Kapitulli 1 : Marketingu dhe roli I tij ne shoqeri

Termi marketing ka prejardhje anglo-saksione,market-treg dhe sufiksi –ingShoqata amerikane per marketing jep kete definicion per marketingun:Marketingu eshteaktivitet qe drejton rrjedhat e mallit dhe te sherbimeve prej te prodhuesi deri tekkonsumatori.

Filip Kotler:Marketingu nenkupton biznesin e tregut,per permbushjen e nevojave dhe deshirave te njerezve.

Roko: Marketingu nenkupton aktivitet biznesor qe e lidh prodhuesin mekonsumatoret,dhe permbushjen maksimale te nevojave te konsumatoreve qe ne tregparaqiten si kerkesa?

Marketingu eshte teresia e aktiviteteve me te cilat prodhimi optimalizohet perpermbushjen e nevojave dhe kerkesave te konsumatoreve, ngase tregu sugjeron permenyren e prodhimit,asortimentit,shperndarjen dhe cmimin.

Evoilimi I Marketingut

1: Orientimi drejt prodhimi

2: Orientimi drejt shitje: 3) Krijimi I dapartamenit te Marketingut Mbivlersimi I D M:.

Zhvillimi I marketingut mund te shihet edhe sipas llojit te ekonomise?

1) ekonomia e prodhimit :oferta eshte me e ulet se kerkesa.ne kete lloj ekonomie duhetvetem te dish te prodhosh per te qene I suksesshem.

2) ekonomia e shperndarjes : oferta barazohet me kerkesen, nuk mjafton vetem teprodhosh por duhet te dish edhe te shesesh dhe duhet ndikuar ne treg.

3) Ekonomia e mjedisit: Oferta esht shum me e lart se sa kerkesa.4) Ekonomia e tregut:oferta esht me e lart se kerkesa.

Funksionet e marketingut jane: A) Funksioni I shkembbimit : perbehet nga blerja dhe shitja.funksioni I shitjes eshtendoshta

funksioni me tipik I marketingut dhe ze nje vend qendror ne te.

.B) Funksioni I shperndarjes fizike ( transporti dhe ruajta) : nenkupton levizjen eprodukteve nga vendi ku ato prodhohen apo blihen ne drejtim te vendit ku ato kerkohen,pra transportimi I tyre.Funksioni ruajtes ka te beje me sigurimin e produktit deri nekerkesen e klientit.ne kete menyre perdorim depot ose hapsira me qira.

B) Funksioni I lehtesive : ka te beje me standardizimin dhe klasifikimin, financimin,perfitimin e informacioneve, marjen persiper te rezikut-te gjitha keta e lehtesojne

Instrumentet (politikat) kryesore te marketingut miksProdukti , Shperndarja , Cmimi , Promocioni.

Tregjet I ndajm ne 2 grupe:

Tregje gjenerike dhe Tregje produkti.

Tregjet gjenerike – kuptojme nevojat relativisht te ngjajshme per te cilat shitesitpropozojne menyra te ndryshme per ti plotesuar ato.

2) Treg produkti – kuptojme nevojat krejtesisht te ngjajshme, per te cilat shitesi propozonose ofron zevendesues te perafert per ti kenaqur ato

Ato ndahen ne : a. objekti- lloji I produktit b . qellimi - nevojat funksionale te klientit c . destinacioni – tipi I klientit d. vendiKritika ne lidhje me marketingun :a. publiciteti genjeshter- nxit shpenzime te kota, manipulon konsumatorin.b. marketingu nxit isntikte materialiste tek njerezitc. kredia ne konsum – shty njerezit te blejne objekte per te cilat nuk kane nevoje.

Kapitulli 2 Produkti

Me produkt do te kuptojme cdo gje qe mund te ofrohet ne nje treg ne menyre te dukshme,te blihet ose te konsumohet duke plotsuar keshtu nje nevoje.Ideja per ti sjelle klientit kenaqesine ose perfitimin nga produkti eshte shume erendesishme.

Nivelet e produktit :

1) Berthama e produktit – ka te beje me epersine kryesore te ofruar per bleresit.2) Produkti gjenerik – kemi te bejme me ate qe e njohim menjeher si gjendje te ofertes.3) Produkti I pritur – gjerat qe konsumatori prêt ti kete produkti.4) Produkti global.5) Produkti potencial – perfshin produktet te cileve u jane shtuar permisime osetransaksione.

Hieararkia e nje produkti1) Artikulli – eshte njesia baze e karakterizuar nga madhesia, cmimi apo nje aspekt

tjeterdiferencimi.2) Marka – perfaqeson emrin qe e lidhe me nje ose me disa artikuj te games dhemundeson

identifikimin e origjines.3) Tipi I produktit – korensondon me artikuj qe ne gjirin e nje game paraqesin nje formete

dhene produkti.4) Gama e produkteve – perfshin te gjitha produktet qe bejne pjese ne kategori te

lidhurangusht ne mes veti.5) Kategoria e produktit.

6) Familja e produkteve – grupon gjithe kategorine e produktit qe kenaq te njejten nevoj.

7) Lloji u nevojes qe plotson produkti – cfar plotson produkti dhe per cfar sherben.

Klasifikimi I produkteve 1) Produkte dhe sherbime sipas afatit te perdorimimit :

A) produkte me afat te gjate te perdorimit – bejne pjese produktet e qendrueshme,keto produkte kerkojne nje lloj garancie nga ana e shitesit.

B) produktet me afat te shkurter te perdorimit – bejne pjese produktet me nje perdorimose me pak perdorime ( produktet ushqimore etj )

C) sherbime – veprimtarite dhe kenaqesite (riparimet , kujdesi mjeksor ) ato

ofrohenne nivele cilesie dhe pershtatje.

Kapitulli 3; Paraqitja dhe Markimi I produktit

Marka e produktit eshte element kryesor I strategjise se nje ndermarje. Marka efuqishme krijon clientele besnike dhe e mbron ndermarjen nga konkurenca. Vlera emarkes vleresohet me faktin se ne nje numer tregjesh ajo eshte prijese ose ndjekese.

Elementet qe ndikojne ne paraqitjen e produktit ne treg jane: abalazhimi,kondicionimi, paketimi, stilimi, dhe cilesia e produktit

1) Paketimi – teresia e elementeve material te cilet edhepse nuk bejne pjese ne veteproduktin , shiten bashke me produktin me qellim qe te realizojnembrojtjen,transportiimin,ruajtjen, paraqitjen ne tregtore dhe perdorimin e tij ngakonsumatori.

Dallojme 3 nivele ambalazhia)ambalazh paresor – eshte ne kontakt te drejperdrejt me produktin psh:shishja e bires.b) ambalazh dytesor – sherben per grupimin e disa njesive produkti konsumi psh:,,pick up” me 6 ose 12 shishe ne nje kuti kartoni.c) ambalazh tretesor – sherben per te transportuar prej te fabrika ose te depoja deri tepika e shitjes. Kemi te bejme me paleta .ku ambalazh me teper u sherben shperndaresve.

1) Ambalazhimi- eshte mjet per te mbrojtur, manipuluar ,ruajtur, transportuar produktin.Pra e pregadit produktin ne paleta.

2) Stilimi I produktit – me stilim kuptojme artin e krijimit te mundesise perkonsumatorin qe te identifikoje nje produkt, qe te diferencoje nje marke ne nje linearpermes shikimit.

Punimet e stilimit beshteten ne 4 elemente: A) llogon – banka popullore, top chanel etjB) produktet – formen, ngjyren e tyre psh : sapun fa,tv sony etj

C) ambalazhin e produkteve – etiketen e tyre , logoja e markes etj

D) stilimi I produktit – ne raport me linearin,stilim I vete linearit.

Rolet e stilimit :● paraqet formen e nje produkti,ambalazhin etj● pozicionon produktin● sherben si mjet komunikimi● eshte mjet ne luften kunder konkurences● eshte mjet shitjeje● eshte mjet per permisimin e koherences se miksit dhe I njohjes se ndermarjes.

Perberesit e stilimit :

■ forma■ ngjyra ( shishe e parfumit krejt e zeze)■ ergonomine ( forma e produktit e pershtatshe psh sapuni per duar)■ kulturen ( te ndermarjes dhe perdoruesit)■mjedisin ( duhet pasur parasysh mjedisin se ku do te perdoret produkti per te percaktuarformen , ngjyren etj.)

Shitja me vetesherbim ka bere qe te kemi nje zhvillim te madh te punime te stilimit nelidhje me ambalazhin.Keshtu pra paketimi eshte bere nje mjet komunikimi,shitjeje qe e zevendeson shitesin dhe e con produktin perpara ne raport me konkurencen.

Cilesia e produktit -

Me cilesi kuptojme aftesine e nje produkti apo sherbimi per te kenaqur nevojat eperdoruesit. Cilesia e produktit eshte nje mjet I forte per ta luftuar konkurencen pranaj kashume rendesi kontrolli I saj ne ndermarje:

■ nga ndermarja qe nga furnizimi de rte te gjitha stadet e fabrikimit

■ nga organizmat e jashtem te ndermarjes qe perdorin mjet te ndryshem per certifikimin ecilesis si : etiketat e cilesise, normat, certifikatat e sigurimit te cilesise, certifikatat eorigjines.

Marka e produktit-

Me marke kuptojme nje term, nje shenje, nje symbol, nje vizatim apo cdo kombinim Iketyre elementeve qe sherbejne per te identifikuar produktet dhe sherbimet e nje shitesiose te nje grupi shitesish qe I diferencon nga konkurentet.

konceptimi I markes mund te artikulohet reth 6 poleve

■si bashkesi atributesh■si bashkesi epersish■si bashkesi vlerash■ si kulture■si personalitet■si profil perdoruesiMatja e kapitalit marke- te gjithe market nuk kane force te njejte

Dallojme 4 lloje markash:

A. emra markash individuale (ariel, pampers,lever)B. nje emer gjenerik qe mbulon te gjitha produktet ( pezho canon) mark cader

C. emra gjenerik per cdo game produktesh

D. marke e depozituar nga ndermarja e kombinuar me marke individuale

5 nivele te njohjes se njemarke

1) Mospranimi – dmth klientet nuk duan te blejne marken2) Mosnjohja – dmth marka nuk eshte e njohur nga klientet

3) Njohja e markes – klientet e njohin marken

4) Pelqimi – dmth klientet I zgjedhin disa si marka me te pelqyera

5) Ngulmimi - dmth klienti eshte I vendosur per marken e caktuar

Strategjite e markave-ndermarja mund te zgjedhe ndermjet 4 strategjive per markat:

1) Zgjerimi I games – ka te beje me perdorimin e variantave te reja ne te njejten kategoriprodukti me emrin e markes aktuale.

2) Zgjerimi I markes – ka te beje me perdorimin e nje emri qe ka perballuar proven ehedhjes ne treg per nje kategori produkti psh: BIC- se pari filloi me stilolapsa pastaj mecakmak dhe brisqe.

3) Markat e shumta – ka te beje me afrimin e shume markave nga I njejti prodhues te cilatkonkurojne tjetren

4) Markat e reja – kur nje shoqeri investon ne nje kategori te re produkti , ajo mendon senuk eshte pershtatur asnje nga markat aktuale.

Kapitulli 4 cikli i jetes se produkteve

Jeta e nje produkti kalon ne 4 faza:

1) Faza e hyrjes – eshte nje faze me ritje te dobet shitjesh,dhe korenspondojne meshperndarjen progressive ne treg. Gjate kesaj faze ndermarja mund te zgjedh se sido te jete promocioni dhe cmimi I produktit.

A) Strategjia e ajkes se shpejt – produkti me cmim te larte, promocion te larte?B) strategjia e ajkes progressive – produkt me cmim te larte, promocion te ulet?C) strategjia e ajkes se depertimit masiv – cmim te ulet, promocion te larte?D) strategjia e depertimit progresiv- cmim te ulet, promocion te ulet?

2) Faza e ritjes - shitja ritet hovshem, bleresit e pare e riblejn produktit, nderkaqkonsumatore te rij paraqiten nen ndikimin e thashethemeve te favorshme. Konkurente terij hyjne ne treg. Ne kete faze produktit I shtohen karakteristikat dheperfekcionimi.Marzhet dhe fitimtimet jane ne maximum per shkak se shpenzimet eprodhimit ulen me shpejt.ndermarja perpiqet qe kete faze ta mbeshtet sa me gjate qe tejete e mundur. Kete e realizon nepermjet disa menyrave :

a)- permisimin te cilesise se produktit ose shtimit te modeleve te tjera karakteristike!

b)- goditjes se segmenteve te reja!

c)- bindjes permes publicitetit dhe jo vetem te realizimit te njohjes!

d)- publiciteti per krijim parapelqimesh!

e)- ulje progressive te cmimeve me qellim qe te terhiqen ne treg konsumatoret me teardhura me te pakta,pra ata qe jane me te ndjeshem dnaj cmimit!

f)- perdorimi I kananaleve te reja ne shperndarje.!

3) Faza e pjekurise – paraqet fazen kur ngadalsohet ritja e shitjeve per shkak se produktitash me esht pranuar nga tregu.fitimi arin nivelin maximal pastaj fillon te bjer per shkakte shpenzimeve te marketingut qe behet per te mbeshtet produktin perballkonkurencec.

kjo faze permban 3 periudha:A} Pjekuria ritese-nenkupton fazen kur kemi shitje mirpo me ritem renes pershkak tengopjes se shpendarjes.]B) Pjekuria e qenderueshme-shitjet qendrojne ne nje nivel constant.C) Pjekuria me renje-niveli I shitjeve ne vler absolute fillon te bjer,disa konsumator udrejtohen produkteve te tjera ose zevendesuesve te tyre.

Gjate fazes se pjekuris ndermarjetperdorin 3 strategji: a}Modifikimi I tregutb) Modifikimi I produktit{permisim ne cilesi,karakteristika dhe kerkim stili}c}Modifikimi I marketingut mix{cmimit,shperndarjes,publicitetit,promocionit}

4}Faza e renies-gjate kesaj faze shitjet nuk pushojne se renuari, poashtu edhefitimet.shitjet bien per shum arsye si:

a.progresi teknologjik chon ne lindjen e produkteve te reja qe zevendsojn ekzistuesinb.modefikimet ne shitje dhe ne mod provojne ne largimin e clientelesc.importimi I produkteve nga jasht con ne mohimin e atyre te tregut te mbrendshem .

-1. -Evoluimi I nje tregu -tregu mund te evuloj me paraqitjen e nevojave te reja, te veprimit te konkurences, teteknologjis si dhe faktoreve te tjer.- 2. -Tregu teorik I profesionit -jo konsumator relative-keta konsumator mund ta blejn produktin por aktualish jo,sepsecmimi I duket I shtrejt.

Kapitulli 5-Konceptimi dhe hedhja e produktit te ri ne treg

Arsyet qe I shtyjne ndermarjen te hedhe produkt te ri ne treg mund te paraqiten ne 3grupe:

A) Ne tregjet e ngopura, risia eshte mjeti I vetem efikas per te ngjallur dhe plotesuarkerkesen.B) Risia krijon mundesine per te shtuar fitimin.C) Ne rastin e , dores se hekurt” qe haste shpeshhere ne mardheniet prodhues-shperndares, risia

behet nje arme e sigurt ne duart e prodhuesve.

Ne teori pranohet 6 kategori produktesh te reja:1. produkte te reja per boten (treg I ri)2. linja produktesh te reja (hyn ne nje treg konceptimi per here te pare)

3. shtesa ne linje te produkteve ekzistuese ( aroma ,forma etj)

4. permirsim dhe shtimi I performances se produkteve.

5. ripozicionimi I produktit ne treg ( treg I ri, segment I ri tregu)

6. ulja e kostos se produktit.

Burimet e ideve te produkteve te rejaA) Klientet – deshirat e konsumatoreve perbejne piknisjen logjike te kerkimtarit

perprodukte te reja.B) Kerkuesit (shkenctaret,inxhinieret etj) – shume ndermarje kerkoje ide nga laboratorete

kerkimit per te gjetur ide per produktin.C) Konkurentet – ndermarja duhe ti ndjeke me kujdes hapat e konkurences, nese atokane

hedhur produkte ne treg,rezulatet e shitjes duhet te regjistrohen, ndodh qe ndermarjae blen produktin e konkurences me qellim qe ti beje analizen per synim qe te mundesojepermisimet e duhura.

D) Perfaqesuesit dhe shperndaresit – nqs shfrytezohen mire perfaqesuesit dheshperndaresit ato jane burim I rendesishem I ideve te reja. Ato kane pervoje te madhe mbinevojat e paplotsuara te clienteles.

E) Burimet dytesore – duke u bazuar ne burime te ndryshme si shpikesit,kerkuesituniverzitar, konsulentet industrial, agjencite e publicitetit.

Metodat e krijimtariseMetodat per aritjen e ideve me te mira :

A) Lista e atributeve- kjo teknike ka te beje me hartimin e listes se atributeve te njeobjekti ( produkti ekzistues) , pastaj ne modifikimin e tyre duke kerkuar nje kombinim terij qe te chon ne permisim.

B) Asociacionet (lidhjet) e detyruara – ka te beje me numerimin e ideve duke e parecdonjeren prej tyre ne lidhje me te tjerat.

C) Analiza morfologjike ose metoda ZWICKY.

D) Analiza funksionale- ka te beje me studimin e konsumatorit. Ai e pershkruan,problemin qe haste ne perdorimin e produktit

Brainstormin – ka te beje me veprimin e individeve ne grupe , pra mbajnembledhje dhe aty I shprehin te gjithe idete , sa me shume ide te kete aq me mire.= Filtrimi = objekti kryesor I fazes ishte shtimi I numrit te ideve, te faza e filtrimit eshte e kunderta,pra nejanohen idete ( ose reduktohe) .

-Gjate filtrimit ndermarja duhet te menjanoje 2 gabime:

I abandonimit dhe gabimi I adoptimit.

-Ideja: eshte mundesi per produktin.

Koncepti: eshte pershkrimi I kesaj ideje ne kendveshtrimin e epersive qe konsumatorido te kete prej saj.}Imazhi: eshte paraqitja efektive qe produkti fiton ne syte e konsumatoreve.

= Lancimi =Ne kete stad ndermarja ka informacione te mjaftueshme per te vendosur llojin eproduktit. Vendimi per hedhje te produktit ka shume shpenzime ( fabrike,uzine,linje..).vendimi I hedhjes shtron 4 pyetje:

1. Kur – momenti I hedhjes. Nqs produkti I rizevendeson nje produkt ekzistues, ateherepresim te harxhohen rezervat e produktit ekzistues.

a. lancimi I menjehershem

b. lancimi parallel

c. lancimi me vone

2. Ku – te vendosesh nese produkti duhet hedhun ne nje qytet te vetem, ne nje rajon , netregun e mbrendshem, apo ne ate nderkombetar.

3. Kujt.

4. Si - taktikat qe perdoren gjate hedhjes , ndahet buxheti per marketing dhe planifikohetradha e ngjarjeve.

Kapitulli 6 Komunikimi miks

- Mjetet e komunikimit miks jane:

1). Publiciteti – eshte cdo forme e paguar e paraqitjes dhe e promocionit tepapersonalizuar te ideve,te te mirave dhe te sherbimeve te paraqitura nga nje lajmeruesashtu sic jane.

Karakteristikat e tij

a. menyra e paraqitjes ne publicb. uqia e veprimit- ka fuqi qe ta perseris mesazhin disa herec. mundesi shprehjeje – shpreh mesazhet ne menyre superiord. karakteri jo personal

Publiciteti mund te sherbeje per shume objektiva:

● ndertimin e imazhit ne nje afat te gjate kohe● zhvillimin e noterise se nje marke ( publiciteti I markes)● shperndajen e nje informacioni ne lidhje me nje shitje,sherbim apo ngjarje● promocion I nje shitje

2)-Promocioni I shitjes – eshte cdo stimulus ne afat te shkurter I destinuar per te nxiturblerjen e nje produkti ose sherbimi. Karakteristikat :a. mundesi komunikimi - operacioni promovues terheq vemendjen dhe e rit blerjen.b. mundesi stimulimi – operacioni promovues i stimulon bleresitc. ndikimi afatshkurter – promocioni I shitjeve stimulon pergjigjet emenjehershme.

3)- Mardheniet publike – jane vdo program I realizuar ne favor te nje produkti,sherbimiose nga manifestimiet e organizuara me qellim te permisimit te imazhit.

Karakteristikat : a. nivel I larte besueshmerieb. ftesia per te rezistua

c. orce e madhe shprehjeje.

4)-Marketingu I drejtperdrejt – paraqitet ne disa forma te tilla si posta edrejperdrejt,telemarketingu, internet marketingu etj. Karakteristikat : a. mesazhi normalisht I drejtohet nje personi te vecante

b. mesazhi pergaditet per tu nisur ne nje adrese te vecante (individuale)

c. mesazhi mund te permisohetvazhdimisht dhe shume shpejt

d. mesazhi mund te ndryshohet ne varesi te pergjigjes se personit.

4)- Shitja personale – eshte cdo paraqitje gojore e bere gjate nje bisede me nje ose disableres te mundshem, me qellim qe te perfundohet nje shitje.Ashtu si publiciteti edheshitja paraqitet ne shume forma:

a. vizite e bere nga nje perrfaqesues te nje klient ( shitje ne teren)b. asistence ne nje pike shitjeje( shitja me pakice)c. takim I perbashket per probleme pune ( negociata pune)

Ajo gjithashtu zhvillon noterine e produktit, nxit interesin per parapelqimin, pernegocimin e cmimit dhe kushteve. Karakteristikat : a. dimensioni I shkembimit nderpersonal- kontakt I menjehershme ne mes 2 ose

meshume personave.b. kendveshtrimin afatgjate – nje kontakt tregtar kalon ne miqesi personale.

c. nevojshmerine e pergjigjes.Hartimi I strategjise se komunikimit.

Hartimi I strategjise se komunikimit 2. strategjia e komunikimit perpunohet ne disa etapa:

A) Identifikimi I audiences – specialisti I marketingut duhet te filloj me audiencen e seciles do ti drejtohet. Audienca mund te perbehet nga individe te vecante,grupe joformaleose nga public I organizuar

B) Konceptimi I mesazhit – pas identifikimit te audiences dhe te pergjigjes sedeshiruar,specialisti I marketingut duhet te perpunoje mesazhin perkates:

1.permbajtja e mesazhit (cfar duhet thene,cili eshte mesazhi)

a. aksi racional – perpiqet te tregoje qe produkti do te paraqese premtimet e tijb. aksi emocional – synon te perfshije reagimin emocional per te provokuarblerjenc. aksi etik – mbeshtetet mbi aspektin moral te maresit.

2)-struktura e mesazhit – mesazhi duhet ti pergjigjet nje numri problemesh,pasjenapo mungesen e konkluzionit.3. formati I mesazhit4. burimi I mesazhit

C) Zgjedhja e medias – specialisti I marketindut si do te reflektoje dnaj kanaleve per tetransmetuar komunikimin:

1.kanalet personale (kanalet tregtore,kanale ekspertesh,kanale sociale)

2. kanalet jopersonale ( masmedia, atmosfera, ngjarjet )

D) Buxheti I komunikimit dhe Ndarja e tij – cdo ndermarje duhet te vendose pershumen e pergjithshme te investimeve te saj ne komunikim.

Metodat:

1) metoda e bazuar ne burimet e qenesishme2) perqindja mbi vellimin e shitjes3) pershtatja me konkurencen4) etoda e bazuar mbi objektivat dhe mjetet.

.DH) Zjedhja e komunikimit miks

E) Matja e rezultatit te programit te komunikimit.

Kapitulli 7 Publiciteti

Publiciteti eshte nje nga mjetet me te mira qe I krijon mundesine ndermarjes per tetransmetuar informacione te vazhdueshme drejt tregjeve te saj.-publicitet quhet cdo forme komunikimi jointeraktiv qe perdor nje support te pagueshem,qe vihet ne jete per llogari ten e emetuesi te identifikuar cilidoqofte ai.

Publiciteti permban 3 partnere kryesor:

A) Lajmeruesit - quhet cdo organizem qe ben publicitet. Tek lajmeruesit perfshihenndermarjet tregtare,organizatat e karakterit fetar,social.

B) Media – quajme support cdo vector te komunikimit publicitar dhe media bashkesine esuporteve qe percjellin te njeten menyre komunikimi.

Dallojme 5 lloje mediash: 1. shtypin2. televizionin3. afishimin4. radion5. kinemane

C) Agjencite – eshte organizem I pavarur , I perbere nga specialiste te cilet per perllogari te lajmeruesve realizojne kuptimin,venien ne jete dhe kontrollin e veprimevepublicitare.

Objektivat e publicitetit 1) Publiciteti informues sherben per te :● informuar tregun per ekzistencen e nje produkti te ri● sugjeruar perdorime te reja● njohur nje ndryshim te cmimit● shpjeguar funksionimin e produktit● shpjeguar sherbimet e ofruara● zhdukur frigen e bleresit● pasqyruar imazhin. 2. Publiciteti bindes sherben per te : ● krijuar nje peqlim per marken ● modifikuar perceptimin e attributive te prouktit nga tregu ● nxitur besnikerine ● stimuluar nje blerje te menjehershme ● lehtesuar nje marveshje me nje shites

3.Publiciteti kujtues sherben per te : ● kujtuar rastet e aferta te blerjes dhe konsumit ● siguruar noterimin ● kujtuar ekzistencen e shperndaresve

Percaktimi I buxhetit te publicitetit Faktoret qe meren parasysh gjate hartimit te buxhetit publicitar jane :

A) Etapa ne ciklin e jetes – nje produkt I ri ka nevoje per investime publicitare qe cojnene noterimin e produktit.

B) Pjesa e tregut – marka qe ka peshe specifike te madhe ne treg ka nevoje per me pakinvestime publicitare, ne krahasim me nje marke qe kerkon te progresoje ne treg.

C) Konkurenca – ne nje tregg konkurues marka duhet te investoje ne menyre temjaftueshme per te bere shumen publicitare per sektorin

D) Perseritja – kur mesazhi kerkon nje numer te larte perseritjesh

DH) Produktet zevendesuese – sa me te shumta te jene ato, aq me shume investime perpublicitet duhen.

Fazat e hartimit temesazhit jane :

a. konceptimib. vleresimic. ekzekutimi

Konceptimi I mesazhit – nepermjet mesazhit do te tregohen epersite e produktit perbleresin, prandaj drejtuesi I marketingut duhet te beje kujdes qe te zgjedhe ate llojmesazhi qe u pershtatet me teper publikut. Per sa I perket mesazhit meren ne considerate3 faktore :

TerheqjaEkskluzivitetiBesueshmeria

Vleresimi qe ben nje konsumator per ne mesazh publicitar nuk mund te konsiderohetperfundimtar. Ekzekutimi I mesazhit :● stili I ekzekutimit● toni● fjalet ( duhet te jene te thjesht dhe qe lehte mbahen mend) ● formati ( madhesine, ngjyren dhe raportin ilustrim-tekst).

Kapitulli 8 Promocioni I shitjeve

- Promocioni I shitjeve perfshin teresin e teknikave te perdorura posacerisht per njeprodukt apo sherbim , per nje public te caktuar(konsumator,shperndares,prospekte,shites), me qellim qe te shtojne intereson e bleresit per produktin apo sherbimin per nje periudheafatshkurter, por duke shpresuar edhe ritjen e fitimit per ndermarjen.

-Publiciteti ofron nje arsye per te blere, ndersa promocioni I shitjeve odron nje nxitje perte blere. Ai perfshin mjete te ndryshme nxitese psh: kupona,oferta rimbursimi parash,uljecmimesh,dhurata,garanci,demonstrime etj

Promocioni I tregtise ( zbritje,mallra falas, publicitet)- dy dekadat e fundit jane riturshpenzimet e promocionit Faktoret qe kane ndikuar ne kete ritje jane : Faktoret e mbrendshem. Faktoret e jashtem.-Shitesit e perdorin promocionin nxites per te terhequr kliente te rinj,per te shperblyerbesnikerine e konsumatorit dhe per te ritur normen e blerjes se klientit te rastit.Funksioni I promocionit te shitjeve : ndikon ne njohjen,ndikon ne proven,shtonshitjet,optimizon imazhin,ndikon ne blerje,ndikon ne riblerje. Promocioni dhe PublicitetiA) Anet e perbashketa jane:

● mediat dhe suportet shpesh jane te njejta

● shprehjet publicitare dhe shprehjet promovuese jane te ngjajshme

● klientela eshte e njejte

● promocioni I shitjeve dhe publiciteti varen nga e njejta qender : drejtimi Ikomunikimit apo drejtimi I marketingut.

B) Dallimet

● publiciteti eshe nje veprim I vazhdueshem dhe jep rezultate ne nje periudheafatgjate.promocioni I shitjeve ka efekte te drejperdrejta ne afat te shkurter (afat tecaktuar kohe dhe produkt te caktuar)

● publiciteti ndikon ne qendrimin, ndersa promocioni I shitjeve nderhyn ne nivelin esjelljes.

● publiciteti prek nje public masiv, veprimi I promocionit te shitjeve kerkon shumekontakt te personalizuar

Caktimi I objektivave te promocionit te shitjeve

A) Per konsumatoret – nxitjen e bleresve ne asi te medha, nxitjen e te provuarit ngajoperdoruesit dhe terheqjen e nderuesve te markave nga market konkuruese.

B) Per shitesit me pakice – bindjen e atyre per te blere artikuj te rinj,nxitjen e blerjevejashta sezonit,nxitjen e rezervimit te artikujve te nderlidhur qe lidhen me njeri-tjetrin,ndertimin e besnikerise ndaj markes per shitesit me pakice.

C) Per forcen e shitjes – nxitjen per mbeshtetjen e nje produkti ose modeli te ri , pergjetjen e nje numri te madh te prospekteve dhe stimulimin e shitjeve jashta sezonit.

Zgjedhja e llojeve te promocionit te shitjes1

1 Zbritja e cmimeve – ose dhenia e me teper produkteve per te njejtin cmim.dmthulja eperkohshme e cmimeve.

2 Kuponi

3. Shittja dyshe-– dmth shitjen e dy artikujve me cmim me te ulet sesa shuma e cmimevete tyre po te shiteshin vec e vec.

4. Bonuset ose Primet – jane mallra qe ofrohen pa pagese ose me cmim te ulet per tenxitur shitjen e nje produkti te caktuar.

ndahen ne:a. bonuset e drejtperdrejta ( falas nese blen konsumatori)b. bonuse te diferencuara ( falas edhe nese nuk blen konsumatori)c. onuse mbajtese ( dhenia e nje shperblimi ne rikthimin e artikullit ne perdorim)d. bonuse vete paguese (shitja e nje produkti me cmim me te ulet nese blehet edhenje

produkt tjeter)

5.Llotarite dhe lojrat – dhenia e cmimeve konsumatoreve qe marin ojese net e.

6. Konkurset-

7. Kampionet – dhenia falas te nje sasie te caktuar produkti vetem atij qe me te vertetdeshiron ta provoje cilesine e produktit

8. Publiciteti ne vendin e shitjes – eshte teknike qe sherben per vleresimin e produktitne vendin e shitjes

9. Informacioni per produktin – sherben per informimin e publikut me produktin qedeshirojne te shesin.

10. Nxitja financiare – sherben per te stimuluar ata qe shesin me shumice

11. Akordimet e fondeve tregtare – eshte nje shume qe u jepet shitesve me pakice qe tujapin perparesi prodhimeve te prodhuesit.

12. Dhenia parash per publicitetin – shperblim I shitesve me pakice per publicitetin eprodukteve te prodhuesit.

13. Dhenia parash per ekspozim – shperblim I atyre qe bejne ekspozimin e nje produktite vecante.

Mjetet kryesore te promocionit te shitjeve

A) Mjetet e promocionit konsumator.B) Mjetet e promocionit te tregtise :

1.promocioni tregtar mund te binde shitesin me shumice ose pakice te terheqe marken

2. promocioni tregtar mund te binde shitesin te terheqe me teper mall se sasia normale

3. promocioni tregtar mund te beje shitesit me pakice te promovojne marken duke Idhene asaj perparesi,duke e ekspozuar dhe duke ulur cmimet.

4. promocioni tregtar mund te nxite shitesit me pakice te shesin produktin, ai Ishperblen per perpjekjet e tyre.

C) Mjetet e promocionit te biznesit:

1.ekspozitat e panairet tregtare

2. kompeticionet e shitjeve

3. publiciteti I specialitetit.

Prodhuesit perdorin 4 metoda per te pare efektivitetin e promocionit :

1) shqyrtimi I te dhenave per shitjen para,gjate dhe pas promocionit.2) nqs produkti nuk eshte me I mire se sa ai I konkurentit,pjesa e tregut mund te kthehetne

nivelin e saj parapromovues.3) te dhenat per panelin e konsumatorit tregojne llojet e njerezve qe iu pergjigjenpromocionit

dhe cfare bejne ato pas promocionit.4) (3. 4) pervec ketyre 4 metodave,drejtuesit duhet te njonin edhe kostot dhe problemet

emundshme.

Kapitulli 9 Mardheniet publike

-Ndermarjet gjenden vazhdimisht ne nje rjet nderlidhjesh me grupe qe kane origjine tendryshme.Mardheniet publike jane nje mjet tjeter I rendesishem I marketingut me. Publiku eshte aigrupp qe ka nje interes ose ndikimi actual ose ndikimi ose potencial me aftesine e njendermarje per te kryer objektivat e saj.Shume ndermarje kane department te mardhenievepublike.Ky department shopesh vezhgon qendrimet e publikut dhe shperndaninformacione per te krijuar simpati,gjithashtu kur shperthen ndonje publicitet negativ kydepartment vepron si qetesues I situates.

Permes mardhenieve publike synohet te preket

● mjedisi politik dhe administrative

● mjedisi intelektual ( pedagoget, shkenctaret, artistet etj)

● mjedisi financiar

● prijesit e opinionit dhe klientet e mundshem

● shperndaresit etj.

Personeli I m.-publike meret me public te shume llojshem: aksioner, punonjes,qeveritare,media, drejtues komunitetesh etj.

Departamenti I mardhenieve publike kryen 5 funksione (veprimtari) :

1) Mardheniet me shtypin – vendosja e informacionit ne mediat per te terhequrvemendjen per nje produkt.

2) Publicitet produkti – metoda te ndryshme per publicitet te nje produkti te vacant.3) Komunikimi I ndermarjes – kjo veprimtari mbulon komunikimin e mbrendshem dhete jashtem

dhe promovon intelegjencen e ndermarjes.4) Trajtimi I legjislacionit ne menyre te favorshme ( lobbying) – ka te beje me zyrtarelegjislativ e

qeveritare per regulla te ndryshme.5) Keshillimi – ka te beje me keshillimin e drejtimit reth cheshtjeve publike dhepozicionit te imazhit

te ndermarjes.

Roli I mardhenieve publike :

1. Ndihmon ne hedhjen e produktit te ri ne treg.2. Ndihmon ne ripozicionimin e nje produkti te maturuar3. Krijon interes ne nje kategori produkti4. Ndikon ne grupet specifike5. bron produktet qe kane hasur ne probleme publike6. Nderton imazhin e ndermarjes ne menyre qe kjo te favorizoje produktet e saj.

Pra, mardheniet publike mun te ndihmoje ne ndergjegjesimin e publikut vetem me njepjese te shpenzimeve te publicitetit. Ndermarja nuk paguan per hapsiren ose kohen qe ajofiton neper media. Ajo paguan personelin qe zhvillon dhe qarkullon histori oseadministron ngjarje.

vendimet kryesore ne marketingun e mardhenieve publike

A) Caktimi I objektivave marketing:

1. krijimi I vetedijes – m.publike vendosin ne media histori qe terheqin vemendjen2. krijimi I besueshmerise – m. publike e shtojne besueshmerine3. stimulimin e forces se shitjes dhe shperndarjes – m.p. ndihmon ne forcen eentuziazmit4. uljen e kostos se promocionit – m.p. kushtojne me pak se publiciteti ne media.

B) Zgjedhja e mesazheve dhe e mjeteve te mardhenieve publike - specialisti I grupit te m.p. identifikon dhe zhvillon histori interesante reth produktit.Specialisti I grupit te m.p. jane te afte te gjejne ose te krijojne hisori ne favor te produktitnga me te zakonshmet.

Per marketingun e mardhenieve publike perdoren disa mjete :

1) Publikimet.2) Ngjarjet ( seminare,konferencat e shtypit,ekspozita)3) Lajmet4) Fjalimet5) Veprimtarite e sherbimit publik.

Qe mardheniet publike te jene efektive duhet respektuar disa kushte :

1).profesionalizem ne pregaditjen e tyre.

2).sigurimi I vazhdimesise3. marja parasysh e nevojave te bashkekomunikuesit

Disa tregues qe na japin vleresimin e rezultateve te mardhenieve publike jane :

●ekspozimet

●ndryshimi ne ndergjegjsim- te kuptuar-qendrim

● ndikimi ne shitje e fitim Imazhi institucional

Ndermarja komunikuese duihet te investoje gjithnje e me shume ne kapitalin imazh, I cilieshte perforcues I mesazheve qe mbahen mend dhe besohet nka partneret.

Imazhi ndahet:

a. institucional (imazhi I ndermarjes I vleresuar nga nje mjedi I caktuar).

b. operacional ( imazhi I produktit)

Funksionet permes imazhit dhe fushata institucionale

Promocioni permes imazhit ka disa funksione :

1) Informimi.2) Besueshmeria3) Veprimi

Qe fushate institucionale te kete sukses duhet plotesuar disa kushte :

a. te zbatohet nje strategji afatgjate.b. te percaktohet qarte objektivic. te zbatohet stili I ndryshemd. Te krijohet nje imazh I besueshem.e. terheqja e audiencesf. Veprime te bashkerenduara.g. e. vleresim I rezultateve.

Sponzorizimi dhe Dhurimi

Sponzorizimi ka te beje me mbeshtetjen ( financiare ) qe e ben nje ndermarje :

1. sponzorizimi sportive ( I manifestimeve , I ekipeve.)2. sponzorizimi I nje sherbimi per publikun ( fonde per koshat e plehrave)3. sponzorizimi artistik e kulturor4. mbeshtetje e nje problemi humanitar,moral shencor dhe edukativ (mbrojtja ngazhdukja e disa

kafsheve, bursa etj.)

-qe operacionet e sponzorizimit te permisojne imazhin e ndermarjes, sponzorizimet duhetti mbajne parasysh interesat e publikut qe I drejtohemi, te jeti I dukshem dhe I prekshemoperacioni qe spozorizojme, duhet te zgjate dhe te kete vazhdimesi,sponzorizimi duhet tebehet present prane publikut nga nje nume I madh mjetesh komunikimi.

-Me Dhurim kuptojme mbeshtetjen qe e jep nje ndermarje per nje subject apo per njeperson qe ushtron veprimtari me interest e pergjithshem, pa kerkuar prej tij ndonje favorapo kundershperblim. Dhurimi ndihmon per ti dhene orrganizates nje dimension social.