuml veccedilori meuml spikateumlse mund teuml konsiderohen si elemente teuml forteuml neuml territor Keumlto elemente mund teuml ndikojneuml neuml formimin dhe zhvillimin e meumltejsheumlm teuml vendbanimeve Ato mund teuml shfaqen neuml forma apo situata qeuml favorizojneuml por edhe kushteumlzojneuml zhvillimin duke realizuar keumlshtu ndikimin e tyre neuml territor Shtrirja e tyre fizike dhe ndikimi i tyre neuml territor mund teuml jeteuml pikeumlsor qendror por edhe sipeumlrfaqeumlsor neuml formeumln e fashave teuml ndikimit Elemente teuml tilla mund teuml jeneuml natyrore por edhe teuml krijuara artificialisht nga njeriu Bashka e Kuccediloveumls ka njeuml seumlreuml pikash qeuml janeuml teuml forta teuml cilat kaneuml teuml beumljneuml me topografineuml dhe pasuriteuml e shumta ujore Ato janeuml
a Relievi kodrinor qeuml arrin larteumlsiteuml meuml teuml meumldha me Majeumln e Gorrezit me 445 m Terreni kodrinor paraqitet me variacion me kreshta dhe lugina ku kalojneuml edhe lumenj e peumlrrenj Pamja e kodrave mbizoteumlron neuml silueteumln e keumlsaj bashkie
b Pasuria ujore Lumi Devoll dhe pjesa tjeteumlr e sipeumlrfaqes ujore neuml keumlteuml bashki paraqesin interes peumlr meumlnyreumln si kaneuml ndikuar neuml zhvillimin e territorit dhe aktiviteteve teuml ndryshme por edhe peumlr potencialin qeuml paraqesin neuml teuml ardhmen Gjithashtu peumlr trsquou peumlrmendur neuml pasuriteuml ujore eumlshteuml edhe lumi Osum i cili kalon peumlrgjateuml kufirit teuml bashkiseuml Neuml afeumlrsi teuml bashkimit teuml dy lumenjve Devoll e Osum teuml cileumlt krijojneuml lumin Seman kemi edhe rezervuarin e Thaneumls i cili pavareumlsisht se nuk eumlshteuml brenda kufijve administrativeuml teuml bashkiseuml peumlrbeumln njeuml element me reumlndeumlsi neuml territor
c Kanionet e Sinecit Keumlto kanione ndodhen jashteuml kufirit administrativ neuml afeumlrsi teuml fshatit Lumas Ky kanion paraqet njeuml interes teuml madh si destinacion i veccedilanteuml peumlr vizitoreuml teuml ndrysheumlm Po neuml keumlteuml kanion ndodhet edhe njeuml shpelleuml interesante peumlr speleologeumlt Geumlrryerjet kaneuml krijuar forma nga meuml teuml ccediluditshmet me njeuml bukuri teuml rralleuml
d Monumentet natyrore Vendburimi i nafteumls eumlahteuml njeuml monument natyror i cili ka ndikuar neuml zhvillimin e bashkiseuml Prania e tij ka mundeumlsuar zhvillimin e njeuml industrie peumlr njeuml koheuml mjaft teuml gjateuml Ndeumlrtimi i uzineumls seuml peumlrpunimit teuml nafteumls dekada meuml pareuml neuml Kuccediloveuml neuml njeuml nga zonat meuml teuml pasura nafteumlmbajteumlse beumlri qeuml neuml teuml teuml puneumlsohen 560 puneumltoreuml dhe specialisteuml Njeumlkoheumlsisht neumlnproduktet nga peumlrpunimi i nafteumls si vajguri nafta vajrat speciale bitumi etj ishin burim i reumlndeumlsisheumlm peumlr ploteumlsimin e nevojave neuml vend dhe sigurimin e teuml ardhurave peumlr ekonomineuml e vendit Madje peumlr kontrollin e keumltyre neumlnprodukteve u ndeumlrtua dhe laboratori me parametra bashkeumlkohore i cili sheumlrbente peumlr teuml kryer teuml gjitha analizat e neuml veccedilanti teuml vajgurit qeuml peumlrdorej peumlr avioneumlt luftarakeuml Specialisteumlt shprehen se kjo ishte njeuml nga uzinat meuml moderne jo veteumlm neuml vend por edhe neuml Ballkan Pas vitit 1990 filloi ndeumlrprerja e prodhimit dhe shkurtimi i fuqiseuml puneumltore Neuml trazirat e vitit 1997 filluan shkateumlrrimet dhe grabitjet e pasuriseuml seuml saj U arrit deri atje sa teuml shembeshin muret e objekteve dhe teuml merreshin tullat
109
Megjithateuml nga ana tjeteumlr kjo pikeuml e forteuml ka ndikuar edhe negativisht neuml territor duke shkaktuar ndotje
Elementet artificiale janeuml po aq teuml reumlndeumlsishme neuml meumlnyreumln e ndikimit neuml territor sa edhe elementet natyrore Ato janeuml krijuar nga veprimtaria njereumlzore dhe mbartin edhe pjeseumln e identitetit kulturor dhe historik teuml zoneumls Ndeumlr to peumlrmendim - Aeroportin Reparti Ushtarak 373362 Kuccediloveuml mbante emrin Reparti ldquo23 Pezardquo
Ai u krijua si formacion i pareuml i madh luftarak i Forcave Ajrore peumlr mbrojtjen e hapeumlsireumls ajrore teuml Republikeumls seuml Shqipeumlriseuml Beumlrthama e pareuml e keumltij regjimenti u krijua me vendim teuml posaccedileumlm ku u moreumln masa peumlr peumlrgatitjen e efektivit pilot e teknik peumlr teknikeumln e re reaktive me teuml cileumln do teuml pajisej reparti Krahas keumltyre u moreumln masa peumlr peumlrgatitjen e ambienteve peumlr pritjen e efektivit dhe teknikeumls Pas peumlrfundimit teuml peumlrgatitjes seuml efektivit pilot e inxhiniero-teknik regjimenti mori formeumln e ploteuml i gatsheumlm peumlr kryerjen e detyrave 15 maj 1955 eumlshteuml dita e krijimit teuml regjimentit
- Monumentet e kultureumls Kisha e Sheumln Kollit neuml Perondi Ndeumlrtimi i takon shek X dhe eumlshteuml njeuml shprehje tipike e arkitektureumls bizantine teuml veprave teuml kultit ku neuml muratureuml kombinohet guri me terrakoteumln dhe ku volumet modeste kompensohen me pasurineuml e elementeve arkitekturore Pikeumlrisht neuml skajin e kundeumlrt neuml veri-pereumlndim teuml qytetit por keumlteuml radheuml diccedilka meuml larg se kisha e pareuml pra rreth 6 km neuml vendin e quajtur Salc-Kozareuml ndodhet njeuml kisheuml tjeteumlr e denjeuml peumlr teuml qeneuml objekt admirimi peumlr vizitoreumlt I takon njeuml kohe meuml teuml vonshme por eumlshteuml gjithashtu njeuml shembull i shkeumllqyer i arkitektureumls seuml shek XVII i kisheumls me hajat teuml jashteumlm dhe me njeuml navateuml teuml bollshme neuml krye teuml seuml cileumls eumlshteuml edhe ikonostasi prej druri vepeumlr e shquar e mjeshteumlrve shqiptareuml teuml koheumls
- Zona ekonomike Serat- Njeumlsiteuml administrative Kozareuml e Perondi dallohen peumlr tokeumln bujqeumlsore teuml bonitetit teuml larteuml dhe kultivimin e dritheumlrave e perimeve dhe njeumlsia Lumas ka njeuml potencial teuml theksuar frutikulture dhe blegtoral Kjo larmi veprimtarish ekonomike eumlshteuml pika e forteuml dhe njeumlkoheumlsisht sfida meuml e madhe me teuml cileumln peumlrballet Bashkia Kuccediloveuml pas reformeumls administrativo-territoriale
Figura 17 Elementet e forteuml neuml territor
Burimi Bashkia Kuccediloveuml dhe Co-PLAN 2016
412 Rreziku gjeologjik
bull Analiza gjeologo-inxhinierike
110
Bashkia e Kuccediloveumls beumln pjeseuml neuml pjeseumln e dy Albanideve38 teuml Jashtme Pereumlndimore neuml ldquoSrdquo (Zona Sazani) Adriatike Jugore dhe neuml ldquoJrdquo (Zona Jonike) - peumlrkateumlsisht J3 (neumlnzona Berati)39 Bazuar neuml harteumln gjeologo-inxhinierike peumlr qarkun e Beratit teuml SHGJSH-seuml shkeumlmbinjteuml neuml bashkineuml e Kuccediloveumls peumlrbeumlhen nga tri lloje Peumlrqindja meuml e larteuml i peumlrket llojit teuml shkeumlmbinjve mesatareuml teuml cileumlt gjenden neuml pjeseumln pereumlndimore teuml bashkiseuml Keumlta shkeumlmbinj klasifikohen neuml
bull Flishe ritmike shtreseuml e holleuml argjilo-alevrolito-ranore bull Evaporite bull Mollasa argjilore bull Mollasa ranoro-konglomeratike
Mollasat argjilore dhe flisheteuml ritmike shtreseuml e holleuml argjilo-alevrolito-ranore peumlrbeumljneuml peumlrqindjen meuml teuml madhe teuml keumltyre shkeumlmbinjve Pjesa jugore dhe pjeseumlrisht qendrore (zona e qytetit teuml Kuccediloveumls dhe NJA Perondi) peumlrbeumlhen nga zhavorret e poplat me origjineuml deluviale dhe proluviale me trasheumlsi gt200 mm
Zona e bashkiseuml qeuml peumlrshkohet nga lumi Devoll ka peumlrbeumlrje shkeumlmbore teuml tipit subargjilor teuml vendosur mbi zhavorret
bull Zonimi gjeoteknik i Shqipeumlriseuml Neuml vareumlsi teuml relievit territori neuml vendin toneuml dallohet peumlr nivele teuml ndryshme qeumlndrueshmeumlrie Peumlrveccedil njeuml sipeumlrfaqeje qeuml zeuml rreth 10 teuml territorit kombeumltar qeuml eumlshteuml e qeumlndrueshme pjesa tjeteumlr e tokeumls eumlshteuml e paqeumlndrueshme Kjo e fundit shprehet neumlpeumlrmjet formave teuml ndryshme qeuml SHGJSH-ja i ka klasifikuar si meuml poshteuml40
- Reumlnie shkeumlmbinjsh (kryesisht neuml zona malore (neuml Alpe) dhe shpate geumllqerore teuml zbuluara
- Shembje (kryesisht neuml zonat malore) - Rreumlshqitje me rrokullisje (neuml shpatet e shkeumlmbinjeumlve rreshporeuml ose molaseumls
deltinore dhe shpatet prej konglomerati me pjerreumlsi gt 45˚dhe shpateve me drejtim teuml kundeumlrt)
- Rreumlshqitje me zhvendosje (prek shkeumlmbinjteuml e forteuml geumllqeroreuml ose shtresa rreshpore)
- Rrjedhje sidomos ato sipeumlrfaqeumlsore neuml trajteumln e lahareumlve (neuml zonat malore teuml Shqipeumlriseuml me reshje vjetore 200 mm luginat me peumlrrenj me pjerreumlsi teuml madhe (Elbasan Peumlrmet Korceuml etj)
Duke u bazuar neuml karakteristikat e territorit lidhur me fenomenet e rrezikut gjeomorfologjik SHGJSH-ja ka peumlrcaktuar zonimin gjeoteknik teuml Shqipeumlriseuml sipas teuml cilit territori i vendit toneuml ndahet neuml tre zona teuml qeumlndrueshmeumlriseuml natyrore (Figura 18)41
⁻ Terrene teuml qeumlndrueshme qeuml mbulojneuml 566 teuml vendit Gjenden kryesisht neuml zona me shkeumlmbinj magmatikeuml efuziveuml dhe intruziveuml geumllqeroreuml teuml epokave teuml ndryshme dolomite brecke dhe konglomerate me cimentin karbonatik shkeumlmbinj metamorfikeuml dhe rreshpe Brenda zoneumls njihen fenomenet e shkeumlputjes seuml blloqeve rreumlshqitjes e rrokullisjes dheose zhvendosjes
111
⁻ Terrene relativisht teuml qeumlndrueshme qeuml mbulojneuml rreth 336 teuml territorit Gjenden kryesisht neuml zona me peumlrbeumlrje shkeumlmbore konglomeratikeuml teuml suiteumls Luma efuziveuml sedimentareuml shkeumlmbinjve rreshporeuml shkeumlmbinjeumlve evaporiteuml dhe molasave teuml konglomerateve ranore Keumlto zona dallohen peumlr rreumlshqitje ose reumlnie teuml tavaneve neuml zgavrat e neumlndheshme
⁻ Terrene teuml paqeumlndrueshme qeuml zeumlneuml rrreth 98 teuml sipeumlrfaqes seuml vendit Keumlto janeuml terrene me peumlrbeumlrje teuml ndryshme shistesh molasash e konglomerateumlsh ranore Dallohen peumlr rreumlshqitjet rrokulliseumlse dhe me zhvendosje si dhe peumlr rrjedhjet e tokeumls
Figura 18 Zonimi gjeoteknik i Shqipeumlriseuml dhe Kuccediloveumls
Burimi Sheumlrbimi Gjeologjik Shqiptar42 Punoi Co-PLAN
Neuml territorin e Bashkiseuml territori eumlshteuml kryesisht gipsor dhe molasor relativisht i qeumlndruesheumlm
bull Rreumlshqitjarreumlzimi i gureumlve43
Rreumlshqitjet e dheut janeuml njeuml fenomen tejet i peumlrhapur neuml Qarkun e Beratit dhe neuml Bashki Deri meuml sot neuml rang qarku janeuml numeumlruar rreth 150 rreumlshqitje Bazuar neuml harteumln e zonimit gjeoteknik teuml Shqipeumlriseuml marreuml nga Sheumlrbimi Gjeologjik Shqiptar (SHGJSH) neuml pjeseumln malore teuml Qarkut teuml Beratit shpatet kaneuml pjerreumlsi teuml madhe mbi gt30˚ Peumlr keumlteuml arsye neuml keumlto shpate eumlshteuml peumlrhapur meuml seuml shumti fenomeni i rreumlshqitjeve Neuml peumlrgjitheumlsi ky fenomen eumlshteuml meuml tepeumlr i peumlrhapur neuml formacionet flishore me dominim argjiloro-alevrolitik por edhe neuml formacionet e molasave argjilore kryesisht neuml shkeumlmbinjteuml ku ndodh vendosja e shkeumlmbinjve meuml teuml forteuml mbi ato meuml teuml buteuml Njeuml situateuml e tilleuml ndodh neuml zoneumln ldquoKrujardquo ldquoKrasta-Cukalirdquo dhe ldquoMirditardquo44 Zona kodrinore eumlshteuml prekur nga fenomeni i rreumlshqitjes si pasojeuml e procesit teuml tarracimit teuml cilit iu neumlnshtrua gjateuml viteve lsquo70-rsquo80 Neuml pjeseumln fushore kemi rrjedhje neuml trajteumln e lahareumlve neuml koheuml shirash teuml bollsheumlm Peumlrveccedil zonave me pjerreumlsi
112
teuml larteuml fenomeni i rreumlshqitjes eumlshteuml peumlrhapur edhe neuml zonat me shpate qeuml preken pak nga dielli si dhe neuml fund teuml shpateve neumlpeumlr teuml cilat kalojneuml lumenj ose peumlrrenj teuml ndrysheumlm duke i geumlrryer ato Peumlr sa i peumlrket vendndodhjes rreumlshqitjet janeuml peumlrqeumlndruar kryesisht neuml zoneumln qendrore teuml Bashkiseuml neuml formacionet flishore siccedil eumlshteuml zona ndeumlrmjet lumenjve Devoll dhe Lapardha neuml jug teuml NjA-seuml Lumas dhe mbi teuml gjitha neuml veri teuml NjA-seuml Perondi kufiri administrativ ndeumlrmjet Qytetit teuml Kuccediloveumls dhe NjA-seuml Perondi (Figura 19)
Figura 19 Rreumlshqitjet neuml Bashkineuml Kuccediloveuml
Burimi SHGJSH 2014 Punoi Co-PLAN 2016
Shkaqet kryesore teuml rreumlshqitjeve45 peumlrfshijneuml faktoreuml natyroreuml gjeologjikeuml (ndeumlrtimi gjeologjiko-klitologjik pjerreumlsia e shpatit mbi 5-20deg struktura tektonika zona ose shpate qeuml nuk rrihen nga dielli ku lageumlshtira e vazhdueshme ka shkaktuar rreumlshqitje etj) dhe faktoreuml teuml jashteumlm (peumlrmbajtja e larteuml e ujeumlrave neumlntokeumlsore reshjet e dendura teuml shiut ndeumlrhyrjet e njeriut me ndeumlrtime teuml ndryshme etj) Koheumlt e fundit rreumlshqitjet janeuml theksuar peumlr shkak teuml shpylleumlzimeve teuml shumta Shpeshhereuml tokat pyjore janeuml shndeumlrruar neuml bujqeumlsore duke prishur keumlshtu ekuilibrin natyror
bull Erozionivatrat e erozionit Erozioni mbetet njeuml ndeumlr problematikat kryesore pothuajse neuml teuml gjitheuml boteumln dhe sigurisht edhe neuml vendin toneuml Veteumlm gjateuml gjysmeumls seuml dyteuml teuml shekullit teuml XX eumlshteuml llogaritur se degradimi i tokeumls peumlr shkak teuml erozionit ka peumlrfshireuml rreth 43 (ose 5 miliardeuml ha) teuml territorit neuml shkalleuml boteumlrore46 Ndeumlr shkaqet kryesore teuml keumltij degradimi janeuml peumlrdorimi i tokeumls nga njeriu peumlr qeumlllime teuml ndryshme Meuml konkretisht faktoreumlt qeuml ndikojneuml ndjesheumln neuml rritjen e erozionit janeuml krysisht i) reshjet (dhe sidomos shirat e rreumlmbyesheumlm) intensiteti dhe shpeumlrndarja e tyre luajneuml njeuml rol teuml reumlndeumlsisheumlm ii) peumlrbeumlrja e tokeumlsshkeumlmbinjve (kapaciteti i infiltrimit dhe niveli i stabilitetit teuml struktureumls seuml tokeumls) iii) pjerreumlsia (gjateumlsia dhe niveli i pjerreumlsiseuml) si dhe iv) bimeumlsia ose shtresat bimore qeuml mbulojneuml tokeumln Edhe neuml Kuccediloveuml erozioni ka qeneuml i pranisheumlm neuml territor dhe peumlr fat teuml keq vazhdon teuml mbetet njeuml ndeumlr problematikat kryesore kryesisht teuml tokeumls bujqeumlsore dhe kodrinore neuml NjA-neuml Lumas Sipas SHGJSH-seuml47 ky fenomen eumlshteuml i peumlrhapur neuml zonat me peumlrbeumlrje litologjike argjilore e flishore teuml cilat preken nga erozioni tokeumlsor Ky i fundit
113
eumlshteuml ndihmuar neuml njeuml maseuml shumeuml teuml madhe edhe nga shpylleumlzimet e shumta qeuml u beumlneuml gjateuml viteve rsquo80-rsquo90 teuml shekullit teuml kaluar si dhe gjateuml keumltyre viteve teuml fundit Erozioni tokeumlsor shfaqet neuml formeumln e dy tipeve kryesore erozion sipeumlrfaqeumlsor dhe erozion fundor Erozioni sipeumlrfaqeumlsor prek kryesisht zonat kodrinore aty ku kemi dalje teuml fuqishme teuml formacioneve litologjike flishore (zona e Lumasit me aktivitet teuml theksuar neuml zoneumln juglindore teuml Lumasit)48 Erozioni fundor shfaqet neuml brigjet e lumenjve Devoll Osum Seman dhe mbi teuml gjitha peumlrgjateuml gjitheuml brigjeve teuml lumit teuml Lapardhaseuml ne Lumas ku pothuajse mungon teumlreumlsisht brezi bimor mbrojteumls (zona ripariane) gjateuml gjitheuml shtrirjes seuml tij neuml territorin e Bashkiseuml (Figura 20) Dega e Sinecit dhe veteuml lumi Lapardha keumlrceumlnojneuml vazhdimisht tokat bujqeumlsore teuml fshatrave Bardhaj Sheqeumls Vodeumls Peumlllumbas etj peumlrgjateuml lumit Kjo peumlr arsye se lumi ka karakter malor Rreumlmbyeshmeumlria e ujeumlrave teuml keumltij lumi shpeshhereuml eumlshteuml e paparashikueshme Figura 20 Erozioni neuml Bashkineuml Kuccediloveuml
Burimi SHGJSH 2014 Punoi Co-PLAN
Neuml vitet e fundit neuml NjA-neuml Lumas erozioni eumlshteuml theksuar seuml tepeumlrmi peumlr shkak teuml prishjes seuml digavepritave neuml zonat kodrinore teuml lumit teuml Lapardhaseuml peumlrpara digeumls seuml Belesoveumls (Figura 21)
Figura 21 Digat e prishura peumlrgjateuml lumit teuml Lumbardheumls neuml NjA-neuml Lumas
114
Burimi Co-PLAN 2016
Shpylleumlzimet e vazhdueshme dhe pa kriter gjateuml viteve teuml fundit neuml territorin e Bashkiseuml (nga vitet 1980 e deri meuml sot) si dhe mungesa e praktikave teuml peumlrshtatshme peumlr manaxhimin e tokeumls kaneuml luajtur njeuml rol pareumlsor neuml shtimin e fenomenit teuml erozionit neuml territor Neuml zonat pyjore ose kullosore erozioni ka ardhur si pasojeuml e keqmanaxhimit mbishfryteumlzimit teuml tyre shpylleumlzimeve ose deumlmtimit teuml bimeumlsiseuml seuml uleumlt (neumln-pyllit) Eumlshteuml e reumlndeumlsishme teuml theksojmeuml se sekreti i pyjeve neuml mbrojtjen e tokeumls nga erozioni qeumlndron pikeumlrisht neuml leumlnien e sipeumlrfaqes seuml tokeumls dhe teuml mbuleseumls seuml saj bimore teuml paprekur Kjo beumln teuml mundur qeuml bimeumlsia jo veteumlm pyjet teuml zhvillohet dhe teuml krijojeuml
115
njeuml mbuleseuml teuml teuml gjitheuml sipeumlrfaqes Ndryshe nga sa mendohet nuk mjaftojneuml veteumlm drureumlt e larteuml (pyjet) me rreumlnjeumlt e tyre teuml thella qeuml teuml mbrojneuml pyjet nga erozioni Eumlshteuml tabani i tokeumls (sipeumlrfaqja) qeuml mbron tokeumln nga erozioni Neuml qofteuml se sipeumlrfaqja e tokeumls eumlshteuml e zbuluar pikat e shiut qeuml bien nga gjethet e pemeumlve teuml larta ushtrojneuml presion teuml larteuml mbi dherat e tokeumls duke e geumlrryer ateuml Mbulesa e tokeumls me njeuml shtreseuml bimore sheumlrben si maseuml efikase peumlr mbrojtjen e tokeumls nga erozioni Peumlr keumlteuml arsye bimeumlsia e uleumlt neumlpeumlr pyje ka njeuml ndikim teuml jashteumlzakonsheumlm neuml mbrojtjen e tokeumls nga erozioni Peumlrveccedil shpylleumlzimit e deumlmtimit teuml bimeumlsiseuml neuml pyje shkak tjeteumlr kryesor i erozionit eumlshteuml edhe hapja ose ndeumlrtimi i rrugeumlve teuml reja zhvillimi i verimtarive teuml ndryshme peumlr shfryteumlzimin e drurit (prerje grumbullim transporti me makina shitje etj) si dhe hapja e shtigjeve teuml ndryshme peumlr aktivitetet rekreative teuml cilat nuk kaneuml munguar neuml vitet e fundit seuml bashku me rrugeumlt peumlr shfryteumlzimin e minierave (guroreve) Hapja e rrugeumlve teuml reja neuml zona kodrinore pa marreuml masat e duhura mund teuml shkaktojeuml humbjen e 100Mgha dhera teuml shkaktuara nga erozioni49
Peumlr sa i peumlrket erozionit neuml tokat bujqeumlsore teuml vendit toneuml rreziku potencial i erozionit konsiderohet mesatar dhe i larteuml ndeumlrsa neuml Qarkun e Beratit (ku peumlrfshihet edhe Kuccedilova) rreziku i erozionit eumlshteuml i larteuml (tabela x)50
Tabela 13 Vlereumlsim teorik peumlr nivelin e erozionit potencial neuml tokat bujqeumlsore neuml vend
Indeksi i Indeksi i erodibilitetit rrezikut
(geumlrryeshmeumlriseuml potencial teuml ) tokeumls
Rrethet Sip Absol Rel Indeksi i Indeksi i Absol Rel Vlereumlsimi (Ha) erozionit pjerreumlsiseuml
teuml tokeumls
Qarku Berat
34932 75 3 2 223 134 3 I larteuml
Burimi AKM 2013
Bashkia ka shumeuml fshatra teuml ndodhura neuml terren kodrinor sidomos neuml zoneumln e NjA-seuml Lumas Kultivimi i tokeumls seuml keumltyre zonave krijon vetvetiu erozion teuml tokeumls neumlse praktikat bujqeumlsore teuml kultimimit nuk janeuml teuml qeumlndrueshme
Peumlr sa i peumlrket erozionit neuml zonat fushore kryesisht neuml toka bujqeumlsore qeuml shtrihen kryesisht gjateuml gjitheuml pjeseumls pereumlndimore teuml Bashkiseuml (zona fushore e saj) ai ka ardhur si rrjedhojeuml e keqmanaxhimit teuml tokeumls Gjateuml gjitheuml territorit teuml vendit dhe brenda territorit teuml bashkiseuml neuml koheumln e punimit teuml tokeumls vihen re ngastra me tokeuml teuml punuar thelleuml dhe teuml zhveshur teumlreumlsisht nga bimeumlsia (Figura 22) Neuml tokat bujqeumlsore neuml vendin toneuml bujqit ose fermereumlt gjateuml punimit ende vazhdojneuml ta zhveshin tokeumln teumlreumlsisht nga teuml gjitha mbetjet bimore teuml teuml mbjellave teuml stineumlve teuml meumlparshme pa marreuml parasysh se njeuml gjeuml e tilleuml e varfeumlron tokeumln dhe e shndeumlrron ateuml neuml tokeuml teuml ndjeshme ndaj erozionit neuml rastin meuml teuml pareuml teuml reshjeve me intensitet teuml larteuml apo teuml stuhive teuml ereumls Ndeumlrkoheuml qeuml vendet e tjera kaneuml futur tashmeuml praktika kultivimi teuml konsoliduara peumlr shmangien ose zbutjen e erozionit (punimi i tokeumls duke e trazuar ateuml sa meuml pak ruajtja e maseumls bimore teuml teuml mbjellave teuml meumlparshme gjateuml kultivimit peumlrdorimi i mbulesave bimore ndeumlrmjet stineumlve teuml kultivimit ose mbjella e foragjereve ndarmjet bimeumlve teuml kultivuara me rreshta si pemtaria vreshtaria ose ullishtet etj) neuml vendin toneuml mbetemi ende mbrapa Figura 22 Punimi i tokeumls bujqeumlsore me zhveshje teuml saj neuml Bashkineuml Kuccediloveuml
116
Burimi Co-PLAN 2016
Peumlr teuml kuptuar peumlrmasat dhe shtrirjen e erozionit neuml territorin e Bashkiseuml mjafton edhe teuml analizojmeuml veumlllimin e rezervuareumlve dhe digave qeuml ndodhen neuml Bashki edhe pse shkaqet janeuml teuml ndryshme Nga njeuml analizeuml e holleumlsishme e 3 rezervuareumlve (Figura 22) teuml pranisheumlm neuml Bashki eumlshteuml veumlneuml re se pothuajse teuml gjitheuml rezervuareumlt kaneuml peumlsuar zvogeumllim teuml volumit teuml tyre peumlr shkak teuml erozionit Meuml problematik mbetet Rezervuari i Belesoveumls zvogeumllimi i kapacitetit teuml teuml cilit arrin deri neuml 81 i ndjekur nga Rezervuari Goraj me 25 Fier Mimar me 17 dhe Gegeuml me 15 Neuml Rezervuarin e Belesoveumls mbushja e rezervuarit me dhera teuml sjella nga erozioni eumlshteuml tejet i duksheumlm Kjo ka ndodhur edhe peumlr shkak teuml prishjes seuml 3 digave (1 priteuml neuml lagjen Rrerrak neuml Belasoveuml 1 priteuml disa qindra metra larg lagjes Rrerrak ndeumlrsa prita e treteuml ndodhet neuml degeumln e Kateumlrlisit degeuml neuml teuml djathteuml teuml lumit teuml Lapardhaseuml) Kjo priteuml ndodhet shumeuml afeumlr bashkimit teuml degeumls seuml Kateumlrlisit me Lapardhaneuml (pothuajse neuml paralel me priteumln 2) Figura 23 Veumlllimi i rezervuaritdigeumls mbushur me erozion ()
Burimi MBZHRAU Punoi Co-PLAN
Si rezultat i erozionit mungeseumls seuml njohuriseuml se thelluar peumlr tokeumln dhe praktikave teuml keqmanaxhimit teuml territorit bujqeumlsor pyjor e kullosor apo braktisjes neuml territorin e bashkiseuml vihet re degradimi i territorit neuml disa zona Nuk ka shifra lokale por neuml rang vendi veteumlm erozioni dhe degradimi i tokave bujqeumlsore kaneuml ccediluar neuml humbjen e 5 teuml prodhimit teuml brendsheumlm bruto neuml vitin 201451
bull Peumlrmbytjet Peumlrmbytjet neuml vendin toneuml ndeumlr vite Vendi yneuml eumlshteuml keumlrceumlnuar nga peumlrmbytjet e lumenjve ndeumlr vite Sipas studimeve teuml Programit teuml Zhvillimit teuml Kombeve teuml Bashkuara (PNUD) teuml vitit 200352 informacionet e para rreth peumlrmbytjeve neuml vend janeuml regjistruar neuml vitet 1854-1871 periudheuml gjateuml seuml cileumls kaneuml ndodhur 11 peumlrmbytje Peumlrmbytjet kaneuml patur shkaktuar deumlme teuml konsiderueshme neuml vend Megjithateuml peumlrmbytja e viteve 1962-1963 konsiderohet peumlrmbytja me ndikim meuml teuml madh Lumenjteuml e Drinit dhe teuml Buneumls peumlrmbyteumln fushat e Shkodreumls dhe Zadrimeumls lumenjteuml Mat dhe Drin peumlrmbyteumln fusheumln e Lezheumls lumi Isheumlm peumlrmbyti fusheumln e Thumaneumls ndeumlrsa lumenjteuml Shkumbin dhe Seman kaneuml peumlrmbytur fushat peumlrreth tyre
117
Sipas llogaritjeve teuml asaj kohe janeuml peumlrmbytur gjithsej 70000 ha tokeuml bujqeumlsore duke shkaktuar deumlme teuml meumldha neuml ekonomineuml e banoreumlve vendas
Tabela 14 Zonat e peumlrmbytura neuml dimrin e viteve 1962-1963 Zonat e peumlrmbytura Sipeumlrfaqja e
peumlrmbytur (ha)
Koheumlzgjatja (Diteuml)
Bregu i Buneumls (Fushat e Zadrimeumls seuml Shkodreumls dhe teuml Lezheumls)
18575 22
Drini i Lezheumls dhe Mati (Fushat ndeumlrmjet teuml dy lumenjve)
3122 10
Mati dhe Ishmi (Fushat ndeumlrmjet teuml dy lumenjve)
5825 7
Lumi Shkumbin (Fushat poshteuml Rrogozhineumls neuml teuml dy aneumlt e lumit)
6896 7
Lumi Seman (Fushat neuml teuml dy brigjet e tij)
26738 35
Lumi Vjosa (Fushat neuml teuml dy brigjet e lumit poshteuml Ureumls seuml Mifolit)
3538 20
Burimi Programi i Zhvillimit teuml Kombeve teuml Bashkuara 2003 Punoi Co-PLAN
Peumlrmbytje teuml tjera teuml njeuml shkalle teuml gjereuml janeuml regjistruar neuml vitet 1970-71 dhe neuml vitin 2002 Neuml vitin 1970-71 ndikimet meuml teuml meumldha janeuml ndjereuml neuml lugineumln e Vjoseumls Lumi i Vjoseumls llogaritet teuml keteuml peumlrmbytur 14000 ha dhe shkaktuar deumlmtime dhe shkateumlrrime teuml argjinaturave kanaleve ujiteumlse urave stacioneve teuml pompimit etj Neuml shtator teuml vitit 2002 peumlrmbytjet janeuml peumlrseumlritur duke mbuluar me ujeuml rreth 30000 ha tokeuml bujqeumlsore Lumenjteuml qeuml doleumln nga shtrati ishin lumi Erzen dhe mbi teuml gjitha degeumlt kryesore teuml lumenjve Vjoseuml (Drinosi) Seman (Gjanica) si dhe peumlrrenj teuml tjereuml teuml vegjeumll (Gjadri Peumlrroi i Manatineumls neuml Lezheuml dhe Peumlrroi i Zezeumls) Edhe pse mungojneuml teuml dheumlnat peumlrmbytjet kaneuml vazhduar seumlrish (neuml vitin 2014-15) duke shkaktuar deumlme teuml meumldha neuml vendet ku ato ndodhin
o Shkaqet e peumlrmbytjes Peumlrmbytje nga lumenjteuml kryesoreuml Sipas njeuml studimi teuml kryer nga Programi i Zhvillimit teuml Kombeve teuml Bashkuara53 rreziku meuml i madh i peumlrmbytjeve neuml vendin toneuml vjen nga sistemi lumor kryesor (lumenjteuml e meumldhenj) Peumlrmbytjet zakonisht janeuml teuml lidhura ngushteuml me periudheumln kur sasia e reshjeve eumlshteuml meuml e larteuml neuml vend e cila peumlrkon me muajt neumlntor-mars Keumlto janeuml edhe muajt kur bien rreth 80-85 teuml reshjeve neuml vend54 Neuml peumlrgjitheumlsi dhe sidomos neuml koheumlt e fundit reshjet intensive janeuml teuml befasishme dhe dallohen peumlr njeuml koheumlzgjatje peumlr rreth 8-10 oreuml Si rrjedhojeuml lumenjteuml kryesoreuml teuml vendit arrijneuml kapacitetin e tyre maksimal deri neuml dalje nga shtrati duke peumlrmbytur tokat peumlrreth Gjateuml peumlrmbytjeve prurja specifike e lumenjve neuml vendin toneuml luhatet nga 05-25 m3skm255
Tabela 15 Karakteristikat kryesore hidrologjike teuml pellgjeve ujeumlmbledheumlse teuml lumenjve meuml teuml meumldhenj neuml vend
Pellgu ujeumlmbledheumls
Sipeumlrfa qja
(km2)
Prurja specifike (lskm2)
Prurja vjetore (milion
2)m
Raporti vjetor i prurjes seuml lageumltthateuml
(1)
Raporti 10-vjeccedilar i prurjes
(2)
Afteumlsia mbrojteumlse e rezervuarit (milion m2)
Drini 19582 35 11110 57 (DhjetorGusht)
13 2700 (Fierza)
118
Mati 2441 40 3250 10 (DhjetorGusht) 25 240 (Uleumlza)
Erezeni-Ishmi
1439 24-31 660 9-10 (JanarShkurtGusht)
55 Nuk ka
Shkumbini 2445 26 1900 108 (Prill-Gusht)
24 Nuk ka
Semani 5649 16 2700 148 18 700 (ShkurtMars Gusht) (Diga e
Banjeumls) (3) Vjosa 81 26 5550 73
(Shkurt-Gusht Shtator) 21 Nuk ka
Burimi PNUD 2003 (1) Raporti midis prurjes neuml muajin meuml teuml lageumlt me ateuml neuml muajin meuml teuml thateuml 2) Raporti midis prurjes meuml teuml larteuml dhe asaj meuml teuml uleumlt brenda njeuml 10 vjeccedilari 3) Rezervuar i papeumlrfunduar
Peumlrmbytje nga lumenjteuml e vegjeumll dhe peumlrrenjteuml Njeuml karakteristikeuml e peumlrmbytjeve neuml vendin toneuml eumlshteuml se shpesh ato shkaktohen edhe nga lumenjteuml e vegjeumll dhe peumlrrenjteuml krysisht neuml luginat e Shqipeumlriseuml Veriore Qeumlndrore dhe Jugore Studimet tregojneuml56 se lumenjteuml e vegjeumll dhe peumlrrenjteuml qeuml peumlrmbyten neuml vend janeuml peumlrrenjteuml e Peumlrmetit Zaranikeumls e Manazdereumls neuml Elbasan Manatiseuml Laneumls dhe Zezeumls si dhe lumenjteuml Kiri Teumlrkuza Gjolja e Drionosi Peumlrrenj teuml tjereuml qeuml peumlrbeumljneuml rrezik teuml ndjesheumlm janeuml ai i Gjadrit Droja i Korccedileumls dhe i Veumlrdoveumls57 Tabela 16 Lumenjteumlpeumlrrenjteuml e vegjeumll me prirje peumlr peumlrmbytje neuml basenet Shkumbin Seman e Vjoseuml
Lumi ose Peumlrroi Rajoni Zona e ndikimit Peumlrroi i Zaranikeumls Qyteti i Elbasanit (pjeseumlrisht) Peumlrroi i Manasdereumls Rruga Elbasan-Librazhd Lumi i Gjaniceumls Qyteti i Fierit (pjeseumlrisht) Lumi i Drinosit Qyteti i Gjirokastreumls (pjeseumlrisht) dhe rruga
Tepeleneuml-Gjirokasteumlr-Kakavijeuml Burimi PNUD 2003
Rreziku nga peumlrmbytjet e sistemi kryesor lumor me rikthim 100 vjet neuml rang vendi Vendi yneuml rrezikon deumlmtime teuml meumldha neuml rast se peumlrmbytjet janeuml peumlr periudheuml rikthimi 50 vjet dhe 100 vjet Nga studimet e kryera nga PNUD pasojat janeuml pothuajse teuml papeumlrfillshme (me ndikim teuml kufizuar ose pa pasoja) neuml rastin e peumlrmbytjeve me rikthim neuml 50 vjet Kjo neuml rast se merren teuml gjitha masat peumlr paradalimin e tyre (kur sistemi i pendave eumlshteuml i padeumlmtuar dhe instalimet e pompimit janeuml teuml gjitha neuml puneuml) Masa teuml tilla janeuml neuml gjendje teuml shmangin rreziqet qeuml i kanosen Ulteumlsireumls Pereumlndimore Peumlrmbytjet me rikthim neuml meuml shumeuml se 50 vjet duket se janeuml peumlrmbytjet qeuml kaneuml njeuml ndikim meuml teuml fuqisheumlm neuml vend Keumlto lloj peumlrmbytjesh (teuml rikthimit me 100 vjet psh) mund teuml krijojneuml teuml njeumljtat kushte si peumlrmbytja e vitit 196263 Shkalla e rrezikshmeumlriseuml nga keumlto peumlrmbytje ndyshon nga zona neuml zoneuml Megjithateuml eumlshteuml e reumlndeumlsishme teuml theksohet se rajonet me rrezikun meuml teuml uleumlt teuml peumlrmbytjeve neuml periudheuml rikthimi 100 vjet janeuml Ulteumlsira Pereumlndimore rajoni i Alpeve teuml Shqipeumlriseuml dhe Krahina Malore Juglindore
Rrezikshmeumlria meuml e larteuml e peumlrmbytjeve paraqitet neuml pellgjet ujeumlmbledheumlse teuml lumenjve Devoll dhe Osum pjeseumln e poshtme teuml Shkumbinit lumenjteuml Drini i Zi Mati rajoni i Bregut teuml Detit dhe lumenjteuml Kiri Gjadri Lesniqja Gomisqja Ishmi dhe lumenjteuml e krahinave malore jugore dhe qeumlndrore teuml Shqipeumlriseuml si Drinosi Shushica etj Neuml pjeseumlt e tjera teuml vendit rreziku eumlshteuml meuml i uleumlt
119
Tabela 17 Zonimi i rrezikut teuml peumlrmbytjeve neuml Shqipeumlri peumlr periudheuml rikthimi 100 vjet
Shkalla e rrezikut Prurje e pikut specifik Sipeumlrfaqja teuml peumlrmbytjes (PPS-m3skm2) Km2
E uleumlt lt2 6660 235 E mesme 2_3 11433 403 E madhe 3_4 5878 207 E larteuml 4_5 2837 100
E skajshme gt5 1564 55 Totali 28372 1000
Burimi PNUD 2003
Figura 24 Rrezikshmeumlria e peumlrmbytjeve neuml vend peumlr periudheuml rikthimi 100 vjet
Burimi PNUD 2003 Punoi Co-PLAN
Siccedil shihet nga grafiku i meumlsipeumlrm neuml pjeseumln meuml teuml madhe teuml territorit rreziku i peumlrmbytjeve neuml vend me rikthim neuml 100 vjet eumlshteuml i meseumlm neuml 11433 km2 (403) i ndjekur nga ai i uleumlt (235 e meuml tej i madh (207) i larteuml (10) dhe i skajsheumlm (55) Duhet theksuar se teuml tre kategoriteuml e fundit me rrezik teuml i larteuml teuml madh dhe teuml skajsheumlm qeuml kaneuml ndikimin meuml teuml fuqisheumlm neuml vend peumlrfshin 362 teuml territorit Pra Shipeumlria eumlshteuml vend tejet i rrezikuar nga peumlrmbytjet ku veteumlm 235 e territorit nuk keumlrceumlnohet nga pasojat e reumlnda teuml peumlrmbytjeve Neuml pjeseumln tjeteumlr eumlshteuml tejet e reumlndeumlsishme qeuml planifikimi i territorit teuml beumlhet duke patur parasysh pasojat e meumldha neuml rast peumlrmbytjesh me kthim 100 vjet
o Rreziku nga peumlrmbytjet e sistemi kryesor lumor me rikthim 100 vjet neuml Bashkineuml Kuccediloveuml
Peumlr sa i peumlrket Bashkiseuml seuml Kuccediloveumls peumlrmbytjet parashikohen teuml shkaktohen nga lumi Devoll (Tabela 18) Siccedil u theksua meuml sipeumlr peumlrmbytjet me rikthim neuml 50 vjet janeuml teuml parashikueshme dhe veteumlm duke marreuml masat e duhura mund teuml shmangen pasojat e tyre Kjo eumlshteuml veumlrtetuar pas peumlrmbytjeve teuml vitit 1962-63 kur janeuml marreuml masa peumlr parandalimin e peumlrmbytjeve teuml tilla duke dheumlneuml rezultate teuml keumlnaqshme neuml parandalimin e pasojave teuml reumlnda neuml peumlrmbytjen e viteve 1970-71 Sipas PNUD-it pas vitit 1962-63 masat peumlr parandalimin strukturor dhe kontrollin e peumlrmbytjeve (duke peumlrjashtuar digat) teuml ndeumlrmarra neuml vend janeuml mbeumlshtetur neuml njeuml periudheuml rikthimi teuml ujeumlrave nga peumlrmbytjet prej 50 vjeteumlsh Keumlto masa peumlrfshijneuml rindeumlrtimin dhe ngritjen e argjinaturave teuml reja neuml pjeseumln e poshtme teuml lumenjve kryesoreuml Ndeumlrkoheuml nuk janeuml marreuml masa peumlr peumlrmbytje me rikthim neuml 100 vjet Peumlr keumlteuml arsye vendi yneuml dhe rrjedhimisht edhe Bashkia Kuccediloveuml nevojitet teuml planifikojneuml zhvillimin e territorit duke patur parasysh ndikimet e peumlrmbytjeve me rikthim neuml 100 vjet Pasojat e peumlrmbytjeve teuml keumltij lloji teuml parashikuara nga PNUD-i peumlr ish-Rrethin Kuccediloveuml janeuml peumlrmbledhur neuml tabeleumln e meumlposhtme (studimet janeuml kryer neuml nivel rrethi sipas ndarjes territoriale administrative peumlrpara Reformeumls seuml re Territoriale)
120
Tabela 18 Pasojat e peumlrmbytjes peumlr periudheuml rikthimi 100-vjet neuml Ish-Rrethin e Kuccediloveumls
Lumi Qarku Rrethi Sasia e fshatrave
Sasia e komunave
Sasia e ndeumlrtesave
Sip e ndeumlrtimit
(m2)
Popullsia
Lumi SEMAN
Berat 90 30 15516 1147540 83829
Kuccediloveuml 3 2 961 64540 4814
Burimi PNUD 2003 Punoi Co-PLAN
Sipas parashikimeve teuml PNUD-it nevojat peumlr peumlrmbytje me rikthim 100-vjet nga pellgu i lumit Seman (kryesisht nga Devolli) janeuml teuml meumldha (Figura 25) Neuml territorin e ish-Rrethit teuml Kuccediloveumls veteumlm nga njeuml fenomen i tilleuml parashikohet peumlrmbytja e 3 fshatrave 2 komunave 961 ndeumlrtesave si dhe e 64540m2 sipeumlrfaqe toke E gjitheuml kjo me pasoja teuml reumlnda peumlr 4814 banoreuml Ndeumlrkoheuml llogaritet se shifrat do teuml shumeumlfishoheshin neuml rast peumlrmbytjesh teuml njeumlkoheumlsishme nga disa pellgje
Figura 25 Harta e rrezikut teuml peumlrmbytjes seuml Ulteumlsireumls Pereumlndimore me rikthim 100 vjet
Burimi PNUD 2003
Si peumlrfundim duke pareuml se parashikimet rreth ndikimit teuml peumlrmbytjeve neuml vend janeuml kryer neuml vitin 2003 dhe se gjateuml keumltij 13-vjeccedilari regjimi i reshjeve ka ndryshuar duke
121
ccediluar keumlshtu neuml shpeshtimin e peumlrmbytjeve dhe rritjen e ndikimit teuml tyre neuml territoret e bashkive mendohet se pasojat e peumlrmbytjeve me rikthim 50 ose 100 vjet teuml jeneuml edhe meuml teuml theksuara Peumlr keumlteuml arsye peumlrveccedil marrjes seuml masave teuml duhura peumlr parandalimin e peumlrmbytjeve me rikthim 100 vjet nevojiten edhe studime teuml reja meuml teuml peumlrditeumlsuara rreth peumlrmbytjeve neuml vendin toneuml 42 Metabolizmi i territorit
Analiza e metabolizmit trajton flukset neuml territorqytet urban Flukset analizohen neumlpeumlrmjet identifikimit teuml hyrjeve dhe daljeve peumlr secilin fluks qeuml merret neuml studim Ato krijojneuml njeuml tablo teuml ploteuml teuml meumlnyreumls seuml funksionimit teuml territorit duke evidentuar potencialet dhe burimet qeuml e beumljneuml territorin teuml funksionojeuml si njeuml i teumlreuml
Neuml keumlteuml rast flukset qeuml do teuml merren neuml analizeuml janeuml fluksi i energjiseuml fluksi i ujit fluksi i ushqimit dhe fluksi i mbetjeve Fluksi i energjiseuml dhe fluksi i ujit do teuml analizohen si fillim neuml nivel rajoni dhe meuml pas neuml nivel bashkie Burimet e energjiseuml kaneuml ndikim dhe menaxhohen neuml rang kombeumltar pavareumlsisht territorit ku ndodhen Uji qeuml gjendet neuml njeuml sistem urban (uji qeuml analizon fluksi i ujit) vjen neumlpeumlrmjet burimeve neumlntokeumlsore (qeuml nuk i peumlrkasin territorit teuml njeuml bashkie nga ana administrative) apo burimeve sipeumlrfaqeumlsore duke kaluar neuml disa sisteme teuml ndryshme territoriale Neuml keumlteuml rast lumi sjell me vete edhe ndotjet qeuml merr gjateuml rrugeumls Prandaj burimet ujore menaxhohen neuml nivel baseni ujeumlmbledheumls dhe neuml nivel kombeumltar
bull Fluksi i energjiseuml neuml veumlshtrim rajonal Rajoni qeuml peumlrbeumlhet nga bashkiteuml Rrogozhineuml Divjakeuml Fier Lushnjeuml Peqin Belsh Ceumlrrik Patos Mallakasteumlr Ura Vajgurore Kuccediloveuml Berat Gramsh Elbasan PeumlrreNjAs Librazhd Pogradec58 ka burime teuml shumta energjie Pjesa kryesore e energjiseuml qeuml peumlrftohet nga hidrokarburet neuml Shqipeumlri eumlshteuml e peumlrqendruar neuml keumlteuml zoneuml Kompaniteuml qeuml operojneuml neuml keumlteuml territor peumlr nxjerrjen e nafteumls janeuml Bankers (Patos-Marineumlz) TransAtlantic (Ballsh Cakran Gorisht Delvineuml) Shereumlood (Kuccediloveuml) Transoil Group (Visokeuml) Phoenix (Amoniceuml) Energjia e hidrokarbureve zeuml pjeseuml teuml reumlndeumlsishme Energjia hidrike gjithashtu vazhdon teuml mbetet njeuml nga burimet kryesore teuml energjiseuml Lumenjteuml si Shkumbini Osumi Devolli peumlrdoren peumlr prodhimin e energjiseuml hidrike neumlpeumlrmjet hidrocentraleve teuml instaluar dhe atyre qeuml po ndeumlrtohen Energjia hidrike vazhdon teuml mbetet burimi kryesor e energjiseuml peumlr konsumatoreumlt familjareuml por edhe peumlr bizneset industriteuml apo institucionet Burimet alternative teuml energjiseuml si dielli era energjia gjeotermale shfryteumlzohen shumeuml pak Potencialet qeuml ekzistojneuml peumlr trsquoi peumlrdorur keumlto energji janeuml teuml meumldha Energjia e ereumls ka potencial teuml peumlrdoret peumlr prodhimin e energjiseuml neuml Ulteumlsireumln Pereumlndimore Divjakeuml Rrogozhineuml dhe Fier (zona veri-pereumlndimore) Figura 26 Harta e fluksit teuml energjiseuml neuml rajon
122
Burimi Bashkia Kuccediloveuml dhe Co-PLAN 2015
Energjia diellore eumlshteuml potencial thuajse neuml teuml gjitheuml pjeseumln pereumlndimore teuml Shqipeumlriseuml pasi rrezatimi arrin vlera nga 1450 keumlhmsup2 deri neuml 1650 keumlhmsup259 Numri i larteuml i diteumlve me diell eumlshteuml i favorsheumlm peumlr prodhimin e energjiseuml diellore Neuml Bashkineuml e Kuccediloveumls ka puse qeuml nuk funksionojneuml teuml cileumlt kaneuml fontanuar ujeuml gjeotermal teuml cileumlt mund teuml riaktivizohen peumlr teuml marreuml peumlrseumlri ujeuml teuml nxehteuml Nga qindar puse nafte teuml braktisura n teuml cileumlt mund teuml keteuml shtra uji me temperatureuml teuml larteuml teuml cileumlt mund teuml sheumlrbejneuml si burim nxehteumlsie Uji i keumltyre puseve mund teuml peumlrdoret peumlr ngrohjen e serave60 Ndaj energjia gjeotermale mund teuml shfryteumlzohet neumlpeumlrmjet keumltyre burimeve gjeotermale
bull Fluksi i ujit neuml veumlshtrim rajonal Rajoni neuml studim eumlshteuml i pasur meuml ujeumlra neumlntokeumlsore dhe sipeumlrfaqeumlsore Ky territor peumlrshkohet nga lumenj teuml reumlndeumlsisheumlm si Shkumbini Semani Devolli Osumi Vjosa dhe lumenj meuml teuml vegjeumll Pasuriteuml e meumldha ujore beumljneuml qeuml shfryteumlzimi i tyre teuml jeteuml i larteuml Neuml keumlteuml zoneuml eumlshteuml propozuar teuml ndeumlrtohet pjesa meuml e madhe e HEC-eve Figura 27 Fluksi i ujit (ujeumlrat neumlntokeumlsore dhe sipeumlrfaqeumlsore) neuml rajon
123
Burimi Bashkia Kuccediloveuml dhe Co-PLAN 2015
Shtresat neumlntokeumlsore ujeumlmbajteumlse akuiferet ndeumlrkokrrizore me ujeumlpeumlrcjellshmeumlri teuml larteuml dhe shumeuml teuml larteuml teuml cilat dallohen peumlr njeuml cileumlsi teuml larteuml teuml ujeumlrave neumlntokeumlsore gjenden kryesisht neuml pjeseumln verilindore teuml keumltij territori Keumlto shtresa shfryteumlzohen neumlpeumlrmjet burimeve peumlr ujeuml teuml pijsheumlm apo peumlrdorime teuml tjera Shtresat neumlntokeumlsore akuifere me porozitet karst-ccedilarje me ujeumlpeumlrcjellshmeumlri shumeuml teuml ndryshueshme (shumeuml teuml larteuml teuml larteuml) gjenden neuml zona teuml zhvilluara si qyteti i Elbasanit qyteti i Kuccediloveumls (zona urbane) dhe pjesa jugpereumlndimore teuml Bashkiseuml Fier Keumlto shtresa neumlntokeumlsore kaneuml njeuml nivel meuml teuml uleumlt filtrimi ndaj dhe mundeumlsia peumlr teuml peumlrthithur ndotjen neuml zonat e zhvilluara eumlshteuml meuml e larteuml Puset e peumlrqeumlndruara kryesisht neuml akuiferet karst-ccedilarje ndikojneuml neuml peumlrccedilimin e ndotjes neuml shtresat neumlntokeumlsore
bull Analiza e metabolizmit teuml territorit teuml bashkiseuml Kuccediloveuml Analiza e metabolizmit teuml territorit neuml bashkineuml e Kuccediloveumls merr neuml konsiderateuml disa faktoreuml kryesoreuml qeuml ndikojneuml neuml flukset e energjiseuml ujit ushqimit dhe mbetjeve Kuccedilova ka njeuml sipeumlrfaqe prej 161 msup2 dhe popullsi 31424 banoreuml Peumlr teuml analizuar flukset neuml territorin e keumlsaj bashkie duhet teuml kemi teuml qarta hyrjet dhe daljet peumlr secilin fluks
bull Fluksi i energjiseuml Fluksi i energjiseuml tregon sasineuml e prodhuar dhe konsumin e energjiseuml neuml territorin e bashkiseuml Kuccediloveuml Ky fluks tregon edhe peumlr energjineuml potenciale qeuml mund teuml peumlrdoret duke minimizuar neuml keumlteuml meumlnyreuml disa burime energjie teuml cilat janeuml teuml mbishfryteumlzuara
124
Neuml territorin e bashkiseuml Kuccediloveuml janeuml instaluar dy hidrocentrale neuml rezervuarin e Belesoveumls
Tabela 19 Sasia e energjiseuml seuml prodhuar neuml territorin e qarkut Berat 201161
Bashkia NA Pellgu LumiPeumlrroi Hec-i Shoqeumlria koncesionare
Fuqia Energjia Viti i lidhjes seuml kontra teumls
Skrapar Ccedilorovodeuml Osum Burimet e Guakut
Ccedilorovodeuml Emikel 575 3138336 Ekzistu es
Skrapar Bogoveuml Osum P Boronecit Boronec Wonder sha 500 1800000 neuml proces
Skrapar Bogoveuml Osum Burimet e Bogoveumls
Bogoveuml Wonder sha 1500 5600000 ekzistu es
Skrapar Gjerbeumlz Devoll Burimet e fshatit Ujanik
Ujanik Essegei 400 1500000 ekzistu es
Skrapar Ccedilorovodeuml Osum L Vlusheumls Vlusheuml Aurora Konstr shpk 14200 65000000 2008
Kuccediloveuml Lumas Osum Rezervuari i Belesoveumls
Belesova 1 Belesova 1 shpk 160 720000 2009
Kuccediloveuml Lumas Osum Belesova 2 Belesova 1 shpk 280 1260000 2009
Skrapar Leleshnjeuml Osum P Faqekuqit P Kapinoveumls
Faqekuq 1 Bashkim i peumlrkohsheumlm i shoqeumlrive Busa shpk IRZ shpk
2500 11566261 2009
Skrapar Osum L Kapinoveumls L Vlusheumls
Faqekuq 2 Bashkim i peumlrkohsheumlm i shoqeumlrive Busa shpk IRZ shpk
3900 18573044 2009
Skrapar Bogoveuml Osum P Nishoveumls Nishova 1 Nishova shpk 550 3144390 2009
Skrapar Osum Nishova 2 Nishova shpk 560 3439825 2009
Policcedilan Veumlrtop Osum P Veumlrtop Vertop Salillari shpk 1500 5300000 2009
Skrapar Devoll P Ujanik Ujanik 2 HP Ujaniku Energy shpk
2550 11893885 2011
Skrapar Osum P Baccedilkeumls Hidrocentra li A
Alba Construction shpk
1400 5118000 2012
Skrapar Osum P Staraveccedilkeumls Hidrocentra li B
Alba Construction shpk
1600 7797000 2012
Skrapar Osum P Baccedilkeumls Hidrocentra li C
Alba Construction shpk
1420 5859000 2012
Skrapar Osum P Baccedilkeumls Hidrocentra li 1
Alba Construction shpk
2000 8051000 2012
Skrapar Osum P Baccedilkeumls Hidrocentra li 2
Alba Construction shpk
1200 5372000 2012
Skrapar Osum L Vokopoleumls Vokopola 1
Vokopola Energji shpk
274 90561700 2013
Skrapar Osum L Vokopoleumls Vokopola 2
Vokopola Energji shpk
3104 11426748 2013
Skrapar Osum L Vokopoleumls Vokopola 3
Vokopola Energji shpk
2297 8460234 2013
Skrapar Fshati Shtylleuml
Osum P Gostivishtit Guri i Kuq 11
LampG ENERGY shpk
700 2940000 2013
Skrapar Fshati Shtylleuml
Osum P Kolloveshit Guri i Kuq 12
LampG ENERGY shpk
1400 5640000 2013
Berat Osum P Bigas Bigas 1 Hp Bigas amp Veleshnjeuml Energy shpk
600 3161000 2013
125
Berat Osum P Bigas Bigas 2 Hp Bigas ampVeleshnjeuml Energy shpk
300 1500000 2013
Skrapar Osum P Veleshnjeuml Veleshnjeuml Hp Bigas dhe Veleshnjeuml Energy shpk
300 1556260 2013
Skrapar Osum P Prishteumls amp Rahoviceumls
Prishta 1 HP Prishta 1amp2 Energy shpk
800 3621066 2013
Skrapar Osum Peumlrr e Prishteumls amp Rahovices
Prishta 2 HP Prishta 1amp2 Energy shpk
1200 5458500 2013
Skrapar Devoll P Gurreumls amp P Hijeumls
Dobrenjeuml DAAB Energy Group shpk
2400 7479080 2013
Skrapar Devoll P Zaloshnjeumls Bregu i Madh
HP ZaloshNjA Energy shpk
1100 4165602
Skrapar Osum P Vedresh Vendresh Vendresha shpk 800 2879868 2013
Burimi AKBN 2015
Nga Ulteumlsira Praneumladriatike neuml zoneumln Joniane dhe meuml tej duke u shtrireuml neuml territorin nga Durreumlsi e deri neuml Vrug nga Semani e deri neuml Kuccediloveuml ka puse qeuml kaneuml nxjerreuml si shateumlrvan ujeuml gjeotermal dhe mund teuml riaktivizohen seumlrish peumlr teuml marreuml ujeuml teuml nxehteuml Po ashtu neuml zoneumln e Kuccediloveumls ka shumeuml puse teuml thella teuml nafteumls dhe teuml gazit teuml cileumlt mund teuml keneuml shtresa kolektore me ujeuml me temperatureuml teuml larteuml Keumlto puse mund teuml sheumlrbejneuml si burime vertikale nxehteumlsie (Frasheumlri A et al 2003)62
Njeuml tjeteumlr burim alternative energjie qeuml ka potencial peumlr trsquou peumlrdorur neuml territorin e Kuccediloveumls eumlshteuml energjia diellore Kuccedilova ndodhet ndeumlrmjet izoliNjAve 1450-1500 keumlmsup2 neuml vit Shpeumlrndarja e mesatares ditore peumlr rrezatimin global neuml stacionin meteorologjik teuml Kuccediloveumls luhatet nga 1656 neuml muajin dhjetor deri neuml 6818 neuml muajin korrik 63 Energjia diellore shfryteumlzohet neuml nivel kombeumltar 01 peumlr prodhimin e ujit teuml ngrohteuml sanitar dhe neuml meumlnyreuml individuale me panele fotovoltaike64
bull Konsumi i energjiseuml dhe lloji i energjiseuml seuml peumlrdorur peumlr ngrohje Energjia elektrike eumlshteuml njeuml nga burimet pareumlsore teuml energjiseuml neuml Shqipeumlri Peumlr teuml llogaritur konsumin e energjiseuml peumlr familjevit jemi mbeumlshtetur mbi teuml dheumlnat e INSTAT Censusi 2011 (Grid) Duke iu referuar numrit teuml banoreumlve qeuml gjenden peumlr ccedildo kmsup2 neuml teuml gjitheuml territorin e bashkiseuml Fier65 dhe duke marreuml parasysh qeuml konsumi total i energjiseuml elektrike neuml Shqipeumlri peumlr vitin 2011 eumlshteuml 2587907 MEumlh mund teuml llogarisim sa energji elektrike konsumon mesatarisht njeuml familje neuml vit Peumlr vitin 2011 sipas INSTAT-it numri mesatar i personave neuml njeuml familje eumlshteuml 4 aneumltareuml Numri total i familjeve neuml Shqipeumlri duke marreuml parasysh qeuml njeuml familje peumlrbeumlhet nga 4 aneumltareuml rezulton teuml jeteuml 28219774 = 70549425 familje Konsumi mesatar i energjiseuml elektrike peumlr familje neuml njeuml vit eumlshteuml Konsumi i energjiseuml elektrike nga familjet (2587535)nr i familjeve (70549425) = Energjia elektrike qeumlkonsumon njeuml familje peumlr njeuml vit (36 MEumlh) Peumlr teuml llogaritur energjineuml e konsumuar peumlr ccedildo kmsup2 shumeumlzojmeuml numrin e familjeve neuml ateuml sipeumlrfaqe me vlereumln mesatare vjetore teuml konsumit teuml energjiseuml elektrike Tabela 20 Rezultatet e regjistrimit teuml popullsiseuml dhe banesave 2011
Popullsia banuese gjithsej 2 821 977
Popullsia banuese gjithsej e numeumlruar 2 800 138 Meshkuj 1 403 059 Femra 1 397079
126
Urbane 1 498 508 Rurale 1 301 630 Njeumlsiteuml ekonomike familjare 2 784 539 Njeumlsiteuml kolektive familjare 15 599 Numri gjithsej i njeumlsive ekonomike familjare 722 600 Njeumlsiteuml ekonomike familjare 723 262 Njeumlsiteuml kolektive familjare 338
Burimi INSTAT 2011 (Censusi)
Tabela 21 Bilanci i energjiseuml elektrike 2011 Emeumlrtimi 2011 Energji neuml dispozicion (Burimet) 7532055 Prodhimi neto vendas 4057089 Termocentrale 0 Hidrocentrale 4057089 Importi bruto (energji neuml marrje) 3474966 Eksporti bruto (energji neuml dheumlnie) 300544 Konsumi i energjiseuml elektrike 7210731
Humbjet neuml rrjet 2179157 Familjet 2587907 Teuml tjera 2443667
Burimi INSTAT 2011 (Censusi)
Figura 28 Fluksi i energjiseuml (prodhimi dhe konsumi)
Burimi Bashkia Kuccediloveuml dhe Co-PLAN 2015
Njeuml sasi e konsiderueshme e energjiseuml seuml konsumuar shkon peumlr ngrohje Sipas teuml dheumlnave teuml INSTAT-it burimi kryesor i energjiseuml seuml peumlrdorur peumlr ngrohje neuml qarkun e
127
Beratit nga NjEF66 vazhdon teuml jeteuml energjia e peumlrftuar nga druteuml e zjarrit 5187 teuml NjEF-ve neuml qarkun Berat peumlrdorin druteuml e zjarrit peumlr trsquou ngrohur ndjekur nga gazi (2344) dhe meuml pas nga energjia elektrike (1271)67
Tabela 22 Njeumlsiteuml ekonomike familjare sipas llojit kryesor teuml energjiseuml seuml peumlrdorur peumlr ngrohje dhe zoneumls urbane dhe rurale neuml qarkun e Beratit
Lloji kryesor i energjiseuml seuml peumlrdorur peumlr ngrohje Zona urbane dhe rurale Gjithsej Urbane Rurale
Gjithsej 38493 19023 19470 Dru 23655 6824 16831 Energji elektrike nga rrjeti 3183 2918 265 Gaz 9016 7146 1870 Lloj tjeteumlr energjie(panel diellor qymyr nafteuml etj) 110 69 41 Pa ngrohje 2529 2066 463
Burimi INSTAT 2011 (Censusi)
Figura 29 Njeumlsiteuml ekonomike familjare sipas llojit kryesor teuml energjiseuml seuml peumlrdorur peumlr ngrohje dhe zoneumls urbane dhe rurale neuml qarkun e Beratit
Burimi INSTAT 2011 Peumlrgatiti Bashkia Kuccediloveuml dhe Co-PLAN 2015
bull Fluksi i ujit Fluksi i ujit tregon peumlr bilancin e prodhimit teuml ujit nga burime sipeumlrfaqeumlsore dhe neumlntokeumlsore neuml territorin e bashkiseuml Kuccediloveuml dhe sasineuml e konsumit teuml tij Uji peumlrdoret peumlr qeumlllime teknologjike peumlr pirje imbotilim 68 (mbushje e shisheve me ujeuml) shpeumlrndarje neumlpeumlrmjet rrjetit teuml ujeumlsjelleumlsit dhe peumlrdorim nga banoreumlt bizneset industriteuml institucionet etj Peumlr teuml beumlreuml njeuml llogaritje teuml peumlrafeumlrt teuml sasiseuml seuml ujit qeuml ndodhet neuml organizmin urban (neuml keumlteuml rast territorin e bashkiseuml Kuccediloveuml) mund teuml marrim sasineuml totale teuml ujeumlrave neuml territor (burime sipeumlrfaqeumlsore dhe neumlntokeumlsore) dhe
128
sasineuml e peumlrdorimit teuml ujeumlrave Sasia e ujeumlrave neumlntokeumlsore llogaritet nga burimet qeuml shfryteumlzohen neuml territor69
Ujeumlrat sipeumlrfaqeumlsore zeumlneuml njeuml sipeumlrfaqe prej 125 kmsup2 neuml teuml gjitheuml territorin e bashkiseuml Kuccediloveuml Neuml ujeumlrat sipeumlrfaqeumlsore teuml Kuccediloveumls beumljneuml pjeseuml lumi Osum lumi Devoll rezervuari i Murriqanit rezervuari i Belesoveumls peumlrrenjteuml dhe degeumlzimet teuml tjera teuml lumenjve kryesoreuml si dhe teuml gjitha kanalet ujiteumlse
Sa i peumlrket peumlrdorimit teuml ujeumlrave neumlntokeumlsore ato furnizojneuml akuiferet me porozitet ccedilarje-karst dhe ujeumlpeumlrcjellshmeumlri teuml ndryshueshme shumeuml teuml larteuml - teuml larteuml peumlrgjateuml lumit Osum duke kaluar neuml zoneuml me puse teuml shumta nafte Sasia e ujit qeuml shfryteumlzohet nga burimet ujore eumlshteuml nga 2 lsek (Harta hidrografike Sheumlrbimi Gjeologjik Shqiptar - SHGJSH) 70 Keumlto ujeumlra neumlntokeumlsore peumlrdoren peumlr pirje peumlr trsquou shpeumlrndareuml neuml sistemin e ujeumlsjelleumlsit peumlr qeumlllime teknologjike etj
Figura 30 Fluksi i ujit (konsumi i ujit teuml pijsheumlm zonat e mbulimit me sheumlrbimin e ujeumlsjelleumlsit)
Burimi Bashkia Kuccediloveuml dhe Co-PLAN 2015
Peumlr teuml kuptuar peumlrdorimin e ujit nga qytetareumlt dhe bizneset i referohemi studimit teuml sistemit teuml furnizimit me ujeuml teuml pijsheumlm dhe teuml largimit teuml ujeumlrave teuml zeza Nga teuml dheumlnat e marra nga Bashkia Kuccediloveuml Ndeumlrmarrja e Ujeumlsjelleumls-kanalizimeve UK Kuccediloveuml territori i bashkiseuml ka mbulim teuml mireuml me sheumlrbimin e ujeumlsjelleumls-kanalizimeve UK Kuccediloveuml e ofron sheumlrbimin neuml bashkineuml e Kuccediloveumls dhe njeumlsiteuml administrative Perondi dhe Kozare ndeumlrsa njeumlsia administrative Lumas eumlshteuml e pambuluar me sheumlrbimin e ujeumlsjelleumlsit dhe kanalizimeve Sistemi i furnizimit me ujeuml teuml pijsheumlm UK Kuccediloveuml furnizohet me ujeuml nga burimi i Bogoveumls dhe puset e Fusheumls seuml Devollit teuml cilat furnizojneuml me ujeuml fshatrat Tapi Drizeuml Goraj Velagoshit Gegeuml dhe Polovineuml Sasia e ujeumlrave qeuml shfryteumlzohet nga burimi i Bogoveumls eumlshteuml mesatarisht 2000 lsek neuml periudheumln e dimrit deri neuml 350 lsek neuml periudheumln e vereumls Sasia totale (burimi i Bogoveumls dhe puset e Devollit) mesatare e ujit qeuml shfryteumlzohet nga Ndeumlrmarrja e Ujeumlsjelleumls-kanalizimeve neuml bashkineuml Kuccediloveuml eumlshteuml 6025 lsek
129
Peumlr teuml llogaritur konsumin e ujit teuml pijsheumlm neuml nivel bashkie jemi mbeumlshtetur neuml teuml dheumlnat e UK-seuml Kuccediloveuml dhe neuml teuml dheumlnat e INSTAT-it Censusi 2011 (Grid) peumlr popullsineuml dhe numrin e banoreumlve peumlr ccedildo kmsup2 neuml teuml gjitheuml territorin e Bashkiseuml Kuccediloveuml Konsumi mesatar ditor i ujit teuml pijsheumlm peumlr konsumatoreumlt familjareuml banoreuml eumlshteuml 100 lbanoreumlditeuml71
bull Fluksi i ushqimit
Fluksi i ushqimit analizon teuml dheumlnat peumlr importin prodhimin peumlrpunimin konsumin humbjen dhe eksportin e ushqimeve Peumlr sa i peumlrket fluksit teuml ushqimit neuml Bashkineuml Kuccediloveuml do teuml analizojmeuml teuml dheumlnat peumlr produktet bujqeumlsore dhe blegtorale qeuml prodhohen neuml territor pasi zeumlneuml njeuml pesheuml kryesore neuml fluksin e ushqimit Importet realizohen neuml nivel kombeumltar dhe eumlshteuml meuml e reumlndeumlsishme teuml analizohen neuml nivel kombeumltar ndeumlrsa neuml keumlteuml rast mund teuml peumlrqendrohemi meuml tepeumlr tek teuml dheumlnat mbi produktet bujqeumlsore dhe blegtorale si dhe infrastrukturat ndihmeumlse siccedil janeuml pikat e grumbullimit dhe teuml peumlrpunimit teuml keumltyre produkteve sasia e produkteve qeuml shkon neuml treg dhe sasia e produkteve qeuml shkojneuml peumlr eksport Figura 31 Fluksi i ushqimit prodhimet dhe konsumi (treg e eksport) peumlr qarkun e Beratit
Burimi Bashkia Kuccediloveuml dhe Co-PLAN 2015
Sipeumlrfaqja e tokave bujqeumlsore neuml territorin e bashkiseuml Kuccediloveuml eumlshteuml 84 km2 pjesa meuml e madhe e seuml cileumls zihet me bimeumlsi natyrore 3657 km2 dhe nga tokeuml areuml e kultivuar me lloje teuml ndryshme kulturash bujqeumlsore 2611 km272
Peumlr teuml llogaritur fluksin e ushqimit janeuml peumlrdorur teuml dheumlnat e INSTAT-it (prodhimet) dhe teuml dheumlnat e Ministriseuml seuml Bujqeumlsiseuml Zhvillimit dhe Administrimit teuml Ujeumlrave (sasia qeuml shkon neuml treg dhe eksport) Fluksi i ushqimit eumlshteuml realizuar veteumlm peumlr disa kultura pasi teuml dheumlnat nuk janeuml teuml plota dhe nuk mund teuml kuptohen hyrjet dhe daljet Tabela 23 Prodhimtaria bujqeumlsore e blegtorale neuml bashkineuml e Kuccediloveumls
Peumlrbeumlreumls Niveli I Neumlnzeumlrat Treguesit Prodhim
Njeumlsia hapeumlsinore
Prodhim bimor
Prod
him
et e
ara
ve
Dritheumlra (ton) 8010 Perondi Kozareuml Lumas
Perime (ton) 14135 Perondi Kozareuml Lumas
Patate (ton) 900 Perondi Kozareuml
Fasule (ton) 168 Perondi Kozareuml
Bimeuml industriale (ton)
2 Perondi Kozareuml
Foragjere (ton) 97130 Perondi Kozareuml Lumas
130
Prodhime neuml serra
Perime (ton) 5980 Perondi Kozareuml Lumas
Dru
frut
oreuml Pemeuml frutore (ton) 4011 Perondi Kozareuml Lumas
Ullinj (ton) 2670 Perondi Kozareuml Lumas
Agrume (ton) 590 Perondi Kozareuml
Rrush gjithsej (ton) 2120 Perondi Kozareuml Lumas
Prodhimi blegtoral Qumeumlsht (ton) 12348 Perondi Kozareuml Lumas
Mish ( gjedhi teuml imta derri shpendi) (ton)
17321 Perondi Kozareuml Lumas
Lesh (ton) 47 Perondi Kozareuml Lumas
Vezeuml (kokrra) 9861000 Perondi Kozareuml Lumas
Mjalteuml (ton) 25 Kuccediloveuml (veteumlm Perondi amp Kozareuml) Burimi Drejtoria e Bujqeumlsiseuml Berat73 2015 -Keumlta zeumlra i peumlrkasin teuml dheumlnave teuml vitit 2014 ku nuk peumlrfshihet NjA Lumas
Figura 32 Fluksi i prodhimeve bujqeumlsore neuml bashkineuml e Kuccediloveumls
Burimi Drejtoria e Bujqeumlsiseuml Berat 2015 Peumlrgatiti Bashkia Kuccediloveuml dhe Co-PLAN 2015
Figura 33 Fluksi i prodhimeve blegtorale neuml bashkineuml e Kuccediloveumls
Burimi Drejtoria e Bujqeumlsiseuml Berat 2015 Peumlrgatiti Bashkia Kuccediloveuml dhe Co-PLAN 2015
Tabela 24 Prodhimet dhe konsumi (treg dhe eksport) peumlr qarkun e Beratit HYRJE POTENCIALET
PRODHUESE Peumlrbeumlreumls I Peumlrbeumlreumls II Prodhim Treg Eksport
131
Prodhim bimor Prodhimet e arave Dritheumlra (ton) 49354 Perime (ton) 90408 36036 22900 Patate (ton) 6363 Fasule (ton) 1307 Bimeuml industriale (ton)
81
Foragjere (ton) 82709 Prodhime neuml serra Perime (ton) 18386 146140 98060 Dru frutoreuml Pemeuml frutore (ton) 22295 33130 800
Ullinj (ton) 23082 66146 -Agrume (ton) 1884 737 -Rrush gjithsej (ton) 26460 6150 -
Prodhim blegtoral
Prodhim blegtoral Qumeumlsht (ton) 65244 67358 -Mish (gjedhi derri shpendeumlsh ruminanteumlsh teuml vegjeumll) (ton)
10500 20493 -
Lesh (ton) 289 Vezeuml (kokrra) 73658000 40000000 -Mjalteuml (ton) 177 863 -
Burimi INSTAT 2011 MBZHRAU 2014
Figura 34 Fluksi i bujqeumlsiseuml qarku Berat 2014
Burimi INSTAT 2011 MBZHRAU 2014 Peumlrgatiti Bashkia Kuccediloveuml dhe Co-PLAN 2015
Fluksi i mbetjeve Fluksi i mbetjeve analizon sasineuml e mbetjeve qeuml importohen prodhohen riciklohen dhe peumlrpunohen Sheumlrbimi i grumbullimit teuml mbetjeve urbane ofrohet peumlr territorin e qytetit (bashkia e Kuccediloveumls para ndarjes territoriale) Vend-depozitimi i mbetjeve neuml Kuccediloveuml eumlshteuml josanitar ndodhet neuml fshatin Tapi praneuml shtratit teuml lumit Devoll 1 km larg vendbanimeve dhe 4 km larg burimeve ujore Toka neuml keumlteuml zoneuml ka shumeuml aluvione teuml cilat ndikojneuml drejtpeumlrdrejteuml neuml infiltrimin e leumlndeumlve ndoteumlse nga mbetjet neuml tokeuml dhe neuml ujeumlrat neumlntokeumlsore74 Diferencimi i mbetjeve neuml burim nuk kryhet dhe rezulton neuml mungeseuml teuml riciklimit apo peumlrpunimit teuml mbetjeve Tregues i mungeseumls seuml diferencimit teuml mbetjeve eumlshteuml edhe niveli i larteuml i mbetjeve qeuml importohen peumlr trsquou
132
ricikluar nga kompaniteuml e riciklimit teuml vendosura neuml Shqipeumlri Neuml vitin 2013 neuml Shqipeumlri janeuml importuar 207690 ton mbetje dhe janeuml eksportuar veteumlm 30704 ton mbetje nga teuml cilat 35055 ton janeuml mbetje teuml riciklueshme75 Peumlr teuml llogaritur gjenerimin e mbetjeve urbane neuml territorin e bashkiseuml seuml Kuccediloveumls jemi mbeumlshtetur seumlrish neuml rrjetin e INSTAT-it peumlr teuml dheumlnat e popullsiseuml neuml ccedildo kmsup2 Sasia mesatare e mbetjeve qeuml gjeneron njeuml person neuml diteuml eumlshteuml 06 kg76 Sasia meuml e madhe e mbetjeve teuml gjeneruara ndodh normalisht neuml zonat meuml teuml populluara siccedil eumlshteuml qyteti i Kuccediloveumls
Riciklimi i mbetjeve bashkiake (organike druri letre kartoni LD plastike HD plastike qelqi produkte kauccediluku) neuml territorin e bashkiseuml Kuccediloveuml eumlshteuml 76 ndeumlr teuml cilat pesheumln meuml teuml madhe e zeumlneuml mbetjet organike me 517 13 letra dhe 11 plastika Procesi i riciklimit eumlshteuml i komplikuar peumlr arsye se mbetjet nuk ndahen qeuml neuml burim dhe nuk ka stimuj qeuml ky proces teuml realizohet 77
Figura 35 Fluksi i mbetjeve neuml bashkineuml e Kuccediloveumls
Burimi Bashkia Kuccediloveuml dhe Co-PLAN 2015
43 Burimet ujore 431 Burimet ujore sipeumlrfaqeumlsore
Bashkia e Kuccediloveumls ka njeuml rrjet teuml pasur ujor Neuml veripereumlndim nga fshati Frasheumlr e deri neuml bashkimin e tij me Osumin neuml Arreumlz peumlr rreth 125km bashkia peumlrshkohet nga rrjedha e mesme e lumit Devoll i cili bashkohet me lumin Osum neuml Arreumlz teuml Ureumls Vajgurore Devolli eumlshteuml 196 km i gjateuml dhe buron neuml Malin e Gramozit Pellgu ujeumlmbledheumls i lumit ka njeuml sipeumlrfaqe prej 3130km78 dhe njeuml larteumlsi mesatare mbi nivelin e detit teuml barabarteuml me 1082m Burimet e tij ndodhen neuml zona ranore neuml sipeumlrfaqe flishore neuml thelleumlsi teuml tokeumls teuml cilat dallohen peumlr kapacitet teuml uleumlt ujeumlmbajteumls Si rrjedhojeuml nuk eumlshteuml neuml gjendje teuml furnizojeuml me ujeuml lumin gjateuml periudheumls seuml nxehteuml dhe reshjeve teuml pakta teuml vereumls Prurja e Devollit eumlshteuml mesatarisht 495 msup3s dhe ushqehet kryesisht nga ujeumlrat sipeumlrfaqeumlsore79
Territori i Bashkiseuml peumlrshkohet peumlr rreth 39km edhe nga rrjedha e mesme e lumit Osum qeuml ndan kufirin administrativ teuml Bashkiseuml seuml Kuccediloveumls me Bashkineuml e Ureumls Vajgurore duke filluar nga Guri i Bardheuml neuml Ureuml Vajgurore e deri neuml pereumlndim neuml Arreumlz pika ku Devolli dhe Osumi bashkohen peumlr teuml formuar Semanin Nga Arreumlzi deri neuml kufi me Lushnjeumln neuml veri-pereumlndim Bashkia peumlrshkohet nga Semani neuml njeuml
133
gjateumlsi prej 49km Osumi dhe Semani sheumlrbejneuml edhe si kufij administrativeuml ndeumlrmjet bashkive Kuccediloveuml dhe Ureuml Vajgurore Pjesa pereumlndimore e Bashkiseuml peumlrshkohet nga lumi i Lapardhaseuml i cili furnizohet me ujeuml nga njeuml numeumlr i madh peumlrrenjsh neuml zoneumln e Lumasit Njeuml seumlreuml peumlrrenjsh teuml vegjeumll peumlrshkojneuml pothuajse teuml gjitheuml territorin e Bashkiseuml e sheumlrbejneuml si burime ushqyese teuml lumenjve teuml meumldhenj Osum Devoll e Lapardha
Figura 36 Lumenjteuml dhe rezervuareumlt kryesoreuml neuml Bashkineuml Kuccediloveuml
Burimi SHGJSH PeumlrgatitiBashkia Kuccediloveuml dhe Co-PLAN 2015
Neuml Kuccediloveuml ndodhen edhe njeuml numeumlr rezervuareumlsh ndeumlr teuml cileumlt mund teuml peumlrmendim ujeumlmbledheumlsin e Gorajt neuml pjeseumln qeumlndrore teuml Bashkiseuml ujeumlmbledheumlsin e Belesoveumls neuml pjeseumln pereumlndimore ujeumlmbledheumlsin ndeumlrmjet fshatrave Gegeuml dhe Drizeuml dhe ujeumlmbledheumlsin neuml Salceuml-Kozareuml Burimet ujore sipeumlrfaqeumlsore janeuml teuml reumlndeumlsishme peumlr funksionet e tyre teuml peumlrgjithshme (peumlr ujitje ujeuml industrial etj) dhe mbi teuml gjitha ato sheumlrbejneuml si burime ushqyese peumlr ujeumlrat neumlntokeumlsore jetike peumlr furnizimin me ujeuml teuml bashkiseuml dhe teuml qyteteve peumlrreth
o Gjendja e burimeve ujore sipeumlrfaqeumlsore (problematikat) Neuml dy dhjeteumlvjeccedileumlt e fundit neuml vendin toneuml burimet ujore dhe kryesisht lumenjteuml janeuml shfryteumlzuar peumlr bujqeumlsi industri peumlr materialin e tyre inert dhe peumlr sektoreuml teuml ndrysheumlm teuml ekonomiseuml dhe njeumlkoheumlsisht janeuml peumlrdorur si kanale peumlr derdhjen e ujeumlrave teuml ndotura Peumlr meuml tepeumlr mungesa e planeve peumlr mbrojtjen e lumenjve e shoqeumlruar me ndeumlrhyrje pa kriter teuml njeriut neuml shfryteumlzimin e tyre (shfryteumlzimi i inerteve neuml shtratin e lumenjve punimi i brezave teuml gjelbeumlr mbrojteumls etj) ka peumlrshpejtuar shumeuml procese natyrore gjeologjike neuml shtratin e lumenjve siccedil janeuml geumlrryerja e shtratit erozioni aneumlsor dhe sipeumlrfaqeumlsor i brigjeve rreumlshtitjet e tyre etj teuml cilat kaneuml ndikuar ndjesheumlm neuml peumlrkeqeumlsimin e gjendjes seuml tyre80 Si rrjedhojeuml sot lumenjteuml vuajneuml pasojat e njeuml keqmanaxhimi teuml gjateuml qeuml janeuml kryesisht i) ndyshime neuml hidro-morfologjineuml e lumenjve ii) humbje teuml floreumls amp fauneumls ujore dhe iii) ndotje
134
Hidromorfologjia e lumenjve dhe ndryshimet e saj lidhen kryesisht me tipare fizike teuml njeuml lumi teuml cilat janeuml kryesisht81 morfologjia e kanalit dhe lloji i rrjedheumls (natyrale ose e modifikuar) peumlrbeumlrja litologjike e shtratit (lloji sasia e peumlrbeumlrjes shkeumlmbore neuml shtrat) struktura dhe stabiliteti i brigjeve ndash mjaft e reumlndeumlsishme sepse tregon ndikimin qeuml do teuml keteuml lumi neuml geumlrryerjen e brigjeve dhe si rrjedhojeuml neuml sasineuml e sedimentit qeuml do teuml peumlrfundojeuml neuml lumeuml digatpengesat peumlrgjateuml rrjedheumls teuml cilat ndikojneuml neuml ndryshimin e shpejteumlsiseuml seuml rrjedheumls seuml lumit dhe largeumlsineuml e rrjedhjes seuml lirshme teuml ujit deri neuml largeumlsineuml neuml teuml cileumln eumlshteuml neuml gjendje teuml trasportojeuml sedimentin bimeumlsia neuml shtratin e lumit (habitatet biodiversiteti bimeumltetj) brezi i bimeumlsiseuml mbrojteumlse peumlrgjateuml brigjeve peumlrdorimi i tokeumls neuml afeumlrsi (rreth 20 metra nga bregu) dhe gjereumlsia e zoneumls me ndikim nga peumlrmbytjet Neuml vendin toneuml ndeumlrhyrjet neuml lumenj janeuml teuml shumeumlllojshme si neuml shtrat ashtu edhe neuml ndryshimin ose zhvendosjen e mbuleseumls bimore marrjen e materialeve inerte reumlreuml zhavorr gureuml ose plisa ndeumlrtime afeumlr lumenjve hedhje apo depozitim i materialeve inerte qeuml dalin nga prishja e objekteve ndeumlrtimore geumlrmime teuml ndryshme si dhe veprimtari teuml tjera qeuml prodhojneuml mbetje shkarkimi i ujeumlrave teuml ndotura urbane e industriale teuml patrajtuara veprimtari teuml cilat ndalohen me ligj82 Teuml gjitha keumlto kaneuml shkaktuar deumlmtime teuml hidromorfologjiseuml seuml lumenjve qeuml janeuml veumlrtetuar nga studime teuml ndryshme ndeumlr teuml cilat edhe nga studimet e Sheumlrbimit Gjologjik Shqiptar rreth thellimit teuml shtratit teuml lumenjve
Me qeumlllim analizimin e gjendjes seuml lumenjve neuml vendin toneuml dhe peumlrcaktimin e shkalleumls seuml ndikimit teuml fenomeneve gjeologjike dhe ndeumlrhyrjes seuml njeriut neuml shtratin e tyre SHGJSH-ja ka monitoruar83 basenet e lumenjve neuml vend ndeumlr teuml cileumlt edhe BaseninPellgun e lumit Seman
Pellgu i lumit Seman eumlshteuml monitoruar neuml peseuml pikaprofile monitorimi (Figura 37 dhe 38) peumlr periudheumln 2008-2016 Keumlto profile janeuml shpeumlrndareuml neuml lumin Osum (dy pika) dhe neuml Lumin Seman (tre pika) Neuml lumin Devoll nuk ka profile teuml monitoruara Megjithateuml duke qeneuml se neuml zoneumln fushore peumlrpara bashkimit lumenjteuml Osum e Devoll paraqesin ngjashmeumlri hidromorfologjike rezultatet e lumit Osum neuml dy pikat e monitorimit Ureuml Vajgurore neuml Osum dhe Ureuml e Kuccedilit neuml Seman neuml njeuml fareuml meumlnyre janeuml tregues edhe teuml gjendjes seuml Lumit Devoll Tabela 25 Vendndodhja e profileve teuml monitorimit
Nr Lumi Vendi i Profilit Periudha e
monitorimit
38
Seman
Ura e Re Berat 2008-15 39 Ura Vajgurore 2008-15 40 Ura e Kuccedilit 2009-15 41 Imeumlsht 2009-16 42 Ura e Mbrostarit 2007-15
Burimi SHGJSH 2015
Figura 37 Profilet e monitorimit teuml gjendjes seuml shtratit teuml lumenjve neuml basenin e Semanit
135
Burimi SHGJSH 2016
Ndeumlr problematikat kryesore teuml nxjerra neuml pah nga ky monitorim eumlshteuml prania e erozionit fundor neuml segmente teuml ndryshme teuml lumit neuml forma dhe intensitete teuml ndryshme (Tabela 26 meuml poshteuml) Neuml teuml gjitha pikat ka patur erozion teuml theksuar fundor i cili shfaqet me ulje teuml shtratit teuml lumit Meuml i theksuar eumlshteuml veumlneuml re neuml Ureuml Vajgurore neuml vitet 2008-2015 (432cm ulje) i ndjekur nga segmenti i lumit neuml Imeumlsht (348cm) Ura e Mbrostarit (194cm) dhe Ura e Kuccedilit me 13cm
Tabela 26 Erozioni fundor ndeumlr vite neuml lumenjteuml Osum dhe Seman Nr Vendi i profilit teuml
monitorimit Periudha e monitorimit
Ndryshimi total
Ecuria deri 2015
Trendi 2011-2015
Erozion Neutral E N A 38 Ura e Re Berat 2008-15 -168 + + 39 Ura Vajgurore 2008-16 -432 + + 40 Ura e Kuccedilit 2009-15 -130 + + 41 Imeumlsht 2009-16 -348 + + 42 Ura e Mbrostarit 2007-15 -194 + +
Burimi SHGJSH 2016
Figura 38 Thellimi i shtratit teuml Semanit e Osumit peumlr shkak teuml erozionit fundor
Burimi SHGJSH Peumlrpunoi Co-PLAN
Erozioni i brigjeve teuml lumit eumlshteuml i theksuar neuml veccedilanti neuml brigjet aneumlsore teuml Ureumls Vajgurore i cili arrin deri neuml 250 metra neuml thelleumlsi teuml terraceumls
Ndeumlrkoheuml neuml lumeuml janeuml veumlneuml re edhe ndeumlrhyrje teuml gabuara peumlr mbrojtjen e lumit nga erozioni neuml rastin e ndeumlrtimit teuml infrastruktureumls rrugore Lushnjeuml-Berat Njeuml shembull
136
eumlshteuml argjinimi i meandreumls i cili ka shkaktuar erozion Shkurtimisht problematikat kryesore qeuml janeuml veumlneuml re gjateuml monitorimit janeuml84
ndash ulje teuml shtratit peumlr shkak teuml erozionit fundor ndash peumlrmbytje neuml zoneumln e poshtme teuml lumit Seman dhe neuml zona teuml caktuara teuml
rrjedheumls seuml tij ndash ndotje teuml ujit (nga inertet ndotje baktereologjike teuml ujit etj) ndash deumlmtim teuml floreumls dhe fauneumls seuml lumit ndash deumlmtim teuml peizazhit lumor ndash erozion teuml tokeumls bujqeumlsore neuml segmentet Berat-Ureuml-Vajgurore Gostimeuml Salceuml-
Kozareuml Ccediliflig Arreumlz Ndeumlrmenas Marinzeuml Jogodin Mbrostar etj ndash rrezikime teuml objekteve inxhinjerike (ura mbrojteumlse argjinatura etj) neuml Vetrik
Vlashuk Ccedilipllak Segmentet Berat-Ureuml Vajgurore Gorican-Mbrostar etj) ndash ulje e nivelit teuml ujeumlrave neumlntokeumlsore neuml puset e ujit e stacione pompimi jashteuml
funksionit
Deumlmtimi i sistemit lumor nga HEC-et Pellgu i Semanit (peumlrfshireuml Devoll e Osum) eumlshteuml shfryteumlzuar gjereumlsisht peumlr prodhimin e energjiseuml elektrike neumlpeumlrmjet ndeumlrtimit teuml HEC-ve Neuml fakt neuml pellgun e Semanit deri meuml tani janeuml ndeumlrtuar 6 HEC-e ndeumlrkoheuml qeuml 5 teuml tjereuml janeuml neuml ndeumlrtim dhe 66 janeuml planifikuar peumlr trsquou ndeumlrtuar
Tabela 27 HEC-et neuml Basenin e Lumit Seman Baseni i Semanit
Nr
1 2 3 4 5 6
7 8 9
10 11
12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22
Emeumlrtimi i HEC-eve Kapaciteti Neuml prodhim
Gjanc 1-10MW Vithkuq 1-10MW Bogova 1-10MW Ujanik 1-10MW Lenia 1-10MW Holta 1-10MW
Neuml ndeumlrtim Nice 1-10MW
Treska 1 1-10MW Treska 2 1-10MW
Nishoveuml 1 0-1MW Banjeuml gt50MW
Planifikuar per tu ndeumlrtuar Gjerbes 0-1MW Darsi 1 0-1MW Darsi 2 0-1MW Darsi 3 0-1MW Mollas 0-1MW Arreumlz 0-1MW
Vokopola 0-1MW Bigas Veleshnje 0-1MW
Vlasccediluk 1-10MW Vertoipi 1-10MW
Nishoveuml 2 0-1MW
Lumi
NN Treska
NN NN NN NN
Nice Treska Treska
Nishoveuml Devoll
Gjerbes Darsi Darsi Darsi
Mollas Arreumlz
Vokopola Begas-Veleshnje
Devoll Osum
Nishoveuml
137
23 Corovodeuml 0-1MW Corovodeuml 24 Prishteuml 1 0-1MW Prishteuml 25 Prishteuml 2 0-1MW Prishteuml 26 Staravecka 1 0-1MW Staravecka 27 Staravecka 2 0-1MW Staravecka 28 Staravecka 3 0-1MW Staravecka 29 Helmes 1 1-10MW Helmes 30 Helmes 2 1-10MW Helmes 31 32 33 34
Faqekuq 1 Faqekuq 2 Velushe Treska 3
1-10MW 1-10MW
10-50MW 1-10MW
Faqekuq Faqekuq
Osoje Treska
35 Treska 4 1-10MW Treska 36 37
Qytezeuml Kozel 12
0-1MW 1-10MW
Qytezeuml Osum
38 39
Belesova 12 Holteuml 2
1-10MW 1-10MW
NN Holteuml
40 Kabash-Pukeuml 0-1MW Kabash 41 Sotireuml 1 1-10MW Sotireuml 42 Sotireuml 2 1-10MW Sotireuml 43 44 45 46
Skeumlnderbegas Keumlrpiceuml
Dobrenjeuml-Tomorriceuml Kukur 1
gt50MW 1-10MW 0-1MW
1-10MW
Tomorriceuml Keumlrpiceuml
Dobrenjeuml-Tomorriceuml Kukur
47 Kukur 2 1-10MW Kukur 48 Kukur 3 1-10MW Kukur 49 Kukur 4 1-10MW Kukur 50 Kukur 5 10-50MW Kukur 51 Bratila 1 gt50MW Devoll 52 Bratila 2 1-10MW Devoll 53 Zerec 1 0-1MW Zerec 54 Zerec 2 0-1MW Zerec 55 56
Mogliceuml Cemerica 1
gt50MW 1-10MW
Devoll Cemericeuml
57 Cemerica 2 1-10MW Cemericeuml 58 Cemerica 3 1-10MW Cemericeuml 59 Strelce 1 0-1MW Strelce 60 Strelce 2 0-1MW Strelce 61 Lozhan 1 0-1MW Dolanit 62 Lozhan 2 0-1MW Dolanit 63 Verba 1 0-1MW Verba 64 Verba 2 0-1MW Verba 65 66 67
68
Babjen Shpella poshteuml 1 Shpella poshteuml 2
Hohist
0-1MW 0-1MW 0-1MW
1-10MW
Babjen Poshteuml Poshteuml Devoll
138
69 Grapsht 1-10MW Devoll 70 Vranisht 1-10MW Devoll 71 Stropan 1-10MW Devoll 72 Brecen Mnekula 1-10MW Devoll 73 Kuk Menkulas 1-10MW Devoll 74 Dobjan Menkulas 1-10MW Devoll 75 Miras Menkulas 1-10MW Devoll 76 Dardheuml 1 0-1MW Devoll 77 Dardheuml 2 1-10MW Devoll
Burimi AKBN dhe RiverWatcheu
HEC-et janeuml ndeumlrtuar neuml dy furnizuesit kryesoreuml teuml lumit Seman (Devoll dhe Osum) si dhe neuml degeuml teuml nivelit teuml dyteuml (degeuml teuml degeumlve) teuml cilat sheumlrbejneuml si burim kryesor ushqyes peumlr lumenjteuml kryesoreuml Osum e Devoll e si rrjedhojeuml edhe Seman Njeumlkoheumlsisht ata sheumlrbejneuml edhe si burim i materialit zhavorror peumlr lumenjteuml neuml fjaleuml
Figura 39 HEC-et neuml Pellgun e lumit Seman
Burimi RiverWatcheu Punoi Co-PLAN 2016
Veteumlm neuml lumin Devoll deri meuml tani eumlshteuml planifikuar ndeumlrtimi i 15 HEC-eve ndeumlr teuml cileumlt HEC-i i Banjeumls eumlshteuml neuml ndeumlrtim ndeumlrsa teuml tjereumlt janeuml planifikuar peumlr trsquou ndeumlrtuar Deri neuml keumlteuml moment nuk ka teuml dheumlna rreth koheumls neuml teuml cileumln eumlshteuml planifikuar ndeumlrtimi i tyre Tabela 28 HEC-et neuml Lumin Devoll
Nr Emeumlrtimi i HEC Gjendja KapacitetI Lumi
Neuml ndeumlrtim 1 Banjeuml neuml ndeumlrtim gt50MW Devoll
Planifikuar peumlr ndeumlrtim 2 Vlasccediluk i planifikuar 1-10MW 3 Bratila 1 i planifikuar gt50MW 4 Bratila 2 i planifikuar 1-10MW 5 Mogliceuml i planifikuar gt50MW 6 Hoccedilisht i planifikuar 1-10MW
139
7 Grapsht i planifikuar 1-10MW 8 Vranisht i planifikuar 1-10MW 9 Stropan i planifikuar 1-10MW
10 Brecen Mnekula i planifikuar 1-10MW 11 Kuk Menkulas i planifikuar 1-10MW 12 Dobjan Menkulas i planifikuar 1-10MW 13 Miras Menkulas i planifikuar 1-10MW 14 Dardheuml 1 i planifikuar 0-1MW 15 Dardheuml 2 i planifikuar 1-10MW
Burimi RiverWatcheu
Lumenjteuml janeuml shfryteumlzuar peumlr prodhimin e energjiseuml hidrike ndeumlr vite Neuml fakt neuml vendin toneuml energjia eumlshteuml pothuajse hidrike faleuml traditeumls qeuml ka vazhduar neuml 50 vitet e fundit Megjithateuml edhe pse HEC-et sjellin peumlrfitime ekonomike dhe prodhim energjie ata kaneuml ndikimet e tyre neuml mjedis dhe neuml qofteuml se nuk ndeumlrtohen sipas parimit teuml peumlrdorimit teuml integruar teuml burimeve ujore (qeuml neumlnkupton peumlrdorim i ujit duke patur parasysh edhe nevojat e sektoreumlve teuml tjereuml teuml ekonomiseuml peumlr ujeuml) rrezikojneuml teuml shndeumlrrohen neuml konflikte sociale
HEC-et ndikojneuml ndjesheumlm neuml zhvillimin e njeuml lumi Ndeumlr pasojat meuml teuml njohura renditen ndikimi i drejtpeumlrdrejteuml neuml karakteristikat fiziko-kimike dhe biologjike teuml tij Konkretisht mund teuml peumlrmendim
⁻ trasformimin e rrjedheumls seuml lumit neuml pjeseumln e sipeumlrme teuml digeumls nga njeuml sistem natyror lumor neuml sistem teuml njeuml rezervuari artificial me ujeumlra teuml ndenjura
⁻ bllokimin e qarkullimit teuml peshqeumlve ose specieve teuml tjera ujore
⁻ prishjen e ekuilibrave e proceseve fizike dhe habitateve neuml rrjedheumln mbas digeumls Zakonisht HEC-et dhe pritat e tilla qeuml nuk lejojneuml kalimin e materialit zhavorror shkaktojneuml prishjen e ekuilibrit teuml grykeumlderdhjeve duke shkaktuar erozionin detar ishujve zonave pjellore teuml lumenjve dhe zona teuml tjera keumlnetore
⁻ ndryshimin e rrjedheumls seuml lumit dhe teuml prurjeve teuml sedimentit zhavorror teuml trasheuml neuml rrjedheumln e poshtme teuml lumit me pasoja teuml reumlnda peumlr deltat floreumln e fauneumln peumlr faktin se jeta neuml lumeuml dhe peumlrreth sistemit teuml lumit kushteumlzohet dhe zhvillohet neuml vareumlsi teuml rrjedheumls dhe sedimentit
⁻ grumbullimin e sedimentit pas digeumls qeuml normalisht do teuml furnizonte ekosistemet neuml rrjedheumln e poshtme Kur njeuml lumeuml nuk merr sedimente mjaftueshme zakonisht tenton ta zeumlvendeumlsojeuml ateuml duke geumlrryer brigjet e lumit e shaktuar thellim teuml shtratit
⁻ thellimin e shtratit teuml lumit i cili ul edhe nivelin e ujit neuml akuifere Duke pareuml numrin e madh teuml HEC-eve qeuml do teuml ndeumlrtohen neuml Devoll dhe neuml degeumlt e tij mendohet se ndikimi neuml mjedis dhe neuml bujqeumlsi neuml zonat peumlrreth mund teuml jeteuml i theksuar HEC-et mund teuml sjellin zvogeumllimin e rrjedheumls seuml lumit mjaft e reumlndeumlsishme peumlr bujqeumlsi neuml stineumln e vereumls ose pakeumlsimin e sasiseuml seuml ujeumlrave teuml disponueshme peumlr ujeuml teuml pijsheumlm dhe sektoreuml teuml tjereuml edhe pse ky mbetet objekt studimi neuml teuml ardhmen Veteumlm njeuml njohje e mireuml e struktureumls seuml digave dhe sasiseuml seuml ujeumlrave teuml rrjedheumls seuml lumit qeuml ato leumlneuml me rrjedhje teuml lireuml mund teuml japeuml njeuml pasqyreuml teuml qarteuml teuml sasiseuml seuml ujit qeuml banoreumlt do teuml mund teuml keneuml neuml peumlrdorim neuml rrjedheumln e poshtme teuml digeumls (pas digeumls) neuml teuml ardhmen
140
Eumlshteuml shumeuml e reumlndeumlsishme teuml theksohet se lumi Devoll eumlshteuml jetik peumlr zhvillimin e bujqeumlsiseuml neuml Bashkineuml Kuccediloveuml dhe neuml bashkiteuml e tjera neumlpeumlr teuml cilat kalon Peumlr keumlteuml arsye ndryshimi i rrjedheumls seuml ujit apo pakeumlsimi i sasiseuml seuml ujit qeuml mund trsquou shkojeuml fshatareumlve peumlr peumlrdorim neuml periudhat e kultivimit nuk peumlrbeumln meuml njeuml problem veteumlm mjedisor por mbi teuml gjitha njeuml problem social qeuml do teuml keumlrkonte zgjidhje teuml menjeumlhershme Njeumlkoheumlsisht pakeumlsimi i rrjedheumls seuml lumit Devoll mund teuml ccedilojeuml edhe neuml zvogeumllimin e sasiseuml seuml ujeumlrave teuml Akuiferit teuml Beratit i cili ushqehet nga lumi Devoll e Osum Ky akuifer sheumlrben si burim peumlr furnizimin me ujeuml teuml popullsiseuml seuml bashkive teuml ndryshme (kryesisht teuml Bashkiseuml Berat disa fshatrave teuml Bashkiseuml Kuccediloveuml dhe fshatrave teuml ndryshme) Me pak fjaleuml digat e HEC-eve neuml rast se nuk janeuml planifikuar dhe nuk manaxhohen neuml meumlnyreuml teuml qeumlndrueshme dhe teuml integruar qeuml garantojneuml mosndryshimin e rrjedheumls seuml lumit dhe sasiseuml seuml ujit si dhe peumlrdorimin e ujit edhe peumlr bujqeumlsi peumlr popullsineuml e zonave peumlrreth mund teuml shkaktojneuml probleme teuml meumldha mjedisore dhe sociale neuml Bashki neuml teuml ardhmen e afeumlrt
Deumlmtime teuml zoneumls ripariane Si rrjedhojeuml e mangeumlsive neuml manaxhimin e lumit apo keqpeumlrdorimit teuml brezit teuml tokave peumlrgjateuml tij zona ripariane e Semanit Osumit e Devollit ka peumlsuar deumlmtime teuml theksuara (eumlshteuml ngushtuar mungojneuml brezat e bimeumlsiseuml seuml nevojshme - bimeumlt e uleumlta deri tek ato teuml larta - ose nuk ekziston teumlreumlsisht) Duke qeneuml se rrjedha e mesme dhe e poshtme e tyre peumlrshkon toka bujqeumlsore teuml kultivuara neuml teuml shumteumln e rasteve zona ripariane eumlshteuml kultivuar si tokeuml bujqeumlsore Keumlshtu mbulesa natyrore e lugineumls seuml poshtme teuml Devollit peumlrfaqeumlsohet nga plepi dhe rrapi qeuml rriten neuml shtratin e lugineumls dhe nga shkurret mesdhetare peumlrhereuml teuml blerta qeuml gjenden neuml shpatet e uleumlta teuml lugineumls Mireumlpo shumeuml prej keumltyre hapeumlsirave janeuml shndeumlrruar neuml parcela frutoreumlsh (vreshta kumbulla qershi fiq etj) dhe tarracat lumore neuml teuml dy aneumlt e lugineumls shfryteumlzohen peumlr dritheumlra teuml bukeumls foragjere e perime85 Neuml rastin e Semanit duke qeneuml se ai kalon neuml formacione tokash teuml geumlrryeshme dhe me veshje bimoreuml te pakeumlt ujeumlrat janeuml mjaft teuml turbullta dhe me sasi teuml larta aluvionesh pezull Faktoreuml teuml tilleuml kaneuml ndikuar tek pamundeumlsia peumlr teuml mbrojtur tokeumln nga prurjet e lumit (peumlrmbytjet) dhe mosndalimin e shkeumlmbimit teuml ndotjes mes tokave bujqeumlsore e zonave teuml banimit kundrejt lumit nga njeumlra aneuml dhe ujeumlrave sipeumlrfaqeumlsore dhe akuiferit nga ana tjeteumlr Gjithashtu gjateuml brigjeve teuml lumenjve vihet re shembjadeumlmtimi i brigjeve ose geumlrryerja e tyre qeuml ka rezultuar neuml humbje teuml sipeumlrfaqes seuml tokeumls Ndotja
Gjateuml 25 viteve teuml fundit neuml vendin toneuml dhe neuml Bashkineuml Kuccediloveuml lumenjteuml janeuml peumlrdorur edhe si vend-depozitime ose kanale teuml mbetjeve teuml ngurta ose teuml ujeumlrave teuml zeza Neuml fakt gjateuml gjitheuml keumltyre viteve qytetet qeuml peumlrshkohen nga lumi Devoll e kaneuml shfryteumlzuar keumlteuml lumeuml peumlr derdhjen e drejtpeumlrdrejteuml teuml ujeumlrave teuml zeza urbane dhe rurale teuml patrajtuara neuml lumeuml duke e ndotur ateuml Peumlrveccedil ujeumlrave teuml zeza Lumi Devoll ka qeneuml vazhdimisht neumln ndikimin e industriseuml seuml nafteumls dhe industrive teuml tjera peumlrgjateuml brigjeve teuml tij Neuml fakt shumeuml puse teuml nafteumls janeuml hapur neuml largeumlsi minimale nga lumi Si rrjedhojeuml cileumlsia e ujeumlrave teuml lumenjve eumlshteuml varfeumlruar ndeumlr vite Lumi eumlshteuml ndotur me produkte nafte ujeumlra teuml zeza produkte bujqeumlsore etj Ndotja e monitoruar nga Co-PLANPLGP USAID-i
Duke patur si qeumlllim peumlrcaktimin e cileumlsiseuml seuml ujeumlrave sipeumlrfaqeumlsore neuml disa lumenj teuml vendit dhe peumlrcaktimin e ndikimit teuml peumlrdorimit teuml territorit teuml bashkive neumlpeumlr teuml cilat kalojneuml lumenjteuml e Basenit neuml cileumlsineuml e keumltyre ujeumlrave Co-PLAN-i 86 kreu
141
monitorimin e cileumlsiseuml seuml ujeumlrave teuml Basenit teuml Semanit neuml muajt prill-qershor teuml vitit 2015 me fokus teuml veccedilanteuml neuml lumin Seman dhe tre degeumlt e tij kryesore Osum Devoll e Gjaniceuml Parametrat e monitoruar vijoneuml si meuml poshteuml
- Parametra fiziko-kimikeuml pH tejdukshmeumlria peumlrccedilueshmeria elektrike leumlnda e ngurteuml pezull (TSS) leumlnda e ngurteuml e tretur oksigjeni i tretur temperatura dhe nevoja biologjike peumlr oksigjen
- Ushqyesit N-NH4 N-NO3 N-NO2 Sulfidet
- Bakteria bakteria koliform - Metale teuml reumlnda Plumb (Pb) Kadmium (Cd) Mangnez (Mn) Nikel (Ni) Zink
(Zn) Bakeumlr (Cu) Co Krom (Cr) Meumlrkur (Hg) Arsenik (As) Barium (Ba) Bromineuml (Br)
Tabela 29 Pikat e monitorimit N Lumenjteuml Vendndodhja e pikeumls seuml marrjes seuml mostrave teuml ujit
1 L Seman Lushnjeuml (Para hyrjes neuml Patos Marinez) 2 Ura e Mbrostarit neuml Fier (para bashkimit me L Gjanica) 1 L Gjaniceuml Ballsh ndashPanahori (para kalimit neuml Ballsh)
2 Mbrostar (pas landfillit Fier para bashkimit me L Seman Ura e Rr Teodor Muzaka)
1 Kanionet e Osumit afeumlr burimit para Ccedilorovodeumls
2 Uznove (para bashkimit me L Zagoria)
3 4 L Osum Ura e Gorices Berat 5 Ureuml Vajgurore (neuml hyrje teuml Bashkiseuml Kuccediloveuml tek Ura e
rrugeumls SH-72) 6 Arreumlz (para bashkimit me L Devoll) 1 L Devoll Mogliceuml Korccedileuml 2 Arreumlz (para bashkimit me L Seman)
Burimi PLGP dhe Co-PLAN 2015
Pika e monitorimit Devoll 2 para bashkimit teuml Devollit me Osumin dhe Osum 6 neuml fshatin Arreumlz peumlrpara bashkimit teuml Osumit me Semanin prekin kufijteuml e Bashkiseuml seuml Kuccediloveumls Figura 40 Harta e marrjes seuml kampioneve peumlr vlereumlsim neuml lumin Osum
142
Burimi Bashkia Kuccediloveuml dhe Co-PLAN 2015
Nga monitorimi i kryer neuml Seman u vu re se ujeumlrat e lumenjve Gjaniceuml dhe Seman nga Ura e Mbrostarit deri neuml grykeumlderdhje janeuml acidike (phlt7) ndeumlrsa ujeumlrat e lumenjve Osum e Devoll janeuml alkalineuml (pH gt7) neuml teuml gjitha pikat e monitorimit (Figura 21) Figura 41 pH dhe peumlrccedilueshmeumlria elektrike neuml Basenin e Semanit
Burimi Bashkia Kuccediloveuml dhe PLGPCo-PLAN 2015
Neuml lumin Seman thelleumlsia e depeumlrtimit teuml driteumls eumlshteuml neuml nivele teuml pranueshme neuml pjeseumlt e sipeumlrme teuml rrjedheumls por depeumlrtimi i driteumls paraqet probleme meuml teuml theksuara neuml zonat me erozion teuml larteuml neuml Seman para hyrjes neuml Patos-Marineumlz dhe neuml Ureumln e Mbrostrit ndeumlrsa neuml Osum neuml segmentin Ureuml Vajgurore-Arreumlz peumlrpara bashkimit me Devollin
Peumlrccedilueshmeumlria elektrike ndryshon ndeumlrmjet lumenjve me vlera meuml teuml larta se standardet mjedisore neuml lumenjteuml me ujeumlra acidikeuml Gjaniceuml e Seman neuml segmentin Ura e Mbrostarit-Grykeumlderdhje Vlerat luhaten nga 601-661 microScm Neuml lumenjteuml e tjereuml teuml pellgut teuml Semanit vlerat janeuml brenda normeumls me vlera qeuml ndryshojneuml nga 309-454 microScm dhe 315-439 microScm peumlrkateumlsisht Vlerat tregojneuml qarteuml njeuml lidhje teuml
143
drejtpeumlrdrejteuml teuml peumlrccedilueshmeumlriseuml elektrike me pH-in ku ujeumlrat bazikeuml kaneuml vlera brenda normave teuml lejuara mjedisore
Figura 42 Vlerat e Nevojeumls Biologjike peumlr Oksigjen dhe oksigjeni i tretur (DO) neuml Basenin e Semanit
Burimi Bashkia Kuccediloveuml dhe PLGPCo-PLAN 2015
Vlerat e Nevojeumls Biologjike peumlr Oksigjen (NBO5)87 janeuml brenda normeumls88 neuml teuml gjitha pikat e monitorimit Kjo mund teuml shpjegohet me sasineuml e konsiderueshme teuml ujeumlrave Megjithateuml duke pasur parasysh derdhjen e ujeumlrave teuml zeza neuml lumeuml (siccedil ndodh peumlrgjateuml rrjedheumls jashteuml dhe brenda bashkiseuml) vlera e NBO5-seuml tregon qarteuml nevojeumln peumlr teuml analizuar NBO5-neuml neuml lidhje me parametrat e tjereuml dhe me vend-ndodhjen e burimeve kryesore teuml ndotjes neuml lumeuml (industria peumlrkundrejt ujeumlrave teuml zeza teuml zonave teuml banuara metalet e reumlnda peumlrkundrejt ushqyesve etj) Prania e klorineumls dhe metaleve teuml reumlnda neuml ujeuml ngadaleumlson ose zvogeumllon ndjesheumlm BOD-neuml sepse pengon aktivitetin e mikro-organizmave Leumlnda e ngurteuml pezull (TSS89) eumlshteuml lt 2 mgl neuml teuml gjitha pikat e monitorimit teuml Semanit dhe shumeuml meuml e uleumlt se vlerat mjedisore me peumlrjashtim teuml Lumit Gjanica neuml afeumlrsi teuml Ureumls seuml Mbrostarit Neuml keumlteuml pikeuml vlerat e leumlndeumls pezull janeuml 498mgl dhe sheumlnojneuml njeuml rritje teuml theksuar neuml krahasim me pikat e tjera (Figura 23) Ndeumlrkoheuml leumlnda e ngurteuml e tretur (TDS90) ka vlera meuml teuml larta krahasuar me TSS-neuml Kjo lidhet me burimet e TDS qeuml janeuml erozioni i tokeumls mbetjet ujeumlrat e bardha dhe geumlrryerja e brigjeve teuml lumit Vlerat meuml teuml larta teuml TDS-seuml vihen re neuml Seman e Gjaniceuml Semani ka peumlrmbajtje teuml larteuml teuml peumlrbeumlreumlsve teuml azotit NO3
- kalon vlerat mjedisore neuml teuml gjitha pikat e monitorimit neuml teuml dy lumenjteuml Njeuml trend teuml ngjasheumlm ndjek edhe NO2
- me peumlrjashtim teuml Gjaniceumls peumlrpara Ballshit Peumlrmbajtja meuml e larteuml sheumlnohet neuml Seman para Patos-Marineumlzeumls neuml Lushnjeuml
Figura 43 Leumlnda e ngurteuml e tretur dhe pezull neuml Basenin e Semanit
144
Burimi Bashkia Kuccediloveuml dhe PLGPCo-PLAN 2015
Figura 44 Nitratet dhe nitritet neuml ujeuml neuml Basenin e Semanit
Burimi Bashkia Kuccediloveuml dhe PLGPCo-PLAN 2015
NH4+ paraqitet meuml e larteuml neuml teuml gjitha pikat e monitorimit neuml Seman me peumlrjashtim teuml
Gjaniceumls 1 peumlrpara Ballshit dhe Osumit neuml Ureuml Vajgurore Vlerat meuml teuml larteuml sheumlnohen neuml Gjaniceuml afeumlr Ureumls seuml Mbrostarit dhe neuml Osum peumlrpara bashkimit me Devollin Azoti eumlshteuml njeuml ndeumlr leumlndeumlt kryesore ushqyese peumlr bimeumlt dhe kafsheumlt por neuml rastet kur eumlshteuml i mbipeumlrdorur neuml bujqeumlsi dhe peumlr shkak teuml derdhjeve industriale teuml ujeumlrave teuml zeza e teuml gropave septike shkakton ndotje teuml lumenjve Ndeumlrkoheuml sulfatet neuml Seman
145
janeuml neuml nivele teuml uleumlta krahasuar me standardin dhe meuml teuml larta hasen neuml Devoll 2 (para bashkimit me Osumin)
Nivele teuml larta teuml ndotjes neuml Seman hasen sa i peumlrket bakterieve koliforme dhe metaleve teuml reumlnda (Figura 45) Bakteria Koliform neuml Basenin e Semanit Koliformet janeuml mbi vlereumln 300 Cfu100ml neuml teuml gjitha pikat e monitorimit dhe kjo eumlshteuml vlera meuml e larteuml e zbulueshme nga laboratori (ndeumlrkoheuml qeuml standardi eumlshteuml 330 Cfu100ml91) Rezultatet e monitorimit janeuml tregues teuml nevojeumls seuml monitorimit teuml meumltejsheumlm teuml ujeumlrave teuml Osumit peumlr teuml peumlrcaktuar neumlse ujeumlrat e Osumit janeuml teuml peumlrshtatshme peumlr ujitje dhe argeumltim Figura 45 Niveli i baktereve koliforme Baseni i Semanit
Burimi Bashkia Kuccediloveuml dhe PLGPCo-PLAN 2015
Metalet e reumlnda janeuml matur neuml dy pika peumlr ccedildo lumeuml92 teuml basenit teuml Semanit Sipas rezultateve teuml analizave ujeumlrat janeuml teuml ndotura me plumb (Pb) kadmium (Cd) nikel (Ni) dhe hekur (Fe) Bakeumlr (Cu) dhe Krom (Cr) Kadmiumi eumlshteuml neuml vlera meuml teuml larta se sa plumbi Ndeumlrkoheuml vlerat e magnezit (Mn) dhe zinkut (Zn) janeuml brenda parametrave mjedisoreuml Figura 46 Metalet e reumlnda neuml Basenin e Semanit
Burimi Bashkia Kuccediloveuml dhe PLGPCo-PLAN 2015
Si peumlrfundim rezultatet e monitorimit teuml ujit tregojneuml se ujeumlrat e Basenit teuml Semanit duhen monitoruar meuml tej peumlr teuml peumlrcaktuar neumlse janeuml teuml peumlrshtatsheumlm peumlr bujqeumlsi dhe
146
argeumltim Kjo mund teuml ndikojeuml negativisht neuml peumlrdorimin e keumltij aseti teuml reumlndeumlsisheumlm peumlr zhvillimin ekonomik teuml Kuccediloveumls Si rrjedhojeuml projektet peumlr shmangien e ndotjes nga lumi (psh derdhjen e ujeumlrave teuml zeza dhe mbetjeve industriale) dhe peumlr rehabilitimin e tij duhet teuml keneuml peumlrpareumlsi peumlr bashkineuml seuml bashku me nismat me bashkiteuml e tjera qeuml preken nga Baseni i Semanit peumlr manaxhimin e integruar teuml keumltij baseni
o Burimet e ndotjes seuml lumenjve Urbanizimi i rajoneve teuml pozicionuara thuajse teuml gjitha ndeumlrmjet brigjeve teuml lumenjve me ujeuml teuml bollsheumlm e teuml rrjedhsheumlm zgjerimi i metropoleve zhvillimi i hovsheumlm i industriseuml sektori i bujqeumlsiseuml dhe shumeuml aktivitete teuml tjera prodhuese industriale kaneuml shfryteumlzuar ujeumlrat e rrjedhshme sipeumlrfaqeumlsore si priteumlsin kryesor teuml shkarkimeve Ndotja e lumenjve neuml Republikeumln e Shqipeumlriseuml mund teuml peumlrkufizohet si ndeumlr meuml primitivet dhe teuml pakontrolluarat duke qeneuml se edhe veteuml entitetet shteteumlrore qeuml parashikojneuml me ligj mbrojtjen e lumenjve shkarkojneuml ujeumlrat e tyre teuml ndotura pa kriter neuml keumlto sipeumlrfaqe me ujeumlra teuml rrjedhshme Neuml vendin toneuml mbrojtja e burimeve ujore nga ndotja parashikohet neuml Ligjin 111201293 por zbatimi i tij neuml terren mbetet jo-efektiv Si rrjedhojeuml sot ende ndeshemi me derdhjen e ujeumlrave industriale apo urbane teuml patrajtuara neuml lumeuml
Kontribuesit kryesore teuml ndotjes seuml lumenjve neuml Bashkineuml Kuccediloveuml sot janeuml - Ujeumlrat e zeza Shkarkimi i drejtpeumlrdrejteuml i tyre nga sistemi i grumbullimit teuml
ujeumlrave teuml ndotura neuml sipeumlrfaqe ujore (pa iu neumlnshtruar proceseve teuml pastrimit neuml impiantet e trajtimit teuml ujeumlrave teuml ndotura)
- Venddepozitimi i mbetjeve teuml ngurta neuml afeumlrsi teuml brigjeve teuml lumit Devoll (infiltrimi i shllameve dhe derdhje aksidentale teuml mbetjeve teuml ngruta neuml ujeumlrat e rrjedhshme teuml lumit)
- Shkarkime teuml ujeumlrave teuml industriseuml dhe mbi teuml gjitha teuml industriseuml seuml nafteumls
- Ujeumlrat e ndotura teuml bujqeumlsiseuml - Shkarkimet e ujeumlrave teuml larta (niveli i aciditetit neuml ujeumlrat e shiut eumlshteuml gjithnjeuml
e neuml rritje si edhe mikroorganizmat dhe mbetjet qeuml mbartin si pasojeuml e shplarjes seuml pellgut ujeumlmbledheumls)
- Shfryteumlzimi i shtreteumlrve teuml lumenjve peumlr materiale inerte Secili prej burimeve teuml ndotjes ka njeuml potencial specifik teuml ndotjes gjateuml shpeumlrhapjes seuml tij neuml trupin ujor dhe neuml mjediset priteumlse teuml cilat bartin peumlrfundimisht keumlteuml ndotje (zakonisht grykeumlderdhjet) Keumltu vlen teuml theksohet se priteumlsi kryesor i ndotjes seuml lumit Seman (bashkeuml me Osumin e Devollin) eumlshteuml deti Adriatik Peumlr keumlteuml arsye neuml delteumln e lumit Seman veumlrehen nivele teuml larta teuml ndotjes si nga cileumlsia e ujeumlrave edhe nga mbetjet e ngurta Ndikimi fillestar qeuml kaneuml keumlto ndotje teuml peumlrmendura meuml lart eumlshteuml deumlmtimi i ekosistemit teuml ujeumlrave teuml rrjedhshme si dhe modifikimi i cileumlsiseuml seuml tyre neuml aspektin peumlrmbajteumlsor teuml elementeve ushqyese
Ndotja nga venddepozitimet e mbetjeve urbane Sheumlrbimi i manaxhimit teuml mbetjeve neuml territorin e Bashkiseuml Kuccediloveuml ofrohet nga firma private ldquoHigjenardquo e cila beumln grumbullimin e mbetjeve nga pikat e grumbullimit dhe depozitimin e tyre neuml vend-depozitimin e mbetjeve Pika ndodhet peumlrgjateuml brigjeve teuml lumit Devoll neuml
147
Rreth Tapi neuml njeuml largeumlsi 55 km nga qyteti i Kuccediloveumls i cili funksionon qeuml prej vitit 1987 Neuml keumlteuml vend-depozitim mbetjet shpesh hereuml ngjeshen dhe mbulohen me dhegrave por ai eumlshteuml ploteumlsisht i papeumlrshtatsheumlm pasi toka neuml keumlteuml zoneuml eumlshteuml shumeuml aluvionale dhe mbetjet e leumlngshme toksike (shllamet) depeumlrtojneuml lehteumlsisht neuml shtresat e neumlntokeumls duke shkaktuar ndotje jo veteumlm neuml shtresat neumlntokeumlsore por edhe ujeumlrat neumlntokeumlsore e sipeumlrfaqeumlsore teuml lumit Peumlrpos fakteve teuml sipeumlrpeumlrmeumlndura derdhje teuml drejtpeumlrdrejta shkaktohen edhe neuml rrjedheumln natyrale teuml Lumit Devoll Pika ku takohet lumi Osum me Devoll duke i dheumlneuml jeteuml Semanit me vend-depozitimin e mbetjeve neuml vijeuml ajrore eumlshteuml rreth 27 km Ndikimi neuml mjedis i keumltij vend-depozitimi qarteumlsisht ka njeuml shtrirje shumeuml meuml madhe pasi perhapja e elementeve ndoteumlse toksike dhe teuml deumlmshme peumlrcillet nga rrjedha e lumit Devoll dhe Seman Vend-depozitimi paraqet probleme teuml meumldha peumlr sa i peumlrket ndotjes seuml mjedisit dhe rrezikimit teuml sheumlndetit teuml banoreumlve peumlr arsye teuml ndryshme Seuml pari ai ndodhet buzeuml lumit Devoll neuml njeuml largeumlsi jo meuml tepeumlr se 120m nga shtrati i lumit duke ndotur vazhdimisht ujeumlrat sipeumlrfaqeumlsore teuml lumit Devoll Peumlr meuml tepeumlr pozicioni neuml teuml cilin ndodhet vend-depozitimi i Kuccediloveumls eumlshteuml i papeumlrshtatsheumlm nga ana gjeologjike peumlr shkak se ndodhet neuml njeuml territor me dhera teuml shkrifeumlta Duke patur referenceuml hartat dhe raportet e SHGJSH-seuml94 i gjitheuml akuiferi i rrjedheumls seuml lumit Devoll neuml Bashkineuml Kuccediloveuml eumlshte me peumlrbeumlrje aluvionale (zhavorrore dhe poroze) Njeuml terren i tilleuml beumln teuml mundur depeumlrtimin e shllamit teuml mbetjeve neuml ujeumlrat neumlntokeumlsore dhe meuml tej neuml ujeumlrat e Akuiferit Quaternar teuml Beratit i cili mund peumlrdoret peumlr furnizimin me ujeuml teuml popullsiseuml seuml fshatrave Kuccediloveuml dhe peumlr vaditjen e tokave bujqeumlsore Krahas shllameve ky vend-depozitim eumlshteuml burim ndoteumls peumlr Lumin Devoll me materiale teuml ngurta nga mbetjet urbane teuml cilat aksidentalisht shkarkohen mbi trupin ujor teuml lumit
Ndotja nga shkarkimet e ujeumlrave teuml ndotura urbane Sheumlrbimi i furnizimit me ujeuml dhe i sistemit teuml ujeumlrave teuml ndotura neuml Bashkineuml Kuccediloveuml prej meumlse 25 vitesh e ofron veteumlm pjeseumlrisht sheumlrbimin e grumbullimit teuml ujeumlrave teuml ndotura urbane neuml Kuccediloveuml Perondi dhe Tapi Keumlto ujeumlra teuml ndotura shkarkohen neuml kanalin e hapur teuml quajtur ldquoDikateumlrrdquo i cili peumlrshkron tokeumln bujqeumlsore peumlr 4 km deri neuml pikeumln peumlrfundimtare teuml shkarkimit neuml lumin Devoll Pra ujeumlrat e zeza neuml Bashkineuml Kuccediloveuml shkarkohen pa asnjeuml trajtim paraprak teuml tyre peumlrveccedil trajtimit biologjik qeuml mund teuml realizohet neuml disa seksione teuml kanalit teuml hapur nga vegjetacioni i rritur si pasojeuml e ujeumlrave teuml eutrofikuar
Neuml NjA-teuml e tjera sheumlrbimi i grumbullimit teuml ujeumlrave teuml ndotura nuk ofrohet dhe si zgjidhje provizore kaneuml qeumlneuml dhe vazhdojneuml teuml mbeten gropat septike pa kushte teknike teuml mbrojtjes mjedisore dhe sanitare Keumlto teuml gjitheuml shkarkohen meuml pas neuml rrjedheumln meuml teuml afeumlrt ujore ose neuml disa raste edhe neuml kanale teuml hapura
Figura 47 Shkarkimi i ujeumlrave teuml ndotura urbane neuml kanale e lumenj
148
Burimi Inspektoriati Mjedisor Shqiptar
Impianti i trajtimit teuml ujeumlrave teuml ndotura urban ka si qeumlllim primar teuml tij ldquorehabilitiminrdquo e cileumlsiseuml seuml ujeumlrave teuml ndotura neuml ato nivele ku ndikimi i tyre do teuml ishte sa meuml minimal peumlr trupat ujore natyrore priteumlse Neuml Bashkineuml Kuccediloveuml aktualisht njeuml impiant i tilleuml mungon ndaj teuml gjitheuml elementet ndoteumls qeuml mbartin keumlto ujeumlra shkarkohen neuml lumenj peumlr trsquou sedimentuar e infiltruar meuml pas neuml akuifereuml Njeuml pjeseuml flokulojneuml me rrjedheumln ujore drejt ujeumlrave detare teuml kripura Ndotje nga industria e nafteumls Neuml Bashkineuml e Kuccediloveumls industria e nafteumls eumlshteuml mjaft aktive Aktivitetet peumlrfshijneuml nga shpimet peumlr keumlrkim nafte deri neuml nxjerrje dhe peumlrpunim teuml saj Veteumlm neuml qytetin e Kuccediloveumls janeuml 31395 puse ndeumlr teuml cileumlt 103 janeuml jashteuml funksionit dhe 210 janeuml ende neuml funksion Ndeumlrkoheuml qeuml neuml total Kuccedilova regjistron rreth 180096 puse nafte prej teuml cilave 1099 janeuml aktualisht neuml gjeumlndje pune
Neuml Kuccediloveuml ndotja e ujit nga industria e nafteumls nuk eumlshteuml e pazakonteuml Njeuml tregues i qarteuml dhe i pothuajse i pamohuesheumlm i ndotjes seuml burimeve ujore nga industria e nafteumls janeuml kanalet me ujeuml teuml ndotur nga nafta peumlrpara aerodromit teuml Kuccediloveumls Uji i keumltyre kanaleve eumlshteuml vazhdimisht i mbuluar me njeuml shtreseuml teuml trasheuml nafte duke bllokuar keumlshtu shkeumlmbimin e oksigjenit ndeumlrmjet ujit teuml kanaleve dhe atmosfereumls Nafta neuml ujin e kanaleve dhe lumenjve eumlshteuml shndeumlrruar tashmeuml neuml njeuml peumlrbeumlreumls teuml peumlrhersheumlm teuml ujit Industria e nafteumls ka operuar peumlr meuml se 50 vjet Megjithateuml monitorimi i lumenjve teuml Kuccediloveumls eumlshteuml beumlreuml peumlr parametra teuml peumlrgjithsheumlm dhe mikroelemente97 ndeumlrkoheuml qeuml mungon monitorimi i parametrave teuml lidhur me peumlrbeumlreumlsit e nafteumls dhe kimikatetaditiveumlt qeuml i shtohen ujit gjateuml shpimit peumlr shkrirjen e shtreseumls shkeumlmbore Peumlr keumlteuml arsye nuk njihet shkalla e ndotjes e shkaktuar nga industria e nafteumls edhe pse nga teuml dheumlnat e mbledhura koheumlt e fundit rezulton se kjo industri i shkarkon teuml gjitha ujeumlrat e dekantimit neuml lumin Devoll Shkarkimet nga industriteuml e peumlrpunimit teuml nafteumls neuml trupa ujoreuml teuml rrjedhsheumlm janeuml ndoshta edhe meuml teuml shpeshta Ndotja neumlpeumlrmjet gropave ekologjike Gropat ekologjikevaskat e nafteumls neuml vendin toneuml janeuml landfille specifike ku depozitohen materialet e peumlrdorura gjateuml aktivitetit teuml nxjerrjes seuml nafteumls Zona e Kuccediloveumls edhe pse ka njeuml aktivitet teuml theksuar teuml industriseuml seuml nafteumls sipas lejeve teuml mjedisit teuml leumlshuara nga Ministria e Mjedisit neuml vitin 2014 nuk ka njeuml gropeuml ekologjike neuml teuml cileumln teuml grumbullohen ujeumlrat e prodhuara gjateuml aktivitetit teuml nafteumls seuml bashku me mbetjet e ngurta Si rrjedhojeuml supozohet se produktet e nafteumls janeuml hedhur seuml bashku me mbetjet urbane duke ndotur tokeumln dhe ujeumlrat sipeumlrfaqeumlsore e neumlntokeumlsore
149
Ndotja nga aktiviteti i shfryteumlzimit teuml materialit inert nga shtrati lumenjve Ndoneumlse ky aktivitet eumlshteuml trajtuar nga akte teuml ndryshme ligjore neuml funksion teuml mbrojtjes seuml territorit dhe mjedisit si neuml Vendimin nr1 teuml dateumls 21062006 Peumlr ldquoReduktimin e shfryteumlzimit teuml inerteve neuml shtreteumlrit e lumenjverdquo vihet re se firmat ndeumlrtuese vazhdojneuml edhe sot shfryteumlzimin e inerteve nga shtreteumlrit e lumenjve Vlereumlsohet se 2000km2 inerte teuml shtreteumlrve natyroreuml teuml lumenjve neuml Shqipeumlri janeuml zhvendosur nga ekskavatoreuml peumlr neuml lavatriccedile teuml cilat gjenden jo larg nga shtreteumlrit e lumenjve
Neuml Kuccediloveuml njeuml shembull i shfryteumlzimit intensiv teuml inerteve (figura 48) vihet re neuml shtratin e lumit teuml Lapardhaseuml qeuml peumlrshkon teuml gjitheuml NjA-neuml Lumas Ky shtrat i eumlshteuml neumlnshtruar aktivitetit intensiv teuml shfryteumlzimit teuml inerteve dhe si pasojeuml modifikimit teuml vazhduesheumlm teuml shtratit teuml tij Humbjet e boteumls ujore neuml keumlto raste janeuml maksimale teuml cilat shoqeumlrohen meuml pas me ndryshim rreumlnjeumlsor teuml cileumlsiseuml seuml keumltyre ujeumlrave dhe neuml disa raste impakti meuml i ndjesheumlm eumlshteuml ai i erozionit peumlr formimin e shtratit teuml ri
Figura 48 Foto nga rruga hyreumlse peumlr neuml NjA Lumas
Burimi Akriva Co-PLAN 2016
Ky fenomen eumlshteuml i pranisheumlm si fillim neuml Lumin Osum dhe Devoll dhe meuml pas neuml Seman Ndikimi i pareuml qeuml ka aktiviteti i shfryteumlzimit teuml inerteve lumore neuml lumeuml eumlshteuml turbullimi i ujeumlrave nga peumlrzjerja dhe marrja e materialit inert Shfryteumlzimi i shtreteumlrve teuml lumenjve ka ndikuar ndjesheumlm neuml rritjen e erozionit neuml bregdetin toneuml peumlr shkak se sasia e inerteve qeuml shkarkohen neuml det eumlshteuml ulur me ritme teuml shpejta duke i dheumlneuml keumlshtu lehteumlsi ujeumlrave detareuml teuml peumlrparojneuml drejt vijeumls bregdetare peumlr teuml teumlrhequr neuml thelleumlsi materialin inert teuml ngurteuml bregdetar Ndotja nga ujeumlrat e larta dhe sektori i bujqeumlsiseuml Keumlta janeuml faktoreuml me ndikim relativisht meuml teuml uleumlt krahasuar me burimet e lartpeumlrmendura Por neumlse marrim neuml konsiderateuml gjurmeumlt e ndotjes seuml gjetur neuml ujeumlrat e lumenjve taneuml prania e aciditetit teuml ujeumlrave teuml shiut ka ndikuar neuml nivelin e pH neuml ujeumlrat e rrjedhsheumlm Ndotja e lumenjve nga ujeumlrat e bardha vjen peumlr arsye se keumlto ujeumlra grumbullojneuml teuml gjitha llojet e ndotjes seuml mundshme qeuml gjendet neuml territorin e pellgut ujeumlmbledheumls teuml lumit dhe e trasportojneuml ateuml neumlpeumlr degeumlt e lumit e meuml pas e shkarkojneuml neuml rrjedheumln lumore
Krahas ujeumlrave teuml larta peumlrdorimi i ujeumlrave teuml eumlmbla neuml bujqeumlsi ku ndodh edhe peumlrzjerja e tyre me kimikatet e peumlrdorura neuml keumlteuml sektor gjeneron njeuml nivel teuml konsideruesheumlm ndotjeje e cila kur bie neuml kontakt me bioteumln ujore shkakton shqeteumlsime neuml floreuml dhe fauneuml si pasojeuml e elementeve kimike teuml shpeumlrbeumlra neuml keumlto ujeumlra
o Peumlrfundime dhe rekomandime
150
Kuccedilova ka burime natyrore qeuml ndikojneuml drejtpeumlrdrejteuml neuml zhvillimin e vendit Megjithateuml shumeuml nga keumlto burime kaneuml nevojeuml peumlr mbrojtje mireumlmbajtje dhe investim Siccedil edhe u theksua meuml sipeumlr monitorimi i ujeumlrave teuml Devollit teuml cilat janeuml teuml reumlndeumlsishme peumlr zhvillimin e Bashkiseuml nxorri neuml pah problematikat e keumltij lumi teuml cilat vijneuml si pasojeuml e mungeseumls seuml politikave peumlr mbrojtjen e burimeve natyrore dhe lumit nga aktivitetet njereumlzore Rezultatet e monitorimit treguan se ujeumlrat e Devollit janeuml teuml ndotura thelleuml me metale teuml reumlnda Meqeneumlse ujeumlrat e lumit peumlrdoren edhe neuml bujqeumlsi eumlshteuml e nevojshme qeuml ujeumlrat e Devollit teuml monitorohen vazhdimisht peumlr teuml peumlrcaktuar neumlse janeuml teuml peumlrshtatsheumlm peumlr ujitje Peumlrdorimi i ujeumlrave peumlr bujqeumlsi rrezikon sheumlndetin e njeriut neumlpeumlrmjet konsumit teuml fruta-perimeve teuml ndotura me ujin e lumit gjateuml kultivimit Neuml qofteuml se nuk merren masa peumlr uljen e ndotjes seuml ujeumlrave teuml Osumit nga burim uji peumlr bujqeumlsineuml ky lumeuml mund teuml kthehen neuml njeuml faktor rreziku peumlr cileumlsineuml e produkteve bujqeumlsore dhe sheumlndetin e njeriut Si rrjedhojeuml eumlshteuml e nevojshme qeuml Bashkia teuml ndeumlrmarreuml projekte qeuml synojneuml uljen e ndotjes neuml lumeuml si projekte peumlr parandalimin e derdhjes seuml ujeumlrave teuml ndotura teuml industriseuml seuml nafteumls ujeumlrave teuml zeza teuml mbetjeve industriale dhe teuml teuml gjitha aktiviteteve qeuml ndikojneuml neuml ndotjen e ujeumlrave teuml tij duke peumlrfshireuml edhe ndotjen e ujeumlrave nga inputet bujqeumlsore neumlpeumlrmjet peumlrdorimit eficcedilent teuml tyre Peumlrveccedil ndotjes eumlshteuml e reumlndeumlsishme qeuml Bashkia teuml planifikojeuml projekte meuml peumlrpareumlsi peumlr rehabilitimin e lumenjve seuml bashku me projekte bashkeumlpunimi me bashkiteuml e tjera qeuml peumlrshkohen nga Devolli dhe KeumlshillinAgjencineuml e Basenit Ujor teuml Semanit peumlr hartimin e planeve ndeumlrvendore peumlr peumlrdorimin dhe mbrojtjen e burimeve ujore jashteuml territorit teuml saj administrativ
151
432 Burimet ujore neumlntokeumlsore98
Qarku i Beratit (i peumlrbeumlreuml nga bashkiteuml Kuccediloveuml Ureuml Vajgurore Policcedilan Berat e Skrapar) eumlshteuml i pasur me burime ujore neumlntokeumlsore (akuifereuml) Akuifereumlt shtrihen neuml zona me peumlrbeumlrje teuml ndryshme gjeologjike Si rrjedhojeuml ata kaneuml kapacitete teuml ndryshme ujeumlmbajteumls99 Akuifereumlt peumlrbeumljneuml burimet kryesore teuml furnizimit me ujeuml peumlr popullsineuml industrineuml bujqeumlsineuml dhe aktivitetet teuml tjera ekonomike neuml territorin e bashkive teuml reja teuml Beratit Kuccediloveumls dhe teuml bashkive peumlrreth Akuifereumlt kaneuml njeuml shtrirje teuml gjereuml neuml neumlnterritorin e bashkiseuml edhe pse eumlshteuml e veumlshtireuml teuml peumlrcaktohet me sakteumlsi sipeumlrfaqja e tyre peumlr shkak teuml studimeve teuml kryera neuml nivel rajoni100 Figura 49 Akuifereumlt neuml Bashkineuml Kuccediloveuml
Burimi SHGJSH 2014 Punoi Co-PLAN 2015
Akufereumlt janeuml teuml llojeve teuml ndryshme Megjithateuml akuifereumlt ndeumlrkokrrizoreuml dhe me ccedilarje-karst peumlrbeumljneuml burimet ujore kryesore peumlr Bashkineuml Meuml poshteuml sillet njeuml peumlrshkrim i shkurteumlr i akuifereumlve kryesoreuml neuml Bashkineuml Kuccediloveuml
Figura 50 Lloji dhe shtrirja e akuifereumlve neuml Qarkun e Beratit
152
Burimi SHGJSH 2014 Peumlrgatiti Bashkia Kuccediloveuml dhe Co-PLAN 2015
Akuiferi me porozitet ndeumlrkokrrizor teuml shkrifeumlt (Akuiferi Quaternar i Beratit) Akuifereumlt me porozitet ndeumlrkokrrizor janeuml akuifereuml qeuml shtrihen kryesisht peumlrgjateuml shtratit teuml njeuml lumi Neuml Qarkun e Beratit ky akuifer lidhet me depozitimet kuaternare aluviale teuml formuara nga lumi Osum e Devoll Shtrihet nga Kozara neuml Syzez neuml gjereumlsi nga Uznova neuml Berat e Fier Shegan Neuml sipeumlrfaqe zhavorret aluviale teuml keumlsaj lugine dalin veteumlm neuml zallishtoren e lumit Osum prej Uznoveumls deri neuml Moraveuml dhe neuml hyrje teuml lumit Devoll neuml zoneumln e Kozareumls Neuml teuml gjitheuml pjeseumln tjeteumlr teuml akuiferit zhavorroret mbulohen me njeuml shtreseuml subargjile Meuml konkretisht pjesa pereumlndimore e Bashkiseuml seuml Kuccediloveumls (qyteti i Kuccediloveumls Kozarja dhe Perondia) ndodhet mbi Akuiferin e Beratit Burimi kryesor i ushqimit teuml ujeumlrave neumlntokeumlsore teuml keumltyre zhavorreve eumlshteuml veteuml lumi Osum dhe shumeuml pak shkeumlmbinjteuml rreumlnjeumlsoreuml mbi teuml cilat vendosen depozitimet kuaternare Depozitimet kaneuml lidhje teuml mira hidraulike me ujeumlrat sipeumlrfaqeumlsore Keumlto akuifereuml kaneuml kapacitetit teuml larteuml ujeumlmbajteumls Peumlr keumlteuml arsye sheumlrbejneuml si burim kryesor peumlr furnizimin me ujeuml teuml Bashkive Berat Kuccediloveuml Ureuml Vajgurore dhe fshatrave peumlrreth Akuifereumlt me porozitet ccedilarje-karst (Akuiferi i Luzajt) Shtrihen neuml sipeumlrfaqe geumllqerore karstike neuml masive malore teuml ndryshme Neuml Berat ky akuifer peumlrfaqeumlsohet nga Akuiferi karstik i Tomorrit (neuml Malin e Tomorrit) Akuiferi karstik i Shpiragut (Shpiragu) Akuiferi Karstik i Luzajt dhe Akuiferi i Micionit Neuml teuml gjitheuml akuifereumlt fenomeni i karstit eumlshteuml shumeuml i zhvilluar dhe kapaciteti ujeumlmbajteumls eumlshteuml i larteuml Zakonisht ujeumlrat e akuifereumlve karstikeuml janeuml teuml njeuml cileumlsie teuml mireuml ose shumeuml teuml mireuml Neuml territorin e Bashkiseuml seuml re teuml Kuccediloveumls akuiferi me ccedilarje-karst gjendet neuml zoneumln veri-lindore teuml Bashkiseuml dhe peumlrfaqeumlsohet me Akuiferin e Luzajt Neuml thelleumlsi ky akuifer vazhdon si neuml drejtim teuml veriut ashtu dhe teuml lindjes e pereumlndimit Nga pikpamja hidrogjeologjike ky akuifer klasifikohet me ujeumlmbajtje teuml larteuml megjitheumlse veteumlm Burimi i Sinecit del me prurje teuml meumldha
o Problematikat e Pellgjeve Ujore Neumlntokeumlsore Neuml njeumlzet vitet e fundit vendi yneuml ka njohur njeuml rritje teuml larteuml teuml numrit teuml popullsiseuml shtrirje teuml urbanizimit neuml zona dikur teuml pamundura zhvillim teuml sektorit teuml bujqeumlsiseuml dhe zhvillim e diversifikim teuml industriseuml pothuajse neuml teuml gjitheuml territorin Si rrjedhojeuml keumlrkesa peumlr ujeuml teuml pijsheumlm nga popullsia dhe peumlr peumlrdorim nga sektoreuml teuml ndrysheumlm teuml ekonomiseuml (kryesisht bujqeumlsia dhe industria) eumlshteuml shtuar duke ushtruar njeuml presion teuml jashteumlzakonsheumlm mbi lumenjteuml dhe akuifereumlt101
153
Peumlr meuml tepeumlr Bashkia e Kuccediloveumls eumlshteuml zoneuml me veprimtari industriale teuml ndryshme zhvillim teuml bujqeumlsiseuml dhe urbanizim teuml vazhduesheumlm qeuml kaneuml ccediluar neuml ndotjen e lumenjve kryesoreuml (lumenjteuml e Basenit teuml Semanit ku peumlrfshihen dhe Osumi e Devolli) Ndotja e lumenjve ka sjelleuml si pasojeuml edhe ndotjen e burimeve ujore neumlntokeumlsore neumlpeumlrmjet depeumlrtimit teuml ujeumlrave teuml lumenjve neumlpeumlr akuifereuml Ndotja e akuifereumlve qeuml sheumlrbeumljneuml peumlr furnizimin me ujeuml teuml popullsiseuml peumlrbeumln rrezik peumlr sheumlndetin e njeriut dhe banoreumlve Meuml poshteuml paraqiten problemet kryesore teuml ujeumlrave neumlntokeumlsore teuml Qarkut teuml Beratit (ndotja dhe mbishfryteumlzimi) dhe neuml veccedilanti teuml Akuiferit teuml Beratit me shtrirje peumlrgjateuml lumenjve dhe teuml akuifereumlve karstikeuml (teuml Tomorrit e Shebenikut)
Mbishfryteumlzimi i ujeumlravemungesa e njohjes seuml kapacitet ujor teuml shfryteumlzuar Akuifereumlt ndeumlrkokrrizoreuml dhe me ccedilarje-karst dallohen peumlr njeuml kapacit teuml larteuml ujeumlmbajteumls Peumlr keumlteuml arsye akuifereumlt shfryteumlzohen peumlr furnizim me ujeuml teuml pijsheumlm industri dhe bujqeumlsi neuml meumlnyreuml teuml ligjshme dhe teuml jashteumlligjshme102 Neuml vitet e fundit shfryteumlzimi i ujit teuml keumltyre akuifereumlve eumlshteuml beumlreuml pa u bazuar neuml njeuml plan menaxhimi gjeuml qeuml do teuml beumlnte teuml mundur shfryteumlzimin e qeumlndruesheumlm teuml tyre Si rrjedhojeuml ujeumlrat e akuifereumlve janeuml shfryteumlzuar peumlrtej kapacitetit furnizues SHGJSH-ja103raporton se mbishfryteumlzimi i akuifereumlve neuml Qarkun e Kuccediloveumls ka ardhur si rezultat i i) shtimit teuml keumlrkeseumls peumlr ujeuml teuml pijsheumlm industri dhe bujqeumlsi sidomos neuml periudheumln e thateuml (qershor-shtator) kur burimet e ujeumlrave neumlntokeumlsore janeuml neuml nivelet meuml minimale ii) rritjes seuml numrit teuml shpimeve private ose teuml jashteumlligjshme peumlr shfryteumlzimin e ujit peumlr bujqeumlsi dhe industri iii) shfryteumlzimit pa kriter teuml shumeuml shpimeve teuml vjetra dhe teuml reja teuml kryera neuml akuifereuml me presion dhe iv) ritmeve teuml larta teuml urbanizimit neuml zoneumln fushore sidomos neuml dy dekadat e fundit
Veteumlm neuml Bashkineuml e re teuml Kuccediloveumls sipas llogaritjeve teuml beumlra koheumlt e fundit104 peumlr ploteumlsimin e nevojave teuml popullsiseuml seuml bashkiseuml me ujeuml neumlpeumlrmjet pus-shpimeve shfryteumlzohet njeuml sasi prej 23087m3 ujeumloreuml ndeumlrkoheuml qeuml keumlrkesa aktuale eumlshteuml 302m3oreuml Pra nga pus-shpimet ka njeuml mbishfryteumlzim total prej 20104m3oreuml105 Megjithateuml shifrat e sakta teuml shfryteumlzimit teuml ujit teuml akuifereumlve mungojneuml peumlr arsye se njeuml pjeseuml e mireuml e popullsiseuml nuk mbulohet me sheumlrbimin e furnizimit me ujeuml Mbishfryteumlzimi ndodh neuml njeuml koheuml kur nga njeuml total prej 31262106 banoreuml rreth 13 e popullsiseuml (3981) nuk kaneuml rrjet furnizimi me ujeuml teuml pijsheumlm Zonat pa lidhje me rrjetin janeuml kryesisht zonat rurale dhe peumlrfshijneuml fshatrat e komuneumls Lumas (Tabela 30)107
Tabela 30 Fshatrat pa sistem furnizimi me ujeuml teuml pijsheumlm Nr Komuna Fshati Popullsia
1 Komuna Kozare
Demollare 153
2 Komuna Lumas
Luzaj Zelevishde Belesove Mendrak Sheqes Krekes Korites Katundas
2918
Total pa Rrjet 3071
Burimi VALUADD PLGPUSAID 2014108
Mungesa e shtrirjes seuml rrjetit teuml ujit teuml pijsheumlm neuml zonat rurale i detyron banoreumlt qeuml teuml gjejneuml zgjidhje vetjake teuml cilat janeuml kryesisht hapja e puseve ose peumlrdorimi i burimeve meuml teuml afeumlrta teuml mundshme109 Keumlto burime apo pus-shpime peumlrveccedil se hapen pa u bazuar neuml studime teuml mireumlfillta hidrogjeologjike beumljneuml teuml pamundur llogaritjen dhe kontrollin e sasiseuml seuml shfryteumlzuar teuml ujit teuml akuifereumlve110
154
Siccedil u theksua meuml sipeumlr peumlrveccedil furnizimit me ujeuml teuml pijsheumlm ujeumlrat e akuifereumlve ndeumlrkokrrizoreuml dhe karstikeuml shfryteumlzohen edhe peumlr industri dhe bujqeumlsi Peumlr fat teuml keq keumlto akuifereuml shfryteumlzohen gjereumlsisht edhe neuml meumlnyreuml teuml jashteumlligjshme111 Sasia e ujit qeuml shfryteumlzohet peumlr ccedildo akuifer nga industria bujqeumlsia dhe sektoreumlt teuml tjereuml teuml ekonomiseuml nuk njihet Ndaj mbetet urgjente krijimi i njeuml pasqyre ujore peumlr akuiferet (hyrje dhe dalje teuml ujit) me qeumlllim shfryteumlzimin e ujit teuml akuiferit neuml meumlnyreuml teuml qeumlndrueshme Ndotja e akuifereumlve (Akuiferi i Beratit) Neuml Bashkineuml e Kuccediloveumls gjendet Akuiferi Kuaternar i Beratit i cili shtrihet nga Uznova deri neuml Ureuml Vajgurore dhe neuml Kozareuml (shihni Figureumln 51 burimet ujore neumlntokeumlsore) Akuiferi i Beratit eumlshteuml njeuml pellg i madh ujor neumlntokeumlsor qeuml ushqehet kryesisht nga lumenjteuml Osum dhe Devoll Lidhur me cileumlsineuml e ujeumlrave teuml keumltij Akuiferi fatkeqeumlsisht nuk ka shumeuml teuml dheumlna teuml viteve teuml fundit Neuml vitin 2015 ky akuifer eumlshteuml peumlrjashtuar nga rrjeti i monitorimit teuml ujeumlrave neumlntokeumlsore neuml shkalleuml vendi112 Ndeumlrkoheuml neuml vitin 2014 SHGJSH-ja raportonte se akuifereumlt ndeumlrkokrrizoreuml teuml gjendur drejtpeumlrdrejteuml neumln lumenjteuml Devoll dhe Osum janeuml ndotur kryesisht neuml zoneumln Kozareuml-Kuccediloveuml SHGJSH-ja ka cileumlsuar ujeumlrat e Akuiferit teuml Beratit neuml keumlteuml zoneuml113 si shumeuml teuml forta peumlr shkak teuml forteumlsiseuml seuml peumlrgjithshme qeuml kalon nivelet e lejuara Njeuml zoneuml tjeteumlr ku ujeumlrat janeuml cileumlsuar teuml forta janeuml shpimet Banaj dhe stacioni i pompimit Ccediliflig Duhet theksuar se forteumlsia e ujeumlrave peumlrbeumln rrezik peumlr kripeumlzimin e tokave neumlse uji peumlrdoret peumlr ujitje dhe rrezik peumlr sheumlndetin e njeriut neuml qofteuml se peumlrdoret peumlr trsquou pireuml (peumlr banoreumlt qeuml furnizohen me ujeuml nga Akuiferi i Beratit)
Figura 51 Akuifereumlt neuml Bashkineuml e Kuccediloveumls
Burimi SHGJSH 2014 Punoi Co-PLAN 2015
155
Mundeumlsineuml e kanosjes seuml sheumlndetit teuml banoreumlve neumlpeumlrmjet funizimit me ujeuml nga ky akuifer neuml teuml shkuareuml e tregon edhe fakti se ujeumlrat e tij janeuml peumlrdorur si ujeumlra me peumlrdorim industrial Veteumlm duke filluar nga viti 1998114 ujeumlrat e keumltij akuiferi janeuml peumlrdorur dhe vazhdojneuml teuml peumlrdoren peumlr furnizim me ujeuml teuml popullsiseuml seuml disa zonave teuml caktuara teuml qytetit teuml Kuccediloveumls si dhe NjA-ve Kozareuml e Perondi teuml cilat furnizohen nga puset e Devollit (Tabela 31) Njeuml gjeuml e tilleuml ndodh neuml njeuml koheuml qeuml mungon teumlreumlsisht njohja e cileumlsiseuml seuml ujeumlrave teuml keumltij akuiferi dhe mbi teuml gjitha teuml ndotjes nga industria e nafteumls ndeumlr vite
Neuml peumlrgjitheumlsi ekziston mundeumlsia qeuml Akuiferi i Beratit teuml jeteuml ndotur nga industria e nafteumls gjateuml gjitheuml viteve teuml aktivitetit teuml saj Nga dixhitalizimi i territorit teuml Bashkiseuml Kuccediloveuml rezulton se grupi i puseve teuml Kozareumls dhe lumit Devoll kalojneuml neumlpeumlrmjet keumltij akuiferi gjateuml ushtrimit teuml aktivitetit teuml tyre Veteumlm vendndodhja e puseve krijon mundeumlsineuml ndotjes seuml akuiferit neuml momentin meuml teuml pareuml qeuml veshja e faqeve aneumlsore teuml pusit nuk eumlshteuml beumlreuml siccedil duhet
Njeuml faktor mjaft i reumlndeumlsisheumlm qeuml duhet theksuar neuml lidhje me Akuiferin eumlshteuml mungesa e monitorimit teuml ujeumlrave teuml keumltij akuiferi peumlr ndotje neuml peumlrgjitheumlsi dhe peumlr ndotje nga industria e nafteumls ndeumlr vite Siccedil theksohet neuml seksionet e meumlposhtme industria e nafteumls ka vepruar neuml keumlteuml territor peumlr meuml shumeuml se 50 vjet Duke pareuml se burimet e keumltij akuiferi peumlrdoren peumlr furnizim me ujeuml teuml pijsheumlm dhe ujitje nga banoreumlt vendas eumlshteuml i domosdosheumlm monitorimi i akuiferit peumlr ndotje nga industria e nafteumls seuml trasheumlguar ndeumlr vite
Tabela 31 Ujeumlsjelleumlsit e Bashkiseuml Kuccediloveuml dhe pus-shpimet e tyre
Nr Qyteti Komuna Ujeumlsjelleumlsi Fshatrat e furnizuara
Nr Pop
Pus-shpimet Vendndodhja
1
Qyteti i Kuccediloveumls
U i Bogoveumls (Kuccediloveumls)
Qyteti i Kuccediloveumls Burimi i Bogoveumls rreth 37 km neuml JL teuml qytetit teuml Beratit neuml Malin e Tomorit 343m mnd
U i Devollit Lagja 11 Janari Kuccediloveuml Puset e Devollit Kuccediloveuml Tapi Drizeuml Goraj Velaglosht
Gegeuml Polovineuml Fusha e Devollit me 3 puse 2 km neuml veri teuml qytetit teuml Kuccediloveumls)
2 NjA-ja Kozareuml
UK Berat-Kuccediloveuml
Vlashuk Gegeuml Drizeuml Frasheumlr
U Rajonal Kozareuml
Havaleas Kozareuml Feras Kozareuml Salceuml Kozareuml Fier Mimar Zdraveuml
5050 Pus-shpim poshteuml digeumls seuml Vlashukut
U Vlashuk Vlashuk 815 Pus-shpim praneuml lumit Devoll neuml afeumlrsi teuml fshatit Vlashuk
U Gegeuml Gegeuml 2040 Pus-shpim praneuml lumit Devoll neuml lindje teuml fshatit Gegeuml
U Drizeuml Drizeuml 804 Ujeumlsjelleumlsi i Devollit
Ujeumlsjelleumlsi Frasheumlr
Frasheumlr 334 Pus-shpim praneuml lumit Devoll afeumlr fshati Frasheumlr
U Bogoveumls (Kuccediloveumls)
Perondi Tapi Magjat 5189 Burimet e Bogoveumls
U Magjat Fusheuml
Magjat Fusheuml 1449 Pus-shpim afeumlr Magjat Fusheuml
156
3 NjA-ja Perondi
U i Devollit Polovineuml Goraj Rreth TapiVelagosht
3087 3 pus-shpime praneuml Devollit afeumlr fshatit Polovineuml
Drizeuml Devoll Magjateuml Kodeumlr
Drizeuml Devoll dhe Magjateuml Kodeumlr
Pus-shpime teuml pavarura me administrim nga veteuml komuna
4 NjA-ja Lumas
U Bardhas Bardhas 726 Pus-shpim praneuml peumlrroit neuml afeumlrsi teuml fshatit Bardhas
U Lumas Lumas 1580 2 pus-shpime praneuml peumlrroit rreth 1 km neuml veri teuml fsh Lumas
U Vodeumlz Vodeumlz 875 Pus-shpim praneuml peumlrroit afeumlr fsh Vodeumlza e Poshtme Bardhas
U Peumlllumbas Peumlllumbas 785 Pus-shpim praneuml peumlrroit neuml afeumlrsi teuml fshatit Peumlllumbas
U Pashtraj Pashtraj 206 Pus-shpim afeumlr fshatit Bardhas
Teuml pavarur Sheqeumlz Belesoveuml Katundas Zelevizhdeuml Koriteumlz Krekeumlz Luzaj dhe Mendrak
2919 Burimi meuml i afeumlrt natyror
Burimi VALUADD PLGPUSAID 2014115 Punoi Co-PLAN
Peumlr shkak teuml rreziqeve qeuml mund teuml paraqiten peumlr jeteumln e banoreumlve nga peumlrdorimi i ujit teuml keumltij akuiferi neuml rast ndotjeje SHGJSH-ja ka rekomanduar peumlrfshirjen e Akuiferit teuml Beratit neuml rrjetin kombeumltar teuml monitorimeve116 Njeumlkoheumlsisht rekomandohet neuml veccedilanti monitorimi i Akuiferit teuml Beratit me qeumlllim peumlrcaktimin e ndotjes nga nafta gjateuml 50-vjeccedilarit teuml fundit
o Burimet e ndotjes seuml Akuiferit teuml Beratit neuml zoneumln e Kuccediloveumls
Burimet e ndotjes seuml Akuiferit teuml Beratit me shtrirje neuml Bashkineuml Kuccediloveuml e Berat janeuml teuml shumta Meuml poshteuml paraqitet njeuml peumlrshkrim i shkurteumlr i burimeve kryesore teuml ndotjes Mungesa e zonave higjeno-sanitare SHGJSH-ja peumlrcakton mungeseumln e zonave higjieno-sanitare peumlrreth pus-shpimeve si njeuml ndeumlr shkaqet kryesore teuml ndotjes seuml akuifereumlve Keumlto zona mungojneuml si peumlrreth pus-shpimeve teuml ligjshme ashtu edhe peumlrreth pus-shpimeve teuml paligjshme Pus-shpimet e ligjshme janeuml teuml shumta dhe peumlrdoren nga ujeumlsjelleumlsit e Bashkiseuml peumlr furnizim me ujeuml teuml popullsiseuml dhe nga industria Njeuml numeumlr i madh i tyre gjenden peumlrgjateuml lugineumls seuml Osumit dhe Devollit dhe pellgjeve ujeumlmbledheumlse peumlrkateumlse
Pus-shpimet e paligjshme gjenden gjateuml gjitheuml territorit sidomos neuml zonat rurale qeuml nuk janeuml teuml lidhura me rrjetin e furnizimit teuml ujit (rreth 13 e popullsiseuml seuml Kuccediloveumls nuk furnizohet me ujeuml teuml pijsheumlm)117 Uji sigurohet kryesisht nga veteuml banoreumlt duke peumlrdorur burimin meuml teuml afeumlrt teuml mundsheumlm118 ose neumlpeumlrmjet pusshpimeve Neuml Bashki ka edhe njeuml numeumlr pusshpimesh industriale peumlr teuml cileumlt nuk ka teuml dheumlna rreth zonave teuml tyre industriale
Lidhur me ndikimin e industriseuml neuml cileumlsineuml e ujeumlrave teuml Akuiferit duhet theksuar se mungojneuml teuml dheumlnat neuml veccedilanti numri i pusshpimeve sasia e ujit qeuml pompohet dhe gjeumlndja e zonave higjieno-sanitare peumlrreth pusshpimeve industriale etj Peumlrveccedil keumlsaj neuml Bashkineuml e Kuccediloveumls mungojneuml edhe teuml dheumlna rreth peumlrdorimit teuml ujit neumlntokeumlsor nga industria e nafteumls Shfryteumlzimi i ujeumlrave neumlntokeumlsore neuml meumlnyreuml jo profesionale si dhe teuml pakontrolluar si nga popullsia ashtu edhe nga industria rrezikon i) uljen e prurjeve neuml stacionet e
157
pompimit si dhe ii) prishjen e cileumlsiseuml seuml ujeumlrave teuml akuifereumlve teuml Qarkut Berat duke rrezikuar seriozisht furnizimin me ujeuml teuml rrethit neuml teumlreumlsi119 Mbetet fakt se peumlr asnjeumlrin nga keumlto pus-shpime (individuale teuml ujeumlsjelleumlsve apo industrial) pavareumlsisht neumlse janeuml teuml ligjshme apo teuml paligjshme nuk dihet neumlse eumlshteuml zbatuar zona e mbrojtjes higjeno-sanitare Mungesa e zonave higjeno-sanitare krijon mundeumlsineuml e ndotjes seuml akuiferit neuml njeuml koheuml shumeuml teuml shkurteumlr duke qeneuml se puset janeuml teuml lidhura drejtpeumlrseumldrejti me akuiferin Ndotja e akuifereumlve neumlpeumlrmjet lumenjve Osum e Devoll Siccedil eumlshteuml theksuar meuml sipeumlr lumenjteuml Osum e Devoll sheumlrbejneuml si burim ushqyes peumlr akuifereumlt e shtrireuml peumlrgjateuml rrjedheumls seuml tyre Kjo ndodh neuml segmente teuml caktuara teuml lumenjve kryesisht neuml zonat ku zhavorroret e akuifereumlve dalin neuml sipeumlrfaqe Neuml zallishtoren e lumit Osum kjo ndodh prej Uznoveumls deri neuml Moraveuml ndeumlrsa neuml zallishtoren e lumit Seman neuml hyrje teuml lumit Devoll neuml zoneumln e Kozareumls120 Peumlr keumlteuml arsye ndotja e teuml dy lumenjve mund teuml keteuml pasoja teuml reumlnda peumlr prishjen e cileumlsiseuml seuml ujeumlrave teuml akuiferit Mosmarrja e masave peumlr mbrojtjen e lumit Osum dhe Devoll nga ndotja neuml njeumlzet vitet e fundit (beumln teuml mendojmeuml se) mund teuml keteuml shkaktuar ndotjen e keumltij akuiferi
Neuml fakt duke qeneuml se ujeumlrat e lumit Osum sheumlrbejneuml si burim peumlr Akuiferin e Beratit dhe se rreziku i ndotjes seuml Akuiferit teuml Beratit me shtrirje peumlrgjateuml lugineumls seuml lumenjve Osum e Devoll neuml disa zona eumlshteuml i larteuml (nga Uznova deri neuml Moraveuml dhe neuml hyrje teuml lumit Devoll neuml zoneumln e Kozareumls)121 ndotja e ujeumlrave teuml Osumit e Devollit peumlrbeumln element ndotjeje teuml Akuiferit SHGJSH-ja122 ka konfirmuar se Akuiferi i Beratit rrezikon ndotjen neumlpeumlrmjet veteuml lumit Osum si pasojeuml e mungeseumls pothuajse teuml ploteuml teuml mbuleseumls ekranizuese teuml shtresave ujeumlmbajteumlse neuml zonat e peumlrmendura meuml sipeumlr123 Peumlr keumlteuml arsye keqmanaxhimi i mbetjeve teuml ngurta e teuml leumlngeumlta si dhe mungesa e marrjes seuml masave peumlr mbrojtjen e ujeumlrave sipeumlrfaqeumlsore teuml Osumit e Devollit nga ndotja urbane dhe industriale mund teuml keteuml shkaktuar ndotjen e akuifereumlve peumlrkateumls teuml lumenjve Ndotja e shkaktuar nga mbishfryteumlzimi i ujeumlrave teuml akuiferit Peumlrveccedil mungeseumls seuml zonave higjeno-sanitare dhe ndotjes seuml lumit Osum e Devoll SHGJSH-ja thekson se ndotja e ujeumlrave teuml akuifereumlve ndodh edhe peumlr shkak teuml mbishfryteumlzimit teuml ujeumlrave teuml tyre Ky mbishfryteumlzim rrezikon teuml peumlrkeqeumlsojeuml cileumlsineuml e keumltij akuiferi peumlr shkak se njeuml veprim i tilleuml shton kripeumlzimin e ujit mbi normat e lejuara peumlr pirje
Ndotja nga industria e nafteumls Zakonisht njeuml ndeumlr rreziqet meuml teuml meumldha qeuml i kanoset mjedisit nga industria e nafteumls eumlshteuml rreziku i ndotjes seuml akuifereumlve Fatkeqeumlsisht pastrimi i ujeumlrave teuml akuifereumlve eumlshteuml proces tejet i kushtuesheumlm ose edhe i pamundur Duke qeneuml se ujeumlrat e akuifereumlve leumlvizin shumeuml ngadaleuml ateumlhereuml duhen dhjeteumlvjeccedilareuml peumlrpara se njeuml ndoteumls teuml pastrohet ose teuml migrojeuml neuml zona teuml tjera Ky eumlshteuml rasti i nitrateve ose pesticideve e 1-2-3-Trichloropropane teuml cilat edhe pse teuml ndaluara peumlr trsquou peumlrdorur qeuml neuml vitin 1970 vazhdojneuml teuml gjenden neumlpeumlr akuifereuml124 Neuml Bashkineuml e Kuccediloveumls industria e nafteumls eumlshteuml mjaft aktive Veteumlm neuml qytetin e Kuccediloveumls janeuml 313 puse ndeumlr teuml cileumlt 103 janeuml jashteuml funksionit dhe 210 janeuml ende neuml funksion125 Njeuml pjeseuml e mireuml e puseve kalojneuml drejtpeumlrdrejteuml neuml Akuiferin Kuaternar teuml Beratit Figura 52 Harta e puseve teuml nafteumls dhe e Akuiferit Kuaternar teuml Beratit
158
Burimi SHGJSH Peumlrpunoi Co-PLAN
Ndeumlrsa ndotja e ujeumlrave sipeumlrfaqeumlsore nga nafta eumlshteuml e dukshme ndotja e ujeumlrave neumlntokeumlsore eumlshteuml veumlshtireuml qeuml teuml peumlrcaktohet peumlr shkak teuml mungeseumls seuml teuml dheumlnave ose teuml dheumlnave teuml pakta e jo teuml plota Teorikisht industria e nafteumls peumlr veteuml natyreumln e aktivitetit teuml saj gjateuml zhvillimit teuml aktiviteteteve teuml industriseuml mund teuml ndoteuml akuifereumlt neuml disa meumlnyra neuml rast se nuk merren masat e duhura teknike peumlr mbrojtjen e tyre Meuml konkretisht industria e nafteumls mund teuml ndoteuml neumlpeumlrmjet i) pus-shpimeve ii) teknologjiseuml seuml peumlrdorur dhe iii) puseve teuml ri-injektimit teuml ujeumlrave shtresoreuml Meuml poshteuml paraqitet njeuml peumlrshkrim i shkurteumlr i meumlnyrave kryesore teuml ndotjes seuml ujeumlrave nga industria e nafteumls
a) Ndotja neumlpeumlrmjet pusshpimeve
Me qeumlllim shmangien e ndotjes seuml tokeumls dhe ujeumlrave puset e nafteumls vishen me shtresa teuml ndryshme (Well cases) ndeumlr teuml cilat edhe njeuml shtreseuml qeuml sheumlrben peumlr parandalimin e rrjedhjeve teuml pusit dhe depeumlrtimin e tyre neuml rrethinat e tij (neuml tokeuml ose ujeuml) gjateuml aktivitetit nafteumlnxjerreumls126 Peumlr teuml njeumljtin qeumlllim kur puset dalin jashteuml funksionit si neuml rastet kur kompania vendos se nuk janeuml me leverdi ekonomike puset mbyllen dhe izolohen
Neuml rastet kur puset shpohen neuml thelleumlsi neuml prani teuml njeuml akuiferi siccedil ka ndodhur neuml Kuccediloveuml ku puset janeuml neuml Akuiferin Quaternar teuml Beratit puset e nafteumls kalojneuml neumlpeumlr akuifer duke e ndotur ateuml me ujeuml teuml kripeumlzuar (me kripeumlra substance kimike teuml ndryshme) hidrokarbure dhe materiale teuml tjera toksike Cili eumlshteuml ndikimi i puseve teuml indutriseuml seuml nafteumls neuml keumlteuml akuifer neuml Berat e Kuccediloveuml dhe neuml zona teuml tjera neuml vendin
159
toneuml mbetet ende e panjohur peumlr shkak teuml mungeseumls seuml teuml dheumlnave Megjithateuml ekziston mundeumlsia qeuml Akuiferi i Beratit neuml Kozareuml teuml jeteuml ndotur nga industria e nafteumls neumlpeumlrmjet puseve qeuml kalojneuml neuml teuml Siccedil u tha meuml sipeumlr nga dixhitalizimi i territorit teuml Bashkiseuml Kuccediloveuml rezulton se grupi i puseve neuml Kozareuml kalon neumlpeumlrmjet keumltij akuiferi gjateuml ushtrimit teuml aktivitetit nafteumlnxjerreumls Veteumlm vendndodhja e puseve krijon mundeumlsineuml e ndotjes seuml akuiferit neuml momentin meuml teuml pareuml qeuml veshja e faqeve aneumlsore teuml pusit nuk eumlshteuml beumlreuml sipas standardeve teknike dhe nuk eumlshteuml marreuml parasysh parimi i parandalimit dhe mbrojtjes seuml burimeve ujore gjateuml shpimeve Mundeumlsia e ndotjes veumlrtetohet edhe nga fakti se njeuml seumlreuml pusesh qeuml kalojneuml neuml keumlteuml akuifer kaneuml teknologji teuml vjeteumlr e cila nuk garanton njeuml izolim teuml mireuml teuml puseve
Peumlr meuml tepeumlr neuml vendin toneuml mungon edhe legjislacioni i posaccedileumlm qeuml rregullon hapjen e puseve praneuml ose neuml akuifer gjeuml qeuml mund teuml keteuml stimuluar kompaniteuml teuml anashkalojneuml reumlndeumlsineuml e mbrojtjes seuml burimeve ujore Neuml vendin toneuml mbrojtja e ujeumlrave neumlntokeumlsore nga ndotja parashikohet neuml Ligjin nr 1112012127 qeuml peumlrcakton Sheumlrbimin Gjeologjik Shqiptar si autoritetin peumlrgjegjeumls peumlr mbrojtjen e burimeve ujore deri neuml njeuml nivel teuml caktuar SHGJSH-ja peumlrcakton masat peumlr ruajtjen e rezervave ujore neumlntokeumlsore si dhe miraton dheumlnien e lejeve peumlr pus-shpime neuml ujeumlrat neumlntokeumlsore me thelleumlsi mbi 15 m nga sipeumlrfaqja e tokeumls Megjithateuml asnjeuml ligj nuk shprehet neuml lidhje me mbrojtjen e Akuifereumlve nga pus-shpime e tipit industrial (instalime teuml peumlrhershme siccedil janeuml puset e nafteumls) duke leumlneuml keumlshtu hapeumlsireuml peumlr abuzime E gjitheuml kjo ndodh neuml kundeumlrshtim me ligjet dhe praktikat e vendeve meuml teuml zhvilluara Neuml SHBA peumlr shembull peumlrpara se njeuml kompani teuml fillojeuml aktivitetin e saj peumlr nxjerrjen e prodhimin e nafteumls prodhimin e energjiseuml gjeotermale dhe nxjerrjen e mineraleve keumlrkon leje peumlr peumlrjashtimin e akuiferit meuml teuml afeumlrt nga lista e trupave ujoreuml teuml peumlrdorur peumlr furnizimin e popullsiseuml peumlr ujeuml teuml pijsheumlm neuml teuml tashmen dhe teuml ardhmen128 Neuml keumlteuml meumlnyreuml shmangen rreziqet qeuml i kanosen sheumlndetit teuml banoreumlve qeuml furnizohen me ujeuml nga ky akuifer nuk ndiqet penalisht peumlr deumlmtimin e akuifereumlve dhe sigurisht nuk vepron neuml kundeumlrshtim me Ligjin peumlr Mbrojtjen e Burimeve Ujore teuml Peumlrdorura peumlr Furnizim teuml Popullsiseuml me Ujeuml 129 Mbetet fakti se akuiferi i peumlrjashtuar nuk sheumlrben meuml si burim ujor peumlr pije
b) Ndotja e akuiferit neumlpeumlrmjet teknologjiseuml seuml peumlrdorur (shpimi horizontal puse me trungje horizontale ose puse me drejtim teuml caktuar)
Neuml Bashkineuml e re teuml Kuccediloveumls akuifereumlt gjenden neuml zoneumln nafteuml-nxjerreumlse (psh peumlrgjateuml Devollit neuml Kozareuml) Duke qeneuml akuifereuml kuaternareuml teuml shkrifeumlt keumlta kaneuml lidhje teuml drejtpeumlrdrejteuml me ujeumlrat sipeumlrfaqeumlsore Si rrjedhojeuml janeuml shumeuml teuml ndjesheumlm ndaj ndotjes mjedisore nga pus-shpimet peumlr ujeuml nafteumls ri-injektimit teuml ujeumlrave shtresore si dhe mbetjeve teuml industriseuml seuml nafteumls etj Industria e nafteumls shpesh eumlshteuml akuzuar peumlr ndotjen e ujeumlrave sipeumlrfaqeumlsore dhe neumlntokeumlsore sidomos gjateuml peumlrdorimi teuml teknologjiseuml seuml quajtur plasje e shkeumlmbinjve me ujeuml130 e shoqeumlruar me teknika teuml reja teuml koheumlve teuml fundit qeuml janeuml kryesisht shpimi horizontal puse me trungje horizontale ose puse me drejtim teuml caktuar131 Sipas EPA-s neuml SHBA
Procesi i plasjes me ujeuml krijon ccedilarje neuml shtreseumln shkeumlmbore teuml cilat beumljneuml teuml mundur daljen e nafteumls dhe gazit duke rritur keumlshtu volumin e nafteumls qeuml mund teuml nxirret Puset shpohen me trung vertikal nga 100 deri neuml mijeumlra metra neumlntokeuml dhe mund teuml peumlrfshijneuml puse me trungje horizontale ose me drejtim teuml caktuar qeuml shtrihen me mijeumlra metra Ccedilarjet krijohen duke hedhur sasi shumeuml teuml meumldha leumlnde teuml leumlngshme me presion teuml larteuml neuml vrimeumln e njeuml pusi teuml shpuar enkas dhe neuml shkeumlmbinjteuml ku ndodhet nafta Leumlnda e leumlngshme (ose uji siccedil
160
quhet shpesh) peumlrbeumlhet kryesisht nga ujeuml propant dhe kimikate qeuml peumlrdoren peumlr teuml hapur dhe zgjeruar plasjet e krijuara neuml shkeumlmb Keumlto plasje mund teuml jeneuml me qindra metra teuml gjata Propanteumlt peumlrfshijneuml reumlreuml peleteuml qeramike ose pjeseumlza teuml tjera teuml pashtypshme Propanteumlt sheumlrbejneuml peumlr teuml mbajtur hapur (peumlr teuml mos lejuar mbylljen) ccedilarjet e krijuara Pasi mbaron procesi i hedhjes seuml leumlndeumls seuml leumlngshme (ujit me kimikatet neuml pus) trysnia e brendshme e shtreseumls shkeumlmbore shtyn leumlndeumln e leumlngshme qeuml teuml daleuml neuml sipeumlrfaqe neumlpeumlrmjet pusit teuml shpuar Ky ujeuml qeuml del njihet si ujeuml i prodhur (kthyer) dhe neuml peumlrbeumlrjen e tij mund teuml gjenden edhe i) kimikatet e shtuara peumlrpara injektimit dhe ii) materialet qeuml ndodhen natyrsheumlm neuml shtreseumln shkeumlmbore si kripeumlra teuml ndryshme metale hidrokarbone rodionuklide etj Uji shtresor ose uji i kthyer magazinohet neuml vend neuml konteniereuml teuml meumldhenj ose neuml gropa ekologjike neuml pritje peumlr trsquou trajtuar ose ricikluar Neuml shumeuml raste ky ujeuml shpesh ri-injektohet132 Neuml zonat ku ri-injektimi nuk eumlshteuml i mundur uji i kthyer mund teuml trajtohet nga njeuml impiant i trajtimit teuml ujeumlrave dhe meuml tej teuml shkarkohet neuml ujeumlra sipeumlrfaqeumlsoreuml
Kjo teknikeuml eumlshteuml peumlrdorur qeuml neuml vitet 1940 dhe peumlr meuml se 50 vjet eumlshteuml peumlrdorur neuml puse me trungje vertikale neuml shtresa shkeumlmbore konvencionale Sot kjo teknikeuml peumlrdoret peumlrseumlri neuml teuml njeumljtat shtresa shkeumlmbore Megjithateuml koheumlt e fundit teknika ka avancuar Zhvillime teuml teknikave si shpimi horizontal ose shpimi me drejtim teuml caktuar kaneuml ccediluar neuml shpimin e shtresave shkeumlmbore teuml pazakonta peumlr nxjerrjen e nafteumls teuml cilat nuk janeuml shfryteumlzuar deri meuml sot Pa keumlto teknika keumlrkimi dhe shpimi peumlr nafteuml neuml keumlto zona nuk do teuml ishte me fitim
Burimet e nafteumls qeuml peumlrkojneuml me akuiferin ndeumlrkokrrizor neuml Kuccediloveuml shfryteumlzohen kryesisht nga Kompaniteuml Albpetrol dhe Bankers Petroleum Ltd 133 Bankers ka deklaruar se deri neuml vitin 2014 ka arritur teuml shpojeuml 536 puse134 Duke patur si qeumlllim rritjen e efikasitetit teuml veprimtariseuml operacionale teuml shpimit uljen e shpenzimeve dhe rritjen e kompaniseuml neuml teuml ardhmen kompania ka futur edhe teknologji teuml reja teuml patestuara meuml pareuml neuml vendin toneuml siccedil eumlshteuml teknologjia e shpimit horizontal peumlr nxjerrjen e nafteumls (primary horizontal drilling) dhe ajo e plasjes me ujeuml dhe polimer (Water and polymer flooding) Neuml vitin 2015 Bankers planifikonte edhe hapjen e rreth 60 puseve horizontale teuml reja (Horizontal Wells With a two-rig program) si vazhdim i shfryteumlzimit teuml fusheumls Patos-Marineumlz135
Figura 53 Zonat me shpim horizontal (majtas) dhe teknologjia e peumlrmbytjes me polimer dhe ujeuml djathtas (Water and Polymer Flooding)
161
Burimi Bankers Petroleum Ltd (Printscreen 30 Mars 2016)136
Sipas kompaniseuml Shpimi me plasje me ujeuml dhe polimer konsiston neuml hedhjen e ujit ose teuml njeuml kimikati neuml rezervuarin e nafteumls e cila ka si qeumlllim teuml shtyjeuml nafteumln drejt pusit Kjo teknologji njihet si teknologji qeuml beumln teuml mundur rekuperimin eficcedilent teuml nafteumls neuml rezervareumlt neumlntokeumlsoreuml Zakonisht kjo eumlshteuml njeuml teknologji qeuml peumlrdoret pasi pjesa meuml e madhe e nafteumls eumlshteuml nxjerreuml nga rezervuari Ndeumlrsa teknika e plasjes seuml shtreseumls shkeumlmbore me ujeuml eumlshteuml veumlrtetuar teuml jeteuml tejet efikase peumlr nxjerrjen e nafteumls dhe gazit edhe neuml zona dikur teuml pamundura137 kjo teknologji eumlshteuml akuzuar edhe peumlr ndotjen e ujeumlrave neumlntokeumlsore Neuml fakt pas keumlrkimesh shumeumlvjeccedilare Agjencia e Mbrojtjes seuml Mjedisit (EPA) neuml SHBA ka arritur neuml peumlrfundimin se njeuml teknikeuml e tilleuml peumlrdor disa mekanizma ldquombi tokeuml dhe neumlntokeuml neumlpeumlrmjet teuml cileumlve nxjerrja e nafteumls me plasje me ujeuml mund teuml ndikojeuml neuml ndotjen e burimeve ujore teuml pirjesrdquo Keumlto mekaniza peumlrfshijneuml
- Rrjedhjen e leumlndeumls seuml leumlngshme dhe teuml ujit shtresor gjateuml aktivitetit - Plasjen e drejtpeumlrdrejteuml neuml burime ujore neumlntokeumlsore - Migrimin neumlntokeumlsor teuml ujit shtresor dhe gazrave - Peumlrdorimin e ujit neuml koheumlra (ose neuml zona) kur uji nuk eumlshteuml i bollsheumlm - Trajtimin e papeumlrshtatsheumlm teuml ujeumlrave industriale dhe shkarkimeve teuml tyre neuml
burime ujore
Ndeumlrkoheuml qeuml EPA dhe agjenci teuml tjera neumlpeumlr boteuml vazhdojneuml ta studjojneuml keumlteuml teknikeuml me qeumlllim shmangien e ndotjes seuml ujeumlrave neumlntokeumlsore neuml vendin toneuml njeuml shqeteumlsim i tilleuml ende nuk eumlshteuml ngritur Si rrjedhojeuml ende nuk ekzistojneuml teuml dheumlna rreth aktivitetit teuml nafteumls lidhur me keumlteuml teknologji dhe ndikimit e saj neuml Bashkineuml Kuccediloveuml dhe bashkiteuml e tjera ku eumlshteuml e pranishme industria e nafteumls Pra deri meuml tani mungon njeuml inventar i kompanive teuml nafteumls qeuml peumlrdorin njeuml teknikeuml teuml tilleuml njeuml inventar i puseve qeuml peumlrdorin njeuml teknikeuml teuml tilleuml regjisteumlr i sasiseuml seuml ujeumlrave teuml peumlrdorura gjateuml shpimit (ujit shtresor) njeuml regjisteumlr i puseve ku ri-injektohet uji shtresor dhe njeuml studim neumlse ri-injektimi eumlshteuml i mundsheumlm neuml peumlrputhje me ligjet peumlr mbrojtjen e burimeve ujore neumlntokeumlsore dhe sipeumlrfaqeumlsore i incidenteve qeuml kaneuml beumlreuml teuml mundur rrjedhjen e ujit
162
shtresor neuml mjedis gjateuml aktivitetit i puseve ku eumlshteuml plasur drejtpeumlrdrejt neuml akuifer i rasteve teuml migrimit teuml ujit shtresor dhe gazrave neuml mjedis etj
Neuml teuml njeumljteumln koheuml problemit teuml ndotjes seuml ujeumlrave nga industria e nafteumls nuk i kushtohet veumlmendja e duhur Kjo veumlrtetohet edhe nga mungesa e njeuml legjislacioni dhe njeuml institucioni specifik qeuml ka si objektiv kryesor mbrojtjen e neumlntokeumls ose teuml ujeumlrave neumlntokeumlsore nga industria e nafteumls138 Peumlr keumlteuml arsye neuml mungeseuml teuml teuml dheumlnave teuml meumlsipeumlrme eumlshteuml e pamundur teuml peumlrcaktohet qarteuml dhe neuml meumlnyreuml sasiore rreziku qeuml mund trsquoiu kanoset banoreumlve qeuml furnizohen me ujeuml nga ky akuifer
c) Ndotja e ujeumlrave neumlntokeumlsore neumlpeumlrmjet puseve teuml ri-injektimit teuml ujeumlrave shtresoreuml
Gjateuml prodhimit teuml nafteumls dhe gazit prodhohet njeuml sasi e konsiderueshme ujeumlrash teuml ndotura teuml cilat mund teuml peumlrmbajneuml edhe metale helmuese dhe leumlndeuml radioaktive139 Shpesh keumlto ujeumlra janeuml edhe meuml teuml kripura se ujeumlrat e detit Peumlr keumlteuml arsye neuml qofteuml se nuk manaxhohen siccedil duhet peumlrbeumljneuml rrezik peumlr mjedisin dhe sheumlndetin e njeriut140
Duke filluar qeuml neuml vitet 1930141 keumlto ujeumlra teuml ndotura zakonisht janeuml ri-injektuar neuml puse me qeumlllim shmangien e ndotjes seuml ujeumlrave sipeumlrfaqeumlsoreuml Ri-injektimi i tyre neumlnkupton rikthimin ose hedhjen e ujit teuml daleuml nga puset e nafteumls (ujit teuml prodhur dhe atij shtresor) pas shpimit ose gjateuml prodhimit teuml nafteumls peumlrseumlri neuml neumlntokeuml Ri-injektimi i ujeumlrave teuml prodhuar nga industria e nafteumls eumlshteuml praktikeuml e ndjekur edhe sot142 Neuml Bashkineuml Kuccediloveuml ri-injektimi eumlshteuml konfirmuar teuml ndodheuml si praktikeuml nga Kompania Bankers Edhe pse mungojneuml teuml dheumlnat nga biseda me nafteumltareuml rezulton se ri-injektimi eumlshteuml praktikeuml e zakonshme neuml vendin toneuml Krahas shpimeve neuml vitin 2015 Bankers kishte planifikuar edhe kalimin e 20 teuml puseve neuml puse peumlr ri-injektim
Peumlr shkak teuml rrezikut qeuml paraqet peumlr ndotjen e ujeumlrave neumlntokeumlsore 143 ri-injektimi rregullohet me ligj144 Fatkeqeumlsisht neuml vendin toneuml ri-injektimi nuk rregullohet me ligj Si rrjedhojeuml kompaniteuml nuk janeuml teuml detyruara teuml ndjekin rregulla specifike gjateuml ri-injektimit peumlrveccedil praktikave teuml mira teuml kompaniseuml Peumlr keumlteuml arsye mund teuml thuhet se neuml Bashkineuml e Kuccediloveumls mbetet i panjohur seuml paku peumlr publikun dhe bashkineuml i) numri dhe vendndodhja e puseve teuml ri-injektimit teuml ujeumlrave teuml peumlrdorura ii) gjendja dhe kushtet e puseve teuml ri-injektimit iii) ndikimi i tyre neuml Akuiferin e Beratit dhe neuml trupa e tjereuml ujoreuml sipeumlrfaqeumlsoreuml e neumlntokeumlsoreuml etj
o Peumlrfundime dhe rekomandime Neuml peumlrgjitheumlsi ekziston mundeumlsia qeuml Akuiferi Quaternar i Beratit teuml jeteuml ndotur nga industria e nafteumls gjateuml viteve teuml aktivitetit teuml saj Nga dixhitalizimi i territorit teuml Bashkiseuml Kuccediloveuml rezulton se grupi i puseve teuml Kozareumls dhe lumit Devoll kalojneuml neumlpeumlrmjet keumltij akuiferi gjateuml ushtrimit teuml aktivitetit teuml tyre Veteumlm vendndodhja e puseve krijon mundeumlsineuml e ndotjes seuml akuiferit neuml momentin meuml teuml pareuml qeuml veshja e faqeve aneumlsore teuml pusit nuk eumlshteuml beumlreuml siccedil duhet Njeuml faktor mjaft i reumlndeumlsisheumlm qeuml duhet theksuar neuml lidhje me Akuiferin eumlshteuml mungesa e monitorimit teuml ujeumlrave teuml keumltij akuiferi peumlr ndotje nga industria e nafteumls ndeumlr vite Industria e nafteumls ka vepruar neuml keumlteuml territor peumlr meuml shumeuml se 50 vjet Duke pareuml se burimet e keumltij akuiferi peumlrdoren peumlr furnizim me ujeuml teuml pijsheumlm dhe ujitje nga banoreumlt vendas eumlshteuml i domosdosheumlm monitorimi i akuiferit peumlr ndotje nga industria e nafteumls seuml trasheumlguar ndeumlr vite dhe njeumlkoheumlsisht ndalimi i peumlrdorimit teuml ujeumlrave teuml keumltij akuiferi peumlr furnizimin e popullsiseuml me ujeuml deri neuml momentin qeuml nuk eumlshteuml veumlrtetuar se ujeumlrat e keumltij akuiferi janeuml teuml njeuml cileumlsie teuml mireuml Ndotja e Akuiferit Quaternar teuml
163
Beratit neumlpeumlrmjet pus-shpimeve neuml vendburimin e nafteumls neuml Kuccediloveuml mund teuml peumlrbeumljeuml problem teuml jashteumlzakonsheumlm peumlr furnizimin me ujeuml teuml popullsiseuml neuml Bashkineuml Kuccediloveuml e Berat qeuml furnizohen me ujeuml nga ky akuifer Si peumlrfundim peumlrveccedil lumenjve Bashkia peumlrballet me problemet qeuml kaneuml teuml beumljneuml me Akuiferin e Beratit dhe mbi teuml gjitha me peumlrcaktimin e llojit teuml peumlrdorimit teuml ujeumlrave teuml keumltij akuiferi Duke pareuml teknologjineuml e vjeteumlr dhe teuml papeumlrshtatshme peumlr mbrojtjen e burimeve ujore qeuml Industria e nafteumls ka peumlrdorur neuml teuml shkuareumln dhe teknologjineuml e re qeuml eumlshteuml futur peumlr shpimin e puseve neuml vendin toneuml keumlto vite eumlshteuml e reumlndeumlsishme qeuml teuml ndeumlrpritet menjeumlhereuml furnizimi me ujeuml i popullsiseuml nga Akuiferi i Beratit (puset e Devollit) dhe teuml merren masa teuml menjeumlhershme peumlr monitorimin specifik teuml ujeumlrave teuml akuiferit me qeumlllim qeuml teuml peumlrcaktohet neumlse ujeumlrat e tij janeuml ende teuml peumlrshtatshme peumlr furnizimin me ujeuml teuml popullsiseuml seuml Beratit e Kuccediloveumls
44 Ajri Cileumlsia e ajrit neuml territorin e Bashkiseuml Kuccediloveuml eumlshteuml e ndryshme neuml sajeuml teuml peumlrdorimit teuml tokeumls dhe peumlrqeumlndrimit teuml aktiviteteve teuml nxjerrjes seuml nafteumls neuml qytet vlerat e elementeumlve ndoteumls paraqiten relativisht teuml larta ndeumlrsa neuml disa zona rurale cileumlsia e ajrit eumlshteuml e mireuml Sipas ARM-seuml Berat 2014 monitorimi i cileumlsiseuml seuml ajrit neuml qytetin e Kuccediloveumls eumlshteuml realizuar peumlr njeuml periudheuml prej 9 diteumlsh (22 -30 dhjetor 2014) peumlr peseuml treguesit kryesor si PM10 SO2 CO O3 dhe Benzen (Figura 54)145 Monitorimi eumlshteuml realizuar me pajisje automatike ku peumlr indikatoreumlt NO2 dhe O3 teuml dheumlnat rregjistrohen peumlr 30 minuta kurse peumlr SO2 teuml dheumlnat regjistrohen peumlr ccedildo 5 minuta ndeumlrsa peumlr PM10 llogariten ditore dhe monitorimi realizohet me metoden gravimetrike me peshim teuml filtrit para dhe pas mostrimit
Nga rezultatet e monitoruara nga ARM-ja Berat 2014 vihet re se ka njeuml tejkalim teuml vlerave teuml PM10 krahasuar me normeumln ditore teuml BE (5 nga 9 diteuml teuml monitoruara)
Vlerat orare teuml NO2 paraqiten meuml teuml larta se norma e BE-seuml mbi peumlrqendrimin e tij neuml ajeumlr vlera maksimale e arritur eumlshteuml 858 microgm3 (231220014) ndeumlrsa ajo minimale minimale arrin neuml 107microgm3 (28122014) Gjithashtu edhe Benzeni paraqitet me vlera mbi normeumln e lejuar nga BE-seuml neuml vlerat orare Vlera maksimale arrin neuml 1216 microgm3 e rregjistruar meuml dateuml 26122014 neumlrsa vlera meuml e uleumlt eumlshteuml regjistruar meuml 28 dhjetor 2014 me vlereumln 011 microgm3
Rezultatet tregojneuml se peumlr SO2 O3 dhe CO nuk kemi asnjeuml rast teuml tejkalimit teuml normave
Figura 54 Vlerat ditore teuml treguesve teuml monitoruar neuml vitin 2014
164
Burimi ARM Berat 2014 Punoi Co-PLAN
Marreuml si reference teuml dheumlnat e meumlsipeumlrme teuml cilat tregojneuml se ka tejkalim teuml normave teuml elementeumlve ndoteumls neuml ajeumlr mund teuml themi se faktor neuml keumlteuml situateuml krahas shkarkimeve neuml atmosfereuml nga industriteuml mjetet e transportit publik dhe privat si dhe nga ndeumlrhyrjet infrastrukturore eumlshteuml edhe niveli i uleumlt neuml gjelbeumlrimin dhe hapsirave peumlr rekreacion teuml cilat kryejneuml ndeumlr teuml tjera edhe funksionin e filtrimit teuml ajrit teuml ndotur dhe prodhimin e sasive teuml vogla teuml O2 me reumlndeumlsi neuml cileumlsineuml e ajrit neuml qeumlndrat urbane
Hapeumlsirat e gjelbra ose bimeumlsia urbane siccedil quhet shpesh neuml literatureuml146 ndikojneuml drejtpeumlrseumldrejti ose teumlrthorazi neuml peumlrmireumlsimin e cileumlsiseuml seuml ajrit Konkretisht bimeumlsia urbane ndikon neuml uljen e ndotjes neumlpeumlrmjet thithjes seuml ndoteumlsve neuml gjendje teuml gazteuml nga gjethet e tyre Krahas filtrimit teuml ajrit teuml ndotur hapsirat e gjelbra sheumlrbejneuml dhe janeuml faktor neuml mbrojtejen e tokeumls dhe sheumlndetit publik Neuml tabeleumln e meumlposhtme (Tabela 32) sipeumlrfaqa e gjelbeumlr peumlr banor neuml zonat urbane eumlshteuml meuml e vogeumll se standardi edhe pse Bashkia ka hapsira teuml mjaftueshme peumlr teuml arritur standardet e nevojshme teuml gjelbeumlrimit teuml peumlrgjithsheumlm publik dhe gjelbeumlrimit teuml veccedilanteuml Gjelbeumlrimi neuml nivel njeumlsie strukturore eumlshteuml 0m2banoreuml kundrejt 2m2 qeuml eumlshteuml standardi
Njeuml situateuml e ngjashme paraqitet lidhur me gjelbeumlrimin masiv (28m2banoreuml kundrejt 4 qeuml eumlshteuml standardi) dhe me gjelbeumlrimin rrugor sheshet brigjet ujore dhe zonat urbane Veteumlm neuml zonat periferike vihet re qeuml sipeumlrfaqa e gjelbeumlr eumlshteuml ose tejkalon standardet
Tabela 32 Bilanci i gjelbeumlrimit publik neuml Bashkineuml Kuccediloveuml Zona e gjelbeumlr Standardi Vlera ekzistuese Vlera e propozuar
m2banor ha m2banor ha m2banor a) Gjelbeumlrim neuml nivel njeumlsie 25 m2banor 0 0 Kshp peumlr njeumlsiteuml strutkurore strukturore variojneuml nga 5 deri ne 20 b) Gjelbeumlrim masiv parqe e 4 m2banor 79 28 284 88 lulishte c) Gjelbeumlrim rrugor sheshe 25 m2banor 51 18 73 227 brigje ujore neuml zoneuml urbane ccedil) aampbampc 9 m2banor 13 46 454 1407 d) Park periferik 17 m2banor 167 594 632 195 dh) ccedilampd Gjelbeumlrim i 26 m2banor 297 1054 1086 3357 Peumlrgjithsheumlm Publik e) Fidanishte PA 2306 - 9221 -euml) Zoneuml ripariane PA 1652 - 3889 -f) Kopeumlsht zoologjik PA PA PA PA PA g) Kopeumlsht botanik PA PA PA PA PA gj) Breza sanitareuml zona PA 0 - 8381 -buferike breza mbrojteumls
165
h) Pyje (pylleumlzim) PA 0 - 0 -i) Zona teuml mbrojtura natyrore PA 0 - 9592 -e-i) Gjelbeumlrim i veccedilanteuml PA 3858 - 31083 -
Burimi Bashkia Kuccediloveuml dhe Co-PLAN 2016
o Burimet e ndotjes seuml ajrit Siccedil u theksua meuml sipeumlr burimet e ndotjes seuml ajrit janeuml teuml ndryshme (urbanizimi mjetet e transportit industria e nafteumls etj) Megjithateuml neuml Bashkineuml Kuccediloveuml ndotja nga makinat dhe industria e nxjerrjes dhe peumlrpunimit teuml nafteumls mbeten burimet kryesore Meuml poshteuml paraqitet njeuml peumlrshkrim i shkurteumlr i burimeve kryesore teuml ndotjes seuml ajrit neuml Kuccediloveuml
Ndotja nga mjetet e trasportit Sipas teuml dheumlnave nga Bashkia Kuccediloveuml ndikim teuml reumlndeumlsisheumlm neuml ndotjen e ajrit neuml mjedis neuml territorin e Bashkiseuml kaneuml mjetet e transportit teuml cilat shkarkojneuml neuml ajeumlr njeuml numeumlr teuml konsideruesheumlm gazrash teuml deumlmshme Ndeumlr gazrat kryesore renditen
⁻ monoksidi dhe dioksidi i karbonit (CO dhe CO2 peumlrkateumlsisht) ⁻ substancat sulfurike (SOx) ⁻ leumlnda e ngurteuml pezull e peumlrmasave teuml ndryshme (PM10 dhe PM25 kryesisht) ⁻ THC (sasia totale e shkarkimeve neuml ajeumlr teuml hidrokarbureve) ⁻ peumlrbeumlreumlsit organikeuml teuml avulluesheumlm (VOC)
Sasia e ndoteumlsve qeuml makinat shkarkojneuml neuml ajeumlr eumlshteuml e konsiderueshme Nga llogaritjet e Agjenciseuml Amerikane teuml Mjedisit njeuml makineuml e tonazhit teuml vogeumll (makinat peumlr transport njereumlzish deri neuml 12-vendeumlshe) shkarkon rreth 5 ton CO2 neuml vit (47metric tons )147 Kjo shifeumlr vlen peumlr makinat e prodhuara mbas vitit 2008 dhe me teknologji teuml peumlrparuar Nisur nga keumlto shifra llogaritja e sasiseuml seuml ndotjes peumlr 1 liteumlr leumlndeuml djegeumlse paraqitet si meuml poshteuml (Figura 55 benzineuml dhe nafteuml) Figura 55 Sasia e CO2 qeuml shkarkohet neuml ajeumlr peumlr ccedildo liteumlr benzineuml e nafteuml
Burimi US EPA 2016
Sasia e ndoteumlsve qeuml shkarkohet neuml ajeumlr nga njeuml makineuml e vogeumll individualepasagjereumlsh varet nga njeuml seumlreuml faktoreumlsh qeuml janeuml lloji dhe peumlrmasat e makineumls (makineuml e vogeumll autobus urban kamion etj) mosha dhe kilometrazhi lloji i
166
leumlndeumls djegeumlse qeuml peumlrdor kushtet atmosferike (shi apo diell etj) gjendja e makineumls meumlnyra e drejtimit teuml makineumls etj 148 Neuml rast ndryshimesh teuml keumltyre kushteve shkarkimet neuml ajeumlr shtohen Por duhet patur parasysh se llogaritjet e meumlsipeumlrme janeuml beumlreuml peumlr makina me teknologji meuml teuml zhvilluar se njeuml pjeseuml e mireuml e automjeteve qeuml peumlrdoren neuml Shqipeumlri dhe peumlr cileumlsi meuml teuml mireuml teuml leumlndeumls djegeumlse (shih seksionin e meumlposhteumlm) Peumlr rrjedhojeuml sasia e gazrave teuml shkarkuara nga njeuml makineuml neuml Shqipeumlri mund teuml jeteuml meuml e larteuml se shifrat e sjella meuml sipeumlr Rritja e numrit teuml makinave Numri i makinave ka ardhur duke u shtuar nga viti neuml vit neuml meumlnyreuml teuml theksuar neuml rang vendi Neumlse neuml vitin 2000 numeumlroheshin rreth 55 makina 1000 banoreuml neuml vitin 2010 numri i makinave neuml Shqipeumlri arriti 1208 makina peumlr 1000 banoreuml (Figura 56)149 Ndeumlrkoheuml neuml Bashkineuml Kuccediloveuml numri i makinave teuml regjistruara eumlshteuml meuml i vogeumll se mesatarja kombeumltare 54 makina1000 banoreuml (INSTAT 2011) ose njeuml total prej 1701 makina neuml nivel Bashkie dhe 658 makina neuml Qytetin e Kuccediloveumls Numri i makinave neuml Bashkineuml e Kuccediloveumls peumlr vitet 2015-2016 mungon Figura 56 Numri i makinave neuml Shqipeumlri peumlr 1000 banoreuml ndeumlr vite150
Burimi Ministria e mjedisit dhe UNDP 2016151
Ndeumlrsa numri i makinave peumlr banoreuml ka ardhur duke u rritur neuml meumlnyreuml teuml theksuar neuml vend numri i pasagjereumlve qeuml udheumltojneuml me tren eumlshteuml ulur neuml meumlnyreuml drastike (Figura 57) Nga statistikat e viteve 2005-2013152 ky numeumlr ka peumlsuar reumlnie teuml ndjeshme
Figura 57 Numri i pasagjereumlve dhe tonazhi i mallrave qeuml transportohen me tren neuml Shqipeumlri
Burimi Ministria e Mjedisit dhe UNDP 2016153
Me rritjen e numrit teuml makinave rritet edhe sasia e shkarkimeve neuml ajeumlr teuml ndoteumlsve Neuml rastin e CO2 neuml qofteuml se do teuml marrim peumlr bazeuml shifreumln 5 ton CO2 neuml vitmakineuml sasia e CO2 e shkarkuar neuml ajeumlr veteumlm nga mjetet individuale teuml transportit (makinat familjare) neuml nivel bashkie eumlshteuml rreth 8505 ton CO2 vit (1701 automjete x 5 ton CO2automjet neuml vit = 8505tonCO2vit) ndeumlrsa neuml nivel qyteti 3290 ton CO2vit Pra
167
386 e sasiseuml seuml gazrave teuml dioksidit teuml karbonit shkarkohet veteumlm neuml Qytetin e Kuccediloveumls
Neuml vitet neuml vijim ekziston mundeumlsia qeuml ndotja nga mjetet e transportit teuml shtohet peumlr arsye se numri i makinave dhe investimet e Qeveriseuml Shqiptare neuml ndeumlrtimin e infrastruktureumls rrugore (dhe jo neuml investime neuml zhvillimin e llojeve alternative si treni etj) po shtohen Sipas Ministriseuml seuml Mjedisit dhe UNDP-seuml rreth 55 e investimeve publike teuml Shtetit Shqiptar kaneuml shkuar peumlr infrastruktureuml rrugore154 Ndeumlrkoheuml transporti hekurudhor eumlshteuml leumlneuml pas dore edhe pse Shqipeumlria eumlshteuml angazhuar peumlr peumlrmireumlsimin e tij neuml vitet neuml vijim Neuml vitin 2006 Shqipeumlria neumlnshkroi Aktin e Stabilizim-Asocimit i cili neumlnkupton rindeumlrtimin e hekurudheumls sipas kodeve dhe standardeve teuml BE-seuml155 Megjithateuml fondet peumlr zhvillimin e trasportit hekurudhor mendohet teuml peumlrftohen nga donatoreumlt
Ndotja nga cileumlsia jo e mireuml e leumlndeumls djegeumlse Neuml vendin toneuml leumlnda djegeumlse peumlr mjetet e transportit nuk eumlshteuml e mireuml dhe kjo eumlshteuml e dukshme edhe vizualisht Peumlr meuml tepeumlr eumlshteuml veumlrtetuar edhe nga Inspektorati Qendror Teknik Neuml periudheumln janar-shtator 2014 Inspektorati Qendror Teknik (sipas teuml dheumlnave teuml publikuar nga AKM) ka monitoruar cileumlsineuml e leumlndeumls djegeumlse neuml vend konkretisht teuml nafteumls156 benzineumls dhe solar-mazutit Mostrat e analizuara peumlr vlereumlsimin e cileumlsiseuml seuml ajrit janeuml marreuml para zhdoganimit teuml leumlndeumls djegeumlse dhe pas hyrjes neuml tregun e brendsheumlm shqiptar Neuml total janeuml analizuar 164 mostra teuml ndara neuml tre grupe 122 peumlr nafteumln 31 mostra peumlr benzineumln dhe 11 peumlr solar-mazutin
Rezultatet e monitorimit teuml leumlndeumls djegeumlse peumlr nafteumln dhe benzineumln janeuml paraqitur meuml poshteuml (Tabelen 33dhe 59)158
Tabela 33 Rezultatet e monitorimit teuml cileumlsiseuml seuml leumlndeumls djegeumlse neuml Shqipeumlri
Figura 58 Numri i mostrave teuml leumlndeumls djegeumlse teuml analizuara
Burimi AKM (Inspektorati Qendror Teknik) Peumlrpunoi Co-PLAN157
Vlerat e Sulfurit
Leumlnda djegeumlse Gazoil Benzineuml
Mostrat (numeumlr)
Mostrat ()
Mostrat ()
Mostrat (numeumlr)
11-15ppm 6 49 161 5 16-20ppm 2 16 194 6 20-50ppm 14 115 290 9 gt50ppm 100 820 355 11 Totali 122 31
Burimi AKM (Inspektorati Qendror Teknik)159
Peumlr nafteumln nga 122 mostrat e analizuara 82 e mostrave (100 mostra) peumlrmbajneuml mbi 50ppm sulfur 115 e tyre (ose 14 mostra) peumlrmbajneuml nga 20-50ppm ndeumlrsa
168
65 e mostrave (8 mostra) peumlrmbajneuml nga 11-20ppm Neuml rastin e benzineumls nga 31 mostrat e analizuara 355 e mostrave (11 mostra) peumlrmbajneuml mbi 50ppm sulfur 129 e tyre (ose 9 mostra) peumlrmbajneuml nga 20-50ppm ndeumlrsa 35 e mostrave (11 mostra) peumlrmbajneuml nga 11-20ppm
Neuml bazeuml teuml standardit EN 590 peumlr nafteumln dhe EN 228 peumlr benzineumln vlera kufi e lejuar e peumlrmbajtjes seuml squfurit neuml nafteuml eumlshteuml 10 ppm Nga analiza e mostrave teuml benzineumls dhe nafteumls rezulton se peumlrmbajtja e sulfurit eumlshteuml mbi vlereumln e lejuar neuml teuml gjitha mostrat Ndryshimi ndeumlrmjet nafteumls dhe benzineumls qeumlndron veteumlm neuml vlerat meuml teuml larta teuml shkaktuara neuml ajeumlr Nafta ka numrin e mostrave me peumlrmbajtje meuml teuml larteuml teuml sulfurit (82 kundrejt 355) Peumlrmbajtja e sulfurit ndryshon tendenceuml neuml rastin e grupimit 20-50ppm Neuml keumlteuml rast eumlshteuml benzina qeuml ka numrin e mostrave me peumlrmbajtje meuml teuml larteuml squfuri (29 teuml mostrave teuml benzineumls kundrejt 115 teuml gazoilit)
Si peumlrfundim neuml bazeuml teuml rezultateve teuml meumlsipeumlrme rrjedh se teuml dyja llojet e leumlndeumls djegeumlse qeuml peumlrdoren neuml vendin toneuml (nafta dhe benzina) kaneuml peumlrmbajtje teuml larteuml teuml squfurit Ndryshimi i veteumlm qeumlndron neuml faktin se peumlrmbajtja e squfurit neuml rastin e nafteumls arrin kufinj meuml teuml larteuml se sa neuml rastin e benzineumls
Figura 59 Peumlrmbajtja e squfurit neuml nafteuml dhe benzineuml (numri i mostrave neuml )
Burimi AKM (Inspektorati Qendror Teknik) Peumlrpunoi Co-PLAN160
Testime janeuml beumlreuml edhe peumlr Solar-Mazutin161 Teuml 11 mostrat e monitoruara rezultojneuml me peumlrmbajtje meuml teuml larteuml squfuri (mbi 3 ) Neuml bazeuml teuml standardit S SH UNI 6579 peumlr analizimin e leumlndeumls diegeumlse (gazoil) vlera kufi e lejuar e peumlrmbajtjes seuml squfurit neuml gazoil eumlshteuml lt 3 Mostrat e analizuara rezultojneuml se peumlrmbajtja e squfurit eumlshteuml mbi 3 Si peumlrfundim mund teuml thuhet se leumlnda djegeumlse (neumlnproduktet e nafteumls) qeuml shitet neuml tregun shqiptar eumlshteuml e njeuml cileumlsie jo teuml mireuml162
Veccedil keumlsaj neuml peumlrgjitheumlsi neuml Shqipeumlri preferohet peumlrdorimi i nafteumls peumlrkundrejt benzineumls peumlr shkak teuml kostove relativisht meuml teuml uleumlta Sipas teuml dheumlnave teuml publikuara neuml Manualin e Kontrollit Mireumlmbajtjes dhe Siguriseuml Seuml Automjeteve pergatitur nga ECAT163 neuml seksionin e shkarkimeve neuml ajeumlr nga automjetet raportohet se 87 e automjeteve neuml vend peumlrdorin si leumlndeuml djegeumlse nafteumln dhe 13 benzineumln
Ndotja nga mosha e vjeteumlr e mjeteve teuml transportit Sipas Ministriseuml seuml Mjedisit dhe UNDP-seuml Shqipeumlria ka rreth 350000 makina pjesa meuml e madhe e teuml cilave janeuml makina teuml peumlrdorura164 Me rritjen dramatike teuml numrit teuml makinave dhe mbi teuml gjitha teuml numrit teuml makinave teuml vjetra trafiku neuml zonat urbane eumlshteuml tashmeuml njeuml ndeumlr shkaqet kryesore teuml ndotjes seuml ajrit165 Siccedil e theksuam edhe meuml pareuml shkarkimet neuml ajeumlr nga makinat shtohen edhe me rritjen e vjeteumlrsiseuml seuml automjeteve peumlr shkak se keumlto teuml fundit nuk arrijneuml teuml beumljneuml djegien e ploteuml teuml leumlndeumls diegeumlse
Sipas njeuml studimi teuml kryer peumlr automjetet neuml Tiraneuml del se 36 e automjeteve me benzineuml teuml prodhuara para vitit 1986 dhe 27 e atyre pas vitit 1986 shkarkojneuml CO mbi normat e lejuara Neuml rastin e automjeteve me nafteuml pavareumlsisht nga viti i
169
prodhimit 397 e tyre i tejkalojneuml normat e lejuara peumlr koeficcedilentin K teuml tejdukshmeumlriseuml seuml lejuar i cili eumlshteuml K 25166
Figura 60 Numri i makinave (neuml ) qeuml shkarkojneuml CO e HC mbi vlerat e lejuara neuml ajeumlr sipas vitit teuml prodhimit
Burimi ECAT 2008167 Peumlrpunoi Co-PLAN
Sipas Ministriseuml seuml Mjedisit dhe UNDP-seuml mjetet me benzineuml ccedillirojneuml sasi meuml teuml meumldha CO dhe HC neuml ajeumlr neuml krahasim me mjetet me nafteuml Nga ana tjeteumlr mjetet me nafteuml ccedillirojneuml meuml shumeuml grimca prej karboni elementar peumlrbeumlreumls organikeuml teuml karburantit dhe vajra lubrifikante teuml motorit sulfate teuml formuara nga squfuri i karbonit dhe gjurmeuml peumlrbeumlrjesh metalike Peumlrbeumlreumlsit organikeuml zakonisht peumlrbeumljneuml 10-30 teuml grimcave totale Por neuml motorat e vjeteumlr peumlrbeumljneuml deri neuml 90 Ky eumlshteuml rasti tipik i Shqipeumlriseuml ku shumica e motorave diezel janeuml prodhime teuml vjetra dhe pa pajisje teuml sistemeve mbrojteumlse168
Ndotja nga industria e nafteumls Sektori i nafteumls peumlrfshin aktivitetet teuml ndryshme industriale qeuml fillojneuml nga nxjerrja deri tek peumlrpunimi dhe shitja si produkt peumlrfundimtar tek konsumatori Operacionet e prodhimit peumlrfshijneuml puset e shpimit proceset e injektimit dhe ri-injektimitVendet e prodhimit nuk peumlrfshijneuml veteumlm vendet ku janeuml vendosur puset por dhe vendin ku nafta kondensohet vendi ku nafta dhe uji qeuml dalin nga pusi mund teuml ndahet teuml depozitohet dhe teuml trajtohet Sektori i prodhimit peumlrfshin gjithashtu tubacionet me presion teuml uleumlt dhe me diameteumlr teuml vogeumll qeuml mbledhin dhe transportojneuml
Gjateuml nxjerrjes dhe peumlrpunimit teuml nafteumls shkarkohen neuml ajeumlr njeuml shumeumlllojshmeumlri peumlrbeumlreumlsish organikeuml si metani (CH4 njeuml gaz i efektit sereuml i cili eumlshteuml 20 hereuml meuml i fuqisheumlm se dioksidi i karbonit CO2) etani (C2H6) peumlrbeumlreumlsit organikeuml teuml avulluesheumlm (VOCs) njeuml grup kimikatesh qeuml kontribuojneuml neuml formimin e ozonit teuml nivelit teuml tokeumlssmogut dhe ndoteumls organikeuml teuml rreziksheumlm teuml ajrit (HAP)169 HAP-at meuml teuml zakonshme organike janeuml n-hekzan dhe peumlrbeumlreumlsit BTEEuml (benzene toluene etil-benzeni dhe ksileni) Sulfuri i hidrogjenit dhe SO2 shkarkohet nga proceset e prodhimit dhe peumlrpunimit qeuml merren dhe trajtojneuml gazin e leumlngsheumlm
Neuml Bashkineuml e Kuccediloveumls aktiviteti i industriseuml seuml nafteumls peumlrqeumlndrohet kryesisht neuml nxjerrjen dhe dekantimin e saj e cila shoqeumlrohet edhe me shkarkimet neuml ajeumlr teuml shumeuml nga gazrat e rrezikshme teuml peumlrmendura meuml sipeumlr Ekspozimi ndaj keumltyre shkarkimeve lidhet me njeuml numeumlr teuml larteuml seumlmundjesh peumlrfshireuml azmeumln neuml gjeumlndje teuml reumlnduar dhe vdekje teuml parakohshme Ndotja nga sektori i ndeumlrtimit Sipas teuml dheumlnave nga Bashkia Kuccediloveuml burim tjeteumlr peumlr ndotjen e ajrit janeuml edhe ndeumlrtimet e reja neuml zona teuml ndryshme teuml qytetit teuml cilat ndoneumlse janeuml teuml pajisura me VNM170 ku peumlrcaktohen qarteuml rregullat qeuml duhet teuml ndjekin kantiereumlt e ndeumlrtimit ndodh shpesh qeuml punimet kryhen pa marreuml masat e nevojshme dhe koha e ndeumlrtimit eumlshteuml meuml e gjateuml se sa eumlshteuml planifikuar Neuml shumeuml
170
raste zonat e banuara janeuml pre e pluhurit (PM10 dhe PM25) neuml ajeumlr teuml shkaktuar nga kantieret e ndeumlrtimit teuml ndeumlrtesave dhe teuml ndeumlrhyrjeve neuml infrastruktureuml
Vend-depozitimet e mbetjeve Janeuml njeuml burim i konsideruesheumlm ndoteumls i ajrit pasi nuk eumlshteuml neuml standardet e keumlrkuara teknike dhe higjieno-sanitare peumlr depozitimin e mbetjeve Depozitimi i mbetjeve kryesisht shkarkon neuml ajeumlr gazin metan i cili ka ka aromeuml teuml keqe dhe neuml peumlrqeumlndrim teuml larteuml eumlshteuml irritues dhe shkakton probleme neuml sistemin e frymeumlmarrjes dhe neuml sistemin nervor Sektori i bujqeumlsiseuml gjithashtu ka njeuml kontribut teuml reumlndeumlsisheumlm neuml ndotjen e ajrit neuml territorin e Bashkiseuml kryesisht neuml ccedillirimin e gazrave gjateuml shpeumlrbeumlrjes seuml mbetjeve organike dhe plehut organik
o Ndikimi i ndotjes seuml ajrit neuml sheumlndetin e njeriut Siccedil e pameuml meuml sipeumlr makinat industria etj shkarkojneuml neuml ajeumlr njeuml numeumlr jo teuml vogeumll ndoteumlsish me ndikim neuml sheumlndetin e njeriut Ndeumlr meuml kryesoreumlt janeuml O3 CO CO2 SOx (SO2) PM (PM10 dhe PM25) Pb VOC dhe O3 Meuml poshteuml sillet njeuml peumlrmbledhje e rreziqeve qeuml i kanosen sheumlndetit teuml njeriut nga ccedildo ndoteumls neuml veccedilanti Vlen teuml theksohet se nuk eumlshteuml studiuar ndikimi neuml sheumlndetin e njeriut i efekteve qeuml vijneuml nga ndeumlrveprimi i ndoteumlsve seuml bashku (pasojat akumulativegrumbulluese) Monoksidi i karbonit (CO)171 Ekspozimi ndaj peumlrqendrimeve teuml larta teuml monoksidit teuml Karbonit mund teuml shkaktojeuml probleme akute me frymeumlmarrjen helmim humbjen e veteumldijes vdekje humbje ekulibri dhimbje koke dobeumlsim teuml muskujve teuml peumlrzjera dhe teuml vjella Problem kritik ndaj ekspozimit teuml monoksidit teuml karbonit kaneuml grateuml shtateumlzeumlna tek teuml cilat mund teuml shkaktojeuml abort teuml rriseuml rrezikun e deumlmtimit teuml fetusit lindjen e foshnjeumls me pesheuml teuml uleumlt dhe deumlmtim teuml sistemit nervor Grupet meuml teuml ndjeshme ndaj helmimit nga monoksidi i karbonit janeuml feumlmijeumlt e vegjeumll grateuml shateumlzeumlna teuml moshuarit njereumlzit me anemi njereumlzit qeuml vuajneuml nga seumlmundjet e zemreumls dhe mushkeumlriseuml dhe peumlrdoruesit e duhanit Neuml afate teuml gjata ekspozimi ndaj monoksidit teuml karbonit me vlera teuml uleumlta mund teuml shkaktojeuml lodhje dhimbje gjoksi humbje teuml kujteseumls seumlmundje teuml zemreumls deumlmtim teuml sistemit nervor simptoma gripi dhe probleme me leumlkureumln neuml rastet kur mund teuml keteuml kontakt me monoksidin e karbonit neuml formeuml teuml leumlngeumlt
Dioksidi i karbonit (CO2)172 Dioksidi i Karbonit ne formeuml e tij teuml gazteuml eumlshteuml asfiksues peumlr arsye se veumlshtireumlson furnizimin normal teuml trupit me oksigjen gjateuml frymeumlmarrjes sidomos neuml hapeumlsira teuml mbyllura Ekspozimi neuml njeuml mjedis me peumlrqeumlndrim teuml CO2 ge 10 mund teuml shkaktojeuml vdekje humbje ndjeNjAsh apo marrje mendsh Gjithashtu ekspozimi ndaj njeuml peumlrqeumlndrimi teuml larteuml teuml CO2 mund teuml deumlmtojeuml zhvillimin e fetusit Ekspozimi i vazhduesheumlm ndaj CO2 neuml peumlrqindje meuml teuml uleumlt se 10 mund teuml shkaktojeuml probleme me shikimin bllokim teuml rrugeumlve teuml frymeumlmarrjes deumlmtimin e sistemit nervor qeumlndror kontraktimin e muskujve ngritjen e tensionit teuml gjakut Gjithashtu ekspozimi mund teuml shkaktojeuml marrje mendsh dhimbje teuml vazhdueshme koke djersitje teuml vazhdueshme lodhje mpirje humbje teuml kujteseumls teuml peumlrziera teuml vjella depresion problem me lekureumln djegie teuml syve dhe zhurma neuml vesh SO2
173 Ekspozimi afatshkurteumlr ndaj niveleve teuml larta teuml SO2 neuml ajeumlr mund teuml jeteuml i rreziksheumlm peumlr jeteumln duke shkaktuar veumlshtireumlsi neuml frymeumlmarrje dhe bllokim teuml rrugeumlve teuml frymeumlmarrjes sidomos peumlr njereumlzit me seumlmundje teuml mushkeumlrive Ekspozimi afatgjateuml ndaj niveleve meuml teuml ulta teuml SO2 mund teuml shkaktojeuml bronkit kronik emfizemeuml seumlmundje teuml frymeumlmarrjes dhe mund teuml peumlrkeqeumlsojeuml seumlmundjet ekzistuese teuml zemreumls
171
Kur dioksidi i squfurit reagon me kimikate teuml tjera neuml ajeumlr formon grimca teuml vogla sulfate Keumlto grimca mund teuml mblidhen neuml mushkeumlri gjateuml frymeumlmarrjes dhe teuml shkaktojneuml rritjen e problemeve dhe veumlshtireumlsiseuml neuml frymeumlmarrje Ekspozimi afatgjateuml ndaj grimcave sulfate mund teuml shkaktojeuml seumlmundje teuml frymeumlmarrjes madje edhe vdekje teuml parakohshme Teuml seumlmureumlt me astmeuml janeuml shumeuml teuml ndjesheumlm ndaj ekspozimit teuml dioksidit teuml squfurit por edhe teuml njereumlzit teuml cileumlt vuajneuml nga seumlmundjet e zemreumls mund teuml peumlrkeqeumlsohen gjateuml ekspozimit ndaj SO2
PM (PM10 dhe PM25)174 Eumlshteuml veumlrtetuar shkenceumlrisht se peumlrqeumlndrimet e larta teuml grimcave neuml ajeumlr (PM10 dhe PM25) paraqesin njeuml keumlrceumlnim serioz peumlr sheumlndetin e njeriut Grimcat me diameteumlr meuml teuml vogeumll neuml ajeumlr shfaqin probleme teuml reumlnda neuml sheumlndet pasi ato depozitohen neuml pjeseumlt fundore teuml mushkeumlrive dhe qeumlndrojneuml aty peumlr njeuml koheuml teuml gjateuml ose depeumlrtojneuml neuml gjak Ekspozimi neuml periudha teuml gjata ndaj leumlndeumls seuml ngurteuml neuml ajeumlr shkakton rritjen e seumlmundjeve teuml frymeumlmarrjes ul funksionin e mushkeumlrive shkakton bronkit kronik madje dhe vdekje teuml parakohshme peumlr shkak teuml problemeve me frymeumlmarrjen Grimcat e shkarkuara nga automjetet qeuml peumlrdorin leumlndeuml diegeumlse diezel janeuml veumlrtetuar teuml keneuml ndikim neuml shtimin e mundeumlsiseuml peumlr trsquou prekur nga kanceri
Grupet e njereumlzve meuml teuml prekur nga problemet sheumlndeteumlsore qeuml shkaktojneuml grimcat janeuml feumlmijeumlt teuml moshuarit dhe njerzit qeuml vuajneuml nga seumlmundje teuml mushkeumlriseuml dhe zemreumls Pb175 Sipas Agjenciseuml Amerikane teuml Mjedisit plumbi mund teuml jeteuml leumlndeuml kanceroze peumlr sheumlndetin e njeriut Plumbi peumlrbeumln rrezik peumlr sheumlndetin e feumlmijeumlve sepse mund teuml shkaktojeuml sistemin nervor neuml meumlnyreuml teuml peumlrhershme dhe teuml shkaktojeuml seumlmundje neuml veshka zemeumlr dhe neuml sistemin riprodhues Niveli i plumbit neuml gjak konsiderohet si shumeuml i rreziksheumlm pavareumlsisht nga sasia e tij Plumbi gjendet neuml formeuml inorganike si neuml leumlndeuml djegeumlse bojeumlra kompjutera bizhuteri dhera dhe produkte teuml tjera neuml miniera qeuml eumlshteuml edhe forma meuml e peumlrhapur sot Plumbi neuml trup merret neumlpeumlrmjet teuml ushqyerit apo frymeumlmarrjes VOC176 Ekspozimi afatgjateuml ndaj komponimeve organike teuml paqeumlndrueshme mund teuml shkaktojeuml deumlmtimin e meumllccediliseuml veshkave dhe sistemit nervor qeumlndror Ndeumlsa ekspozimi afatshkurteumlr mund teuml shkaktojeuml probleme neuml sy acarim teuml rrugeumlve teuml frymeumlmarrjes dhimbje koke marrje mendsh ccedilrregullime vizuale lodhje reaksione alergjike teuml leumlkureumls vjellje dhe deumlmtim teuml kujteseumls
O3 Ekspozimi ndaj peumlrqeumlndrimit teuml larteuml teuml Ozonit (O3) mund teuml shkaktojeuml deumlmtim teuml peumlrhersheumlm teuml mushkeumlrive sidomos tek feumlmijeumlt mushkeumlriteuml e teuml cileumlve janeuml neuml zhvillim O3 mund teuml shkaktojeuml probleme me lindshmeumlrineuml dhe probleme gjenetike si dhe mund teuml rriteuml mundeumlsineuml e deumlmtimit teuml fetusit Ekspozimi ndaj keumltij gazi mund teuml peumlrkeqeumlsojeuml seumlmundjet kronike teuml mushkeumlrive teuml zvogeumllojeuml sistemin imunitar teuml peumlrkeqeumlsojeuml seumlmundjet e astmeumls dhe ato teuml zemreumls dhe teuml shkaktojeuml depozitime teuml leumlngeumlta neuml mushkeumlri duke veumlshtireumlsuar ndjesheumlm frymeumlmarrjen Simptomat fillestare teuml ndikimit teuml O3 neuml sheumlndet fillojneuml me irritimin e rrugeumlve teuml frymeumlmarrjes shkaktimin e kolleumls si dhe ndjesi shqeteumlsuese neuml fyt dhe neuml gjoks Futja e O3 neuml organizeumlm neumlpeumlrmjet frymeumlmarrjes shkakton gjithashtu dhimbje koke dhimbje stomaku si dhe lodhje dhe teuml vjella
o Peumlrfundime dhe rekomandime
172
Ndotja e cileumlsiseuml seuml ajrit neuml Bashkineuml Kuccediloveuml shkaktohet kryesisht nga mjetet e transportit cileumlsia jo e mireuml e nafteumls industria e nafteumls dhe aktivitete teuml sektoreumlve teuml ndrysheumlm teuml ekonomiseuml si industria dhe ndeumlrtimet Megithateuml transporti neuml zonat urbane dhe ndotja nga industria e nafteumls neuml zonat nafteumlnxjerreumlse mbeten burimet kryesore teuml ndotjes seuml ajrit neuml Bashkineuml Kuccediloveuml Me qeumlllim shmangien e rrezikut qeuml i kanoset banoreumlve nga ndotja e ajrit veccedilanarisht neuml zonat urbane dhe nafteumlnxjerreumlse rekomandohet planifikimi i zhvillimit teuml territorit duke zonuar territorin sipas peumlrdorimit Neuml zonat nafteumlnxjerreumlse me intensitet teuml larteuml rekomandohet shpeumlrngulja e popullsiseuml neuml zona teuml tjera Njeumlkoheumlsisht rekomandohet planifikimi i zhvillimit teuml territorit dhe sektorit teuml transportit duke e bazuar leumlvizjen e qytetareumlve teuml Bashkiseuml neuml transport publik alternativ dhe keumlmbeumlsor hartimi i politikave qeuml synojneuml uljen e qarkullimit teuml numrit teuml makinave neuml zonat urbane shtimi i hapeumlsirave teuml gjelbeumlra bashkeumlpunimi i nguhteuml me Inspektoriatin e Mjedisit peumlr monitorimin e rregullt dhe rigoroz teuml shkarkimeve neuml ajeumlr teuml aktiviteteve industriale teuml pajisura me leje mjedisore (aktivitetet nafteumlnxjerreumlse kryesisht) si dhe kufizimi i ndeumlrtimeve neuml qytet jashteuml standardeve peumlr mbrojtjen e cileumlsiseuml seuml ajrit Njeumlkoheumlsisht rekomandohet bashkeumlpunim me ARMAKM-neuml dhe Institutin e Sheumlndetit Publik peumlr krijimin e stacioneve teuml peumlrhershme teuml monitorimit teuml cileumlsiseuml seuml ajrit neuml qytetin e Kuccediloveumls gjateuml gjitheuml vitit me qeumlllim krijimin e njeuml pasqyre teuml qarteuml teuml cileumlsiseuml seuml ajrit dhe peumlrcaktimin e zonave qeuml nevojitin peumlr hartimin e Planeve teuml Cileumlsiseuml seuml Ajrit
173
45 Pyjet peizazhi zonat e mbrojtura dhe biodiversiteti 451 Pyjet dhe kullotat
Mbeumlshtetur neuml VKM Nr433 dateuml 862016 ldquoPeumlr transferimin e pyjeve dhe kullotave neuml proneumlsi teuml Bashkiseumlrdquo sipeumlrfaqet e fondit pyjor dhe kullosor publik janeuml transferuar neuml proneumlsi teuml Bashkiseuml Kuccediloveuml me peumlrjashtim teuml sipeumlrfaqeve teuml fondit pyjor e kullosor qeuml janeuml pjeseuml e territorit teuml zonave teuml mbrojtura
Sot Bashkia Kuccediloveuml ka neuml proneumlsi teuml saj 4791128ha sipeumlrfaqe pyjore dhe kullosore pa zonat e mbrojtura (Tabeleumln 34) Sipeumlrfaqen meuml teuml madhe e zeuml ajo e pyllit prodhues me 305581ha teuml sipeumlrfaqes totale e ndjekur nga sipeumlrfaqet e kulloteumls me 42326ha dhe sipeumlrfaqet me bimeumlsi pyjore me vlera teuml peumlrafeumlrta (peumlrkateumlsisht 11914ha dhe 11609ha) Interes paraqesin dhe sipeumlrfaqet me pyll pishe me njeuml sipeumlrfaqe prej 7775ha
Tabela 34 Kategoriteuml e peumlrdorimit teuml fondit pyjor dhe kullosor neuml peumlrqindje Nr Kategoria e peumlrdorimit teuml fondit
pyjor dhe kullosor neuml nivel Bashkie
Sipeumlrfaqja (ha)
Sipeumlrfaqja ()
1 Djerreuml 26676 557 2 Inproduktive 611 128 3 Inproduktive shkeumlmbore 18 004 4 Kulloteuml 42326 883 5 Joprodhuese 2668 056 6 Pyll prodhues 305581 6378 7 Pyll prodhues shkurre 32246 673 8 Pyll prodhues trungishtepm 33 007 9 Pyll prodhues cungishte (cu) 12822 268
10 Pyll mbrojteumls 8061 168 11 Pyll mbrojteumls trungishte (tr) 6185 129 12 Pyll mbrojteumls lpunim 30 063 13 Pyll pishe 7775 162 14 Sipeumlrfaqe bimeumlsie 11914 249 15 Sipeumlrfaqe bimeumlsie boshe 6698 014 16 Sipeumlrfaqe bimeumlsie pyjore 11609 242 17 Sipeumlrfaqe bimeumlsie shkeumlmbore 47 010 18 Pa info 49 010
TOTALI 4791128 100
Punoi Co-PLAN 2016
Sipeumlrfaqet pyjore dhe kullosore janeuml teuml shpeumlrndara neuml teuml gjitha njeumlsiteuml administrative teuml Bashkiseuml Kuccediloveuml Nga teuml dheumlnat e marra nga DSHP Kuccediloveuml numri meuml i madh i ekonomive pyjorekullosore gjendet neuml Kozareuml dhe neuml Bregun e Balibardheumls (Figura x) Sa i peumlrket proneumlsiseuml seuml sipeumlrfaqeve pyjore dhe kullosore ato kaneuml proneumlsi shteteumlrore dhe private (Tabela x) Sipeumlrfaqen meuml teuml madhe e zeumlneuml pyjet me proneumlsi shteteumlrore Tabela 35 Ndarja e proneumlsiseuml seuml sipeumlrfaqes pyjore ne Bashkineuml Kuccediloveuml
174
Nr NjA Proneumlsia e sipeumlrfaqes pyjore (ha) Totali (ha) Totali ()
Bashkiake Private
1 KOZAREuml 69135 4498 76313 1593
2 PERONDI 739588 146 754188 1574
3 LUMAS 325681 17 327381 6833
TOTALI 4687748 7658 4791128 10000 Punoi Co-PLAN 2016
Siccedil shohim nga tabela e meumlsipeumlrme NjA-teuml Kozareuml Perondi dhe Lumas kaneuml njeuml sipeumlrfaqe totale meuml teuml madhe neuml proneumlsi bashkiake NjA-ja e Lumasit ka 325681ha sipeumlrfaqe pyjore neuml proneumlsi teuml bashkiseuml ndeumlrkoheuml qeuml njeuml sipeumlrfaqe fare teuml vogeumll prej 17ha eumlshteuml neuml proneumlsi private Sa i peumlrket NjA-seuml Kozareuml dhe Perondi ato kaneuml njeuml sipeumlrfaqe pyjore thuajse teuml njeumljteuml neuml proneumlsi teuml bashkiseuml peumlrkateumlsisht 69135ha dhe 739588ha Ndeumlrkoheuml qeuml 4498ha dhe 146ha neuml secileumln prej NjA-ve janeuml me proneumlsi private Pyjet e kullotat neuml Bashki administrohen neuml bazeuml teuml ekonomive pyjore e kullosore shpeumlrndarja e teuml cilave neuml territor eumlshteuml paraqitur neuml tabeleumln e meumlposhtme Sipeumlrfaqet e ekonomive pyjore e kullosore ndahen zakonisht neuml tre kategori kryesore qeuml janeuml pyje kullota dhe sipeumlrfaqe bimeumlsie Neuml keumlto zona ka dhe toka djerreuml tokeuml iproduktive boshe por edhe sipeumlrfaqe peumlr teuml cilat bashkia nuk ka teuml dheumlna rreth peumlrdorimit teuml tyre
Tabela 36 Shpeumlrndarja e ekonomive pyjore neuml Bashkineuml Kuccediloveuml Nr
Ekonomia pyjoreKullosore
Kategoria e peumlrdorimit Sipeumlrfaqja (ha)
Totali (ha)
Totali ()
NjA KOZAREuml
1 Mali Kozareumls Djerreuml 23427
76313 1593
Jo prodhuese 128 Kulloteuml 534 Sipqeumlrfaqe bimeumlsie pyjore 11915 Pyll mbrojteumls trungishte 6185 Pyll prodhues shkurre 16176 Pyll prodhues cungishte 12322 Pyll prodhues trungishte pm
33
Pa info 49
NjA PERONDI
1 Mali Kozareumls Feratit Kulloteuml 104
754188 1574
2 Bregu Balibardheumls Pyll mbrojteumlsl punim 30 Pyll prodhues 12565 Pyll pisheuml 7775
3 Mali Kozareumls Djerreuml 301 Inproduktive shk 18 Kulloteuml 407 Pyll prodhues 607 Pyll prodhues shkurre 1607 Sipeumlrfaqe boshe 1698
175
Sipeumlrfaqe boshe pyjore 11609 Pyll prodhues cungishte 5
NjA LUMAS
1 Bregu i Balibardheumls Djerreuml 239
327382 6833
Inproduktive 611 Jo prodhuese 254 Kulloteuml 22516 Pyll mbrojteumls 8061 Pyll prodhues 286946 Sipeumlrfaqe boshe 5 Sipeumlrfaqe shkeumlmbore 47
TOTALI 4791138 100
Punoi Co-PLAN 2016
NjA-teuml Lumas dhe Kozareuml kaneuml sipeumlrfaqen meuml teuml madhe me pyje kullota dhe me bimeumlsi Neuml Malin e Kozareumls neuml NjA-neuml Kozareuml gjendet sipeumlrfaqja meuml e madhe e tokeumls djerreuml (23427 ha) ndeumlrsa neuml Bregun e Balibardheumleumls neuml NjA-neuml Lumas gjendet sipeumlrfaqja meuml e madhe pyjore prodhuese (286946 ha) Sa i peumlrket sipeumlrfaqeve teuml fondit kullosor neuml Bregun e Balibardheumls teuml NjA Lumas 22516ha janeuml sipeumlrfaqe kullosore
Fondi Pyjor eumlshteuml paraqitur meuml poshteuml i harteumlzuar neuml GIS duke u bazuar tek hartat e viteve 1984-1985 dhe ndryshimet e fondit pyjor teuml identifikuara neuml ortofoton e 2015 dhe Google imagery 2016 (figura x)
Figura 61 Harta e fondit pyjor
Burimi Drejtoria Rajonale e Sheumlrbimit Pyjor BeratKuccediloveuml Peumlrpunoi Co-PLAN 2016
Duke marreuml neuml konsiderateuml se analiza eumlshteuml kryer neuml GIS dhe merret parasysh ekzistenca e njeuml gabimi peumlr shkak teuml hartave teuml vjetra lexueshmeumlriseuml seuml veumlshtireuml teuml legjendeumls dhe simbolikeumls dhe mbivendosja me ortofoton e 2015 peumlr shkak teuml ndryshimeve neuml territor Vizitat e vazhdueshme neuml terren dhe konsultat me specialisteumlt e DSHP dhe banoreumlve teuml zoneumls kaneuml ndihmuar deri diku neuml sakteumlsim teuml informacionit por nevojitet zgjidhja e keumltij problemi me qeumlllim sakteumlsimin peumlrfundimtar teuml tij
Nga analiza qeuml kemi beumlreuml rezulton se Bashkia Kuccediloveuml ka 4791138 ha pyje sipeumlrfaqe e cila nuk peumlrputhet me sipeumlrfaqen pyjore teuml hartave teuml Pyjeve dhe Kullotave teuml
176
inventarizuara neuml vitet 1984-1985 dhe as me sipeumlrfaqen pyjore teuml ortofotos 2006-2007 peumlr shkak teuml problematikave teuml sipeumlr peumlrmendura
Kushtet klimatike hidrologjike dhe gjeomorfologjike neuml territorin e Bashkiseuml Kuccediloveuml mundeumlson njeuml larmishmeumlri drureumlsh ndeumlr teuml cileumlt vlen teuml veccedilohen dhe shtohen sipeumlrfaqet e mbjella me ekualipt pisheuml teuml buteuml plep dafine dhe blir pasi keumlta janeuml disa nga llojet teuml cileumlt janeuml peumlrshtatur meuml seuml miri neuml territorin e Bashkiseuml si dhe ndikojneuml neuml peumlrmireumlsimin e klimeumls industriale qeuml karakterizon keumlteuml zoneuml Ekualipti (Ekualiptus globulus) ndikon neuml peumlrmireumlsimin e ajrit pisha e buteuml (Pinus pinea) peumlrmireumlson ajrin dhe shton vlerat estetike teuml sipeumlrfaqeve pyjore me kuroreumln e saj ovale si dhe eumlshteuml mjaft rezistente ndaj ereumlrave plepi (Populus canadensis) peumlr pyllezimin e brigjeve teuml lumenjve (zonave ripariane) pasi ndikon neuml mbrojtjen e tyre nga erozioni dafina (Laurus nobilis) peumlrmireumlson cileumlsineuml e ajrit dhe merr vlera ekonomike si bimeuml mjeksore si dhe bliri (Tilia cordata) peumlr vlerat ekologjike qeuml ka
o Problematikat e fondit pyjor e kullosor
Mungesa e invetarizimit teuml fondit pyjor e kullosor teuml dheumlnat rreth sipeumlrfaqeve pyjore e kullosore neuml vendin toneuml dhe neuml Bashkineuml Kuccediloveuml bazohen neuml inventarin e fundit teuml keumltij fondi i cili i eumlshteuml beumlreuml neuml viteve 1984-1985 Mbas regjistrimit teuml fundit nuk ka patur peumlrpjekje teuml reja peumlr njeuml inventarizim teuml peumlrditeumlsuar edhe pse me ligj parashikohet inventarizimi ccedildo dhjeteuml vjet Si rrjedhojeuml neuml vendin toneuml dhe neuml Bashkineuml Kuccediloveuml teuml dheumlnat e inventarit teuml meumlsipeumlrm shpesh nuk peumlrkojneuml me sipeumlrfaqert aktuale pyjore e kullosore neuml terren Peumlr shembull Bashkia Kuccediloveuml ka njeuml sipeumlrfaqe totale teuml barabarteuml me 4423 ha e cila eumlshteuml bazuar neuml inventarin e fondit pyjor kullosor teuml vitit 1984-1985 Megjithateuml nga dixhitalizimi i pyjeve bazuar neuml njeuml ortofoton e territorit teuml Bashkiseuml teuml vitit 2007 rezulton se sipeumlrfaqja e pyjeve dhe kullotave teuml vitit 1984-1985 nuk peumlrkon me ateuml teuml ortofotos seuml vitit 2007 (tabela x) Tabela 37 Fondi pyjor dhe kullosor sipas viteve 1984-1985 dhe 2007
Burimi i sipeumlrfaqeve pyjore Sipeumlrfaqe pyjore Sipeumlrfaqe e humbur Sipeumlrfaqja pyjore sipas inventarizuar 1984-1985
4 423
Sipeumlrfaqja pyjore sipas ortofotos 2006-2007 2153 2 63813 Burimi Drejtoria Rajonale e Sheumlrbimit Pyjor BeratKuccediloveuml dhe Co-PLAN 2016
Sipas hartave teuml vjetra teuml viteve 1984-1985 janeuml 4423ha sipeumlrfaqe pyjore Ndeumlrkoheuml nga dixhitalizimi i pyjeve i bazuar neuml ortofoton e vitit 2006-2007 rezulton se veteumlm 2153ha janeuml pyje pra 263813 ha meuml pak sipeumlrfaqe pyjore Pra nga viti 1984-1985 deri neuml vitin 2015 Bashkia Kuccediloveuml ka humbur ose tjeteumlrsuar peumlr peumlrdorime teuml tjera njeuml sipeumlrfaqe teuml konsiderueshme e sipeumlrfaqes pyjore
Probleme me llogaritjen e sipeumlrfaqes pyjore peumlr shkak teuml hartave teuml vjetra Ndoneumlse analiza eumlshteuml kryher neuml GIS vlen teuml merret parasysh ekzistenca e njeuml peumlrqindjeje teuml vogeumll gabimi pasi hartat e vjetra janeuml teuml njeuml teknologjie teuml vjeteumlr (lexueshmeumlria e legjendeumls dhe simbolikeumls eumlshteuml e veumlshtireuml) dhe mbivendosja me ortofoton e 2015 gjithashtu ka njeuml nivel gabimi si pasojeuml e ndryshimeve neuml territor Vizitat e vazhdueshme neuml terren dhe konsultat me specialisteuml teuml pyjores dhe banoreumlve teuml zoneumls mund teuml zgjidhin keumlteuml ngeumlrccedil duke sakteumlsuar informacioninanalizeumln e
177
meumltejshme Harta e Fondit Pyjor e paraqitur neuml keumlteuml seksioneuml shfaq keumlteuml ndryshim grafikisht dhe ndoneumlse zonat e mbrojtura janeuml shfaqur me teuml verdheuml neuml harteuml ato nuk janeuml pjeseuml e llogaritjeve teuml meumlsipeumlrme pasi nuk i peumlrkasin Bashkiseuml edhe pse mund teuml jeneuml sipeumlrfaqe pyll
Mungeseuml dixhitalizimi Neuml muajt e fundit Bashkia ka marreuml neuml doreumlzim materialet peumlrfundimtare teuml sipeumlrfaqeve pyjore dhe kullosore neuml proneumlsi teuml saj sipas ndarjes seuml re administrative-territoriale Aktualisht ka filluar procesi i dixhitalizimit teuml hartave
o Peumlrfundime dhe Rekomandime
Ruajtja e fondit pyjor peumlrbeumln aktualisht njeuml ndeumlr problematikat meuml teuml meumldha neuml vendin toneuml dhe jo veteumlm Neuml rang bashkie sipeumlrfaqet e fondit pyjor kaneuml teuml nevojshme
- Hartimin e planeve peumlr menaxhimin e teuml ccedildo ekonomie pyjore e kullosore neuml Bashki Reumlndeumlsi e veccedilanteuml i duhet kushtuar NjA-seuml Lumas qeuml peumlrbeumln territorin meuml teuml gjereuml natyror
- Njeuml studim teuml holleumlsisheumlm peumlr peumlrcaktimin e shkaqeve qeuml kaneuml sjelleuml fenomenin e tharjes teuml llojit rrap dushk dhe plep neuml seksione teuml ndryshme teuml lumit Devoll Ruajtja e tyre paraqet njeuml reumlndeumlsi teuml veccedilanteuml peumlr ruajtjen e trupit lumor nga fenomene si erozioni dhe peumlr mireumlmbajtjen e keumltyre bimeumlve pyjore me qeumlllim rritjen minimizimin e deumlmtimeve teuml tyre
- Hartimin e njeuml Plani Veprimi peumlr rehabilitimin e sipeumlrfaqeve teuml djegura qeuml nuk kaneuml mundeumlsi teuml ripeumlrteumlriten neuml meumlnyreuml natyrale (peumlr shembull sipeumlrfaqet me pisha) por dhe mbjelljen e tyre me pemeuml teuml cilat kaneuml qeumlneuml autoktone
- Marrjen e masave paraprake peumlr parandalimin e fenomeneve teuml zjarreve si ndeumlrgjegjeumlsimin e komunitetit ndeumlrtimin e brezave mbrojteumls veumlnien para peumlrgjegjeumlsiseuml teuml teuml gjitheuml kundeumlrvajteumlsve qeuml shkaktojneuml zjarret shtrirjen e njeuml sistemi lajmeumlrimi zjarri (rol teuml reumlndeumlsisheumlm luajneuml barinjt e zoneumls etj)
- Mbajtjen neumln kontroll teuml seumlmundjeve dhe teuml deumlmtuesve ku shkalla e prekjes eumlshteuml meuml e madhe se kufijteuml kritikeuml teuml lejuesheumlm Reumlndeumlsi teuml veccedilanteuml duhet trsquoi kushtohet zonave me shtrirje teuml gjereuml bimeumlsie dhe ruajtjes seuml bimeumlve shumeumlvjeccedilare
Mireumladministrimi i Pyjeve dhe Kullotave nga Bashkia Kuccediloveuml realizimi i reformeumls seuml decentralizimit teuml kompetencave neuml administrimin e pyjeve dhe kullotave publike dhe dixhitalizimi i hartave teuml fondit pyjor neumln administrim mbeten pikeumlnisjet drejt suksesit peumlr peumlrmireumlsimin e gjendjes aktuale teuml pyjeve 452 Peizazhi
Lisi ose dushku siccedil quhet neuml disa treva shqiptare ka qeneuml njeuml pemeuml shumeuml e peumlrhapur qeuml formonte formacione teuml meumldhej pyjoreuml ashtu si dhe sot Peumlr banoreumlt Prehistorikeuml kjo pemeuml neuml jeteumln e peumlrditeumlshme teuml tyre peumlrbeumlnte gjithccedilka ishte veteuml jeta e tyre (Sipas J Diamond 2002)
o Peizazhi dhe tipologjiteuml peumlrkateumlse
Peizazhi eumlshteuml gjithccedilka qeuml duket neuml territor mbi sipeumlrfaqen e tokeumls dhe mund teuml studiohet neuml drejtimin estetik dhe dejtimin funksional qeuml lidhet me sheumlrbimet e ekosistemit Teuml dyja keumlto drejtime janeuml teuml lidhura ngushteuml me njeumlra-tjereumln dhe neuml fakt aspekti funksional ndikon ateuml estetik Neuml territorin e Bashkiseuml Kuccediloveuml peizazhi ndahet
178
neuml peseuml fasha (tipologji) kryesore urbane industriale rurale natyrore dhe ujore (Figura 62)
Figura 62 Harta e tipologjive teuml Peizazhit (Fashat)
Burimi Bashkia Kuccediloveuml dhe Co-PLAN 2016
Krijimi i fashave peizazhistike neuml territorin e Bashkiseuml lidhet ngushteuml me formacionet territoriale hidrogjeologjineuml dhe hidrografineuml si dhe pjerreumlsiteuml e terrenit Pjesa verilindore-lindore dhe lindore-juglindore e territorit karakterizohet nga shkeumlmbinj pa porozitet teuml mjaftuesheumlm ndeumlrkokrrizor ku pjerreumlsia varion nga 42 neuml 100 Pjerreumlsia 0-42 i peumlrket zoneumls veripereumlndimore-jugpereumlndimore ku shtrihen edhe akuiferet me porozitet ndeumlrkokrrizor dhe poro-ccedilarje teuml cileumlt neuml njeuml fareuml meumlnyre kaneuml orientuar edhe zhvillimin urban dhe bujqeumlsor peumlr shkak teuml afeumlrsiseuml me burimet ujore
Megjitheumlse keumlta komponenteuml kaneuml tipologji teuml ndryshme nga njeri-tjetri dhe gjenden neuml zona teuml ndryshme teuml territorit pareuml neuml shkalleuml peizazhi ata peumlrbeumljneuml njeuml teuml veteumlm duke ofruar shumeumlllojshmeumlri peizazhistike brenda kufirit bashkiak
Figura 63 Harta e tipologjive teuml peizazhit dhe fondi pyjor
Burimi Drejtoria Rajonale e Sheumlrbimit Pyjor BeratKuccediloveuml Peumlrpunoi Co-PLAN 2016
Neuml keumlteuml larmishmeumlri peizazhistike dallohet fasha rurale (figura 63) e cila karakterizohet nga toka bujqeumlsore toka teuml hapura teuml pozicionuara neuml meumlnyreuml ldquoinformalerdquo grupime pemeumlshshkurresh pemeuml teuml mbjella neuml rresht (vijeuml tampon) teuml
179
cilat hereuml duken teuml mbjella nga njeriu e hereuml vetvetiu nga natyra trupa ujoreuml (lumenj kanale rezervuare etj) dhe fasha natyrore e cila eumlshteuml edhe fasha meuml e ndeumlrlikuar neuml matriceumln peizazhistike Kjo fasheuml karakterizohet nga sipeumlrfaqe pyjore fusha teuml hapura korridore teuml gjelbeumlra apo ujore zona tampon zona ripariane zemra e habitatit ngastra si dhe mozaikeuml Po neuml keumlteuml fasheuml peumlrfshihet edhe sipeumlrfaqja meuml e madhe e fondit pyjor dhe zonat e mbrojtura natyrore brenda territorit teuml Bashkiseuml Kuccediloveuml
Ndoneumlse njeuml fasheuml komplekse dhe me diversitet teuml larmisheumlm biologjik peumlr shkak teuml zhvillimit njereumlzor neuml teumlreumlsi dhe bujqeumlsor neuml veccedilanti fasha natyrore shfaqet e fragmentuar neuml teumlreumlsineuml e vet Tipologji tjeteumlr peizazh-krijuese neuml Bashkineuml Kuccediloveuml eumlshteuml fashanjolla urbane ku peizazhi shpaloset neuml zona banimi dhe sheumlrbimesh me njeuml karakter formal Keumltu peizazhi karakterizohet nga pemeuml teuml mbjella afeumlr njeumlra-tjetreumls peumlrgjateuml akseve rrugore pemeuml apo grupime pemeumlsh zbukuruese parqe si dhe zona tampon Peizazhi industrial shfaqet i pandasheumlm nga fasha urbane me peumlrjashtim teuml pjeseumls jugpereumlndimore teuml territorit specifikisht neuml Njeumlsineuml Administrative Perondi Edhe ky peizazh ka karakter formal ndoneumlse bimeumlsia eumlshteuml meuml e ralleuml Po ashtu neuml krasitjen e paraqitjen e tyre i peumlrkushtohet reumlndeumlsi zbukurimit meuml tepeumlr se sa funksionit dhe sheumlrbimit mjedisor Si neuml rastin e pemeumlve neuml peizazhin urban edhe keumltu ato preferohen teuml jeneuml vendase dhe me kuroreuml teuml gjereuml peumlr teuml hijeumlzuar hapeumlsira parkimi apo publike
Fasha e fundit eumlshteuml ajo e sipeumlrfaqeve ujore e cila karakterizohet nga teuml gjitheuml trupat ujoreuml sipeumlrfaqeumlsoreuml duke peumlrfshireuml lumenjteuml rezervuaret kanalet vaditeumlse shateumlrvanet dhe zonat ujeumlmbajteumlse sezonale Peizazhi ujor mbizoteumlrohet nga lumenjteuml Devoll neuml pereumlndim-qendeumlr dhe Lapardha neuml lindje teuml territorit
Figura 64 Harta peizazhistike dhe rrugeumlt
Burimi Bashkia Kuccediloveuml dhe Co-PLAN 2016
Ndoneumlse pjeseuml kryesore dhe e pandashme e peizazhit urban rrugeumlt ashtu si edhe sipeumlrfaqet ujore shtrihen neuml mbareuml territorin e Bashkiseuml duke krijuar ldquoccedilarjerdquo teuml tipologjive peizazhistike Nga ana tjeteumlr ato krijojne edhe lidhje fizike e pamore mes tipologjive peizazhistike Keumlto rrugeuml u peumlrkasin kategorive teuml ndryshme nga
180
madheumlsia po ashtu edhe funksioni por elementi i peumlrbashkeumlt dhe i pa ndryshuar mbetet peizazhi Neuml harteumln e peizazhit (figura 64) rrugeumlt shfaqen si ldquokanalerdquo lidheumlse pa trasheumlsi teuml peumlrcaktuar apo kategorizim funksional Pra neuml vend teuml funksionit e lidhjes qeuml ato krijojneuml mes zonave neuml analizeumln peizazhistike ato karakterizohen veteumlm neumlpermjet imazhit qeuml secila peumlrcjell neuml fasheumln peizazhistike ku kalon
o Elementet peumlrbeumlreumlse teuml peizazhit
Elementeumlt e peizazhit natyror Identifikimi i elementeve peizazhistike neuml fasheumln natyrore teuml territorit teuml Bashkiseuml Kuccediloveuml ku pjeseuml e pandashme janeuml edhe sipeumlrfaqet e Fondit Pyjor dhe teuml Zonave teuml Mbrojtura Natyrore merr reumlndeumlsi teuml veccedilanteuml pasi identifikimi dhe leximi i keumltyre elementeve ndikon drejtpeumlrseumldrejti neuml teuml kuptuarin e biodiversitetit lokal potencialin e ekoturizmit si dhe gjendjen e fondit pyjor peumlrfshireuml mbrojtjen e tij e teuml fasheumls natyrore neuml teumlreumlsi nga rreziqet natyrore dhe njereumlzore Elemente teuml peizazhit natyror qeuml gjenden neuml territorin e Bashkiseuml Kuccediloveuml si zonat ripariane korridoret kopshtet ujeumlmbajteumlse etj luajneuml njeuml rol teuml reumlndeumlsisheumlm edhe neuml krijimin e mikroklimeumls neuml zonat ku ato shtrihen Zonat ripariane teuml cilat natyrsheumlm shtrihen peumlrgjateuml trupave ujore si lumenj peumlrrenj kanale dhe rezervuare parandalojneuml erozionin ujor krijojneuml streheuml dhe ofrojneuml ushqim peumlr gjallesat e ndryshme ujore e tokeumlsore qeuml frekuentojneuml keumlteuml mjedis krijojneuml mikroklimeuml teuml veteumln ofrojneuml habitatin e nevojsheumlm peumlr mbareumlshtimin e keumltyre specieve dhe mbrojneuml burimet ujore nga derdhja e nutrienteumlve (ushqyesve me tepriceuml) qeuml rezultojneuml nga peumlrdorimi i plehrave kimike dhe pesticideve neuml tokeuml bujqeumlsore
Figura 65 Zoneuml ripariane e kultivuar peumlr bujqeumlsi Rezervuari i Kozareumls
Burimi Google Imagery 2016
Rripat e gjelbeumlr korridoret dhe korridoret lidheumls 177 marrin njeuml rol po aq teuml reumlndeumlsisheumlm sa edhe zonat ripariane pasi ato luajneuml rolin e venave neuml peizazh duke lidhur parcelat ngastrat sipeumlrfaqet ujore apo matricat peizazhistike me njeumlra-tjetreumln Ato ofrojneuml edhe vendkalime peumlr specie teuml ndryshme mbrojneuml biodiversitetin lokal si dhe krijojneuml barriereuml natyrore peumlr ereumln Neuml territorin e Bashkiseuml Kuccediloveuml rripat e gjelbeumlr parcelat e lidhura dhe ato teuml ndara mbizoteumlrojneuml neuml peizazhin natyror Ato ndahen neuml dy kategori natyrore dhe ato teuml mbjella nga fermereumlt me bimeuml si robiNjA (Robinia Pseudoacacia) rrapi (Platanus) shelgeuml (Salix) dhe plepi i bardheuml (Populus Alba) teuml cileumlt neuml pjeseumln meuml teuml madhe shtrihen peumlrgjateuml tokave bujqeumlsore si elemente
181
ndareumls proneumlsie por edhe si pasojeuml e kushteve teuml krijuara peumlr rritjen dhe zhvillimin natyror teuml keumltyre bimeumlve neuml keumlto rripa teuml gjelbeumlr dhe korridore
Figura 66 Rrip i gjelbeumlr me bimeumlsi teuml uleumlt peumlrgjateuml njeuml kanali vaditeumls
Burimi Google Imagery 2016
Korridoreumlt krahas reumlndeumlsiseuml peizazhistike qeuml mbratin karakterizohen nga sheumlrbime teuml shumta ekologjike neuml peumlrgjitheumlsi teuml peumlrhereumlshme si strehimi ushqimi e vendet e riprodhimit peumlr jeteumln e egeumlr por edhe ato teuml peumlrkoheumlshme si vendkalimet dhe ushqimi sezonal ndeumlrsa korridoret lidheumls teuml cileumlt janeuml neuml shkalleuml meuml teuml vogeumll ofrojneuml sheumlrbime ekologjike teuml peumlrkoheumlshme ku sheumlrbimi kryesor mbetet kalimi i jeteumls seuml egeumlr nga njeuml pikeuml neuml tjetreumln Korridoret (teuml meumldhenj dhe teuml vegjeumll lidheumls) shfaqen teuml copeumlzuar hereuml-hereuml neuml formeuml parcele apo ngastre
Figura 67 Harta e Elementeve Peizazhistike
Burimi Bashkia Kuccediloveuml dhe Co-PLAN 2016
Elementeumlt e Peizazhit Urban dhe Industrial karakterizohet nga pemeuml teuml mbjella afeumlr njeumlra-tjetreumls peumlrgjateuml akseve rrugore ku llojet e tyre shfaqen teuml ndryshueshme sipas rrugeumls Zgavrat ku keumlto pemeuml qeumlndrojneuml gjithashtu teuml ndryshueshme nga njeuml rrugeuml neuml tjetreumln disa janeuml me bordura teuml ngritura e disa pa bordura Ndeumlrkoheuml pjesa meuml e madhe e peumlrmasave teuml zgavrave teuml pemeumlve janeuml relativisht teuml vogla neuml raport me pemeumln Grupime pemeumlsh dekoruese apo neuml formeuml ldquoishullirdquo gjenden veteumlm brenda hapeumlsirave park apo lulishte dhe qeumlllimi eumlshteuml estetik e jo sipas funksionit dhe
182
sheumlrbimit mjedisor pasi ldquokatetrdquo e ndryshme teuml bimeumlsiseuml mungojneuml Elementet urbane dhe industriale teuml fortambizoteumlruese apo edhe teuml padeumlshiruara shfaqen hereuml-hereuml neuml zona teuml ndryshme teuml qytetit Zona tampon apo brezat e gjelbeumlr pengues teuml ereumls dhe imazheve urbane apo industriale teuml padeumlshiruar ndodh neuml meumlnyreuml spontane e teuml paplanifikuar Pjesa meuml e madhe e sipeumlrfaqeve parkim shfaqet e ekspozuar ndaj diellit pasi bimeuml gjethore peumlr hijeumlzimin e keumltyre hapeumlsirave mungojneuml Gardhet e muret ndareumls teuml pronave neuml disa zona janeuml mbi 2 metra teuml larteuml dhe estetikisht ldquongushtojneumlrdquo hapeumlsireumln e peumlrbashkeumlt si dhe ndjesia qeuml ngjallin eumlshteuml ajo e mungeseumls seuml siguriseuml
Elementeumlt e peizazhit ujor neuml teumlreumlsi dhe neuml veccedilanti ai lumor shfaqet i ldquofshehurrdquo nga peizazhi urban Bimeumlsia ldquoriparianerdquo mungon neuml pjeseumln meuml teuml madhe ndeumlrkoheuml neuml pjeseumln tjeteumlr peumlrbeumlhet nga bimeuml teuml llojit bar dhe shkurre teuml uleumlta Ndeumlrkoheuml kur trupi ujor peumlrshkon fasheumln rurale dhe natyrore seumlrish humb njeuml pjeseuml teuml konsiderueshme teuml zoneumls seuml tij ripariane si pasojeuml e tjeteumlrsimit neuml tokeuml bujqeumlsore dhe fenomenit gjeologjik teuml peumlrshpejtuar si pasojeuml e prerjes seuml bimeumlsiseuml neuml keumlto zona Pra peizazhi ujor shfaqet si lidheumls mes peizazhit rural dhe atij natyror
o Rreziku ndaj elementeumlve peizazhistik Peizazhi neuml territorin e Bashkiseuml Kuccediloveuml paraqitet i ndrysheumlm neuml vareumlsi teuml territorit dhe zonave ku mbizoteumlron aktiviteti njereumlzor Problematikat kryesore qeuml has peizazhi neuml territorin e bashkiseuml kaneuml teuml beumljneuml kryesisht me fragmentimincopeumlzimin e peizazhit natyror dhe mos-futjen e elementeumlve teuml peizazhit natyror neuml zonat urbane dhe neuml zonat me aktivitet industrial Krahas problemeve neuml shkalleuml teuml madhe vlen peumlr trsquou theksuar prania e problemeve me peizazhin urban e ateuml industrial teuml cileumlt deri meuml tani nuk kaneuml gjetur njeuml rrugeuml teuml peumlrbashkeumlt ndeumlrthurjeje me ateuml natyror Neuml qytet mbetet problem krijimi i njeuml peizazhi teuml mireumlfillteuml urban duke peumlrfshireuml teuml gjitheuml elementeumlt e gjelbeumlrimit arkitektonikeumls kopshteve monumenteve kulturor dhe historike teuml cileumlt seuml bashku do teuml krijonin njeuml peizazh teuml ndeumlrthurur dhe teuml peumllqyesheumlm peumlr qytetareumlt Shpesh praktikat e mira teuml peizazhit nuk ndiqen apo peumlrcaktohen si dyteumlsore Keumlto praktika janeuml spontane ku zonat urbane dhe industriale kaneuml peumlrdorur elementeuml teuml peizazhit neuml meumlnyreuml rasteumlsore apo duke patur njeuml orientim teuml lehteuml mbi ccedileumlshtjen e dizajnit teuml peizazhit Kryesisht rrugeumlt dhe sheshet kaneuml qeumlneuml pjeseuml e futjes seuml dizajnit teuml peizazhit me mbjellje pemeumlsh neuml formeuml lineare duke ndjekur liNjA strikte neuml rastet meuml teuml shpeshta duke ndjekur konturet e infrastruktureumls Kjo eumlshteuml njeuml meumlnyreuml sigurisht jo universale neuml rregullimin dhe krijimin e peizazhit apo peumlrdorimit teuml elementeumlve teuml tij neuml funksion teuml dekorit urban e meuml gjereuml Studimi i peizazhit neuml teumlreumlsi dhe elementeumlve teuml tij keumlrkon studime teuml thelluara duke analizuar teuml gjitheuml peumlrbeumlreumlsit e tij (planifikimi arkitektuonika historia kultura kultura bujqeumlsore natyra bimeumlsia lokale e deri tek peumlrbeumlreumlsit meuml elementar si ndryshimi i ngjyreumls seuml pemeumlve peumlrgjateuml sitineumlve teuml vitit) dhe gjetjen e rrugeumlve teuml peumlrbashkeumlta peumlr ndeumlrthurjen e pikave qeuml mund teuml ndeumlrthuren me njera-tjetreumln peumlr teuml krijuar njeuml peizazh teuml peumllyesheumlm dhe funksional Ndeumlr rreziqet kryesore ndaj elementeumlve peizazhistike neuml territorin e Bashkiseuml Kuccediloveuml peumlrmendim
- Zhvillimi dhe zgjerimi i tokave bujqeumlsore neuml teumlresi teuml territorit dhe sidomos peumlrgjateuml trupave ujoreuml ka ngushtuar copeumlzuar dhe zhveshur neuml meumlnyreuml teuml theksuar zonat ripariane nga bimeumlsia si neuml burime Lentike (liqenet dhe pellgjet) dhe Lotike (afeumlr ujeumlrave rrjedheumlse si lumenjteuml dhe peumlrrenjteuml) Lumi Devoll shfaq duksheumlm keumlteuml fenomen Nga 125km gjateumlsi qeuml ka lumi peumlrgjateuml shtrirjes seuml tij neuml territorin e Bashkiseuml Kuccediloveuml (Fshat Frasheumlr - Arreumlz) veteumlm 234km janeuml zoneuml ripariane e cila ka mbetur e patjeteumlrsuar neuml tokeumlaktivitet bujqeumlsor apo tjeteumlrsuar si pasojeuml e urbanizimit Bimeumlsia lokale neuml to
183
karakterizohet me bimeumlsi si kallami robiNjA (Robinia Pseudoacacia) rrapi (Latanus) shelgu (Salix) plepi i bardheuml (Populus Alba) dhe shkurrja autoktone Neuml sipeumlrfaqet ku ka mbijetuar zona ripariane shtresat peumlrbeumlreumlse teuml saj si ajo e sipeumlrme e mesme dhe e mbulimit teuml tendeumls rralleuml gjenden teuml pandikuara nga aktiviteti njereumlzor Hereuml ka humbje teuml shtreseumls seuml mbulimit teuml terrenit neuml zoneumln e sipeumlrme teuml tokeumls e cila kryen filtrimin e ndoteumlsve dhe teuml sedimenteve teuml derdhjeve sipeumlrfaqsore dhe hereuml teuml shtreseumls seuml mesme teuml tendeumls neuml zoneumln bregore ku gjenden shkurret e larta dhe pemeumlt teuml cilat neumlpeumlrmjet rreumlnjeumlve stabilizojneuml aneumlt e peumlrroit Si pasojeuml nga njeuml aneuml aktiviteti bujqeumlsor ka deumlmtuar zoneumln ripariane e nga ana tjeteumlr erozioni lumor ka peumlrparuar neuml deumlm teuml tokave bujqeumlsore duke geumlrryer brigjet marreuml tokeuml shkaktuar peumlrmbytje dhe shkarkuar sedimentet ujore mbi tokeuml
- Peumlrbeumlreumlsit peizazh-formues si ai urban industrial rural natyror dhe ujor teuml analizuar meuml sipeumlr shfaqen neuml zona teuml ndryshme teuml territorit Por problematika mbetet e njeumljteuml si pasojeuml e ndeumlrveprimit mes tyre Neuml keumlteuml kontekst veumlrehet njeuml mospeumlrputhje e elementeumlve peizazhistike neuml territorin e Bashkiseuml duke mos u peumlrdorur elementeumlt peizazhistik neuml funksion teuml peumlrpireumlsimit teuml tij
- Fragmentimi i zonave natyroreuml ka ceumlnuar peizazhin natyror duke e cunguar dhe ndaluar vijushmeumlrineuml natyrore Kjo shfaq probleme krahas fragmentimit teuml habitateve dhe fragmentit vizual
- Zonat e ndotura (hot-spot) teuml cilat janeuml teuml pranishme neuml territorin e bashkiseuml luajneuml njeuml rol teuml reumlndeumlsishmeuml neuml peumlrkeqeumlsimin e cileumlsiseuml peizazhistike teuml territorit
Figura 68 Harta e rrezikut ndaj elementeve peizazhistike
Burimi Bashkia Kuccediloveuml dhe Co-PLAN 2016
Neuml harteumln e rrezikut ndaj elementeve peizazhistike (figura 68) paraqiten teuml gjitheuml elementet e peizazhit teuml pranishme neuml territorin e Bashkiseuml Kuccediloveuml Gjithashtu neuml teuml njeumljteumln harteuml paraqiten edhe rreziqet ndaj peizazhit neuml territor Neuml hateuml shikohet qarteuml zvogeumllimi i zoneumls natyrore dhe fragmentimi i saj nga zhvillimi urban industrial e bujqeumlsor Njeuml element tjeteumlr i reumlndeumlsisheumlm neuml keumlteuml harteuml janeuml edhe vatrat e nxehta mjedisore teuml cilat kaneuml ndikim negativ neuml zhvillimin e peizharit
184
o Peumlrfundime dhe rekomandime Territori i Bashkiseuml seuml Kuccediloveumls rezulton teuml keteuml njeuml larmishmeumlri peizazhistike natyrore ubrane rurale ujore etj duke u peumlrkthyer kjo neuml njeuml potencial teuml pashfryteumlzuar peumlr zhvillimin e turizmit dhe guidave turistike Larmishmeumlria e peizazhit eumlshteuml kushteumlzuar nga territori dhe peumlrdorimi i tokeumls Kryesisht neuml NJA Lumas mbizoteumlron peizazhi natyror ndeumlrsa neuml pjeseumln rreth qytetit teuml Kuccediloveumls dhe NJA-seuml Perondi mbizoteumlron peizazhi me tipologji rurale e bujqeumlsore Qyteti i Kuccediloveumls eumlshteuml zona kryesore qeuml formon tipologjineuml urbane dhe industriale teuml peizazhit
Neuml territorin e Bashkiseuml mbetet problematik fragmentimi i peizazhit natyroreuml i cili eumlshteuml deumlmtuar nga zhvillimi urban industrial e kryesisht ai bujqeumlsor Zonat e ndotura kryesisht nga aktiviteti industrial dhe nga mbetjet urbane ndikojneuml neuml peumlrkeqeumlsimin e peizhazhit dhe natyreumls neuml peumlrgjitheumlsi Ndeumlrthurja e tipologjive teuml ndryshme teuml peizazhit neuml territor haset me veumlshitreumlsi teuml meumldha pasi gjateuml zhvillimeve teuml ndryshme neuml territor nuk janeuml marreuml parasysh elementeumlt peizazhistikeuml dhe reumlndeumlsia e tyre Kjo vazhdon teuml jeteuml njeuml pengeseuml peumlr peumlrmireumlsimin e peizhazhit
Me qeumlllim peumlrmireumlsimin e peizhazhit dhe ndeumlrthurjen e tipologjive teuml tij duke peumlrmireumlsuar aspektin pamor dhe ruajtur funksionalitetin nevojitet teuml merren masa teuml cilat lidhen me i) futjen e peumlrbeumlreumlsve natyroreuml neuml breumlndeumlsi teuml zonave urbane dhe industriale ii) mbjedhjen e pemeumlve teuml larta peumlr teuml fshehur objektet industriale teuml padeumlshirueshme nga pikpamja vizualepamore iii) ruajtjen dhe mbrojtjen e teuml gjithave tipologjive teuml peizhazhit neuml territorin e Bashkiseuml iv) krijimin e zonave ripariane dhe korridoreve peumlrgjateuml tokave bujqeumlsore dhe v) gjateuml hartimit dhe zbatimit teuml planeve sektoriale rekomandohet futja e elementit peizazhistik 453 Zonat e Mbrojtura
Zonat e mbrojtura peumlrfaqeumlsojneuml territore tokeumlsore ujore detare e bregdetare teuml caktuara peumlr mbrojtjen e diversitetit biologjik teuml pasurive natyrore dhe kulturore bashkeumlshoqeumlruese teuml cilat manaxhohen neuml rrugeuml ligjore dhe neumlpeumlrmjet metodave shkencore bashkeumlkohore178
Zonat e mbrojtura natyrore dhe turistike neuml vendin toneuml janeuml konsideruar si pjeseuml tokeumlsore dhe ujore teuml mbrojtura peumlr shkak teuml shumeumlllojshmeumlriseuml biologjike teuml pasurive natyrore dhe kulturore qeuml ofrojneuml Keumlto zona mbrohen me ligj179 dhe zeumlneuml rreth 16180 teuml territorit teuml vendit
Njeuml territor i caktuar duhet teuml ploteumlsojeuml teuml pakteumln njeuml nga keumlto kritere181 i) teuml keteuml diversitet teuml larteuml teuml llojeve dheose teuml habitateve ii) teuml keteuml dendeumlsi teuml uleumlt teuml llojeve dheose habitateve iii) teuml keteuml peumlrfaqeumlsueshmeumlri iv) teuml keteuml minimumin kritik teuml madheumlsiseuml seuml ekosistemit v) teuml keteuml natyralitet trasheumlgimi dhe integritet vi) teuml keteuml vlera shkencore vii) teuml karakterizohet nga prekshmeumlria ekologjikellojet e prekshme viii) teuml karakterizohet nga papeumlrseumlritshmeumlriallojet endemike ix) teuml mos rrezikohet nga ndeumlrhyrjet e veprimtarive njereumlzore dhe x) teuml keteuml mundeumlsi peumlr ruajtjen e jeteumls seuml egeumlr
Neuml vendin toneuml zonat e mbrojtura ndahen neuml 6 kategori (Tabela 38) teuml cilat janeuml peumlrshkruar meuml poshteuml
Tabela 38 Kategoriteuml e zonave teuml mbrojtura sipas karakteristikave
Kategoria Emeumlrtimi Karakteristikat
185
Kategoria I Rezerveuml strikte natyrorerezervat shkencor
Territore jo meuml teuml vogla se 50 ha me vlera natyrore teuml veccedilanta teuml formuara nga ekosisteme natyrore ose lehteumlsisht teuml ndryshueshme qeuml peumlrfaqeumlsojneuml bioqendra dhe biokorridore me reumlndeumlsi kombeumltare dhe rajonale shpallen rezerveuml strikte natyrore
Kategoria II Park kombeumltar Territoret e gjera zakonisht jo meuml teuml vogla se 1000 ha unike peumlr nga vlerat kombeumltare dhe ndeumlrkombeumltare njeuml pjeseuml e madhe e teuml cilave janeuml ekosisteme natyrore teuml ndikuara pak nga veprimtaria e njeriut ku bimeumlt kafsheumlt dhe mjedisi natyror fizik janeuml teuml njeuml reumlndeumlsie teuml veccedilanteuml shkencore dhe edukative shpallen park kombeumltar
Kategoria III Monument natyror
Monumenti Natyror peumlrfaqeumlson njeuml formacioni natyror (peumlrfshireuml edhe dru teuml veccedilanteuml) me sipeumlrfaqe deri 50 ha formacioni i veccedilanteuml gjeologjik dhe gjeomorfologjik njeuml depoziteuml mineralesh ose njeuml habitat i njeuml lloji teuml rralleuml e teuml keumlrceumlnuar ose me reumlndeumlsi e vlereuml teuml veccedilanteuml shkencore dhe estetike shpallet monument natyror182
Kategoria IV Rezervat natyror i manaxhuarPark Natyror
Territoret qeuml peumlrfaqeumlsojneuml bioqendra dhe biokorridore me reumlndeumlsi rajonale e vendore ose zonat me bimeuml kafsheuml minerale e gjetje paleontologjike veccedilaneumlrisht teuml mbrojtura ose zonat qeuml peumlrdoren peumlr qeumlllime studimore edukative dhe kulturore shpallen rezervat natyror i manaxhuar (zoneuml e manaxhimit teuml habitateve dhe llojeve)
Kategoria V Rezervat natyror i manaxhuar Peizazh i mbrojtur
Territoret meuml teuml meumldha se 1000 ha me peizazh harmonik e teuml formuar mireuml me reliev teuml zhvilluar karakteristik me larmi ekosistemesh detare ose tokeumlsore me monumente historike shpallen peizazh i mbrojtur
Kategoria VI Zoneuml e mbrojtur e burimeve teuml manaxhuara zoneuml e mbrojtur me peumlrdorim teuml shumeumlfishteuml
Zonat qeuml peumlrfshijneuml territore teuml gjeumlra e relativisht teuml izoluara dhe teuml pabanuara ku hyhet me veumlshtireumlsi ose rajone qeuml janeuml ende pak teuml populluara dhe qeuml mund teuml jeneuml neumln presion teuml vazhduesheumlm peumlr trsquou populluar dhe peumlrdorur meuml gjereumlsisht dhe kthimi i tyre peumlr peumlrdorim intensiv eumlshteuml i paqarteuml ose i papeumlrshtatsheumlm shpallen zona teuml mbrojtura teuml burimeve teuml manaxhuara
Burimi Ligji Nr 89062002 Peumlr Zonat e Mbrojtura i ndryshuar me Ligjin Nr98682008
o Zonat e mbrojtura neuml Bashkineuml Kuccediloveuml Bashkia e Kuccediloveumls nuk ka zona teuml mbrojtura teuml shpallura Megjithateuml me Reformeumln e re Territoriale Bashkiseuml i eumlshteuml shtuar territori i NjA-seuml Lumas neuml pjeseumln juglindore teuml Bashkiseuml seuml Kuccediloveumls dhe ka njeuml sipeumlrfaqe prej 7641km2183 Sipeumlrfaqja pyjore zeuml rreth 327381ha ndeumlrsa ajo kullosore rreth 22515ha184 Territori i NjA-seuml Lumas dallohet peumlr njeuml sipeumlrfaqe teuml konsiderueshme natyrore teuml pasur me bimeumlsi dhe boteuml shtazore teuml larmishme si dhe peumlr zona me ineteres teuml veccedilanteuml turisik teuml panjohura peumlr publikun deri meuml tani siccedil eumlshteuml Kanioni i Sinecit (Saraselit) (Figura 69)
Figura 69 NjA Lumas Kuccediloveuml
186
Burimi Bashkia Kuccediloveuml Co-PLAN 2016
o Kanioni i Sinecit (Saraselit)
Neuml NjA-neuml Lumas dhe neuml Bashkineuml Gramsh gjendet Kanioni i Sinecit (Saraselit) i cili eumlshteuml shpallur monument natyre me Vendim nr 676 date 20122002185 Sipas AKZM-seuml186ky kanion ndodhet praneuml fshatit teuml Saraselit teuml komuneumls seuml Sultit rrethi i Gramshit dhe eumlshteuml i gjateuml rreth 15 km rreth 300m i thelleuml dhe rreth 20-30m i gjereuml
Burimi i Sinecit gjendet neuml pjeseumln me karakter natyror teuml Bashkiseuml neuml kufi me Bashkineuml Gramsh dhe shquhet peumlr njeuml bukuri teuml rralleuml natyrore Burimi del me prurje teuml meumldha dhe rrjedh duke krijuar kanione teuml shumta Burimi i Sinecit buron nga Akuiferi i Luzajt akuifer karstik me peumlrbeumlrje geumllqerore me prurje rreth 50 lsek187 I shtrireuml neuml njeuml gjeologji teuml tilleuml praneuml keumltij burimi gjejmeuml forma interesante natyrore si ujeumlvara teuml vogla apo dhe shpella teuml ndryshme siccedil eumlshteuml Shpella e Xhixhileseuml shumeuml pak e njohur peumlr banoreumlt dhe turisteumlt Peizazhi qeuml ofrohet eumlshteuml i mahnitsheumlm Gjarpeumlrimet neumlpeumlr teuml cilin kalon ky burim ofrojneuml njeuml pamje piktoreske me gjelbeumlrim me gjithfareuml bimeumlsh dhe drureumlsh qeuml nga ullinjteuml pemeumlt frutore dhe deri tek bimeumlt e uleumlta teuml llojeve teuml ndryshme Uji i pasteumlr dhe i kthjelleumlt rrjedh neumlpeumlr shkeumlmbinj karstikeuml duke krijuar forma teuml ndryshme bukurie natyrore si ujeumlvara teuml vogla pellgje ku mund teuml notohet dhe kanione ku gjitheumlsecili mund teuml ushtrojeuml sportin e kanoeskajakut Keumlto forma natyrore ofrojneuml mundeumlsineuml e teuml shijuarit njeuml pamje piktoreske neuml freskineuml e njeuml pylli drureumlsh qeuml peumlrshkon brigjet e teuml dyja aneumlve teuml rrjedheumls ujore Sineci ofron mundeumlsineuml e shijimit teuml bukurive natyrore teuml rralla dhe me vlereuml peizazhistike natyrore Kanioni i Sinecit ldquoka vlera shkencore (gjeologjike gjeomorfologjike hidrologjike e biologjike) didaktike kulturore ekologjike dhe turistikerdquo188
Figura 70 Burimi i Sinecit me shkeumlmbinj geumllqeroreuml pllakoreuml
187
Burimi Arkiva Co-PLAN 2016
o Peumlrfundime dhe rekomandime Duke qeumlneuml se neuml Bashkineuml e Kuccediloveumls nuk ka zona ose objekte teuml tjera teuml mbrojtura peumlrveccedil Kanionit teuml Sinecit rekomandohet qeuml vendburimi dhe kanionet e Sinecit teuml zgjerohen si sipeumlrfaqe neuml zoneumln e Kuccediloveumls dhe teuml krijohet njeuml park natyror i peumlrbashkeumlt ndeumlrmjet Bashkive Kuccediloveuml dhe Gramsh ku teuml peumlrfshihen vendburimi i Sinecit seuml bashku me shpelleumln e Xhixhileseuml dhe zona teuml tjera piktoreske Njeuml gjeuml e tilleuml mundeumlson ruajtjen e keumltij burimi dhe kanioneve teuml tij si dhe shfryteumlzimin e tij si njeuml pasuri kombeumltare dhe vendore peumlr zhvillimin e turizmit 454 Biodiversiteti
o Biodiversiteti neuml Shqipeumlri Sipas Ligjit nr 95872006 ldquoPeumlr Mbrojtjen e Biodiversitetrdquo me biodiversitet ose larmi biologjike neumlnkuptojmeuml shumeumlllojshmeumlrineuml e organizmave teuml gjalleuml teuml teuml gjitha llojeve duke peumlrfshireuml ndeumlr teuml tjera ekosistemet tokeumlsore detare dhe ekosistemet e tjera ujore si dhe komplekset ekologjike ku ato beumljneuml pjeseuml189 Ky term peumlrfshin shumeumlllojshmeumlrineuml brenda dhe ndeumlrmjet llojeve dhe shumeumlllojshmeumlrineuml e ekosistemeve Shqipeumlria eumlshteuml njeuml vend i vogeumll Megjithateuml ajo dallohet peumlr larmi teuml peizazheve dhe larmi biologjike190 duke u radhitur neuml vendet e Europeumls qeuml shquhen peumlr biodiversitet teuml larteuml Pjesa e Ulteumlsireumls Pereumlndimore eumlshteuml meuml e reumlndeumlsishme nga pikeumlpamja e
188
biodiversitetit dhe larmishmeumlriseuml seuml tij e cila shtrihet peumlrgjateuml zoneumls bregdetare nga qyteti i Vloreumls neuml jug e deri tek liqeni i Shkodreumls neuml veri Peumlrveccedil faktit qeuml kjo eumlshteuml njeuml zoneuml bregdetare Ulteumlsira peumlrshkohet nga lumenjteuml kryesoreuml teuml vendit teuml cileumlt rrjedhin nga lindja neuml pereumlndim Vija bregdetare arrin gjateumlsineuml 476km191 Zona veriore e vendit ka njeuml reliev malor ku karakterizohet nga diveritet i formacioneve shkeumlmboreuml qeuml nga koha e Paleozoikut Klima neuml Shqipeumlri peumlrbeumlhet nga kateumlr zona klimatike dhe 13 neumlnzona teuml cilat ndikojneuml drejtpeumlrseumldrejti neuml biodiversitetin e pasur qeuml ka vendi192
Shqipeumlria ka njeuml shumeumlllojshmeumlri teuml ekosistemeve dhe habitateve Neuml terirtorin e vendit gjenden ekosistemet detare zonat bregdetare lumenjteuml liqenet shkurret me gjelbeumlrim teuml peumlrhersheumlm apo gjethereumlneumlse pyje halore dhe fletore kullota alpine dhe subalpine si dhe ekosistemet e larta malore Larmia e ekosistemeve dhe habitateve neuml Shqipeumlri mundeumlson njeuml larmi teuml larteuml teuml llojeve teuml kafsheumlve dhe teuml bimeumlve qeuml rriten neuml to Neuml Shqipeumlri gjenden rreth 7233 taksone bimore193 (bashkeuml me fiernat likenet keumlrpudhat myshqet dhe algat) dhe 5438 lloje kafsheumlsh194 (peumlrfshireuml shpendeuml gjitareumlt zvarranikeumlt insektet peshqit etj) Bimeumlt me lule dhe algat mikroskopike janeuml grupi peumlrfaqeumlsues meuml i larmisheumlm dhe i pasur i llojeve teuml rradha relike dhe endemike Kjo peumlr shkak teuml elementeve floristike teuml rajoneve
Pyjet zeumlneuml rreth 33 teuml territorit ose 1041000 ha ndeumlrsa kullotat zeumlneuml rreth 15 teuml sipeumlrfaqes seuml territorit (400000 ha) Pyjet dhe kullotat kaneuml njeuml larmi teuml llojeve dhe komuniteteve shtazore dhe atyre bimore195 Pyjet e larta strehojneuml kryesisht gjitareumlt e meumldhenj si ujku rreumlqebulli ariu dhia e egeumlr si dhe shpendeuml teuml ndrysheumlm teuml cileumlt janeuml teuml lidhur me jeteseumln neuml pyjet e virgjeumlra Liqenet e meumldha teuml vendit dhe lagunat bregdetare janeuml vendbanimet meuml teuml reumlndeumlsishme peumlr shpendeumlt veccedilaneumlrisht peumlr dimeumlrimin e atyre migratoreuml Neuml keumlto hapeumlsira prej vitesh numeumlrohen rreth 70 lloje shpendeumlsh uji teuml cileumlt peumlrbeumljneuml njeuml popullsi qeuml arrin deri neuml 180000 individeuml gjateuml dimrit196 Shqipeumlria eumlshteuml edhe njeuml kryqeumlzim i rrugeumlve teuml reumlndeumlsishme peumlr shpendeumlt migratoreuml dhe insektet197
o Speciet e rrezikuara neuml Shqipeumlri Neuml territorin e vendit gjenden rreth 91 lloje teuml keumlrceumlnuara speciesh neuml nivel global Neuml keumlteuml listeuml peumlrfshihen pelikani kaccedilurrel (Crispus crispus) breshka shqiptare e ujit (Pelophylax shqipericus) dhe blini (Acipenser sturio) peumlr teuml cilat Shqipeumlria eumlshteuml njeuml vend i reumlndeumlsisheumlm198 Sipas IUCN199 109 lloje kafsheumlsh teuml grupeve teuml ndryshme taksonomike janeuml konsideruar si teuml keumlrceumlnuara Lista e llojeve teuml bimeumlve teuml keumlrceumlnuara neuml vendin toneuml e kalon ateuml teuml kafsheumlve duke arritur shifreumln 319 nga teuml cilat 76 janeuml teuml keumlrceumlnuara neuml formeuml kritike 123 lloje konsiderohen neuml rrezik dhe 120 lloje teuml peumlrkeqeumlsuara (Tabela 39) Tabela 39 Numri i llojeve teuml floreumls dhe shpendeumlve teuml rrezikuar neuml Shqipeumlri
Kategoriteuml IUCN Numri i llojeve teuml floreumls
Numri i llojeve teuml shpendeumlve
EX ndash Teuml zhdukura 0 5 CR ndash Teuml rrezikuara neuml meumlnyreuml kritike 76 43 EN ndashTeuml rrezikuara 123 56 VU ndash Teuml pambrojtura 120 154 LR ndash Rrezik i uleumlt 59 238 DD ndash Mungojneuml teuml dheumlna 30 72 NE ndash Teuml pavlereumlsuara 3 7
Burimi Dokumenti i Politikave Strategjike peumlr Mbrojtjen e Biodiversitetit 2016200
Figura 71 Numri i llojeve teuml floreumls dhe shpendeumlve teuml rrezikuar neuml shkalleuml vendi
189
Burimi Dokumenti i Politikave Strategjike peumlr Mbrojtjen e Biodiversitetit 2016201 Punoi Co-PLAN
Lista e Kuqe e fauneumls dhe floreumls seuml egeumlr eumlshteuml miratuar neuml dhjetor 2013 me Urdheumlr teuml Ministrit Nr 1280 dateuml 20112013 Llojet e mbrojtura teuml floreumls janeuml 402 nga 361 qeuml ishin neuml Listeumln e Kuqe paraprake teuml vitit 2007 Llojet e mbrojtura teuml fauneumls janeuml 575 i njeumljti numeumlr me listeumln e vitit 2007
o Biodiversteti neuml Bashkineuml Kuccediloveuml Bashkia e Kuccediloveumls ka njeuml sipeumlrfaqe prej 160km2 prej teuml cileumls 5884km2 eumlshteuml sipeumlrfaqe natyrore (rreth 365 e territorit) Bashkia e Kuccediloveumls ka njeuml reliev peumlrgjitheumlsisht fushor neuml pjeseumln pereumlndimore dhe kodrinore neuml NjA-neuml Lumas Shumeumlllojshmeumlria neuml floreuml dhe neuml fauneuml neuml keumlteuml Bashki eumlshteuml e peumlrqeumlndruar meuml tepeumlr rreth zonave pyjore teuml NjA-seuml Lumas Kozareuml dhe Perondi Fatmireumlsisht NjA-teuml Lumas dhe Kozareuml kaneuml plane manaxhimi peumlr fondin pyjor ndeumlrsa NjA-ja Perondi nuk e ka njeuml plan teuml tilleuml
o Flora neuml Bashkineuml Kuccediloveuml Shumeumlllojshmeumlria e bimeumlve neuml Bashkineuml e Kuccediloveumls eumlshteuml lokalizuar neuml zonat pyjore teuml NjA-ve teuml Lumasit Kozareumls dhe Perondis Peumlr Bashkineuml e Kuccediloveumls nuk njihet numri total i llojeve teuml specieve teuml floreumls sepse mungojneuml studimet specifike peumlr njohjen e saj Megjithateuml neuml bashki ka bimeuml teuml larta teuml cilat peumlrfaqeumlsohen nga pisha mesdhetare dushqet pemeumlt frutore ullishtet vreshtat dhe foragjereumlt Brezi i meseumlm i bimeumlve karakterizohet nga shkurret e ndryshme teuml cilat qeumlndrojneuml teuml gjelbeumlrta gjateuml gjitheuml vitit siccedil janeuml shkurrja dhe shkoza e peumlrzier dhe mareja Neuml keumlto sipeumlrfaqe natyrore gjejneuml peumlrhapje edhe bimeumlt mjekeumlsore dhe bimeuml teuml ndryshme teuml cilat listohen si teuml rrezikuara neuml Librin e Kuq teuml Floreumls Shqiptare Edhe numri i specieve teuml rrezikuara neuml territorin e bashkiseuml dhe habitatet e tyre nuk njihet me sakteumlsi peumlr arsyet e peumlrmendura meuml sipeumlr Megjithateuml njihet neuml njeuml fareuml meumlnyre numri i specieve teuml fauneumls qeuml janeuml neuml rrezik zhdukjeje (Libri i Kuq i Floreumls Shqiptare 2007) i cili shkon neuml 13 Teuml tilla mund teuml peumlrmendim gjunjeumlzeumln (Ephedra Distachia) deumlllenjeumln e kuqe (Ephedra Distachia) zambakun e detit (Panctratium Maritimum)etj(Tabela 40) Tabela 40 Tregues teuml peumlrgjithsheumlm teuml floreumls dhe fauneumls neuml Shqipeumlri e neuml Bashkineuml Kuccediloveuml Flora dhe Fauna e Rrezikuar neuml Shqipeumlri dhe neuml Bashkineuml Kuccediloveuml Kategoriteuml Taksonomike
Nr total i specieve neuml vend
Nr i specieve teuml rrezikuara neuml vend
Nr i specieve teuml Rrezikuara B Kuccediloveuml
e specieve teuml Rrezikuara B Kuccediloveuml
Keumlrpudha 800 16 0 0
Bimeumlsi 3228 363 6 16
190
Insekte 680 108 5 46
Peshq 311 61 0 0
Amfib 15 15 1 66
Zvarranikeuml 37 37 4 108
Shpend 330 120 10 833
Gjitareuml 91 46 2 43 Totali 5492 766 28 365
Burimi Libri i Kuq i Floreumls dhe Fauneumls Shqiptare
Shkaqet kryesore qeuml kaneuml rrezikuar rritjen e numrit teuml specieve teuml bimeumlsiseuml neuml zhdukje janeuml grumbullimi pa kriter i bimeumlve teuml ndryshme peumlr tregeumlti si bimeuml mjekeumlsore veprimtaria e njereumlzve neuml zonat ku peumlrhapen speciet e bimeumlsiseuml shfryteumlzimi pa kriter i specieve teuml ndryshme floristike peumlrhapja e rralleuml dhe e kufizuar e specieve teuml ndryshme peumlrdorimi i metodave teuml gabuara peumlr grumbullim (me shkulje duke deumlmtuar rreumlnjeumlt) kullotja intensive ndjeshmeumlria e larteuml ndaj ndryshimit teuml klimeumls dhe deumlmtimi i habitatit ku eumlshteuml vendosur kjo bimeumlsi
o Fauna neuml Bashkineuml Kuccediloveuml Sa i peumlrket fauneumls neuml zoneumln e Bashkiseuml Kuccediloveuml sikurse dhe rasti i floreumls nuk njihet numri total i specieve qeuml jetojneuml neuml territorin e keumlsaj Bashkie Pavarsisht keumlsaj aty gjenden njeuml shumeumlllojshmeumlri kafsheumlsh shpendeumlsh dhe zvarranikeumlsh Zonat pyjore teuml NjA-ve beumlhen streheuml peumlr kafsheumlt si dhia e egeumlr (Rupicapra Rupicapra) baldosa (Meles Meles) urithi ccedilakalli nusja e laleumls dhelpra si dhe disa lloje zvarranikeumlsh si gjarpri etj Neuml Bashkineuml Kuccediloveuml gjejmeuml edhe lloje teuml ndryshme zvarranikeumlsh por dhe shumeumlllojshmeumlri shpendeumlsh shtegtareuml ose jo shtegtareuml si theumllleumlza dhe sorra Edhe pse nuk njihet me sakteumlsi numri i specieve neuml zhdukje nga Libri i Kuq i Fauneumls Shqiptare (Tiraneuml Neumlntor 2006) eumlshteuml veumlneuml re se numri i tyre arrin neuml 22 specie Llojet e specieve neuml zhdukje janeuml teuml ndryshme por ndeumlr ta dallohen lloje teuml rralla speciesh teuml fauneumls shqiptare si keumlrmilli i shkurreve (Helix Lucorum) flateumlrbluja njolleumlzezeuml (Pseudophilotes Vicrama) bullari (Ophisaurus Apodus) bolla me 4 vija (Elaphe Quatrolineata) etj
Shkaqet kryesore qeuml kaneuml rrezikuar rritjen e numrit teuml specieve teuml fauneumls neuml zhdukje janeuml grumbullimi pa kriter peumlr tregtim koleksionimi dhe balsamosja prishja dhe ndotja e habitatit teuml specieve teuml caktuara gjuetia e jashteumlligjshme shqeteumlsimet neuml vendet e folenizimit gjateuml periudheumls seuml riprodhimit dhe pakeumlsimi i ushqimit
o Ndeumlrhyrjet e njeriut me ndikim neuml biodiversitet Disa nga ndeumlrhyrjet kryesore teuml njeriut qeuml ndikojneuml drejtpeumlrdrejteuml neuml biodiversitet janeuml renditur meuml poshteuml - Mospatja e njeuml plani menaxhimiveprimi peumlr mbrojtjen e zonave natyrore neuml
Bashkineuml Kuccediloveuml - Industria e nafteumls Industra e nafteumls eumlshteuml njeuml ndeumlr ndoteumlsit kryesoreuml teuml ujit e ajrit
neuml Bashki - Zhvillimi i bujqeumlsiseuml seuml shkalleumls Zhvillimi i bujqeumlsiseuml ka qeneuml keumlrceumlnimi kryesor
ndaj biodiversitetit gjateuml sistemit teuml shkuar (periudha e regjimit komunist) hapja e tokave teuml reja bujqeumlsore shpylleumlzimi peumlr keumlteuml qeumlllim dhe peumlrdorimi i kimikateve bujqeumlsore Aktualisht ky mbetet njeuml problem i trasheumlguar edhe pse disa nga tokat
191
bujqeumlsore teuml peumlrftuara nga tarracimet masive teuml viteve 1980-90 teuml cilat nuk u peumlrdoreumln meuml peumlr funksione bujqeumlsore po i rikthehen neuml gjendjen e meumlparshme natyrore Sot bujqeumlsia ndikon ndjesheumlm neuml biodiversitet kryesisht neumlpeumlrmjet peumlrdorimit teuml pesticideve dhe plehrave kimike neuml meumlnyreuml teuml pakontrolluar duke u kthyer neuml sektor ndoteumls kryesisht peumlr rrjedhat ujore
- Urbanizimi Keumlrkesa gjithnjeuml e neuml rritje peumlr zona banimi ku neuml dy dekadat e fundit kjo keumlrkeseuml eumlshteuml reflektuar neuml shtimin e zonave urbane informale dhe neuml shpeumlrhapje duke zeumlneuml sipeumlrfaqe teuml zonave natyrore e bujqeumlsore Shndeumlrrimi i sipeumlrfaqeve natyrore neuml urbane ka ccediluar neuml uljen e numrit teuml specieve taksonomike
- Fragmentimi i habitateve nga ndeumlrtimi i infrastruktureumls rrugore apo i veprave teuml ndryshme ka ccediluar neuml fragmentimin e habitateve ose ndeumlrprerjen e vazhdueshmeumlriseuml seuml zonave natyrore i cili vjen si rrjelloje e ndeumlrtimit teuml infrastruktureumls neuml toka bujqeumlsore e natyrore pa marreuml parasysh parimet e mbrojtjes seuml mjedisit Fragmentimi neuml vetvete sjell zvogeumllimin e sipeumlrfaqes seuml habitatit teuml floreumls e fauneumls dhe izolimin e tyre neuml njeumlsi teuml vogla habitati duke penguar leumlvizjen e lireuml teuml kafsheumlve teuml ndryshme
- Gjuetia e jashteumlligjshme ka pasur njeuml ndikim teuml ndjesheumlm neuml biodiversitet gjeuml qeuml ndihet edhe sot pas dy viteve teuml ndalimit teuml saj (moratoriumi i gjuetiseuml) Peumlr fat teuml mireuml moratoriumi eumlshteuml zgjatur edhe peumlr 5 vite teuml tjera
- Shpylleumlzimi ka qeumlneuml dhe mbetet njeuml problem kryesor i prishjes seuml habitateve Neuml dy dekadat e shkuara krahas prerjeve peumlr leumlndeuml drusore dhe djegeumlse shpylleumlzimeve masive kaneuml ndodhur edhe me qeumlllim shndeumlrrimin e tokave pyjore neuml toka bujqeumlsore Kjo ka beumlreuml teuml mundur uljen e numrit teuml specieve neuml keumlto zona Aktualisht qeveria shqiptare ka vendosur njeuml moratorium 10-vjeccedilar me qeumlllim ripeumlrteumlritjen e fondit pyjor neuml vend
- Kullotja e bageumltiseuml neuml peumlrgjitheumlsi ka njeuml ndikim negativ neuml zhvillimin e bimeumlsiseuml kryesisht neuml bimeumlt dhe shkurret e ulta teuml cilat sheumlrbejneuml si ushqim peumlr bageumltineuml Neuml territorin e Kuccediloveumls nuk ka njeuml studim teuml mireumlfillteuml mbi kapacitetin mbajteumls teuml kullotave Si rrjedhojeuml nuk dihet ndikimi i kullotjes neuml keumlteuml zoneuml
- Mbledhja e bimeumlve mjekeumlsore eumlshteuml njeuml tjeteumlr aspekt i reumlndeumlsisheumlm qeuml ka ccediluar neuml zvogeumllimin e numrit teuml specieve teuml veccedilanta neuml zoneuml Kjo sepse mbledhja beumlhet pa kriter dhe kryesisht me shkulje (duke i shkulur me rreumlnjeuml) teuml keumltyre bimeumlve
- Gjuetia pa kriter e kafsheumlve duke mos lejuar zbatimin e moratoriumit peumlr gjuetineuml Tabela 41 Speciet floristike teuml rrezikuara neuml Bashkineuml Kuccediloveuml
Nr Emeumlrtimi neuml Latinisht Emeumlrtimi neuml Shqip Rreziku Foto
1 Ephedra Distachia Gjunjeumlz Aktiviteti njereumlzor
2
Hypericum Perforatum Lulebasani Mbikullotja bujqeumlsia
192
3
Juniperus Oxycedrus DeumllliNjA e kuqe Shfryteumlzimi pa kriter
4
Panctratium Maritimum Zambaku i detit Veprimtaria njereumlzore
5
Sambucus Nigra Shtogu i zi Grumbullimi si bimeuml mjekeumlsore
6
Satureja Montana Trumzeuml Shteumlrmen
Deumlmtimi i rreumlnjeumlve gjateuml shkuljes
7
Baldellia Ranunculoides Baldeleuml zhabineumlngjashm e
Ndjeshmeumlri e larteuml ndaj klimeumls
8
Nuphar Lutea Leumlkue i verdheuml Ndjeshmeumlri e larteuml ndaj klimeumls
9
Centaurea Pindicola Kokoccedileli i Pindit Individeuml shumeuml teuml rralleuml
10
Conium Maculatum Kakudeuml Individeuml shumeuml teuml rralleuml
11
Orchis Albanica Salepi shqiptar Individeuml teuml rralleuml
193
12
Sinapis Pubescens Sinapi pushlor Individeuml teuml rralleuml
13
Gladiolus Palustris Gladiola e moccedilaleve Prishja e habitatit
Burimi Libri i Kuq i Floreumls Shqiptare Punoi Co-PLAN
Tabela 42 Speciet e rrezikuara neuml Bashkineuml Kuccediloveuml Nr
Emeumlrtimi neuml Latinisht Emeumlrtimi neuml Shqip Rreziku Foto
1
Helix Lucorum Keumlrmilli i shkurreve Tregtimi
2
Thymelicus Aceton Okeumlrverdha aketon
Prishja e habitatit dhe koleksionimet
3
Pseudophilotes Vicrama
Flateumlrbluja njolleumlzezeuml
Deumlmtimi habitateve dhe koleksionimet
4
Brintesia Circe Circia Deumlmtimi i habitateve dhe koleksionimet
5
Gnorimus Nobilis Gnorimusi fisnik Tepeumlr teuml rralleuml
6
Purpuricenus Kaehleri
Kuqalashi njolleuml-zezeuml Koleksionimet
194
7
Emys Orbicularis Breshkuccedilja Ndotje habitatesh
8
Ophisaurus Apodus Bullari Deumlmtime fizike
9
Coluber Najadum Shigjeta e holleuml Shqeteumlsime dhe deumlmtime fizike
10
Elaphe Quatrolineata Bolla me 4 vija Deumlmtime nga frika
11
Nycticorax Nycticorax Ccedilafka e nateumls
Gjuetia e jashteumlligjshme dhe shqeteumlsimi i kolonive nga njeriu
12
Ardeola Ralloides Ccedilafka e verdheuml
Gjuetia pakeumlsimi i ushqimit shqeteumlsimi i vendeve teuml flozimit gjuetia
13
Egretta Garzetta Ccedilafka e vogeumll e bardheuml
Gjuetia pakeumlsimi i ushqimit shqeteumlsimi i vendeve teuml flozimit gjuetia
14
Accipiter Gentilis Gjeraqina Pakeumlsimi i ushqimit shqeteumlsimi i vendeve teuml flozimit gjuetia
15
Buteu buteo Huta Pakeumlsimi i ushqimit shqeteumlsimi i vendeve teuml flozimit gjuetia
195
16
Falco Peregrinus Kraheumlthati Gjuetia nga njeriu
17
Tyto Alba Kukuvajka mjekroshe Balsamosja
18
Apus Apus Dejka Deumlmtimi i foleseuml shqeteumlsimi human
19
Apus Pallidus Dajaka e zbehteuml Deumlmtimi i foleseuml shqeteumlsimi human
20
Hippolais Olivetorum Peumlrqesheumlsi i madh i ullinjve Deumlmtimi i habitateve
21
Meles Meles Baldosa Deumlmtimi i habitateve dhe gjuetia e paligjshme
22
Rupicapra Rupicapra Dhia e egeumlr Gjuetia e paligjshme
Burimi Libri i Kuq i Fauneumls Shqiptare Punoi Co-PLAN
o Peumlrfundime dhe rekomandime Bashkia e Kuccediloveumls ka njeuml boteuml bimore dhe shtazore teuml pasur e teuml larmishme e cila peumlrqeumlndrohet kryesisht rreth zonave natyrore teuml NjA-seuml Lumas Kozareuml dhe Perondi Fatmireumlsisht NjA-teuml Lumas dhe Kozareuml kaneuml plane manaxhimi peumlr fondin pyjor ndeumlrsa NjA-ja Perondi nuk ka njeuml plan teuml tilleuml Megjithateuml neuml Bashki nuk njihet numri total i llojeve teuml specieve teuml floreumls dhe fauneumls sepse mungojneuml studimet specifike peumlr njohjen e saj Peumlr meuml tepeumlr gjateuml dy dekadave teuml fundit bimeumlsia dhe bota shtazore janeuml deumlmtuar si rezultat i ndeumlrhyrjeve teuml njeriut (mosmanaxhimit teuml zonave natyrore deumlmtimit dhe fragmentimit teuml habitateve gjuetiseuml dhe mbledhjes seuml bimeumlve mjeksore pa kriter etj) dhe faktoreumlve natyroreuml (mungeseumls seuml masave specifike peumlr mbrojtjen e biodiversitetit dhe mungesa e manaxhimit teuml zonave natyrore etj) Si rrjedhojeuml shumeuml shpezeuml e kafsheuml teuml egra po shkojneuml drejt zhdukjes Me qeumlllim ruajtjen e biodiversitetit neuml keumlteuml zoneuml eumlshteuml e reumlndeumlsishme qeuml teuml merren masa urgjente peumlr mbrojtjen e biodiversitetit neuml peumlrgjitheumlsi dhe teuml kafsheumlve qeuml
196
rrezikojneuml teuml zhduken neuml veccedilanti Peumlr keumlteuml arsye rekomandohet qeuml Bashkia i) teuml bashkeumlpunojeuml me Ministrineuml e Mjedisit dhe teuml Bujqeumlsiseuml peumlr ruajtjen e biodiversitetit dhe peumlr peumlrdorimin e qeumlndruesheumlm teuml peumlrbeumlreumlsve teuml tij neuml nivel vendor duke zbatuar Strategjineuml Kombeumltare dhe Planin e Veprimit peumlr Biodiversitetin ii) peumlr hartimin e planeve teuml veprimit peumlr ruajtjen e llojeve veccedilaneumlrisht teuml mbrojtura teuml regjistruara me status ruajtjeje teuml pafavorsheumlm iii) peumlr hartimin e planeve dhe procedurave teuml veprimit peumlr manaxhimin e rasteve teuml papritura nga veprimtariteuml njereumlzore Gjithashtu eumlshteuml e reumlndeumlsishme qeuml Bashkia teuml hartojeuml njeuml plan manaxhimi peumlr mbrojtjen e zonave natyrore brenda territorit teuml saj 46 Toka
461 Peumlrdorimi i Tokeumls Nga dixhitalizimi i kryer koheumlt e fundit202 Bashkia Kuccediloveuml ka njeuml sipeumlrfaqe teuml peumlrgjithshme prej 16125 km2 me karakter dominues bujqeumlsor teuml ndeumlrthurur me natyror Tokat bujqeumlsore teuml shpeumlrndara kryesisht neuml njeumlsiteuml Kozare dhe Perondi dhe peumlrgjateuml luginave teuml njeumlsiseuml Lumas peumlrbeumljneuml 52 teuml territorit neuml njeuml sipeumlrfaqe teuml peumlrgjithshme prej 84km2 Ndeumlrkaq sistemi natyror i peumlrfaqeumlsuar nga teumlreumlsia e pyjeve dhe sipeumlrfaqeve shkurreve teuml shpeumlrndara neuml bashki meuml seuml shumti neuml njeumlsineuml Lumas zeuml 37 teuml territorit Sistemi ujor peumlrbeumlhet nga fragmente teuml lumit Osum dhe Devoll qeuml bashkohen neuml afeumlrsi teuml fshatit Arreumlz teuml Ureumls Vajgurore si dhe nga peumlrrenjteuml dhe 4 rezervuareumlt bujqeumlsoreuml kryesoreuml teuml bashkiseuml duke zeumlneuml keumlshtu 3 teuml sipeumlrfaqes seuml territorit Sistemi urban qeuml peumlrfshin gjithccedilka qeuml eumlshteuml e ndeumlrtuar si peumlrdorimet peumlr banim sheumlrbime industri etj zeuml 54 teuml territorit Qendeumlrsi teuml dukshme neuml keumlteuml aspekt peumlrbeumln Kuccedilova me struktureuml hapeumlsinore kompakte dhe tendenca zhvillimi neuml zgjatimet e akseve kryesore ndeumlrkoheuml qeuml fshatrat janeuml teuml vendosur neuml meumlnyreuml lineare ose teuml shpeumlrndara neuml trajteuml pikeumlsore neuml vareumlsi teuml terrenit Sistemi infrastrukturor zeuml njeuml peumlrqindje teuml larteuml jo peumlr arsye teuml rrjetit rrugor teuml dendur e me gjereumlsi teuml madhe por peumlr shkak teuml praniseuml seuml fusheumls seuml aviacionit neuml qendreumln e dikurshme ushtarake aeronautike teuml Kuccediloveumls
Sa i takon peumlrdorimit teuml tokeumls analiza eumlshteuml beumlreuml duke zonuar sipas 14 kategorive bazeuml me neumlnkategoriteuml dhe funksionet peumlrkateumlse Gjetjet kryesore neuml lidhje me peumlrhapjen e tyre janeuml neuml tabeleumln e meumlposhtme Tabela 43 Kategoriteuml bazeuml teuml peumlrdorimit teuml tokeumls sipas sipeumlrfaqes
Lloji i Peumlrdorimit teuml Tokeumls Sipeumlrfaqja ()
01 Banim 708 02 Industri dhe ekonomi 099 03 Bujqeumlsi 8407 04 Sheumlrbime 028 05 Peumlrdorime teuml veccedilanta 014 06 Ujeumlra 468 07 Natyrore 5884 08 Trasheumlgimi dhe monumente kulture dhe historike 0001 10 Institucione 003 11 Aktivitete sociale dhe argeumltuese (rekreative) 012 12 Arsim 010 13 Sheumlndeteumlsi 001 14 Infrastruktureuml 496
Burimi Bashkia Kuccediloveuml dhe Co-PLAN 2015
197
462 Toka Bujqeumlsore Sipas regjistrimit meuml teuml fundit teuml popullsiseuml (Census 2011) numri i banoreumlve neuml zonat urbane neuml rang vendi e tejkalon numrin e banoreumlve neuml zonat rurale njeuml ndryshim i konsideruesheumlm krahasuar me fillimin e viteve 90 kur rreth 23 e popullsiseuml jetonte neuml zonat rurale Neuml ndryshim nga prirjet e peumlrgjithshme kombeumltare numri i banoreumlve neuml zonat rurale teuml Bashkiseuml Kuccediloveuml e tejkalon numrin e banoreumlve neuml zonat urbane peumlrkateumlsisht me 60 popullsi rurale dhe 40 popullsi urbane203 Kjo deumlshmon se Bashkia e Kuccediloveumls ka njeuml karakter meuml teuml reumlndeumlsisheumlm bujqeumlsor se bashkiteuml e tjera ku bujqeumlsia mbetet edhe si sektori ekonomik qeuml puneumlson pjeseumln meuml teuml madhe teuml popullsiseuml me rreth 549 teuml teuml puneumlsuareumlve krahasuar me 17 neuml sektoreumlt e industriseuml dhe 281 neuml sektorin e sheumlrbimeve204 Teuml puneumlsuarit neuml sektorin e bujqeumlsiseuml neuml Qytetin e Kuccediloveumls nuk janeuml meuml shumeuml se 25 kurse popullsia qeuml jeton neuml NJA-teuml e tjera teuml bashkiseuml puneumlsohet kryesisht neuml bujqeumlsi duke e beumlreuml keumlshtu bujqeumlsineuml sektorin kryesor teuml ekonomiseuml Neuml Perondi 715 e popullsiseuml merret me bujqeumlsi krahas 829 neuml Lumas dhe 829 neuml Kozareuml
Kuccedilova ka njeuml sipeumlrfaqe totale prej 16022km2 ndeumlr teuml cilat 8184km2 (rreth 51) janeuml tokeuml bujqeumlsore Seuml bashku me bashkiteuml Fier Berat Ureuml Vajgurore dhe Lushnjeuml Kuccedilova shtrihet neuml Ulteumlsireumln Pereumlndimore teuml vendit me toka pjellore qeuml kultivohen pothuajse gjateuml gjitheuml vitit
Tokat karakterizohen nga horizonte teuml thella e teuml peumlrshtatshme peumlr bujqeumlsineuml veccedilaneumlrisht peumlr ullirin pemtarineuml vreshtarineuml zhvillimin e blegtoriseuml dhe produkte peumlr eksport e biologjike Toka bujqeumlsore i peumlrkasin NjA-ve Perondi Kozareuml e Lumas (Tabela 44) Tokat bujqeumlsore fushore gjenden kryesisht neuml luginat e lumit Devoll neuml veri dhe teuml peumlrrenjve teuml veccedilanteuml qeuml rrjedhin nga kodrat drejt lumenjve
Tabela 44 Sipeumlrfaqja e tokeumls bujqeumlsore neuml Bashkineuml Kuccediloveuml sipas NjA-ve
Nr NjA Popullsia Sip mesatare e fermave (ha)
Tokeuml bujqeumlsore (ha)
Tokeuml bujqeumlsore e ndareuml (ha)
Tokeuml bujqeumlsore e pandareuml (ha)
1 Perondi 10576 1 2865 2305 560 2 Kozare 8058 14 2635 2289 346 3 Lumas 7090 12 2684 1766 918 4 Kuccedilove 0 0 0 TOTALI 8184 6360 1824
Burimi Drejtoria e Bujqesiseuml Berat 2015
Toka kultivohet me dritheumlra perime (perime neuml sera) bostanore foragjere ullinj pemeuml frutore dhe vreshta (Tabela 45) Tabela 45 Sipeumlrfaqja e kultivuar sipas kulturave bujqeumlsore dhe prodhimtaria bujqeumlsore e Bashkiseuml Kuccediloveuml neuml raport me ateuml teuml Qarkut Berat
Kulturat Bujqeumlsore
Bashkia Kuccediloveuml Qarku Berat Prodhimi (ton)
Sipeumlrfaqja (ha) Prodhimi (ton)
Dritheumlra 1592 8010 49354 Perime 275 14235 90408
198
Perime Sere 85 5980 18386
Bostanore 45 2500 12327 Foragjere 2587 97130 382709 Vreshta 145 2120 16174
Rreumlnjeuml
Ullinj 391750 2670 23082 Pemeuml Frutore 165665 4011 22295
Burimi Bashkia Kuccediloveuml Peumlrgatiti Co-PLAN 2015
Sipas teuml dheumlnave teuml meumlsipeumlrme sipeumlrfaqjen dhe pesheumln meuml teuml madhe teuml kulturave bujqeumlsore e zeuml prodhimi i foragjereve (97130 ton) ndjekur nga perimet dhe dritheumlrat Neuml raport me qarkun kontributi meuml i larteuml jepet neuml perimet e sereumls si dhe neuml foragjere e bostanore Gjithsesi duke marreuml neuml konsiderateuml sipeumlrfaqen e vogeumll teuml territorit teuml bashkiseuml (10 teuml atij teuml qarkut) kontributi prej 10-20 eumlshteuml mjaft i larteuml edhe peumlr kultura si pemeumlt frutore ullinjteuml e vreshtat Peumlrveccedil kulturave bujqeumlsore Kuccedilova dallohet edhe peumlr rritjen e bageumltiseuml Kuccedilova ka 5318 ferma teuml cilat zeumlneuml njeuml sipeumlrfaqe prej 36 ha tokeuml dhe ndodhen neuml Perondi Kozareuml dhe Lumas205 Baza e zhvillimit teuml blegtoriseuml vazhdon teuml mbetet gjedhi edhe pse neuml vitet e fundit nuk eumlshteuml sheumlnuar rritje e reumlndeumlsishme e numrit teuml krereumlve teuml lopeumlve Megjithateuml njeuml zhvillim pozitiv neuml keumlteuml drejtim eumlshteuml peumlrmireumlsimi racor dhe tufeumlzimi me 10-30 krereuml peumlr prodhimin e mishit dhe qumshtit Tradicionale peumlr rrethin e Kuccediloves eumlshteuml edhe rritja e gjelit teuml detit qeuml ka arritur deri neuml rreth 30000 krereuml neuml vit206 Meuml poshteuml paraqitet njeuml tabeleuml neuml teuml cileumln paraqitet prodhimtaria neuml Kuccediloveuml peumlr vitin 2015(tabela x)
Tabela 46 Prodhimi neuml ton i prodhimeve blegtorale neuml Bashkineuml Kuccediloveuml
Prodhimi Prodhim neuml ton Prodhimet neuml neuml
raport me Qarkun Berat Qumeumlsht 12348 1900
Mish 1867 1700
Vezeuml neuml 000kokrra 9861 1330
Prodhim leshi nga teuml imeumltat
492 1640
Prodhim mjalti 25 1250
Burimi Bashkia Kuccediloveuml Peumlrgatiti Co-PLAN 2015
Prodhimtari meuml teuml madhe ka qumeumlshti me 12348 ton neuml vit ose 19 neuml nivel qarku Rendimentin meuml teuml larteuml (kgkrereuml) e ka qumeumlshti i lopeumls me 2908 kgkr207 Prodhimi i mishit eumlshteuml gjithashtu konsideruesheumlm i larteuml (1867 ton neuml vit ose 17 e prodhimit teuml qarkut) me shpeumlrndarje pothuajse teuml njeumljteuml mes mishit teuml gjedhit teuml shpendeumlve dhe teuml imeumltave Prodhimtaria e leshit nga teuml imeumltat eumlshteuml gjithashtu e keumlnaqshme neuml rang qarku Ndeumlrkoheuml prodhimet e vezeumlve janeuml teuml ulta neuml krahasim me totalin e qarkut peumlrkateumlsisht 133 dhe 125 Kjo vjen si pasojeuml e rendimentit teuml tyre prej 120 kokrrash peumlr krereuml neuml krahasim me vlereumln neuml nivel qarku 175 kokrrakr Ndeumlrkaq neuml bashki gjenden dhe 37 subjekte agropeumlrpunuese teuml shpeumlrndara kryesisht neuml Kuccediloveuml (14) dhe neuml Perondi (11)208 Mbizoteumlrojneuml furrat e bukeumls (14 njeumlsi me njeuml prodhimtari 194 ton neuml vit) dhe baxhot (9 njeumlsi me prodhimtari 655 ton neuml vit) si dhe 4 fabrika vaji 3 subjekte konservimi perimesh 2 sallameri 2 fabrika prodhimi mielli 1 fabrikeuml prodhimi qumeumlshti 1 fabrikeuml prodhimi pijesh alkoolike etj Bashkia
199
Kuccediloveuml nuk ka njeuml pikeuml grumbullimi bujqeumlsor dhe produktet kryesisht deumlrgohen neuml qendreumln e Kutalliseuml neuml Ureumln Vajgurore
Neuml vitet 2007-2014 Kuccedilova ka peumlrfituar nga programet e qeveriseuml peumlr mbjelljen e arroreumlve ullishtave pemeumltoreve vreshtave bimeumlve mjekeumlsore serave dhe aktiviteteve teuml tjera bujqeumlsore209 ku mbjellja e ullirit dhe ujitja me pika serat me ngrohje dhe plasmasi peumlr sera ka pareuml numrin meuml teuml madh teuml peumlrfituesve210
Si peumlrfundim mund teuml thuhet se Bujqeumlsia neuml Kuccediloveuml peumlrbeumln njeuml ndeumlr sektoreumlt ekonomikeuml kryesoreuml Neuml Kuccediloveuml kultivohen prodhime nga meuml teuml ndryshmet si dritheumlrat perimet foragjeret ku nuk mungojneuml edhe pemtaria dhe ullishtat Neuml vitet e fundit vihet re qeuml sipeumlrfaqja e mbjelleuml me dritheumlra eumlshteuml zvogeumlluar neuml meumlnyreuml graduale Keumlshtu neuml vitin 2002 u mbolleumln rreth 1600 ha nga rreth 1750 ha neuml vitin 2000211 Ky zvogeumllim eumlshteuml beumlreuml peumlr shkak teuml rritjes seuml sipeumlrfaqes seuml mbjelleuml me dru frutoreuml ullishta e vreshta Sipeumlrfaqja e mbjelleuml me perime nuk ka patur ndryshime thelbeumlsore megjithateuml vihet re njeuml rritje e dukshme e prodhimeve neuml serra i cili ka filluar dhe teuml eksportohet njeuml risi mjaft pozitive peumlr zhvillimin e bujqeumlsiseuml neuml Bashkineuml e Kuccediloveumls
Pavareumlsisht keumlsaj neuml teumlreumlsi situata bujqeumlsore e blegtorale e Kuccediloveumls eumlshteuml mjaft e keumlnaqshme dhe konkurruese neuml nivel qarku sa i peumlrket foragjereve perimeve teuml serave e bostanoreve si dhe rendimentit prodhues blegtoral teuml qumeumlshtit teuml lopeumls dhiseuml mishit teuml gjedhit dhe mishit teuml teuml imeumltave
o Problematikat e tokave bujqeumlsore neuml Bashkineuml Kuccediloveuml Erozioni i tokave bujqeumlsore shkarjet shembje Bashkia e Kuccediloveumls shtrihet neuml njeuml zoneuml me reliev teuml larmisheumlm fushor kodrinor dhe malor ku zonat fushore janeuml teuml kufizuara peumlrgjateuml luginave teuml lumit Devoll dhe Lapardha dhe degeumlve teuml tij kryesore Si rrjedhojeuml duke qeneuml se njeuml pjeseuml e mireuml e tokave bujqeumlsore shtrihen neuml reliev jofushor janeuml teuml prirura ndaj erozionit shkarjeve dhe shembjeve
Peumlr sa i peumlrket erozionit neuml tokat bujqeumlsore ndeumlrsa neuml vendin toneuml rreziku potencial i erozionit konsiderohet mesatar dhe i larteuml neuml Qarkun e Beratit konsiderohet i larteuml (Tabela 47)212
Tabela 47 Vlereumlsim teorik peumlr nivelin e erozionit potencial neuml tokat bujqeumlsore teuml Shqipeumlriseuml
Indeksi i Indeksi i erodibilitetit rrezikut
potencial teuml tokeumls
Rrethet Sip (Ha)
Absol Rel Indeksi i erozionit teuml tokeumls
Indeksi i pjerreumlsiseuml
Absol Rel Vlereumlsimi
Berat 34932 75 3 2 223 134 3 I larte Burimi AKM 2013
Bashkia ka shumeuml fshatra teuml ndodhura neuml terren kodrinor e malor sidomos neuml zoneumln e NjA-ve Lumas dhe pjeseumlrisht neuml NjA-teuml Perondi e Kozareuml Veccedilaneumlrisht neuml NjA-neuml Lumas neuml shumeuml sipeumlrfaqe ku erozioni eumlshteuml i zhvilluar janeuml krijuar geumlrryerje teuml meumldha teuml cilat krijojneuml veumlshtireumlsi neuml rihabilitimin e tyre Kjo vihet re kryesisht neuml sipeumlrfaqe jo pyjore si tokat bujqeumlsore kullotat ose sipeumlrfaqet e zhveshura Sipas SHGJSH-seuml tokat e rajoneve te Qarkut Berat ku beumln pjeseuml edhe Kuccedilova (dhe rajoneve teuml tjera si Pogradecit Skraparit Gramshit Mirditeumls Elbasanit Korccedileumls) janeuml
200
vazhdimisht teuml rrezikuara edhe ndaj shkarjeve dhe shembjeve (teuml cilat janeuml trajtuar meuml sipeumlr)213 Neuml rang vendi llogaritet qeuml shkarjet dhe sheumlmbjet teuml prekin rreth 140-150 mijeuml ha Shkarjet dhe shembjet e tokeumls vijneuml si rrjedhojeuml e faktoreumlve gjeologjikeuml (leumlvizjet e tokeumls si rezultat i reshqitjeve apo gravitetit214 relievi i thyer reshjet etj) si dhe nga ndeumlrhyrja e njeriut (kryesisht nga moskujdesja si deumlmtimi i bimeumlsiseuml natyrore shpyeumlzimet braktisja e tokave bujqeumlsore mosdisiplinimi i rrjedhave teuml ujeumlrave sipeumlrfaqesore ose mungesa e manaxhimit teuml ujeumlrave sipeumlrfaqeumlsore e neumlntokeumlsore etj) Keumlto teuml fundit krijojneuml kushte teuml peumlrshtatshme peumlr peumlrshpejtimin e keumltij fenomeni Si peumlrfundim peumlr shkak teuml veccedilorive territoriale dhe mungeseumls seuml peumlrkujdesjes dhe njeuml manaxhimi teuml duhur teuml tokeumls teuml treguar neuml 25 vitet e fundit toka bujqeumlsore rrezikon shkarje dhe rreumlshqitje teuml vazhdueshme Neuml rang vendi duket se tendenca e shkarjeve dhe rreumlshqitjeve mbetet e pandryshuar si neuml vitin 2012 ashtu edhe neuml vitin 2013 gjeuml qeuml deumlshmon mungeseumln e marrjes seuml masave peumlr parandalimin ose teuml pakteumln zvogeumllimin e keumltij fenomeni
Fatkeqeumlsisht ndeumlrkoheuml qeuml vendet e tjera kaneuml futur tashmeuml praktika kultivimi teuml konsoliduara peumlr shmangien ose zbutjen e erozionit (punimi i tokeumls duke e trazuar ateuml sa meuml pak ruajtja e maseumls bimore teuml teuml mbjellave teuml meumlparshme gjateuml kultivimit peumlrdorimi i mbulesave bimore ndeumlrmjet stineumlve teuml kultivimit ose mbjella e foragjereve ndeumlrmjet bimeumlve teuml kultivuara me rreshta si pemtaria vreshtaria ose ullishtet etj) neuml vendin toneuml mbetemi ende mbrapa Si rrjedhojeuml peumlr shkak teuml erozionit mungeseumls seuml njohuriseuml se thelluar peumlr tokeumln dhe praktikave teuml keqmenaxhimit apo braktisjes neuml territorin e bashkiseuml vihet re degradimi i tokeumls Nuk ka shifra lokale por neuml rang vendi veteumlm erozioni dhe degradimi i tokave kaneuml ccediluar neuml humbjen e 5 teuml prodhimit teuml brendsheumlm bruto neuml vitin 2014215
Peumlrdorimi konfliktual i tokeumls Peumlrdorimi i tokeumls neuml Bashkineuml Kuccediloveuml edhe pse i llojeve teuml ndryshme (industrial bujqeumlsor pyjor etj) nuk eumlshteuml i zonuar Kjo neumlnkupton se Bashkia nuk ka njeuml zoneuml peumlr peumlrdorim veteumlm industrial ose veteumlm bujqeumlsor gjeuml qeuml do teuml lehteumlsonte manaxhimin e territorit neuml meumlnyreuml teuml qeumlndrueshme dhe ndikimin e industriseuml neuml sektorin bujqeumlsor Si rrjedhojeuml tokat e kultivuara bujqeumlsore bashkeumljetojneuml me aktivitetet teuml tjera ose gjenden neuml kufi me aktivitete tejet ndoteumlse pa marreuml asnjeuml maseuml peumlr mbrojtjen e saj Ndeumlr peumlrdorimet meuml teuml theksuara konfliktuale neuml Bashki dallohet peumlrdorimi i tokeumls peumlr aktivitetet e industriseuml seuml nafteumls peumlr bujqeumlsi dhe banim (Figura 72) njeumlkoheumlsisht duke krijuar probleme teuml meumldha peumlr ndotjen e mjedisit dhe mbi teuml gjitha duke rrezikuar sheumlndetin e banoreumlve (Figura 73)
Figura 72 Konfliktet kryesore teuml peumlrdorimeve teuml tokeumls
201
Burimi SHGJSH e Bashkia Kuccediloveuml Punoi Co-PLAN
Prania e puseve teuml nafteumls neuml tokeuml bujqeumlsore dhe shumeuml shpesh neuml afeumlrsi teuml sipeumlrfaqeve ujore sjell njeuml konflikt shumeuml shqeteumlsues peumlr prodhimtarineuml bujqeumlsore Puset e nafteumls ndodhen mbi njeuml ndeumlr zonat akuifere meuml teuml meumldha teuml rajonit dhe si e tilleuml ndotja mund teuml keteuml ndikim shumeuml afatgjateuml neuml ujin e pijsheumlm neuml ujin e peumlrdorur peumlr ujitje e si rrjedhojeuml neuml prodhimet bujqeumlsore etj Figura 73 Pus-shpimet dhe zonat e banuara
Burimi SHGJSH dhe Albpetrol Punoi Co-PLAN
202
Peumlr meuml tepeumlr ekziston ndoneumlse jo shumeuml e peumlrhapur dukuria e shpeumlrhapjes urbane neuml tokeuml bujqeumlsore Efektivisht kjo sjell njeuml konflikt tjeteumlr peumlrdorimi pasi nuk peumlrdoret toka peumlr prodhim nga njeumlra aneuml dhe nxitet shpeumlrhapja meuml tej nga ana tjeteumlr Gjithsesi nuk ka ndonjeuml tregues qeuml teuml deumlshmojeuml se shpeumlrhapja urbane e ul bonitetin apo peumlrshtatshmeumlrineuml e tokeumls bujqeumlsore Efektet e keumlsaj dukurie janeuml ekonomike neuml sigurimin e sheumlrbimit peumlr ndeumlrtesat e veccediluara estetike neuml deumlmtimin e peizazhit bujqeumlsor qeuml i sheumlrben zhvillimit teuml turizmit dhe mbi teuml gjitha zvogeumllon sipeumlrfaqen e tokeumls bujqeumlsore neuml Bashki
Njeuml konflikt tjeteumlr eumlshteuml konflikti i peumlrdorimit infrastrukturor ndash ujor-bujqeumlsor siccedil eumlshteuml prania e vendit teuml depozitimit teuml mbetjeve urbane ndeumlrmjet bregut teuml lumit Devoll dhe tokave bujqeumlsore neuml afeumlrsi teuml fshatit Rreth Tapi Ky vend-depozitim eumlshteuml jo-sanitar dhe peumlrbeumln rrezik peumlr ndotjen e ujeumlrave teuml lumit dhe ateuml teuml tokave peumlrreth njeumlkoheumlsisht peumlrveccedil shkarkimeve teuml gazrave teuml deumlmshme neuml ajeumlr Peumlr keumlteuml arsye eumlshteuml e reumlndeumlsishme teuml gjendet njeuml zgjidhje meuml e qeumlndrueshme dhe e integruar peumlr teuml gjitheuml bashkineuml neuml lidhje me manaxhimin e mbetjeve Peumlrmbytja e tokave nga Lumi Devoll Njeuml sfideuml tjeteumlr peumlr Bashkineuml e Kuccediloveumls mbetet peumlrmbytja dhe ndotja e tokeumls peumlrgjateuml brigjeve teuml lumit nga mbetjet urbane dhe teuml rrezikshme (shih seksionin e Problematikave teuml Burimeve Ujore) Neuml vitet e fundit rreziku i peumlrmbytjes seuml tokave nga Devolli eumlshteuml shtuar Ngushtimi i shtratit teuml lumit Devoll nga hedhja neuml shtratin e lumit teuml mbetjeve teuml ngurta rrezikon peumlrmbytjen e tokave peumlrreth lumit neuml rast prurjesh teuml meumldha 216 Neuml Bashkineuml e Kuccediloveumls grumbullohen gjithsej rreth 10 ton mbetje teuml ngurta me burim sektorin e ndeumlrtimit teuml cilat hidhen neuml bregun e lumit Devoll217 Urbanizimi (tkurrja e sipeumlrfaqes seuml tokeumls bujqeumlsore nga ndeumlrtimet e pakontrolluara neuml tokeuml bujqeumlsore)218 Territori i bashkiseuml seuml Kuccediloveumls ka njeuml sipeumlrfaqe modeste prej rreth 84 km2 (52) tokeuml bujqeumlsore219 Legjislacioni neuml fuqi dhe Ligji nr 9244 dateuml 17062004 ldquoPeumlr mbrojtjen e tokeumls bujqeumlsorerdquo i ndryshuar peumlrcaktojneuml mbrojtjen nga ndeumlrtimet mbrojtjen e shtreteumlrve dhe brigjeve teuml lumenjve peumlr parandalimin e erozionit si dhe zbatimin e njeuml praktike teuml mireuml bujqeumlsore Sipas keumltij ligji kthimi i tokeumls bujqeumlsore neuml tokeuml urbane mund teuml propozohet veteumlm peumlrmes njeuml dokumenti planifikimi sipas legjislacionit teuml planifikimit Ndeumlrtimi eumlshteuml i ndaluar peumlrveccedil ndeumlrtimeve teuml peumlrkohshme teuml cilat nuk janeuml teuml lidhura neuml meumlnyreuml teuml qeumlndrueshme dhe teuml peumlrhershme me tokeumln dhe qeuml janeuml teuml nevojshme peumlr ushtrimin e aktivitetit bujqeumlsor dhe blegtoral teuml cileumlsuara neuml Vendimin e KM nr 283 dateuml 01042015 ldquoPeumlr peumlrcaktimin e tipave rregullave kritereve dhe procedurave peumlr ndeumlrtimin e objekteve peumlr prodhimin ruajtjen dhe peumlrpunimin e produkteve bujqeumlsore dhe blegtorale neuml tokeuml bujqeumlsorerdquo Neuml teuml gjitha kategoriteuml e bonitetit miratimi i kalimit teuml sipeumlrfaqes peumlr ndeumlrtim beumlhet me vendim teuml Keumlshillit teuml Ministrave dhe neuml asnjeuml rast nuk lejohet ndryshimi i destinacionit teuml objektit ndeumlrtimor Po ashtu Ligji nr 8752 dateuml 26032001 ldquoPeumlr krijimin dhe funksionimin e strukturave peumlr administrimin dhe mbrojtjen e tokeumlsrdquo i ndryshuar cileumlson qeuml neuml tokat bujqeumlsore mundeumlsohet kalimi neuml sipeumlrfaqe peumlr ndeumlrtime me vendim teuml Keumlshillit teuml Ministrave veteumlm peumlr rastet e domosdoshme si infrastruktureuml (rrugore hekurudhore ajrore detare) hidrocentrale varreza si dhe raste teuml tjera teuml cituara tek neni 111 Shtesa e sipeumlrfaqes nuk mund teuml jeteuml meuml e madhe se 3 ha dhe keumlrkesa peumlr shteseuml beumlhet veteumlm njeuml hereuml Kalimi i tokeumls bujqeumlsore (boniteti V deri neuml X) neuml kategori teuml tokeumls urbane (truall) beumlhet me vendim teuml Keumlshillit teuml Ministrave peumlr sipeumlrfaqe deri neuml 30 ha dhe me ligj teuml veccedilanteuml peumlr sipeumlrfaqe mbi 30 ha
203
Ndeumlrkoheuml pika 45 e nenit 111 shpreh qeuml kalimi i tokave bujqeumlsore neuml kategori teuml resurseve teuml tjera si pyll tokeuml pyjore kulloteuml dhe livadh si dhe anasjelltas beumlhet me miratimin e peumlrbashkeumlt teuml ministrave peumlrkateumls qeuml i administrojneuml keumlto resurse peumlr sipeumlrfaqe deri neuml 5 ha dhe me miratimin e Keumlshillit teuml Ministrave peumlr sipeumlrfaqe mbi 5 ha Figura 74 Tokeuml bujqeumlsore Kozareuml
Burimi Arkiva Co-PLAN 2016
Ndotja e tokeumls Neuml Bashkineuml e Kuccediloveumls ndotja e tokeumls ka ndodhur neuml seksione teuml caktuara teuml territorit kryesisht neuml zoneumln nafteumlnxjerreumlse neuml zonat e depozitimit teuml mbetjeve si dhe neuml zona teuml tjera edhe pse keumlto teuml fundit meuml teuml kufizuara Si zoneuml e ndotur neuml Bashkineuml Kuccediloveuml dallohet mbi teuml gjitha zona nafteumlnxjerreumlse e peumlrbeumlreuml nga dy zona kryesore (keumlto zona do teuml trajtohen meuml thelleumlsisht neuml seksionin e Zonave teuml Nxehta Mjedisore)
⁻ Zona nafteumlnxjerreumlse peumlrgjateuml lumit Devoll
⁻ Zona nafteumlnxjerreumlse neuml Qytetin Kuccediloveuml e cila peumlrbeumlhet nga ish-UPN dhe zona me puse nafte teuml shpeumlrndara neumlpeumlr territore teuml ndryshme
Neuml Bashkineuml e Kuccediloveumls janeuml disa vend-depozitime neuml teuml cilat depozitohen mbetjet e teuml gjitha llojeve pa asnjeuml kusht higjeno-sanitar dhe teknik Ndeumlr vend-depozitimet me ndikim meuml teuml theksuar neuml mjedis dhe neuml tokat bujqeumlsore eumlshteuml ai praneuml lumit Devoll i cili rrethohet nga toka bujqeumlsore Sipas ARM-seuml Berat 220 teuml gjitha sheshet e depozitimeve si neuml Komuna ashtu edhe neuml Bashki janeuml jashteuml standardeve dhe kushteve teuml peumlrcaktuara neuml legjislacionin shqiptar Vend-depozitimet kontribojneuml neuml ndotjen e tokeumls ajrit dhe teuml burimeve ujore sipeumlrfaqeumlsore dhe neumlntokeumlsore neuml vareumlsi teuml vendndodhjes seuml tyre specifike Peumlr fat teuml keq shtirja hapeumlsinore e ndotjes seuml tokave peumlrreth vend-depozitimeve nuk eumlshteuml peumlrcaktuar ose studiuar gjeuml qeuml peumlrbeumln shqeteumlsim teuml madh peumlr popullsineuml Ndotja me metale teuml reumlnda neuml tokat peumlrreth zonave industriale ka rezultuar shkateumlrruese si peumlr tokeumln bujqeumlsore ashtu dhe peumlr pyjet dhe kullotat Ashtu si edhe peumlr vend-depozitimin praneuml Lumit Devoll dhe peumlr zonat nafteumlnxjerreumlse shtrirja e sipeumlrfaqes seuml ndotur mbetet ende e papeumlrcaktuar ndeumlrkoheuml qeuml toka vazhdon teuml kultivohet duke rrezikuar sheumlndetin e banoreumlve neumlpeumlrmjet konsumit teuml dritheumlrave apo perime teuml kultivuara neuml toka teuml ndotura Ulja e rendimentit teuml tokave peumlr shkak teuml peumlrdorimit intensiv teuml saj Sot bujqeumlsia neuml vendin toneuml peumlrballet me ndryshime teuml meumldha teuml sistemit bujqeumlsor Neuml zonat
204
fushore bujqeumlsia po shndeumlrrohet nga bujqeumlsi familjare neuml bujqeumlsi intensive qeuml neumlnkupton i) kultivimin e tokeumls bujqeumlsore peumlrgjateuml gjitheuml vitit me peumlrdorimin e makinerive moderne e inputve bujqeumlsore teuml panjohura meuml pareuml si dhe ii) shtimin e kulturave bujqeumlsore teuml reja Disa tregues teuml zhvillimit teuml bujqeumlsiseuml seuml shkalleumls neuml tokat bujqeumlsore fushore neuml vend janeuml rritja e numrit teuml fermave teuml pluguara me traktor dhe rritja e numrit teuml serave (Tabela 48 dhe 49)
Tabela 48 Rritja e numrit teuml fermave teuml pluguara me traktor Rritja e nr fermave teuml pluguara me traktor
Me traktor Totali 2011 2011 () 2012 () 2012 2011 2012
17987 39 41 19330 46374 46660 Burimi Ministria e Bujqeumlsiseuml Zhvillimit Rural dhe Administrimit teuml Ujeumlrave
Nga viti 2011 neuml vitin 2012 pra neuml harkun kohor teuml njeuml viti neuml vendin toneuml ka njeuml rritje prej 3 teuml fermave teuml pluguara me traktor Ndeumlrkoheuml neuml vend eumlshteuml shtuar sasia e plehrave kimike teuml peumlrdorura kryesisht teuml ureseuml (nga 69 neuml 115) dhe diamond superfosfatit (nga 19 neuml 82) neuml dhjeteuml vitet e fundit Megjithateuml njeuml fenomen qeuml eumlshteuml veumlneuml re neuml keumlto vite eumlshteuml edhe ndryshimi i llojit teuml plehrave kimike teuml peumlrdorura (kalimi nga superfosfati neuml diamond superfosfat) peumlr teuml cilin nuk njihet arsyeja
Tabela 49 Rritja e sasiseuml seuml peumlrdorur teuml plehrave kimike neuml vend Rritja e peumlrdorimit teuml plehrave kimike
Emeumlrtimi 1998 2013 Fermat qeuml pleheumlrojneuml 372507 342083
Ure 25875 69 115 39228 Nitrat amoni 48674 131 106 36220
Diamon superfosfati 7075 19 82 27904
Superfosfat 42428 114 58 19729 Teuml tjera - 00 10 3406
Burimi Ministria e Bujqeumlsiseuml Zhvillimit Rural dhe Administrimit teuml Ujeumlrave
Zhvillimi i bujqeumlsiseuml seuml shkalleumls ka ardhur peumlr shkak se kjo lloj bujqeumlsie garanton rritjen e prodhimtariseuml e si rrjedhojeuml edhe teuml peumlrfitimeve ekonomike Megjithateuml duhet theksuar se bujqeumlsia intensive keumlrkon njohje teuml thella teuml vetive fiziko-kimike teuml tokeumls teuml cilat ndihmojneuml neuml peumlrdorimin eficcedilent teuml saj (peumlrdorimin e inputeve bujqeumlsore llogaritjen e peumlrmbajtjes seuml metaleve teuml reumlnda depeumlrtimit teuml ndotjes nga toka neuml shtresat ujore neumlntokeumlsore llogaritjes seuml sasiseuml seuml ujit teuml peumlrdorur peumlr ujitje koheumln e peumlrdorimit etj) Mungesa e njohjeve teuml tilla mund teuml ccedilojeuml neuml degradimin e tokeumls dhe neuml ndotjen e mjedisit me kalimin e viteve
o Peumlrfundime dhe rekomandime
Kuccedilova beumln pjeseuml neuml Ulteumlsireumln Pereumlndimore teuml vendit me toka pjellore qeuml kultivohen pothuajse gjateuml gjitheuml vitit Vend teuml reumlndeumlsisheumlm zeuml nga kultivimi i dritheumlrave deri te perimtaria bostanoret foragjeret ullinjteuml pemeumlt frutore dhe vreshtat Zhvillimin e
205
bujqeumlsiseuml neuml Bashki peumlrveccedil klimeumls terrenit dhe tokave teuml peumlrshtatshme e ka favorizuar edhe rrjeti i gjereuml hidrik dhe i kanaleve ujiteumlse-kulluese i cili ka beumlreuml teuml mundur kultivimin e bujqeumlsiseuml intensive peumlrgjateuml gjitheuml vitit Keumltij rrjeti i shtohet edhe Lumi i Devollit seuml bashku me lumenjteuml Osum e Seman teuml cileumlt peumlrshkojneuml territorin e bashkiseuml neuml pjeseumln jugore e juglindore peumlrkateumlsisht Neuml shumeuml ish-komuna teuml Bashkiseuml seuml Kuccediloveumls territori ka peumlrdorim bujqeumlsor dhe industrial Peumlrdorimi i tokeumls nga industria e nafteumls peumlrveccedil peumlrfitimeve ekonomike qeuml ka sjelleuml peumlr vendin ka ndikuar negativisht neuml ndotjen e tokeumls peumlr shkak teuml mbetjeve teuml dherave industriale teuml depozituara neuml vende teuml papeumlrshtatshme dhe peumlr shkak teuml puseve teuml industriseuml seuml nafteumls teuml peumlrdorur gjateuml aktivitetit nafteumlnxjerreumls ndeumlr vite Si rrjedhojeuml eumlshteuml e nevojshme qeuml bashkia teuml peumlrcaktojeuml qarteuml kufirin e ndarjes ndeumlrmjet tokave bujqeumlsore dhe atyre industriale neuml meumlnyreuml qeuml teuml shmanget degradimi i tokave dhe rrezikimi i sheumlndetit teuml njeriut neumlpeumlrmjet konsumit teuml produkteve teuml rritura neuml toka teuml ndotura nga nafta
Peumlrveccedil mbrojtjes seuml burimeve ujore Bashkia peumlrballet edhe me nevojeumln e shmangies seuml degradimit teuml tokeumls nga praktikat bujqeumlsore teuml paqeumlndrueshme Neuml dhjeteumlvjeccedilarin e fundit bujqeumlsia eumlshteuml shndeumlrruar nga familjare neuml intensive Kjo lloj bujqeumlsie ka sjelleuml peumlrfitime ekonomike peumlr banoreumlt vendas por ka krijuar edhe degradim teuml tokeumls bujqeumlsore i cili i shtohet atij nga ndotja e nafteumls dhe industriseuml Peumlr keumlteuml arsye eumlshteuml e nevojshme qeuml Bashkia teuml krijojeuml kushte qeuml shmangin problemet qeuml vijneuml me bujqeumlsia intensive duke futur sheumlrbimin e agronomiseuml neumlpeumlr fshatra bujqeumlsore Duke u ofruar informacionin e duhur bujqve ky sheumlrbim i ndihmon ata qeuml teuml shtojneuml prodhimin bujqeumlsor neumlpeumlrmjet praktikave teuml mira bujqeumlsore pa cenuar qeumlndrueshmeumlrineuml e saj Me qeumlllim shmangien e degradimit teuml meumltejsheumlm teuml tokeumls bujqeumlsore dhe jobujqeumlsore nevojitet qeuml Bashkia teuml promovojeuml zhvillimin rural brenda territorit dhe teuml garantojeuml zhvillimin e njeuml bujqeumlsie meuml teuml qeumlndrueshme neumlpeumlrmjet praktikave prodhuese teuml qeumlndrueshme qeuml respektojneuml mjedisin siccedil peumlrcaktuar neuml Politikeumln e Peumlrbashkeumlt peumlr Bujqeumlsineuml teuml BE-seuml221
47 Sheumlrbimet publike 471 Furnizimi me ujeuml dhe ujeumlrat e ndotura
bull Furnizimi me ujeuml Aktualisht sektori i furnizimit me ujeuml dhe kanalizimeve teuml ujeumlrave teuml ndotura urbane operon neumlpeumlrmjet shoqeumlriseuml aksionere rajonale Berat-Kuccediloveuml (e vetmja sha rajonale neuml Shqipeumlri) e cila ofron sheumlrbimin neuml Bashkineuml e Beratit dhe Kuccediloveumls por qeuml aktualisht eumlshteuml duke ndjekur procesin e tranzicionit teuml sektorit sipas reformeumls territoriale Bashkia e Kuccediloveumls siguron furnizimin e popullateumls me ujeuml peumlr konsum publik neuml pjeseumln meuml teuml madhe madhe nga burimi Bogoveumls neuml malin e Tomorrit rreth 37km neuml jug-lindje teuml Qytetit Berat neuml njeuml larteumlsi prej 343m Prurja maksimale e keumltij burimi eumlshteuml 2 deri neuml 24m3s gjateuml periudheumls seuml dimrit dhe neuml vereuml eumlshteuml rreth 350ls UK-ja Kuccediloveuml krahas ujit nga burimi Bogoveumls peumlrdor edhe pus-shpimet neuml fusheumln e Devollit 2km neuml veri teuml qytetit ku neumlpeumlrmjet pompave furnizon kryesisht fshatrat Tapi Drizeuml Goraj Velaglosht Gegeuml dhe Polovineuml222 Klorinimi ndodh neuml keumlteuml StP i cili injektohet direkt neuml rrjetin e transmetimit Keumlrkesa e peumlrgjithshme e Bashkiseuml Kuccediloveuml peumlrkateumlsisht e NjA-ve teuml saj mbulohet pjeseumlrisht nga pus-shpimet e Frasheumlrit Vlashukut Magjateumls dhe Gegeumls
206
Akuiferi i Kuccediloveumls eumlshteuml mjaft i reumlndeumlsisheumlm duke qeumlneuml se shtrirjen e tij meuml teuml madhe e ka pikeumlrisht neumln pikeumln ku formohet lumi Seman nga bashkimi i lumit Osum dhe Devoll Ky akuifer shfryteumlzohet neumlpeumlrmjet puseve teuml thella rreth 210m ku neumlpeumlrmjet StPompimit neuml Ccediliflik Drizeuml dhe Devoll furnizohet me ujeuml peumlr konsum publik popullsia neuml fshatrat praneuml qytetit Kuccediloveuml Keumlto pompa janeuml ndeumlrtuar neuml vitin 1975 ccedilka tregon se konsumi energjiseuml prej tyre eumlshteuml neuml vlera maksimale duke pasur neuml teuml njeumljteumln koheuml rendiment minimal Tabela 50 Prurja mesatare e burimeve teuml ujit neuml Bashkineuml Kuccediloveuml
BurimiPusiUjit Prodhimi msup3diteuml ls
Bogoveuml 51840 600 Ccediliflik Drizeuml Devoll 216 25
StP Frasheumlr 43 05 StP Vlashuk 43 05 StP Magjateuml 43 05
StP Gegeuml 43 05 Total 52228 6045
Burimi ValueAdd KfW ndash Projekti Tekniki Ujeumlsjelleumlsi Kuccediloveuml Peumlrgatiti Co-PLAN 2016
Cileumlsia e ujit nga burimi Bogoveumls qeuml peumlrdoret peumlr furnizimin e popullateumls paraqitet mjaft e mireuml por neuml rastin e shfryteumlzimit teuml ujeumlrave nga akuiferi Kuccediloveumls janeuml konstatuar ndotje teuml cilat shkaktohen kryesisht nga mungesa e zonave buferike dhe teuml mbrojtjes higjieno- sanitare praneuml pusccedilpimeve Keumlto ujeumlra janeuml shfaqur teuml ndotur si pasojeuml e faktoreumlve teuml renditur meuml poshteuml
- Sharkimeve teuml ujeumlrave teuml ndotura teuml qytetit Kuccediloveuml neuml ujeumlrat sipeumlrfaqeumlsore teuml lumit Osum e Seman praneuml zoneumls seuml StP dhe reumlndom mbi keumlteuml akuifer
- Peumlrdorimit teuml keumltyre puseve nga industria e nafteumls gjateuml sistemit teuml kaluar - Infiltrimit nga ujeumlrat sipeumlrfaqeumlsore teuml zoneumls peumlrdorur neuml sektorin e bujqeumlsiseuml - Mungeseumls seuml zonave higjieno-sanitare rreth puseve
Figura 75 Skema e furnizmit me ujeuml nga UK-ja Kuccediloveuml
207
Burimi ValueAdd KfW ndash ProjektiTekniki i Ujeumlsjelleumlsit Kuccediloveuml Peumlrgatiti Co-PLAN 2016
Kapaciteti stokues i ujit teuml pijsheumlm peumlr popullateumln e Bashkiseuml Kuccediloveuml peumlrfaqeumlsohet nga 18 rezervuareuml kryesoreuml dhe disa teuml vegjeumll qeuml u sheumlrbejneuml komuniteteve neuml fshatra volumi i peumlrgjithsheumlm prej 8700m3 paraqitet nga tabela e meumlposhtme
Tabela 51 Volumi i depozitimit dhe furnizimi e popullateumls me ujeuml teuml pijsheumlm RezervuarDepo Volumi (msup3) Vjeteumlrsia
(vite) Larteumlsia (mmnd)
Konstruksioni
Kuccedilova Res1 3 2000 = 6000 23 142 beton-arme Kuccedilova Res2 1000 23 1423 beton-arme Kuccedilova Res3 500 23 1162 beton-arme Kuccedilova Res4 250 23 1803 beton-arme Magjateuml Fusheuml 2 50 = 100 14 beton-arme Magjateuml Kodeumlr 50 14 beton-arme Drizeuml StP 2250 + 50 = 550 41 beton-arme Drizeuml Fshat 50 18 beton-arme
Gegeuml StP 2 50 = 100 15 beton-arme Vlashuk StP 50 + 36 = 86 33 beton-arme Frasheumlr StP 25 26 beton-arme
Burimi ValueAdd KfEuml - Projekti Teknik i Ujeumlsjelleumlsit Kuccediloveuml Peumlrgatiti Co-PLAN 2016
Nga konstatimet e kryera rezulton se sistemi aktual i cili po i neumlnshtrohet rehabilitimit dhe zgjerimit223 ka njeuml kapacitet stokues teuml ujit teuml pijsheumlm ekuivalent me 200 teuml keumlrkeseumls ditore projektuar peumlr vitin 2020
Tabela 52 Teuml dheumlna magjistrale mbi situateumln e sistemit teuml furnizimit me ujeuml teuml pijsheumlm
Nr
NjA Popullsia Aktuale
Keumlrkesa aktuale peumlr ujeuml (lsek)
Keumlrkesa aktuale peumlr ujeuml
(m3oreuml)
Sasia e ujit teuml prodhuar aktualisht
Bilanci Keumlrkesa peumlrrez
Vol i rez
Bilanc i i
volteumlr ez me keumlrkes
eumln(m3oreuml) (m3oreuml) (m3) 1 Kuccediloveuml 12720 24 85 2169 +2084 1020 7750 +673
0 2 Kozareuml 5651
-616 1000 330 -670 Uj Rajonal Kozareuml
233 84 227
208
UjVlashuk Uj Gegeuml Uj Drizeuml Uj Frasheumlr
3 Lumas 4002 430 300 -130
Uj Bardhas Uj Lumas Uj Vodeumlz Uj Peumlllumbas Uj Pashtraj
10 36 20 -16
4 Perondi 9052 Uj Berat ndash
Kuccediloveuml Uj Magjat
Fusheuml Uj Devollit
27 97 97 +4 1160 700 +100
Total 31424 843 3002 23087 20104 3610 9080 + 5470
Burimi ValuAdd KfEuml-Projekti Teknik i Ujeumlsjelleumlsit Kuccediloveuml Peumlrgatiti Co-PLAN 2016
Duke qeumlneuml gjithnjeuml neuml gjendje pune rezervuareumlt stacionet e pompimit klorifikatori dhe veteuml sistemi i tubacioneve nuk iu janeuml neumlnshtruar rregullisht proceseve mireumlmbajteumlse si pastrim-shpeumllarje dhe dezinfektim Gjithashtu agjenteumlt atmosferikeuml si edhe neuml disa raste vegjetacioni kaneuml ndikuar negativisht neuml higjeneumln e keumltyre elementeumlve Siguria e tyre eumlshteuml njeuml aspekt tjeteumlr i cili nuk shfaq besueshmeumlri duke marreuml parasysh faktin se neuml keumlto elementeuml mund teuml keneuml akses edhe persona teuml paautorizuar VKM-ja nr 102 dateuml 16031992 ldquoPeumlr normat e peumlrdorimit dhe ccedilmimin e ujit teuml pijsheumlm neuml qytet dhe neuml fshatrdquo peumlrcakton qeuml normat e peumlrdorimit teuml ujit teuml pijsheumlm peumlr efekt pagese peumlr peumlrdoruesit familjareuml teuml cileumlt nuk kaneuml mateumls teuml jeteuml 120 litra ujeuml neuml diteuml peumlr frymeuml Eumlshteuml kryer llogaritja e keumlrkeseumls peumlr ujeuml neuml qytetin e Kuccediloveumls Gjateuml keumlsaj llogaritjeje janeuml marreuml parasysh humbjet neuml rrjet teuml cilat synohet teuml reduktohen deri neuml 35 Norma e konsumit peumlr popullateumln ndryshon nga 90-120 litra ujeuml neuml diteuml peumlr frymeuml sipas kategorive (Banesa Institucione Biznese)
NjA-teuml neuml Bashkineuml Kuccediloveuml neuml maseumln 85 kaneuml neuml territorin e tyre infrastruktureuml teuml furnzimit me ujeuml teuml pijsheumlm por specifikisht veteumlm NjA-ja Lumas paraqitet problematike sa i peumlrket ofrimit teuml keumltij sheumlrbimi Fshatrat Luzaj Belesoveuml Meumlndrak Sheqeumlz Koriteumlz Krekeumlz e Katundas nuk kaneuml infrastruktureumln minimale ndaj zgjidhja e tyre eumlshteuml me puse neuml oborret e shteumlpive E vetmja NjA neuml keumlteuml Bashki e cila e ofron sheumlrbimin e furnizimit me ujeuml neuml maseumln 100 teuml popullateumlsseuml tyre residente eumlshteuml NjA-ja Perondi Neuml keumlteuml NjA uji sigurohet neumlpeumlrmjet magjistralit i cili furnizon Kuccediloveumln me ujeuml nga burimi i Bogoveumls nga mali i Tomorrit Tabela 53 Sheumlrbimi i furnizimit me ujeuml teuml pijsheumlm peumlr NjA-teuml dhe fshatrat
Nr Njeumlsiteuml Administrative Fshatrat e NJA-ve
Pop
1 Kuccediloveuml Me Rrjet Qyteti Kuccediloveuml 5 Fshatrat praneuml qytetit 93
2 NjA Kozareuml Me Rrjet Havalehas Kozareuml Feras Kozareuml Salceuml Kozareuml Vlashuk Fier Mimar Zdraveuml Gegeuml Drizeuml Frasheumlr
98
209
Pa Rrjet Demollareuml 3 NjA Perondi Me Rrjet Perondi Magjateuml Tapi Goraj Velagosht Rreth Tapi
Polovineuml 99
Pa Rrjet 4 NjA Lumas Me Rrjet Lumas Peumlllumbas Bardhaj Pashtraj Vodeumlz 58
Pa Rrjet Luzaj Belesoveuml Meumlndrak Sheqeumlz Koriteumlz Krekeumlz e Katundas
Total i popullsiseuml seuml sheumlrbyer me infrastruktureumln e furnizimit me ujeuml peumlr konsum publik 855 Burimi USAIDValuAdd 2015 Peumlrpunoi Co-PLAN 2016
o Pus-shpimet Peumlr teuml peumlrmbushur nevojat e peumlrditshme peumlr ujeuml teuml pijsheumlm dhe konsum sekondar popullsia banuese neuml zonat e pasheumlrbyera ka ndeumlrmarreuml neuml meumlnyreuml teuml organizuar ose individuale iniciativeumln peumlr teuml realizuar pus-shpime
Bashkia Kuccediloveuml dhe ndeumlrmarrja e Ujeumlsjelleumls Kanalizimeve mbeumlshtetet kryesisht tek prurjet qeuml vijneuml nga burimi Bogoveumls por gjithashtu edhe nga puset e fusheumls seuml Devollit (Driza Ccediliflik Devoll) peumlr furnizimin me ujeuml peumlr konsum publik teuml banoreumlve neuml qytet dhe fshatrat fqinje Neuml teuml njeumljteumln linjeuml operojneuml edhe NjA-teuml e tjera teuml cilat e kaneuml mbeumlshtetur sheumlrbimin e furnizimit duke shfryteumlzuar pus-shpime apo burime sipeumlrfaqeumlsore brenda territorit teuml tyre dhe afeumlr qendrave teuml banuara224
Tabela 54 Pus-shpimet neuml Bashkineuml Kuccediloveuml Nr Qyteti
NjA Ujeumlsjelleumlsi Qyteti NjA -
Fshati i furnizuar Pus-shpimet Vendndodhja
1 Qyteti UK Kuccediloveuml Qyteti i Kuccediloveuml Burimi Bogoveumls (37km juglindje teuml Beratit) Kuccediloveuml Puset neuml fusheumln e Devollit 4km neuml Veri teuml
Kuccediloveumls (3 puse teuml thella) kapacitet = 216m3oreuml
2 NjA Kozareuml
Ujeumlsjelleumlsi Rajonal Kozareuml
Havaleas Fier Mimar Salceuml Kozareuml Feras Kozareuml
Pus-shpim dhe STP neumln digeumln e Vlashukut kapacitet = 63ls
Ujeumlsjelleumlsi Vlashuk
Vlashuk Pus-shpim neuml akuiferin e lumit Devoll praneuml fshatit Vlashuk kapacitet = 3 ls
Ujeumlsjelleumlsi Gegeuml Gegeuml Pus-shpim neuml akuiferin e lumit Devoll praneuml fshatit Gegeuml kapacitet = 3 ls
Ujeumlsjelleumlsi Drizeuml Drizeuml Polovineuml Goraj Rreth Tapi Velagosht
Ekstraktim i sasiseuml 15ls nga Ujeumlsjelleumls Devoll
Ujeumlsjelleumlsi Frasheumlr
Frasheumlr Pus-shpim neuml akuiferin e lumit Devoll praneuml fshatit Frasheumlr kapacitet = 3 ls
3 NjA Perondi
Ujeumlsjelleumlsi Bogoveumls
Perondi Tapi Magjat Kodeumlr
Furnizim me gravitet nga liNjA magjistrale qeuml furnizon Kuccediloveumln me ujeuml nga burimi Bogoveuml
Ujeumlsjelleumlsi Magjat Fusheuml
Magjat Fusheuml Pus-shpim neuml fshatin Magjat Fusheuml kapacitet = 3 ls
Ujeumlsjelleumlsi Devollit
Polovineuml Goraj Rreth Tapi Velaglosht
3 Pus-shpime praneuml lumit Devoll neuml afeumlrsi teuml fshatit Polovineuml kapacitet = 15 ls
210
4 NjA Lumas
Ujeumlsjelleumlsi Bardhaj
Bardhaj Pus-shpim dhe STP praneuml peumlrroit Lapardhiceuml me prurje Q = 1 ls
Ujeumlsjelleumlsi Lumas
Lumas Pus-shpim dhe STP 1km neuml veri teuml fshatit neuml peumlrroin e Lapardhiceumls prurje Q = 1 ls
Ujeumlsjelleumlsi Vodeumlz
Vodeumlz Pus-shpim dhe STP neuml fshatin Bardhaj neuml peumlrroin e Lapardhiceumls prurje Q = 1 ls
Ujeumlsjelleumlsi Peumlllumbas
Peumlllumbas Pus-shpim dhe STP neuml fshatin Peumlllumbas neuml peumlrroin e Lapardhiceumls prurje Q = 1 ls
Ujeumlsjelleumlsi Pashtraj
Pashtraj Pus-shpim dhe STP neuml fshatin Bardhaj neuml peumlrroin e Lapardhiceumls prurje Q = 1 ls
Burimi USAIDValuAdd 2015 Peumlrpunoi Co-PLAN 2016
Aktualisht po realizohen ndeumlrhyrje neuml rrjetin e furnizimit me ujeuml teuml Bashkiseuml Kuccediloveuml ku po zbatohet projekti i relizuar me mbeumlshtetjen e KfW-seuml neuml teuml cilin janeuml parashikuar teuml keteuml rehabilitim teuml sistemit dyteumlsor dhe kryesor teuml furnizimit me ujeuml dhe teuml lidhjeve me shteumlpiteuml
- Rehabilitimi i linjeumls magjiitrale teuml transmetimit nga pusshpimet Devoll neuml qytet Kuccediloveuml si edhe rehabilitim i linjeumls qeuml furnizon qytetin nga burimi Bogoveumls
- Masa parandaluese peumlr kontaminimin dhe ndotjen e Drizeuml Ccediliflik Devoll - Rehabilitim i rrjetit teuml brendsheumlm teuml furnizimit me ujeuml
- Projektimi i zoneumls seuml parashikuar peumlr Impiantin e Trajtimit teuml Ujeumlrave teuml Ndotura
- Rehabilitimi i zyrave qeumlndrore teuml UK-seuml Kuccediloveuml dhe trajnime - Instalimi i sahateumlve mateumls neuml shkalleuml teuml gjereuml (rreth 800 copeuml) si edhe pajisje teuml
tjera Masa qeuml duhen ndeumlrmarreuml peumlr rritjen e eficcedilenceumls seuml keumltij sistemi kaneuml teuml beumljneuml kryesisht me kontrollin dhe monitorimin e vazhduesheumlm teuml sasiseuml seuml ujit teuml pijsheumlm teuml prodhuar dhe teuml faturuar
Neuml vlereumlsimin toneuml nevojitet qeuml peumlr teuml qeumlneuml sa meuml miqeumlsoreuml me mjedisin teuml kontrollohen neuml meumlnyreuml dinamike sasiteuml e ujit teuml prodhuar nga pus-shpimet e Devollit (peumlrfshireuml edhe puset e shpeumlrndara neuml NjA e Bashkiseuml Kuccediloveuml) neuml vareumlsi teuml keumlrkeseumls peumlr konsum Kjo realizohet me aneuml teuml sistemit SCADA225 i cili neuml meumlnyreuml automatike do teuml monitorojeuml nivelin e ujit teuml stokuar neuml depozitat e lartpeumlrmendura teuml ujit teuml pijsheumlm e meuml pas po neuml meumlnyreuml automatike do teuml udheumlzoj pompat neuml Devoll dhe gjateuml magjistralit nga UK-ja Berat (Bogova) lidhur me sasineuml e nevojshme teuml ujit peumlr trsquou pompuar nga thelleumlsia Ky sistem mbeumlshteteumls keumlrkon njeuml investim fillestar por kontributi qeuml ai jep neuml ruajtjen e ujeumlrave natyrale eumlshteuml mjaft i reumlndeumlsisheumlm duke ulur neuml teuml njeumljteumln koheuml edhe humbjen e ujit qeuml shkarkohet neuml tepeumlrploteumlsat e depozitave pasi ato janeuml mbushur por nuk janeuml komanduar peumlt trsquou mbyllur Gjithashtu njeuml maseuml tjeteumlr e cila shkon peumlrkrah atyre qeuml po ndeumlrmerr aktualisht projekti neuml zbatim praneuml Bashkiseuml Kuccediloveuml peumlr rritjen e eficcedilenceumls seuml sistemit ka teuml beumljeuml me monitorimin e teuml gjitheuml linjeumls magjistrale si edhe nivelet kryesore e dyteumlsore teuml rrjeti teuml shpeumlrndarjes peumlr konstatim dhe shkeumlputje teuml lidhjeve teuml paligjshme
211
Kjo maseuml do teuml ndikonte duke reduktuar ndjesheumlm humbjet prej deumlmtimeve neuml rrjet si edhe do teuml ndihmojeuml qeuml sasia e faturuar e ujit teuml jeteuml sa meuml praneuml sasiseuml seuml prodhuar duke rritur keumlshtu edhe rentabilitetin e ndeumlrmarrjes e duke i ulur humbjet sa meuml praneuml nivelit teuml humbjeve hidraulike neuml projektim
Figura 76 Zonat e sheumlrbyera nga UKKuccediloveuml
Burimi Bashkia Kuccediloveuml amp Co-PLAN 2016
Krahas masave teuml lartpeumlrmendura duhet teuml theksojmeuml se Njeumlsineuml Administrative Lumas mbetet mjaft problematike situata lidhur me mbulimin e ploteuml me keumlteuml sheumlrbim Objektiv duhet teuml mbetet zgjerimi i sistemit edhe neuml keumlteuml NjA gjateuml 5-vjeccedilarit teuml ardhsheumlm
o Problematikat neuml sistemin e furnizimit me ujeuml teuml pijsheumlm
Peumlr sa i peumlrket problematikave qeuml hasen neuml sektorin e furnizimit me ujeuml ato janeuml teuml llojeve teuml ndryshme dhe peumlrfshijneuml kryesisht
- Shtrirja jo e ploteuml e sistemit teuml furnizimit me ujeuml peumlr konsum publik neuml Bashkineuml Kuccediloveuml
- Neuml zonat ku ofrohet furnizimi me ujeuml veumlshtireumlsi peumlr mbulimin e nevojave me ujeuml gjateuml periudheumls seuml vereumls kur keumlrkesa peumlr konsum rritet si pasojeuml edhe e peumlrdorimit teuml keumltyre ujeumlrave peumlr vaditje por edhe uljet e prurjeve nga burimi i Bogoveumls
- Gjendjen jo teuml mireuml teuml sistemit aktual peumlr shkak teuml tubacione teuml vjeteumlruara ose teuml bllokuara
Tabela 55 Gjendja e tubacione teuml rrjetit teuml furnizimit me ujeuml Fusha e Peumlrdorimit Gjateumlsia e Tubacioneve
(m) Rrjet kryesor(DN 300-400) 3110 Rrjet dyteumlsor (DN 50-250) 101146 Totali 104256
Burimi USAIDValuAdd 2015 Punoi Co-PLAN
212
- Humbjet neuml sistem aktualisht humbjet vlereumlsohen teuml jeneuml midis 40-65 (faktor i cili rrit keumlrkeseumln peumlr ujeuml gjateuml vereumls deri neuml 210-255 litraditeumlbanoreuml) Keumlto humbje neuml bazeuml teuml strategjiseuml kombeumltare teuml furnizimit me ujeuml teuml popullateumls duhet teuml reduktohen deri neuml maseumln 30
- Gjendja jo e mireuml e depozitave Mosha mesatare e keumltyre depozitave vlereumlsohet teuml jeteuml mesatarisht 50-vjeccedilare
Figura 77 Shtrirja e rrjetit teuml ujeumlsjelleumlsit neuml Kuccediloveuml qytet
Burimi Bashkia Kuccediloveuml dhe Co-PLAN 2016
bull Ujeumlrat e ndotura Sheumlrbimi i grumbullimit dhe kanalizimit teuml ujeumlrave teuml ndotura urbane ofrohet neuml qytetin e Kuccediloveumls dhe neuml fshatrat fqinje Perondi e Tapi Sheumlrbimi i ofruar eumlshteuml neuml nivele teuml pakeumlnaqshme kjo peumlr shkak se sistemi i kanalizimeve teuml ujeumlrave teuml ndotura eumlshteuml neuml pjeseumln meuml teuml madhe i bllokuar i deumlmtuar si pasojeuml e vjeteumlrsiseuml seuml tij si edhe mjaft problematike paraqiten seksionet teuml cilat neuml mungeseuml teuml kuotave peumlr teuml shkarkuar me gravitet detyrojneuml ujeumlrat e ndotura qeuml teuml fleneuml peumlr njeuml koheuml teuml gjateuml ne seksionet e tubacioneve teuml kanalizimeve Ky sistem eumlshteuml i kombinuar mbledh si shkarkimet e ujeumlrave teuml ndotura gjithashtu edhe ujeumlrat e larta e ato industriale Nuk ofrohet asnjeuml nivel trajtimi i keumltyre ujeumlrave dhe shkarkimet ndodhin mbi trupat ujore sipeumlrfaqeumlsore meuml teuml afeumlrta Aktualisht janeuml teuml identifikuara dy pika kryesore shkarkimi neuml lumin Devoll njeumlra eumlshteuml grykderdhja e kanalit teuml ldquoDiKatreumlsrdquo e tjetra eumlshteuml praneuml fshatit Tapi Kompozimi i keumltij sistemi peumlr grumbullimin e ujeumlrave teuml ndotura urbane eumlshteuml i tilleuml qeuml njeumlkoheumlsisht ai grumbullon ujeumlrat e larta si edhe shkarkime teuml ndryshme e teuml pakontrolluara qeuml ndodhin neuml kolektoreuml apo kanalet e hapura dedikuar keumltij sistemi
213
Gjateumlsia totale e tubave te kanalizimit eumlshteuml 139 km me diametra qeuml variojneuml nga 150 deri neuml 1000 Kanalet janeuml kryesisht tuba betoni pa bazament dhe me bashkime me llaccedil Pothuaj 80 e rrjetit eumlshteuml shtrire para vitit 1980 Peumlrveccedil kesaj ka edhe 223 km kanal neuml formeuml drejtkeumlndeumlshi peumlr ujeumlrat e bardha neuml teuml cilin prej vitesh peumlrzihen dhe ujeumlrat e ndotura urbane Tabela 56 Gjendja e tubacione teuml rrjetit teuml furnizimit me ujeuml
Diametri Oslash[mm] Gjateumlsia [m] 200 5615 300 2706 400 1170 500 1752 600 354 10 x 10 m 1855 1400 478 Total 13930
Burimi USAIDValuAdd 2015 Punoi Co-PLAN
Zonat Urbane Sot Bashkia Kuccediloveuml mbulon me sheumlrbimin e kanalizimit teuml ujeumlrave teuml ndotura rreth 70 teuml popullsiseuml seuml qytetit teuml Kuccediloveumls Shkarkimi neuml kanalin e hapur dhe shkarkimi i keumltyre ujeumlrave drejtpeumlrdrejteuml neuml lumin Devoll peumlrbeumln njeuml problem mjaft teuml forteuml mjedisor kjo pasi mund teuml konfirmohet se lumi Seman ndotet qeuml neuml momentin kur Osumi dhe Devolli bartin neuml prurjet e tyre ujeumlrat e ndotura teuml Kuccediloveumls e Beratit Zonat Rurale Neuml zoneumln rurale teuml Bashkiseuml Kuccediloveuml nuk ekziston ndonjeuml sistem i organizuar inxhinierik i mbledhjes dhe largimit teuml ujeumlrave teuml ndotura Ujeumlrat e ndotura teuml ccedildo shteumlpie largohen neuml gropa individuale neuml oborret e shteumlpive teuml cilat nuk respektojneuml standardet tekniko-sanitare teuml gropave septike me ose pa filtrim Neuml mjaft raste largimi i tyre beumlhet edhe neuml kanale teuml hapura kulluese qeuml kalojneuml praneuml shteumlpive teuml tyre e qeuml gjithashtu janeuml neuml kundeumlrshtim me respektimin e kushteve sanitare teuml largimit teuml tyre
Shkarkimi dhe trajtimi i keumltyre ujeumlrave si edhe i ujeumlrave industriale eumlshteuml problemi meuml i madh sanitar qeuml mund teuml paraqitet sot neuml Bashkineuml Kuccediloveuml peumlr arsye se teuml gjitheuml kolektoreumlt i shkarkojneuml ujeumlrat e ndotura teuml patrajtuara neuml sipeumlrfaqe ujore sipeumlrfaqeumlsore226 Peumlrzierja e leumlndeumlve ndoteumlse organike dhe inorganike (ujeumlrat e ndotur urban e ato industrial) si edhe rrugeumltimi i tyre deri neuml grykeumlderdhje praneuml lumit Devoll duke peumlrshkuar njeuml gjateumlsi afro 4km peumlrmes fushave bujqeumlsore peumlrbeumln njeuml shqeteumlsim teuml thelleuml mjedisor e shoqeumlror peumlr teuml gjitheuml banoreumlt e Kuccediloveumls Ky sistem eumlshteuml ndeumlrtuar rreth viteve 1968 dhe 1980 vite keumlto qeuml peumlrkojneuml me ndeumlrtimin e banesave teuml reja Pas viteve 1990 nuk eumlshteuml ndeumlrhyreuml meuml neuml keumlteuml sistem Si rrjedhojeuml ndeumlrtimet e pas-viteve 1990 janeuml teuml pakontrolluara dhe teuml paplanifikuara227 neuml aspektin e ofrimit teuml infrastruktureumls seuml furnizimit me ujeuml dhe kanalizime
o Problematikat Sikurse u pa meuml sipeumlr rrjeti i kanalizimeve neuml Bashki eumlshteuml relativisht i amortizuar dhe nuk peumlrmbush me eficcedilenceuml funksionin bazeuml Peumlrveccedil Qytetit teuml Kuccediloveumls pjesa tjeteumlr e Bashkiseuml nuk mbulohet me rrjet kanalizimesh Peumlr meuml tepeumlr edhe neuml zonat ku ky rrjet shtrihet hasen shumeuml probleme Kjo peumlr shkak se sistemi i kanalizimeve teuml ujeumlrave teuml ndotura eumlshteuml neuml pjeseumln meuml teuml madheuml i bllokuar ose i deumlmtuar pa llogaritur
214
ndotjen e ujeumlrave teuml lumit teuml Seman dhe kanaleve kullues e vaditeumls qeuml shkaktohet nga derdhja e ujeumlrave teuml ndotura teuml patrajtuara
Si peumlrfundim mund teuml thuhet se neuml Bashkineuml Kuccediloveuml
⁻ Kanalizimi i ujёrave tё ndotura eumlshteuml i pjessheumlm edhe neuml veteuml zoneumln urbane neuml Kuccediloveuml (ofrohet veteumlm nё qytetin e Kuccediloveumls 70)
⁻ Shёrbimi i orfuar ёshtё nё nivele tё pakёnaqshme pasi sistemi i kanalizimeve tё ujeumlrave tё ndotura ёshtё nё pjesёn mё tё madhё i bllokuar i dёmtuar ose eumlshteuml shtrireuml neuml meumlnyreuml teuml pakontrolluar dhe jashteuml standardeve higjieno-sanitare
⁻ Ujeumlrat e ndotura urbane vazhdojneuml teuml ndosin pjeseumln meuml teuml madhe teuml ujeumlrave sipeumlrfaqeumlsore teuml kanaleve dhe emisareumlve si edhe kemi shkarkime direkt neuml ujeumlrat e lumit Seman e Shkumbin
⁻ Zonat Rurale nuk kaneuml rrjet kanalizimesh teuml ujeumlrave teuml ndotura (largimi i ujeumlrave bёhet nёpёrmjet gropave septike jashtё standardeve higjieno-sanitare ose nёpёrmjet kanaleve tё hapura kulluese qё kalojnё fare pranё zonave tё banuara)
⁻ Impianti i trajtimit teuml ujeumlrave teuml ndotura urbane duhet parashikuar teuml ndeumlrtohet paralelisht me reahbilitimin apo ndeumlrtimin e sistemit teuml ri teuml grumbullimit teuml ujeumlrave teuml ndotura Njeuml studim peumlrcjelleumls nevojitet peumlr teuml peumlrcaktuar karakteristikat dhe elementet kryesore ndoteumls teuml ujeumlrave neuml Kuccediloveuml neuml meumlnyreuml qeuml teuml peumlrzgjidhet metodologjia dhe teknika meuml e peumlrshtatshme trajtuese neuml impiant
⁻ Nevojitet qeuml sistemi i grumbullimit teuml ujeumlrave teuml ndotura teuml projekohet i ndareuml nga sistemi i cili pret ujeumlrat e larta kjo peumlr arsye teuml shmangies seuml mbingarkeseumls e cila shpesh rezulton neuml peumlrmbytje dhe daljen neuml sipeumlrfaqe teuml ujeumlrave teuml ndotura
⁻ Sistemet primitive teuml grumbullimit dhe trajtimit teuml keumltyre ujeumlrave neuml zonat rurale nevojitet qeuml teuml studiohen peumlr teuml gjetur njeuml alternativeuml meuml teuml qeumlndrueshme e miqeumlsore me mjedisin Disa praktika kombinim i inxhinieriseuml seuml thjeshteuml dhe natyreumls janeuml mjaft efektive sa i peumlrket eleminimit teuml elementeumlve ndoteumls dhe krijimin e plehut kimik si rezultat final i procesit teuml trajtimit teuml ujeumlrave teuml ndotura neuml zonat rurale
⁻ Duke vlereumlsuar seuml Kuccedilova gjeneron ujeumlra teuml ndotura industriale sidomos ato teuml cilat futen neuml proceset e peumlrpunimit teuml nafteumls bartin elementeuml si metale teuml reumlnda squfur etj teuml cilat jo veteumlm janeuml shpesh neuml nivele toksike por kaneuml impakt teuml drejtpeumlrdrejteuml neuml boteumln ujore me teuml cileumln vihen neuml kontakt Si rrjedhojeuml do teuml propozohet qeuml keumlto ujeumlra teuml keneuml njeuml sistem teuml dedikuar grumbullimi ndash trajtimi ndash monitorimi e shkarkimi
472 Mbetjet e ngurta
ldquoMenaxhimi i integruar i mbetjeverdquo eumlshteuml grumbullimi transporti rikuperimi dhe asgjeumlsimi i mbetjeve si edhe mbikeumlqyrja e keumltyre operacioneve kujdesi i meumltejsheumlm peumlr vendet e asgjeumlsimit dhe veprimet e ndeumlrmarra neuml cileumlsineuml e tregtarit apo agjentit228
Neuml zbatim teuml ligjit Bashkiseuml Kuccediloveuml i lind nevoja peumlr teuml peumlrditeumlsuar ldquoPlanin Vendor teuml Manaxhimit teuml Mbetjeverdquo ku do teuml peumlrfshijeuml mbulimin e teuml gjitheuml territorit teuml saj sipas RT229
215
Aktualisht Bashkia Kuccediloveuml ofron sheumlrbimin e manaxhimit teuml mbetjeve teuml ngurta peumlr 875230 teuml popullsiseuml seuml Bashkiseuml Kuccediloveuml (NjA Kozareuml Lumas amp Perondi) Me manaxhim teuml mbetjeve neumlnkuptohet grumbullimi i mbetjeve teuml ngurta nga pikat e grumbullimit teuml mbetjeve shpeumlrndareuml neuml funksion teuml dendeumlsiseuml seuml popullateumls dhe aktiviteteve private e shteteumlrore dhe transportimi i tyre dejt vend-depozitimit si edhe stokimi i tyre peumlrfundimtar
Meuml poshteuml paraqitet njeuml peumlrshkrim i manaxhimit teuml mbetjeve urbane teuml ngurta ku peumlrfshihen dhe inertet si dhe ato teuml rrezikshme (mbetjet industriale spitalore) neuml Bashkineuml Kuccediloveuml
o Mbetjet e ngurta urbane
Sheumlrbimi i manaxhimit teuml mbetjeve neuml territorin e Bashkiseuml Kuccediloveuml ofrohet nga firma private ldquoHigjenardquo e cila beumln grumbullimin e mbetjeve nga pikat e grumbullimit dhe depozitimin e tyre neuml vend-depozitimin e mbetjeve qeuml ndodhet peumlrgjateuml brigjeve teuml lumit Devoll neuml Rreth Tapi neuml njeuml largeumlsi 55 km nga qyteti i Kuccediloveumls i cili funksionon qeuml prej vitit 1987 Neuml keumlteuml vend-depozitim mbetjet shpesh hereuml ngjeshen dhe mbulohen me dhe por ai eumlshteuml ploteumlsisht i papeumlrshtatsheumlm pasi toka neuml keumlteuml zoneuml eumlshteuml shumeuml aluvionale dhe mbetjet e leumlngshme toksike (shllamet) depeumlrtojneuml lehteumlsisht neuml shtresat e neumlntokeumls duke shkaktuar ndotje jo veteumlm shtresat neumlntokeumlsore por edhe ujeumlrat neumlntokeumlsoreuml gjithashtu edhe neuml ujeumlrat sipeumlrfaqeumlsore teuml lumit Peumlrpos fakteve teuml sipeumlrpeumlrmeumlndura derdhje direkte shkaktohen edhe neuml rrjedheumln natyrale teuml Lumit Devoll Pika ku takohet lumi Osum me Devoll duke u bashkuar neuml Seman me vend-depozitimin e mbetjeve neuml vijeuml ajrore eumlshteuml rreth 27 km Impakti neuml mjedis i keumltij vend-depozitimi qarteumlsisht ka njeuml shtrirje shumeuml meuml madhe pasi peumlrhapja e elementeumlve ndoteumlse toksike dhe teuml deumlmshme peumlrcillet nga rrjedha e lumit Devoll dhe Seman Aktualisht neuml territorin e NjA-seuml Kuccediloveuml janeuml teuml vendosur pika grumbullimi 240 konteniereuml 11 m3 dhe ofrimi i sheumlrbimit teuml grumbullimit dhe transportit teuml mbetjeve kryhet ccedildo diteuml Neuml bashkeumlpunim me USAID-in dhe organizateumln Assist Impact eumlshteuml hartuar njeuml studim fizibiliteti peumlr ndarjen e mbetjeve neuml burim Sheumlrbimi i manaxhimit teuml mbetjeve ofrohet edhe neuml njeumlsiteuml administrative Perondi e Kozare231
Bashkia Kuccediloveuml ka planifikuar tarifeuml pastrimi peumlr konsumatoreumlt familjareuml e cila eumlshteuml 1400 lekeumlvit ndeumlrsa peumlr familjet neuml nevojeuml invalideumlt pensionisteumlt veteraneumlt e lufteumls kjo tarifeuml eumlshteuml 400 lekeuml vit Sipas teuml dheumlnave teuml marra nga Bashkia niveli i arkeumltimeve gjateuml vitit teuml fundit ka qeneuml rreth 86 Figura 78 Vend-depozitimi mbetjeve urbane Bashkia Kuccediloveuml
216
Burimi Bashkia Kuccediloveuml Co-PLAN 2016
Gjateuml vitit 2015 Bashkia Kuccediloveuml ka prodhuar rreth 8230 ton mbetjevit232 me njeuml sasi prodhimi prej 04 deri neuml 0717 kgbanorditeuml (ndryshimi midis zoneumls urbane dhe asaj rurale) Sasia e mbetjeve teuml prodhuara ka ardhur duke u rritur nga viti neuml vit (Tabela 57) Nga njeuml krahasim i beumlreuml peumlr periudheumln kohore 2003-2015 rezulton se sasia e mbetjeve teuml prodhuara nga viti 2003 neuml vitin 2012 ka njeuml tendenceuml rriteumlse teuml ekuilibruar ku maksimumi i gjenerimit ka qeumlneuml viti 2012 ndeumlrsa neuml vitin 2015 regjistrohet reumlnie konstante e sasiseuml totale teuml gjeneruar peumlr banoreuml Peumlr meuml tepeumlr qeuml prej vitit 2009 Kuccedilova ruan njeuml tendenceuml gjenerimi mbetjesh mbi mesataren e sasiseuml seuml podhuar neuml rang vendi Tabela 57 Sasia e mbetjeve urbane teuml prodhuara neuml Bashkineuml Kuccediloveuml dhe neuml rang vendi
Mbetjet Urbane Berat ndash Projeksion (tonbanorvit)
Viti 2003 2006 2009 2012 2014 2015
Kuccediloveuml 015 0307 0303 0513 0367 0262
Sasia mesatare e mbetjeve teuml prodhuara neuml rang vendi
0118 0241 0292 0392 0253 0235
Burimi Instat dhe ARM Berat
Peumlr sa i peumlrket vend-depozitimit teuml mbetjeve neuml Bashkineuml Kuccediloveuml mbetjet urbane pasi grumbullohen depozitohen neuml vend-depozitimin peumlrballeuml fshatit Kozareuml neuml brigjet e lumit Devoll fare praneuml vendit ku bashkohet me lumin Osum gjithashtu depozitime teuml mbetjeve ndodhin neuml pika e paligjshme ku sheumlrbimi nuk ofrohet (si neuml rastin e NjA-seuml Lumas dhe mbetjet inerte teuml cilat nuk kaneuml njeuml destinacion teuml peumlrcaktuar) Meuml konkretisht mbetjet e Bashkiseuml Kuccediloveuml depozitohen neuml vend-depozitimin e mbetjeve neuml NjA-neuml Perondi i cili ndodhet rreth 2km larg nga rruga kombeumltare dhe 25km larg nga qendra e qytetit Ky vend-depozitim eumlshteuml veumlneuml neuml funksion qeuml nga viti 1990 dhe eumlshteuml jashteuml ccedildo kushti teknik dhe higjieno-sanitar Neuml
217
keumlteuml vend-depozitim mbetjet mbasi depozitohen mbulohen me dhe e meuml pas ngjeshen nga makineriteuml e transportit teuml mbetjeve
Figura 79 Projeksioni i gjenerimit teuml mbetjeve urbane neuml Bashkineuml Kuccediloveuml
Burimi Instat amp ARM Berat Punoi Co-PLAN 2016
Vend-depozitimi paraqet probleme teuml meumldha peumlr sa i peumlrket ndotjes seuml mjedisit dhe rrezikimit teuml sheumlndetit teuml banoreumlve peumlr arsye teuml ndryshme Seuml pari ai ndodhet buzeuml lumit Devoll neuml njeuml largeumlsi jo meuml tepeumlr se 120m nga shtrati i lumit duke ndotur vazhdimisht ujeumlrat sipeumlrfaqeumlsore teuml lumit Devoll Peumlr meuml tepeumlr pozicioni neuml teuml cilin ndodhet vend-depozitimi i Perondiseuml eumlshteuml i papeumlrshtatsheumlm nga ana gjeologjike peumlr shkak se ndodhet neuml njeuml territor me dhera teuml shkrifeumlta
Duke patur referenceuml hartat dhe raportet e SHGJSH-seuml233 i gjitheuml akuiferi i rrjedheumls seuml lumit Devoll neuml Bashkineuml Kuccediloveuml eumlshte me peumlrbeumlrje aluvionale (zhavorrore dhe poroze) Njeuml terren i tilleuml beumln teuml mundur depeumlrtimin e shllamit teuml mbetjeve neuml ujeumlrat neumlntokeumlsore dhe meuml tej neuml ujeumlrat e Akuiferit teuml Beratit i cili mund teuml peumlrdoret peumlr furnizimin me ujeuml teuml fshatrave teuml popullsiseuml seuml zonave peumlrreth Keumlto ujeumlra peumlrdoren njeumlkoheumlsisht edhe peumlr vaditjen e tokave bujqeumlsore Me pak fjaleuml leumlndeumlt toksike qeuml ccedillirohen gjateuml procesit teuml shpeumlrbeumlrjes seuml mbetjeve neuml venddepozitim depeumlrtojneuml drejtpeumlrseumldrejti neuml ujeumlrat neumlntokeumlsore teuml akuiferit teuml Beratit duke rrezikuar sheumlndetin e popullsiseuml seuml zoneumls si dhe duke ndotur Devoll-Seman dhe tokeumln peumlrreth Ndotja eumlshteuml edhe meuml e theksuar neuml koheuml reshjesh teuml cilat peumlrshpejtojneuml depeumlrtimin e ujeumlrave sipeumlrfaqeumlsore neuml akuiferin e Beratit Ndotje shkaktohet edhe nga ccedillirimi i gazrave toksike (metani CH4) si produkt i procesit teuml kompostimit teuml shtresave meuml teuml vjetra teuml mbetjeve organike dhe jo veteumlm Ky produkt kimik neuml formeumln e tij teuml gazteuml mund teuml kapej me aneuml teuml skemave teuml rikuperimit ku teuml peumlrpunohej e teuml ofrohej si njeuml LDG (Leumlndeuml Djegeumlse Gaz) peumlr teuml prodhuar energji elektrike ose mekanike
Figura 80 Ndryshimet neuml sipeumlrfaqe teuml vend-depozitimit neuml harkun kohor 2003-2015
218
Burimi Google Imagery 2015
Neuml rastin e vend-depozitimit Kuccediloveuml gazi metan ccedillirohet i gjithi neuml atmosfereuml duke kontribuar si gaz i efektit sereuml e duke ndotur gjithashtu me aromeumln e tij teuml forteuml
Ky vend-depozitim duke mos peumlrmbushur kriteret teknike teuml projektimit dhe funksionimit nuk ka status ligjor si landfill ndaj edhe ndeumlrhyrja urgjente peumlr rehabilitimin e keumlsaj sipeumlrfaqeje dhe ndalimin e aktivitetit teuml depozitimit teuml mbetjeve paraqitet tepeumlr urgjente Njeuml aspekt tjeteumlr tejet i reumlndeumlsisheumlm eumlshteuml fakti se vend-depozitimi i Rreth Tapi - Perondi ndodhet afeumlr segmentit teuml lumit Devoll (ku bashkohet me lumin Osum) qeuml sheumlrben si burim ushqimi peumlr akuiferin e Beratit Sipas legjislacionit shqiptar neuml fuqi234 teuml gjitha zonat e lumit qeuml sheumlrbejneuml si burim ushqyes peumlr akuifereumlt (dritaret hidrogjeologjike) duhen mbrojtur me ligj
Gjithashtu neuml bazeuml teuml ligjit peumlr landfillet235 nevojitet qeuml ky vend-depozitim trsquoi neumlnshtrohet njeuml plani rehabilitimi dhe vetmonitorimi periodik peumlr teuml raportuar neuml ARM-neuml Berat e cila meuml pas do teuml kryejeuml verifikimet e nevojshme Gjithashtu neumlpeumlrmjet fotove ajrore janeuml veumlneuml re ndryshime neuml shtratin dhe regjimin e rrjedhjes seuml lumit Devoll neuml vite Keumlto ndryshime teuml forta neuml regjimin e rrjedhjes seuml Osumit kaneuml ndryshuar edhe mikrotipologjineuml e truallit ku ndodhet ky vend-depozitim brenda njeuml harku kohor 5-15-vjeccedilar Sot mund teuml themi se njeuml pjeseuml e vend-depozitimit teuml hersheumlm gjendet e peumlrmbytur ose e eroduar nga shtrati aktual i lumit Devoll Peumlrveccedil ndotjes seuml ujit vend-depozitimi paraqet probleme edhe neuml lidhje me ndotjen e ajrit peumlr shkak teuml djegies seuml mbetjeve plastike qeuml kryhet neuml keumlteuml zoneuml
Ndeumlrkoheuml neuml bashkeumlpunim me USAID-in dhe ASSISTIMPACT-in eumlshteuml hartuar njeuml studim fizibiliteti peumlr ndarjen e mbetjeve neuml burim
Figura 81 Foto nga vend-depozitimi i mbetjeve Rreth Tapi Perondi-Bashkia Kuccediloveuml
219
Burimi Raporti i fizibilitetit mbi menaxhimin e mbetjeve ndash Bashkia Kuccediloveuml 2014
Si peumlrfundim mund teuml thuhet se vend-depozitimi i Rreth Tapi-seuml teuml quhet njeuml vateumlr e nxehteuml mjedisore qeuml rrezikon sheumlndetin e banoreumlve (Kuccediloveuml Fier Lushnje etj) dhe ndotjen aktive teuml lumit Seman
Peumlr keumlteuml arsye lipset mbyllja ose ndeumlrhyrja emergjente neuml teuml sipas keumlrkesave teuml peumlrgjithshme teuml ligjit neuml fuqi236 ku i keumlrkohet operatoreumlve teuml vend-depozitimeve teuml pajisur apo jo me leje qeuml trsquoi mbyllin keumlto vend-depozitime brenda dy viteve nga hyrja neuml fuqi e keumltij vendimi pasi janeuml jashteuml kushteve higjieno-sanitare ose teuml marrin masa peumlr teuml realizuar ndeumlrhyrjet e listuara neuml Aneksin 1 brenda 8 viteve nga hyrja neuml fuqi e keumltij vendimi
o Mbetjet inerte (mbetjet nga ndeumlrtimi dhe shkateumlrrimi) Gjateuml vitit 2015 Bashkia Kuccediloveuml ka prodhuar njeuml sasi mbetjesh prej 3650 m3vit237 teuml krijuara nga ndeumlrtimet rikonstruksionet si dhe prishjet e objekteve pa leje Deri meuml sot Bashkia nuk ka peumlrcaktuar njeuml vend-depozitim teuml posaccedileumlm peumlr depozitimin e mbetjeve inerte Shpesh pjesa meuml e madhe e mbetjeve inerte eumlshteuml peumlrdorur peumlr mbushje teuml ndryshme ndeumlrsa meuml seuml shumti ato janeuml shkarkuar jashteuml ccedildo kriteri peumlrgjateuml brigjeve teuml Lumit Devoll duke ndikuar neuml argjinatureuml si edhe neuml ngushtimin apo ngritjen e nivelit teuml shtratit teuml lumit i cili ka forcuar efektet e tij eroduese neuml seksione teuml tjera peumlrgjateuml rrjedheumls
Megjithateuml neuml disa raste mbetjet inerte depozitohen neuml vend-depozitimin e mbetjeve urbane qofteuml si shtreseuml mbuluese apo teuml vendosura pirg neuml pjeseumln kufijtare teuml tij Rasti i ilustruar neuml foton e meumlsipeumlrme paraqet situateumln neuml hyrje teuml fshatit Lumas ku mbetje inerte janeuml depozituar qofteuml nga shkarkimet e banoreumlve por edhe nga prurjet inerte teuml lumit duke krijuar njeuml zoneuml teuml gjereuml grumbulli inertesh Zoneuml problematike neuml lidhje me mbetjet urbane dhe inerte neuml qytetin e Kuccediloveumls eumlshteuml qendra e qytetit ku neuml formeumln e geumlrmadhave teuml braktisura paraqitet situata e ish-Uzineumls seuml Nafteumls
Zona ripariane e aneumlve teuml lumit dikur e mbjelleuml me pemeuml dhe vegjetacion mbrojteumls sot eumlshteuml thuajse teumlreumlsisht e zhveshur nga vegjetacioni mbrojteumls dhe e zeumlvendeumlsuar nga masive inertesh ose mure mbajteumlse ba
220
Keumlto ndeumlrhyrje nuk e kaneuml ndaluar erozionin aneumlsor teuml lumit veccedilse e kaneuml zhvendosur ateuml neuml seksione teuml tjera meuml teuml ndjeshme ku janeuml identifikuar humbje teuml tokeumls bujqeumlsore
Figura 82 Sasia e mbetjeve prodhuar gjateuml viteve 2003-2015 Bashki e rang vendi
0
005
01
015
02
025
03
035
2003 2006 2009 2012 2014 2015
TonBano
reuml
Projeksionneuml vite
G J E N E R IMI MB E TJ E VE I N E R T E B A S H K IA K U Ccedil O VEuml
Mbetjet Inerte -Projeksion
Mesatare gjenerimi peumlr banoreuml neuml RSH
Burimi INSTAT Punoi Co-PLAN
o Mbetjet Spitalore
Neuml rang Qarku sipas teuml dheumlnave teuml grumbulluara nga ARM Berat sasia totale e mbetjeve spitalore teuml prodhuara neuml Qarkun Berat eumlshteuml 35848 kgvit238 Kjo sasi peumlrfshin mbetjet e prodhuara nga spitalet qendrat sheumlndeteumlsore si dhe laboratoret stomatologjike dhe mjekeumlsore
Mbetjet spitalore manaxhohen nga dy kompani private (Euro-Team dhe Medi-Tel dy subjektet qeuml kaneuml lidhur kontrata me subjektet teuml cilat ofrojneuml sheumlrbime teuml kujdesit mjekeumlsor) teuml cilat i teumlrheqin mbetjet periodikisht sipas kontrateumls seuml lidhur me subjektet peumlrkateumlse Kompania Euro-Team ofron sheumlrbimin e sterilizimit dhe grirjes seuml mbetjeve spitalore dy hereuml neuml javeuml Kjo meumlnyreuml e trajtimit teuml keumltyre mbetjeve zvogeumllon veumlllimin e tyre me aneuml teuml shpeumlrbeumlrjes mekanike peumlr trsquoi administruar meuml pas mbetjetet si urbane jo teuml rrezikshme peumlr komunitetin dhe mjedisin Nga teuml gjitha njeumlsiteuml e meumlsipeumlrme Euro-Team trajton mbetjet e Spitalit Rajonal Berat e Kuccediloveuml ndeumlrsa Medi-Tel grumbullon mbetjet e njeumlsive teuml tjera sheumlndeteumlsore (poliklinika qendra sheumlndeteumlsore teuml NjA-ve laboratore klinika etj) Situata e manaxhimit teuml mbetjeve spitalore neuml Bashkineuml Kuccediloveuml monitorohet vazhdimisht nga Agjencia Rajonale e Mjedisit ndash Berat si edhe nga Agjencia Kombeumltare e Mjedisit
Tabela 58 Prodhuesit e mbetjeve spitalore239
Subjektet Tot Nr Subjekte
Sasia (kgvit)
Kompania qeuml menaxhon mbetjet
Leje Mjedisi
Spitali Kuccediloveuml 1 1200 Euro Team Me leje mjedisi DSHP Kuccediloveuml 1 24 Medi-Tel Pa leje mjedisi Qendra sheumlndeteumlsore 4 2004 Medi-Tel Pa leje mjedisi
Laboratoreuml Mjekeumlsore 2 1120 Medi-Tel Me leje mjedisi Klinikeuml Mjeksore 1 156 Medi-Tel Me leje mjedisi Laboratoreuml mjeksoreuml 5 1120 Medi-Tel Me leje mjedisi Kabinete stomatologjike 27 1116 Medi-Tel Proces
221
Burimi ARM Berat 2015
Njeuml pjeseuml subjektesh konfirmojneuml se nuk prodhojneuml sasi teuml konsiderueshme mbetjesh duke qeneuml se furnizimet e tyre janeuml neuml sasi teuml vogeumll e si rrjedhojeuml nuk u mbeten mbetje peumlr trajtim240 Sipas ARM-seuml Berat teuml gjitha subjektet me aktivitet depo farmaceutike neuml Qarkun Berat teuml pajisura me leje mjedisi janeuml me pakiceuml Peumlr subjektet qeuml kaneuml pohuar se nuk kaneuml Leje Mjedisore manaxhimi i mbetjeve qeuml ato prodhojneuml mbetet i pamonitoruar nga organizmat shteteumlroreuml pasi ato nuk i neumlnshtrohen procesit teuml vetmonitorimit
o Mbetjet Industriale
Neuml Bashkineuml Kuccediloveuml ushtrojneuml aktivitetin e tyre biznese teuml ndryshme neuml fusheumln e ndeumlrtimit asaj agro-ushqimore por kryesisht neuml keumlteuml zoneuml mbizoteumlron Industria e Nafteumls etj Sipas legjislacionit neuml fuqi peumlr manaxhimin e mbetjeve industriale bizneset duhet teuml mbajneuml regjistrin e mbetjeve teuml prodhuara Mgjithateuml deri meuml sot nuk ka teuml dheumlna rreth sasiseuml seuml prodhuar teuml mbetjeve industriale neuml Bashkineuml Kuccediloveuml Neuml teuml gjitheuml zoneumln nafteumlmbajteumlse ka ndotje teuml tokeumls ujit dhe ajrit peumlr pasojeuml ndotja ka ndikimin e vet neuml sheumlndetin e banoreumlve neuml bujqeumlsi blegtori (kafsheuml dhe shpendeuml) deri tek drureumlt apo bimeumlt natyrale Tejzgjatja e peumlrdorimit teuml njeuml teknologjie teuml vjeteumlruar dhe mungeseumls seuml investimeve eumlshteuml llogaritur qeuml 13 e sipeumlrfaqes teuml vendburimeve teuml nafteumls rezulton teuml jeteuml e ndotur nga nafta bruto
Neuml shkarkimet ujore veumlmeuml re njeuml prani teuml larteuml teuml klorureve fenoleumlve dhe nafteumls bruto qeuml derdhen neumlpeumlr kolektorin kryesor teuml ujeumlrave teuml zeza apo kanaleve teuml tjera dhe peumlrfundojneuml neuml lumin Devoll dhe Osum Niveli i fenoleumlve neuml shkarkim teuml Lumin Devoll arrin neuml 2mgl i klorureve 20000-50000 mgl ndeumlrsa niveli i nafteumls bruto neuml 40-90 mgl Njeuml burim tjeteumlr i ndotjes industriale janeuml edhe ndeumlrrimi apo grumbullimi i vajrave teuml makinave teuml cilat mund teuml peumlrdoren si leumlndeuml djegeumlse Ato lehteumlsisht mund teuml derdhen neuml tokeuml dhe neuml sipeumlrfaqe dhe meuml pas teuml peumlrfundojneuml neuml lumeuml duke deumlmtuar biodiversitetin dhe ekosistemin Duhet theksuar se aktiviteti i nxjerrjes seuml nafteumls gjeneron mbetje teuml rrezikshme dhe si i tilleuml ky sektor duhet teuml jeteuml subjekt i trajtimit teuml keumltyre mbetjeve neumlpeumlrmjet Ligjit 10463 dt22092011 ku cileumlsohet se keumlto mbetje duhet rigorozisht teuml monitorohen regjistrohen dhe transportohen siccedil peumlrshkruhet neuml ligj Meuml poshteuml paraqitet lista ekzistuese e aktiviteteve gjeneruese teuml keumltyre mbetjeve neuml Bashkineuml Kuccediloveuml teuml cilat janeuml teuml pajisura me Leje Mjedisore
Tabela 59 Aktivitete qe prodhojneuml mbetje industriale (sipas lejeve mjedisore)
Aktivitete prodhuese teuml mbetjeve neuml Bashkineuml Kuccediloveuml - Sipas Lejeve zoteumlrim
Aktiviteti Vendndodhja Subjekti Kategori Katalogu Tipi i Mbetjeve teuml Gjeneruara
Tipi i
Lejes
1 HEC Belesova I Belesove-Lumas Korkis-2009 20 amp 17 Mbetjet urbane amp mbetje nga
ndeumlrtimet dhe prishjet A
222
2 HEC Belesova II Belesove-Lumas Korkis-2009 20 amp 17 Mbetjet urbane amp mbetje nga
ndeumlrtimet dhe prishjet A
3 HEC Berat Salillari 20 amp 17 Mbetjet urbane amp mbetje nga ndeumlrtimet dhe prishjet A
4
Rritje intensive e shpendeumlve nv
instalim ambalazhim magazinim tregtim dhe
import-eksport edhe
neumlnprodukteve teuml tyre
Perondi Luma shpk 16 03 05 amp 18
Mbetje organike qeuml peumlrmbajneuml substanca teuml rrezikshme amp mbetje nga kujdesi sheumlndeteumlsor njereumlzor ose shtazor dhe keumlrkime qeuml lidhen me to
B
5
Fabrikeuml per prodhimin e membranave
bituminoze (leteumlr katrama)
Kucove ENARVI 6 5 4
Mbetje teuml dala nga rafinimi i nafteumls pastrimit teuml gazit natyror dhe trajtimeve pirolotike teuml karbonit Mbetje teuml kimiseuml minerale dhe procese teuml kimiseuml organike
B
6 Prodhim peumlrpunim Ccedilimentoje
Kozare Construction 1 16 17 Mbetje nga shfryteumlzimi i karrierave mbetje inerte amp mbetje te paspecifikuara
B
BurimiARM Berat
Legjendeuml Orientuese Mbetje Organike Mbetje Inerte Mbetje Industriale
o Vajrat e peumlrdorura
Vajrat e peumlrdorura peumlrbeumljneuml element ndotjeje peumlr mjedisin neuml rast se nuk manaxhohen siccedil duhet Neuml Bashkineuml Kuccediloveuml dhe neuml rang qarku sasia e vajrave teuml peumlrdorura nuk njihet peumlr shkak se subjektet prodhuese nuk mbajne regjistra per shitjen e vajrave gjeuml qeuml tregon se sasia vjetore e vajrave teuml peumlrdorura nuk eumlshteuml e sakteuml241
Megjithateuml sipas ARM-seuml Berat sasia e vajrave teuml gjeneruara eumlshteuml rreth 6400 lvit Nga verifikimet neuml terren qeuml janeuml beumlreuml koheumlt e fundit rezulton se subjektet e pajisura me leje mjedisi (7 teuml tilla) qeuml prodhojneuml vajra teuml tilla kaneuml lidhur kontrateuml me firma teuml licencuara qeuml beumljneuml teumlrheqjen e vajrave neuml meumlnyreuml periodike Mbetet ende e pasakteuml sasia e vajrave teuml peumlrdorura qeuml nuk riciklohet dhe qeuml peumlrfundon neuml mjedis
o Industria nxjerrjes dhe peumlrpunimit teuml nafteumls
Neuml peumlrgjitheumlsi e gjitheuml zona nafteumlmbajteumlse e Kuccediloveumls peumlr shkak edhe teuml historikut teuml veprimtariseuml industriale neuml ateuml zone bart ndotje teuml larteuml sa i peumlrket shkarkimeve teuml nafteumls bruto dhe metaleve teuml reumlnda teuml peumlrhapura neuml sipeumlrfaqe teuml meumldha teuml toke Aktualisht problem qeuml ngrihet nga banoreumlt dhe organizatat242 me profil mjedisor teuml cilat veprojneuml neuml Qarkun Berat ka teuml beumljeuml me aktivitetin e industriseuml seuml nxjerrjes dhe peumlrpunimit teuml nafteumls
Teknologjiteuml e peumlrdorura neuml keumlteuml industri si edhe investimet qeuml janeuml realizuar neuml keumlteuml sektor nuk duket teuml keneuml patur impakt pozitiv neuml peumlrmireumlsimin e gjendjes seuml mjedisit neuml keumlteuml zoneuml Uzina e Peumlrpunimit teuml Nafteumls (UPN-ja) tashmeuml ka reduktuar aktivitetin e saj dhe niveli i ndotjes neuml ajrin e Kuccediloveumls ka njeuml peumlrmireumlsim cileumlsor Impianti eumlshteuml
223
mbyllur pasi ai ishte ndoteumlsi meuml i madh neuml keumlteuml qytet duke shkarkuar nivele teuml larta teuml H2F SO2 si edhe gazrat e H2S kaneuml qeneuml tepeumlr acide
Bazuar neuml fakatin qeuml faktori gazor eumlshteuml ende shumeuml i larteuml 293 nm3 m3 instalimi i stacioneve teuml separatoreumlve me disa shkalleuml ndarjeje do teuml mundeumlsojeuml kapjen e gjitheuml keumlsaj sasie dhe meuml pas tregtimin e tij duke e beumlreuml keumlshtu procesin fitimprureumls Peumlr sa i peumlrket numrit teuml madh teuml puseve neuml Bashkineuml Kuccediloveuml mendohet se 1099 janeuml puse aktiveuml ndeumlrsa 701 prej tyre nuk e kryejneuml funksionin e tyre por seumlrish mbeten teuml izoluar pjeseumlrisht ose jashteuml kushteve teknike Duke vlereumlsuar paraprakisht sipeumlrfaqen teuml cileumln zeuml ccedildo pus nafte mund teuml themi se dheu i ndotur me nafteuml zeuml njeuml veumlllim prej 500000m3
Zona e 3 Puseve teuml ujit veccedilaneumlrisht neuml stacionin e Devollit ka qeneuml peumlrdorur intensivisht nga aktiviteti industrial i cili ka akumuluar neuml ujeumlrat neumlntokeumlsore ndotje teuml larteuml duke e kthyer ateuml neuml teuml papeumlrdorsheumlm peumlr furnizimin e popullateumls me ujeuml e njeumljta gjeuml ka ndodhur meuml pas edhe me ujeumlrat neumlntokeumlsoreuml teuml Ccediliflikut dhe Drizeumls
Figura 83 Mbetje peumlrreth pusit teuml nafteumls dhe shkarkime neuml kanalet kulluese Kuccediloveuml
Burimi Arkiva Co-PLAN
Shkarkimet e llumrave teuml nafteumls vlereumlsohen teuml jeneuml rreth 74 toneumlvit Vlerat e disa prej parametrave meuml teuml reumlndeumlsisheumlm janeuml pH=83 NKO=48 mgl NBO=40 mgl peumlrmbajtja e fosfateve 05 mgl dhe peumlrmbajtja e NH4 03 mgl Efektet e keumlsaj ndotjeje janeuml shtrireuml edhe neuml lumin Seman e peumlrmes tij deri neuml bregdetin e Adriatikut (Seman Dareumlzezeuml e Re)243
Ish-zona e UPN-seuml neuml hyrje teuml qytetit i eumlshteuml neumlnshtruar njeuml studimi neuml kuadeumlr teuml hartimit teuml njeuml projekti rehabilitimi neuml teuml cilin janeuml parashtruar analizat specifike qeuml paraqesin nivelet e ndotjes neuml tokeuml ajeumlr dhe neuml ujeumlrat neumlntokeumlsore si edhe sugjerimet mbi metodat e ndryshme teuml rehabilitimit teuml keumlsaj zone
Figura 84 Zona e ish-UPN-seuml dhe Projekti i Rehabilitimit
224
Burimi Kooperimi peumlr Zhvillim nga RCcedileke Raporti i Fizibilitetit
Kooperimi peumlr zhvillim nga Republika Ccedileke ka hartuar njeuml projekt teuml detajuar mbi mundeumlsineuml e rivitalizimit teuml keumlsaj zone teuml ndotur duke i inkorporuar trajtimin e teuml gjitheuml ndoteumlsve teuml identifikuar neuml keumlteuml zoneuml Gjithashtu eumlshteuml menduar qeuml neuml njeuml seksion teuml keumlsaj hapeumlsire e cila do trsquoi neumlnshtrohet rehabilitimit teuml ndeumlrtohet njeuml incenerator peumlr mbetjet e ngurta teuml Bashkiseuml Kuccediloveuml dhe jo veteumlm Njeuml iniciativeuml e cila bie disi ndesh pasi zonat e banuara neuml keumlteuml rast janeuml shumeuml praneuml keumltij inceneratori ndaj edhe ccedildo hap i meumltejsheumlm peumlr planifikimin dhe projektimin e tij duhet teuml parashikojeuml alternativa teuml tjera lidhur me pozicionin si edhe sa i peumlrket procesit teknologjik teuml djegies seuml mbetjeve dhe emetimit teuml gazrave kanceroze (dioksin amp furane)
o Riciklimi Peumlr sa i peumlrket riciklimit teuml mbetjeve neuml Bashkineuml Kuccediloveuml eumlshteuml realizuar njeuml studim i dedikuar i ndarjes dhe riciklimit teuml mbetjeve ndaj edhe njeuml shifeumlr e peumlrafeumlrt mbi sasineuml e mbetjeve teuml ricikluara i peumlrafrohet maseumls 23 ndaj totalit teuml mbetjeve teuml riciklueshme teuml gjeneruara Riciklimi ndodh neumlpeumlrmjet subjekteve veumlndase si kompania qeuml ofron sheumlrbimin e pastrimit dhe manaxhimit teuml mbetjeve gjithashtu edhe nga ana e njeuml kompanie e cila operon neuml vend-depozitimin e mbetjeve neuml Orizaj244
Plani peumlr ndarjen e mbetjeve urbane qeuml neuml burim peumlr Bashkineuml Kuccediloveuml parashikon edhe ndeumlrtimin e qendreumls peumlr trajtimin e mbetjeve peumlr riciklim teuml peumlrftuara nga procesi i ndarjes neuml burim i cili eumlshteuml njeuml hallkeuml e reumlndeumlsishme neuml procesin e riciklimit Mbetjet e ndara qeuml neuml burim do teuml transportohen neuml keumlteuml ambient peumlr teuml beumlreuml trajtimin e meumltejsheumlm i cili peumlrfshin245
- njeuml seleksionim teuml meumltejsheumlm teuml mbetjeve sipas natyreumls dhe pasteumlrtiseuml seuml tyre - zvogeumllimin e volumit neumlpeumlrmjet prerjes shtypjes apo presimit - paketiminpaletimin e tyre (sipas natyreumls leteumlr plastike metal) dhe peumlrgatitjen
peumlr tregtim neuml impiantet e riciklimit Mbetjet e riciklueshme teuml ndara qeuml neuml burim pritet teuml jeneuml meuml teuml pastra duke siguruar uljen e kostove teuml cilat shkaktohen nga trajtimi i tyre i meumltejsheumlm Sot impiantet e
225
riciklimit janeuml shumeuml teuml interesuara qeuml mbetjet e riciklueshme teuml jeneuml teuml pastra sepse kjo rrit cileumlsineuml dhe ul humbjet Kjo iniciativeuml eumlshteuml paraqitur bashkeuml me njeuml plan biznesi i cili indikon se kjo iniciativeuml eumlshteuml rentabeumll Referuar strategjiseuml kombeumltare teuml Manaxhimit teuml Integruar teuml Mbetjeve krahas planit peumlr riciklimin e mbetjeve teuml cilat klasifikohen si teuml lehteumlsisht teuml riciklueshme Bashkia Kuccediloveuml duhet teuml hartojeuml njeuml plan teuml dedikuar mbi manaxhimin dhe riciklimin e mbetjeve elektronike inerte dhe industriale Krahas keumltij detyrimi si objektiv mbetet riciklimi mbetjeve Organike Qelq Leteumlr amp Plastike neuml maseumln 75-80 peumlrkundrejt totalit teuml gjeneruar kjo peumlr njeuml periudheuml kohore deri neuml 2018
o Peumlrfundime dhe rekomandime
Fillimisht Bashkia Kuccediloveuml ka nevojeuml peumlr teuml peumlrditeumlsuar Planin e Manaxhimit teuml Integruar teuml Mbetjeve Urbane e neuml teuml njeumljteumln koheuml teuml monitorojeuml nga afeumlr objektivat afatshkurteumlr dhe afatmeseumlm teuml cituar neuml ateuml dokument Paraqitet si domosdoshmeumlri nevoja peumlr njeuml studim teuml ploteuml mbi shtrirjen e infrastruktureumls seuml sheumlrbimit teuml manaxhimit teuml mbetjeve neuml teuml gjitheuml territorin e Bashkiseuml246 Vend-depozitimi neuml Rreth Tapi duke u pozicionuar shumeuml praneuml bregut teuml lumit Devoll e ka kthyer njeuml njeuml vateumlr teuml nxehteuml mjedisore teuml gjitheuml zoneumln praneuml ish-NB Partizan Ndryshimet e shtratit teuml lumit kaneuml peumlrmbytur njeuml pjeseuml teuml tokeumls e cila meuml pareuml ka sheumlrbyer si vend-depozitim Aktualisht vend-depozitimi ka marreuml shtrirje gjateumlsore peumlrgjateuml bregut Problematikeuml emergjente paraqitet situata mbi
- shkarkimet e gazrave CH4 neuml atmosfereuml NO NH4 si dhe dioksinat e furrat nga djegiet e ndryshme
- shkarkimet e mbetjeve teuml ngurta mbi rrjedheumln e lumit Devoll - infiltrimi i shllameve nga dekompozimi mbetjve neuml akuifer
Depozitimi i mbetjeve inerte aneumls brigjeve teuml lumit Devoll si edhe neuml disa pjeseuml teuml argjinaturave nuk ofron njeuml zgjidhje teknikisht teuml qeumlndrueshme dhe afatgjateuml Nevojitet njeuml plan peumlr manaxhimin e keumltyre mbetjeve dhe mbi teuml gjitha njeuml pikeuml grumbullimi teuml miratuar nga Bashkia
Mbetjet e klasifikuara si teuml rrezikshme (kryesisht spitalore amp industriale) administrohen nga subjekte private neuml vareumlsi teuml kushteve kontraktuale monitorimi i keumltyre kontratave neuml terren paraqet mangeumlsi pasi janeuml identifikuar shkarkime industriale peumlrgjateuml teuml gjitheuml zoneumls nafteumlmbajteumlse neuml Bashkineuml Kuccediloveuml gjithashtu neuml raste meuml teuml izoluara janeuml konstatuar mbetje spitalore edhe neuml vend-depozitimin neuml Rreth Tapi247
Skema teuml ndryshme teuml 3R (Reduktim ndash Riciklim ndash Ripeumlrdorim) shihen pjeseumlrisht teuml zbatuara neuml Bashkineuml Kuccediloveuml Faktor neuml procesin e ndarjes seuml mbetjeve mbetet komuniteti Rom amp Egjiptian neuml Kuccediloveuml dhe neuml NjA Fushata dhe projekte pilot neuml fusheumln e reduktimit dhe ripeumlrdorimit janeuml teuml pakta ndaj edhe familjarizimi i popullateumls me keumlto teknika eumlshteuml i uleumlt Keumltu veccedilojmeuml mbetjet organike teuml prodhuara nga bujqeumlsia teuml cilat me aneuml teuml skemave teuml kompostimit mund teuml prodhojneuml pleh aktiv i cili mund teuml ripeumlrdoret seumlrish neuml bujqeumlsi Plan projekti peumlr ndeumlrtimin e Landfillit rajonal neuml Bashkineuml Ura Vajgurore paraqet njeuml iniciativeuml pozitive bashkeumlpunimin ndeumlrmjet tre Bashkive i cili duhet intensifikuar Por sigurisht nevojitet njeuml studim mbi fizibilitetin qeuml paraqet kjo sipeumlrmarrje
226
Gjithashtu edhe plan projekti peumlr ndeumlrtimin e njeuml inceneratori neuml zoneumln e ish-UPN-seuml i cili do trsquoi neumlnshtrohet proceseve rehabilituese paraqitet problematik sa i peumlrket afeumlrsiseuml seuml tij me zonat e banuara Zonat me nivel teuml larteuml ndotjeje (ish-uzina e peumlrpunimit teuml nafeumlts depozitat e amortizuara teuml stokimit teuml nafteumls bruto puset e nafteumls etj) praneuml qytetit teuml Kuccediloveumls dhe zonave teuml banuara teuml NjA-ve peumlrbeumljneuml njeuml problem serioz peumlr mjedisin dhe sheumlndetin publik teuml banoreumlve Mbetjet e trasheumlguara neuml keumlto zona duhet teuml jeneuml pjeseuml e skemeumls seuml re qeuml duhet teuml adoptojeuml bashkia e Kuccediloveumls peumlr manaxhimin e integruar teuml mbetjeve
48 Ndyshimet klimatike dhe rreziqet Ndryshimet klimatike janeuml tashmeuml teuml prekshme neuml nivel boteumlror dhe vendor Shkaku kryesor mbetet shtimi i sasiseuml seuml gazeve sereuml neuml atmosfereuml Vendet e industrializuara njihen si kontribuesit kryesoreuml teuml keumltyre gazrave ndeumlrsa vendet e vogla dhe me ekonomi jo shumeuml teuml industrializuar si Shqipeumlria janeuml kryesisht peumlsuese Megjithateuml edhe pse neuml sasi teuml vogla Shqipeumlria kontribuon neuml shtimin e gazeve sereuml neuml atmosfereuml Sipas raportimeve qeuml Ministria e Mjedisit neuml Shqipeumlri ka beumlreuml neuml UNFCCC248 sektoreuml teuml ndrysheumlm teuml ekonomiseuml neuml vend kontribojneuml neuml ccedillirimin e CO2 CH4 dhe N2O Sektori energjitik eumlshteuml kontribuesi kryesor i ccedillirimit teuml CO2 (9707) i ndjekur nga transporti me 4506 sektori i banimit dhe sektoreuml teuml tjereuml neuml norma meuml teuml ulta Kontribues teuml tjereuml mbeten proceset industriale dhe peumlrdorimi i produkteve teuml tilla si solventet Procesi i planifikimit teuml territorit mund teuml mos ndikojeuml (domosdoshmeumlrisht) neuml sjelljen e industrive dhe ccedillirimin e gazrave Megjithateuml mund teuml ofrojeuml shumeuml mundeumlsi peumlr meumlnyrat e trajtimit peumlrmes planifikimit dhe peumlr zbutjenshmangien e efekteve mbi territorin shqiptar si peumlsues i ndryshimeve klimatike
o Ndryshimet klimatike neuml Rajon Neuml vendet e Europeumls Juglindore peumlrfshireuml Shqipeumlrineuml pasojat e ndryshimeve klimatike do teuml shprehen neuml forma teuml ndryshme si
- rritje e temperatureumls me 17 ndash 35oC deri neuml vitin 2100 - ulje e sasiseuml seuml reshjeve dhe ndryshimi i regjimit teuml tyre (-384 deri neuml -1813
deri neuml vitin 2100)249
Keumlto fenomene parashikohet teuml keneuml pasoja teuml theksuara neuml zhvillimin e rajonit sepse kaneuml mundeumlsi teuml shkaktojneuml ngritjen e nivelit teuml detit duke krijuar erozion detar peumlrmbytje pakeumlsimin e ujeumlrave neumlpeumlr lumenj e liqene gjateuml vitit dhe peumlrmbytje neuml periudha teuml caktuara peumlr shkak teuml shtimit teuml reshjeve me intensitet teuml larteuml ndryshime neuml stineumln e kultivimit neuml bujqeumlsi ndryshime teuml habitateve paksimin e numrit dhe llojeve teuml specieve shtimin e llojeve teuml huaja invazive seuml bashku me rritjen e seumlmundjeve infektive250
Gjithashtu probleme teuml shumta do teuml hasen neuml komunitetet lokale dhe ato rajonale qeuml varen nga sheumlrbimet qeuml ofron ekosistemi uji i pijsheumlm karburanti materialet peumlr ndeumlrtim dhe teuml korra teuml gjitha seuml bashku do teuml keneuml njeuml ndikim teuml madh neuml mbajtjen e kushteve optimale teuml jeteseumls Eumlshteuml fakt i reumlndeumlsisheumlm qeuml disa rajone teuml Europeumls Juglindore shtrihen neuml fusheumln e Europeumls qeuml eumlshteuml zoneuml meuml e ndjeshme nga ndryshimet klimatike Ndeumlr pasojat meuml teuml theksuara teuml ndryshimeve klimatike qeuml parashikohet teuml ndodhin neuml rajon renditen meuml poshteuml251
- Mungesa e ujit teuml pasteumlr peumlr shkak teuml uljes teuml sasiseuml seuml reshjeve dhe rritjes seuml temperaturave
227
- Neuml zonat malore ku rritja e temperatures do teuml shkaktojeuml shkrirjen e shpejteuml teuml akujve dhe deumlbores parashikohet fryrja e rrjedhave teuml lumit dhe ndikimet zinxhireuml qeuml rrjedhin
- Zonat bregdetare do teuml peumlrballen me pasojat qeuml vijneuml nga rritja e nivelit teuml detit kombinuar me rritjen e rrezikut nga fenomene klimatike si stuhiteuml apo reshjet intensive
o Ndryshimet klimatike neuml Shqipeumlri (ndikimet neuml Bashki) Siccedil u tha me lart Shqipeumlria duke qeumlneuml se shtrihet neuml Europeumln Juglindore do teuml keumlteuml pasoja teuml ndjeshme nga ndryshimet klimatike Ndryshime kryesore qeuml parashikohen janeuml252
- rritja e temperaturave - ulja e sasiseuml seuml reshjeve - shtimi i fenomeneve ekstreme teuml motit - rritja e nivelit teuml detit253
Sipas teuml dheumlnave teuml nxjerra nga keumlrkimet e shumta neuml lidhje me ngrohjen globale dhe efektet e saj neuml territor edhe peumlr Bashkineuml Kuccediloveuml sektoreumlt qeuml do teuml preken meuml shumeuml janeuml bujqeumlsia energjia biodiversiteti toka dhe ekosistemet ujore254 Rritja e temperaturave Bazuar neuml teuml dheumlnat e paraqitura neuml komunikimin e treteuml qeuml Shqipeumlria ka beumlreuml peumlr ndryshimet klimatike neuml tre skenare teuml peumlrgatitur tregohet njeuml rritje e mundshme e temperatureumls mesatare vjetore peumlrgjateuml viteve 2030 2050 2080 dhe 2100 Si temperatureuml referenceuml eumlshteuml marreuml temperatura mesatare e vitit 1990 (Tabela 60)
Tabela 60 Skenaret e parashikimit teuml rritjes seuml temperatures (Referuar Tem Mes 1990)
Stineumlt Vitet
2030 2050 2080 2100 Vjetor 10 (07 to 12) 17 (13 to 22) 28 (20 to 35) 32 (24 to 41) Dimeumlr 08 (07 to 09) 12 (11 to 14) 20 (17 to 23) 24 (19 to 27) Pranvereuml 10 (08 to 112) 15 (13 to 18) 26 (22 to 30) 31 (26 to 36) Vereuml 16 (05 to 18) 25 (21 to 28) 43 (38 to 49) 53 (46 to 60) Vjeshteuml 10 (10 to 11) 16 (15 to 18) 28 (27 to 30) 35 (32 to 37)
Burimi Ministria e Mjedisit 2016255 Punoi Co-Plan
Neuml skenaret e rritjes seuml temperatureumls neuml vitin 2050 parashikohet njeuml rritje mesatare e temperatureumls me 17oC dhe vlera maksimale 22oC Ndeumlrsa neuml vitin 2080 temperatura mund teuml rritet me 28oC ndeumlrsa vlera maksimale e vlereumlsuar arrin shifreumln 35oC Neuml vitin 2100 temperatura mesatare vjetore parashikohet teuml rritet me 24-41oC
Duke veumlzhguar vlereumln e rritjes seuml temperatureumls sipas stineumlve teuml vitit shqeteumlsues eumlshteuml fakti qeuml rritja meuml e madhe e temperatureumls parashikohet teuml ndodheuml neuml stineumln e vereumls duke e kthyer ateuml neuml njeuml stineuml akoma meuml teuml nxehteuml e teuml thateuml (Figura 85) Temperaturat mesatare vjetore peumlr skenaret e peumlrgatitur mund teuml rriten me 21-28oC neuml vitin 2050 dhe njeuml rritje me 46-60oC neuml vitin 2100 referuar temperaturaveteuml vitit 1990 Temperaturat mesatare vjetore sipas skenareve teuml hartuara pritet teuml arrijneuml neuml 25oC neuml vitet 2050 dhe neuml 30oC neuml vitin 2100 Figura 85 Skenareumlt e parashikimit teuml rritjes seuml temperatureumls
228
Burimi Ministria e Mjedisit 2016256 Peumlrpunoi Co-Plan
Peumlrveccedil rritjes seuml temperaturave neuml peumlrgjitheumlsi parashikohet edhe shtimi i fenomeneve ekstreme teuml motit siccedil janeuml numri i diteumlve me temperatureuml gt35degC pa ndeumlrprerje numri i diteumlve me valeuml teuml nxehta dhe numri i diteumlve me temperatureuml teuml ftohteuml pa ndeumlrprerje (Tabela 61) Tabela 61 Fenomenet ekstreme teuml parashikuara deri neuml vitin 2100 neuml rajonet bregdetare
Fenomene ekstreme teuml motit
Rajon Vitet 1961-1990
Vitet
2030 2050 2080 2100
Nr diteumlve me Tmaks gt35o C
Veri 17-58 5-10 7-14 8-20 100-240 Qendeumlr 6 - 49 2-9 2-12 3-18 40-210 Jug 13 4 5 7 8
Nr diteumlve me valeuml teuml nxehta
Veri 19-27 56-60 72-80 95-98 115-120 Qendeumlr 16 29 36 52 60
Jug 7 13 16 20 25
Numri i diteumlve me temperatureuml teuml ftohteuml
Veri 360 550 670 840 930 Qendeumlr 686 780 870 980 1100 Jug 757 860 950 1050 1160
BurimiMinistria e Mjedisit 2016257 Punoi Co-Plan
Duke iu referuar teuml dheumlnave teuml meumlsipeumlrme (Tabela 61) peumlrgjateuml gjitheuml viteve teuml ardhshme deri neuml vitin 2100 do teuml kemi njeuml rritje teuml diteumlve meuml temperatura maksimale mbi 35oC ku ng 17-58 diteuml neuml periudheumln 61-1990 neuml vitin 2100 do teuml arijneuml 10-24 diteuml me temperatura mbi 35oC neuml veri neumlrsa neuml pjeseumln qeumlndrore dhe jugore kjo vlereuml eumlshteuml meuml e uleumlt Gjithashtu diteumlt me valeuml teuml nxehta do teuml rriten peumlrgjateuml viteve teuml ardhshme nga 19-27 diteuml neuml periudheumln 61-1990 neuml 115-120 neuml vitin 2100 neuml pjeseumln veriore ndeumlrsa neuml ateuml qeumlndrore dhe jugore vlerat paraqiten meuml teuml uleumlta Peumlrsa i peumlrket diteumlve me temperatureuml me teuml uleumlt se 0oC teuml paraqitura neuml tabeleumln e meumlsipeumlrme parashikohet njeuml reumlnie drastike deri neuml vitin 2100 krahasuar me vitin 1990 nga 10-27 diteuml neuml periudheumln 1961-1990 neuml vitin 2100 keumlto diteuml nuk do teuml jeneuml aspak teuml pranishme neuml teuml gjitheuml zoneumln bregdetare Gjithashtu edhe diteumlt me valeuml teuml teuml ftohtit nuk do teuml jeneuml teuml pranishme neuml vitet 2100
Tabela 62 Numri i diteumlve me fenomene ekstreme teuml motit neuml vit Parashikime
Fenomeneve ekstreme teuml motit
Rajon Vitet 61-1990
Vitet
2030 2050 2080 2100
Veri 10-27 4-15 0-10 0-3 0
229
Diteuml me Tmin lt 0oC Qendeumlr 7-32 3-18 0-11 0-5 0 Jug 3 0 0 0 0
Diteuml me valeuml teuml ftohta Veri 30-48 10-
15 6-7 0-6 0
Qendeumlr 32-46 20-32
12-23 6-8 0
Jug 7 0 0 0 0
Diteuml me valeuml teuml ngrohta
Veri 1450 1410 1390 1350 1335 Qendeumlr 1530 1495 1460 1420 1390 Jug 1168 1130 1110 1090 10702
Burimi Ministria e Mjedisit 2016258 Punoi Co-Plan
Si pasojeuml e rritjes seuml temperatureumls dhe rritjes seuml numrit teuml diteumlve me valeuml teuml nxehta vendi do teuml peumlrballet me thateumlsireuml teuml konsiderueshme dhe mot teuml nxehteuml Ndikim teuml menjeumlhersheumlm do teuml keteuml neuml rritjen e mesatares vjetore teuml vdekshmeumlriseuml kryesisht peumlr moshat e treta neuml keumlrkeseumln neuml rritje peumlr ujeuml teuml pasteumlr dhe probleme me peumlrshtatjen e kulturave bujqeumlsore me klimeumln
Ulja e sasiseuml seuml reshjeve Njeuml problem i reumlndeumlsisheumlm qeuml pritet teuml vijeuml bashkeuml me ndryshimet klimatike tashmeuml teuml veumlrtetuara shkenceumlrisht eumlshteuml ulja e sasiseuml seuml reshjeve vjetore dhe shpeumlrndarja e tyre peumlrgjateuml vitit (Tabela X) Tabela 63 Ndryshimi i regjimit teuml reshjeve (neuml ) neuml krhasim me vitin 1990
Vitet 2030 2050 2080 2100
Vjetor -384 (-354 to 277) -846 (-560 to 474) -1437 (-786 to 811) -1813 (-897 to 949)
Dimeumlr -596 (-159 to 40) -10 (-279 to 77) -143 (-446 to 161) -181 (-558 to 196)
Pranvereuml -245 (-119 to 70) -726 (-253to 1075) -1426 (-451to 166) -177 (-553 to 198)
Vereuml -104 (-128 to -79) -197(-241 to -153) -419 (-492 to -345) -504 (-594 to -413)
Vjeshteuml 05 (-101 to 111) -25 (-213 to 163) -69 (-381 to 252) -95 (-481 to 291)
Burimi Ministria e Mjedisit 2016259 Peumlrpunoi Co-Plan
Neuml vitet e ardhshme pritet qeuml sasia e reshjeve teuml ulet rreth 1437 neuml vitin 2080 dhe deri neuml mbi 18 neuml vitin 2010 Neuml vitet e ardhshme parashikohet qeuml periudhat e thateumlsireumls teuml shtohen seuml tepeumlrmi si pasojeuml e uljes seuml sasiseuml mesatare teuml reshjeve vjetore dhe shpeumlrndarjes seuml tyre peumlrgjateuml vitit Nga teuml dheumlnat e skenareve teuml parashikuara teuml shpeumlrndarjes seuml reshjeve vjetore vihet re qeuml stina e vereumls do teuml jeteuml mbi 50 meuml e thateuml Mungesa e reshjeve do teuml ccedilojeuml neuml njeuml vereuml shumeuml meuml teuml nxehteuml dheuml teuml thateuml duke u kthyer neuml problem serioz peumlr zhvillimin e bujqeumlsiseuml dhe shumeuml probleme teuml tjera neuml sektoreuml teuml ndrysheumlm ekonomik
Rritja e temperaturave neuml territorin e Bashkiseuml Kuccediloveuml do teuml keteuml njeuml seumlreuml problemesh kryesisht neuml zhvillimin e bujqeumlsiseuml dhe neuml biodiversitet Zhvillimi bujqeumlsor neuml territorin e bashkiseuml do teuml peumlrballet meuml kushte klimatike meuml teuml thata si pasojeuml do teuml keteuml njeuml rritje teuml keumlrkeseumls peumlr ujeuml peumlr vaditje dhe nga ana tjeteumlr njeuml ulje teuml sasiseuml seuml reshjeve dhe rezervave ujore teuml peumlrdorshme peumlr bujqeumlsineuml Shtimi i deumlmtuesve (parazit mikrobe insekte) do teuml jeteuml njeuml problem ekzistent meuml rritjen e temperatureumls mesatare vjetore Biodiversiteti do teuml preket ndjesheumlm nga koheumlzgjatja e periudhave teuml nxehta gjateuml vitit dhe mungeseumls seuml reshjeve si pasojeuml dhe intensifikimi i zjarreve teuml cileumlt demtojneuml specie dhe habitate neuml teumlreumlsi Peumlr zhvillimin sa meuml teuml qeumlndruesheumlm teuml biodiversitetit duhen marreuml masa neuml koheuml sa meuml teuml hershmeuml peumlr adoptimin e bujqeumlsiseuml dhe gjetjen e meumlnyrave peumlr ploteumlsimin e nevojeumls me ujeuml peumlr vaditje
230
Shtimi i fenomeneve ekstreme teuml motit Peumlrgjateuml viteve fenomenet ekstreme te motit si peumlrmbytjet valeumlt e teuml nxehtit etj kaneuml qeumlneuml teuml pranishme neuml vendin toneuml Peumlrmbytjet kaneuml njeuml ndikim teuml madh neuml aspektin e jeteumls seuml njereumlzve ekonomiseuml bujqeumlsiseuml dhe mjedisit Pika kulminante e peumlrmbytjes neuml vitin e fundit eumlshteuml regjistruar neuml vitin 2010 neuml teuml cileumln humbjet arriteumln neuml rreth 015 teuml PBB-seuml seuml vendit Neuml vitet qeuml vijneuml fenomeni i peumlrmbytjeve i ndihmuar nga shirat intensive qeuml pritet teuml shtohen parashikohet teuml shpeshtohet Stina e vereumls do teuml peumlsojeuml ndryshime teuml theksuara duke krijuar kushte ekstreme si temperatura teuml larta dhe periudha teuml zgjatura teuml thata Ndeumlrsa neuml zonat bregdetare me rritjen e temperaturave dhe intensifikimin e reshjeve parashikohet teuml formohen stuhi teuml cilat do teuml keneuml njeuml ndikim jo teuml vogeumll neuml ato zona
Neuml teuml shkuareumln pjeseuml teuml territorit teuml Bashkiseuml Kuccediloveuml janeuml beumlreuml pre e peumlrmbytjeve teuml vazhdueshme nga lumenjteuml kryesisht tokat bujqeumlsore praneuml brigjeve Neuml vitet e fundit ky fenomen po kthehet i peumlrvitsheumlm edhe pse neuml shkalleuml teuml ndryshme Neuml skenareumlt e parashikimit teuml ndryshimit teuml klimeumls theksohet shtimi i fenomeneve ekstreme teuml motit kryesisht shtimi i shirave itensiveuml teuml cileumlt janeuml tepeumlr problematik neuml fryrjen e menjeumlhershme teuml lumenjve dhe si pasojeuml peumlrmbytjet do teuml jeneuml meuml teuml meumldha Zonat breglumore apo dhe zona peumlrreth do teuml jeneuml tepeumlr teuml prekura nga peumlrmbytjet qeuml parashikohen neuml teuml ardhmen ndaj duhen marreuml masa teuml menjeumlhershme peumlr peumlrballimin e keumltij fenomeni mbrojtjen e tokeumls bujqeumlsore dhe teuml zonave urbane Rritja e nivelit teuml detit260 Niveli i detit Adriatik ka peumlsuar njeuml rritje prej 15cm gjateuml shekullit teuml shkuar Neuml dekadat e ardhshme deri neuml vitin 2100 niveli i detit pritet teuml rritet me 40cm Rritja e konsiderueshme e nivelit teuml detit do teuml sjelleuml njeuml seumlreuml pasojash negative peumlrgjateuml vijeumls bregdetare kryesisht neuml tokat bujqeumlsore habitatet bregdetare dhe mbi zonat turistike Si rezultat i rritjes seuml nivelit teuml detit deri neuml vitin 2050 rreth 108245km2 (32 e zoneumls bregdetare ose 376 e sipeumlrfaqes seuml vendit) do teuml vuajeuml pasoja teuml drejtpeumlrdrejta nga peumlrmbytjet Pjeseuml teuml konsiderueshme teuml tokeumls bujqeumlsore do teuml konsiderohen teuml humbura apo teuml papeumlrdorshme peumlr shkak teuml rritjes seuml nivelit teuml detit dhe kripeumlzimit Shumica e habitateve bregdetare teuml tilla si dunat ranore ligatinat me ujeuml teuml njelmeumlt lagunat do teuml peumlsojneuml ndryshime teuml konsiderueshme disa prej tyre do teuml keneuml humbur totalisht funksionin dhe teuml tjera do teuml jeneuml teuml deumlmtuara neuml shkalleuml relativisht teuml larteuml
o Sektoreumlt ekonomikeuml meuml teuml prekur nga Ndryshime Klimatike
Bujqeumlsia261 Sektori i bujqeumlsiseuml eumlshteuml njeuml nga drejtuesit kryesoreuml teuml ekonomiseuml shqiptare Neuml vitin 2011 sektori i bujqeumlsiseuml numeumlronte 546 teuml puneumlsuarve dhe kontribuonte neuml 20 teuml PBB-seuml Bujqeumlsia eumlshteuml shumeuml e ndjeshme ndaj ndryshimeve afatshkurtra teuml motit luhatjeve sezonale dhe vjetore Ndryshimi i klimeumls dhe rritja e temperatureumls kaneuml ndikim teuml drejteumlpeumlrdrejteuml neuml uljen e prodhimit shtimin e deumlmtuesve neuml bujqeumlsi (insekteve paraziteumlve) etj Gjithashtu ndryshimi i klimeumls do teuml sjelleuml ulje teuml sasiseuml seuml reshjeve sidomos neuml periudheumln e vereumls duke ccediluar neuml rritjen e keumlrkeseumls peumlr ujeuml dhe uljen e mundeumlsiseuml peumlr teuml pasur ujeuml teuml mjaftuesheumlm peumlr teuml ploteumlsuar nevojat gjithnjeuml e neuml rritje qeuml ka bujqeumlsia peumlr ujeuml Me rritjen e temperatureumls kulturat bujqeumlsore do teuml hasin probleme me peumlrshtatshmeumlrineuml e tyre rajonale Kjo neumlnkupton qeuml peumlrgjateuml dhjeteumlvjeccedilareumlve teuml ardhsheumlm nevojitet teuml peumlrshtatim llojin e teuml mbjellave me lloje meuml rezistente ndaj thateumlsireumls dhe varietete qeuml keumlrkojneuml meuml pak ujeuml Frutat dhe perimet do teuml jeneuml meuml teuml prekura nga ndryshimet klimatike pasi rritja e temperatures shton stresin tek keumlto bimeuml duke ulur prodhimtarine e tyre ose duke veumlshtireumlsuar rritjen e tyre
231
Neuml territorin e Bashkiseuml Kuccediloveuml do teuml hasen jo pak ndryshime Ndryshimet kryesore neuml lidhje me zhvillimin bujqeumlsor janeuml rritja e temperatures shtimi i koheumls seuml kultivimit valeumlt e teuml nxehtit zgjatja i periudheumls seuml thateuml shtimi i deumlmtuesve teuml bujqeumlsiseuml dhe mundeumlsia e mungeseumls seuml ujit vaditeumls neuml disa zona Rritja e temperatureumls mesatare vjetore ka ndikim direkt neuml zhvillimin e bujqeumlsiseuml pasi kulturat aktuale teuml cilat peumlrdoren neuml tokat bujqeumlsore nuk do teuml peumlrshtaten maksimalisht me temperaturat neuml rritje apo disa prej tyre do ta keneuml teuml pamundur teuml peumlrshtaten e si pasojeuml do teuml kemi teuml korra meuml teuml uleumlta nga bujqeumlsia Intensifikimi i valeumlve teuml nxehtit dhe ulja e reshjeve neuml periudhen e kultivimit teuml bujqeumlsiseuml priteumlt teuml keumlteuml njeuml ndikim teuml madh neuml zhvillimin e bujqeumlsiseuml pasi do teuml keumlrkojeuml sasi teuml meumldha uji peumlr vaditje ndeumlrsa zona teuml cilat nuk kaneuml akses neuml kanalet vaditeumls do teuml reduktojneuml maksimalisht sasineuml e teuml korrave Rritja e temperatureumls dhe zvogeumllimi i valeumlve teuml ftohta neuml dimeumlr do teuml keumlteuml njeuml ndikim direkt neuml shtimin e deumlmtuesve teuml mbjellave bujqeumlsore pasi shume prej keumltyre deumlmtuesve (duke mos pasur temperatura teuml uleumlta neuml dimeumlr) do teuml mund teuml shtohen duke rritur periudheumln e riprodhimit teuml tyre Kjo situateuml do teuml ccedilojeuml neuml rritjen e kostos seuml prodhimit neuml sajeuml teuml peumlrdorimit teuml pesticideve neuml ulje teuml cileumlsiseuml seuml prodhimit dhe reumlnie teuml rendimentit Burimet ujore (Energjitika HEC-et dhe burimet ujore)262 Peumlrbeumlreumlsit kryesoreuml teuml ciklit hidrologjik janeuml avullimi transpirimi dhe reshjet Ndryshimi i parametrave klimatikeuml rrezatimi diellor shpejtesia e ereumls temperatura dhe lageumlshtia ndikojneuml drejtpeumlrseumldrejti neuml fenomenin e avullimit Ndryshimi i avullimit dhe reshjeve do teuml ndikojeuml neuml bilancin ujor neuml vend Reshjet mesatare vjetore neuml dekadat e ardhshme priten teuml ulen rreth 18 ndeumlrsa rastet e shirave intensive parashikohen teuml jeneuml meuml teuml shpeshta duke rritur shpeshteumlsineuml e peumlrmbytjeve Duke patur parasysh qeuml energjia elektrike neuml vend ploteumlsohet nga HEC-et rritja e tempertureumls do teuml shtojeuml mungeseumln e ujit peumlr teuml ploteumlsuar nevojat peumlrgjateuml gjitheuml vitit peumlr energji dhe bujqeumlsineuml Zgjatimi i periudheumls seuml thateuml neuml stineumln e vereumls shkrirja e deumlboreumls neuml male dhe mungesa e reshjeve neuml periudha teuml caktuara teuml vitit do teuml jeteuml njeuml problem madhor neuml ploteumlsimin e nevojave me ujeuml peumlr sektoreuml teuml ndrysheumlm si energji bujqeumlsi etj Prodhimi i energjiseuml pritet teuml keteuml veumlshtireumlsi neuml manaxhimin e situatave duke qeneuml seuml ndarja e sasiseuml seuml reshjeve peumlrgjateuml vitit do teuml keteuml diferenca teuml konsiderueshme Rezervuareumlt e HEC-eve parashikohet teuml tejmbushen neuml periudha teuml caktuara dhe teuml vuajneuml mungeseumln e sasiseuml seuml ujit neuml periudheumln e vereumls Megjithateuml edhe neuml rastin meuml teuml keq diferenca midis prodhimit dhe nevojeumls seuml ujit mund teuml zbuten me ccedileumlshtje teknike dhe teuml politikave
Peumlrmbytjet nga rrjedhat e lumenjve do teuml jeneuml njeuml problem serioz dhe me i shpeshteuml neuml dekadat e ardhshme Shirat e rreumlmbyeshme qeuml sjellin veumlrshimin maksimal teuml lumenjve neuml koheuml teuml shkurteumlr parashikohet teuml jeneuml problemi kryesor i peumlrmbytjeve neuml pjeseumln fushore teuml vendit Periudha neumlntor-mars kur sasia e reshjeve eumlshteuml meuml e madhe (80-85 e sasiseuml vjetore) parashikohet periudha meuml problematike peumlr peumlrmbytjet Vlen teuml theksohet se rritja e temperatureumls sjell edhe zgjatjen e harkut kohor brenda teuml cilit mund teuml kultivohet peumlrgjateuml vitit gjeuml qeuml mund teuml keteuml ndikime pozitive neuml bujqeumlsi Mundeumlsia e kultivimin neuml njeuml periudheuml meuml teuml gjateuml kohore dhe mundeumlsia e futjes seuml kulturave teuml reja neuml bujqeumlsi mund teuml ccedilojeuml neuml rritjen e prodhimtariseuml Turizmi263 Kontributi i sektorit teuml turizmit peumlr PBB-neuml eumlshteuml 76 referuar vitit 2009 Ndryshimi i klimeumls eumlshteuml parashikuar teuml keteuml njeuml ndikim jo teuml vogeumll neuml sektorin e turizmit neuml vend pozitiv dhe negativ Deri neuml vitin 2030 parashikohet qeuml periudha tetor-maj teuml jeteuml e papeumlrshtatshme peumlr turizeumlm ndeumlrsa periudha tjeteumlr do teuml ofrojeuml njeuml rehati peumlr zhvillimin e turizmit teuml diellit dhe detit Teuml dheumlnat peumlr vitin 2050
232
peumlrcaktojneuml prillin si muaj teuml pranuesheumlm peumlr zhvillimin e turizmit bregdetar ndeumlrsa muajt maj - tetor cileumlsohen muaj teuml shkeumllqyer peumlr zhvillimin e turizmit bregdetar Parashikimet peumlr vitin 2080 peumlrcaktojneuml veteumlm dhjetorin janarin dhe shkurtin si muaj teuml papeumlrshtatsheumlm peumlr turizem diellor e detar ndeumlrsa muajt e tjereuml janeuml meumlse teuml peumlrshtatsheumlm Aktualisht 80 e turisteumlve qeuml hyjneuml neuml Shqipeumlri janeuml teuml peumlrqeumlndruar neuml zoneumln bregdetare Me rritjen e temperaturave ky numeumlr pritet teuml rritet duke ccediluar keumlshtu neuml rritjen e presionit ndaj mjedisit ndotjes teuml zonave nga mbetjet ndotjen e ajrit dhe ujit Manaxhimi i mbetjeve ujeumlrave teuml ndotur urbane si dhe siguria peumlr ujeuml teuml pasteumlr eumlshteuml njeuml nga sfidat kryesoreuml me teuml cilat do teuml peumlrballet sektori i turizmit neuml vend
Popullsia Ndryshimi i klimeumls parashikohet teuml ndikojeuml neuml sheumlndetin e banoreumlve neuml zoneumln bregdetare dhe veprimtarineuml e tyre ekonomike kryesore si turizmi dhe bujqeumlsia Krahas keumlsaj do teuml keteuml rreziqe keumlrceumlnuese teuml cilat do teuml ndikojneuml neuml sigurineuml e jeteumls (peumlrmbytjet zjarri rritja e mikrobeve dhe insekteve qeuml transmetojneuml seumlmundje ngjiteumlse ulja e rezervave teuml ujit teuml pijsheumlm ushqimi energjia cileumlsia e mjedisit dhe peizazhit) Rritja e nivelit teuml detit dhe peumlrmbytjet e lumenjeumlve do teuml jeneuml njeuml problem tepeumlr shqeteumlsues neuml zonat fushore keumlnetat apo ish-keumlnetat teuml cilat janeuml neuml disnivel nga deti (deri neuml 2m) Neuml keumlto zona ka ardhur neuml rritje numri i popullsiseuml qeuml nga viti 1950 kur toka bujqeumlsore eumlshteuml peumlrfituar nga bonifikimi i keumlnetave dhe shkripeumlzimi i tokave neuml afeumlrsi teuml vijeumls bregdetare
Peumlrveccedil ndikimit mbi popullsineuml njeuml numeumlr i konsideruesheumlm i banesave teuml ndeumlrtuara gjateuml 24 viteve teuml fundit pritet teuml deumlmtohen nga peumlrmbytjet Rreth 41625 banesa vendosur deri neuml 05 m mbi nivelin e detit teuml cilat rrezikohen teuml peumlrmbyten deri neuml vitin 2030 dhe 48730 ndeumlrtesa teuml cilat janeuml ndeumlrtuar mbi nivelin e detit priten teuml preken nga peumlrmbytjet pas vitit 2050 Lageumlshtia e tepeumlrt dhe peumlrmbytjet do teuml keneuml njeuml ndikim teuml madh neuml popullsi pasi shumica e kateve teuml para teuml banesave nuk kaneuml hidro-izolim Neuml vitet e ardhshme priten peumlrmbytje (si ato teuml 2010) dhe stuhi teuml cilat krahas deumlmeve materiale mund teuml shkaktojneuml dhe humbje neuml njereumlz ashtu si neuml shumeuml vende europiane dhe fqinje Neuml zonat bregdetare nga rritja e frekuences seuml peumlrmbytjeve pritet qeuml ndikim teuml madh teuml keteuml neuml infrastruktureumln sipeumlrfaqeumlsore dhe neumlntokeumlsore si kanalizime rrjet energjie telefoni interte etj 264
Siccedil shikohet ndryshimet klimatike tashmeuml janeuml njeuml realitet Ky ndryshim i klimeumls ka ndikim teuml madh neuml shumeuml fusha teuml zhvillimit teuml vendit sidomos neuml ateuml bujqeumlsore dhe energjitike Veteumlm sektori i bujqeumlsiseuml ka rreth 50 teuml puneumlsuarve neuml Shqipeumlri Gjithashtu kontributi i keumltij sektori neuml PPB arrin neuml 24265 Neuml keumlteuml kontekst shihet meuml se e reumlndeumlsishme teuml merren masa teuml reumlndeumlsishme peumlr planifikimin e zhvillimit teuml sektorit teuml bujqeumlsiseuml dhe industriseuml duke patur parasysh ndryshimet klimatike Disa nga keumlto masa neuml bujqeumlsi peumlrfshijneuml peumlrshtatjen kulturave bujqeumlsore me ndryshimet e klimeumls manaxhimin e duhur teuml burimeve ujore rritjen e kapaciteteve kulluese dhe ato ujiteumlse masa peumlr parandalimin dhe kontrodhin e zjarreve mbrojtja ndaj erozionit teuml tokeumls etj Duke veumlzhguar me kujdes skenareumlt qeuml trajtuam meuml sipeumlr popullsia neuml territorin e Bashkiseuml Kuccediloveuml do teuml peumlrballet me jo pak probleme neuml teuml ardhmen ndeumlr teuml cilat peumlrmendim peumlrmbytje nga lumenjteuml (Devoll dhe Osum) shtim teuml rasteve teuml zjarrit thateumlsira teuml zgjatura dhe rritje teuml keumlrkeseumls peumlr ujeuml neuml bujqeumlsi si dhe ulje teuml sasiseuml seuml ujit teuml gjendur territor peumlr peumlrdorime teuml ndryshme Popullsia neuml territorin e Bashkiseuml neuml zonat teuml cilat janeuml praneuml brigjeve teuml lumenjeumlve do teuml peumlsojneuml deumlmtime nga fryrja dhe dalja nga shtrati neumlqofteumlse shirat e intensive shtohen neuml teuml ardhmen duke krijuar
233
deumlme bujqeumlsi dhe banesa Zhvillimi bujqeumlsor do teuml sigurojeuml teuml ardhura meuml teuml pakta peumlr banoreumlt pasi rritja e periudheumls seuml thateumlsirave ccedilon neuml rritjen e keumlrkeseumls peumlr ujeuml dhe aktualisht kanalet ujiteumls nuk janeuml totalisht neuml funksion Gjithashtu problematikeuml shfaqen edhe paraziteumlt e shtimi i numrit teuml insekteve qeuml trasmentojneuml seumlmundje gjeuml qeuml mund teuml peumlrbeumljeuml njeuml problem serioz neuml peumlrhapjen e epidemive teuml ndryshme
o Peumlrfundime dhe rekomandime
Ndryshimet klimatike tashmeuml janeuml njeuml realitet Ky ndryshim i klimeumls ka ndikim teuml madh neuml shumeuml fusha teuml zhvillimit teuml vendit sidomos neuml ateuml bujqeumlsor dhe energjitik Veteumlm sektori i bujqeumlsiseuml ka rreth 50 teuml puneumlsuarve neuml Shqipeumlri Gjithashtu kontributi i keumltij sektori neuml PPB arrin neuml 24266 Neuml keumlteuml kontekst shihet meuml se e reumlndeumlsishme marrja e masave teuml reumlndeumlsishme peumlr planifikimin e zhvillimit teuml sektorit teuml bujqeumlsiseuml dhe industriseuml duke pasur parasysh ndryshimet klimatike Disa nga keumlto masa neuml bujqeumlsi peumlrfshijneuml peumlrshtatjen e kulturave bujqeumlsore me ndryshimet e klimeumls manaxhimin e duhur teuml burimeve ujore rritjen e kapaciteteve kulluese dhe ato ujiteumlse masa peumlr parandalimin dhe kontrollin e zjarreve mbrojtja ndaj erozionit teuml tokeumls etj Edhe peumlr Bashkineuml Kuccediloveuml sektoreumlt qeuml do teuml preken meuml shumeuml nga ndryshimet klimatike janeuml bujqeumlsia energjia biodiversiteti toka dhe ekosistemet ujore267 Peumlr keumlteuml arsye duhen marreuml masa peumlr fortifikimin e barrierave teuml brigjeve teuml lumenjve kryesisht neuml zonat meuml problematike teuml cilat janeuml teuml prekur edhe nga erozioni lumor Gjithashtu duhen marreuml masa peumlr peumlrmbushjen e nevojave ushqimore neuml raste ekstreme ku kulturat bujqeumlsore deumlmtohen nga peumlrmbytjet masive dhe nga periudhat e gjata teuml thateumlsireumls Nga ana tjeteumlr neuml kushtet e njeuml skenari negativ teuml peumlrmbytjeve teuml shkaktuara nga ndryshimet klimatike territori i Bashkiseuml Kuccediloveuml mund teuml kthehet neuml njeuml nga territoret kryesore priteumlse teuml popullsiseuml seuml zhvendosur
49 Trasheumlgimia historike dhe kulturore Gjeomonumentet janeuml zona natyrore qeuml paraqesin interes teuml veccedilanteuml peumlrsa i peumlrket meumlnyreumls si janeuml krijuar rralleumlsiseuml vlerave historiko- kulturore ose funksionit teuml tyre si pika interesi Peumlr nga reumlndeumlsia gjeomonumentet ndahen neuml268
- Gjeomonumente me vlera ndeumlrkombeumltare - Gjeomonumente me vlera kombeumltare - Gjeomonumente me vlera rajonale
Neuml territorin e bashkiseuml kemi njeuml gjeomonument me vlera ndeumlrkombeumltare dhe ai eumlshteuml vendburimi i nafteumls Vendburimi i Nafteumls Kuccediloveuml (VII-4) peumlrbeumln njeuml gjeomonument historik dhe eumlshteuml zbuluar qysh neuml vitin 1930 Ai ndodhet neuml 84 ranoreumlt e depozitimeve neogjenike teuml tortonian-miocenit teuml sipeumlrm teuml vendosura transgresivisht mbi antiklinalin karbonatik teuml eroduar teuml Kuccediloveumls Shtratimet janeuml teuml tipit litologo-stratigrafik Vendburimi eumlshteuml meuml i vjetri i nafteumls neuml Shqipeumlri269
Bashkia Kuccediloveuml ofton aktualisht dy kisha teuml cilat peumlr nga potenciali qeuml kaneuml mund teuml sheumlrbejneuml si pika me interes peumlr zgjerimin e potencialit kulturor e vizitueshmeumlriseuml neuml rritje qeuml po konstatohet neuml qytetin e Beratit (prej vitit 2008) pasuri boteumlrore e njereumlzimit UNESCO
Sikurse eumlshteuml peumlrmendur Kisha e Perondiseuml dhe Kisha e Kozareumls janeuml dy monumente kulti qeuml aktualisht u mungon zona e mbrojtur Studimi dhe meuml pas miratimi i tyre nga Ministria e Kultureumls do teuml ndihmonte neuml mbrojtjen e tyre afatgjateuml dhe krijonte kushtet peumlr zhvillimin e harmonizuar teuml zoneumls peumlrreth Veccedilaneumlrisht mbetet peumlr trajtim teuml
234
veccedilanteuml neuml bashkeumlpunim me njeumlsineuml vendore peumlrdorimi i varrezeumls neuml afeumlrsi teuml kisheumls seuml Kozareumls
410 Zona e nxehta mjedisore dhe aktiviteti industrial Bashkia Kuccediloveuml nuk ka zona teuml nxehta mjedisore teuml shpallura ligjeumlrisht Megjithateuml mendohet se neuml territorin e Kuccediloveumls ndodhen disa zona teuml nxehta mjedisore qeuml kaneuml nevojeuml peumlr rihabilitim sa meuml teuml shpejteuml me qeumlllim shmangien e ndotjes seuml mjedisit dhe rreziqeve qeuml i kanosen sheumlndetit teuml banoreumlve qeuml jetojneuml ngjitur ose peumlrreth keumltyre zonave Zonat kryesore teuml nxehta mendohet se janeuml vend-depozimi i mbetjeve urbane Kanali i ldquoDikatreumls ish-Uzina e Peumlrpunimit teuml Nafteumls (UPN-ja) dhe zona nafteumlnxjerreumlse
Vend-depozitimi i mbetjeve urbane neuml Bashkineuml Kuccediloveuml mbetjet urbane depozitohen neuml vend-depozitimin e mbetjeve neuml NjA-neuml Perondi i cili ndodhet rreth 2 km larg nga rruga kombeumltare dhe 25 km larg nga qendra e qytetit Ky vend-depozitim eumlshteuml veumlneuml neuml funksion qeuml nga viti 1990 dhe eumlshteuml jashteuml ccedildo kushti teknik dhe higjieno-sanitar Neuml keumlteuml vend-depozitim mbetjet pasi depozitohen mbulohen me dheacute e meuml pas ngjeshen nga makineriteuml e transportit teuml mbetjeve
Vend-depozitimi paraqet probleme teuml meumldha peumlr sa i peumlrket ndotjes seuml mjedisit dhe rrezikimit teuml sheumlndetit teuml banoreumlve peumlr arsye teuml ndryshme Seuml pari ai ndodhet buzeuml lumit Devoll neuml njeuml largeumlsi jo meuml tepeumlr se 120 m nga shtrati i lumit duke ndotur vazhdimisht ujeumlrat sipeumlrfaqeumlsore teuml lumit Devoll (Figura 87) Peuml meuml tepeumlr ndryshimet e theksuara neuml regjimin e rrjedhjes seuml Osumit ndeumlr vite kaneuml ndryshuar edhe mikrotipologjineuml e truallit ku ndodhet ky vend-depozitim brenda njeuml harku kohor 5-15-vjeccedilar Sot mund teuml themi se njeuml pjeseuml e vend-depozitimit teuml hersheumlm gjendet e peumlrmbytur ose e geumlrryer nga shtrati aktual i lumit Devoll
Peumlr meuml tepeumlr pozicioni neuml teuml cilin ndodhet ky venddepozitim eumlshteuml i papeumlrshtatsheumlm nga ana gjeologjike peumlr shkak se ndodhet neuml njeuml territor me dhera teuml shkrifeumlta teuml cilat favorizojneuml depeumlrtimin e ujeumlrave (shllamit) teuml ndotura teuml vend-depozitimit neuml ujeumlra neumlntokeumlsore 270 Ndotja eumlshteuml edhe meuml e theksuar neuml koheuml reshjesh teuml cilat peumlrshpejtojneuml depeumlrtimin e ujeumlrave sipeumlrfaqeumlsore neuml Akuiferin Quaternar teuml Beratit
Figura 86 Foto nga venddepozitimi i mbetjeve Bashkia Kuccediloveuml
Burimi Raporti i fizibilitetit mbi menaxhimin e mbetjeve Bashkia Kuccediloveuml 2014
Njeuml aspekt tjeteumlr tejet i reumlndeumlsisheumlm eumlshteuml fakti se vend-depozitimi ndodhet afeumlr segmentit teuml lumit Devoll Prania e vend-depozitimit neuml keumlteuml zoneuml peumlrbeumln njeuml keumlrceumlnim serioz peumlr ndotjen e Akuiferit teuml Beratit
235
Figura 87 Ndryshimet e sipeumlrfaqes seuml vend-depozitimit neuml harkun kohor 2003-2015
Burimi Google map 2016
Peumlrveccedil ndotjes seuml ujit vend-depozitimi paraqet probleme edhe neuml lidhje me ndotjen e ajrit peumlr shkak teuml djegies seuml mbetjeve plastike qeuml kryhet neuml keumlteuml zoneuml dhe gazrave teuml deumlmshme qeuml ccedillirohen gjateuml shpeumlrbeumlrjes seuml mbetjeve organike siccedil eumlshteuml metani (CH4) Gazi metan ccedillirohet i gjithi neuml atmosfereuml duke kontribuar si gaz i efektit sereuml dhe duke ndotur me aromeumln e tij teuml forteuml neuml vend qeuml teuml kapej me aneuml teuml skemave teuml rikuperimit e teuml peumlrpunohej e teuml ofrohej si njeuml Leumlndeuml Djegeumlse Gaz (LDG) peumlr teuml prodhuar enegji elektrike ose mekanike
Ky vend-depozitim duke mos peumlrmbushur kriteret teknike teuml projektimit dhe funksionimit rrezikon ndotjen e mjedisit ndaj edhe ndeumlrhyrja urgjente peumlr rehabilitimin e keumlsaj sipeumlrfaqeje dhe ndalimin e aktivitetit teuml depozitimit teuml mbetjeve paraqitet tepeumlr urgjente
Kanali i ldquoDikatreumlsrdquo me njeuml gjateumlsi teuml vlereumlsuar prej 837 km ky kanal sheumlrben peumlr kullimin dhe vaditjen e zoneumls seuml poshtme dhe fushore teuml qytetit teuml Kuccediloveumls Pikeumlnisja e keumltij kanali eumlshteuml rezervuari neuml fshatin Drizeuml dhe zgjatet peumlrgjateuml pjeseumls pereumlndimore teuml qytetit duke kaluar peumlrmes tij peumlr teuml daleuml neuml fushat praneuml ish-NB Partizani e peumlr trsquou shkarkuar neuml Lumin Osum neuml veri teuml fshatit Tapi (Figura 88) Figura 88 Shtrirja e kanalit teuml Dikatreumls ndash Kuccediloveuml
236
Burimi Google Imagery 2016
Shtrirja e tij peumlrgjateuml puseve dhe depozitave teuml nafteumls si dhe shkarkimet neuml teuml nga kolektoreumlt e grumbullimit teuml ujeumlrave teuml ndotura urbane teuml Qytetit Kuccediloveuml e kaneuml transformuar rreumlnjeumlsisht funksionin e keumltij kanali duke e kthyer neuml njeuml barteumls teuml ndoteumlsve kryesoreuml teuml prodhuar neuml territorin e qytetit (neuml kolektor teuml ujeumlrave teuml ndotura urbane dhe industriale) dhe duke e shtrireuml meuml pas ndikimin e tyre neuml mjedis drejt ujeumlrave teuml lumit Osum e Seman si edhe neuml tokat bujqeumlsore qeuml shfryteumlzojneuml ujeumlrat e keumltij kanali peumlr vaditje Duke patur parasysh se ujeumlrat e kanalit gjejneuml peumlrdorim teuml gjereuml neuml bujqeumlsi nevojitet qeuml kanali trsquoi neumlnshtrohet njeuml procesi rehabilitues peumlrgjateuml gjitheuml gjateumlsiseuml seuml tij duke larguar fillimisht llumin dhe bimeumlsineuml neuml shtratin e tij e meuml pas duke pastruar e geumlrryer edhe sedimentin e grumbulluar neuml koheuml peumlrgjateuml tij Ish-Uzina e Peumlrpunimit teuml Nafteumls (UPN-ja) Neuml Qytetin e Kuccediloveumls ka vepruar peumlr njeuml koheuml teuml gjateuml ish-Uzina e Peumlrpunimit teuml Nafteumls ose ish-UPN-ja (Figura 89) Sipas njeuml prezantimi teuml z Shpeumltim Nishani kjo uzineuml ka prodhuar solventeuml271 benzineuml brut vajguri brut gazoil brut solar brut vajra brut mazut bitum graso sulfonat bitum i oksiduar valvolineuml dinaftenat alumini merzolat sapun naftenik vaj emulsol koks dhe gudron (mbetje nga peumlrpunimi i vajit) Leumlndet ndihmeumlse qeuml janeuml peumlrdorur neuml uzineuml janeuml acidi sulfurik 98 soda kaustike solventet oleumi leumlngu i xhamit dhe dodecilbenzoli Gjithmoneuml sipas teuml njeumljtit autor mbetjet teknologjike teuml prodhuara janeuml gudron acid nga pastrimi (geumlrryes dhe ndoteumls) i vajrave sulfonatit vajgurit dhe gazoilit Mbetje teknologjike teuml uzineumls janeuml edhe karburante dhe ujeumlra sodike nga dekantimi (ndoteumls ambjenti) i benzineumls vajgurit gazoilit nafteumls bruto sabie nga pastrimet e depove Kjo Uzineuml ka shkarkuar nivele teuml larta ndotjeje neuml tokeuml e cila trasheumlgohet edhe sot272 Duke pasur parasysh ndotjen e larteuml teuml shkaktuar nga kjo uzineuml dhe faktin se sipeumlrfaqja e ndotur neuml teuml cileumln ndodhet kjo uzineuml eumlshteuml pjeseumlrisht e banuar dhe ndodhet pothuajse afeumlr qendreumls seuml qytetit nevojitet rehabilitimi urgjent i sipeumlrfaqes seuml zoneumls Neuml keumlteuml meumlnyreuml shmanget rreziku qeuml i kanoset sheumlndetit teuml banoreumlve me banim neuml brendeumlsi teuml ish-UPN-seuml ose neuml rrethinat e saj Zona e ish-UPN-seuml paraqet rrezik teuml theksuar peumlr feumlmijeumlt e mosheumls parashkollore teuml cileumlt duke lozur neuml brendeumlsi teuml territorit teuml ndotur mund teuml prekin dhe geumllltitin dherat e ndotura neuml sipeumlrfaqen e ish-UPN-seuml Figura 89 Ish-zona e UPN-seuml Kuccediloveuml
237
Burimi Bashkeumlpunimi peumlr Zhvillim nga RCcedileke Raporti Fizibilitetit 2012
Ish-zona e UPN-seuml i eumlshteuml neumlnshtruar njeuml studimi neuml kuadeumlr teuml hartimit teuml njeuml projekti rehabilitimi neuml teuml cilin janeuml kryer paraprakisht analiza teuml tokeumls nga teuml cilat ka rezultuar me nivele teuml larta ndotjeje neuml tokeuml Studimi ka sugjeruar edhe metodat e ndryshme teuml mundshme peumlr rehabilitimin e keumlsaj zone Neuml keumlteuml zoneuml studimi i financuar nga Republika Ccedileke planifikon edhe rivitalizimin e zoneumls seuml ndotur duke peumlrfshireuml trajtimin e teuml gjitheuml ndoteumlsve teuml identifikuar neuml keumlteuml zoneuml Gjithashtu eumlshteuml sugjeruar qeuml neuml njeuml seksion teuml keumlsaj hapeumlsire pas rehabilitimit teuml ndeumlrtohet njeuml impiant djegeumls (incenerator) peumlr mbetjet e ngurta teuml Bashkiseuml Kuccediloveuml dhe jo veteumlm Propozimet peumlr shfryteumlzimin e hapsirave teuml ish-UPN-seuml Mekanikes dhe TEC-it konsistojneuml kryesisht neuml krijimin e hapeumlsirave publike dhe argeumltuese si dhe krijimin e hapeumlsirave muzeale
Figura 90 Ish-zona e UPN-seuml Projekti i Rehabilitimit Kuccediloveuml
Burimi Bashkeumlpunimi peumlr Zhvillim nga RCcedileke Raporti Fizibilitetit 2012
Pavareumlsisht neumlse projekti i meumlsipeumlrm do teuml realizohet apo jo mbetet fakti se zona e ish-UPN-seuml eumlshteuml njeuml zoneuml tejet e ndotur me hidrokarbure Me qeumlllim shmangien e rrezikut qeuml mund trsquoi kanoset sheumlndetit teuml banoreumlve teuml qytetit rekomandohet rehabilitimi i menjeumlhersheumlm i saj dhe neuml pritje teuml rehabilitimit rekomandohet rrethimi i keumlsaj zone dhe shenjimi i saj si zoneuml e nxehteuml mjedisore Zona nafteumlnxjerreumlse neuml Kuccediloveuml Zona nafteumlnxjerreumlse neuml Kuccediloveuml edhe pse nuk eumlshteuml peumlrcaktuar si vateumlr mjedisore eumlshteuml ndotur reumlndeuml me hidrokarbure273 Neuml Kuccediloveuml ndotja e ajrit ujit e tokeumls nga industria e nafteumls eumlshteuml e theksuar peumlr shkak teuml llojit teuml veprimtariseuml dhe teknologjiseuml seuml vjeteumlr teuml peumlrdorur nga industriteuml e sektorit274 Peumlr meuml tepeumlr industriteuml neuml vendin toneuml janeuml dalluar peumlr mosrespektimin e mjedisit gjateuml veprimtariseuml seuml tyre Si rrjedhojeuml Kuccedilova dhe Kozara vuajneuml pasojat e ndotjes seuml tokeumls nga puset e nafteumls neuml sipeumlrfaqen nafteumlnxjerreumlse275
238
o Vendburimi i nafteumls Kuccediloveuml Vendburimi i nafteumls Kuccediloveuml eumlshteuml njeuml nga vendburimet meuml teuml vjetra teuml zbuluara neuml Shqipeumlri ku janeuml zbuluar rezerva teuml konsiderueshme nafte Sot neuml territorin e Bashkiseuml peumlrfshihen vendburimet e meumlposhtme teuml nafteumls me rezerva teuml llogaritura si meuml poshteuml (Tabela 64)276
Tabela 64 Rezervat nafteumlmbajteumlse neuml Bashkineuml Kuccediloveuml Emertimi Rezevat e llogaritura (ton)
Vendburimi Kuccediloveuml rreth 67824448
Shtratimi Fermeuml ndash Ccediliflik (pjesa qe i takon Bashkiseuml Kuccediloveuml)
rreth 2937624
Shtratimi Arreumlz (pjesa qe i takon Bashkiseuml Kuccediloveuml) rreth 3474075
TOTALI 74236147 Burimi AlbPetrol sha 2016
Zbulimet e para teuml vendburimeve teuml nafteumls si dhe teuml rezervave neumlntokeumlsore janeuml identifikuar neuml keumlteuml zoneuml nga Prof Stanisllav Zuber i cili neuml harkun kohor 1927-1947 udheumlhoqi proceset keumlrkimore teuml vendburimeve teuml nafteumls Njeumlkoheumlsisht Prof Zuberi mban edhe autoreumlsineuml e hartave teuml para inxhinieriko-gjeologjike teuml Shqipeumlriseuml
Kuccedilova njihet edhe meuml hereumlt peumlr burimet e saj teuml vajit teuml kandilit i peumlrdorur gjereumlsisht gjateuml periudheumls kohore ndeumlrmjet shek XVII-XIX Meuml tej pas zbulimeve teuml rezervave cileumlsore teuml reumlreumls bituminoze nafteumls dhe gazit natyror neuml keumlteuml rajon teuml pareumlt qeuml e shtrineuml aktivitetin industrial neuml peumlrmasat qeuml ka edhe sot ishin kompaniteuml Italiane (AIPA 1934) Keumlto solleumln neuml vend teknologji teuml cilat janeuml pjeseumlrisht aktive edhe sot Meuml pas me peumlrfundimin e lufteumlrave qeveriteuml e Shqipeumlriseuml dhe ish-Jugosllaviseuml bashkeumlpunuan ngushteuml peumlr teuml ndeumlrtuar teuml pareumln rafineri moderne teuml nafteumls neuml Shqipeumlri Industria njohu njeuml hov teuml fuqisheumlm gjateuml diktatureumls dhe njeuml shkateumlrrim teuml ngadalteuml pas vitit 2003 ku neumlpeumlrmjet Ligjit nr 9117277 ky sektor u privatizua Zona nafteumlmbajteumlse e Kuccediloveumls sot shfryteumlzohet nga Kompania shteteumlrore Albpetrol sha dhe kompania private SherWood Petroleum Ltd (Degeuml e Bankers Petroleum Ltd)278 Albpetrol sha eumlshteuml shoqeumlri shteteumlrore e cila ka si qeumlllim prodhimin dhe tregtimin e produkteve teuml nafteumls si dhe monitorimin e Marreumlveshjeve Hidrokarbure me paleuml teuml treta279 Neuml Bashkineuml e Kuccediloveumls Albpetrol zoteumlron teuml gjitheuml aktivitetin e nafteumls me peumlrjashtim teuml zonave teuml shfryteumlzuara nga Bankers e cila do teuml shtjellohet meuml poshteuml Pjesa meuml e madhe e puseve teuml nafteumls neuml proneumlsi teuml Albpetrolit eumlshteuml peumlrqendruar neuml Kozareuml Kozareuml Fshat dhe Arreumlz peumlrgjateuml lumit Devoll dhe neuml pjeseumln lindore teuml qytetit teuml Kuccediloveumls Bankers Petroleum Ltd (SherWood International Petroleum Ltd) ka lidhur njeuml marreumlveshje280 me Kompanineuml Albpetrol neuml vitin 2007 peumlr zhvillimin dhe prodhimin e hidrokarbureve neuml vendburimin e Kuccediloveumls peumlr 30 vjet281 Zona e kontrates 282 e shfryteumlzuar nga Bankers Petroleum Ltd ndodhet neuml dy akse kryesore teuml cilat janeuml Aksi FermeumlKozareuml-Arreumlz dhe Aksi Fermeuml-Ccediliflig283
Neuml territorin e Bashkiseuml Kuccediloveuml ka pasur dhe vazhdon teuml keteuml neuml shfryteumlzim njeuml numeumlr teuml larteuml pusesh teuml nafteumls me ndikim teuml larteuml neuml mjedis Neuml territorin e Bashkiseuml Kuccediloveuml ka 1800 puse nafte 1099284 prej teuml cileumlve janeuml puse aktive ndeumlrsa 701 prej tyre nuk janeuml neuml gjendje pune Keumlto teuml fundit janeuml izoluar pjeseumlrisht ose jashteuml kushteve teknike Neuml Qytetin e Kuccediloveumls ndodhen 311285 puse nafte ndeumlr teuml cileumlt 210 janeuml neuml funksion ndeumlrsa 101 puse janeuml jashteuml funksionit Pjesa deumlrrmuese e puseve teuml nafteumls ndodhen peumlrgjateuml rrjedheumls seuml lumit Devoll me peumlrqendrim teuml larteuml nga Kozara
239
deri neuml bashkimin e Devollit me Osumin dhe neuml Kuccediloveuml qytet Peumlr meuml tepeumlr puset janeuml shpeumlrndareuml edhe neuml zoneumln bujqeumlsore neuml lindje dhe pereumlndim teuml qytetit Kuccediloveuml si dhe neuml teuml gjitheuml pjeseumln jug-pereumlndimore teuml Kozareumls
o Ndikimet e mundshme teuml industriseuml seuml nafteumls neuml mjedis
Industria e nafteumls peumlr veteuml natyreumln e aktivitetit teuml saj mund teuml krijojeuml ndotje neuml mjedis gjateuml fazave teuml ndryshme teuml procesit teuml nxjerrjes seuml nafteumls (fazeumls seuml shpimit dekantimit transportit dhe peumlrpunimit etj) gjateuml teuml cilave krijohen mbetje286 qeuml mund teuml ndotin mjedisin
Faza e shpimit teuml puseve Ka ndikim jo teuml vogeumll neuml mjedis neuml vareumlsi teuml teknikave teuml peumlrdorura Teknikat e shpimeve peumlr nafteuml janeuml teuml ndryshme Peumlr njeuml koheuml teuml gjateuml kompaniteuml kaneuml peumlrdorur teknikeumln e shpimit me puse me trungje vertikale (puset e zakonshme) Krahas shpimit vertikal eumlshteuml peumlrdorur gjereumlsisht edhe shpimi me puse horizontale Pusi shtrihet horizontalisht neuml shtreseumln shkeumlmbore neuml teuml cileumln shpohet peumlr njeuml largeumlsi teuml theksuar (ndryshimi eumlshteuml 3000 m kundrejt 15m) Keumlto puse beumljneuml teuml mundur shpimin neuml zona ndryshe teuml paarritshme me teknologjineuml e vjeteumlr (neumln akuifer zona teuml mbrojtura etj) Distancat horizontale nga zona e pusit neuml sipeumlrfaqe deri neuml fundin e pusit neuml tokeuml mund teuml arrijneuml deri neuml 8 km287 Njeuml teknologji tjeteumlr qeuml ka gjetur peumlrdorim teuml gjereuml nga industria e nafteumls neuml dhjeteumlvjeccedilarin e fundit eumlshteuml shpimi me puse me trungje horizontale me ccedilarjeplasje teuml shkeumlmbinjve me ujeuml 288 (hydraulic fracturing) Sipas Agjenciseuml Amerikane peumlr Mjedisin (EPA) puset shpohen me trung vertikal nga 100 deri neuml mijeumlra metra neumlntokeuml dhe mund teuml peumlrfshijneuml puse me trungje horizontale ose me drejtim teuml caktuar qeuml shtrihen me mijeumlra metra Ccedilarjet krijohen duke hedhur sasi shumeuml teuml meumldha leumlnde teuml leumlngshme me presion teuml larteuml neuml pusin e shpuar enkas dhe neuml shkeumlmbinjteuml ku ndodhet nafta Balta peumlrbeumlhet kryesisht nga ujeuml propant dhe kimikate qeuml peumlrdoren peumlr teuml hapur dhe zgjeruar plasjet e krijuara neuml shkeumlmb Keumlto plasje mund teuml jeneuml me qindra metra teuml gjata Propanteumlt peumlrfshijneuml reumlreuml peleteuml qeramike ose pjeseumlza teuml tjera teuml pashtypshme
Mbasi mbaron procesi i hedhjes seuml leumlndeumls seuml leumlngshme (ujit me kimikatet neuml pus) trysnia e brendshme e shtreseumls shkeumlmbore shtyn leumlndeumln e leumlngshme qeuml teuml daleuml neuml sipeumlrfaqe neumlpeumlrmjet pusit teuml shpuar Ky ujeuml rikthehet neuml sipeumlrfaqe Shpesh njihet me emrin ujeuml i prodhuar Neuml peumlrbeumlrjen e tij mund teuml gjenden edhe kimikatet e shtuara peumlrpara injektimit dhe materialet qeuml ndodhen natyrsheumlm neuml shtreseumln shkeumlmbore si kripeumlra teuml ndryshme metale hidrokarbone rodionuklide etj Uji i kthyer magazinohet neuml vend neuml konteniereuml teuml meumldhenj ose neuml gropa ekologjike neuml pritje peumlr trajtim ose riciklim Neuml shumeuml raste ky ujeuml shpesh ri-injektohet289 Neuml zonat ku ri-injektimi nuk eumlshteuml i mundur uji i prodhuar mund teuml trajtohet neuml impiante teuml trajtimit teuml ujeumlrave teuml zeza dhe meuml tej teuml shkarkohet neuml ujeumlra sipeumlrfaqeumlsore Teknologjia e shpimit me puse me trungje horizontale me ccedilarjeplasje eumlshteuml ekonomikisht e leverdishme Ajo ka beumlreuml teuml mundur shfryteumlzimin e shtresave shkeumlmbore qeuml dikur nuk paraqisnin interes ekonomik Megjithateuml kjo teknologji mund teuml keteuml ndikim teuml larteuml neuml burime ujore peumlr disa arsye
- Eumlshteuml teknologji qeuml keumlrkon sasi tepeumlr teuml meumldha uji (Procesi i shpimit teuml njeuml pusi shpenzon nga 7 deri neuml 15 milion litra ujeuml)290 Sasi teuml meumldha uji peumlrdoren edhe gjateuml pastrimit teuml puseve dhe mireumlmbajtjes seuml tyre
- Njeuml pjeseuml e ujit teuml peumlrdorur gjateuml shpimit kthehet mbrapsht (ujeuml i kthyerprodhuar) Sasia e kthyer varet nga shtresa shkeumlmbore nafteumlmbajteumlse
240
- Nga puset mund edhe teuml daleuml ujeuml shtresor (uji qeuml del nga shtresat shkeumlmbore dhe peumlr keumlteuml arsye ka peumlrmbajtje teuml larteuml kripeumlrash dhe leumlndeumlsh toksike)
Pra me pak fjaleuml shpimet krijojneuml mbetje teuml leumlngeumlta materiale teuml ndryshme minerale dhe leumlndeuml teuml tjera qeuml duhet teuml hiqen nga pusi Peumlrgjitheumlsisht nga procesi i shpimit del balta e papeumlrdorshme uji i podhuar uji shtresor dhe mbetjet nga pusi Uji shtresor dhe i prodhuar shndeumlrrohen neuml mbetje teuml leumlngeumlta teuml cilat kompaniteuml zakonisht i grumbullojneuml neuml gropa ekologjike deri neuml njeuml zgjidhje peumlrfundimtare (ri-injektim trajtim teuml ujeumlrave nga veteuml kompania dhe shkarkimin e tyre neuml njeuml burim sipeumlrfaqeumlsor derdhje teuml ujeumlrave neuml njeuml sipeumlrfaqe teuml caktuar neuml tokeuml deumlrgim peumlr trajtimin e ujeumlrave neuml njeuml impiant teuml peumlrshtatsheumlm peumlr trajtimin e tyre etj)
Uji i prodhuar nga veprimtaria e nxjerrjes seuml nafteumls peumlrmban kripeumlra boron metale teuml reumlnda si dhe leumlndeuml radioaktive teuml cileumlt nuk treten vetvetiu neuml mjedis291 Peumlr meuml tepeumlr ujeumlrat e peumlrdorura balta ose uji i prodhuar mund teuml peumlrmbajneuml edhe kimikate teuml ndryshme teuml peumlrdorura nga kompania gjateuml fazeumls seuml shpimit e shfryteumlzimit qeuml zakonisht nuk njihen Kimikatet peumlrdoren gjereumlsisht gjateuml procesit teuml prodhimit teuml nafteumls
Faza e dekantimit292 Pas nxjerrjes seuml nafteumls kompaniteuml beumljneuml dekantimin ose ndarjen e nafteumls nga fraksionet e tjera (uji dheuml gazi) Konteniereumlt e dekantimit mund teuml jeneuml depozita ndarjeje horizontale ose vertikale teuml llojeve teuml ndryshme (Figura 91) Neuml teuml gjitha pajisjet e dekantimit qeuml peumlrdoren neuml industrineuml e prodhimit teuml nafteumls ndodh ndarja e ujit gazit dhe nafteumls Pra neuml peumlrgjitheumlsi rezultati i procesit teuml dekantimit eumlshteuml
⁻ Uji nga fundi i depoziteumls shkarkohet neuml njeuml depoziteuml uji
⁻ Nafta shkarkohet neuml njeuml depoziteuml nafte
⁻ Gazi shkarkohet vazhdimisht neuml ajeumlr neumlpeumlrmjet valvuleumls seuml daljes neuml pjeseumln e sipeumlrme teuml depoziteumls
Pas dekantimit nafta transportohet neuml rafineriteuml peumlrkateumlse teuml peumlrpunimit nga ku fillon njeuml cikeumll krejt i ri ndotjeje dhe shkarkimesh neuml atmosfereuml neuml rast se nuk merren masat e duhura peumlr mbrojtjen e mjedisit
Figura 91 Depoziteuml dekantimi me ndarje teuml lire (majtas) me dy faza (djathtas)
241
Depozita dekantimi lareumlse (majtas) Depoziteuml dekantimi me tre faza (djathtas)
242
Burimi Agjencia e Mjedisit SHBA Peumlrpunoi Co-PLAN
o Ndotja e mjedisit e trasheumlguar nga industria e nafteumls neuml Bashkineuml Kuccediloveuml
Neuml Kuccediloveuml ndotja e ajrit ujit e tokeumls nga industria e nafteumls eumlshteuml e theksuar peumlr shkak teuml llojit teuml veprimtariseuml dhe teknologjiseuml seuml vjeteumlr teuml peumlrdorur nga industriteuml e sektorit293 Teknologjia e peumlrdorur nga kompania Albpetrol peumlr nxjerrjen e nafteumls eumlshteuml e vjeteumlr duke shkaktuar ndotje teuml tokeumls ajrit dhe teuml ujeumlrave sipeumlrfaqeumlsore (ujeumlrat e Devollit dhe ujeumlrat e kanaleve teuml vogla) e neumlntokeumlsore (Akuifein e Beratit)294 Ndotja e tokeumls nga puset e nafteumls veccedilaneumlrisht neuml Kuccediloveuml dhe sidomos neuml Kozareuml eumlshteuml e dukshme peumlrreth puseve teuml nafteumls (Figura 92) Neuml disa zona peumlr shkak teuml ereumls seuml forteuml eumlshteuml e veumlshtireuml teuml qeumlndrosh neuml afeumlrsi teuml gropave ekologjike peumlr meuml shumeuml se disa sekonda Njeuml gjendje e tilleuml vihet re pothuajse neuml zonat ku puset kaneuml ende teknologji teuml vjeteumlr Duke vlereumlsuar paraprakisht sipeumlrfaqen qeuml zeuml ccedildo pus nafte me vlereuml afeumlrsisht 20m2 mund teuml thuhet se dheu i ndotur me nafteuml zeuml njeuml veumlllim rreth 500000m3 Neuml nivel sipeumlrfaqeje rreth 13 e sipeumlrfaqes seuml vendburimeve teuml nafteumls rezulton teuml jeteuml e ndotur nga nafta bruto295 Industria ka ndotur ujeumlrat sipeumlrfaqeumlsore dhe neumlntokeumlsore vazhdimisht peumlr arsye se peumlrveccedil teknologjiseuml seuml vjeteumlr ujeumlrat e dekantimit teuml cilat peumlrmbajneuml ende hidrokarbure dhe ndoteumls teuml tjereuml janeuml shkarkuar historikisht teuml patrajtuara neuml lumin Devoll Pra ujeumlrat e dekantimit janeuml leumlneuml me rrjedhje teuml lireuml duke peumlrfunduar neuml lumeuml Neuml shkarkimet ujore teuml raportuara teuml industriseuml seuml nafteumls eumlshteuml gjetur prani e larteuml e klorureve fenoleumlve dhe nafteumls bruto qeuml derdhen neumlpeumlr kolektorin kryesor teuml ujeumlrave teuml
243
zeza apo kanaleve teuml tjera dhe peumlrfundojneuml neuml lumin Devoll dhe Osum Niveli i fenoleumlve neuml shkarkim teuml Lumit Devoll arrin neuml 2mgl i klorureve 20000-50000 mgl ndeumlrsa niveli i nafteumls bruto neuml 40-90 mgl Figura 92 Mbetje teuml leumlngeumlta industriale nga puset e nafteumls
Burimi Arkiva Co-PLAN 2015
Lidhur me ndotjen e ajrit neuml Bashki eumlshteuml e veumlshtireuml teuml peumlrcaktohet cileumlsia e ajrit dhe ndikimi i veteuml industriseuml seuml nafteumls neuml ndotjen e ajrit Neuml qytet dhe neuml zonat e nafteumls
244
nuk ka sisteme monitorimi teuml peumlrhershme teuml ajrit peumlr teuml peumlrcaktuar meuml peumlrafeumlrsi se cili eumlshteuml ndikimi i industriseuml seuml nafteumls Teuml dheumlnat qeuml ekzistojneuml janeuml teuml dheumlna teuml monitorimit teuml ajrit nga veteuml kompaniteuml qeuml opeumlrojneuml neuml zoneuml Pra duke u bazuar nga veumlzhgimet neuml terren mund teuml thuhet se neuml Bashkineuml Kuccediloveuml ndeshemi peumlrpara njeuml realiteti teuml dhimbsheumlm neuml zonat nafteumlnxjerreumlse ku puset kaneuml teknologji teuml vjeteumlr mund teuml thuhet pa hezitim se sipeumlrfaqet e tokeumls peumlrreth puseve teuml nafteumls mund teuml quhen vatra teuml nxehta mjedisore peumlr arsye se nafta bruto vazhdon teuml rrjedheuml peumlrreth puseve duke ndotur njeumlkoheumlsisht tokeumln dhe ujeumlrat sipeumlrfaqeumlsore e mundeumlsisht edhe ujeumlrat neumlntokeumlsore
o Industria e nafteumls dhe sfidat kryesore mjedisore peumlr Bashkineuml neuml teuml ardhmen
Sektori i nafteumls eumlshteuml sektor ekonomik mjaft i reumlndeumlsisheumlm neuml Bashkineuml Kuccediloveuml Megjithateuml sektori i nafteumls peumlr veteuml llojin e aktivitetit paraqet sfida teuml meumldha mjedisore veccedilaneumlrisht neuml vende neuml zhvillim si Shqipeumlria teuml cileumlt ende nuk kaneuml njeuml kuadeumlr ligjor dhe procedurial teuml ploteuml peumlr mbrojtjen e mjedisit dhe sheumlndetit teuml banoreumlve nga industria e reumlndeuml Neuml vendin toneuml mungon njeuml kuadeumlr legjislativ i ploteuml ose programe teuml posaccedilme qeuml garantojneuml mbrojtjen e ploteuml teuml mjedisit (dhe kryesisht ujit ajrit tokeumls) nga industria e reumlndeuml ku peumlrfshihet edhe industria e nafteumls Konkretisht legjislacioni shqiptar rregullon mbrojtjen e mjedisit neumlpeumlrmjet ligjeve teuml shumta (Ligjit peumlr Mbrojtjen e Mjedisit Ligjit peumlr Lejet e Mjedisit e shumeuml ligje teuml tjera) Megjithateuml Shqipeumlria nuk ka ligje teuml posaccedilme ose programe qeuml rregullojneuml disa procese (shpimin operimin ri-injektimin etj) teuml industriseuml gjateuml aktivitetit teuml saj Neuml peumlrgjitheumlsi neuml Shqipeumlri mungojneuml ligje dhe programe qeuml peumlrcaktojneuml
- llojin e teknologjiseuml seuml shpimit teuml puseve teuml nafteumls qeuml i peumlrshtatet ccedildo zoneuml qeuml shfryteumlzohet nga industria e nafteumls
- llojin e teknologjiseuml qeuml industria e nafteumls duhet teuml peumlrdoreuml peumlr veshjen e puseve teuml nafteumls
- proceduratteknikatteknologjiteuml peumlr izolimin e puseve teuml nafteumls kur dalin jashteuml funksionit dhe monitorimin e tyre
- mbulimin e shpenzimeve peumlr izolimin e puseve jashteuml funksionit dhe rihabilitimin e zonave nafteumlnxjerreumlse neuml rast falimentimi teuml kompaniseuml
- zonimin e territorit peumlr efekt teuml ri-injektimit (zona ku lejohet dhe zonat ku ky proces mund teuml shkaktojeuml ndotje teuml mjedisit) si dhe
- programe qeuml rregullojneuml ri-injektimin e ujeumlrave teuml ndotura Ri-injektimi eumlshteuml thjesht njeuml meumlnyreuml peumlr teuml ricikluar ose futur neuml vend-depozitim peumlrfundimtar ujeumlrat e ndotura nga industria e nafteumls Peumlr keumlteuml arsye shteti duhet teuml hartojeuml njeuml program neuml teuml cilin teuml peumlrcaktohen teuml pakteumln disa keumlrkesa minimale qeuml parandalojneuml ndotjen e burimeve ujore neumlntokeumlsore dhe mbrojneuml sheumlndetin e njeriut
- ligje e programe qeuml rregullojneuml shpimet peumlr nafteuml neuml afeumlrsi (dhe neuml akuifer) teuml njeuml akuiferi uji i teuml cilit peumlrdoret peumlr furnizim me ujeuml teuml popullsiseuml neuml teuml sotmen dhe neuml teuml ardhmen
- ligje e programe qeuml rregullojneuml shfryteumlzimin e burimeve ujore e neumlntokeumlsore nga industria e reumlndeuml (dhe ajo e nafteumls neuml veccedilanti neuml Bashkineuml Kuccediloveuml) duke
245
patur parasysh se kjo industri peumlrdor sasi tepeumlr teuml meumldha uji gjateuml aktivitetit teuml saj
- ligje e programe qeuml rregullojneuml shfryteumlzimin e ujeumlrave neumlntokeumlsore teuml thella (mbi 200 m thelleumlsi) me qeumlllim shmangien e uljes seuml relievit teuml tokeumls si dhe peumlrcaktimin e zonave teuml ndjeshme ndaj uljes seuml relievit (tabanit) teuml tokeumls nga mbishfryteumlzimi i ujeumlrave neumlntokeumlsore ose i mineraleve
Peumlr keumlteuml arsye mund teuml thuhet se neuml mungeseuml teuml njeuml kuadri legjislativ teuml ploteuml dhe teuml programeve teuml posaccedilme qeuml rregullojneuml mbrojtjen e burimeve ujore neumlntokeumlsore dhe teuml neumlntokeumls nga industria e nafteumls peumlr disa aspekte qeuml u peumlrmendeumln meuml sipeumlr dhe qeuml do teuml shtjellohen shkurtimisht meuml poshteuml mbrojtja e burimeve ujore eumlshteuml neuml vareumlsi teuml kompanive teuml nafteumls dhe jo e garantuar me ligj Kjo nuk peumlrjashton faktin se disa kompani neuml vend operojneuml sipas praktikave meuml teuml mira ndeumlrkombeumltare peumlr mbrojtjen e mjedisit (Kompania Bankers psh) Meuml poshteuml janeuml shtjelluar shkurtimisht aspektet kryesore qeuml nevojitet teuml mbulohen me ligj ose neumlpeumlrmjet programeve teuml posaccedilme qeuml janeuml Teknologjiteuml e peumlrdorura peumlr shpim (kryesisht teknologjiteuml qeuml rritin eficcedilenceumln e shfryteumlzimit teuml nafteumls qeuml neuml anglisht njihen me emeumlrtimin 296 Enhancement Oil Recovery Tecniques) Shumeuml kompani teuml reja qeuml operojneuml neuml vendin toneuml mbas viteve 1990 kaneuml futur teknologji teuml reja peumlr shfryteumlzimin e nafteumls teuml cilat nuk janeuml peumlrdorur meuml pareuml Keumlto teknika rritin ndjesheumlm eficcedilenceumln e shfryteumlzimit teuml nafteumls ose sasineuml e nxjerrjes seuml nafteumls nga neumlntoka Teknika teuml tilla mund teuml jeneuml termike me gaz ose kimike Kompania Bankers peumlr shembull peumlrdor teknika kimike (shpimin me peumlrmbytje me ujeuml dhe polimer -polimer flooding) Keumlto teknika beumljneuml teuml mundur rekuperimin eficcedilent teuml nafteumls neuml peumlrqindje teuml larteuml dhe zakonisht peumlrdoren mbasi pjesa meuml e madhe e nafteumls eumlshteuml nxjerreuml nga rezervuari Peumlr shkak teuml deumlmtimeve neuml mjedis neuml shumeuml vende si Franceuml297 Skoci dhe Bullgari ndalohet peumlrdorimi i disa teknikave teuml shpimit (i plasjes hidraulike) Neuml vendin toneuml me peumlrjashtim teuml kompaniseuml Bankers e cila e ka publikuar teknologjineuml e saj teuml shpimit neuml internet eumlshteuml e veumlshtireuml teuml kuptohet lloji i teknologjive teuml shpimit qeuml peumlrdoren nga shumeuml kompani nafte Peumlr rrjedhojeuml pasojat e mundshme teuml tyre neuml vend mbeten teuml panjohura Peumlr keumlteuml arsye eumlshteuml tejet e reumlndeumlsishme qeuml peumlrpara futjes seuml teknologjive teuml reja teuml shpimit qeuml mund teuml propozojneuml peumlr peumlrdorim kompaniteuml e nafteumls teuml kryhen studime peumlr teuml peumlrcaktuar neumlse teknika teuml tilla mund teuml keneuml ndikime neuml mjedis neuml zonat e shfryteumlzimit
Programe qeuml rregullojneuml veshjen e puseve veshja e puseve ose izolimi i tyre efikas parandalon rrjedhjet e ndryshme qeuml mund teuml shkaktohen gjateuml aktivitetetit nafteumlnxjerreumls dhe depeumlrtimin e peumlrbeumlreumlsve teuml nafteumls neuml shtresa teuml ndryshme teuml tokeumls dhe neuml ujeuml gjateuml aktivitetit Peumlr keumlteuml arsye shumeuml shtete teuml zhvilluara rregullojneuml aktivitetin e shpimit dhe veshjen e puseve me ligj ose peumlrcaktojneuml njeuml seumlreuml praktikash teuml mira qeuml duhen ndjekur (si SHBA-teuml peumlr shembull ku njeuml rol teuml reumlndeumlsisheumlm e luan Instituti Amerikan i Nafteumls298) Fatkeqeumlsisht neuml vendin toneuml kuadri legjislativ neuml keumlteuml rast eumlshteuml i paploteuml Ligji Nr 7746 Dateuml 28071993 Peumlr Hidrokarburet (Keumlrkimi dhe Prodhimi) i ndryshuar i keumlrkon kontraktorit (kompanive) teuml kujdeset peumlr ruajtjen e mjedisit Megjithateuml ky ligj nuk peumlrcakton meumlnyrat e mbrojtjes seuml mjedisit nga kontraktori (kompaniteuml e nafteumls) Pra mungon njeuml kuadeumlr legjislativ i posaccedileumlm qeuml teuml peumlrcaktojeuml rregullat dhe teknologjiteuml qeuml kompaniteuml e nafteumls duhet teuml zbatojneuml peumlr veshjet e puseve Neuml
246
peumlrgjitheumlsi standardet peumlr cileumlsineuml e veshjeve teuml puseve peumlrcaktohen nga veteuml kompaniteuml e nafteumls
Si rrjedhojeuml sot mungojneuml teuml dheumlnat rreth llojit teuml veshjeve teuml puseve dhe cileumlsiseuml seuml tyre e cila do teuml ndihmonte peumlr teuml kuptuar se cilat zona akuifereuml apo burime ujore sipeumlrfaqeumlsore rrezikojneuml ndotjen nga keumlto puse Neuml Bashkineuml Kuccediloveuml dihet veteumlm se njeuml numeumlr i madh i puseve (teuml Albpetrolit) eumlshteuml braktisur dhe mendohet se kaneuml nevojeuml urgjente peumlr mireumlmbajtje dhe riparim peumlr shkak teuml teknologjiseuml seuml tyre tepeumlr teuml vjeteumlr Njeumlkoheumlsisht mungojneuml edhe teuml dheumlnat specifike rreth llojit teuml teknologjiseuml seuml peumlrdorur peumlr veshjen e puseve nga kompaniteuml qeuml kaneuml vepruar pas vitit 1990 Kjo mungeseuml teuml dheumlnash veumlshtireumlson identifikimin e problematikave mjedisore (neumlse nafta ka arritur teuml depeumlrtojeuml neuml shtresat e tokeumls dhe neuml ujeumlra sipeumlrfaqeumlsore e neumlntokeumlsore) dhe rehabilitimin e mjedisit
Regjistrimiidentifikimi i puseve pa funksion dhe izolimi i tyre (dhe monitorimi) Neuml Bashki industria e nafteumls ka funksionuar peumlr dekada teuml teumlra Si rrjedhojeuml njeuml numeumlr pusesh teuml vjetra janeuml mbyllur dhe puse teuml reja janeuml hapur Edhe neuml keumlteuml rast praktika e izolimit teuml puseve nuk rregullohet me ligj Ligji Nr 7746 peumlrcakton Ministrineuml si organ peumlrgjegjeumls peumlr hartimin e rregullores peumlr ose neuml lidhje me masat lidhur me mbrojtjen e mjedisit dhe shmangien e rrjedhjeve mbetjeve ndotjes dhe aksidenteve Megjithateuml deri meuml sot nuk ka teuml dheumlna qeuml njeuml rregullore e tilleuml eumlshteuml hartuar Si rrjedhojeuml procedurat e mbylljes dhe izolimit teuml puseve neuml rast mosshfryteumlzimi nuk peumlrcaktohen me ligj Peumlr meuml tepeumlr legjislacioni nuk peumlrcakton organin kompetent qeuml mbulon shpenzimet peumlr izolimin e puseve teuml braktisura neuml rast se kompania falimenton Procesi i izolimit teuml puseve eumlshteuml i kushtuesheumlm (rreth 4500$ peumlr pus neuml Teksas299) Neuml qofteuml se kompanive nuk u peumlrcaktohen rregulla teuml qarta ose kushte peumlr mbulimin e shpenzimeve peumlr izolimin e puseve (pagesa e njeuml takse garacie bankare peumlr raste teuml tilla etj) qeuml neuml fillim teuml aktivitetit rrezikohet ndotja e mjedisit neuml ccedildo rast qeuml falimentojneuml kompaniteuml e nafteumls
Njeuml problem tjeteumlr shqeteumlsues eumlshteuml edhe mungesa e monitorimit teuml puseve teuml braktisura Cili eumlshteuml ndikimi i tyre neuml mjedis dhe neuml shendetin e banoreumlve mbetet ende e panjohur Kjo vjen si pasojeuml e mangeumlsive ligjore qeuml detyron kompanineuml teuml raportojeuml puset jashteuml funksionit dhe gjendjen e tyre neuml Agjencineuml Kombeumltare ose Rajonale teuml Mjedisit me qeumlllim qeuml teuml parandalohet ndotja e ujit dhe e tokeumls neumlpeumlrmjet puseve teuml tilla Si rrjedhojeuml sot nuk njihet numri i puseve pa funksion teuml izoluara dhe i puseve pa funksion teuml braktisura neuml territorin e Bashkiseuml Me qeumlllim shmangien e ndotjes neumlpeumlrmjet migrimit teuml fluideve neuml mjedis nga puset e paizoluara neuml teuml ardhmen lind nevoja e peumlrcaktimit teuml rregullave dhe procedurave peumlr izolimin e puseve pas daljes nga funksioni peumlrcaktimit teuml peumlrgjegjeumlsive peumlr mbylljen e tyre dhe peumlrcaktimit teuml paleumlve qeuml mbulojneuml shpenzimet neuml rast falimentimi teuml kompanive teuml nafteumls
Pra peumlr shkak teuml boshlleumlkut legjislativ Bashkia ndodhet peumlrballeuml zgjidhjes seuml problematikave teuml puseve teuml paizoluar dhe parandalimit teuml problemeve qeuml mund teuml shkaktohen nga mosizolimi i puseve neuml teuml ardhmen Peumlr keumlteuml arsye nevojitet identifikimi i puseve pa funksion teuml paizoluara dhe rehabilitimi i tyre (izolimi) si dhe ploteumlsimi i kuadrit ligjor peumlr hidrokarburet Masat parandaluese dhe teuml kontrollit teuml rrjedhjeve e depeumlrtimit teuml nafteumls neuml shtresa teuml ndryshme teuml tokeumls dhe neuml ujeumlra sipeumlrfaqeumlsore e neumlntokeumlsore neuml rast problemesh
247