1

บทท 8 การเขยนพจนานกรมขอมล

(Data Dictionary)

2

การเขยนพจนานกรมขอมล

วตถประสงคการเรยนร

เพอใหทราบความหมายของพจนานกรมขอมล

เพอใหทราบวธการเขยนพจนานกรมขอมลในสวนของกระแสขอมล

เพอใหทราบวธการเขยนพจนานกรมขอมลในสวนของแหลงเกบขอมล

เพอใหทราบวธการเขยนพจนานกรมขอมลในสวนของขอมลยอย

3

การเขยนพจนานกรมขอมล

หลกการเขยนพจนานกรมขอมล

พจนานกรมขอมล(Data Dictionary) เปนสวนทใชในการอธบายถง กระแสขอมล

หรอแหลงเกบขอมลทปรากฏอยในแผนภาพแสดงการไหลของกระแสขอมล โดยหลงจากท

นกวเคราะหระบบท าการสรางแผนภาพแสดงการไหลของกระแสขอมลในระบบงานทตองการ

จะพฒนาขนมาใชงาน สงทจะตองท าตอไปกคอการสรางพจนานกรมขอมลเพออธบายถง

ขอมลทปรากฏอยในแผนภาพ เพอท าใหเกดความเขาใจทตรงกนของผทจะน าแผนภาพแสดง

การไหลของกระแสขอมลไปใชในการออกแบบและสรางระบบงานขนมาเปนรปธรรม โดยใน

พจนานกรมขอมลจะอธบายถงชอ ความหมายของขอมล โครงสรางขอมล รวมทง

รายละเอยดทเกยวกบขอมลทงในสวนขอมลทอยในลกษณะของกระแสขอมล (Data Flow)หรอขอมลทอยในแหลงจดเกบ (Data Store)

4

การเขยนพจนานกรมขอมล

หลกการเขยนพจนานกรมขอมล

1. พจนานกรมขอมลในสวนของกระแสขอมล (Data Dictionary of Data Flow) เปน การ

เขยนค าอธบายรายละเอยดของกระแสขอมล ทปรากฏอยในแผนภาพแสดงการไหลของ

กระแสขอมลทกระดบของแผนภาพ โดยจะท าการสรปเอารายชอของกระแสขอมลทกกระแส

ขอมลมาเขยนค าอธบาย สวนในกรณทมรายชอกระแสขอมลซ ากนมากกวาหนงชอทปรากฏ

อยในแผนภาพระดบตาง ๆ กจะท าการเขยนอธบายถงกระแสขอมลนนเพยงครงเดยว แตจะ

มความหมายครอบคลมทกเสนของกระแสขอมลทใชชอเดยวกน

2. พจนานกรมขอมลในสวนของแหลงจดเกบขอมล (Data Dictionary of Data Store)เปน การเขยนค าอธบายรายละเอยดของแหลงเกบขอมล ทปรากฏอยในแผนภาพแสดงการ

ไหลของกระแสขอมลทกระดบของแผนภาพ โดยจะท าการสรปเอารายชอของแหลงเกบขอมล

ทกแหลงมาเขยนค าอธบาย

5

การเขยนพจนานกรมขอมลในสวนของกระแสขอมล (Data Dictionary of Data Flow)

1. รหสหรอหมายเลขก ากบเสนกระแสขอมล (Identification Number) เปนรหสหรอหมายเลขท

ก าหนดขนเพอใชอางองถงเสนกระแสขอมลเสนตาง ๆ โดยหมายเลขหรอรหสเหลานจะตองไมซ ากน ใน

กรณทไมใชเสนกระแสขอมลเดยวกน

2. ชอของเสนกระแสขอมล (Data Flow Name) เปนชอของเสนกระแสขอมลทปรากฏอยในแผนภาพ

แสดงการไหลของกระแสขอมลในระดบตาง ๆ โดยชอของเสนกระแสขอมลทปรากฏอยในแบบฟอรมน

จะตองเหมอนกบชอทใชในแผนภาพแสดงการไหลของกระแสขอมลทกประการ

3. ค าอธบาย (Description) เปนค าอธบายรายละเอยดทเกยวกบเสนกระแสขอมล โดยจะตองเขยนใหม

รายละเอยดเพยงพอทจะท าใหผอานพจนานกรมขอมลสามารถเขาใจได

การเขยนพจนานกรมขอมล

6

การเขยนพจนานกรมขอมลในสวนของกระแสขอมล (ตอ)

4. แหลงก าเนดของเสนกระแสขอมล (Source) เปนตนก าเนดของเสนกระแสขอมล ไมวาจะเปน

แหลงขอมลภายนอก(External Entity) ,กระบวนการหรอโปรเซส (Process) หรอแหลงจดเกบขอมล(Data Store) ทเปนตนทางของกระแสขอมล

5. ปลายทางของเสนกระแสขอมล (Destination) เปนจดปลายทางทเสนกระแสขอมลวงไปหา โดยอาจจะ

เปนแหลงขอมลภายนอก, โปรเซส หรอแหลงจดเกบขอมลกได

6. ประเภทของกระแสขอมล (Type of Data Flow) เปนการระบถงประเภทของขอมลทปรากฏเปนเสน

กระแสขอมลไมวาจะเปนประเภทของเสนกระแสขอมลทไหลเขาและออกจากระบบ เชน รายการขอมล

(Record), หนาจอ(Screen), รายงาน(Report), แบบฟอรม(Form) เปนตน หรอประเภทของเสน

กระแสขอมลทไหลอยระหวางโปรเซส ทเรยกวากระแสขอมลภายใน (Internal Data Flow)

การเขยนพจนานกรมขอมล

7

การเขยนพจนานกรมขอมลในสวนของกระแสขอมล (ตอ)

7. โครงสรางของขอมล (Data Structure) เปนการเขยนอธบายถงโครงสรางของขอมลยอยทประกอบ

เปนเสนของกระแสขอมล โดยในวธการเขยนอธบายจะมรปแบบและสญลกษณทใชดงน

สญลกษณ ‘=’ ใชแทนความหมายวา “ประกอบไปดวย”สญลกษณ ‘+’ ใชแทนความหมายวา “และ”สญลกษณ { } ใชแทนความหมายวา สวนประกอบของขอมลทอธบายถงมการเกดขน

ซ ากน หรอเกดขนมากกวาหนงครง

สญลกษณ [ ] ใชแทนความหมายถง การเลอกอยางใดอยางหนง

สญลกษณ ( ) ใชแทนความหมายถง การเกดขนเปนกรณพเศษ จะปรากฏหรอไม

ปรากฏกได

การเขยนพจนานกรมขอมล

8

ตวอยางแบบฟอรมการเขยนพจนานกรมขอมลในสวนของกระแสขอมล

(Data Flow Description Form)

(Data Flow ID)

(Data Flow Name)

(Description)

________________________

________________________

____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

(Source)

(Destination)

________________________________________________

(Type of Data Folw)

________________________

(Data Structure)

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

9

ตวอยางแบบฟอรมการเขยนพจนานกรมขอมลในสวนของกระแสขอมล

(Data Flow Description Form)

(Data Flow ID)

(Data Flow Name)

(Description)

0012

(Source)

(Destination)

5

(Type of Data Folw)

(Screen)

(Data Structure)

= + + + +

+ + (E-mail)+[ / ]

10

การเขยนพจนานกรมขอมล

การเขยนพจนานกรมขอมลในสวนของแหลงเกบขอมล (Data Dictionary of Data Store)

1. รหสของแหลงเกบขอมล(Data Store ID) เปนรหสของแหลงเกบขอมลทปรากฏอยในแผนภาพ

แสดงการไหลของกระแสขอมล

2. ชอแหลงเกบขอมล (Data Store Name) เปนชอของแหลงเกบขอมลทปรากฏอยในแผนภาพแสดงการไหลของกระแสขอมลในระดบตาง ๆ โดยชอของแหลงเกบขอมลทปรากฏอยในแบบฟอรมน

จะตองเหมอนกบชอทใชในแผนภาพแสดงการไหลของกระแสขอมลทกประการ

3. ชอพองหรอชออนทใชเรยกแหลงเกบขอมลน (Alias) เปนชอแหลงเกบขอมลเดยวกน แตอาจจะมหลายชอทใชเรยกถงแหลงเกบขอมลนน เชน แฟมขอมลลกคา กบแฟมขอมลสมาชก เปนตน

4. ค าอธบาย (Description) เปนค าอธบายรายละเอยดทเกยวกบแหลงเกบขอมล โดยจะตองเขยนให มรายละเอยดเพยงพอทจะท าใหผอานพจนานกรมขอมลสามารถเขาใจได

11

การเขยนพจนานกรมขอมล

การเขยนพจนานกรมขอมลในสวนของแหลงเกบขอมล (ตอ) 5. ประเภทของแหลงเกบขอมล(File Type) เปนการระบถงประเภทของแหลงเกบขอมลวาเปนการ

เกบขอมลดวยคอมพวเตอร (Computer) หรอเกบขอมลโดยการท างานของบคคล (Manual)6. จ านวนรายการขอมล (Number of Record) เปนการระบถงจ านวนรายการขอมลทจะปรากฏอย

ในแหลงเกบขอมล โดยใหระบทงจ านวนเฉลย(Average) และจ านวนสงสดทคาดวาจะเกดขน(Maximum)

7. โครงสรางขอมล (Data Structure) เปนการเขยนอธบายถงโครงสรางของขอมลยอยทประกอบเปน

รายการขอมลทจดเกบไวในแหลงเกบขอมล โดยในวธการเขยนอธบายจะมรปแบบและสญลกษณ

เหมอนกบการอธบายโครงสรางขอมลในสวนของกระแสขอมล แตจะมทแตกตางกคอ การอธบาย

โครงสรางของขอมลในแหลงเกบขอมลจะตองมการระบถง เขตขอมล(Field) ทเปนคยหลก(Primarykey) และคยรอง (Secondary key) ของรายการขอมลทปรากฏอยในแหลงเกบขอมล

12

ตวอยางแบบฟอรมการเขยนพจนานกรมขอมลสวนของแหลงเกบขอมล

(Data Store Description Form)

(Data Store ID)

(Data Store Name)

(Description)

________________________

_________________________________

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

(File Type)

________________________

(Data Structure)

______________________________________________________________________________________________________________________________________________

(Alias)

__________________________

(Number of Record)

________________________

13

ตวอยางแบบฟอรมการเขยนพจนานกรมขอมลสวนของแหลงเกบขอมล

(Data Store Description Form)

(Data Store ID)

(Data Store Name)

(Description)

D1

(File Type)

(Data Structure)

= { + + + + + + }

(Alias)

(Number of Record)

2,000

14

การเขยนพจนานกรมขอมล

การเขยนพจนานกรมขอมลในสวนของขอมลยอย (Data Dictionary of Data Element)

1. รหสของสวนขอมล(Data Element ID) เปนรหสของสวนขอมลทก าหนดขนเพอใชอางองถง

สวนขอมล และปองกนการซ ากนของชอสวนขอมล

2. ชอของสวนขอมล (Data Element Name) เปนชอของสวนขอมลทปรากฏอยในการเขยนอธบาย

โครงสรางขอมลของกระแสขอมลและแหลงเกบขอมล

3. ค าอธบาย (Description) เปนค าอธบายรายละเอยดทเกยวกบสวนของขอมล โดยจะตองเขยนใหม

รายละเอยดเพยงพอทจะท าใหผอานพจนานกรมขอมลสามารถเขาใจได

4. ประเภทของขอมล(Data Type) เปนการระบถงประเภทของขอมลวาเปนขอมลชนดใด เชน ตวเลข

(Numeric) , ตวอกษรหรอขอความ(Character or String) หรอวนเวลา(Date or Time) เปนตน

15

การเขยนพจนานกรมขอมล

การเขยนพจนานกรมขอมลในสวนของขอมลยอย (ตอ)

5. ขนาดของขอมล (Length) เปนการระบถงจ านวนตวอกษรทประกอบกนเปนขอมลชนดขอความ

6. รปแบบของขอมล (Data Format) เปนการเขยนอธบายถงรายละเอยดของของขอมลในสวนของขอมลทรบเขามา และขอมลทสงออกจากระบบ โดยมสญลกษณในการเขยนอธบายถงรปแบบ

ของขอมลดงน

สญลกษณ ‘X’ ใชแทนความหมายถงตวอกษรใด ๆ หนงตวอกษร

สญลกษณ ‘9’ ใชแทนความหมายถงตวเลขใด ๆ หนงตว

สญลกษณ ‘Z’ ใชแทนความหมายถงตวเลขใด ๆ หนงตว แตถาเปนเลข 0 ทอยในต าแหนง ทมการนบคากจะแสดงเปนตวเลข 0 แตถาไปอยในต าแหนงทเลข 0 ไมมคากจะแสดงเปนชองวาง(Space)

16

การเขยนพจนานกรมขอมล

การเขยนพจนานกรมขอมลในสวนของขอมลยอย (ตอ)

สญลกษณ ‘ , ’ ใชค นหลกของตวเลขในต าแหนงทก ๆ สามหลก

สญลกษณ ‘ . ’ ใชค นหลกของตวเลขในต าแหนงเลขจ านวนเตมและเลขทศนยม

สญลกษณ ‘ / ’ ใชค นตวเลขหรอตวอกษรในต าแหนงทตองการ

สญลกษณ ‘ - ’ ใชค นตวเลขหรอตวอกษรในต าแหนงทตองการ

17

ตวอยางแบบฟอรมการเขยนพจนานกรมขอมลสวนของขอมลยอย

(Data Element Description Form)

(Data Element ID)

(Data Element Name)

(Description)

________________________

_________________________________

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

(Data Type)

________________________

(Data Format)

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

(Alias)

__________________________

(Length)

________________________

18

ตวอยางแบบฟอรมการเขยนพจนานกรมขอมลสวนของขอมลยอย

(Data Element Description Form)

(Data Element ID)

(Description)

A0015

(Data Type)

(Character)

(Data Format)

XXXXXXXXX-X

(Length)

10

(Data Element Name)