SAÇ SAĞLIĞININSAÇ SAĞLIĞININTEMEL İLKELERİTEMEL İLKELERİ

Öğretim GörevlisiÖğretim Görevlisi Meral YILDIRIMMeral YILDIRIM

Neden önemli!!!Neden önemli!!!

İnsanların çoğu saçının durumu, gelişimi, İnsanların çoğu saçının durumu, gelişimi, sağlığı gibi konularda oldukça hassas ve sağlığı gibi konularda oldukça hassas ve yakından ilgilidir. Saçlarımız hayati önem yakından ilgilidir. Saçlarımız hayati önem taşımasa da estetik ve psikolojik açıdan taşımasa da estetik ve psikolojik açıdan önemlidir. Doğaldır ki herkes sağlıklı önemlidir. Doğaldır ki herkes sağlıklı saçlara sahip olmak ister.saçlara sahip olmak ister.

SAĞLIKLI SAÇSAĞLIKLI SAÇ

Saç sağlığı denilince, saçlı derideki Saç sağlığı denilince, saçlı derideki 100.000 adet veya daha fazla kıl 100.000 adet veya daha fazla kıl yapısının genel durumundan yapısının genel durumundan bahsedilmektedir. İyi durumdaki saç; bahsedilmektedir. İyi durumdaki saç; yumuşak, dolgun, parlak, kolay yumuşak, dolgun, parlak, kolay taranabilir, elektriklenme-yen ve yağlı taranabilir, elektriklenme-yen ve yağlı olmayan görüntüye sahip saçtır.olmayan görüntüye sahip saçtır.

SAÇ NEDEN HASARA UĞRARSAÇ NEDEN HASARA UĞRAR Kozmetik uygulamalar ve fiziksel faktörlerin yanı Kozmetik uygulamalar ve fiziksel faktörlerin yanı

sıra kötü veya yetersiz beslenme, anemi, uzun sıra kötü veya yetersiz beslenme, anemi, uzun süreli açlık, saç gelişiminde etkili protein süreli açlık, saç gelişiminde etkili protein eksiklikleri ve hormonal bozukluklar gibi sistemik eksiklikleri ve hormonal bozukluklar gibi sistemik hastalıklar sonucu saç sağlığı kaybedilebilir.hastalıklar sonucu saç sağlığı kaybedilebilir.

Yaşın ilerlemesi de saçlarda değişikliklere neden Yaşın ilerlemesi de saçlarda değişikliklere neden olur. Uzama hızı ve saç miktarı azalabilir. Ancak olur. Uzama hızı ve saç miktarı azalabilir. Ancak saçın yapısal özellikleri yaşlılarda fazla değişiklik saçın yapısal özellikleri yaşlılarda fazla değişiklik göstermez.göstermez.

PARLAKLIKPARLAKLIK

Saç sağlığının en önemli göstergesidir. Bu Saç sağlığının en önemli göstergesidir. Bu özellik kutikulanın sağlamlığı ile ilgilidir. özellik kutikulanın sağlamlığı ile ilgilidir.

Kutikula zarar görmüşse saç zamanla Kutikula zarar görmüşse saç zamanla parlaklığını kaybeder.parlaklığını kaybeder.

SAÇTA MEYDANA GELEN SAÇTA MEYDANA GELEN HASARLARHASARLAR

1- Fiziksel İşlem Hasarları1- Fiziksel İşlem Hasarları

2- Kimyasal Hasarlar2- Kimyasal Hasarlar

3- Tıbbi Geçmişe Bağlı Hasarlar3- Tıbbi Geçmişe Bağlı Hasarlar

1) Fiziksel İşlem Hasarları1) Fiziksel İşlem Hasarları

Zamana bağlı olarak, pul tabakasının Zamana bağlı olarak, pul tabakasının zarar görmesi sonucu, saç uçlarında zarar görmesi sonucu, saç uçlarında kırılma, saçta kuruluk ve parlaklığın kırılma, saçta kuruluk ve parlaklığın kaybolması şeklinde karşımıza çıkan kaybolması şeklinde karşımıza çıkan hasarlardır.hasarlardır.

Fiziksel İşlem Hasarlarının Fiziksel İşlem Hasarlarının NedenleriNedenleri

1- Kötü fırçalama ve tarama1- Kötü fırçalama ve tarama

2- Saçın elektrikli kurutucularla aşırı ve sık 2- Saçın elektrikli kurutucularla aşırı ve sık kurutulmasıkurutulması

3- Aşırı germe3- Aşırı germe

4- Dış ortam koşulları4- Dış ortam koşulları

Kötü Fırçalama ve TaramaKötü Fırçalama ve Tarama

Saçın dolaşığının açılmadan, dipten uca Saçın dolaşığının açılmadan, dipten uca doğru taranması,doğru taranması,

Saçın uzun süre ve düzgün olmayan Saçın uzun süre ve düzgün olmayan hareketlerle fırçalanarak taranması,hareketlerle fırçalanarak taranması,

Kalitesiz materyal (tarak, fırça vb) Kalitesiz materyal (tarak, fırça vb) kullanımı.kullanımı.

Alınabilecek ÖnlemlerAlınabilecek Önlemler

Saçın dolaşıklığı açıldıktan sonra enseden Saçın dolaşıklığı açıldıktan sonra enseden başlanarak, uçtan dibe doğru hareketlerle başlanarak, uçtan dibe doğru hareketlerle taranmalıdır.taranmalıdır.

Saç gereğinden uzun taranmamalıdır. Uzun Saç gereğinden uzun taranmamalıdır. Uzun tarama saçta elektriklenmenin artmasına ve tarama saçta elektriklenmenin artmasına ve saçların uçmasına neden olurlar.saçların uçmasına neden olurlar.

Saçta kullanılan materyallerin (fırça, tarak vb.) Saçta kullanılan materyallerin (fırça, tarak vb.) kalitesine dikkat edilmelidir. Metal tarak ve kalitesine dikkat edilmelidir. Metal tarak ve fırçalar saçın daha fazla yıpranmasına neden fırçalar saçın daha fazla yıpranmasına neden olur.olur.

Saçın Elektrikli Kurutucularla Saçın Elektrikli Kurutucularla KurutulmasıKurutulması

Elektrikli kurutucunun saça uzun süre Elektrikli kurutucunun saça uzun süre uygulanması.uygulanması.

Elektrikli kurutucunun saça çok yakın Elektrikli kurutucunun saça çok yakın uygulanması, dolayısıyla ısının artması.uygulanması, dolayısıyla ısının artması.

Yüksek ısıda saçın kurutulması.Yüksek ısıda saçın kurutulması.

Elektrikli kurutucuları sıklıkla kullanma.Elektrikli kurutucuları sıklıkla kullanma.

Alınabilecek ÖnlemlerAlınabilecek Önlemler

Saçın mümkün olduğunca doğal koşullarla Saçın mümkün olduğunca doğal koşullarla kurumasını sağlamak.kurumasını sağlamak.

Elektrikli kurutucunun saç tellerine yakın Elektrikli kurutucunun saç tellerine yakın mesafede kullanılmaması.mesafede kullanılmaması.

Mümkün olan en düşük ısıda saçın Mümkün olan en düşük ısıda saçın kurutulması. kurutulması.

Saçı Aşırı GermeSaçı Aşırı Germe

Saçın uzun süre sıkı şekilde (gerdirilmiş Saçın uzun süre sıkı şekilde (gerdirilmiş olarak) toplanması, zamanla saçta olarak) toplanması, zamanla saçta kopmalara neden olabilir.kopmalara neden olabilir.

Saçta sürekli olarak bant, bandana vb. gibi Saçta sürekli olarak bant, bandana vb. gibi aksesuarlar kullanılması, saçta kopmalara aksesuarlar kullanılması, saçta kopmalara neden olabilir.neden olabilir.

Alınabilecek ÖnlemlerAlınabilecek Önlemler

Saçlar uzun süre sıkı şekilde Saçlar uzun süre sıkı şekilde toplanmamalıdır.toplanmamalıdır.

Saçta bant, bandana vb. gibi aksesuarlar Saçta bant, bandana vb. gibi aksesuarlar sürekli kullanılmamalıdır.sürekli kullanılmamalıdır.

Dış Ortam KoşullarıDış Ortam Koşulları

Saçların uzun süre güneş ışığına maruz Saçların uzun süre güneş ışığına maruz kalması.kalması.

Deniz, havuz, kaplıca sularına maruz Deniz, havuz, kaplıca sularına maruz kalma.kalma.

Rüzgar.Rüzgar.

Alınabilecek ÖnlemlerAlınabilecek Önlemler

Uzun süre güneş ışığına maruz kalınacağı Uzun süre güneş ışığına maruz kalınacağı durumlarda saçlar uygun aksesuarlarla durumlarda saçlar uygun aksesuarlarla korunmalıdır.korunmalıdır.

Saç için kullanılan güneş koruyucuları Saç için kullanılan güneş koruyucuları kullanılmalıdır.kullanılmalıdır.

Deniz, havuz ve kaplıcalara girmeden Deniz, havuz ve kaplıcalara girmeden önce saçlar korunup, sonrasında bakım önce saçlar korunup, sonrasında bakım uygulanmalıdır.uygulanmalıdır.

Aşırı rüzgarlı ortamlarda saç korunmalıdır.Aşırı rüzgarlı ortamlarda saç korunmalıdır.

2- Kimyasal Hasarlar2- Kimyasal Hasarlar

Saç estetiğini ön planda tutmak amacıyla Saç estetiğini ön planda tutmak amacıyla saça uygulanan kimyasalların meydana saça uygulanan kimyasalların meydana getirdiği olumsuz etkilerdir. (renklendirme, getirdiği olumsuz etkilerdir. (renklendirme, tonlama teknikleri, düzleştirme, permanant tonlama teknikleri, düzleştirme, permanant v.s)v.s)

Kimyasal Hasarların NedenleriKimyasal Hasarların Nedenleri

Yüksek alkali derecesine sahip Yüksek alkali derecesine sahip kimyasalların kullanılmasıkimyasalların kullanılması

Alkali maddelerin doğru kullanılmamasıAlkali maddelerin doğru kullanılmamasıAlkali maddelerin bilinçsizce kullanılmasıAlkali maddelerin bilinçsizce kullanılmasıAlerji testi yapılmamasıAlerji testi yapılmamasıOksidasyona uğramış kimyasalların Oksidasyona uğramış kimyasalların

kullanılmasıkullanılması

Alınabilecek ÖnlemlerAlınabilecek Önlemler

Yüksek alkali derecesine sahip Yüksek alkali derecesine sahip kimyasallardan uzak durulmalıdır.kimyasallardan uzak durulmalıdır.

Kimyasallarla yapılacak işlemler uzman Kimyasallarla yapılacak işlemler uzman kişiler tarafından yapılmalıdır.kişiler tarafından yapılmalıdır.

Uygulama öncesi alerji testinin yapılmalıdır.Uygulama öncesi alerji testinin yapılmalıdır. Oksidasyona uğramış kimyasalların Oksidasyona uğramış kimyasalların

kullanılmamalıdır.kullanılmamalıdır. Kimyasal ürünler kullanılmadan önce, Kimyasal ürünler kullanılmadan önce,

yapılacak işleme uygun özel bakım ürünleri yapılacak işleme uygun özel bakım ürünleri kullanılmalıdır.kullanılmalıdır.

3-TIBBİ GEÇMİŞ3-TIBBİ GEÇMİŞ

Saç dökülmesinin nedeni çoğunlukla Saç dökülmesinin nedeni çoğunlukla belirgin bir genetik geçmişe bağlansa da, belirgin bir genetik geçmişe bağlansa da, saç dökülmesi ve saç tellerinin saç dökülmesi ve saç tellerinin zayıflamasında hastalıklar, ilaç kullanımı, zayıflamasında hastalıklar, ilaç kullanımı, beslenme bozuklukları, hızlı diyetler, stres beslenme bozuklukları, hızlı diyetler, stres gibi faktörlerin rolü büyüktür.gibi faktörlerin rolü büyüktür.

Tıbbi Geçmişe Bağlı Hasarların Tıbbi Geçmişe Bağlı Hasarların NedenleriNedenleri

Sağlığın bozulmasına paralel olarak Sağlığın bozulmasına paralel olarak uygulanan tedaviler.uygulanan tedaviler.

Vücuda gerekli olan besinlerin düzenli Vücuda gerekli olan besinlerin düzenli olarak alınmaması.olarak alınmaması.

Uzun süre ve metabolizmaya uygun Uzun süre ve metabolizmaya uygun olmayan diyetlerin uygulanması.olmayan diyetlerin uygulanması.

Stres.Stres.

Alınabilecek ÖnlemlerAlınabilecek Önlemler

Sürekli saç dökülmesi ve saç tellerinin Sürekli saç dökülmesi ve saç tellerinin zayıflaması durumlarında doktora gidilmelidir.zayıflaması durumlarında doktora gidilmelidir.

Düzenli ve dengeli beslenmeye özen Düzenli ve dengeli beslenmeye özen gösterilmelidir.gösterilmelidir.

Uzun süre yapılan diyetlerden sakınılmalıdır.Uzun süre yapılan diyetlerden sakınılmalıdır. Metabolizmaya aykırı hızlı diyetler Metabolizmaya aykırı hızlı diyetler

yapılmamalıdır.yapılmamalıdır. Stresten uzak durmalıdır.Stresten uzak durmalıdır.

Sağlıklı Saçlara Sahip OlmakSağlıklı Saçlara Sahip Olmak Düzenli aralıklarla saçların kestirilmesi.Düzenli aralıklarla saçların kestirilmesi. Saç kesimi sırasında keskin uçlu makasların kullanılması.Saç kesimi sırasında keskin uçlu makasların kullanılması.

Saçın durumuna uygun Saçın durumuna uygun kozmetik ürün kullanın,kozmetik ürün kullanın,

Saçınızı her gün Saçınızı her gün yıkamaktan korkmayın,yıkamaktan korkmayın,

Saçınızı ılık suyla Saçınızı ılık suyla yıkayın,yıkayın,

Ph’ı 5.5-6.5 arasıdaki Ph’ı 5.5-6.5 arasıdaki ürünleri kullanın,ürünleri kullanın,

Saçınız kolay taranıyor Saçınız kolay taranıyor ve şekil alıyorsa ve şekil alıyorsa şampuanını-za güveninşampuanını-za güvenin

Kuru saçlar yıpranmaya daha yatkındır. Bu yüzden özel Kuru saçlar yıpranmaya daha yatkındır. Bu yüzden özel bakımlarla desteklenmelidir.bakımlarla desteklenmelidir.

Saçın kuruması hormonal nedenlere bağlı olabilir. Saçın kuruması hormonal nedenlere bağlı olabilir. (Menopoz, tiroit bezlerinin düzensiz çalışması)(Menopoz, tiroit bezlerinin düzensiz çalışması)

Saçların ters yönden taranması kutikula pulcuklarının Saçların ters yönden taranması kutikula pulcuklarının dizilişine ters yönde olduğu için olumsuz etki yapar.dizilişine ters yönde olduğu için olumsuz etki yapar.

Saç şekillendirme işlemlerinde kullanılan krepeden Saç şekillendirme işlemlerinde kullanılan krepeden uzak durulmalıdır.uzak durulmalıdır.

Üst üste kimyasal Üst üste kimyasal işlemlerden işlemlerden kaçınılmalıdır.kaçınılmalıdır.

Yapılacak kimyasal Yapılacak kimyasal işlemlerde uygun işlemlerde uygun sıra takip sıra takip edilmelidir.edilmelidir.

İşlem uygun bakım İşlem uygun bakım kozmetikleriyle kozmetikleriyle desteklenmelidirdesteklenmelidir

Saç rengini fazla açmadan renklendirmek Saç rengini fazla açmadan renklendirmek en güvenilir yoldur. Saç rengi açıldıkça en güvenilir yoldur. Saç rengi açıldıkça saçın yıpranması da artar.saçın yıpranması da artar.

Beyaz saçların koyu tonlara boyanması Beyaz saçların koyu tonlara boyanması tavsiye edilmez, bu durum saçın daha sık tavsiye edilmez, bu durum saçın daha sık boyanacağı anlamına gelir. Bu da saçın boyanacağı anlamına gelir. Bu da saçın daha fazla yıpranması demektir.daha fazla yıpranması demektir.

Masaj yapın !Masaj yapın !

Baş derinize masaj yapın. Masaj sırasında Baş derinize masaj yapın. Masaj sırasında saçlı deri, kan dolaşımının artması saçlı deri, kan dolaşımının artması nedeniyle kızarır. Bu durumda saç nedeniyle kızarır. Bu durumda saç folikülünün tabanına daha fazla kan gelir. folikülünün tabanına daha fazla kan gelir. Bu da saçın beslenmesinde, dolayısıyla Bu da saçın beslenmesinde, dolayısıyla daha sağlıklı olmasında ve büyümesinde daha sağlıklı olmasında ve büyümesinde etkilidir.etkilidir.

Saç jöleleri ve köpükleri saçların daha Saç jöleleri ve köpükleri saçların daha hacimli görünmesini sağlayabilir. Bunlar hacimli görünmesini sağlayabilir. Bunlar saç teline zarar vermez ancak saç diplerini saç teline zarar vermez ancak saç diplerini kuruturlar. Bu tip ürünler sadece saç kuruturlar. Bu tip ürünler sadece saç uçlarına uygulanmalıdır. uçlarına uygulanmalıdır.

Jöle ve köpük saçları sertleştireceğinden Jöle ve köpük saçları sertleştireceğinden saçın kırılmasını tetikler. Bu nedenle saçın kırılmasını tetikler. Bu nedenle yatmadan önce saçlar yıkanmalıdır.yatmadan önce saçlar yıkanmalıdır.

KAYNAKÇAKAYNAKÇA ADIŞEN, E., ÖNDER, M. “Kozmetoloji ve Kıllar”, ADIŞEN, E., ÖNDER, M. “Kozmetoloji ve Kıllar”,

Kozmetik Bilimi, İstanbul 2004, s.32-41Kozmetik Bilimi, İstanbul 2004, s.32-41 AMOTA, Y. F, Güzel Ol, İstanbul 2004AMOTA, Y. F, Güzel Ol, İstanbul 2004 HENDERSON, S., Temel Kuaförlük Bilimi, Ankara 1995HENDERSON, S., Temel Kuaförlük Bilimi, Ankara 1995 KOCABALKAN SELÇUKİ, D. “Saç Bakım Ürünleri ve KOCABALKAN SELÇUKİ, D. “Saç Bakım Ürünleri ve

Şampuanların Kullanımında Klinik Seçim Kriterleri”, Şampuanların Kullanımında Klinik Seçim Kriterleri”, Türkiye Klinikleri Kozmetoloji, Ankara 2002, S.3, C.2, Türkiye Klinikleri Kozmetoloji, Ankara 2002, S.3, C.2, s.102s.102

ÖZBEK, R. M., ÖZBEK, “Estetik Bir Sorun Kellik ve ÖZBEK, R. M., ÖZBEK, “Estetik Bir Sorun Kellik ve Tedavisinde Yeni Yaklaşımlar”, Türkiye Klinikleri Tedavisinde Yeni Yaklaşımlar”, Türkiye Klinikleri Kozmetoloji, Ankara 2002, S.3, C.2, s.98Kozmetoloji, Ankara 2002, S.3, C.2, s.98

YENER, G. “Saç ve Saça Uygulanan Kozmetik Ürünler”, YENER, G. “Saç ve Saça Uygulanan Kozmetik Ürünler”, Kozmetik Bilimi, İstanbul 2004, s.178-184Kozmetik Bilimi, İstanbul 2004, s.178-184

TEŞEKKÜRLERTEŞEKKÜRLER