Sach Trang Ton giao.pdf

7/23/2019 Sach Trang Ton giao.pdf

http://slidepdf.com/reader/full/sach-trang-ton-giaopdf 1/52

céng hßa x· héi chñ nghÜa ViÖt Namban t«n gi¸o chÝnh phñ

T«n gi¸o vµ chÝnh s¸cht«n gi¸o ë ViÖt Nam

5

hµ néi - 2006



6

Lêi më ®Çu

Níc ViÖt Nam cã truyÒn thèng v¨n ho¸ l©u ®êi vµ lµ mét quèc gia ®a d©n téc, ®a t«n

gi¸o. Còng nh ë nhiÒu níc trªn thÕ giíi, mçi d©n téc trong céng ®ång 54 d©n téc ViÖt Nam

cã nh÷ng tÝn ngìng, t«n gi¸o g¾n liÒn víi ®êi sèng kinh tÕ, v¨n ho¸ vµ x· héi.

Nh»m b¶o ®¶m quyÒn tù do tÝn ngìng, t«n gi¸o cña ngêi d©n, ngay tõ HiÕn ph¸p ®Çu

tiªn cña níc ViÖt Nam D©n chñ Céng hoµ (n¨m 1946) ®Õn HiÕn ph¸p cña níc Céng hoµ x·

héi chñ nghÜa ViÖt Nam ngµy nay ®Òu lu«n kh¼ng ®Þnh quyÒn “tù do tÝn ngìng, t«n gi¸o” lµ

mét trong çc quyÒn c¬ b¶n cña con ngêi. ë ViÖt Nam kh«ng cã sù ph©n biÖt tÝn ngìng,

t«n gi¸o; çc tÝn ®å theo t«n gi¸o kh¸c nhau cïng chung sèng hµi hoµ trong céng ®ång çc

d©n téc ViÖt Nam.

7

V¨n kiÖn §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø X cña §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam nªu râ:

"§ång bµo çc t«n gi¸o lµ bé phËn quan träng cña khèi ®¹i ®oµn kÕt toµn d©n téc. Thùc hiÖnnhÊt qu¸n chÝnh s¸ch t«n träng vµ b¶o ®¶m quyÒn tù do tÝn ngìng, theo hoÆc kh«ng theo

t«n gi¸o cña c«ng d©n, quyÒn sinh ho¹t t«n gi¸o b×nh thêng theo ph¸p luËt"; ®ång thêi

kh¼ng ®Þnh chñ tr¬ng ng¨n chÆn çc ho¹t ®éng mª tÝn dÞ ®oan, çc hµnh vi lîi dông tÝn

ngìng, t«n gi¸o lµm ph¬ng h¹i ®Õn lîi Ých chung cña ®Êt níc, vi ph¹m quyÒn tù do t«n

gi¸o cña c«ng d©n.

Nhµ níc ViÖt Nam cam kÕt t«n träng vµ b¶o vÖ quyÒn tù do tÝn ngìng, t«n gi¸o cña

ngêi d©n trªn thùc tÕ, ®ång thêi kh«ng ngõng hoµn thiÖn hÖ thèng ph¸p luËt vÒ tÝn ngìng

vµ t«n gi¸o nh»m ®¸p øng nhu cÇu ®êi sèng t©m linh, t«n gi¸o cña ngêi d©n, ph¸t huy søc

m¹nh ®¹i ®oµn kÕt toµn d©n téc, x©y dùng mét ®Êt níc ViÖt Nam ngµy cµng ph¸t triÓn, d©n

chñ, c«ng b»ng vµ v¨n minh.Tuy nhiªn, ë trong níc vµ ngoµi níc, do thiÕu th«ng tin vµ do nh÷ng ®Þnh kiÕn nhÊt

®Þnh, vÉn cã nh÷ng ngêi cha hiÓu hÕt vµ hiÓu cha ®óng vÒ t×nh h×nh t«n gi¸o vµ chÝnh

s¸ch t«n gi¸o ë ViÖt Nam. §Ó gióp b¹n ®äc trong vµ ngoµi níc, çc nhµ nghiªn cøu vµ

nh÷ng ai quan t©m hiÓu râ vµ ®Çy ®ñ h¬n t×nh h×nh t«n gi¸o vµ chÝnh s¸ch cña Nhµ níc



8

ViÖt Nam ®èi víi t«n gi¸o, Ban T«n gi¸o ChÝnh phñ tr©n träng giíi thiÖu cuèn s¸ch "T«n

gi¸o vµ chÝnh s¸ch t«n gi¸o ë ViÖt Nam" .

9

Ch-¬ng 1

tÝn ng-ìng vµ t«n gi¸o ë ViÖt nam

1. Vµi nÐt vÒ tÝn ng-ìng vµ t«n gi¸o ë ViÖt Nam

ViÖt Nam lµ mét quèc gia n»m trong khu vùc §«ng Nam ¸ , cã truyÒn thèng v¨n ho¸ l©u®êi, cã lÞch sö hµng ngµn n¨m dùng níc vµ gi÷ níc. ViÖt Nam cã 54 d©n téc anh em cïng

sinh sèng trªn mét l·nh thæ víi v¨n hãa, t«n gi¸o, tÝn ngìng truyÒn thèng kh¸c nhau mang

®Ëm b¶n s¾c téc ngêi. Mçi d©n téc, mçi nÒn v¨n hãa trong céng ®ång d©n téc ViÖt Nam ®Òu

cã nh÷ng s¾c th¸i riªng, song l¹i gièng nhau ë mét ®iÓm lµ ®Òu cã tËp tôc thê ®a thÇn.

Vµo buæi ®Çu C«ng nguyªn, khi PhËt gi¸o vµo ViÖt Nam dï b»ng ®êng biÓn tõ Ê n §é

®Õn hay b»ng ®êng bé tõ Trung Quèc sang, ngêi ViÖt Nam kÕt hîp tiÒm thøc t«n gi¸o, tÝn

ngìng b¶n ®Þa víi PhËt gi¸o ®Ó t¹o nªn mét PhËt mÉu Man N¬ng vµ HÖ thèng chïa Tø

Ph¸p (Ph¸p V©n, Ph¸p Vò, Ph¸p L«i vµ Ph¸p §iÖn). HÖ thèng thê Tø Ph¸p lµ mét t«n gi¸o



10

b¶n ®Þa víi sù gãp mÆt cña ®¹o PhËt kÕt hîp víi çc yÕu tè tÝn ngìng nguyªn thuû, thê

cóng çc n÷ thÇn n«ng nghiÖp vµ sïng b¸i çc hiÖn tîng tù nhiªn nh m©y, ma, sÊm, chípcña ngêi ViÖt.

Tõ thÕ kû X, tÝn ngìng ®a thÇn cïng víi viÖc kÕt hîp nhuÇn nhuyÔn gi÷a PhËt, Nho vµ

L·o gi¸o vµo trong t«n gi¸o ®îc gäi lµ Tam gi¸o ®ång nguyªn hay Tam gi¸o ®ång t«n. HÖ

thèng Tam gi¸o trë thµnh mét hÖ thèng t©m linh mang ®Ëm s¾c th¸i d©n téc ViÖt Nam.

§Õn thÕ kû XV, sau khi lªn ng«i, nhµ Lª ®· kh«ng sö dông PhËt gi¸o nh mét chç dùa

tinh thÇn cho x· héi mµ dïng hÖ t tëng Nho gi¸o lµm träng. Ng«i ®×nh lµng trë thµnh vÞ

trÝ trung t©m thay cho ng«i chïa.ë mçi lµng, mçi khu vùc, ngêi d©n chän ra cho m×nh mét

vÞ thÇn Thµnh hoµng ®Ó thê trong ®×nh. ThÇn Thµnh hoµng kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i lµ ngêi

cã chøc cã quyÒn, cã c«ng lao to lín, cã h×nh d¸ng uy nghi ®¹o m¹o, mµ lµ vÞ thÇn ®îc ngêi

d©n t«n vinh vµ cã thÓ phï hé ®é tr× cho d©n lµng. Tôc thê Thµnh hoµng lµng lµ sù chiÕt

trung, sù pha trén gi÷a tÝn ngìng míi víi tôc thê cóng tæ tiªn vèn cã trong t duy ngêi

ViÖt.

Vµo thÕ kû thø XVI, §¹o C«ng gi¸o th©m nhËp vµo l·nh thæ ViÖt Nam vµ ngêi ViÖt

Nam b¾t ®Çu lµm quen víi mét t«n gi¸o mang s¾c th¸i thê ®éc thÇn. Trong suèt mÊy thÕ kû,nh÷ng ngêi C«ng gi¸o ViÖt Nam tin theo Chóa Trêi ®· ph¶i bá hÕt çc tÝn ngìng thê cóng

11

cò trong ®ã cã viÖc thê cóng «ng cha, tæ tiªn cña m×nh. Cho ®Õn ®Çu nh÷ng n¨m 70 cña thÕ

kû XX, tÝn ngìng thê cóng tæ tiªn míi trë l¹i víi ngêi C«ng gi¸o ViÖt Nam.Nh vËy, hÖ thèng cÊu tróc tÝn ngìng, t«n gi¸o cña ngêi ViÖt Nam ®îc t¹o ra tõ çc

luång tÝn ngìng, t«n gi¸o kh¸c nhau. §ã lµ: tÝn ngìng b¶n ®Þa vµ tôc thê ®a thÇn; t«n gi¸o

ngo¹i sinh (lµ nh÷ng t«n gi¸o ®îc sinh ra tõ níc ngoµi nh: PhËt gi¸o, C«ng gi¸o, Tin

lµnh, Håi gi¸o..., råi sau ®ã ®îc truyÒn b¸ vµo ViÖt Nam); t«n gi¸o néi sinh (lµ t«n gi¸o ®îc

h×nh thµnh ngay ë ViÖt Nam nh: ®¹o Cao ®µi, PhËt gi¸o Hoµ H¶o, ®¹o Tø ¢n HiÕu

NghÜa...) vµ çc hiÖn tîng t«n gi¸o míi. Trong qu¸ tr×nh truyÒn b¸, çc t«n gi¸o ngo¹i sinh

lu«n ph¶i thÝch øng víi h×nh th¸i v¨n ho¸ tÝn ngìng cña ngêi ViÖt Nam, do vËy còng cã

nhiÒu biÕn ®æi, kh«ng cßn nguyªn d¹ng nh tríc n÷a, hay nãi çch kh¸c lµ çc t«n gi¸o

ngo¹i sinh khi vµo ViÖt Nam ®· ®îc v¨n ho¸ ViÖt Nam ®ång ho¸.

Dï lµ t«n gi¸o ngo¹i sinh hay néi sinh th× tÝn ®å çc t«n gi¸o nµy vÉn bÞ chi phèi bëi hÖthøc ®a thÇn gi¸o, bëi tinh thÇn bao dung t«n gi¸o, ®øng vÒ phÝa d©n téc. Yªu níc lµ mét

truyÒn thèng quý b¸u cña çc tÝn ®å vµ tuyÖt ®¹i ®a sè chøc s¾c t«n gi¸o ë ViÖt Nam. H¬n ai

hÕt, ®ång bµo çc t«n gi¸o hiÓu rÊt râ r»ng Tæ quèc cã ®éc lËp, t«n gi¸o míi tù do.

Lµ mét níc ®a t«n gi¸o nhng tÝn ®å çc t«n gi¸o ë ViÖt Nam nh×n chung ®Òu g¾n bã

víi d©n téc, ®ång thêi lµ mét nh©n tè x· héi vµ v¨n ho¸ tÝch cùc gãp phÇn lµm cho nÒn v¨n



12

ho¸ ViÖt Nam phong phó, ®a d¹ng vµ ®Æc s¾c. ViÖt Nam cßn lµ mét ®Êt níc rÊt «n hßa

trong quan hÖ gi÷a çc t«n gi¸o; cã truyÒn thèng ®oµn kÕt t«n gi¸o, ®oµn kÕt toµn d©n trong

qu¸ tr×nh dùng níc vµ gi÷ níc. ViÖc chung sèng hoµ b×nh vµ bao dung gi÷a çc t«n gi¸o

cïng víi tÝnh nh©n ¸i, nh©n b¶n cña con ngêi vµ x· héi ViÖt Nam ®· t¹o ra mét bøc tranh

sinh ®éng vÒ tÝn ngìng, t«n gi¸o ë ViÖt Nam: thuÇn tuý nhng phong phó, ®an xen nhng

kh«ng m©u thuÉn. §Æc biÖt, ë ViÖt Nam ngµy nay, sù hoµ thuËn gi÷a çc t«n gi¸o vµ Nhµ

níc ®· thÓ hiÖn rÊt râ. V× thÕ, ë ViÖt Nam kh«ng x¶y ra xung ®ét t«n gi¸o. §¹i ®oµn kÕt

toµn d©n téc trong ®ã cã ®oµn kÕt çc t«n gi¸o lµ nguån søc m¹nh vµ lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh

b¶o ®¶m th¾ng lîi cña sù nghiÖp x©y dùng vµ b¶o vÖ Tæ quèc.

2. Çc t«n gi¸o ë ViÖt Nam

2.1. §¹o PhËt

§¹o PhËt truyÒn vµo ViÖt Nam tõ nh÷ng n¨m ®Çu C«ng nguyªn. Vµo thêi kú ®ã ë Luy

L©u (thuéc huyÖn ThuËn Thµnh, tØnh B¾c Ninh ngµy nay) ®· cã mét trung t©m PhËt gi¸o

kh¸ phån thÞnh.

13

Thêi kú ®Çu, PhËt gi¸o ®îc truyÒn b¸ vµo ViÖt Nam chñ yÕu trùc tiÕp tõ Ê n §é qua

®êng biÓn cïng víi çc th¬ng nh©n, mét sè t¨ng sü Ê n §é vµ Trung ¸ sang truyÒn gi¸o ë ViÖt Nam nh Ma-ha-kú-vùc (Mahajivaka), Khu-®a-la (K'sudra), vµo cuèi thÕ kû thø II sau

C«ng nguyªn, sau ®ã lµ Kh¬ng T¨ng Héi, Chi L¬ng C¬ng (Kalyana - Siva) vµo gi÷a thÕ

kû thø III sau C«ng nguyªn vµ ®Õn thÕ kû thø IV sau C«ng nguyªn lµ §¹t-ma-®Ò-bµ

(Dharmadeva).

Tõ thÕ kû V ®Õn thÕ kû X, do hoµn c¶nh lÞch sö, PhËt gi¸o ViÖt Nam dÇn dÇn chÞu

¶nh hëng cña PhËt gi¸o Trung Quèc. Tõ thÕ kû X ®Õn thÕ kû XV, PhËt gi¸o ViÖt Nam cã

bíc ph¸t triÓn míi cïng víi nÒn ®éc lËp cña d©n téc. Díi thêi §inh - Lª (tõ cuèi thÕ kû

X ®Õn ®Çu thÕ kû XI), thËm chÝ mét sè nhµ s ®îc tham dù viÖc triÒu chÝnh. Thêi Lý -

TrÇn (tõ ®Çu thÕ kû XI ®Õn cuèi thÕ kû XIV) lµ thêi kú cùc thÞnh cña PhËt gi¸o ë ViÖt Nam,

nhiÒu nhµ s ®· phß vua gióp níc. PhËt gi¸o ®îc coi lµ quèc ®¹o, chïa chiÒn ®îc x©ydùng vµ tu bæ; t tëng PhËt gi¸o, tæ chøc còng nh hµnh ®¹o ®îc ph¸t triÓn, ngay c¶ mét

sè vÞ vua còng xuÊt gia tu hµnh. Vua TrÇn Nh©n T«ng lµ ngêi s¸ng lËp ra ThiÒn ph¸i Tróc

L©m Yªn Tö mang b¶n s¾c ViÖt Nam víi tinh thÇn s¸ng t¹o, dung hîp vµ nhËp thÕ. Tõ thÕ

kû XV, vÞ trÝ cña PhËt gi¸o dÇn dÇn nhêng chç cho Nho gi¸o. Tuy nhiªn, PhËt gi¸o vÉn lµ

mét t«n gi¸o quan träng trong Tam gi¸o ®ång nguyªn.



14

PhËt gi¸o Nam T«ng truyÒn vµo phÝa Nam cña ViÖt Nam tõ thÕ kû thø IV sau C«ng

nguyªn. TÝn ®å PhËt gi¸o Nam T«ng chñ yÕu lµ ®ång bµo d©n téc Kh¬-me, tËp trung ë ®ång

b»ng s«ng Cöu Long nªn gäi lµ PhËt gi¸o Nam T«ng Kh¬-me. PhËt gi¸o Nam T«ng Kh¬-me

cã nhiÒu ®ãng gãp vµo c«ng cuéc x©y dùng vµ b¶o vÖ ®Êt níc. Trong thêi kú chèng x©m lîc,

çc tÝn ®å, chøc s¾c PhËt gi¸o Nam T«ng Kh¬-me ®· tÝch cùc tham gia çc phong trµo ®Êu

tranh giµnh ®éc lËp cho Tæ quèc. Tõ n¨m 1981, sau Héi nghÞ §¹i biÓu Thèng nhÊt PhËt gi¸o

cïng víi çc tæ chøc, hÖ ph¸i PhËt gi¸o kh¸c, PhËt gi¸o Nam T«ng Kh¬-me ®· tham gia vµo

ng«i nhµ chung Gi¸o héi PhËt gi¸o ViÖt Nam. HiÖn nay PhËt gi¸o Nam T«ng Kh¬-me cã 452

ng«i chïa, h¬n 1 triÖu tÝn ®å vµ gÇn 9.000 chøc s¾c. Ngoµi ra, ë ViÖt Nam cßn cã kho¶ng 500

chøc s¾c PhËt gi¸o Nam T«ng trong ®ång bµo d©n téc Kinh ë mét sè tØnh miÒn Trung vµ

§«ng Nam Bé.

Trong qu¸ tr×nh du nhËp vµ ph¸t triÓn, PhËt gi¸o ®· chøng tá lµ t«n gi¸o hßa b×nh, dung

hîp víi çc tÝn ngìng b¶n ®Þa, lu«n lu«n g¾n bã, ®ång hµnh cïng d©n téc trong qu¸ tr×nh

dùng níc vµ gi÷ níc.

§Çu thÕ kû XX tríc sù biÕn ®æi lín vÒ kinh tÕ, v¨n ho¸, x· héi…, phong trµo chÊn hng

PhËt gi¸o ®· diÔn ra ë nhiÒu níc ch©u ¸ nh Trung Quèc, NhËt B¶n... trong ®ã cã ViÖt

15

Nam. Phong trµo ChÊn hng PhËt gi¸o ë ViÖt Nam ngoµi ý nghÜa t«n gi¸o cßn cã ý nghÜa

chÝnh trÞ - x· héi tÝch cùc, g¾n víi cuéc ®Êu tranh gi¶i phãng d©n téc.Phong trµo ChÊn hng PhËt gi¸o diÔn ra ®Çu tiªn ë Sµi Gßn vµo n¨m 1920 g¾n víi tªn

tuæi cña çc nhµ s tiªn phong nh Kh¸nh Hoµ, ThiÖn ChiÕu..., sau ®ã lan ra miÒn Trung vµ

miÒn B¾c víi sù tham gia cña çc nhµ s: Hoµ thîng Gi¸c Tiªn, Thîng to¹ Tè Liªn,

Thîng to¹ TrÝ H¶i... vµ çc c sÜ Lª §×nh Th¸m, NguyÔn N¨ng Quèc, Phan KÕ BÝnh, TrÇn

V¨n Gi¸p...

NhiÒu tæ chøc PhËt gi¸o ra ®êi trong thêi kú nµy ë ba miÒn, trong ®ã cã s¸u tæ chøc quan

träng nhÊt. ë miÒn Nam cã: Héi Nam Kú nghiªn cøu PhËt häc (thµnh lËp n¨m 1930), Héi

T¨ng giµ Nam ViÖt (thµnh lËp n¨m 1951). ë miÒn Trung cã: An Nam PhËt häc héi (thµnh

lËp n¨m 1932), Héi T¨ng giµ Trung ViÖt (thµnh lËp n¨m 1949). ë miÒn B¾c cã: Héi PhËt

gi¸o B¾c Kú (thµnh lËp n¨m 1934), Héi ChØnh lý T¨ng ni B¾c ViÖt (thµnh lËp n¨m 1949) vµn¨m 1950 ®æi tªn thµnh Héi T¨ng giµ B¾c ViÖt.

N¨m 1951, çc tæ chøc PhËt gi¸o nãi trªn ®· häp t¹i HuÕ ®Ó thèng nhÊt lËp ra Tæng héi PhËt gi¸o ViÖt Nam. §©y ®îc coi lµ cuéc vËn ®éng thèng nhÊt ®Çu tiªn vµ quan träng trong

lÞch sö PhËt gi¸o ë ViÖt Nam vÒ mÆt tæ chøc.



16

Phong trµo ChÊn hng PhËt gi¸o kÐo dµi ®Õn n¨m 1954. TuyÖt ®¹i bé phËn t¨ng ni, PhËt

tö vÉn gi÷ ®îc truyÒn thèng yªu níc, g¾n bã víi d©n téc, vÉn gi÷ nÕp tu hµnh theo s¬nm«n, t«ng ph¸i vµ tÝch cùc tham gia ®ãng gãp søc ngêi, søc cña vµo th¾ng lîi cña cuéc Çch

m¹ng Th¸ng T¸m n¨m 1945 vµ cuéc kh¸ng chiÕn chèng thùc d©n x©m lîc. §«ng ®¶o t¨ng

ni, PhËt tö tham gia MÆt trËn ViÖt Minh, MÆt trËn Liªn ViÖt. NhiÒu chïa lµ c¬ së ho¹t ®éng

hoÆc lµ n¬i nu«i giÊu çn bé çch m¹ng. §Æc biÖt ë Nam Bé, tæ chøc PhËt gi¸o cøu quèc ®·

thu hót rÊt ®«ng t¨ng ni tham gia çc ho¹t ®éng yªu níc.Sau n¨m 1954, ®Êt níc bÞ chia c¾t, t×nh h×nh PhËt gi¸o ë hai miÒn cã nhiÒu thay ®æi:

ë miÒn B¾c, th¸ng 9-1957, çc t¨ng ni tiªu biÓu ®· tiÕn hµnh cuéc vËn ®éng thµnh lËp

mét tæ chøc míi. Th¸ng 3 n¨m 1958, §¹i héi §¹i biÓu PhËt gi¸o miÒn B¾c ®· nhÊt trÝ thµnh

lËp Héi PhËt gi¸o Thèng nhÊt ViÖt Nam víi môc ®Ých "Hßa hîp t¨ng ni, c sÜ, çc nhµ

nghiªn cøu PhËt häc ®Ó: Ho»ng d¬ng PhËt ph¸p, lîi l¹c quÇn sinh, phông sù Tæ quèc, b¶ovÖ hoµ b×nh". Tõ khi ra ®êi, ngoµi ho¹t ®éng t«n gi¸o, Héi PhËt gi¸o Thèng nhÊt ViÖt Nam

®· tÝch cùc tham gia ho¹t ®éng x· héi vµ çc phong trµo yªu níc; ®ãng gãp tÝch cùc vµo sù

nghiÖp x©y dùng vµ b¶o vÖ Tæ quèc ë miÒn B¾c, ®Êu tranh chèng ngo¹i x©m, gi¶i phãng miÒn

Nam, thèng nhÊt ®Êt níc. ViÖc ra ®êi vµ çc ho¹t ®éng tÝch cùc cña Héi lµ bíc chuyÓn

quan träng trong lÞch sö g¾n bã víi d©n téc cña PhËt gi¸o ë miÒn B¾c.

17

ë miÒn Nam, tõ n¨m 1954 ®Õn n¨m 1975, ®· ra ®êi hµng chôc tæ chøc PhËt gi¸o nh:

T¨ng giµ Nguyªn thuû, KhÊt sÜ, Thiªn Thai gi¸o Qu¸n t«ng, Héi PhËt häc Nam ViÖt... Saukhi chÕ ®é Ng« §×nh DiÖm sôp ®æ, Gi¸o héi PhËt gi¸o ViÖt Nam Thèng nhÊt ®îc thµnh lËp

n¨m 1964 trªn c¬ së tËp hîp mét sè tæ chøc, hÖ ph¸i PhËt gi¸o mµ nßng cèt lµ Tæng héi PhËt

gi¸o ViÖt Nam. Sau mét thêi gian ho¹t ®éng, Gi¸o héi PhËt gi¸o ViÖt Nam Thèng nhÊt b¾t

®Çu cã sù ph©n rÏ, mét bé phËn nhá bÞ lîi dông phôc vô môc ®Ých chÝnh trÞ cña ngo¹i bang

®· t¸ch ra ho¹t ®éng riªng, bÞ chi phèi bëi nh÷ng khuynh híng tiªu cùc; nhng tuyÖt ®¹i ®a

sè t¨ng ni vµ PhËt tö g¾n bã víi d©n téc, tiÕp tôc duy tr× truyÒn thèng yªu níc, tham gia

vµo sù nghiÖp gi¶i phãng miÒn Nam, thèng nhÊt ®Êt níc.

Sau n¨m 1975, Gi¸o héi PhËt gi¸o ViÖt Nam Thèng nhÊt vÉn ho¹t ®éng ë ViÖt Nam, tiÕp

tôc thùc hiÖn Phong trµo ChÊn hng PhËt gi¸o trong ®iÒu kiÖn ®Êt níc hoµn toµn thèng

nhÊt; ®«ng ®¶o t¨ng ni, PhËt tö cã t©m nguyÖn thèng nhÊt çc tæ chøc hÖ ph¸i PhËt gi¸othµnh mét gi¸o héi chung vµ c¬ duyªn thuËn lîi cho viÖc thùc hiÖn t©m nguyÖn ®ã ®· ®Õn.

Th¸ng 2-1980, Ban VËn ®éng Thèng nhÊt PhËt gi¸o ®îc thµnh lËp gåm 33 vÞ t¨ng ni, c sÜ

®¹i diÖn cho çc hÖ ph¸i PhËt gi¸o c¶ níc. Th¸ng 11-1981, Héi nghÞ §¹i biÓu Thèng nhÊt

PhËt gi¸o ®· ®îc tæ chøc t¹i Thñ ®« Hµ Néi víi sù tham dù cña 165 ®¹i biÓu t¨ng ni, c sÜ®¹i diÖn cho 9 tæ chøc, hÖ ph¸i trong c¶ níc gåm: Gi¸o héi PhËt gi¸o ViÖt Nam Thèng nhÊt,

Héi PhËt gi¸o Thèng nhÊt ViÖt Nam, Gi¸o héi PhËt gi¸o Cæ truyÒn ViÖt Nam, Ban Liªn l¹c



18

PhËt gi¸o Thµnh phè Hå ChÝ Minh, Gi¸o héi T¨ng giµ Nguyªn thuû ViÖt Nam, Héi §oµn kÕt

S s·i Yªu níc T©y Nam Bé, Gi¸o héi T¨ng giµ KhÊt sÜ ViÖt Nam, Gi¸o héi Thiªn Thai gi¸oQu¸n t«ng, Héi PhËt häc Nam ViÖt.

Héi nghÞ ®· nhÊt trÝ thµnh lËp Gi¸o héi PhËt gi¸o ViÖt Nam, th«ng qua HiÕn ch¬ng vµ

®êng híng ho¹t ®éng "§¹o ph¸p - D©n téc - Chñ nghÜa x· héi", ®ång thêi bÇu ra c¬ quan

l·nh ®¹o cña Gi¸o héi lµ Héi ®ång Chøng minh vµ Héi ®ång TrÞ sù. Trong lêi kªu gäi cña Héi

nghÞ §¹i biÓu Thèng nhÊt PhËt gi¸o ViÖt Nam do Hßa thîng ThÝch TrÝ Thñ, thay mÆt §oµn

Chñ tÞch Héi nghÞ ®äc t¹i chïa Qu¸n Sø, Hµ Néi ngµy 7-11-1981, cã ®o¹n: "Tõ nay, chóng ta

kh«ng cßn lµ PhËt tö cña miÒn Nam, miÒn Trung hay miÒn B¾c, kh«ng cßn bÞ gß bã chia çch

bëi tæ chøc nµy hay h×nh thøc nä, mµ ®Òu lµ PhËt tö ViÖt Nam, thµnh viªn cña Gi¸o héi PhËt

gi¸o ViÖt Nam, tæ chøc duy nhÊt ®¹i diÖn cho PhËt gi¸o ViÖt Nam trong níc còng nh ngoµi

níc".

Sau sù kiÖn cã ý nghÜa träng ®¹i trong lÞch sö PhËt gi¸o ViÖt Nam, t¨ng ni, PhËt tö

trong c¶ níc tiÕp tôc ph¸t huy truyÒn thèng yªu níc ®Ó "hé tr× Ho»ng d¬ng PhËt ph¸p,

phôc vô Tæ quèc ViÖt Nam, gãp phÇn ®em l¹i hoµ b×nh, an l¹c cho thÕ giíi". TuyÖt ®¹i ®a sè

t¨ng ni ®· tiÕp tôc tÝch cùc gãp phÇn x©y dùng Gi¸o héi PhËt gi¸o ViÖt Nam ngµy méttrëng thµnh, kh¼ng ®Þnh vÞ trÝ cña m×nh trong lßng d©n téc. Gi¸o héi PhËt gi¸o ViÖt Nam

19

®· tr¶i qua 5 kú §¹i héi. §¹i héi lÇn I n¨m 1981, §¹i héi lÇn II n¨m 1987, §¹i héi lÇn III

n¨m 1992, §¹i héi lÇn IV n¨m 1997 vµ §¹i héi lÇn V n¨m 2002.

§¹i lÔ PhËt ®¶n n¨m 2006 (PhËt lÞch 2550)

t¹i chïa VÜnh Nghiªm, thµnh phè Hå ChÝ Minh



20

Tæ chøc cña Gi¸o héi PhËt gi¸o ViÖt Nam hiÖn nay ®îc x©y dùng theo c¬ cÊu: cÊp

Trung ¬ng cã Héi ®ång Chøng minh vµ Héi ®ång TrÞ sù, víi 11 ban chuyªn m«n nh: BanT¨ng sù, Ban Gi¸o dôc T¨ng ni, Ban Híng dÉn PhËt tö, Ban Ho»ng ph¸p, Ban Nghi lÔ,Ban V¨n ho¸, Ban Kinh tÕ - Tµi chÝnh, Ban Tõ thiÖn X· héi, Ban PhËt gi¸o Quèc tÕ, ViÖn

Nghiªn cøu PhËt häc ViÖt Nam vµ V¨n phßng.Díi cÊp Trung ¬ng lµ çc Ban TrÞ sù tØnh, thµnh héi vµ Ban §¹i diÖn huyÖn (quËn) vµ

§¹i diÖn ë x· (phêng). §¬n vÞ c¬ së cña Gi¸o héi PhËt gi¸o ViÖt Nam lµ çc chïa, tù viÖn,tÞnh x¸, tÞnh thÊt, niÖm PhËt ®êng.

PhËt gi¸o ViÖt Nam cã bÒ dÇy lÞch sö gÇn hai chôc thÕ kû. Ngµy nay tÝn ®å, t¨ng niPhËt gi¸o c¶ níc díi sù l·nh ®¹o cña Gi¸o héi PhËt gi¸o ViÖt Nam ®· vµ ®ang cã nh÷ng

®ãng gãp quan träng vµo c«ng cuéc ®æi míi cña ®Êt níc.

2.2. C«ng gi¸o

Tõ nh÷ng thËp niªn ®Çu cña thÕ kû XVI ë ViÖt Nam ®· cã çc gi¸o sÜ ph¬ng T©y ®Õn

truyÒn gi¸o. S¸ch Kh©m ®Þnh ViÖt sö Th«ng gi¸m C¬ng môc chÐp r»ng: N¨m Nguyªn hoµ

®êi vua Lª Trang T«n (n¨m 1533 - T©y lÞch) cã mét th¬ng nh©n lµ I-nª-khu (Ignatius) ®i

®êng biÓn vµo gi¶ng ®¹o Gia-t« ë Ninh Cêng, QuÇn Anh thuéc huyÖn Nam ChÊn vµ lµng

Trµ Lò thuéc huyÖn Giao Thuû (çc ®Þa danh nµy ngµy nay thuéc tØnh Nam §Þnh). NhiÒu

21

nhµ nghiªn cøu sö häc C«ng gi¸o lÊy n¨m 1533 lµ thêi mèc ®¸nh dÊu viÖc truyÒn ®¹o C«ng

gi¸o vµo ViÖt Nam. TiÕp theo ®ã, n¨m 1550, linh môc Gaspar da Santa Cruz ®Õn gi¶ng ®¹ot¹i Hµ Tiªn; n¨m 1558, çc linh môc kh¸c nh LuÝs de Fonseca, GrÐgoire de la Motte

truyÒn gi¸o ë miÒn Trung; n¨m 1583, çc linh môc Diego Doropesa, Pedro Ortiz ®Õn truyÒn

gi¸o ë vïng ven biÓn Qu¶ng Ninh... Thêi kú tõ n¨m 1533 ®Õn n¨m 1614, chñ yÕu lµ çc

gi¸o sÜ dßng Phan-xi-c« (Order of Friars Minor) thuéc Bå §µo Nha vµ dßng §a Minh

(Order of Preachers) thuéc T©y Ban Nha ®i theo nh÷ng thuyÒn bu«n vµo ViÖt Nam, nhng

do kh«ng quen th«ng thæ, cha th¹o ng«n ng÷ nªn viÖc truyÒn gi¸o kh«ng mÊy kÕt qu¶. Tõ

n¨m 1615 ®Õn n¨m 1665, çc gi¸o sÜ dßng Tªn (Society of Jesus) thuéc Bå §µo Nha tõ Ma-

cao (Macau, Trung Quèc) vµo ViÖt Nam ho¹t ®éng ë c¶ §µng Trong (nam s«ng Gianh), §µng

Ngoµi (b¾c s«ng Gianh). ë §µng Trong cã çc linh môc Francesco Buzomi, Diego Carvalho,

Francisco de Pina vµ Alexandre de Rhodes (quen gäi lµ cha §¾c Lé). ë §µng Ngoµi cã linhmôc Pedro Marques, Gaspar d'Amaral, Antonio Barbosa,...

§Æc biÖt lµ linh môc Alexandre de Rhodes ®· dïng ký tù La-tinh ®Æt hÖ ch÷ viÕt míi gãp

phÇn h×nh thµnh ch÷ quèc ng÷ nh ngµy nay, hç trî rÊt tÝch cùc cho viÖc truyÒn ®¹o. Theo

tµi liÖu cña Gi¸o héi C«ng gi¸o, sau 37 n¨m truyÒn gi¸o ë §µng Ngoµi víi 25 linh môc, 5 trî

sÜ vµ sau 50 n¨m truyÒn gi¸o ë §µng Trong víi 39 linh môc, 1 trî sÜ, çc gi¸o sÜ dßng Tªn



22

(Society of Jesus) ®· ph¸t triÓn ®îc kho¶ng 100 ngµn tÝn ®å. N¨m 1850, c¶ níc cã 500.000

ngêi theo ®¹o C«ng gi¸o vµ 227 linh môc (ë §µng Ngoµi lµ 380.000 ngêi vµ 147 linh môc,

ë §µng Trong lµ 120.000 ngêi vµ 80 linh môc).

VÒ mÆt tæ chøc, ®Õn nöa ®Çu thÕ kû XIX, ®¹o C«ng gi¸o ®· cã nh÷ng biÕn ®æi quan

träng: N¨m 1844, Gi¸o hoµng Gregory XVI chia gi¸o phËn §µng Trong ra thµnh hai gi¸o

phËn míi lµ T©y §µng Trong (Sµi Gßn) gåm s¸u tØnh Nam Kú cña ViÖt Nam vµ níc

Campuchia do gi¸m môc D. LefÌbvre Ng·i cai qu¶n, gi¸o phËn §«ng §µng Trong (Qui

Nh¬n) do gi¸m môc E.T. CuÐnot ThÓ cai qu¶n. N¨m 1846, gi¸o phËn T©y §µng Ngoµi còng

®îc Gi¸o hoµng chia lµm hai gåm: T©y §µng Ngoµi (Hµ Néi) do gi¸m môc P.A. Retord

Liªu cai qu¶n vµ Nam §µng Ngoµi (Vinh) do gi¸m môc J.D. Gauthier HËu cai qu¶n. N¨m

1848, Gi¸o hoµng l¹i chia gi¸o phËn §«ng §µng Ngoµi thµnh hai gi¸o phËn gåm: §«ng §µng

Ngoµi vµ Trung §µng Ngoµi (Bïi Chu). N¨m 1850, Gi¸o hoµng l¹i chia gi¸o phËn §«ng

§µng Trong thµnh hai gi¸o phËn: B¾c §µng Trong (gåm mét phÇn cña tØnh Qu¶ng B×nh,

Qu¶ng TrÞ vµ Thõa Thiªn HuÕ) do gi¸m môc F.M. Pellerin Phan cai qu¶n vµ gi¸o phËn

§«ng §µng Trong (tõ §µ N½ng, Qui Nh¬n ®Õn Phan ThiÕt). Gi¸o phËn T©y §µng Trong

còng ®îc chia hai: gi¸o phËn Nam Vang (gåm níc Campuchia vµ çc tØnh Nam HËu Giang

23

cña ViÖt Nam) do gi¸m môc J.C. Miche MÞch cai qu¶n; gi¸o phËn T©y §µng Trong (tõ §ång

Nai ®Õn VÜnh Long) do gi¸m môc D. LefÌbvre Ng·i coi sãc.

LÔ TruyÒn chøc cho 57 t©n linh môc do Hång y Crescenzio Sepe,Bé trëng Bé TruyÒn gi¸o Tßa th¸nh Vatican lµm chñ lÔ t¹i

Nhµ thê Lín Hµ Néi, th¸ng 11-2005



24

Cïng víi viÖc t¨ng cêng truyÒn gi¸o, kh«ng Ýt gi¸o sÜ Héi Thõa sai Paris (SociÐtÐ des

Missions ÐtrangÌres de Paris) cã nh÷ng ho¹t ®éng kh«ng thuéc lÜnh vùc t«n gi¸o, l«i kÐo mét

bé phËn gi¸o d©n, gi¸o sÜ tham gia phôc vô cho ©m mu ngo¹i x©m vµ thèng trÞ ViÖt Nam.

Sù ph¸t triÓn cña ®¹o C«ng gi¸o ë giai ®o¹n nµy ®îc biÓu hiÖn qua çc sè liÖu thèng kª

sau ®©y:

N¨m 1890, ë 8 gi¸o phËn cã 648.435 tÝn ®å, 9 gi¸m môc, 575 linh môc, tu sÜ (trong ®ã cã

356 linh môc ngêi ViÖt Nam), 930 nhµ thê; n¨m 1910, t¨ng lªn 900.000 tÝn ®å; n¨m 1939,

t¨ng lªn 1.544.765 tÝn ®å, 1.662 linh môc, tu sÜ, trong ®ã cã 1.343 linh môc lµ ngêi ViÖt

Nam, 979 gi¸o xø.

Nh vËy, ®Õn n¨m 1913 ë ViÖt Nam cã 11 gi¸o phËn vµ 1 Phñ do·n T«ng tßa. §Ó trî lùc

cho çc ho¹t ®éng cña Gi¸o héi C«ng gi¸o ë ViÖt Nam, n¨m 1925, Tßa th¸nh Vatican thiÕt

lËp Tßa Kh©m sø ë §«ng D¬ng vµ ®Æt t¹i Phó Cam (HuÕ).

N¨m 1933, sau ®óng 400 n¨m ®¹o C«ng gi¸o truyÒn vµo ViÖt Nam, lÇn ®Çu tiªn Tßa

th¸nh Vatican phong chøc gi¸m môc cho linh môc NguyÔn B¸ Tßng lµ ngêi ViÖt Nam (®Õn

n¨m 1975 cã 41 gi¸m môc ngêi ViÖt Nam ®· ®îc tÊn phong; tõ sau 30-4-1975 ®Õn th¸ng

8-2006 cã 51 gi¸m môc lµ ngêi ViÖt Nam ®îc tÊn phong trong ®ã cã 4 Hång y). Sau khihoµ b×nh ®îc lËp l¹i ë miÒn B¾c, ngµy 24-11-1960, Gi¸o hoµng Gioan (John) XXIII ra S¾c

25

chØ thiÕt lËp hµng gi¸o phÈm C«ng gi¸o ë ViÖt Nam ®ång thêi tÊt c¶ çc tßa gi¸m môc cña 20

gi¸o phËn ®Òu ®îc chuyÓn tõ "hiÖu tßa" lªn "chÝnh tßa". Tõ n¨m 1954 ®Õn n¨m 1975, ëmiÒn Trung vµ miÒn Nam mét sè gi¸o phËn míi ®îc thµnh lËp hoÆc ®îc chia nhá ®Ó phï

hîp cho viÖc coi sãc qu¶n lý tÝn ®å, n©ng tæng sè lªn 25 gi¸o phËn. Th¸ng 12-2005, gi¸o phËn

Xu©n Léc (§ång Nai) ®îc t¸ch thµnh 2 gi¸o phËn: Xu©n Léc (tØnh §ång Nai) vµ Bµ RÞa

(tØnh Bµ RÞa - Vòng Tµu). §Õn nay, Gi¸o héi C«ng gi¸o ë ViÖt Nam cã 26 gi¸o phËn trong c¶

níc.

Cïng víi viÖc truyÒn ®¹o vµ ph¸t triÓn ®¹o ë ViÖt Nam, ®¹o C«ng gi¸o ®· gãp phÇn

lµm phong phó nÒn v¨n ho¸ ViÖt Nam víi kiÓu kiÕn tróc ®éc ®¸o cña çc nhµ thê, tiªu biÓu

lµ nhµ thê ®¸ Ph¸t DiÖm (Kim S¬n, Ninh B×nh), nhµ thê lín Hµ Néi hay çc lÔ héi tiÕp thu

nh÷ng nÐt ®Ñp v¨n hãa d©n téc nh: lÔ Thiªn Chóa gi¸ng sinh, lÔ héi La Vang (Qu¶ng

TrÞ)...N¨m 1980, Héi ®ång Gi¸m môc ViÖt Nam ®îc thµnh lËp, bao gåm tÊt c¶ çc gi¸m môc

t¹i çc gi¸o phËn C«ng gi¸o ë ViÖt Nam. Héi ®ång Gi¸m môc ViÖt Nam cã nhiÖm vô: cæ vò

tÝnh liªn ®íi ®Ó ph¸t huy çc thiÖn tÝch mµ Gi¸o héi d©ng hiÕn cho Chóa b»ng çc h×nh thøc

t«ng ®å vµ çc ph¬ng ph¸p thÝch hîp víi hoµn c¶nh cña thêi ®¹i, trong tinh thÇn g¾n bã víi

d©n téc vµ ®Êt níc (theo Gi¸o héi C«ng gi¸o ViÖt Nam - Niªn gi¸m n¨m 2004). Th chung



26

Héi ®ång Gi¸m môc ViÖt Nam 1980 ®· x¸c ®Þnh ®êng híng ho¹t ®éng cña Gi¸o héi C«ng

gi¸o ViÖt Nam lµ "Sèng Phóc ©m gi÷a lßng d©n téc, v× h¹nh phóc ®ång bµo".

C¬ cÊu tæ chøc cña Héi ®ång Gi¸m môc ViÖt Nam gåm Ban Thêng vô víi çc chøc

danh: Chñ tÞch, çc Phã Chñ tÞch, Tæng Th ký, çc Phã Tæng Th ký vµ çc gi¸m môc Chñ

tÞch nh÷ng ñy ban cña Héi ®ång Gi¸m môc, nhiÖm kú IX (2004 - 2007) gåm 9 ñy ban: ñy

ban Gi¸m môc vÒ Gi¸o lý - §øc tin, ñy ban Gi¸m môc vÒ Phông tù vµ NghÖ thuËt Th¸nh,

ñy ban Gi¸m môc vÒ Th¸nh nh¹c, ñy ban Gi¸m môc vÒ Gi¸o sÜ vµ Chñng sinh, ñy ban

Gi¸m môc vÒ Tu sÜ, ñy ban Gi¸m môc vÒ Gi¸o d©n, ñy ban Gi¸m môc vÒ Phóc ©m hãa, ñy

ban Gi¸m môc vÒ V¨n hãa, ñy ban Gi¸m môc vÒ B¸c ¸i X· héi.

NhiÖm kú cña Héi ®ång Gi¸m môc lµ 3 n¨m. Tõ ngµy thµnh lËp ®Õn nay ®· qua 9 nhiÖm

kú: nhiÖm kú I (1980-1983), nhiÖm kú II (1983-1986), nhiÖm kú III (1986-1989); nhiÖm kú IV

(1989-1992), nhiÖm kú V (1992-1995), nhiÖm kú VI (1995-1998), nhiÖm kú VII (1998-2001),

nhiÖm kú VIII (2001-2004), nhiÖm kú IX (2004-2007).

2.3. §¹o Håi

ë ViÖt Nam, tÝn ®å ®¹o Håi chñ yÕu lµ ngêi Ch¨m, tËp trung ë çc tØnh, thµnh phè: HåChÝ Minh, Ninh ThuËn, B×nh ThuËn, An Giang, T©y Ninh, §ång Nai...

27

Theo t liÖu lÞch sö, ngêi Ch¨m ®· biÕt ®Õn ®¹o Håi tõ çc thÕ kû thø X, XI. Sö nhµ

Tèng (Trung Quèc) còng ghi nhËn vµo cuèi thÕ kû X, ®Çu thÕ kû XI ®· xuÊt hiÖn ®¹o Håi ëChiªm Thµnh. Tuy nhiªn, ph¶i ®Õn sau biÕn cè lÞch sö vµo gi÷a thÕ kû XV víi sù suy vong cña

nhµ níc Chiªm Thµnh, ®¹o Håi trong ngêi Ch¨m míi biÓu hiÖn râ nÐt.

Do vÞ trÝ ®Þa lý, hoµn c¶nh truyÒn ®¹o, do ®iÒu kiÖn sèng vµ møc ®é giao lu víi bªn

ngoµi, nhÊt lµ víi thÕ giíi ®¹o Håi, ®· h×nh thµnh hai khèi ngêi Ch¨m theo ®¹o Håi ë ViÖt

Nam: mét lµ, khèi ngêi Ch¨m theo ®¹o Håi ë Ninh ThuËn, B×nh ThuËn lµ khèi Håi gi¸o cò

hay cßn gäi lµ Ch¨m Bµ-ni; hai lµ, khèi ngêi Ch¨m theo ®¹o Håi ë Ch©u §èc (An Giang),

Thµnh phè Hå ChÝ Minh, T©y Ninh, §ång Nai lµ khèi Håi gi¸o míi hay cßn gäi lµ Ch¨m

Islam.



28

TÝn ®å Håi gi¸o dù lÔ t¹i Th¸nh ®êng Jamiul Muslimin(52 NguyÔn V¨n Trçi, thµnh phè Hå ChÝ Minh)

Ngµy 22-10-2006

Gi÷a hai khèi ngêi Ch¨m theo ®¹o Håi cã sù kh¸c biÖt ®¸ng kÓ vÒ mÆt t«n gi¸o, tõ kinh

s¸ch ®Õn çc tÝn ®iÒu vµ nhÊt lµ luËt lÖ, lÔ nghi. Cã thÓ kh¸i qu¸t mét sè ®iÓm chÝnh sau:

29

§¹o Håi ë Ninh ThuËn, B×nh ThuËn (Ch¨m Bµ-ni) chÞu nhiÒu ¶nh hëng phong tôc tËp

qu¸n, tÝn ngìng truyÒn thèng, nhÊt lµ sù pha trén víi nh÷ng yÕu tè cña ®¹o Bµ-la-m«n vµchÕ ®é mÉu hÖ.

§¹o Håi ë vïng Ch©u §èc (An Giang), Thµnh phè Hå ChÝ Minh, T©y Ninh, §ång Nai

(Ch¨m Islam) tu©n thñ ®Çy ®ñ çc luËt lÖ, lÔ nghi cña ®¹o Håi. §Æc biÖt, ®¹o Håi ë ®©y cã

mèi quan hÖ víi thÕ giíi Håi gi¸o qua viÖc hµnh h¬ng sang MÕc-ca (Mecca), cö ngêi ®i

häc ë Ma-lai-xi-a, In-®«-nª-xi-a vµ A-rËp Xª-ót, thi xíng Kinh C«-ran hµng n¨m...

Trong khèi Ch¨m Islam ph¶i kÓ ®Õn vai trß, ¶nh hëng cña ngêi M· Lai vµ Håi gi¸o

Ma-lai-xi-a. Tuy sè ngêi M· Lai sèng trong céng ®ång ngêi Håi gi¸o ë vïng Ch©u §èc

kh«ng nhiÒu vµ thêng bÞ Ch¨m ho¸, nhng xÐt vÒ nhiÒu mÆt, tõ c¬ cÊu x· héi ®Õn çc sinh

ho¹t t«n gi¸o tinh thÇn, ¶nh hëng cña ngêi M· Lai rÊt lín. Tríc ®©y, Kinh C«-ran

(Qu'ran) ë vïng nµy ®îc ®äc b»ng tiÕng A-rËp nhng b×nh gi¶ng b»ng tiÕng M· Lai. Nh÷ngchøc s¾c, thµy d¹y kinh C«-ran phÇn lín lµ ngêi M· Lai. Çc Ên phÈm t«n gi¸o còng ®îc

®a tõ Ma-lai-xi-a sang.

N¨m 1991, nh÷ng ngêi theo ®¹o Håi ë Thµnh phè Hå ChÝ Minh lËp ra Ban §¹i diÖn

Céng ®ång Håi gi¸o gåm 7 thµnh viªn víi nhiÖm kú lµ 4 n¨m. Tõ n¨m 1992 ®Õn nay, Ban

§¹i diÖn Céng ®ång Håi gi¸o Thµnh phè Hå ChÝ Minh ®· qua ba nhiÖm kú: nhiÖm kú I



30

(1992-1996), nhiÖm kú II (1996-2000), nhiÖm kú III (2000-2006). §Çu n¨m 2004, ®¹o Håi ë

An Giang còng lËp Ban VËn ®éng vµ ®· tæ chøc §¹i héi §¹i biÓu vµo cuèi n¨m 2004, thµnh

lËp Ban §¹i diÖn Céng ®ång Håi gi¸o tØnh An Giang.

Sè lîng tÝn ®å ®¹o Håi ë ViÖt Nam kh«ng nhiÒu nhng ®¹o Håi l¹i g¾n chÆt víi d©n téc

Ch¨m, mét d©n téc cã nh÷ng ®Æc ®iÓm riªng vÒ lÞch sö vµ v¨n ho¸. MÆc dï ®¹o Håi trong

ngêi Ch¨m cã sù kh¸c biÖt nhng nã ®· gãp phÇn t¹o thªm nÐt ®Æc s¾c vÒ v¨n ho¸ vµ

phong tôc tËp qu¸n cña d©n téc Ch¨m, còng nh gãp phÇn vµo sù ®a d¹ng cña nÒn v¨n ho¸

®a d©n téc ViÖt Nam.

2.4. §¹o Tin lµnh

§¹o Tin lµnh cã mÆt ë ViÖt Nam muén h¬n so víi çc t«n gi¸o tõ bªn ngoµi du nhËp vµo,

kho¶ng cuèi thÕ kû XIX, ®Çu thÕ kû XX, do tæ chøc Liªn hiÖp Phóc ©m TruyÒn gi¸o (The

Christian and Missionary Alliance - CMA) truyÒn vµo.

N¨m 1887, môc s tiÕn sÜ A.B. Simpson - ngêi s¸ng lËp tæ chøc CMA khi ®Õn truyÒn

gi¸o ë Hoa Nam (Trung Quèc) ®· sang nghiªn cøu t×nh h×nh ë ViÖt Nam.

N¨m 1911, môc s R.A. Jaffray cïng víi hai céng sù lµ P.M. Hosler vµ G.L. Hughes tíi§µ N½ng (Tourane), ®îc sù gióp ®ì cña «ng Bornet thuéc tæ chøc Th¸nh kinh Héi (®Õn §µ

31

N½ng tõ n¨m 1902) ®· x©y dùng c¬ së truyÒn gi¸o ®Çu tiªn ë ®©y. N¨m 1911 ®îc xem lµ

thêi mèc x¸c nhËn viÖc truyÒn ®¹o Tin lµnh vµo ViÖt Nam.N¨m 1914, cã 9 gi¸o sÜ cña CMA vµo ViÖt Nam th× ®Õn n¨m 1921 ®· t¨ng gÊp ®«i vµ ®Õn

n¨m 1927 t¨ng lªn gÊp ba. Tõ §µ N½ng, çc gi¸o sÜ CMA më réng viÖc truyÒn ®¹o sang

nh÷ng vïng l©n cËn vµ cö ngêi ®i truyÒn ®¹o ra miÒn B¾c vµ miÒn Trung. Sau 7 n¨m, tæ

chøc CMA ®· lËp ®îc 5 chi héi ë B¾c Kú, 6 chi héi ë Trung Kú vµ 5 chi héi ë Nam Kú. TÊt

c¶ çc chi héi Tin lµnh lóc ®ã ®Òu ®îc giÊy phÐp ho¹t ®éng cña Kh©m sø Ph¸p vµ cña chÝnh

phñ Nam TriÒu vµ ®Òu lÊy tªn lµ Héi th¸nh Tin lµnh §«ng Ph¸p (Mission ÐvangÐlique de

l'Indochine francaise - MEI).

Trong nh÷ng n¨m 1914 - 1925, çc gi¸o sÜ CMA, ®îc sù gióp ®ì cña mét sè nhµ nho ViÖt

Nam, ®· triÓn khai viÖc dÞch Kinh Th¸nh ra ch÷ quèc ng÷ hç trî cho viÖc truyÒn gi¸o. N¨m

1921, nhµ thê Tin lµnh ®îc x©y dùng ë Hµ Néi vµ Trêng Kinh Th¸nh còng ®îc më ë §µN½ng. VÒ mÆt tæ chøc, trong 3 n¨m liªn tiÕp: tõ 1924 ®Õn 1926, t¹i §µ N½ng, CMA tæ chøc båi

linh hiÖp nguyÖn cã tÝnh chÊt nh §¹i héi ®ång ®Ó gi¶i quyÕt çc c«ng viÖc cña ®¹o. §Õn n¨m

1927, §¹i héi ®ång lÇn thø IV chÝnh thøc bÇu ra Ban TrÞ sù Tæng Liªn héi vµ ®Æt tªn gäi lµ

Héi Tin lµnh ViÖt Nam §«ng Ph¸p, ®Õn n¨m 1945 ®æi thµnh Héi th¸nh Tin lµnh ViÖt Nam.

Sau ®ã, §¹i héi ®ång lÇn thø V (n¨m 1928) ®· th«ng qua b¶n §iÒu lÖ cña tæ chøc, nhng ®Õn



32

§¹i héi ®ång lÇn thø VIII (n¨m 1936) míi duyÖt l¹i vµ thi hµnh (gäi lµ b¶n §iÒu lÖ 1936). §¹i

héi ®ång lÇn thø V ®· quyÕt ®Þnh ph©n chia Tin lµnh ë ViÖt Nam thµnh hai h¹t: B¾c - Trung

h¹t vµ Nam h¹t, ®Õn n¨m 1931 chia thµnh 3 h¹t: B¾c Kú - Trung Kú - Nam Kú tån t¹i cho

®Õn n¨m 1954.

N¨m 1926, tøc lµ 15 n¨m sau khi ®Æt ®îc c¬ së ®Çu tiªn ë §µ N½ng (n¨m 1911), môc s

A.H. Jackson ngêi Ca-na-®a ®· lªn T©y Nguyªn th¨m dß ®Þa bµn truyÒn gi¸o míi. N¨m

1929, C¬ ®èc Phôc l©m An ThÊt nhËt (Seventh-Day Adventist) còng ®îc truyÒn vµo miÒn

Nam.§Õn n¨m 1945, ®¹o Tin lµnh ë ViÖt Nam cã kho¶ng 15 ngµn tÝn ®å víi trªn díi mét

tr¨m chi héi, n¨m 1954 cã kho¶ng h¬n 60 ngµn tÝn ®å, 154 chi héi, gÇn 100 môc s, truyÒn

®¹o, trong ®ã cã kho¶ng 6 ngµn tÝn ®å lµ ®ång bµo d©n téc thiÓu sè ë T©y Nguyªn.

Sau HiÖp ®Þnh Gi¬-ne-v¬ (n¨m 1954), ®¹o Tin lµnh ë hai miÒn cã sù kh¸c nhau.ë miÒn

B¾c, sè ®«ng tÝn ®å, gi¸o sÜ di c vµo Nam, c¬ quan Tæng Liªn héi còng chuyÓn vµo Sµi

Gßn, chØ cßn l¹i gÇn mét ngµn tÝn ®å vµ h¬n mét chôc môc s, gi¶ng s,... Sau ba n¨m duy

tr× c¬ cÊu tæ chøc ®Þa h¹t, ®Õn n¨m 1955 nh÷ng tÝn ®å, gi¸o sÜ cßn l¹i ë miÒn B¾c ®· lËp tæ

chøc gi¸o héi riªng, lÊy tªn gäi lµ Tæng héi Héi th¸nh Tin lµnh ViÖt Nam (miÒn B¾c)

(Confederation Evangelical Church of Vietnam - Northern), gäi t¾t lµ Héi th¸nh Tin lµnh

miÒn B¾c, víi c¬ cÊu tæ chøc gi¸o héi hai cÊp: Tæng héi vµ chi héi ë c¬ së. §¹i héi ®ång n¨m

33

1958 quyÕt ®Þnh xóc tiÕn so¹n th¶o §iÒu lÖ riªng. Qua thêi gian so¹n th¶o, tu chØnh, b¶n

§iÒu lÖ chÝnh thøc cña Héi th¸nh Tin lµnh miÒn B¾c ®îc th«ng qua t¹i §¹i héi ®ång lÇnthø VIII tæ chøc t¹i Hµ Néi n¨m 1962. N¨m 1963, b¶n §iÒu lÖ cña Héi th¸nh Tin lµnh ViÖt

Nam (miÒn B¾c) ®îc Nhµ níc chÊp thuËn (gäi lµ b¶n §iÒu lÖ 1963). §iÒu lÖ ®· x¸c ®Þnh

®êng híng ho¹t ®éng " kÝnh Chóa vµ yªu Níc". Tõ n¨m 1962 ®Õn n¨m 2004, Tæng héi Héi

th¸nh Tin lµnh ViÖt Nam (miÒn B¾c) ®· tr¶i qua 25 lÇn §¹i héi ®ång. §¹i héi ®ång lÇn thø

32 cña Héi th¸nh Tin lµnh ViÖt Nam (miÒn B¾c) ®îc tæ chøc tõ ngµy 30-11 ®Õn 3-12-2004

vµ bÇu ra Ban TrÞ sù nhiÖm kú 2004 - 2008 gåm 13 thµnh viªn.

ë miÒn Nam, trong nh÷ng n¨m 1954-1975, tranh thñ hoµn c¶nh chÝnh trÞ lóc bÊy giê,

CMA ®Èy m¹nh h¬n bao giê hÕt viÖc ®Çu t tiÒn cña, ph¬ng tiÖn, ®éi ngò gi¸o sÜ... ®Ó gióp

Tæng Liªn héi Héi th¸nh Tin lµnh ViÖt Nam - miÒn Nam (General Confederation

Evangelical Church of Vietnam - Southern), gäi t¾t lµ Héi th¸nh Tin lµnh miÒn Nam, x©ydùng hÖ thèng tæ chøc, më réng çc c¬ së t«n gi¸o, kinh tÕ, v¨n ho¸, x· héi. CMA vµ Héi

th¸nh Tin lµnh miÒn Nam ®Æc biÖt quan t©m truyÒn gi¸o ë khu vùc ®ång bµo d©n téc thiÓu

sè T©y Nguyªn.

Trong thêi gian nµy, ë miÒn Nam ngoµi Héi th¸nh Tin lµnh miÒn Nam ®· cã tõ tríc,

cßn cã nhiÒu tæ chøc hÖ ph¸i Tin lµnh kh¸c hoÆc t¸ch ra tõ Héi th¸nh Tin lµnh miÒn Nam

hoÆc tõ bªn ngoµi vµo, chñ yÕu tõ çc níc B¾c Mü nh: Men-n«-nai (Mennonite, n¨m



34

1954), Héi TruyÒn gi¸o C¬ ®èc (United World Mission, n¨m 1956), B¸p-tÝt (Baptist, n¨m

1959), Hoµn cÇu Kh¶i tîng (World Vision, n¨m 1959), M«n ®Ö §Êng Christ (Disciples of

Christ, n¨m 1963), Chøng nh©n Giª-h«-va (Jehovah's Witnesses, n¨m 1965), Héi chóng

cña Chóa (Assemblies of God) thuéc Tin lµnh Ngò tuÇn (Pentecostal, n¨m 1970) vµ mét sè

hÖ ph¸i kh¸c.

Sau ngµy miÒn Nam gi¶i phãng, çc c¬ së cña Héi th¸nh Tin lµnh miÒn Nam, C¬ ®èc

Phôc l©m, TruyÒn gi¸o C¬ ®èc, B¸p-tÝt vµ mét sè hÖ ph¸i Tin lµnh kh¸c vÉn duy tr× sinh

ho¹t t«n gi¸o b×nh thêng. Tuy nhiªn, v× nhiÒu lý do, trong ®ã cã viÖc mét bé phËn Tin lµnh,

nhÊt lµ Tin lµnh ë T©y Nguyªn cã quan hÖ víi tæ chøc ph¶n ®éng FULRO, nªn vÊn ®Ò t

çch ph¸p nh©n cña Tin lµnh ë miÒn Nam cha ®îc Nhµ níc xem xÐt gi¶i quyÕt.

35

Th¸ng 10-2000, Héi th¸nh Tin lµnh miÒn Nam thµnh lËp Ban vËn ®éng §¹i héi ®ång

gåm 24 môc s. Th¸ng 1-2001, §¹i héi ®ång Tæng Liªn héi Héi th¸nh Tin lµnh ViÖt Nam

(miÒn Nam) lÇn thø 43 theo lÞch sö Gi¸o héi ®îc tæ chøc t¹i Thµnh phè Hå ChÝ Minh víi sù

tham gia cña 382 ®¹i biÓu chÝnh thøc gåm çc môc s, truyÒn ®¹o vµ çc ®¹i biÓu tÝn ®å ®îc



36

chän cö tõ çc chi héi, trong ®ã cã 58 môc s, truyÒn ®¹o, tÝn ®å ®¹i diÖn cho Tin lµnh ë çc

tØnh T©y Nguyªn. §¹i héi ®ång ®· th«ng qua b¶n HiÕn ch¬ng míi (gäi lµ HiÕn ch¬ng n¨m2001), x¸c ®Þnh tªn gäi chÝnh thøc lµ Tæng Liªn héi Héi th¸nh Tin lµnh ViÖt Nam (miÒn

Nam) vµ bÇu Ban TrÞ sù Tæng Liªn héi gåm 23 môc s, truyÒn ®¹o.

§¹i héi ®ång lÇn nµy ®· x¸c ®Þnh ®êng híng ho¹t ®éng cña Héi th¸nh Tin lµnh ViÖt

Nam (miÒn Nam) lµ: "Sèng Phóc ©m, phông sù Thiªn Chóa, phôc vô Tæ quèc vµ D©n téc.

Héi th¸nh Tin lµnh ViÖt Nam (miÒn Nam) ho¹t ®éng theo HiÕn ph¸p vµ luËt ph¸p cña

níc Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam; chÊp hµnh çc quy ®Þnh cña çc c¬ quan Nhµ

níc.

Gi¸o dôc tÝn h÷u lßng yªu níc, nghÜa vô c«ng d©n, ý thøc t«n träng ph¸p luËt, ®oµn kÕt

cïng toµn d©n x©y dùng Tæ quèc, b¶o vÖ hoµ b×nh".

HiÕn ch¬ng 2001 quy ®Þnh viÖc x©y dùng gi¸o héi hai cÊp: Tæng Liªn héi vµ chi héi

(Héi th¸nh c¬ së). ë çc tØnh, thµnh phè cã çc Ban §¹i diÖn hoÆc §¹i diÖn, nhiÖm kú cña

Ban TrÞ sù Tæng Liªn héi lµ 4 n¨m; nhiÖm kú cña Ban §¹i diÖn, §¹i diÖn còng nh nhiÖm

kú cña Ban TrÞ sù Chi héi lµ 2 n¨m. Cïng víi viÖc h×nh thµnh c¬ cÊu tæ chøc míi, HiÕn

ch¬ng 2001 ®· híng ®Õn x©y dùng mét tæ chøc gi¸o héi kh«ng phô thuéc vµo çc tæ chøcTin lµnh ë níc ngoµi.

37

§¹i héi ®ång Tæng Liªn héi Héi th¸nh Tin lµnh ViÖt Nam (miÒn Nam) lÇn thø 44 ®· diÔn

ra tõ ngµy 1 ®Õn ngµy 4-3-2005 t¹i Thµnh phè Hå ChÝ Minh vµ bÇu ra Ban TrÞ sù gåm 23thµnh viªn.

2.5. §¹o Cao ®µi

Vµo ®Çu thÕ kû XX, chÝnh quyÒn thùc d©n t¨ng cêng ¸p bøc bãc lét thuéc ®Þa, chÕ ®é

phong kiÕn nhµ NguyÔn còng ra søc ®µn ¸p nh©n d©n ®Ó phôc vô lîi Ých cña chóng. Cuéc

sèng cña nh©n d©n lao ®éng ngµy cµng lÇm than cùc khæ, ®Æc biÖt ngêi n«ng d©n ë Nam Bé

bÞ tíc ®o¹t ruéng ®Êt trë nªn bÇn cïng ho¸, mÊt t liÖu s¶n xuÊt ph¶i ®i lµm thuª, lµm

mín. Çc cuéc ®Êu tranh cña nh©n d©n ®Òu thÊt b¹i vµ sù bÊt lùc trong cuéc sèng dÉn ®Õn

t×nh tr¹ng khñng ho¶ng vÒ t tëng, ®ång thêi sù suy sôp cña çc t«n gi¸o vµ ®¹o lý ®¬ng

thêi ®· t¹o ra kho¶ng trèng vÒ t©m linh, kÝch thÝch nhu cÇu tÝn ngìng, t«n gi¸o cña quÇnchóng nh©n d©n. §ã lµ nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho sù ra ®êi cña ®¹o Cao ®µi.



38

Tßa th¸nh Cao ®µi T©y Ninh, tØnh T©y Ninh

Cïng thêi gian nµy, phong trµo Th«ng linh häc ph¬ng T©y rÊt ph¸t triÓn t¹i Nam Bé

víi nh÷ng h×nh thøc “x©y bµn” t¬ng tù nh tôc cÇu hån cña ngêi ViÖt vµ cÇu c¬ cña nhãm

Ngò chi Minh ®¹o ®· t¹o thµnh phong trµo cÇu c¬, chÊp bót gäi t¾t lµ “c¬ bót”. Trong çc ®µnc¬ nµy cã hai nhãm chÝnh h×nh thµnh ®¹o Cao ®µi. Nhãm thø nhÊt do «ng Ng« Minh Chiªu

39

cÇu c¬ t¹i çc ®µn c¬ ë trong çc ®Òn, chïa theo truyÒn thèng c¬ bót thuéc çc nhãm Ngò chi

Minh ®¹o. Nhãm thø hai gåm çc «ng Cao Quúnh C, Cao Hoµi Sang, Ph¹m C«ng T¾c tæchøc x©y bµn cÇu c¬ theo kiÓu Th«ng linh häc ph¬ng T©y nh»m môc ®Ých gi¶i trÝ, sau nµy

míi sö dông ®¹i ngäc c¬ cña ®µn Minh ThiÖn (thuéc Ngò chi Minh ®¹o).

Ngµy 7-10-1926, 28 ngêi ®¹i diÖn cho 247 tÝn ®å ®· thèng nhÊt kÝ tªn vµo tê khai ®¹o

göi chÝnh quyÒn Ph¸p. Gi÷a th¸ng 11-1926 (ngµy 15-10 n¨m BÝnh DÇn), nh÷ng chøc s¾c

thiªn phong ®Çu tiªn cña ®¹o Cao ®µi tæ chøc lÔ khai ®¹o t¹i chïa Gß KÐn - T©y Ninh chÝnh

thøc cho ra m¾t ®¹o Cao ®µi.

T«n chØ cña ®¹o Cao ®µi lµ: "Tam gi¸o qui nguyªn, Ngò chi hiÖp nhÊt”. Gi¸o lý cña ®¹o

Cao ®µi ®Ò cao tÝnh thiªng liªng, sù huyÒn diÖu cña c¬ bót, coi ®ã lµ ph¬ng tiÖn ®Ó con

ngêi liªn hÖ víi Thîng ®Õ. LuËt lÖ cña ®¹o Cao ®µi ®îc thùc hiÖn theo T©n luËt, Ph¸p

Ch¸nh truyÒn. LÔ nghi cña ®¹o Cao ®µi kh¸ cÇu k×, phøc t¹p thÓ hiÖn tinh thÇn Tam gi¸o®ång nguyªn. §¹o Cao ®µi thê Thiªn nh·n cã nghÜa lµ "m¾t trêi" - biÓu tîng §øc ChÝ T«n

cña ®¹o Cao §µi. Nghi tiÕt thê phông cã ba cÊp thê tù: cÊp Toµ th¸nh, cÊp th¸nh thÊt, th¸nh

tÞnh vµ cÊp t¹i t gia.

M« h×nh tæ chøc gi¸o héi ®¹o Cao ®µi thùc hiÖn theo 3 ®µi: B¸t Qu¸i ®µi lµ ®µi v« vi thê

§øc ChÝ T«n (Thiªn nh·n) vµ PhËt, Tiªn, Th¸nh, ThÇn. HiÖp Thiªn ®µi lµ c¬ quan b¶o ph¸p



40

®îc quyÒn lËp ®µn c¬ vµ ®iÒu hµnh c¬ bót, ®ång thêi gi¸m s¸t çc ho¹t ®éng cña c¬ quan

Cöu Trïng ®µi, ®øng ®Çu HiÖp Thiªn ®µi lµ Hé ph¸p. Cöu Trïng ®µi lµ c¬ quan hµnh ph¸p,

h×nh thÓ cña ®¹o gåm 9 viÖn, ®øng ®Çu lµ Gi¸o t«ng.

Giai ®o¹n tõ n¨m 1926 ®Õn n¨m 1934: Sau ngµy khai ®¹o, çc chøc s¾c l·nh ®¹o Cao ®µi

tiÕn hµnh c«ng viÖc truyÒn gi¸o t¹i khu vùc Nam Bé, võa ®Ò cao ®¹o Cao ®µi lµ t«n gi¸o néi

sinh, cã tinh thÇn yªu níc võa khai th¸c triÖt ®Ó sù huyÒn bÝ cña c¬ bót ®Ó thu hót ngêi

theo ®¹o. Çc chøc s¾c Cao ®µi tiÕn hµnh x©y dùng Toµ th¸nh, ph¸t triÓn çc th¸nh thÊt,

®iÖn thê, hoµn thiÖn gi¸o lý, gi¸o luËt, lÔ nghi vµ tæ chøc gi¸o héi nªn ho¹t ®éng t¹i Toµ

th¸nh dÇn dÇn ®îc cñng cè vµ ®i vµo nÒn nÕp, çc c¬ së ®¹o ph¸t triÓn, tæ chøc gi¸o héi

h×nh thµnh tõ Trung ¬ng ®Õn c¬ së theo 5 cÊp hµnh chÝnh ®¹o. Thêi gian nµy viÖc hµnh ®¹o

chñ yÕu th«ng qua c¬ bót, nªn nhiÒu chøc s¾c ®· lîi dông c¬ bót ®Ó tranh giµnh ¶nh hëng

lµm n¶y sinh m©u thuÉn gi÷a HiÖp Thiªn ®µi vµ Cöu Trïng ®µi. Do t×nh h×nh néi bé Héi

th¸nh mÊt ®oµn kÕt, mét sè chøc s¾c cao cÊp bÊt ®ång víi Toµ th¸nh bá vÒ çc ®Þa ph¬ng

thµnh lËp chi ph¸i Cao ®µi míi.

Giai ®o¹n tõ n¨m 1934 ®Õn n¨m 1975: §©y lµ giai ®o¹n ®¹o Cao ®µi ph¸t triÓn m¹nh

mÏ nhÊt nhng còng x¶y ra t×nh tr¹ng ph©n chia thµnh nhiÒu chi ph¸i ho¹t ®éng ®éc lËp,

41

®· cã lóc lªn ®Õn 30 chi ph¸i. Sè lîng tÝn ®å ®¹o Cao ®µi ph¸t triÓn lªn ®Õn h¬n 2 triÖu

ngêi tËp trung chñ yÕu ë Nam Bé, r¶i r¸c ë mét sè tØnh miÒn Trung vµ miÒn B¾c.Giai ®o¹n tõ n¨m 1975 ®Õn nay: Sau n¨m 1975, çc ph¸i Cao ®µi kh«ng ho¹t ®éng theo

m« h×nh tæ chøc cò. Çc Héi th¸nh Cao ®µi x©y dùng tæ chøc hµnh chÝnh ®¹o theo hai cÊp:

Trung ¬ng lµ Héi th¸nh, c¬ së lµ hä ®¹o. Tõ n¨m 1995 ®Õn n¨m 2000, lÇn lît 9 hÖ ph¸i Cao

®µi tæ chøc §¹i héi th«ng qua HiÕn ch¬ng, tæ chøc gi¸o héi 2 cÊp, ho¹t ®éng theo 3 héi:

Thîng héi, Héi th¸nh, Héi Nh¬n sanh vµ x¸c ®Þnh ®êng híng hµnh ®¹o "Níc vinh, §¹o

s¸ng". HiÖn nay cã çc Héi th¸nh sau: Héi th¸nh Cao ®µi Tiªn Thiªn, Héi th¸nh Cao ®µi Minh

Ch¬n ®¹o, Héi th¸nh Cao ®µi ChiÕu Minh Long Ch©u, Héi th¸nh TruyÒn gi¸o Cao ®µi, Héi

th¸nh Cao ®µi T©y Ninh, Héi th¸nh Cao ®µi Ban ChØnh ®¹o, Héi th¸nh Cao ®µi B¹ch y, Héi

th¸nh Cao ®µi Ch¬n lý vµ Héi th¸nh Cao ®µi CÇu Kho Tam Quan.

Trong hai cuéc kh¸ng chiÕn chèng ngo¹i x©m, ®«ng ®¶o chøc s¾c, tÝn ®å cña nhiÒu hÖph¸i Cao ®µi ®· tÝch cùc ñng hé çch m¹ng, h¨ng h¸i tham gia ®ãng gãp søc ngêi, søc cña

vµo sù nghiÖp ®Êu tranh gi¶i phãng d©n téc, thèng nhÊt ®Êt níc. Ngµy nay, trong sù

nghiÖp x©y dùng vµ b¶o vÖ Tæ quèc, ®ång bµo ®¹o Cao ®µi ®ang cïng toµn d©n tÝch cùc

tham gia vµo c«ng cuéc ®æi míi, gãp phÇn x©y dùng ®Êt níc.

2.6. PhËt gi¸o Hoµ H¶o



42

Theo çc tµi liÖu ®Ó l¹i th× tªn gäi PhËt gi¸o Hßa H¶o xuÊt hiÖn ngay khi ChiÕn tranh

thÕ giíi thø hai s¾p næ ra. Khi «ng Huúnh Phó Sæ lµm lÔ khai ®¹o vµo ngµy 18-5 n¨m Kû

M·o (ngµy 4-7-1939), sè ngêi tin theo cha nhiÒu, chØ xung quanh khu vùc lµng Hoµ H¶o

thuéc tØnh An Giang. N¨m 1940, cuéc Khëi nghÜa Nam Kú næ ra vµ bÞ thÊt b¹i, Nam Bé bao

trïm kh«ng khÝ khñng bè. Trong tr¹ng th¸i hoang mang dao ®éng, nhiÒu ngêi ®· theo PhËt

gi¸o Hßa H¶o ®Ó t×m sù an ñi vµ cøu vít. §Õn cuèi n¨m 1940, sè tÝn ®å PhËt gi¸o Hßa H¶o cã

®Õn vµi tr¨m ngµn ngêi.

Ban TrÞ sù çc cÊp PhËt gi¸o Hoµ H¶o ®îc «ng Huúnh Phó Sæ chñ tr¬ng thµnh lËp tõ

n¨m 1945. Tuy nhiªn, do bèi c¶nh lÞch sö nªn m·i ®Õn n¨m 1963 míi lËp Ban §¹i diÖn

Trung ¬ng Gi¸o héi PhËt gi¸o Hoµ H¶o l©m thêi vµ ngµy 5-2-1964 chÝnh quyÒn Sµi Gßn cã

NghÞ ®Þnh c«ng nhËn tæ chøc cña ®¹o, hÖ thèng quyÒn lùc cña ®¹o (gäi lµ gi¸o quyÒn) ®an

xen víi ho¹t ®éng cña tæ chøc ®¶ng D©n X· vµ lùc lîng vò trang PhËt gi¸o Hoµ H¶o.

PhËt gi¸o Hßa H¶o thê PhËt nhng kh«ng thê tîng cèt, tranh ¶nh. BiÓu tîng cña

PhËt gi¸o Hßa H¶o lµ tÊm v¶i mµu dµ (TrÇn Dµ) víi quan niÖm PhËt t¹i t©m, t©m tøc

PhËt.

Ngoµi t«n thê PhËt, «ng bµ tæ tiªn, PhËt gi¸o Hßa H¶o rÊt ®Ò cao vµ t«n thê çc anhhïng d©n téc vµ nh÷ng ngêi cã c«ng víi céng ®ång, coi ®ã lµ ®èi tîng thê cóng cña m×nh.

43

PhËt gi¸o Hßa H¶o kh«ng thê nh÷ng thÇn th¸nh nÕu kh«ng râ c¨n tÝch (xuÊt xø). TÝn ®å

PhËt gi¸o Hßa H¶o lµ nh÷ng c sÜ t¹i gia nªn viÖc thê phông vµ hµnh ®¹o cña PhËt gi¸o HßaH¶o rÊt ®¬n gi¶n, chñ yÕu tiÕn hµnh t¹i gia ®×nh. Trong mçi gia ®×nh tÝn ®å PhËt gi¸o Hßa

H¶o cã ba bµn thê: bµn thê PhËt ë cao nhÊt chØ treo TrÇn Dµ; bµn thê tæ tiªn díi bµn thê

PhËt; bµn thê th«ng thiªn thê ngoµi trêi ë tríc cöa nhµ. Sau nµy tÝn ®å PhËt gi¸o Hßa H¶o

cã thê ¶nh «ng Huúnh Phó Sæ, thêng ®îc ®Æt díi tÊm TrÇn Dµ.



44

Gi¸o héi PhËt gi¸o Hoµ H¶o ®· tæ chøc hai kú §¹i héi: §¹i héi lÇn I, nhiÖm kú 1999 -

2004; §¹i héi lÇn II, nhiÖm kú 2004 - 2009.

B¶n HiÕn ch¬ng 2004 ®· kh¼ng ®Þnh: ®êng híng hµnh ®¹o cña PhËt gi¸o Hßa H¶o lµ"V× §¹o ph¸p, v× D©n téc", t«n chØ hµnh ®¹o cña PhËt gi¸o Hßa H¶o lµ Häc PhËt, tu Nh©n,

45

t¹i gia c sÜ, gi¸o huÊn tÝn ®å vÒ Tø ¢n (¢n Tæ tiªn Cha mÑ, ¢n §Êt níc, ¢n Tam b¶o, ¢n

§ång bµo vµ Nh©n lo¹i), t¸m ®iÒu r¨n cÊm vµ gi¸o lý ch©n truyÒn cña §øc Huúnh Gi¸o chñ,cøu gióp ngêi nguy khã, t¬ng trî trong quan, h«n, tang, tÕ vµ thùc hiÖn h÷u Ých cho x·

héi, cho nh¬n sanh.

Theo b¶n HiÕn ch¬ng 2004, c¬ cÊu tæ chøc Gi¸o héi PhËt gi¸o Hßa H¶o ®îc h×nh

thµnh hai cÊp: Ban TrÞ sù Trung ¬ng vµ Ban TrÞ sù x· (phêng), ë cÊp tØnh (thµnh) cã §¹i

diÖn. Ban TrÞ sù Trung ¬ng gåm 21 thµnh viªn. Gióp viÖc cho Ban TrÞ sù Trung ¬ng cã

çc bé phËn nh: V¨n phßng, Ban Tµi chÝnh, Ban Phæ truyÒn Gi¸o lý, Ban Tæ chøc vµ

Nh©n sù, Ban Tõ thiÖn - X· héi, Ban KiÓm so¸t.

NhiÖm kú cña Ban TrÞ sù Trung ¬ng lµ 5 n¨m. NhiÖm kú cña §¹i diÖn tØnh vµ nhiÖm

kú Ban TrÞ sù x· theo nhiÖm kú cña Ban TrÞ sù Trung ¬ng.

*

* *

Ngoµi çc t«n gi¸o trªn, ë ViÖt Nam cßn cã çc t«n gi¸o kh¸c nh TÞnh ®é C sÜ PhËt héi,

Tø ¢n HiÕu NghÜa, Böu S¬n Kú H¬ng, Baha'i... vµ mét sè hÖ ph¸i Tin lµnh ®ang ho¹t ®éng

b×nh thêng.



46

Ch-¬ng 2

chÝnh s¸ch cña nhµ n-íc viÖt nam®èi víi tÝn ng-ìng, t«n gi¸o

1. Chñ tÞch Hå ChÝ Minh víi tÝn ng-ìng, t«n gi¸o

§oµn kÕt t«n gi¸o, hoµ hîp d©n téc, t«n träng vµ b¶o ®¶m quyÒn tù do tÝn ngìng, t«n

gi¸o vµ kh«ng tÝn ngìng, t«n gi¸o lµ nh÷ng néi dung c¬ b¶n trong t tëng Hå ChÝ Minh vÒ

tÝn ngìng, t«n gi¸o.

Hå ChÝ Minh cho r»ng: “Lùc lîng toµn d©n lµ lùc lîng vÜ ®¹i h¬n hÕt. Kh«ng ai chiÕn

th¾ng ®îc lùc lîng ®ã”1. §oµn kÕt toµn d©n, trong ®ã cã ®oµn kÕt d©n téc vµ t«n gi¸o lµ yÕu

tè c¬ b¶n ®a tíi th¾ng lîi cña çch m¹ng ViÖt Nam. T tëng Êy n»m trong chiÕn lîc ®¹i®oµn kÕt d©n téc cña Hå ChÝ Minh.

47

Víi tinh thÇn ®oµn kÕt l¬ng gi¸o, hßa hîp d©n téc, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ®· tËp hîp

®îc ®«ng ®¶o chøc s¾c, tÝn ®å çc t«n gi¸o hÕt lßng phÊn ®Êu cho sù nghiÖp cøu níc, kiÕnquèc, tõ ®ã xãa dÇn nh÷ng ®Þnh kiÕn, mÆc c¶m do lÞch sö ®Ó l¹i vµ ©m mu chia rÏ t«n gi¸o

cña çc thÕ lùc thï ®Þch.

Hå ChÝ Minh cho r»ng, ®oµn kÕt l¬ng gi¸o lµ ®oµn kÕt l©u dµi vµ toµn diÖn, lµ vÊn ®Ò

chiÕn lîc. Th¸i ®é ch©n t×nh, cëi më, bao dung vµ lu«n thÊu hiÓu nçi tr¨n trë, suy t cña

®ång bµo cña Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ®· ®Ó l¹i Ên tîng tèt ®Ñp trong lßng tÝn ®å çc t«n gi¸o.

Tuyªn ng«n §éc lËp do Chñ tÞch Hå ChÝ Minh so¹n th¶o vµ c«ng bè tríc toµn d©n ngµy

2-9-1945 ®· kÕ thõa vµ ph¸t triÓn nh÷ng gi¸ trÞ cña nh÷ng t tëng tiÕn bé vÒ quyÒn con

ngêi trong çc cuéc çch m¹ng d©n chñ t s¶n. ChØ sau mét ngµy khai sinh ra níc ViÖt

Nam D©n chñ Céng hßa, ngµy 3-9-1945 Hå ChÝ Minh ®· chñ täa phiªn häp ®Çu tiªn cña Héi

®ång ChÝnh phñ. Trong phiªn häp nµy, Chñ tÞch ®· nªu s¸u vÊn ®Ò cÊp b¸ch cÇn gi¶i quyÕt,trong ®ã vÊn ®Ò thø s¸u lµ thùc hiÖn "tÝn ngìng tù do, L¬ng Gi¸o ®oµn kÕt"2.

Ngµy 9-11-1946, Quèc héi khãa I ®· th«ng qua HiÕn ph¸p ®Çu tiªn cña Nhµ níc ViÖt

Nam D©n chñ Céng hßa, trong ®ã ghi nhËn: Nh©n d©n cã quyÒn "tù do tÝn ngìng". Ngµy 14-

6-1955, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ®· ký S¾c lÖnh 234/SL quy ®Þnh nh÷ng ho¹t ®éng t«n gi¸o



48

trong chÕ ®é míi, ®îc ®ång bµo theo vµ kh«ng theo t«n gi¸o nhiÖt liÖt hoan nghªnh vµ ñng

hé.

N¨m 1958, khi tr¶ lêi c©u hái cña çc cö tri Hµ Néi: “TiÕn lªn chñ nghÜa x· héi th× t«n

gi¸o cã bÞ h¹n chÕ kh«ng?”, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh mét lÇn n÷a nh¾c l¹i th¸i ®é cña ngêi

céng s¶n ®èi víi t«n gi¸o: “Kh«ng. ë çc níc x· héi chñ nghÜa, tÝn ngìng hoµn toµn tù do.

ë ViÖt Nam ta còng vËy”3

. Ngêi còng nªu râ nh÷ng gi¸ trÞ ®¹o ®øc vµ v¨n hãa nhÊt ®Þnhcña t«n gi¸o:

"Chóa Giª-su d¹y: §¹o ®øc lµ b¸c ¸i.

PhËt ThÝch Ca d¹y: §¹o ®øc lµ tõ bi.

Khæng Tö d¹y: §¹o ®øc lµ nh©n nghÜa"4.

ChÝnh nh÷ng quan ®iÓm ®óng ®¾n Êy cña Chñ tÞch Hå ChÝ Minh vÒ chñ nghÜa x· héi

vµ t«n gi¸o ®· b¸c bá luËn ®iÖu tuyªn truyÒn r»ng: Chñ nghÜa x· héi kh«ng phï hîp víi nÒn

v¨n minh Ki-t« gi¸o; chñ nghÜa x· héi h¹n chÕ, thËm chÝ kh«ng chÊp nhËn chung sèng víi

t«n gi¸o; gi¶i táa nçi lo l¾ng, ngê vùc trong céng ®ång C«ng gi¸o khi bíc vµo c«ng cuéc x©y

dùng x· héi míi.

49

Hå ChÝ Minh thêng nh¾c nhë ®ång bµo vµ chiÕn sÜ c¶ níc ph¶i "quan t©m, ch¨m sãc

cuéc sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn cho ®ång bµo çc t«n gi¸o. Mong sao s¶n xuÊt ngµy cµng ph¸t triÓn, phÇn x¸c ta ®îc Êm no th× phÇn hån còng ®îc yªn vui"5.

Hå ChÝ Minh coi t«n gi¸o lµ mét yÕu tè cÊu thµnh vµ lµ di s¶n v¨n ho¸ cña nh©n lo¹i. Cã

®îc sù nh×n nhËn Êy ph¶i lµ con ngêi ®· tr¶i qua mét qu¸ tr×nh tr¶i nghiÖm trong thùc

tiÔn çch m¹ng vµ sù am hiÓu çc t«n gi¸o mét çch têng tËn, ®Ó kh¸i qu¸t, ch¾t läc nh÷ng

gi¸ trÞ tinh tóy cña nã nh»m tiÕp thu, kÕ thõa.

T«n träng, chÊp nhËn sù kh¸c biÖt vÒ nhËn thøc, t tëng; t×m ra vµ ph¸t huy ®iÓm

t¬ng ®ång, mÉu sè chung vÒ môc tiªu, lý tëng tèt ®Ñp ®Ó cïng nhau hoµn thµnh nhiÖm

vô cao c¶ cña d©n téc lu«n ®îc Hå ChÝ Minh chó ý.

Chñ tÞch Hå ChÝ Minh nªu mèi quan hÖ chÆt chÏ gi÷a t«n gi¸o víi d©n téc mét çch gi¶n

dÞ, dÔ hiÓu nhng rÊt ®éc ®¸o vµ s©u s¾c: kÝnh Chóa g¾n liÒn víi yªu níc, phông sù Thiªn

chóa vµ phông sù Tæ quèc, níc cã vinh th× ®¹o míi s¸ng, níc cã ®éc lËp th× tÝn ngìng míi

®îc tù do.

Theo quan niÖm cña Chñ tÞch Hå ChÝ Minh, ®èi víi ngêi cã t«n gi¸o th× ®øc tin t«n gi¸o

vµ lßng yªu níc kh«ng hÒ m©u thuÉn. Mét ngêi d©n ViÖt Nam cã thÓ võa lµ mét ngêi d©n

yªu níc, ®ång thêi còng vÉn lµ mét tÝn ®å ch©n chÝnh.



50

T«n gi¸o víi d©n téc bao giê còng ®îc Hå ChÝ Minh xem xÐt vµ gi¶i quyÕt trªn tinh

thÇn cña khèi ®¹i ®oµn kÕt toµn d©n. T«n gi¸o chØ cã thÓ kh¼ng ®Þnh ®îc m×nh khi sèng

gi÷a lßng d©n téc vµ d©n téc trªn con ®êng ph¸t triÓn cÇn biÕt ph¸t huy nh÷ng gi¸ trÞ tÝch

cùc cña çc t«n gi¸o.

Hå ChÝ Minh lu«n tá lßng kÝnh träng, ngìng mé çc danh nh©n cña thÕ giíi, kh«ng

ph©n biÖt hä thuéc t«n gi¸o nµo, v« thÇn hay h÷u thÇn, lµ ngêi ph¬ng §«ng hay ngêiph¬ng T©y... Ngêi ®· ch¾t läc, rót ra nh÷ng gi¸ trÞ t tëng lín lao ë hä ®Ó kÕ thõa vµ

ph¸t triÓn. Tõ PhËt ThÝch Ca (Siddartha Gautama), Khæng Tö (Confucius), Chóa Giª-su

(Jesus Christ) ®Õn Çc M¸c (Karl Marx), T«n DËt Tiªn (Sun Yat Tsen)... Hå ChÝ Minh ®Òu

coi hä lµ nh÷ng vÜ nh©n cña lÞch sö, nh÷ng bËc thÇy mµ Ngêi nguyÖn lµ ngêi häc trß nhá

cña çc vÞ Êy.

2. Chñ tr-¬ng, chÝnh s¸ch cña §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam ®èi víi tÝn ng-ìng, t«n gi¸o

Trong qu¸ tr×nh l·nh ®¹o çch m¹ng còng nh trong l·nh ®¹o viÖc qu¶n lý x· héi vµ

®iÒu hµnh ®Êt níc, §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam lu«n quan t©m ®Õn t«n gi¸o vµ cã chÝnh s¸ch

tÝn ngìng, t«n gi¸o ®óng ®¾n vµ phï hîp víi tõng giai ®o¹n cña çch m¹ng.

51

N¨m 1986, ViÖt Nam b¾t ®Çu thùc hiÖn c«ng cuéc ®æi míi ®Êt níc. §Õn n¨m 1990,

§¶ng Céng s¶n ViÖt Nam cã sù ®æi míi trong chÝnh s¸ch ®èi víi t«n gi¸o qua NghÞ quyÕt sè24-NQ/TW, ngµy 16-10-1990 cña Bé ChÝnh trÞ Ban ChÊp hµnh Trung ¬ng §¶ng (khãa VI)

"VÒ t¨ng cêng c«ng t¸c t«n gi¸o trong t×nh h×nh míi". Sau 13 n¨m thùc hiÖn chÝnh s¸ch ®æi

míi ®èi víi t«n gi¸o, tæng kÕt thùc tiÔn, ®ång thêi xem xÐt nh÷ng vÊn ®Ò míi nÈy sinh, trong

bèi c¶nh trong níc vµ thÕ giíi cã nhiÒu thay ®æi quan träng, ngµy 12-3-2003, Ban ChÊp

hµnh Trung ¬ng §¶ng (khãa IX) ®· ban hµnh NghÞ quyÕt sè 25-NQ/TW V Ò c«ng t¸c t«n

gi¸o. V¨n kiÖn ®· trë thµnh nÒn t¶ng chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ Nhµ níc ViÖt Nam ®èi víi

t«n gi¸o trong thêi kú ®æi míi. T tëng cña NghÞ quyÕt 25 ®îc thÓ hiÖn qua çc néi dung

chñ yÕu sau:

Ho¹t ®éng t«n gi¸o vµ c«ng t¸c t«n gi¸o trong giai ®o¹n míi ph¶i nh»m t¨ng cêng ®oµn

kÕt ®ång bµo çc t«n gi¸o trong khèi ®¹i ®oµn kÕt toµn d©n téc, ph¸t huy søc m¹nh tæng hîpcña toµn d©n téc, thùc hiÖn th¾ng lîi sù nghiÖp c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa ®Êt níc, x©y

dùng vµ b¶o vÖ v÷ng ch¾c Tæ quèc.

TÝn ngìng, t«n gi¸o lµ nhu cÇu tinh thÇn cña mét bé phËn nh©n d©n ®ang vµ sÏ tån t¹i

cïng d©n téc trong qu¸ tr×nh x©y dùng chñ nghÜa x· héi ë ViÖt Nam. §ång bµo çc t«n gi¸o

lµ bé phËn cña khèi ®¹i ®oµn kÕt toµn d©n téc. Thùc hiÖn nhÊt qu¸n chÝnh s¸ch t«n träng vµ



52

b¶o ®¶m quyÒn tù do tÝn ngìng, theo hoÆc kh«ng theo mét t«n gi¸o nµo, quyÒn sinh ho¹t

t«n gi¸o b×nh thêng theo ®óng ph¸p luËt. Çc t«n gi¸o ho¹t ®éng trong khu«n khæ ph¸p

luËt, b×nh ®¼ng tríc ph¸p luËt.

§¶ng vµ Nhµ níc ViÖt Nam thùc hiÖn nhÊt qu¸n chÝnh s¸ch ®¹i ®oµn kÕt toµn d©n téc,

kh«ng ph©n biÖt ®èi xö v× lý do tÝn ngìng, t«n gi¸o. §oµn kÕt ®ång bµo theo çc t«n gi¸o

kh¸c nhau; ®oµn kÕt ®ång bµo theo t«n gi¸o vµ ®ång bµo kh«ng theo t«n gi¸o. §¹i ®oµn kÕt

toµn d©n téc víi môc tiªu d©n giµu, níc m¹nh, x· héi c«ng b»ng, d©n chñ, v¨n minh lµ

®iÓm t¬ng ®ång ®Ó g¾n bã ®ång bµo çc t«n gi¸o víi sù nghiÖp chung. Mäi c«ng d©n kh«ng

ph©n biÖt tÝn ngìng, t«n gi¸o ®Òu cã quyÒn vµ nghÜa vô x©y dùng vµ b¶o vÖ Tæ quèc. §éng

viªn ®ång bµo nªu cao tinh thÇn yªu níc, ý thøc b¶o vÖ ®éc lËp vµ thèng nhÊt Tæ quèc;

th«ng qua viÖc thùc hiÖn tèt çc chÝnh s¸ch kinh tÕ - x· héi, an ninh, quèc phßng, b¶o ®¶m

lîi Ých vËt chÊt vµ tinh thÇn cña nh©n d©n nãi chung, trong ®ã cã ®ång bµo çc t«n gi¸o.

Gi÷ g×n vµ ph¸t huy nh÷ng gi¸ trÞ tÝch cùc cña truyÒn thèng thê cóng tæ tiªn, t«n vinh

nh÷ng ngêi cã c«ng víi Tæ quèc vµ nh©n d©n. Nghiªm cÊm sù ph©n biÖt ®èi xö víi c«ng d©n

v× lý do tÝn ngìng, t«n gi¸o. §ång thêi, nghiªm cÊm lîi dông tÝn ngìng, t«n gi¸o ®Ó ho¹t

®éng mª tÝn dÞ ®oan, ho¹t ®éng tr¸i ph¸p luËt vµ chÝnh s¸ch cña Nhµ níc, kÝch ®éng chia rÏnh©n d©n, chia rÏ çc d©n téc, g©y rèi, x©m ph¹m an ninh quèc gia.

53

C«ng t¸c t«n gi¸o lµ tr¸ch nhiÖm cña c¶ hÖ thèng chÝnh trÞ, cã liªn quan ®Õn nhiÒu lÜnh

vùc cña ®êi sèng x· héi vµ nhiÒu cÊp, nhiÒu ngµnh v× cuéc sèng tinh thÇn vµ vËt chÊt cñahµng chôc triÖu tÝn ®å, chøc s¾c, nhµ tu hµnh cña çc t«n gi¸o, ph©n bè ë mäi vïng, miÒn,

®Þa ph¬ng trong c¶ níc.

Mäi tÝn ®å ®Òu cã quyÒn tù do hµnh ®¹o t¹i gia ®×nh vµ c¬ së thê tù hîp ph¸p theo quy

®Þnh cña ph¸p luËt. Çc tæ chøc t«n gi¸o ®îc Nhµ níc thõa nhËn ®îc ho¹t ®éng theo

ph¸p luËt vµ ®îc ph¸p luËt b¶o hé, ®îc ho¹t ®éng t«n gi¸o, më trêng ®µo t¹o chøc s¾c,

nhµ tu hµnh, xuÊt b¶n kinh s¸ch vµ gi÷ g×n, söa ch÷a, x©y dùng c¬ së thê tù t«n gi¸o cña

m×nh theo ®óng quy ®Þnh cña ph¸p luËt. ViÖc truyÒn ®¹o còng nh mäi ho¹t ®éng t«n gi¸o

kh¸c ®Òu ph¶i tu©n thñ HiÕn ph¸p vµ ph¸p luËt; kh«ng ®îc lîi dông t«n gi¸o tuyªn

truyÒn tµ ®¹o, ho¹t ®éng mª tÝn dÞ ®oan, kh«ng ®îc Ðp buéc ngêi d©n theo ®¹o còng nh

bá ®¹o. V¨n kiÖn §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø X cña §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam (th¸ng 4-

2006) tiÕp tôc kh¼ng ®Þnh: "§ång bµo çc t«n gi¸o lµ bé phËn quan träng cña khèi ®¹i ®oµn

kÕt d©n téc. Thùc hiÖn nhÊt qu¸n chÝnh s¸ch t«n träng vµ b¶o ®¶m quyÒn tù do tÝn ngìng,

theo hoÆc kh«ng theo t«n gi¸o cña c«ng d©n, quyÒn sinh ho¹t t«n gi¸o b×nh thêng theo

ph¸p luËt. §oµn kÕt ®ång bµo theo çc t«n gi¸o kh¸c nhau, ®ång bµo theo t«n gi¸o vµ ®ång



54

bµo kh«ng theo t«n gi¸o. Ph¸t huy nh÷ng gi¸ trÞ v¨n ho¸, ®¹o ®øc tèt ®Ñp cña çc t«n gi¸o.

§éng viªn, gióp ®ì ®ång bµo theo ®¹o vµ çc chøc s¾c t«n gi¸o sèng "tèt ®êi, ®Ñp ®¹o". Çc tæ

chøc t«n gi¸o hîp ph¸p ho¹t ®éng theo ph¸p luËt vµ ®îc ph¸p luËt b¶o hé. Thùc hiÖn tèt

çc ch¬ng tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi, n©ng cao ®êi sèng vËt chÊt, v¨n ho¸ cña ®ång

bµo çc t«n gi¸o. T¨ng cêng c«ng t¸c ®µo t¹o, båi dìng çn bé lµm c«ng t¸c t«n gi¸o. §Êu

tranh ng¨n chÆn çc ho¹t ®éng mª tÝn dÞ ®oan, çc hµnh vi lîi dông tÝn ngìng, t«n gi¸o lµm

ph¬ng h¹i ®Õn lîi Ých chung cña ®Êt níc, vi ph¹m quyÒn tù do t«n gi¸o cña c«ng d©n"6.

3. Nhµ n-íc ViÖt Nam lu«n lu«n b¶o ®¶m vµ t«n träng quyÒn tù do tÝn ng-ìng, t«n gi¸ocña c«ng d©n

3.1. ChÝnh s¸ch tÝn ng-ìng, t«n gi¸o cña Nhµ n-íc

ViÖt Nam trong nh÷ng ®¹o luËt c¬ b¶n

Çch m¹ng Th¸ng T¸m n¨m 1945 thµnh c«ng. N¨m 1946, HiÕn ph¸p ®Çu tiªn cña

níc ViÖt Nam D©n chñ Céng hßa ra ®êi ®· kh¼ng ®Þnh QuyÒn tù do tÝn ngìng lµ mét

trong n¨m quyÒn c¬ b¶n cña c«ng d©n ("QuyÒn tù do ng«n luËn, tù do xuÊt b¶n, tù do tæchøc vµ héi häp, tù do tÝn ngìng, tù do c tró, ®i l¹i trong níc vµ ra níc ngoµi" - §iÒu

55

10, Ch¬ng II - NghÜa vô vµ quyÒn lîi c«ng d©n). Víi viÖc tuyªn bè t«n träng quyÒn tù do

tÝn ngìng cña c«ng d©n, HiÕn ph¸p n¨m 1946 ®· t¹o ra c¬ së ph¸p lý cho viÖc thùc hiÖnchÝnh s¸ch ®èi víi t«n gi¸o trong ph¹m vi c¶ níc.

Ngµy 31-12-1959, Quèc héi níc ViÖt Nam D©n chñ Céng hßa ®· th«ng qua HiÕn ph¸p

1959, trong ®ã nªu râ "C«ng d©n níc ViÖt Nam D©n chñ Céng hßa cã quyÒn tù do tÝn

ngìng, theo hoÆc kh«ng theo mét t«n gi¸o nµo"(§iÒu 26, Ch¬ng III - QuyÒn lîi vµ nghÜa

vô c¬ b¶n cña c«ng d©n). KÕ thõa HiÕn ph¸p n¨m 1959, HiÕn ph¸p n¨m 1980 cña níc

Céng hßa x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam ®· bæ sung: "C«ng d©n cã quyÒn tù do tÝn ngìng,

theo hoÆc kh«ng theo mét t«n gi¸o nµo. Kh«ng ai ®îc lîi dông t«n gi¸o ®Ó lµm tr¸i ph¸p

luËt vµ chÝnh s¸ch cña Nhµ níc" (§iÒu 68, Ch¬ng V - QuyÒn vµ nghÜa vô c¬ b¶n cña

c«ng d©n).

Sau khi cã çc NghÞ quyÕt vÒ c«ng t¸c t«n gi¸o cña §¶ng trong thêi kú ®æi míi, çc v¨nb¶n quy ph¹m ph¸p luËt cña Nhµ níc ®· thÓ chÕ hãa t tëng ®æi míi ®èi víi t«n gi¸o.

Tríc hÕt ph¶i kÓ ®Õn HiÕn ph¸p n¨m 1992 - HiÕn ph¸p cña thêi kú ®æi míi, ®· kÕ thõa vµ

ph¸t triÓn çc HiÕn ph¸p 1946, 1959, 1980, thÓ hiÖn t tëng ®æi míi vÒ t«n gi¸o cña Nhµ

níc ViÖt Nam. HiÕn ph¸p n¨m 1992 kh¼ng ®Þnh: "C«ng d©n cã quyÒn tù do tÝn ngìng, t«n

gi¸o, theo hoÆc kh«ng theo mét t«n gi¸o nµo. Çc t«n gi¸o ®Òu b×nh ®¼ng tríc ph¸p luËt.



56

Nh÷ng n¬i thê tù cña çc tÝn ngìng, t«n gi¸o ®îc ph¸p luËt b¶o hé. Kh«ng ai ®îc x©m

ph¹m tù do tÝn ngìng, t«n gi¸o hoÆc lîi dông tÝn ngìng, t«n gi¸o ®Ó lµm tr¸i ph¸p luËt vµ

chÝnh s¸ch cña Nhµ níc". (§iÒu 70, Ch¬ng V- QuyÒn vµ nghÜa vô c¬ b¶n cña c«ng d©n).

3.2. Nh÷ng quy ®Þnh vÒ ho¹t ®éng tÝn ng-ìng, t«n gi¸o trong çc v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p

luËt tr-íc ®©y

Cïng víi viÖc kh¼ng ®Þnh nh÷ng nguyªn t¾c c¬ b¶n ®èi víi t«n gi¸o trong HiÕn ph¸p,

Nhµ níc ViÖt Nam ®· thÓ chÕ hãa quyÒn tù do tÝn ngìng, t«n gi¸o qua nh÷ng v¨n b¶n

quy ph¹m ph¸p luËt ®Ó híng dÉn, qu¶n lý ho¹t ®éng t«n gi¸o qua S¾c lÖnh sè 234/SL,

ngµy 14-6-1955 - S¾c lÖnh cña ChÝnh phñ ViÖt Nam D©n chñ Céng hßa vÒ T«n gi¸o do

Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ký vµ ban hµnh, trong ®ã Ch¬ng I - §¶m b¶o quyÒn tù do tÝn

ngìng, nªu râ:

- "ChÝnh phñ b¶o ®¶m quyÒn tù do tÝn ngìng vµ tù do thê cóng cña nh©n d©n. Kh«ng ai

®îc x©m ph¹m ®Õn quyÒn tù do Êy. Mäi ngêi ViÖt Nam ®Òu cã quyÒn tù do theo mét t«n

gi¸o hoÆc kh«ng theo mét t«n gi¸o nµo.

Çc nhµ tu hµnh ®îc tù do gi¶ng ®¹o t¹i çc c¬ quan t«n gi¸o (nh nhµ thê, chïa,th¸nh thÊt, trêng gi¸o lý, v.v.).

57

Khi truyÒn b¸ t«n gi¸o, çc nhµ tu hµnh cã nhiÖm vô gi¸o dôc cho çc tÝn ®å lßng yªu

níc, nghÜa vô cña ngêi c«ng d©n, ý thøc t«n träng chÝnh quyÒn nh©n d©n vµ ph¸p luËt cñaníc ViÖt Nam D©n chñ Céng hßa.

- Çc nhµ tu hµnh vµ çc tÝn ®å ®Òu ®îc hëng mäi quyÒn lîi cña ngêi c«ng d©n vµ

ph¶i lµm mäi nghÜa vô cña ngêi c«ng d©n.

- Çc nhµ tu hµnh ngêi ngo¹i quèc mµ ChÝnh phñ ViÖt Nam D©n chñ Céng hßa cho

phÐp, th× ®îc gi¶ng ®¹o nh çc nhµ tu hµnh ViÖt Nam vµ ph¶i tu©n theo luËt ph¸p cña

níc ViÖt Nam D©n chñ Céng hßa, nh çc ngo¹i kiÒu kh¸c.

- Çc t«n gi¸o ®îc xuÊt b¶n vµ ph¸t hµnh nh÷ng kinh bæn, s¸ch b¸o cã tÝnh chÊt t«n

gi¸o, nhng ph¶i tu©n theo luËt ph¸p cña ChÝnh phñ níc ViÖt Nam D©n chñ Céng hßa vÒ

viÖc xuÊt b¶n.

- Çc t«n gi¸o ®îc më trêng ®µo t¹o nh÷ng ngêi chuyªn ho¹t ®éng t«n gi¸o cñam×nh.

- Çc nhµ thê, ®Òn, chïa, miÕu, th¸nh thÊt vµ çc ®å thê, çc trêng gi¸o lý cña t«n gi¸o

®îc ph¸p luËt b¶o hé.

- Ph¸p luËt sÏ trõng trÞ nh÷ng kÎ nµo mîn danh nghÜa t«n gi¸o ®Ó ph¸ ho¹i hßa b×nh,

thèng nhÊt, ®éc lËp, d©n chñ, tuyªn truyÒn chiÕn tranh, ph¸ ho¹i ®oµn kÕt, ng¨n trë tÝn ®å



58

lµm nghÜa vô c«ng d©n, x©m ph¹m ®Õn tù do tÝn ngìng vµ tù do t tëng cña ngêi kh¸c,

hoÆc lµm nh÷ng viÖc kh¸c tr¸i ph¸p luËt".

Tõ nh÷ng nguyªn t¾c chung nãi trªn, S¾c lÖnh sè 234 ®· quy ®Þnh cô thÓ ®èi víi

nh÷ng ho¹t ®éng kinh tÕ, v¨n hãa, x· héi cña çc t«n gi¸o; ®èi víi ruéng ®Êt cña çc t«n

gi¸o; mèi quan hÖ gi÷a chÝnh quyÒn nh©n d©n vµ çc t«n gi¸o.

S¾c lÖnh sè 234 thùc hiÖn ®Õn ngµy miÒn Nam gi¶i phãng, ®Êt níc thèng nhÊt, ®îcthay b»ng NghÞ quyÕt sè 297/CP, ngµy 11-11-1977 cña Héi ®ång ChÝnh phñ VÒ mét sè chÝnh

s¸ch ®èi víi t«n gi¸o. KÕ thõa t tëng cña S¾c lÖnh sè 234, NghÞ quyÕt 297 nªu râ n¨m

nguyªn t¾c cña chÝnh s¸ch t«n gi¸o lµ:

- "ChÝnh phñ ®¶m b¶o quyÒn tù do tÝn ngìng vµ quyÒn tù do kh«ng tÝn ngìng cña

nh©n d©n,

- Çc nhµ tu hµnh vµ tÝn ®å çc t«n gi¸o ®Òu ®îc hëng mäi quyÒn lîi vµ ph¶i lµm mäi

nghÜa vô cña ngêi c«ng d©n,

- Çc t«n gi¸o vµ mäi c«ng d©n theo ®¹o hoÆc kh«ng theo ®¹o ®Òu b×nh ®¼ng tríc ph¸p

luËt,

- Çc t«n gi¸o ph¶i tu©n thñ HiÕn ph¸p, ph¸p luËt vµ chñ tr¬ng, chÝnh s¸ch, thÓ lÖ cña

Nhµ níc trong mäi lÜnh vùc ho¹t ®éng cña m×nh,

59

- Nh÷ng kÎ lîi dông t«n gi¸o ®Ó ph¸ ho¹i nÒn ®éc lËp cña Tæ quèc, chèng l¹i chÕ ®é x·

héi chñ nghÜa, ph¸ ho¹i khèi ®oµn kÕt toµn d©n, ng¨n c¶n tÝn ®å lµm nghÜa vô c«ng d©n,chèng l¹i chÝnh s¸ch vµ ph¸p luËt cña Nhµ níc sÏ bÞ luËt ph¸p nghiªm trÞ".

Tõ n¨m nguyªn t¾c nãi trªn, NghÞ quyÕt 297 quy ®Þnh mét sè chÝnh s¸ch cô thÓ vÒ ho¹t

®éng t«n gi¸o cña chøc s¾c, nhµ tu hµnh, vÒ viÖc ®µo t¹o, bæ nhiÖm, thuyªn chuyÓn nh÷ng

ngêi chuyªn ho¹t ®éng t«n gi¸o... §Æc biÖt, NghÞ quyÕt 297 cßn nªu râ tr¸ch nhiÖm cña

chÝnh quyÒn çc cÊp trong viÖc ®¶m b¶o cho nh©n d©n thùc hiÖn ®Çy ®ñ quyÒn tù do tÝn

ngìng.

Ngµy 21-3-1991, ChÝnh phñ ®· ban hµnh NghÞ ®Þnh sè 69-H§BT VÒ çc ho¹t ®éng

t«n gi¸o, sau ®ã lµ NghÞ ®Þnh sè 26/1999/N§-CP VÒ çc ho¹t ®éng t«n gi¸o ngµy 19-4-

1999 ®Ó cô thÓ hãa çc ho¹t ®éng t«n gi¸o theo khu«n khæ ph¸p luËt.

NghÞ ®Þnh 69 vµ NghÞ ®Þnh 26 ®Òu kh¼ng ®Þnh nguyªn t¾c cña chÝnh s¸ch t«n gi¸o trong

thêi kú ®æi míi lµ:

- "Nhµ níc b¶o ®¶m quyÒn tù do tÝn ngìng vµ quyÒn tù do kh«ng tÝn ngìng cña c«ng

d©n; nghiªm cÊm sù ph©n biÖt ®èi xö v× lý do t«n gi¸o hoÆc tÝn ngìng.

- Mäi c«ng d©n theo t«n gi¸o hoÆc kh«ng theo t«n gi¸o ®Òu b×nh ®¼ng tríc ph¸p luËt;

®îc hëng mäi quyÒn c«ng d©n vµ cã tr¸ch nhiÖm thùc hiÖn mäi nghÜa vô c«ng d©n.



60

- Çc ho¹t ®éng t«n gi¸o ph¶i tu©n theo HiÕn ph¸p vµ LuËt ph¸p cña Nhµ níc Céng

hßa x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam.

- Nh÷ng ho¹t ®éng t«n gi¸o v× lîi Ých chÝnh ®¸ng vµ hîp ph¸p cña tÝn ®å ®îc b¶o ®¶m.

- Mäi ho¹t ®éng mª tÝn dÞ ®oan bÞ bµi trõ. Mäi hµnh vi lîi dông t«n gi¸o ®Ó ph¸ ho¹i nÒn

®éc lËp d©n téc, chèng l¹i Nhµ níc Céng hßa x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam, ph¸ ho¹i chÝnh

s¸ch ®oµn kÕt toµn d©n lµm h¹i ®Õn nÒn v¨n hãa lµnh m¹nh cña d©n téc, ng¨n c¶n tÝn ®ålµm nghÜa vô c«ng d©n ®Òu bÞ xö lý theo ph¸p luËt".

Nh vËy, c¶ hai NghÞ ®Þnh 69 vµ NghÞ ®Þnh 26 ®Òu thÓ hiÖn th¸i ®é ®óng ®¾n cña Nhµ

níc ViÖt Nam ®èi víi t«n gi¸o: Nhµ níc t«n träng vµ ®¶m b¶o nhu cÇu sinh ho¹t tÝn

ngìng, t«n gi¸o cña nh©n d©n; khuyÕn khÝch nh÷ng ho¹t ®éng t«n gi¸o v× lîi Ých cña Tæ

quèc vµ cña nh©n d©n; nghiªm cÊm vµ xö lý theo ph¸p luËt nh÷ng hµnh vi lîi dông t«n gi¸o

v× môc ®Ých xÊu.

3.3. ChÝnh s¸ch tÝn ng-ìng, t«n gi¸o theo ph¸p luËt

hiÖn hµnh

XuÊt ph¸t tõ nhu cÇu ho¹t ®éng tÝn ngìng, t«n gi¸o cña nh©n d©n trong thêi kú ®æi

míi vµ yªu cÇu thùc hiÖn c«ng t¸c qu¶n lý nhµ níc vÒ tÝn ngìng, t«n gi¸o vµ x©y dùng

61

Nhµ níc ph¸p quyÒn ë ViÖt Nam, ngµy 18-6-2004, ñy ban Thêng vô Quèc héi níc Céng

hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam kho¸ XI ®· th«ng qua Ph¸p lÖnh tÝn ngìng, t«n gi¸o, sau®ã ngµy 29-6-2004 Chñ tÞch níc ®· ký LÖnh c«ng bè Ph¸p lÖnh tÝn ngìng, t«n gi¸o vµ cã

hiÖu lùc thi hµnh tõ ngµy 15-11-2004. Ngµy 01-3-2005, ChÝnh phñ ®· ban hµnh NghÞ ®Þnh

sè 22/2005/N§-CP híng dÉn thi hµnh mét sè ®iÒu cña Ph¸p lÖnh tÝn ngìng, t«n gi¸o.

§©y lµ nh÷ng v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt ®iÒu chØnh trùc tiÕp ho¹t ®éng tÝn ngìng, t«n

gi¸o ë ViÖt Nam hiÖn nay.

Ph¸p lÖnh tÝn ngìng, t«n gi¸o cã 6 ch¬ng, 41 ®iÒu ®· thÓ hiÖn chÝnh s¸ch d©n chñ, t«n

träng quyÒn tù do tÝn ngìng, t«n gi¸o cña nh©n d©n; x¸c ®Þnh râ quyÒn vµ nghÜa vô cña çc

ç nh©n, tæ chøc t«n gi¸o, tr¸ch nhiÖm cña çc c¬ quan qu¶n lý nhµ níc trong viÖc b¶o ®¶m

quyÒn vµ nghÜa vô cña çc tæ chøc, ç nh©n trong ho¹t ®éng tÝn ngìng, t«n gi¸o; t«n träng

vµ b¶o ®¶m nguyªn t¾c nh÷ng viÖc néi bé cña çc tæ chøc t«n gi¸o do çc t«n gi¸o tù gi¶i

quyÕt theo HiÕn ch¬ng, §iÒu lÖ cña çc t«n gi¸o ®· ®îc Nhµ níc c«ng nhËn. Tr¸ch nhiÖm

cña çc c¬ quan nhµ níc ®èi víi viÖc qu¶n lý çc ho¹t ®éng t«n gi¸o ®îc quy ®Þnh cô thÓ

theo híng c¶i çch çc thñ tôc hµnh chÝnh nh tr×nh tù, thêi h¹n, ph©n cÊp râ thÈm quyÒn

gi¶i quyÕt cña chÝnh quyÒn çc cÊp trªn c¬ së t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho çc tæ chøc vµ ç

nh©n t«n gi¸o; lµm lµnh m¹nh hãa çc quan hÖ t«n gi¸o vµ ho¹t ®éng t«n gi¸o v× lîi Ých



62

chÝnh ®¸ng cña tÝn ®å vµ tæ chøc t«n gi¸o, v× lîi Ých chung cña toµn x· héi trong bèi c¶nh

ViÖt Nam ®ang ®Èy m¹nh héi nhËp quèc tÕ.

Ph¸p lÖnh vÒ tÝn ngìng, t«n gi¸o víi tinh thÇn th«ng tho¸ng, cëi më; mét mÆt võa ®¸p

øng yªu cÇu ®¶m b¶o quyÒn tù do tÝn ngìng, t«n gi¸o vµ quyÒn tù do kh«ng tÝn ngìng, t«n

gi¸o cña c«ng d©n; mÆt kh¸c, x¸c ®Þnh yªu cÇu qu¶n lý nhµ níc ®èi víi ho¹t ®éng tÝn

ngìng, t«n gi¸o. §ång thêi, Nhµ níc ViÖt Nam ®· thÓ hiÖn ®Çy ®ñ sù quan t©m ®Õn lîi ÝchchÝnh ®¸ng cña c«ng d©n cã tÝn ngìng, t«n gi¸o vµ thÓ hiÖn th¸i ®é râ rµng, døt kho¸t ®èi

víi mäi hµnh vi vi ph¹m ph¸p luËt vÒ t«n gi¸o nh: nghiªm cÊm viÖc x©m ph¹m çc quyÒn

tù do tÝn ngìng, t«n gi¸o cña nh©n d©n, Ðp buéc c«ng d©n theo t«n gi¸o hoÆc bá t«n gi¸o mµ

hä tin theo hoÆc lîi dông quyÒn tù do tÝn ngìng, t«n gi¸o ®Ó ph¸ ho¹i hoµ b×nh, ®éc lËp,

thèng nhÊt ®Êt níc; kÝch ®éng b¹o lùc hoÆc tuyªn truyÒn chiÕn tranh; chia rÏ nh©n d©n,

chia rÏ çc d©n téc, chia rÏ t«n gi¸o; g©y rèi trËt tù c«ng céng, x©m h¹i ®Õn tÝnh m¹ng, søc

khoÎ, nh©n phÈm, danh dù, tµi s¶n cña ngêi kh¸c, c¶n trë viÖc thi hµnh quyÒn vµ nghÜa vô

c«ng d©n; ho¹t ®éng mª tÝn dÞ ®oan vµ thùc hiÖn çc hµnh vi vi ph¹m ph¸p luËt kh¸c.

C«ng d©n cã tÝn ngìng còng nh tÝn ®å çc t«n gi¸o ®îc tù do bµy tá ®øc tin, thùc

hµnh çc nghi thøc thê cóng, cÇu nguyÖn vµ tham gia çc h×nh thøc sinh ho¹t lÔ nghi t«n

gi¸o vµ häc tËp gi¸o lý mµ m×nh tin theo; phôc vô lÔ héi phï hîp víi truyÒn thèng, b¶n

63

s¾c v¨n ho¸ d©n téc; kh«ng ¶nh hëng ®Õn tËp qu¸n, thuÇn phong, mü tôc cña d©n téc,

t×nh ®oµn kÕt céng ®ång; b¶o ®¶m an toµn, tiÕt kiÖm vµ b¶o vÖ m«i trêng. §ång thêi t«nträng quy ®Þnh cña c¬ së tÝn ngìng, t«n gi¸o; quy ®Þnh cña lÔ héi, quy ®Þnh trong çc

h¬ng íc, quy íc cña céng ®ång vµ quy ®Þnh cña ph¸p luËt; t«n träng quyÒn tù do tÝn

ngìng, t«n gi¸o vµ quyÒn tù do kh«ng tÝn ngìng, t«n gi¸o cña ngêi kh¸c; thùc hiÖn

quyÒn tù do tÝn ngìng, t«n gi¸o kh«ng c¶n trë viÖc thùc hiÖn quyÒn vµ nghÜa vô c«ng

d©n.

Ph¸p lÖnh tÝn ngìng, t«n gi¸o ®· quy ®Þnh çc ®iÒu kiÖn ®Ó mét tæ chøc ®îc c«ng nhËn

lµ tæ chøc t«n gi¸o, trong ®ã ®iÒu kiÖn "cã ®¨ng ký ho¹t ®éng t«n gi¸o vµ ho¹t ®éng t«n gi¸o

æn ®Þnh" lµ mét trong nh÷ng ®iÒu kiÖn quan träng. Do vËy, tæ chøc t«n gi¸o tïy theo ph¹m

vi ho¹t ®éng cÇn ®¨ng ký ho¹t ®éng t«n gi¸o víi Ban T«n gi¸o ChÝnh phñ hoÆc c¬ quan qu¶n

lý nhµ níc vÒ t«n gi¸o cÊp tØnh nh»m gióp viÖc c«ng nhËn khi héi ®ñ ®iÒu kiÖn ®îc thuËn

lîi, dÔ dµng theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt.

Ph¸p lÖnh còng quy ®Þnh thuËn lîi vÒ ho¹t ®éng cña héi ®oµn, dßng tu. Nh÷ng héi

®oµn do tæ chøc t«n gi¸o lËp ra chØ nh»m phôc vô lÔ nghi t«n gi¸o, khi ho¹t ®éng kh«ng

ph¶i ®¨ng ký víi c¬ quan nhµ níc cã thÈm quyÒn. Dßng tu, tu viÖn vµ çc tæ chøc tu hµnh

tËp thÓ kh¸c chØ cÇn ®¨ng ký theo quy ®Þnh víi c¬ quan nhµ níc cã thÈm quyÒn lµ cã



64

quyÒn ho¹t ®éng hîp ph¸p. Nh÷ng dßng tu, tu viÖn ®· ®¨ng ký tríc ngµy Ph¸p lÖnh nµy

cã hiÖu lùc th× kh«ng cÇn ®¨ng ký l¹i. Trêng hîp ®· cã ho¹t ®éng nhng cha ®¨ng ký th×

tiÕn hµnh ®¨ng ký theo quy ®Þnh hiÖn hµnh.

Tæ chøc t«n gi¸o ®îc thµnh lËp trêng ®µo t¹o, më líp båi dìng nh÷ng ngêi chuyªn

ho¹t ®éng t«n gi¸o vµ thùc hiÖn theo nh÷ng quy ®Þnh chung vÒ thñ tôc më trêng, líp.

ViÖc phong chøc, phong phÈm, bæ nhiÖm, bÇu cö, suy cö trong t«n gi¸o lµ c«ng viÖc néibé do tæ chøc t«n gi¸o lùa chän, quyÕt ®Þnh theo HiÕn ch¬ng, §iÒu lÖ ®· ®îc Nhµ níc phª

duyÖt; vÒ ph¸p luËt chØ cÇn ®¶m b¶o t çch c«ng d©n. Sau khi phong chøc, phong phÈm, bæ

nhiÖm, bÇu cö, suy cö, tæ chøc t«n gi¸o ®¨ng ký víi c¬ quan nhµ níc cã thÈm quyÒn vÒ

nh÷ng ngêi nµy ®Ó ®¶m b¶o quyÒn ho¹t ®éng t«n gi¸o hîp ph¸p cho hä. Qua ®ã, gióp cho

çc c¬ quan nhµ níc vµ çc chøc s¾c t«n gi¸o t¨ng cêng hiÓu biÕt lÉn nhau, t¹o ra mèi

quan hÖ thuËn lîi. Trêng hîp phong chøc, phong phÈm, bæ nhiÖm, bÇu cö, suy cö chøc s¾c

cã yÕu tè níc ngoµi cÇn cã sù thèng nhÊt tríc víi Ban T«n gi¸o ChÝnh phñ.

ViÖc thuyªn chuyÓn n¬i ho¹t ®éng t«n gi¸o cña chøc s¾c, nhµ tu hµnh còng lµ c«ng viÖc

néi bé cña tæ chøc t«n gi¸o, khi thuyªn chuyÓn n¬i ho¹t ®éng t«n gi¸o cña chøc s¾c, nhµ tu

hµnh, tæ chøc t«n gi¸o chØ cÇn th«ng b¸o víiñy ban Nh©n d©n cÊp huyÖn n¬i ®i vµ ®¨ng kýho¹t ®éng t«n gi¸o víi ñy ban Nh©n d©n cÊp huyÖn n¬i ®Õn.

65

Nhµ níc cã tr¸ch nhiÖm qu¶n lý x· héi, trong ®ã cã tæ chøc vµ ho¹t ®éng t«n gi¸o. Do

vËy, viÖc ®¨ng ký ho¹t ®éng t«n gi¸o hµng n¨m víi chÝnh quyÒn ®Þa ph¬ng nh»m gióp çcc¬ quan chøc n¨ng chñ ®éng hç trî cho çc ho¹t ®éng tÝn ngìng, t«n gi¸o cã ®«ng tÝn ®å

tham dù, ®¶m b¶o an ninh, trËt tù, an toµn x· héi.

Ngêi ®i tu t¹i çc c¬ së t«n gi¸o trªn c¬ së tù nguyÖn, kh«ng ai ®îc Ðp buéc hoÆc c¶n

trë. §èi víi ngêi cha thµnh niªn, ph¶i ®îc cha mÑ hoÆc ngêi gi¸m hé ®ång ý. Khi nhËn

ngêi vµo tu, ngêi phô tr¸ch c¬ së t«n gi¸o cã tr¸ch nhiÖm ®¨ng ký víiñy ban Nh©n d©n

cÊp x· vÒ danh s¸ch ngêi vµo tu nh»m ®¶m b¶o cho ngêi d©n thùc hiÖn ®Çy ®ñ, ®óng

quyÒn tù do tÝn ngìng, t«n gi¸o cña m×nh mµ kh«ng gÆp trë ng¹i.

Çc ho¹t ®éng kh¸c cña çc tæ chøc t«n gi¸o ®Òu ®îc t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi nh: héi

nghÞ thêng niªn, ®¹i héi hoÆc viÖc gi¶ng ®¹o, truyÒn ®¹o trong hoÆc ngoµi c¬ së t«n gi¸o

trong ®ã cã chøc s¾c, nhµ tu hµnh lµ ngêi níc ngoµi; mêi tæ chøc, ngêi níc ngoµi vµo ViÖt Nam ®Ó tiÕn hµnh çc ho¹t ®éng trao ®æi, hîp t¸c quèc tÕ cã liªn quan ®Õn t«n gi¸o;

tham gia ho¹t ®éng t«n gi¸o ë níc ngoµi cña tæ chøc t«n gi¸o; tham gia kho¸ ®µo t¹o t«n

gi¸o ë níc ngoµi. Ngêi níc ngoµi khi vµo ViÖt Nam ®îc mang theo xuÊt b¶n phÈm t«n

gi¸o vµ ®å dïng viÖc ®¹o ®Ó phôc vô nhu cÇu cña b¶n th©n; ®îc t¹o ®iÒu kiÖn sinh ho¹t

t«n gi¸o t¹i c¬ së t«n gi¸o nh nh÷ng tÝn ®å cña ViÖt Nam; ®îc mêi chøc s¾c t«n gi¸o lµ



66

ngêi ViÖt Nam ®Õn thùc hiÖn lÔ nghi t«n gi¸o cho m×nh. Tuy nhiªn, ho¹t ®éng tÝn

ngìng, t«n gi¸o cã thÓ bÞ ®×nh chØ nÕu vi ph¹m mét trong çc trêng hîp: x©m ph¹m an

ninh quèc gia, ¶nh hëng nghiªm träng ®Õn trËt tù c«ng céng hoÆc m«i trêng; x©m

ph¹m tÝnh m¹ng, søc khoÎ, danh dù, nh©n phÈm, tµi s¶n cña ngêi kh¸c hoÆc cã nh÷ng

hµnh vi vi ph¹m ph¸p luËt nghiªm träng kh¸c lµm ¶nh hëng hoÆc t¸c ®éng xÊu ®Õn çc

quan hÖ x· héi ®îc Nhµ níc b¶o vÖ.

Nhµ níc b¶o hé nh÷ng tµi s¶n hîp ph¸p thuéc c¬ së tÝn ngìng, t«n gi¸o; t¹o ®iÒu kiÖn

trong viÖc qu¶n lý, sö dông ®Êt cã çc c«ng tr×nh tÝn ngìng, t«n gi¸o còng nh viÖc söa

ch÷a, c¶i t¹o, n©ng cÊp, x©y dùng míi çc c«ng tr×nh thuéc c¬ së tÝn ngìng, t«n gi¸o.

Tæ chøc t«n gi¸o ®îc tæ chøc quyªn gãp, nhËn tµi s¶n hiÕn, tÆng, cho trªn c¬ së tù

nguyÖn cña tæ chøc, ç nh©n trong níc vµ tæ chøc, ç nh©n níc ngoµi theo quy ®Þnh cña

ph¸p luËt. Kh«ng lîi dông danh nghÜa c¬ së, tæ chøc t«n gi¸o ®Ó quyªn gãp phôc vô lîi Ých ç

nh©n hoÆc nh÷ng môc ®Ých tr¸i ph¸p luËt.

ViÖc xuÊt b¶n, in, ph¸t hµnh çc lo¹i kinh, s¸ch, b¸o, t¹p chÝ vµ çc xuÊt b¶n phÈm kh¸c

vÒ tÝn ngìng, t«n gi¸o; kinh doanh, xuÊt khÈu, nhËp khÈu v¨n ho¸ phÈm vÒ tÝn ngìng, t«n

gi¸o, s¶n xuÊt ®å dïng phôc vô ho¹t ®éng tÝn ngìng, t«n gi¸o thùc hiÖn theo quy ®Þnh cña

67

ph¸p luËt vÒ xuÊt b¶n, ph¸p luËt vÒ xuÊt nhËp khÈu v¨n ho¸ phÈm kh«ng thuéc ph¹m vi

kinh doanh vµ çc quy ®Þnh kh¸c cña ph¸p luËt cã liªn quan.Tæ chøc t«n gi¸o ®îc Nhµ níc khuyÕn khÝch, t¹o ®iÒu kiÖn tham gia çc ho¹t ®éng v×

môc ®Ých tõ thiÖn nh©n ®¹o phï hîp víi HiÕn ch¬ng, §iÒu lÖ cña tæ chøc t«n gi¸o vµ quy

®Þnh cña ph¸p luËt. Chøc s¾c, nhµ tu hµnh, víi t çch c«ng d©n ®îc Nhµ níc khuyÕn

khÝch tæ chøc ho¹t ®éng gi¸o dôc, y tÕ, tõ thiÖn nh©n ®¹o theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt.

Ph¸p lÖnh tÝn ngìng, t«n gi¸o ra ®êi lµ sù kh¼ng ®Þnh chÝnh s¸ch nhÊt qu¸n cña Nhµ

níc Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam ®èi víi t«n gi¸o, t¹o m«i trêng ph¸p lý quan

träng trong viÖc b¶o ®¶m quyÒn tù do tÝn ngìng, t«n gi¸o cña c«ng d©n, kh«ng nh÷ng ®¸p

øng nhu cÇu tÝn ngìng, t«n gi¸o ®ang diÔn ra rÊt phong phó, sèng ®éng ë ViÖt Nam mµ

cßn thÝch øng víi nh÷ng ®iÒu íc quèc tÕ mµ ViÖt Nam ®· tham gia ký kÕt hoÆc gia nhËp

trong ®ã cã Tuyªn ng«n Quèc tÕ vÒ Nh©n quyÒn vµ C«ng íc Quèc tÕ vÒ çc quyÒn d©n sù,chÝnh trÞ; ®ång thêi lµ bíc tiÕn quan träng trong viÖc x©y dùng mèi quan hÖ æn ®Þnh, bÒn

v÷ng gi÷a Nhµ níc vµ çc tæ chøc t«n gi¸o. Ph¸p lÖnh ®· më híng thuËn lîi cho çc tæ

chøc t«n gi¸o cha ®îc c«ng nhËn tiÕn hµnh ®¨ng ký ®Ó ho¹t ®éng t«n gi¸o tiÕn tíi ®îc

c«ng nhËn vÒ mÆt tæ chøc khi héi ®ñ ®iÒu kiÖn.



68

Ph¸p lÖnh tÝn ngìng, t«n gi¸o tiÕp tôc gãp phÇn hoµn thiÖn hÖ thèng ph¸p luËt ViÖt

Nam trong viÖc ®iÒu chØnh lÜnh vùc tÝn ngìng, t«n gi¸o, thÓ chÕ hãa chñ tr¬ng, chÝnh s¸ch

cña §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam ®èi víi t«n gi¸o b»ng ph¸p luËt. ViÖt Nam ®· thÓ hiÖn quyÕt

t©m x©y dùng nhµ níc ph¸p quyÒn cña d©n, do d©n vµ v× d©n; riªng trªn lÜnh vùc qu¶n lý

vÒ tæ chøc vµ ho¹t ®éng t«n gi¸o ®îc thÓ hiÖn b»ng viÖc ban hµnh hµng lo¹t nghÞ ®Þnh,

Ph¸p lÖnh tÝn ngìng, t«n gi¸o hiÖn nay trªn nguyªn t¾c b¶o ®¶m quyÒn tù do tÝn ngìng,

t«n gi¸o cña ngêi d©n vµ çc ho¹t ®éng t«n gi¸o cña çc tæ chøc t«n gi¸o, phï hîp víi

truyÒn thèng v¨n ho¸, ®¹o ®øc x· héi vµ ph¸p luËt ViÖt Nam còng nh t¬ng thÝch víi luËt

ph¸p quèc tÕ vÒ lÜnh vùc nµy, lµm c¬ së cho viÖc x©y dùng LuËt tÝn ngìng, t«n gi¸o trong

t¬ng lai.

Ngµy 04-02-2005, Thñ tíng ChÝnh phñ ra ChØ thÞ sè 01/2005/CT-TTg VÒ mét sè c«ng

t¸c ®èi víi ®¹o Tin lµnh ®Ó gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò cßn tån t¹i vµ míi n¶y sinh trong

nh÷ng n¨m gÇn ®©y liªn quan ®Õn sinh ho¹t t«n gi¸o cña ngêi d©n theo ®¹o Tin lµnh,

nhÊt lµ ®èi víi ®ång bµo d©n téc thiÓu sè ë T©y Nguyªn vµ ngêi M«ng, ngêi Dao ë çc

tØnh miÒn nói phÝa B¾c nh»m b×nh thêng ho¸ sinh ho¹t t«n gi¸o cña ®¹o Tin lµnh, lµm

cho ngêi d©n theo tÝn ngìng, t«n gi¸o yªn t©m, g¾n bã víi céng ®ång.

69

4. KÕt qu¶ viÖc thùc hiÖn chÝnh s¸ch vµ ph¸p luËt cña Nhµ n-íc ViÖt Nam ®èi víi tÝn

ng-ìng, t«n gi¸oSau gÇn hai m¬i n¨m thùc hiÖn chÝnh s¸ch ®æi míi ®èi víi t«n gi¸o, c«ng t¸c t«n gi¸o

®· ®¹t ®îc nh÷ng thµnh tùu rÊt quan träng. VÒ mÆt tæ chøc, ngoµi ba tæ chøc t«n gi¸o ®·

®îc c«ng nhËn tõ tríc lµ Héi th¸nh Tin lµnh ViÖt Nam (miÒn B¾c), Gi¸o héi C«ng gi¸o

ViÖt Nam, Gi¸o héi PhËt gi¸o ViÖt Nam, Nhµ níc ®· lÇn lît xem xÐt vµ c«ng nhËn vÒ tæ

chøc cho çc t«n gi¸o nh:

- Ban §¹i diÖn Céng ®ång Håi gi¸o Thµnh phè Hå ChÝ Minh - 1992,

- 9 Héi th¸nh Cao ®µi - tõ 1995 ®Õn 2000,

- Gi¸o héi PhËt gi¸o Hßa H¶o - 1998,

- Héi th¸nh Tin lµnh ViÖt Nam (miÒn Nam) - 2001,- Ban §¹i diÖn Céng ®ång Håi gi¸o tØnh An Giang - 2004.

Nh vËy, ë ViÖt Nam ®· cã 16 tæ chøc t«n gi¸o (cña 6 t«n gi¸o) ®îc Nhµ níc c«ng

nhËn t çch ph¸p nh©n ho¹t ®éng trong khu«n khæ chÝnh s¸ch, ph¸p luËt. Trong th¸ng

9-2006, çc tæ chøc t«n gi¸o: Tø ¢n HiÕu NghÜa, TÞnh ®é C sÜ PhËt héi, Héi TruyÒn gi¸o



70

C¬ ®èc ®· ®îc cÊp giÊy chøng nhËn ®¨ng ký ho¹t ®éng t«n gi¸o, tiÕn tíi sÏ ®îc c«ng

nhËn vÒ mÆt tæ chøc theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt.

VÒ mÆt ®µo t¹o chøc s¾c: Gi¸o héi PhËt gi¸o ViÖt Nam ®· më 3 Häc viÖn PhËt gi¸o, 6

líp Cao ®¼ng PhËt häc, 31 Trêng Trung cÊp PhËt häc ®µo t¹o 5.090 t¨ng ni; Gi¸o héi

C«ng gi¸o ViÖt Nam cã 6 §¹i Chñng viÖn ®µo t¹o 1.236 linh môc; ViÖn Th¸nh kinh ThÇn

häc thuéc Tæng Liªn héi Héi th¸nh Tin lµnh ViÖt Nam (miÒn Nam) ®· më 2 khãa víi 150

häc viªn. Ngµy 30-8-2006, ViÖn Th¸nh kinh ThÇn häc ®· khëi c«ng x©y dùng c¬ së míi t¹i

Thµnh phè Hå ChÝ Minh... VÒ lÜnh vùc xuÊt b¶n, chØ tÝnh 5 n¨m (1999-2004), Nhµ xuÊt

b¶n T«n gi¸o, theo ®Ò nghÞ cña çc tæ chøc, ç nh©n t«n gi¸o, ®· xuÊt b¶n ®îc 719 Ên

phÈm t«n gi¸o víi 4.200.000 b¶n in, trong ®ã riªng Kinh th¸nh h¬n 500.000 b¶n. Kinh

th¸nh ®îc in b»ng çc tiÕng Ba-na, £-®ª, Gia-rai nh»m t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho sinh

ho¹t t«n gi¸o cña tÝn ®å ë vïng d©n téc thiÓu sè.

Nhµ níc ViÖt Nam ®· triÓn khai çc ch¬ng tr×nh ®Çu t ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi;

n©ng cao ®êi sèng vËt chÊt, tinh thÇn, trong ®ã ®Æc biÖt chó träng ®Õn çc vïng s©u, vïng

xa, vïng miÒn nói cã ®«ng ®ång bµo d©n téc thiÓu sè, trong ®ã cã ®ång bµo çc t«n gi¸o. B¶o

®¶m vµ t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó sinh ho¹t t«n gi¸o cña chøc s¾c, tÝn ®å ®îc diÔn ra b×nh thêngtrªn çc lÜnh vùc nh sau:

71

Çc sinh ho¹t t«n gi¸o nh viÖc bµy tá ®øc tin cña tÝn ®å, lÔ nghi, lÔ héi t«n gi¸o ®îc

diÔn ra b×nh thêng, ®Æc biÖt nh÷ng ngµy lÔ träng cña çc t«n gi¸o nh lÔ PhËt ®¶n cña PhËtgi¸o, lÔ Gi¸ng sinh, lÔ Phôc sinh cña ®¹o C«ng gi¸o vµ ®¹o Tin lµnh, lÔ kû niÖm ngµy khai

®¹o cña ®¹o Cao ®µi vµ PhËt gi¸o Hoµ H¶o, th¸ng chay Ramadan cña Håi gi¸o ®îc tæ chøc

träng thÓ theo ®óng nghi thøc t«n gi¸o, cã ®«ng ®¶o tÝn ®å tham dù.

§Æc biÖt, lÔ PhËt ®¶n PhËt lÞch 2550 (2006) ®· ®îc Gi¸o héi PhËt gi¸o ViÖt Nam tæ chøc

trang nghiªm, träng thÓ víi quy m« lín nh©n kû niÖm 25 n¨m thµnh lËp Gi¸o héi PhËt gi¸o

ViÖt Nam (1981 - 2006) vµ nh©n lÔ PhËt ®¶n ®îc Tæ chøc V¨n hãa Khoa häc vµ Gi¸o dôc

cña Liªn hîp quèc (UNESCO) c«ng nhËn lµ mét trong nh÷ng ngµy lÔ héi t«n gi¸o cña thÕ

giíi.

Nh÷ng ngµy lÔ träng cña çc t«n gi¸o ®îc tæ chøc víi quy m« ngµy mét lín, thu hót

nhiÒu tÝn ®å tham dù víi mét tinh thÇn phÊn khëi, yªn t©m vµ tin tëng vµo chÝnh s¸ch t«ngi¸o vµ ph¸p luËt Nhµ níc, ®ång thêi b¶o ®¶m trËt tù an toµn x· héi.

Çc tæ chøc t«n gi¸o chñ ®éng trong viÖc cñng cè tæ chøc, phong chøc, phong phÈm,

thuyªn chuyÓn vµ bæ nhiÖm çc vÞ chøc s¾c vµ nhµ tu hµnh ®Ó ch¨m lo viÖc ®¹o theo HiÕn

ch¬ng, §iÒu lÖ cña tæ chøc t«n gi¸o vµ quy ®Þnh cña ph¸p luËt. Gi¸o héi PhËt gi¸o ViÖt

Nam kiÖn toµn bæ sung nh©n sù mét sè ban chuyªn m«n thuéc Héi ®ång TrÞ sù Trung



72

¬ng, Ban TrÞ sù PhËt gi¸o çc tØnh, thµnh phè, ra m¾t mét sè Ban §¹i diÖn PhËt gi¸o

cÊp tØnh.

Tæng héi Héi th¸nh Tin lµnh ViÖt Nam (miÒn B¾c) ®· tæ chøc §¹i héi ®ång nhiÖm kú

(2004 - 2008), Tæng Liªn héi Héi th¸nh Tin lµnh ViÖt Nam (miÒn Nam) tæ chøc §¹i héi

®ång nhiÖm kú (2005 - 2009). Çc t«n gi¸o kh¸c nh Héi th¸nh Cao ®µi Tiªn Thiªn, Héi

th¸nh Cao ®µi Ch¬n lý, Héi th¸nh Cao ®µi CÇu Kho - Tam Quan, Héi th¸nh TruyÒn gi¸o

Cao ®µi tiÕn hµnh §¹i héi §¹i biÓu Nh¬n sanh nhiÖm kú míi. Héi th¸nh Cao ®µi T©y Ninh

tæ chøc Héi nghÞ Héi th¸nh gi÷a nhiÖm kú; bæ nhiÖm çc chøc s¾c, bæ sung ®¹i diÖn Héi

®ång Chëng qu¶n t¹i çc ®Þa ph¬ng. Gi¸o héi PhËt gi¸o Hßa H¶o cñng cè Ban TrÞ sù cÊp

c¬ së sau §¹i héi nhiÖm kú II. Ban §¹i diÖn Céng ®ång Håi gi¸o tØnh An Giang ®îc h×nh

thµnh, ®i vµo ho¹t ®éng.

Qua thèng kª n¨m 2005, çc tæ chøc t«n gi¸o cã 800 ngêi ®îc phong chøc, 605 ngêi

®îc bæ nhiÖm vµ 337 ngêi ®îc thuyªn chuyÓn ho¹t ®éng.

Ho¹t ®éng ®µo t¹o, båi dìng chøc s¾c, nhµ tu hµnh trong çc t«n gi¸o ®îc duy tr×

vµ më réng. Çc Trêng Trung cÊp PhËt häc vµ çc líp Cao ®¼ng PhËt häc chiªu sinh

n¨m häc míi víi sè lîng lín. Çc Häc viÖn PhËt gi¸o ®ang xóc tiÕn më réng quy m« vµn©ng cao chÊt lîng ®µo t¹o t¨ng ni. Gi¸o héi PhËt gi¸o ViÖt Nam ®ang khÈn tr¬ng

73

hoµn thµnh x©y dùng Häc viÖn PhËt gi¸o t¹i huyÖn Sãc S¬n, Hµ Néi; chuÈn bÞ ®iÒu kiÖn

®Ó x©y dùng Häc viÖn PhËt gi¸o Nam T«ng Kh¬-me t¹i thµnh phè CÇn Th¬ vµ x©y dùngc¬ së míi cña Häc viÖn PhËt gi¸o ë Thµnh phè Hå ChÝ Minh. Çc §¹i Chñng viÖn cña

Gi¸o héi C«ng gi¸o t¨ng sè lîng vµ sè lÇn chiªu sinh mçi khãa. §¹i Chñng viÖn Th¸nh

Giu-se Thµnh phè Hå ChÝ Minh ®îc më thªm c¬ së II t¹i Xu©n Léc, tØnh §ång Nai. ViÖn

Th¸nh kinh ThÇn häc cña Tæng Liªn héi Héi th¸nh Tin lµnh ViÖt Nam (miÒn Nam) chiªu

sinh khãa II, sè lîng t¨ng gÊp ®«i khãa I; Ban TrÞ sù Tæng Liªn héi më çc líp båi

dìng gi¸o lý ë çc tØnh T©y Nguyªn cho çc môc s, môc s nhiÖm chøc, truyÒn ®¹o lµ

ngêi d©n téc thiÓu sè cha qua ®µo t¹o vµ tæ chøc tÊn phong, phôc chøc cho chøc s¾c

Tin lµnh ë çc tØnh thuéc khu vùc nµy.

Çc líp gi¸o lý h¹nh ®êng cña ®¹o Cao ®µi, líp båi dìng gi¸o lý cña PhËt gi¸o Hßa

H¶o ®îc tæ chøc víi sè lîng ®«ng ®¶o ngêi tham dù. Çc Ban §¹i diÖn Céng ®ång Håigi¸o Thµnh phè Hå ChÝ Minh vµ tØnh An Giang ®· t¹o ®iÒu kiÖn cho mét sè tÝn ®å ®i hµnh

h¬ng ë Th¸nh ®Þa Mecca vµ thi ®äc kinh C«-ran ë níc ngoµi.

N¨m 2005, sè tèt nghiÖp çc trêng, líp ®µo t¹o cña çc tæ chøc t«n gi¸o lµ 6.963 ngêi,

sè míi ®îc chiªu sinh lµ 5.584 ngêi vµ sè cßn ®ang theo häc lµ 4.563 ngêi.



74

ViÖc in kinh s¸ch vµ xuÊt b¶n çc Ên phÈm kh¸c liªn quan ®Õn t«n gi¸o ®îc duy tr×

thêng xuyªn, b¶o ®¶m phôc vô yªu cÇu ho¹t ®éng t«n gi¸o. HiÖn nay çc tæ chøc t«n

gi¸o ®· cã çc b¸o, t¹p chÝ nh: T¹p chÝ Nghiªn cøu PhËt häc, B¸o Gi¸c Ngé cña PhËt

gi¸o; TËp san HiÖp th«ng, B¸o Ngêi C«ng gi¸o ViÖt Nam, B¸o C«ng gi¸o vµ D©n téc cña

C«ng gi¸o; T¹p v¨n H¬ng Sen cña PhËt gi¸o Hoµ H¶o; B¶n tin Môc vô vµ B¶n tin

Th«ng c«ng cña Tin lµnh.

Trong n¨m 2005, Nhµ xuÊt b¶n T«n gi¸o ®· cÊp phÐp xuÊt b¶n 450 ®Çu kinh s¸ch (víi

h¬n 1 triÖu b¶n in) vµ 60 lo¹i xuÊt b¶n phÈm kh¸c. Riªng 6 th¸ng ®Çu n¨m 2006, Nhµ xuÊt

b¶n T«n gi¸o ®· in 130 ®Çu s¸ch.

Ho¹t ®éng tõ thiÖn nh©n ®¹o cña çc tæ chøc t«n gi¸o ®îc khuyÕn khÝch, ®¹t nhiÒu hiÖu

qu¶. Çc t«n gi¸o ®· tÝch cùc tham gia ho¹t ®éng x· héi, y tÕ, gi¸o dôc, tõ thiÖn nh©n ®¹o,

phong trµo x©y dùng ®êi sèng v¨n hãa ë khu d©n c; tæ chøc quyªn gãp cøu trî ®ång bµo gÆp

khã kh¨n do thiªn tai, x©y dùng nhµ t×nh nghÜa... ViÖc kh¸m, ch÷a bÖnh miÔn phÝ, nu«i d¹y

trÎ må c«i, khuyÕt tËt, ch¨m sãc søc kháe ngêi giµ, ngêi tµn tËt, bÖnh nh©n phong, bÖnh

nh©n AIDS giai ®o¹n cuèi... do ç nh©n chøc s¾c, nhµ tu hµnh hoÆc tæ chøc t«n gi¸o phô

tr¸ch, tµi trî ®· gãp phÇn gi¶i quyÕt nh÷ng khã kh¨n trong cuéc sèng vµ xoa dÞu nçi ®au cñahµng chôc ngµn ngêi.

75

ViÖc n©ng cÊp, c¶i t¹o, x©y dùng míi c¬ së thê tù cña çc t«n gi¸o ®îc chÝnh quyÒn

çc cÊp t¹o ®iÒu kiÖn vµ gi¶i quyÕt nhanh theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. Do vËy, trongn¨m cã nhiÒu chïa, nhµ thê, th¸nh thÊt, th¸nh ®êng cña çc t«n gi¸o ®îc n©ng cÊp,

x©y dùng míi, ®Æc biÖt mét sè chi héi Tin lµnh ë çc tØnh T©y Nguyªn ®· vµ ®ang ®îc

xem xÐt cÊp ®Êt x©y dùng nhµ thê. N¨m 2005 cã 242 c¬ së thê tù ®îc x©y míi vµ 320 c¬

së ®îc n©ng cÊp, söa ch÷a.

Cïng víi nh÷ng tæ chøc t«n gi¸o ®· ®îc c«ng nhËn cßn cã mét sè tæ chøc, hÖ ph¸i, t«n

gi¸o kh¸c ®· h×nh thµnh hoÆc míi du nhËp vµo ViÖt Nam vÉn ®ang sinh ho¹t b×nh thêng,

æn ®Þnh t¹i çc c¬ së thê tù hoÆc t¹i çc ®iÓm nhãm. Ban T«n gi¸o ChÝnh phñ ®ang phèi

hîp víi çc ®Þa ph¬ng híng dÉn mét sè hÖ ph¸i Tin lµnh vµ çc t«n gi¸o kh¸c ®¨ng ký

sinh ho¹t t«n gi¸o ®Ó tiÕn tíi c«ng nhËn vÒ tæ chøc theo quy ®Þnh cña Ph¸p lÖnh tÝn

ngìng, t«n gi¸o. Sau h¬n hai n¨m triÓn khai thùc hiÖn Ph¸p lÖnh tÝn ngìng, t«n gi¸o vµ nhÊt lµ ChØ thÞ

cña Thñ tíng vÒ mét sè c«ng t¸c ®èi víi ®¹o Tin lµnh, sinh ho¹t t«n gi¸o cña ®ång bµo theo

®¹o Tin lµnh ë T©y Nguyªn tiÕp tôc ®îc quan t©m vµ b¶o ®¶m ®óng ph¸p luËt. Trong thêi

gian qua ®· cã 718 ®iÓm nhãm ®¨ng ký vµ 67 chi héi ®îc c«ng nhËn, sinh ho¹t b×nh thêng



76

vµ cã 71 môc s vµ môc s nhiÖm chøc ®îc phong chøc, phôc chøc. Mét sè chi héi ®· vµ

®ang x©y dùng c¬ së thê tù.

§èi víi ®¹o Tin lµnh ë çc tØnh miÒn nói phÝa B¾c, chÝnh quyÒn ®· t¹o ®iÒu kiÖn cho

®ång bµo sinh ho¹t t«n gi¸o t¹i gia ®×nh; ®ang triÓn khai kÕ ho¹ch híng dÉn ®¨ng ký sinh

ho¹t t«n gi¸o theo ®iÓm nhãm víi chÝnh quyÒn c¬ së. §Õn nay, bíc ®Çu ®· thùc hiÖn viÖc

®¨ng ký sinh ho¹t t«n gi¸o cho ngêi d©n theo ®¹o Tin Lµnh ë 27 ®iÓm nhãm t¹i 9 tØnh ®¹t

kÕt qu¶ tèt. §©y lµ bíc ®i cÇn thiÕt ®Ó tr¸nh nh÷ng m©u thuÉn phøc t¹p x¶y ra trong tõng

gia ®×nh, mçi dßng hä hay b¶n lµng lµm ¶nh hëng ®Õn cuéc sèng vèn æn ®Þnh cña ngêi

d©n. Trªn c¬ së nh÷ng kÕt qu¶ ®· thu ®îc ë çc tØnh nãi trªn, çc ®Þa ph¬ng kh¸c ë khu

vùc miÒn nói phÝa B¾c ®ang vµ sÏ híng dÉn nh÷ng ngêi theo ®¹o vµ çc nhãm ®¨ng ký

sinh ho¹t t«n gi¸o theo ChØ thÞ cña Thñ tíng ChÝnh phñ.

5. Çc t«n gi¸o ViÖt Nam ®ång hµnh cïng d©n téc

Tr¶i suèt chiÒu dµi lÞch sö, nhÊt lµ qua hai cuéc kh¸ng chiÕn trêng kú vµ anh dòng cña

d©n téc, nh×n chung ®ång bµo çc t«n gi¸o ë ViÖt Nam ®Òu cã lßng yªu níc nång nµn, ®·

®ãng gãp nhiÒu c«ng søc vµ x¬ng m¸u cho sù nghiÖp ®Êu tranh giµnh ®éc lËp d©n téc vµ

77

thèng nhÊt Tæ quèc. KÓ tõ khi ®Êt níc thèng nhÊt, ®ång bµo çc t«n gi¸o, víi ph¬ng ch©m

sèng "tèt ®êi, ®Ñp ®¹o", tiÕp tôc ®ång hµnh cïng d©n téc.Nh×n l¹i lÞch sö d©n téc, trong chiÕn ®Êu b¶o vÖ Tæ quèc còng nh khi ®Êt níc hßa b×nh,

cã thÓ kh¼ng ®Þnh r»ng: §ång bµo çc t«n gi¸o ®· cã nhiÒu ®ãng gãp to lín trong cuéc ®Êu

tranh giµnh l¹i nÒn ®éc lËp vµ toµn vÑn l·nh thæ cña Tæ quèc; nhiÒu ngêi ®· lËp c«ng lín,

nªu tÊm g¬ng s¸ng cho mu«n ®êi sau. §ång bµo çc t«n gi¸o lu«n lu«n lµ mét bé phËn

kh«ng thÓ t¸ch rêi trong céng ®ång çc d©n téc ViÖt Nam, gãp phÇn tÝch cùc vµo viÖc thùc

hiÖn chÝnh s¸ch ®¹i ®oµn kÕt d©n téc vµ c«ng cuéc ®æi míi ®Êt níc, cïng toµn d©n x©y dùng

®Êt níc ngµy cµng phån vinh, h¹nh phóc.

Çc tæ chøc t«n gi¸o lµ mét trong çc lùc lîng lªn tiÕng ñng hé vµ hëng øng rÊt sím

phong trµo thi ®ua yªu níc, ®ång thêi ®Ò ra çc ch¬ng tr×nh hµnh ®éng cô thÓ nh ra Lêi

kªu gäi, Th chung, Th«ng b¹ch... ®Ó kªu gäi, ®éng viªn toµn thÓ chøc s¾c, nhµ tu hµnh vµtÝn ®å hëng øng thùc hiÖn.

Trong nh÷ng n¨m qua ®· xuÊt hiÖn hµng ngµn hé ®ång bµo çc t«n gi¸o ®¹t nhiÒu

thµnh tÝch xuÊt s¾c trong phong trµo xo¸ ®ãi, gi¶m nghÌo, thi ®ua lµm kinh tÕ giái, thùc

hiÖn tèt chÝnh s¸ch ph¸t triÓn v¨n ho¸ - x· héi, x©y dùng ®Þa ph¬ng, c¬ së v÷ng m¹nh.

ChØ tÝnh trong 5 n¨m vÒ lÜnh vùc n«ng nghiÖp, c¶ níc cã h¬n ba triÖu lît hé n«ng d©n



78

çc t«n gi¸o ®¨ng ký vµ cã h¬n hai triÖu lît hé ®¹t danh hiÖu n«ng d©n s¶n xuÊt, kinh

doanh giái çc cÊp; nhiÒu tËp thÓ vµ ç nh©n lµ ®iÓn h×nh tiªn tiÕn. NhiÒu lµng nghÒ

truyÒn thèng ë vïng ®ång bµo theo t«n gi¸o ®· ®îc kh«i phôc, víi ®éi ngò lao ®éng cã

tay nghÒ cao, thu hót vµ gi¶i quyÕt viÖc lµm cho hµng ngµn lao ®éng. NhiÒu n¬i ®· tæ

chøc hç trî vèn s¶n xuÊt cho ngêi nghÌo, víi nhiÒu h×nh thøc kh¸c nhau gãp phÇn tÝch

cùc gióp ®ì çc gia ®×nh khã kh¨n v¬n lªn tho¸t nghÌo.

§oµn kÕt gióp ®ì lÉn nhau trong viÖc thùc hiÖn çc ho¹t ®éng "§Òn ¬n ®¸p nghÜa",

"Uèng níc nhí nguån"... phï hîp víi truyÒn thèng ®¹o lý cña d©n téc ViÖt Nam. TÝn ®å çc

t«n gi¸o lu«n s½n sµng tÝch cùc tham gia çc ho¹t ®éng x· héi tõ thiÖn, cøu trî ®ång bµo

vïng bÞ thiªn tai... NhiÒu chøc s¾c, nhµ tu hµnh ®· cã thµnh tÝch xuÊt s¾c trong çc phong

trµo: Më sæ vµng t×nh nghÜa, x©y dùng Nhµ T×nh nghÜa, Nhµ T×nh th¬ng, Nhµ §¹i ®oµn

kÕt, Vên T×nh nghÜa, ch¨m sãc çc Bµ mÑ ViÖt Nam Anh hïng, ®ãng gãp nhiÒu tiÒn cña,

c«ng søc gióp ®ì trÎ em nghÌo, ch¨m sãc trÎ må c«i vµ ngêi giµ kh«ng n¬i n¬ng tùa. T¹i

nhiÒu c¬ së ch¨m sãc, ®iÒu trÞ bÖnh nh©n, trong ®ã cã c¬ së cña çc tæ chøc t«n gi¸o, nh:

HIV/AIDS, çc tr¹i phong, çc khoa truyÒn nhiÔm, da liÔu... ®· cã nhiÒu vÞ chøc s¾c, nhµ tu

hµnh kh«ng ng¹i vÊt v¶, hiÓm nguy, t×nh nguyÖn vµo ®Ó gióp ®ì bÖnh nh©n, nhÊt lµ çcbÖnh nh©n nghÌo khã. NhiÒu dßng tu cña ®¹o C«ng gi¸o, çc tù viÖn cña PhËt gi¸o... ®· tÝch

79

cùc tham gia nu«i d¹y trÎ må c«i vµ ch¨m sãc cho hµng tr¨m ngêi bÞ AIDS giai ®o¹n cuèi

kh«ng n¬i n¬ng tùa.Gi¸o héi PhËt gi¸o ViÖt Nam, çc Héi th¸nh Cao ®µi vµ Gi¸o héi PhËt gi¸o Hoµ H¶o

còng nh çc tæ chøc t«n gi¸o kh¸c ®· më hµng tr¨m phßng kh¸m ch÷a bÖnh, cÊp ph¸t thuèc

miÔn phÝ cho ngêi nghÌo; hµng n¨m ®· quyªn gãp ñng hé ®ång bµo vïng bÞ thiªn tai hµng

chôc tû ®ång, ®ãng gãp hµng tr¨m tû ®ång vµo çc ho¹t ®éng tõ thiÖn x· héi kh¸c nh: gióp

®ì nhau s¶n xuÊt, x©y dùng cÇu ®êng gi¶m bít khã kh¨n trong viÖc ®i l¹i cña ngêi d©n ë

nh÷ng vïng s©u, vïng xa; gióp ®ì çc bÖnh nh©n t©m thÇn, nhµ dìng l·o, th¨m nom çc

tr¹i trÎ må c«i, hiÕn m¸u nh©n ®¹o...

ChÝnh th«ng qua çc phong trµo "§Òn ¬n ®¸p nghÜa", ho¹t ®éng tõ thiÖn nh©n ®¹o,

truyÒn thèng ®oµn kÕt, th¬ng yªu, ®ïm bäc lÉn nhau víi tinh thÇn "l¸ lµnh ®ïm l¸ r¸ch"

cña d©n téc vµ ®¹o lý tèt ®Ñp cña çc t«n gi¸o l¹i ®îc kh¬i dËy vµ ph¸t huy m¹nh mÏ.Phong trµo X©y dùng ®êi sèng v¨n ho¸ ë khu d©n c ®îc quÇn chóng tÝn ®å çc t«n gi¸o

tÝch cùc hëng øng vµ ®¹t nhiÒu danh hiÖu "C¬ së t«n gi¸o v¨n ho¸" vµ "Gia ®×nh v¨n ho¸".

NhiÒu tæ chøc gi¸o héi cã ch¬ng tr×nh, kÕ ho¹ch cô thÓ ®Ó hëng øng vµ tham gia nh

phong trµo x©y dùng "Chïa c¶nh tinh tiÕn", hay "Chïa c¶nh v¨n ho¸" trong PhËt gi¸o. §ång

bµo C«ng gi¸o ë nhiÒu ®Þa ph¬ng ®· cã nh÷ng s¸ng kiÕn hay vµ ®Ò ra nh÷ng néi dung, tiªu



80

chuÈn cô thÓ g¾n víi ®Æc ®iÓm, sinh ho¹t t«n gi¸o, ®ång thêi vËn ®éng tõng gia ®×nh gi¸o

d©n phÊn ®Êu thùc hiÖn ®Ó ®¹t çc danh hiÖu "Xø hä ®¹o tiªn tiÕn", "Gia ®×nh C«ng gi¸o

g¬ng mÉu".

ë nhiÒu tØnh, thµnh phè trong c¶ níc ®· xuÊt hiÖn nh÷ng lµng v¨n ho¸, khu phè v¨n

ho¸ víi nh÷ng nÐt sinh ho¹t ®¹o - ®êi hoµ hîp, víi nhiÒu tÊm g¬ng s¸ng trong phong trµo

x©y dùng n«ng th«n míi, con ngêi míi. NhiÒu khu d©n c ë vïng cã ®«ng ®ång bµo theo t«n

gi¸o ®· trë thµnh nh÷ng ®iÓm s¸ng vÒ phßng chèng téi ph¹m, phßng chèng ma tuý vµ çc tÖ

n¹n x· héi kh¸c, g×n gi÷ tèt an ninh trËt tù, an toµn x· héi. Chøc s¾c vµ ®ång bµo theo ®¹o

®· tÝch cùc tham gia phßng chèng çc tÖ n¹n x· héi, th«ng qua çc lêi r¨n d¹y, çc gi¸o lý,

tÝn ®iÒu vµ nÕp sèng ®¹o ®øc t«n gi¸o.

Th«ng qua çc phong trµo thi ®ua ®· xuÊt hiÖn nh÷ng tÊm g¬ng mÉu mùc trong s¶n

xuÊt, tËn tôy trong c«ng t¸c x· héi, ®ãng gãp søc ngêi, søc cña víi kh¶ n¨ng lín nhÊt cña

m×nh cho sù nghiÖp ph¸t triÓn chung cña quª h¬ng, ®Êt níc. NhiÒu mÆt h¹n chÕ trong çc

vïng ®ång bµo cã ®¹o tríc ®©y nh vÊn ®Ò gi¸o dôc, d©n sè, kÕ ho¹ch ho¸ gia ®×nh, ch¨m

sãc søc khoÎ céng ®ång... ®Õn nay ®· cã nhiÒu chuyÓn biÕn tÝch cùc.ë vïng ®ång bµo çc t«n

gi¸o, çc tÖ n¹n x· héi rÊt Ýt x¶y ra.

81

§oµn kÕt ph¸t huy d©n chñ vµ thùc hiÖn Quy chÕ d©n chñ ë c¬ së ®· t¹o nªn kh«ng khÝ

phÊn khëi, tin tëng trong çc tÇng líp nh©n d©n nãi chung vµ trong vïng ®ång bµo çc t«ngi¸o nãi riªng. Qua viÖc triÓn khai thùc hiÖn Quy chÕ cµng t¹o cho ®ång bµo çc t«n gi¸o

thùc sù tin tëng vµo ®êng lèi l·nh ®¹o cña §¶ng, tin tëng vµo c«ng cuéc ®æi míi ®Êt níc,

®ång thêi ph¸t huy çc quyÒn lµm chñ cña nh©n d©n. §ång bµo ®· nhËn thøc s©u s¾c h¬n vÒ

quyÒn, tr¸ch nhiÖm cña m×nh trong viÖc x©y dùng vµ b¶o vÖ chÝnh quyÒn c¬ së trong s¹ch

v÷ng m¹nh, thùc sù lµ chÝnh quyÒn cña d©n, do d©n vµ v× d©n, gãp phÇn thóc ®Èy hiÖu qu¶

cuéc vËn ®éng "toµn d©n ®oµn kÕt x©y dùng ®êi sèng v¨n hãa ë khu d©n c", tÝch cùc tham

gia thùc hiÖn çc môc tiªu kinh tÕ - x· héi vµ nhiÖm vô an ninh - quèc phßng, gãp phÇn x©y

dùng vµ b¶o vÖ Tæ quèc ngµy cµng giµu m¹nh.



82

Ch-¬ng 3

Quan hÖ quèc tÕcña çc tæ chøc t«n gi¸o

1. Quan ®iÓm cña Nhµ n-íc ViÖt Nam vÒ quan hÖ quèc tÕ cña çc t«n gi¸o

Ho¹t ®éng ®èi ngo¹i t«n gi¸o liªn quan ®Õn tæ chøc t«n gi¸o, tÝn ®å, chøc s¾c vµ ho¹t

®éng tõ thiÖn x· héi cã yÕu tè níc ngoµi cña çc tæ chøc t«n gi¸o ®îc thÓ hiÖn râ rµng t¹i

çc quy ®Þnh trong HiÕn ph¸p, LuËt, NghÞ ®Þnh, NghÞ quyÕt cña Nhµ níc ViÖt Nam.

§iÒu 3 trong S¾c lÖnh 234/SL ngµy 14-6-1955, ®· ghi: "Çc nhµ tu hµnh ngêi ngo¹i

quèc mµ ChÝnh phñ ViÖt Nam D©n chñ Céng hoµ cho phÐp, th× ®îc gi¶ng ®¹o nh çc nhµ

tu hµnh ViÖt Nam vµ ph¶i tu©n theo luËt ph¸p cña níc ViÖt Nam D©n chñ Céng hoµ nh

çc ngo¹i kiÒu kh¸c". §iÒu 6 cña Ph¸p lÖnh tÝn ngìng, t«n gi¸o kh¼ng ®Þnh mét nguyªn t¾c

83

nhÊt qu¸n: "Quan hÖ gi÷a Nhµ níc Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam víi çc quèc gia,

tæ chøc quèc tÕ vÒ vÊn ®Ò cã liªn quan ®Õn t«n gi¸o ph¶i dùa trªn nguyªn t¾c t«n träng ®éclËp, chñ quyÒn, kh«ng can thiÖp vµo c«ng viÖc néi bé cña nhau, b×nh ®¼ng, çc bªn cïng cã

lîi, phï hîp víi ph¸p luËt mçi bªn, ph¸p luËt vµ th«ng lÖ quèc tÕ."

§¸p øng nhu cÇu sinh ho¹t tÝn ngìng t«n gi¸o cña ngêi níc ngoµi ë ViÖt Nam gióp

hä yªn t©m lµm viÖc, häc tËp, hîp t¸c, ®Çu t t¹i ViÖt Nam chÝnh lµ viÖc lµm thiÕt thùc võa

thÓ hiÖn chÝnh s¸ch t«n gi¸o ®óng ®¾n võa gãp phÇn thùc hiÖn chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i réng më

cña Nhµ níc ViÖt Nam trong c«ng cuéc ®æi míi vµ héi nhËp quèc tÕ hiÖn nay theo tinh thÇn

ViÖt Nam s½n sµng lµ b¹n, lµ ®èi t¸c tin cËy cña çc níc trong céng ®ång quèc tÕ, phÊn ®Êu

v× hoµ b×nh, ®éc lËp vµ ph¸t triÓn.

2. Quan hÖ quèc tÕ cña çc tæ chøc t«n gi¸oÇc tæ chøc t«n gi¸o ë ViÖt Nam víi møc ®é kh¸c nhau ®Òu cã mèi quan hÖ quèc tÕ nhÊt

®Þnh. Quan hÖ ®èi ngo¹i cña çc t«n gi¸o thÓ hiÖn cô thÓ trong viÖc trao ®æi ®oµn, çc chøc

s¾c, tÝn ®å ra níc ngoµi häc tËp, dù héi nghÞ, héi th¶o, tham gia çc héi nghÞ quèc tÕ t«n

gi¸o thÕ giíi, khu vùc,... vµ çc ®oµn, çc tæ chøc t«n gi¸o níc ngoµi vµo ViÖt Nam; çc tæ

chøc phi chÝnh phñ (NGO), trong ®ã cã çc tæ chøc cã nguån gèc t«n gi¸o vµo thùc hiÖn çc



84

dù ¸n viÖn trî t¹i ViÖt Nam. T¹i ch¬ng V "Quan hÖ quèc tÕ cña tæ chøc t«n gi¸o, tÝn ®å, nhµ

tu hµnh, chøc s¾c" cña Ph¸p lÖnh gåm çc ®iÒu 34, 35, 36, 37 quy ®Þnh cô thÓ vÒ çc yÕu tè

liªn quan ®Õn çc ho¹t ®éng quèc tÕ cña çc t«n gi¸o, cö ngêi tham gia nh÷ng kho¸ ®µo t¹o

vÒ t«n gi¸o ë níc ngoµi; vÒ viÖc chøc s¾c, nhµ tu hµnh lµ ngêi níc ngoµi gi¶ng ®¹o t¹i

ViÖt Nam.

Trong qu¸ tr×nh ®æi míi, ho¹t ®éng quèc tÕ cña çc t«n gi¸o diÔn ra s«i næi vµ phong phó

bao trïm hÇu hÕt çc ®Þa bµn, l·nh thæ vµ cã liªn quan ®Õn çc lÜnh vùc cña ®êi sèng x· héi.

Cã nhiÒu ho¹t ®éng cã tÝnh chÊt thuÇn tuý t«n gi¸o nh th¨m viÕng lÉn nhau, tham gia çc

cuéc héi th¶o, diÔn ®µn khu vùc vµ quèc tÕ, trao ®æi vÒ gi¸o lý, gi¸o luËt, lÔ nghi, sinh ho¹t

t«n gi¸o... Còng cã çc tæ chøc t«n gi¸o tham gia nh÷ng ho¹t ®éng x· héi, b¸c ¸i, tõ thiÖn,

viÖn trî, v¨n ho¸...

PhÇn lín çc tæ chøc t«n gi¸o ë ViÖt Nam ®Òu cã quan hÖ víi çc t«n gi¸o níc ngoµi:

§¹o PhËt: Trong qu¸ tr×nh du nhËp, tån t¹i vµ ph¸t triÓn, PhËt gi¸o ViÖt Nam cã çc

quan hÖ vµ giao lu víi PhËt gi¸o çc níc vµ vïng l·nh thæ trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi:

Trung Quèc, Ê n §é, Cam-pu-chia, Lµo, Th¸i Lan, Sri Lanka, §µi Loan, Liªn X« (cò), M«ng

Cæ, Ph¸p, NhËt, Mü, Nga...

85

PhËt gi¸o ViÖt Nam víi çc møc ®é kh¸c nhau ®· tham gia tæ chøc hoÆc tham gia

ho¹t ®éng cña çc tæ chøc t«n gi¸o khu vùc vµ thÕ giíi, nh Héi nghÞ PhËt gi¸o ch©u ¸ v×Hßa b×nh (Asian Buddhist Conference for Peace - ABCP), Liªn ®oµn Th©n h÷u PhËt tö ThÕ

giíi (World Fellowship Buddhists - WFB); cã quan hÖ, giao lu víi Gi¸o héi PhËt gi¸o Trung

Quèc, PhËt gi¸o Liªn X« (cò), Héi nghÞ Thîng ®Ønh PhËt gi¸o ThÕ giíi (World Buddhist

Conference - WBC) vµ tham gia çc ho¹t ®éng quèc tÕ kh¸c.

§¹o C«ng gi¸o: §¹o C«ng gi¸o ë ViÖt Nam cã mèi quan hÖ th«ng c«ng víi Toµ th¸nh

Vatican vµ quan hÖ chÆt chÏ víi Gi¸o héi C«ng gi¸o Ph¸p, Gi¸o héi C«ng gi¸o Mü, Gi¸o héi

C«ng gi¸o çc níc ch©u ¢u, víi Gi¸o héi C«ng gi¸o Phi-lÝp-pin, Hµn Quèc; vµ lµ thµnh viªn

Liªn Héi ®ång Gi¸m môc ¸ Ch©u (Federation of Asian Bishop's Conferences - FABC). NhiÒu

linh môc ViÖt Nam ®îc ®µo t¹o t¹i Italia, Ph¸p, Phi-lÝp-pin. Hµng n¨m çc gi¸m môc ViÖt

Nam tíi Roma vµ mét sè níc trªn thÕ giíi tham dù çc sinh ho¹t vµ ho¹t ®éng t«n gi¸o doToµ th¸nh Vatican tæ chøc vµ çc tæ chøc t«n gi¸o kh¸c mêi.

§¹o Tin lµnh: HiÖn nay ë ViÖt Nam cã hai tæ chøc gi¸o héi cña ®¹o Tin lµnh: Tæng

héi Héi th¸nh Tin lµnh ViÖt Nam (miÒn B¾c) vµ Tæng Liªn héi Héi th¸nh Tin lµnh ViÖt

Nam (miÒn Nam) vµ mét sè hÖ ph¸i Tin lµnh kh¸c. Trong ho¹t ®éng giao lu quèc tÕ, Tin



86

lµnh ViÖt Nam cã quan hÖ víi: Tin lµnh Mü, Hµn Quèc, Xin-ga-po, §øc, Tin lµnh B¾c

¢u,...

GÇn ®©y §oµn Liªn minh B¸p-tÝt ThÕ giíi (Baptist World Alliance) do «ng David

Coffey, Tæng Th ký lµm Trëng ®oµn, gåm mét sè môc s (Mü, Anh, Ê n §é,..) vµo th¨m

vµ lµm viÖc víi Héi th¸nh B¸p-tÝt ¢n ®iÓn thµnh phè Hå ChÝ Minh. §oµn ®· cã ch¬ng

tr×nh giao lu réng më víi Héi th¸nh B¸p-tÝt ¢n ®iÓn vµ mét sè hÖ ph¸i Tin lµnh ®ang tiÕn

hµnh çc thñ tôc ®¨ng ký ho¹t ®éng vÒ mÆt tæ chøc.

§¹o Håi: Céng ®ång Håi gi¸o thêng xuyªn cã mèi quan hÖ víi céng ®ång Håi gi¸o trong

khu vùc §«ng Nam ¸ . Çc mèi quan hÖ nµy rÊt ®a d¹ng. Håi gi¸o ViÖt Nam cã quan hÖ víi

Céng ®ång Håi gi¸o Ma-lai-xi-a, Céng ®ång Håi gi¸o Cam-pu-chia, Céng ®ång Håi gi¸o In-

®«-nª-xi-a, A-rËp Xª-ót, Liªn hiÖp Håi gi¸o ThÕ giíi.

§¹o Cao ®µi: Tuy Cao ®µi lµ t«n gi¸o néi sinh nhng ®· sím cã quan hÖ quèc tÕ, ®Æc

biÖt víi tæ chøc ¤-m«-t« gi¸o, "Héi Huynh ®Ö vµ T×nh yªu §¹i ®ång" NhËt B¶n (tõ n¨m

1935) vµ víi Cao ®µi H¶i ngo¹i.

PhËt gi¸o Hoµ H¶o: PhËt gi¸o Hoµ H¶o lµ mét t«n gi¸o néi sinh nªn kh«ng cã hÖ

thèng tæ chøc quèc tÕ nh çc t«n gi¸o kh¸c ë ViÖt Nam nh PhËt gi¸o, C«ng gi¸o, Tin

87

lµnh... Sau khi ®Êt níc hoµn toµn gi¶i phãng n¨m 1975, mét sè tÝn ®å PhËt gi¸o Hoµ

H¶o ®· ra níc ngoµi sinh sèng vµ thêng xuyªn cã mèi quan hÖ víi trong níc.HiÖn nay, rÊt nhiÒu ç nh©n, ®¹i diÖn çc tæ chøc t«n gi¸o vµ liªn quan tíi t«n gi¸o vµo

th¨m, lµm viÖc t¹i ViÖt Nam theo lêi mêi cña ç nh©n, tæ chøc t«n gi¸o t¬ng øng t¹i ViÖt

Nam. Çc ®oµn kh«ng chØ vµo lµm viÖc víi çc tæ chøc t«n gi¸o, gÆp gì víi çc gi¸o héi

mµ cßn lµm viÖc víi ChÝnh phñ, çc c¬ quan vµ ®Þa ph¬ng ®Ó cïng trao ®æi, ®èi tho¹i vÒ

çc vÊn ®Ò mµ hai bªn cïng quan t©m. Mét sè ®oµn ®¸ng chó ý nh ®oµn Vatican sang

ViÖt Nam ®Þnh kú hµng n¨m ®Ó trao ®æi víi ChÝnh phñ ViÖt Nam vÒ nh÷ng vÊn ®Ò liªn

quan tíi Gi¸o héi C«ng gi¸o ViÖt Nam vµ nh»m t¨ng cêng sù hiÓu biÕt lÉn nhau, ®oµn

B¸o ço viªn §Æc biÖt cña Liªn hîp quèc vÒ tù do t«n gi¸o, ®oµn §Æc ph¸i viªn cña Tæng

thèng Mü vÒ tù do t«n gi¸o quèc tÕ, ®oµn V¨n phßng Tù do T«n gi¸o Mü, ®oµnñy ban Tù

do T«n gi¸o Mü, ®oµn çc NghÞ sü ch©u ¢u, EU...

Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, çc gi¸o héi tham gia nhiÒu héi nghÞ khu vùc vµ thÕ giíi do

çc tæ chøc t«n gi¸o vµ çc tæ chøc quèc tÕ ®øng ra tæ chøc. Th¸ng 8-2000, ®oµn chøc s¾c çc

t«n gi¸o ViÖt Nam tham dù "Héi nghÞ Thîng ®Ønh Thiªn niªn kû cña çc nhµ l·nh ®¹o t«n

gi¸o vµ tinh thÇn" t¹i Mü. T¹i Héi nghÞ, çc ®¹i biÓu ®oµn ViÖt Nam ®· lµm cho b¹n bÌ quèc

tÕ hiÓu ®Çy ®ñ h¬n vÒ chÝnh s¸ch t«n gi¸o cña Nhµ níc ViÖt Nam.



88

Trong thêi gian tõ ngµy 9 ®Õn 20-5-2002 vµ tõ ngµy 8 ®Õn 18-6-2004, çc ®oµn gåm ®¹i

diÖn cña Ban T«n gi¸o ChÝnh phñ vµ chøc s¾c t«n gi¸o (PhËt gi¸o, C«ng gi¸o, Tin lµnh) ®·

sang Mü th¨m vµ lµm viÖc víi çc ®èi t¸c quan t©m ®Õn vÊn ®Ò t«n gi¸o ë ViÖt Nam (chÝnh

giíi Mü vµ l·nh ®¹o Gi¸o héi Gi¸m lý Thèng nhÊt, HiÖp héi Tin lµnh Quèc gia Hoa Kú, Tæ

chøc Nhµ thê ThÕ giíi, tiÕp xóc víi çc nhµ b¸o quèc tÕ t¹i Washington D.C.). ChuyÕn

th¨m ®· cã kÕt qu¶ tèt vµ ®Ó l¹i nhiÒu dÊu Ên tÝch cùc t¹i Mü, ®îc ®¸nh gi¸ lµ cã kÕt qu¶

kh¶ quan vµ më ra mét thêi kú míi vÒ ®èi tho¹i vµ t¨ng cêng hiÓu biÕt lÉn nhau vÒ vÊn

®Ò t«n gi¸o gi÷a hai níc.

Mét sè ®oµn ®èi tho¹i nh©n quyÒn, t«n gi¸o kh¸c cã sù tham gia cña chøc s¾c t«n gi¸o

nh ®èi tho¹i vÒ sù hµi hoµ, hîp t¸c gi÷a çc t«n gi¸o ®· ®îc tæ chøc t¹i Bali - In-®«-nª-xi-

a, Cebu - Phi-lÝp-pin, SÝp...

T¹i çc cuéc ®èi tho¹i, chøc s¾c çc t«n gi¸o ®· cã dÞp nãi râ vÒ chÝnh s¸ch tù do t«n gi¸o

cña ViÖt Nam ngµy cµng ®îc b¶o ®¶m vµ còng lµ dÞp ®Ó çc chøc s¾c trao ®æi, chia sÎ kinh

nghiÖm, häc hái vÒ kiÕn thøc vµ thùc tiÔn môc vô trong t«n gi¸o cña m×nh.

Quan hÖ quèc tÕ çc t«n gi¸o ngµy cµng réng më, giao lu quèc tÕ gi÷a çc t«n gi¸o lµ

mét nhu cÇu tÊt yÕu, lµ mét tËp qu¸n vµ th«ng lÖ quèc tÕ. Çc mèi quan hÖ quèc tÕ cña

89

çc t«n gi¸o ë ViÖt Nam còng ë trong xu thÕ ®ã nh»m võa ®¸p øng nh÷ng nhu cÇu cña

gi¸o héi çc t«n gi¸o, võa hµi hßa víi çc lîi Ých chung cña x· héi vµ ®Êt níc.

§oµn chøc s¾c t«n gi¸o ViÖt Nam sang th¨m vµ lµm viÖc

t¹i Hoa Kú, th¸ng 6-2004



90

Nh×n chung, çc mèi quan hÖ quèc tÕ cña çc t«n gi¸o ë ViÖt Nam xuÊt ph¸t tõ lý do

t«n gi¸o, v× môc ®Ých t«n gi¸o. Tuy nhiªn, mét sè quan hÖ quèc tÕ cña çc t«n gi¸o ®· bÞ çcthÕ lùc thiÕu thiÖn chÝ lu«n t×m çch chèng ph¸ c«ng cuéc ®æi míi cña ViÖt Nam lîi dông;

mét sè ngêi vÉn dùa trªn nh÷ng th«ng tin sai lÖch, ph¶n ¸nh kh«ng ®óng sù thËt vÒ t×nh

h×nh t«n gi¸o còng nh chÝnh s¸ch t«n gi¸o ë ViÖt Nam vµ th«ng qua çc tæ chøc quèc tÕ

g©y ¸p lùc víi ChÝnh phñ, Quèc héi ViÖt Nam nh»m ng¨n c¶n sù ph¸t triÓn quan hÖ ®èi

ngo¹i cña ViÖt Nam víi çc níc. Mét sè ç nh©n ë trong níc nóp díi chiªu bµi "tù dot«n gi¸o" ®Ó thùc hiÖn nh÷ng tham väng ç nh©n, ph¸ ho¹i sù æn ®Þnh x· héi vµ khèi ®oµn

kÕt d©n téc. Mét sè ç nh©n vµ tæ chøc ë bªn ngoµi lîi dông hä v× nh÷ng môc tiªu riªng,

chèng ph¸ Nhµ níc vµ quan hÖ quèc tÕ cña ViÖt Nam. Nhng nhê sù minh b¹ch vµ cëi më

vÒ chñ tr¬ng, chÝnh s¸ch tù do t«n gi¸o cña ViÖt Nam, ®«ng ®¶o ç nh©n vµ tæ chøc quèc

tÕ thõa nhËn Nhµ níc ViÖt Nam ngµy cµng thùc hiÖn vµ b¶o ®¶m quyÒn tù do t«n gi¸ocña ngêi d©n.

Thêi gian võa qua, ho¹t ®éng ®èi ngo¹i t«n gi¸o ®· ®¹t ®îc nh÷ng thµnh tùu nhÊt ®Þnh,

kh«ng chØ gióp cho çc t«n gi¸o duy tr× quan hÖ b×nh thêng, giao lu víi çc tæ chøc t«n

gi¸o çc níc, khu vùc vµ thÕ giíi, mµ cßn thÓ hiÖn râ chÝnh s¸ch më réng çc ho¹t ®éng

quan hÖ vµ giao lu quèc tÕ cña nh©n d©n, gãp phÇn tÝch cùc trong c«ng cuéc x©y dùng vµ®æi míi cña ®Êt níc. Ho¹t ®éng quèc tÕ çc t«n gi¸o ®· gãp phÇn lµm râ chÝnh s¸ch tù do tÝn

91

ngìng, t«n gi¸o cña ViÖt Nam, tranh thñ ®îc sù ñng hé gióp ®ì vËt chÊt, tinh thÇn cña

céng ®ång quèc tÕ cho sù nghiÖp x©y dùng vµ ph¸t triÓn ®Êt níc.

*

* *

Nhµ níc ViÖt Nam kh¼ng ®Þnh r»ng, quyÒn tù do theo hoÆc kh«ng theo mét tÝn ngìng,

t«n gi¸o nµo ®· ®îc quy ®Þnh râ rµng trong hÖ thèng luËt ph¸p ViÖt Nam vµ ®îc ®¶m b¶o

trªn thùc tÕ. Mäi c«ng d©n cã toµn quyÒn lùa chän tÝn ngìng, t«n gi¸o cña m×nh, çc t«n

gi¸o ho¹t ®éng theo ph¸p luËt, ®ång thêi kh«ng lµm ¶nh hëng ®Õn ®êi sèng vµ ®oµn kÕt

céng ®ång, ®Õn an ninh quèc gia vµ trËt tù x· héi. Kh¸ch níc ngoµi ®Õn ViÖt Nam ®Òu dÔ

dµng nhËn thÊy ngêi d©n theo tÝn ngìng, t«n gi¸o sinh ho¹t b×nh thêng vµ tham dù çc

lÔ héi t¹i çc c¬ së tÝn ngìng, t«n gi¸o víi sè lîng rÊt ®«ng. §ã chÝnh lµ b»ng chøng rârµng vÒ chÝnh s¸ch t«n träng tù do tÝn ngìng, t«n gi¸o ë ViÖt Nam.

Trong qu¸ tr×nh x©y dùng vµ hoµn thiÖn ph¸p luËt nh»m b¶o ®¶m quyÒn tù do tÝn

ngìng, t«n gi¸o cña ngêi d©n, Nhµ níc ViÖt Nam kh«ng ngõng nghiªn cøu, bæ sung vµ

tõng bíc hoµn thiÖn mét çch cã hÖ thèng çc v¨n b¶n cã tÝnh ph¸p lý cao h¬n nh»m b¶o

®¶m cho çc t«n gi¸o ®îc ho¹t ®éng theo ®óng t«n chØ, môc ®Ých, gi¸o lý, gi¸o luËt vµ hiÕn



92

ch¬ng cña tõng t«n gi¸o. Çc v¨n b¶n ph¸p lý nµy phï hîp víi çc ®iÒu kho¶n vÒ tù do t«n

gi¸o trong çc c«ng íc quèc tÕ mµ ViÖt Nam ®· tham gia, ký kÕt.

93

Phô lôc

Sè tÝn ®å, chøc s¾c vµ c¬ së thê tùcña tõng t«n gi¸o

N¨m 2001 N¨m 2005

1. §¹o PhËt

TÝn ®å 9.038.345 kho¶ng10.000.000

Chøc s¾c 33.606 37.775

B¾c T«ng 21.606 26.046

Nam T«ng (Kh¬-me vµ Kinh) 9.145 9.370

KhÊt sÜ 2.045 2.359



94

N¨m 2001 N¨m 2005

C¬ së thê tù 14.043 16.972

B¾c T«ng 12.799 15.104

Nam T«ng (Kh¬-me vµ Kinh) 509

KhÊt sÜ 361

NiÖm PhËt ®êng 891 998C¬ së ®µo t¹o 37 40

Häc viÖn PhËt häc 3(1.000 t¨ng

ni sinh)

3(1.141 t¨ng

ni sinh)

Cao ®¼ng PhËt häc 4(842 t¨ng

ni sinh)

6(1.000 t¨ng

ni sinh)

Trung cÊp PhËt häc 30(3.000 t¨ng

ni sinh)

31(3.726 t¨ng

ni sinh)

Th¹c sÜ vµ tiÕn sÜ PhËt häc ®ang®îc ®µo t¹o ë níc ngoµi

170 200

95

N¨m 2001 N¨m 2005

C¬ së tõ thiÖn nh©n ®¹o 1.076 1.076

TuÖ TÜnh ®êng 126 126

Líp häc t×nh th¬ng 950 950

2. C«ng gi¸o

TÝn ®å 5.324.492 5.950.000

Chøc s¾c 2.563 3.031

Gi¸m môc: 37 43

Hång y 1 2

Tæng Gi¸m môc 3 3

Linh môc triÒu 2.133 2.476

Linh môc dßng 393 513

Gi¸o xø 2.565

§¹i Chñng viÖn 6 6

Sè chñng sinh 1.044 1.479

C¬ së tõ thiÖn nh©n ®¹o 1.007 1.041

3. §¹o Håi



96

N¨m 2001 N¨m 2005

TÝn ®å 64.991 66.695

Islam 25.688

Bµ-ni 41.007

Chøc s¾c 699 695

Islam 288 Bµ-ni 407

C¬ së thê tù 77 77

Th¸nh ®êng (Islam) 56 41

TiÓu Th¸nh ®êng (Islam) 1 19

Chïa (Bµ-ni) 20 17

4. §¹o Tin lµnh

Tæng héi Héi th¸nh Tin lµnh

ViÖt Nam (miÒn B¾c)

TÝn ®å 6.333 6.370

97

N¨m 2001 N¨m 2005

Môc s 3 3

Môc s nhiÖm chøc 10 10

Nhµ thê 12

§¹o Tin lµnh t¹i çc tØnh miÒn nói

phÝa B¾c

TÝn ®å (Tæng héi vµ mét sè

hÖ ph¸i)

90.005 110.000

Tæng Liªn héi Héi th¸nh Tin lµnh

ViÖt Nam (miÒn Nam)TÝn ®å 461.903 503.598

Môc s 112 173

Môc s nhiÖm chøc 102

TruyÒn ®¹o 208 71



98

N¨m 2001 N¨m 2005

Nhµ thê 253

Héi TruyÒn gi¸o C¬ ®èc

TÝn ®å 21.819

Môc s 8

Môc s uû nhiÖm 4

TruyÒn ®¹o 90

Nhµ thê 4

§¹o Tin lµnh t¹i çc tØnh

T©y Nguyªn vµ tØnh B×nh Phíc

TÝn ®å Tæng Liªn héi 293.208

TÝn ®å çc hÖ ph¸i 51.427

5. §¹o Cao ®µi

TÝn ®å 2.148.418 2.270.418

Chøc s¾c 7.104 11.278Chøc viÖc 13.256 23.636

99

N¨m 2001 N¨m 2005

C¬ së thê tù 1.079 1.335

Th¸nh thÊt, th¸nh tÞnh 836 955

§iÖn thê PhËt mÉu 175 296

Nhµ tu, nhµ tÞnh 68 84

6. PhËt gi¸o Hßa H¶o

TÝn ®å 1.232.572 1.232.572

Chøc viÖc 534 1.931

Ban TrÞ sù Trung ¬ng 64

§¹i diÖn tØnh, thµnh phè 10

Trî lý ®¹o sù tØnh, thµnh phè 71 Ban TrÞ sù c¬ së 1.786

C¬ së thê tù 19 34

7. TÞnh ®é C- sÜ PhËt héi

TÝn ®å 1.450.000

Chøc s¾c, chøc viÖc 4.800



100

N¨m 2001 N¨m 2005

Y sÜ, y sinh 868

Héi viªn 350.000

Héi qu¸n 201

8. Tø ¢n HiÕu NghÜaTÝn ®å 70.899

Chøc s¾c, chøc viÖc 476

C¬ së thê tù 76

101

Chó thÝch

1. Hå ChÝ Minh: Toµn tËp, Nxb. ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi, 1995, t.4, tr.20.

2. Hå ChÝ Minh: Toµn tËp, Nxb. ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi, 1995, t.4, tr.9.

3. Hå ChÝ Minh: Toµn tËp, Nxb. ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi, 1995, t,9, tr.176.

4. Hå ChÝ Minh: Toµn tËp, Nxb. ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi, 1995, t.6, tr.225.5. Hå ChÝ Minh biªn niªn tiÓu sö , Nxb. ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi, 1993, t.3, tr.15.

6. §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam: V¨n kiÖn §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø X , Nxb.

ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi, 2006, tr.122-123.



102

103

Môc lôc

Trang Lêi më ®Çu 5

Ch-¬ng 1

tÝn ng-ìng vµ t«n gi¸o ë ViÖt nam1. Vµi nÐt vÒ tÝn ngìng vµ t«n gi¸o ë ViÖt Nam 72. Çc t«n gi¸o ë ViÖt Nam 10

Ch-¬ng 2

chÝnh s¸ch cña nhµ n-íc viÖt nam ®èi víi tÝn ng-ìng, t«n gi¸o

1. Chñ tÞch Hå ChÝ Minh víi tÝn ngìng, t«n gi¸o 382. Chñ tr¬ng, chÝnh s¸ch cña §¶ng Céng s¶n ViÖt

Nam ®èi víi tÝn ngìng, t«n gi¸o 423. Nhµ níc ViÖt Nam lu«n lu«n b¶o ®¶m vµ t«n träng



104

quyÒn tù do tÝn ngìng, t«n gi¸o cña c«ng d©n 454. KÕt qu¶ viÖc thùc hiÖn chÝnh s¸ch vµ ph¸p luËt cña

Nhµ níc ViÖt Nam ®èi víi tÝn ngìng, t«n gi¸o 595. Çc t«n gi¸o ViÖt Nam ®ång hµnh cïng d©n téc 65

Ch-¬ng 3 Quan hÖ quèc tÕ

cña çc tæ chøc t«n gi¸o1. Quan ®iÓm cña Nhµ níc ViÖt Nam vÒ quan hÖquèc tÕ cña çc t«n gi¸o 71

2. Quan hÖ quèc tÕ cña çc tæ chøc t«n gi¸o 72

Phô lôc 80chó thÝch 85

105

M· sè:



106

In 1.000 cuèn, khæ 14,5 x 20,5 cm, t¹i

Sè ®¨ng ký kÕ ho¹ch xuÊt b¶n sè :

GiÊy phÐp xuÊt b¶n sè: CXB-QLXB, ngµy

In xong vµ nép lu chiÓu th¸ng 11 n¨m 2006.

Documents

Sach Trang Ton giao.pdf