68
40 2013

İSAM - İslam Araştırmaları Merkezi - isam bulten 40 …...4 2013 Temel İslâm Ansiklopedisi Müslüman toplulukların yaşadığı coğrafyalardaki dinî bilgi ve eğitim ihtiyacına

  • Upload
    others

  • View
    10

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: İSAM - İslam Araştırmaları Merkezi - isam bulten 40 …...4 2013 Temel İslâm Ansiklopedisi Müslüman toplulukların yaşadığı coğrafyalardaki dinî bilgi ve eğitim ihtiyacına

402013

Page 2: İSAM - İslam Araştırmaları Merkezi - isam bulten 40 …...4 2013 Temel İslâm Ansiklopedisi Müslüman toplulukların yaşadığı coğrafyalardaki dinî bilgi ve eğitim ihtiyacına

Prof. Dr.Muhammed

Aruçi’ninaziz hatırasına...

1956-2013

Page 3: İSAM - İslam Araştırmaları Merkezi - isam bulten 40 …...4 2013 Temel İslâm Ansiklopedisi Müslüman toplulukların yaşadığı coğrafyalardaki dinî bilgi ve eğitim ihtiyacına

BaşkanProf. Dr. M. Âkif AYDIN

Yayın KuruluAbdullah Taha ORHANİbrahim KÖSEZeynep GÜNEŞ SAVRAN

TasarımMimEmin

İcadiye - Bağlarbaşı Cad. 40 Üsküdar 34662 İstanbul / TürkiyeTel: 0216. 474 08 50 (Pbx)Faks: 0216. 474 08 74iç

inde

kile

r

[email protected]

2 PROJELER ve PROGRAMLAR20 İLMÎ TOPLANTILAR26 YAYINLAR ve İLMÎ ÇALIŞMALAR38 KÜTÜPHANE46 İSAM MENSUPLARINDAN HABERLER56 İSAM’A ZİYARETLER

Page 4: İSAM - İslam Araştırmaları Merkezi - isam bulten 40 …...4 2013 Temel İslâm Ansiklopedisi Müslüman toplulukların yaşadığı coğrafyalardaki dinî bilgi ve eğitim ihtiyacına

PROJELERve PROGRAMLAR

Page 5: İSAM - İslam Araştırmaları Merkezi - isam bulten 40 …...4 2013 Temel İslâm Ansiklopedisi Müslüman toplulukların yaşadığı coğrafyalardaki dinî bilgi ve eğitim ihtiyacına

32013

Nitelikli akademisyen yetiştirilmesi amacıyla hayata geçirilen Araştırmacı Yetiştirme Projesi (AYP), dinî bilgi ve eğitim ihtiyacı-na katkıda bulunmayı hedefl eyen ansiklopedi projeleri, araştırma-ları kolaylaştırmak ve akademik kaynaklara elektronik yolla ula-şabilmeyi sağlamak amacıyla sürdürülen Elektronik Yayın Projesi ve İslâm ilimleri tarihinde Fahreddin er-Râzi sonrasındaki yedi asırlık döneme yoğunlaşan İkinci Klasik Projesi 2013 yılı içerisin-de ivme kazanan çalışmalardır.

Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (DİA)Otuz yıldır üzerinde yoğun bir şekilde çalışılan ve İslâm ilimle-ri ile sosyal bilimlerde araştırma yapmak isteyenler için ciddi bir kaynak olan TDV İslâm Ansiklopedisi’nin 43 ve 44. ciltleri 2013 yılında tamamlanarak araştırmacıların istifadesine sunulmuştur. 2014 yılı içerisinde ek ciltlerin çıkarılması planlanmaktadır.

Ansiklopedinin internet üzerinden okuyuculara açılması için ge-rekli çalışmalar tamamlanarak bütün ciltler PDF formatına akta-rılmış, kelime ve konu taraması da yapılabilecek şekilde tüm araş-tırmacıların kullanımına sunulmuştur.

Page 6: İSAM - İslam Araştırmaları Merkezi - isam bulten 40 …...4 2013 Temel İslâm Ansiklopedisi Müslüman toplulukların yaşadığı coğrafyalardaki dinî bilgi ve eğitim ihtiyacına

42013

Temel İslâm AnsiklopedisiMüslüman toplulukların yaşadığı coğrafyalardaki dinî bilgi ve eğitim ihtiyacına katkıda bulunmayı hedefl eyen Temel İslâm Ansiklopedisi’nin öncelikle Rusça, Çince ve Balkan dillerinde yayımlanması düşünülmektedir. Beş cilt olması tasarlanan ve hazırlık çalışmaları uzun süredir devam eden ansiklopedinin Türkçe yazımı ve Rusça tercümesi devam etmekte olup Rusça tercümenin birinci cildinin 2014 yılı içinde yayımlanması planlanmaktadır. Ayrıca ansiklopedinin Çince’ye tercümesiyle il-gili hazırlık çalışmalarına da başlanmıştır.

Türkçe olarak da yayımlanacak olan Temel İslâm Ansiklopedisi’nin hedefl eri arasında, genel okuyucuya günlük İslâm bilgisi hakkın-da kaynaklık etmek, İslâm dininin temel konu ve kavramları ile başta peygamberler ve meşhur sahâbîler olmak üzere önde gelen İslâm büyükleri hakkında doğru ve yeterli bilgi sunmak, modern çağın getirdiği belli başlı problemler karşısında İslâm’ın bakışını ana hatlarıyla ortaya koymak, yurt içinde ve dışında Diyanet İş-leri Başkanlığı ve Türkiye Diyanet Vakfı hizmetlerinde çalışanlar için nitelikli ve pratik bilgi kaynağı olmanın yanı sıra Türkiye’de ortaöğretim müfredatına yardımcı kaynak olmak da sayılabilir. İçerdiği konuları, dinî şuur ve kişilik inşasına katkıda bulunacak bir üslup, rahat anlaşılır bir dil ve yeni bir kurguyla sunması ansiklopedinin özgün yanını oluşturmaktadır.

Proje çerçevesinde 1500-1800 civarında madde yazılacak ve ya-yımlanacağı bölgeye göre uyarlamalar (madde ilaveleri veya çıka-rılması şeklinde) yapılacaktır. Şimdiye kadar 650 civarında madde yazılmış olup bunlardan 250’si Rusya’ya tercüme için gönderilmiş-tir.

Page 7: İSAM - İslam Araştırmaları Merkezi - isam bulten 40 …...4 2013 Temel İslâm Ansiklopedisi Müslüman toplulukların yaşadığı coğrafyalardaki dinî bilgi ve eğitim ihtiyacına

52013

İstanbul Tarihi ProjesiProje çerçevesinde İstanbul tarihini, İstanbul’un Antikçağ’daki ilk yerleşimlerden günümüze kadar “şehir” oluşunu merkeze alarak işlemeyi, dünya şehirleri içindeki yerini tayin etmeyi; topograf-yası, mimarisi, dinî ve sosyal hayatı, yönetimi ve iktisadı da dâhil olmak üzere ele almayı amaçlayan sekiz ciltlik bir eser hazırlan-mıştır. Uzmanlarca yazılacak eserin hem genel okuyucunun bek-lentilerine cevap vermesi hem de örgün eğitimdeki öğrenciler için kaynak olması hedefl enmektedir.

İSAM, projenin gerçekleştirilmesinde İstanbul Kültür ve Sanat Ürünleri A.Ş. ile iş birliği yapmaktadır. Proje kapsamında 300’den fazla makale telif edilmiş olup Türkçe versiyonunda yayın aşama-sına gelinmiştir. İngilizce tercümesi ise devam etmektedir.

Page 8: İSAM - İslam Araştırmaları Merkezi - isam bulten 40 …...4 2013 Temel İslâm Ansiklopedisi Müslüman toplulukların yaşadığı coğrafyalardaki dinî bilgi ve eğitim ihtiyacına

62013

Elektronik Yayın ProjesiBu çerçeve projeyle temel İslâm bilimlerinin yanı sıra insan ve toplum bilimlerinin farklı alanlarında çalışan araştırmacıların, kaynaklara elektronik ortamda ulaşmalarının sağlanması ve araş-tırmaların kolaylaştırılması hedefl enmektedir. Aşağıda 2013 yılı içerisinde güncellenen veri tabanlarına ait bilgiler yer almaktadır.

Tezler Veri Tabanı

Araştırmacılara kolaylık sağlamak amacıyla Türkiye’de hazırlan-mış sosyal bilimlerle alâkalı tezlere ait bibliyografik bilgileri içeren ve sürekli güncellenen bir veri tabanı oluşturulmuştur. Hâlihazır-da bu veri tabanında toplam 286.000 tez künyesi mevcuttur. Veri tabanı İSAM yerel ağı üzerinden araştırmacıların kullanımına açıktır.

Makaleler Veri Tabanı

Türkiye Makaleler Bibliyografyası’nda yer alan (1923–2003) ma-kalelerin de  içinde bulunduğu Makaleler Veri Tabanı’nda halen 845.000 makale künyesi mevcuttur.

Veri tabanının zenginleştirilmesi çalışmaları; özellikle sosyal bi-limlerle ilgili makale künyeleriyle birlikte kütüphanemizde bu-lunan ayrı basımların da programa girilmesi yoluyla devam edil-mektedir. Veri tabanına İSAM yerel ağından ulaşılabilmekte olup e-posta ile talep edildiği zaman konu bazlı taramalar da yapılabil-mektedir.

Page 9: İSAM - İslam Araştırmaları Merkezi - isam bulten 40 …...4 2013 Temel İslâm Ansiklopedisi Müslüman toplulukların yaşadığı coğrafyalardaki dinî bilgi ve eğitim ihtiyacına

72013

İlâhiyat Makaleler Veri Tabanı

Başta İlâhiyat fakültelerinin yayınlamakta olduğu dergiler olmak üzere çeşitli yayınevi ve kurumlar tarafından basılan ilmî süreli yayınlar ile sempozyum ve kongrelerde sunulan tebliğleri kapsa-yan veri tabanında, bibliyografik künyelerin yanı sıra izni alınabi-len yaklaşık 26.000 makalenin tam metinleri PDF olarak verilmiş-tir. Veri tabanına 2013 yılı içerisinde 2642 künye eklenerek toplam künye sayısı 27.000’e ulaşmıştır. Veri tabanı internet ortamında araştırmacıların kullanımına açıktır.

İlâhiyat Fakülteleri Tezler Kataloğu Veri Tabanı

Bu veri tabanı 1953’ten günümüze İlâhiyat fakültelerinde tamam-lanan ve devam etmekte olan yaklaşık 15.000 yüksek lisans ve doktora tezini içermektedir. Amacımız bu veri tabanı sayesinde ilâhiyat fakültelerinde yapılmakta olan yüksek lisans ve doktora tezlerini duyurarak mükerrer tezler yapılmasının önüne geçebil-mek ve araştırmacılara yardımcı olmaktır.

İlâhiyat fakültelerinden kütüphanemize ulaşan bilgiler ile YÖK Tez Merkezi sayesinde bu veri tabanı güncel tutulmaya çalışılmaktadır. Veri tabanı internet ortamında araştırmacıların kullanımına açıktır.

Page 10: İSAM - İslam Araştırmaları Merkezi - isam bulten 40 …...4 2013 Temel İslâm Ansiklopedisi Müslüman toplulukların yaşadığı coğrafyalardaki dinî bilgi ve eğitim ihtiyacına

82013

Dokümantasyon Veri Tabanı

TDV İslâm Ansiklopedisi’nde yer alan maddelerin yazımında baş-vurulan doküman dosyalarını araştırmacılarla paylaşmak için ha-zırlanan bu veri tabanı 2013 yılı içinde tamamlanarak bitirilmiştir. Böylece veri tabanında PDF olarak kullanıma açık dosyaların sa-yısı 13.008’e ulaşmıştır. Yeni taramalar sayesinde tespit edilen kay-nakların da veri tabanına ilave edilmesi devam edecektir.

Osmanlıca Makaleler Veri Tabanı

Osmanlıca dergilerdeki tarih, edebiyat ve dinî ilimlerle ilgili ma-kalelerden oluşan veri tabanında 2013 yılı itibariyle makalelerin künye ve tam metinleri (PDF olarak) 13.064’e ulaşmıştır. Yeni ma-kaleler eklenmek suretiyle veri tabanı sürekli geliştirilmektedir.

Osmanlı Sâlnâmeleri Veri Tabanı

2013 yılı içerisinde İSAM Kütüphanesi Osmanlı Sâlnâmeleri veri-tabanı kullanıma açılmıştır. Veri tabanı Osmanlı devlet ve vilâyet sâlnâmeleri ile nevsâlleri kapsamaktadır. Veri tabanında 532 adet sâlnâmenin tam metinlerine PDF formatında erişilebilmektedir.

Page 11: İSAM - İslam Araştırmaları Merkezi - isam bulten 40 …...4 2013 Temel İslâm Ansiklopedisi Müslüman toplulukların yaşadığı coğrafyalardaki dinî bilgi ve eğitim ihtiyacına

92013

Arapça Makaleler Veri Tabanı

Arapça makaleleri derleyen Dâru’l-manzûme firmasıyla yapılan bir anlaşma ile 2013–2014 döneminde söz konusu kuruma ait 4 veri tabanından biri olan IslamicInfo’nun İSAM Kütüphanesi bün-yesinde araştırmacıların hizmetine sunulması sağlanmıştır.

Veritabanında, temel İslâm ilimleri alanında yaklaşık 150.000 ma-kale künyesi yer almakta olup bu makalelerin yaklaşık yarısının tam metinlerine PDF formatında ulaşılabilmektedir. Aynı zaman-da veri tabanı sürekli olarak güncellenmektedir. Veri tabanına İSAM yerel ağından erişilebilmektedir.

DİA Elektronik Yayın

DİA’nın 44. cildinin de tamamlanmasıyla tüm ansiklopedinin in-ternet ortamında taranabilir şekilde ücretsiz olarak açılması için çalışmalar tamamlanmıştır. İnternet ortamına aktarma çalışma-ları 2012 yılı Haziran ayında başlamış olup teknik problemlerin giderilmesine yönelik çalışmalar yapılmıştır. Bu çerçevede 25 yıl boyunca kullanılan farklı yazı karakterlerinin birleştirilmesi sağ-lanmış, Arapça kelime ve cümleler tüm ciltler için yeniden giril-miş, ilk 14 cilt taranarak elektronik ortama aktarılmış ve tashih çalışmaları yapılmıştır.

Page 12: İSAM - İslam Araştırmaları Merkezi - isam bulten 40 …...4 2013 Temel İslâm Ansiklopedisi Müslüman toplulukların yaşadığı coğrafyalardaki dinî bilgi ve eğitim ihtiyacına

102013

Kadı Sicilleri Veri Tabanı

Veri tabanında  toplam 22.948 adet mahkeme sicili ve muhtelif deft erlere ait künye bilgisi yer almaktadır. Deft erler İSAM Kütüp-hanesi’nde dijital olarak incelenebilmekte olup veri tabanındaki sicil deft erlerinin künyelerine İSAM web adresinden ulaşılabil-mektedir. Deft erler aşağıdaki serilerden oluşmaktadır.

Kadı Sicilleri 20.391İstanbul, Anadolu-Trakya ve Türkiye Harici olmak üzere üç grupta tasnif edilmiştir.

Rûznamçeler 429 Anadolu ve Rumeli Kazasker Rûznamçeleri.Meşîhat Deft erleri 127 Nakibüleşraf, Tarik, Mühür Tatbik  vd.Mühimme Deft erleri 59 Başbakanlık Arşivi’nden alınmıştır.Nikâh ve Talâk Deft erleri 12 Mısır Eyaleti’ne aittir.

Tahrir Deft erleri 10Rumeli bölgesine aittir. (Asılları Saraybosna Şarkiyat Ensti-tüsü ve Bulgaristan Milli Kütüphanesi’ndedir.)

Konsolosluk Deft erleri 6İtalyan Konsolosluğu’na ait takrir deft erleri. (Asılları İSAM Kütüphanesi Arşivi’ndedir.)

Maliye Deft erleri 3 Başbakanlık Arşivi MAD ve Büyük Ruznamçeler.Ahkâm Deft erleri 2 Başbakanlık Arşivi Kâmil Kepeci tasnifi deft erleri.Müteferrik Deft erler 6 Farklı içerikli deft erler.

Page 13: İSAM - İslam Araştırmaları Merkezi - isam bulten 40 …...4 2013 Temel İslâm Ansiklopedisi Müslüman toplulukların yaşadığı coğrafyalardaki dinî bilgi ve eğitim ihtiyacına

112013

Veliahd Yusuf İzzeddin Efendi Ailesi Evrakı Veri Tabanı

Sultan Abdülaziz’in oğlu Veliahd Yusuf İzzeddin Efendi’nin 1916’da gerçekleşen şüpheli ölümünün ardından geride kalan ai-lesinin her türlü mali işleri, ailenin vekil ve vasisi olan Mehmed Tevfik (Biren) Bey tarafından yürütülmüştür. Tevfik Bey’in üst-lendiği bu görev sırasında oluşan evrak koleksiyonu, Yusuf İzzed-din Efendi’nin hanımları ve çocuklarının hayatlarına ışık tutan belgelerden oluşmaktadır.

İSAM tarafından tasnif edilerek kullanıma açılan Yusuf İzzeddin Efendi Ailesi Evrakı, 1916–1968 yıllarını kapsayan ve aynı zaman-da yakın tarihimizin önemli şahsiyetleriyle Osmanlı hanedan ta-rihi çalışanlar için önemli belge ve bilgiler ihtiva etmektedir. Top-lam 4048 adet belgeden oluşan evrak, 1330 kayıt halinde tasnif edilmiş ve özetleri çıkarılmıştır.

Söz konusu özetlere İSAM web sayfamızdaki veri tabanından ula-şılabilmektedir.

Page 14: İSAM - İslam Araştırmaları Merkezi - isam bulten 40 …...4 2013 Temel İslâm Ansiklopedisi Müslüman toplulukların yaşadığı coğrafyalardaki dinî bilgi ve eğitim ihtiyacına

122013

Araştırmacı Yetiştirme Projesi (AYP)Son yıllarda üniversite sayısının birkaç kat artması, önümüzdeki dönemde bu büyümenin ve özellikle de fakülte düzeyindeki ar-tışın devam edeceği beklentisi üzerine İSAM’ın, 2012 senesinde İslâm araştırmaları alanında araştırmacı yetiştirilmesine ve araş-tırma kalitesinin yükseltilmesine yönelik bir program olarak plan-ladığı Araştırmacı Yetiştirme Projesi 2013 yılı itibariyle uygulan-maya başlanmıştır.

22 Ocak 2013 itibariyle tamamlanan mülâkat değerlendirmele-ri sonucunda, proje hedefl eri, dil ve bilim imtihanları, mülâkat, adayların mukayeseli yetkinlikleri ve kontenjan sınırlılığı göz önünde bulundurularak 3 ayrı grupta 41 kişi eğitim programına dâhil edilmiştir.

1. Grup (Herhangi bir görevi bulunmayanlar): 16 kişi

2. Grup (Bir üniversitede halen araştırma görevlisi olanlar): 18 kişi

3. Grup (Mali destek almayıp sadece eğitim desteği verilenler): 7 kişi

Page 15: İSAM - İslam Araştırmaları Merkezi - isam bulten 40 …...4 2013 Temel İslâm Ansiklopedisi Müslüman toplulukların yaşadığı coğrafyalardaki dinî bilgi ve eğitim ihtiyacına

132013

Proje Kapsamında Gerçekleştirilen Faaliyetler

Proje kapsamında Bahar (1 Şubat–15 Haziran) ve Güz (16 Ey-lül–31 Aralık) olmak üzere iki ayrı dönem için eğitim seminerleri, atölye ve yabancı dil kursları düzenlenmiştir.

Arapça ve İngilizce yeterliliğinin zorunlu olduğu projede her iki dilde de yeterli seviyede bulunan 15 araştırmacı eğitim seminer-lerine katılmıştır. Seminerler, içeriği ve önemine göre tüm araş-tırmacılar için zorunlu veya isteğe bağlı olacak şekilde düzenlen-miştir.

Proje kapsamında araştırmacılar için 262 saati bahar dönemi, 360 saati güz dönemi olmak üzere toplamda 622+ saat eğitim se-mineri planlanmış ve gerçekleştirilmiştir.

Araştırmacıların makale, tez, araştırma teknikleri, ansiklopedi madde yazımı vb. akademik çalışmalarını desteklemek üzere atöl-ye çalışmaları yapılmış ve bu konuda ödevler verilmiştir.

Araştırmacıların, belirli bir plan ve program dâhilinde ve ileriye dönük bir takvime bağlı kalarak yürütmeleri amacıyla, çalışmala-rını belirlenen proje formatında hazırlamaları sağlanmıştır.

Yürütülen araştırma faaliyetinin sağlıklı, etkili ve uluslararası standartlarda gerçekleştirilebilmesi için araştırmacıların ihtiyaç-ları doğrultusunda, kurum bünyesinde bir yazım danışmanlığı sistemi kurulmuş olup, danışman hocalar atanmıştır.

AYP projesi kabulü esnasında 21 araştırmacı yüksek lisans, 20 araştırmacı ise doktora seviyesinde iken; yıl içerisinde 8 araştır-macı yüksek lisanslarını tamamlayarak doktoraya başlamışlardır.

Page 16: İSAM - İslam Araştırmaları Merkezi - isam bulten 40 …...4 2013 Temel İslâm Ansiklopedisi Müslüman toplulukların yaşadığı coğrafyalardaki dinî bilgi ve eğitim ihtiyacına

142013

Araştırmacılara ikinci bir yabancı dilde yeterlilik kazandırmak üzere İstanbul 29 Mayıs Üniversitesi Sürekli Eğitim Merkezi bün-yesinde veya bulundukları illerdeki çeşitli dil okullarında yabancı dil kursları organize edilmiş ve desteklenmiştir.

İkinci yabancı dil kursuna devam eden araştırmacılardan 9’u yeterli seviyeye ulaşarak kurslarını tamamlamış olup 16 kişi ise dil eğitimlerini sürdürmektedir.

AYP araştırmacılarından 3 kişi 2013 yılı içerisinde araştırma ve yabancı dil becerilerini geliştirmek üzere çeşitli doğu ve batı ülke-lerine gitmiştir.

Araştırmacılara 1 okuma odası (24 kişilik) ve 2 ayrı ihtisas odası (14 kişilik) tahsis edilerek araştırma faaliyetlerini yoğun ve disipli-ne olmuş bir şekilde yürütmelerine imkân sağlamaya çalışılmıştır.

Bölümlerine Göre AYP Kabul SayısıArap Dili ve Belâga 2Hadis 3İslâm Bilim Tarihi 4İslâm Eği m Tarihi 3İslâm Hukuku 9İslâm Tarihi 1İslâm Ülkeleri 6Kelâm 2Mezhepler Tarihi 1Tasavvuf 5Tefsir 5Genel Toplam 41

Page 17: İSAM - İslam Araştırmaları Merkezi - isam bulten 40 …...4 2013 Temel İslâm Ansiklopedisi Müslüman toplulukların yaşadığı coğrafyalardaki dinî bilgi ve eğitim ihtiyacına

152013

Lisans Akademik Destek Programı (LADEP)İlk mezunlarını 2008 yılında veren Lisans Akademik Destek Programı (LADEP), 27 Eylül 2013’te düzenlenen sertifi ka töreniyle altıncı dönemini başarıyla tamamlayan katılımcılarını mezun etmiştir. LADEP Sertifi kalarına kavuşan katılımcılar iki akademik yıl boyunca temel İslâm bilimleri ve İslâm medeniyeti hakkında seminerler almışlardı.

2012’de ilk adımı atılan bir dizi yeniden yapılanma çalışmasıyla seminer programlarını artıran LADEP, üç yıl süren iki kademeli bir seminer programı uygulamaktadır. Güz yarıyılı başında mülâ-kat ile kabul edilen katılımcılar iki ayrı kademede eğitim görmek-te, haft a içi her gün uzman hocalar eşliğinde temel İslâm bilimleri ve İslâm medeniyetine dair okumalar yapmakta, aldıkları seminer ve hazırladıkları ödevlerin yanı sıra İSAM Kütüphanesi’nden de istifade ederek araştırma yapma imkânı bulmaktadırlar.

Page 18: İSAM - İslam Araştırmaları Merkezi - isam bulten 40 …...4 2013 Temel İslâm Ansiklopedisi Müslüman toplulukların yaşadığı coğrafyalardaki dinî bilgi ve eğitim ihtiyacına

162013

Misafir Araştırmacı Programı (MAP)Misafir Araştırmacı Programı, İslâm ilimleri ve sosyal bilimler alanlarında doktora sonrası çalışmalarını yürüten araştırmacılara İSAM’ın kütüphane ve diğer araştırma imkânları yanında uygun bir bilimsel ortam sağlamak için tasarlanmıştır. Bu program, aynı zamanda kurumlar arası ilişkileri geliştirmek ve her geçen gün zenginleşen bilimsel bilgi birikimini paylaşmak amacına yönelik-tir.

Misafir araştırmacılar bu programa kısa ve uzun dönemler için -bir aydan üç aya kadar- başvurabilmektedirler. 2013 yılında bu programa kabul edilen ve farklı dönemlerde programdan faydala-nan araştırmacılar şunlardır:

Dr. Abdurrahman Atçıl / Osmanlı İmparatorluğu’nda Alim-Bürokratlar, Sultanlar ve Hukuk (1453-1600) / City University of New York – ABD

Dr. Irina Katkova / Modern Dönemde Endonezya’da Tasav-vufî Gelenekler: Batı Sumatra’da Tarikatler / Rus Bilimler Akademisi Doğu Yazmaları Enstitüsü – Rusya

Dr. Mehmet Dirik / İslâm Hukukunda Ceninin Öldürme Suçunun Cezaları / Serbest Araştırmacı – Türkiye

Dr. Abdulkerim Hamu / Osmanlı Cezayir’inde Ediplerin ve Dilbilimcilerin Eserleri (1518-1830) / Ulusal Antropoloji, Sosyoloji ve Kültürel Araştırmalar Merkezi – Cezayir

Page 19: İSAM - İslam Araştırmaları Merkezi - isam bulten 40 …...4 2013 Temel İslâm Ansiklopedisi Müslüman toplulukların yaşadığı coğrafyalardaki dinî bilgi ve eğitim ihtiyacına

172013

Dr. Abdulmâcid Nedim / Ebû Ubeyde’nin Mecâ-zu’l-Kur’ân’ında Şiirle İstişhad / Pencap Üniversitesi – Pa-kistan

Dr. Shynar Kalieva / Filoloji Alanında Farablı Bilim Adam-larının Bilimsel Mirası ve İslâm Kültür Tarihindeki Önemi / El-Farâbî Kazak Millî Üniversitesi – Kazakistan

Dr. Tomoki Okawara / Mecelle’nin Osmanlı İmparatorluğu, Osmanlı Bakiyesi Devletler ve Diğer Bölgeler Üzerindeki Rolü ve Etkilerinin Yeniden Değerlendirilmesi / Tohoku Üniversitesi – Japonya

Dr. Abdullah Bayram / Ahkâm Ayetlerinin Tefsirinde Gâî-Finalist Yorum / Bayburt Üniversitesi – Türkiye

Dr. Burhan Sümertaş / Kur’an Semantiği Açısından Temel İbadetlerle İlgili Kavramlar / Artvin Çoruh Üniversitesi – Türkiye

Page 20: İSAM - İslam Araştırmaları Merkezi - isam bulten 40 …...4 2013 Temel İslâm Ansiklopedisi Müslüman toplulukların yaşadığı coğrafyalardaki dinî bilgi ve eğitim ihtiyacına

182013

İkinci Klasik Dönem Projesiİslâm medeniyetinin İkinci Klasik Dönemi’ndeki entelektüel birikimi farklı yönleriyle araştırmak amacıyla 2012 yılında başlatılan proje kapsamında,  projenin tahkik ayağına yönelik çalışmalara 2013 yılında da devam edilmiştir. Bu çerçevede Kahire’de bulunan “Ma‘hedü’l-Mahtûtâti’l-Arabiyye”nin (Yazma Eserler Enstitüsü) program koordinatörü Dr. Faysâl el-Hafyân, 5 Şubat 2013 tarihinde İSAM’da “Teori ve Pratik Arasında Yazma Eserlerin Neşri” başlıklı bir seminer vermiştir.

Projenin hedefl erinden bir diğeri de, Türkiye’de bu alanda bir kül-tür ve nosyon oluşturmak amacıyla tahkik kursları düzenlemektir. Bu amaçla 18 Eylül -11 Ekim 2013 tarihleri arasında düzenlenen ilk tahkik kursunda 20 adaya, 10 akademisyen tarafından nazarî ve uygulamalı olarak tahkikli metin neşrine yönelik eğitim ve-rilmiştir. Bu hocaların 5’i farklı Arap ülkelerinden gelmiş, 5’i ise İSAM’la irtibatlı hocalardan oluşmuştur. Kursa katılan adayların danışman hocalar gözetiminde müstakil bir risaleyi ya da hacimli bir eserin birer parçasını tahkikli neşre hazırlama çalışmalarına devam edilmektedir.

Page 21: İSAM - İslam Araştırmaları Merkezi - isam bulten 40 …...4 2013 Temel İslâm Ansiklopedisi Müslüman toplulukların yaşadığı coğrafyalardaki dinî bilgi ve eğitim ihtiyacına

192013

İkinci Klasik Dönem Projesi, geniş bir zaman dilimini ve geniş bir coğrafyayı kapsayan bir çerçeve proje olduğu için bir yandan derleme, monografi ve tahkik çalışmaları sürdürülürken bir yandan da araştırmacıların teklif edeceği alt projeler desteklenmek suretiyle alanla ilgili kaynakların daha derinlemesine işlenmesi yoluna gidilecektir. Bu çerçevede teklif edilmiş bulunan bazı pro-jeler değerlendirme aşamasındadır.

Proje çerçevesinde, monografi çalışmalarının bir ürünü olarak İkinci Klasik Dönem’in başlangıç devresinin önemli isimlerinden Fahreddin er-Râzî’yi çeşitli yönleriyle inceleyen derleme bir eser yayımlanmıştır.

Page 22: İSAM - İslam Araştırmaları Merkezi - isam bulten 40 …...4 2013 Temel İslâm Ansiklopedisi Müslüman toplulukların yaşadığı coğrafyalardaki dinî bilgi ve eğitim ihtiyacına

İLMÎTOPLANTILAR

Page 23: İSAM - İslam Araştırmaları Merkezi - isam bulten 40 …...4 2013 Temel İslâm Ansiklopedisi Müslüman toplulukların yaşadığı coğrafyalardaki dinî bilgi ve eğitim ihtiyacına

212013

Sempozyum

I. Uluslararası Osmanlı İstanbulu Sempozyumu

29 Mayıs – 1 Haziran 2013

İstanbul 29 Mayıs Üniversitesi, İSAM ve İstanbul Büyükşehir Belediyesi işbirliğiyle düzenlenen “I. Uluslararası Osmanlı İstanbulu Sempozyumu”, 29 Mayıs - 1 Haziran 2013 tarihleri ara-sında gerçekleştirilmiştir.

Açılış programı dâhilinde ve İstanbul’un fethi kutlamaları kapsa-mında ilk gün Cemal Reşit Rey Konser Salonu’nda halka açık bir gravür sergisi ve kokteyl gerçekleştirilmiştir. Açılış konuşmalarını takiben İSAM Başkanı Prof. Dr. M. Âkif Aydın başkanlığında İlber Ortaylı, İskender Pala ve Klaus Kreiser’in katıldığı bir panelle din-leyicilere Osmanlı İstanbulu’nu konu alan sempozyumun önemi ifade edilmeye çalışılmıştır. 30 ve 31 Mayıs tarihlerinde dünyanın dört bir yanından gelen 47 tarihçinin katılımıyla 14 tematik panel gerçekleştirilmiştir.

30 Mayıs akşamı Bekir Ünlüataer’in solistliğinde gerçekleşen Os-manlı Dönemi İstanbul Nağmeleri konserini birçok yerli ve yaban-cı, akademisyen ve öğrenci izleme şansı bulmuştur.

Sempozyum tebliğlerinin İSAM yayınları tarafından kitap haline getirilmesi planlanmaktadır.

Page 24: İSAM - İslam Araştırmaları Merkezi - isam bulten 40 …...4 2013 Temel İslâm Ansiklopedisi Müslüman toplulukların yaşadığı coğrafyalardaki dinî bilgi ve eğitim ihtiyacına

222013

Seminer

Teori ve Pratik Arasında Yazma Eserlerin Neşri

5 Şubat 2013

Dr. Faysâl el-Hafyân Yazma Eserler Enstitüsü – Mısır

Kahire’de bulunan Ma’hedü’l-mahtûtâti’lArabiyye (Yazma Eser-ler Enstitüsü) program koordinatörü olan Dr. Faysâl el-Hafyân seminerde, genel olarak tahkik ilmi ve özelde idarecisi olduğu Ma’hedü’l-mahtûtâti’lArabiyye hakkında bilgiler verdi. Enstitü-nün, tahkik alanında yüksek lisans ve doktora dereceleri verdiğini ifade eden Hafyân, bu anlamda İslâm dünyasında tahkik alanında lisansüstü eğitim ve derece veren tek kurum olduklarını ifade etti.

Ayrıca İSAM ve Ma’hedü’l-mahtûtâti’l-Arabiyye tarafından yürü-tülebilecek ortak faaliyetler ve işbirliği imkânları üzerinde görüş alış verişinde de bulunuldu.

Page 25: İSAM - İslam Araştırmaları Merkezi - isam bulten 40 …...4 2013 Temel İslâm Ansiklopedisi Müslüman toplulukların yaşadığı coğrafyalardaki dinî bilgi ve eğitim ihtiyacına

232013

Mevzu Hadis Örnekleriyle Hadis Tenkidi

26 Mart 2013

Prof. Dr. Ömer HamdanTübingen Üniversitesi – Almanya

Tübingen Üniversitesi İslâm Araştırmaları Merkezi öğretim üyesi Prof. Dr. Ömer Hamdan, hazırladığı bir makalenin özetini sun-duğu bu seminerle hadis tenkidine dair vardığı sonuçları, mevzu hadislerden örnekler vererek araştırmacılarla paylaştı.

İbnü’n-Nedîm’in el-Fihrist’i ve Fıkıh Usûlünün Erken Tarihine Dair Notlar

25 Temmuz 2013

Prof. Dr. Devin J. StewartEmory Üniversitesi – ABD

Emory Üniversitesi Hukuk ve Din Araştırmaları Merkezi’nde öğ-retim üyesi olarak görev yapan Prof. Dr. Devin J. Stewart, İbnü’n-Nedîm’in el-Fihrist’inde yer alan fıkıh bölümü üzerinden fıkıh usulünün erken tarihine dair yaptığı okumalarını araştırmacılarla paylaştı.

Page 26: İSAM - İslam Araştırmaları Merkezi - isam bulten 40 …...4 2013 Temel İslâm Ansiklopedisi Müslüman toplulukların yaşadığı coğrafyalardaki dinî bilgi ve eğitim ihtiyacına

242013

Dünden Bugüne İsveç’te İslâm Araştırmaları

29 Ağustos 2013

Dr. Zeyneb Hafsa AströmSerbest araştırmacı – İsveç

İslâmî fi nans alanında çalışmaları bulunan ve halen İsveç’te yaşayan Dr. Zeyneb Hafsa Aström, İsveç’te İslâm araştırmaları alanında çalışan araştırmacıları ve eserlerini, tarihî bir perspek-tifl e ele alarak araştırmacılarla paylaştı. Dr. Aström, seminerde bugün İsveç’te İslâm araştırmaları alanında çalışmalar yürüten enstitülere de değindi.

Mısır’da İlmî ve İctimâî Hayat 5 Eylül 2013

Zeliha ÖteleşMarmara Üniversitesi – Türkiye

2012–2013 eğitim-öğretim yılında 1 yıl süreyle Mısır’da misafir araştırmacı olarak bulunan Zeliha Öteleş, gözlemlerini ve tecrü-belerini araştırmacılarla paylaştı. Halen Marmara Üniversitesi’nde tasavvuf üzerine doktora çalışmalarını sürdürmekte olan Öteleş, seminerde Mısır’daki önemli kütüphaneler, üniversiteler ve araş-tırma merkezlerini ayrıntılı bir şekilde tanıttı.

Page 27: İSAM - İslam Araştırmaları Merkezi - isam bulten 40 …...4 2013 Temel İslâm Ansiklopedisi Müslüman toplulukların yaşadığı coğrafyalardaki dinî bilgi ve eğitim ihtiyacına

252013

Ebu Ubeyde’nin Mecâzü’l-Kur’ân’ında Şiirle İstişhâd

12 Eylül 2013

Dr. Abdulmâcid NedîmPencap Üniversitesi – Pakistan

Misafir Araştırmacı Programı kapsamında İSAM’da 3 ay boyunca çalışmalarını sürdüren Dr. Abdulmâcid Nedîm, çalışmasının so-nuçlarını bir seminerle araştırmacılarla paylaştı.

Pencâp Üniversitesi Arap Dili ve Belâgatı bölümü öğretim üyesi olan Dr. Nedîm, örneklerle Ebu Ubeyde’nin tefsirde şiirle istişhad metodunu nasıl kullandığını açıkladı.

Tarihi ve Bugünüyle Almanya’da İslâm Araştırmaları

24 Aralık 2013

Prof. Dr. Bülent UçarOsnabrück Üniversitesi – Almanya

Osnabrück Üniversitesi İslâm Araştırmaları Enstitüsü’nün başka-nı olan Prof. Dr. Bülent Uçar, ilk şarkiyat çalışmalarından başlaya-rak Almanya’da İslâm araştırmalarının tarihi seyrini ele aldı. Prof. Uçar seminerde, günümüz Almanya’sında alanla ilgili mevcut araştırma merkezleri, kütüphaneler ve üniversitelere de değindi.

Page 28: İSAM - İslam Araştırmaları Merkezi - isam bulten 40 …...4 2013 Temel İslâm Ansiklopedisi Müslüman toplulukların yaşadığı coğrafyalardaki dinî bilgi ve eğitim ihtiyacına

YAYINLAR veİLMÎ ÇALIŞMALAR

Page 29: İSAM - İslam Araştırmaları Merkezi - isam bulten 40 …...4 2013 Temel İslâm Ansiklopedisi Müslüman toplulukların yaşadığı coğrafyalardaki dinî bilgi ve eğitim ihtiyacına

272013

Süreli Yayınlar

Osmanlı Araştırmaları’nın 41. ve 42. Sayıları Yayımlandı

1980 yılında yayın hayatına başlayan ve yılda iki sayı olarak ya-yınlanan Osmanlı Araştırmaları dergisinin 41. sayısında Seyfi Ke-nan, Abdurrahman Atçıl, Ertuğrul Ökten, Şükrü Özen, B. Harun Küçük, Henning Sievert, Mykhaylo M. Yakubovych, Tadashi Su-zuki, Kiyohiko Hasebe, Nobuo Misawa-Göknür Akçadağ, Ab-dülkadir Dağlar, A. Mesud Küçükalay’a ait makalelerin yanı sıra, Mahmut Adnan Gökçen, Selim Karahasanoğlu, Mehmet Hacısa-lihoğlu, Yunyan Zheng’in değerlendirmeleri ve Kemal Beydilli, Sherry Sayed Gadelrab, Işıl Hasekioğlu Turgut ile Zafer İbrahi-moğlu’nun kitabiyat yazıları bulunmaktadır.

42. sayıda ise Shuruq Naguib, Mehmet Gel, Hedda Reindl-Kiel, Arzu Meral, Yaşar Sarıkaya, Hatice Toksöz, Cengiz Şeker, Aysel Yıldız, Özhan Kapıcı, Muharrem Varol, Efe Murat Balıkçıoğlu ve Vatan Özgül’ün makaleleri bulunurken, Gülten Yıldırım’a ait bir değerlendirme, Betül S. Nizam, Nicole Kançal Ferrari, Rümeysa Şişman, Mustafa Birol Ülker, A. Teyfur Erdoğdu, İbrahim Aksu, Hilal Kazan ve Seyfi Kenan’a ait kitabiyat yazıları ile Güneş Işık-sel’in vefeyat yazısı bulunmaktadır.

Yazı göndermek için: [email protected]

Page 30: İSAM - İslam Araştırmaları Merkezi - isam bulten 40 …...4 2013 Temel İslâm Ansiklopedisi Müslüman toplulukların yaşadığı coğrafyalardaki dinî bilgi ve eğitim ihtiyacına

282013

İslâm Araştırmaları Dergisi’nin 29. ve 30. Sayıları Yayımlandı

Hakemli bir dergi olarak yılda iki sayı yayımlanan İslâm Araştır-maları Dergisi’nin 29. sayısında Mehmet Kalaycı, Mustafa Yıldız, Murteza Bedir ve Necmi Derin’e ait makalelerin yanı sıra, Tahsin Görgün, Harun Kuşlu, Ümmügül Betül Kanburoğlu, Tuba Erkoç, Selma Çakmak, Abdulkadir Macit ve Burcu Bayer’in kitap tanı-tım yazıları ve Abdurrahman Özdemir’in merhum Prof. Dr. Salim Öğüt için hazırladığı vefeyat yazısı bulunmaktadır.

30. sayıda ise Muhittin Düzenli, Musa Duman, Eşref Altaş ve Ömer Ali Yıldırım’ın makaleleri, İrfan Davut Çam’ın araştırma notu, M. Taha Boyalık, Davut Ağbal, Asif Mohiuddin, Fikriye Ka-raman, Halil İbrahim Hançabay, Mehmet Çelenk ve Tamer Yıldı-rım’ın kitabiyat yazılarının yanı sıra Aydın Topaloğlu ve Ertuğrul Boynukalın’ın merhum Prof. Dr. Muhammed Aruçi’nin anısına kaleme aldıkları vefeyat yazısı yer almaktadır.

Yazı göndermek için: [email protected]

Page 31: İSAM - İslam Araştırmaları Merkezi - isam bulten 40 …...4 2013 Temel İslâm Ansiklopedisi Müslüman toplulukların yaşadığı coğrafyalardaki dinî bilgi ve eğitim ihtiyacına

292013

TEMEL KÜLTÜR DİZİSİMehmet Paçacı, Kur’an’a Giriş, 2006; (7. bs.) 2013Casim Avcı (editör), Son Peygamber Hz. Muhammed, 2007; (6. bs.) 2013Murteza Bedir, Sünnet, 2006; (6. bs.) 2013Şinasi Gündüz, Hıristiyanlık, 2006; (4. bs.) 2013İlyas Üzüm, Tarihsel ve Kültürel Boyutlarıyla Alevîlik, 2007; (6. bs.) 2013Alparslan Açıkgenç, İslâm Medeniyetinde Bilgi ve Bilim, 2006; (göz. geç. 2. bs.) 2013İbrahim Kalın, İslâm ve Batı, 2007; (4. bs.) 2013Selçuk Mülayim, İslâm Sanatı, 2010; (göz. geç. 2. bs.) 2013Muhsin Demirci, Tefsire Giriş, 2009; (2. bs.) 2013Halil İnalcık, Kuruluş Dönemi Osmanlı Sultanları 1302-1481, 2010; (3. bs.) 2013Selçuk Mülayim, Sinan bin Abdülmennan, 2010; (gen. 2. bs.) 2013U. Murat Kılavuz-A.S. Kılavuz, Kelâma Giriş, 2010; (2. bs.) 2013Ö. Faruk Akün, Divan Edebiyatı, 2013Mehmet Özdemir, Endülüs, 2013

KLASİK ESERLER DİZİSİMâtürîdî, Kitâbü’t-Tevhîd: Açıklamalı Tercüme (trc. Bekir Topaloğlu), 2002, (5. bs. 2013)

İLMÎ ARAŞTIRMALAR DİZİSİVildan Serdaroğlu Coşkun, “Sergüzeştüm Güzel Hikâyetdür” Zaîfî’nin Sergüzeştnâme’si, 2011; (göz. geç. 2. baskı) 2013Osman Gazi Özgüdenli, Selçuklular, c. I - Büyük Selçuklu Devleti Tarihi (1040-1157), 2013İslâm Felsefesi: Tarih ve Problemler, ed. M. Cüneyt Kaya, 2013Fatma Kızıl, Müşterek Râvi Teorisi ve Tenkidi, 2013İSAM Konuşmaları: Osmanlı Düşüncesi, Ahlak, Hukuk, Felsefe-Kelâm / İSAM Papers: Ottoman Th ought, Ethics, Law, Philosophy-Kalam, ed. Seyfi Kenan, 2013

İslâm Düşüncesinin Dönüşüm Çağında Fahreddin er-Râzî, ed. Ömer Türker – Osman Demir, 2013

BAŞVURU ESERLERİ DİZİSİBekir Topaloğlu-İlyas Çelebi, Kelâm Terimleri Sözlüğü, 2010, (3. bs.) 2013

Kitaplar

Page 32: İSAM - İslam Araştırmaları Merkezi - isam bulten 40 …...4 2013 Temel İslâm Ansiklopedisi Müslüman toplulukların yaşadığı coğrafyalardaki dinî bilgi ve eğitim ihtiyacına

302013

Endülüs, Mehmet Özdemir

İstanbul: İSAM Yayınları, 2013, 370 sayfa, ISBN

978-605-5586-10-1

Geçmişte olduğu gibi günümüzde de Endülüs adı, İslâm dünya-sında giderek artan bir ilgiye mazhar olmaktadır. Ancak bu ilgi bilgi temelli olmaktan ziyade duygu temellidir. Herhangi bir İslâm ülkesinde, Türkiye de dâhil olmak üzere, kiminle karşılaşsanız Endülüs adını duyunca yüzüne hüzünle hayranlığın birbirine ka-rıştığı bir duygusal tepkinin yansıdığını görürsünüz. Müslüman bilincinde Endülüslülerin geçmişte ortaya koydukları kültür ve medeniyet hayranlıkla, böyle bir kültüre ve medeniyete beşiklik eden Endülüs’ün sekiz asır Müslüman varlığıyla hemhal olduktan sonra tamamen yitirilmesi ise büyük bir teessürle yâd edilmiştir.

1492’den beri Endülüs, Müslümanlar için bir ‘yitik cennet’tir. Ya-bancı işgali altına giren her Müslüman yurdu için Endülüsleşme endişesi taşınır. Dolayısıyla duygusal anlamda bir ilgisizlik yoktur Endülüs’e. Fakat Endülüs tarihini araştırma, analiz etme ve anla-ma sadedinde yeterli çabanın gösterildiğini söylemek zordur. Bir diğer deyişle Endülüs için duyguların ifadesi olarak ‘gözyaşı’ dö-külmüşse de henüz yeterli ‘göz nuru’ dökülmemiştir.

İslâm dünyasının medeniyet yarışında kalıcı ve etkileyici yeni bir hamle yapabilmesi, ancak geçmişiyle sağlıklı bir irtibat kurması hâlinde mümkün olacaktır. Bu mütevazı kitap, Endülüs tarihi öze-linde böyle bir çabanın kapısını aralamaya yardımcı olmak için kaleme alınmıştır.

Page 33: İSAM - İslam Araştırmaları Merkezi - isam bulten 40 …...4 2013 Temel İslâm Ansiklopedisi Müslüman toplulukların yaşadığı coğrafyalardaki dinî bilgi ve eğitim ihtiyacına

312013

İslâm Felsefesi – Tarih ve Problemler, ed. M. Cüneyt Kaya

İstanbul: İSAM Yayınları, 2013, 869 sayfa, ISBN

978-605-4829-05-7

VII. yüzyılın başlarında kadim medeniyet havzalarında canlılı-ğını neredeyse kaybetmiş olan felsefe, yaklaşık iki yüzyıl sonra Bağdat’ta başlayan ve Helenistik dünyada oluşan felsefî birikimin Arapçaya aktarılmasını sağlayan tercüme hareketi sayesinde tek-rar hayat buldu. Tercüme edilen eserler, inşa edilmekte olan çok dinli, çok ırklı ve çok kültürlü İslâm medeniyetinin farklı ente-lektüel ilgi ve ihtiyaçları doğrultusunda Müslümanlar tarafından yeniden ele alındı. Bu da dünya felsefe tarihinin felsefî gelenekle-rinden biri olan İslâm felsefesini tarih sahnesine çıkardı. Türki-ye’de İslâm felsefesi alanında ciddi bir seviyeye ulaşan akademik birikimi bir araya getirmeyi hedefl eyen bu kitap, İslâm felsefesinin klasik dönemini (VIII-XII. yüzyıllar) tarihî ve problematik açılar-dan incelemektedir. Kitabın tarihî bölümlerinde klasik dönemin öne çıkan on bir filozofu ile klasik sonrası döneme yön veren dört büyük düşünür ele alınmakta; tematik bölümlerde ise felsefenin temel alanları (mantık, psikoloji/epistemoloji, metafizik, ahlâk ve siyaset), İslâm felsefesine intikal eden literatür ve problemleri ile İslâm filozofl arının bu disiplinlere yaklaşım tarzları açısından ay-rıntılı bir şekilde irdelenmektedir.

Page 34: İSAM - İslam Araştırmaları Merkezi - isam bulten 40 …...4 2013 Temel İslâm Ansiklopedisi Müslüman toplulukların yaşadığı coğrafyalardaki dinî bilgi ve eğitim ihtiyacına

322013

İslâm Düşüncesinin Dönüşüm Çağında Fahreddin er-Râzî, ed. Osman Demir, Ömer Türker

İstanbul: İSAM Yayınları, 2013, 635 sayfa, ISBN

978-605-4829-09-5

Fahreddin er-Râzî, İslâm düşünce tarihinde Gazzâlî öncesi döne-me ait eser ve fikirlerin yeniden yorumlanarak, düşünce ve muh-tevada bir dönüşümün yaşandığı ikinci klasikler döneminin ilk ve en etkili simasıdır. Başta kelâm ve felsefe olmak üzere, birçok alanda eserler veren Râzî, özellikle tümel disiplinlerin belirleyi-ci özelliklerini tespit etmiş ve kelâm ilmini yeniden düzenlemesi sebebiyle de “el-İmâm” olarak adlandırılmayı hak etmiştir. Fah-reddin er-Râzî’yi çeşitli yönleriyle tanıtmayı amaçlayan bu kitap, Türkiye’de İslâm araştırmaları alanında ciddi bir düzeye ulaşan bilimsel birikimi, özgün makaleler yoluyla derinlemesine ele alan ve böylece alanın ilgililerine kaynaklık etmeyi amaçlayan derleme bir çalışmadır. Başlıca dört ana bölümden oluşan eser; Râzî’nin hayatını, eserlerini, düşünce tarihindeki yerini ve İslâmî ilimlere olan katkılarını, geçmiş birikim ve Râzî sonrası dikkate alınarak incelemekte, böylece onun orijinal yönüne, metodik farklılığına ve başlattığı dönüşüme işaret etmektedir. 

Page 35: İSAM - İslam Araştırmaları Merkezi - isam bulten 40 …...4 2013 Temel İslâm Ansiklopedisi Müslüman toplulukların yaşadığı coğrafyalardaki dinî bilgi ve eğitim ihtiyacına

332013

Müşterek Ravi Teorisi ve Tenkidi, Fatma Kızıl

İstanbul: İSAM Yayınları, 2013, 543 sayfa, ISBN

978-605-5586-08-8

Hadislerin ortaya çıktığı dönemi tespit etmek üzere Batı’da uygu-lanan tarihlendirme yöntemleri, oryantalist paradigmanın hadis literatürünün büyük kısmının uydurma haberlerden müteşekkil olduğu şeklindeki öncülüne dayanarak geliştirilmiştir. Bu çalış-mada söz konusu paradigmanın öncüllerinin, hadis tarihlendir-mesine etkisi örneklerle tahlil edilmekte, oryantalistlerin bakış açısı farklılığından kaynaklanan yorumları ele alınmaktadır. Ça-lışmanın tenkitten ibaret kalmaması ve hadis usulüne katkıda bu-lunabilmesi amacıyla, seçilen bir hadis grubu üzerinden müşte-rek râvi merkezli isnad-metin analizini klasik İslâmî paradigma içerisinden uygulama imkânı araştırılarak, ulaşılan sonuçlar hadis rivayet tarihi açısından tahlil edilmektedir.

Page 36: İSAM - İslam Araştırmaları Merkezi - isam bulten 40 …...4 2013 Temel İslâm Ansiklopedisi Müslüman toplulukların yaşadığı coğrafyalardaki dinî bilgi ve eğitim ihtiyacına

342013

Zaîfî’nin Sergüzeştnâme’si: “sergüzeştüm güzel hikayetdür”, Vildan Serdaroğlu Coşkun

İstanbul: İSAM Yayınları, 2013, 382 sayfa, ISBN

978-605-5586-97-3

XVI. yüzyıl şairlerinden Zaîfî’nin kendi hayatını anlattığı Sergü-zeştnâme’sini ele alan bu kitap, eserin tenkitli neşri ve Eski Türk Edebiyatı sahasındaki bazı konulara dair araştırmalardan oluş-maktadır. Sergüzeştnâme, yalnızca eseri ve şairi konu alan ve tek bir bakış açısından ibaret çalışma temayüllerinin dışına çıkabil-mek amacıyla hem tür, hem şekil hem de muhteva olarak incelen-miş, ayrıca tarih ve tasavvuf gibi disiplinlerin bakış açılarıyla da değerlendirilmiştir. Kitapta, “sergüzeştnâmelerin ‘ben’i ile otobi-yografilerin ‘ben’i aynı ‘ben’ midir?” sorusunun yanı sıra irili ufak-lı birçok soruya cevap aranmıştır.

Page 37: İSAM - İslam Araştırmaları Merkezi - isam bulten 40 …...4 2013 Temel İslâm Ansiklopedisi Müslüman toplulukların yaşadığı coğrafyalardaki dinî bilgi ve eğitim ihtiyacına

352013

Selçuklular: Büyük Selçuklu Devleti Tarihi (1040-1157), Osman G. Özgüdenli

İstanbul: İSAM Yayınları, 2013, 1.c. , 367 sayfa,

ISBN 978-605-558-699-7

1035 yılında küçük bir göçebe topluluk hâlinde Ceyhun nehri-ni geçerek Horasan’a giren Selçuklular, 1040’ta Gazneliler’e karşı kazandıkları zaferin ardından İran coğrafyasında güçlü bir devlet kurdular. Kısa sürede büyük bir imparatorluğa dönüşen bu devlet, Çin sınırlarından İstanbul önlerine, Aral Gölü ve Kafk aslar’dan Kı-zıldeniz ve Mısır’a kadar geniş bir coğrafyaya hâkim oldu. Selçuk-lular, devrin önemli siyasî hadiselerinin yanı sıra Yakındoğu’nun etnik, dinî ve kültürel yapısının yeniden şekillenmesinde de ciddi bir rol oynadılar. Bu çalışmada, Büyük Selçuklu Devleti’nin doğuş, yükseliş ve çöküş öyküsü, devrin ana kaynakları ve modern araş-tırmalara dayanılarak okuyucuya sunulmaktadır.

Page 38: İSAM - İslam Araştırmaları Merkezi - isam bulten 40 …...4 2013 Temel İslâm Ansiklopedisi Müslüman toplulukların yaşadığı coğrafyalardaki dinî bilgi ve eğitim ihtiyacına

362013

Divan Edebiyatı, Ömer Faruk Akün

İstanbul: İSAM Yayınları, 2013, 184 sayfa, ISBN

978-605-5586-90-4

Divan edebiyatı, Türk edebiyatının İslâm medeniyeti dairesinde meydana getirdiği büyük edebiyat koludur. Klasik Türk edebiya-tının yaşayan üstadı Ömer Faruk Akün bu çalışmasında Anadolu Selçukluları’nın sonlarına doğru başlayıp Osmanlılar döneminde altı asır boyunca kesintisiz devam edebilmek gibi müstesna bir hüviyet ve varlık göstermiş olan divan edebiyatını inceliyor. Eser-de divan edebiyatını hazırlayan şartlar ve onun teşekkülü, divan şiirini kuran nazım şekilleri, divan şairini yetiştiren edebî terbiye, divan şiirinde geleneğin belirlediği muhteva ve estetik ele alınıyor.

Akün, divan edebiyatının nazım şekillerini şöyle resmediyor: “Sa-ray şairlerinin hükümdarlar için parlak methiyeler düzdükleri kasideler, hepsinde değişmez ve ideal bir güzelin vasfedildiği ve vuslatsız bir aşkın ıstıraplarının terennüm edildiği sıra sıra gazel-ler, ağır başlı terci‘-bend ve terkib-bendler, duygu ve düşünceyi en kesif bir halde küçük bir hacme sığdıran rubâîler, kahramanları hep aynı olan aşk maceralarının anlatıldığı mesneviler bu edebi-yatı meydana getiriyordu.”

Page 39: İSAM - İslam Araştırmaları Merkezi - isam bulten 40 …...4 2013 Temel İslâm Ansiklopedisi Müslüman toplulukların yaşadığı coğrafyalardaki dinî bilgi ve eğitim ihtiyacına

372013

Page 40: İSAM - İslam Araştırmaları Merkezi - isam bulten 40 …...4 2013 Temel İslâm Ansiklopedisi Müslüman toplulukların yaşadığı coğrafyalardaki dinî bilgi ve eğitim ihtiyacına

KÜTÜPHANE

Page 41: İSAM - İslam Araştırmaları Merkezi - isam bulten 40 …...4 2013 Temel İslâm Ansiklopedisi Müslüman toplulukların yaşadığı coğrafyalardaki dinî bilgi ve eğitim ihtiyacına

392013

Haft anın yedi günü 09.00 – 23.00 saatleri arasında açık olan kütüp-hanemizden lisansüstü bir programa kayıtlı veya lisansüstü bir programı bitirmiş olan araştırmacılar ile üniversitelerde görev ya-pan öğretim üyeleri ve görevlileri istifade etmektedir.

2013 yılında kütüphane üye sayısı 14.596’ya ulaşmıştır. Yıl boyun-ca kütüphaneden 180.116 araştırmacı istifade etmiştir.

Kütüphaneye 2013 senesi içerisinde satın alma yoluyla 11.765, ba-ğış yoluyla 5567, mübadele yoluyla 549 ve diğer yollarla 237 olmak üzere toplam 18.818 kitap; satın alma yoluyla 1340, bağış yoluyla 5882 ve mübadele yoluyla 788 olmak üzere toplam 8028 dergi ka-zandırılmıştır.

2013 yılı itibariyle kütüphane koleksiyonu:

Kitap Sayısı 247.364

Dergi Sayısı 783’i sürekli takip edilen 3599 dergi (yaklaşık 167.000 sayı)

Doküman Dosyası 18.942

Osmanlı Kadı Sicilleri 22.948 (deft er)

Mikrofiş ve Mikrofilm 411

Ayrı Basım 5326

CD 1216

Page 42: İSAM - İslam Araştırmaları Merkezi - isam bulten 40 …...4 2013 Temel İslâm Ansiklopedisi Müslüman toplulukların yaşadığı coğrafyalardaki dinî bilgi ve eğitim ihtiyacına

402013

İSAM Kütüphanesi’ne Bağışlar2013 yılında İSAM Kütüphanesi’ne bağışlar devam etmiştir. Kü-çük miktarlardaki bağışlar dışında toplu olarak yapılan bağışlar şöyledir:

İstanbul 29 Mayıs Üniv. 68 cilt kitap

A. İnci Palsay 57 cilt kitap

Ayşe Nihal Aras 23 cilt kitap

Bahri Çetin 380 cilt kitap

Bursa BB 35 cilt kitap

Cemal Şeker 26 cilt kitap

Erhan Afyoncu 21 cilt kitap

Fatih Atik 152 cilt kitap

Fethi Gemuhluoğlu 326 cilt kitap

Hasip Saygılı 285 cilt kitap

Hikmet Çadır 128 cilt kitap

Hüsamettin Eroğlu 126 cilt kitap

Hüseyin Türkmen 657 cilt kitap

İSAV 23 cilt kitap

İzi Karakaş 69 cilt kitap

Page 43: İSAM - İslam Araştırmaları Merkezi - isam bulten 40 …...4 2013 Temel İslâm Ansiklopedisi Müslüman toplulukların yaşadığı coğrafyalardaki dinî bilgi ve eğitim ihtiyacına

412013

Kemal Türen 434 cilt kitap

Kerim Akova 158 cilt kitap

Mazlum Uyar 50 cilt kitap

Metin Özata 52 cilt kitap

Murat Bardakçı 307 cilt kitap

Mustafa Çağrıcı 40 cilt kitap

Nail Bayraktar 37 cilt kitap

Orhan Bilgin 190 cilt kitap

Rıza Kurtuluş 286 cilt kitap

Sakarya Üniversitesi 28 cilt kitap

Salim Öğüt 1520 cilt kitap

Tuğba İçgören 88 cilt kitap

Tuncay Başoğlu 87 cilt kitap

Vehbi Bilimer 114 cilt kitap

Page 44: İSAM - İslam Araştırmaları Merkezi - isam bulten 40 …...4 2013 Temel İslâm Ansiklopedisi Müslüman toplulukların yaşadığı coğrafyalardaki dinî bilgi ve eğitim ihtiyacına

422013

İSAM Kütüphanesi’nden BağışlarElindeki mükerrer kitapları çeşitli kurumların kütüphanelerine bağışlayan İSAM 2013 yılı içerisinde aşağıdaki kurumlara yayın bağışında bulunmuştur.

Kurum Kitap Dergiİstanbul 29 Mayıs Üniversitesi 2636 73AMH Vakfı 57 6Bingöl Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi 240 237Bozok Üniversitesi İlahiyat Fakültesi 90DİB Van Eğitim Merkezi Müdürlüğü 150 141Dicle Üniversitesi İlahiyat Fakültesi 115 138Dumlupınar Üniversitesi İlahiyat Fakültesi 145 148Edirne İl Halk Kütüphanesi 101 130Erzincan Üniversitesi Küt. ve Dok. Daire Baş. 77Gaziosmanpaşa Üniversitesi İlahiyat Fakültesi 196 107Giresun Üniversitesi İslâmi İlimler Fakültesi 400 133Harran Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi 243 36Kadı Mahmut Vakfı Kütüphanesi 76Kafk as Üniversitesi Harakânî Araştırma Merkezi 264Malatya İnönü Üniversitesi KDDB 44Siyasal Vakfı 73 224Ümraniye Cezaevi 185 80Yusuf Türksoy 27

Page 45: İSAM - İslam Araştırmaları Merkezi - isam bulten 40 …...4 2013 Temel İslâm Ansiklopedisi Müslüman toplulukların yaşadığı coğrafyalardaki dinî bilgi ve eğitim ihtiyacına

432013

Yeni Gelen Dergiler ve İçindekiler e-Dergisinin Yeni Sayıları ÇıktıİSAM Kütüphanesi tarafından sürekli olarak takip edilen özellikle yabancı dillerdeki süreli yayınların “içindekiler” sayfalarını ihtiva eden ve dört ayda bir hazırlanan Yeni Gelen Dergiler ve İçindekiler isimli yayınımız 63. sayıdan itibaren İSAM web sayfası üzerinden e-dergi şeklinde yayımını sürdürmektedir.

İlk sayısı Şubat 1994’te yayımlanan bu derginin 2013 yılında 65. ve 66. sayıları yayımlanmıştır. Derginin bütün sayılarına PDF for-matında ulaşılabilmektedir. Araştırmacılar bu dergilerde yer alan makalelerden ihtiyaç duyduklarını [email protected] adre-sine istek mesajı göndermek suretiyle temin edebilirler.

Baykan Sezer Koleksiyonu İSAM Kütüphanesi’ndeİstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyoloji Bölüm Başkanı rahmetli Prof. Dr. Baykan Sezer koleksiyonu İSAM’a bağışlandı.

Prof. Dr. Ertan Eğribel ve Doç. Dr. M. Ufuk Özcan’ın tasarrufunda olan koleksiyon İSAM Kütüphanesi‘ne bağışlanarak araştırmacı-lara bu sahadaki çok önemli eserlere ulaşma imkânı sunuldu.

Page 46: İSAM - İslam Araştırmaları Merkezi - isam bulten 40 …...4 2013 Temel İslâm Ansiklopedisi Müslüman toplulukların yaşadığı coğrafyalardaki dinî bilgi ve eğitim ihtiyacına

442013

Salim Öğüt Koleksiyonu İSAM’a Bağışlandı2012 yılında kaybettiğimiz değerli hocamız İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi öğretim üyesi Prof. Dr. Salim Öğüt’ün koleksi-yonu 2013 yılında ailesi tarafından kütüphanemize bağışlandı.

Mısır ve Fas Uluslararası Kitap FuarlarıKütüphane satın alma birimimiz 2013 yılında Mısır ve Fas Kitap Fuarlarına katıldı. Ağırlıklı Arapça olmak üzere 4220 kitap satın alınarak kütüphane koleksiyonumuza dâhil edildi.

Dr. Turgut Akpınar koleksiyonu İSAM Kütüphanesi’nde Türk tarihinde din olgusunu ele alan çalışmalarıyla tanınan Dr. Turgut Akpınar’ın çoğunluğu Almanca olmak üzere Türkçe ve İn-gilizce kaynakların bulunduğu değerli koleksiyonu İSAM Kütüp-hanesi’ne dâhil edildi.

Page 47: İSAM - İslam Araştırmaları Merkezi - isam bulten 40 …...4 2013 Temel İslâm Ansiklopedisi Müslüman toplulukların yaşadığı coğrafyalardaki dinî bilgi ve eğitim ihtiyacına

452013

Page 48: İSAM - İslam Araştırmaları Merkezi - isam bulten 40 …...4 2013 Temel İslâm Ansiklopedisi Müslüman toplulukların yaşadığı coğrafyalardaki dinî bilgi ve eğitim ihtiyacına

İSAMMENSUPLARINDANHABERLER

Page 49: İSAM - İslam Araştırmaları Merkezi - isam bulten 40 …...4 2013 Temel İslâm Ansiklopedisi Müslüman toplulukların yaşadığı coğrafyalardaki dinî bilgi ve eğitim ihtiyacına

472013

İSAM Mensuplarının Akademik ÇalışmalarıİSAM Kütüphanesi süreli yayınlar birimi sorumlusu Abdurrahman Kaya Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü’nde doktorasını, kütüphane satın alma biriminden Hasan Diriarın ve arşiv biriminden Esra Karayel Muhacir ise Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Bilgi Belge Yönetimi Bölümü’n-de yüksek lisanslarını tamamladılar.

İSAM Araştırmacıları Çeşitli Üniversitelerde Göreve BaşladıİSAM’ın akademik kadrosunda bulunan araştırmacılar çeşitli üni-versitelerde öğretim üyesi olarak görev aldılar.

Doç. Dr. Vildan S. Coşkun – İstanbul Sabahattin Zaim Üniver-sitesi Eğitim Fakültesi

Doç. Dr. Semih Ceyhan – Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi

M. Enes Topgül – Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi

Doç. Dr. Aydın Topaloğlu – İstanbul 29 Mayıs Üniversitesi Ede-biyat Fakültesi

Doç. Dr. Ertuğrul Boynukalın – Marmara Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi

Page 50: İSAM - İslam Araştırmaları Merkezi - isam bulten 40 …...4 2013 Temel İslâm Ansiklopedisi Müslüman toplulukların yaşadığı coğrafyalardaki dinî bilgi ve eğitim ihtiyacına

482013 Muhamm

1995–2012 yılları arasında İSAM’da araştırmacı olarak görev yapan değerli hocamız Prof. Dr. Mu-hammed Aruçi 15 Kasım 2013 tarihinde Hakk’ın rahmetine kavuşmuştur. Bu münasebetle, Aydın Topaloğlu ve Ertuğrul Boynukalın’ın hazırladıkları vefeyât yazısını, Muhammed Aruçi hocamızın aziz hatırasını yâd etmek niyetiyle alıntılıyoruz.

Muhammed Aruçi, 26 Eylül 1956’da Makedonya’nın Gostivar iline bağlı Vrapçiçte kasabasında, şair ve müderris olan Kemal Efendi’nin (1920-1977) üçüncü çocuğu olarak dünyaya geldi. 1970’te Filipos-ki İlkokulu’nu, 1974’te Gostivar Pançe Poposki Lisesi’ni bitirdi. 1975’te Saraybosna’daki Gazi Hüsrev Bey Medresesi’nde bir yıl eğitim gördükten sonra Mısır’a gitti. 1979’da Kahire’deki Ezher Üniversite-si’nin Usulü’d-dîn Fakültesi’nden mezun oldu. 1986’da yine Kahire Üniversitesi’nin Dârü’l-Ulûm Fa-kültesi’ne bağlı İslâm Felsefesi Bölümü’nde “Nûreddin es-Sâbûnî ve Ârâuhü’l-Kelâmiyye min kitâbi-hi’l-Kifâye fi’l-hidâye” başlıklı teziyle yüksek lisansını, 1994’te Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü’ne bağlı Kelâm ve Mezhepler Tarihi Anabilim Dalı’nda “Abdülkahir el-Bağdâdî ve el-Esmâ ve’s-sıfât” başlıklı teziyle doktorasını tamamladı.

1995 yılında müellif, mütercim ve redaktör olarak çalışmaya başladığı Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Araştırmaları Merkezi’ndeki (TDV İSAM) görevini 2012 yılına kadar sürdürdü. 2006’da Saraybosna Üniversitesi İslâmî İlimler Fakültesi’nde Kelâm Anabilim Dalı’nda doçentliğini aldı. İSAM’daki gö-revinin yanında, yerli ve yabancı pek çok üniversitede misafir öğretim üyesi olarak çalıştı. Marma-ra Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi (1996-2000), Sofya Üniversitesi Klasik ve Modern Filoloji Fakültesi (2001-2011), Saraybosna Üniversitesi İslâmî İlimler Fakültesi (2005-2007), Priştine Üniversitesi Filo-loji Fakültesi (2007-2009) çalıştığı başlıca üniversitelerdir.

2013’te İstanbul Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi’nde Kelâm Anabilim Dalı’nda öğretim üyesi olarak çalışmaya başladı ve aynı yıl profesör oldu. Öğretim üyeliğinin yanında, çeşitli gazete ve dergilerde yazıları yayımlandı. 2013’te kısa bir süre TRT Arapça Kanalı’nda bir arkadaşıyla birlikte “Satır Arası” programını sundu. Evli ve dört çocuk babası olan Aruçi’nin naaşı, vasiyeti üzerine, doğduğu yer olan Vrapçişte’ye götürülerek babası rahmetli Kemal Efendi’nin yanına defnedildi.

İSAM AraştırmacılarındanProf. Dr. Muhammed Aruçi Hakk’a Yürüdü

Page 51: İSAM - İslam Araştırmaları Merkezi - isam bulten 40 …...4 2013 Temel İslâm Ansiklopedisi Müslüman toplulukların yaşadığı coğrafyalardaki dinî bilgi ve eğitim ihtiyacına

med Aruçi 492013

İhtisas alanı olan kelâm ve mezhepler tarihinin yanında, İslâm felsefesi, İslâm tarihi, sanat tarihi, Arap dili ve edebiyatı, Balkanlar ve Ortadoğu’nun siyasi ve kültürel durumu hakkında da araştırmaları bu-lunan Aruçi, yaptığı telif, tercüme ve tahkiklerle pek çok konuda eser vermiş; ulusal ve uluslararası toplantılarda bildiriler sunmuş, özellikle Doğu Avrupa ve Balkanlar’daki Müslümanların tarihi, kül-türü ve sosyo-politik yapısıyla alâkalı uluslararası pek çok konferansta müzakerelerde bulunmuştur. Soğuk savaş sonrasında Balkanlar’da Müslüman halklara yönelik saldırılar karşısında özelde Müslü-man Arnavut kimliğinin korunması, genelde de Balkan Müslümanlarının değerlerine sahip çıkılması hususunda ciddi gayretleri olmuş, çeşitli hayır kurumlarını Balkanlar’daki Müslümanların eğitimine, tarihî ve kültürel değerlerinin muhafazasına, özellikle cami ve okul yapımına teşvik etmiştir.

Arnavutça, Türkçe, Makedonca, Arapça, Boşnakça (Sırpça ve Hırvatça) ve Bulgarca’nın yanı sıra Fran-sızca ve İngilizce de bilen Aruçi’nin, babası Kemal Efendi’nin şiirlerinin yer aldığı Şiirlerim (Üsküp: Logos-A, 1999) kitabının yanında, Prof. Dr. Bekir Topaloğlu ile birlikte hazırlamış olduğu ve İran Kültür Bakanlığı’nca ödüllendirilen Ebû Mansûr el-Mâtürîdî’nin Kitâbü’t-Tevhîd’i (Ankara: TDV İSAM, 2003) ve Nûreddin es-Sâbûnî’nin el-Kifâye fi’l-hidâye’sinin tahkikli neşri (İstanbul: İSAM Ya-yınları, 2011) sağlığında basılmış eserleri arasında yer almaktadır. Bu eserlerin dışında TDV İslâm Ansiklopedisi (DİA) için, aralarında “Fettah Efendi”, “Harâbâtî Baba Tekkesi”, “Kalkandelen”, “Kosova”, “Mostar”, “Ohri”, “Bekir Sadak”, “Sancak”, “Saraybosna”, “Şabanoviç, Hâzim”, “Nûreddin es-Sâbûnî”, “Taşköprü (Vardar)” ve “Yugoslavya”nın da bulunduğu pek çok maddeye imza atmış; yine Balkan-lar’ın dinî, coğrafi, tarihî ve kültürel değerleriyle alâkalı pek çok maddenin redaksiyonunu yapmış; başta Üsküp (Makedonya) olmak üzere Balkanlar’ın sosyo-kültürel yapısı, tarihî kurumları, ilim ve irfan merkezleri, ilmî şahsiyetleri hakkında pek çok dilde çeşitli makaleler kaleme almıştır. Aynı za-manda İSAM tarafından yazma eserlerin neşri için oluşturulan tahkik komisyonunda görev alan Aru-çi, Arapça’ya olan vukufiyeti sayesinde bu konuda da önemli katkılarda bulunmuştur.

Merhuma Allah’tan rahmet diliyoruz. Mekânı cennet olsun.

Doç. Dr. Aydın Topaloğlu – İstanbul 29 Mayıs Üniversitesi

Doç. Dr. Ertuğrul Boynukalın – Marmara Üniversitesi

Page 52: İSAM - İslam Araştırmaları Merkezi - isam bulten 40 …...4 2013 Temel İslâm Ansiklopedisi Müslüman toplulukların yaşadığı coğrafyalardaki dinî bilgi ve eğitim ihtiyacına

502013

İSAM Mensuplarının İlmî Çalışmaları

Prof. Dr. İsmail E. Erünsal

(Kitap) Osmanlılarda Sahafl ık ve Sahafl ar, İstanbul: TİMAŞ, 2013, 584 s.

(Makale) “Sosyal ve iktisadi tarihimize kaynak olarak sahhaf terekeleri” Osmanlı Coğrafyası Kültürel Arşiv Mirasının Yönetimi ve Tapu Arşivlerinin Rolü Uluslararası Kongresi, 21-23 Kasım 2012 İstanbul, Bildiriler, cilt I, Ankara: Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü Yayınları, 2013, s. 253-258.

(Makale) “Osmanlı sahhafl ık tarihine dair notlar II: Osman-lılarda Sahhafl ık Mesleği ve Sahhafl ar (Bemerkungen über die Geschichte des osmanischen Buchhandels: II – Der Beruf des Bu-chhandlers bei den Osmanen und die Buchhandler)” Deutsch-tür-kische Begegnungen Alman Türk Tesadüfl eri: Festschrift für Kemal Beydilli/Kemal Beydilli’ye Armağan, Hedda Reindl-Kiel – Seyfi Kenan (Hg), Berlin: EBVERLAG, 2013, s. 402-416.

(Makale) “Osmanlılar’da Kütüphaneler ve Kütüphanecilik An-layışı, Geçmişten Günümüze Anadolu Kütüphaneleri, yay. haz. Bü-lent Yılmaz, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı, 2013, s. 181-206.

(Makale) “Osmanlı Sahhafl ık Tarihine Dair Notlar I: Sahhaf-lık Gediği” Osmanlı’nın İzinde: Prof. Dr. Mehmet İpşirli Armağanı, haz. Feridun M. Emecen, İshak Keskin, Ali Ahmetbeyoğlu. c. 2. İstanbul: Timaş, 2013, s. 7-21.

(Bildiri) “İstanbul Sahafl arı”, Osmanlı İstanbulu Uluslararası Sempozyum-I / Ottoman Istanbul International Conference-I, 29 Mayıs Üniversitesi, İstanbul 29 Mayıs - 1 Haziran 2013.

Page 53: İSAM - İslam Araştırmaları Merkezi - isam bulten 40 …...4 2013 Temel İslâm Ansiklopedisi Müslüman toplulukların yaşadığı coğrafyalardaki dinî bilgi ve eğitim ihtiyacına

512013

Doç. Dr. M. Suat Mertoğlu

(Makale) “Kaynaklara Dönüş Hareketi: Selefî Bir Talep mi, Mo-dern Bir Yöneliş mi?”, Türkiye’de İslâmcılık Düşüncesi ve Hareketi Sempozyum Tebliğleri, ed. İsmail Kara - Asım Öz, İstanbul: Zey-tinburnu Belediyesi, 2013, s. 145-161.

Doç. Dr. Tuncay Başoğlu

(Makale) “Fıkıh Usûlünde Fahreddin er-Râzi Mektebi”, İslâm Düşüncesinin Dönüşüm Çağında Fahreddin er-Râzî, ed. Ömer Türker, Osman Demir, İstanbul: İsam Yayınları, 2013, s. 243- 263.

Doç. Dr. Salime Leyla Gürkan

(Makale) “From the ‘Jew’ of the Ottoman Empire to the ‘Other’ of the Turkish Republic”, International Journal of Turkish Studies, 19/1-2 (2013), s.

Doç. Dr. Vildan Serdaroğlu Coşkun

(Kitap) Zaîfî’nin Sergüzeştnâme’si: “sergüzeştüm güzel hikayet-dür”, İstanbul: İSAM Yayınları, 2013, 382 s.

(Çeviri) Stetkevych, Suzanne Pinckney, “Geçiş ve İtaat: Pey-gambere Övgü (Na’t) Ka’b bin Züheyr ve İslâmî Kasîde.” Kasîdeye Medhiye : Biçime, İşleve ve Muhtevaya Dair Tespitler haz. Hatice Aynur ve öte. Istanbul: Klasik, 2013, s. 516-563.

(Bildiri) 11 Ekim 2013 “How a Balkan Poet Promotes in Ot-tomans?”, International Balkan Annual Conference 2013, 10-13 October, 2013, Saraybosna/Bosna-Herzegovnia.

Page 54: İSAM - İslam Araştırmaları Merkezi - isam bulten 40 …...4 2013 Temel İslâm Ansiklopedisi Müslüman toplulukların yaşadığı coğrafyalardaki dinî bilgi ve eğitim ihtiyacına

522013

Dr. Kenan Yıldız

(Bildiri) “Doğruluğu Tartışmalı Bir Tartışma: 1660 Yangını İs-tanbul’un İslâmlaşmasına Etki Etti mi?” , Osmanlı İstanbulu Ulus-lararası Sempozyum-I, İstanbul 29 Mayıs Üniversitesi, İstanbul 29 Mayıs - 1 Haziran 2013.

(Bildiri) “Özel Arşivlerin Kütüphane İçerisindeki Yeri ve Hizmete Sunulması: İSAM Kütüphanesi Örneği”, Mustafa Birol Ülker, Kenan Yıldız, 49. Kütüphane Haft ası, Şehir Üniversitesi, İstanbul 26 Mart 2013.

(Çeviri) Arnold van Gennep, “Araştırma Konusu veya Bitim-siz Folklor”, Arşiv Emektarları Anı Kitabı, haz. Nizamettin Oğuz ve İshak Keskin, İstanbul: Türk Edebiyatı Vakfı Yayınları, 2013, s. 455-459.

(Sunum) “1660 İstanbul Yangınının Sosyo-Ekonomik Tahlili”, Bilim ve Sanat Vakfı Türkiye Araştırmaları Merkezi (TAM), İstan-bul 15 Nisan 2013.

(Sunum) “1660 İstanbul Yangınının Sosyo-Ekonomik Tahlili”, Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, İstanbul 6 Mayıs 2013.

(Sunum) “Osmanlı’da Şehir ve Yangın: Sosyo-Ekonomik Açı-dan 1660 İstanbul Yangını”, İstanbul Bilimler Akademisi Vakfı (İBA), İstanbul 18 Mayıs 2013.

Page 55: İSAM - İslam Araştırmaları Merkezi - isam bulten 40 …...4 2013 Temel İslâm Ansiklopedisi Müslüman toplulukların yaşadığı coğrafyalardaki dinî bilgi ve eğitim ihtiyacına

532013

Mustafa Birol Ülker

(Makale) “TDV İSAM Kütüphanesi İlâhiyat Makaleler Veri Ta-banı Projesi”, Marmara Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi, 41/2 (2011), s.3 11-316.

(Makale) “TDV İslâm Araştırmaları Merkezi (İSAM) ve Kütüp-hanesi”, ASIM: Fikir, Kültür, Sanat Dergisi,1/2 (2013), s. 31-34.

(Makale) “İslâm Araştırmaları Merkezi Kütüphanesi Arşiv-Do-kümantasyon Koleksiyonu ve Veri Tabanları”, Arşiv Emektarları-na Armağan, haz. Nizamettin Oğuz, İshak Keskin, İstanbul: Türk Edebiyatı Vakfı, 2013, s. 429-438.

(Kitap) Osmanlı’dan Günümüze Afrika Bibliyografyası, haz. Ah-met Kavas, Muhammed Tandoğan, M. Birol Ülker, editör: Zekeri-ya Kurşun, İstanbul: Ortadoğu ve Afrika Araştırmacıları Derneği, 2013, 355 s.

(Kitap tanıtımı) [Nezaket Özdemir, Bursa Kaynakçası, Bursa: Bursa Büyükşehir Belediyesi, 2011. 1070 sayfa], Osmanlı Araştır-maları, 42 (2013), s.431-433.

(Bildiri) “Özel Arşivlerin Kütüphane İçerisindeki Yeri ve Hizmete Sunulması: İSAM Kütüphanesi Örneği”, Mustafa Birol Ülker, Kenan Yıldız, 49. Kütüphane Haft ası, Şehir Üniversitesi, İstanbul 26 Mart 2013.

(Röportaj) “İlmin Menbaı İSAM” (Ropörtaj), Seyyide, 4/19 (Ocak-Şubat 2012), s.44-48.

(Söyleşi) “İSAM Hakkında Ne Biliyoruz?”, Marmara Üniversi-tesi İlahiyat Fakültesi, İstanbul 8 Mayıs 2013.

Page 56: İSAM - İslam Araştırmaları Merkezi - isam bulten 40 …...4 2013 Temel İslâm Ansiklopedisi Müslüman toplulukların yaşadığı coğrafyalardaki dinî bilgi ve eğitim ihtiyacına

542013

Dr. Abdurrahman Kaya

(Tez) “Cismî’nin Mevlid’i (İnceleme-Tenkitli Metin-Dizin-Tıp-kıbasım)”, (Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştır-maları Enstitüsü – Türk Dili ve Edebiyatı Bilim Dalı – Türk Dili

Anabilim Dalı) İstanbul, 2013, 651 s.

Enis Karakaya

(Makale) “Anastasios Surları”, Restorasyon Konservasyon Çalış-maları, 13 (2013), s. 73- 77.

(Makale) “Marmara Denizi’nin Güney Kıyısındaki İki Bizans Köyü Soreoi ve Limnai Üzerine”, TAÇ, 1 (yeni seri) 2013, s. 20- 25.

Hasan Diriarın

(Tez) “İstanbul’daki Özel Araştırma Kütüphanelerinde Elektro-nik Bilgi Hizmetleri: İslâm Araştırmaları Merkezi (İSAM) Kütüp-hanesi Örneği”, (Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Tür-kiyat Araştırmaları Enstitüsü - Bilgi ve Belge Yönetimi Anabilim Dalı), İstanbul, 2013, 160 s.

Esra Karayel Muhacir

(Tez) “XVII. Yüzyılda Üsküdar’da Kitap Kültürü”, (Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü - Bil-gi ve Belge Yönetimi Anabilim Dalı), İstanbul, 2013, VII+106 s.

Page 57: İSAM - İslam Araştırmaları Merkezi - isam bulten 40 …...4 2013 Temel İslâm Ansiklopedisi Müslüman toplulukların yaşadığı coğrafyalardaki dinî bilgi ve eğitim ihtiyacına
Page 58: İSAM - İslam Araştırmaları Merkezi - isam bulten 40 …...4 2013 Temel İslâm Ansiklopedisi Müslüman toplulukların yaşadığı coğrafyalardaki dinî bilgi ve eğitim ihtiyacına

İSAM’AZİYARETLER

2013 yılı içerisinde elli civarında ya-bancı heyet İSAM’ı ziyaret etmiş ve kendilerine İSAM’ın projeleri ve faa-liyetlerinin yanı sıra Türkiye Diyanet Vakfı ve İstanbul 29 Mayıs Üniversi-tesi tanıtılmıştır. Bunlardan bazıları-na aşağıda yer verilmiştir.

Page 59: İSAM - İslam Araştırmaları Merkezi - isam bulten 40 …...4 2013 Temel İslâm Ansiklopedisi Müslüman toplulukların yaşadığı coğrafyalardaki dinî bilgi ve eğitim ihtiyacına

572013

Çin Kuzeybatı Milliyetler Üniversitesi Rektör Yardımcısı 8 Ocak 2013

Çin’in Kansu eyaletinde bulunan Kuzeybatı Milliyetler Üniversi-tesi rektör yardımcısı Ma Jingquan ve beraberindeki heyet İSAM’a bir ziyaret gerçekleştirdi. Başkan yardımcıları Doç. Dr. Tuncay Başoğlu ve Dr. Ali Hakan Çavuşoğlu’nun karşıladığı heyete, İSAM ve faaliyetleri tanıtıldı. Özellikle İslâm Ansiklopedisi’yle ilgilenen heyete ansiklopedinin yazım aşamalarıyla ilgili ayrıntılı bilgi ve-rildi.

Heyete, ansiklopedinin zeyl ciltleri için madde teklifinde buluna-bilecekleri ifade edildi. Bunun yanı sıra muhtemel işbirliği imkân-ları üzerinde fikir alış verişinde bulunuldu.

Bosna-Hersek Reisü’l-Ulemâsı 24 Ocak 2013

Bosna’nın yeni reisü’l-ulemâsı Hüseyin Efendi Kavazoviç ve bera-berindeki heyet merkezimizi ziyarete etti. İSAM Başkanı Prof. Dr. M. Akif Aydın tarafından karşılanan heyete, İSAM ve İstanbul 29 Mayıs Üniversitesi tanıtıldı.

İslâm Ansiklopedisi’nin Boşnakça’ya da çevrilmesinin çok faydalı olacağını belirten Kavazoviç, İSAM’ın faaliyetlerinden memnuni-yetini dile getirdi.

Page 60: İSAM - İslam Araştırmaları Merkezi - isam bulten 40 …...4 2013 Temel İslâm Ansiklopedisi Müslüman toplulukların yaşadığı coğrafyalardaki dinî bilgi ve eğitim ihtiyacına

582013

Mali Din İşleri Bakanı 7 Mart 2013

Diyanet İşleri Başkanlığı’nın davetlisi olarak Türkiye’de bulunan Mali Din İşleri ve İnanç Bakanı Yacouba Traore ve beraberindeki heyet merkezimizi ziyaret etti. İSAM yönetim kurulu üyesi Prof. Dr. Ali Bardakoğlu tarafından ağırlanan heyete İSAM ve İstanbul 29 Mayıs Üniversitesi hakkında bilgi verildi.

Türkiye’nin ülkesine yaptığı yardımlardan memnuniyetini dile getiren bakan Traore, iki ülke arasındaki ilişkilerin, akademik dü-zeyde de artmasının faydalı olacağını sözlerine ekledi.

Müslüman Filipinliler Ulusal Konseyi Başkanı 22 Mayıs 2013

Diyanet İşleri Başkanlığı’nın davetlisi olarak ülkemize gelen Müs-lüman Filipinliler Ulusal Konseyi Başkanı Hon. Mehal Sadain ve beraberindeki heyet merkezimizi ziyaret ederek başkan yardım-cımız Dr. Ali Hakan Çavuşoğlu ve İstanbul 29 Mayıs Üniversite-si Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Mustafa Sinanoğlu ile bir görüşme gerçekleştirdiler. İSAM ve İstanbul 29 Mayıs Üniversitesi hakkın-da bilgi alan Sadain, üniversitenin Filipinli öğrenciler için de kon-tenjan ayırmasının faydalı olacağını belirtti.

İSAM’ın ansiklopedi projelerini beğeniyle karşılayan Sadain, özel-likle Temel İslâm Ansiklopedisi’nin İngilizce yayımının Filipinli Müslümanlar için çok yararlı olacağını sözlerine ekledi.

Page 61: İSAM - İslam Araştırmaları Merkezi - isam bulten 40 …...4 2013 Temel İslâm Ansiklopedisi Müslüman toplulukların yaşadığı coğrafyalardaki dinî bilgi ve eğitim ihtiyacına

592013

Filistin-Gazze Evkâf ve Din İşleri Bakanı, 1 Temmuz 2013

Filistin-Gazze Evkâf ve Din İşleri Bakanı İsmail Rıdvan başkanlı-ğında bir heyet merkezimizi ziyaret etti. İSAM başkan yardımcısı Doç. Dr. Suat Mertoğlu ve İstanbul 29 Mayıs Üniversitesi rektö-rü Prof. Dr. İbrahim Kâfi Dönmez tarafından karşılanan heyete kurumlarımız tanıtıldı. Kendilerine İSAM yayınlarından örnekler sunuldu, muhtemel işbirlikleri için fikir teatisinde bulunuldu.

Kamerun İmamlar Konseyi Başkanı, 5 Temmuz 2013

Diyanet İşleri Başkanlığı’nın daveti üzerine Türkiye’ye gelen Ka-merun İmamlar Konseyi Başkanı İbrahim Moussa ve din adamla-rından oluşan beraberindeki heyet Vakfımızı ziyaret etti. Başkan yardımcıları Doç. Dr. Suat Mertoğlu ve Dr. Ali Hakan Çavuşoğlu tarafından karşılanan heyete İSAM tanıtım sunumu yapıldı ve kü-tüphane tanıtıldı. İslâmî ilimler eğitimine dair görüş alış verişinde bulunuldu.

Kore İstanbul Başkonsolosu 19 Temmuz 2013

Yeni göreve gelen Güney Kore Cumhuriyeti İstanbul Başkonsolo-su Jeon Tae-Dong, merkezimize bir nezâket ziyareti gerçekleştirdi. Kurum faaliyetleri hakkında bilgi alan Jeon, önümüzdeki dönem-de Türkiye-Kore arasındaki kültürel ilişkiler hakkında bir konfe-rans yapmayı planladıklarını ifade etti. Ziyaretten memnuniyeti dile getiren başkan yardımcısı Doç. Dr. Tuncay Başoğlu, İSAM’ın Kore’de İslâm araştırmaları sahasında faaliyet gösteren kurumlarla iletişime geçmek istediğini ifade ederek İSAM’ın Misafir Araştır-macı Programı’nın Koreli araştırmacılara da duyurulması konu-sunda başkonsolosluğun yardımlarını rica etti.

Page 62: İSAM - İslam Araştırmaları Merkezi - isam bulten 40 …...4 2013 Temel İslâm Ansiklopedisi Müslüman toplulukların yaşadığı coğrafyalardaki dinî bilgi ve eğitim ihtiyacına

602013

Sudan Din İşleri Bakanı 15 Ağustos 2013

Sudan Din İşleri ve Evkâf Bakanı Fatih Tacussir Abdullah ve be-raberindeki heyet merkezimize bir ziyaret gerçekleştirdiler. İSAM ve faaliyetleri hakkında başkan yardımcımız Doç. Dr. Tuncay Başoğlu’ndan bilgi alan heyete kütüphanemiz de gezdirilerek ken-dilerine işleyiş hakkında bilgi verildi.

Tataristan Başmüftüsü 21 Ağustos 2013

Diyanet İşleri Başkanlığı’nın davetlisi olarak Türkiye’de bulunan Tataristan Dini İdaresi Başkanı Kamil Samugullin ve beraberin-deki heyet merkezimizi ziyaret etti. Kendisi de bir süre İstanbul’da eğitim gören başmüft ü Samugullin, İSAM’ın ilmî faaliyetlerinden duyduğu memnuniyeti dile getirdi. İlk olarak Rusça yayımlanması planlanan Temel İslâm Ansiklopedisi’nin bir an önce tamamlana-bilmesi için temennilerini de ifade etti.

Gana Başmüftüsü 23 Kasım 2013

2012 yılında da merkezimizi ziyaret eden Gana Başmüft üsü Os-man Nuhu Sharabutu, bu yıl da beraberindeki müft ülük yetkili-leriyle merkezimize bir ziyaret gerçekleştirdi. Başkan yardımcısı Doç. Dr. Tuncay Başoğlu’nun İSAM tanıtımı üzerine misafirlerin sorularına cevap verildi, özellikle İslâmî ilimler eğitimi alanında görüş alış verişinde bulunuldu.

Page 63: İSAM - İslam Araştırmaları Merkezi - isam bulten 40 …...4 2013 Temel İslâm Ansiklopedisi Müslüman toplulukların yaşadığı coğrafyalardaki dinî bilgi ve eğitim ihtiyacına

612013

Çin İslâm Cemiyeti 16 Aralık 2013

Çin İslâm Cemiyeti Başkan Yardımcısı Adil Can ve beraberindeki Çin İslâm Cemiyeti eyalet başkanlarından oluşan heyet merkezi-mize bir ziyaret gerçekleştirdi.

Türkiye ziyaretlerini, Çin’deki dinî hayatı canlı tutmak için Türki-ye’deki kurumlarla bilgi ve tecrübe paylaşımı için gerçekleştirdik-lerini ifade eden Adil Can, İSAM’ın faaliyetlerinden ve özellikle de Çince’ye de tercüme edilmesi planlanan Temel İslâm Ansiklopedisi projesinden duyduğu memnuniyetini ifade etti.

Kısa bir İSAM tanıtım sunumunun ardından heyetle görüş alış ve-rişinde bulunan başkan yardımcısı Doç. Dr. Tuncay Başoğlu, Çin İslâm Cemiyeti’yle ortak yayın projeleri için görüşebileceklerini de dile getirdi.

Libya Din İşleri Bakanı 26 Aralık 2013

Resmi temaslar için Türkiye’de bulunan Libya Din İşleri ve Evkaf Bakanı Ali el-Beşir Hamuda ve beraberindeki heyet merkezimizi ziyaret etti.

İSAM ve faaliyetleri hakkında bilgi verilmesinin ardından heyet üyeleriyle bir istişare toplantısı düzenlendi. İSAM’ın Kadı Sicilleri projesi kapsamında Trablus sicillerine ulaşılabilmesi için iki kuru-mun işbirliği yapabileceği de görüşülen konular arasındaydı.

İslâm Ansiklopedisi’nin Arapça tercümesi projesinin hayata ge-çirilmesi için temennilerini dile getiren bakan Hamuda, şer’iyye sicilleri konusunda yardım etmekten memnuniyet duyacaklarını da sözlerine ekledi.

Page 64: İSAM - İslam Araştırmaları Merkezi - isam bulten 40 …...4 2013 Temel İslâm Ansiklopedisi Müslüman toplulukların yaşadığı coğrafyalardaki dinî bilgi ve eğitim ihtiyacına
Page 65: İSAM - İslam Araştırmaları Merkezi - isam bulten 40 …...4 2013 Temel İslâm Ansiklopedisi Müslüman toplulukların yaşadığı coğrafyalardaki dinî bilgi ve eğitim ihtiyacına
Page 66: İSAM - İslam Araştırmaları Merkezi - isam bulten 40 …...4 2013 Temel İslâm Ansiklopedisi Müslüman toplulukların yaşadığı coğrafyalardaki dinî bilgi ve eğitim ihtiyacına
Page 67: İSAM - İslam Araştırmaları Merkezi - isam bulten 40 …...4 2013 Temel İslâm Ansiklopedisi Müslüman toplulukların yaşadığı coğrafyalardaki dinî bilgi ve eğitim ihtiyacına