Jaarmagazine 2007

Het verhaalachterde cijfers

overstromingenKenia

noodhulppaKistan

de dag van je leven in

mallorca

02 03

Foto: Jenny Matthews / British red Cross

Foto: Karen VeldKaMp

03

Foto: Jenny Matthews / British red Cross

28

64

sri lanka na de tsunami

OverstrOmingen in Bangladesh

38vierdaagse nijmegen

mappa mOndO

INHOUD04

06 Voorwoord Cees Breederveld ‘Verschil maken.’

08 Voorwoord Elco Brinkman ‘Wat kunnen we doen bij ons om de hoek?’

10 Rode Kruis in vogelvlucht

Doelen, strategie en beleid

Mensen helpen Dat is de kern van ons werk

Cees Breederveld

14 Waar werkte het Nederlandse Rode Kruis in 2007?

18 Opvallend in 2007

22 Vrienden maken kun je leren ‘ Van onkwetsbaar en ongelukkig naar kwetsbaar en gelukkig.’

24 Wat is uw donatie waard?

26 Hulpverlening na de aardbeving in Peru ‘Ik heb alles in een roes beleefd.’

30 Oorlogsarchief ’ Als kind wist je niet beter. Zo groeide je op.’

34 HIV en aids-voorlichting China Gevecht tegen onwetendheid

36 Feest in het land 140 jaar Rode Kruis

40 Column Floortje Dessing

42 Waar sta jij voor?

12

66

58

16OverstrOmingen in Bangladesh

vrijlating kOreanen

38gezinshereniging vamuit sOmalie

Straatinterviews

Hoe denken Nederlanders over vrijheid en wat doen ze zelf om de wereld een beetje beter te maken?

50 Column Eric Corton

52 Klimaatverandering Rampvoorbereiding is cruciaal

56 Actief vanuit uw luie stoel Slim doneren

Het Rode Kruis spoort verloren familieleden op

Broer en zus na vijftien jaar herenigd

62 Door conflictgebieden met het Rode Kruis Rood gaat de zon onder en weer op

66 Sri Lanka na de tsunami Verdriet verwerken door herbouw huis

68 Cijfers achter het verhaal

74 Sponsors

75 Colofon

05

5846

Voorwoord Cees Breederveld

we zijn er overal, altijd en voor iedereen

cees breederveld

als we hulp bieden, dan doen we dat onpartijdig

Elco brinkman

verschilmaken

Bijna iedere dag is weer een ca-deautje. Met plezier ga ik naar mijn werk. Het Rode Kruis past bij mij. De manier waarop we de wereld nét een klein stukje beter proberen te maken, is wat het Rode Kruis uniek maakt. Gelukkig durven we kritisch naar onze eigen organisatie te kijken. Het jaarverslag is daar het aan-gewezen document voor.

De reis naar Addis Abeba in Ethiopië staat me helder op het netvlies. Ik zal het nooit vergeten. Ik was daar om Rode Kruis verenigingen uit andere landen te ontmoeten. Tussen de vergade-ringen door bezochten we projecten van het Ethiopisch Rode Kruis voor de opvang van aidswezen. We kregen de beste bus van de beste busmaatschappij. Maar het feit dat ze dit moesten zeggen, bete-kende al wat. We gingen terug en halverwege – het dreigde al bijna donker te worden – zagen we voor onze ogen een enorm ongeluk gebeuren met een vrachtwagen. Deze slingerde, raakte van de weg en ging over de kop. De wagen was volgeladen en in de cabine zaten vier mensen. Toen de vrachtwagen uiteindelijk tot stilstaand kwam, was de cabine plat. Als een dubbeltje. Niemand aarzelde één seconde: het internationale gezelschap met collega’s uit Iran, Kenia, Duitsland, Engeland en Scandinavië ging direct aan de slag. Ze verbonden de gewonden. Eén van de slachtoffers zat bekneld in

06

verschilmaken

de cabine. Met brute kracht en door samen te werken, kregen ze de cabine uit elkaar. Ik weet zeker dat dát die man redde. Want daar-door kon hij binnen een half uur naar het ziekenhuis. De volgende dag kregen we het bericht dat het goed met hem ging. Het mooie vind ik: deze groep mensen, die elkaars taal niet begreep, redde tóch het leven van deze man. Puur vanuit de basisgedachte van het Rode Kruis: we zijn er overal, altijd en voor iedereen. Dat vervult me met trots.

In het jaarverslag leest u wat we dit jaar hebben bereikt. Wat goed ging en minder goed. Het maakt één ding glashelder: we zijn onderdeel van een wereldwijde organisatie die echt verschil kan maken. En op veel plekken in de wereld ook echt verschil maakt. Dat is een zegen.

Cees BreederveldAlgemeen Directeur Nederlandse Rode Kruis

Foto: MerliJn dooMernik

Dat is een zegen.Dat is een zegen.

Cees BreederveldCees BreederveldAlgemeen Directeur Nederlandse Rode KruisAlgemeen Directeur Nederlandse Rode Kruis

07

Als ik de hamer zie, dan denk ik aan verbouwen. We zitten in een soort recon-structie. En dan bedoel ik niet alleen Samen 1, het reorganisatietraject waarmee we onze hulp nu en in de toekomst willen waar-borgen. Het Rode Kruis moet ook omgaan met een samenleving die steeds informeler en sneller wordt. Op basis van ad hoc-acties zoeken mensen elkaar op voor het goede doel, denk aan een sms-actie of een actie van een dj. Dat zijn gunstige ontwik-kelingen, waarbij het Rode Kruis zich wil aansluiten.

Een andere verandering die me opvalt, is de diversiteit in onze samenleving. Tegelijker-tijd lijkt in Nederland de angst te regeren. De kunst is om die angst te relativeren. Niet dat het Rode Kruis een actiepartij moet zijn die politiek gaat bedrijven. De visie van het Rode Kruis is: als we hulp bieden, dan doen we dat onpartijdig. Nationaliteit, ras, geloof, afkomst of politieke mening spelen geen enkele rol. Dat is een mooi verhaal

Op mijn bureau liggen een hamer, een verrekijker en een sinaasappel. Wat hebben die te maken met het Rode Kruis? De redactie van het jaarmaga-zine vroeg of ik mijn voorwoord wilde schrijven aan de hand van voorwerpen die mij iets zeggen over het Rode Kruis. Een origineel voorstel, waarop ik graag inga.

‘ De visie van het Rode Kruis is: als we hulp bieden, dan doen we dat onpartijdig’

Voorwoord Elco Brinkman

voor de wereld, maar we moeten dat ook in eigen land waarmaken. We hebben als taak om vooral in praktische zin te laten zien dat we met elkaar kunnen leven. Daar kunnen we nog een extra inspanning voor doen. Daarom zoeken we samenwerking met organisaties die een betere binding hebben met Turkse, Marokkaanse en andere landgenoten.

De verrekijker verwijst naar het terugkijken en vooruitblikken, inherent aan een jaar-verslag. Dit jaar heb ik me verschillende keren afgevraagd: wat kunnen we op kleine schaal bij ons om de hoek oplossen? Wat raar toch dat we een aantal dingen, die in een mensenleven toch heel belangrijk zijn, onvoldoende kunnen opvangen. Ik denk bijvoorbeeld aan eenzaamheid en hulp die gehandicapten, langdurig zieken en ouderen nodig hebben. Zaken die ik ook in mij eigen omgeving terugzie, bij oudere vrienden, kennissen en familie. Misschien heeft dat met mijn levensfase te maken.

De sinaasappel staat voor mij symbool voor gezondheid. Het Rode Kruis vindt zijn oorsprong in het verzorgen van gewonden. Dit spreekt volgens mij donateurs en vrijwil-ligers bijzonder aan. Waarom zijn bijvoor-

beeld zoveel mensen een cursus Eerste Hulp gaan doen? Omdat ze meemaakten dat een buurman een arm brak en ze niet direct konden inspringen.

Het Rode Kruis houdt zich graag bezig met een breed scala aan maatschappe-lijke thema’s. Dat is begrijpelijk, maar onze kerntaak, het geven van hulp aan de meest kwetsbare mensen in Nederland en wereld-wijd, zal voor ons in elk geval altijd leidend blijven.

Mr. drs. Elco Brinkman, voorzitter

08

Wat kunnen

we doen bij ons

om de hoek?

Foto: www.Bouwendnederland.nl

09

rode kruis in vogelvlucht

10

Wie zijn We?

Het Nederlandse Rode Kruis helpt mensen in nood, wie en waar ze ook zijn. We werken in conflict- en rampgebieden en geven hulp aan mensen die in de verdrukking komen door basale te- korten aan medische of menselijke zorg. We zijn opgericht in 1867 en onderdeel van het grootste onafhankelijke hulpnetwerk ter wereld, de Internationale Rode Kruis- en Rode Halve Maan-beweging. Bijna al onze hulp wordt door vrijwilligers verleend: geworteld in de maatschappij en nagenoeg overal aanwezig, zet- ten zij zich kosteloos en onvermoeibaar in om anderen te helpen.

Wat doen We?

Wereldwijd bieden we noodhulp aan slachtoffers van een ramp of een gewapend conflict door ze water, voedsel, onderdak, kleding en medische zorg te geven. Bij een calamiteit in Nederland verlenen we eerste hulp en medische assistentie. We regelen opvang, verzorging en contactherstel tussen slacht-offers en familie. We bestrijden eenzaamheid en uitsluiting, ontlasten mantelzorgers en geven een thuis aan zeer zieke kinderen. Als basisgezondheidszorg, eten of water voor sommigen nauwelijks toegankelijk zijn, vullen wij de tekorten aan. Waar natuurrampen dreigen of veel voorkomen, zetten we in op rampenvoorbereiding.

Wat is ons uitgangspunt?

We werken vanuit de overtuiging dat iedereen recht heeft op respect en waardigheid; dat mensen in de grootste nood als eerste geholpen moeten worden; dat hun geloof, nationaliteit, ras, afkomst of politieke mening hierbij niet ter zake doen.

Hoe Werken We?

In conflicten kiezen we geen partij behalve die van de slachtof-fers. Bij de uitvoering van ons werk laten we ons niet leiden door overheden en hún voor- of afkeuren. Onze hulp bereiden we professioneel voor, maar geven we vrijwillig. Dit alles binnen een wereldwijde beweging van Rode Kruis- en Rode Halve Maan-organisaties die elkaar helpen, die samenwerken op basis van gelijkwaardigheid en die worden gedreven en geïnspireerd door het verlangen dat hun 108 miljoen vrijwilligers over de gehele wereld bindt.

Het NederlaNdse rode Kruis iN cijfers

VRijWilliGERs 34.000

BEROEpsKRacHtEn 455

lEDEn En DOnatEuRs 591.374

OVERiGE GEREGistREERDE GElDGEVERs 160.969

plaatsElijKE afDElinGEn 338 (inclusief de Antillen)

DistRictEn 66

lanDEn WaaRin WE lanG-lOpEnDE pROjEctEn HEBBEn 40 (inclusief nederlAnd)

nEttO-BatEn € 62.542.000 (beschikbAAr voor de doelstelling)

lastEn € 77.023.000 (besteed AAn de doelstelling)

rode kruis in vogelvlucht

Foto: Juan VriJdag

11

12

Het jaarverslag. Een mooi moment om de directeur aan de tand te voelen. Wat ging goed en wat kon beter? Wat sprong er uit vorig jaar en wat zijn belangrijke doelen voor komend jaar? Een gesprek met alge-meen directeur Cees Breederveld over de controleerbaarheid van hulpverlening, de tsunami en de transparantie en continuïteit van de organisatie.

Wat viel u op in 2007?

“Een spannend, bewogen en vol jaar. We hielden ons bezig met het afsluiten van de hulpverlening na de tsunami, het behalen van de ISO-certificering voor de inter-nationale hulpverlening en de discussie over de herstructurering van de organi-satie via Samen één. En de bestrijding van eenzaamheid in Nederland stond opnieuw hoog op onze agenda. 2007 was een jubi-leumjaar, want het Rode Kruis bestond 140 jaar. Districten en afdelingen door het hele land organiseerden activiteiten, vooral voor sociale hulp.”

klinkt goed, de iso-certi-ficering. Maar Wat Merken de slacHtoffers ervan?

“Een van de dingen die de ISO-certificering regelt, is dat je navraag doet. Vindt u dat je door onze hulp geholpen bent? Dat kunnen we bijvoorbeeld aan de tsunamihulpverle-ning goed zien: in het begin besteedden we het bouwen van huizen op Sri Lanka uit aan aannemers. Later zijn we overgegaan op projecten, waar mensen hun huizen zélf bouwden. Door navraag te doen, merkten we dat mensen die hun huis zelf bouwden, veel tevredener waren. Omdat ze het zelf in de hand hielden. Zo leer je.”

de iso-certificering Was een doel van Het rode kruis. een andere belangrijke ontWikkeling is saMen 1.

“Het vergroten van de transparantie is essentieel voor ons. Samen 1 is één van de belangrijkste structurele wijzigingen in de geschiedenis van het Nederlandse Rode Kruis. Geen afzonderlijke afdelingen en rechtspersonen meer, maar samen één. Het gaat ook over hoe we het Nederlandse Rode Kruis zo organiseren, dat we kunnen waar-maken wat we zeggen. We helpen direct en zijn er altijd, overal voor iedereen. Maar is er op alle plekken, waar hulp gewenst is, ook hulpverlening aanwezig? Soms lukt dat niet omdat het lokale bestuur onvoldoende middelen heeft. Soms omdat er onvol-doende belangstelling van vrijwilligers is. Met Samen 1 proberen we dat landelijk dekkend te maken.”

We zijn er altijd, zegt u. Hoe zit Het Met die continuïteit bij Het nederlandse rode kruis?

“We werven gericht op jongeren en andere culturen. Als we over tien of vijftien jaar nog actief willen zijn, moeten we zorgen dat we de vrijwilligers hebben om dat te doen. Om een goede hulpverlenersorganisatie te zijn, moeten we bovendien een afspiegeling van de maatschappij zijn. Andere culturen zijn daar onderdeel van. Om jongeren aan te trekken werken we aan ons imago. Dat is niet vet genoeg, zeg maar. Terwijl we jongeren zo veel te bieden hebben. Neem bijvoorbeeld het project Klus Contact in Eindhoven. Als je jonge mensen daarover hoort vertellen, dat is prachtig. Ze krijgen een scooter om naar mensen toe te gaan die onze hulp goed kunnen gebruiken en hen te helpen bij klussen.

Tegelijkertijd verlichten we eenzaamheid bij ouderen en anderen. Eenzaamheidsbe-strijding krijgt prioriteit bij ons, omdat je het moeilijk kunt organiseren in de maat-schappij. In Amsterdam overlijden meer dan veertig mensen per jaar alleen. En worden pas na weken ontdekt. Dat is een stijgende trend en daar maak ik me zorgen over. Als Nederlandse Rode Kruis willen we daar wat aan doen, door nog meer in te zetten op eenzaamheidsbestrijding.”

cees breederveld

‘ Mensen helpen. Dat is de kern van ons werk.’

Foto: MerliJn dooMernik

13

internationale ont-Wikkelingen Hebben grote invloed op nederland. Hoe speelt Het nederlandse rode kruis Hierop in?

“We versterken ten eerste onze invloed op de internationale organisatie. Zo zitten we in het bestuur van de Internationale Fede-ratie van Rode Kruis- en Rode Halve Maan-verenigingen (IFRC). En ben ik vorig jaar lid geworden van het audit- en risicocomité van de IFRC. Die is ingesteld naar aanlei-ding van de tsunami-operatie. Verder was in november de Internationale Conferentie in Genève, waar we besloten een aantal extra activiteiten te ontwikkelen. Deze hebben te maken met de klimaatverandering, inter-nationale migratie, opkomende ziektes en georganiseerd geweld in steden.”

Wat is uW grootste ergernis in 2007 en Waar kijkt u naar uit in 2008?

“Het dieptepunt was het besluit van de Samenwerkende Hulporganisaties (SHO) om geen nationale actie te houden voor de overstroming in Azië. De SHO is een samenwerkingsverband van acht Neder-landse hulporganisaties, waarvan het Neder-lands Rode Kruis in 2007 voorzitter was. De organisaties besloten uiteindelijk samen om geen nationale actie te organiseren, omdat de ramp onvoldoende persaandacht kon krijgen. Ook bleek uit onderzoek dat de geefbereidheid niet groot genoeg was, we konden onvoldoende donoren interes-seren. Tientallen miljoenen mensen in Azië raakten alles kwijt en hebben wekenlang in erbarmelijke omstandigheden moeten leven.”

‘ Samen een is EEn van de belangrijkste structurele wijzigingen in de geschiedenis van het Nederlandse Rode Kruis.’

aMbities 2008

• EEn bElangrijk momEnt is hEt intErnE bEsluit van dE

algEmEnE lEdEnvErgadEring van dE vErEniging ovEr hEt

rEorganisatiEtrajEct samEn 1. als dEzE positiEf uitvalt,

volgt Eind 2008 dE statutEnwijziging.

• Het blijft belangrijk onze Hulp- en wervingsactiviteiten

(vrijwilligErs En donatEurs) bEtEr af tE stEmmEn op dE

nEdErlandsE samEnlEving. succEsvollE projEctEn als

kluscontact willEn wE landElijk vErsprEidEn.

• we geven prioriteit aan Het ondersteunen van vrijwilli-

gErs door bEroEpskrachtEn. hulpvErlEning staat daarbij

cEntraal. hEt is EEn procEs van bEwustwording,

dat continu doorgaat.

• de evaluatie van de tsunami-Hulpverlening staat op

dE agEnda.

14

1

689

6Noodhulp en voorlichting94.437 mensen voorzien van goederen en voedsel, daarnaast waterzuiveringstabletten, emmers en jerrycans uit om water in te vervoe-ren en bewaren; op kleine schaal uitdelen van middelen om uitdroging tegen te gaan (ors); mensen die hun huis of huisraad verloren kregen tenten, dekens en slaapmatten; 1.000 families in Burkina Faso voorzien van keukengerei en toiletartikelen; gezondheids- en hygiënevoor-lichting door huisbezoeken, bijeenkomsten en radio-uitzendingen.

BeschikBare foNdseN: € 1.000.000

(bijdrage nederlandse rode kruis)

Noodhulp iN West-AfrikA (GhANA,

toGo, BurkiNA fAso) NA overstromiNGeN

7voorlichting4.287 studenten, 298 studenten-trainers, 550 lokale medewerkers van akzo nobel getraind in het geven van voorlichting over preventie en behandeling van hiV/aids in Beijing, shang-hai en de provincies hebei en Jiangsu; 1.760 arbeidsmigranten voorgelicht; 4.500 mensen bereikt met activiteit op wereld aids dag; 4.500 mensen bereikt met educatiemateriaal.

BeschikBare foNdseN: € 700.000

(gift akzo nobel nederland, te besteden tussen 2005-2008)

hiv/Aids-BestrijdiNG iN ChiNA

2 4207.250 mensen ontvangen noodhulpgoederen via het nederlandse rode kruis na de over-stromingen door cycloon sidr; van wie 26.875 families (124.375 getroffenen) via het Bengaalse rode kruis, ondersteund door het nederlandse rode kruis met de aankoop en verzending van 23.000 hygiënepakketten, 50.000 dekens, 28.148 jerrycans en 8.000 plastic dekzeilen; lokale vrijwilligers krijgen een training in het verlenen van eerste hulp, het controleren op uitbraak van ziekten en het uitvoeren van weder-opbouw.

BeschikBare foNdseN: € 1.273.399, waarvaN € 1.100.000

uitgegeven in 2007

Noodhulp1.157.500 mensen, van wie 728.500 in indo-nesië en 429.000 op sri lanka, voorzien van noodhulpgoederen; in het zuiden van sri lanka financiering van veertig boten, 2.700 netten, acht kano’s en 57 motoren.wederopbouw44.500 mensen, van wie 34.960 in indonesië en 9.940 in sri lanka, kregen financiële hulp en hulp bij het herbouwen van huizen en gebouwen die geheel of gedeeltelijk zijn verwoest.

BeschikBare foNdseN: € 11.925.000

kijk voor een uitgebreide toelichting op de resul-taten van de hulpverlening na de tsunami in het jaarverslag 2007 via www.rodekruis.nl/over ons.

1ACtiviteiteN iN NederlANd

Een greep uit ruim tweehonderd projecten

activiteiten sociale hulp48.000 mensen ontvangen hulp van ruim 17.500 vrijwilligers via activiteiten als huisbezoek, op-pashulp, internetles, taalstages en recreatieve activiteiten zoals uitstapjes, sportbegeleiding en contactbijeenkomsten; 30.000 mensen maken gebruik van www.maakcontact.nl, die gehan-dicapten en niet-gehandicapten met elkaar in contact brengt om samen activiteiten te onder-nemen; 6.400 gasten genoten van een vakantie in een rode kruis-hotel of van een reis op het rode kruis-schip henri dunant.Noodhulp6.000 gestrande reizigers voorzien van onder-dak tijdens de hevige storm op 17 januari; 400 gewonden na rampen bijgestaan door sigMa-teams van het nederlandse rode kruis (snel inzetbare teams voor Medische assistentie).oorlogsnazorg1505 mensen (betrokkenen bij de Pensioen- en uiterkeringsraad en overige instellingen, parti-culieren, journalisten, onderzoekers) geholpen met informatie over slachtoffers van de tweede wereldoorlog.Nieuwe projecten2.259 jongeren en 541 mensen nederlanders met turkse, Marokkaanse, surinaamse of antilli-aanse achtergrond zijn betrokken bij verschillen-de activiteiten; 600 studenten zijn actief voor het nederlandse rode kruis via de studentendesks.humanitair oorlogsrecht630 militairen, 363 studenten, 493 juristen en 397 rode kruis-vrijwilligers en beroepskrachten krijgen voorlichting over humanitair oorlogsrecht (totaal 1.527 mensen).

ToTale BudgeT acTiviTeiTeN NederlaNd: € 25.802.000

Noodhulp iN BANGlAdesh NA overstromiNGeN

Noodhulp eN WederopBouW iN sri lANkA eN iNdoNesië NA de tsuNAmi

WAter- eN sANitAtieprojeCteN iN iNdoNesië

32.498 families, in totaal ongeveer 12.490 per-sonen, bereikt met water- en sanitatieprojecten in Zuid-Jakarta en vier landelijke gebieden in 2005-2009; deze families krijgen ook voorlich-ting over gezondheidszorg en hygiëne

BeschikBare foNdseN: € 800.000

( gift akzo nobel nederland, te besteden tussen 2005-2009)

5hiv/Aids-BestrijdiNG iN ethiopië

voorlichting en zorg70.830 mensen met hiV/aids en hun familie-leden bereikt met voorlichting en het verlenen van zorg; 1.528 jongeren op veertig scholen voorgelicht over hiV/aids; 70.362 medescho-lieren geïnformeerd over het voorkomen van, en verantwoord leven met hiV/aids; 23.035 leerlingen namen deel aan rode kruis-clubs om te discussiëren over hiV/aids; 222 mensen met hiV ontvangen wekelijks voorlichting van dertig vrijwilligers van het ethiopische rode kruis; 346 mensen leerden voor hun zieke familieleden te zorgen.

BeschikBare foNdseN: € 268.223,

uitgegeven in 2007

14

noodhulpnoodhulp stille rampenRampenvoorbereidingBasisgezondheidszorgHiV en aids capaciteitsopbouwWederopbouw

WAAr Werkte het NederlANdse rode kruis iN 2007 ?in RuiM VijftiG lanDEn BuitEn nEDERlanD OnDER

stEunDE HEt nEDERlanDsE RODE KRuis in 2007 DE

MEEst KWEtsBaREn. MEt GOEDEREn, financiëlE stEun

En DE inzEt Van RODE KRuis-MEDEWERKERs. WE ORGa-

nisEERDEn MEER Dan tWEEHOnDERD pROjEctEn VOOR

nOODHulp ( Bij RaMpEn En cOnflictEn ) En pROjEctEn

VOOR DE lanGE tERMijn. KijK VOOR EEn uitGEBREiDER

pROjEctOVERzicHt in HEt OnlinE jaaRVERslaG 2007

Via WWW.RODEKRuis.nl/jaaRVERslaG2007

soort hulp

15

1

2

346

79

5

6 89

Noodhulp en voorlichting94.437 mensen voorzien van goederen en voedsel, daarnaast waterzuiveringstabletten, emmers en jerrycans uit om water in te vervoe-ren en bewaren; op kleine schaal uitdelen van middelen om uitdroging tegen te gaan (ors); mensen die hun huis of huisraad verloren kregen tenten, dekens en slaapmatten; 1.000 families in Burkina Faso voorzien van keukengerei en toiletartikelen; gezondheids- en hygiënevoor-lichting door huisbezoeken, bijeenkomsten en radio-uitzendingen.

BeschikBare foNdseN: € 1.000.000

(bijdrage nederlandse rode kruis)

11.355 mensen krijgen voorlichting over de risico’s van klimaatverandering en hoe ze zich kunnen voorbereiden op extreme weer-somstandigheden; 89.555 mensen worden hiermee indirect bereikt;

BeschikBare foNdseN (NaTioNale PosTcode loTerij): € 89.844 uitgegeven in 2007

het versterken van andere rode kruis- en rode halve Maan-verenigingen (capaciteitsopbouw) is de rode draad in onze internationale pro-gramma’s; hoe krachtiger de verenigingen ter plaatse, hoe effectiever hun steun aan de meest kwetsbare mensen; het nederlandse rode kruis ondersteunt rode kruis- en rode halve Maan-verenigingen bij het verhogen van de effectiviteit van de hulpverlening, het vergroten van de inkomsten, het minimaliseren van de kosten en het beter afstemmen van de hulpverlening aan de meest kwetsbare mensen.

Noodhulp iN West-AfrikA (GhANA,

toGo, BurkiNA fAso) NA overstromiNGeNklimAAtverANderiNG: voorBereideN

vAN de BevolkiNG op rAmpeN iN NiCArAGuA

7voorlichting4.287 studenten, 298 studenten-trainers, 550 lokale medewerkers van akzo nobel getraind in het geven van voorlichting over preventie en behandeling van hiV/aids in Beijing, shang-hai en de provincies hebei en Jiangsu; 1.760 arbeidsmigranten voorgelicht; 4.500 mensen bereikt met activiteit op wereld aids dag; 4.500 mensen bereikt met educatiemateriaal.

BeschikBare foNdseN: € 700.000

(gift akzo nobel nederland, te besteden tussen 2005-2008)

hiv/Aids-BestrijdiNG iN ChiNA

CApACiteitsopBouW iN AfrikA

4Noodhulp1.157.500 mensen, van wie 728.500 in indo-nesië en 429.000 op sri lanka, voorzien van noodhulpgoederen; in het zuiden van sri lanka financiering van veertig boten, 2.700 netten, acht kano’s en 57 motoren.wederopbouw44.500 mensen, van wie 34.960 in indonesië en 9.940 in sri lanka, kregen financiële hulp en hulp bij het herbouwen van huizen en gebouwen die geheel of gedeeltelijk zijn verwoest.

BeschikBare foNdseN: € 11.925.000

kijk voor een uitgebreide toelichting op de resul-taten van de hulpverlening na de tsunami in het jaarverslag 2007 via www.rodekruis.nl/over ons.

Noodhulp eN WederopBouW iN sri lANkA eN iNdoNesië NA de tsuNAmi

5hiv/Aids-BestrijdiNG iN ethiopië

voorlichting en zorg70.830 mensen met hiV/aids en hun familie-leden bereikt met voorlichting en het verlenen van zorg; 1.528 jongeren op veertig scholen voorgelicht over hiV/aids; 70.362 medescho-lieren geïnformeerd over het voorkomen van, en verantwoord leven met hiV/aids; 23.035 leerlingen namen deel aan rode kruis-clubs om te discussiëren over hiV/aids; 222 mensen met hiV ontvangen wekelijks voorlichting van dertig vrijwilligers van het ethiopische rode kruis; 346 mensen leerden voor hun zieke familieleden te zorgen.

BeschikBare foNdseN: € 268.223,

uitgegeven in 2007

AfrikAangolaBurkina faso centraal afrikaanse republiek dr congo eritrea ethiopië ivoorkust Kameroen Kenia Malawi liberia Madagascar Mali Mozambique Namibië Niger rwanda sierra leone somalië sudan tsjaad oeganda

Midden-AMerikAantillen caraïben costa rica curaçao dominicaanse republiek Haïti Honduras Nicaragua

Zuid-AMerikABolivia colombia el salvador Guatemala Peru Paraguay uruguay

AZiëBangladesh cambodja china indonesië Kazachstan Kyrgyzstan Korea Mongolië Nepal oezbekistan Pakistan Papoea Nieuw Guinee sri lanka tadzjikistan turkmenistan Vietnam

Midden-OOstenegypteirakiranlibanonMarokko Palestijnse gebiedenlibanonsyriëtunesië

eurOpABulgarije oekraïne serviëBosnië-HerzegovinaMontenegro

16

overstromingen in Bangladesh

Foto: Jenny Matthews / British red Cross

17

HET HELE jAARHet Nederlandse Rode Kruis bestond 140 jaar. En dat werd gevierd. De feeste-lijkheden stonden in het teken van de esta-fette; Geef het stokje door! Of eigenlijk: het stukje. Elk deelnemend district dat een activiteit organiseerde, kreeg een puzzel-stukje dat samen met de stukjes van andere districten een geheel vormde. Aan het einde van de route was de puzzel compleet. Directeur Cees Breederveld: “Het Rode Kruis staat symbool voor hulp aan mensen in nood. Dankzij de vrijwilligers kunnen we ons werk doen. Daarom grijpen we het 140-jarig bestaan aan om stil te staan bij hun rol. Met ons wijdvertakte netwerk van afde-lingen staan we altijd dicht bij de mensen die hulp nodig hebben. Onze 33.000 Rode Kruis-vrijwilligers helpen 55.000 chronisch zieken, gehandicapten en mensen in een sociaal isolement. Dat vervult me met trots!” Lees meer over de activiteiten rondom het 140-jarig bestaan op pagina 36.

jANuARIHet Rode Kruis hielp in de nacht van 17 op 18 januari bij de opvang van gestrande treinreizigers. Door een zware storm viel het

treinverkeer uit en konden mensen hun huis niet meer bereiken. Eerst was het treinver-keer ernstig ontregeld, later was er helemaal geen treinverkeer meer mogelijk. Het Rode Kruis verzorgde in de jaarbeurs in utrecht nachtopvang voor ongeveer 1.500 reizigers. Ook in Woerden, Rotterdam, Den Haag, Almelo, Zutphen, Gouda, Amsterdam en op Schiphol werd opvang voor de nacht gerealiseerd. Op de verwantenlijn kwamen

driehonderd telefoontjes binnen. Zeventig personen zochten een gestrand familielid of bekende. Het Rode Kruis wist vijftig van deze mensen met een reiziger in contact te brengen. In de vroege ochtend, rond half zes, kwam het treinverkeer langzaam op gang en kon iedereen weer naar huis.

AuGuSTuS Het Rode Kruis sloeg alarm voor de slacht-offers van overstromingen in India, Nepal, Pakistan, China, Timor-Leste en Bangladesh.

Hevige regenval, veroorzaakt door tornado’s en moessons, teisterde dit deel van Azië al maanden. De getroffen landen kennen ieder jaar een regenseizoen. Maar dit keer was de regenval veel heviger en hield langer aan. Op sommige plaatsen viel meer water dan in een eeuw tijd was voorgekomen. Rivieren traden buiten hun oevers en aardverschuivingen kostten het leven aan honderden mensen. Communicatienetwerken lagen plat en de gebieden waren moeilijk bereikbaar. Daar-naast liep de temperatuur hoog op, wat de kans op ziektes als malaria en diarree vergrootte. Miljoenen mensen sloegen op de vlucht voor het water en raakten dakloos. Alleen China telde al ruim tweehonderd miljoen slachtoffers als gevolg van de over-stromingen. Het Rode Kruis verschafte onderdak, dekens, voedsel, artikelen voor persoonlijke hygiëne en medische voorzie-ningen. Door vervuild drinkwater ontstond er grote behoefte aan waterzuiveringsta-bletten en schoon drinkwater. Aan nood-hulp in het gebied droeg het Nederlandse Rode Kruis voor € 580.000 bij.

AuGuSTuSIn de nacht van 15 op 16 augustus werd Peru getroffen door een aardbeving. Deze kostte ruim 500 mensen het leven. Tenminste 655.000 mensen werden slachtoffer en onge-veer 140.000 huizen zijn verwoest. Hulp-verleners van het Rode Kruis trokken met

opvallend in 2007140 jarig bestaan

hevige storm

overstromingen azie

aardbevingperu

18

de hulpgoederen naar het epicentrum van de ramp, het plaatsje Pizco. Ze verspreidden daar 5.400.000 liter water, 1.300 dekens, 600 kilo medicijnen en medisch materiaal. Ook telecommunicatiemateriaal als satelliet en radio, 1.376 tenten voor de opvang van mensen en medische verzorging waren in de hoofdstad Lima beschikbaar

SEPTEMBERHevige regenval en stormen veroorzaakten ook in Mozambique, Zambia, Malawi en Zimbabwe ernstige overstromingen. Tijdens het regenseizoen is overlast van water hier niet ongebruikelijk, maar nu was de regen heviger dan normaal en hield deze langer aan. Wekenlange onophoudelijke regenval spoelde wegen, bruggen, voedsel-reserves en sanitaire voorzieningen weg. Ruim 650.000 mensen raakten dakloos en 250 mensen overleefden de overstro-mingen niet. Op verschillende plaatsen brak cholera en dysenterie uit. Er ontstond grote behoefte aan voedsel, schoon drinkwater, tenten, dekens en sanitaire voorzieningen. Ongeveer vijfhonderd vrijwilligers van het

Mozambikaanse Rode Kruis hielpen bij evacuaties, gaven voorlichting over hygiëne, zuiverden water en bouwden latrines. In de zwaarst getroffen gebieden Sofala, Zambezia en Tete overstroomde meer dan dertigduizend hectare landbouwge-bied. Met grote consequenties voor de voedselvoorziening.

DECEMBERRuim één miljard mensen hebben geen schoon drinkwater. jaarlijks overlijden vier miljoen mensen door gebrek hieraan. ‘De Wereld Schreeuwt Om Drink- water’ was daarom dit jaar het thema van 3FM Serious Request. In de week voor kerst sloten dj’s Gerard Ekdom, Michiel Veenstra en Rob Stenders zich op in een glazen studio op het Plein in Den Haag. Zes dagen lang mochten zij niet eten en roken, terwijl ze 24 uur per dag live radio maakten. Het publiek kon tegen betaling verzoeknummers aanvragen. Alleen al in

Nederland bracht de actie € 5.249.466,- op. Ook in Leuven en Genève stond dit jaar een glazen huis. Studio Brussel zamelde met de Belgische variant ‘Music for Life’ een bedrag van € 3.353.568,- in. Het Zwitserse radiostation Couleur 3 bracht met hun actie ‘Couleur Terre’ € 151.218,- bijeen. In totaal € 8.754.252,- voor de aanleg van waterpompen en rioleringen in gebieden waar geen schoon drinkwater is. En voor materialen om water te zuiveren. Om zo duizenden levens te redden.

opvallend in 2007

overstromingen azie

serious request

19

20

opvang in jaarBeurs

tijdens

storm

21

FotograFie: Mark Van der Zouw

22

Vrienden maken kun je leren

Van onkwetsbaar en ongelukkig naar kwetsbaar en gelukkig

23

Alles ging hem voor de wind. Hij had een goede baan, verdiende veel geld en bezat een m ooi huis en een prachtige auto. Toch was Gerard Mulder niet gelukkig. Hij voelde zich eenzaam en miste een paar goede vrienden om zich heen. De adver-tentie van het Rode Kruis in de krant trok zijn aandacht en zette hem aan het denken. ‘Vrienden maken kun je leren’ luidde de tekst. Had hij wel vrienden? Zo ja, wat voor vrienden waren dat dan?

“Een onverwoestbare harde werker met het gevoel op nul; zo zou ik mezelf kunnen typeren”, zegt Gerard. “Ik was een Einzel-gänger. Dan loop je een keer tegen de lamp. Mijn zogenaamde vrienden namen alleen contact op bij computerproblemen. Dan wisten ze me te vinden. Puur uit eigen-belang. Ik pikte deze signalen niet op en voelde me zelfs gevleid dat ze een beroep op me deden. ‘Nee’ zeggen durfde ik niet. Bang om vrienden kwijt te raken.” Gerards vrije tijd ging verloren aan het oplossen van technische problemen van collega’s. Sociale contacten had hij niet. In zijn eentje zat hij vaak thuis voor de buis. Zo wilde hij niet oud worden. Door de cursus van het Rode Kruis heeft hij zijn omgeving, maar vooral zichzelf wakker geschud.

MiMiek en Houding“Een nieuw hoofdstuk is aangebroken”, zegt Gerard vol trots. “Vooral de non-verbale communicatie maakte indruk op me. Wat mimiek en houding allemaal kunnen zeggen. Ik zie nu wanneer iemand zich op zijn gemak voelt, een geintje maakt of serieus is. Bij mezelf is dat nog lastig te zien. Daar werk ik aan.” Gerard durft zichzelf nu meer bloot te geven en te zeggen waar het

VrieNdscHaP sluiteN Uit onderzoek is gebleken dat tien procent van de nederlandse bevol-king sterk tot zeer eenzaam is. nog eens twintig procent is matig tot sterk eenzaam. soms heeft iemand net dat steUntje in de rUg nodig om hierUit te komen. het rode krUis biedt dat steUntje in de vorm van de cUr-sUs vrienden maken. hier leren mensen hoe je vriendschap kUnt slUiten en behoUden. we trainden een groep van 42 vrijwilligers. deze trainers ge-ven in koppels van twee de cUrsUssen op rUim vijftien locaties. door het groeiende sUcces hopen we eind 2008 een landelijke dekking te bereiken. voor allochtone vroUwen en jongeren starten binnenkort speciale ver-sies. meer informatie over deze cUrsUs via het servicebUreaU, telefoon: 070 4455888 en www.rodekrUis.nl bij de sociale hUlpactiviteiten.

op staat. Maar hij heeft ook geleerd dat je ergens op terug mag komen en dat je door ‘nee’ te zeggen geen vrienden kwijt raakt. Als je gesloten bent en alles opkropt, is het lastig voor een vriend om daar doorheen te prikken. Gerard: “Eerst was ik onkwetsbaar en ongelukkig, nu is dat omgekeerd.”

sociale levenOp de cursus van het Rode Kruis ‘Vrienden Maken’ komen mensen af, variërend in leef-tijd en achtergrond. “Veranderende situaties als verhuizen of ander werk kunnen hiervan de oorzaak zijn”, zegt Lydia Keuning, docent van de cursus. “Het is de bedoeling kritisch naar jezelf te kijken. Hoe ziet mijn sociale leven eruit? Wat wil ik veranderen en hoe doe ik dat? Kortom, wat is vriendschap en wat houdt het in voor jou.” De cursus bestaat uit zes bijeenkomsten. Tijdens de eerste bijeenkomst staat de vraag: ‘Wat is vriendschap?’ centraal. De daarop volgende bijeenkomsten gaan over wens en werkelijk-heid, denken en communiceren, communi-ceren en profileren, werken richting praktijk en tot slot vriendschap en nu verder. Lydia: “Eerst maken we mensen bewust van wie

ze zijn. In een persoonlijk plan van aanpak noteren ze wat ze willen en hoe ze dat gaan realiseren. Dat plan is een houvast, ook voor na de cursus.”

onzekerHeidRuimte innemen is volgens Lydia het belang-rijkste dat de cursisten leren. “uit onzeker-heid over zichzelf stellen ze zich vaak sociaal wenselijk op. Durf vragen te stellen. Weet je het antwoord op een eerder gestelde vraag niet meer? Stel je vraag dan gerust nog een keer. Zo toon je interesse. Laat ook jezelf zien. Dat maakt het voor een ander eenvou-diger om contact te leggen. je mag er zijn en je mag iets vinden. Let daarbij ook op de manier van communiceren: je mimiek en houding. Tijdens de cursus is ook aandacht voor de praktijk, want waar ontmoet je ‘toekomstige vrienden’?”

jezelf bloot gevenDrempelvrees had Gerard niet. Wel keek hij de eerste lessen de kat uit de boom. “Ik werd met mezelf geconfronteerd. Dat maakte veel emoties in me los. Door verschil-lende oefeningen leerde ik mijn gevoel te tonen.” Gerard is er nog dagelijks bewust mee bezig. Soms valt hij terug in zijn oude gewoonten en dwaalt hij af met zijn gedachten. Gelukkig geven zijn vrienden hem feedback. Volgens hen is hij nu opener, eerlijker, optimistisch en directer. “je moet jezelf bloot durven te geven en te vertellen wat er echt aan schort. Alleen dan kom je verder. Sinds de cursus heb ik meer vrienden en ook de sfeer op het werk is beter. Ik ben een paar vrienden kwijtgeraakt, maar heb er meer levensvreugde voor terug gekregen. Vanuit diverse hoeken willen mensen een praatje met me maken en afspreken. Ik kom nu op een andere manier tijd tekort.”

24

DekenBeschermt en verwarmt. Per stuk

7,50

Wat is uW donatie Waard?HET RODE KRUIS ZONDER VOLDOENDE HULPGOEDEREN IS EEN RAMP. het rode kruis helpt de meest kwetsbare mensen. Zo doen wij veel aan hulpverlening bij rampen. hier ziet u enkele voorbeelden van hoe wij uw donatie besteden.

VoeDselpakketInhoud o.a.: olIe, rIjst, Bonen, gIst, tarweBloem, suIker en Zout. Per Pakket

BanDvooral In slecht Be-gaanBare ramPgeBIe-den ZIjn goede Ban-den onontBeerlIjk om hulPBehoevenden snel te kunnen BereIken. Per stuk

120,-

25

Grote tentIdeaal om snel een veldhosPItaal of veldkeuken In onder te Brengen. Per stuk

1500,-

FamilietentBIedt aan vIjf Personen BeschermIng tegen weer en wInd. Per stuk

120,-JerrycanInhoud cIrca 5 lIter. Per stuk

2,- HiGH-enerGy- VoeDselreepBoordevol essentIële Bouw- stoffen en vaak het eerste wat mensen na lange tIjd te eten krIjgen. Per stuk

5,-

emmer met Dekselhoudt voedsel droog. vooral noodZakelIjk BIj overstromIngen. Per stuk

2,50

Hulpverlening na de aardbeving in peru

‘ Ik heb alles in een roes beleefd’

26

In Colombia was Rode Kruis-vrijwilliger Huibert de Leede rustig achter zijn bureau aan het werk toen hij een telefoontje kreeg. Of hij over twee uur kon vertrekken naar Peru. “Daar hoefde ik geen seconde over na te denken”, zegt Huibert. “Met een team van het Nederlandse en Colombiaanse Rode Kruis vlogen we direct naar het rampgebied. Binnen 24 uur kwamen we aan in het epicentrum bij Pizco. Alles was hier met de grond gelijk gemaakt. Gebouwen van vier à vijf verdiepingen stonden niet meer overeind. De chaos was compleet.”

Verwoeste wegenIn Lima schudde de grond ruim een minuut lang. Uit angst renden honderden mensen de straat op. Meer dan 140.000 huizen stortten in en veel ramen sprongen door de beving. Ook viel de stroom op veel plaatsen uit. Verwoeste wegen maakten het moeilijk om de zwaarst getroffen gebieden te bereiken. In totaal hadden zo’n 150.000 mensen behoefte aan opvang en verzorging. Het Rode Kruis hielp direct en deelde hulpgoederen uit, bood medische assis-tentie en zocht naar slachtoffers in het puin. Maar liefst 5.400.000 liter water, 1.300 dekens, zeshonderd kilo medicijnen en medisch materiaal, telecommunicatiemateriaal (satelliet en radio) en 1.376 tenten waren vrij snel ter plaatse.

Zoeken naar oVerleVenden“Als gevolg van de ingestorte wegen en slechte coördinatie van het Peruaanse Rode Kruis kwam de hulpverlening de eerste dagen moeizaam op gang. Het was een heen en weer rijden van goederen en zoeken naar goed onderdak en opslagplaatsen. We wisten niet waar onze hulp het hardst nodig was”, vertelt Huibert. “De eerste dagen hielp ik met goederen in- en uitpakken, maar ook met het zoeken naar overlevenden onder het puin. Op zo’n moment doe je alles wat je kunt doen. Wachten hoort daar vreemd genoeg ook bij. Het is bijna surrealistisch om lichamen onder het puin vandaan te halen en te zien hoe mensen hun overleden familieleden identifi-ceren. Het leed van deze gezinnen is onbeschrijfelijk.”

Pers te woord staanDe eerste nacht sliep Huibert onder de blote hemel. Er waren nog geen tenten en vanwege de naschokken kon je beter niet in een gebouw slapen. ’s Nachts hoorde hij de naschokken en het gegil van mensen die hun huis uit renden. Bang voor het instortingsge-vaar. Vanwege het tijdsverschil stond hij ‘s nachts ook de Neder-landse pers te woord, die hem belde op zijn satelliettelefoon. Door deze media-aandacht kwam er meer geld los van de Nederlandse overheid. Overdag was Huibert heel praktisch bezig. Wie heeft

Peru werd oP 15 augustus 2007 hard

getroffen. door een aardbeving

verloren ongeveer zeshonderd mensen

het leven en raakten meer dan duizend

gewond. na de beving, met een kracht

van 7,9 oP de schaal van richter,

volgden zeker negen naschokken.

de ravage was enorm. ruim honderd

kilometer buiten het ePicentrum waren

de schokken voelbaar.

27

wat nodig en wie komt er als eerste in aanmerking voor een tent en voedsel? Na verloop van tijd werd de bevolking ongeduldig. Waar bleven de medicijnen, het voedsel en het water? “Een logi-sche reactie”, zegt Huibert. “Toen de goederen arriveerden was de dankbaarheid groot.”

Moed en hooP “De hulp kwam goed op gang. Ik hielp mee met het opzetten van tenten en verzamelde mensen die een tent konden krijgen”, zegt de Rode Kruis-vrijwilliger. “Ik heb alles in een roes beleefd. Het leed van de Peruaanse bevolking raakt je. Je voelt het verdriet. Maar door het lawaai en de hectiek heb je geen tijd om overal lang stil bij te staan. Je gaat door om zo veel mogelijk mensen te helpen. Een mooi moment vond ik de heilige mis in het voetbalstadion. Het hele stadion zat vol met mensen, die ondanks alle ellende kracht putten uit hun geloof. Zij hielden moed en hoop. Dat was overweldigend.”

waardering“Wat me op de been hield? De wil om iets zinvols bij te dragen aan de wereld”, antwoordt Huibert. Na vijf dagen ging hij terug naar Colombia. Achter zijn bureau voelde hij hoe onwerkelijk alles was. De indrukken die hij op had gedaan waren zo heftig. Alles ging razendsnel. Als organisatiedeskundige moest hij weer verder met het verbeteren van de werkprocessen van het Colombiaanse Rode Kruis. En het verbeteren van de samenwerking met het Neder-landse, Amerikaanse en Spaanse Rode Kruis. Huibert: “Dat doe je dan ook. Pas later realiseer je je wat je allemaal hebt meegemaakt.

De rampWat aardbeving PeruWanneer 15 augustus 2007Waar kustgebied nabij de hoofdstad limaKracht aardbeving 7,9 op de schaal van richterDoden meer dan 500Slachtoffers 655.000Verwoeste huizen 140.000

De hulpInzet Rode Kruis hulpgoederen uitdelen, medische assistentie bieden en zoeken naar slachtoffers in het puin. Water 5.400.000 literDekens 1.300Medicijnen en medisch materiaal 600 kilo Telecommunicatiemateriaal satelliet en radio)Tenten 1.376 Financiële bijdrage € 757.692,65,-

Het is triest om te zien hoe ontredderd mensen zijn. De angst in hun ogen voor naschokken en de onzekerheid over het lot van hun dierbaren. Het is frustrerend dat we de eerste dagen weinig konden doen. Maar het was bevredigend om tenten op te zetten en eten en dekens uit te delen. Dan zie je de waardering van de bevolking.”

28

vIErdAAgsE nIJmEgEn

29

foto: robert van willigenburg

30

“Samen met mijn ouders en vier broers woonde ik in Bandoeng op Java in Neder-lands-Indië. In 1942 brak hier de oorlog uit. Mijn vader werd opgeroepen voor mili-taire dienst bij het Koninklijk Nederlands Indisch Leger (KNIL). Na de capitulatie van Nederlands-Indië kwam mijn moeder samen met haar vijf kinderen terecht in kamp Poelau Brajan in Medan. Toen mijn oudste broer tien jaar werd, ging hij op transport naar het mannenkamp. Alleen, zonder moeder. Pas na de oorlog zagen we hem terug. Over deze periode in het mannen-kamp is nooit gesproken.”

OnvOldOende eten“In 1944 brachten de Japanners ons uit veiligheidsoverwegingen naar kamp Aik Paminke. We zaten de hele dag in de trein en kwamen ’s avonds laat aan bij een barak-

kenkamp op een rubberplantage. Per gezin kreeg je een paar meter op een houten plank aangewezen, waar je kon slapen. Zo hebben wij het laatste oorlogsjaar gebivakkeerd. De omstandigheden in het kamp waren ronduit slecht. Het was er heel warm en er was onvoldoende eten en geen hygiëne. Als kind wende ik snel aan de situatie waarin we verkeerden. Ik had geen benul van de buitenwereld en realiseerde me niet dat we er slecht aan toe waren. Als gevolg van een ernstige ziekte, ondervoeding en uitputting is mijn moeder op 12 september 1945 in het kamp overleden. Dit was een maand na de bevrijding.”

Sneltreinvaart“Na de bevrijding stonden de Indonesiërs de blanken naar het leven. Buiten het kamp was het levensgevaarlijk. Mies Groenewoud-Bierhuys, die ook in het kamp verbleef, nam mij en mijn broers na het overlijden van mijn moeder mee naar Medan, waar wij een paar maanden bij haar in huis woonden. Zelf had zij een zoontje van drie jaar. We kenden Mies niet, want in de barakken lagen honderden mensen dicht naast elkaar. Toch voelde het goed. Bij tante Mies, zoals we haar noemden, herinner ik me de hage-dissen tegen de muur en de put met kakker-

lakken. En aan de overkant van het huis was een autokerkhof, waar we altijd speelden. Tante Mies en haar man probeerden ons via diverse instanties naar Nederland te krijgen. Dit ging moeizaam. Uiteindelijk lukte het via het Rode Kruis. Volgens tante Mies ging alles ineens in een sneltreinvaart. We moesten direct naar het vliegveld op weg naar Singapore. Later hoorden we dat ze nauwelijks afscheid van ons heeft kunnen nemen.”

Per SchiP naar engeland“Vanuit Singapore vertrokken we per schip naar Engeland. Deze reis duurde zes weken. Mevrouw Ris, de vrouw van de Deense consul, die moeder ook in het kamp gekend had, nam ons op reis onder haar hoede. Wat er van haar terecht is gekomen weet ik niet. In Londen gingen we per trein naar Hull en met de nachtboot naar Hoek van Holland. Een auto van het Rode Kruis bracht ons tenslotte naar Amsterdam. Intussen was het februari 1946. In Amsterdam zagen wij voor het eerst sneeuw. Het wit bedekte landschap maakte veel indruk. We kwamen terecht bij een oudtante van mijn moeder en haar man. Ze was al op leeftijd en erg verzwakt door de oorlog en niet in staat om vijf jongens op te

Tijdens de Tweede wereld-

oorlog bezeTTe japan

nederlands-indië.

Veel nederlanders kwamen

TerechT in japanse kampen.

jaap berg (70) Verbleef

Tijdens zijn jeugd in Twee

Van deze kampen.

een persoonlijk Verhaal

oVer oorlog en onzeker-

heid. maar ook oVer de

hereniging door heT

nederlandse rode kruis

meT zijn pleegTanTe in

amerika, na ruim 60 jaar.

vangen. Uiteindelijk zijn we opgegroeid in twee verschillende gezinnen. Twee jongens in Breda en drie in Amsterdam.”

vOOruit kijken“Deze periode heb ik als verdoofd beleefd. Als kind wist je niet beter. Zo groeide je op. Je maakt dingen mee die je niet goed verwerkt. Er zijn weinig herinneringen. Van de reis naar Nederland herinner ik me alleen het verblijf in Singapore in een luxe hotel aan zee. In Nederland was het eten met bestek een hele openbaring, omdat we in het kamp altijd met onze handen aten. Ook kregen we kleren aan, wat voor ons nieuw was. Met mijn tante en oom in Amsterdam werd haast nooit over mijn ouders of over de periode in Nederlands-Indië gesproken. We keken altijd vooruit.”

dOOdgeSchOten“Onlangs hoorde ik in een televisie-uitzen-ding dat het Nederlandse Rode Kruis infor-matie verstrekt over vermiste mensen uit de Tweede Wereldoorlog. Ik stuurde direct een e-mail. Via het Rode Kruis, in de persoon van Michiel Schwartzenberg, ontving ik veel informatie. Zo bleek opa Berg geïnfor-meerd te hebben naar het verblijf van mijn vader. Ook was er een bericht over de herbe-

Het oorlogsarchief van het rode Kruis bevat persoonlijke gegevens van meer dan ander-half miljoen slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog. We informeren nabestaanden over het lot van hun familieleden en werken samen met andere archieven en herin-neringscentra in binnen- en buitenland. persoonlijke eigendommen die we niet meer kunnen terugbezorgen, geven we een passende bestemming. voor de pensioen- en uitkeringsraad verifiëren we uitkeringsaanvragen voor oorlogsgetroffenen. dat aantal is ten opzichte van 2006 gestegen, van 718 naar 843. Het aantal verzoeken van particu-lieren liep terug van 622 naar 538. Met overheidssubsidie gaan we het archief beter toegankelijk maken en de belangrijkste delen digitaliseren.

graving van mijn moeder. Via de Pensioen en Uitkeringsraad in Leiden ontving ik informatie over het lot van mijn vader. De Japanners hadden hem opgepakt en op een schip in zee doodgeschoten. Dat was op 15 maart 1942. Mondeling had ik dit al vernomen. Toch stond het nu onomstotelijk vast. Dat was voor mij van groot belang.”

levenSlOOP“In het oorlogsarchief van het Rode Kruis kwam Michiel het adres van tante Mies op het spoor. Sinds 1960 woont ze in Amerika. Michiel nam contact met haar

op en ze reageerde direct enthousiast. Ze was benieuwd naar de levensloop van haar pleegkinderen. Ze vond het ongeloof-lijk dat we na zo’n tijd weer contact hadden. Ik had er rekening mee gehouden dat ze niet meer zou leven. Maar ze is nu 95 jaar. Via haar zoon mailen we over en weer met elkaar. Haar eerste bericht was zeer ontroe-rend. Het Rode Kruis heeft mij allerlei ingangen en kanalen aangereikt. Ik ben hun erg dankbaar. Uiteraard zit ik nog boor-devol vragen. Gaandeweg hoop ik hierop de antwoorden te vinden.”

Oorlogsarchiefmeer dan anderhalf miljoen persoonlijke gegevens

31

‘ Als kind wist je niet beter. Zo groeide je op.’

foto’s: robert van willigenburg

32

foto: sho huang

33

34

aids-voorlicHTing cHina:

gevecht tegen onwetendheid

In Harbin, het noordoosten van China, zitten ze in een ruimte gebukt over hun werk. De medewerkers van de True Love Family, een zelfhulpgroep van mensen die besmet zijn met HIV, maken de bekende rode aids-lintjes. Vanaf de straat is de True Love Family volkomen onzichtbaar. Want Chinezen zijn even bang voor het stigma als voor de ziekte zelf. Bang om op te vallen, te worden gemeden of ervan te worden beschuldigd een gevaar voor anderen te zijn. Mensen van wie men weet, of meent te weten, dat ze geïnfecteerd zijn geraakt met HIV, krijgen moeilijk werk en hebben moeite een huis te vinden of te behouden. Ze kunnen hun vrienden verliezen, hun klanten en zelfs de steun van hun familie.

BlOeiDe True Love Family ontstond omdat het Rode Kruis de zorg voor HIV-positieve mensen wil verbeteren. Sinds de opening in maart 2007 bloeit de organisatie. De zelfhulpgroep krijgt psychologische hulp. Daarnaast wordt voorlichting gegeven over bijvoorbeeld voeding, behandeling van HIV, de medicijnen die ze levenslang moeten slikken en verpleging. De groep heeft een website en een telefonische hotline, waarbij mensen uit het hele land bellen met vragen

over verschillende onderwerpen die met HIV te maken hebben.

Een deel van het Nederlandse Rode Kruis-programma in het noorden van China richt zich op het vergroten van het inkomen van HIV-positieve mensen en aids-patiënten. De Nederlandse overheid is een van de donoren van het programma. Het maken van de rode lintjes is de eerste uit een serie projecten om te kunnen voorzien in eigen levensonderhoud.

verantwOOrdelijkheidDe Nederlandse overheid is niet de enige partner in het aids-programma. In 2005 benaderde Akzo Nobel het Nederlandse Rode Kruis en stelde een bedrag van € 700.000 beschikbaar voor HIV-preventie. Akzo Nobel heeft in China verschillende fabrieken en voelt zich mede verantwoor-delijk voor de werknemers en hun leefge-meenschap. De samenwerking resulteerde in een tweejarig voorlichtingsprogramma, waarbij ook Akzo Nobel-medewerkers worden getraind. En voorlichting is brood-nodig: uit onderzoek bleek dat 80% van de ondervraagden niet wist dat een condoom beschermt tegen HIV.

rOllenSPellenIn eerste instantie vonden HIV-besmet-tingen plaats door drugsgebruik (doordat verschillende mensen injectienaalden meer-maal gebruiken) en bloedtransfusie. Maar het aandeel besmettingen dat plaatsvindt door seksuele contacten groeit en de helft van de nieuwe infecties wordt opgelopen tijdens onbeschermde seks. Seksuele zaken, die normaal gesproken taboe zijn in China, kwamen in de voorlichtingsbijeenkomsten open en bloot aan de orde. De deelnemers leerden hoe het virus wordt overgedragen en – ook belangrijk – hoe niet. Ook leerden ze hoe ze condooms moeten gebruiken. Interactieve rollenspellen plaatsten de deel-nemers in de positie van HIV-positieve mensen.In het begin waren de deelnemers verlegen. Wang Wen Sheng, een bescheiden man, vond het allemaal “erg vreemd”. Maar hij begreep wel dat het belangrijk was. Thuis-gekomen deed hij wat de voorlichters van het Rode Kruis hadden voorgesteld; hij sprak er met anderen over. “Ik legde aan mijn dochter en haar vriendinnen uit wat ik had geleerd. ‘Wat heeft dat met ons te maken?’ vroegen ze. Maar ze luisterden. Na afloop waren ze het er mee eens dat kennis hierover noodzakelijk is.”

Met tweehonderd mensen per dag die geïnfecteerd raken met HIV is aids in China een serieus en groeiend probleem. Wat bijdraagt aan de groei zijn vooral onwetendheid en schaamte. Het Nederlandse Rode Kruis steunt daarom het Chinese Rode Kruis bij het opzetten van voorlichtings-programma’s. Helen Gao: “Mijn collega’s dachten dat het virus via de lucht overgedragen werd.”

foto: li ming fang

35nieuwSgierigJongere werknemers van Akzo Nobel in Suzhou waren vooral nieuwsgierig. Zhang Jing Bai (24), werkzaam op de productie-afdeling van Eka Chemicals: “Chinezen vermijden gesprekken over seks, dat ligt in onze aard. Maar we weten dat HIV en aids een steeds groter probleem worden en we hebben informatie nodig. Je kunt die informatie wel ergens anders vinden, bijvoorbeeld via internet, maar daarmee begrijp je nog niet alles.” Het heldere beeld dat hij kreeg tijdens de training bracht Zhang gemoedsrust. Dat gold ook voor Helen Chen (28) specialist klantenservice bij Decorative Coatings: “We hebben veel geleerd en hierdoor is mijn angst voor HIV en aids verdwenen.”

wegnemen angStenDaarmee is een belangrijk doel van het Rode Kruis bereikt. Het wegnemen van de angsten vermindert de stigmatisering en discrimi-natie van HIV-positieve mensen. Hierdoor durven zij – en mensen die bang zijn dat ze misschien geïnfecteerd zijn – uit de schaduw van de maatschappij te komen, deel te nemen aan preventie- en verzorgingsprogramma’s en zichzelf te laten testen op HIV. Dean Creer, programmamanager HIV & aids bij het Rode Kruis, geeft aan dat ondanks de weerstand veel is bereikt. “Deze successen zijn een enorme stimulans en vormen de drijfveer om gestaag door te gaan.”

Samenwerking met akzO nOBel in china

de activiteiten zijn geconcentreerd in bejing en shanghai, en in de provincies Jiangsu en hebei (beide in het oosten van china). het gaat om het trainen van lokale rode kruis-medewerkers en het ontwikkelen van een effectief zorg- en preventieprogramma voor studenten, migrantenarbeiders, akzo nobel-mede-werkers en de bevolking van regio’s met akzo nobel-vestigingen. daarnaast werkt het rode kruis aan grootschalige kennisverspreiding over hiv en aids om zorg en preventie in goede banen te leiden en het bestaande sociale stigma te verminderen.

36

feest in het land

Op 22 maart startte de estafette in Den Bosch. In totaal ver-zorgden 48 Rode Kruis districten jubileumactiviteiten. Al deze onmisbare afdelingen zetten mensen die het verdienen nog eens extra in het zonnetje. Bij voorkeur tijdens actieve buitenactiviteiten waarbij jonge vrijwilligers betrokken zijn. Voor de meest innovatieve activiteit lag er aan het einde de estafette de ‘Sociale Hulp Prijs 2007’ klaar.

vOOr elk wat wilSTijdens de activiteiten gaven de districten een puzzelstuk door. Aan het einde van de route vormden alle stukken samen een complete puzzel. District Vechtstreek ontving het puzzelstuk uit Zutphen. Zij organiseerden een verwendag voor alleenstaande minima met kinderen. Ria de Niet, vrijwilliger en deelnemer: “We wilden mensen die altijd

In 2007 bestond het Rode Kruis 140 jaar. Reden voor een feestje. Van district naar district trok van maart tot december een vrolijke Rode Kruis-Estafette van sociale hulpactiviteiten door het land. Van rolstoelwandelen, tandem-fi etsen tot het zingen van zeemansliederen.

de eindjes aan elkaar moeten knopen een leuke en zorgeloze dag bezorgen.” Een luxe touringcar met vrijwilligers haalde bijna vijftig genodigde ouders met kinderen op. Met zijn allen gingen ze richting vakantie-park Hooger Holt in Gramsbergen, waar koffi e en cake klaarstonden. Daarna konden ouders en kinderen bowlen, darten, midget-golfen, fi tnessen of de kinderboerderij bezoeken. Ria “Het leukste aan deze dag was de vrijblijvendheid en de ontspannen sfeer. Iedereen deed waar hij zin in had. En omdat de vrijwilligers op de kinderen letten, hadden de ouders ook een welverdiende vrije dag. Het is fi jn om daaraan mee te helpen.” Tussen de middag was er een uitgebreide lunch, waarna liefhebbers een duik in het zwembad namen. “Voor mijn kinderen was het zwembad met de mooie binnenglijbaan het hoogtepunt. Zij willen volgend jaar weer”, lacht Ria.

vrOlijke PiratenOok district Den Haag zat niet stil. Bijna een jaar van te voren begonnen de vrijwil-ligers met de organisatie van het Piraten-feest. In samenwerking met de Koninklijke Nederlandse Reddings Maatschappij orga-niseerden zij in september een feestelijke dag voor zo’n 120 gehandicapte kinderen. Alle kinderen kregen een piratenhoed en echte piratenschmink. Waaghalzen konden meevaren op snelle speedboten. En er waren minder snelle boten voor een rustige vaart-tocht. Ook aan wal was er genoeg te doen: piratendisco, verschillende spelletjes, snoep en suikerspinnen. Vrijwilliger Th ierno Diallo vond het piratenfeest één van de leukste activiteiten van het jaar: “Tijdens de dag hielp ik kinderen aan boord. Ook voer ik zelf mee. Het mooiste vind ik de reactie van de kinderen. Je ziet hoe blij ze zijn. Sommigen wilden zelfs niet meer van de boot af. Het is leuk om iemand gelukkig te maken.” Tijdens het piratenfeest was ook aan de vrijwilligers gedacht. Tenminste, toen alle kinderen naar huis waren en de rommel was opgeruimd. Th ierno: “We aten met alle vrijwilligers samen en daarna was er een disco met dj’s. Dat was erg leuk.”

de grOte winnaarOp 15 december reikte bestuurslid Willem Vader van het Nederlandse Rode Kruis de Sociale Hulp Prijs 2007 uit. De jury koos uit alle leuke, spannende en feestelijke acti-viteiten één winnaar; district Peelrand. Zij organiseerden samen met paardenopleiding Helicon een paardrijmiddag voor kinderen met een beperking. Aansluitend verzorgden leerlingkoks een lopend buff et en was er een feestavond. Maar met zoveel feestelijke acti-viteiten is eigenlijk elk district een winnaar. Op naar de volgende 140 jaar!

37

38

39

foto’s: robert van willigenburg

mAppA mOndOgEZInsvErvAngEnd huIs

vOOr ErnstIg

ZIEkE kIndErEn

vorig jaar scHreef iK

vanaf deze pleK over

WaTer in afriKa, of liever

gezegd HeT gebreK

daaraan. ooK diT jaar

Weer aan Mij de eer een

pagina in HeT jaarver-

slag Te vullen. iK blijf

TrouW aan HeT onder-

Werp daT Mij zo na aan

HeT HarT ligT; WaTer. een

onderWerp Waar We

WereldWijd nieT genoeg

aandacHT aan Kunnen

besTeden. WanT Waar een

TeKorT aan WaTer scHrij-

nende siTuaTies veroor-

zaaKT, ricHT een Teveel

aan deze vloeibare

subsTanTie MinsTens

zoveel onHersTelbare

scHade aan.

In meer of mindere mate zijn we natuurlijk allemaal afhankelijk van water. Daarom maken we ons ook steeds meer zorgen over de klimaatverandering. 2007 kunnen we met recht ‘het jaar van het klimaat’ noemen. Waar je ook keek en wat je ook las, de zorgwekkende geluiden over veran-derende weersomstandigheden en stijgende waterspiegels waren niet te negeren. Tijd voor actie dus. Gelukkig denken ze dat bij het Rode Kruis al langer. Zo kwam het dat ik, in mijn rol als ambassadeur, in januari

met een team van klimaatreporters rich-ting Nicaragua ging. Midden-Amerika en het Caraïbisch gebied zijn erg kwetsbaar. Orkanen, droogtes en overstromingen komen hier vaker voor dan waar ook ter wereld. Bovendien zijn ze een stuk heftiger. Voor de mensen in deze landen dus bittere noodzaak de risico’s te kennen en te weten wat ze moeten doen als de weersomstan-digheden bedreigend zijn. Daarom is het Rode Kruis hier aanwezig. Om rampenco-mités op te zetten, te werken aan preventie en lokale projecten te ondersteunen.

Onze missie in Nicaragua was de wereld de gevolgen van klimaatverandering te laten zien. Een week lang was ik in touw om zoveel mogelijk informatie te verzamelen. Want het is heel simpel; hoe meer aandacht er voor de dramatische gevolgen is, hoe sneller we kunnen bouwen aan een oplos-sing. Daarom gingen we op bezoek bij het Ministerie van Milieu en de Nicaraguaanse meteorologische dienst en bespraken we de situatie in het land. Dat er snel iets moet gebeuren zag ik met eigen ogen in Puerto Cabezas. Deze stad wordt regelmatig geteisterd door overstromingen en dat is goed te zien. Ik was daar op een school waar kinderen me over hun ervaringen met het water vertelden. Dan krijg je wel even kippenvel op je armen. Ongelooflijk dat de mensen daar steeds weer de moed bij elkaar verzamelen om weer door te gaan. Tot ze

Column Floortje Dessing

40

door de volgende droogte of overstroming weer opnieuw moeten beginnen.

Het is daarom schitterend om te zien dat de bewoners van de risicogebieden zich steeds beter bewust zijn van de gevaren. Samen zetten zij hun schouders eronder om grote drama’s in de toekomst zo veel mogelijk te voorkomen. Met eenvoudige middelen als de radio waarschuwen ze grote delen van de bevolking wanneer de situatie erg gevaarlijk

wordt. Tijdens een rampenoefening konden we zelf ervaren welke problemen er ontstaan als het water komt, of wegblijft. En dat is dan ook de grootste uitdaging voor hulp-organisaties. De bevolking zo voorbereiden op de risico’s van het water dat het zo min mogelijk slachtoffers eist.

41

42

Het is maar net Hoe de wind waait, waar Hulp Het meest nodig is en Hoe u in uw tijd zit. u wisselt dus vaak van

goede doel.

nee

Waar staat u voor?Wilt u Wel doneren, maar ontbreekt u de tijd? of gelooft u dat geld niet de enige steun is die u kunt bieden? een aardig Woordje doet immers ook Wonderen. misschien Weet u juist precies Wat u Wilt en Welke goede doelen u graag steunt. doe de test en ontdek Welk type u bent.

u geeft vaak eenmalig bij aansprekende projecten.

Het leven is druk en er valt zoveel te beleven. natuurlijk wilt u geven, maar Het moet

wél passen in uw leven.

Energiek

start

ja

ja nee

u wilt graag geven, maar Het komt er niet altijd van. u bent met zoveel dingen tegelijk bezig.

43

nee

als u beelden van een ramp op televisie zie, dan denkt u:

“o ja, dat moest ik nog doen!”. en u loopt naar uw computer

om geld over te maken.

vrienden Hebt u voor Het leven. goede doelen ook!

of Het nu om droogte, een aardbeving of over-

stroming gaat. Het maakt u niet uit; dat u geeft is Het belangrijkste.

u gelooft niet alleen in Het geven van geld, maar doneert

ook graag tijd. of Het nu voor Het goede doel is of de mensen uit uw directe

omgeving.

Open

u weet precies wat u wilt en waar u voor staat.

Ideologisch

ja

ja

ja

ja

nee

nee

nee

nee

u staat open voor de wereld om u Heen en voelt u betrokken. u geeft graag; dat Hoeft niet perse geld te zijn, maar kan ook tijd of een aardig woordje zijn.

u geeft uit principe. geld doneren komt natuurlijk bij u en u weet precies welk goede doel u wilt steunen.

nee

u geeft eigenlijk al zolang u Het kunt

Herinneren. Het Hoort gewoon bij u.

44

45

foto’s: marco hofsté

OpnAmE tElEvIsIEspOt vOOr dE cOllEctE mEt yfkE sturm

46Hoe denKen nederlanders over vrijHeid en WaT doen ze zelf oM de Wereld een beeTje beTer Te MaKen? op HeT bevrijdingsfesTival in den Haag sTonden een aanTal Mensen Hier even bij sTil.

straatinterviews

1 | Wat betekent Bevrijdingsdag en vrijheid voor u?

amar SOeKhlal (49) FISCaal JurIST

1 ik heb altijd in vrijheid geleefd. maar vrijheid is zeker niet vanzelfsprekend. ik maak me zorgen over het toe-nemende nationalisme en de strenge veiligheidsmaatregelen. we zijn niet meer vrij om te reizen. de controles zijn buiten proportie. het doel heiligt niet meer de middelen.

2 het is vreselijk dat er mensen zijn die in angst en onzekerheid leven. ze vinden vaak steun bij hun religie. als de westerse wereld dat ook nog eens belachelijk maakt, ontnemen we ze alles. het beledigen van een religie houdt niet op bij de grens.

3 ik reis per fi ets of trein, scheid mijn afval en doneer aan een aantal goede doelen. als vrijwilliger organiseer ik een hindoestaans fi lmfestival om deze cultuur onder de aandacht te brengen. bij zinloos geweld zou ik niet tussenbeide springen. zo’n held ben ik niet. de consequenties kunnen verstrekkend zijn.

SVeN pONThOFer (14) SChOlIer

1 Je staat stil bij de gevolgen van oorlog en viert dat nederland van de oorlog is bevrijd. als ik op het nieuws gevechten zie, realiseer ik me wat vrijheid betekent. maar ik kan me niet voorstellen wat het is om in oorlog te leven. waarschijnlijk durf ik dan niet het verzet in te gaan. ik zou mijn eigen veiligheid niet in gevaar willen brengen.

2 de beelden maken me boos. ik heb erg met de slachtoffers te doen. waarom doen mensen elkaar zoiets aan? dat begrijp ik niet. dan ben ik erg blij dat ik hier in vrijheid leef.

3 samen met mijn moeder doneer ik aan goede doelen. verder ben ik erg milieubewust. ik ga zuinig om met energie en water, omdat ik me reali-seer dat sommige landen helemaal geen water hebben. misschien kan ik helpen door vrijwilligerswerk te doen, maar daar heb ik eerlijk gezegd nog niet eerder over nagedacht.

lOuISe meTCalFe (64) GepeNSIONeerD

1 de verhalen over de oorlog zijn me met de paplepel ingegoten. het is goed om daar af en toe stil bij te staan. in nederland mopperen we vaak over van alles en nog wat. maar we mogen blij zijn dat we leven zoals we willen leven.

2 ze maken me boos. de grootste groep die onder een oorlog lijdt, is de bevolking die het liefst in vrede wil leven. in afghanistan zetten jonge soldaten hun leven op het spel. voor wat? en houdt het ooit op? zodra de troepen zich terugtrekken bestaat er een kans dat de taliban het weer overneemt. oorlog is zo nutteloos.

3 ik geef bloed. mijn zoon ook. het is een kleine bijdrage, maar het draagt bij. vrede moet klein beginnen. zo wilde een mevrouw in de super-markt laatst niet door een meisje met een hoofddoek geholpen worden. ik was geschokt. als er geen toleran-tie is, krijg je nooit vrede.

47

foto’s: hei-Yu tang

3 | Wat draagt u zelf bij om de wereld een beetje beter te maken?

2 | Dagelijks ziet u beelden van mensen die in angst en onzekerheid leven. Wat doet dat met u?

haCer YIlmaZ (27) STuDeNT pOlITICOlOGIe

1 in het buitenland kun je niet alles zeggen, zelfs niet als het binnen de wettelijke kaders valt. van vrienden in turkije, egypte en georgië hoor ik dat vrijheid niet hetzelfde is als hier. zo kunnen egyptenaren niet vrij demon-streren. nederlanders realiseren zich niet hoe vrij we hier zijn.

2 als ik dat zie dan wil ik me in andere landen hard maken voor de vrijheid van meningsuiting. maar je hebt te maken met de heersende regels van dat land. daar maak ik me zorgen over, want vrijheid is een basisrecht. dat geldt ook voor nederland, want als je democratie hoog in het vaandel hebt staan, moet je dat ook naar buitenlanders uitdragen.

3 in mijn eentje kan ik de wereld niet verbeteren. ik ben wel politiek actief. in het buitenland wil ik trainingen gaan geven om democratie te ver-spreiden.

SuZaNNe maNDerS (17) STuDeNT SOCIaal peDaGOGISCh WerK

1 ik vind het erg wat er destijds in de oorlog gebeurd is. daar sta ik op zo’n dag wel extra bij stil. maar ik vind het vooral leuk om naar een bevrijdings-festival te gaan.

2 met sommige mensen heb ik mede-lijden. dan wil ik hulp bieden, maar bedenk ik me ook dat ik niet iedereen kan helpen. als vrijwilliger heb ik wel een keer in een verzorgingstehuis geld ingezameld voor een goed doel.

3 later wil ik graag juf worden, want het is belangrijk om kinderen een goede jeugd te geven. een goede jeugd is niet overal vanzelfsprekend. soms hoor je dat kinderen in andere landen geen huis meer hebben of aan hun lot zijn overgelaten. en dat ze niet of nauwelijks onderwijs krijgen. als juf draag ik zo mijn steentje bij en help ik kinderen aan goed onderwijs. dat is de basis voor ons bestaan.

JONaThaN lOOmaN (25) GraFISCh ONTWerper

1 hier nemen we vrijheid zoals het is, maar het is heel speciaal. Je ziet dat de maatschappij verandert en verhard. dat is de keerzijde ervan. ik ben voor vrijheid van meningsuiting, maar tegen het opzettelijk kwetsen van mensen. vrijheid is een recht waar je verant-woordelijk mee om moet gaan.

2 het gaat vaak om economisch ge-dreven confl icten, waar onschuldige mensen bij betrokken zijn. dat maakt me boos. in nederland leven we in een wereld van zekerheden. de verhalen over de oorlog zijn steeds moeilijker door te geven. onvrede is een sluime-rend iets. op het moment dat mensen zich realiseren wat ze hebben, is het vaak te laat.

3 op een milieubewust manier ontwerp ik t-shirts. ik werk met ecologische inkten, duurzame energie en doe geen beroep op lage loonlanden. op deze bescheiden manier oefen ik mijn invloed uit.

48

ErIc cOrtOn In dE cEntrAAl AfrIkAAns rEpuBlIEk Om dE WAtErprOBlEmAtIEk In BEEld tE BrEngEn vOOr

sErIOus rEQuEst

49

foto’s: Juan vriJdag

50

amBaSSadeurNa de derde editie van 3FM Serious Request en weer een prettige samenwerking met het Rode Kruis, vroegen zij me of ik ambassa-deur wilde worden. Daar moest ik even over nadenken. Waarom zou ik Ambassadeur Internationale Noodhulp voor het Rode Kruis moeten worden? Die vraag hield mij even bezig. Maar ik vond het antwoord.

Terugdenkend aan mijn reizen naar Darfur, Congo, Cambodja en de Centraal Afri-kaanse Republiek zie ik al die gezichten weer voor me. Gezichten van mensen die om hulp vragen, mensen die argwa-nend zijn over wat je eigenlijk komt doen. Lachende of gelaten gezichten. Maar helaas ook veel betraande gezichten. Mensen met een afgrijselijk verhaal of slechts een korte toekomst in het verschiet. Mensen die ondanks alles wat ze zagen, hoorden of aan den lijve ondervonden, toch het vertrouwen gaven aan een lange blanke man met een radiorecorder. Het vertrouwen om hun verhaal nog eens te vertellen, al gaat dat over alle pijngrenzen heen. Het vertrouwen om op je dertiende, na twee dagen praten, de hand van die grote, vreemde, vol geta-toeëerde man te pakken. Na jarenlang door rebellen vastgehouden, verkracht, uitge-buit, mishandeld en tot slaaf gemaakt te zijn. Langzaam je angst te laten varen en je voorzichtig over te geven aan het enge gevoel dat het voor heel eventjes goed is. Als ik mijn ogen sluit, voel en beleef ik dat moment steeds weer opnieuw. Die ont-spanning bij dat meisje, na zoveel ellende.

Daarover wil ik graag vertellen en verslag doen. Dat is ook hulp. Buiten water, voedsel en medicijnen. Drie zaken die centraal staan als het om directe noodhulp gaat. Zoals bijvoorbeeld in Darfur.

Met jongeren sprekend over hun situatie in een vluchtelingenkamp aan de grens met Darfur raakte ik onder de indruk van de veerkracht en positiviteit van deze gene-ratie. Sprekend met ouderen in Congo liepen de rillingen me over de rug toen ik de verhalen over moordpartijen en massaver-krachtingen hoorde. In Cambodja kwam ik dichterbij het gevaar dan ooit, toen ik in een mijnenveld stond en, net als de plaatselijke bevolking, niet precies wist waar de mijnen lagen. En in de Centraal Afrikaanse Repu-bliek heb ik gedronken van hetzelfde water, gedanst bij dezelfde bron en me blauw gela-chen met twee kleine gastjes, Ali en Bruno. Die nu waarschijnlijk nog steeds ‘Wow!’ roepen tegen elke blanke man die ze tegen komen. Dat zijn dingen die ik nooit meer vergeet. Dingen die zo belangrijk voor me zijn geworden. En inmiddels een onlosma-kelijk deel vormen van wie ik ben. Van wie ik wil zijn.

Daarom zei ik met heel mijn hart ‘Ja!’ op de vraag of ik Ambassadeur van het Rode Kruis wilde worden. Natuurlijk wil ik dat. Daartoe voel ik mij op een gezonde manier zelfs verplicht, door alle gezichten die ik zie als ik mijn ogen sluit. Voor hen, voor alle-maal. Ja!

51

foto: Juan vriJdag

52

klimaatverandering: rampvoorbereiding is cruciaalToen bob dylan in de jaren zestig

zijn beroemde song ‘The times

they are a-changing’ ten gehore

bracht kon hij niet weten hoe

profetisch zijn woorden waren.

de legendarische popsong ging

over sociale verandering, terwijl

er op hetzelfde moment iets veel

ingrijpenders gaande was: de

verandering van het klimaat op

aarde. veertig jaar later realiseren

we ons overal op de wereld dat

de opwarming van de aarde een

serieuze bedreiging vormt voor

het leven. de meest kwetsbare

mensen op aarde worden reeds

getroffen door deze veranderin-

gen. de urgentie om adequater

te reageren op de negatieve con-

sequenties van klimaatverande-

ring neemt in rap tempo toe. Hoe

staan we ervoor, wat kunnen we

in de nabije toekomst verwachten

en wat betekent dit voor interna-

tionale hulporganisaties als het rode Kruis?

Einde augustus 2007. Nederland maakt zich wat knorrig op voor de terugkeer naar school en werk. Knorrig, want de zomer viel behoorlijk tegen. Ver van ons bed, in het Caraïbisch gebied, woedt een tropi-sche storm. Wanneer die de Bovenwindse Eilanden passeert, wakkert de wind opeens aan tot orkaan-kracht. Meteorologen ontdekken een dik, dreigend oog in de kolkende massa: het teken van een mega-orkaan. Felix is de naam. Ironisch, want dit weerfenomeen brengt allesbehalve geluk. Als Felix op 4 september land bereikt, is ze uitgegroeid tot een orkaan van de hoogste categorie: 5 op de orkaanschaal van Saffir-Simpson, met windsnelheden tot 280 kilometer per uur. Het zwaarst getroffen gebied is de zogenoemde Mosquito Kust, even ten zuiden van de grens tussen Honduras en Nicaragua. Resultaat: 133 doden, talloze daklozen en grote materiële schade.

PreVentief actiefFelix had nog veel meer schade kunnen aanrichten. Maar gelukkig waren hulporganisaties en de lokale bevolking

zo goed mogelijk voorbereid. De lokale radiostations zonden waarschuwingen uit. Daarnaast waren er voor-lichtingsactiviteiten en rampenoefeningen. De lokale overheden werkten samen om de bevolking zo goed mogelijk te informeren en te ondersteunen. En dat is ook voor het Rode Kruis het protocol voor de toekomst: preventief actief zijn en blijven. Een goede rampvoorbe-reiding kan immers het verschil betekenen tussen leven en dood. Het Rode Kruis wil daarom meer aandacht voor het terugdringen van rampenrisico’s. Door maat-regelen te nemen kan schade door stormen, droogtes en zware regen beperkt worden. Ook kan de weerbaar-heid en het herstellend vermogen van gemeenschappen vergroot worden. Oplossingen kunnen soms eenvoudig zijn. Zoals kinderen leren wat ze moeten doen in het geval van een ramp. Of bomen planten die de grond op hellingen beter vasthouden bij hevige regenval. Meer complexe oplossingen zijn waarschuwingssystemen (zoals ‘early warning’) voor extreem weer, bouwcodes die rekening houden met aardbevingen en een verant-woorde stadsplanning.

53

grootste bedreigingenJavier Gonzalez werkt sinds 2001 voor het Nederlandse Rode Kruis in Colombia. Daarvoor maakte hij deel uit van een team van het Internationale Rode Kruis. Missie was de ondersteuning van door overstromingen getroffen bevolkingsgroepen in Venezuela. Het team van het Nederlandse Rode Kruis levert technische en financiële hulp aan het Rode Kruis in Colombia voor de ondersteuning van activiteiten voor de meest kwets-baren. En dat zijn er nogal wat. “Colombia is een groot land”, verzucht Javier. “Het is de afgelopen veertig jaar gebukt gegaan onder gewapend conflict, en daar komen de natuurrampen nog bij.”

draMatische toenaMeJavier is bijna dagelijks getuige van de gevolgen van klimaatverandering. “In de laatste tien jaar hebben we een dramatische toename gezien van de ellende, veroorzaakt door klimaatverandering. Colombia ligt weliswaar niet op de traditionele route van de Caraï-bische orkanen, maar toch worden steeds meer mensen

getroffen door de gevolgen van overstromingen en verplaatsingen van enorme hoeveelheden modder. En het wordt ieder jaar erger.” De boodschap is duide-lijk: hulp voor de getroffenen en ontheemden blijft hard nodig, nu en in de toekomst. Degelijke huizen, water, gezondheidszorg en voedselvoorziening blijven de hoogste prioriteit houden. Maar er is nog veel meer nodig: geld, voorlichting, samenwerking met andere organisaties en overheden. Menselijke conflicten kunnen misschien door mensen voorkomen worden; de klimaatverandering lijkt helaas onafwendbaar en onomkeerbaar.

lokale saMenwerkingIntussen doen we wat we kunnen, ook in Colombia. En het is roeien met de riemen die we hebben. Want zelfs het Rode Kruis is niet in staat alle half miljoen ontheemden in Colombia aan een dak boven het hoofd en aan voedsel te helpen. Javier Gonzalez bevestigt dat. “Het Rode Kruis doet wat zij kan, maar heeft natuur-lijk wel te maken met beperkte hulpbronnen en soms te

foto: ifcr

54

weinig personeel. Door het integreren van lokale en externe hulp-bronnen komen we desondanks een heel eind. Daarbij hebben de meest kwetsbaren onze prioriteit.” Voor het Rode Kruis is nauwe samenwerking met lokale groeperingen onmisbaar voor het mobi-liseren van mensen. Maar ook voorlichting is van groot belang. Javier: “De mensen zijn altijd blij met het Rode Kruis. We zijn overal welkom. Daar moet je natuurlijk op voortbouwen. Een van de redenen waarom we verschillende communicatiestrategieën hebben ontwikkeld voor verschillende bevolkingsgroepen. Zoals voor kinderen, ouderen, autochtonen, allochtonen, studenten en politici. Een voorbeeld: in een provincie in het noorden, Guajira, hebben we met de hulp van een universiteit een communicatie-project opgezet met videoclips, radiojingles, speciale liedjes en drukwerk in de lokale taal, het Wuayunaiki. Aan de reacties merk je meteen dat zo’n aanpak effect heeft. Door mensen aan te spreken in hun eigen taal, komt je informatie veel directer aan en komt je boodschap echt over. Op zo’n manier ben je dus veel effectiever bezig.”

55

nog slagVaardigerJavier Gonzalez en duizenden andere medewerkers van het Rode Kruis over de hele wereld realiseren zich dagelijks hoe belangrijk hun missie is. De merkbare verandering is er al en deze manifesteert zich in weersextremen, meer rampen en gezondheidsproblemen, smeltend ijs en een stijging van de zeespiegel. Een orkaan als Felix kan vooral door de hoge temperatuur van het zeewater zijn enorme kracht ontwikkelen. Het ontstaan van orkanen is tot op zekere hoogte voorspelbaar en hun verloop valt goed te analyseren. Daarom is het van groot belang om de juiste samenwerkingsver-banden te sluiten met meteorologische instituten en kennisinstan-ties, zodat deze weers- en seizoensvoorspellingen op lokaal niveau ook goed benut kunnen worden. Internationale hulporganisaties als het Rode Kruis zullen nog doelgerichter, slagvaardiger en gestruc-tureerder moeten opereren. Niet alleen om ter plaatse getroffenen te helpen hun bestaan weer op te bouwen, maar ook om ervoor te zorgen dat mensen in bedreigde gebieden zich kunnen voorbe-reiden op naderend onheil.

Voorbereid ZijnFelix werd in november 2007 opgevolgd door orkaan Noël. In de tweede helft van 2007 werden vrijwel alle eilanden en landen rondom het Caraïbisch gebied getroffen. Ook de Verenigde Staten, China, Japan, Bangladesh en Mexico werden geteisterd door orkanen en tyfoons. Begin 2008 verscheen in het gezaghebbende wetenschap-pelijke tijdschrift Nature de samenvatting van een recente studie, die aantoont dat de opwarming van het water in de Atlantische Oceaan een belangrijke bijdrage levert aan de toename van krach-tige orkanen. Klimaatverandering draagt bij aan de opwarming van het zeewater. Javier Gonzalez: “Voorbereid zijn heeft de hoogste prioriteit. Daarin investeert het Rode Kruis veel tijd en energie. Veel risico’s bij een natuurramp zijn bovendien cultuurgerelateerd; daarop inspelen is een andere grote uitdaging. Het Rode Kruis werkt aan het opbouwen en uitdragen van relevante kennis. En op dat gebied valt nog veel winst te behalen.”

‘ In de laatste tien jaar hebben we een dramatische toename gezien van de ellende, veroorzaakt door extreme weersomstandigheden.’

foto: ifcr

56

01Periodieke schenkingEen fiscaal aantrekkelijke manier van geld geven is uw periodieke schenking vast te leggen in een notariële akte. Zo is uw bijdrage jaarlijks aftrekbaar van uw belastbaar inkomen. Daarmee kunt u uw gift verhogen, zonder dat het u extra geld kost. Wilt u weten hoe u dit vastlegt? Kijk op www.rodekruis.nl/content/geven/slim_doneren.

Een steentje bijdragen en daar zelf profijt uit halen? Voor uw donatie aan het Rode Kruis bestaan verschillende mogelijkheden, waarbij u profi- teert van bepaalde voordelen.

actief vanuit uw luie stoelslim doneren

57

03

02

05

06

04

kerstPakketten voor kidsVoor ieder kerstpakket dat u bestelt bij Kerst voor Kids gaat 5% van de bruto-opbrengst naar Mappa Mondo; een gezinsvervangend huis van het Nederlandse Rode Kruis voor chronisch zieke kinderen. Kijk op www.kerstvoorkids.nl voor meer informatie.

sPeel mee!Door mee te spelen in de Nationale Postcode Loterij maakt u kans op de PostcodeKanjer en honderdduizenden andere prijzen. Voor slechts € 9,- per lot speelt u iedere trekking mee. Daarnaast steunt u het Nederlandse Rode Kruis en 57 andere goede doelen op het gebied van mens en natuur. Geen weggegooid geld dus, ook als u een keer niets wint.

kaarten sturenIemand feliciteren of een hart onder de riem steken? Via www.goededoelenkaartje.nl/rodekruis kunt u een échte wenskaart versturen. De postbode bezorgt uw kaart de volgende dag en doneert één euro aan het Rode Kruis.

sPullen verdelen Een zolder vol overbodige spullen? Even op Marktplaats zetten, denkt u. Nieuw en handig is Vendido. Zij halen uw spullen thuis op en verzorgen de rest. De opbrengst verdelen ze onder de aanbieder van het product en het Nederlandse Rode Kruis of een ander goed doel. Vendido ontvangt ook een bescheiden percentage van de opbrengst. Kijk op www.vendido.nl

ehBo-set BestellenVia Life Safety Products kunt u een EHBO-set bestellen. Voor € 24,95 kunt u de eerste ongemakken verlichten. Van elke verkochte set ontvangt het Rode Kruis een bijdrage. Kijk op www.lifesafetyproducts.nl.

‘Ik moest huilen van geluk’. Aan het woord is Halimo. Oorspron-kelijk komt hij uit Somalië, inmiddels is hij Nederlander. Na jaren van onzekerheid heeft hij eindelijk zijn zus weer gesproken. Vijftien jaar geleden viel zijn familie uit elkaar door de Somalische burger-oorlog. Iedereen vluchtte een andere kant op om de wreedheden te ontlopen. Een aantal kwam om het leven, anderen bouwden elders een nieuw bestaan op, zoals Halimo. Hij bleef echter altijd op zoek naar een andere hopelijk overlevende: zijn zus.

Vlak voor zijn vlucht uit Somalië verloor Halimo zijn zus uit het oog. “Een moeilijke situatie”, zegt hij. “Het was oorlog en iedereen ging een eigen kant op.” Om het geweld te ontvluchten vertrok hij naar Nederland. “Ik heb net zo lang gewerkt tot ik genoeg geld had. Ik ben eerst naar Djibouti gegaan, en toen via Frankrijk naar Nederland. Nederland is een goede plek. Ik heb nu de Nederlandse nationaliteit en een huis. Het is beter hier en veilig. Ik doe sociale arbeid, vanuit de kerk geregeld vrijwilligerswerk. Maar ik ben hele-maal alleen in Europa, ik heb hier niemand. Mijn broer en mijn zus zijn overleden. Ik heb wel contact met een oom, een tante en een neef.” Maar waar zijn andere zus is, blijft onduidelijk.

hOOP glOOrdeVan een neef hoorde Halimo dat veel Somalische vluchtelingen in Jemen zitten. Hoop gloorde, hoewel Halimo zich goed reali-seerde dat deze hoop makkelijk ijdel kon blijken. De Somalische vluchtelingenkampen in Jemen zijn geen pretje. Sterker nog, velen beschrijven het leven er als een hel. Verhalen in de kranten vertellen over moord, verkrachting en honger. Veel Somaliërs wonen al jaren

in het kamp, zonder zicht op een betere toekomst. De inwoners van de povere, geïsoleerde kampen verafschuwen het leven in Jemen, maar willen – een enkeling daargelaten – niet terug naar hun door burgeroorlog verscheurde vaderland.

het rOde kruiS helPtNaast de mogelijke verblijfplaats van zijn zus kreeg Halimo de tip om eens bij het Rode Kruis langs te gaan. Via een wereldwijd netwerk vinden zij verloren familieleden terug. Zo spreekt Halimo bij het Rode Kruis in Rotterdam met tracingmedewerker Inez Schatz. “Samen vulden we een opsporingsverzoek in om zijn zus in Jemen op te sporen.” In vrijwel ieder district is een tracingteam actief. Hier bekijken ze de mogelijkheden om vermiste personen in een bepaald land terug te vinden en of er voldoende informatie is om een zoektocht te starten. De reden van het contactverlies, het laatst bekende adres en de vaste gewoontes van de gezochte persoon zijn allemaal aanknopingspunten: waar doet iemand zijn bood-schappen, gaat hij vaak naar een bepaalde moskee of kerk? Lastig is dat in sommige landen weinig of geen registratie is van familie-namen en straatnamen. ‘Het derde huis links van de moskee’ is in Somalië bijvoorbeeld een vrij gangbaar adres.

een SPeld in een hOOiBergHoewel de omstandigheden in de vluchtelingenkampen erbarmelijk zijn, is Jemen een relatief veilig land. Met de aanknopingspunten die Halimo had, stuurde het Rode Kruis een opsporingsverzoek uit. Helaas liep het spoor snel dood. “Wij kregen een verzoek om aanvullende informatie. Helaas was die niet beschikbaar”, vertelt

Het Rode Kruis spoort verloren familieleden op

broer en zus na 15 jaar herenigd

58

Christel Kievits. Zij behandelde Halimo’s aanvraag bij het Rode Kruis. “Halimo wist niet in welk kamp zijn zus verbleef. En omdat er meerdere grote vluchtelingenkampen in Jemen zijn, zouden we zoeken naar een speld in een hooiberg.” Inez Schatz vult aan: “Halimo was vreselijk teleurgesteld, net als ik.”

de aanhOuder wintOndanks deze teleurstelling gaven Halimo en het Rode Kruis de zoektocht niet op. Er was namelijk nog een andere mogelijkheid: een Rode Kruis-bericht via ‘broadcast’. In landen waar de situatie gevaarlijk is of voorzieningen niet meer werken, biedt opsporing via de radio uitkomst. In Somalië bijvoorbeeld is broadcast een goede optie: veel mensen luisteren daar naar de BBC. “Halimo was er van overtuigd dat zijn zus in Jemen zat”, vervolgt Inez. “Hij vertelde dat er Somalische vluchtelingenkampen zijn, waar alleen Soma-liërs zitten. We hebben hem daarom nog een keer uitgenodigd en toestemming gevraagd zijn naam en die van zijn zus te gebruiken voor uitzending binnen deze vluchtelingenkampen.”

duizend keer dankjewelDit keer hadden de Rode Kruis-medewerkers in Jemen meer succes; broadcast bleek de doorbraak. De zus van Halimo werd gevonden. Halimo: “Ik heb wel duizend keer dankjewel gezegd tegen het Rode Kruis. Nadat bekend was waar ze zat, heb ik haar direct gebeld. Ik was zo blij haar weer te spreken, kreeg tranen in mijn ogen toen ik haar stem hoorde. Sindsdien ben ik in een andere stemming, ik ben gelukkig! Nu spaar ik geld, zodat ik daarheen kan gaan, of zij hierheen. De situatie voor haar in Jemen is ook niet ongevaarlijk. Ik hoop haar snel te zien. Ik heb haar zo gemist.”

somalië ontstaat in 1960 als brits en italiaans soma-liland samengaan. Tien jaar later grijpt dictator siyad barre de macht. hij wil een groot socialistisch isla-mitisch somalië stichten en richt zijn blik op ethiopië. de landen raken in oorlog verwikkeld. een burger-oorlog in somalië verergert de situatie. de revolu-tionairen uit noord-somalië en de officiële regering bestrijden elkaar hevig. zo ontstaat er een machts-vacuüm, dat eindigt met een interim regering. de islamistische opstandelingen en clans weten echter het zuiden en de hoofdstad mogadishu te bezetten. met de hulp van eerdere vijand ethiopië herneemt de regering deze gebieden. de burgeroorlog, chaos en geweldpleging gaan ondertussen onverminderd door. nog dagelijks vinden in de stad mogadishu aanvallen plaats op de troepen van de overgangs-regering en ethiopië. hierbij vallen vele honderden (burger)slachtoffers en raken honderdduizenden ontheemd. Van een goed functionerende centrale overheid is geen sprake.

59

60

BEgrAfEnIs vAn EEn lIBAnEsE rOdE kruIs-

mEdEWErkEr

FOtOGRaFIE: JERRy LaMPEN

61

62

DOOR cONFLIctGEBIEDEN MEt HEt RODE KRuIS

rOOd gAAt dE ZOn OndEr En WEEr Op

63

Na het lezen van de ochtendkrant nemen we de fiets, de bus of de auto naar ons werk. Eenmaal aangekomen herinneren we ons niet meer dat Moses nooit meer naar huis gaat. Zo gaat dat nu eenmaal. Er zijn tenslotte belangrijkere dingen op de wereld. Zoals het parkeerterrein, dat weer hele-maal vol is. Net als gisteren. Toch maar eens aankaarten bij de directie.

Op reis met het Rode KruisStel dat de plaats van bestemming niet een willekeurig kantoorgebouw was, maar een afdeling van het Rode Kruis. Niet alleen zou de foto van Moses gedurende de werkdag zeker een paar maal op het netvlies verschijnen, maar met hem zou een einde-loze stoet van andere slachtoffers voorbij trekken. Slachtoffers van door de mens zelf veroorzaakt leed, als gevolg van conflicten. Conflicten die, uit welke oorzaak dan ook ontstaan, allemaal dezelfde gevolgen hebben: ontheemding, psychisch en fysiek geweld, aantasting van mensenrechten. Slachtoffers die vaak behalve huis en haard ook de hoop op een toekomst verloren hebben. Kortom: ellende. Maar ze hebben daarnaast nog iets gemeen: de betrokken-heid van het Rode Kruis. Laten we een reis maken met het Rode Kruis, die ons langs alle continenten voert. Op een willekeurige werkdag aan het begin van de eenentwin-tigste eeuw.

06:00sri lanka

In het licht van de late ochtendzon wandelen twee medewerkers van het Rode Kruis in Sri Lanka door de drukke hoofdstad Colombo. Sinnarasa Shanmugalingam (32) en Karthekesu Chandramohan (26) hebben die dag, 1 juni 2007, een trainingswork-shop van het Rode Kruis bijgewoond. De gelegenheid om nieuwe kennis op te doen grijpen ze met beide handen aan; hun werk in het oostelijk gelegen Batticaloa is niet gemakkelijk. Rond half zeven bereiken ze het station. Daar worden ze opgewacht en ontvoerd door onbekenden. Dierbaren zien de twee niet meer levend terug; de volgende ochtend worden hun lichamen gevonden in het district Ratnapura. “Wij zijn geschokt door deze brutale moorden en wensen onze oprechte deel-neming aan de familie van de overledenen over te brengen”, aldus Neville Nanayak-kara, directeur-generaal van het Rode Kruis in Sri Lanka. Het Rode Kruis laat het hier niet bij: het vraagt een onmiddellijk en uitgebreid onderzoek naar de moorden. Bovendien wijst het Rode Kruis er met klem op dat moord op hulpverleners onder het humanitair oorlogsrecht verboden is. En dat overheden er voor moeten zorgen dat onafhankelijke hulpverleners zich in conflictgebieden te allen tijde vrij en veilig kunnen bewegen. Het Rode Kruis zet haar werk op Sri Lanka voort.

08:08 irak

Is er nog iets nieuws te melden uit Irak? Ja, maar weer geen goed nieuws. De situatie voor de Irakezen is volgens een rapport van het Internationale Rode Kruis in de afge-lopen maanden verslechterd. Schietpartijen, bomaanslagen, moorden en militaire opera-ties tegen de burgerbevolking; allemaal in strijd met het humanitair oorlogsrecht. En daarbij gaat het ook nog met de gezond-heidszorg bergafwaarts. Het schaarse en bovendien nog vervuilde drinkwater veroor-zaakt ziektes met vaak dodelijke afloop. Het Internationale Rode Kruis stelt samen met de Rode Halve Maan Vereniging in Irak alles in het werk om erger te voorkomen. ‘All quiet on the eastern front’ blijft echter voorlopig nog een utopie.

10:12 tsjaad

De wereld keek er in oktober 2007 vreemd van op toen de Tsjaadse autoriteiten het vervoer van 103 Tsjaadse kinderen naar Frankrijk tegenhield. Het Rode Kruis was ter plaatse om samen met een aantal andere organisaties de kinderen op te vangen. Het Rode Kruis gaf hen steun in eerste levensbe-hoeften. De hulporganisaties steken vervol-gens veel tijd in het praten met de kinderen en het luisteren naar hun verhalen. Hier-door kan van het overgrote deel worden achterhaald waar ze vandaan komen en wie hun ouders zijn. Er komt een e-mail binnen: Het onderzoek is afgerond. Een team van UNICEF zal binnenkort de kinderen naar hun dorpen en verwanten terug brengen.

Moses gaat nooit Meer naar huis.

ZOMaaR EEN KOP IN EEN LaNDELIJK NIEuWSBLaD, ER-

GENS IN MaaRt 2008. HEt VERHaaL Gaat OVER EEN

JONGE KENIaaN, EEN KIKuyu, DIE NaaR OEGaNDa IS GE-

VLucHt. SaMEN MEt DuIZENDEN aNDEREN. WaNt SINDS

DE ROERIGE VERKIEZINGEN VaN 27 DEcEMBER 2007 ZIJN

KIKuyu’S HuN LEVEN IN EIGEN LaND NIEt MEER ZEKER. ZE

WERDEN aLS ‘HEt VOLK VaN DE PRESIDENt’ OPGEJaaGD

EN uItGEMOORD DOOR aaNHaNGERS VaN DE OPPOSItIE.

EN DaaROM KaN MOSES NIEt MEER NaaR HuIS.

rOOd gAAt dE ZOn OndEr En WEEr Op

64

12:21 afghanistan

Goed nieuws: twaalf van de in totaal 21 Zuidkoreaanse gijzelaars zijn vrijgelaten. Zij werden door een gewapende opposi-tiegroep in de provincie Ghazni vastge-houden. Eerder bemiddelde het Rode Kruis al bij de vrijlating van twee Zuidkoreaanse gijzelaars. Het Internationale Rode Kruis fungeerde als neutrale tussenpersoon, op verzoek van zowel de bewapende groep als van een Zuidkoreaanse delegatie. Er hebben, dankzij de inspanningen van het Internati-onale Rode Kruis, zelfs directe gesprekken tussen de twee partijen plaatsgevonden op het provinciaal hoofdkwartier van de Rode Halve Maan-beweging van Afghani-stan. “De bevrijding van de twaalf is vooral voor hun familie een grote opluchting”, zei Reto Stocker, het hoofd van de Internatio-nale Rode Kruis-delegatie in Kaboel. “Het Internationale Rode Kruis staat klaar om de vrijlating van de zeven overgebleven gijze-laars te vergemakkelijken.”

14:43guantanaMo bay

Guantanamo Bay: een naam die in korte tijd een negatieve bijklank heeft gekregen. Eenplaats waar een dreigende stilte heerst en van waaruit nauwelijks berichten de buiten-wereld bereiken. Het Rode Kruis spreekt

haar zorg uit over Guantanamo Bay. Wat is de status van de gevangenen? Hebben ze enige zekerheid over de duur van hun verblijf in het detentiecentrum op Cuba? Wat klopt er van de verhalen over misdragingen van Amerikaanse bewakers? Het Rode Kruis bezoekt al sinds 1915 gevangenen. Om de toegang tot gevan-genen te blijven behouden hangt het Rode Kruis de bevindingen echter niet zomaar aan de grote klok. Wel rapporteert het Rode Kruis aan de verantwoordelijke overheden en gaat met hen de dialoog aan over het verbeteren van de leefomstandigheden van de gevangenen. Ook maakt het Rode Kruis communicatie met familieleden mogelijk. In de herfst van 2007 sprak een delegatie van de Vaste Kamercommissie voor Buiten-landse Zaken met de Amerikaanse rege-ring over het lot van de 390 gevangenen uit dertig landen. De delegatie was van tevoren uitvoerig door het Rode Kruis gebrieft over het humanitair oorlogsrecht. Zonder te vertellen wat afgevaardigden ter plaatse gezien hebben; het exclusief humanitaire en neutrale karakter van het Rode Kruis moet behouden blijven.

16:56darfur

Eenentwintig jaar lang ging Soedan gebukt onder een burgeroorlog tussen het noorden en het zuiden. In 2005 werd door de strij-dende partijen na oneindig veel overleg een vredesakkoord gesloten. Even leek het erop dat stabiliteit in het land terug zou keren. Maar helaas ontstond er vervol-gens een gewapend conflict in Darfur. De gevolgen zijn dramatisch. Iedere dag groeit het aantal vluchtelingen, en dat in een deel van de wereld waar al miljoenen ontheemd zijn en waar de levensstandaard ook zonder conflict al laag was. Veel hulporganisaties hebben zich uit veiligheidsoverwegingen teruggetrokken uit Soedan omdat de rege-ring toegang tot de getroffen gebieden niet kan garanderen. Veiligheid en bewegings-vrijheid trouwens ook niet. Toch blijft het Rode Kruis actief in Soedan, ook in Darfur. In het land maakt het Rode Kruis zich hart voor een betere gezondheidzorg. Dat werk gaat ondanks de bezorgdheid om de toekomst onverminderd door.

‘ OM DE tOEGaNG tOt GEVaNGENEN tE BLIJVEN BEHOuDEN HaNGt HEt RODE KRuIS HaaR BEVINDINGEN EcHtER NIEt ZOMaaR aaN DE GROtE KLOK.’

65

18:00nederland

In Den Haag buigen de medewerkers van de afdeling Humanitair Oorlogsrecht van het Nederlandse Rode Kruis zich nog over probleemstukken van meer theoretische aard, die echter wel van fundamenteel belang zijn voor de activiteiten in conflictgebieden. Neem nou het rapport van de commissie Van den Berg, die oordeelde dat Neder-landse militairen in Irak geen gevangenen hebben gemarteld. Maar er is wel dwang en dreiging toegepast tijdens verhoren. En hoe zit het met de beruchte stroomstokken? Het Rode Kruis veroordeelt niemand, maar blijft zich wel hard maken voor een mens-waardige behandeling van alle gevangenen, ook in Nederland. En laat niet na waar het kan overheden te wijzen op de regels van het humanitair oorlogsrecht.

Burgers en strijdersEn wat te doen aan de grote aantallen burgerslachtoffers, die in conflictge-bieden vallen? De regels zijn duidelijk: strijders mogen strijders aanvallen, maar geen burgers. Een kazerne van de tegen-partij bombarderen mag, een ziekenhuis niet. Maar wat moet je beginnen als je met de beste wil van de wereld geen onder-scheid kunt maken tussen burgers en strij-ders, bijvoorbeeld wanneer de strijders zich schuil houden in een vluchtelingenkamp? Het Rode Kruis roept alle partijen bij een gewapend conflict op zich aan de regels van het humanitaire oorlogsrecht te houden. Overal en altijd.

Sinaasappels en clusterbommenJeroen van den Boogaard, in het dagelijks leven werkzaam op de afdeling Huma-nitair Oorlogsrecht van het Nederlandse Rode Kruis, stond er letterlijk met zijn neus bovenop. In Zuid-Libanon ligt verspreid over een groot oppervlak niet ontplofte clustermunitie, die achterbleef in olijf- en sinaasappelboomgaarden. Clusterbommen zijn grote bommen die een groot aantal kleinere projectielen verspreiden over een groot oppervlak. Toen de strijd tussen Hezbollah en het Israëlische leger twee jaar geleden afzwakte en de gevluchte bevol-king terug wilde keren naar huis, wachtte hen een nieuwe onaangename verrassing: hun dorpen lagen vol met niet-ontplofte clustermunitie. Daardoor kon iedere stap ernstig letsel veroorzaken soms zelfs met de dood als gevolg. Onder toezicht van de Verenigde Naties wordt er nu ontmijnd, maar toch… “Je vertrouwt erop dat de ontmijners hun werk goed doen, maar je kijkt toch goed uit waar je je schoenen neerzet”, aldus een nuchtere Jeroen.

Nog veel leed te voorkomenVan den Boogaard bezocht een door het Rode Kruis belegde bijeenkomst. De vraag die centraal stond was: Hoe kan het Rode Kruis bijdragen aan een oplos-sing van het probleem van de clustermu-nitie? Want niet alleen in Libanon, ook in Afghanistan, Laos, Cambodja, Servië en Kosovo zijn dergelijke bommen achter-gebleven. Het Internationale Rode Kruis belegde een speciale ‘expert meeting’ om het debat vooruit te helpen. Het Neder-landse Rode Kruis sprak vertrouwelijk met de Nederlandse overheid over het onder-werp. Jeroen weet dat er een lange weg te gaan is, zeker voor een hulpverlener die tot taak heeft hulp te verlenen op abstract-juri-disch niveau. “En toch”, stelt Jeroen vast,

“zie je dat wat je doet op den duur zicht-baar wordt op het strijdtoneel. Kijk maar naar het vergelijkbare probleem van de anti-personeelslandmijnen: het heeft lang geduurd, maar nu constateren we toch een significante wereldwijde teruggang van het gebruik van deze wapens. Dankzij het verdrag van Ottawa, waar in de afgelopen 10 jaar al 155 landen zich bij hebben aange-sloten. Zo is er al veel leed voorkomen, en zijn slachtoffers geholpen met financiële steun die mogelijk werd gemaakt door het verdrag van Ottawa.”

06:00een nieuw begin

Zonsopgang boven de wereld. Een nieuwe dag waarin dezelfde conflicten als gisteren de voortdurende aandacht vragen van het Rode Kruis. Een dag waarin slachtoffers zullen vallen, maar ook ontheemden een veilige schuilplaats krijgen, gezondheids-zorg ontvangen en misschien wat hoop kunnen koesteren op een betere toekomst. Het Rode Kruis blijft helpen. Ook al bemoeilijken de omstandigheden ter plaatse de werkzaamheden en zorgen ze zelfs voor levensbedreigende situaties.

Ver van ons bed, vlakbij de stad Tororo in Oeganda, staat ook Moses Muhcuki Njoroge op. Hij gaat aan het werk. Waaraan dan ook. Want hij is een harde werker. Vraag het maar aan een ieder die hem kent in het grensgebied tussen Kenia en Oeganda. En dus gaat Moses aan het werk, waar hij ook is. Ook als hij nooit meer naar huis kan.

Gegijzelde Koreanen worden geholpen door het Rode Kruis bij de vrijlating

foto’s: reuters

66sri lanKa na de TsunaMi

vErdrIEt vErWErkEndOOr hErBOuW huIs

67‘het mooiste project dat we in sri lanka gedaan

hebben’, noemt rode kruis-medewerkster manana

burtikashvili het project, waarbij de bevolking zelf

mee bouwt aan hun nieuwe huis. manana hielp drie jaar

met het herbouwen van huizen in het door de tsunami

getroffen zuiden van sri lanka. ze werkte nauw samen

met anura polwatta, ambtenaar van het ministerie van

gezondheid die na de tsunami gevraagd werd de hulp

te coördineren. polwatta is tot eind 2008 in dienst is

van het nederlandse rode kruis.

Het staat velen nog in het geheugen gegrift: op tweede kerstdag 2004 zorgt een zware zeebeving voor hoge vloedgolven in verschillende landen in Zuidoost-Azië. In Sri Lanka kostte de golf niet alleen aan 34.000 mensen het leven, ook werd een harde klap uitgedeeld aan het toerisme dat net weer opkwam na jaren van binnen-landse strijd. Hulp uit de hele wereld kwam snel op gang. Probleem was echter dat er eigenlijk te veel hulp was. Allerlei hulpgoe-deren die naar Sri Lanka kwamen, werden gewoon gedumpt. Ook zaten er spullen bij die niet eens nodig waren. Anura: “Er waren zoveel niet-gouvernementele organi-saties en individuen die wilden helpen en goederen leverden, dat grote chaos dreigde. Om dat in goede banen te leiden, is strakke coördinatie nodig.”

OPeenS heeft iedereen een BOOtHet ironische was dus dat door de grote hoeveelheid ongecontroleerde hulpgoe-deren, nieuwe problemen ontstonden. Vissers vormden de grootste groep slacht-offers, zij leven immers dichtbij de zee. Veel andere organisaties leverden bijvoor-beeld alleen boten, of alleen netten of motoren. Anura: “Hierdoor is werkloos-heid en concurrentie ontstaan, die er voor de tsunami niet was. Opeens heeft iedereen een boot, terwijl er vroeger drie vissers op een boot werkten. Het Nederlandse Rode Kruis werkte daarom met fullpackages: een boot, een motor en een net.”

hulP na de nOOdhulPPas toen alle hulpgoederen gedistribu-eerd waren, kon met de opbouw worden begonnen. De eerste noodhulp bestond uit voedsel, beddengoed, kleding en toiletarti-kelen. Scholen, kerken en tempels boden de

eerste opvang. De noodhulpfase heeft in Sri Lanka tot maart 2005 geduurd. In principe biedt het Rode Kruis alleen hulp in deze fase maar voor de situatie in Sri Lanka werd een uitzondering gemaakt. Sri Lanka bestaat uit 25 districten, waarvan twaalf bescha-digd raakten door de tsunami. Het Neder-landse Rode Kruis koos twee districten: Galle en Hambantota. Daar begon, naast verschillende andere vormen van hulp, een bijzonder project: de herbouw van de vernietigde huizen.

19 gemiSte OPrOePenIn mei 2005 arriveerde Manana Burtikash-vili in Sri Lanka om hieraan mee te helpen. De Georgische was op de dag van de tsunami op zee, in de buurt van het eiland Zanzibar bij Tanzania. “Ik was op een tour om met dolfijnen te gaan zwemmen. Het gekke is dat we helemaal niets hebben gemerkt of gehoord. Toen we terugkwamen had ik negentien gemiste oproepen van vrienden en familieleden die vreesden dat ik dood was. Iedereen wist dat ik op zee was.” In maart was haar vorige missie voor het Rode Kruis geëindigd en ze had net haar rapport erover afgerond. “Ik werk sinds 1995 voor het Rode Kruis en ik heb veel met Neder-landers gewerkt. Nu werd ik gebeld door het Nederlandse Rode Kruis of ik naar Sri Lanka wilde.”

tuSSen veiligheid en emOtie“Bij het herbouwen van de huizen, stond het Rode Kruis voor de keuze tussen veilig-heid en emotie”, vertelt Manana. Het zou het veiligste zijn om de nieuwe huizen verder landinwaarts te bouwen, wat ook een eis van de overheid was. Maar dat wilden de getroffen mensen – bijna alle-maal vissers – zelf niet. Het liefst wilden ze

op dezelfde plek dicht bij de zee hun huis herbouwen, ook al was er het risico dat ze dan bij een nieuwe tsunami opnieuw alles zouden verliezen. Met de ingestelde buffer-zone van 100 meter gingen ze niet akkoord; die werd verplaatst naar tussen de 35 en 100 meter. Daarnaast was er in de binnen-landen niet genoeg ruimte om alle mensen te laten wonen.

tOP-uP vOOr herBOuwUiteindelijk zijn er in de afgelopen jaren 441 huizen door het Nederlandse Rode Kruis herbouwd. Kustbewoners kregen een vast bedrag van de overheid. Maar dat bedrag bleek bij lange na niet voldoende. Het Nederlandse Rode Kruis hielp door een aanvullend bedrag uit te keren dat voldoende is om de herbouw af te maken. Dat heet – populair – een ‘top-up’. De slachtoffers kregen het geld in fases, waarin het herbouwen van het huis opgedeeld was. Als de ene fase goed afgerond was – bijvoorbeeld de fundering van het huis -, dan kregen ze geld voor de volgende fase. “Constant stonden we ze bij met advies op allerlei gebieden. Bijvoorbeeld bij het maken van tekeningen, het afsluiten van contracten met aannemers, of met toezicht houden op het bouwproces. We hebben meer dan veertienduizend veldbezoeken gebracht in die periode”, zegt Anura. Manana is erg gelukkig met het herbouw-project: “Het opnieuw opbouwen van je eigen huis, is ook een manier om je verdriet te verwerken. Bovendien bekrachtigt het de vrouwen, die toch voornamelijk de baas in huis zijn als de man op zee is. Dat is in een samenleving als Sri Lanka erg goed.”

daPPerSte vrOuw van 2007Tussen al die verhalen van getroffen mensen, denken Anura en Manana nog vaak aan de vrouw die uiteindelijk tot ‘Dapperste vrouw van het district 2007’ werd uitgeroepen. Ze verkocht kruiden op de wekelijkse zondag-markt op het strand. Op die plek zijn drie-duizend slachtoffers gevallen. Haar kleren werden van haar lijf gerukt en ze heeft meer dood dan levend vijf dagen in het zieken-huis gelegen. Haar man, oudste zoon, schoonmoeder, zwager en schoonzuster kwamen om in de golven. ‘We hebben haar geholpen om samen met haar jongste zoon haar zaken weer op te zetten. Omdat zij zoveel heeft geleden en mensen verloren heeft, gaat ook het zogenaamde gemeen-schapssupport werken: mensen kopen juist bij haar vanwege haar vreselijke verlies.”

sri lanKa na de TsunaMi

vErdrIEt vErWErkEndOOr hErBOuW huIs

68

-20

5.094

resultaat eigen fondsenwerving

aandeel in gezamelijke acties (o.a. sho)

nationale Postcode loterij, sponsor loterijen stichting Vluchteling

-

4.450

1.889

5.302

34.062 28.322 29.943

20.088

2.320

998

overheidsbijdragen

resultaat beleggingen

overige baten en lasten

13.493

2.355

-

19.136

2.351

220

totaal beschikbaar voor doelstelling

62.542 48.620 58.841

beschikbaar uit fondsenwerving 39.136 32.772 37.134

kosten uit eigen fondsenwerving

(in % van baten uit eigen fondsenwerving)

8.923

20.76 %

8.936

23,98%

7.958

21,00%

baten uit eigen fondsenwerving

collecten

contributies

giften nationale doeleinden

giften internationale doeleinden

nalatenschappen

eigen acties

beschikbaar voor doelstelling

werkelijk2007

begroting 2007

werkelijk 2006

2.777

12.526

2.522

6.436

13.341

5.383

42.985

2.634

11.665

3.253

5.899

10.488

3.319

37.258

2.068

11.388

3.387

6.228

10.662

4.168

37.901

in duizenden euro’s

geconsolideerde staat van baten en lasten over 2007

cijfersverkorte financiele verantwoording

69

werkelijk2007

begroting 2007

werkelijk 2006

6.248voorlichting en bewustmaking 4.445 4.977

totaal besteed aan doelstelling 77.023 62.312 65.671

besteed aan doelstelling in duizenden euro’s

4.837voorbereiding en coördinatie internationale activiteiten

4.399 4.471

40.136internationale activiteiten 27.570 34.162

25.802sociale hulp en noodhulp nationaal 25.898 22.061

-14.481saldo -13.692 -6.830

bestemmingsreserves

fonds activa

continuïteitsreserve

bestemmingsfondsen

1.156

1.232

-558

-16.311

-500

-

-805

-12.387

1.328

2.624

-3.176

-7.606

-14.481 -13.692 -6.830

verwerking saldo

70

activa

materiële vaste activa

bedrijfsmiddelen

direct in gebruik voor de doelstelling

totaal

in duizenden euro’s

leningen verstrekt in het kader van de doelstelling

beleggingen

voorraden

vorderingen en lopende activa

liquide middelen

2007

7.631

15.620

23.251

117.222

428

24.293

29.837

38.883

530

2006

7.530

15.491

23.021

127.232

325

29.053

29.848

44.414

571

geconsolideerde balansper 31 december 2007

cijfersverkorte financiele verantwoording

71

eigen vermogen

totaal

in duizenden euro’s

2007 2006

besteedbaar VerMogen

Bestemmingsreserves

Continuïteitsreserve

totaal besteedbaar vermogen

Vastgelegd VerMogen

reserve waardeverschillen beleggingen

Bestemmingsfondsen

Fonds activa doelstelling

Fonds activa bedrijfsvoering

totaal vastgelegd vermogen

totaal eigen vermogen

voorzieningen

schulden

op lange termijn

op korte termijn

8.011

32.102

40.113

117.222

4.821

29.945

14.557

7.724

57.047

97.160

4.775

898

14.389

15.287

passiva

6.855

32.660

39.515

127.232

4.821

46.256

13.493

7.556

72.126

111.641

4.149

1.757

9.685

11.442

72toelichtingalgemeende geconsolideerde staat van baten en las-ten over 2007 en de geconsolideerde balans per 31 december 2007 zijn ontleend aan de geconsolideerde jaarrekening 2007 van het nederlandse rode kruis.deze geconsolideerde jaarrekening is opge-steld overeenkomstig de voorschriften van de richtlijn verslaggeving fondsenwervende instellingen (versie 2000).

Consolidatiein de verkorte fi nanciële verantwoording zijn de fi nanciële gegevens opgenomen van het landelijk bureau van het nederlandse rode kruis, de afdelingen en districten, alsmede een aantal andere entiteiten die onder de naam rode kruis in de publiciteit treden, waaronder het rode kruis klimaatcentrum.

Toelichting op de geconsolideerde staat van baten en lasten

baten

de baten uit eigen fondsenwerving bedragen over 2007 € 43,0 miljoen. de inkomsten uit contributies zijn hoger dan begroot door de in 2006 gestarte ledenwerfactie. door onder andere de ontvangst van een grote nalaten-schap, zijn de inkomsten uit nalatenschap-pen hoger dan begroot.

de overheidsbijdragen waren in 2007 € 6,6 miljoen hoger dan begroot door het aangaan van overeenkomsten in het kader van inter-nationale hulpverlening.

lasten

Kosten eigen fondsenwervingde kosten voor fondsenwerving betreffen alle kosten van activiteiten die direct of indirect ten doel hebben mensen te bewegen geld te geven voor één of meer van de doelstellingen van het nederlandse rode kruis.de kosten eigen fondsenwerving bedroegen over de jaren 2005 tot en met 2007 gemid-deld 20,27% van de inkomsten uit eigen fondsenwerving. de kosten liggen ruim onder de door het cbf gestelde maximumnorm van 25% over een periode van 3 jaar.

Voorlichting en bewustmakingonder de kosten voor voorlichting worden verantwoord de kosten van pleitbezorging in het kader van de statutaire doelstelling, gericht op bewustwording en de kosten voor het vergroten van de naamsbekendheid van het nederlandse rode kruis.

Voorbereiding en coördinatie internationale activiteitenonder de kosten voor voorbereiding en coördinatie internationale activiteiten worden verantwoord de kosten van het landelijk bureau die worden gemaakt ter directe

ondersteuning van internationale hulpver-leningsprojecten die door het nederlandse rode kruis worden uitgevoerd. tevens vallen hieronder de statutaire bijdragen aan de federatie en het icrc.door de veelheid aan lopende projecten en de veranderende wijze van samenwer-ken met onze zusterorganisaties, waarbij veel minder via de federatie loopt en veel meer bilateraal, is de afdeling internationaal uitgebreid.

internationale activiteitende kosten voor internationale activiteiten betreffen de kosten van de internationale hulpverleningsprojecten die door het nederlandse rode kruis worden uitgevoerd, bestaande uit geldzendingen, materiële kosten en personele ondersteuning. onder geldzendingen worden verstaan de transfers die vanuit nederland worden gedaan naar de internationale koepelorganisatie en/of nationale verenigingen voor de uitvoering van specifi ek overeengekomen projecten. de ma-teriële kosten betreffen de vanuit nederland of ter plekke aangeschafte hulpgoederen en/of materialen die benodigd zijn voor de uitvoering van het project. de personele ondersteuning ten slotte betreft de inzet van personeel voor de verschillende activiteiten binnen het project.

nationale activiteitende kosten voor nationale activiteiten betref-fen de uitgaven voor sociale hulp en nood-hulp nationaal. dit zijn bijvoorbeeld de kosten van de mappa mondo-huizen, de aangepaste vakanties en andere recreatieve activiteiten, de medische assistentie, de opsporing en contactherstel en van de ehbo. tevens zijn hieronder opgenomen de kosten van de centrale ondersteuning van deze activiteiten en kosten van vrijwilligersmanagement en -opleidingen.

uitvoeringskosten eigen organisatiede uitvoeringskosten eigen organisatie be-treffen de personeelskosten van direct perso-neel (medewerkers die direct worden ingezet voor (hulpverlenings-)activiteiten), indirect personeel en personeel van de plaatselijke afdelingen alsmede de indirecte kosten. de hoogte van de uitvoeringskosten is onder meer het gevolg van het besluit om -uit kos-tenoogpunt- activiteiten, zoals aangepaste vakanties en mappa mondo, in eigen beheer uit te voeren. daarnaast voert het nrk een aantal wettelijke taken uit onder andere op het gebied van rampenhulpverlening.

aan het landelijk bestuur van het Nederlandse rode Kruis

accountantsverklaring

opdracht

wij hebben gecontroleerd of de in het Jaarmagazine 2007 op pagina 68 tot en met 72 opgenomen verkorte fi nanciële verant-woording van het nederlandse rode kruis te den haag over 2007 op de juiste wijze is ontleend aan de door ons gecontroleerde geconsolideerde jaarrekening 2007 van het nederlandse rode kruis. bij die jaarrekening hebben wij op 29 mei 2008 een goedkeu-rende accountantsverklaring verstrekt. het bestuur van de vereniging is verantwoordelijk voor het opstellen van de verkorte fi nan-ciële verantwoording in overeenstemming met de grondslagen zoals gehanteerd in de geconsolideerde jaarrekening 2007 van nederlandse rode kruis. het is onze verant-woordelijkheid een accountantsverklaring inzake de verkorte fi nanciële verantwoording te verstrekken.

werkzaamheden

wij hebben onze controle verricht in over-eenstemming met nederlands recht. dienovereenkomstig dienen wij onze con-trole zodanig te plannen en uit te voeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de verkorte fi nanciële verant-woording op de juiste wijze is ontleend aan de geconsolideerde jaarrekening. wij zijn van mening dat de door ons ver-kregen controle-informatie voldoende en geschikt is als basis voor ons oordeel.

oordeel

naar ons oordeel is de verkorte fi nanciële verantwoording in alle van materieel belang zijnde aspecten op de juiste wijze ontleend aan de geconsolideerde jaarrekening.

toelichting

wij vestigen er de aandacht op dat voor het inzicht dat vereist is voor een verantwoorde oordeelsvorming omtrent de fi nanciële positie en de resultaten van het nederlandse rode kruis en voor een toereikend inzicht in de reikwijdte van onze controle de verkorte fi nanciële verantwoording dient te worden gelezen in samenhang met de volledige jaar-rekening, waaraan deze is ontleend, alsmede met de door ons daarbij op 29 mei 2008 verstrekte goedkeurende accountantsverkla-ring. deze toelichting doet geen afbreuk aan ons oordeel.

den haag, 29 mei 2008 kPmg accountants n.v. J.a.a.m. vermeeren ra

73

www.rodekruis.nl/jaarverslag2007

cijfersachter hetverhaalbekijk ook ons online jaarverslag op

CAMPINAKluscontact teams in Eindhoven

In Eindhoven komen scholieren klusjes doen bij ouderen. Van het aanharken van de tuin tot het instellen van de televisie. Waar het écht om gaat, is het leggen van sociale contacten tussen ouderen en jongeren. Campina fi nanciert het project volledig van projectcoordinatie tot het benodigde materieel. Zij schonken onder andere twee brommobiel-driewielers en een scooter. De jongeren mogen die voor het kluswerk gebruiken als ze een brommercertifi caat hebben. Met het opdruk ‘Rode Kruis’ moeten de voers-middelen deel gaan uitmaken van het Eindho-vense verkeer. Eren Tagluk en Mike Hesemans behoorden tot de eerste klussers. Ze hebben onder andere schuren opgeruimd, hulp verleend bij het compu-teren en andere klusjes gedaan.

“De oudere mensen waardeerden het erg”, zegt Mike. “Wij mochten anderhalf uur per klus blijven. Er was iemand die zei: ‘Blijf nog maar een half uurtje, ik zal dat niet verklappen’.” Ook Eren is enthou-siast. “Het was erg leuk om mensen blij te maken. Ze stonden echt op ons te wachten.” Zelf leerde hij er ook van: “Je kunt soms wel merken dat ouderen in een ander tijdperk leven’.

COCA COLACoca Cola, sponsor Serious Request

3FM Serious Request, de jaarlijkse actie van 3FM en het Rode Kruis, stond dit jaar in het teken van water. Schoon water is van levensbe-lang, maar voor ruim één miljard mensen ter wereld niet vanzelfsprekend. Jaarlijks overlijden 4 miljoen mensen door gebrek aan schoon water. Voor deze stille ramp deed 3FM de week voor kerst een Serious Request. Een opvallende partner van Serious Request 2007 was Coca-Cola. Ook om cola te kunnen produ-ceren is toegang tot schoon water essentieel. Ook omdat Coca-Cola ernaar streeft om het water dat ze gebruikt te vervangen door schoon water, heeft Coca-Cola sterke raakvlakken met water. Tijdens Serious Request is de bekende Coca-Cola kersttruck omgedoopt tot de 3FM Surpri-

setruck, waarmee door het hele land getoerd is. Vanuit de kersttruck heeft 3FM dj Sander de Heer radiouitzendingen verzorgt en heeft Coca-Cola 10.000 unieke Serious Request colafl esjes verkocht. De volledige opbrengst van de Serious Request kersttour, € 75.000, is geheel ten goede gekomen aan drinkwaterprojecten van het Rode Kruis.

ORDINACapaciteitsopbouw in Kenia en Oeganda

ICT-specialist Ordina, Esteamwork en het Nederlandse Rode Kruis werkten in 2007 samen in Kenia en Oeganda. Daar werden Rode Kruis verenigingen ondersteund in het proces van decentralisatie met behulp van ICT-kennis. Daardoor wordt het mogelijk om mensen die hulp nodig hebben, te helpen met activiteiten die zij nodig hebben in de buurt. Dat maakt de hulp-verlening sneller en doelgerichter. We introdu-ceerden o.a. een toolkit met uitgebreide middelen voor registratie van vrijwilligers en leden.

Paul de Groot, Projectleider OrdinaWat voor mij verrijkend en inspirerend is mijn vak uitoefenen in een totaal andere omgeving en context. Ik ben nog nooit zo moe, maar voldaan geweest. Wat je leert is de dingen die je doet en ontwikkelt, die volstrekt normaal zijn in de westerse cultuur, dat je er drie keer over na moet denken of die toege-past kan worden in de Afrikaanse cultuur. Ik ben erg trots op Ordina dat ik dit in Afrika kan en mag doen, want dit kom je niet vaak tegen. Ook de acti-viteiten in vrije tijd hebben een enorme impact gehad op persoonlijk vlak, het zien van sitiuaties, zoals het zien van vrouwen getroff en door HIV/Aids in Oeganda heeft een sterke emotionele impact gehad.

74

75

campinaKluscontact teams in Eindhoven

In Eindhoven komen scholieren klusjes doen bij ouderen. Van het aanharken van de tuin tot het instellen van de televisie. Waar het écht om gaat, is het leggen van sociale contacten tussen ouderen en jongeren. Campina financiert het project volledig van projectcoordinatie tot het benodigde materieel. Zij schonken onder andere twee brommobiel-driewielers en een scooter. De jongeren mogen die voor het kluswerk gebruiken als ze een brommercertificaat hebben. Met het opdruk ‘Rode Kruis’ moeten de voers-middelen deel gaan uitmaken van het Eindho-vense verkeer. Eren Tagluk en Mike Hesemans behoorden tot de eerste klussers. Ze hebben onder andere schuren opgeruimd, hulp verleend bij het compu-teren en andere klusjes gedaan.

“De oudere mensen waardeerden het erg”, zegt Mike. “Wij mochten anderhalf uur per klus blijven. Er was iemand die zei: ‘Blijf nog maar een half uurtje, ik zal dat niet verklappen’.” Ook Eren is enthou-siast. “Het was erg leuk om mensen blij te maken. Ze stonden echt op ons te wachten.” Zelf leerde hij er ook van: “Je kunt soms wel merken dat ouderen in een ander tijdperk leven’.

cOca cOlaCoca Cola, sponsor Serious Request

3FM Serious Request, de jaarlijkse actie van 3FM en het Rode Kruis, stond dit jaar in het teken van water. Schoon water is van levensbe-lang, maar voor ruim één miljard mensen ter wereld niet vanzelfsprekend. jaarlijks overlijden 4 miljoen mensen door gebrek aan schoon water. Voor deze stille ramp deed 3FM de week voor kerst een Serious Request. Een opvallende partner van Serious Request 2007 was Coca-Cola. Ook om cola te kunnen produ-ceren is toegang tot schoon water essentieel. Ook omdat Coca-Cola ernaar streeft om het water dat ze gebruikt te vervangen door schoon water, heeft Coca-Cola sterke raakvlakken met water. Tijdens Serious Request is de bekende Coca-Cola kersttruck omgedoopt tot de 3FM Surpri-

setruck, waarmee door het hele land getoerd is. Vanuit de kersttruck heeft 3FM dj Sander de Heer radiouitzendingen verzorgt en heeft Coca-Cola 10.000 unieke Serious Request colaflesjes verkocht. De volledige opbrengst van de Serious Request kersttour, € 75.000, is geheel ten goede gekomen aan drinkwaterprojecten van het Rode Kruis.

OrdinaCapaciteitsopbouw in Kenia en Oeganda

ICT-specialist Ordina, Esteamwork en het Nederlandse Rode Kruis werkten in 2007 samen in Kenia en Oeganda. Daar werden Rode Kruis verenigingen ondersteund in het proces van decentralisatie met behulp van ICT-kennis. Daardoor wordt het mogelijk om mensen die hulp nodig hebben, te helpen met activiteiten die zij nodig hebben in de buurt. Dat maakt de hulp-verlening sneller en doelgerichter. We introdu-ceerden o.a. een toolkit met uitgebreide middelen voor registratie van vrijwilligers en leden.

Paul de Groot, Projectleider OrdinaWat voor mij verrijkend en inspirerend is mijn vak uitoefenen in een totaal andere omgeving en context. Ik ben nog nooit zo moe, maar voldaan geweest. Wat je leert is de dingen die je doet en ontwikkelt, die volstrekt normaal zijn in de westerse cultuur, dat je er drie keer over na moet denken of die toege-past kan worden in de Afrikaanse cultuur. Ik ben erg trots op Ordina dat ik dit in Afrika kan en mag doen, want dit kom je niet vaak tegen. Ook de acti-viteiten in vrije tijd hebben een enorme impact gehad op persoonlijk vlak, het zien van sitiuaties, zoals het zien van vrouwen getroffen door HIV/Aids in Oeganda heeft een sterke emotionele impact gehad.

het jaarmagazine 2007 is een uitgave van het landelijk bestuur van het nederlandse rode Kruis.

redActie

afdeling communicatie nederlandse rode Kruis

cOncept, Ontwerp, reAlisAtie en eindredActie

MattMo concept | design, amsterdam

tekst en redActie

Bureau Karin de lange b.v, den haag

Online jAArverslAg

www.rodekruis.nl/jaarverslag2007MattMo concept | design, amsterdam

fOtOgrAfie

hei-yu tang, iFCr, Jenny Matthews, Juan Vrijdag, Karen Veldkamp , li Ming Fang, Marco hofsté, Mark van der Zouw, Merlijn doomernik, reuters, robert van willigenburg, sho huang

druk, lithOgrAfie

thieme Koninklijke de swart, den haag

redActieAdres

postbus 28120, 2502 KC den haag

pApier

Bürhmannubbens

reviva print is 100% recycled mat machine-gestreken papier en karton verkrijgbaar van 80 g/m² tot en met 350 g/m². Bij de productie van reviva print wordt oud papier hergebruikt. Circa 65% wordt omgezet tot pulp en de resterende 35% wordt volledig hergebruikt in de vorm van bouwmaterialen en kunstmest voor verwarming.

cOlOfOnkarin de langeDen Haag

Voor het tweede jaar op rij verzorgt Bureau Karin de Lange de tekst voor het jaarverslag van het Rode Kruis. We doen dit met veel compassie. Want we voelen ons verbonden met het werk-veld van de organisatie. Vanwege de diversiteit. De maatschappelijke waarde. En de doorkijk naar een totaal andere wereld. Op onze manier –de beste manier die we kennen- dragen we een steentje bij. Door het schrijven van persoonlijke verhalen. Van treffende teksten. Van woorden die raken. Maar ook door middel van financiële bijdragen. Zo hanteren we een speciaal chari-tarief voor tekstbijdragen, en sponsoren we een deel van het jaarverslag. www.karindelange.nl.

thieme grafimedia grOep Den Haag

Thieme GrafiMedia Groep ondersteunt de doel-stelling van het Nederlandse Rode Kruis. Zich beroepend op haar kernwaarden ‘resultaatgericht’ en ‘vertrouwen’, betrekt Thieme haar medewer-kers en zakelijke relaties actief bij haar partner-schap. Zo doen directieleden en medewerkers van Thieme in juni mee aan de nationale collecte van het Nederlandse Rode Kruis. Tijdens het jaar-lijkse relatie evenement van Thieme wordt een veiling georganiseerd waarvan de opbrengst naar

het Rode Kruis gaat. Ook leveranciers van Thieme worden hierbij betrokken. Tot slot helpt Thieme bij het groter maken van een Rode Kruis-golftournooi.

mattmOAmsterdam

I

Iedereen kent het Rode Kruis. Hun hulp is vanzelfsprekend. Maar hoe creëer je ook een brede betrokkenheid bij hun activiteiten?Mattmo heeft voor het Nederlandse Rode Kruis een nieuwe strategie ontwikkeld. Hierin positi-oneert het Nederlandse Rode Kruis zich als een betrokken organisatie die midden in de samenle-ving staat. Dit wordt zichtbaar gemaakt door van binnenuit te communiceren. Vanuit projecten van het Nederlandse Rode Kruis. Met sterk beel-dende verhalen. Dit is al ingezet in het vorige jaarmagazine en wederom in het exemplaar dat voor u ligt.

In de nieuwe strategie worden hulpbehoevenden in hun eigen kracht gezet. Hulp geven en hulp ontvangen krijgt een nieuwe dimensie, omdat de wisselwerking een win-win situatie oplevert. Zo ontstaat een nieuwe definitie van hulpverlening. Het Nederlandse Rode Kruis brengt vanuit dit inzicht mensen samen.

De strategie is ook doorgetrokken naar jongeren. Zij worden bewust gemaakt van de win-win situ-atie. Opdat zij naar eigen inzicht invulling gaan geven aan het nieuwe helpen. Voor hen is Give a Day ontwikkeld. Een online platform waar zij initiatieven kunnen tonen en vinden voor concrete hulp aan anderen. Ga er maar eens kijken: www.giveaday.nl.

74

giro881

www.rOdekruis.nl/jAArverslAg2007