Upload
ainsley-clay
View
104
Download
0
Embed Size (px)
DESCRIPTION
Salmonella, Shigella ve Yersinia’ların Mikrobiyolojisi ve İnfeksiyon Oluşturma Mekanizmaları. Salmonellalar. Enterobacteriaceae ailesinde bulunur. Salmonella cinsinde 2200 kadar serotip vardır. Serotip adları; Yaptığı hastalık S. enteritidis İzole edildiği hayvan ve hastalık S. typhimurium - PowerPoint PPT Presentation
Citation preview
Salmonella, Shigella ve Yersinia’ların Mikrobiyolojisi ve
İnfeksiyon Oluşturma Mekanizmaları
Salmonellalar
Enterobacteriaceae ailesinde bulunur.Enterobacteriaceae ailesinde bulunur. Salmonella cinsinde 2200 kadar serotip vardır.Salmonella cinsinde 2200 kadar serotip vardır. Serotip adları;Serotip adları; Yaptığı hastalık Yaptığı hastalık S. enteritidisS. enteritidis İzole edildiği hayvan ve hastalık İzole edildiği hayvan ve hastalık S. typhimuriumS. typhimurium İzole eden araştırıcıdan İzole eden araştırıcıdan S. scottmüelleriS. scottmüelleri İzole edildiği şehir İzole edildiği şehir S. İstanbulS. İstanbul
Salmonella’ların Yapısı Basillerdir (2-5Basillerdir (2-5m m
0.7-1.5 0.7-1.5 m)m)
SporsuzdurSporsuzdur Hareketlidirler Hareketlidirler
((S.gallinarumS.gallinarum ve ve S.S.pullorumpullorum hariç ) hariç )
Gram olumsuzGram olumsuz
Vi antijeni Vi antijeni Kapsülümsü Kapsülümsü yapı (yapı (S.typhiS.typhi ve bazı ve bazı serotiplerde)serotiplerde)
FimbriaFimbria
Çoğunda tip 1(mamnoza Çoğunda tip 1(mamnoza duyarlı, HA yapan)duyarlı, HA yapan)
Tip 2 (MR) Tip 2 (MR) S.gallinarumS.gallinarum ve ve diğerlerindediğerlerinde
S. paratyphi AS. paratyphi A fimbriasızdır fimbriasızdır
Üreme ve Kültür Özellikleri
Fakültatif anaeropturlarFakültatif anaeropturlar 20-4220-42OOC’de üreyebilirler optimum 37C’de üreyebilirler optimum 37OOC’dirC’dir Ortalama pH 7.4Ortalama pH 7.4 Buyyonda homojen bulanıklık yaparlarBuyyonda homojen bulanıklık yaparlar Kolonileri;Kolonileri;
Jelozda 2-3mm çapında,düzgün,yuvarlakJelozda 2-3mm çapında,düzgün,yuvarlak Kanlı agarda düzgün, gri, nemli görünümlüdür. Kanlı agarda düzgün, gri, nemli görünümlüdür.
Salmonella’ların üretilmesinde kullanılan besiyerleri
Çoğaltıcı Besiyerleri: Çoğaltıcı Besiyerleri: Tetratiyonatlı buyyon, Selenit FTetratiyonatlı buyyon, Selenit F
Ayırıcı ve seçici besiyerleri:Ayırıcı ve seçici besiyerleri: Mac Conkey agar (Safra tuzu,laktoz)Mac Conkey agar (Safra tuzu,laktoz) EMB agar (Laktoz,sukroz,eosin metilen mavisi)EMB agar (Laktoz,sukroz,eosin metilen mavisi) Deoksikolat sitrat agarDeoksikolat sitrat agar XLD agar( kırmızı ortası siyah koloni)XLD agar( kırmızı ortası siyah koloni) HE agar (yeşil, ortası siyah koloni)HE agar (yeşil, ortası siyah koloni)
Biyokimyasal özellikleri
Glukozu Glukozu S. typhiS. typhi ve ve S.gallinarumS.gallinarum yalnız asit yalnız asit yaparak parçalar.yaparak parçalar.Diğerleri hem asit hem Diğerleri hem asit hem gaz oluştururlargaz oluştururlar
Laktozu,genellikle Laktozu,genellikle sukrozu, adanitol,salisini sukrozu, adanitol,salisini kullanmazlar.kullanmazlar.
TSI BesiyeriTSI Besiyeri
Dipte asit, HDipte asit, H22S S oluştururlar.oluştururlar.
((S. paratyhiS. paratyhi hariç) hariç)
İndol testi İndol testi
Triptofandan indol Triptofandan indol oluşturmazlaroluşturmazlar
Sitrat olumludurlarSitrat olumludurlar
MR + ve VP-
Direnç durumları 5555o o C’de 20 dk ölürlerC’de 20 dk ölürler Kuruluğa dirençsizdirlerKuruluğa dirençsizdirler Lağım,kuyu sularında, toprakta uzun süre canlı kalabilirlerLağım,kuyu sularında, toprakta uzun süre canlı kalabilirler Soğuğa dirençlidirler. Soğuğa dirençlidirler. Dezenfektanlara duyarlıdırlarDezenfektanlara duyarlıdırlar Kv, brillant y, malaşit y,deoksikolat,safra tuzları,bizmut Kv, brillant y, malaşit y,deoksikolat,safra tuzları,bizmut
sitrat, tetratiyonata uygun yoğunluklarda dayanıklıdırlarsitrat, tetratiyonata uygun yoğunluklarda dayanıklıdırlar Tetrasiklin,ampisiline,streptomisine,sulfonamid ve Tetrasiklin,ampisiline,streptomisine,sulfonamid ve
kloramfenikole direnç gelişimi vardır.kloramfenikole direnç gelişimi vardır. Beta-laktamaz üreten suşlar bulunmaktadır.Beta-laktamaz üreten suşlar bulunmaktadır.
Antijenik yapı
O somatik antijen: O somatik antijen: Lipopolisakkarit yapısındadır.Lipopolisakkarit yapısındadır. Sıcaklığa (110Sıcaklığa (110ooC 2.5 saat), alkole (%96 4 saat) C 2.5 saat), alkole (%96 4 saat)
dayanıklı, formole dayanıksızdır.dayanıklı, formole dayanıksızdır. Antiserumuyla küçük, kum taneleri gibi Antiserumuyla küçük, kum taneleri gibi
aglütinasyon veriraglütinasyon verir Genellikle IgM yapısında antikorlar oluşurGenellikle IgM yapısında antikorlar oluşur 1,2,3 gibi sayılarla adlandırılırlar 1,2,3 gibi sayılarla adlandırılırlar
H kirpik antijeniH kirpik antijeni Protein yapısındadır.Protein yapısındadır. Tüm hareketli kökenlerde vardır.Tüm hareketli kökenlerde vardır. 6060ooC’de ısıtılmaya ve alkole duyarlı, formole C’de ısıtılmaya ve alkole duyarlı, formole
dirençlidir.dirençlidir. Antiserumuyla iri tanecikli, pamuk atığı görünümde Antiserumuyla iri tanecikli, pamuk atığı görünümde
aglütinasyon verirler.aglütinasyon verirler. Oluşan antikorlar IgG yapısındadır. Oluşan antikorlar IgG yapısındadır. İki değişik antijen yapısındadırİki değişik antijen yapısındadır Faz1 ve faz2 olarak adlandırılır.Faz1 ve faz2 olarak adlandırılır.
Vi anijeniVi anijeni O antijeninin dışındadırO antijeninin dışındadır Polisakkarit yapısındadırPolisakkarit yapısındadır S. typhi, S. paratyhi A, CS. typhi, S. paratyhi A, C ve ve S. dublinS. dublin tarafından tarafından
oluşturulur. oluşturulur. S. typhi’ninS. typhi’nin Vi antijeni yapısal ve immünolojik Vi antijeni yapısal ve immünolojik
olarak olarak Citrobacter freundii’ninCitrobacter freundii’nin Vi antijenine Vi antijenine benzer. benzer.
M antijeniM antijeni S. paratyphiS. paratyphi B kültürü birkaç gün oda B kültürü birkaç gün oda
sıcaklığında bekletildiğinde oluşur.sıcaklığında bekletildiğinde oluşur.
Fimbria (pilus) antijeni Fimbria (pilus) antijeni Çoğunda tip 1 fimbrialar vardır. Çoğunda tip 1 fimbrialar vardır. 24-48 saatlik buyyon kültürlerinde ortaya 24-48 saatlik buyyon kültürlerinde ortaya
çıkarlar. çıkarlar. Formole dayanıklı, sıcaklığa dayanıksızdır.Formole dayanıklı, sıcaklığa dayanıksızdır.
SalmonellalarSalmonellalar
Kauffmann-White şemasına göre taşıdıkları Kauffmann-White şemasına göre taşıdıkları antijenlere göre sıralanır ve adlandırılırlar.antijenlere göre sıralanır ve adlandırılırlar.
Salmonella typhiSalmonella typhi 9, 12 (Vi) :d:- 9, 12 (Vi) :d:-
Virulans ve Patojenite Özellikleri
Yüzey antijenleriYüzey antijenleriO antijeninin lipit A kısmı toksiktir. Endotoksin O antijeninin lipit A kısmı toksiktir. Endotoksin özelliğindedir. Ateş, lökopeni, sonra lökositoz, hiperglisemi özelliğindedir. Ateş, lökopeni, sonra lökositoz, hiperglisemi sonra hipoglisemi, letal şok oluşturur.sonra hipoglisemi, letal şok oluşturur.Vi antijeni taşıyan Vi antijeni taşıyan S. typhiS. typhi daha virülandır. Serumun daha virülandır. Serumun bakterisidal etkisini azaltır. C3’ün bakteriye tutunmasını bakterisidal etkisini azaltır. C3’ün bakteriye tutunmasını önleyerek fagositozu önler. Makrofaj içinde ölümü engeller.önleyerek fagositozu önler. Makrofaj içinde ölümü engeller.
Enterotoksin ve sitotoksin (Enterotoksin ve sitotoksin (S. cholerasuisS. cholerasuis ve ve S. enteritidisS. enteritidis) ) Siderofor sentezi (enterobaktin, aerobaktin)Siderofor sentezi (enterobaktin, aerobaktin) PlazmitlerPlazmitler BakteriyosinBakteriyosin
Salmonella’ların neden olduğu hastalıklar
Genel infeksiyon niteliğindeki Genel infeksiyon niteliğindeki hastalıklar (Tifoid)hastalıklar (Tifoid)
EnterokolitlerEnterokolitler Sepsis ve lokalize organ hastalıklarıSepsis ve lokalize organ hastalıkları
Genel infeksiyon niteliğindeki hastalıklar
Etkenler: Etkenler: S. typhi, S.parayphi A, S. paratyphi B, S. typhi, S.parayphi A, S. paratyphi B, S.paratyphi C ve S. typhimuriumS.paratyphi C ve S. typhimurium
TİFO TİFO Etken: S. typhi Etken: S. typhi Yalnızca insanlarda enfeksiyon yapar.Yalnızca insanlarda enfeksiyon yapar.Ekzotoksini yoktur.Ekzotoksini yoktur.
PARATİFOPARATİFODiğer seotipler tarafından oluşturulur. Tifodan daha Diğer seotipler tarafından oluşturulur. Tifodan daha hafif seyirlidir.hafif seyirlidir.
Ağız yoluyla 10Ağız yoluyla 1055-10-108 8 sayıdaki bakterilerin vücuda girmesiyle sayıdaki bakterilerin vücuda girmesiyle enfeksiyon oluşturulurenfeksiyon oluşturulur
İnfeksiyonun oluşmasında bakterinin serotipi, sayısı, virulansı İnfeksiyonun oluşmasında bakterinin serotipi, sayısı, virulansı ve savunma önemlidir.ve savunma önemlidir.
Bakteriler ince bağırsakta mukusu aşarak enterositlere,peyer Bakteriler ince bağırsakta mukusu aşarak enterositlere,peyer plakları hizasında özelleşmiş epitel hücrelerine girerler.plakları hizasında özelleşmiş epitel hücrelerine girerler.
Peyer plaklarında makrofajlar içine alınırlar, mezenterik lenf Peyer plaklarında makrofajlar içine alınırlar, mezenterik lenf bezlerine gelirler. Buralarda çoğalarak kana karışırlar ve doku bezlerine gelirler. Buralarda çoğalarak kana karışırlar ve doku ve organlara yayılırlar.ve organlara yayılırlar.
Dokularada tifo nodülleri oluşur. Kılcal damarlarda nekroz Dokularada tifo nodülleri oluşur. Kılcal damarlarda nekroz gelişir, peyer plaklarında ülserler ve nekroz geliştiğinden gelişir, peyer plaklarında ülserler ve nekroz geliştiğinden bağırsak kanamaları görülür. bağırsak kanamaları görülür.
Kuluçka süresi 10-14gündür. Kuluçka süresi 10-14gündür. Kırıklık, halsizlik, iştahsızlık, baş ağrısıyla başlar.Kırıklık, halsizlik, iştahsızlık, baş ağrısıyla başlar. Ateş 37.5C-38Ateş 37.5C-38ooC 1. Hafta sonuna doğru 39.5C 1. Hafta sonuna doğru 39.5ooC-40C-40ooC’ye C’ye
ulaşır.ulaşır. 2.haftada 402.haftada 40ooC-41C-41ooC nabız sayısı düşer. Karın ve göğüs C nabız sayısı düşer. Karın ve göğüs
bölgesinde roseoller görülür.Orta kıvamlı ishal, genelde bölgesinde roseoller görülür.Orta kıvamlı ishal, genelde kabızlık olur.kabızlık olur.
3.haftanın sonunda ateş düşmeye başlar 3.haftanın sonunda ateş düşmeye başlar 4.haftanın sonunda normale döner.4.haftanın sonunda normale döner. Bağırsak delinmesi, kanaması, Bağırsak delinmesi, kanaması,
bronkopnömoni,miyokardit,arterit,nefritbronkopnömoni,miyokardit,arterit,nefrit
Enterokolit niteliğindeki Salmonellozlar
En sık izole edilenler En sık izole edilenler S.enteritidisS.enteritidis, , S.typhimuriumS.typhimurium S.oranienburg,S.suipestifer, S.anatumS.oranienburg,S.suipestifer, S.anatum, , S.newportS.newport Kuluçka dönemi 2-48 saattir.Kuluçka dönemi 2-48 saattir. Ağızdan alınan bakteriler bağırsak epiteline Ağızdan alınan bakteriler bağırsak epiteline
penetre olurlar. Enterotoksin ve sitotoksinlerinin penetre olurlar. Enterotoksin ve sitotoksinlerinin etkisiyle bağırsakta inflamasyon doku nekrozu ve etkisiyle bağırsakta inflamasyon doku nekrozu ve buna bağlı ateş, ishal ve kolit gelişir.buna bağlı ateş, ishal ve kolit gelişir.
Besin zehirlenmesi gibi başlayan infeksiyonlar Besin zehirlenmesi gibi başlayan infeksiyonlar sepsis ve genel infeksiyona dönüşebilir.sepsis ve genel infeksiyona dönüşebilir.
Sepsis ve lokal organ hastalıkları
En sık izole edilen etkenler En sık izole edilen etkenler S.partyphi C, S.partyphi C, S.choleraesuis, S.typhimuriumS.choleraesuis, S.typhimurium
Ağız yoluyla alınan bakterilerin ince Ağız yoluyla alınan bakterilerin ince bağırsaklardan hızla kana geçmeleri ve diğer bağırsaklardan hızla kana geçmeleri ve diğer organlara yayılmalarıyla meydana gelir.organlara yayılmalarıyla meydana gelir.
Taşıyıcılık
Geçici taşıyıcılık bir yıldan kısa süreli taşıyıcılıkGeçici taşıyıcılık bir yıldan kısa süreli taşıyıcılık Kronik taşıyıcılık bir yıldan daha uzun süreli Kronik taşıyıcılık bir yıldan daha uzun süreli
taşıyıcılık. Bakteri dışkı ve idrarla atılmaktadır.taşıyıcılık. Bakteri dışkı ve idrarla atılmaktadır.
Laboratuvar Tanısı Tifo ve paratifolarda etkeni izole etmek içinTifo ve paratifolarda etkeni izole etmek için
kullanılan örnekler;kullanılan örnekler; Kan, kemik iliği (hastalığın ilk haftası).Kan, kemik iliği (hastalığın ilk haftası). Dışkı (2.hafta ve sonrası)Dışkı (2.hafta ve sonrası) İdrar (2.haftadan sonra bulunur. Fakat İdrar (2.haftadan sonra bulunur. Fakat
üretme şansı az)üretme şansı az) Safra (4. hafta sonra ve taşıyıcıları Safra (4. hafta sonra ve taşıyıcıları
belirlemek için)belirlemek için)
Tifo ve paratifo
Kan kan kültürü şişelerine ekilir 37Kan kan kültürü şişelerine ekilir 37ooC’de C’de 10 güne kadar bekletilir. 10 güne kadar bekletilir.
Diğer örnekler çoğaltıcı (Selenit F), Diğer örnekler çoğaltıcı (Selenit F), ayırtedici besiyerlerine (EMB, SS) ekilir. ayırtedici besiyerlerine (EMB, SS) ekilir.
Laktoz negatif kolonilere diğer Laktoz negatif kolonilere diğer biyokimyasal işlemler uygulanır.biyokimyasal işlemler uygulanır.
Serolojik Tanı
Genel enfeksiyon tipinde Genel enfeksiyon tipinde O antikorları ilk haftanın sonuna doğru,O antikorları ilk haftanın sonuna doğru, H antikorları 2.haftanın sonunda oluşmaya H antikorları 2.haftanın sonunda oluşmaya
başlar.başlar. Gruber-Widal veya grup aglütinasyonuGruber-Widal veya grup aglütinasyonu
Enterokolitlerde etkeni üretmek için; Enterokolitlerde etkeni üretmek için; Hastalığın başladığı günden itibaren dışkı kültürleri Hastalığın başladığı günden itibaren dışkı kültürleri yapılır.yapılır.
Sepsis ve lokal enfeksiyonlarda;Sepsis ve lokal enfeksiyonlarda;Ateşin yüksek olduğu dönemlerde kan incelenir. Ateşin yüksek olduğu dönemlerde kan incelenir. Bakterinin yerleştiği organa göre (idrar, BOS, eklem, Bakterinin yerleştiği organa göre (idrar, BOS, eklem, plevra, periton sıvıları, apse) uygun örnek alınır.plevra, periton sıvıları, apse) uygun örnek alınır.
Epidemiyoloji
S.typhiS.typhi insanlarda infeksiyon yapar. insanlarda infeksiyon yapar. Tifo dışı salmonellozların kaynağı insan ve Tifo dışı salmonellozların kaynağı insan ve
hayvanlardır.hayvanlardır. Bulaşma fekal-oraldir.Bulaşma fekal-oraldir. Çiftlik hayvanları, kümes hayvanları ve Çiftlik hayvanları, kümes hayvanları ve
ürünleri, kedi, köpekle bulaşabilir.ürünleri, kedi, köpekle bulaşabilir. Soğuk kanlı hayvanlarla da bakteri taşınır.Soğuk kanlı hayvanlarla da bakteri taşınır.