ROLA POLSKIEJ GIEŁDY GAZUW PROCESIE INTEGRACJI RYNKÓW

W REGIONIE BAŁTYCKIM

Piotr ZawistowskiPrezes Zarządu TGE

Trendy na globalnych rynkach gazu

AT THE HEART OFCENTRAL EUROPEAN POWER AND GAS TRADING

WZROST KONSUMPCJI W SKALI GLOBALNEJW 2017 r. zużycie gazu wzrosło o 96 mld m3, czyli o 3% więcej w stosunku do 2016 r., co stanowi najszybszy wzrost od 2010 r. Wzrost napędzany był przez:

WZROST GLOBALNEGO HANDLUW 2017 r. osiągnął najwyższy poziom w historii – 293,1 mln ton, w 2016 r. – 258 mln ton

NASILA SIĘ RYWALIZACJA O MIEJSCE I UDZIAŁ W RYNKACH ZBYTULNG zwiększa mobilność gazu. Nowi gracze wchodzą ze swoją ofertą konkurując z dominującymi dostawcami przede wszystkim w Europie i Azji. To sytuacja korzystna dla importerów gazu

PIERWSZE SYMPTOMY ZMIAN W ORGANIZACJI HANDLUPowernext zaangażował się w projekt stworzenia w Singapurze platformy transakcyjnej dla �zycznego rynku LNG. Handel ma ruszyć w IV kwartale 2019 r.

WZROST ŚWIATOWEJ PRODUKCJI GAZU ZIEMNEGOW 2017 r. wydobycie wzrosło o 131 mld m3, czyli o 4% więcej w stosunku do 2016 r.

Źródło: BP Statistical Review of World Energy 2018

Źródło: IGU World Gas LNG Report – 2018 Edition

Źródło: Reuters

Źródło: BP Statistical Review of World Energy 2018

LNG

Chiny – 31 mld m3, Bliski Wschód – 28 mld m3, Europę – 26 mld m3

GAZ ZIEMNY

Co dzieje się w regionie bałtyckim?

AT THE HEART OFCENTRAL EUROPEAN POWER AND GAS TRADING

Utworzenie wspólnego obszaru bilansującego w zachodniej części Morza Bałtyckiego (Dania i Szwecja). Podobne działania integracyjne podejmowane są także na kierunku wschodnim: Litwa, Łotwa, Estonia i Finlandia

Funkcjonują już 2 terminale LNG w Polsce i na Litwie – łączne zdolności regazy�kacyjne wynoszą 9 mld m3 rocznie. Rozważany jest kolejny terminal w Estonii. Do końca 2022 r. ma powstać gazociąg Baltic Pipe o przepustowości 10 mld m3 gazu rocznie

Do terminali LNG w Świnoujściu i Kłajpedzie dotarły pierwsze dostawy spotowe gazu skroplonego z USA

Jest to rynek, który w regionie bałtyckim dopiero powstaje. Posiada duży potencjał wzrostu wynikający z regulacji (tzw. Dyrektywa siarkowa), rządowych programów wsparcia (projekt Blue Baltics koordynowany przez Klaipedos Nafta), krajowych ram polityki rozwoju infrastruktury paliw alternatywnych oraz dynamicznie powstającej nadmorskiej infrastruktury bunkrującej (przykładem jest Finlandia, gdzie powstają instalacje bunkrujące w 6 portach)

PROCESYINTEGRACYJNE

BUDOWANIEBEZPIECZEŃSTWA

GAS MADE INUSA

BUNKIERKALNG

9mld m3

Status integracji rynków gazu w regionie bałtyckim

Litwa, Łotwa, Estonia i Finlandia należą do Unii Europejskiej, ale ich rynki gazu są infrastrukturalnie odseparowane od reszty Wspólnoty

Uruchomienie interkonektorów: �ńsko-estońskiego oraz polsko-litewskiego (GIPL) zakończy stan izolacji

W państwach nadbałtyckich zachodzi proces integracji rynków połączony z działaniami na rzecz dywersy�kacji dostaw

Wspólna strefa bilansująca dla 4 państw może objąć łącznie ok. 5,7 mld m3 konsumowanego gazu rocznie

Stopniowo powstają warunki do rozwoju bezpiecznego i konkurencyjnego handlu gazem między Polską a państwami nadbałtyckimi

Źródło: Pipeline Technology Journal

01

02

03

04

05

ROSJAESTONIA

FINLANDIA

ŁOTWA

LITWAKłajpedaTerminal LNG

ROSJAPOLSKA

BIALORUŚGIPL

Balticconnector

Kaliningrad

Wilno

Kłajpeda

Ryga

Tallin

Helsinki

Pulatustacjakompresjigazu Karksi

stacja pomiarowa

AT THE HEART OFCENTRAL EUROPEAN POWER AND GAS TRADING

Projekt „Joint Balancing Zone”

AT THE HEART OFCENTRAL EUROPEAN POWER AND GAS TRADING

Źródło: The Danish and Swedish gas markets merge, www.gas-for-energy.com, Energinet, Security of gas supply 2017

Joint Balancing Zone – projekt połączenia rynków gazu Danii i Szwecji w jeden wspólny obszar bilansowania

Połączone rynki Danii i Szwecji to łącznie ok. 3,4 mld m3 konsumpcji gazu rocznie (2,6 + 0,8)

Polska zyska połączenie z tymi rynkami z końcem 2022 r. dzięki gazociągowi Baltic Pipe, który umożliwi także dostawy z Polski do Danii i Szwecji

Po 2022 r. powstaną warunki do rozwoju bezpiecznego i konkurencyjnego handlu gazem między Polską a państwami skandynawskimi

DENMARK SWEDEN DENMARK SWEDEN

EnerginetCommercial

Balancing

ETFGTF

DragørExit Zone DK

Ellund

Storage DK

Nybro

BNG DK

SwedegasCommercial

Balancing

Virtual Trading Point

Consumption SE

Storage SE

Dragør

Production SEProduction SE

JBZArea

ETFGTF

Consumption SEExit Zone DK

Ellund

StorageSE DK

Nybro

BNG DK

Joint Balancing Zone

OBECNIE

AT THE HEART OFCENTRAL EUROPEAN POWER AND GAS TRADING

The North Sea

DENMARK

EnerginetCommercial

Balancing

ETFGTF

DragørExit Zone DK

Ellund

Storage DK

Nybro

BNG DK

SWEDEN

SwedegasCommercial

Balancing

Virtual Trading Point

Consumption SE

Storage SE

Dragør

Production SEProduction SE

The North Sea

DENMARK

JBZArea

ETFGTF

Consumption SEExit Zone DK

Ellund

StorageSE DK

Nybro

BNG DK

SWEDEN

JBZ

Polska – jeden z największych rynków gazu w Europie Środkowo-Wschodniej

AT THE HEART OFCENTRAL EUROPEAN POWER AND GAS TRADING

Źródło: Eurostat

ZUŻYCIE GAZU ZIEMNEGO W POLSCE

2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 20180

5

10

15

20mld m3

(mld m3)

15,8 16,517,8 17,7

20,216,2 16,5

17,6 17,418,9

20,7

TGE prowadzi największą giełdę gazu w Europie Środkowo-Wschodniej

AT THE HEART OFCENTRAL EUROPEAN POWER AND GAS TRADING

Źródło: TGE

2013 2014 2015 2016 2017 2018

WOLUMEN OBROTU NA RYNKU GAZU ZIEMNEGO

315 592Liczba transakcji w obrocie gazem

na TGE w latach 2012-2018

(TWh)

Spot (RDNiBg)

0

30

60

90

120

150TWh

2,00,4

6,6 13,9

1% 64% 60% 61% 69% 69%

105,1 92,9 89,9

24,6

114,7

24,0

119,6

23,7Kontrakty terminowe (RTT)

UDZIAŁOBROTU NA TGE

W KRAJOWYMZUŻYCIU GAZU

Rola TGE w Polsce i regionie

AT THE HEART OFCENTRAL EUROPEAN POWER AND GAS TRADING

Integrator rynku

TGE koncentruje podaż i popyt w jednym miejscu – dzięki temu możliwe jest prowadzenie działalności w konkurencyjnym otoczeniu rynkowym. TGE spełnia rolę centrum obrotu hurtowego w Polsce i daje możliwość handlu na jasno określonych warunkach. Dzięki TGE powstały nowe realia, w których oczekiwania uczestników giełdy są monitorowane i uwzględniane

Wskaźnik cen

TGE, dzięki koncentracji handlu w jednym miejscu, jest w stanie wyznaczać cenę na rynku hurtowym, która jest określana w warunkach pełnej konkurencji. Taka cena stanowi przejrzysty punkt odniesienia dla innych transakcji dwustronnych, zawieranych na rynkach energii elektrycznej i gazu. Jest to również podstawa do obliczania indeksów cenowych

Gwarant bezpiecznego obrotu

Wszystkie rynki prowadzone przez TGE gwarantują pełne bezpieczeństwo obrotu. Wdrożone rozwiązania systemowe i procedury kontrolne skutecznie chronią uczestników rynku przed ryzykiem związanym z kondycją �nansową kontrahentów, manipulacją i nieuczciwymi praktykami handlowymi

Dostawca informacji rynkowych

TGE dostarcza informacji rynkowych dla wszystkich uczestników rynku, którzy w oparciu o opublikowane dane o cenach, wolumenie i dynamice mogą podejmować świadome decyzje biznesowe. Dane rynkowe TGE są dostępne m.in. w serwisach Bloomberg, Reuters i Montel

Doświadczenia TGE w budowie rynku gazu w Polsce

AT THE HEART OFCENTRAL EUROPEAN POWER AND GAS TRADING

Działalność oparta o rynek regulowany pod nadzorem KNF

Bogata oferta produktów i usług „pod jednym dachem”

Działalność dostosowana do wymogów reżimu dyrektywy MiFID2 – wypracowana z uczestnikami rynku koncepcja przekształcenia RTT w OTF

20grudnia

2012

Uruchomienie giełdy gazu

wysokometanowego

zaazotowanego

(2012)

(2018)

Prowadzenie rynku gazu: Rosnąca liczba uczestników

30 podmiotów działających bezpośrednio

75 podmiotów działających za pośrednictwem domów maklerskich

Oferta TGEBezpieczeństwo Znajomość krajowych i europejskich wymogów regulacyjnych

Rozwój rynku gazu w regionie bałtyckim. Korzyści dla uczestników rynku

AT THE HEART OFCENTRAL EUROPEAN POWER AND GAS TRADING

Uruchomienie Baltic Pipe i GIPL umożliwi infrastrukturalne połączenie rynków, których obecna łączna wielkość wynosi ok. 28 mld m3 rocznej konsumpcji (ok. 295 TWh)

Wspólne obszary bilansowania stworzą w przyszłości podstawę dla rozwoju hurtowego rynku gazu w skali międzynarodowej

W niedalekiej przyszłości pojawią się na większą skalę konkurencyjne oferty cenowe na gaz pochodzący z różnych, niezależnych od siebie źródeł

Zachodzące procesy na bałtyckich rynkach gazu stwarzają nowe możliwości rozwoju

Otwiera się pole dla nowych produktów oferowanych przez polskich i zagranicznych uczestników rynku gazu

Dzięki nowej infrastrukturze, krzyżujące się w Polsce strumienie gazu pochodzące z różnych kierunków i źródeł, stworzą warunki do kreacji przez TGE ceny gazu referencyjnej dla całego regionu

At the heart ofCentral European

power and gas trading

DZIĘKUJEMYZA UWAGĘ!