SAĞLIKLI VE KİŞİYE ÖZEL EGZERSİZ REÇETESİSAĞLIKLI VE KİŞİYE ÖZEL EGZERSİZ REÇETESİ

L. AkgünL. Akgün¹¹

AMAÇAMAÇ Afyonkarahisar Halk Sağlığı Müdürlüğümüzce “Türkiye Obezite İle Mücadele ve Afyonkarahisar Halk Sağlığı Müdürlüğümüzce “Türkiye Obezite İle Mücadele ve Kontrol Programı” kapsamında kurulan “Sağlıklı Yaşam Merkezi” Şişmanlık başta olmak Kontrol Programı” kapsamında kurulan “Sağlıklı Yaşam Merkezi” Şişmanlık başta olmak üzere bir çok hastalığın ilaçsız tedavisine yönelik bir çözüm getirme çabasındadır. üzere bir çok hastalığın ilaçsız tedavisine yönelik bir çözüm getirme çabasındadır.

Sağlıklı Yaşam Merkezinde; beslenme programları, psikolojik destek ve çocuk Sağlıklı Yaşam Merkezinde; beslenme programları, psikolojik destek ve çocuk gelişiminin takibi hizmetleri verilmekte olup, igelişiminin takibi hizmetleri verilmekte olup, insanlara; mevcut sağlık durumları başta olmak üzere sosyo-ekonomik durumları ve istekleri göz önünde bulundurularak ACSM (Amerikan Spor Derneği Kriterlerine) göre, etkili, kişiye ve amacına en uygun egzersiz programı oluşturulmaktadır.

GEREÇ VE YÖNTEMGEREÇ VE YÖNTEM

Sağlıklı Yaşam Merkezimizde multidisipliner bir yaklaşımla oluşturulmuş bir ekibin Sağlıklı Yaşam Merkezimizde multidisipliner bir yaklaşımla oluşturulmuş bir ekibin pozitif katkıları ile obezite’ye ve bir çok hastalığa çözüm getirilebilir.pozitif katkıları ile obezite’ye ve bir çok hastalığa çözüm getirilebilir.

RESİM 1: Obezite tedavisinde multidisipliner yaklaşım

Obezite Tedavi Algoritması:Obezite Tedavi Algoritması:

1.1.Kişinin şişmanlık türünün tespitiKişinin şişmanlık türünün tespiti

2.2.Kişinin obezite profilinin çıkarılması (Ağırlık, Boy, BÇ, KÇ, BÇ / KÇ, BKİ vs. Kişinin obezite profilinin çıkarılması (Ağırlık, Boy, BÇ, KÇ, BÇ / KÇ, BKİ vs. antropometrik ölçümler)antropometrik ölçümler)

3.3.Genel sağlık durumunun tespit edilmesiGenel sağlık durumunun tespit edilmesi

4.4.Uygulanacak programın amacının tespiti (kilo verme, kilo koruma, esneklik, fitness vs.)Uygulanacak programın amacının tespiti (kilo verme, kilo koruma, esneklik, fitness vs.)

5.5.Obezitenin nedenine yönelik anket formunun doldurulması Obezitenin nedenine yönelik anket formunun doldurulması

6.6.ACSM’ye göre risk değerlendirmesiACSM’ye göre risk değerlendirmesi

7.7.Önerilecek egzersiz türünün tespiti Önerilecek egzersiz türünün tespiti

8.8.Önerilen egzersiz programının reçetelendirilmesi (egzersiz türü,seans sayısı, şiddeti ve Önerilen egzersiz programının reçetelendirilmesi (egzersiz türü,seans sayısı, şiddeti ve egzersiz süresi belirlenir)egzersiz süresi belirlenir)

9.9.Önerilen egzersiz programının kişiye yaptırılması (1-26 No’lu egzersiz programları )Önerilen egzersiz programının kişiye yaptırılması (1-26 No’lu egzersiz programları )

10.10.Kişinin yorgunluğunun (BORG indeksi) değerlendirilmesiKişinin yorgunluğunun (BORG indeksi) değerlendirilmesi

11.11.Dengenin geliştirilmesi için denge egzersizi önerilmesi (50 yaş üstü kişilerde)Dengenin geliştirilmesi için denge egzersizi önerilmesi (50 yaş üstü kişilerde)

12.12.Sağlık sorunlarının düzeltilmesi ve ilaç dozlarının ayarlanması (egzersiz sonrasında Sağlık sorunlarının düzeltilmesi ve ilaç dozlarının ayarlanması (egzersiz sonrasında kişinin biyolojik cevabı göz önünde bulundurularak yapılmalıdır)kişinin biyolojik cevabı göz önünde bulundurularak yapılmalıdır)

13.13.Kişiye uygulanan egzersize göre sağlıklı beslenme eğitimi verilmesi (Bireysel Kişiye uygulanan egzersize göre sağlıklı beslenme eğitimi verilmesi (Bireysel Beslenme Programının uygulanması)Beslenme Programının uygulanması)

14.14.Kişilerin önerilen programlara devamının sağlanması için (sağlıklı beslenme ve Kişilerin önerilen programlara devamının sağlanması için (sağlıklı beslenme ve egzersizin bir hayat tarzı haline getirilmesi) psiko-sosyal destek verilmesiegzersizin bir hayat tarzı haline getirilmesi) psiko-sosyal destek verilmesi

15.Çocukların ruhsal ve bedensel gelişimlerinin takibi, ailelerin eğitimi15.Çocukların ruhsal ve bedensel gelişimlerinin takibi, ailelerin eğitimi

16.Kişinin motivasyonunun yüksek tutulması ve kontrol sürelerinin kişiye uygun şekilde 16.Kişinin motivasyonunun yüksek tutulması ve kontrol sürelerinin kişiye uygun şekilde planlanması aşamalarından oluşur.planlanması aşamalarından oluşur.

BULGULARBULGULAR

Obezite Merkezi Egzersiz Polikliniği açıldığı 30 EYLÜL 2009 tarihinden günümüze Obezite Merkezi Egzersiz Polikliniği açıldığı 30 EYLÜL 2009 tarihinden günümüze sadece Afyonkarahisar’dan değil çevre şehirler başta olmak üzere tüm Türkiye’den sadece Afyonkarahisar’dan değil çevre şehirler başta olmak üzere tüm Türkiye’den 17.494 kişi obezite merkezi egzersiz polikliniğimize başvurmuştur.17.494 kişi obezite merkezi egzersiz polikliniğimize başvurmuştur. Diğer yönden Diğer yönden uygulanan bilimsel programlar sayesinde 7556 kilolu hasta ilaç kullanmadan uygulanan bilimsel programlar sayesinde 7556 kilolu hasta ilaç kullanmadan sağlıklı yaşama kavuşturulmuş, böylece ilaç tüketiminde kamu yararına büyük sağlıklı yaşama kavuşturulmuş, böylece ilaç tüketiminde kamu yararına büyük tasarruf sağlanmıştır. tasarruf sağlanmıştır.

2010 yılında 4 kişiye üstün başarı belgesi verilmiş, 2010 yılında 4 kişiye üstün başarı belgesi verilmiş,

2011 yılında 76 kişiye üstün başarı belgesi verilmiştir. 2011 yılında 76 kişiye üstün başarı belgesi verilmiştir.

Ayrıca 2014 yılında ise hedeflenen kiloya ulaşan yaklaşık 300 kişiye üstün başarı Ayrıca 2014 yılında ise hedeflenen kiloya ulaşan yaklaşık 300 kişiye üstün başarı belgesi verilmesi planlanmaktadır. belgesi verilmesi planlanmaktadır.

¹¹ Halk Sağlığı Müdürlüğü Halk Sağlığı Müdürlüğü ,, AFYONKARAHİSAR AFYONKARAHİSAR

Obezite profili çıkarılan kişinin ACSM kriterlerine göre egzersiz risk Obezite profili çıkarılan kişinin ACSM kriterlerine göre egzersiz risk değerlendirmesi yapılmaktadır. Kişiye özel modifiye egzersiz reçetelendirmesi; değerlendirmesi yapılmaktadır. Kişiye özel modifiye egzersiz reçetelendirmesi; uygulanan egzersize göre sağlıklı beslenme eğitiminin verilmesi (Bireysel uygulanan egzersize göre sağlıklı beslenme eğitiminin verilmesi (Bireysel Beslenme Programı), psikolojik destek ve kişinin geri bildirim amaçlı kontrollerinin Beslenme Programı), psikolojik destek ve kişinin geri bildirim amaçlı kontrollerinin uygun sürelerde yapılmasının planlanması aşamalarından oluşur.uygun sürelerde yapılmasının planlanması aşamalarından oluşur.

Düzenli kontrole gelen hasta sayıları ise aşağıda tablo olarak verilmiş olup, Düzenli kontrole gelen hasta sayıları ise aşağıda tablo olarak verilmiş olup, aylık kontrol hasta sayıları aylık kontrol hasta sayıları yaş gruplarına göre dağılımlarıyaş gruplarına göre dağılımları aşağıdaki gibidir. aşağıdaki gibidir.

Tablo 1:Tablo 1: Obezite Merkezi” olarak kurulan ve daha sonra “Sağlıklı Yaşam Merkezi” adını alan birimimizde 2008-2011 yılları arasında yukarıdaki tabloda sunulan hasta 2008-2011 yılları arasında yukarıdaki tabloda sunulan hasta sayılarına ulaşılmıştır.sayılarına ulaşılmıştır.

TARTIŞMATARTIŞMA

Egzersiz bir ilaç’dır. Kişinin fiziksel ve sosyal durumuna uygun, güvenli ve Egzersiz bir ilaç’dır. Kişinin fiziksel ve sosyal durumuna uygun, güvenli ve etkili bir egzersiz uygulandığında Diyabet, Hipertansiyon başta olmak üzere bir çok etkili bir egzersiz uygulandığında Diyabet, Hipertansiyon başta olmak üzere bir çok hastalığı tedavi etmekte, ilaç kullanımını azaltmakta veya ortadan kaldırmaktadır. hastalığı tedavi etmekte, ilaç kullanımını azaltmakta veya ortadan kaldırmaktadır. Bu nedenle Sağlıklı Yaşam Merkezimizde sadece kilo vermek isteyenler için Bu nedenle Sağlıklı Yaşam Merkezimizde sadece kilo vermek isteyenler için değil nasıl sağlıklı kalabilirim diyenlerinde ihtiyacına cevap verilmektedir. Ayrıca değil nasıl sağlıklı kalabilirim diyenlerinde ihtiyacına cevap verilmektedir. Ayrıca ilaçsız koruyucu ve tedavi edici bu hizmetlerin dışında birinci basamak sağlık ilaçsız koruyucu ve tedavi edici bu hizmetlerin dışında birinci basamak sağlık hizmetlerinde sağlıklı yaşamın yaygınlaştırılması amacıyla aile hekimlerine ve hizmetlerinde sağlıklı yaşamın yaygınlaştırılması amacıyla aile hekimlerine ve diğer yardımcı sağlık personeline yönelik “Sağlıklı ve Bilimsel Zayıflama Eğitimi” diğer yardımcı sağlık personeline yönelik “Sağlıklı ve Bilimsel Zayıflama Eğitimi” verilmektedir. Bu eğitimlerde bilimsel temeller üzerine obezite ile mücadelede verilmektedir. Bu eğitimlerde bilimsel temeller üzerine obezite ile mücadelede yanlış bilinen ve yapılmaması gereken uygulamalar, sağlıklı zayıflama için yanlış bilinen ve yapılmaması gereken uygulamalar, sağlıklı zayıflama için yapılması gerekenler, kişiye göre (modifiye) egzersiz reçetesinin hazırlanması, yapılması gerekenler, kişiye göre (modifiye) egzersiz reçetesinin hazırlanması, dengeli beslenme konularını içeren interaktif, uygulamalı eğitim programı dengeli beslenme konularını içeren interaktif, uygulamalı eğitim programı düzenlenmekte ve katılımcılara “katılım belgesi” verilmektedir.düzenlenmekte ve katılımcılara “katılım belgesi” verilmektedir. Bu eğitim çalışmalarında 60 hekim ve 132 yardımcı sağlık personeline (ebe, hemşire, sağlık memuru) katılım belgesi verilmiştir.

SONUÇSONUÇ

Şişmanlığın tedavisinin bir ekip işi olduğu asla unutulmamalıdır. Bu ekibin Şişmanlığın tedavisinin bir ekip işi olduğu asla unutulmamalıdır. Bu ekibin merkezinde hastanın kendisi bulunur. Biz de buradan yola çıkarak oluşturduğumuz merkezinde hastanın kendisi bulunur. Biz de buradan yola çıkarak oluşturduğumuz bir ekiple kilo alma sorunu olanlar başta olmak üzere; nasıl beslenmeliyim, hangi bir ekiple kilo alma sorunu olanlar başta olmak üzere; nasıl beslenmeliyim, hangi sporu, nasıl, ne sıklıkta, ne sürede ve ne şiddette yapmalıyım diyen tüm insanları sporu, nasıl, ne sıklıkta, ne sürede ve ne şiddette yapmalıyım diyen tüm insanları (çocuklar, yetişkin kadın ve erkekler, yaşlılar ve herhangi bir sağlık sorunu olan (çocuklar, yetişkin kadın ve erkekler, yaşlılar ve herhangi bir sağlık sorunu olan veya olmayan tüm insanları) Afyonkarahisar Halk Sağlığı Müdürlüğü Sağlıklı veya olmayan tüm insanları) Afyonkarahisar Halk Sağlığı Müdürlüğü Sağlıklı Yaşam Merkezinde karşılıyor olacağız.Yaşam Merkezinde karşılıyor olacağız.

Sizi seviyoruz.,Sizi seviyoruz.,

Sizi Önemsiyoruz.Sizi Önemsiyoruz.

Her şey sağlık için. Her şey sağlık için.

KAYNAKLARKAYNAKLAR

1. ACSM’s guidelines for exercise testing and prescription,Lippincott Williams & Wilkins, 2000.1. ACSM’s guidelines for exercise testing and prescription,Lippincott Williams & Wilkins, 2000.

Resim 2:Resim 2: Egzersiz polikliniği ve başarı belgesi verilen kişilere ait gazete haberleri Egzersiz polikliniği ve başarı belgesi verilen kişilere ait gazete haberleri

KİLOLU BİREYİN SAĞLIKLI KİLO VERMESİ

ÇOCUK HASTALIKLARI UZMANI, ENDOKRİN VEYA DÂHİLİYE

UZMANI HEKİM

EGZERSİZ FİZYOLOJİ UZMANI, SPOR HEKİMİ

(EGZERSİZ PROGRAMI)

DİYETİSYEN VEYA DİYET UZMANI(BESLENME PROGRAMI)

GENEL CERRAHİ UZMANI HEKİM VE PLASTİK -REKONSTRİKİTİF CERRAHİ

UZMANI HEKİM

ÇOCUK GELİŞİM UZMANI VE

SOSYOLOĞ

PSİKİYATRİ UZMANI HEKİM VEYA

PSİKOLOĞ