1 O. GÜNAY1

BULAŞICI HASTALIK SALGINLARININ İNCELENMESİ

Dr. Osman GÜNAY

2 O. GÜNAY2

Dersin Amacı

Bulaşıcı hastalık salgınlarını kontrol

altına alabilmek için, salgından önce ve

salgın çıktıktan sonra alınabilecek

önlemler konusunda bilgi vermek

3 O. GÜNAY3

Öğrenme Hedefleri

Bir saatlik dersin sonunda öğrenciler;

1. Salgınla ilgili temel epidemiyolojik kavramları tanımlayabilecek,

2. Salgından önce ve salgın çıktıktan sonra alınacak önlemlerin amaçlarını sayabilecek,

3. Salgından önce ve salgın çıktıktan sonra alınabilecek önlemleri sayıp açıklayabilecek

4 O. GÜNAY4

SALGIN (epidemi)

Bir toplumda bir hastalığın sıklığının belli bir

dönemde anlamlı ölçüde artış göstermesidir

5 O. GÜNAY5

Epidemi Türleri

1. Tek kaynaklı epidemiler: Birçok kişinin aynı

kaynaktan etkilenmesi sonucu ortaya çıkan ve

hızlı gelişen patlama tarzında salgınlardır

2. Temas epidemileri: Hastalığın bir konakçıdan

diğerine bulaşması sonucu oluşan ve yavaş

gelişip uzun süren salgınlardır.

6 O. GÜNAY6

Tek Kaynaklı Epidemi

Kaynak

YK

YK

YK

YK

YK

7 O. GÜNAY7

Temas Epidemisi

Kaynak

YK

Kaynak

YK

Kaynak

YK

Kaynak

YK

Kaynak

YK

Kaynak

YK

Kaynak

8 O. GÜNAY8

Tek Kaynaklı Epidemi

Vaka

Sayısı

Zaman (günler)

9 O. GÜNAY9

Temas Epidemisi

Vaka

Sayısı

Zaman (aylar)

10 O. GÜNAY10

Atak Hızları

Genel atak hızı

Primer atak hızı

Sekonder atak hızı

11 O. GÜNAY11

Genel Atak Hızı

Bir salgın dönemindeki toplam vaka sayısının

risk altındaki nüfusa oranıdır.

12 O. GÜNAY12

Primer Atak Hızı

Salgının başlangıcından itibaren en uzun bir

kuluçka süresi içinde meydana gelen (primer

vaka) sayısının risk altındaki nüfusa oranıdır.

13 O. GÜNAY13

Sekonder Atak Hızı

Primer vakalardan sonra meydana gelen

(sekonder vaka) sayısının risk altındaki nüfusa

oranıdır.

14 O. GÜNAY14

Salgın Tiplerinin Karşılaştırılması

Tek kaynaklı epidemilerde: Primer atak hızı yüksek Sekonder atak hızı düşük (veya sıfır)

Temas epidemilerinde: Primer atak hızı düşük Sekonder atak hızı yüksek

15 O. GÜNAY15

Salgın Çıkmadan Alınacak

Önlemlerin Amaçları

Salgın çıkmasının önlemek ya da

geciktirmek

Çıkabilecek bir salgından mümkün olan

en erken zamanda haberdar olmak,

Salgınların en zararla atlatılmasını

sağlayacak önlemler almak.

16 O. GÜNAY16

Salgın Çıkmadan Alınacak

Önlemler Çevrenin olumlu hale getirilmesi

Bağışıklama

Toplum eğitimi

Erken uyarı sisteminin kurulması

Risk altındaki grupların sürekli taranması

Sağlık örgütlerinin hazırlanması (tanı, tedavi, karantina, iletişim, kayıt vb)

17 O. GÜNAY17

Salgın çıktıktan sonra alınacak önlemlerin amaçları

Salgının en kısa sürede ve en az zararla sona

ermesini sağlamak,

Benzer salgınların tekrarlanmasını önlemek.

Hastalığın özellikleri ile ilgili yeni bilgiler elde

etmek

18 O. GÜNAY18

Salgın Şüphesi Olduğunda

Yapılması Gerekenler – I

1. Hastalık tanısının kesinleştirilmesi

2. Salgın tanısının konulması

3. Risk altındaki toplumun incelenmesi

4. Saptanan hastaların epidemiyolojik özelliklerinin incelenmesi (kişi, yer, zaman)

19 O. GÜNAY19

Salgın Şüphesi Olduğunda Yapılması Gerekenler – II

5. Salgın sırasındaki çevresel koşulların incelenmesi ve salgın öncesi durumla karşılaştırılması

6. Salgının kaynağı ve nedenleri hakkında hipotezler kurulması

7. Kurulan hipotezlerin test edilmesi

20 O. GÜNAY20

Salgın Şüphesi Olduğunda

Yapılması Gerekenler – III

8. Salgın kontrolü için gerekli önlemlerin

alınması

9. Yapılan çalışmaların rapor edilmesi

10. Salgının tekrarlanmaması için gerekli

önlemlerin alınması

21 O. GÜNAY21

Salgını kontrol altına almak için alınacak önlemler – I

A. Kaynağa yönelik önlemler

Hasta ve portörlerin tedavisi, tecrit,

karantina, hasta hayvanların öldürülmesi vb.

22 O. GÜNAY22

23 O. GÜNAY23

Salgını kontrol altına almak için

alınacak önlemler – II

B. Bulaşma yoluna yönelik önlemler

Çevrenin olumlu hale getirilmesi (vektör

kontrolü, dezenfeksiyon, gıda kontrolü, atık

kontrolü, su kontrolü vs)

24 O. GÜNAY24

Salgını kontrol altına almak için alınacak önlemler – III

C. Sağlam kişilere yönelik önlemler

Aktif ve pasif bağışıklama, seroproflaksi, kemoproflaksi, kişisel hijyen eğitimi vb.

25 O. GÜNAY25

26 O. GÜNAY26