saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademia - science.org.gescience.org.ge/old/Documents/Angarishi 2011.pdf · dan saTanado dafinansebis mniSvnelovani gaz- ... eTis eTSi - 13 2 32

saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli

akademia

wliuri angariSi

2011

Tbilisi 2012

saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akade-

miis 2011 wlis angariSSi asaxulia akademiisa da misi wevrebis samecniero da samecniero-sa-organizacio saqmianoba.

angariSi moamzada saqarTvelos mecniere-baTa erovnuli akademiis samecniero-saorgani-zacio samsaxurma akademiis wevrebis, akademiis samecniero ganyofilebebis, akademiis struqtu-ruli erTeulebis, samecniero komisiebisa da redaqciebis, akademiis administraciuli apara-tis samsaxurebis mier warmodgenili masalebis safuZvelze.

Sesavali

Tanamedrove samyaroSi mecniereba, rogorc kulturis fenomeni, warmoadgens sazogadoebis umaRles RirebulebaTa sistemas da sazogadoeb-rivi cnobierebis formirebis umniSvnelovanes faqtors. Tanmimdevruli mecnieruli azrovneba aris civilizebuli samyaros cxovrebis safuZve-li, misi konstruqciuli funqcionirebis ganmsaz-Rvreli. swored mecnieruli principebi, ideebi da codna gansazRvraven Tanamedrove urTules mra-valspeqtrian cxovrebas, materialuri dovlaTis Seqmnas, Tanamedrove msoflmxedvelobas. dRes civilizebul qveynebTan urTierToba warmoudge-nelia mecnieruli azrovnebis kulturis anu mec-nierebis ganviTarebis gareSe. globalizaciis mkacr garemoSi mecniereba xdeba erisa da saxel-mwifos damoukideblobisa da TviTdamkvidrebis garanti; amitom, aseT garemoSi mecniereba unda iyos saxelmwifos mudmivi mzrunvelobis sagani. aqedan gamomdinare, saqarTvelosTvis mecnierebis gamarTuli sistemis xelSewyoba, Tavdacvis siste-mis msgavsad, unda iyos mudmivi yuradRebis qveS.

ZiriTadi aqcenti saxelmwifom unda gadaita-nos axalgazrda mecnierTa korpusis Seqmnaze. wi-naaRmdeg SemTxvevaSi, qveyana ver moaxerxebs Rir-seulad gzis gakvlevas da dasavleTTan Tanabar-uflebiani Tanaarsebobis damyarebas.

qveynis interesebidan gamomdinare, Cvenma sa-xelmwifom unda gaiTavisos, rom mecniereba aris evropasTan damakavSirebeli ZiriTadi arteria da, aqedan gamomdinare, ganviTarebul qveynebTan Cveni integraciis erT-erT prioritetad mecnierebis

4

xelSewyoba unda CaiTvalos. bunebrivia, aseTi iniciativa evropidan ar wamova, magram Tu Cveni xelisuflebis mxridan am saxis aqtivoba gamom-JRavndeba, maSin isini am iniciativas saqarTvelos kidev erT Rirsebad CauTvlian da mxars aubamen.

mecnierebaTa akademiam, Tavis mxriv, xeli unda Seuwyos qveyanaSi codnaze dafuZnebuli sa-zogadoebis Seqmnas. es ki SesaZlebeli iqneba sa-mecniero organizaciebisaTvis saxelmwifos mxri-dan saTanado dafinansebis mniSvnelovani gaz-rdiT, romelic ufro unda ganmtkicdes adgilob-rivi da ucxouri grantebis mozidviT.

dRes, miuxedavad garkveuli siZneleebisa, sa-qarTvelos mecnierebas mniSvnelovani warmatebebi aqvs. saqarTveloSi mcxovreb mecnierTa reitingi bevr dargSi Seesabameba msoflio dones. amis dasturia Tundac akademiis wevrTa publikaciebi msoflios wamyvan JurnalebSi (cxrili 1).

5

cxrili 1

2011 wlis monacemebi saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis wevrTa samecniero moRvaweobis

Sesaxeb

# samecniero ganyofi-lebis dasaxeleba

akademiis wevrTa

raodenoba (2012 w.

1 ianvrisaTvis)

gamocemul an gamo-sacemad gadacemul SromaTa raodenoba

wignebi statiebi

sul

akad

.

wevr-kor.

sul

m.S.ucxo-

eTSi

sul

m.S.ucxo-

eTSi

1. maTematikisa da fizikis 18 9 9 - - 53 35

2. dedamiwis Semswavlel mecnierebaTa

7 1 6 3 - 7 4

3. gamoyenebiTi meqanikis, manqanaTmSeneblobisa da marTvis procesebis

12 3 9 4 1 31 6

4. qimiisa da qimiuri teq-nologiebis

10 6 4 5 1 45 17

5. biologiur mecnierebaTa 14 4 10 3 1 39 21

6. medicinis 6 3 3 1 - 32 25

7. fiziologiis 5 3 2 1 - 17 15

8. soflis meurneobis mecnierebaTa

6 1 5 5 2 44 11

9. sazogadoebriv mecnierebaTa

16 6 10 13 2 83 21

10. enis, literaturisa da xelovnebis

15 3 12 6 1 40 9

11. j a m i 109 39 70 41 8 391 164

6

sax

elmZRvaneloebi miRebuli

grantebi

samecniero konferenciebSi monawileoba

universit

etebis

a da

sxva s

amec

nier

o d

awes

e-bulebebis

samec

nier

o

angar

iSebze Ses

rule-

buli rec

enziebi

mopo

vebuli patentebis

rao

denoba

sul

m.S.ucxoeT

is

sul

m.S.ucxoeT

Si

- 13 2 32 19 21 -

- 6 4 19 13 11 -

2 3 - 12 2 22 3

1 6 - 43 24 23 5

- 4 4 26 14 9 1

- 13 9 22 9 7 -

- - - 16 11 3 -

4 2 1 23 8 5 3

3 2 2 44 12 34 -

5 6 1 32 4 11 -

15 55 23 269 116 146 12

7

saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis saerTo kreba

2011 wlis 17 ivniss gaimarTa saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis saerTo kreba.

krebis monawileebs sityviT mimarTa akade-miis prezidentma, akademikosma Tamaz gamyreliZem.

moxseneba `saqarTvelos mecnierebaTa erov-nuli akademiis 2010 wlis muSaobis angariSi~ wa-ikiTxa akademiis akademikos-mdivanma, akademikosma oTar naTiSvilma. saerTo krebam akademiis 2010 wlis muSaoba Seafasa dadebiTad.

Catarda saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis ucxoeli wevrebis arCevnebi. akademiis ucxoel wevrebad arCeul iqnen:

1. daviT frangiSvili _ parizis pasteris ins-titutis (safrangeTi) laboratoriis xelmZRvane-li, Jurnal `Research in Microbiolojy~-is mTavari re-daqtori, specialobiT `molekuluri biologia~ (biologiur mecnierebaTa ganyofileba).

2. petre privalovi _ jon hopkinsis universi-tetis (aSS) biologiis departamentis profesori, specialobiT `molekuluri biologia~ (biologi-ur mecnierebaTa ganyofileba).

3. karl-bernd hetenbrinki _ kiolnis univer-sitetis (gfr) otolaringologiuri klinikis di-reqtori, profesori, saqarTvelos otolaringo-logTa asociaciis sapatio doqtori, Tbilisis saxelmwifo samedicino universitetis sapatio doqtori, specialobiT òtolaringologia~ (medi-cinis ganyofileba).

8

saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis akademiuri sabWo

2011 wels gaimarTa saqarTvelos mecnierebaTa

erovnuli akademiis akademiuri sabWos 24 sxdoma, miRebulia sabWos 58 dadgenileba.

saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademi-is samecniero sabWos sxdomebze 2011 wels ganxi-lul iqna mecnierebis aqtualuri problemebi, romlebsac didi mniSvneloba aqvs qveynis socia-lur-ekonomikuri ganviTarebis sakiTxebis gada-wyvetisaTvis:

1. `soflis meurneobis ganviTarebis koncef-cia (2011-2015 ww.)~ (momxs. akad.wevr-kor. a.koraxa-Svili).

koncefciaSi wina planzea wamoweuli is prob-lemebi da xelisSemSleli faqtorebi, romelTa ugulebelyofa aferxebs soflis meurneobis Sem-dgom ganviTarebas.

akademiurma sabWom TxovniT mimarTa saqarTve-los parlamentis agrarul sakiTxTa komitets, soflis meurneobis saministros `saqarTvelos soflis meurneobis ganviTarebis koncefciis (2011-2015 ww.)~ saboloo varianti Semdgomi proce-durebis gasavlelad warudginos saqarTvelos mTavrobas.

2. `demografiuli viTareba saqarTveloSi da misi normalizebis RonisZiebaTa sistema~ (momxs. akad.wevr-kor. l.Ciqava).

moxsenebaSi gakeTebuli iyo sagulisxmo das-kvnebi qveyanaSi demografiuli situaciis gasaum-jobeseblad. miRebul iqna gadawyvetileba, rom saxelmwifo demografiuli politikis SemuSavebis

9

masalebi da teqsti reagirebisTvis gadaegzavnos saqarTvelos uSiSroebis sabWos, saqarTvelos par-lamentsa da mTavrobas.

3. `bunebrivi katastrofebis analizisa da prognozirebis Sesaxeb~ (momxs. prof. e.wereTeli). aRiniSna, rom geologiurma procesebma saqarTve-los mTel teritoriaze, gansakuTrebiT ki mTian regionebSi, katastrofuli masStabebi miiRo. maT Zlier zegavlenas periodulad ganicdian aTaso-biT mosaxle, sameurneo-sainJinro obieqtebi, maT Soris, iseTi strategiuli obieqtebi, rogoricaa navTobsadenebi, gazsadenebi, saavtomobilo gzebi, hidroteqnikuri nagebobebi da sxv. xSiria adami-anTa msxverpli.

eTxova saqarTvelos mTavrobas saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis akademiuri sab-Wos 2009 wlis 17 ivlisis #25 `saqarTveloSi 2009 wlis wyaldidobebi da maT winaaRmdeg brZolis sainJinro-ekologiuri RonisZiebebi~ da 2011 wlis 22 ivlisis #35 `bunebrivi katastrofebis anali-zisa da prognozirebis Sesaxeb~ dadgenilebebis ganxilva da saTanado samTavrobo gadawyvetile-bebis miReba, romlebiTac daevaleba saxelmwifo uwyebebs, regionul administraciebsa da kerZo korporaciebs samSeneblo proeqtebis ganxilvisas gamoiyenon saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis akademiur sabWosTan moqmedi `bunebrivi katastrofebis samecniero problemebis komisiis~ eqspertuli daskvnebi.

4. `hibriduli simindi _ mniSvnelovani sasof-lo-sameurneo kultura~ (momxs. akad.wevr-kor. p.nas-yidaSvili).

aRiniSna, rom saqarTveloSi Semotanili hib-ridebi ar aris genmodificirebuli, miRebulia

10

seleqciis klasikur-tradiciuli meTodebis gamo-yenebiT, warmoadgens martiv xazTaSoris hibri-debs da ekologiurad usafrTxo produqcias iZ-leva. maRal mecnierul doneze am saqmis gake-Tebis mizniT eTxova soflis meurneobis saminis-tros, qveyanaSi arsebuli resursebis gamoyenebiT, daafuZnos mis sistemaSi `seleqciuri miRwevebis gamocdis, warmoebaSi gavrcelebisa da Teslis kontrolis samsaxuri~, romelic Tavis saqmiano-bas safuZvlad daudebs niadagmcodneobisa da ag-roqimiis laboratoriebis kvlevis Sedegebs.

5. `Senoba-nagebobebis Tbounarianobis uzrun-velyofa~ (momxs. akadem.doqt. g.sadaRiSvili da teqn.mecn.doqt. l. maxvilaZe).

akademiurma sabWom TxovniT mimarTa saqarTve-los mTavrobas:

a) daamtkicos da aamoqmedos qarTveli speci-alistebis mier 2004 wels SemuSavebuli Tbowina-Robis normebi da wesebi;

b) warmoebaSi danergos binaTmSeneblobis in-dustriuli meTodebi;

g) izrunos blokuri Senobebis seismomedego-bis amaRlebaze 8-9 balamde axali daraionebis Sesabamisad;

d) moaxdinos zenormatiuli gadaxris mqone Senoba-nagebobebis gasworeba-gamagreba, seismome-degobis amaRleba.

warmoebaSi miTiTebuli winadadebebis reali-zacia saboloo jamSi mniSvnelovnad Seamcirebs saeqspluatacio xarjebs binaTmSeneblobaSi.

6. akademiurma sabWom moiwona informacia `saqarTvelos socialur-ekonomikuri ganviTare-bis programis~ Taobaze (momxs. akad.wevr-kor. a.si-

11

lagaZe, akad.wevr-kor. v.papava, geol.-mineral.mecn. doqt. a.TvalWreliZe).

7. akademiurma sabWom moismina informaciebi ìaponiis 2011 wlis 11 martis damangreveli mi-wisZvra da saqarTvelos teritoriis seismuri usafrTxoebis problema~ (akad.wevr-kor. T.WeliZe, akad.wevr-kor. g.gabriCiZe) da ìaponiis atomur eleqtrosadgur `fukuSima-I~-ze avariuli mdgoma-reobisa da fizikis institutis kvleviT birTvul reaqtor `ИРТ-М~-is Sesaxeb~ (momxs. akad. j.lomi-naZe).

saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademi-is dedamiwis Semswavlel mecnierebaTa da gamo-yenebiTi meqanikis, manqanaTmSeneblobisa da mar-Tvis procesebis ganyofilebebs daevalaT moamza-don saqarTvelos teritoriis seismuri usafr-Txoebis koncefcia da winadadebebi samecniero kvlevebis warmarTvisa da koordinaciisaTvis.

8. `saqarTveloSi yurZnis zeTis warmoebis SesaZlebloba~ (momxs. akad.wevr-kor. v.ciciSvili da qim.mecn.kand. m.cicagi).

aRiniSna, rom iv.javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetis petre meliqiSvilis fizikuri da organuli qimiis institutSi Cata-rebuli kvlevis Sedegebis safuZvelze miRebulia yurZnis wipwidan zeTi, Seswavlilia zeTis fizi-kur-qimiuri Semadgenlobis samomxmareblo maxasi-aTeblebi da warmoebis geografiuli areali. eTxova saqarTvelos ekonomikisa da mdgradi gan-viTarebis da soflis meurneobis saministroebs ganixilon saqarTveloSi yurZnis zeTis momgebi-ani warmoebis amoqmedebis SesaZlebloba Sesaba-misi dafinansebis wyaroebis gamonaxviT.

9. `genomi da genomiksi~ (momxs. akad. T.beriZe).

12

10. `saqarTvelos niadagebis eroziisgan dac-vis (2012-2020 ww.) koncefciis proeqti~ (momxs. akad. wevr-kor. T.uruSaZe).

akademiurma sabWom moiwona warmodgenili proeqti da TxovniT mimarTa saqarTvelos sof-lis meurneobis saministros, rom soflis meur-neobis ganviTarebis miznobrivi programis damuSa-vebisas ixelmZRvanelos akademiuri sabWos mier rekomendebuli koncefciis proeqtis ZiriTadi pri-ncipebiT.

11. gansakuTrebuli yuradReba eqceoda aqtua-luri samedicino problemebis ganxilvas. am ku-TxiT mosmenil iqna Semdegi moxsenebebi:

a) ùjreduli medicina, dRevandeli miRwevebi da ganviTarebis perspeqtivebi~ (momxs. prof. k.mar-daleiSvili);

b) àiv infeqcia/Sidsi msoflioSi da saqar-TveloSi: miRwevebisa da perspeqtivebis Sesaxeb~ (momxs. prof. T. cercvaZe).

g) `tuberkulozis epidemiologia da kontro-li saqarTveloSi~ (momxs. biol.mecn.doqt. i.ka-landaZe).

`saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademi-is Sesaxeb~ saqarTvelos kanonis Tanaxmad (muxli 4, p.2i) saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akade-mia ìxilavs da afasebs saqarTvelos umaRlesi saganmanaTleblo dawesebulebebisa da samecnie-ro-kvleviTi institutebis samecniero saqmianobis amsaxvel wliur angariSebs da dasrulebul sa-mecniero-kvleviT samuSaoebs, risTvisac ufleba-mosilia am organizaciebisagan gamoiTxovos saWi-ro damatebiTi informacia da Sefasebebi acnobos amave organizaciebs, saqarTvelos ganaTlebisa da

13

mecnierebis saministrosa da mecnierebis ganviTa-rebis fondebs~.

saqarTvelos mecnierebaTa erovnulma akademi-am ganixila 7 umaRlesi saganmanaTleblo dawese-bulebis (universitetis) da saqarTvelos mTavro-bis 2010 wlis dadgenilebebiT maTTan mierTebuli 32 samecniero-kvleviTi institutis, agreTve, axa-li samecniero centrebisa da mierTebebis gareSe darCenili samecniero dawesebulebebis 2010 wlis samecniero angariSebi. sul dadebiTi saeqsperto Sefaseba mieca 137 angariSs, 1 angariSi Sefasda uaryofiTad, 8 angariSi ar Sefasda maTi ara-srulyofilebis gamo. angariSebi Seafasa 113-ma eqspertma, maT Soris, saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis 54-ma wevrma.

saqarTvelos saxelmwifo agraruli universi-tetisa da masTan mierTebuli agraruli profi-lis samecniero-kvleviTi dawesebulebebis samec-niero angariSebi saeqsperto SefasebisaTvis, Ta-naxmad saqarTvelos ganaTlebisa da mecnierebis saministros gadawyvetilebebisa, gadaeca saqarTve-los soflis meurneobis mecnierebaTa akademias.

saeqsperto daskvnebi da saqarTvelos mecnie-rebaTa erovnuli akademiis samecniero ganyofi-lebebis dadgenilebebi gaegzavnaT universite-tebsa da samecniero dawesebulebebs, xolo akade-miuri sabWos dadgenileba _ saqarTvelos ganaT-lebisa da mecnierebis saministrosa da SoTa rusTavelis erovnul samecniero fonds.

2011 wels warmodgenili naSromebisaTvis aka-demiurma sabWom gamoCenil mecnierTa saxelobiTi premiebi mianiWa: 1. nikoloz musxeliSvilis saxelobis premia aka-

demiis wevr-korespondents revaz bancursa da

14

fizika-maTematikis mecnierebaTa doqtors nug-zar SavlayaZes naSromTa ciklisaTvis _ `dre-kadobis Teoriis Sereuli da sakontaqto amo-canebi~ (2007-2010 ww.).

2. sergi durmiSiZis saxelobis premia akademikos Tengiz beriZes SromaTa ciklisaTvis _ `geno-mis organizaciis sakiTxebi~ (2006-2010 ww.).

3. ivane beritaSvilis saxelobis premia akademi-kos vaJa okujavas (gardacvalebis Semdeg) da biologiis mecnierebaTa doqtors Teimuraz na-TiSvils monografiisaTvis _ `kognituri vizua-luri mexsiereba katebSi~ (2010 w.).

4. leonarde dekapreleviCis saxelobis premia akademiis wevr-korespondents petre nasyidaSvi-ls naSromTa ciklisaTvis _ `sasoflo-sameur-neo kulturebis genetika, seleqcia da meTes-leoba~.

5. ioane petriwis saxelobis premia filosofiis mecnierebaTa doqtors lela aleqsiZes naSro-mebisaTvis ìoane petriwi da antikuri filoso-fia~ (2008 w.), `neoplatonuri filosofia. plo-tini da iambliqosi~ (2009 w.).

6. giorgi Citaias saxelobis premia istoriis mec-nierebaTa doqtors Tina oCiaurs (gardacvale-bis Semdeg), istoriis mecnierebaTa doqtors julieta ruxaZes, akademikos zurab wereTels, istoriis mecnierebaTa doqtors Tamila caga-reiSvils seriaSi _ `qarTveli xalxis tradi-ciuli kultura~ gaerTianebul naSromTa cik-lisaTvis _ `qadagoba xevsureTSi~, èTnogra-fiuli Canawerebi~, `puris kulti qarTvelTa rwmena-warmodgenebSi~, `saqarTvelo, tradicia, rwmena, xelovneba~ (2010 w.).

15

7. TinaTin wereTlis saxelobis premia akademiis wevr-korespondents joni xecurians naSromTa ciklisaTvis _ `sakonstitucio da saerTaSori-so samarTlis aqtualuri problemebi~.

8. nikoloz berZeniSvilis saxelobis premia av-torTa koleqtivs _ akademikos daviT musxeli-Svils, istoriis mecnierebaTa doqtorebs: devi berZeniSvils (gardacvalebis Semdeg), marina kan-delaks, mzia surgulaZes, istoriis mecniere-baTa kandidats giorgi WeiSvils naSromisaTvis _ `saqarTvelos istoria toponimiaSi~, 2010 w. I, II tomebi.

9. giorgi nioraZis saxelobis premia akademikos oTar jafariZes naSromisaTvis _ `Sida qar-Tlis uZvelesi warsulidan~ (2009 w.).

10. akaki SaniZis saxelobis premia filologiis mecnierebaTa doqtors izabela qobalavas da akademiis wevr-korespondents guCa kvaracxeli-as naSromisaTvis _ `qarTuli ena~ _ enciklope-dia (2008 w.).

2010 wlis saukeTeso samecniero-kvleviT dawe-sebulebebad, universitetebTan an sxva samecniero centrebTan maT gaerTianebamde miCneul iqnen:

1. andria razmaZis maTematikis instituti; 2. aleqsandre janeliZis geologiis instituti; 3. grigol wulukiZis samTo instituti; 4. petre meliqiSvilis fizikuri da organuli

qimiis instituti; 5. sergi durmiSiZis bioqimiisa da bioteqno-

logiis instituti; 6. ivane beritaSvilis fiziologiis instituti; 7. samedicino bioteqnologiis instituti;

16

8. saqarTvelos sawarmoo Zalebisa da buneb-rivi resursebis Semswavleli centri;

9. paata guguSvilis ekonomikis instituti; 10. xelnawerTa erovnuli centri. akademiurma sabWom TxovniT mimarTa saqarTve-

los mecnierebaTa erovnuli akademiis saerTo krebas, raTa mxari dauWiros saqarTvelos mecnie-rebaTa erovnuli akademiis ucxour wevrebad Sem-degi mecnierebis arCevas:

1. mixeil davidovi _ ruseTis medicinis mec-nierebaTa akademiis n.bloxinis sax. onkologiis samecniero centris direqtori, specialobiT `me-dicina~ (medicinis ganyofileba).

2. giunter hotci _ saarlandis universite-tis (gfr) profesori, specialobiT ìnformatika~ (gamoyenebiTi meqanikis, manqanaTmSeneblobisa da marTvis procesebis ganyofileba).

saqarTvelos mecnierebaTa erovnul akademi-aSi 2011 wels Seiqmna:

_ atomuri energiis mSvidobiani miznebisaTvis gamoyenebis komisia (Tavmjdomare akad. T.sanaZe);

_ bunebrivi katastrofebis samecniero prob-lemebis Semswavleli komisia (Tavmjdomare akad. o.naTiSvili);

_ nanoteqnologiebis problemebis Semswavle-li samuSao jgufi (jgufis xelmZRvaneli akad. wevr-kor. a.frangiSvili);

_ mecnierebis ganviTarebis xelSemwyobi komi-sia (Tavmjdomare akad.wevr-kor. T.uruSaZe);

_ dazustda saqarTvelos istorikosTa erov-nuli komitetis (prezidenti akad. r.metreveli) axali statusi.

mosmenil iqna `mTianeTis problemebis kom-pleqsuri Seswavlis komisiis~ muSaobis Sedegebi.

17

akademiurma sabWom miiRo gadawyvetileba, rom Jurnali `saqarTvelos mecnierebaTa erovnu-li akademiis macne, qimiis seria~ 2011 wlidan gamoices saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli aka-demiis saxeliT, qimiisa da qimiuri teqnologi-ebis ganyofilebis pasuxismgeblobiT, daamtkica Jurnalis saredaqcio kolegia (redaqtori akad. wevr-kor. v.ciciSvili) da JurnalSi samecniero werilebis gamoqveynebis wesebi.

saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli

akademiis prezidenti

saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademi-is prezidentma, akademikosma Tamaz gamyreliZem 2011 wlis 13 maiss q.venaSi (avstria) da 27 maiss q.TbilisSi xeli moawera saqarTvelos mecniere-baTa erovnul akademiasa da avstriis mecniereba-Ta akademias Soris TanamSromlobis memorandums.

2011 wlis seqtemberSi saqarTvelos mecniere-baTa erovnuli akademiis prezidentma, akad. T.gam-yreliZem miiRo estoneTis mecnierebaTa akademiis prezidenti riCard viliamsi, niutonis institu-tis (didi britaneTi) direqtori jon tolandi, lundis universitetis (SvedeTi) profesori ole lindvali, xolo 28 oqtombers _ israelis mec-nierTa delegacia.

2011 wlis 18-23 dekembers akad. T.gamyreliZe monawileobda q.moskovSi ruseTis mecnierebaTa akademiis yovelwliuri saerTo krebis muSaobaSi.

2011 wlis 18 Tebervals gazeT `24 saaTSi~ gamoqveynda akad. T.gamyreliZis werili _ `saqar-

18

Tvelos mecnierebaTa erovnuli akademia da misi pirveli prezidenti~, romelic mieZRvna mecniere-baTa akademiis daarsebidan 70 wlisTavs da misi pirveli prezidentis, akademikos niko musxeli-Svilis dabadebidan 120 wlisTavs. werilSi war-modgenilia mecnierebaTa akademiisa da misi pir-veli prezidentis roli saqarTveloSi mecniere-bis ganviTarebaSi, cnobili mecnieruli skolebis CamoyalibebaSi. mocemulia, agreTve, akademiis sis-temidan kvleviTi institutebis gasvlis Semdeg mecnierebaTa akademiis moRvaweobis mokle daxasi-aTeba, kerZod, aRniSnulia, rom mecnierebaTa erovnuli akademiis akademiuri sabWos gafarTo-ebul sxdomebze, wminda samecniero problemebTan erTad, ganixileboda Cveni qveynis usafrTxoebisa da misi Semdgomi ganviTarebis problematika.

Jurnal saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis moambeSi gamoqveynda akad. T.gamyreliZis statia `glotaluri Teoria~ da Zveli berZnuli~ (t. 5, #2, 133-136, 2011, inglisur enaze).

`glotaluri Teoriis~ Suqze rekonstrui-rebuli proto-indoevropuli konsonanturi sis-tema, romelic amosavali unda yofiliyo yvela istoriulad dadasturebuli indoevropuli enis konsonanturi sistemisaTvis, iZleva tradiciuli-sagan arsebiTad gansxvavebul suraTs istoriuli indoevropuli enebis konsonantizmis warmomavlo-bisa. statiaSi ganixileba fonetikuri transfor-maciebi, romlebic unda ganecada amosaval `glo-talur~ sistemas Zveli berZnuli konsonantizmis formirebisas.

JurnalSi `mecniereba da teqnologiebi~ (#4-6, gv. 5-6) gamoqveynda akad. T.gamyreliZis werili

19

`saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademia 70 wlisaa~.

akad. T.gamyreliZe aris akad. g.wereTlis sax. `vefxistyaosnis~ akademiuri gamocemisa da qarTu-li enis Tesaurusis komitetis xelmZRvaneli (komisiis 2011 wlis angariSi ix. gv. 308).

saiubileo RonisZiebebi 2011 wlis 9 seqtembers saqarTvelos mecni-

erebaTa erovnul akademiaSi gaimarTa akademiis pirveli prezidentis, akademikos nikoloz musxe-liSvilis dabadebidan 120 wlisTavisadmi miZRvni-li saiubileo sxdoma da saerTaSoriso konferen-cia ùwyvet garemoTa meqanika da analizis mona-Tesave sakiTxebi~. konferenciis muSaobaSi monawi-leobda 27 qveynis 150-mde mecnieri, maT Soris 80-mde ucxoeli. wakiTxul iqna 130-mde moxseneba.

25 noembers gaimarTa samecniero konferencia, miZRvnili cnobili politikuri moRvawisa da ma-muliSvilis varlam CerqeziSvlis dabadebidan 165 wlisTavisadmi. gamoica v.CerqeziSvilis `Txzule-bani~, t. I (gamomcemloba `karpe diem~, Tbilisi, 2011, 504 gv.).

2011 wels gaimarTa gamoCenil mecnierTa da sazogado moRvaweTa mosagonari saiubileo sxdo-mebi, samecniero konferenciebi, sesiebi da simpo-ziumebi, miZRvnili dabadebidan:

akademikos kiriak zavrievis 120, akademiko-sebis varlam Tofurias, egnate fifias da petre qomeTianis _ 110, akademikosebis rafiel aglaZis, Teofane daviTaias, qeTevan lomTaTiZis, SoTa Zi-Ziguris da akademiis wevr-korespondentis vale-

20

rian gabaSvilis _ 100, akademiis wevr-korespon-dentis SoTa mesxias _ 95, akademikosebis givi sva-niZis, konstantine wereTlisa da akademiis wevr-korespondentis givi xuciSvilis _ 90, akademikos vladimer baxutaSvilis 80 wlisTavisadmi.

Catarda akad. o.jafariZis 90 wlis iubile. saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademi-

is 70 wlisTavTan dakavSirebiT gamoica teqn.mecn. doqt. l.mgalobliSvilis wigni `saqarTvelos mec-nierebaTa erovnuli akademia. 1941-2011~ (gamomcem-loba `Научтехлитиздат~, moskovi, 2011, 328 gv.).

11 noembers Catarda mecnieris dRisadmi mi-ZRvnili sazeimo sxdoma. gamoCenil mecnierTa saxelobiTi premiebi gadaecaT konkursSi gamar-jvebul mecnierebs. 10 samecniero-kvleviT dawese-bulebas gadaeca 2010 wlis saukeTeso institutis diplomi.

2011 wels saqarTvelos mecnierebaTa erovnul akademiaSi gaimarTa prezentaciebi:

1. saqarTveloSi azerbaijanis respublikis sa-elCosTan erTad azerbaijanuli eposis `qoroR-lis~ erTiani wignisa (azerbaijanul da qarTul enebze. qarTul enaze Targmna zezva medula-Svilma, gamomcemloba ùniversali~, Tbilisi, 2010, 720 gv.).

2. akademiis wevr-korespondentis qeTevan nemsaZis wignisa `neonatologia~.

3. wignisa `100 qarTveli sazRvargareT~ (gamom-cemloba èrovnuli mwerloba~, Tbilisi, 2011, 333 gv.).

4. profesor zurab cxakaiasadmi miZRvnili wignisa `sikeTis raindi, ubadlo dastaqari~ (ga-momcemloba `nekeri~, Tbilisi, 2011, 304 gv.).

21

masmediaSi saqarTvelos mecnierebaTa erovnu-li akademiis winaaRmdeg publikaciebis gamoqvey-nebasTan dakavSirebiT akademiam gamoaqveyna:

1. saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akade-miis gancxadeba.

`bolo dros xmauri atyda Cvens presasa da televiziaSi saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis saqvelmoqmedo `qarTu jgufTan~ da Se-sabamis bankTan urTierTobasTan dakavSirebiT. mec-nierebaTa akademia, rogorc sabiujeto saxelmwi-fo organizacia, acxadebs, rom Cveni urTierToba `qarTu bankTan~ ucvleli rCeba, garda sabiujeto xelfasebis gacemisa akademiis TanamSromelTa da akademiis wevrTaTvis; amieridan es Tanxebi, sa-xelmwifo xazinis miTiTebiT, gaicema sxva banke-bis meSveobiT (rogorc iTqva, `teqnikuri proble-mebis gamo~)~. gaz. `saqarTvelos respublika~ (05.11.2011. #209).

2. statia gazeT `saqarTvelos respublikaSi (10.11.2011. #212). `mecnierebis saerTaSoriso dRe da saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademia~.

22

saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis samecniero ganyofilebebi

maTematikisa da fizikis ganyofileba maTematikisa da fizikis ganyofilebaSi 2012

wlis 1 ianvrisaTvis gaerTianebuli iyo 18 wevri, maT Soris 9 akademikosi da 9 wevr-korespondenti.

ganyofilebis wevrebma 2011 wels gamoaqveynes 53 samecniero statia.

akademikosi nikoloz vaxania

statiebi 1) èrTi integraluri utolobis Sesaxeb~

(TanaavtorobiT; akad. i.frangiSvilis dabadebis 80 wlisTavisadmi miZRvnili saerTaSoriso konfe-renciis Sromebis krebuli; `Nova Science Publishers~, 2011, inglisur enaze).

damtkicebulia erTi integraluri utoloba, romelic mniSvnelovan rols asrulebs Semdgom gamokvlevebSi.

2) `kvaternionuli mniSvnelobebis mqone gau-sis SemTxveviTi sidideebis Sesaxeb~ (Tanaavtoro-biT; Stud. Univ. Babes - Bolyai Math. 56, #2, 2011, 295–298, inglisur enaze).

damtkicebulia, rom gausis ganawilebis poias daxasiaTeba ar aris samarTliani kvaternionuli SemTxveviTi sidideebisaTvis.

akad. n.vaxaniam 2011 wels monawileoba miiRo konferenciebSi:

_ ùwyvet garemoTa meqanika da analizis mo-naTesave sakiTxebi~ (akad. nikoloz musxeliSvi-

23

lis dabadebis 120 wlisTavisadmi miZRvnili saer-TaSoriso konferencia, Tbilisi);

_ saqarTvelos maTematikosTa kavSiris II sa-erTaSoriso konferencia (baTumi);

_ saerTaSoriso konferencia `Tanamedrove al-gebra da misi gamoyenebebi~ (baTumi).

akad. n.vaxania monawileobda SoTa rusTave-lis erovnuli samecniero fondis grantiT (#GNSF/ST09_99_3-104) dafinansebuli Temis Sesru-lebaSi.

akademikosi xvedri inasariZe

statia `triangulirebadi kategoriebis lokalizacia

da kolokalizacia msuqani qvekategoriebis mimarT~ (TanaavtorobiT; gadacemulia gamosaqveyneblad JurnalSi `Matematica Scandinavica~, inglisur enaze).

grZeldeboda R-wrfivi triangulirebadi T ka-tegoriebis lokalizaciis Seswavla R komutati-uri rgolis multiplikaciurad Caketili qvesim-ravlis mimarT. damtkicebulia, rom aseTi lo-kalizaciis mimarT miRebuli kategoria kvlav triangulirebadia da is dakavSirebulia Tavidan aRebul kategoriasTan grZeli zusti mimdevro-biT, romelSic monawileobs grexviTi T katego-ria, rogorc sasrulkoeficientebiani kategorie-bis pirdapiri zRvari. mocemulia am Sedegebis gamoyeneba, roca T aris bivariantuli K-Teoria, xolo R _ mTel ricxvTa rgoli.

akad. x.inasariZe aris folksvagenis saerTa-Soriso grantiT #1/84 328 (Georgian-German Partner Group in Non-Commutative Algebra-Geometry-Topology Par-

24

tnership, 2009-2011) dafinansebuli Temis Tanaxel-mZRvaneli.

igi aris ori saerTaSoriso eleqtronuli maTematikuri Jurnalis `Journal of Homotopy and Rela-ted Structures” (romelic SarSan Sevida Science Citation Index-Si) da `Tbilisi Mathematical Journal“-is mTavari redaqtori, romlebic 2012 wlidan daibeWdeba, Sesabamisad, Springer da Versita-de Gruyter-is gamomcem-lobebis mier.

zemoxsenebuli folksvagenis grantis far-glebSi Tbilisis maTematikuri mecnierebebis cen-trma (arasamTavrobo organizacia, romlis xel-mZRvaneli akad. x.inasariZea) iv. javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetSi Caatara sa-erTaSoriso konferencia `homotopia da non-komu-tatiuri geometria~.

akademikosi ivane kiRuraZe

statiebi 1) àralokalur sasazRvro amocanaTa amox-

snadobis optimaluri pirobebi meore rigis dife-rencialuri gantolebebisaTvis~ (TanaavtorobiT; Nonlinear Anal., 74, #3, 2011, 757-767, inglisur enaze).

optimaluradaa aRwerili klasi meore rigis arawrfivi diferencialuri gantolebebisa, ro-melTaTvis aralokalur amocanebs aqvT ori amo-naxsni mainc.

2) àralokalur amocanaTa koreqtulobis pi-robebi maRali rigis wrfivi diferencialuri gan-olebebisaTvis singularobebiT~ (TanaavtorobiT; saqarTvelos maTematikuri Jurnali, t. 18, #4, 2011, 735-760, inglisur enaze).

25

maRali rigis wrfivi diferencialuri ganto-lebebisaTvis singularuli koeficientebiT dad-genilia aralokalur amocanaTa pirobiTad koreq-tulobis sakmarisi pirobebi.

3) `zogierTi aralokaluri amocana maRali rigis singularuli Cveulebrivi diferencialuri gantolebebisaTvis~ (andria razmaZis maTematikis institutis Sromebi, t. 155, 2011, 152-153, inglisur enaze).

arawrfivi diferencialuri gantolebebisaT-vis, romelTac aqvT singularobebi fazuri cvla-debis mimarT, napovnia aralokaluri amocanebis dadebiTi amonaxsnebis arsebobis pirobebi.

4) àralokalur sasazRvro amocanaTa koreq-tulobis pirobebi meore rigis wrfivi diferenci-aluri gantolebebisaTvis~ (TanaavtorobiT; Differ. Equ. 47, #10, 2011, 1414-1425, inglisur enaze).

meore rigis wrfivi diferencialuri ganto-lebebisaTvis dadgenilia garkveuli azriT araga-umjobesebadi pirobebi, romlebic uzrunvelyofen aralokaluri amocanebis koreqtulobas.

5) àralokalur sasazRvro amocanaTa amox-snadobis pirobebi organzomilebiani naxevrad wrfivi diferencialuri sistemebisaTvis~ (Tanaav-torobiT; Nonlinear Anal., 74 #17, 2011, 6537-6552, in-glisur enaze).

organzomilebiani naxevrad wrfivi diferen-cialuri sistemebisaTvis dadgenilia integralur-pirobebiani aralokaluri amocanebi. damtkicebu-lia fredholmis pirveli Teoremis analogiuri debuleba, ris safuZvelzec miRebulia aRniSnul amocanaTa amoxsnadobis optimaluri pirobebi.

26

6) `maRali rigis arawrfiv singularul di-ferencialur gantolebaTa orwertilovani sasaz-Rvro amocanebis dadebiTi amonaxsnebi~ (saqar-Tvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis moambe, t. 5, #3, 2011, 5-10, inglisur enaze).

maRali rigis arawrfivi diferencialuri gan-tolebebisaTvis Zlieri singularobebiT fazuri da droiTi cvladebis mimarT dadgenilia or-wertilovani sasazRvro amocanebis amoxsnadobisa da calsaxad amoxsnadobis optimaluri pirobebi.

7) `dirixlesa da fokaluri amocanebi maRa-li rigis kvazi naxevrad wrfivi singularuli diferencialuri gantolebebisaTvis~ (memuarebi diferencialur gantolebebsa da maTematikur fi-zikaSi, t. 54, 2011, 126-133, inglisur enaze).

maRali rigis kvazi naxevrad wrfivi diferen-cialuri gantolebebisaTvis Zlieri singularo-bebiT napovnia dirixlesa da fokaluri amoca-nebis fredholmurobisa da amoxsnadobis pirob-ebi.

akad. i.kiRuraZe (rogorc proeqtis xelmZRva-neli da Semsrulebeli) monawileobda SoTa rus-Tavelis erovnuli samecniero fondis grantiT (#GNSF/ST09_175_3-101) dafinansebul proeqtSi: `sa-sazRvro amocanebi singularobebiani Cveulebrivi diferencialuri gantolebebisaTvis~.

akad. i.kiRuraZem 2011 wels monawileoba mii-Ro saerTaSoriso forumebSi:

_ diferencialuri gantolebebisa da maTi gamoyenebebisadmi miZRvnili saerTaSoriso konfe-rencia (kievi, ukraina);

_ prof. T.Wanturias dabadebis 70 wlisTavi-sadmi miZRvnili saerTaSoriso vorkSopi diferen-

27

cialuri gantolebebis xarisxobriv TeoriaSi (Tbilisi);

_ CexeT-saqarTvelos vorkSopi sasazRvro amocanaTa TeoriaSi (brno, CexeTis respublika).

akad. i.kiRuraZe mivlinebuli iyo CexeTis mec-nierebaTa akademiis maTematikis institutis brnos filialSi (brno, CexeTis respublika), sadac Cex kolegebTan erTad daiwyo erToblivi kvleva sin-gularul sasazRvro amocanaTa TeoriaSi.

akademikosi Teimuraz kopaleiSvili Tanam-

SromlebTan erTad agrZelebda muSaobas Temaze; `samkvarkiani bmuli sistemebis (barionebis) Ses-wavla~.

sami konstituenturi kvarkis bmuli mdgomare-obis aRsawerad (gamosaTvlelad) Camoyalibebu-lia midgoma, romelSic ori saZiebeli 8-komponen-tiani spinori akmayofilebs solpiteris ganto-lebas. am gantolebis C-, P-, T-simetriebis deta-luri kvleva aCvenebs, rom aRniSnul spinorebs aqvs naTeli fizikuri Sinaarsi nawilak-antina-wilakis (barion-antibarionis) TvalsazrisiT. ase-ve aRiniSneba, rom konfainmentis pirobebSi saeW-voa ornawilakobrivi urTierTqmedebebis ganxil-va. solpiteris gantolebis gulis fenomenolo-giuri SerCevisas ganxilulia ori martivi cen-traluri samnawilakovani urTierTqmedeba – wrfi-vi da oscilatoruli potencialebi. daTvlilia am potencialebis aratrivialuri furie-saxeebi k-warmodgenaSi.

akad. T.kopaleiSvili monawileobda SoTa rus-Tavelis erovnuli samecniero fondiT dafinanse-buli #GNSF/ST08/4-401 grantis damuSavebaSi.

28

akademikosi jumber lominaZe

statiebi 1) `diferencialurad mbrunavi plazmis ara-

mdgradobebis Teoriis ganviTareba astrofizikur dinebebSi~ (Proceedings of the IAU Symposium 274 Advan-ces in Plasma Astrophysics, kembriji, didi britaneTi, inglisur enaze).

ganxilulia magnitobrunviTi aramdgradobis ZiriTadi principebi dieleqtrikuli mudmivas safuZvelze. Semdgom es Sedegebi gamoyenebulia astrofizikur plazmaSi sxvadasxva aramdgrado-bis Sesaswavlad. miTiTebulia am sakiTxTan dakav-Sirebul eqsperimentul samuSaoTa nusxa.

2) `birTvuli iaraRis Seqmnis istoria da kiStimis katastrofa~ (J. `mecniereba da teqnolo-giebi~, #4-6, 2011, 7-11).

aRwerilia birTvuli iaraRis Seqmnisa da birTvuli narCenebis konteinerebis afeTqebis is-toria, romelic ganxorcielda `kiStimis~ saxe-liT cnobil samrewvelo gaerTianeba `maiakze~ 1957 wlis 29 seqtembers. sabWoTa xelisufleba sa-guldagulod Cqmalavda am faqts, romelic cno-bili gaxda mxolod 30 wlis Semdeg. 1987 wels Tavisi umZimesi Sedegebis mixedviT kiStimis afeT-qeba ginesis wignSi Sevida.

3) akad.wevr-kor. g.CageliSvilTan Tanaavtoro-biT. `konveqciis dinamikis ganusazRvreloba hori-zontalur brtyel kuetis dinebaSi didi rei-noldsis ricxvebis dros~ (gadacemulia gamosaq-veyneblad JurnalSi `Physics of Fluids~, inglisur enaze).

Seswavlilia klasikuri konveqciis dinamika, gamowveuli wanacvlebiTi dinebis araorTogona-

29

lobiT, rodesac siTxe aris busineskis tempe-raturis vertikaluri gradientiT da dinebas aqvs brtyeli geometria mudmivi horizontaluri wa-nacvlebiT. aseT aramdgradobas adgili aqvs at-mosferoSi, okeaneebSi, dedamiwis Txevad magmaSi, varskvlavebsa da astrofizikur diskebSi. Sesaba-misad, konveqciuri aramdgradoba, rodesac is arsebobs, am uwyveti garemos dinamikur procesebs (masisa da siTbos gadatanas) gansazRvravs. anali-zi moicavs rogorc zekritikul, ise qvekritikul releis ricxvebs. Catarebulia arasimetriuli SeS-foTebebis tranzientuli dinamikis simetriuli aramdgradobis SedarebiTi analizi, romelmac da-adastura arsebuli Sexeduleba simetriuli ara-mdgradobis dominirebis Sesaxeb mcire reinol-dsis ricxvebis dros _ konveqcias aqvs dinebis mimarT gaswvrivi rulonis forma. amasTanave, Se-darebiT didi reinoldsis ricxvebis dros, wanac-vlebuli dinebis araerTgvarovnebis araorTogo-nalobiT gamowveuli arasimetriuli SeSfoTebe-bis didi tranzientuli zrda ganapirobebs kon-veqciis dinamikis ganusazRvrelobas/aracalsaxo-bas. analizma aseve aCvena, rom, qvekritikuli re-leis ricxvebis dros, konveqciuri SeSfoTebebis dinamika fundamenturad gansxvavdeba dinamikisa-gan arawanacvlebuli dinebis dros, am ukanasknel SemTxvevaSi sistema sruliad mdgradia, maSin, rodesac wanacvlebuli dinebis SemTxvevaSi, ara-simetriuli SeSfoTebani ganicdian mZlavr tran-zientul zrdas, rac SeiZleba gaxdes turbulen-tobis gaCenis mizezi.

4) akad.wevr-kor. g.CageliSvilTan Tanaavtoro-biT. `fsevdo- da wanacvlebiTi-alfvenis talRe-bis zearekvla ukumSvad, mudmivwanacvlebian di-

30

nebebSi~ (gadacemulia gamosaqveyneblad JurnalSi `Phys. Rev. E~, inglisur enaze).

talRebis zearekvla aris damaxasiaTebeli movlena bunebrivi da sainJinro araerTgvarova-ni/wanacvlebiTi dinebebisa, Tuki maTSi arsebobs talRuri movlenebi. metic, zearekvla (romelic aris wanacvlebuli dinebis araorTogonalobiT gamowveuli movlena) xSirad gansazRvravs di-nebis dinamikas. kvlevis mizani iyo zearekvlis fizikis detaluri analizi ukumSvadi, mudmivwa-nacvlebiani dinebis fsevdo- da wanacvlebiTi-alfvenis talRebis magaliTze. mizani miRweuli iqna elzaseris cvladebis SemotaniT da aramoda-luri analizis gamoyenebiT. analizis Sedegad SesaZlebeli gaxda sxvadasxva fizikuri procesis erTmaneTisgan gancaleba, maTi urTierTgavlenisa da zearekvlis movlenebis fizikis safuZvlebis gaazreba.

akad. j.lominaZem 2011 wels monawileoba miiRo: _ ruseTis mecnierebaTa akademiis kosmosur

gamokvlevaTa institutSi Catarebul saerTaSo-riso konferenciaSi àstrofizika dRes da xval~ (moskovi, rf);

_ ruseTis mecnierebaTa akademiis kosmosur gamokvlevaTa institutis samecniero seminarSi `siuniaev-zeldoviCis efeqti~ (moskovi, rf);

_ daeswro ruseTis mecnierebaTa akademiis saerTo krebas (moskovi, rf).

akad. j.lominaZe da akad.wevr-kor. g.Cageli-Svili monawileobdnen SoTa rusTavelis erovnu-

li samecniero fondis grantiT (GNSFST 08/4-420) dafinansebuli Temis damuSavebaSi.

31

akad. j.lominaZe miwveuli iyo samuSao vizi-tiT Tel-avivis universitetSi (israeli). univer-sitetis zust mecnierebaTa fakultetis fizikisa da astronomiis ganyofilebis seminarze waikiTxa leqcia. ganyofilebis TanamSromlebTan erTad (prof. e.gurviCi) ganxilul iqna astrofizikis dar-gSi samomavlo TanamSromlobis, kerZod, erTob-livi samecniero proeqtis Sesrulebis sakiTxebi.

2011 wels akad. j.lominaZe dainiSna saqarTve-los mecnierebaTa erovnuli akademiis vice-prezi-dentis movaleobis Semsruleblad.

akad. j.lominaZe ganagrZobda m.nodias geofi-zikis institutis kosmosuri kvlevebis centris xelmZRvanelobas.

† akademikosi Tengiz sanaZe

statia `Cernobilis atomur eleqtrosadgurze mom-

xdari teqnogenuri avariis mizezebi, Sedegebi da maTi analizi~ (J. `mecniereba da teqnologiebi~, #4-6, 2011, 12-17).

gaanalizebulia Cernobilis avariis Sesaxeb g.medvedevis statiaSi (`Новый Мир~, #6, 1986, 3-108) moyvanili faqtebi. am faqtebis safuZvelze naCve-nebia, Tu rogor gadavida reaqtori umarTav mdgomareobaSi. oficialuri versiisagan gansxvave-biT cxadia, rom eqsperimentis dros reaqtoris SigniT gaskda erT-erTi arxis mili da deforma-ciuli impulsi gavrcelda grafitis wyobis yve-la mimarTulebiT, ramac gamoiwvia reaqtoris yve-la arxis deformacia. amis Semdeg misi SeCereba SeuZlebeli gaxda.

32

akademikosi nodar cincaZe

statiebi 1) `koleqtiuri modebi kvantur fermi-siTxeSi~

(TanaavtorobiT; Low Tem. Phys., 37, 982, inglisur enaze).

ganzogadebulia fermi-siTxeebisaTvis lan-daus Teoria (kerZod, He-3 siTxeebSi). naCvenebia, rom landaus nulovani bgera arsebobs maSinac, Tu gaviTvaliswinebT de-broilis talRebis dif-raqcias. agreTve, napovni iqna axali moda.

2) àxali gaswvrivi talRebi eleqtronul-pozitronul-ionur kvantur plazmaSi~ (Tanaavto-robiT; Eur. Phys. J. D64, 447(2011), inglisur enaze).

aRmoCenilia axali gaswvrivi talRebi e- + e- + i kvantur plazmaSi. Seswavlilia axali talRebis dispersiuli gantoleba da gamoyvanilia arawr-fivi korte-de-vrizis gantoleba kvanturi garemo-saTvis.

3) `CaWerili da mcire temperaturis efeqtebi relativistur gadagvarebul plazmaSi~ (Tanaavto-robiT; Phys. Plasma, 18, 102306, 2011, inglisur enaze).

fermis relativistur kvantur plazmaSi gaT-valiswinebulia CaWerili eleqtronebi da mcire temperaturis efeqti. Seswavlilia mcire, magram sasrulo amplitudebis solitoni, xolo didi amplitudis dros ricxobrivad naCvenebia didi amplitudis mqone struqturebi.

4) ìonur-akustikuri solitaruli talRebi ultrarelativistur gadagvarebul wyvil-ionur plazmaSi~ (TanaavtorobiT; Phys. Plasma, 18, 112701 (2011), doi:101063/13657431, inglisur enaze).

33

Seswavlilia ionuri bgera ultrarelativis-turi fermis gadagvarebul e- + e- + i kvantur plaz-maSi. aRmoCenilia axali arawrfivi struqturebi.

5) ìonur-akustikuri solitaruli talRebis arawrfivi struqtura mTlianad gadagvarebul re-lativistur eleqtronul-pozitronul-ionur pla-zmaSi~ (TanaavtorobiT; J. Plazma Physics. doi:10.1017/ 50022377811000481(2011), inglisur enaze).

eleqtronul-pozitronul-ionur relativis-tur plazmaSi Seswavlilia ionuri bgeris soli-toni kvanturi efeqtis gaTvaliswinebiT. naCve-nebia relativisturi gadagvarebuli fermi-gazis gansxvaveba ararelativistur gadagvarebul fermi-gazTan mimarTebaSi.

zemoT aRniSnuli Sromebi saSualebas iZleva CavwvdeT fizikur movlenebs kvantur plazmaSi, kerZod, liTonuri da naxevargamtarebis nano-struqturebis Seswavlisas.

6) àxali moda da misi urTierTqmedeba eleq-tronul-pozitronul-ionur plazmasTan pondero-motoruli Zalis saSualebiT~ (TanaavtorobiT; Phys. Plasma, 18, 122106 (2011), inglisur enaze).

dadgenilia, rom eleqtronebisa da pozit-ronebis temperaturulma sxvaobam gamoiwvia axa-li tipis talRebis arseboba eleqtronul-pozit-ronul-ionur plazmaSi. gamoyvanilia dispersiu-li Tanafardoba da Seswavlilia arastaciona-ruli arawrfivi axali modis struqturebi.

akad. n.cincaZem monawileoba miiRo plazmis fizikis sakiTxebisadmi miZRvnili ori saerTaSo-riso konferenciis muSaobaSi: lisabonSi (portu-galia) da garmiS-partenkirxenSi (gfr), sadac gamo-vida moxsenebebiT.

34

igi monawileobda SoTa rusTavelis erovnu-li samecniero fondis #1-4/16GNSF/STO9_305_4_140 grantiT dafinansebuli Temis damuSavebaSi.

akademikosi giorgi xaraZe agrZelebda zede-

nadi helium-3-is Tvisebebis Teoriul kvlevas. am mimarTulebiT erT-erTi aqtualuri sakiTxia he-lium-3-is zedenadi fazebis magnituri dinamikis Taviseburebebis dadgena, maT Soris, erTgvarovani koherentuli spinuri precesiis aramdgradobis meqanizmis Seswavla.

rogorc irkveva, xsenebuli aramdgradoba xor-cieldeba spin-orbituli urTierTqmedebis meSveo-biT im pirobebSi, rodesac gareSe zemoqmedebis Sedegad orbitul Tavisuflebis xarisxebze spin-orbituli potenciali ar imyofeba minimumSi. es meqanizmi adre Seswavlilia fizikis institutis Teoretikosebis mier da pirvelad naCvenebi iqna helium-3-is anizotropiul A fazaSi koherentuli spinuri precesiis aramdgradoba xsenebuli spin-orbituli meqanizmis meSveobiT. Semdgom gairkva, rom msgavsi meqanizmiT xdeba koherentuli spi-nuri precesiis CamoSla izotropiul zedenad B fazaSic, rac eqsperimentulad daimzireba dabali temperaturebis pirobebSi.

koherentuli spinuri precesiis aramdgradoba SeiZleba warmovadginoT, rogorc magnituri ve-lis mimarT ganivi magnituri kvantis (magnonis) daSla or gaswvriv mokletalRovan magnonad. es procesi adre Seswavlilia Zlieri magnituri ve-lis zRvarSi. fiz.-maT.mecn.doqt. g.baramiZesTan erTad Catarebul gamokvlevaSi xsenebuli sammag-

35

noniani meqanizmi Seswavlilia zogadi spin-orbi-tuli konfiguraciis SemTxvevaSi.

akad. g.xaraZe ganagrZobda e.andronikaSvilis fizikis institutis samecniero sabWos Tavmjdo-marisa da saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis akademiuri sabWos wevris movaleobaTa Sesrulebas.

akademiis wevr-korespondenti revaz bancuri

statiebi 1) `sakontaqto amocana sasruli CarTvis mqo-

ne ubnobriv-erTgvarovani sibrtyisaTvis~ (Tanaav-torobiT; Prikl. Mat. i Mekh. 75, #1, 2011, 133-138, ru-sul enaze; Journal Appl. Math. Mech. 75, #1, 2011, 93-97, inglisur enaze).

Seswavlilia drekadobis brtyeli Teoriis sakontaqto amocana ubnobriv-erTgvarovani orTo-tropiuli sibrtyisaTvis, romelsac aqvs gamyofi wrfis marTobuli, sasruli sigrZis drekadi CarTva. CarTvis erTi bolo mdebareobs gamyof wrfeze, xolo meore boloze modebulia gamWimavi Zala. analizur funqciaTa Teoriis meTodebis gamoyenebiT amocana miyvanilia singularul in-tegralur-diferencialur gantolebaze uZravi singularobiT. furies gardaqmnebis gamoyenebiT amocana miyvanilia rimanis sasazRvro amocanaze. miRebulia zusti amonaxsni da dadgenilia Zab-vebis asimptotika CarTvis boloebis midamoSi.

2) `Tanabrad mtkice konturis moZebnis erTi amocanis Sesaxeb kvadratisaTvis, romelic Sesus-tebulia xvreliT da wveroebSi amonaWrebiT~ (Ta-naavtorobiT; andria razmaZis maTematikis insti-tutis Sromebi, t. 155, 9-16, inglisur enaze).

36

Seswavlilia kvadratSi ucnobi Tanabrad mtki-ce konturis moZebnis amocana, romlis wveroebis midamo amoWrilia ucnobi Tanabrad mtkice rka-lebiT. kvadratis sazRvris sworxazovan nawileb-ze moqmedeben erTnairi, absoluturad gluvi Stam-pebi, sazRvris danarCeni nawili Tavisufalia ga-re datvirTvisagan. amocanis ciklurad simetri-ulobis gaTvaliswinebiT igi miiyvaneba mrudwi-rul eqvskuTxedisaTvis nawilobriv ucnobsazRvri-an Sereul amocanaze. konformuli gadasaxvis gamo-yenebiT amocana miyvanilia keldiS-sedovis amo-canaze naxevarsibrtyisaTvis. dawerilia sazRvris ucnobi konturisa da rkalebis gantolebebi.

akad.wevr-kor. r.bancurma 2011 wels monawi-leoba miiRo konferenciis muSaobaSi da waikiTxa moxseneba:

_ `drekadobis brtyeli Teoriis sakontaqto da Sereuli amocanebi~ (akad. n.musxeliSvilis da-badebis 120 wlisTavisadmi miZRvnili saerTaSori-so konferencia, Tbilisi).

igi aris SoTa rusTavelis erovnuli samecni-ero fondis grantiT (GNSF/ST08/3-386) dafinanse-buli Temis samecniero xelmZRvaneli.

2011 wels akad.wevr-kor. r.bancurs, mecn.doqt. n.SavlayaZesTan erTad, mieniWa n.musxeliSvilis sa-xelobis premia naSromTa ciklisaTvis `drekado-bis Teoriis sakontaqto da Sereuli amocanebi~.

akademiis wevr-korespondenti aleqsandre kvinixiZe

statiebi 1) `nonetSi Semavali mezonebis Tvisebebi nam-

bu-iona-lazinios modelSi ganzomilebiT da Ca-

37

moWriT regularizaciebSi~ (TanaavtorobiT; Phys. Rev. D83, 034005, 2011, inglisur enaze).

nambu-iona-lazinios modeli, romelSic gaT-valiswinebulia kobaiaSi-maskava-t’huftis wevri, aris dabali energiebis kvanturi qromodinamikis erT-erTi Semcvleli velis efeqturi Teoria, ro-melic Seicavs UA(1) anomalias, anu masSi irRveva klasikuri velis Teoriis UA(1) simetria, rac damaxasiaTebelia kvanturi qromodinamikisTvis. am Teoriis farglebSi Seswavlilia nonetSi Semava-li mezonebis Tvisebebi ori da sami aromatis mqone kvarkebis SemTxvevaSi. MmiRebulia K-mezonis daSlis konstanta, eta-mezonis masa da topolo-giuri amTvisebloba.

2) `relativisturi kvanturi meqanika sinaT-lis frontis sibrtyeze, romelic Tavsebadia ve-lis kvantur TeoriasTan~ (TanaavtorobiT; Journal of Physics, 330, 012007, 2011, inglisur enaze).

relativisturi kvanturi meqanika sinaTlis frontis sibrtyeze intensiurad gamoiyeneba mra-valnawilakovani sistemebis Sesaswavlad. ZiriTa-dad, es ganpirobebulia Teoriis simartiviT ve-lis kvantur TeoriasTan SedarebiT, romlis gamo-yenebisas usasrulo raodenobis Tavisuflebis xa-risxebia gasaTvaliswinebeli. amavdroulad, prob-lemad rCeboda am relativisturi kvanturi meqa-nikis Tavsebadoba velis kvantur TeoriasTan da amis gamo ganixileboda rogorc velis kvanturi Teoriis alternativa. amasTan erTad, mas axasia-Tebs ramdenime nakli, maT Soris egreT wodebuli klasterizaciis problema.

gamoyvanilia axali tipis relativisturi kvan-turi meqanika sinaTlis frontis sibrtyeze, ro-

38

melic Tavsebadia velis kvantur TeoriasTan da, amasTan erTad, akmayofilebs klasterizaciis Tvi-sebas.

3) `gantolebebis gayalibebis meTodis sxvada-sxva gamoyeneba~ (TanaavtorobiT; Journal of Physics, 330, 012008, 2011, inglisur enaze).

naCvenebia Cvens mier miRebuli „gantolebebis gayalibebis meTodis“ efeqturoba elementarul nawilakTa fizikis sxvadasxva amocanaSi. maT So-ris, ganxilulia Sedgenili nawilakebis eleq-tromagnituri Tvisebebi, partonebis ganzogadebu-li ganawilebebi, krosing-simetriuli da amave dros unitaruli mezon-nuklonis gabnevis ampli-tudis ageba da a.S. xazgasasmelia, rom am meTo-dis gamoyenebiT amocanebis amonaxsnebSi avtoma-turad xorcieldeba velis kvanturi Teoriis struqturis gaTvaliswineba.

4) `nonetSi Semavali mezonebis Tvisebebi sas-ruli temperaturis da qimiuri potencialis Sem-TxvevaSi nambu-iona-lazinios modelSi ganzomi-lebiT regularizaciaSi~ (TanaavtorobiT; arxiv: 1110.5898 [hep-ph] gadacemulia gamosaqveyneblad Phys. Rev. D-Si, inglisur enaze).

akad.wevr-kor. a.kvinixiZem 2011 wels monawi-leoba miiRo saerTaSoriso forumebis muSaobaSi da waikiTxa moxsenebebi:

_ `yaliburad invariantuli velis efeqturi Teoria Cacmuli nuklonebisTvis~ (III saerTaSori-so konferencia adronebis fizikaSi, Canakale, Tur-qeTi);

_ `relativisturi kvanturi meqanika, gamoyva-nili velis kvanturi Teoriidan~ (akad. n.musxe-

39

liSvilis dabadebis 120 wlisTavisadmi miZRvnili saerTaSoriso konferencia, Tbilisi);

_ `renormalizacia dabali energiis nuklone-bis velis efeqtur TeoriaSi~ (saqarTvelos maTe-matikosTa kavSiris II saerTaSorio konferencia, baTumi).

akad.wevr-kor. a.kvinixiZe aris SoTa rusTave-lis erovnuli samecniero fondis grantiT GNSF/ ST08/4-400 (2009-2011) dafinansebuli Temis samec-niero xelmZRvaneli.

akademiis wevr-korespondenti vaxtang kokilaSvili

statiebi 1) ànalizur da harmoniul funqciaTa sasaz-

Rvro amocanebi uban-uban gluvi sazRvrebiT cvladmaCvenebliani lebegis sivrceebis CarCo-ebSi~ (Operator Theory: Advances and Applications, v. 216, 17-39, 2011, Springer Basel AG, inglisur enaze).

amoxsnilia riman-hilbertis da riman-hil-bert-puankares sasazRvro amocanebi martivad-bmul areebSi aragluvi sazRvrebiT im analizur funqciaTa klasebSi, romlebic warmoidginebian e.w. woniani koSis tipis integralebiT simkvri-veebiT cvladmaCvenebliani lebegis sivrceebidan. dadgenilia amoxsnadobis pirobebi da amoxsna-dobis SemTxvevaSi cxadad agebulia amonaxsnebi, gamovlenilia sazRvris rTuli geometriis gav-lena amoxsnadobis pirobebze. saxeldobr, sru-lad aRwerilia rogorc sasazRvro pirobebSi monawile koeficientebis, aseve sazRvris kuTxee-bis sidideebis sivrcis kuTxur wertilebSi xarisxis maCveneblis mniSvnelobebisa da woniTi

40

funqciis gavlena amoxsnadobis pirobebze. gamo-kvleulia arafredholmuri SemTxvevebi.

2) `singularuli integralebi da Zlieri maq-simaluri funqciebi wonian grand lebegis sivr-ceebSi~ (samecniero konferenciis _ àrawrfivi ana-lizi, funqciaTa sivrceebi da gamoyenebebi~ Sro-maTa krebuli, t. 9, CexeTis respublikis mecniere-baTa akademiis gamomcemloba, tresti, CexeTis res-publika, 2011).

woniTi funqciebisaTvis dadgenilia aucile-beli da sakmarisi pirobebi, romlebic ganapiro-beben erTwoniani utolobebis marTebulobas je-radi singularuli integralebisa da Zlieri maqsimaluri funqciebisaTvis. analogiuri amocana amoxsnilia woniani jeradi singularuli integ-ralebisa da woniani Zlieri maqsimaluri funqci-ebisaTvis.

3) `holomorfuli funqciebisaTvis i.vekuas warmodgenebis ganzogadeba da maTi gamoyeneba riman-hilbert-puankares sasazRvro pirobebSi~ (Ta-naavtorobiT; Journal of Function Spaces and Applications, 9, #3, 2011, 217-244, inglisur enaze).

analizuri funqciebisaTvis, romelTa maRali rigis warmoebulebi warmodgenilia koSis tipis integralebiT simkvriveebiT woniani cvladmaC-venebliani lebegis sivrceebidan, ganzogadebulia i.vekuas cnobili integraluri warmodgenebi are-ebSi uban-uban gluvi sazRvrebiT. miRebuli war-modgenebis safuZvelze amoxsnilia riman-hilbert-puankares problema sruliad axal, zogad daSve-bebSi. dadgenilia amoxsnadobis pirobebi, gamov-lenilia sazRvris geometriis gavlena amocanis amoxsnadobis suraTze.

41

4) `woniani hardisa da smirnovis klasebi da dirixles amocana rgolisaTvis cvladmaCvenebli-ani analizis CarCoebSi~ (TanaavtorobiT; Complex Variables and Elliptic Equations, 56, #10-11, 2011, 955-973, inglisur enaze).

pirvelad maTematikur literaturaSi Semo-Rebuli da Seswavlilia sxvadasxva tipis cvlad-maCvenebliani hardisa da smirnovis klasebi ro-gorc caladbmul, ise oradbmul areebSi. dadge-nilia am klasebis funqciaTa koSis tipis integ-ralebiT warmodgenadoba. cvladmaCvenebliani har-dis klasis analizur funqciaTa namdvili nawi-lebisTvis rgolSi amoxsnilia dirixles amocana.

5) `trigonometriuli polinomebiT aproqsima-ciis Sebrunebuli Teoremebi cvladmaCveneblian lebegis sivrceebSi~ (TanaavtorobiT; Banach Journal of Mathematical Analysis, 5, #1, 2011, 70-82, inglisur ena-ze).

damtkicebulia perioduli funqciis trigono-metriuli mravalwevrebiT saSualod miaxloebis Sebrunebuli Teoremebi cvladmaCveneblian lebe-gis sivrceebSi makenhauptis tipis wonebiT. dadge-nili utolobebi gviCvenebs, Tu ra gavlenas ax-dens Sesabamis Sefasebebze sivrcis metrika.

6) `woniani singularuli integraluri opera-toris SemosazRvruloba grand lebegis sivrce-ebSi~ (TanaavtorobiT; saqarTvelos maTematikuri Jurnali, t. 18, 2011, 259-269, inglisur enaze).

dadgenilia karlesonis wirze gansazRvruli koSis woniani singularuli integraliT gaCenili operatoris SemosazRvrulobis aucilebeli da sakmarisi piroba grand lebegis sivrceSi xaris-

42

xovani woniT. miRebulia singularuli integra-luri gantolebis fredholm-murobis kriteriumi.

7) òrwoniani utolobebi wiladuri maqsima-luri funqciebisa da singularuli integralebi-saTvis Lp(x) sivrceebSi~ (TanaavtorobiT; Journal of Math. Sci. 173, #6, 2011, 656-673, inglisur enaze).

namdvil RerZze gansazRvruli wiladuri maq-simaluri funqciebisa da hilbertis gardaqmnebis normebisaTvis dadgenilia sxvadasxva tipis uto-lobebi gansxvavebuli wonebiT utolobaTa sxva-dasxva mxareSi.

8) `dirixles amocana cvladmaCvenebliani smir-novis klasis harmoniuli funqciebisaTvis uban-uban gluvsazRvrian areebSi~ (TanaavtorobiT; Jo-urnal of Math. Sci., 172, #3, 2011, 1-21, inglisur enaze).

dadgenilia, rom sazRvris geometriisa da sazRvris kuTxian wertilebSi sivrcis maCveneb-lis mniSvnelobebis mixedviT amocana SeiZleba iyos calsaxad amoxsnadi, aracalsaxad amoxsnadi an ar iyos sazogadod amoxsnadi. upirobo ar-amoxsnadobis SemTxvevaSi sasazRvro pirobis mar-jvena mxarisaTvis moZebnilia aucilebeli da sak-marisi piroba, romelic uzrunvelyofs amocanis amoxsnadobas. problemis amoxsnadobis yvela Sem-TxvevaSi amonaxsnebi agebulia kvadraturebSi.

9) `trigonometriuli polinomebiT miaxloe-bis dazustebuli pirdapiri da Sebrunebuli uto-lobebi cvladmaCveneblian lebegis wonian sivr-ceebSi~ (TanaavtorobiT; saqarTvelos maTematiku-ri Jurnali, t. 18, #3, 2011, 398-423, inglisur enaze).

steklovis funqciis saSualebiT SemoRebu-lia ganzogadebuli sigluvis modulis cneba. axali struqturuli maxasiaTeblis SemoReba imiT

43

aris ganpirobebuli, rom cvladmaCvenebliani le-begis sivrceebi ar warmoadgenen Zvris mimarT in-variantul sivrceebs. amitom am sivrceebSi klasi-kuri uwyvetobis moduli azrs kargavs.

aproqsimaciis amocanebi gamokvleulia cvlad-maCveneblian lebegis sivrceebSi iseTi wonebiT, romlebic warmoadgenen makenhauptis tipis wonebs, kargad morgebuls zemoT aRniSnuli arastandar-tuli banaxis funqciur sivrceebze.

dadgenilia ganzogadebuli sigluvis modu-lis ormxrivi Sefasebebi trigonometriuli po-linomebiT saukeTeso miaxloebebis saSualebiT, gamovlenilia struqturuli maxasiaTeblis damo-kidebuleba ara marto saukeTeso miaxloebebis nulisaken miswrafebis rigze, aramed TviT siv-rcis metrikaze. am ukanasknelis warmoCena iseTi Sefasebebis dadgenis saSualebas iZleva, rom-lebic rigis mixedviT gaumjobesebadia. miRebuli Sedegebidan gamoyvanilia marSos cnobili uto-lobebisa da maTi Sebrunebuli utolobebis gan-zogadebuli da dazustebuli variantebi.

10) `dirixles problema cvladmaCvenebliani smirnovis klasis harmoniuli funqciebisaTvis oradbmul areebSi~ (TanaavtorobiT; memuarebi di-ferencialur gantolebebsa da maTematikur fizi-kaSi, t. 52, 2011, 131-156, inglisur enaze).

uban-uban gluvsazRvrian oradbmul areSi amoxsnilia dirixles amocana im harmoniul fun-qciaTa klasSi, romlebic warmoadgenen smirnovis cvladmaCvenebliani klasis analizuri funqciebis namdvil nawilebs. gamovlenilia sazRvris rTuli geometriuli bunebisa da cvladmaCveneblianTa wyvilis gavlena amoxsnadobis suraTze. maSin, roca sasazRvro pirobis nebismieri marjvena mxa-

44

risaTvis amocana ar aris amoxsnadi, sasazRvro funqciisaTvis dadgenilia is aucilebeli da sak-marisi piroba, romelic ganapirobebs amoxsnado-bas. amoxsnadobis yvela SemTxvevaSi amonaxsnebi agebulia efeqturad.

akad.wevr-kor. v.kokilaSvilma 2011 wels mona-wileoba miiRo da plenaruli moxsenebebi waiki-Txa saerTaSoriso konferenciebze:

_ àxali funqciuri sivrceebi kerZowarmoe-bulebian diferencialur gantolebebSi~ (neapoli, italia);

_ ìntegraluri da diferencialuri opera-torebi da maTi gamoyenebebi~ (aveiro, portuga-lia);

_ òperatorTa Teoria da gamoyenebebi~ (IWO-TA-2011, sevilia, espaneTi);

_ ùwyvet tanTa meqanika da analizis monaTe-save sakiTxebi~ (akad. n.musxeliSvilis dabadebi-dan 120 wlisTavisadmi miZRvnili konferencia, Tbi-lisi).

_ `funqciuri sivrceebi, diferencialuri gan-tolebebi. arawrfivi analizi~ (me-8 saerTaSoriso konferencia, tabazi, tiuringia, gfr).

akad.wevr-kor. v.kokilaSvili xelmZRvanelob-da a.razmaZis maTematikis institutis samecniero programiT gaTvaliswinebul erT damTavrebul samecniero-kvleviT Temas.

igi xelmZRvanelobda SoTa rusTavelis erov-nuli samecniero fondiT dafinansebul samecni-ero sagranto proeqts GNSF/STO9_23_100.

akad.wevr-kor. v.kokilaSvili asrulebda maTe-matikis dargobrivi komisiis Tavmjdomaris mo-valeobas. komisiam ganixila da Seafasa saqarTve-

45

los sabiujeto samecniero-kvleviTi dawesebule-bebisa da umaRlesi saswavleblebis mier gaweuli samecniero saqmianoba maTematikis dargSi.

akad.wevr-kor. v.kokilaSvilma Seasrula Sesa-bamisi samuSao, rogorc Svidi saerTaSoriso ma-Tematikuri Jurnalis saredaqcio kolegiis wev-rma, asocirebulma gamomcemelma Tu mTavarma re-daqtorma.

akademiis wevr-korespondenti elizbar nadaraia

statiebi 1) `ganawilebis funqciis Sefaseba cenzurire-

buli SerCeviT~. I (Advances and Applications in Mathema-tical Sciences, v. 8, Issue 1, 2011, 27-38, inglisur enaze).

ganawilebis funqciis Sesafaseblad ganxilu-lia regresiis funqciis araparametrul gulovan SefasebaTa klasis analogi, rodesac mocemulia garkveuli tipis cenzurirebuli SerCeva. ganxi-lulia agebul SefasebaTa gadauadgileblobis, Zaldebulobisa da asimptoturi normalurobis sakiTxi. garda amisa, Seswavlilia agebuli Sefa-sebis TiTqmis aucileblad Tanabari metrikiT krebadoba.

2) `ganawilebis funqciis Sefaseba cenzurire-buli SerCeviT. II (Advances and Applications in Mathema-tical Sciences, v. 9, Issue 2, 2011, 125-135, inglisur enaze).

gagrZelebulia pirvel naSromSi SemoRebul SefasebaTa Tvisebebis Seswavla. kerZod, damtki-cebulia am SefasebebTan dakavSirebuli zogier-Ti funqcionalebisaTvis (gadaxris zomebisaTvis) ganzogadebuli zRvariTi Teoremebi. agebulia axali Tanxmobis kriteriumebi.

46

3) `fermentaciuli reaqciis erTi stoqasturi modelis koeficientebis Sefasebis Sesaxeb~ (saqar-Tvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis moambe, t. 5, #1, 104-107, inglisur enaze).

ganxilulia fermentaciuli reaqciis stoqas-turi modeli. statistikuri meTodebis gamoyene-biT miRebulia modelSi Semavali koeficientebis gamosaTvleli formulebi. kerZod, mocemulia mi-xaelis-menTenis gantolebis parametrebis Sefase-bis formulebi.

4) `bernulis regresiis funqciis erTi arapa-rametruli Sefasebis Sesaxeb~ (Proceedings of the Sci-ences Conference `Problems of Modern Mathematics”, yarSi, uzbekeTi, 2011, 22-27, inglisur enaze).

agebulia bernulis regresiis funqciisaTvis araparametruli gulovani Sefasebebi da Seswav-lilia zogierTi misi statistikuri Tviseba.

akad.wevr-kor. e.nadaraiam 2011 wels monawile-oba miiRo da moxsenebebi waikiTxa samecniero fo-rumebze:

_ `rao-krameris utolobis Sesaxeb usasrulo-ganzomilebian sivrceSi~ (msoflio 58-e statisti-kuri kongresi, dublini, irlandia);

_ `bernulis regresiis funqciis Sefasebis Sesaxeb~ (iv.javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwi-fo universitetis i.vekuas gamoyenebiTi maTemati-kis institutis gafarToebuli seminari, Tbilisi);

_ `bernulis regresiis funqciis araparamet-ruli Sefasebis kvadratuli gadaxris zRvariTi ganawileba~ (saqarTvelos maTematikosTa kavSiris meore saerTaSoriso konferencia, baTumi).

akad.wevr-kor. e.nadaraia monawileobda SoTa rusTavelis erovnuli samecniero fondis mier

47

dafinansebuli erTi sagranto proeqtis (GNSF/ST 09_383_3-106) SesrulebaSi.

akademiis wevr-korespondenti giorgi CageliSvili

statiebi 1) akad. j.lominaZesTan TanaavtorobiT. `konveq-

ciis dinamikis ganusazRvreloba horizontalur brtyel kuetis dinebaSi didi reinoldsis ricxve-bis dros~ (gadacemulia gamosaqveyneblad Jurnal-Si `Physics of Fluids~, inglisur enaze). (statiis ano-tacia ix. gv. 28).

2) akad. j.lominaZesTan TanaavtorobiT `fsev-do- da wanacvlebiTi-alfvenis talRebis zearekv-la ukumSvad, mudmivwanacvlebian dinebebSi~ (ga-dacemulia gamosaqveyneblad JurnalSi `Phys. Rev. E~, inglisur enaze). (statiis anotacia ix. gv. 29).

akad.wevr-kor. g.CageliSvilma 2011 wels mo-nawileoba miiRo saerTaSoriso konferenciebSi:

_ saerTaSoriso vorkSopze TermoakustikaSi (Cenai, indoeTi) waikiTxa ori moxseneba:

a) `grigalebiT akustikuri talRebis genera-cia wanacvlebiT dinebebSi, rogorc SeSfoTebaTa modebis bmis kerZo gamovlena~;

b) àxali xedva arawrfivi procesebisa wanac-vlebiT dinebebSi: arawrfivi SeSfoTebebis kuTxu-ri gadanawileba~. igive moxseneba man waikiTxa, agreTve, indo-evropul vorkSopze bangalorSi (indoeTi);

_ `fsevdo- da wanacvlebiTi-alfvenis talRe-bis buneba da dinamika ukumSvad damagnitebul wanacvlebiT dinebebSi~ (saerTaSoriso konferen-cia plazmis fizikaSi, strasburgi, safrangeTi).

48

DFG-s (germaniis erovnuli samecniero kvle-viTi fondi) mier dafinansebuli proeqtis _ „turbulentobaze qvekritikuli gadasvla da misi mileva brtyel kuetis dinebebSi: aramodaluri da ricxviTi analizi“ _ farglebSi akad.wevr-kor. g.Ca-geliSvilma 2011 wels oTxi Tve imuSava darm-Stadtis (gfr) teqnikur universitetSi.

akademiis wevr-korespondenti aleqsandre xaraziSvili

statiebi 1) èrTi kombinatoruli amocana lebegis zo-

mis translaciaTa mimarT invariantuli gagrZe-lebebis Sesaxeb~ (Expositiones Mathematicae, v. 29, #1, 2011, 150-158, inglisur enaze).

damtkicebulia, rom yoveli naturaluri n>1 ricxvisaTvis evklidur sivrceSi arsebobs X1, X2, . . . , Xn simravleebi, romelTagan nebismieri n-1 Se-iZleba gavxadoT zomadi lebegis zomis garkveu-li invariantuli gagrZelebis mimarT, magram yve-la am simravlis gaerTianeba warmoadgens evkli-duri sivrcis absoluturad arazomad simravles. kerZod, aRniSnuli gaerTianeba ver iqneba zomadi lebegis zomis verc erTi invariantuli gagrZe-lebis mimarT. es Sedegi miuTiTebs arsebiT gan-sxvavebaze invariantul zomaTa Teoriasa da Cveu-lebriv (arainvariantul) zomaTa Teorias Soris.

2) `vitalis simravleebis zomadobis Tvise-bebi~ (Amer. Math. Monthly, v. 118, #10, 2011, 693-703, inglisur enaze).

gamokvleulia vitalis klasikuri simravlee-bis Tvisebebi invariantul zomaTa Teoriis Tval-sazrisiT. naCvenebia, rom arsebobs vitalis tipis

49

simravle, romelic zomadia lebegis zomis gar-kveuli kvazi-invariantuli gagrZelebis mimarT. amave dros, damtkicebulia, rom arsebobs vita-lis tipis absoluturad arazomadi simravleebic.

3) àbsoluturad arazomad funqciaTa da ser-pinski-zigmundis funqciaTa Soris damokidebule-bis Sesaxeb~ (saqarTvelos maTematikuri Jurnali, t. 18, #2, 2011, 249-258, inglisur enaze).

gamokvleulia absoluturad arazomadi fun-qciebisa da serpinski-zigmundis funqciebis des-krifciuli struqtura. dadgenilia, rom sazoga-dod funqciaTa am ori klasidan arc erTi ar Seicavs meores. agreTve, aRwerilia is topolo-giuri sivrceebi, romelTaTvisac funqciaTa es ori klasi erTmaneTs emTxveva, an erT-erTi klasi Seicavs meores.

4) `SeniSvnebi mudmivi siganis mqone algebru-li amozneqili wirebis Sesaxeb~ (saqarTvelos ma-Tematikuri Jurnali, t. 18, #4, 2011, 727-734, ingli-sur enaze).

ganxilulia mudmivi siganis mqone algebru-li amozneqili wirebis zogierTi geometriuli Tviseba. kerZod, damtkicebulia, rom nebismieri sakmarisad gluvi amozneqili wirisaTvis, romel-sac aqvs mudmivi sigane, arsebobs am wiris ragind kargi aproqsimacia mudmivi siganis mqone algeb-ruli amozneqili wirebiT.

5) `zogierTi diskretuli geometriuli struq-tura da maTTan asocirebuli algoriTmebi~ (andria razmaZis maTematikis institutis Sromebi, t. 155, 2011, 142-148, inglisur enaze).

ganxilulia evkliduri sivrcis diskretuli wertilovani sistemebi, maTi eqstremaluri Tvise-

50

bebi da maTTan asocirebuli algoriTmebi. ker-Zod, naCvenebia, rom erdoSis cnobili algoriTmi, romelic sibrtyeSi mdebare sasruli wertilova-ni simravlis mier Caketil martiv texils gan-sazRvravs, zogierT SemTxvevaSi gamousadegaria. am garemoebasTan dakavSirebiT aRwerilia algo-riTmi, romlis meSveobiTac igeba evkliduri siv-rcis erT hipersibrtyeSi aramdebare sasruli wertilovani sistemiT gansazRvruli martivi po-liedri.

6) `cudi marjvena mxaris mqone Cveulebrivi diferencialuri gantolebebis Sesaxeb~ (andria razmaZis maTematikis institutis Sromebi, t. 155, 2011, 139-141, inglisur enaze).

gamokvleulia ori cvladis funqciis sup-zo-madobis cnebis ramdenime varianti da es cneba gamoyenebulia cudi marjvena mxaris mqone Cveu-lebrivi diferencialuri gantolebebis amonaxs-nis arsebobisa da erTaderTobis sakiTxebisadmi. kerZod, moyvanilia pirveli rigis iseTi Cveuleb-rivi diferencialuri gantolebis magaliTi, rom-lis marjvena mxare warmoadgens lebegis azriT arazomad sup-zomad funqcias da yoveli sawyisi pirobisaTvis gantolebas aqvs erTaderTi amonax-sni.

7) `zogierTi SeniSvna namdvilmniSvnelobiani funqciebis monotonuri da uwyveti Seviwroebebis Sesaxeb~ (andria razmaZis maTematikis institutis Sromebi, t. 157, 2011, 11-21, inglisur enaze).

ganxilulia namdvilmniSvnelobiani funqcie-bis iseTi Seviwroebebi, romlebsac aqvs sakmari-sad kargi analizuri Tvisebebi, magaliTad, mono-tonuroba an uwyvetoba. meore mxriv, zogierT kon-

51

kretul SemTxvevaSi damtkicebulia am tipis Se-viwroebebis ararseboba. naCvenebia aRniSnuli sa-kiTxebis mWidro kavSiri namdvili analizis iseT klasikur obieqtebTan, rogoricaa luzinis sim-ravle, serpinskis simravle, serpinski-zigmundis funqcia da sxv.

akad. wevr-kor. a.xaraziSvilma 2011 wels mona-wileoba miiRo konferenciaSi da waikiTxa moxse-neba:

_ `samkuTxedis gare biseqtrisebis zogierTi topologiur-geometriuli Tvisebis Sesaxeb~ (X saerTaSoriso konferenciis _ `geometria da misi gamoyenebebi~ muSaobaSi, varna, bulgareTi). aRniS-nul konferenciaSi monawileoba dafinansda SoTa rusTavelis erovnuli samecniero fondis #11_tr_ 106 grantiT.

akademiis wevr-korespondenti anzor xelaSvili

statiebi 1) `rogoria Sredingeris gantolebis radia-

luri talRuri funqciis sasazRvro piroba?” (Ta-naavtorobiT; American Journal of Physics. v. 79, #6, 2011, 668-671, inglisur enaze).

garkveulia Sredingeris radialuri gantole-bis statusi imasTan dakavSirebiT, rom laplasis operators sferul koordinatebSi gaaCnia sin-gularuli yofaqceva saTaveSi. regularulad dad-genilia SezRudvebi, rodesac dayvanili radia-luri gantoleba samarTliania. naCvenebia, rom am SezRudvebs aqvs sasazRvro pirobebis saxe koor-dinatTa saTaveSi. aqedan gamomdinare, miRebulia dayvanili da sruli radialuri talRuri fun-

52

qciebisaTvis saTaveSi yofaqceva, razec dRemde ar iyo calsaxa Sexeduleba.

2) `Sredingeris radialuri gantolebis sa-sazRvro pirobebis Sesaxeb~ (TanaavtorobiT; sa-qarTvelos mecnierebaTa erovnulio akademiis mo-ambe, t. 5, #2, 2011, 37-41, inglisur enaze).

naCvenebia, rom radialuri talRuri funqciis gantoleba srul samganzomilebian Sredingeris gantolebasTan mxolod da mxolod maSinaa Tav-sebadi, rodesac radialur talRur funqcias sa-TaveSi garkveuli sasazRvro piroba edeba.

akad.wevr-kor. a.xelaSvilma 2011 wels monawi-leoba miiRo konferenciebSi da waikiTxa moxsene-bebi:

_ `radialuri Sredingeris gantolebis sta-tusis Sesaxeb~ (iv.javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetis e.andronikaSvilis fi-zikis institutis saerTaSoriso konferencia, Tbi-lisi);

_ `laplasis operatoris singularoba sfe-rul koordinatebSi da misgan gamomdinare zogi-erTi Sedegi Sredingeris radialuri gantolebi-saTvis” (iv.javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwi-fo universitetis e.andronikaSvilis fizikis ins-titutis saerTaSoriso konferencia, romelic Ca-tarda iuneskos egidiT, Tbilisi).

_ `loidis efeqti Sredingeris radialur gan-tolebaSi” (niu-iorkis universitetis astrofizi-kisa da elementaruli nawilakebis fizikis ganyo-filebis seminari, niu-iorki, aSS).

53

akademiis wevr-korespondenti giorgi jafariZe

statiebi 1) `muxtisa da spinis dinamika kvantur mavTu-

lSi modulirebuli spin-orbituli urTierTqme-debiT” (TanaavtorobiT; Phys. Rev. B 84, 075466, 2011, inglisur enaze).

Teoriulad Seswavlilia erTarxovani kvantu-ri mavTulis gamtarebloba gare eleqtruli ve-liT inducirebuli da sivrculad modulirebu-li (raSbas) spin-orbituli urTierTqmedebisa da kvanturi mavTulis sakuTari atomaruli da struqturuli agebulebiT gansazRvruli erTgva-rovani (dreselhauzis) spin-orbituli urTi-erTqmedebis Tanaarsebobis pirobebSi. naCvenebia, rom gamtareblobis zonis legirebisas, rodesac fermi-zedapirze myofi kvazinawilakebis de-bro-ilis talRis sigrZis naxevari spin-orbituli ur-TierTqmedebis modulaciis talRis sigrZis Ta-nazomadi xdeba, sistemis metaluri faza ara-mdgradia aramagnitur izolatorul fazaSi ga-dasvlis mimarT. gamoTvlilia generirebuli Tana-zomadobis RreCos sididis damokidebuleba spin-orbituli modulaciis amplitudasa da kulonu-ri urTierTqmedebis intensivobaze.

2) `spini S=1/2 dimerizebuliHhaizenbergis jaW-visMmagnituri Tvisebebi spinuri gacvlis damate-biTi heqsameruli modulaciis SemTxvevaSi” (Tana-avtorobiT; gadacemulia dasabeWdad j. Of Physics Cond. Mat., v. 24, Arxiv/ 1110.4467, inglisur enaze).

Teoriulad Seswavlilia spini S=1/2 dimeri-zebuli haizenbergis jaWvis ZiriTadi mdgomareo-bis magnituri fazuri diagrama spinuri gacvlis

54

damatebiTi heqsameruli (eqvsis toli bijiT) mo-dulaciis SemTxvevaSi. naCvenebia, rom gare mag-nituri velis zrdisas sistemis damagnitebuloba xasiaTdeba ori damatebiTi platos arsebobiT, Sesabamisad najeri damagnitebulobis 1/3-is da 2/3-is toli damagnitebisas. gamoTvlilia am da-magnitebulobis platoebis siganis damokidebu-leba heqsameruli modulaciis amplitudasa da kulonuri korelaciebis intensivobaze.

3) `kvanturi fazuri gadasvla spini S=1/2 dimerizebuliHhaizenbergis jaWvis damatebiTi maf-rustrirebeli heqsameruli modulaciis SemTxve-vaSi” (TanaavtorobiT; gadacemulia dasabeWdad j. Phys. Stat. Solidi, inglisur enaze).

Seswavlilia mafrustrirebeli heqsameruli modulaciiT gamowveuli kvanturi fazuri gadas-vla dimerizebuli jaWvis ZiriTad mdgomareobaSi or, meseris erTi bijis translaciiT wanacvle-bul dimerizebul mdgomareobas Soris. miRebu-lia gantoleba, romelic gansazRvravs kvanturi fazuri gadasvlis wiris mdebareobas spinuri sistemis maxasiaTebel parametrTa sivrceSi.

akad.wevr-kor. g.jafariZem 2011 wels monawi-leoba miiRo saerTaSoriso forumebSi da waiki-Txa moxsenebebi:

_ `velis kvanturi Teoriis meTodebi konden-sirebul garemoTa fizikaSi” (romi, italia);

_ `dabalganzomilebiani sistemebis fizika da yalibruli invariantobis principi” (noramberdi, somxeTi);

_ ùaxlesi miRwevebi velis kvantur Teoriasa da simebis TeoriaSi~ (Tbilisi);

55

_ `naxSirbadze dafuZnebuli spintronika” (maqs-plankis sazogadoebis kompleqsuri sisteme-bis instituti, drezdeni, gfr).

man waikiTxa leqciebi espaneTis (bilbao, mad-ridi) da SvedeTis (gioteborgi) wamyvani universi-tetebis samecniero seminarebze.

akad.wevr-kor. g.jafariZe 2010 wlidan monawi-leobs: SoTa rusTavelis erovnuli samecniro fondis mier dafinansebuli 2 sagranto proeqtisa da friburis universitetis (Sveicaria) Teoriuli fizikis institutTan erTad SCOPES programiT dafinansebuli sagranto proeqtis SesrulebaSi.

maTematikisa da fizikis ganyofilebam Caata-ra saerTo krebis 4 sxdoma, romlebzec ganxi-luli iyo 10 sakiTxi.

ganyofilebam ramdenjerme imsjela akademiis yofili institutebis irgvliv Seqmnil krizisul situaciasTan dakavSirebiT, gamoiTqva saerTo mo-sazreba, rom saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademia valdebulia gamoxatos sakuTari pozicia am mdgomareobis gamo; daiwera werili akademiis prezidentis saxelze akademiis saerTo krebis mo-wvevis TxovniT, SeTavazebul iqna aRniSnuli kre-bis dadgenilebis proeqti.

ganyofilebis winadadebiT, saqarTvelos mec-nierebaTa erovnuli akademiis akademiur sabWos-Tan Camoyalibda atomuri energiis mSvidobiani miznebisTvis gamoyenebis komisia; aseve, ganyofi-lebis wevris, akad. T.kopaleiSvilis iniciativiT, Seiqmna `mecnierebis ganviTarebis xelSemwyobi ko-misia~, romelSic T.kopaleiSvilis garda, Sevid-nen wevr-korespondentebi a.kvinixiZe da a.xarazi-Svili.

56

ganyofilebam SeimuSava mimarTva saqarTve-los prezidentis, mixeil saakaSvilis saxelze TxovniT: biZina ivaniSvilisaTvis saqarTvelos moqalaqis statusis aRdgenis Sesaxeb.

2010 wlis Sedegebis mixedviT, ganyofilebam gamoavlina maTematikisa da fizikis dargSi sau-keTeso samecniero-kvleviTi dawesebuleba: zedi-zed meoTxed aseTad miCneul iqna a.razmaZis maTe-matikis instituti.

ganyofilebam aqtiuri monawileoba miiRo aka-demikos nikoloz musxeliSvilis dabadebis 120 wlisTavisadmi miZRvnili RonisZiebebis, maT So-ris saerTaSoriso konferenciis _ ùwyvet gare-moTa meqanika da analizis monaTesave sakiTxebi~ CatarebaSi.

nayofierad imuSaves saangariSo wels ganyo-filebasTan arsebulma maTematikis (Tavmj. akad. wevr-kor. v.kokilaSvili) da fizikisa da astro-nomiis (Tavmj. akad. wevr-kor. a.xelaSvili) dar-gobrivma komisiebma. dargobrivi komisiebis recen-ziebisa da daskvnebis safuZvelze, ganyofilebam ganixila da Seafasa sajaro samarTlis iuridi-uli pirebis _ samecniero-kvleviTi dawesebulebe-bisa da saxelmwifo umaRlesi saswavleblebis Sesabamisi samecniero mimarTulebebis mier maTe-matikisa da fizikis dargebSi 2010 wels gaweuli samecniero muSaoba. ganyofilebis gadawyvetile-biT Seufasebeli darCa: iv.javaxiSvilis sax. Tbi-lisis saxelmwifo universitetis algebrisa da geometriis qvemimarTulebisa da baTumis SoTa rusTavelis saxelmwifo universitetis maTemati-kis departamentis angariSebi.

akad. n.musxeliSvilis saxelobis premia naS-romTa ciklisaTvis `drekadobis Teoriis Sereu-

57

li da sakontaqto amocanebi“ (7 naSromi, gamoqvey-nebuli inglisur enaze 2007-2010 wlebSi) mieniWa akademiis wevr-korespondents revaz bancurs da a.razmaZis maTematikis institutis ufr.mecn. Tanam-Sromels, fiz-maT. mecn. doqt. nugzar SavlayaZes.

dedamiwis Semswavlel mecnierebaTa

ganyofileba

dedamiwis Semswavlel mecnierebaTa ganyofi-lebaSi 2012 wlis 1 ianvrisaTvis gaerTianebuli iyo akademiis 7 wevri, maT Soris 1 akademikosi da 6 wevr-korespondenti.

ganyofilebis wevrebma 2011 wels gamoaqveynes 3 wigni da 7 samecniero statia.

akademikosi erekle gamyreliZe

statia akad. wevr-kor. d.SengeliasTan Tanaavtoro-

biT. àxali monacemebi Savi zRva-centraluri ami-erkavkasiis tereinis alpuriswina kristaluri sub-stratis U-Pb cirkonuli asakis Sesaxeb da maTi geologiuri mniSvneloba” (TanaavtorobiT; saqar-Tvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis moambe, t. 5, @#1, 2011, 64-76, inglisur enaze).

ganxilulia arsebuli monacemebi Savi zRva-centraluri amierkavkasiis tereinis alpuriswina kristaluri substratis amgebi qanebis urTierT-damokidebulebis, asakisa da formirebis pirobe-bis Sesaxeb. naCvenebia, rom regionuli metamor-fizmisa da granitwarmoSobis ZiriTadi etapebi dakavSirebuli iyo grenvilur, baikalur (panaf-rikul), gvian baikalur (salairul) da gvian

58

variskul orogenetur epoqebTan. teqtogenezisis es etapebi da Sesabamisi endogenuri aqtiuroba, romlebic adre dadgenili iyo, ZiriTadad, geo-logiuri monacemebiT, mTlianad dasturdeba axali U-Pb. LA YCP MS daTariRebiT. Sesrulebuli kvlevebi arsebiTad avsebs Savi zRva-centraluri amierkavkasiis kristaluri substratis izotopur-geoqronologiur monacemebSi arsebul xarvezs da mniSvnelovnad azustebs alpuriswina endoge-nuri procesebis asaks.

akad. e.gamyreliZe xelmZRvanelobs Sveicariis nacionaluri samecniero fondis SCOPESE-is saer-TaSoriso grantiT dafinansebul proeqts `kavkasi-is teqtonika~.

igi arCeul iqna saerTaSoriso komitetis globaluri geologiuri da garemos cvlilebis (GEOCHANGE) (miunxeni) wevrad.

akad. e.gamyreliZe 2011 wels monawileobda konferenciebSi da waikiTxa moxsenebebi:

_ `kavkasiis alpuramdeli geodinamika, mra-valstadiuri regionuli metamorfizmi da grani-toiduli magmatizmi~ (msoflio forumi `bunebri-vi kataklizmebi da Tanamedrove civilizaciis globaluri problemebi~, stamboli, TurqeTi);

_ `Savi zRva – centraluri amierkavkasiis te-reinis alpuramdeli kontinenturi qerqis formi-rebis ZiriTadi etapebi~ (saerTaSoriso simpoziu-mi `Savi zRvis regionis geologiis Sesaxeb~, bu-qaresti, rumineTi); G

_ `geotraversebisa da geoparkebis farTo ar-Cevani saqarTveloSi (samxreTi kavkasia)~ (me-10 ev-ropuli geoparkebis konferencia, langezundi, nor-vegia).

59

akad. e.gamyreliZe aris kaliforniis univer-sitetTan arsebuli (long-biCi) saerTaSoriso pla-netologiuri asociaciis (IPA), saerTaSoriso geo-logiuri rukis komisiis, ruseTis uwyebaTaSorisi teqtonikuri komitetis wevri, saqarTvelos geo-logTa sazogadoebis prezidenti.

akademiis wevr-korespondenti revaz gaCeCilaZe

wignebi 1) „Cemi meoce saukune: wina saukunis saqar-

Tvelo msoflio istoriisa da geopolitikis kon-teqstSi“, t. 2, (1953-2000), (bakur sulakauris gamo-mcemloba, Tbilisi, 2011, 504 gv.).

wigni exeba XX saukunis meore naxevris sa-qarTvelos geopolitikas, politikur-geografias da politikur istorias. Catarebulia saqarTve-los „pirveli“ da „meore“ damoukideblobis Se-darebiTi analizi.

2) `Cemi meoce saukune: wina saukunis saqarTve-lo msoflio istoriisa da geopolitikis kon-teqstSi“, t. 1, (1900-1953), (meore gamocema, bakur su-lakauris gamomcemloba, Tbilisi, 2011, 480 gv.).

wigni exeba msoflio istoriisa da geopoli-tikis fonze meoce saukunis pirveli naxevris saqarTvelos politikur, socialur. demografiul ganviTarebas. wignis meore gamocemaSi ganaxlebu-lia informacia, Setanilia Sesworebebi.

3) „axlo aRmosavleTi: sivrce, xalxi da po-litika“ (mesame gadamuSavebuli gamocema, bakur sulakauris gamomcemloba, Tbilisi, 2011, 451 gv.).

wigni exeba axlo aRmosavleTis regionis po-litikur geografias, romelic gaanalizebulia

60

zogadgeografiul konteqstSi. teqsti safuZvli-anadaa gadamuSavebuli, Setanilia axali Tavebi da qveTavebi.

statia `saqarTvelo-oseTis konfliqti: mSvidobis Zi-

eba~ (George Mason University and GFSIS, 2011, 42-56, in-glisur enaze).

gaanalizebulia sociologiuri gamokiTxvis Sedegebi, romlebic exeba postkonfliqtur situa-cias da samSvidobo gzebis Ziebas qarTvelebsa da osebs Soris urTierTobaTa aRsadgenad.

akad.wevr-kor. r.gaCeCilaZe 2011 wels monawi-leobda konferenciebSi da waikiTxa moxsenebebi:

_ „axlo aRmosavleTSi mosalodneli geopo-litikuri Zvrebi“ (samecniero konferencia `mahri-bidan kavkasiamde: evropis turbulenturi mezob-loba~, Tbilisi);

_ „SeTanxmebis samomavlo perspeqtivebi“ (eber-tis fondis konferencia „saqarTvelo-TurqeTis 2008 wlis Tavisufali vaWrobis Sesaxeb SeTanxme-bis ZiriTadi Sedegebi“, Tbilisi);

_ „TurqeT-saqarTvelos urTierTobis saki-Txebi“ (saqarTvelos strategiisa da saerTaSori-so urTierTobaTa kvlevis fondis konferencia _ `nulovani problemebi, bevri gamowveva: TurqeTis roli saerTaSoriso sakiTxebSi~, Tbilisi);

_ àxlo aRmosavleTis modernizaciisa da demokratizaciis geografiuli aspeqtebi~ (dimit-ri uznaZis dabadebis 125-e wlisTavisadmi miZRvni-li saerTaSoriso samecniero konferencia, iv.ja-vaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universi-teti, Tbilisi);

_ „sad imyofeba saqarTvelo, evropasa Tu aziaSi?“ (al.javaxiSvilis sax. saqarTvelos geog-

61

rafiuli sazogadoebisa da iv.javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetis me-15 samec-niero konferencia _ „geografiis Tanamedrove problemebi“, Tbilisi).

igi monawileobda sagranto proeqtebSi: _ „saqarTvelos farglebs gareT mdebare qar-

Tuli xuroTmoZRvrebis Zeglebis interaqtiuli istoriul-geografiuli rukisa da sacnobaro-sai-lustracio monacemTa bankis Seqmna“ (SoTa rus-Tavelis erovnuli samecniero fondis sagranto proeqti, 2011-2013);

_ `marginalobisa da gariyvis problemebTan brZola: SeuZliaT Tu ara ltolvilTa Temebs in-tegrireba saqarTveloSi Camoyalibebul saqalaqo sazogadoebaSi?~ (iv.javaxiSvilis sax. Tbilisis sa-xelmwifo universitetis proeqti, Sveicariul-kav-kasiuri akademiuri asociacia ASCN, 2011-2013);

_ „qarTul-osuri konfliqti: samSvidobo gzis Zieba“ (saqarTvelos strategiisa da saerTaSori-so urTierTobaTa kvlevis fondis sagranto pro-eqti, COBERM, 2011).

akad.wevr-kor. r.gaCeCilaZem saqarTvelos Tav-dacvis saministros warudgina analizuri cnobebi:

_ „TurqeTis saSinao da sagareo politikis aqtualuri sakiTxebi“;

_ àxlo aRmosavleTisa da centraluri azi-is regionebSi mimdinare politikuri procesebi~.

akademiis wevr-korespondenti mirian TofCiSvili

statiebi 1) `kaloviuri transgresiis sakiTxisaTvis sa-

qarTveloSi” (TanaavtorobiT; saqarTvelos erov-

62

nuli muzeumis macne, sabunebismetyvelo da pre-istoriuli seqcia, #3, 2011, 115-123, rusul enaze).

saqarTvelos Suaiuruli naleqebis detalur-ma Seswavlam da axalma paleontologiurma mo-nacemebma koreqtivi Seitana zogierTi regionis baTuri da kaloviuri naleqebis urTierTdamoki-debulebis warmodgenebSi. kavkasionis naoWa sis-temis yazbegi-lagodexis zonis Tixa-fiqlebSi da qviSaqvebSi napovni iqna baTuri, xolo TanxmobiT momyol qanebSi kaloviur-Suaoqsforduli fora-miniferebi. rogorc Cans, am zonaSi naleqdag-rovebis cikli Sua oqsfordulamde ar Sewyve-tila. novorosiisk-tuafses zonaSi da gagra-ja-vis zonis dasavleTiT afxazeTis qvedazonis far-glebSi kaloviuri naleqebi transgresiulia. aR-mosavleTiT, mTian raWaSi, md. rionis xeobaSi, sof. wesis midamoebSi vulkanogenuri warmonaq-mnebis gadarecxil zedapirze ganlagebulia fiq-lebrivi Tixiani qanebi karbonatuli SuaSreebiT, romlebic TandaTanobiT icvlebian sustadkarbo-natuli qviSiani SreebiT. aRniSnuli warmonaq-mnebis transgresiuli ganlageba qveSmdebare qa-nebze am naleqebis kaloviurad daTariRebis sa-fuZveli gaxda. mogvianebiT karbonatul SuaSre-ebSi aRmoCenilia amonitebi, romelTa Soris Hemi-garantia julii (d’Orb.) zedabaTuri Retrocostatum-is zonis saxelmZRvanelo namarxia. aRwerili naleqebi Tan-xmobiT icvlebian mravalricxovani kaloviuri makro- da mikrofaunis Semcveli naleqebiT. am-rigad, aRniSnul raionSi zRvis transgresia da-iwyo SuabaTuris bolos da naleqdagroveba uwyveti iyo Suaoqsfordulis CaTvliT. aRmosav-leTiT, kudaris raionSi, sof. wonis midamoebSi, iseve rogorc raWaSi, kaloviuri naleqebi Tan-

63

xmobiT agrZelebs baTurs. amierkavkasiis mTaTa-Sua aris centraluri azevebis zonaSi baiosur-baTur naleqebs agrZeleben okribis (feradi) wye-bis warmonaqmnebi, romlebic zogierT ubanze TiTqmis ar gansxvavdebian qveSmdebare naleqebis-gan. transgresiuli ciklis niSnebi ukve Cndeba SuabaTuris bolos (?), rogorc amas adgili aqvs raWasa da kudaroSi. mcire kavkasionis naoWa sis-temis farglebSi kaloviuri naleqebi yvelgan transgresiulia. amgvarad, SeiZleba davaskvnaT, rom e.w. `kaloviuri transgresia” daiwyo Suaba-Turis bolos, magram saqarTvelos sxvadasxva regionSi sxvadasxva dros miaRwia.

2) `saqarTvelos baiosur-kaloviuri zRviuri moluskuri faunis mravalferovneba” (Tanaavto-robiT; samecniero konferenciis _ `saqarTvelos biomravalferovneba” SromaTa krebuli, 2011, 1-3).

saqarTvelos baiosur-kaloviuri zRviuri fa-unis analizis safuZvelze gamotanilia daskvna, rom aRniSnuli regioni drois am monakveTSi subxmelTaSua zRvis zoogeografiul provincias miekuTvneba.

akademiis wevr-korespondenti mixeil kakaba-

Zis xelmZRvanelobiT damTavrda iv.javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetis a.jane-liZis geologiis institutis gegmiT gaTvalis-winebuli Tema: `dasavleT saqarTvelos (raWa-leC-xumi, imereTi, samegrelo) qvedacarculi (hotri-vul-apturi) naleqebis biostratigrafia (amonite-bi, foraminiferebi), seqvensstratigrafia da pale-ogeografiuli aspeqtebi.

saqarTvelos beltis teritoriaze dazuste-bulia qvedacarculi (hotrivul-apturi) seqvense-

64

bis biostratigrafiuli CarCoebi, dadgenilia maTi liTo- da biofaciesuri cvalebadobis xasi-aTi sivrcesa da droSi. Seswavlilia adrecar-culi foraminiferebisa da amonituri faunis sistematikis ramdenime sakiTxi da dazustebulia adrecarculis paleogeografiuli suraTi hotri-vul-apturis monakveTSi.

seqvens-stratigrafiuli meTodi me-20 sauku-nis 80-iani wlebidan warmatebiT gamoiyeneba msof-lios mraval qveyanaSi sasargeblo namarxi saba-doebis, gansakuTrebiT ki navTobisa da gazis Zeb-na-Ziebis saqmeSi. saqarTveloSi specialuri se-qvens-stratigrafiuli kvlevebi pirvelad aTi wlis ukan iv.javaxiSvilis sax. Tbilisis saxel-mwifo universitetis a.janeliZis geologiis ins-titutSi daiwyo; Tu gaviTvaliswinebT im garemo-ebas, rom paleogeografiul kvlevebs dRes swo-red seqvens-stratigrafiuli monacemebi unda dae-dos safuZvlad (rogorc erT-erTi aucilebeli piroba), cxadi gaxdeba, rom momavalSi seqvens-stratigrafiuli tipis kvlevebma saqarTvelos teritoriaze unda moicvas ara marto carculi, aramed mTeli fanerozouli naleqebi.

akad.wevr-kor. m.kakabaZem moipova a.humbold-tis saerTaSoriso samecniero granti `Sua car-culi seqciis sazRvrebis dasabuTeba carculi sistemis formalurad samad danawilebis winada-debasTan dakavSirebiT~. prof. p.bengtsonTan erTad man Caatara kvleviTi samuSaoebi haidelbergis universitetSi.

akad.wevr-kor. m.kakabaZem 2011 wels monawile-oba miiRo konferenciaSi da waikiTxa moxseneba:

_ `geotraversebisa da geoparkebis farTo ar-Cevani saqarTveloSi (samxreTi kavkasia)~ (me-10 ev-

65

ropuli geoparkebis konferencia, langezundi, nor-vegia).

akademiis wevr-korespondentma ferando maisa-

Zem 2011 wels monawileoba miiRo konferenciebis muSaobaSi:

_ saerTaSoriso kongresi `bunebrivi kata-klizmebi da Tanamedrove civilizaciis globa-luri problemebi” (stamboli, TurqeTi);

_ `movlenaTa naleqebis roli paleokatas-trofuli movlenebis SeswavlaSi~ (III saerTaSo-riso simpoziumi `Savi zRvis regionis geologiis Sesaxeb~, buqaresti, rumineTi).

akad.wevr-kor. f.maisaZe 2011 wels arCeulia sa-erTaSoriso komitetis – `globaluri geologiu-ri da garemos cvlilebis – GEOCHANGE~-is aso-cirebul wevrad.

akademiis wevr-korespondenti daviT Sengelia

statia akad. e.gamyreliZesTan TanaavtorobiT. àxali

monacemebi Savi zRva-centraluri amierkavkasiis tereinis alpuriswina kristaluri substratis U-Pb cirkonuli asakis Sesaxeb da maTi geologiuri mniSvneloba”. (statiis anotacia ix. gv. 57).

akad.wevr-kor. d.Sengeliam 2011 wels monawi-leoba miiRo konferenciebSi da waikiTxa moxsene-bebi:

_ `kavkasiis alpuramdeli geodinamika, mra-valstadiuri regionuli metamorfizmi da grani-toiduli magmatizmi~ (saerTaSoriso kongresi `bu-nebrivi kataklizmebi da Tanamedrove civilizaci-is globaluri problemebi~, stamboli, TurqeTi);

66

_ `Savi zRva-centraluri amierkavkasiis te-reinis alpuramdeli kontinenturi qerqis for-mirebis ZiriTadi etapebi~ (III saerTaSoriso sim-poziumi `Savi zRvis regionis geologia~, buqa-resti, rumineTi).

akademiis wevr-korespondenti Tamaz WeliZe

statiebi 1) `didi kaSxlis agebisa da wyalsacavis av-

sebiT gamowveuli dedmiwis qerqis daxrebis cvli-leba enguris kaSxlis saerTaSoriso poligonze (saqarTvelo)~ (TanaavtorobiT; Nonlinear Dynamics, DOI 10, 1007/s11071-010-9930-0, 2011, inglisur enaze).

kvleva fokusirebuli iyo enguris kaSxlis saerTaSoriso poligonis (edita) areSi dedamiwis qerqis dinamikis analizze. Dgaanalizebulia de-damiwis qerqis daxrebis droiTi seriebi, rom-lebic Cawerilia engurhesis mSeneblobisa da Semdgom wyalsacavis avsebis dros (1971-1983 ww.). gamoyenebulia droiTi seriebis wrfivi da ara-wrfivi analizis Tanamedrove meTodebi. aRmoCnda, rom dedamiwis qerqis daxrebi naTlad warmoaCens dabalganzomilebiani dinamikis Tvisebebs.

2) `qanebis nimuSebis araTanabari xaxunis Tan-mdevi akustikuri emisiis kvleva zambara-blokis sistemaSi zambaris sxvadasxva sixistis pirobeb-Si~ (TanaavtorobiT; Tribology International, doi:10.1016/ j.triboint, 2011.02.005, inglisur enaze).

xaxunis procesis kvleva, kerZod, gadasvla stabiluridan araTanabar moZraobaSi, Zalze mni-Svnelovania sxvadasxva dargisaTvis, dawyebuli meqanikuri inJineriidan seismologiamde. akustiku-ri emisiia (ae), romelic Tan sdevs xaxunis pro-

67

cess, SesaZloa aRmoCndes mgrZnobiare meTodi am procesis nazi detalebis gamosavlenad. dadgeni-lia, rom statistikuri da dinamikuri cvli-lebebi araTanabari xaxuniT gamowveul akustikur emisiaSi damokidebulia zambara-blokis sistemaSi zambaris sixisteze. araTanabari xaxunis proce-siT gamowveuli akustikuri emisiis regularobis done izrdeba zambaris sixistis momatebis para-lelurad.

3) `saqarTvelos javaxeTis zegnis seismuro-bis araeqstenziuri statistikuri analizi~ (Tana-avtorobiT; Computers&Geosciences, doi:10.1016/j.cageo. 2010.12.008, inglisur enaze).

gamoTvlilia araeqstenziurobis parametrebi q da a javaxeTis regionis miwisZvrebis magnitu-debisaTvis 1960-1991 wlebis intervalSi. es para-metrebi Sefasebulia rogorc mTeli dakvirvebis periodisaTvis, aseve 10-wliani mcocavi fanjre-bisaTvis. naCvenebia, rom gamoTvlili araeqstenzi-uri parametrebi q=1,6-1,83, rogorc mTliani kata-logisaTvis, aseve mcocavi fanjrebisaTvis da isini axlos arian adre, sxva regionebisaTvis gamoTvlil mniSvnelobebTan.

akad.wevr-kor. T.WeliZe monawileobda saerTa-Soriso sagranto proeqtebSi:

_ seismuri saSiSroebisa da riskis Sefaseba samxreT kavkasia-aRmosavleT TurqeTis energeti-kuli derefnisaTvis. NATO – SFP 983038, 2009-2011;

_ miwisZvrebis winaswarmetyvelebis SesaZleb-lobebi, seismurobisa da klimatis cvlilebis ko-relaciebi (BlackSeaHazNet), FP-7. Marie Curie Actions-International Research Staff Exchange Scheme (IRSES) PEOPLE- 2009-IRSES #246874.

68

akad.wevr-kor. T.WeliZe 2011 wels monawile-obda konferenciebSi da waikiTxa moxsenebebi:

_ `saqarTvelos Sedegebi pirveli samuSao programis xaziT~ (miwisZvrebis riskis modeli axlo aRmosavleTis regionSi, amani, iordania);

_ ori moxseneba _ `dinamikuri trigerireba da sinqronizacia: laboratoruli da savele masSta-bebi~ da `gadasvlebi akustikuri emisiis dinami-kaSi gamowveuli zambara-mcocis sistemis sixis-tis cvlilebiT~ (evropis geomecnierTa kavSiris generaluri asamblea, vena, avstria);

_ `miwisZvrebis dinamikuri trigerireba~ (Savi zRvis regionis vorkSopi `miwisZvrebis prognozis kompleqsuri kvleva~ (oCridi, makedonia);

_ `navTobis laqebis identifikacia da riskis Sefaseba Savi zRvis regionSi~ (saerTaSoriso vorkSopi èkologiuri gamoZieba~, Tbilisi);

_ `didi kaSxlebis realur droSi monito-ringis telemetriuli sistema enguris kaSxlis magaliTze~ (samecniero konferencia `kaSxlebi da rezervuarebi cvalebadi gamowvevebis pirobebSi~, lucerni, Sveicaria);

_ `klimatis cvlileba saqarTveloSi war-sulSi, awmyosa da momavalSi~ (kavkasiis VII saer-TaSoriso konferencia àdaptacia klimatis cvli-lebis mimarT – gamowvevebi da perspeqtivebi kav-kasiisaTvis~, Tbilisi).

akad.wevr-kor. T.WeliZe aris amerikis geofi-zikuri kavSiris (AGU), saZiebo geofizikis sazo-gadoebis (SEG) wevri, evropuli centris `maRlivi kaSxlebis geodinamikuri riskis~ direqtori da katastrofebis riskis Semcirebis saqarTvelos erovnuli komitetis Tavmjdomare.

69

dedamiwis Semswavlel mecnierebaTa ganyofi-lebam saangariSo wels Caatara 7 sxdoma. ganyo-filebaSi Semovida ssip – samecniero-kvleviTi dawesebulebebis 2010 wlis samecniero angariSebi, romlebsac CautardaT eqspertiza. Yyvela samecni-ero dawesebulebis angariSma miiRo dadebiTi Sefaseba. saukeTeso institutis konkursSi gamar-jvebulad gamocxadda iv.javaxiSvilis sax. Tbi-lisis saxelmwifo universitetis al.janeliZis geologiis instituti.

gamoyenebiTi meqanikis,

manqanaTmSeneblobisa da marTvis procesebis ganyofileba

gamoyenebiTi meqanikis, manqanaTmSeneblobisa

da marTvis procesebis ganyofilebaSi 2012 wlis 1 ianvrisaTvis gaerTianebuli iyo akademiis 12 wev-ri, MmaT Soris 3 akademikosi da 9 wevr-korespon-denti.

ganyofilebis wevrebma 2011 wels gamoaqveynes 4 monografia da wigni, 2 saxelmZRvanelo da 31 samecniero statia.

† akademikosi robert adamia

monografia „samanqano sistemebis dinamikuri procesebis

optimizacia“ (TanaavtorobiT; saqarTvelos mecni-erebaTa erovnuli akademia, Tbilisi, 2011, 374 gv.).

naSromi eZRvneba manqanaTa sistemebSi dinamikuri datvirTvebis minimizaciis samecniero-teqnikuri problemis gadawyvetas. masSi manqanebis

70

saimedoobis amaRlebis mizniT gaanalizebulia manqanaTa dinamikuri sistemebis racionaluri kon-struirebis Tanamedrove da tradiciuli meTode-bi. manqanaTa sistemebis proeqtirebis sawyis etap-ze dasmuli da gadawyvetilia moZraobis mravali Tavisuflebis xarisxis mqone meqanikuri da eleq-tromeqanikuri sistemebis gardamavali (rxeviTi) procesebis analizisa da sinTezis amocanebi. Se-muSavebulia wrfivi da arawrfivi drekadi sis-temebis procesebis optimizaciuri sinTezis ori-ginaluri meTodebi. SemoTavazebulia manqanaTa sistemebis parametrebis SerCevis iseTi gzebi da algoriTmebi, romelTa realizaciis SemTxvevaSi gardamaval procesebSi ganviTarebuli maqsimalu-ri dinamikuri datvirTvebi iZenen minimalur mni-Svnelobas, xolo TviT procesi ganicdis dempfi-rebas umokles droSi.

SemoTavazebulia mcire liTonSemcvelobisa da xangamZle manqanebisa da meqanizmebis dinami-kuri sistemebis gaangariSebisa da racionaluri proeqtirebis sainJinro meTodebi.

statia „deformaciis keris parametrebis gansazRvra

mrgval kalibrebSi milebis grZivi glinvis dros ukan daxeuli samarTuliT“ (TanaavtorobiT; j. „Pro-blems of Mechanics“, #4(45), 2011, 52-57, inglisur ena-ze).

gansazRvrulia deformaciis keris deforma-ciuli da Zaluri parametrebi mrgval kalibrSi milebis grZivi glinvis dros ukan daxeuli sa-marTuliT. miRebuli damokidebulebebi saSuale-bas iZleva aRniSnuli parametrebi gaangariSebul iqnes milebis glinvis teqnologiuri procesis proeqtirebis dros.

71

akademikosi robert adamia iyo quTaisis re-ferirebadi samecniero Jurnalis „novacia“ mTava-ri redaqtori, saerTaSoriso samecniero Jurna-lis „Problems of Mechanics“ mTavari redaqtoris mo-adgile.

akademikosi mindia saluqvaZe

monografia `mravalbijiani poziciuri konfliqtebi da

maTi gamoyenebebi~ (TanaavtorobiT; ìnteleqti~, moskovi-Tbilisi, 2011, 305 gv., rusul enaze).

rogori gadawyvetileba unda miiRon kon-fliqtis monawileebma ganuzRvrelobis pirobeb-Si? amasTan, ganuzRvreli faqtorebis Sesaxeb cnobilia mxolod cvlilebaTa sazRvrebi, xolo statistikuri maxasiaTeblebi ar arsebobs. Uunda iyos Tu ara gaTvaliswinebuli (da ra xarisxiT) riski TiToeuli moTamaSis mier? pasuxebi Aam kiTxvebze moipoveba konfliqtTa gawonasworebis TeoriaSi, romlis saTamaSo aspeqtis kvlevaSi bolo 14 wlis manZilze sxvadasxva qveynis mec-nierebis mier miRebul iqna nobelis xuTi premia. am sakiTxebs eZRvneba winamdebare monografiac. masSi Sesulia, agreTve, am Teoriuli sakiTxebis gamoyenebis mravali magaliTi ekonomikaSi, marTvadi sistemebis meqanikaSi, medicinaSi da sxv. monografia gankuTvnilia rTul marTvad siste-mebSi gadawyvetilebaTa miRebis sferoSi momuSave specialistebisaTvis.

statiebi 1) `qarTuli samecniero skolis miRwevebi op-

timizaciis Teoriuli da praqtikuli proble-mebis gadawyvetaSi~ (TanaavtorobiT; saqarTvelos

72

teqnikuri universitetis arCil eliaSvilis mar-Tvis sistemebis institutis SromaTa krebuli, #15, Tbilisi, 2011, 7-28).

warmodgenilia qarTuli samecniero skolis, kerZod, arCil eliaSvilis saxelobis marTvis sistemebis institutsa da saqarTvelos teqnikur universitetSi moRvawe mecnierTa miRwevebi opti-mizaciis Teoriuli da praqtikuli problemebis gadawyvetaSi. ganxilulia statikuri da dinami-kuri optimizaciis praqtikuli amocanebis gada-wyvetis konkretuli magaliTebi.

2) èrTi klasis Caketilcikliani arawrfivi dinamikuri sistemebis identifikacia~ (Tanaavto-robiT; saqarTvelos teqnikuri universitetis ar-Cil eliaSvilis marTvis sistemebis institutis SromaTa krebuli, #15, Tbilisi, 2011, 29-39, ingli-sul enaze).

ganxilulia Caketilcikliani arawrfivi di-namikuri sistemebis struqturuli da parametru-li identifikaciis amocanebi ukukavSiriani uwyve-ti blokurad-orientirebuli modelebis simrav-leze. SemoTavazebulia struqturuli identifi-kaciis meTodi damyarebul reJimSi, romelic da-fuZnebulia sistemis Sesavali da gamosavali cvladebis dakvirvebebze Sesavali perioduli ze-moqmedebisas. parametruli identifikaciis amoca-na, romelic uSualod aris dakavSirebuli struq-turuli identifikaciis amocanasTan, gadawyveti-lia umciresi kvadratebis meTodiT. struqturu-li da parametruli identifikaciis algoriTmebi gamokvleulia rogorc Teoriuli analizis, ise kompiuteruli modelirebis saSualebiT.

3) `kompleqsuri dialoguri algoriTmi mra-valkriteriuli identifikaciis dinamikuri amoca-

73

nebisaTvis~ (TanaavtorobiT; saqarTvelos teqniku-ri universitetis arCil eliaSvilis marTvis sis-temebis institutis SromaTa krebuli, #15, Tbi-lisi, 2011, 40-59).

dinamikuri sistemebis mravalkriteriuli identifikaciis amocanebisaTvis SemuSavebuli me-Todebisa da optimizaciis sxva algoriTmebis ba-zis safuZvelze Camoyalibebulia Teoriulad da-sabuTebuli mravalkriteriuli optimizaciis kom-pleqsuri dialoguri algoriTmi. Aagebulia blok-sqema aRniSnuli algoriTmis Semdgomi kom-piuteruli realizaciisaTvis. kompleqsuri algo-riTmi ar moiTxovs eqspertis maTematikur erudi-cias, iTvaliswinebs mis subieqtur interesebs gadawyvetilebis miRebis procesSi, mobiluria op-timizaciis meTodebis arCevis TvalsazrisiT da SeiZleba gamoviyenoT praqtikulad mniSvnelovani amocanebis gadasawyvetad.

akad. Mm.saluqvaZe monawileobs, rogorc pasu-xismgebeli Semsrulebeli, SoTa rusTavelis erov-nuli samecniero fondis grantiT dafinasebul proeqtSi `rTuli dinamikuri sistemebis identi-fikacia, marTva da modelireba~.

igi monawileobs saqarTvelos teqnikuri uni-versitetis a.eliaSvilis marTvis sistemebis in-stitutis samecniero Temis _ òptimizaciis zoga-di amocanebisa da ricxviTi dialoguri meTode-bis damuSaveba“ SesrulebaSi.

akad. m.saluqvaZe 2011 wels moxsenebiT gamo-vida Semdeg samecniero konferenciebze:

_ òptimizaciis dinamikuri amocanebi da maTi gadawyvetis ricxviTi meTodebi” (erovnuli samec-niero konferencia `teqnikis Tanamedrove proble-

74

mebi”, miZRvnili saqarTvelos mecnirebaTa erovnu-li akademiiis 70-e wlisTavisadmi, Tbilisi);

_ saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akade-miis 70-e wlisTavTan dakavSirebiT saqarTvelos teqnikuri universitetis a.eliaSvilis marTvis sis-temebis institutis gamsvlel samecniero sesiaze waikiTxa 3 moxseneba (TanaavtorobiT, Tbilisi):

1) `marTvis sistemebis institutis miRwevebi optimizaciis problemebis gadawyvetaSi~;

2) èqstremalobis pirobebi araskalaruli optimizaciis amocanebSi mravalsaxa asaxvebiT~;

3) `rTuli dinamikuri sistemebis identifika-cia da modelireba~.

akad. m.saluqvaZis mTavari redaqtorobiT gamo-ica a.eliaSvilis marTvis sistemebis institutis SromaTa krebuli `marTvis Teoria, marTvis sis-temebi, informatika~, #15.

akad. m.saluqvaZe aris saerTaSoriso Jurna-lis Ìnformation Technology and Decision Making” (gamo-icema World Scientific-is mier) saredaqcio kolegiis wevri.

akad. m.saluqvaZe yovelTviuri samecniero-referirebuli Jurnalis `mecniereba da teqnolo-giebi~ mTavari redaqtoris movaleobis Semsrule-belia.

akademikosi vaxtang QWiWinaZe

statia `saqarTvelos eleqtroenergetikis ganviTare-

bis zogierTi aqtualuri sakiTxis Sesaxeb~ (Ta-naavtorobiT; saqarTvelos teqnikuri universite-tis a.eliaSvilis marTvis sistemebis institutis SromaTa krebuli, #15, Tbilisi, 2011, 134-140).

75

gaanalizebulia msoflios qveynebis eleqtro-energetikis 2007-2009 wlis monacemebi. naCvenebia, rom erT sul mosaxleze mosuli wliurad gamo-muSavebuli eleqtroenergiis mixedviT saqarTve-lo mniSvnelovnad CamorCeba ara marto ganviTa-rebul, aramed ganviTarebad qveynebs, maT Soris, yofili sabWoTa qveynebis umetesobas. SemoTavaze-bulia mosazrebebi eleqtroenergetikis ganviTa-rebis Taobaze.

akademiis wevr-korespondenti guram gabriCiZe

wigni àkademikos kiriak zavrievis dabadebis 120

wlisTavi~ (saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis stamba, 2011., 27 gv.).

2011 wlis 28 ianvars 120 weli Sesrulda gamoCenili swavlulis, brwyinvale inJinris, sa-qarTvelos mecnierebaTa akademiis erT-erTi dam-fuZneblis, akademikos kiriak zavrievis dabadebi-dan. monografiaSi moyvanilia mecnierebaTa erov-nuli akademiis wevris, kiriak zavrievis saxelo-bis akademiuri premiis laureatis guram gabriCi-Zis moxseneba saiubileo sxdomaze da am TariR-Tan dakavSirebuli misive mogonebebi.

statiebi 1) ùzrunvelyofs Tu ara seismomedegi mSe-

neblobis Tanamedrove koncefcia nagebobaTa da-zianebis deklarirebul doneebs miwisZvrisas?~ (saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis moambe, t.5. #1, 2011, 60-63, inglisur enaze).

seismomedegi proeqtirebis Tanamedrove ideo-logiis sayrdeni pozicia mdgomareobs SemdegSi: nageboba unda daproeqtdes ise, rom TiTqmis dau-

76

zianeblad gauZlos am teritoriis seismuri reJi-misaTvis damaxasiaTebel yvelaze ufro mosalod-nel xSir miwisZvras, xolo ufro iSviaTi, anu ufro Zlieri miwisZvrebisas, miiRos garkveuli donis sxvadasxva xarisxis dazianebebi. es Sead-gens axali, XXI saukunis ideologiis arss, ro-melsac uwodeben Performance Based Design. statiaSi Camoyalibebulia mosazreba, rom am ideologias nageboba Sehyavs saSiS zonaSi, romelSic mis qcevas gansazRvraven uwonasworo bunebis mqone procesebis kanonebi. es moiTxovs kvlevebis Cata-rebas faqizi meTodebis gamoyenebiT. am Tvalsaz-risiT, uxeSad unda miviCnioT Tanamedrove seis-momedegi proeqtirebisas gamoyenebuli midgoma, roca nagebobis dazianebisa da rRvevis dinamiku-ri procesebis Seswavlisas gamoiyeneben samSeneb-lo masalebis dazianebisa da rRvevis models, romelic Seesabameba masalis qcevas masze stati-kuri, neli datvirTvebis moqmedebisas. am da sxva garemoebebze miTiTebiT, statiaSi gamoTqmulia mosazreba, rom seismomedegi mSeneblobis Tanamed-rove ideologia ver uzrunvelyofs nagebobaTa prognozirebul dazianebaTa diferencirebul do-neebs miwisZvris dros. dasmulia axali mimar-TulebebiT kvlevebis Catarebis aucileblobis sa-kiTxi.

2) `saqarTvelos teritoriaze arsebuli gana-Senianebis seismuri riskis Sefaseba da aRdgena-gamagrebis RonisZiebebis dasaxva evropuli doku-mentis EMS-98-is mixedviT~ (wignSi ònis 2009 wlis miwisZvra”, Tbilisi, 2011, 75-84).

saqarTvelo warmoadgens seismurad aqtiur teritorias, romelic mWidrod aris dasaxlebu-li. aq arsebul qalaqebsa da soflebSi sxvada-

77

sxva dros aSenebulia didi raodenobis sxvada-sxva tipis Senobebi. evropul dokument EMS-98-ze dayrdnobiT, gaTamaSebulia scenarebi im movle-nebisa, romlebic SeiZleba ganviTardes sxvada-sxva regionSi miwisZvris SemTxvevaSi.

3) ònis da ambrolauris regionebis terito-ria bunebriv seismur poligons warmoadgens~ (wignSi ònis 2009 wlis miwisZvra~, Tbilisi, 2011, 85-86).

seismurad aqtiur regionebSi ganlagebuli Senobebis teqnikuri mdgomareobisa da seismomede-gobis Sefaseba, roca Sesafasebelia didi raode-noba Senobebisa, did dros da did saxsrebs moiTxovs. SemoTavazebulia alternatiuli eqspe-rimentul-analizuri meTodi, romelic efuZneba am teritoriis bunebrivi seismuri fonis e.w. `Zi-gZigis~ Canawerebis gamoyenebas.

akad.wevr.kor. g.gabriCiZe 2011 wels moxsene-biT gamovida Semdeg samecniero konferenciebze:

_ `rogori mecniereba gvWirdeba dRes da xval?~ (erovnuli samecniero konferencia `teq-nikis Tanamedrove problemebi”, miZRvnili saqar-Tvelos mecnirebaTa erovnuli akademiiis 70-e wlisTavisadmi, Tbilisi);

_ `myar tanSi bzarwarmoqmnis dinamikis kvle-va cvladi gare zemoqmedebis pirobebSi~ (akademi-kos nikoloz musxeliSvilis dabadebidan 120-e wlisTavisadmi miZRvnili saerTaSoriso konferen-cia, Tbilisi);

_ `saqarTvelos teritoriaze arsebuli gana-Senianebis seismuri riskis Sefaseba. inJinruli midgoma da arawrfivi dinamikis problemebi~ (sa-qarTvelos meqanikosTa kavSiris II wliuri Sekre-ba, Tbilisi).

78

akad.wevr-kor. g.gabriCiZe aqtiurad Tanam-Sromlobda saqarTvelos ekonomikisa da mdgradi ganviTarebis saministros sivrciTi dagegmarebisa da samSeneblo politikis departamentTan, romel-mac intensiurad daiwyo samSeneblo sferos saka-nonmdeblo da teqnikuri regulirebis bazis Camo-yalibeba. sistematurad monawileobda saminis-tros mier am sakiTxTan dakavSirebiT organize-bul seminarebSi. momzadebuli aqvs saqarTvelo-Si samSeneblo dargis ganviTarebis koncefcia, seismuri riskis Semcirebis programa.

akad.wevr-kor. g.gabriCiZem akademiur sabWoze waikiTxa moxseneba ìaponiis a.w. 11 martis da-mangreveli miwisZvra da saqarTvelos teritoriis seismuri usafrTxoebis problema~ (Tanamomxsene-beli akadwevr-kor T.WeliZe).

igi iyo mTavari redaqtori monografiisa ònis 2009 wlis miwisZvra~.

akademiis wevr-korespondenti giorgi gogiCaiSvili

statiebi 1) `sacalo gadaxdebis damuSavebis avtomati-

zebuli sistema~ (TanaavtorobiT; stu-is SromaTa krebuli `marTvis avtomatizebuli sistemebi~, N1(10), sagamomcemlo saxli `teqnikuri universi-teti~, Tbilisi, 2011).

ganxilulia sacalo gadaxdebis damuSavebis unificirebuli avtomatizebuli sistemis Seqmnis sakiTxebi. Mmoyvanilia funqciuri moTxovnebi, sis-temis arqiteqtura da biznes-procesebis algo-riTmebi.

79

2) `saswavlo procesis informaciuli mxarda-Weris avtomatizebuli sistema~ (TanaavtorobiT; stu-is SromaTa krebuli `marTvis avtomatizebu-li sistemebi~, N1(10), sagamomcemlo saxli `teq-nikuri universiteti~, Tbilisi, 2011).

amJamad mravali umaRlesi saswavlebeli amu-Savebs da iyenebs saswavlo procesis informa-ciuli mxardaWeris avtomatizebul sistemebs. es sistemebi, ZiriTadad, iTvaliswinebs mxolod mim-dinare saswavlo procesis Sefasebis kriteriu-mebs, xolo saganmanaTleblo sferoSi cvlilebe-bis molodini TiTqmis mTlianadaa ignorirebuli. aqedan gamomdinare, aqtualuri xdeba iseTi in-formaciuli sistemis ageba, romelSic gaTvalis-winebuli iqneba mosalodneli cvlilebebi. war-modgenil samuSaoSi ganixileba amgvari sisteme-bis agebis principebi da maTi ZiriTadi komponen-tebis realizaciis gzebi.

3) `morwyvis reJimebis avtomatizebuli korpo-ratiuli informaciuli sistema~ (TanaavtorobiT; stu-is SromaTa krebuli `marTvis avtomatizebuli sistemebi~, N1(10), sagamomcemlo saxli `teqnikuri universiteti~, Tbilisi, 2011).

ganxilulia morwyvis reJimebis ZiriTadi problemebi mdgradi sasoflo-sameurneo produq-ciis misaRebad, agreTve, aucilebeli monacemebi avtomatizebul korporatiul informaciul sis-temaSi morwyvis reJimebis Sesadgenad. Gganixileba funqcionirebis procesi, informaciul-teqnolo-giuri struqtura, ZiriTadi komponentebi da sis-temaSi gamoyenebuli servisuli sistemebi.

80

akademiis wevr-korespondenti daviT TavxeliZe

statiebi 1) `moZraobis ori Tavisuflebis xarisxis

xuTrgola berketul meqanizmSi pirdapiri geo-metriuli amocanis amoxsnis sakiTxisaTvis~ (Tana-avtorobiT; saqarTvelos teqnikuri universitetis SromaTa krebuli, #1(479), Tbilisi, 2011).

SemoTavazebulia moZraobis ori Tavisufle-bis mqone xuTrgola berketuli meqanizmis erT-gvarovan koordinatTa sistemis gamoyenebaze da-fuZnebuli kinematikuri parametrebis gaangariSe-bis meTodi. miRebulia gamavali rgolis, rogorc sayrdeni traeqtoriebis kordinatTa, aseve siCqa-reebisa da aCqarebebis gaangariSebis gamosaxule-bebi. mocemuli meTodi SeiZleba warmatebiT iqnes gamoyenebuli sxva mravalrgoliani, berketuli meqanizmebis, rogorc pirdapiri, aseve ukugeo-metriuli amocanebis amoxsnisaTvis. amavdroulad, SemoTavazebuli meTodis simartive ganapirobebs amZravTa sistemis iseTi marTvis algoriTmis Sed-genas, romelic sagrZnoblad gazrdis am sistemis swrafqmedebas.

2) `moZraobis ori Tavisuflebis xarisxis xuTrgola berketuli meqanizmis ukugeometriuli amocanis amoxsnis sakiTxi~ (TanaavtorobiT; sa-qarTvelos teqnikuri universitetis SromaTa kre-buli, #3(481), Tbilisi, 2011).

moyvanilia ori Tavisuflebis mqone xuTrgo-la berketuli meqanizmis kinematikuri parametre-bis gaangariSebis meTodi. pirdapiri geometriuli amocanisagan gansxvavebiT, sadac gamavali rgo-lis kinematikuri parametrebis gaangariSeba war-

81

moebs Semavali rgolebis winaswar mocemuli mob-runebis kuTxeebisa da Sesabamisi siCqareebisa da aCqarebebis mixedviT, miRebulia iseTi saxis gamo-saxulebebi, romelTa saSualebiT SesaZlebelia gamavali rgolis mocemuli moZraobis kanonis Sesabamisad gaangariSebul iqnes Semavali rgo-lebis moZraobis kanonebi. aRniSnuli Zalze mniS-vnelovania Semavali rgolebis marTvis algoriT-mebis misaRebad.

akad.wevr-kor. d.TavxeliZem 2011 wels konfe-renciaze waikiTxa moxseneba:

_ òri Tavisuflebis xarisxis xuT-rgola meqanizmis geometria~ (TanaavtorobiT; saerTaSo-riso konferencia `Modern algebra and its applications~, baTumi).

akademiis wevr-korespondenti Tamaz iamaniZe.

sistemis `qani-instrumenti” daZabul-deformirebu-li mdgomareobis dinamikuri amocanebis kvlevis Sedegad, drekadobis klasikuri Teoriis, kom-pleqsuri cvladisa da integralur gantolebaTa Teoriis gamoyenebiT Seqmnili maTematikuri mo-delis safuZvelze amoxsnilia Sesabamisi sasaz-Rvro-sakontaqto amocanebi. aqedan gamomdinare, gamokvleulia qanis daZabul-deformirebuli mdgo-mareoba, rodesac mis sazRvrebze sxvadasxva siC-qariT moqmedeben sxvadasxva sididis Seyursuli Zalebi. dadgenilia, rom sxeulebis rRvevisas Zab-vis tenzorisa da gadaadgilebis veqtorebis mdge-nelebis warmodgena SesaZlebelia ramdenime har-moniuli funqciis saSualebiT.

82

akademiis wevr-korespondenti elguja meZmariaSvili

monografia àxali midgomebi arapirdapiri moqmedebebis

samxedro Teoriisadmi~ (Grin publish & find knowledge. Publisher: Grin Verlag. 2011, 94 gv., inglisur enaze).

sistemurad da samxedro xelovnebisaTvis sruliad optimalur farglebSi, gansakuTrebuli midgomebiT ganxilulia iseTi sakiTxebi, rogore-bicaa mowinaaRmdege mxareebis brZolisunariano-ba, mebrZoli sistemis dinamikuri da geometriuli parametrebi, arapirdapiri moqmedebebis dinamiku-ri procesebis sistematizacia, samxedro strate-giis, operatiuli xelovnebisa da taqtikis urTi-erTdamokidebulebis axali konfiguracia da sam-xedro dagegmarebis sivrcis modeli.

aRniSnuli sakiTxebi samxedro mecnierebaSi erT-erT prioritetad aris aRiarebuli, radganac isini warmoadgenen sawyis pozicias samxedro dargis Semdgomi ganviTarebisaTvis.

amasTan, iseTi sakiTxebi, rogoricaa arapir-dapiri moqmedebebis dinamikuri procesebis siste-matizacia da samxedro strategiis, operatiuli xelovnebisa da taqtikis urTierTdamokidebule-bis axali konfiguraciebi, gansakuTrebiT aqtua-luria dRevandel realobaSi. es nakarnaxevia Ta-namedrove omebis formiTa da SinaarsiT, romelic arsebul SexedulebebTan winaaRmdegobaSi modis. warmodgenili monografia aris srulfasovani Sroma samxedro Teoriis sakiTxebSi.

statiebi 1) `12-metriani miwiszeda refleqtoruli an-

tena~ (33th ESA Antenna Workshop on Challenges for Space

83

Antenna Systems, ESTEC, nordviki, niderlandebis samefo, 2011, inglisur enaze).

ganxilulia 12-metriani miwiszeda refleqto-ruli antena, romlis satransporto paketi trans-portirebisas moTavsebulia Tavis sabjen CarCoSi da misabmelis saxiT mimagrebulia avtomobilze. satransporto sabjeni CarCo Tavisi gamoyenebis adgilze horizontaluridan vertikalur mdgoma-reobas iRebs da iwyeba 12-metriani antenis gaSla. refleqtors aqvs radiogamWvirvale dafarva.

2) `transformirebadi bikonusuri Zalovani rgolis konstruqcia~ (akademikos T.lolaZis 90 wlisTavisadmi miZRvnili saerTaSoriso samecni-ero konferenciis _ ìnovaciuri teqnologiebi da masalebi~ krebuli, sagamomcemlo saxli `teqniku-ri universiteti~, Tbilisi, 208-219, 2011).

warmodgenilia Zalovani rgolis konstruq-cia, romelic Sedgeba mcire diametris gaswvriv saxsrulad dakavSirebuli Sewyvilebuli konusu-ri pantografebisagan. yoveli pantografi moicavs eqscentrulad dakavSirebul berketebs. berkete-bis damakavSirebeli saxsrebi cilindrulia, xo-lo sxva danarCeni xazovani sakisrebisa da da-wyvilebuli cilindruli saxsrebiTaa konstrui-rebuli.

Zalovani rgolis maqsimalurad dacilebul kvanZebze (vertikaluri mimarTulebiT) xisti dga-rebi saxsruladaa mierTebuli, romlebzec momij-nave berketebis Sesabamisi boloebi aseve saxsru-ladaa dakavSirebuli. dgarebis centralur na-wilSi, radialuri mimarTulebiT, xistadaa dakav-Sirebuli Rerovani mimmarTvelebi, romlebic gan-sazRvraven mTeli struqturis Sida konusur siR-rmes. Zalovani rgolis gaxsnis dros swored am

84

elementebis gaswvriv moZraoben centraluri kronSteinebi radialuri mimarTulebiT.

Zalovani rgolis specifikuri konstruqcii-dan gamomdinare, misi gaSla SeiZleba moxdes xa-zovani amZravebiT, romlebic ganTavsebuli iqne-bian yoveli dgaris centralur nawilSi radia-luri, mimmarTveli elementebis gaswvriv.

gamSleli rgoli yvela mimarTulebiT simet-riulia da sakmaod xistia Tavisi sivrculi age-bulebis gamo. konstruqcia iZleva ormagamrek-liani refleqtoris Seqmnis SesaZleblobas 10-25 metris diametris farglebSi. misi wona ar aRe-mateba 0,45 kg/m2. dakecili paketis diametri mer-yeobs 1,0÷1,5 metris farglebSi, xolo simaRle – 3÷4 metris diapazonSi. kosmosur aparatTan misi mimagreba SesaZlebelia periferiiT, rac Tavis mxriv aadvilebs mis orientacias sivrceSi da kidev ufro amcirebs mTeli kompleqsis saerTo wonas.

centraluri nawili SeiZleba Sedgebodes erT-maneTis sapirispirod ganlagebuli da mWimebiT dakavSirebuli bagirovani struqturisagan.

gansxvavebuli cnobili struqturebis erTma-neTTan SedarebisaTvis da maTi sixisteebisa da masebis urTierTdamokidebulebis gansazRvrisaT-vis, sasruli elementebis gamoyenebiT agebulia sami maTematikuri modeli. gansazRvrulia sakuTa-ri rxevis sixSireebis pirveli eqvsi forma.

3) `kosmosuri refleqtoris Zalovani rgo-lis struqtura~ (j. `Problems of Mechanics”, #2(43), 2011, 28-35, inglisur enaze).

ganxilulia axali Zalovani transformire-badi rgolis struqturuli sqema, romelic war-

85

moadgens Rerovani elementebisagan Semdgar kine-matikur jaWvs. calkeuli seqcia warmoadgens pa-ralelogramis meqanizms, romlis diagonalSi Cadgmulia orsamarTebiani sistema winsvla-ukan-svliTi moZraobiT. marTkuTxa moxazulobis seq-cia Sedgeba saxsrulad SeerTebuli xisti Rero-ebisagan, romelTa did diagonalze ganTavsebu-lia teleskopuri Rero. Sedegad miiRweva teqni-kuri da teqnologiuri efeqti, rac Tavis mxriv uzrunvelyofs gasaSleli rgolis Seqmnas, rome-lic didi gabarituli zomebis SemTxvevaSic ki warmoadgens xist da msubuq konstruqcias.

4) `TviTmavali xidgamdebi tank `leopard-2”-is bazaze~ (j. `Problems of Mechanics”, #3 (44), 2011, 22-26, inglisur enaze).

ganxilulia sami varianti satanko xidgamde-bisa, romlis gamoyenebiT xorcieldeba gasaSle-li xidis transportireba da gadasalax dabrko-lebaze dayeneba. transformirebadi xidis monta-Jis sabazo variantad SerCeulia TviTmavali kon-soluri (isriani) tipis amwe, romelic uzrun-velyofs xidis montaJs da demontaJs 5-7 wuTis ganmavlobaSi ekipaJis satransporto-samontaJo sa-Sualebidan gadmosvlis gareSe.

5) `refleqtoris amrekli badis eqsperimentu-li kvleva~ (j. `Problems of Mechanics”, #4(45), 2011, 58-64, inglisur enaze).

naSromi eZRvneba drekadobis modulis, sako-Webis mowyobilobisa da refleqtoris amrekli badis daWimulobis Zalis eqsperimentul kvlevas. gansazRvrulia amrekli badis drekadobis modu-lis saSualo mniSvnelobebi, agreTve, damokidebu-lebis xasiaTi daWimvis Zalebsa da badeze sako-

86

Webis damagrebis wertilebis gadaadgilebebs So-ris.

6) `gasaSleli xidis meqanizmebis transfor-mireba~ (j. `Problems of Mechanics”, #4(45), 2011, 72-76, inglisur enaze).

ganixileba gasaSleli xidis transformire-badi sistemis meqanizmis Zaluri analizi, kerZod, xidis meqanizmebis transformireba konturebis deformaciis dros da transformaciis bolo etapze dartyma da dempfireba. miRebuli Sedegebi sistemis transformirebis bolo etapis naxatis agebisa da mTeli sistemis dinamikuri procesis ganxilvis saSualebas iZleva.

akad.wevr-kor. e.meZmariaSvili 2011 wels mona-wileobda samecniero RonisZiebebSi da waikiTxa moxsenebebi:

_ `12-metriani miwiszeda refleqtoruli antena~ (33th ESA Antenna Workshop on Challenges for Space Antenna Systems, ESTEC, nordviki, niderlandebis samefo);

_ `gasaSleli samxedro xidi~ (erovnuli samecniero konferencia `teqnikis Tanamedrove problemebi~, miZRvnili saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis 70-e wlisTavisadmi, Tbilisi);

_ `transformirebadi bikonusuri Zalovani rgolis konstruqcia~ (akademikos T.lolaZis xsov-nisadmi miZRvnili saerTaSoriso samecniero kon-ferencia ìnovaciuri teqnologiebi da masalebi”, Tbilisi).

akad.wevr-kor. e.meZmariaSvili iyo saqarTve-los teqnikuri universitetis nagebobebis, specia-luri sistemebisa da sainJinro uzrunvelyofis institutSi Sesrulebuli Temebis: àxali Taobis

87

didgabaritiani kosmosuri refleqtorebis Seqm-na~, `didmaliani gasaSleli saieriSo xidebis Seqmna~, `saqarTvelos sainJinro infrastruqturis obieqtebis samxedro gamoyenebis xelovneba~ xel-mZRvaneli.

mas mopovebuli aqvs 2 patenti gamogonebebze: _ `gasaSleli kosmosuri refleqtori

È&GM_1” (#P 5298) da `gasaSleli xidi da xidis damwyobi. saqarTvelo~ (#P 5297).

igi xelmZRvanelobda SoTa rusTavelis erov-nuli samecniero grantiT dafinansebul samuSaos `saqarTvelos samxedro usafrTxoebis mdgradi ganviTarebisaTvis NATO-s da misi wevri saxelmwi-foebis normatiuli masalebis, kategoriebisa da terminebis mixedviT, qarTul enaze samxedro cne-bebis dadgena da sruli, sistematizebuli da klasificirebuli naSromis Seqmna”.

evropuli kosmosuri saagentos (ESA) Sekve-TiT asrulebda Temas `didgabaritiani kosmosuri gasaSleli ofseturi refleqtorebi Tanamgzav-ruli sistemebisaTvis~.

akademiis wevr-korespondenti arCil frangiSvili

saxelmZRvaneloebi 1) `daprogrameba Haskell enaze~ (Tanaavtoro-

biT; eleqtronuli saxelmZRvanelo, http://gtu.ge/lea-rningStu/elBooks.php, multimediuri prezentacia, in-formatikisa da marTvis sistemebis fakulteti, 278 slaidi).

haskeli warmoadgens zogadi daniSnulebis daprogramebis wminda funqciur enas, romelic Se-icavs mraval ukanasknel inovacias daprogramebis

88

enaTa damuSavebis sferoSi. igi uzrunvelyofs maRali rigis funqciebs, aramkacr semantikas, statikur polimorful tipizacias, monacemTa al-gebrul tipebs, romlebsac gansazRvravs momxm-arebeli, nimuSTan Sedarebas, siebis aRweras, modulur sistemas, Setanisa da gamotanis mona-dur meqanizmsa da monacemTa primitiuli tipebis mdidar nakrebs siebis, masivebis nebismieri da fiqsirebuli sizustis mTeli ricxvebis, aseve mcuravwertiliani ricxvebis CaTvliT.

2) `sagangebo situaciebis marTva da samoqa-laqo Tavdacva. sicocxlis usafrTxoeba~ (Tanaav-torobiT; sagamomcemlo saxli ,,teqnikuri univer-siteti”, 2011, Tbilisi, 638 gv.).

saxelmZRvaneloSi ganxilulia sagangebo si-tuaciis prevenciis, agreTve, misi marTvis saorga-nizacio da sainJinro uzrunvelyofis sakiTxebi situaciis dawyebis, ganviTarebis, kulminaciisa da milevis Sesabamisad. wignis Sinaarsi Seexeba saqarTvelos ganaTlebisa da mecnierebis minis-trisa da saqarTvelos Sinagan saqmeTa ministris 2001 wlis 28 maisis #122/198 erTobliv brZanebas `saqarTvelos umaRles saswavleblebSi sagnis – `sagangebo situaciis marTvisa da samoqalaqo Tavdacvis swavlebis SemoRebis Sesaxeb”, romelic iTvaliswinebs profilis Sesabamis swavlebas. igi pasuxobs, agreTve, NATO-sTan saqarTvelos indi-vidualuri partniorobis samoqmedo gegmas. aRniS-nuli samoqmedo gegmiT gaTvaliswinebuli cxra sakiTxidan ganxilulia ori. kerZod, garemos dac-va da sagangebo situaciis marTva, romlebzec yu-radReba gamaxvilebulia IPAP-is gegmis me-3 TavSi. cxadia, rom natoSi saqarTvelos gawevrianebis erT-erTi pirobaa sagangebo situaciis marTvis

89

erTiani sistemis organizeba da ise srulyofa, rom eqstremalur pirobebSi adamianma SeZlos sakuTari sicocxlis gadarCena, sxvebisaTvis daxmarebis aRmoCena da materialuri faseulo-bebis dacva. studentis swavleba unda moxdes ise, rom saWiroebis SemTxvevaSi mas SeeZlos efeq-turi, racionaluri, fsiqikurad da moralurad gamarTlebuli moqmedeba.

saxelmZRvanelo sasargeblo iqneba saqarTve-los Tavdacvis saministrosa da saqarTvelos Sinagan saqmeTa saministros im danayofebisaTvis, romelTa movaleobaa sagangebo situaciis Sede-gad wamoWrili praqtikuli amocanebis kvalifici-urad gadawyveta sazogadoebis sicocxlisunaria-nobis SesanarCuneblad.

statiebi 1) `qveynis umaRlesi skolis inovaciuri sis-

temis integrirebuli modeli da umaRlesi sko-la-universitetis _ nacionalur-inovaciuri ganvi-Tarebis ekonomikuri modeli~ (TanaavtorobiT; sa-erTaSoriso samecniero konferenciis _ `sainfor-macio da kompiuteruli teqnologiebi, modeli-reba, marTva~ Sromebi, Tbilisi, 2011, 141-153, in-glisur enaze).

dasabuTebulia, rom sainovacio industriuli garRveva ver moxdeba adamianur kapitalSi _ codnaSi resursebis (teqnologiuri, finansuri da sxv.) dabandebisa da inteleqtualuri moRvaweobis stimulirebis gareSe. aRniSnulisaTvis aucile-beli da aqtualuria nacionaluri inovaciuri sistemis arseboba. warmodgenilia nacionalur-inovaciuri sistemis ierarqiuli da integrire-buli modeli, romelic moicavs or dones: 1) na-cionalur-inovaciuri marTvis organos arseboba;

90

2) inovaciuri industriuli moRvaweobis amoqme-deba umaRlesi saswavleblebis samecniero da teqnologiuri potencialis gamoyenebiT. pirvel doneze iqmneba inovaciuri industriis ganviTare-bis mastimulirebeli garemo-codnis ekonomikis amoZravebis wyaro, rac umaRles saswavleblebSi codnaze dafuZnebul industriul proeqtebs Ses-Zens amoqmedebis mimarTebiT sicocxlis unars, xolo meore done sauniversiteto codnis bazaze inovaciuri industriis warmoqmnis wyaros warmo-adgens. funqciur-struqturul doneze asaxulia sauniversiteto inovaciuri sistemis reformis or-ganizaciuli meqanizmebi.

2) `saswavlo procesebis xarisxis kontrolis statistikuri safuZvlebi~ (TanaavtorobiT; J. `sa-qarTvelos sainJinro siaxleni~, #3, Tbilisi, 2011, 5-10, inglisur enaze).

naSromi eZRvneba saswavlo procesebis xaris-xis kontrolis statistikur safuZvlebs. SemoTa-vazebulia saswavlo procesebis ricxobrivi Sefa-sebebis axali meTodi. es ukanaskneli iTvalis-winebs ori etapis gamoyenebas: 1) moswavleebis Sefasebebis erTiani skalis Seqmnas da 2) xaris-xis standartebis gansazRvras. pirveli etapis sa-realizaciod SemoTavazebulia gaTanabrebis sta-tistikuri meTodologia, kerZod, ekvipercenti-luri meTodi. meore etapi warmodgenilia faq-toruli cxrilebis teqnologiis meSveobiT. Semo-Tavazebuli midgoma sxvadasxva dros sxvadasxva saganSi Catarebuli Sedegebis Sedarebisa da xa-risxis standartebisa da maTi rwmunebis inter-valebis gansazRvris saSualebas iZleva.

3) èkvivalenturi Sefasebis meTodi saswavlo procesis xarisxis statistikuri kontrolisaT-

91

vis~ (TanaavtorobiT; J. `saqarTvelos sainJinro siaxleni~, #4, Tbilisi, 2011, 5-10, inglisur enaze).

ganxilulia saswavlo procesebis xarisxis kontrolis statistikuri safuZvlebi. SemoTava-zebulia saswavlo procesebis ricxobrivi Sefa-sebebis axali meTodi. es ukanaskneli iTvalis-winebs moswavleebis Sefasebebis erTiani skalis Seqmnas. am mizniT SemuSavebulia gaTanabrebis axali eqvsniSniani meTodi. igi sxvadasxva dros sxvadasxva saganSi Catarebuli Sedegebis Sedare-bisa da gamocdebis Sedegebis erTiani skalis Seqmnis saSualebas iZleva. ukanasknelis safuZ-velze SesaZlebelia saswavlo procesis standar-tebis SemuSaveba.

4) `saTbob-energetikul kompleqsSi sagangebo situaciebis efeqturad marTvis organizaciuli modeli~ (TanaavtorobiT; saerTaSoriso samecnie-ro konferenciis _ `sainformacio da kompiuteru-li teqnologiebi, modelireba, marTva~ Sromebi, sagamomcemlo saxli `teqnikuri universiteti~, Tbilisi, 2011, 351-372).

naSromi eZRvneba saTbob-energetikul kom-pleqsSi sagangebo situaciebis efeqturad mar-Tvis organizaciuli modelis damuSavebas. moce-mulia saTbob-energetikul kompleqsSi sagangebo situaciebis (sek ss) cnebis definicia. Camoyali-bebulia sek ss-is dadgenisa da masze reagirebis sistemuri midgoma. naSromis mizans warmoadgens sek ss-is marTvis organizaciuli sistemis daxve-wa. aRniSnuli sistemis gamosakvlevad SemoTava-zebulia SemecnebiTi kognituri modelirebis me-Todologia. kognituri midgomis safuZvelze gan-sazRvrulia sek ss-is aqtualuri sferoebi. susti da Zlieri mxareebis, Sansebisa da safrTxeebis,

92

garemos, politikuri, samarTlebrivi, socialur-ekonomikuri, fsiqologiuri da sxva faqtorebis gaTvaliswinebiT Catarebulia sistemuri analizi. modelirebis Sedegad gamokveTilia sek ss-is mar-Tvis organizaciuli sistemebis ganviTarebis Se-saZleblobebis invariantuli sivrce da SesaZlo scenarebi. sek ss-is organizaciuli marTvis mode-lis damuSaveba kognituri rukis agebiT iwyeba. modelSi ganixileba sek ss-is marTvis dRevan-deli scenari, romelic modelSi TviTganviTare-bis scenarad iwodeba da formirebuli kognituri rukis safuZvelze warmoebs TviTganviTarebadi situaciis modelireba, romlis mizansac warmo-adgens sek ss marTvaSi pozitiuri tendenciebis gamovlena. modelis TviTganviTareba subieqturi mosalodnelobis modelebTan Sedarebis saSuale-bas iZleva. TviTganviTarebisa da marTvis scena-ris safuZvelze gaTamaSebulma modelirebis Se-degebma gvaCvena, rom sagangebo energetikuli si-tuaciis marTvis mudmivmoqmedi Stabis SemoReba aSkarad amaRlebs marTvis efeqturobas.

5) `formaluri neironi da misi adaptaciis modelebi sarezervo TeoriaSi~ (TanaavtorobiT; saerTaSoriso samecniero konferenciis _ `sain-formacio da kompiuteruli teqnologiebi, mode-lireba, marTva~ Sromebi, sagamomcemlo saxli `teqnikuri universiteti~, Tbilisi, 2011, 10-13, rusul enaze).

ganxilulia zRurbluri tipis gadamwyveti organos adaptaciis sakiTxi, e.i. misi wonebis marTvis amocana am wonaTa mniSvnelobebis Sesaba-misobaSi mosayvanad Sesasvlelebze SecdomaTa albaTobebTan. adaptaciis xasiaTi arsebiTad ga-nisazRvreba wonaTa awyobis strategiiT, romelic

93

SeiZleba gulisxmobdes rogorc ciklur reguli-rebas SedarebaTa fiqsirebuli raodenobis Sem-deg, aseve Carevas yovel sataqto momentSi wonaTa Sesabamisi cvlilebis ganxorcielebiT. garda ami-sa, awyobas SeiZleba adgili hqondes drois Sem-TxveviT momentebSic, roca zRurbluri elementis Sesasvlelebi garkveul kritikul mdgomareobas aRwevs. kidev erT mniSvnelovan niSans ukukavSiri warmoadgens, romelic dawvrilebiT Seiswavleba.

6) `plazmuri Rumelis axali tipi~ (Tanaavto-robiT; J. ènergia~, 2(58), Tbilisi, 2011, 12-16, in-glisur enaze).

eleqtronul Rumelebs metalurgiaSi uWi-ravT dominanturi mdgomareoba. am RumelebSi ZiriTad problemas warmoadgens maRali tempera-turebis miReba. maRali temperaturebi aCqarebs aRdgeniT procesebs (desilikacia, defosfori-zacia da a.S.), ris Sedegadac mcirdeba liTonis gamodnobis dro, eleqtroenergiis xarji da um-jobesdeba xarisxi. temperaturis amaRlebiT izr-deba, agreTve, naxSirbadis aqtivoba Jangbadis mi-marT da SesaZlebeli xdeba nebismieri liTonis aRdgena maTi oqsidebidan. aqamde maRal tempera-turebs iRebdnen mxolod plazmur RumelebSi, magram arsebuli plazmuri Rumelebi imdenad rTuli da ekonomikurad wamgebiania, rom maT iye-neben mxolod iseTi liTonebis misaRebad, ro-melTa miReba sxvanairad SeuZlebelia. damuSa-vebuli, damzadebuli da gamokvleulia plazmuri Rumelis laboratoriuli nimuSi, romelic ufro martivia, vidre nebismieri eleqtrorkaluri Ru-meli da ufro efeqturia, vidre nebismieri plaz-muri Rumeli. amdenad, misi gamoyeneba momgebiania

94

nebismieri metalurgiuli procesis sawarmoeb-lad.

7) `kompaniebis usafrTxo funqcionirebis as-peqtebi Tanamedrove informaciuli teqnologie-bis gamoyenebis pirobebSi~ (TanaavtorobiT; saqar-Tvelos teqnikuri universitetis Sromebi „mar-Tvis avtomatizebuli sistemebi“, #1(10), sagamom-cemlo saxli `teqnikuri universiteti~, Tbilisi, 2011, 35-39).

gaanalizebulia Tanamedrove informaciuli teqnologiebis gamoyenebis dadebiTi da uaryo-fiTi mxareebi. naCvenebia, rom procesebis avto-matizacia nanoteqnologiebis ganviTarebis wya-lobiT iqca Cveulebriv da gardauval movlenad nebismieri masStabisa da xasiaTis mizandasaxuli sistemisaTvis, rasac udides progresTan erTad axasiaTebs katastrofuli riskebis mniSvnelovani zrda. SemoTavazebulia programuli kompleqsis koncefcia, romelSic integrirebuli iqneba ro-gorc biznes-procesebis usafrTxo warmarTvis, aseve misi avtomatizebuli etapobriobis principe-bi, rogorc garanti katastrofuli riskebis Sem-cirebisa.

8) `navTobis laqis dinamika baTumis Savi zRvis akvatoriaSi~ (TanaavtorobiT; saqarTvelos teqnikuri universitetis Sromebi „marTvis avtoma-tizebuli sistemebi“, #1(10), sagamomcemlo saxli `teqnikuri universiteti~, Tbilisi, 2011, 59-63, in-glisur enaze).

Seswavlilia baTumis Savi zRvis akvatoriaSi dinebebis dinamika. Sedgenilia maTematikuri mo-deli tankeris SesaZlo dazianebis SemTxvevaSi sakurorto infrastruqturis mosalodneli da-binZurebis gasaTvlelad. Ddadgenilia mosalod-

95

neli ekonomikuri zarali da dasaxulia Sesaba-misi RonisZiebebi am zaralisagan Tavis asaci-leblad.

9) `singularuli mniSvnelobebis mimarT de-kompoziciis amocanisaTvis singularuli mniSvne-lobebis da veqtorebis gamoTvla tenzoruli aproqsimaciis meSveobiT~ (TanaavtorobiT; saerTa-Soriso konferenciis _ `Tanamedrove algebra da misi gamoyeneba~ SromaTa krebuli, baTumi, 2011, 90-96, inglisur enaze).

SemoTavazebulia nebismieri arakvadratuli matricis singularuli mniSvnelobebisa da mar-cxena da marjvena singularuli veqtorebis gamo-Tvlis meTodi. SemuSavebuli meTodi saSualebas iZleva Tavidan aviciloT singularuli mniSvne-lobebis mimarT dekompoziciis amocanis maRali rangis wrfivi sistemebis amoxsna. eskart-iangis (Eckart-Young) Teoremis safuZvelze naCvenebia, rom nebismieri orvalentovani r-rigis tenzori SeiZ-leba warmodgenil iqnes rogorc erTi rangis r-rigis `sakoordinato~ tenzorebis jami. miRebu-lia `sakoordinato~ tenzorebis warmomSob veq-torTa gantolebebis sistema. SemuSavebulia am sistemis amoxsnis iteraciuli meTodi. aRniSnuli meTodiT miRebuli Sedegebi Sedarebulia singu-laruli mniSvnelobebis mimarT dekompoziciis meTodis amoxsnis klasikur meTodTan.

10) `mravalkonturiani eleqtruli wredebis sakuTari mniSvnelobebis ganzogadebuli amocanis amoxsnis meTodi~ (TanaavtorobiT; saerTaSoriso konferenciis _ `Tanamedrove algebra da misi gamoyeneba~ SromaTa krebuli, baTumi 2011, 161-163, inglisur enaze).

96

naSromi mieZRvna mravalkonturiani eleqtru-li wredebis tenzorul-geometriuli modelis SemuSavebasa da dasabuTebas. SemoTavazebulia, ag-reTve, amgvari wredebis sakuTari mniSvnelobebis sruli speqtris gamoTvlis meTodi. tenzorul-geometriuli meTodi efuZneba g.kronis `wminda konturuli~ da `wminda kvanZuri~ wredebis cne-bebs. dadgenilia am wredebsa da primitiul wre-debs Soris gardasaxvaTa klasi. ukanasknelis meSveobiT dasabuTebulia Sualeduri amocanebis meTodis axali forma Seyursulparametriani sis-temebisaTvis. mravalkonturiani eleqtruli wre-debis tenzorul-geometruli modelisa da modi-ficirebuli Sualeduri amocanebis meTodis baza-ze Seiqmna mravalkonturiani eleqtruli wrede-bis sakuTari mniSvnelobebis ganzogadebuli amo-canis gamoTvlis axali meTodi da algoriTmi.

11) `binaluri sensorebis urTierTdamokide-bulebis algebruli Teoria~ (TanaavtorobiT; sa-erTaSoriso konferenciis _ `Tanamedrove algeb-ra da misi gamoyeneba~ SromaTa krebuli, baTumi, 2011, 123-131, inglisur enaze).

formaluri neironis modelis safuZvelze, informaciuli darezervebis gamoyenebiT, Seswav-lilia kritikuli mdgomareobis binaruli (oro-biTi) sensorebis e.w. zRurbluri (anu kvorumuli) siWarbis problema. yuradReba gamaxvilebulia sam ZiriTad sakiTxze: sensorTa jgufis Secdomis albaTobis gamoTvlis algoriTmze, informaci-uli siWarbis am klasisaTvis xsenebuli albaTo-bis minimaluri zeda Sefasebis miRebaze Caketili analizuri da sainJinro praqtikisaTvis moxerxe-buli formiTa da sensorTa woniTi koeficiente-

97

bis dadgenaze ndobis Sesafaseblad am sensore-bidan moxsnili informaciis mimarT.

12) `biznes-procesebis Tanamedrove koncef-ciebi: metamodelireba, integracia, implementacia~ (TanaavtorobiT; saqarTvelos teqnikuri universi-tetis Sromebi „marTvis avtomatizebuli sisteme-bi“, #2(11), sagamomcemlo saxli `teqnikuri uni-versiteti~, Tbilisi, 2011, 15-20, inglisur enaze).

gadmocemulia biznes-procesebis modelire-bis, metamodelirebis, modelebis integraciisa da implementaciis arsebuli problemebi da am prob-lemebis gadaWris Tanamedrove koncefciebi. gan-xilulia metamodelirebis principebis, servis-orientirebuli da procesze orientirebuli teq-nologiebis praqtikuli gamoyenebis mniSvneloba. SemoTavazebulia germanel mecnierebTan erTob-livi Teoriuli, empiriuli da praqtikuli kvle-vis Sedegebi.

akad.wevr-kor. a.frangiSvili 2011 wels mona-wileobda konferenciebSi da waikiTxa moxsenebebi:

_ `binarul sensorTa funqciuri saimedoobis maTematikuri Teoria~ (saqarTvelos meqanikosTa kavSiris meore yovelwliuri konferencia, mi-ZRvnili ilia vekuas dabadebidan 105 wlisTavi-sadmi, Tbilisi);

_ ̀binaruli sensorebis funqciuri saimedo-oba~ (saerTaSoriso samecniero konferencia „in-formaciis filosofia da sinergia: mdgradoba da usafrTxoeba“, Tbilisi);

_ `navTobis laqis dinamika baTumis Savi zRvis wylebSi~ (me-11 konferencia dinamikur sis-temebSi _ Teoria da gamoyeneba, loZi, poloneTi).

akad.wevr-kor. a.frangiSvils Setanili aqvs ganacxadi gamogonebaze `pedagogTa biometriuli

98

identifikaciisa da registraciis sistema~, miRe-bulia dadebiTi gadawyvetileba #11982/01.

igi iyo SoTa rusTavelis erovnuli samecni-ero fondis grantiT (#GNSF/ST08/8-367) dafinanse-buli Temis _ `sagangebo situaciebSi marTviTi gadawyvetilebebis miRebis mxardamWeri kompiute-ruli meTodebis da modelebis damuSaveba~ Tana-Semsrulebeli.

akademiis wevr-korespondenti ramaz xuroZe

monawileobda Semdeg proeqtebSi: 1) infokomunikaciuri qselebis saimedoobrivi

dagegmvis (struqturuli marTvis) axali naxevrad markovuli modelebi.

2) qarTuli nabeWdi teqstebis kompiuteruli amomcnobi sistemis ageba.

akademiis wevr-korespondenti levan jafariZe

iyo samecniero-teqnikur centr `deltasTan~ arse-buli g.wulukiZis samTo institutis sabiujeto Temis _ `blant-plastikuri qanis masivSi gayvani-li gvirabis gaangariSebis kompiuteruli progra-mis damuSaveba~ xelmZRvaneli da Temis _ `speci-aluri daniSnulebis nagebobebis gaangariSebis meTodebis damuSaveba da konkretuli obieqtebis daproeqteba~ Semsrulebeli.

gamoyenebiTi meqanikis, manqanaTmSeneblobisa

da marTvis procesebis ganyofilebaSi Catarda 8 saerTo kreba. ganxilul iqna Sesabamisi profi-lis samecniero kvleviTi institutebisa da umaRlesi saswavleblebis fakultetebis samecni-ero muSaobis angariSebi, agreTve, ganyofilebis mier am samecniero dawesebulebebis angariSebis

99

Sesafaseblad winaswar gamoyofili recenzen-tebis moxsenebebi (ganxilul iqna 23 angariSi).Ggan-yofilebam Caatara samecniero konferencia `teq-nikis Tanamedrove problemebi”, romelic mieZRvna saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis 70-e

wlisTavs. ganyofilebam saqarTvelos mecniere-baTa erovnuli akademiis akademiur sabWos akade-miis ucxoel wevrad asarCevad warudgina pro-fesor giunter hotcis kandidatura.

qimiisa da qimiuri teqnologiebis

ganyofileba

qimiisa da qimiuri teqnologiebis ganyofi-lebaSi 2012 wlis 1 ianvrisaTvis gaerTianebuli iyo 10 wevri, maT Soris 6 akademikosi da 4 wevr-korespondenti.

ganyofilebis wevrebma 2011 wels gamoaqveynes 5 monografia da wigni, 1 saxelmZRvanelo da 45 samecniero statia.

akademikosi Teimuraz andronikaSvili

statiebi 1) `bunebrivi ceoliTisa da mura naxSiris

safuZvelze damzadebuli prolongirebuli moqme-debis axali substratis zemoqmedeba sasoflo-sameurneo kulturebis aRmocenebaze” (Tanaavtoro-biT; saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akade-mia, moambe, t. 5, #2, 2011, 101-105, inglisur enaze).

amoniumisa da kaliumis kaTionebiT modifici-rebuli bunebrivi ceoliTisa (heilandit-klinop-tiloliTuri tufi) da mura naxSiris safuZvelze damzadebul substratze aRmocenebuli mcenaris

100

bioproduqtiuloba 2,9-jer aRemateba niadagze aR-mocenebuli mcenaris bioproduqtiulobas. aseTi substrati xasiaTdeba memcenareobaSi xangrZlivi moqmedebiT.

2) akad.wevr-kor. T.uruSaZesTan Tanaavtoro-biT. `ceoliTebis gamoyeneba dabinZurebuli nia-dagebis detoqsikaciisaTvis” (j. Ànnals of Agrarian Sci-ence~, t. 9, #1, Tbilisi, 2011, 39-51, inglisur enaze).

statia mimoxilviTi xasiaTisaa. literaturu-li monacemebis analizis safuZvelze gamoTqmu-lia mosazreba, rom sinTezuri da bunebrivi ceo-liTebi SesaZlebelia gamoyenebuli iyos araor-ganuli (mZime metalebi) da organuli (naxSir-wyalbadebi) nivTierebebiT dabinZurebuli niada-gebis detoqsikaciisaTvis da misi biologiuri aqtivobis asamaRleblad.

3) `bunebrivi ceoliTebi, rogorc pesticide-bisa da zogierTi sxva qimikatis myari sarCulebi” (TanaavtorobiT; j. Ànnals of Agrarian Science~, t. 9, #4, 2011, 29-41, inglisur enaze).

statia mimoxilviTi xasiaTisaa. literaturu-li monacemebis safuZvelze naCvenebia pesticide-bis granulirebuli formebis bunebriv ceoli-TebTan erTad gamoyenebis upiratesoba tradici-uli meTodebiT damuSavebul niadagsa da mcena-reebTan SedarebiT. pesticidebisa da bunebrivi ceoliTebis aseTi kombinacia xasiaTdeba maRali aqtivobiT, zemoqmedebis prolongirebuli efeq-tiT, Sxamqimikatebis niadagSi da mcenareebSi mig-raciis SezRudviT. igi memcenareobaSi maTi gamo-yenebis dozebis Semcirebis saSualebas iZleva.

101

akad. T.andronikaSvili 2011 wels monawileob-da samecniero konferenciebsa da simpoziumebSi da gaakeTa moxsenebebi:

_ òrgano-ceoliTuri substratebis gavlena mcenaris fesvTa sistemis ganviTarebaze~ (Tanaav-torobiT; me-2 saerTaSoriso konferencia orga-nul qimiaSi `heterocikluri qimiis miRwevebi~, GeoHet-2011, Tbilisi);

_ `ceoliTebis gavlena sasoflo-sameurneo kulturebis bioproduqtiulobaze~ (Tanaavtoro-biT; 1 saerTaSoriso samecniero-praqtikuli kon-ferencia `soflis meurneobis mdgradi ganviTa-rebis prioritetebi~, Tbilisi);

_ nivTierebaTa eleqtro- da Txevadfazuri da-yofebis me-18 saerTaSoriso simpoziumi (Tbilisi).

akademikosi irakli Jordania

monografiebi 1) `svaneTis bunebrivi resursebi da maTi

gamoyenebis perspeqtivebi” (TanaavtorobiT; saqar-Tvelos mecnierebaTa erovnuli akademia, stu-is sawarmoo Zalebisa da bunebrivi resursebis Sem-swavleli centri, Tbilisi, 2011, 300 gv.).

ganxilulia mxaris sasargeblo wiaRiseulis, energetikuli, miwis, wylis, tyis, rekreaciuli, turistuli da adamianuri resursebis Tanamed-rove mdgomareoba da racionaluri gamoyenebis perspeqtivebi. SemuSavebulia saTanado winadade-bebi da rekomendaciebi. wigni gaTvaliswinebulia mkiTxvelTa farTo wrisaTvis da gansakuTrebiT adgilobrivi TviTmmarTvelobis xelmZRvaneli mu-SakebisaTvis.

102

2) `raWa-leCxumis bunebrivi resursebi da maTi gamoyenebis perspeqtivebi” (TanaavtorobiT; saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademia, stu-is sawarmoo Zalebisa da bunebrivi resursebis Semswavleli centri, Tbilisi, 2011, 288 gv.).

mocemulia mxaris sasargeblo wiaRiseulis, energetikuli, miwis, wylis, tyis, rekreaciuli, turistuli da adamianuri resursebis Tanamed-rove mdgomareobis analizi da maTi racionaluri gamoyenebis perspeqtivebi. wigni gaTvaliswinebu-lia mkiTxvelTa farTo wrisaTvis.

statiebi 1) `rotoruli tipis Camomsxmel manqanaze

uwyveti sxmulis danawevrebis Zalis gansazRvris meTodi~ (TanaavtorobiT; saqarTvelos mecniereba-Ta erovnuli akademiis moambe, t. 5, #3, 2011, 39-42, inglisur enaze).

Seswavlilia rotoruli tipis manqanaze uwyve-ti sxmulis gamowevis Zalis danawevrebis piro-bebi da SemuSavebulia am Zalis gansazRvris me-Todi, rac metad mniSvnelovania aRniSnuli man-qanis eqspluataciis teqnologiuri reJimebis ope-ratiuli koreqtirebisaTvis.

2) ùwyveti sxmulis gamowevis Zalebis damo-kidebuleba kristalizatoris konusobaze~ (Tana-avtorobiT; saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis moambe, t. 5, #3, 2011, 85-88, inglisur enaze).

uwyveti Camosxmis manqanis kristalizatoris konfiguraciis dadgena warmoadgens umTavres amo-canas foladis uwyveti Camosxmis procesSi. kris-talizatoris konusoba gadamwyveti parametria sxmulis xarisxisa da struqturisaTvis, rac mni-Svnelovania liTonis meqanikuri Tvisebebis misay-vanad normativebiT dadgenil kondiciamde.

103

3) ènergiis ganaxlebadi resursebis gamoyene-ba saqarTvelos mdgradi ganviTarebisaTvis~ (Ta-naavtorobiT; J.Eènergia~, #2(58), 2011, 32-37).

energiis ganaxlebadi resursebi mdgradi ener-getikisa da ekologiuri usafrTxoebis erT-erTi ZiriTadi komponentia. Sefasebulia saqarTvelos ganaxlebadi energoresursebis maragebi da maTi CarTvis masStabebi saTbob-energetikul kompleq-sSi. warmodgenilia saqarTvelos energetikis mdgradi ganviTarebis mimarTulebebi.

akad. i.Jordania 2011 wels monawileobda kon-ferenciebisa da simpoziumis muSaobaSi:

_ nivTierebaTa eleqtro- da Txevadfazuri dayofebis me-18 saerTaSoriso simpoziumi (Tbili-si);

_ Mme-2 saerTaSoriso konferencia organul qimiaSi `heterocikluri qimiis miRwevebi~, GeoHet-2011 (Tbilisi);

_ `svaneTis bunebrivi resursebi da maTi gamoyenebis perspeqtivebi” (Tbilisi).

akad. i.Jordanias xelmZRvanelobiT mecnierTa jgufis mier SemuSavebulia saqarTveloSi Savi me-talurgiis ganviTarebis koncefcia. koncefciis SemuSavebaSi monawileobdnen saqarTvelos mecnie-rebaTa erovnuli akademia, ferdinand TavaZis me-talurgiisa da masalaTmcodneobis instituti, sa-qarTvelos teqnikuri universiteti, saqarTvelos teqnikuri universitetis sawarmoo Zalebisa da bunebrivi resursebis Semswavleli centri. kon-cefcia waredgina saqarTvelos mecnierebaTa erov-nuli akademiis akademiur sabWos.

xelisuflebaSi wardgenilia monografiuli naSromebi saqarTvelos regionebis bunebrivi da

104

adamianuri resursebis racionalurad gamoyenebis problemebze.

misi xelmZRvanelobiT DdamTavrda 2 samecni-ero-kvleviTi samuSao.

akad. i.Jordania aris saqarTvelos sainJinro akademiis vice-prezidenti, xelmZRvanelobs saqar-Tvelos SemduRebelTa asociaciis saqmianobas, ro-gorc misi prezidenti. aris qimiisa da qimiuri teqnologiebis ganyofilebasTan arsebuli meta-lurgiisa da masalaTmcodneobis dargobrivi ko-misiis Tavmjdomare.

akademikosi eTer qemerteliZe

statiebi 1) `Helleborus caucasicus-is furostanoluri gli-

kozidebi kavkazikozidebi E-M.~ (TanaavtorobiT; Phytochemistry, 72, 2011, 2180-2188, inglisur enaze).

Helleborus caucasicus _ kavkasiuri xarisZiras foTlebis meTanoliani eqstraqtidan gamoyofili da daxasiaTebulia 20 individualuri furostano-luri rigis steroiduli glikozidi. maT Soris 9 axali organuli nivTierebaa _ kavkazikozidebi E, F, G, H, I, J, K, L, M. glikozidebi F, G, M amave dros axali aglikonis 5β-polihidroqsi warmoebulebia. izolirebuli furostanebi 5β rigisani arian, rac Helleborus-is gvaris mcenareTaTvis uCveulo SemTxvevaa. yvela glikozidis qimiuri Seneba Tanamedrove speqtruli analizebiTaa dadgenili. aqve unda aRiniSnos, rom Helleborus-is gvaris saxeobebis mxolod miwisqveSa nawilebi iyo gamo-kvleuli da gamoyenebuli. pirveladaa Seswavli-li am gvaris mcenareTa foTlebis steroidebi da

105

dadgenilia maTi mdidari da saintereso Sedge-niloba.

2) `Ruscus ponticus-is steroiduli glikozide-bi~ (TanaavtorobiT; Phytochemistry, 72, 2011, 651-661, inglisur enaze).

Seswavlilia Ruscus ponticus Woronow ex Grossh – Tagvisaras miwisqveSa nawilebisa da foTlebis steroidebis Sedgeniloba HPLC-ESIMS kombinire-buli meTodiT. mcenaris saponinebis jamis cal-keuli jgufis nivTierebebad spiro-, furo- da pregnanul glikozidebad sveturi qromatogra-fiiT dayofili nivTierebaTa struqturebi dadge-nilia erT- da organzomilebiani bmr eqsperimen-tebiT. mcenaris foTlebidan, fesurebidan da fesvebidan izolirebulia 20 glikozidi, maT So-ris 12 axali organuli nivTierebaa, 11 furo-stanoli da erTi pregnanuli glikozidi. gliko-zidTa umetesoba iSviaTi aglikonis neoruskoge-ninis warmoebulia; dadgenilia Ruscus ponticus – Tagvisaras fesvebis, fesurebis da foTlebis mdidari da saintereso steroiduli Sedgeniloba.

3) `Yucca gloriosa L. foTlebis steroiduli glikozidebi~ (TanaavtorobiT; saqarTvelos mec-nierebaTa erovnuli akademiis moambe, t. 5, #1, 2011, 158-163, inglisur enaze).

dadgenilia mcenare Yucca gloriosa L.-is _ iuka didebulis haermSral foTlebSi 24 furo- da spirostanoluri steroiduli glikozidis arse-boba. maTi umetesoba tigogeninis warmoebulia. gamoyofili da daxasiaTebulia 14 individualuri glikozidi, maT Soris 4 axali organuli niv-Tierebaa. struqturebi mowodebulia klasikuri

106

da Tanamedrove speqtruli analizis meTodebis gamoyenebiT.

4) `Yucca gloriosa L. fesurebis steroiduli sa-poninebi; LC-MS meTodiT gamoyofa da raodenob-rivi gansazRvra~ (TanaavtorobiT; Phytochemistry, 72, 2011, 126-135, inglisur enaze).

Yucca gloriosa _ iuka didebulis fesurebidan gamoyofili steroiduli saponinebis sveturi qro-matografiiT gamdidrebuli fraqciebis HPLC/MS meTodebiT izolirebulia 12 steroiduli nivTie-reba, maT Soris, 5 axali glikozididan 3 spiro-, 1 furo- da 1 qolestanolia. am ukanasknelis molekulis Saqrovan nawilSi benzolis birTvia Canacvlebuli, rac iSviaTi SemTxvevaa.

SemuSavebulia steroidul glikozidTa rao-denobrivi gansazRvris LC-MS validaciis iseTi meTodi, romelic evropis samedicino saagentos (EMEA) moTxovnebs Seesabameba. dadgenilia, rom Yucca gloriosa–s fesurebi steroidul glikozidTa mdidar nedleuls warmoadgens.

5) Tribulus terrestris L., Yucca gloriosa L. – steroi-duli glikozidebi da maTi gamoyeneba mcenareTa zrda-ganviTarebis stimulatorebad~ (Tanaavtoro-biT; ж. `Известия аграрной науки~, т. 9, #1, Tbilisi, 2011, 31-34, rusul enaze).

mcenare Tribulus terrestris-gan momzadebuli prepa-rati tribusponini tabletebis saxiT warmatebiT ixmareba medicinaSi aTerosklerozis mkurnalo-bisa da profilaqtikisaTvis. Yucca gloriosa-s yvavi-lebis steroiduli glikozidebis safuZvelze Se-muSavebulia preparati àleqsinis~ saxelwodebiT. misgan gamoyofili da daxasiaTebulia 16 spiro-

107

da furostanoluri rigis glikozidi, maT Soris, 7 axali organuli nivTierebaa.

tribusponinis substancia da aleqsini gamoi-yeneba alelopaTiaSi. maTi 0,002-0,005%-iani wyal-xsnarebiT marcvlovani da parkosani kulturebis Teslebis Tesviswina damuSavebiT, an nergebis Ses-xurebiT 20-55%-iT izrdeba mosavlianoba da eko-logiurad sufTa maRalxarisxovani produqcia miiReba.

6) àdamianis mkerdis simsivnis ujredebSi flavonoidebis: robininis da kemferolis erT-drouli gansazRvra siTxovani qromatografiul-mas-speqtrometriuli meTodiT~ (TanaavtorobiT; Journal of Pharmaceutical and Biomedical Analysis, 55, 2011, 109-113, inglisur enaze).

maRali sizustisa da mgrZnobelobis siTxova-ni qromatografiul-mas-speqtrometriuli meTodi SemuSavebuli da validirebulia flavonoid gli-kozid robininis da misi aglikonis _ kemferolis erTdrouli gansazRvrisaTvis adamianis mkerdis simsivnis (MCF) ujredebSi. dayofa xdeboda C18 svetze. robininisTvis Sida standartad gamoiye-neboda rutini, xolo kemferolisTvis _ fisetini. meTodis mgrZnobeloba ujredebis lizatebSi ori-ve nivTierebisTvis iyo 0,1 ng/ml. aRniSnuli me-Todi warmatebiT iyo gamoyenebuli robininis ujredSida koncentraciis gansazRvrisaTvis in vit-ro cdebSi.

7) `safrangeT-saqarTvelos TanamSromloba 1997-2011~ (TanaavtorobiT; Ethnopharmacologia, 47, 2011, 52-58, inglisur enaze).

mokledaa Sejamebuli OTAN, INTAS da ECO-NET-is programebis farglebSi saqarTvelos mec-

108

nierebaTa erovnuli akademiis iovel quTaTelaZis farmakoqimiis institutsa da marselis (safrange-Ti), lieJis (belgia), klermon-ferraris (safrange-Ti) institutebSi Catarebuli erToblivi kvlevis Sedegebi. kvleva eZRvneboda saqarTvelos floris mcenareebis: Hedera, Cephalaria, Cyclamen, Leontice saxe-obaTa fitoqimiur Seswavlas, ZiriTadad, triter-penul saponinebze. gamoyofilia ramdenime aTeu-li individualuri glikozidi, maT Soris, struq-turulad axali saintereso qimiuri Senebis mqone nivTierebebi. gamovlenilia zogierTi maTganis citotoqsikuri, fungiciduri, antibaqteriuli, an-tiprotozouli, leiSmaniis sawinaaRmdego aqtivo-ba. naCvenebia erTgvari kanonzomieri urTierTda-mokidebuleba triterpenul glikozidTa struq-turul-biologiur efeqturobas Soris. gamoqvey-nebulia da saerTaSoriso samecniero forumebzea moxsenebuli 30-mde erToblivi samecniero Sroma.

8) `Tbilisis farmakoqimiis institutis isto-ria da moRvaweoba~ (Ethnopharmacologia, 47, 2011, 63-69, inglisur enaze).

moyvanilia cnobebi saqarTvelos mecniereba-Ta erovnuli akademiis iovel quTaTelaZis far-makoqimiis institutis daarsebis, formirebis, struqturis Sesaxeb. aRniSnulia institutis mec-nieruli mimarTulebebi, calkeuli qvedanayofe-bis saqmianoba. mokledaa mocemuli institutis miRwevebi biologiurad aqtiur nivTierebaTa Ses-wavlisa da samkurnalo preparatebis SeqmnaSi.

akad. e.qemerteliZem 2011 wels monawileoba miiRo samecniero konferenciebis muSaobaSi da waikiTxa moxsenebebi:

_ `saqarTveloSi mozardi mcenareebis bio-logiurad aqtiuri nivTierebebi da samkurnalo

109

preparatebi~ (samecniero konferencia `saqarTve-los biomravalferovneba~, Tbilisi);

_ `Helleborus caucasicus A. Br. foTlebis steroi-duli nivTierebebi~ (TanaavtorobiT; Trends in natural products research, a PSE young scientists meeting, kreta, saberZneTi);

_ me-2 saerTaSoriso konferencia organul qimiaSi `heterocikluri qimiis miRwevebi~, GeoHet-2011 (Tbilisi), wakiTxulia ori moxseneba:

1) `Digitalis ciliata Trautv. Teslebis steroiduli glikozidebi~;

2) `saqarTveloSi introducirebuli Akebia qu-inata-s triterpenuli glikozidebis qimiuri stru-qturebi~.

_ 9th International symposium on the chemistry of natural compounds (urumCi, CineTi), wakiTxulia ori moxse-neba:

1) `Helleborus caucasicus A. Br. miwiszeda nawilebis steroiduli Sedgeniloba~;

2) `saqarTveloSi introducirebuli Yucca glo-riosa L. qimiuri Sedgeniloba~.

akad. e.qemerteliZe xelmZRvanelobda iovel quTaTelaZis farmakoqimiis institutis samecnie-ro-kvleviT Temas `steroiduli nivTierebebis Semcveli mcenareebis Seswavla: kvlevebi savarau-do samkurnalo preparatebis SeqmnisaTvis~.

miRebuli aqvs `saqpatenti~-is 1 patenti sa-sargeblo modelze.

akad. e.qemerteliZe saqarTvelos sapatriar-qos wmida andria pirvelwodebulis saxelobis qarTul universitetSi xelmZRvanelobda samagis-tro programas `biologiurad aqtiur nivTiereba-Ta qimia da samkurnalo preparatebis eqspertiza~.

110

aris qimiisa da qimiuri teqnologiebis ganyo-filebasTan arsebuli farmakoqimiis dargobrivi komisiis Tavmjdomare.

akademikosi givi cincaZe

monografia `piridinkarbonmJavaTa amidebTan kobaltisa

da spilenZis biokoordinaciuli naerTebi~ (Tanav-torobiT; saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademia, Tbilisi, 2011, 207 gv.).

monografiaSi warmodgenilia piridinkarbonm-Javebis amidebTan (pikolinamidi, nikotinamidi, izo-nikotinamidi da nikodini) zogierTi biogenuri liTonis (kobalti, spilenZi) biokoordinaciuli naerTebis Tanamedrove meTodebiT kvlevis Sede-gebi, sadac gaanalizebulia kompleqsTa warmoq-mnis meqanizmi, qimiuri Sedgeniloba, fizikur-qi-miuri da biologiuri Tvisebebi da maTi zogi-erTi Tavisebureba, Termuli mdgradoba, moleku-luri da kristaluri struqturebi, bioaqtiuroba da sxva sakiTxebi, romlebic aucilebelia prob-lemis _ `Sedgeniloba-aRnagoba-Tvisebebi~ korela-ciis dasadgenad.

saxelmZRvanelo `koordinaciuli qimia~. saxelmZRvanelo qimi-

isa da qimiuri teqnologiis fakultetis studen-tebisaTvis (saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademia, Tbilisi, 2011, 455 gv.).

gadmocemulia koordinaciuli qimiis ganviTa-rebis mokle istoria. Tanamedrove donezea gad-mocemuli koordinaciul naerTTa qimiis safuZ-

111

vlebi. aRwerilia am naerTTa sinTezisa da kvle-vis meTodebi, sivrciTi da eleqtronuli aRnago-ba, aseve maTi gamoyenebis tradiciuli da Ta-namedrove sferoebi. ganxilulia koordinaciul naerTTa qimiis sxvadasxva aspeqti: kompleqswar-moqmna, reaqciis unarianoba, mdgradoba.

statiebi 1) àcetilacetonis azowarmoebulebTan zogi-

erTi liTonis kompleqsebis mdgradobis mudmive-bis gansazRvra~ (TanaavtorobiT; saqarTvelos qi-miuri Jurnali, t.11, #2, 2011, 259-269, rusul ena-ze).

pH-metruli meTodiT gansazRvrulia wyal-eTanolis (1:1) xsnarebSi acetilacetonis safuZ-velze miRebuli reagentebis disociaciis mudmiva da am reagentebTan zogierTi liTonis kompleq-sis mdgradobis mudmiva. ukanaskneli icvleba rig-Si: Fe3+>Cu2+>Ni2+>Co2+>Cd2+>Mn2+>Zn2+ da emorCileba irving-viliamsis kanons.

2) ìzonikotinhidrazidis hidrazonebTan li-TonTa koordinaciuli naerTebis kvleva~ (Tanaav-torobiT; cxum-afxazeTis mecnierebaTa akademiis Sromebi, 1, gamomcemloba `meridiani~, 2011, 351-364, rusul enaze).

ganxilulia izonikotinmJavas hidrazidis (izonikotinhidrazidis) hidrazonebTan manganu-mis(11), kobaltis(11), nikelis(11), spilenZis(11), Tu-Tiis da kadmiumis halogenidebis, nitratebis, sulfatebis koordinaciuli naerTebis sinTezis fizikur-qimiuri da biologiuri Tvisebebis kvle-vis Sedegebi.

3) àmoniumisa da manganumis naerTebis Sem-cvel wyalxsnarebSi manganumis eleqtroliziT miRebisas kompleqsuri ionebis warmoqmnis Sesa-

112

xeb~ (TanaavtorobiT; saqarTvelos qimiuri Jurna-li, t. 11, #3, 2011, 346-348).

ganxilulia akad. r.aglaZis mier mowodebuli eleqtroliziT manganumis miRebis meTodi, rom-lis mixedviTac manganumisa da amoniumis ionebis Semcvel wyalxsnarebSi warmoiqmneba manganumis amiakuri kompleqsuri ionebi. aRniSnuli xels uwyobs maRali xarisxis manganumis miRebas.

akad. g.cincaZe 2011 wels monawileobda sa-mecniero RonisZiebebSi da waikiTxa moxsenebebi:

_ `nanonawilakebis warmoqmna InP kristalebSi maTi Cqari neitronebis didi nakadiT dasxivebis Sedegad (TanaavtorobiT; 1 saerTaSoriso konferen-cia `nanoqimia da nanoteqnologiebi~, Tbilisi);

_ ìndiumis fosfidis naxevargamtar krista-lebSi nanoklasterebis miRebis radiaciuli teq-nologia~ (TanaavtorobiT; mendeleevis X1X yri-loba zogad da gamoyenebiT qimiaSi, volgogradi, rf);

_ `gamxsnelis gavlena izonikotinhidrazidis kompleqswarmoqmnis unarianobaze~ (TanaavtorobiT; me-2 saerTaSoriso konferencia organul qimiaSi `heterocikluri qimiis miRwevebi~, GeoHet-2011, Tbi-lisi);

_ nivTierebaTa eleqtro- da Txevadfazuri da-yofebis me-18 saerTaSoriso simpoziumi (Tbilisi).

akademikosi giorgi ciciSvili

statia 1) `bunebrivi ceoliTebidan nanomasalebis mi-

Rebis gzebi~ (TanaavtorobiT; Tsu-is petre meli-qiSvilis fizikuri da organuli qimiis institu-tis Sromebi, Tbilisi, 2011, 13-16).

113

aRwerilia saqarTvelos bunebrivi ceoliTe-bidan nanomasalebis miRebis gzebi, maT Soris, qimiuri xerxebi, rac uzrunvelyofs erTgvarovani ceoliTuri fazis Semcveli da saTanado fraq-ciuli Semadgenlobis nimuSebis Seqmnas.

akad. g.ciciSvili monawileobs Tsu-is petre meliqiSvilis fizikuri da organuli qimiis ins-titutis samecniero-kvleviTi samuSaos _ `nano-ganzomilebiani ceoliTuri masalebis qimiuri mi-Reba~ SesrulebaSi (rogorc konsultanti).

igi aris `saqarTvelos mecnierebaTa erov-nuli akademiis moambisa~ da `saqarTvelos mec-nierebaTa erovnuli akademiis macnes (qimiis se-ria)~ saredaqcio kolegiis wevri.

akademikosiKkoxta jafariZe

statiebi 1) `fotoqromuli Txevadkristaluri polime-

ruli sensoruli masalebi~ (TanaavtorobiT; Geor-gian Engineering News, #1, v. 57, 2011, 94 -98, inglisur enaze).

warmodgenilia axali fotoqromuli Txevad-kristaluri polimeruli firebi, romlebic Sed-gebian spiropiraniT dopirebuli nematoqiraluri Txevadkristaluri matricisagan. miRebuli firebi xasiaTdebian siTbosa da sinaTlis mimarT mgrZno-biarobiT. maTi, rogorc sensoruli masalis gamo-yeneba SeiZleba axali tipis dozimetrebis Seqmni-sas.

2) àxali kondensirebuli indolinuri bis-spiropiranebi~ (TanaavtorobiT; ж. `Химия гетероцик-лических соединений~, #9, 2011, 1336-1344, rusul ena-ze).

114

ganzogadebulia axali kondensirebuli indo-linuri bis-spiropiranebis sinTezi heqsameTildi-hidroindolo[4,5-e]_da_ [7,6-g] indolebidan, da ase-ve heqsameTildihidrobenzo[e] pirolo[3,2-g] indo-lidan sam safexurad. meore safexurze miRebulia fiSeris fuZeebis izomeruli bis-analogebis kon-densaciiT salicilis aldehidTan sinTezirebu-lia bis-spiropiranebi: 6,6''-dinitro-, 6,6'' ,8,8'' –tet-ranitro-, 6,6'',8,8''-tetrabrom-1',3', 3', 6', 8', 8'- heqsame-Tilspiro[qromeno- 2, 2'-indolino [7,6-g] indolino-7',2''-qromenebi], 6,6''-dinitro-, 6,6'',8,8''-tetranitro-, 6,6'',8,8''-tetrabrom-1',1', 3', 8', 10', 10'- heqsameTilspiro [qromeno- 2, 2'-indolino [4,5-e] indolino-9',2''-qrome-nebi], 6,6''-dinitro-, 6,6''-dibrom- da 6,6'',8,8''-tetra-brom-1',1', 8', 8'- tetrameTil-1',4',5', 8' –tetrahidrospi-ro[qromeno-2,2'-dipirolo[1,2,3-d,e:3,2,1-i,j]-benzo[g]qi-noqsalin-7',2''-qromenebi].

2011 wels akad. k.jafariZe xelmZRvanelobda vladimer WavWaniZis sax. kibernetikis institutis samecniero-kvleviT samuSaos `gazrdili foto-mgrZnobiarobis spiropiranebis sinTezi da kvleva nanoteqnoligiebisTvis~.

igi aris saqarTvelos teqnikuri universi-tetis grantiT dafinansebuli proeqtis _ `nano-struqturirebuli Txevadkristaluri polimeru-li firebi informaciis asaxvis Tanamedrove sis-temebisaTvis~ xelmZRvaneli.

akad. k.jafariZe 2011 wels monawileobda sa-mecniero konferenciebSi da waikiTxa moxsenebebi:

_ `fotoqromuli qolesteruli Txevadkris-taluri firi da optikuri informaciis Camweri gaumjobesebuli garemo~ (TanaavtorobiT; saerTa-Soriso konferencia, erevani, somxeTi);

115

_ samecniero konferenciaze `fotonika 2011~ (TanaavtorobiT; Tbilisi) waikiTxa 2 moxseneba:

1) `spiropiranebis nanoreaqtorebi fotoniki-saTvis~;

2) `spiropiranebis dipoluri momentis gav-lena nanoreaqtorebis warmoqmnaze~.

_ me-7 sruliad ruseTis konferenciaze `mo-lekuluri modelireba~ (moskovi) waikiTxa 3 mox-seneba:

1) `spiropiranebis anomaliuri maRali xsna-doba~;

2) `molekulis indolinuri nawilis gavlena spiropiranebis fotoqromul Tvisebebze~;

3) `Seferili formis spiropiranebis moleku-lis aRnagobis zogierTi sakiTxi~.

_ me-2 saerTaSoriso konferenciaze organul qimiaSi `heterocikluri qimiis miRwevebi~, GeoHet-2011 (Tbilisi), wakiTxulia ori moxseneba:

1) `spiropiranebi 2H-azaqromenis warmoebule-bis bazaze~;

2) `dihidrolonaftalinis bis-spiroqromene-bis fotoqromuli Tvisebebi~.

miRebuli aqvs patenti gamogonebaze `foto-mgrZnobiare Txevadkristaluri polimeruli fi-ris miRebis xerxi da firi, miRebuli am xerxiT~ (2011, # P 5232).

akad. k.jafariZe aris qimiisa da qimiuri teq-nologiebis ganyofilebasTan arsebuli qimiis dar-gobrivi komisiis Tavmjdomare.

116

akademiis wevr-korespondenti giorgi TavaZe

wigni `specialuri masalebis miReba TviTgavrcele-

badi maRaltemperaturuli sinTezis meTodebiT” (gadacemulia dasabeWdad saqarTvelos mecniereba-Ta erovnuli akademiis saredaqcio-sagamomcemlo sabWoSi, 208 gv.).

ganxilulia Tanamedroveobis erT-erTi popu-laruli teqnologiis – TviTgavrcelebadi ma-Raltemperaturuli sinTezis (Tms) gamoyenebiT mxurvalmtkice, mxurvalmedegi, zesali, korozia-medegi da sxva specialuri masalebis miRebis sakiTxebi. masalaTmcodneobis am mimarTulebam farTo aRiareba moipova msoflios mraval qve-yanaSi (ruseTi, iaponia, SeerTebuli Statebi, saf-rangeTi, CineTi, germania da sxv.), maT Soris sa-qarTveloSic.

statiebi 1) `foladis pirdapiri legirebis inovaciuri

teqnologia da misi srulyofis SesaZleblobebi~ (TanaavtorobiT; saqarTvelos mecnierebaTa erov-nuli akademiis moambe, t. 5, #1, 2011, 84-88, ingli-sur enaze).

foladis pirdapiri legirebis teqnologia iTvaliswinebs Txevadi foladis siTbos gamoye-nebiT malegirebeli elementis aluminiT aRdgenas aluminoTermuli briketebidan. tradiciuli teq-nologiisagan gansxvavebiT, mocemul SemTxvevaSi (manganumis magaliTze) adgili aqvs manganumis oqsidebidan (an karbonatebidan) manganumis aRdge-nisa da gaxsnis process uSualod foladsam-sxmelo cicxvebSi. Sesabamisad, Txevadi foladis ganJangva-gaugogirdoebisa da legirebisaTvis

117

gamoiricxeba ZviradRirebuli feroSenadnobebis an ligaturebis gamoyeneba.

aRmdgeneli aluminis winmswrebi Jangvisa da fuWi amowvis SemcirebisaTvis SemoTavazebulia briketSi aluminze aqtiuri aRmdgeneli kom-ponentis, kerZod, Tavisufali naxSirbadis war-momqmneli organuli naerTis _ melasis Seyvana. amasTan, foladis pirdapiri legirebis marTvi-saTvis SemuSavebulia rogorc Txevadi foladi-dan briketze siTbogadacemis procesis maTemati-kuri modeli, aseve teqnologiuri parametrebis optimizaciisa da marTvis avtomatizebuli sis-tema, romelic axorcielebs aRniSnuli paramet-rebis operatiul kontrols da, winaswargansaz-Rvruli pirobebidan gamomdinare, axdens brike-tebis mowodebis reJimebis regulirebas. SemoTa-vazebuli novaciebi warmoSobs foladis pirda-piri legirebis teqnologiis efeqtianobis amaR-lebis axal SesaZleblobebs.

2) `mZime liTonebiT dabinZurebuli niadage-bis gawmenda-aRdgena fitoremediaciis meTodiT~ (TanaavtorobiT; saqarTvelos qimiuri Jurnali, t. 11, 1, 2011, 95-105).

ukanasknel wlebSi industriulad ganviTa-rebul qveynebSi mniSvnelovan interess iwvevs mZime liTonebiT dabinZurebuli niadagebisa da wylebis gawmendis axali ekologiuri meTodebi. madneulis dabinZurebuli niadagebisa da mdina-reebis _ kazreTulas da maSaveras fitoremedia-ciis (fitoeqstraqciis) SemoTavazebuli biologi-uri meTodi maRalefeqturi, ekologiurad usafr-Txo da ekonomiuria. meTodis arsi mdgomareobs iseTi mcenareebis gamoyenebaSi, romlebic gamoir-

118

Cevian mZime liTonebis Cu, Zn, Co, Cd, Pb, Sr da a.S. hiperakumulaciis unariT. niadagebis gawmendis Semdeg SesaZlebelia danaxSirebuli biomasidan mZime liTonebis rekuperacia. amave dros, igive biomasa gamoiyeneba ekologiurad sufTa bioener-giis misaRebad.

3) `saqarTveloSi manganumiani feroSenadno-bebis warmoebis Tanamedrove mdgomareobisa da ganviTarebis perspeqtivebi~ (TanaavtorobiT; ж. `Ме-таллургическая и горнорудная промышленность” #3(268), dnepropetrovski, ukraina, 2011, 37-40, rusul enaze).

Sesrulebulia saqarTveloSi manganumiani fe-roSenadnobebis warmoebis Tanamedrove mdgomare-obisa da ganviTarebis perspeqtivebis sistemuri analizi. aqcenti gamaxvilebulia Sps `jorjian manganezis” (zestafonis feroSenadnobTa qarxnisa da WiaTurmanganumis) sawarmoo simZlavreebisa da teqnikur-ekonomikuri maCveneblebis gaumjobesebis SesaZleblobebze. mocemulia rekomendaciebi eko-logiurad usafrTxo, energoefeqturi da resurs-damzogi teqnologiebis, maT Soris, sawarmoo nar-Cenebis reciklirebis operaciebis aTvisebis auci-leblobis Sesaxeb.

akad.wevr-kor. g.TavaZes miRebuli aqvs erTi patenti gamogonebaze. gakeTebulia ganacxadi gamo-gonebaze `mciredlegirebuli maRali simtkicis foladi”. monawileobs erTi samecniero-kvleviTi Temisa da erTi SoTa rusTavelis erovnuli sa-mecniero fondis grantiT dafinansebuli proeq-tis SesrulebaSi.

akad.wevr-kor. g.TavaZe 2011 wels monawileob-da konferenciebsa da simpoziumebSi da waikiTxa moxsenebebi:

119

_ ìntermetaluri kompozitebis Tms Ti-Al sistemaSi” (TanaavtorobiT; saerTaSoriso konfe-renciis ,,araizoTermuli movlenebi da procese-bi”, Cernogolovka, rf);

_ 2 moxseneba: 1) `teqnologiuri energiis efeq-tianobis amaRlebis axali midgoma _ mzis ener-gia/TviTgavrcelebadi maRaltemperaturuli sinTe-zi”, 2) `vakuumSi Tms-kompaqtirebis gamoyenebis me-Todi” (TanaavtorobiT; ,,Tms 2011”, XI saerTaSori-so simpoziumi TviTgavrcelebad maRaltemperatu-rul sinTezze, anavisosi, atika, saberZneTi);

_ ènergodamzogi Tms-teqnologia da axali mravalfunqciuri masalebis Seqmnis kompleqsuri amocanebis ganxorcieleba” (TanaavtorobiT; saer-TaSoriso konferencia ,,mecniereba, teqnika da inovaciuri teqnologiebi diadi aRorZinebis epo-qaSi”, aSxabadi, TurqmeneTi);

_ `feroSenadnobTa warmoebaSi liTonSemcve-li narCenebis reciklirebis energodamzogi teq-nologia” (TanaavtorobiT; IV yovelwliuri saer-TaSoriso samecniero-teqnikuri konferencia èleq-trometalurgiis dargis ganviTarebis ZiriTadi sakiTxebi”, kievi, ukraina);

_ rafiel aglaZis 100 wlisTavisadmi mi-ZRvnil III saerTaSoriso samecniero konferencia-ze gamoyenebiT qimiaSi (saqarTvelos teqnikuri universiteti, Tbilisi) waikiTxa 2 moxseneba:

1) `saqarTveloSi ekologiuri risk-faqtore-bis Semcveli teritoriebis kvleva da maTi reabi-litaciis teqnologiebis damuSaveba”;

2) ,,manganumSemcveli narCenebis samrewvelo utilizaciis hidrobiometalurgiuli meTodi~ (Ta-naavtorobiT);

120

_ Teimuraz lolaZis 90 wlisTavisadmi mi-ZRvnil saerTaSoriso samecniero konferenciaze (saqarTvelos teqnikuri universiteti, Tbilisi) waikiTxa 2 moxseneba:

1) `samTo-metalurgiuli narCenebisa da wvril-fraqciuli koncentratebisagan manganumSemcveli konglomeratis miRebis maRalmwarmoebluri ener-goefeqturi teqnologia~;

2) `liTonSemcveli teqnogenuri narCenebiT da-binZurebuli teritoriebis gawmenda fitoremedia-ciis bioteqnologiuri meTodiT” (TanaavtorobiT).

akademiis wevr-korespondenti SoTa samsonia

monografia `bisindolebis warmoebulebi. bis(1H-indol-5-

il)meTanis axali warmoebulebi” (TanaavtorobiT; gamomcemloba `lamberti~, saarbriukeni, gfr, 2011, 61 gv., inglisur enaze).

ganxilulia bisindolebis miRebis meTodebi, qimiuri Tvisebebi da maTi gardaqmnis SesaZleb-

lobebi. aRwerilia bis(1H-indol-5-il)meTanis axa-li warmoebulebi da maTi sinTezis meTodebi. agebulebis dadgenis mizniT mocemuli da ganxi-lulia miRebuli axali struqturebis speqtruli monacemebi.

statiebi 1) `zogierTi piroloindolis warmoebulis

sinTezi da antimikrobuli aqtiuroba” (Tanaavto-robiT; Pharmaceutical Chemistry Journal, v. 45, #1, 2011, 22-25, inglisur enaze).

mowodebulia sami izomeruli piroloindolis zogierTi warmoebulis sinTezis meTodi. damuSave-buli preparatuli meTodebiT miRebulia substan-

121

ciebi tuberkulostatikuri, sokos sawinaaRmdego da antimikrobuli aqtiurobis Sesaswavlad. pirve-ladi skriningi (in vitro) Catarda moskovis sinTezur samkurnalo saSualebaTa centrSi „ВНИХФИ~. Ses-wavlil nivTierebaTa Soris gamovlenilia maRali aqtiurobis mqone ingredientebi, romelTa Semdgo-mi kvlevis safuZvelze SesaZlebelia tuberku-

lozis samkurnalo axali preparatebis Seqmna. 2) àxali kondensirebuli indolinuri bis-

spiropiranebi” (TanaavtorobiT; International Journal - Chemistry of Heterocyclic Compounds, v. 47, #9, 2011, 1098-1104, inglisur enaze).

ganzogadebulia izomeruli heqsameTildihid-roindolo[4,5-e]- da -[7,6-g]indolebidan axali kon-densirebuli indolinuri bis-spiropiranebis miRe-bis meTodebi. aRwerilia qromatografiulad suf-Ta axali indolinuri bis-spiropiranebis sinTezi.

klevis Tanamedrove speqtruli meTodebis – 1H da 13C birTvul-magnituri rezonansis, infrawiTeli, ultraiisferi speqtroskopiisa da mas-speqtro-metriis gamoyenebiT dadgenilia miRebuli naer-

Tebis struqtura da Sedgeniloba. naCvenebia mi-

Rebuli naerTebis fotoqromuli Tvisebebi. 3) `dipirolonafTalinebis amiduri nawarmebis

mas-speqtrebSi fragmentaciis Taviseburebani~ (Ta-naavtorobiT; saqarTvelos mecnierebaTa erovnu-li akademiis moambe, t. 5, #2, 2011, 54-60, inglisur enaze).

ganxilulia dipirolonafTalinebis safuZ-velze miRebuli amidebis mas-speqtrebi. mas-speq-trebi gadaRebulia saarlandis universitetis organuli qimiis institutis speqtruli kvlevis

122

laboratoriaSi ìnnigan”-is markis maRali gar-Cevadobis mqone xelsawyoze. mowodebulia amide-bis fragmentaciis zogadi sqema da fragmen-taciis Taviseburebani. naCvenebia, rom Tavdapirve-lad dipirolonafTalinebis amiduri warmoebu-lebis fragmentaciisas adgili aqvs molekuluri ionidan aminuri fragmentis moxleCvas da dama-xasiaTebeli saerTo fragmentuli ionis 258 da 259 masebiT warmoqmnas.

akad.wevr-kor. S.samsonia iyo iv.javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetis zust da sabunebismetyveli mecnierebaTa fakultetTan arse-buli organuli qimiis institutis sakvlevi, 2011 wels damTavrebuli Temis _ `praqtikuli Tvise-bebis mqone bunebrivi da sinTezuri aromatuli, heterocikluri da alicikluri naerTebi: sinTezi, gamokvleva” xelmZRvaneli.

akad.wevr-kor. S.samsonia monawileobda SoTa rusTavelis erovnuli samecniero fondis mier dafinansebul sam proeqtSi:

_ GNSF/ST08/4-413. adamantanis qimiis mimarTu-

lebiT Sesrulebuli samuSaoebi; _ YS/35/6-420/11; _ CF/21/6-420/11. II saerTaSoriso konferencia

organul qimiaSi `heterocikluri qimiis miRweve-bi~.

akad.wevr-kor Ssamsoniam 2011 wels monawile-obda Semdeg simpoziumebsa da konferenciebSi da waikiTxa moxsenebebi:

_ `gamokvlevebi azotSemcveli tri- da penta-cikluri sistemebis sinTezis sferoSi” (Tanaav-torobiT; The 12th Annual Florida Heterocyclic and Synthetic IUPAC-Sponsored Conference (FloHet-12). Organized by

123

ARKAT USA, Inc. And the University of Florida, geinsvili, aSS);

_ mendeleevis XIX yrilobaze zogad da gamo-yenebiT qimiaSi waikiTxa 3 moxseneba (Tanaavtoro-biT; volgogradi, rf):

1) àdamantanis azotSemcveli warmoebulebisa da maTi kompoziciebis safuZvelze preparatebis GZ-048, GZ-051 sinTezis meTodebi da Tvisebebi”;

2) òri da meti azotovani heterociklebis Semcveli heteroaromatuli sistemebis sinTezi da zogierTi Tviseba~;

3) `dipirolonafTalinebis bis-meTilidenuri fuZeebis safuZvelze azo- da cianinuri saRebare-bi~.

_ saerTaSoriso konferenciaze organul qi-miaSi `heterocikluri qimiis miRwevebi~, GeoHet-2011 waikiTxa 12 moxseneba, maT Soris 1 plenaruli da 2 zepiri (Tbilisi):

1) „indolis fragmentebis Semcveli axali he-terocikluri sistemebi, sinTezi, Seswavla, ano-maliuri reaqciebi” (plenaruli moxseneba);

2) „axali 5(6)-amino-2-(1-adamantil)benzimida-zolebis warmoebulebis sinTezi da Seswavla” (TanaavtorobiT; zepiri moxseneba);

3) „e.fiSeris reaqciis meqanizmis zogierTi safexuri” (TanaavtorobiT; zepiri moxseneba);

4) „indolo[4,5-e]indolis safuZvelze miRebu-li bis-meTilidenuri fuZeebis gardaqmnis reaq-ciebi”;

5) „dipirolonafTalinebis bis-spiroqromene-bis Tvisebebi. indolis fragmentebis Semcveli he-terocikluri sistemebi, sinTezi, Tvisebebi, ano-maliuri reaqciebi”;

124

6) „dipiroloqinoqsalinebis bis-meTilide-nuri fuZeebis qimiuri Tvisebebi”;

7) „aminoarilindolebi reliefur-fazuri da amplitudur-fazuri hologramebis Casawerad”;

8) „bisindolebisa da bis-piridazinoindole-bis axali warmoebulebi”;

9) „navTobsadenSi daleqili narCenebis qimi-uri gardaqmniT zogierTi luminescenciuri naer-Tebisa da narevebis miReba”;

10) „piridazinoindolebis axali 3- da 8- Ca-nacvlebuli mono- da dihalogen-warmoebulebis sinTezi”;

11) „preparat GZ-051-is miRebis meTodi (ra-foqsanidis analogi) da misi biologiuri aqti-uroba”;

12) „4-(1-adamantil)-1,2-diaminobenzolis kon-densaciis reaqciis Seswavla aromatul alde-hidebTan da aromatul mJavebTan”;

– àxalgazrda mecnierTa respublikur kon-ferenciaze `qimia dRes-2011~ waikiTxa 7 moxseneba (1 plenaruli da 6 TanaavtorobiT; Tbilisi):

1) `biologiurad aqtiuri sinTezuri da bu-nebrivi organuli naerTebi: sinTezi, gamoyofa, kvleva” (plenaruli moxseneba);

2) `2-(1-adamantil)benzimidazolis zogierTi warmoebulis sinTezi da virtualuri bioskri-ningi”;

3) àzoSeuRlebis reaqciebi fiSeris fuZis bisanalogebis safuZvelze”;

4) `4-R-N-adamantoilindolebisa da 5(6)-al-koksi-2-(1-adamantoil)benzimidazolebis sinTezi”;

5) `dipirolonafTalinebis amiduri nawarme-bis mas-speqtrebSi fragmentaciis Taviseburebani”;

6) `gamokvlevebi 2-eToqsikarbonil-5-fenilin-

125

dolis sferoSi”; 7) àxali mravalbirTviani azotSemcveli he-

terocikluri sistemebis sinTezi”. akad.wevr-kor. S.samsonia konkursis wesiT iyo

saarbrukenis universitetis miwveuli profesori-stipendiati. damfinansebeli organizacia „germa-niis akademiuri gacvliTi samsaxuri“ (DAAD).

akad.wevr-kor. S.samsonia aris iv.javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetis sadi-sertacio sabWos Tavmjdomare qimiis dargSi.

mis mier organizebulia ori saerTaSoriso samecniero koneferencia.

akademiis wevr-korespondenti vladimer ciciSvili

statiebi 1) àxali ceoliTuri nanomasalebis struqtu-

ra da airad qromatografiaSi maTi gamoyenebis Se-saZleblobebi~ (TanaavtorobiT; Chem. Phys. Surf., kievi, ukraina, 2011, т. 2, #3, 325-328, rusul enaze).

infrawiTeli (iw) speqtroskopiisa da airadi qromatografiis meTodebiT Seswavlilia bunebri-vi ceoliTebis dekaTionirebisa da dealuminire-bis procesebSi struqturuli cvlilebebis dina-mika. naCvenebia, rom mJaviT (HCl) damuSavebis dros ceoliTebis deformaciasa da amorfizaciasTan erTad mimdinareobs axali struqturuli erTeu-lebis warmoqmna.

2) `nanoqimiuri da nanoteqnologiuri mokle leqsikoni. nawili I~ (TanaavtorobiT; Nano Studies, 2011, v. 3, 115-150, inglisur enaze).

leqsikoni moicavs nanoqimiuri da nanoteqno-logiuri profilis samecniero literaturaSi

126

damkvidrebul 215 termins inglisur, germanul da rusul enebze, agreTve, avtorebis mier SemoTava-zebul Sesatyvis terminebs.

3) `benzopiranodikumarinebis sinTezi~ (Tana-avtorobiT; saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis macne, qimiis seria, t. 37, #1-2, 2011, 45-47, inglisur enaze).

aRwerilia benzopiranodikumarinebis erTsta-diani sinTezi, 4-hidroqsikumarinsa da aromatuli aldehidebis (p-nitrobenzaldehidi, p-dimeTilami-nobenzaldehidi) kondensaciiT.

4) `nanonawilakebis Semcveli statistikuri sistemis modeli~ (saqarTvelos mecnierebaTa erov-nuli akademiis macne, qimiis seria, t. 37, #1-2, 2011, 82-86, rusul enaze).

ganxilulia nanonawilakebis Semcveli sta-tistikuri makroskopuli sistema heterodinamiku-ri modelis safuZvelze, romelic iTvaliswinebs ansamblis konfiguraciis stoqastikuri cvlile-bebis aramarkovisebur xasiaTs. miRebulia balan-sis gantolebebi wiladur integralur/diferenci-alur operatorebSi da avtokorelaciuri funqci-ebis speqtraluri simkvriveebi sxvadasxva mole-kuluri sistemisaTvis.

Tsu-is petre meliqiSvilis fizikuri da or-ganuli qimiis institutis 2011 wlis SromaTa kre-bulSi gamoqveynebulia 9 statia (Tbilisi, 2011):

5) `stoqastikuri procesi dinamikurad ara-erTgvarovan areSi~ (7-12).

ganxilulia stoqastikuri procesi dinamiku-rad araerTgvarovan areSi, dadgenilia misi ara-markoviseburi xasiaTi da Sedgenilia Sesabamisi gantolebebi.

127

6) `bunebrivi ceoliTebidan nanomasalebis mi-Rebis gzebi~ (TanaavtorobiT; 13-16).

aRwerilia saqarTvelos bunebrivi ceoliTe-bidan nanomasalebis miRebis gzebi, maT Soris qi-miuri xerxebi, rac uzrunvelyofs erTgvarovani ceoliTuri fazis Semcveli da saTanado fraq-ciuli Semadgenlobis nimuSebis Seqmnas.

7) `BEA tipis ceoliTSi imobilizebuli nano-dispersiuli molibdenis karbidis miReba da ka-talizuri Tvisebebi beta-fenileTilis spirtis beta-fenilacetaldehidSi JangviTi dehidrirebis reaqciaSi~ (TanaavtorobiT; 17-18).

sxvadasxva prekursoris gamoyenebiT miRebu-lia BEA tipis ceoliTSi nanodispersiuli mo-libdenis karbidi. gamokvleulia misi katalizuri aqtiuroba beta-fenileTilis spirtis beta-fenil-acetaldehidSi JangviTi dehidrirebis reaqciaSi.

8) `bunebrivi ceoliTebis struqturis Seswav-la infrawiTeli speqtroskopiis meTodiT~ (Tana-avtorobiT; 19-22).

Seswavlilia sxvadasxva adgilmdebareobis zo-gierTi bunebrivi ceoliTebis iw speqtrebi mese-ris rxevis ubanSi. dadgenilia TiToeuli ceo-liTisaTvis damaxasiaTebeli rxevis zolebis six-Sireebi. Sedarebulia vulkanuri da danaleqi war-moSobis ceoliTebi. naCvenebia vulkanuri fazis Semcvelobis gavlena nimuSebis iw speqtrze.

9) àxali ceoliTuri nanomasalis miReba da maTi fizikur-qimiuri maxasiaTeblebi~ (Tanaavto-robiT; 27-29).

SemuSavebulia wvrildispersiuli ceoliTe-bis miRebis qimiuri xerxebi, rac maRalefeqturi, sufTa nanomasalis Seqmnis saSualebas iZleva. dadgenilia miRebuli nimuSebis qimiuri Sedgeni-

128

loba, daxasiaTebulia forovani struqtura da gare zedapiri. rentgenodifraqtometruli da iw speqtroskopiis meTodebiT dadasturebulia ceo-liTuri struqturis tipebi.

10) `struqturis warmoqmna ceoliTSemcvel cementebSi~ (TanaavtorobiT; 30-33).

Seswavlilia struqturis warmoqmnis procesi wylis damatebidan 3 da 12 saaTis dayovnebis Semdeg. kvlevisaTvis gamoyenebuli iyo rentgeno-difraqtometruli, iw speqtroskopiisa da Termu-li analizis meTodebi.

11) `saqarTveloSi yurZnis zeTis warmoebis SesaZleblobis gamokvleva~ (TanaavtorobiT; 59-64).

biznes-gegmis saxiT warmodgenilia saqarTve-loSi yurZnis zeTis warmoebis SesaZleblobis gamokvlevis Sedegebi.

12) àldehidebTan 4-hidroqsikumarinis konden-sacia~ (TanaavtorobiT; 69-71).

4-hidroqsikumarinis kondensaciiT aldehideb-Tan miRebul iqna naerTebi, romlebic 3,3’-meTilen-bis-(4-hidroqsikumarini)-s meTilenis naxSirbad-atomTan Seicaven Canacvlebul jgufebs.

13) `bioliTonebisa da bunebrivi ceoliTebis Semcveli axali Taobis premiqsebis miRebis SesaZ-leblobebi~ (TanaavtorobiT; 101-104).

miRebulia Seucvleli bioliTonebis (Mg, Mn, Zn, Fe, Co, Cu da sxv.), organuli nivTierebebis (aminomJavebi, oqsimJavebi da sxv.) da bunebrivi ceoliTebis (klinoptiloliti, lomontiti da sxv.) Semcveli efeqturi dozebisa da optimaluri Sedgenilobis iafi, ekologiurad usafrTxo dana-matebi, romlebic gamoiyeneba cxovelTa kvebaSi.

akad.wevr-kor. v.ciciSvili 2011 wels monawi-leobda konferenciebSi da waikiTxa moxsenebebi:

129

_ `ceoliTebis gamoyenebis ekonomikuri da ekologiuri aspeqtebi~ (r.aglaZis 100 wlisTavi-sadmi miZRvnili me-3 konferencia gamoyenebiT qi-miaSi, saqarTvelos teqnikuri universiteti, Tbi-lisi);

_ àxali ceoliTuri nanomasalebis struqtu-ra da airad qromatografiaSi maTi gamoyenebis SesaZleblobebi~ (TanaavtorobiT; International Sym-posium `Modern Problems of Surface Chemistry and Physics”, kievi, ukraina).

miRebuli aqvs saqarTvelos patenti _ `ma-Ralefeqturi aqtoproteqtoruli, adaptogenuri imunostimulatoruli samkurnalo da profilaq-tikuri saSualeba~.

saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademi-is akademiuri sabWos sxdomaze akad.wevr-kor. v.ciciSvilma waikiTxa moxseneba Temaze – `saqar-TveloSi yurZnis zeTis warmoebis SesaZlebloba~.

igi xelmZRvanelobs SoTa rusTavelis erov-nuli samecniero fondis grantiT dafinansebul proeqts #434 _ `Rvinis warmoebis meoradi nedle-ulidan zeTis, antioqsidantebisa da bunebrivi saRebavebis miReba superkritikuli eqstraqciiT~.

monawileobs Tsu-is petre meliqiSvilis fi-zikuri da organuli qimiis institutis samecni-ero-kvleviT samuSaoebSi:

aris #4 programis _ „nanoganzomilebiani ce-oliTuri masalebis qimiuri miReba“ konsultanti;

koordinatori programebisa: #5 _ `sinTezur mikro- da mezoforovan masa-

lebSi imobilizebuli molibdenis karbidis kata-lizuri Tvisebebi beta-fenileTilis spirtis fe-nilacetaldehidSi JangviTi dehidrirebis reaqci-aSi~;

130

#20 _ `zool-gel meTodiT ultradispersiu-li (nanofazuri) fxvnilebis sinTezi da maTi gamoyeneba polutantebis degradaciis fotokata-lizatorebis, kompozitebis da biociduri koloi-duri xsnarebis misaRebad~;

#21 _ `navTobis narCenebidan mciretonaJiani produqtebis miRebis SesaZlebloba da garemos dacva~;

#22 _ `piroyurZnis mJavis eTilis eTeris 6-benzdioqsilhidrazonisa da 4-hidroqsikumarinis sinTezi~.

akademiis wevr-korespondenti beJan WankvetaZe

statiebi 1) `kapilarul eleqtroforezSi proprano-

lolis enantiomerebis dayofis meqanizmebis Seda-rebiTi kvleva wyalxsnarebsa da arawyalxsnar eleqtrolitebSi birTvul-magnituri rezonansisa da mas-speqtrometriis meTodebis gamoyenebiT~ (Ta-naavtorobiT; Electrophoresis, 32, 2011, 1156-1163, in-glisur enaze).

dadgenilia natifi gansxvavebebi enantiomeru-li narevebis dayofis meqanizmebs Soris wyal-xsnarebsa da uwylo eleqtrolitebSi kapilaru-li eleqtroforezis meTodiT. pirvelad iqna Ca-tarebuli enantioseleqtiuri eqsperimenti birT-vul-magnituri overhauzeris efeqtis gamoyenebiT.

2) `FMOC-aminomJavebis enantiomerebis dayofa axali qiraluri stacionaruli fazis, celuloza tris(3-qlor-4-meTilfenilkarbanatis) gamoyenebiT nanoqromatografiasa da kapilarul eleqtroqro-matografiaSi~ (TanaavtorobiT; Electrophoresis, 32, 2011, 2700-2707, inglisur enaze).

131

pirveladaa Seswavlili FMOC-aminomJavebis enantiomerebis dayofa axali qiraluri staciona-ruli fazis, celuloza tris(3-qlor-4-meTilfe-nilkarbamatis) gamoyenebiT nanoqromatografiasa da kapilarul eleqtroqromatografiaSi. SemuSa-vebulia qiraluri aminomJavis, citrulinis erT-erTi komerciuli produqtis enantiomeruli Sed-geniloba.

3) èfedrinis enantiomerebis dayofa kapila-rul eleqtroforezSi ciklodeqstrinebis gamo-yenebiT qiralur seleqtorebad: SedarebiTi gamo-kvleva kapilaruli eleqtroforezis da bir-Tvul-magnituri rezonansis meTodiT~ (Tanaavto-robiT; Electrophoresis, 32, 2011, 2640-2647, inglisur enaze).

dadgenilia efedrinis enantiomerebis afino-bis rigi sxvadasxva nativuri da damuxtuli cik-lodeqstrinebis mimarT da Sesaswavlilia qira-luri gamocnobis meqanizmebi birTvul-magnituri rezonansis speqtroskopiis sxvadasxva meTodebis gamoyenebiT.

4) `S-amlodipinis enantiomeruli sisufTavis dadgenis meTodi siTxuri qromatografiis gamoye-nebiT, gansakuTrebuli aqcentiT enantiomerebis eluirebis rigis Sebrunebaze celulozas safuZ-velze momzadebuli qlorirebuli qiraluri sta-cionaruli fazisa da uwylo polarul-organuli moZravi fazis gamoyenebiT~ (TanaavtorobiT; Jour-nal of Separation Science, 34(15), 2011, 1772-1780, inglisur enaze).

pirveladaa dadgenili enantiomerebis elui-rebis rigis Sebrunebis SesaZlebloba siTxur

132

qromatografiaSi WianWvelmJavas mcire danamate-biT moZrav fazaSi.

5) `qiraluri dayofebis strategiis gadamuSa-veba aramJava bunebis naerTebisaTvis misi vargisi-anobis TvalsazrisiT qlorirebuli da araqlo-rirebuli polisaqariduli seleqtorebisaTvis~ (TanaavtorobiT; Electrophoresis, 32, 2011, 2718-2726, inglisur enaze).

gadamuSavda adre mowodebuli enantiomeruli analizis strategia da moxda misi adaptacia im-gvarad, rom es strategia gamodges rogorc kla-sikuri, ise axali tipis polisaqariduli staci-onaruli fazebisaTvis.

6) `FMOC-izoleicinis enantiomerebis elui-rebis rigis Sebruneba moZravi fazis temperatu-risa da Sedgenilobis cvlilebiT~ (Tanaavtoro-biT; J. Chromatogr. A, 1218, 2011, 6554-6560, inglisur enaze).

siTxur qromatografiaSi pirveladaa dadge-nili enantiomerebis eluirebis rigis Sebruneba WianWvelmJavas koncentraciis cvlilebiT moZrav fazaSi Zalian viwro diapazonSi. garda amisa, dadgenilia enantiomerebis migraciis rigis Seb-runeba moZravi fazis temperaturisa da masSi polaruli komponentis koncentraciis cvlile-biT.

akad.wevr-kor. b.WankvetaZis xelmZRvanelobiT 2011 wels TbilisSi gaimarTa nivTierebaTa eleq-tro- da Txevadfazuri dayofebis me-18 saerTaSo-riso simpoziumi, romelic mieZRvna saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis daarsebis 70 wlisTavs.

133

akad.wevr-kor. b.WankvetaZe 2011 wels monawi-leobda saerTaSoriso konferenciebis, seminare-bis muSaobaSi da waikiTxa moxsenebebi:

miwveuli da zepiri moxsenebebi saerTaSori-so konferenciebze:

_ `kapilaruli eleqtroforezis gamoyeneba qiraluri samkurnalwamlo saSualebebis farma-cevtul da biosamedicino analizSi~ (8-th Congress of Pharmaceutical Sciences - University of San Paulo-Brazil, ribeirao preto, brazilia);

_ àxali efeqtebi axali qiraluri stacio-naruli fazebis gamoyenebiT enantiomeruli nare-vebis dasayofad siTxur qromatografiaSi~ (14-th Beijing Conference and Exhibition on Instrumental Analysis (BCEIA), pekini, CineTi; The XXXIVth Symposium, ‘Chro-matographic methods of investigating the organic compounds’, katovice, poloneTi; RDPA 2011, 14-th International Meeting on Recent Development in Pharmaceutical Analysis, pavia, italia);

_ `moZravi fazis modifikatorebis raciona-luri SerCeva qiraluri skriningis dros norma-lurfazian qromatografiaSi polisaqariduli qi-raluri stacionaruli fazebis gamoyenebiT~ (Chi-rality-2011, 23rd International Symposium on Chiral Dis-crimination (ISCD 23), liverpuli, didi britaneTi);

_ àxali miRwevebi enantiomeruli narevebis dayofisas siTxur qromatografiaSi polisaqari-duli qiraluri stacionaruli fazebis gamoyene-biT~ (17-th International Symposium on Separation Science, kluJi-napoka, rumineTi);

_ àxali Sexedulebebi enantiomerebis dayo-fis Sesaxeb kapilarul eleqtroforezSi wyal-xsnarebsa da arawyalxsnar eleqtrolitebSi~ (36-

134

th International Symposium on High Performance Liquid Phase Separations and Related Techniques – HPLC 2011, buda-peSti, ungreTi);

_ àxali kvlevebi enantiomerebis dayofis meqanizmis Sesaxeb kapilarul eleqtroforezSi~ (37-th International Symposium on High-Performance Liquid Phase Separations and Related Techniques (HPLC 2011 Dalian), daliani, CineTi);

_ `kapilaruli eleqtroforezis gamoyeneba qiraluri samkurnalwamlo saSualebebis farma-cevtul da biosamedicino analizSi~ (IUPAC Inter-national Congress on Analytical Sciences (ICAS2011), kioto, iaponia);

_ àxali miRwevebi enantiomerebis analizuri da preparatuli dayofis dargSi~ (6-th International Conference on Separations and Related Techniques, NoSSS-2011, riga, latvia);

_ `birTvul-magnituri rezonansis (bmr) gamo-yeneba enantiomerebis dayofis racionalizacii-saTvis kapilarul eleqtroforezSi. zogierTi ilustraciuli magaliTis kvleva kapilaruli eleqtroforeziT, bmr-iT da mas-speqtrometriiT~ (nivTierebaTa eleqtro- da Txevadfazuri dayofe-bis me-18 saerTaSoriso simpoziumi, Tbilisi);

_ `fuZe bunebis samkurnalwamlo saSualebe-bis enantiomerebis Txevadqromatografiuli dayo-fa qloris Semcveli celulozas safuZvelze momzadebuli qiraluri stacionaruli fazebisa da polaruli organuli moZravi fazebis gamo-yenebiT~ (RDPA 2011, 14-th International Meeting on Recent Development in Pharmaceutical Analysis, pavia, italia).

seminarebi ucxoeTSi:

135

_ `Lux-is seriis axali qiraluri staciona-ruli fazebi enantiomeruli narevebis dasayofad siTxur qromatografiaSi~ (erTdRiani seminarebi: kompania Phenomenex-is germanul ganyofilebaSi, As-chaffenburg, gfr; at 8-th Congress of Brasilian Pharmaceutical Society, ribeirao preto, brazilia; pekinis univer-sitetsa da kompania Pharmaron-Si, pekini, CineTi; CineTis mecnierebaTa akademiis Sanxais organuli qimiis institutSi, Sanxai, CineTi; nanjingis uni-versitetis qimiis fakultetze da CineTis farma-cevtul universitetSi, nanjingi, CineTi; Jeniangis universitetis qimiis fakultetze, xanjou, CineTi; madridis autonoma universitetis qimiis fakul-tetze, madridi, espaneTi; kompaniaSi Elly Lilly, mad-ridi, espaneTi; kompaniaSi Farmispania, barselona, espaneTi; kompania henomenexis safrangeTis ganyo-filebaSi, parizi, safrangeTi; 2 seminari gamofe-naze eqspoqimia, barselona, espaneTi).

_ `qiraluri dayofebi~ (erTdRiani seminarebi: romis La Sapienza-sa da milanis universitetebSi, romi, italia; bazelSi, Sveicaria; boloniis uni-versitetis farmacevtuli qimiis ganyofilebaSi, bolonia, italia).

_ nivTierebaTa eleqtro- da Txevadfazuri dayofebis me-18 saerTaSoriso simpoziumze (Tbi-lisi) TanaavtorobiT gakeTebuli 17 stenduri mox-seneba:

1) `pesticidebis enantiomerebis dayofa nano Txevad qromatografiasa da eleqtroqromatogra-fiaSi celulozas safuZvelze momzadebuli qira-luri stacionaruli fazebis Sepapak-2 da Sepapak-4-is gamoyenebiT~;

136

2) `FMOC-aminomJavebis enantiomerebis dayofa nano Txevad qromatografiasa da eleqtroqroma-tografiaSi celuloza tris(3-qlor-4-meTilfe-nilkarbamatis) gamoyenebiT, rogorc qiraluri stacionaruli faza~;

3) `birTvul-magnituri rezonansis gamoyeneba efedrinis enantiomerebis migraciis rigis axsnis mizniT kapilaruli eleqtroforezis eqsperimen-tSi~;

4) `birTvul-magnituri rezonansis gamoyeneba propranololis enantiomerebis migraciis rigis axsnis mizniT kapilaruli eleqtroforezis eqs-perimentSi~;

5) `meTil-3-(3,4-dimeToqsifenil) glicidatis sinTezi da enantiomerebis dayofa~;

6) `Symphytum asperum-is biologiurad aqtiuri polieTeris monomeris, meTil-3(3,4-dimeToqsife-nil) glicerinis mJavas enantiomeruli sisufTa-vis Sefaseba~;

7) `birTvul-magnituri rezonansis gamoyeneba norefedrinis enantiomerebis migraciis rigis ax-snis mizniT kapilaruli eleqtroforezis eqspe-rimentSi~;

8) `birTvul-magnituri rezonansis gamoyeneba ketoprofenis enantiomerebis migraciis rigis ax-snis mizniT kapilaruli eleqtroforezis eqspe-rimentSi~;

9) `qiraluri samkurnalwamlo saSualebis, di-meTindenis enantiomerebis dayofa ciklodeqstri-nebis gamoyenebiT qiralur seleqtorebad kapila-rul eleqtroforezSi~;

10) `qiraluri samkurnalwamlo saSualebebis, bromfeniramin da qlorfeniramin maleatebis enan-tiomerebis dayofa nativuri ciklodeqstrinebis

137

gamoyenebiT qiralur seleqtorebad kapilarul eleqtroforezSi~;

11) `meqanisturi gamokvlevebi amlodipinis enantiomerebis eluirebis rigis Sebrunebis Sesa-xeb zogierTi polisaqariduli qiraluri svetis gamoyenebiT siTxur qromatografiaSi~;

12) àxali polisaqariduli qiraluri svete-bis skriningi fuZe bunebis mqone qiraluri niv-Tierebebis enantiomerebis dasayofad~;

13) `fluorenilmeToqsikarbonilizoleicinis enantiomerebis eluirebis rigis Sebruneba maRal-efeqtur siTxur qromatografiaSi moZravi fazis temperaturisa da Sedgenilobis cvlilebiT~;

14) àxali polisaqariduli qiraluri svete-bis skriningi mJava bunebis mqone qiraluri nivTi-erebebis enantiomerebis dasayofad~;

15) àxali polisaqariduli qiraluri svete-bis skriningi neitraluri bunebis mqone qiralu-ri nivTierebebis enantiomerebis dasayofad~;

16) òri qiraluri centris mqone epoqsidebis enantiomerebis dayofa polisaqariduli tipis qi-ralur svetebze~;

17) `zogierTi opiatis da maTi metabolitebis gansazRvra biologiur nimuSebSi gaz qromato-grafia-mas speqtrometriis gamoyenebiT~.

2004 wlidan akad.wevr-kor. b.WankvetaZe asru-lebs saerTaSoriso Jurnalis Journal of Pharmaceu-tical and Biomedical Analysis (gamomcemloba Elsevier, am-sterdami. holandia) mTavari redaqtoris movale-obas. garda amisa, igi miwveulia Semdegi saerTa-Soriso Jurnalebis saredaqcio kolegiebis wev-rad: Chirality, Electrophoresis, Journal of Separation Science, Current Analytical Chemistry, Current Pharmaceutical Analysis.

138

akad.wevr-kor. beJan WankvetaZis redaqtoro-biT gamoica Jurnal Electrophoresis on Enantioseparati-ons-is specialuri Tematuri tomi, romelic avto-ris 3 samecniero naSromTan erTad moicavs misi mowveviT am dargis msoflioSi wamyvani eqsper-tebis mier momzadebul mimoxilviT da origina-lur naSromebs.

saangariSo periodSi ganyofilebam Caatara

TerTmeti saerTo kreba da biuros erTi sxdoma, sadac ganxilul iqna ocdaxuTi samecniero da samecniero-saorganizacio sakiTxi.

ganyofilebam moismina da ganixila iv.java-xiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universite-tis p.meliqiSvilis fizikuri da organuli qimiis, araorganuli qimiisa da eleqtroqimiis, Tbilisis saxelmwifo samedicino universitetis i.quTaTe-laZis farmakoqimiis, agreTve, f.TavaZis metalur-giisa da masalaTmcodneobis institutebis 2010 wlis samecniero saqmianobis angariSebi. Mmoxda maTi Sefaseba da saTanado daskvnebi recenzieb-Tan erTad gadaeca samecniero-saorganizacio sam-saxurs.

ganixila da Seafasa iv.javaxiSvilis Tbili-sis saxelmwifo universitetis zust da sabune-bismetyvelo mecnierebaTa fakultetis qimiis mi-marTulebis, saqarTvelos teqnikuri universitetis qimiisa da metalurgiis fakultetis, akaki we-reTlis saxelmwifo universitetis (quTaisi) ara-organuli qimiisa da qimiuri teqnologiisa da polimeruli kompoziciuri masalebis ganyofile-bebis, SoTa rusTavelis saxelmwifo universite-tis (baTumi) qimiis departamentis 2010 wlis sa-mecniero muSaobis angariSebi. daskvnebi recen-

139

ziebTan erTad gadaeca samecniero-saorganizacio samsaxurs.

ganixila: _ Jurnal `saqarTvelos mecnierebaTa erovnu-

li akademiis macne, qimiis seriis~ gamocemis sa-kiTxi, qimiisa da qimiuri teqnologiebis ganyofi-lebis pasuxismgeblobiT. akademiurma sabWom saki-Txi dadebiTad gadawyvita;

_ saqarTveloSi qimiis ganviTarebis koncef-cia;

_ akademikos rafiel aglaZis dabadebidan 100 wlisTavis aRniSvnisa da saxelobiTi premiis da-arsebis sakiTxi. akademiuri sabWos gadawyvetile-biT 2011 wlidan daarsda akademikos rafiel ag-laZis saxelobis premia qimiuri teqnologiebis dargSi;

_ 2011 wels gamosacemad momzadebuli naSro-mebis gamocemis sakiTxi;

moismina: _ ganyofilebis wevrebis 2010 wlis samecni-

ero-saorganizacio saqmianobis angariSebi, romle-bic, saTanado formiT gaerTianebuli, gadaeca samecniero-saorganizacio samsaxurs;

_ geol.mecn.doqt. giorgi maRalaSvilis sa-mecniero moxseneba àzamburis natriumis sulfa-tis Semcveli tbebis bazaze qimiuri produqtebisa da samedicino preparatebis warmoebisa da mkvdari zRvis tipis balneologiuri kompleqsebis aSene-bis perspeqtivebi~;

_ fiz.-maT.mecn.doqt. merab jiblaZis samecni-ero moxseneba `Savi zRvis gogirdwyalbadis problema~ (sakiTxi ganxiluli iyo maTematikisa da fizikis samecniero ganyofilebasTan erTad);

140

gamoavlina qimiisa da qimiuri teqnologiebis dargSi 2010 wlis saukeTeso samecniero-kvleviTi dawesebuleba. es tituli mieniWa ssip _ petre me-liqiSvilis fizikuri da organuli qimiis insti-tuts.

ganyofilebam, qimiis dargobriv komisiasTan erTad, ganixila, moamzada da Caatara:

_ nivTierebaTa eleqtro- da Txevadfazuri dayofebis me-18 saerTaSoriso simpoziumi ìzota-xoforezi-2011~ (Tbilisi). simpoziumi mieZRvna sa-qarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis da-arsebis 70 wlisTavs. akademiis prezidenti akade-mikosi Tamaz gamyreliZe Sexvda simpoziumis mona-wile cnobil mecnierebs;

_ me-2 saerTaSoriso konferencia organul qimiaSi `heterocikluri qimiis miRwevebi~, GeoHet-2011 (Tbilisi);

_ akademikos rafiel aglaZis dabadebis 100 wlisTavisadmi miZRvnili saiubileo sxdoma.

ganyofilebam metalurgiisa da masalaTmcod-neobis dargobriv komisiasTan erTad moamzada da ganixila saqarTveloSi Savi metalurgiis ganvi-Tarebis koncefcia (sakiTxi gadaeca akademiur sabWos gansaxilvelad);

saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademi-is qimiisa da qimiuri teqnologiebis ganyofile-bis qimiuri ekologiis komisiam ganixila saqar-Tvelos saxelmwifo da erToblivi saerTaSoriso programebis farglebSi mimdinare proeqtebi, ag-reTve, saerTaSoriso da saqarTvelos samecniero erovnuli fondebis mier dafinansebuli proeqte-bis Sesrulebis mimdinareoba da axali proeqte-bis momzadebis sakiTxebi, kerZod, qimiuri ekolo-giis dargSi:

141

_ Savi zRvis sanapiro zolis dabinZurebis monitoringi, riskebis Sefaseba da reabilitacia;

_ multidabinZurebuli teritoriebis aRdge-nis kombinirebuli garemosdamzogavi meTodebis SemuSaveba;

_ ganaxlebadi mcenareuli narCenebis safuZ-velze sawvavebis miReba.

komisiis wevrebma monawileoba miiRes Semdeg RonisZiebebSi:

_ NATO-s kvlevebisa da teqnologiebis saa-gentos AVT-177 simpoziumi `samxedro aRWurvilo-bisa da masalebis ganadgureba, garemoze misi zegavlena~ (edinburgi, didi britaneTi);

_ 34-e saerTaSoriso teqnikuri seminari `ga-remos dabinZureba da masze reagireba” (alberta, kanada);

_ rafiel aglaZis 100 wlisTavisadmi mi-ZRvnil me-3 konferencia gamoyenebiT qimiaSi (Tbi-lisi, saqarTvelos teqnikuri universiteti).

biologiur mecnierebaTa ganyofileba

biologiur mecnierebaTa ganyofilebaSi 2012 wlis 1 ianvrisaTvis gaerTianebuli iyo akademiis 14 wevri, aqedan 4 akademikosi da 10 wevr-kores-pondenti.

2011 wels ganyofilebis wevrebma gamoaqvey-nes 3 wigni da 39 samecniero statia.

akademikosi Tengiz beriZe

statiebi 1) `plastiduri dnm-is Tanmimdevrobis mra-

valferovneba msoflio vazis jiSebSi (Vitis vinifera L. subsp. vinifera)~ (TanaavtorobiT; saqarTvelos mec-

142

nierebaTa erovnuli akademiis moambe, t. 5, #1, 98-103, 2011, inglisur enaze).

Seswavlilia geografiulad dacilebuli 113 kultivirebuli vazis jiSis dnm-is Tanmimdevro-bebis mravalferovneba or plastidur ubanSi (trnH-psbA intergenuri speiseri da rpl16 introni). Seswavlili jgufi Seicavda vazis 40 qarTul nimuSs. saqarTvelo cnobilia rogorc 500-ze meti vazis jiSis samSoblo, aq aRmoCenilia vazis do-mestikaciis damamtkicebeli uZvelesi arqeologi-uri nimuSebi. kavkasiis regioni, romelsac saqar-Tvelo miekuTvneba, iTvleba im adgilad, sadac vazis domestikaciis procesi daiwyo. Sesabamisad, am regionis genetikuri mravalferovnebis Seswav-la warmoadgens zogadad vazis domestikaciis garkvevis erT-erT aucilebel gasaRebs. 113 nimuS-Si aRmoCenilia 4 plastiduri haplotipi, romle-bic moniSnulia maTi damaxasiaTebeli 3 polimor-fuli ubnis mixedviT: (AAA) – 23 nimuSi, (ATT) – 29 nimuSi, (GTA) – 26 nimuSi da (ATA) – 35 nimuSi. hap-lotipi aRmoCenilia mxolod qarTul nimuSebSi. is faqti, rom qarTul jiSebSi vlindeba rogorc unikaluri, aseve yvela sxva danarCeni haplotipi (AAA), kargad eTanadeba adreul daskvnebs imis Taobaze, rom kavkasiis regionisTvis damaxasiaTe-belia veluri vazis (V. vinifera subsp. sylvestris) unika-luri da maRali donis genetikuri mravalferov-neba.

2) `plastiduri dnm-is Tanmimdevrobis varia-beloba msoflio vazis jiSebSi (Vitis vinifera subsp. sylvestris) kavkasiis regionidan~ (TanaavtorobiT; ga-dacemulia dasabeWdad JurnalSi `Vitis~, inglisur enaze).

143

akad. T.beriZes mieniWa sergi DdurmiSiZis sa-xelobis premia naSromTa ciklisaTvis „genomis or-ganizaciis sakiTxebi~.

igi 2011 wels monawileobda konferenciaSi da waikiTxa moxseneba:

– `plastiduri dnm-is Tanmimdevrobis mraval-ferovneba msoflio vazis jiSebSi~ (samecniero konferencia `saqarTvelos biomravalferovneba~, Tbilisi).

akad. T.beriZem saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis akademiuri sabWos sxdomaze waikiTxa moxseneba `genomi da genomiksi~.

akademikosi malxaz zaaliSvili statia

`qaTmis gluvi kunTidan gamoyofili cila smi-tinis fizikuri Tvisebebis Seswavla da maTi Se-dareba titinis fizikur TvisebebTan~ (Tanaavto-robiT; saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli aka-demiis macne, biologiis seria, t. 9, #1-4, 2011, 6-12, inglisur enaze).

qaTmis gluvi kunTidan natiuri saxiT gamo-yofilia cila smitini (C–titini). dadgenilia mi-si fizikuri parametrebi (molekuluri masa, sedi-mentaciis koeficienti, maxasiaTebeli siblante) da igi Sedarebulia qaTmis ganivzoliani kunTi-dan gamoyofili cila titinis Sesabamis paramet-rebTan.

144

akademikosi giorgi kvesitaZe

monografia `mikrobiologiuri sinTezi~ (TanaavtorobiT;

`Проспект Науки~, sankt-peterburgi, rf, 2011, 141 gv., rusul enaze).

wigni warmoadgens Sesaval kurss bioqimiur procesebze, romlebic mimdinareoben fermentaci-is miznobrivi produqtebis biosinTezisas. aRweri-lia mikrobiologiur sinTezSi arsebuli metabo-lizmis ZiriTadi etapebi, aseve, am procesis mare-gulirebeli sistemebi.

statiebi 1) `saqarTveloSi introducirebuli miwavaS-

las Seswavla funqciuri sakvebi danamatis miRe-bis mizniT~ (TanaavtorobiT; saqarTvelos mecnie-rebaTa erovnuli akademiis macne, biologiis se-ria, t. 9, #1-4, 2011, 12-16, inglisur enaze).

funqciuri sakvebi danamatis misaRebad gamo-kvleulia saqarTveloSi introducirebuli mcena-re miwavaSla. naCvenebia, rom miwavaSlas bolqve-bi Seicavs 92,0% eqstraqtul nivTierebebs, maT Soris, 17,0% inulins. am mcenaris foTlebi Sei-cavs sakmaod didi raodenobiT fenolur naer-Tebs (12,0%) da peqtinis nivTierebebs (9,0%). miwa-vaSlas rogorc bolqvebi, ise foTlebi Seicavs Sesabamisad 7,0 da 13,0% Saqars. dadgenilia mi-wavaSlas bolqvebidan inulinis da amave mcenaris foTlebidan fenoluri naerTebis eqstraqciis reJimebi. naCvenebia, rom saqarTvelos sxvadasxva regionSi moyvanili miwavaSla SeiZleba warmate-biT iqnes gamoyenebuli nedleul inulinisa da funqciuri biologiurad aqtiuri sakvebi danama-tis misaRebad.

145

2) akad.wevr-kor. T.saduniSvilTan Tanaavto-robiT. òrsafexuriani anaerobuli procesi bio-degradirebadi municipaluri narCenebidan bio-wyalbadisa da bio-meTanis kombinirebuli warmoe-bisaTvis~ (j. Energy 2011, doi:10.1016/j.energy.2011.08.039, inglisur enaze).

Seswavlilia municipaluri myari nagvis or-ganuli fraqciidan bio-wyalbadisa da bio-meTanis kombinirebuli warmoqmnis orsafexuriani anaero-buli procesi. Termofilur pirobebSi anaerobu-li fermentaciis pirvel etapze miRweulia meTa-nogenezis blokireba pH 9-ze. wyalbadis kumula-ciuri warmoqmna toli iyo 82,5 l/kg aqrolad masaze. organuli fraqciis winaswari damuSaveba da Clostridium sp. anaerobuli Termofiluri, ce-lulolizuri da saqarolizuri baqteriebis ga-moyenebam ganapiroba wyalbadis kumulaciuri war-moqmna raodenobiT 104 l/kg myar masaze. meTanis Semcveloba bio-wyalbadSi ar aRemateboda 0,1%. kumulaciuri bio-meTanis wrmoqmna toli iyo 520 l/kg myar masaze. meTanis Semcveloba warmoqmnil biogazSi iyo 78,6%. energetikuli monacemebis Sedareba orsafexuriani anaerobuli procesis calke meTanis warmoqmnasTan miuTiTebs energiis

generaciis gazrdaze biodegradirebadi fraqci-idan. Sedegebi miuTiTebs iafi teqnologiuri pro-cesis sarwmuno bazaze, romlis drosac uzrun-velyofilia municipaluri myari nagvis organuli fraqciidan bio-wyalbadisa da bio-meTanis kombi-nirebuli warmoqmna. SesaZlebelia teqnologiis masStabireba samrewvelo biogazis qarxnis done-ze, rac mTeli procesis ekonomikuri da ekolo-

146

giuri maxasiaTeblebis gaumjobesebis saSualebas mogvcems.

3) akad.wevr-kor. T.saduniSvilTan Tanaavtoro-biT. `celulozisa da hemicelulozis naxSir-wylebis daduReba eTanolad da wyalbadad ana-erobuli saqarozis damSleli baqteriebiT~ (IV saerTaSoriso konferenciis _ àgrosamrewvelo in-Jineriis ZiriTadi mimarTulebebi, 2010~ masalebi, praRa, CexeTis respublika, 2011, 373-377, inglisur enaze).

saqarTvelos daWaobebuli adgilebidan gamo-yofilia saqarozis maduRari Clostridia-s gvaris 65 Stami. Seswavlilia maTi morfologiuri, fizio-logiuri da bioqimiuri Tvisebebi. naCvenebia, rom gamoyofili Stamebidan 8 Stams hqonda qsiloza-glukozas narevis (1:1) daduRebis unari eTanolis gazrdili da mJavas Semcirebuli raodenobis war-moqmniT.

akad. g.kvesitaZe 2011 wels monawileobda sa-mecniero konferenciebSi da waikiTxa moxsenebebi:

_ ùmaRlesi mcenareebis ekologiuri poten-ciali~ (TanaavtorobiT; rafiel aglaZis 100 wlis-Tavisadmi miZRvnili III saerTaSoriso konferen-cia gamoyenebiT qimiaSi. saqarTvelos teqnikuri universiteti (Tbilisi);

_ `mcenareebis ekologiuri potenciali~ (Tana-avtorobiT; saerTaSoriso konferencia `garemo da adamiani~, qobuleTi);

_ `niadagebis gasufTaveba organuli damabin-Zureblebisgan mcenareebisa da mikroorganizmebis saSualebiT~ (TanaavtorobiT; iuneskos saerTaSo-riso konferencia `biomravalferovneba da bio-teqnologiebi~, Tbilisi).

147

akad. g.kvesitaZes akad.wevr-kor. T.saduniSvil-Tan erTad mopovebuli aqvs granti `rZis oli-gosaqaridebze SerCeviTad mzardi probiotikebis gamoyofa da daxasiaTeba~ (STCU P509).

† akademikosi nodar nucubiZe

statia èqstremofiluri aqtinomicetebis gavrcele-

ba saqarTvelos sxvadasxva tipis niadagebSi~ (Ta-naavtorobiT; saerTaSoriso samecniero konferen-ciis _ èkologia da mikrobiologia: integraciis gzebi, problemebi da perspeqtivebi~ masalebi, ba-qo, azerbaijani, 2011, 107-110, inglisur enaze).

Seswavlilia eqstremofiluri aqtinomicete-bis gavrceleba saqarTvelos sxvadasxva tipis: bi-cob, mlaSob, yavisfer, mdelos yavisfer, yavisfer karbonatul, yavisfer gamotutul, neSompala-kar-bonatul, Savmiwa, Savmiwa gamotutul, mTa-mdelos kordian, mTa-tye-mdelos, mTa-mdelos kordian-tor-fian, mTa-mdelos Savmiwisebr, yomral gaewere-bul, subtropikul ewer orSteinian-meWvlian, wi-Telmiwa, aluviur maZRar niadagebSi. morfolo-giur-kulturaluri, fiziologiur-bioqimiuri da antagonisturi Tvisebebis Seswavlis safuZvelze identificirebulia aqtinomicetis 7 gvari: Strepto-myces, Nocardia, Streptosporangium, Saccharopolyspora, Micro-monospora, Promicromonospora, Thermoactinomyces.

akademikosi givi sanaZe

statia `biogenuri izopreni _ aRmoCenidan industri-

ul gamoyenebamde~ (TanaavtorobiT; j. Ànnals of Agra-

148

rian Science~, v. 9, #1, Tbilisi, 2011, 58-64, inglisur enaze).

ganxilulia avtoris mier 1950-an wlebSi aR-moCenili biogenuri izoprenis gza misi aRmoCe-nidan industriul bioteqnologiaSi danergvamde.

akad. g.sanaZem 2011 wels iv.javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetis bioefeqturi teqnologiebis fundamenturi kvlevis institutSi Camoayaliba laboratoria.

akademiis wevr-korespondenti nugzar aleqsiZe

statiebi 1) `swori kveba janmrTeli sicocxlis sawin-

daria” (TanaavtorobiT; J. `mecniereba da teqno-logiebi~, #1-3, 2011, 106-111).

ganixileba swori kvebis problema janmrTe-li cxovrebisaTvis adamianis sisxlis jgufis gaTvaliswinebiT. moyvanilia im produqtebis sia, romlebic savaldebuloa normaluri kvebisaTvis sisxlis jgufis mixedviT.

2) àgresiuli socialuri garemo, qronikuli stresi, paTologiuri agresia da kileri orga-nizmebis warmoqmna~ (TanaavtorobiT; j. Ànnals of Ag-rarian Science~, t. 9, #3, 2011, 75-80, inglisur enaze).

3) `Rerovani ujredebi da maTi gamoyenebis perspeqtivebi~ (J. `mecniereba da teqnologiebi~, #4-6, 2011, 121-130).

ganixileba Rerovani ujredebis biologiuri Tvisebebi, maTi gadanawileba sxvadasxva organosa da qsovilSi, gamoyofa, gasufTaveba, gamravleba da konservacia uaxlesi teqnologiebis mixedviT. dawvrilebiTaa aRwerili medicinis miRwevebi Re-

149

rovani ujredebiT mkurnalobaSi da maTi gamo-yenebis perspeqtivebi.

4) àloes foTlebisagan D-manoza-specifiku-ri leqtinis gamoyofa da misi fizikur-qimiuri Tvisebebis Seswavla~ (TanaavtorobiT; J. `mecnie-reba da teqnologiebi~, #4-6, 2011, 78-82).

aloes axali da Zveli foTlebidan gamoyo-filia biologiurad aqtiuri D-manoza-specifiku-ri leqtini (AMЛ). Seswavlilia misi fizikur-qimiuri Tvisebebi da bioqimiuri maCveneblebi.

5) àloe A. aristata-s fesvidan N-acetil-D-glu-kozaminspecifikuri leqtinis gamoyofa, gasufTa-veba da bioqimiuri daxasiaTeba~ (TanaavtorobiT; saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis moambe, t. 5, #3, 2011, 112-115, inglisur enaze).

aloe A. aristata-s fesvidan da bolqvidan gamo-yofilia N-acetil-D-glukozaminspecifikuri leq-tini. dadgenilia misi saeqstraqcio pirobebi. Ses-wavlilia amoniumis sulfatiT sxvadasxva gajere-bis pirobebSi leqtinuri maxasiaTeblebi, bocve-ris rogorc trifsinizebul, ise aratrifsini-zebul eriTrocitebze, dadgenilia temperaturis gavlena aloes fesvis leqtinur aqtivobaze.

akad.wevr-kor. n.aleqsiZem 2011 wels monawile-oba miiRo konferenciebSi da waikiTxa moxsenebebi:

_ èqstremaluri autotrofuli baqteriebi, rogorc marsis niadagis mikrobiologiuri reme-diaciis saSualeba” (TanaavtorobiT; saerTaSori-so konferencia `geobiologia kosmosis kvleveb-Si”, marakeSi, maroko);

_ saerTaSoriso konferencia astrobiologia-Si (Tbilisi);

150

_ àgresiuli socialuri garemo, stresi, dep-resia da kileri organizmebis warmoqmna” (Tanaav-torobiT; gamoyenebiTi neiromecnierebebis sazo-gadoebis konferencia, Tesaloniki, saberZneTi);

_ `sxvadasxva faqtorebis gavlena vercxlis nawilakebis dnm-Tan urTierTqmedebaze~ (Tanaavto-robiT; nanomecnierebebisa da inJineriis saerTa-Soriso konferencia ICN11, al-aini, arabeTis gaer-Tianebuli emiratebi);

_ `socializacia, stresi da mkvleli vir-Tagvebis warmoSoba~ (saerTaSoriso vorkSopi `ma-Tematikis gamoyeneba biologiasa da medicinaSi~, Tbilisi).

akad.wevr-kor. n.aleqsiZem moipova patenti: `planeta marsze arsebuli gamosxivebis, tempera-turisa da atmosferos Sedgenilobis saimitacio klimato-kamera”, `saqpatenti”, #12522/01, 2011, miRe-bulia dasamtkiceblad.

akademiis wevr-korespondenti marlen gordeziani

monografia `fermentebi. konformaciuli cvlilebebi da

biokatalizis moqnili meqanizmi~ (gadacemulia dasabeWdad gamomcemloba àgrarikosSi~, Tbilisi, 90 gv.).

warmodgenilia fermentebis, kerZod, hemo-proteinebis, rogorc biokatalizatorebis moqme-debis axleburi xedva. naCvenebia, rom maTi aq-tiuri centris SenebaSi arsebuli analogia moq-medebis farTo universalobas gansazRvravs, rac am meqanizmis uaRresad maRali moqnilobiTaa gan-pirobebuli. naCvenebia, agreTve, rom toqsikur na-

151

erTTa gauvneblobaSi monawile ZiriTadi fermen-ti _ citoqrom P450 SeiZleba monooqsigenazur, oqsidazur da peroqsidazur reaqciebs akatali-zebdes, rac mis detoqsikaciur SesaZleblobebs gansakuTrebulad efeqturs xdis.

akad.wevr-kor. m.gordezianma 2011 wels monawi-leoba miiRo konferenciaSi da waikiTxa moxseneba:

_ `qimiurad dabinZurebuli niadagebis biore-mediaciis strategia~ (TanaavtorobiT; saerTaSo-riso konferencia `biomravalferovneba da bio-teqnologiebi~, Tbilisi).

akademiis wevr-korespondenti irakli eliava

statia àxali monacemebi nematodas Pseudoaulolaimus

Anchilocaudatus Imammura, 1931 (Chomadorida: Aulolaimidae) gavrcelebis Sesaxeb (TanaavtorobiT; saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis moambe, t. 5, #1, 2011, 152-154, inglisur enaze).

dadgenilia Pseudoaulolaimus Anchilocaudatus Imam-mura, 1931 (Chomadorida: Aulolaimidae) gavrcelebis axa-li wertili – Savi zRvis aRmosavleT sanapiro, kolxeTis erovnuli parki (saqarTvelo). napovnia 4 mamri. mocemulia nematodas xelaxali aRwera, ganazomebi da naxatebi.

akad.wevr-kor. i.eliavam 2011 wels monawile-oba miiRo konferenciebSi da gaakeTa moxsenebebi:

_ `saqarTvelos fitoparazituli da Tavi-suflad mcxovrebi nematodebis taqsonomia da eko-logia” (TanaavtorobiT; saerTaSoriso konferen-cia `kavkasiis faunis biomravalferovneba da kon-servaciis problemebi”, erevani, somxeTi);

152

_ `saqarTvelos fitohelminTebi” (Tanaavto-robiT; saqarTvelos parazitologebis XI saer-TaSoriso konferencia `parazitologiis aqtua-luri problemebi saqarTveloSi”, Tbilisi).

akademiis wevr-korespondenti abesalom vekua

monografia akad.wevr-kor d.lorTqifaniZesTan Tanaavto-

robiT. `dmaniseli hominidebi” (Tbilisi, saqar-Tvelos erovnuli muzeumi, 2011, 209 gv.).

mocemulia evraziaSi uZvelesi hominidebis naSTebis aRmoCenis istoria, garkveulia adreuli hominidebis sistematikuri adgili. gamokvleulia, rom samxreT kavkasiaSi pirveli hominidi movida afrikidan da aq damkvidrda, rasac xeli Seuwyo xelsayreli klimaturi pirobebis arsebobam. dma-nisSi dadgenilia adreuli hominidis ori popu-lacia Homo ergaster (mSromeli adamiani) da Homo georgicus (jeorjianeli adamiani).

statiebi 1) akad.wevr-kor d.lorTqifaniZesTan Tanaav-

torobiT. `dmanisSi adamianis okupaciis yvelaze adreuli kvali 1,8-1,78 mln. w. TariRdeba” (PNAS USA, v. 108, #26, 2011, 10432-10436, inglisur enaze).

mocemulia dmanisis adgilsapoveblisa da ho-minidis naSTebis mecnieruli mniSvneloba. gamo-Tqmulia mosazreba, rom dmanisis aRmoCenebma ar-sebiTad Secvala adre arsebuli warmodgena homi-nidebis evoluciis Sesaxeb.

2) akad.wevr-kor d.lorTqifaniZesTan Tanaav-torobiT. `paleogaremos evolucia saqarTvelos anTropogenSi” (saqarTvelos mecnierebaTa erovnu-

153

li akademiis moambe, t. 5, #3, 2011, 116-122, ingli-sur enaze).

anTropogenis dasawyisisaTvis saqarTveloSi aSkarad SeimCneva paleogeografiuli garemos cvla. Tbili da notio hava adgils uTmobs zo-mierad mSral klimats. Zlierdeba garemos qsero-fitizacia. saTanadod icvleba faunac.

3) akad.wevr-kor d.lorTqifaniZesTan Tanaav-torobiT. `kaxeTisa da mimdebare regionebis neo-genur xerxemlianTa faunis mravalferovnebis di-namika” (saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli aka-demiis macne. biologiis seria, t. 9, #1-4, 2011, 71-84, inglisur enaze).

mocemulia kaxeTis teritoriaze aRmoCenili neogenuri faunebis mimoxilva, dadgenilia maTi stratigrafiuli Rirebuleba, mocemulia aRmosav-leT saqarTvelos neogenuri faunebis stratigra-fiuli Sepirispireba evropisa da aziis neogenur faunebTan.

4) akad.wevr-kor d.lorTqifaniZesTan Tanaav-

torobiT. àkademikos l.gabunias gaxseneba” (ж. `Ар-хеология Кавказа~, #4, 2011, 4-6, rusul enaze).

5) àvaza Acinonyx pardinensis (Cr. et Iob.) dmanisis faunaSi xorcis pirveli momwodebeli” (Tanaavto-robiT; Quaternary Science Reviews, 30, 2011, 2703-2714, inglisur enaze).

gamoTqmulia mosazreba, rom dmanisis faunaSi arsebuli avaza aqtiuri mtacebeli iyo, romelic Tavis nadavls bolomde ar Wamda da tovebda leSs, romliTac sxva mtaceblebi sargeblobdnen da ikvebebodnen.

6) ùdabnopiTekis Udabnopithecus garedziensis Bur. et Gab sistematikuri adgili da misi geologiuri

154

asaki~ (TanaavtorobiT; ж. `Археология Кавказа~, #4, 2011, 7-15, rusul enaze).

statia eZRvneba udabnos adamianismagvari mai-munis, udabnopiTekis sistematikur adgilsa da mis geologiur asaks. kerZod, gamoTqmulia mosaz-reba, rom udabnopiTekis geologiuri asaki aris meotisi da is geologiurad yvelaze axalgazr-daa adamianismagvar maimunebs Soris.

7) `dmanisi _ namarxi hominidebis uZvelesi ad-gilsamyofeli evraziaSi” (TanaavtorobiT; ж. `Ар-хеология Кавказа~, #4, 2011, 16-94, rusul enaze).

detaluradaa ganxiluli dmanisis hominide-bis sistematika, migraciis gzebi da evraziaSi gavrcelebis dro.

8) ìvris zeganis florisa da faunis plio-pleistocenuri istoria~ (TanaavtorobiT; ж. `Ар-хеология Кавказа~, #4, 2011, 169-208, rusul enaze).

naSromi exeba ivris zeganis gvian kainozouri faunisa da floris mimoxilvas. ZiriTadi yurad-Reba gamaxvilebulia pliocensa da pleistocenSi ivris zeganze paleoklimaturi garemos cvlaze, rac iwvevda faunis Semadgenlobis cvlasac.

9) `saqarTvelos namarxi adamianebi” (Tanaav-torobiT; ж. `Археология Кавказа~, #4, 2011, 148-162, rusul enaze).

mocemulia arqeologiur ZeglebSi mopovebu-li namarxi adamianis naSTebi, romlebic mikuTvne-bulia neandertalels.

10) `mtaceblebi dmanisis vilifrankul fau-naSi” (TanaavtorobiT; erovnuli muzeumis sabune-bismetyvelo da preistoriuli seqciis macne, #3, 2011, 75-84).

155

mocemulia dmanisis mtaceblebis axali masa-lis aRwera, sistematika da garemo.

11) `sawurblias mRvimis frinvelebi” (Tanaav-torobiT; erovnuli muzeumis sabunebismetyvelo da preistoriuli seqciis macne, #3, 2011, 65-74).

gakeTebulia mimoxilviTi analizi sawurbli-as mRvimeSi aRmoCenili frinvelebis Sesaxeb. sain-teresoa, rom sawurbliaSi aRmoCenilia mTis in-dauris naSTi, rac iSviaTia Cvens faunaSi.

12) `monadire-Semgroveblobidan mwarmoeblur meurneobaSi gadasvla arqeologiaSi~ (J. `Ziebani~, #20, 9-27).

akad.wevr-kor. a.vekuas redaqtorobiT gamo-qveynda ori Jurnali: ж. `Археология Кавказа~, #4, 2011 da erovnuli muzeumis sabunebismetyvelo da preistoriuli seqciis macne, #3.

akademiis wevr-korespondenti Tengiz zaaliSvili

statia `siTburi SokiT damuSavebuli virTagvas Rvi-

Zlidan gamoyofil birTvul matriqsSi PARP-1-is zrda” (TanaavtorobiT; gadacemulia dasabeWdad JurnalSi `Биохимия~, moskovi, inglisur enaze).

qromatinTan asocirebuli fermenti poli (ADP-riboza) polimeraza-1 (PARP-1), romelic aka-talizebs sxvadasxva birTvuli cilebis NAD+-damokidebul ADP-ribozilirebas, lokalizebu-lia birTvul matriqsSi. naCvenebia, rom siTburi Sokis dros PARP-1 translocirdeba qromatinidan birTvul matriqsSi. am movlenas Tan sdevs bir-TvSi PARP-is aqtivobis inhibireba, xolo matriq-sSi _ misi zrda. miRebuli monacemebis mixedviT

156

naklebad savaraudoa, rom birTvuli matriqsis Termuli destabilizacia ganapirobebdes PARP-1-is translocirebas.

akad.wevr-kor. T.zaaliSvilis xelmZRvanelo-biT iv.beritaSvilis eqsperimentuli biomedicinis centrSi damTavrda samecniero-kvleviTi Tema `hi-perTermiis gavlena poli (ADP-riboza) polimera-za 1-is subbirTvul ganawilebasa da mis fermen-tul aqtivobaze”.

akademiis wevr-korespondenti daviT lorTqifaniZe

monografia akad.wevr-kor. a.vekuasTan TanaavtorobiT. `dma-

niseli hominidebi” (Tbilisi, saqarTvelos erov-nuli muzeumi, 2011, 209 gv.). (monografiis anotacia ix. gv. 152).

statiebi 1) `ratom iyo àfrikeli” afrikidan gavrce-

lebuli adreuli adamiani” (TanaavtorobiT; Quaer-nary Science Reviews, v. 30, issue 11-12, 2011, 1338-1342, in-lisur enaze).

2) `hominidebis Camosaxleba dmanisSi (saqar-Tvelo, samxreT kavkasia): pirveladi masala da ev-ropis pirveli hominidebis samewarmeo saqmianoba~ (TanaavtorobiT; Journal of Human Evolution, v. 60, Issue 5, 2011, 571-596, inglisur enaze).

3) `dmanisis hominidebis kbilebis mikrocve-Tis teqsturis analizi da sakvebi~ (Tanaavtoro-biT; Journal of Human Evolution, 61(6):683-7, 2011, ingli-sur enaze).

4) `zomieri da xmelTaSuazRvispira evraziis adreuli hominidebis paleogaremo: paleoliTis

157

ZiriTadi raionebis axali paleobotanikuri mona-cemebi da sinqronuli bunebrivi ciklebi~ (Tanaav-torobiT; Quaternary Science Reviews, v. 30, issue 11-12, 2011, 1439-1447, inglisur enaze).

5) akad.wevr-kor. a.vekuasTan TanaavtorobiT. `dmanisSi adamianis okupaciis yvelaze adreuli kvali 1,8-1,78 mln. w. TariRdeba” (PNAS USA, v. 108, #26, 2011, 10432-10436, inglisur enaze) (statiis anotacia ix. gv. 152).

6) akad.wevr-kor. a.vekuasTan TanaavtorobiT. `paleogaremos evolucia saqarTvelos anTropo-genSi” saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akade-miis moambe, t. 5, #3, 2011, 116-122, inglisur enaze). (statiis anotacia ix. gv. 152).

7) akad.wevr-kor. a.vekuasTan TanaavtorobiT. `kaxeTisa da mimdebare regionebis neogenur xer-xemlianTa faunis mravalferovnebis dinamika” (sa-qarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis mac-ne. biologiis seria, t. 9, #1-4, 2011, 71-84, ing-lisur enaze) (statiis anotacia ix. gv. 153).

8) akad.wevr-kor. a.vekuasTan TanaavtorobiT.

àkademikos l.gabunias gaxseneba” (ж. `Археология Кавказа~, #4, 2011, rusul enaze) (statiis anotacia ix. gv. 153).

akad.wevr-kor. d.lorTqifaniZem 2011 wels mo-nawileoba miiRo simpoziumebisa da konferenci-ebis muSaobaSi da waikiTxa moxsenebebi:

_ `pirveli homo kavkasiaSi” (amerikis arqeo-logTa asociaciis yovelwliuri Sexvedra, sakra-mento, aSS);

_ evropis anTropologTa asociaciis yovel-wliuri Sexvedra (maqs plankis universiteti, la-ifcigi, gfr);

158

_ `hominidi _ xorcimWamelis urTierTqmede-bis damadasturebeli monacemebi dmanisSi: tafo-nomiuri meTodi” (evropis anTropologTa asoci-aciis konferencia, salu, espaneTi);

_ saerTaSoriso simpoziumi paleoanTropo-logiaSi (Cadis respublika);

_ „meoTxeulis Sesaxeb arsebuli kvlevebis zogadi mimoxilva, adamianis evolucia da pale-oekologia“ (samxreT kataloniis saerTaSoriso daxelovnebis kampusis saerTaSoriso forumi, es-paneTi);

_ `saqarTvelo, unikaluri qveyana: gasaocari warsuliT momavlis mSenebloba” (saerTaSoriso konferencia „kacobriobis momavali multipola-rul samyaroSi“, pergamonis muzeumi, laifcigi, gfr);

_ `dmanisis arqeologiuri masala” (romis sa-piensas universitetisa da italiis arqeologiis institutis konferencia-gamofena: `homo sapiensi: adamianis mravalferovnebis didebuli istoria“, romi, italia).

akad.wevr-kor. d.lorTqifaniZe aris Semdegi grantebT dafinansebuli proeqtebis TanaSemsru-lebeli:

_ `digitaluri dokumentireba da axali mona-povrebis analizi dmanisis adgilsapovelebidan~ (SCOPES);

_ `dmanisis tafonomiuri analizi~ (NSF). akad.wevr-kor. d.lorTqifaniZe 2011 wlis 26

maiss saqarTvelos prezidentis mier dajildovda brwyinvalebis ordeniT.

man 2011 wels waikiTxa sajaro leqciebi: _ `pirvelebi afrikis gareT“ (Cikagos savele

muzeumi, aSS);

159

_ „dmanisis hominidebi da evraziis terito-riaze xalxis yvelaze adreuli gansaxleba“ (tu-bingenis universiteti, gfr).

akad.wevr-kor. d.lorTqifaniZis xelmZRvane-lobiT 2011 wels ganxorcielda:

1) saqarTvelos erovnuli muzeumis simon ja-naSias saxelobis saqarTvelos istoriis muzeumis saganZuris gaxsna da saqarTvelos erovnuli mu-zeumis erovnuli galereis gaxsna sareabili-tacio samuSaoebis Semdgom.

2) saerTaSoriso grZelvadiani proeqti quve-iTis saxelmwifoSi, romelic gulisxmobs qar-Tveli arqeologebis mier failakas kunZulis arqeologiur Seswavlasa da gaTxras. saqarTve-los erovnul muzeumsa da quveiTs Soris memo-randumi jer kidev 2010 wels gaformda, xolo pirveli misia 2011 wlis gazafxulze gaemgzavra failakaze. qarTveli arqeologebis mier Catare-buli pirvelive eqspedicia warmatebuli aRmoCnda.

3) ori saerTaSoriso gamofenis organizeba: a) „oqros sawmisi, saqarTvelos uZvelesi sa-

ganZuri“, traianes bazrobebis muzeumi (romi, ita-lia);

b) „homo sapiensi: adamianis mravalferovnebis didebuli istoria“, palaoeqspo (romi, italia).

akademiis wevr-korespondenti giorgi naxucriSvili

statiebi 1) `kavkasiis maRalmTis sartylebis mcenareu-

loba~ (Ethnopharmacologia, #47, 2011, 45-51, frangul enaze).

160

ganxilulia kavkasiis maRalmTis mcenareu-lobis sartylebis ZiriTadi formaciebi. gamokve-Tilia kavkasiis maRalmTis mcenareulobis Tavi-sebureba. kavkasiis mcenareuloba Sedarebulia ev-ropis alpebis mcenareulobasTan.

2) `mcenareTa mravalferovneba saqarTveloSi didi da mcire kavkasionis magaliTze~ (Tanaavto-robiT; In: Spiegel der Forschung, Justus-Liebig Universitat, Giessen, t. 28, #2, 2011, 24-31, germanul enaze).

fitomravalferovneba ganxilulia adgilsam-yofelisa da landSaftis gamoyenebis mniSvnelo-bis TvalsazrisiT. mocemulia monacemebi yazbegi-sa da bakurianis mcenareTa saxeobebisa da habi-tatebis mravalferovnebis Sesaxeb. daxasiaTebuli da Sedarebulia am ori regionis mcenareulobis aqtualuri da potenciuri simaRliTi sartylebi. aRwerilia maRalmTis habitatis tipebi da maTi indikatorebi.

3) `gvalva eroziis zRvarze arCevs `dama-lul~ gamarjvebul saxeobebs~ (TanaavtorobiT, Plant Ecology & Diversity, 2011, inglisur enaze).

ganxilulia yazbegis regionSi intensiuri Zovebis Sedegad eroziis warmoqmnis procesi da misi Semdgomi ganviTareba. gamovlenilia erozii-sadmi sensitiuri da tolerantuli saxeobebi.

akad.wevr-kor. g.naxucriSvili 2011 wels mo-nawileobda konferenciebSi da waikiTxa moxsene-bebi:

_ `centraluri kavkasionis mcenareulobis mravalferovneba, monacemTa bazis Seqmna da me-nejmenti~ (samecniero konferencia `saqarTvelos biomravalferovneba~, Tbilisi);

161

_ `kavkasiis maRalmTis mcenareuloba~ (saer-TaSoriso kongresi `biosistematika”, berlini, gfr);

_ `globaluri klimaturi cvlilebis niSnebi centralur kavkasionze (maRalmTis mcenareulo-bis magaliTze)~ (vorkSopi `globaluri cvlile-bebis kvleva mTian regionebSi~, avila, espaneTi);

_ `centraluri kavkasionis subnivalur mce-nareTa fenologia~ (evropis ekologTa me-12 saer-TaSoriso kongresi, avila, espaneTi).

akad.wevr-kor. g.naxucriSvilma moipova folk-svagenis fondis granti `kavkasiis mcenareuli mravalferovnebis konservaciis gamovlenis saSua-lebebi” (2011-2014).

akademiis wevr-korespondenti TinaTin saduniSvili

statiebi 1) `X. vesicatoria specifikuri fagis zogierTi

biologiuri da fizikur-qimiuri Tvisebebi~ (Tana-avtorobiT; j. Ànnals of Agrarian science~, v. 9, #2, 2011, 62-66, inglisur enaze).

Seswavlilia saqarTveloSi pomidvris Savi baqteriuli silaqavis gamomwvevi Xanthomonas vesi-catoria specifikuri liTiuri baqteriofagis sami xazis biologiuri da zogierTi fizikur-qimiuri Tviseba. samive fagis adsorbciis dro da la-tenturi periodi iyo mokle da TiTqmis erTnairi. Seswavlilia Sabiamnis xsnarisa da spilenZis oq-siqloridis gavlena fagebis narevze. fagebze da maT narevze maRali temperaturebis gavlenis Ses-wavliT dadgenilia, rom isini miekuTvnebian ma-Rali temperaturisadmi gamZle fagebs.

162

2) akad. g.kvesitaZesTan TanaavtorobiT. òrsa-fexuriani anaerobuli procesi biodegradirebadi municipaluri narCenebidan bio-wyalbadisa da bio- meTanis kombinirebuli warmoebisaTvis~ (j. Energy 2011, doi:10.1016/j.energy.2011.08.039, inglisur enaze) (anotacia ix. gv. 145).

3) akad. g.kvesitaZesTan TanaavtorobiT. `ce-lulozisa da hemicelulozis naxSirwylebis da-duReba eTanolad da wyalbadad anaerobuli saqarozis damSleli baqteriebiT~ (IV saerTaSo-riso konferenciis _ àgrosamrewvelo inJineriis ZiriTadi mimarTulebebi, 2010~ masalebi, praRa, CexeTis respublika, 2011, 373-377, inglisur enaze) (anotacia ix. gv. 146).

akad.wevr-kor. T.saduniSvilma 2011 wels mona-wileoba miiRo samecniero konferenciebSi da wai-kiTxa moxsenebebi:

_ `baqteriofagze dafuZnebuli teqnologia mcenaris baqteriuli daavadebebis winaaRmdeg~ (TanaavtorobiT; rafiel aglaZis 100 wlisTavi-sadmi miZRvnili III saerTaSoriso konferencia gamoyenebiT qimiaSi. saqarTvelos teqnikuri uni-versiteti, Tbilisi);

_ `baqteriofagi, rogorc saSualeba bostneu-lis baqteriuli daavadebebis winaaRmdeg~ (Tanaav-torobiT; saerTaSoriso konferencia `garemo da adamiani”, qobuleTi);

_ `bostneulis baqteriuli daavadebebisgan dacvis biologiuri meTodebi~ (TanaavtorobiT; iuneskos saerTaSoriso konferencia `biomraval-ferovneba da bioteqnologiebi~, Tbilisi).

163

akademiis wevr-korespondenti devi ugrexeliZe

statia `qarTuli (kaxuri) Rvinoebis fenoluri naer-

Tebi da antiradikaluri efeqturoba” (Tanaavto-

robiT; Journal of Food Science and Engineering 1, 361-365, 2011, inglisur enaze).

gamokvleulia kaxuri Rvinoebis fenoluri naerTebis, maT Soris, umartivesi fenolebis, oq-sibenzomJavebis, aldehidebis, oqsidariCinmJavebis da kumarinebis antiradikaluri efeqturoba sta-biluri Tavisufali radikalis 1,1-difenil-2-pik-rilhidrazilis gamoyenebiT. miRebuli Sedegebi miuTiTebs, rom fenoluri naerTebi Tavisufali radikalebis potenciuri SemboWvelebia da mis mi-marT aqtiuroba ganpirobebulia maTi molekule-bis qimiuri struqturiT.

† akademiis wevr-korespondenti zurab qomeTiani

statiebi 1) `Mg2+ damokidebuli Mn-ATPazas zogierTi

kinetikuri Tavisebureba virTagvas Tavis tvinis

sinafsur membranebSi~ (TanaavtorobiT; Biological Trace Element Research, (2011) 144:951–964; DOI 10.1007/ s12011-011-9066-1, inglisur enaze).

virTagvas Tavis tvinis sinafsur fraqciaSi

napovnia Mn2+-iT gamowveuli MgATPazuri aqtivo-bis cvlileba, rasac ewoda MnATP. naCvenebia, rom igi warmoadgens mravalubnian fermentul sistemas, romlis funqciuri erTeuli minimum dimeria. misi

164

substratia MgATP-is kompleqsi. dadginda, rom Mn2+-is rogorc aucilebeli aqtivatoris, ise sruli inhibitoris ubnebis ricxvi tolia (n=m). aRniSnuli fermentuli sistemis Mg2+-iT regula-ciis meqanizmis Seswavlam aCvena, rom Mg2+ warmo-adgens orgvari efeqtis mqone modifikators, daba-li koncentraciisas aaqtivebs fermentul sistemas, xolo maRali koncentraciisas ainhibirebs mas. rTuli formis mrudebis kinetikuri analizis me-Todis gamoyenebiT, kinetikuri mrudebis Teoriu-li analiziTa da eqsperimentTan misi SedarebiT Seiqmna MnATPazas muSaobis `minimaluri modeli~.

2) ÀRL67156-is gavlena Mg2+-aradamokidebul HCO3

--anionebiT aqtivirebul ATPazur reaqciaze~ (TanaavtorobiT; saqarTvelos mecnierebaTa erov-nuli akademiis macne. biomedicinis seria, t. 37, #1-2, 2011, 113-117).

3) `neirotransmiterebisa da sinaftosomuri faqtoris gavlena Ca,Mg-ATPazur da Mg-ATPazur aqtivobaze” (TanaavtorobiT; saqarTvelos mecnie-rebaTa erovnuli akademiis macne. biomedicinis seria, t. 37, #1-2, 2011, 1-4).

biologiur mecnierebaTa ganyofilebam 2011

wels Caatara 6 saerTo kreba da biuros 4 sxdoma. gamovlenil iqna biologiis dargis saukeTeso sa-mecniero-kvleviTi dawesebuleba _ sergi durmiSi-Zis bioqomiisa da bioteqnologiis instituti. ganyofilebam ganixila da recenzia misca 7 sa-jaro samarTlis iuridiuli piris _ samecniero dawesebulebis, 2010 wlis samecniero da samecnie-ro-saorganizacio saqmianobis 9 angariSs.

165

saqarTvelos mecnierebaTa erovnul akade-miaSi ucxoel wevrad asarCevad wardgenilia: a) parizis pasteris institutis laboratoriis xelmZRvaneli, Jurnal `Research in Microbiology~-is mTavari redaqtori daviT frangiSvili da b) jon hopkinsis universitetis (aSS) biologiis depar-tamentis profesori petre privalovi.

gamoCenili qarTveli mecnieris sergi durmi-SiZis saxelobis 2011 wlis premia mieniWa akad. Tengiz beriZes SromaTa ciklisTvis `genomis or-ganizaciis sakiTxebi”.

ganyofilebasTan arsebulma biomravalferov-nebisa da ekologiur problemaTa komisiam Caa-tara erovnuli samecniero konferencia `saqar-Tvelos biomravalferovneba”.

medicinis ganyofileba

medicinis ganyofilebaSi 2012 wlis 1 ian-

vrisaTvis gaerTianebuli iyo 6 wevri, maT Soris 3 akademikosi da 3 wevr-korespondenti.

ganyofilebis wevrebma 2011 wels gamoaqveynes 1 monografia da 32 samecniero statia.

akademikosi fridon Todua

statiebi 1) `sanaRvle gzebis parazituli daavadebebi:

diagnostika da mkurnaloba~ (ж. `Медицинская визуа-лизация~, #1, moskovi, 2011, 69-74, rusul enaze).

biliaruli sistemis parazituli daavadeba endemur regionebSi gavrcelebuli daavadebaa. bi-liaruli sistemis parazitebma SesaZlebelia gamo-iwvion sanaRvle sadinrebis obstruqcia, qole-

166

cistiti, qolangiti, pankreatiti, striqtura. zo-gierT SemTxvevebSi igi qolangiokarcinomis ganvi-Tarebis mizezicaa.

kvlevis meTodebidan parazitul daavadebaTa diagnostikaSi didi mniSvneloba aqvs ultrabge-riT kvlevas, kompiuterul tomografias da mag-nitur-rezonansul tomografias. fibroendoskopia ki gamoiyeneba sanaRvle gzebis parazitul daa-vadebaTa rogorc diagnostikaSi, aseve samkurna-lod. Catarebuli kvlevis mizans warmoadgenda Tanamedrove kvlevis meTodTa SesaZleblobebis Seswavla, mkurnalobis adekvaturi taqtikis Semu-Saveba.

klinikuri medicinis samecniero-kvleviT ins-titutSi gamokvleul iqna 120 pacienti meqanikuri siyviTliT. retrospeqtulad Seswavlilia im 22 pacientis kvlevis monacemebi, romlebTanac Sem-dgomi kvleviT verificirebulia parazituli daa-vadeba. pacientTa asaki meryeobda 35-dan 70 wlam-de, upiratesad mamakacebi. kvlevis Sedegad eqi-nokokozi verificirebulia 17 SemTxvevaSi. fasci-olizi diagnostirebulia 3 SemTxvevaSi, 2 Sem-TxvevaSi _ askaridozi.

dadgenilia, rom magnitur-rezonansuli qol-angiopankreatografia biliaruli sistemis para-zitul daavadebaTa diagnostikaSi arainvaziuri kvlevis meTodia. misi saSualebiT maRali sizus-tiT fasdeba sanaRvle sadinarebis sanaTuri, zus-tad fasdeba obstruqciis done.

2) `mravalSriani kompiuterul-tomografiuli angiografiis SesaZleblobebi aortis iSviaTi Tan-dayolili da SeZenili paTologiebis gamovlena-Si~ (J. `rentgenologiisa da radiologiis macne~, 1-2(36-37), 2011, 30-40).

167

Tanamedrove mravalSrianma kompiuterulma tomografiam (kt) aortis paTologiaTa diagnos-tikaSi faqtobrivad srulad Caanacvla invaziuri angiografia. radiologTaTvis Zalze mniSvnelo-vania aortis iSviaTi Tandayolili da SeZenili paTologiebis radiologiuri monacemebis adekva-turi Sefaseba. aortis Tandayolil daavadebebs ganekuTvneba Ria arteriuli sadinari, aortis hipoplazia, aortis koarqtacia, Sewyvetili aor-tis rkali, aortopulmonuri fanjara, arteriuli Rero, aortis sarqvelzeda stenozi da sisxlZar-Rvovani rgoli. aortis SeZenil paTologiebs ganekuTvneba aortis diseqcia, marfanis sindromi, msxvili sisxlZarRvebis vaskuliti, rogoricaa magaliTad takaiasus arteriiti da mikozuri anev-rizmebi. mravalSriani kompiuteruli tomografia warmoadgens alternatiul meTods pirveladi diagnozis dadgenaSi, anatomiuri struqturebis diferencirebasa da urTierTdamokidebulebis Se-fasebaSi da masTan asocirebuli gul-sisxl-ZarRvTa anomaliebis gamovlenaSi. kvleva swored zemoaRniSnuli paTologiebis Seswavlas exeba. kvlevis iseTi axali arainvaziuri meTodebis da-nergvasTan erTad, rogoricaa magnitur-rezonan-suli da mravalSriani kompiuterul-tomografi-uli teqnologiebi, aortisa da misi totebis gamokvleva SesaZlebelia bevrad ufro swrafad, naklebi artefaqtebiTa da SedarebiT mcire raodenobis sakontrasto nivTierebis gamoyenebiT. ganxilulia mravalSriani kt kvlevisas gamo-vlenili gulmkerdis aortis normaluri anato-miis variantebi da maTi SefasebisaTvis gamoye-nebuli terminologiebi, aRwerilia aortis iSvia-

168

Ti Tandayolili da SeZenili dazianebebi, kt gamovlinebebi.

mkurnalobis swori taqtikis gansazRvrisaT-vis saWiroa dazianebuli keris gamovlena da misi dawvrilebiTi aRwera. kvlevis arCeviTi meTodia mravalSriani kt angiografia. yvelaze xSiri ma-xasiaTeblebia tomriseburi gamodrekilobani da policikluri konturebi. SemTxvevaTa 70%-Si aR-iniSneboda gulmkerdisa da muclis aortis dazi-aneba Tirkmlis arteriebis gamosvlis donemde.

maRali sivrcobrivi gardasaxvis izotropiu-li da moculobiTi informaciis safuZvelze, mravalSriani kt, Sesrulebuli ekg-trigerirebiT an mis gareSe, aortis paTologiebis zusti da arainvaziurad swrafad Sefasebis saSualebas iZleva. igi alternatiuli meTodia pirveladi diagnozis CamoyalibebaSi, anatomiuri Tavisebure-bebisa da urTierTdamokidebulebis, aseve Tan-mxlebi sisxlZarRvovani da gulis anomaliebis gamovlenaSi da dinamikaSi dakvirvebisas gadam-wyvetia daavadebis progresisa da garTulebebis diagnostikaSi.

3) `meningiomebis vaskularizacia, rogorc

forma da Sinaarsi~ (J. `rentgenologiisa da ra-diologiis macne~, #1–2 (36–37), 2011, 7-19).

Seswavlilia meningiomebis warmoSobis etio-logia da paTogenezi, meningiomebis vaskulariza-ciis tipebi, maTi radiologiuri gamovlinebebi. gamoTqmulia axali mosazreba misi vaskulariza-ciis kolateralur Sinaarsze.

4) `sisxlZarRvis kedlisa da sisxlis visko-elastiurobis cvlilebebi pulsaciuri cirkula-ruli dinebis dros~ (poloneTis samedicino fi-zikisa da inJineriis Jurnali, t. 16, Issue 1, 43-53.

169

2011 wels Jurnali daido amerikis kosmiuri siv-rcis Seswavlis erovnuli departamentis veb-gver-dze: http://adsabs.harvard.edu/abs/2010PJMPE..16...43B).

Sroma Seexeba arteriebis gansazRvrul adgi-lebSi pulsaciuri dinebis gavlenas sisxlSi da sisxlZarRvis kedelze. ganxilulia sisxlZarRvis aTerosklerozuli dazianebis paTfiziologiuri safuZvlebi, dasaxulia gzebi misi SesaZlo pro-filaqtikisaTvis.

akad. f.Toduam 2011 wels monawileobda kon-ferenciebSi da gamovida moxsenebebiT:

_ `manganumiT gamowveuli toqsikur-metabo-luri encefalopaTia: klinikuri da radiologiu-ri gamovlinebebi~ (evropis radiologTa asocia-ciis yovelwliuri kongresi, vena, avstria);

_ `Tavis tvinis struqturul-hemodinamikuri cvlilebebi, gamowveuli meTkaTinonis toqsikuri zemoqmedebiT~ (CrdiloeT amerikis radiologTa asociaciis kongresi, Cikago, aSS);

_ `mravalSriani kt angiografiis roli kis-ris axalwarmonaqmnebis diagnostikaSi da dife-rencialur diagnostikaSi~ (onkologTa saerTaSo-riso konferencia, romi, italia);

_ òcdameerTe saukunis medicina~ (saerTaSo-riso samecniero konferencia, Tbilisi);

_ `cifruli rentgenologiuri kvlevis Tana-medrove aspeqtebi kuW-nawlavis traqtis diverti-kulozis diagnostikaSi~ (saerTaSoriso samecnie-ro konferencia, Tbilisi);

_ àortis rkalSi sisxlis nakadis visko-elastiurobis Sefaseba magnitur-rezonansuli to-mografiiT~ (saerTaSoriso samecniero konferen-cia, Tbilisi);

170

_ `difuzur-Sewonili magnitur-rezonansuli kvleva adamianis normaluri anatomiisa da paTo-logiuri mdgomareobis SefasebisaTvis~ (saerTa-Soriso samecniero konferencia, Tbilisi).

akademikosi nodar yifSiZe

statiebi 1) `Saqriani diabeti tipi 2-is, dislipopro-

teinemiisa da hipertenziis erTdrouli mkur-nalobis efeqturoba xandazmul pacientebSi mosa-lodnel garTulebaTa da sisxlZarRvTa disfun-qciis prevenciis TvalsazrisiT~ (me-9 saerTaSo-riso kongresi gulis koronarul daavadebebze, venecia, italia, 2011, inglisur enaze).

pacientebi, romelTac aReniSnebaT dislipo-proteinemiis, Saqriani diabetis, arteriuli hiper-tenziisa da gulis iSemiuri daavadebis simptomTa klinikuri da laboratoriul-instrumentuli ve-rificireba, namkurnalebi unda iyvnen ara marto `prioritetul~ klinikur simptomTa gamovlinebis Sesabamisad. Cveni Zalisxmeva mimarTuli unda iyos Sesabamisi maCveneblebis samizne donis mi-saRwevad, rac kompleqsuri mkurnalobis Sedegad SeiZleba iqnes miRweuli.

2) `gulis iSemiuri daavadebis da marcxena parkuWis disfunqciis mqone pacientTa raciona-luri mkurnaloba kardioproteqtoruli prepara-tiT – adenociniT~ (me-9 saerTaSoriso kongresi gulis koronarul daavadebebze, venecia, italia, 2011, inglisur enaze).

naCvenebia kardiotropiuli preparatiT – ade-nociniT mkurnalobis fonze bioenergetikuli re-zervebis adekvaturi gaumjobesebis paralelurad

171

gandevnis fraqciis zrda, aseve redoqs-statusis homeostazis aRdgena marcxena parkuWis disfunq-ciis mqone pacientebSi.

3) `gulis iSemiuri daavadebis mkurnaloba gerontologiur pacientebSi~ (J. `gerontologia da geriatria~, 2011).

Seswavlilia vitaminisa da preparat Trio-vitis efeqturoba gerontologiur pacientebSi stenokardiis dros. pirveladaa damtkicebuli ara mxolod qolesterinis, aramed dabali simkvrivis lipoproteidebisa da trigliceridebis donis da-wevis, xolo maRali simkvrivis lipoproteidebis gazrdis SesaZlebloba E-vitaminis gamoyenebis Se-degad. igi SenarCunebuli iyo mkurnalobis kur-sis damTavrebis Semdegac. aRniSnuli Terapia xels uwyobs avadmyofTa klinikuri mdgomareobis gaumjobesebas, rac gamoixateba iSemiis epizode-bis raodenobisa da xangrZlivobis daqveiTebaSi, miRebuli nitroglicerinis abebis raodenobis SemcirebaSi, fizikuri datvirTvis mimarT tole-rantobis donis gazrdasa da tradiciuli anti-anginaluri preparatebis dozebis SemcirebaSi.

4) `podagra – mefeebis daavadeba~ (J. `geron-tologia da geriatria~, 2011).

Znelad Tu moiZebneba daavadeba, romelsac aqvs imdeni mxatvruli aRweriloba, rac podag-ras: `mefeebis daavadeba~, `piratebis daavadeba~, `Sxamis wveTi~. mis Sesaxeb xSirad werdnen ro-gorc samedicino, ise mxatvrul literaturaSi. podagriT avad iyvnen geniosebi: aleqsandre make-doneli, miqelanjelo, puSkini, turgenevi, mopa-sani, stendali. podagruli arTriti kargad iyo cnobili jer kidev antikuri xanis eqimebisaTvis.

172

5) `metaboluri sindromis mqone pirebSi Tir-kmlis qronikuli daavadebis prevenciis Tanamed-rove RonisZiebebi~ (TanaavtorobiT; saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis moambe, t. 5, #1, 121-125, inglisur enaze).

kvlevis mizani iyo angiotenzin II-receptoris blokerebis (arb) da angiotenzinis gardamqmneli fermentis agf-inhibitorebis renoproteqtoruli efeqturobis Sefaseba ms-iT daavadebul pirebSi nefropaTiis sawyis etapze.

xangrZlivi kombinirebuli Terapia arb/agf inhibitoriT (valsartani 160 mg/ qvinaprili 20 mg) axdens Tirkmlis qronikuli ukmarisobis (Tqu) ukuganviTarebas metaboluri sindromis (ms) mqone pirebSi, amdenad upriania gamoyenebul iqnes Tqu-is prevenciisa da mkurnalobisTvis.

6) `garemo faqtorebis, cxovrebis wesis da sqesis zegavlena dRegrZelTa janmrTelobis sta-tusze~ (TanaavtorobiT; saqarTvelos mecniereba-Ta erovnuli akademiis moambe, t. 5, #1, 133-137, in-glisur enaze).

2004-2007 wlebSi akad. n.yifSiZis saxelobis Terapiis erovnul centrSi Catarda kvleva, rome-lic moicavda dRegrZelobis socialur, samedi-cino, kvebis, fsiqologiur, ekologiur, demogra-fiul da anTropologiur aspeqtebs. kvlevis gan-mavlobaSi gamovlinda mravali saintereso Tavi-sebureba sqesTan, geografiul mdebareobasa da kvebis racionTan mimarTebaSi. sacxovrebeli adgi-li da sqesi, agreTve, kvebiTi racioni da fi-zikuri aqtivoba mniSvnelovan zegavlenas axdens adamianis sicocxlis xangrZlivobaze. saqarTve-loSi qalTa sicocxlis saSualo xangrZlivoba mniSvnelovnad metia mamakacebTan SedarebiT. sxva-

173

oba Seadgens saSualod Svid wels. mravali samecniero naSromi amtkicebs, rom mamakacebTan SedarebiT qalebs aqvT sicocxlis xangrZlivobis genetikuri upiratesoba. sxva monacemebis Tanax-mad geografiuli mdebareoba, gansakuTrebiT mTi-ani regionebi, aseve did zegavlenas axdenen ada-mianis sicocxlis xangrZlivobaze.

akademiis wevr-korespondenti lavrenti managaZe

monografia `winamdebare jirkvlis (prostatis) simsivnee-

bis mediko-biologiuri aspeqtebi~ (Tanaavtoro-biT; `meridiani~, Tbilisi, 2011, 271 gv.).

ganzogadebulia informacia prostatis sim-sivnuri transformaciis gamomwvevi da ganviTare-bis ujreduli da molekuluri meqanizmebis Sesaxeb.

statiebi 1) ùjreduli ciklisa da proliferaciis

markerebis mniSvneloba Tirkmelujredovani kibos dros~ (TanaavtorobiT; Horizons in Cancer Research, v.42, niu-iorki, aSS, 2011, 191-205, inglisur enaze).

Seswavlilia P27, D3, Ki67 markerebis mniSvnelo-ba Tirkmlis keTil- da avTvisebiani daavadebebis dros. dadgenilia, rom P27 aqtivoba mniSvnelovnad maRalia Tirkmlis normalur qsovilSi simsivnur qsovilTan SedarebiT. P27 eqspresiis intensivoba negatiur korelaciur kavSirSia simsivnur zomas-Tan, xolo pozitiur kavSirSi – simsivnis stadia-sa da diferenciaciis xarisxTan. Ki67Dda D3 eqs-presiis intensivoba pozitiurad korelirdeba sim-sivnis zomasTan, daavadebis stadiasa da diferen-

174

ciaciis xarisxTan. kaplan-maieris statistikurma analizma aCvena, rom simsivnis recidivirebisa da pacientis sikvdilianobis risk-faqtorebs warmo-adgenen: simsivnis zoma, daavadebis stadia, dife-renciaciis xarisxi da P27 eqspresiis intensivoba. koqsi-multivariaciuli analiziT dadgenilia, rom P27 da simsivnis zoma warmoadgenen sikvdi-lianobis specifikur damoukidebel prognozul faqtors, P27 da Ki67 aqtivoba kavSirSia Tirkmlis simsivnis zomasTan, daavadebis stadiasa da kli-nikur manifestaciasTan.

2) òqsidanturi stresi da organizmis dacvi-Ti funqciis Seswavla prostatis kibos mqone pacientebSi~ (TanaavtorobiT; j. Ùrology~, Supplement 3A, 2011, berlini, gfr, inglisur enaze).

Seswavlilia prostatis keTilTvisebiani hi-perplaziis, intraepiTeluri neoplazmisa da prostatis adenokarcinomis mqone mamakacebis sis-xlSi tripeptid-glutaTionis, glutaTion-peroq-sidazasa da glutaTion-reduqtazas aqtivoba. prostatis kibos SemTxvevebSi gamovlenilia glu-taTiondamokidebuli sistemis cvlilebebi, rome-lic miuTiTebda kibos ujredebis rezistentobis momatebaze antisimsivnuri medikamentebisa da qse-nobiotikebis mimarT.

3) `ceruloplazminis dacviTi funqcia da misi gavlena prostatis kibos mqone mamakacebis eriT-rocitebze~ (TanaavtorobiT; European Medical, Health and Pharmaceutical Journal, v.2, 2011, 1-3, inglisur ena-ze).

Seswavlilia prostatis keTilTvisebiani hi-perplaziisa da prostatis kibos adreuli sta-diis mqone mamakacebis (asaki 60-75 weli) eriTro-

175

citebis lizisze ceruloplazminis dacviTi aqti-voba, Catarebulia reqtaluri, histologiuri da eqoskopiuri kvlevebi. garda amisa, Seswavlilia amave asakis janmrTeli mamakacebis sisxlic. pros-tatis kibos dros eriTrocitebma ufro meti mgrZnobeloba gamoavlina lizisis maprovocire-bel faqtorTan, vidre keTilTvisebiani hiper-plaziis mqone mamakacebSi an sakontrolo jguf-Si. dadginda, rom prostatis avTvisebiani simsiv-nuri paTologiisaTvis damaxasiaTebelia eriTro-citebis struqturuli da funqciuri cvlilebebi.

4) `metaboluri paramagnituri centrebis kvle-va prostatis adenokarcinomis mqone pacientebis sisxlSi plastikur orqieqtomiamde da operaciis Semdeg~ (TanaavtorobiT; j. `Biophysics~, v. 56, N4, 2011, 717-721, inglisur enaze).

metaboluri paramagnituri centrebis Seswav-la mniSvnelovan informacias iZleva ujreduli struqturis Sesaxeb, rac, Tavis mxriv, mTeli or-ganizmis funqciur mdgomareobazec aisaxeba. naS-romis mizani iyo prostatis adenokarcinomis mqo-ne pacientebis sisxlis paramagnituri centrebis kvleva plastikur orqieqtomiamde da mis Semdeg. operaciidan 3-4 Tvis Semdeg miRebuli Sedegebis Sejamebam aCvena, rom sisxlis antioqsidanturi Tvisebis gaumjobesebasTan erTad cximovani pe-roqsidaciis intensivobis daqveiTebas aqvs adgi-li.

5) `Tirkmlis donorebis sicocxlis xarisxis Sefaseba~ (TanaavtorobiT; Transplantation Proceedings, 43(1), 2011, 373-375, inglisur enaze).

Seswavlili da Sedarebulia sicocxlis xa-risxis parametrebi: a) pacientebSi radikaluri

176

nefreqtomiis Semdeg, b) Tirkmlis donorebsa da g) janmrTel, aranaoperacieb pirebSi. cxovrebis xarisxis SefasebisaTvis gamoyenebulia saerTaSo-riso praqtikaSi aprobirebuli SF-36, GBB-24 da Bf-S kiTxvarebi. SF-36-is 8 kiTxvaridan 3 parametrSi – `socialuri funqcia~, `sxeulis tkivili~, `si-cocxlisunarianoba~ _ donorebSi gamovlinda sta-tistikurad sarwmuno ukeTesi maCveneblebi. paci-entebTan da sakontrolo jgufis pirebTan Seda-rebiT SF-36 kiTxvaris yvela parametrSi donorTa monacemebi aRemateboda pacientebisa da sakontro-lo jgufis pirebis maCveneblebs. Bf-S-is paramet-rebi sarwmunod gansxvavdeboda jgufebs Soris donorTa sasargeblod. Tirkmlis donorTa cxov-rebis xarisxi ar gansxvavdeba janmrTel, aranao-peracieb pirTa maCveneblebisagan da aRemateba Tir-kmlis simsivnis gamo naoperaciev pacientTa cxo-vrebis xarisxis maCveneblebs. analogiuri kvlevis gagrZeleba mizanSewonilia donorebisa da pacien-tebis cxovrebis xarisxze moqmedi parametrebis Semdgomi Seswavlisa da analizisTvis.

6) `Tirkmlis recipientebisa da dializze myofi pacientebis sicocxlis xarisxis Sefaseba~ (TanaavtorobiT; Transplantation Proceedings, 43(1), 2011, 376-379, inglisur enaze).

Seswavlilia sicocxlis xarisxis maCveneb-lebi: a) hemodializze myof 120 pacientSi, b) per-kutanul dializze myof 43 pacientSi, g) Tir-kmlis 48 recipientSi, d) Tirkmlis 9 pacientSi, romelTac sxvadasxva mizezis gamo dakarges transplantatis funqcia da daubrundnen dia-lizs da e) 120 sxvadasxva asakis janmrTel pirSi. kvlevis Sedegma aCvena, rom Tirkmlis recipiente-

177

bis sicocxlis xarisxis maCveneblebi ar gansxvav-deboda sakontrolo jgufis monacemebisagan da aRemateboda dializze myofi pacientebis analo-giur maCveneblebs. hemo da peritoneul dializze myofi pacientebis sicocxlis xarisxi ar gan-sxvavdeba erTmaneTisgan da uaresia janmrTeli populaciis maCveneblebTan SedarebiT. dadginda, rom trasplantatis dakargva da dializze dab-runeba iwvevs pacientTa sicocxlis xarisxis maCveneblebis gauaresebas.

akad.wevr-kor. l.managaZe 2011 wels monawile-obda samecniero kongresebsa da konferenciebSi:

_ evropis urologTa asociaciis (EAU) 26-e kongresi (vena, avstria);

_ samedicino farmacevtuli kompania `glaq-sos mitklainisa~ da al.wulukiZis sax. urolo-giis erovnuli centris mxardaWeriT organizebu-li konferencia `prostatis keTilTvisebiani hi-perplaziis medikamentozuri mkurnalobis Tana-medrove principebi~ (Tbilisi);

_ mamakacis janmrTelobis asociaciis konfe-rencia (Tbilisi, 9 ivlisi da 28 ivlisi);

_ prof. n.yifSiZis mier organizebuli saer-TaSoriso konferencia (baTumi);

_ urologTa saerTaSoriso sazogadoebis (SIU) 31-e kongresi (berlini, gfr).

akademiis wevr-korespondenti qeTevan nemsaZe

statiebi 1) `deda-bavSvis mijaWvulobis fsiqologiuri

da ekonomikuri faqtorebi~ (J. `pulmonologia da alergologia~, baltiis I pediatriuli kongresis

178

Sromebi, vilniusi, litva, 2011, gv. 22, inglisur enaze).

dedis bavSvisadmi mijaWvuloba SesaZloa mra-vali fsiqo-socialuri faqtoriT iyos ganpiro-bebuli, Tumca xSir SemTxvevaSi is ver xsnis dedis qcevis araadekvaturobas, rac fiziologiu-ri safuZvlebis Seswavlis aucileblobas usvams xazs.

2) àdreuli asakis bavSvTa ganviTarebis Se-fasebis Tanamedrove meTodologia da iSviaTi daavadebebi~ (samxreT kavkasiis II konferencia iS-viaT da obol daavadebebze, VI sesia, J. ìSviaTi da oboli daavadebebi~, Tbilisi, 2011, gv. 18, inglisur enaze).

aRwerilia bavSvis globaluri ganviTarebis Sefasebis meTodologia da iSviaTi daavadebebis SemTxvevebi.

akad.wevr-kor. q.nemsaZis mier mopovebuli iqna Semdegi grantebi:

_ aSS, jon snous kvlevisa da swavlebis in-stituti, kontraqt èfeqturi perinataluri mov-lis~ mowveuli leqtori (USAID, JSI, 2011);

_ saqarTvelos Sromis, janmrTelobisa da socialuri dacvis saministro, perinatalur-neo-nataluri proeqtis farglebSi nacionaluri pro-tokolebis SemuSaveba (UNICEF-is samuSao jgufis wevri, 2011);

_ kontraqti ukrainis neonatologebisaTvis me-Toduri saxelmZRvanelos SesamuSaveblad (USAID, JSI, 2011).

akad.wevr-kor. q.nemsaZe 2011 wels arCeulia bavSvebze Zaladobisa da ugulebelyofis pre-

179

venciis saerTaSoriso sazogadoebisa (ISPCAN) da amerikis ZuZuTi kvebis akademiis sapatio wevrad.

akad.wevr-kor. q.nemsaZe 2011 wels monawi-leobda konferenciebSi da gamovida moxsenebebiT:

_ àdreuli asakis bavSvTa ganviTarebis Se-fasebis Tanamedrove meTodologia da iSviaTi da-avadebebi~ (samxreT kavkasiis II konferencia iSvi-aT da obol daavadebebze, Tbilisi);

_ policitemia, transfuziologia (Tanaavto-robiT; perinatologia/neonatologiis IV naciona-luri protokolebis samuSao jgufis Sekreba (bazaleTi, saqarTvelo);

_ deda-bavSvis mijaWvulobis fsiqologiuri da ekonomikuri faqtorebi (baltiis I pediatri-uli kongresi, vilniusi, litva).

akad.wevr-kor. q.nemsaZem monawileoba miiRo saswavlo RonisZiebebSi:

_ ZuZuTi kvebis akademiis XVI saerTaSoriso Sexvedra (maiami, florida, aSS);

_ harvardis jandacvis skolasTan TanamSrom-lobiT USAID-is mxardaWeris proeqtiT organize-buli samuSao konferencia (qobuleTi);

_ saswavlo turi `samedicino asociaciebis organizaciuli ganviTarebis specifika~ (vaSing-toni, san-francisko, aSS).

igi xelmZRvanelobda samwlian sadoqtoro Temas `deda-bavSvis mijaWvulobaze moqmedi faq-torebis Seswavla~.

saqarTvelos mecnierebaTa erovnul akademia-Si gaimarTa akad.wevr-kor. q.nemsaZis wignis _ `neonatologia~ (saxelmZRvanelo eqimebis, rezi-dentebisa da samedicino universitetis studente-bisaTvis) prezentacia.

180

akademiis wevr-korespondenti roman SaqariSvili

statiebi 1) àzatioprini avTvisebiani miasTeniis mkur-

nalobaSi~ (TanaavtorobiT; 20-th Congress des wissens-chaftlachen Beirates des deuchen Gesellschaft fur Muskulkranke, e. V. Ulm, 43. ulmi, gfr, 2011, inglisur enaze).

ganxilulia miasTeniis axali samkurnalo teq-nologiis Sedegebi.

2) ìSemiuri insultis mimdinareobaSi zogi-erTi mwvave fazis liqvoruli faqtoris Sesaxeb~ (TanaavtorobiT; Europ J. `Neurology~, 2011, 11, 41-47, inglisur enaze).

ganxilulia cerebrul insultTan arsebuli inflamaciuri substratebis paTogenuri roli.

3) òqsidaciuri stresis da matriqs-metalo-proteinazebis urTierToba sisxlis plazmis maC-veneblebis mixedviT mwvave iSemiuri insultis mimdinareobaSi~ (TanaavtorobiT; Cerebrovascular De-seases, 31 (Suppl 2), 2011, 142, inglisur enaze).

naCvenebia oqsidaciuri stresis ganviTarebaze matriqs-metaloproteinazebis moqmedeba cerebru-li insultis mwvave stadiaSi;

4) `Sakiki da keTilTvisebiani poziciuri, pa-roqsizmuli Tavbrus xveva~ (TanaavtorobiT; 21-st Meeteng of European Neurological Society, lisaboni, portugalia, 2011, 575, inglisur enaze).

kvlevebiT dadasturebulia BPPV-is paToge-nezSi Sakikis triger-faqtorebis CarTva;B

5) `sxvaobani marcxena parkuWis stres-aso-cirebul disfunqciaTa ori tipis klinikur gamo-vlinebebs Soris~ (TanaavtorobiT; EEurop. J. `Hearf Failute~, 10(S1), 2011, 164, inglisur enaze).

181

gamoyofilia stresogenuri da takocubos kardiomiopaTiebis klinikuri tipologia mwvave cerebruli hemoragiuli katastrofebis dros.

6) `polisomnografiis diagnozuri mniSvnelo-ba Zilis apnoes mqone bavSvebSi~ (TanaavtorobiT; Europ J. `Neurology~, 8, 2011, 337, inglisur enaze).

dadgenilia, rom bavSvTa asakis Zilis apno-ebs Soris adgili aqvs centraluri neirogenuri meqanizmebis Tanaarsebobas obstruqtul faqtor-Tan.

7) `fsiqologiuri stresi da insultis ganvi-Tarebis riski axalgazrda pacientebSi~ (Tanaav-torobiT; Europ J. `Neurology~, 18, 2011, 393, inglisur enaze).

ganxilulia socialuri fsiqostresogenuli faqtorebis CarTvis SesaZlebloba iSemiuri in-sultis meqanizmebSi axalgzrda asakSi.

8) `pirveladi cerebruli simsivneebis epide-miologia saqarTveloSi~ (TanaavtorobiT; Europ J. `Cancer~, 47, 2011, 253, inglisur enaze).

Seswavlilia saqarTveloSi bolo ori aT-wleulis periodSi Tavis tvinis pirveladi sim-sivneebis nozografiuli maxasiaTeblebi hospita-luri registris doneze.

nevrologTa me-20 kongresis masalebSi gamo-qveynebulia 6 statia (TanaavtorobiT; marakeSi, maroko, inglisur enaze):

9) ìnsultis mimdinareobaSi c-reaqtiuli ci-lis dabali maCvenebeli~.

pirveladaa ganxiluli anTebiTi markeris pa-radoqsuli reaqcia reanimaciuli paTologiis ne-iroinflamaciuri agresiis korelaciaSi.

182

10) `neiroimunologiuri cvlilebebis Sedare-biTi analizi vaskuluri demenciisa da alchai-meris daavadebis pirobebSi~.

mowodebulia yvelaze gavrcelebuli ori sa-xeobis damatebiTi saxeobis sadiferencio krite-riumi.

11) `hipoTireozi rogorc demenciis risk-faq-tori xandazmulebSi~.

dadasturebulia farisebri jirkvlis dis-funqciis roli xandazmulTa kognituri darRve-vebis demenciis xarisxSi transformirebis pro-cesSi.

12) `zogierTi infeqciuri agentis roli ga-fantuli sklerozis ganviTarebaSi~.

Seswavlilia zogierTi infeqciuri agentis trigeruli roli pirvelad gafantuli sklero-zis progresirebadi da ara remisiuli formis mimarT.

13) ìSemiuri insultis daavadeblTa sisxlSi autoagresiis raqciebis gavlena meoradi cereb-ruli hemoragiis ganviTarebaSi~.

klasificirebulia neiroinflamaciuri sub-stratebis agresiis qronologiuri profili in-sultis transformirebasTan mimarTebaSi.

14) `miasTeniis nazografiuli maxasiaTeblebi saqarTveloSi~.

ganxilulia miasTeniis ZiriTadi epidemiolo-giuri monacemebis dinamika bolo ori aTwleulis ganmavlobaSi daavadebis paTomorfozTan erTad.

akad.wevr-kor. r.SaqariSvilma 2011 wels mona-wileoba miiRo konferenciebSi da waikiTxa moxse-nebebi:

183

_ `klinikuri kvlevebi gafantuli sklerozis dargSi~ (saerTaSoriso konferencia, paneluri dis-kusiis monawile-eqsperti, stamboli, TurqeTi);

_ `vaskuluri demencia~ (me-7 saerTaSoriso kongresi, riga, latvia);

_ `parkinsonizmi _ 21-e saukunis aqtualuri problema~ (samecniero konferencia, Tbilisi);

_ `nevrologiis sadiskusio sakiTxebi~ (samec-niero konferencia, Tbilisi);

_ `neiropaTiuli tkivili _ praqtikuli mid-goma~ (farmacevtuli kompania `faizeris~ (aSS) mi-er organizebuli simpoziumi, Tbilisi);

_ `klinikuri neiromecnierebis Tanamedrove miRwevebi~ (iv.javaxiSvilis sax. Tbilisis saxel-mwifo universitetisa da salpetrieris klinikis (parizi, safrangeTi) erToblivi konferencia, Tbi-lisi).

akad.wevr-kor. r.SaqariSvilma 2011 wels moi-pova SoTa rusTavelis erovnuli samecniero fon-dis 4 granti:

1) àntioqsidanturi sistemis statusi da sis-xlis matriqsuli metaloproteinazebi, rogorc biomarkerebi mwvave iSemiuri insultis SemTxve-vaSi~;

2) `Tavis tvinis pirveladi simsivneebis epide-miologia saqarTveloSi: prospeqtuli populaci-uri kvleva~;

3) `mwvave meningitis da encefalitis gamom-wvevi mizezebi saqarTveloSi~;

4) `saqarTveloSi infeqciuri etiologiis mwvave da qvemwvave dune damblis epidemiologia da etiologia~.

_ farmakologiuri korporacia `Teva~-s (isra-eli) 4 granti;

184

_ farmacevtuli kompania `Biogen~-is (aSS ) 2 granti.

akad.wevr-kor. r.SaqariSvilis xelmZRvanelo-biT iv.javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetSi medicinis fakultetze damtkicebu-lia da xorcieldeba oTxi sadoqtoro programa, romelTa farglebSi mimdinareobs sadoqtoro disertaciebis momzadeba. misive zedamxedvelobiT da meToduri xelmZRvanelobiT diplomisSemdgomi momzadebis programiT rezidenturas gadis Tbi-lisis saxelmwifo samedicino universitetis 16 rezidenti.

medicinis ganyofilebaSi Catarda 4 saerTo

kreba. ganyofilebam ganixila da miiRo dadgeni-lebebi ramdenime aqtualur sakiTxze: ganyofile-bis wevrebis mier warmodgenili saeqsperto Sefa-sebis daskvnebis safuZvelze, samedicino profi-lis samecniero dawesebulebaTa mier 2010 wels gaweuli samecniero-kvleviTi saqmianobis, medici-nis dargSi 2010 wlis saukeTeso samecniero-kvleviTi dawesebulebis gamovlenisa da saqarTve-los mecnierebaTa erovnuli akademiis ucxoeli wevrebis asarCevad kandidaturebis wamoyenebis Sesaxeb.

medicinis ganyofilebis mier akademiuri sab-Wos sxdomaze gansaxilvelad wardgenil iqna 5 sakiTxi, maT Soris iseTi aqtualuri mniSvnelo-bisa, rogoricaa: àiv infeqcia/Sidsi msoflioSi da saqarTveloSi: miRwevebisa da perspeqtivebis Sesaxeb”, ùjreduli medicina, dRevandeli miRwe-vebi da ganviTarebis perspeqtivebi“, „tuberkulo-zis epidemiologia da marTva saqarTveloSi“, Jur-nal biomedicinis macnes seriis saredaqcio ko-

185

legiisa da saredaqcio sabWos ganaxlebuli Se-madgenlobis damtkiceba.

fiziologiis ganyofileba

fiziologiis ganyofilebaSi 2012 wlis 1 ian-

vrisaTvis gaerTianebuli iyo 5 wevri, maT Soris 3 akademikosi da 2 wevr-korespondenti.

ganyofilebis wevrebma 2011 wels gamoaqvey-nes 1 wigni da 17 samecniero statia.

akademikosi Tengiz oniani

statiebi 1) `paradoqsuli Zilis darRvevebi da tvinis

muskarinuli qolinerguli sistemis antagoniste-bis mravaljeradi moqmedebiT gamowveuli 2m mu-skarinuli qolinoreceptorebis simkvrivis cvli-lebebi~ (TanaavtorobiT; neiromecnierebis me-8 msoflio kongresis Sromebi, florencia, italia, 2011, gv. 484, inglisur enaze).

Seswavlilia Tavis tvinis muskarinuli qoli-nerguli sistemis antagonistebis mravaljeradi moqmedebis efeqtebi paradoqsul Zilze da m2 muskarinuli receptorebis simkvriveze. dadgini-lia, rom muskarinuli qolinerguli sistemis antagonistebis mravaljeradi moqmedeba cxove-lebSi paradoqsuli Zilis iseTive cvlilebebs iwvevs, rogoric depresiuli pacientebisTvis aris damaxasiaTebeli. aRniSnul cvlilebebs Tan ax-lavs axal qerqsa da hipokampSi m2 muskarinuli receptorebis sixSiris mateba, rac muskarinuli qolinerguli sistemis supersensitiurobaze miu-TiTebs.

186

2) `NMDA receptorebis blokirebiT gamowveu-li Zil-RviZilis ciklis struqturuli darRveve-bi~ (TanaavtorobiT; neiromecnierebis me-8 msof-lio kongresis Sromebi, florencia, italia, 2011, gv. 485, inglisur enaze).

Seswavlilia Tavis tvinis NMDA receptoru-li sistemis benzodiazepinebis saitis blokirebis efeqtebi Zil-RviZilis ciklis struqturaze. es efeqtebi xorcieldeba gaemA receptorebis saSua-lebiT, xolo gaem sistema warmoadgens im mniS-vnelovan mediatorul sistemas, romelic pirda-pir monawileobs Zilis regulaciaSi. aRwerilia paradoqsuli Zilis disocirebuli ganviTareba aRniSnul pirobebSi da gakeTebulia daskvna imis Sesaxeb, rom NMDA receptoruli sistemis ben-zodiazepinebis saitis normaluri funqcioba is meqanizmia, romelic aRmofxvris halucinaciebis ganviTarebas.

akademikosi mixeil xananaSvili

statia `xangrZlivi (500 dRe-Ramis ganmavlobaSi) Si-

dasaxeobrivi da sensoruli nawilobrivi izola-ciis gavlena adamianis fsiqo-emociuri funqciebis mdgomareobaze informaciuli stresis pirobebSi~ (ж. `Проблемы современной приматологии~, adleri-soWi, rf, 2011, 112-118, rusul enaze).

planeta marsis aTvisebis mizniT saerTaSo-riso programis „marsi-500“-is farglebSi Catare-buli eqsperimentis safuZvelze dadgenilia, rom informaciuli stresisadmi fsiqo-emociuri fun-qciebis mdgradobis daqveiTeba izolaciis piro-bebSi mniSvnelovnad ganisazRvreba Sidasaxeob-

187

rivi izolaciisaTvis damaxasiaTebeli faqtore-biT, rac ganpirobebulia Tavis tvinis TviTregu-laciis meqanizmebis daTrgunviT. miRebuli Sede-gebi ganixileba rogorc umaRlesi nervuli sis-temis funqciaTa darRvevis winaaRmdeg farmako-logiur nivTierebaTa adekvaturi SerCevisa da axal farmakologiur nivTierebaTa Seqmnis Teo-riuli safuZveli.

garda amisa, planeta marsis Seswavlisa da aTvisebis saerTaSoriso programis („marsi-500“) farglebSi akad. m.xananaSvili xelmZRvanelobda kvlevebs, romlebic miznad isaxavdnen dedamiwaze ganlagebul, kosmosuri frenisaTvis gaTvaliswi-nebul xomaldSi (identuri modeli) myofi 6 adamianis fsiqoemociuri funqciebis Seswavlas. kvlevis Sedegebi gamoyenebul iqneba frenis rea-lur pirobebSi kosmonavtebis SerCevisas.

wina wlebSi Camoyalibebuli informaciuli stresis Teoriis gaTvaliswinebiT akad. m.xanana-Svili ganagrZobda normasa da paTologias Soris gardamavali mdgomareobis eqsperimentul Seswav-las. dadgenilia am mdgomareobis rTuli, bifun-qciuri (biologiurad dadebiTi da uaryofiTi) buneba, rac ganixileba, rogorc paTologiis pre-venciisa da koreqciis axali meTodebis Seqmnis Teoriuli safuZveli. miRebulia imis mtkicebis axali damadasturebeli faqtebi, rom gardamavali mdgomareoba unda ganixilebodes organizmis cxo-velmyofelobis sxva ZiriTad mdgomareobaTa (nor-ma-daavadeba) rangSi. ruseTis medicinis mecniere-baTa akademiis saangariSo saerTo krebis dadge-nilebaSi (moskovi, 28 Tebervali, 2011 w. krebis dadgenileba #24) aRniSnuli kvleva moxsenebu-

188

lia, rogorc mniSvnelovani da perspeqtiuli sa-mecniero mimarTuleba.

saangariSo wels akad. m.xananaSvili iyo sa-mecniero Jurnalebis _ `Бюллетень экспериментальной биологии и медицины~ da `Журнал высшей нервной дея-тельности~ saredaqcio samecniero sabWos wevri.

akademiis wevr-korespondenti nikoloz yifSiZe

wigni `kardiologiuri Secdomebi~ („inteleqti“, Tbi-

lisi, 2011, 151 gv.). wignSi Tavmoyrilia III klasis (anu aramar-

Tebuli) RonisZiebebi 16 saxelmZRvanelosa da 38 gaidlainze dayrdnobiT.

statiebi 1) `gafantuli sklerozisa da qronikuli ce-

rebrospinaluri venuri ukmarisobis mqone pacien-tebis endovaskuluri mkurnaloba~ (Tanaavtoro-biT, Georgian Med News. 2011 Oct;(199):29-34. PubMed ID: 22155803, inglisur enaze).

statia eZRvneba gafantuli sklerozis mkur-nalobis axal meTods, romelic gulisxmobs ce-rebrospinaluri venuri ukmarisobis (rogorc ga-fantuli sklerozis erT-erTi savaraudo mizezis) gamomwvevi stenozis perkutanul angioplastikas.

2) `gulis marjvena parkuWis simsivnis endo-vaskuluri mkurnaloba~ (TanaavtorobiT; Circ Car-diovasc Interv. 2011 Oct 1;4(5):e33-5. PubMed ID: 22010193, inglisur enaze).

aRwerilia warmatebuli klinikuri SemTxveva: gulis simsivnis mkurnaloba _ misi mkvebavi arte-

189

riebis msoflioSi pirveli endovaskuluri embo-lizacia saembolizacio maryuJebis gamoyenebiT.

3) `gulis ukmarisobis mkurnalobis progra-mis efeqturoba aRmosavleT evropaSi: Tbilisi, saqarTvelo~ (TanaavtorobiT; Circ Heart Fail. 2011 Nov 1;4(6):763-9. Epub 2011 Sep 7. PubMed ID: 21900187, in-glisur enaze).

kvlevam aCvena gulis ukmarisobis programis saqarTveloSi implementaciis efeqturoba.

4) `mravalSriani kompiuteruli tomografiis diagnostikuri SesaZleblobebi muclis daxuru-li travmis dros~ (TanaavtorobiT; Georgian Medical News, 2011 Feb;(191):12-8. PubMed ID: 21436472, inglisur enaze).

kvlevam aCvena muclis daxuruli travmis dros diagnostikis mizniT mravalSriani kompiu-teruli tomografiis gamoyenebis maRali specifi-kuroba da sensitiuroba.

5) àxali polimeruli biomasaliT _ Accele-rate™-AT _ dafaruli stenti: pirveli klinikuri kvleva adamianebSi _ 2-wliani dakvirvebis Sede-gebi~ (TanaavtorobiT; Proceedings of the 9th International Congress on Coronary Artery Disease. Printed in October 2011 by Editografica, bolonia, italia, inglisur enaze).

kvlevam aCvena axali polimeruli biomasaliT dafaruli stentebis efeqturoba xangrZlivi dak-virvebis periodSi.

akad.wevr-kor. n.yifSiZis xelmZRvanelobiT damTavrda 2008-2011 wlebSi mimdinare samuSao `sa-qarTveloSi perkutanuli koronaruli Carevisas biomeruli meTodiT ACCELERATE-AT dafaruli stentis usafrTxoebisa da muSaobis erTcentri-ani klinikuri kvleva~. grZeldeba muSaoba Temaze

190

`Rerovani ujredebis transplantaciisa da qsovi-lovani inJineriis teqnologiebis danergva klini-kur praqtikaSi~.

akad.wevr-kor. n.yifSiZe 2011 wels moxsenebe-biT gamovida saerTaSoriso sesiebze:

_ 1) `perkutanuli koronaruli intervencia ST segmentis elevaciiT mimdinare miokardiumis mwvave infarqtisas axalgazrda pacientebSi~, 2) `ST segmentis elevaciiT mimdinare miokardiumis mwvave infarqtisas Catarebuli perkutanuli koronaruli intervenciis dros Trombaspiraciis gavlena angiografiul da klinikur Sedegze~ (transkaTeteruli kardiovaskuluri mkurnaloba (TCT xmelTaSua zRvis auzSi) _ kardiologiisa da kardiovaskuluri qirurgiis me-7 saerTaSo-riso kongresTan erTad, antalia, TurqeTi);

_ `sirolimusis usafrTxo da efeqturi adgi-lobrivi gamoyeneba, sisxlZarRvovani midgomisas hemodializze myof pacientebSi~ (rikenis samec-niero centris (iaponia) da akad. n.yifSiZis saxe-lobis centraluri sauniversiteto klinikis (sa-qarTvelo) pirveli erToblivi saerTaSoriso sim-poziumi translaciur medicinaSi, baTumi);

_ `venoplastika gafantuli sklerozis mqone pacientebSi. perspeqtiva Tu cru imedi?~ (angio-logiis saerTaSoriso kavSiris evropuli organi-zaciis me-20 kongresi, lubliana, slovenia);

_ 1) `me-2 tipis Saqriani diabetis, dislipide-miisa da arteriuli hipertenziis mqone xandazmul pacientebSi garTulebebisa da sisxlZarRvTa dis-funqciis prevenciis mizniT Catarebuli multi-faqtoriuli mkurnalobis efeqturoba~, 2) àxali poliemeruli biomasaliT _ Accelerate-AT _ da-

191

faruli stenti: pirveli klinikuri kvleva adamianebSi _ 2-wliani dakvirvebis Sedegebi~ (ko-ronaruli arteriebis daavadebaTa me-9 saerTaSo-riso kongresi, venecia, italia);

_ 1) `Rerovani ujredebiT endovaskuluri mkurnaloba RviZlis cirozis bolo stadiis dros: adamianebSi pirveli klinikuri kvlevis Sedegebi~, 2) `venoplastika gafantuli sklerozis mqone pacientebSi: perspeqtiva Tu cru imedi?~ (samecniero konferencia ìnovaciebi kardio-vas-kulur intervenciebSi~, Tel-avivi, israeli).

akademiis wevr-korespondenti zurab qevaniSvili

statiebi 1) àkustikuri nevromis sadiagnostiko testebi~

(TanaavtorobiT; j. Georgian Medical News, 192(3), 2011, 21-28, inglisur enaze).

daxasiaTebuli da ranJirebulia akustikuri nevromis sadiagnozo eleqtronistagmografiis (eng) da tvinis Reros smenis pasuxis (tRsp) in-deqsebi. SedarebiT iafi da operatiuli eng-is da tRsp-is registraciis meTodebis mgrZnobeloba sawyisi stadiis nevromebis SemTxvevebSic ki, ab-soluturad miiCneva. yurSi xmaurisas (tinnitus), da/an Tavbrusxvevisas (vertigo), normaluri audio-metriuli suraTis pirobebSic mizanSewonilia orive testis Catareba. eng-is da tRsp-is regis-traciis meTodebiT akustikuri nevromis gamovli-nebisas kontrastuli kompiuteruli tomografiiT an magnitur/rezonansuli tomografiiT paTolo-gia verificirdeba, detalizdeba, da SemuSavdeba qirurgiuli Carevis konkretuli strategia. eng-is

192

da tRsp-is uaryofiTi monacemebisas, piriqiT, ZviradRirebuli tomografiebis Catareba aucile-beli aRar aris.

2) `tinitusis universaluri kiTxvarebi: lit-vis praqtika~ (TanaavtorobiT; Journal of Hearing Sci-ence, 1(1), 2011; gv. 101, inglisur enaze).

SemuSavebulia kiTxvarebi, romlebic tinitu-sis Tanmdevi fizikuri, emociuri, socialuri dar-Rvevebis analizis, agreTve, tinitusian avadmyo-febSi smenis, yuradRebis, Zilis funqciis Sefa-sebis saSualebas iZleva. kiTxvarebi adekvaturad axasiaTebs tinitusis fenomens, meore mxriv ki, movlenaze tinitusis matareblis subieqtur Seg-rZnebebs warmoaCens. gamokiTxulTa 47,0% qalebi iyvnen, 53,0% _ mamakacebi. asakobrivi rangi farTo iyo. saSualo asaki 41 wels Seadgenda.

3) òtologiuri garTulebebi akvalangisteb-Si: litvis monacemebi~ (TanaavtorobiT; koxlea-ris I kongresis masalebi, barselona, espaneTi, 2011, gv. 421, inglisur enaze).

avtonomiuri wyalqveSa sasunTqi aparatiT (scuba) wyalqveSa curvis moyvarulebSi Seswavli-lia otologiur garTulebaTa xasiaTi da xaris-xi. gamokiTxulTa 73,3%-ma daadastura, xolo 26,7%-ma uaryo yvinTvaSi varjiSis dawyebamde otopaTologiaze raime risk-faqtoris arseboba da/an sawinaaRmdego Cveneba. maTgan 48,3% Semciv-nebis simptomTa (cxvirSi moWeris, Sua yurSi wnevis SegrZneba) miuxedavad sistematurad misdev-da yvinTvas. bevr moyvaruls yvinTvisas Sua yurSi wnevis problemebi da, Sesabamisad, yuris dagubeba da tkivili sdevda Tan. yvinTvis mimdinareobisas an misi Sewyvetis momentSi gamokiTxulTa 13,8%-ma

193

Tavbrusxvevaze, _ 8,6%-ma disbalansze, _ 12,1%-ma smenis daqveiTebaze, _ 9,5%-ma tinitusze, _ 3,4%-ma gulzidvaze miuTiTa. gareTa yuris mwvave infeq-cia yvinTvis moyvarulTa 7,9%-Si, Sua da SigniTa yuris barotravmis simptomebi Sesabamisad 3,4%-Si da 1,7%-Si aRiniSna. qronikuli otoinfeqcia gamo-kiTxulTa 10,3%-Si, tinitusi _ 6,9%-Si, dafis ap-kis perforacia _ 6,0%-Si, Tavbrusxveva da disba-lansi _ 4,3%-Si dafiqsirda. gairkva, rom myvinTav-Tagan bevri yuris paTologiaze garkveuli risk-faqtorebis matarebelia. myvinTavTagan saTanado informaciis miRebam da sapasuxo adekvaturma ins-truqtaJma otologiur garTulebaTa prevencias unda Seuwyos xeli.

4) `smenis funqcia industriul warmoebaSi CarTul muSebSi: saqarTvelos masala~ (Tanaavto-robiT; me-10 saerTaSoriso kongresis _ `xmauri rogorc xalxis janmrTelobis problema~ masa-lebi, gv. 21, londoni, didi britaneTi, 2011, in-glisur enaze).

smenis funqciaze sawarmoo xmauris efeqtebis Seswavlis mizniT mSenebel muSebSi ganisazRvre-boda audiometriuli zRurblebi 0,125-12 khc-is anu farTo sixSirul diapazonSi. xmauris gav-lena SerCeviTad an ufro gamokveTilad maRali sixSireebis bgeraTa mimReblobis mimarT aRiniSna. smenis simaxvilis maqsimaluri daqveiTeba 12 da 10 khc sixSireebze dafiqsirda. xmaurisadmi mome-tebuli mgrZnobeloba 50 wlamde asakis indivi-debSi gamovlinda. ufro asakovnebSi smenis siste-maze xmauris efeqtebi Sesustebuli, moqmedebis sixSiruli speqtri ki daviwroebuli iyo. dadge-nilia, rom maRali sixSireebis momcvel tonalur audiometrias smenaze xmauris efeqtebis gamovle-

194

na sawyis etapebzeve ZaluZs, rac saTanado pre-venciul/samkurnalo proceduraTa dauyovnebliv gatarebiT Sesabamisi paTologiuri procesebis damuxruWebisa da reabilitaciis Sansebs iZleva.

5) àkustikuri nevroma, tonaluri audiomet-riis (ta), eleqtronistagmografiis (eng) da tvi-nis Reros smenis pasuxis (tRsp) maxasiaTeblebi~ (TanaavtorobiT; wignSi: Ierasg Biennal Symposium, moskovi, rf, 2011, 115-116, inglisur enaze).

akustikuri nevroma (an) metwilad calmxrivi paTologiaa. mis tipur ta-is maxasiaTebels, Sesa-bamisad, asimetriuli xasiaTis smenis daqveiTeba warmoadgens. akustikuri nevromis mogvianebiTi stadiisas smenis daqveiTebas kontralateralur mxarezec aqvs xolme adgili. ormxrivi akusti-kuri nevromisas smenis daqveiTebac bilateralu-ria. daxasiaTebulia eng-isa da tRsp-is monacemTa kompleqsi, romliTac an-is drouli da zusti identifikacia miiRweva. mgrZnobiare eng-iul niS-nad, kerZod, biTermuli kaloriuli testi aris miCneuli. meore mxriv, saTanado teqnikur piro-bebSi kvalificiurad Catarebuli kvlevisas tRsp-is efeqturoba akustikuri nevromis diagnosti-kaSi absoluturad iTvleba. eng-isa da tRsp-is registraciis meTodebiT retrokoxlearuli pa-Tologiis dadasturebisas procesis arsis, loka-lizaciisa da zomebis Sesaxeb sruli da zusti informaciis misaRebad, amasTan konkretuli qi-rurgiuli strategiis SesamuSaveblad, aucilebe-lia kontrastuli kompiuteruli tomografiis an magnitur-rezonansuli tomografiis Catareba.

6) `gamowveuli otoakustikuri emisiis asakob-rivi cvlilebebi~ (TanaavtorobiT; wignSi: Ierasg

195

Biennal Symposium, moskovi, rf, 2011, 117-118, ingli-sur enaze).

sxvadasxva asakis individebSi bgeriTi tkacu-niT gamowveuli otoakustikuri emisia (goae) re-gistrirdeboda da cifruli meTodiT izomeboda misi integrebuli sumaruli magnituda. parale-lurad, yvela gamokvleulSi ordinaruli tona-luri audiometriiT ganisazRvreboda smenis fsi-qoakustikur zRurblTa maCveneblebi da xdeboda goae-is sumarul magnitudebTan maTi Sepirispire-ba. goae-is magnitudis asakTan dakavSirebuli da-qveiTeba pirvelad 40-49 wlis asakis individebSi dafiqsirda. momdevno asakobriv qvejgufebSi (50-59 da 60-69 wlebi) goae-is magnitudis vardna ukve TvalsaCino iyo da asakTan erTad progresirebda. dadasturda, rom goae-is registraciis meTodi, tonaluri audiometriis meTodTan SedarebiT, smenis receptorebis cvlilebebis, maT Soris, Sig-niTa yuris asakobrivi procesebis identifikaciis ufro mgrZnobiare, adreuli da zusti procedu-raa. calkeul individSi goae-is magnitudis Semci-rebis gamovlenisas smenis daqveiTebis sapreven-ciod saTanado procedurebisa da Terapiul kom-pleqsTa gamoyeneba aris rekomendebuli.

7) `smenis funqcia industriaSi dasaqmebul muSebSi: saqarTvelos masala~ (TanaavtorobiT; me-10 saerTaSoriso kongresis _ `xmauri rogorc xalxis janmrTelobis problema~ masalebi, lon-doni, didi britaneTi, 2011, 141-145, inglisur enaze).

Seswavlilia transkavkasiuri gazsadenis mSe-neblobaze momuSave muSebSi smenis funqciaze sistematuri industriuli xmauris zegavlena. ga-nisazRvra tonaluri audiometriiT smenis zRur-blebi 0,125-12 khc anu gafarToebul sixSirul dia-

196

pazonSi. paralelurad, adgilobrivi samecniero-kvleviTi humanitaruli institutebis TanamSro-melTa sakontrolo jgufSi Catarda identuri audiokvleva. miRebuli monacemebiT warmoebasTan asocirebuli xmauris mimarT 50 wlamde asakis individebi mometebulad mgrZnobiareni arian. 50 welze meti asakis pirebSi presbiakuzisis anu smenis zRurblis asakobrivi daqveiTebis gamo sa-muSaosTan dakavSirebuli xmauri sul ufro nak-leb negatiur gavlenas axdens smenis funqciaze. Sesabamisad, asakTan erTad xmauris efeqtebis xa-risxi smenis sistemaze klebulobs da sixSirul diapazonSi viwrovdeba. metic, 60 wels gadacile-bul individebSi, smenis zRurblTa kritikuli matebis gamo, xmauris moqmedeba praqtikulad anu-lirebulia. gairkva, rom xmauri, upirveles yov-lisa, 4-12 khc zols anu maRali sixSireebis bgera-Ta mimReblobas aqveiTebs, gansakuTrebiT mkveT-rad ki kidura 12 da 10 khc sixSireebze moqmedebs. kvlevis Sedegebidan gamomdinare, gakeTebulia das-kvna, rom gafarToebuli anu maRali sixSireebis momcveli tonaluri audiometriiT, konvenciona-lurisagan gansxvavebiT, smenis sistemaze xmauris efeqtebis verificireba sawyis etapebzeve aris SesaZlebeli. smenis funqciaze xmauris moqmedebis drouli dokumentireba, Tavis mxriv, saTanado samkurnalo-profilaqtikuri procedurebis dau-yovnebliv gatarebiT SigniTa yurSi paTologiuri procesebis blokirebisa da nawilobrivi an sru-li reabilitaciis perspeqtivebs qmnis.

8) `virusul vestibulur nevronitTan da nei-rolabirinTitTan asocirebuli bppv~ (Tanaavto-robiT; Journal of Scientific and Practical Medicine, 67(1), 2011, gv. 35, inglisur enaze).

197

kompiuteruli eleqtronistagmografiis (eng) gamoyenebiT, okulomotoruli da poziciuri ka-loriuli testebis CanawerebiT, kontroldeboda vestibuluri nevronitiT da neirolabirinTitiT daavadebulTa vestibuluri funqcia. yvela daava-debulSi dafiqsirda lateraluri kupulo- da ukana kanaloliTiazi. miRebuli Sedegebis axsni-sas gaTvaliswinebuli iyo SigniTa yuris struq-turul-organizaciuli da inervaciis Tavisebure-bebi. navaraudevia, rom horizontaluri arxis receptorebi garkveuli periodis Semdeg norma-lur funqcionirebas, maT Soris, normalur kar-bonatul mgrZnobelobas aRidgenen, rac bppv-s warmoSobis uSualo mizezi xdeba xolme.

9) `smenis statusis Sefasebisas da audiorea-bilitacis strategiis gansazRvrisas mSobliuri enis fonetikur TaviseburebaTa gaTvaliswineba aris saWiro~ (TanaavtorobiT; Journal of Scientific and Practical Medicine, 67(1), 2011, gv. 36, inglisur enaze).

saqarTveloSi mcxovrebi mkvidri qarTul-enovani mosaxleobidan randomulad SerCeul jan-mrTelebSi da sensonevraluri genezis smenadaqve-iTebulebSi ganisazRvreboda smenis funqcia 0,125-10 khc anu farTo sixSirul diapazonSi. dadgeni-lia, rom gamokvleulTa orive jgufSi 0,5, 1, 2 da 4 khc-is anu principuli sametyvelo diapazonis centralur sixSireebTan SedarebiT 6, 8 da 10 khc- is anu kidura maRalsixSirovan audiometriul zolSi smenis zRurblebs ufro maRali mniSvne-lobebi hqondaT. kvlevis Sedegebidan gamomdinare, smenis funqciis Sefasebisas, samkurnalo, sareabi-litacio da prevenciul RoniZiebaTa Catarebis mizanSewonilobis gansazRvrisas, sasmeni aparatis SerCevis, morgebisa da daregulirebisas rekomen-

198

debulia smenis centralursixSirovan maxasiaTeb-lebTan erTad gaTvaliswinebul iqnes maRalsix-Sirovani statusic. maRalsixSirovan maxasiaTeb-lebze yuradRebis aqcentireba gansakuTrebiT im individebSi unda iyos mniSvnelovani, visi same-tyvelo enac Tanxmovan asobgeraTa mometebul ra-odenobas moicavs, romelTagan bevri farTo speq-trul ares, maT Soris, maRalsixSirovan zols faravs. araindoevropuli genezis qarTuli swo-red enaTa aseT ojaxs ganekuTvneba. kerZod, qar-TulSi metyvelebis konstruqcia/percepciis pro-cesebSi 28 Tanxmovania aqtiurad CarTuli, ro-melTagan bevris speqtri klasikuri sametyvelo, 0,5-4 khc sixSiruli zolis garda maRalsixSiro-van, 6-10 khc sixSiris komponentebsac moicavs.

akad.wevr-kor. z.qevaniSvilis Tanamonawileo-biT rva samecniero moxseneba iqna wardgenili 4 adgilobriv da 4 saerTaSoriso samecniero fo-rumze.

akad.wevr-kor. z.qevaniSvili monawileobda sa-xelmwifo proeqtSi àxalSobilTa smenis skri-ningi~, romelic 2006 wlidan warmatebiT mimdina-reobs saqarTvelos Sromis, janmrTelobisa da socialuri dacvis saministros egidiT. gamo-kvleva xorcieldeba smenis skriningis specialu-ri aparatebis _ Echo-Screen-is gamoyenebiT, romle-bic germanelma da holandielma kolegebma usax-sovres audiologiis erovnul centrs misi saer-TaSoriso avtoritetis gaTvaliswinebiT. xsenebu-li proeqtis farglebSi mobilurma jgufma Tbi-lisSi dabadebuli 20 aTasamde axalSobilis sme-na gamoikvlia. paTologiis dadasturebisas smenis reabilitaciis konkretuli gegma muSavdeba, sas-meni aparati SeirCeva da programirdeba, reabili-

199

taciis uSualo procesSi ki surdopedagogi ir-Tveba. smenis defeqtebis adreul gamovlenasa da reabilitaciis droul dawyebas bavSvis ganviTa-rebisaTvis da srulfasovan pirovnebad Camoya-libebisaTvis principuli mniSvneloba aqvs.

audiologiis erovnuli centri 2011 welsac CarTuli iyo saqarTvelos Sromis, janmrTelo-bisa da socialuri dacvis saministros egidiT mimdinare socialuri reabilitaciisa da bavSvze zrunvis saxelmwifo programaSi, romlis mixed-viT ZviradRirebuli koxlearuli implanti yo-velwliurad saqarTveloSi ocdaaTamde smena-Clung bavSvs ufasod an mniSvnelovani fasdak-lebiT gamoeyofa.

akad.wevr-kor. z.qevaniSvilis iniciativiTa da uSualo da aqtiuri monawileobiT TbilisSi mo-wveul iyvnen halberStadteli da drezdeneli specialistebi da Catarda Sesabamisi saswavlo-saoperacio kursebi.

saqarTvelos otorinolaringologiisa da au-diologiis erovnuli centris bazaze halber-Stadtis wm. salvatoris saxelobis ameos hospi-talis otorinolaringologiis klinikis direq-torisa da mTavari eqimis, profesor klaus bega-lis xelmZRvanelobiT Catarda Sua yuris qirur-giis meeqvse saswavlo-saoperacio kursi. RonisZie-baSi monawileobdnen, agreTve, xsenebnuli klini-kis TanamSromlebi, doqtorebi iorg langeri da volfram peTe. qarTvel otoqirurgebTan uSualo kavSirSi germanelma specialistebma 15-amde uni-kaluri otologiuri operacia gaakeTes, aTobiT oto- Tu audioavadmyofs Cautares kvalificiuri konsultacia.

200

drezdenis teqnikuri universitetis karl gustav karusis saxelobis hospitalis otorino-laringologiis klinikis direqtorma profesorma Tomas canertma Tavis TanamSromlebTan erTad sa-qarTvelos otorinolaringologiisa da audio-logiis erovnuli centrebis bazaze 2011 wels re-gionis masStabiT (saqarTvelo, ruseTi, TurqeTi, somxeTi, azerbaijani) Caatara Sua yuris rekon-struqciuli qirurgiis (Middle Ear Reconstruction Surgery) saswavlo kursi. saqarTvelos mxridan kurss xelmZRvanelobdnen akad.wevr-kor z.qevani-Svili da prof. S.jafariZe. leqciebisa da praq-tikuli mecadineobebis garda germanelma oto-logebma 15-amde unikaluri operacia gaakeTes, maT Soris, koxlearuli implantacia erTi wlis asa-kis smenadaqveiTebul bavSvze da, pirvelad saqar-TveloSi, e.w. bgeriTi xidis, (sound-bridge) opera-cia, rac implantirebad sasmen aparats (implantable hearing aid) gulisxmobs. kursis monawileTa opti-maluri informirebis mizniT yvela operacia dis-tanciuri audiokomentarebisa da videorealiza-ciis fonze Sesrulda. inglisuri Tu germanuli komentarebi qarTulad an rusulad on-line reJimSi iTargmneboda. kursi ramdenime organizaciis pat-ronatiT, maT Soris, saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis egidiT Catarda, razec Ro-nisZiebis programaSi specialuri miTiTeba arse-bobs.

halberStadtsa (gfr) da Tbiliss Soris kav-SirebSi dominanturi rolis gaTvaliswinebiT, prof. klaus begalis winadadebiT sangariSo wels akad.wevr-kor. z.qevaniSvili arCeulia halber-

201

Stadtis otorinolaringologTa da audiologTa sazogadoebis sapatio akademiur wevrad.

akad.wevr-kor. z.qevaniSvili asrulebda akad. s.xeCinaSvilis saxelobis saqarTvelos otorino-laringologTa asociaciis prezidentis, saqar-Tvelos Sromis, janmrTelobisa da socialuri dacvis saministros mTavari otologis funqciebs.

saangariSo wels Catarda fiziologiis gan-

yofilebis 3 saerTo kreba, romlebzec moismines ganyofilebis wevrebis samecniero da samecniero-saorganizacio saqmianobis angariSebi. moismines, agreTve, ssip – samecniero dawesebulebebis 2010 wlis samecniero angariSebis Sefaseba da gamo-avlines maT Soris saukeTeso. damtkicda i.beri-taSvilis saxelobis premiis ganaxlebuli debu-leba da Seiqmna saeqsperto komisia aRniSnuli premiis mosapoveblad warmodgenili naSromebis Sesafaseblad, iv.beritaSvilis saxelobis premia mieniWa biol.mecn.doqt. Teimuraz naTiSvils mono-grafiisaTvis `kognituri vizualuri mexsiereba katebSi~ (Nova Science Publishers, N.Y., 2010).

ganyofilebis wevrebma monawileoba miiRes tradiciulad Catarebul fiziologTa sazogado-ebis sxdomaSi saxelwodebiT `beritaSviliseuli kiTxvani~.

saqarTvelos alergologiisa da klinikuri imunologiis asociaciasTan da Tbilisis saxel-mwifo samedicino universitetTan erTad Catarda akademikos vladimer baxutaSvilis dabadebidan 80 wlisTavisadmi miZRvnili saiubileo sxdoma.

sicocxlis Semswavlel mecnierebaTa centrsa da iv.javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetTan erTad gaimarTa akademikos petre

202

qomeTianis dabadebidan 110 wlisTavisadmi miZRvni-li saiubileo sxdoma.

soflis meurneobis mecnierebaTa

ganyofileba

soflis meurneobis mecnierebaTa ganyofile-baSi 2012 wlis 1 ianvrisaTvis gaerTianebuli iyo 6 wevri, maT Soris 1 akademikosi da 5 wevr-kores-pondenti.

ganyofilebis wevrebma 2011 wels gamoaqveynes (an waradgines gamosaqveyneblad) 5 monografia da wigni, 4 saxelmZRvanelo da 44 samecniero statia.

akademikosi oTar naTiSvili

monografiebi 1) `talRebi RvarcofebSi~ (TanaavtorobiT;

gamomcemloba ООО `Научтехлитиздат~, moskovi, 2011, 160 gv., rusul enaze).

monografia moicavs avtorebis mier bolo wlebSi miRebuli Sedegebis saerTo analizs, ro-melTa didi nawili gamoqveynebulia maRali rei-tingis mqone ucxour periodul samecniero lite-raturaSi da saerTaSoriso konferenciebis masa-lebSi.

yuradReba daeTmo dRemde naklebad Seswav-lili myari monataniT hiperkoncentrirebuli Rvarcofuli nakadebis talRis saxiT gadaadgi-lebis sakiTxebs. miRebuli Sedegebi saSualebas iZleva momavalSi daproeqtdes da aSendes Rvar-cofsawinaaRmdego nagebobebi, talRis hidravli-kuri parametrebis mxedvelobaSi miRebiT, misi sxva-dasxva formiT gadaadgilebisas.

203

myari monataniT hiperkoncentrirebuli naka-debis dasaxasiaTeblad miRebuli diferencialur gantolebaTa sistema saSualebas iZleva Rvarco-fis dinamikuri maxasiaTeblebi Sefasdes rogorc prizmatul, aseve araprizmatul kalapotebSi misi rogorc cvladi, aseve mudmivi masiT moZraobisas.

miRebulia Sesabamisi saangariSo damokidebu-lebani Rvarcofis uwyveti, dinamikuri da mono-klinaruli talRebis dasaxasiaTeblad.

SesaZlebeli gaxda: Rvarcofis iribi hidrav-likuri naxtomis saangariSo damokidebulebis mi-Reba (rasac xSirad adgili aqvs nakadis mimarTu-lebis Semcvlel nagebobebze zemoqmedebisas); ka-lapotis cvladi qanobis pirobebSi warmoqmnili talRis parametrebis dadgena; gamWol da gaum-Wol nagebobebze zemoqmedebisas warmoqmnili uku-talRis parametrebis daxasiaTeba da sxva.

2) èrTganzomilebiani monatandatvirTuli ka-lapoturi nakadebi~ (TanaavtorobiT; gadacemulia gamomcemlobaSi ООО `Научтехлитиздат~ 2012 wels ga-mosaqveyneblad, 210 gv., rusul enaze).

monografia eZRvneba monatandatvirTuli ka-lapoturi nakadebis inJinruli amocanebis gada-wyvetis problemebs. erTganzomilebiani monatan-datvirTuli nakadebis ZiriTadi diferencialuri gantolebebi, daumyarebeli moZraobis dasaxasi-aTeblad, Sedgenilia polifaziani nakadebisTvis gankuTvnili hidrodinamikis gantolebaTa siste-mis bazaze. yuradReba gamaxvilebulia erTganzo-milebiani moZraobis damaxasiaTebeli specifikuri reJimebis (mZafri, wynari, kritikuli) dadgenis kri-teriumebze nakadis koncentraciis mxedvelobaSi miRebiT.

204

miRebuli erTganzomilebiani moZraobis Ziri-Tad diferencialur gantolebaTa sistema adapti-rebulia nakadis cvladi masiT moZraobis saki-Txebis gadasawyvetad, rac saSualebas iZleva Se-fasdes calkeuli fazis cvlileba moZraobis mi-marTulebiT. gansakuTrebiT mniSvnelovania moZra-obis mimarTulebiT myari fazis cvlilebis dad-gena. igi saSualebas iZleva sruliad axleburad Sesruldes iseTi mniSvnelovani nagebobebis hid-ravlikuri gaangariSeba, rogoric irigaciuli da derivaciuli daniSnulebis saleqarebis daproeq-tebaa.

ganxilulia didi qanobis mqone kalapotebSi monatandatvirTuli nakadebis Tanabari reJimiT moZraobis mdgradobis sakiTxebi. gadawyvetilia am tipis nakadebis Tavisufal zedapirze sxvada-sxva tipis talRebis SesaZlo warmoqmnis meqaniz-mi da am talRebis parametrebis gasaangariSebeli damokidebulebani nakadis myari monatanis koncen-traciis sididis mxedvelobaSi miRebiT.

miRebulia damokidebuleba, romelic iZleva saSualebas monataniT nakadis koncentraciis gaz-rdisas (kalapotis deformaciis gamo) Sefasdes niutonuri siTxis araniutonur siTxeSi gada-zrdis SesaZlebloba. es, Tavis mxriv, hidroteq-nikur nagebobaTa gaangariSebisas moiTxovs sru-liad axlebur midgomas garemos ekologiuri mdgomareobis SesanarCuneblad.

statiebi 1) `wyalsadinaris kalapotis fskeris qanobis

zegavlena monataniT hiperkoncentrirebuli Rvar-cofis talRis parametrebze~ (TanaavtorobiT; ж. `Известия аграрной науки~, т. 9,@#1, Tbilisi, 2011, 136_137, rusul enaze).

205

didi qanobis mqone mdinaris kalapotebSi, iq sadac adgili aqvs hiperkoncentrirebuli Rvar-cofebis moZraobas, xSirad nakadis Tanabari moZ-raobis reJimi kargavs Tavis pirvelad mdgrad saxes, rac vlindeba perioduli xasiaTis tal-Rebis warmoqmniT. aseTi talRebi gadaadgil-debian Tanabrad moZravi nakadis Tavisufal zeda-pirze winmswrebi siCqariT da arRveven damyare-buli moZraobis pirvandel saxes.

RvarcofsawinaaRmdego nagebobebis proeqti-reba aseT SemTxvevaSi unda Catardes nakadis Ta-visufal zedapirze warmoqmnili perioduli tal-Ris dinamikuri parametrebis gaTvaliswinebiT.

ganxiluli meTodi saSualebas iZleva gakeT-des prognozi perioduli xasiaTis talRis SesaZ-lo warmoqmnisa da dadgindes talRis dinamikuri parametrebi, rac Tavidan agvacilebs Rvarcof-sawinaaRmdego nagebobis wyobidan gamosvlas da misi Tanmdevi landSaftis ekologiuri wonaswo-robis darRvevas.

2) èroziis keridan mowyvetili monataniT hi-perkoncentrirebuli Rvarcofis talRis paramet-rebis dadgena~ (TanaavtorobiT; saerTaSoriso sa-mecniero-praqtikuli konferenciis _ `Tanamedro-ve teqnologiebi da gamoyenebiTi dizaini~ Sro-maTa krebuli, akaki wereTlis saxelmwifo uni-versiteti, quTaisi, 2011, 250-252, rusul enaze).

dadgenilia eroziis keridan mowyvetili mo-nataniT hiperkoncentrirebuli Rvarcofis masis, rogorc mdinaris kalapotSi warmoqmnili dadebi-Ti talRis, aseve eroziis keraSi dagrovil masa-Si ukutalRis gavrcelebis hidravlikuri para-metrebi.

206

ganisazRvra: a) eroziis keraSi dagrovili Rvarcofuli masis daclis dro, rac, Tavis mxriv, iwvevs mdinareSi Rvarcofis moZraobis Se-wyvetas; b) mdinaris kalapotSi moZravi Rvarco-fis xarji da siCqaris saSualo mniSvneloba Rvarcofis uwyvet reJimSi gadaadgilebisas.

3) `monataniT hiperkoncentrirebul Rvarco-ful nakadebSi siCqaris gradientiani da ugradi-ento siRrmeebis gansazRvra~ (TanaavtorobiT; ж. `Гидротехническое строительство~, #12, moskovi, 2011, 57-59, rusul enaze).

monataniT hiperkoncentrirebuli Rvarcofu-li kalapoturi nakadebi Sedgeba ori mkveTrad gamijnuli nawilisagan: 1) siCqaris sagradiento Srisagan (rac uSualo kontaqtSia kalapotis mim-marTvel kedlebTan da xasiaTdeba siCqaris ara-Tanabari ganawilebiT), 2) nakadis gulisagan (siC-qaris nulovani gradientiT).

nakadis guli gadaadgildeba kvazimyari for-mis saxiT, romlis moZraobis siCqare Tavisi sidi-diT utoldeba sagradiento siCqaris maqsimalur mniSvnelobas.

RvarcofsawinaaRmdego nagebobebze dartymis Zalis saangariSod Rvarcofuli nakadis gulis siRrme da gulis siCqare gadamwyvetia miTiTebu-li Zalis sididis dasadgenad.

SemoTavazebuli saangariSo damokidebulebe-bi saSualebas gvaZlevs mkveTrad gavmijnoT naka-dis gulisa da sagradiento Sreebis siRrmeebi da maTi Sesabamisi siCqareebis saSualo mniSvnelo-bebi.

4) `monataniT hiperkoncentrirebuli Rvarco-fis zvaviseburad SesaZlo gadaadgilebis progno-zi da misi hidravlikuri parametrebis dadgena~

207

(TanaavtorobiT; Jurnalis `Метеорология и гидроло-гия~ saredaqcio kolegiis gadawyvetilebiT sta-tia rekomendebulia 2012 wlis meore nomerSi gamosaqveyneblad, moskovi, rusul enaze).

eroziul kerebSi dagrovili Rvarcofis masa, rodesac igi daZvrisadmi kritikul mdgomareo-baSia, miwisZvris, wvimis an sxva saxis wonas-worobis damrRvevi pirobebis zegavleniT, SesaZ-lebelia mowydes eroziuli keridan zvaviseburad da daiZras mdinaris kalapotisaken. es uaRresad saSiSi movlenaa, radgan aRniSnul masas maRali siCqaris gamo, did moculobiT wonasTan erTad, aqvs Zlieri damangreveli Zala.

utolobis formiT SemoTavazebulia eroziis keridan Rvarcofis masis SesaZlo mowyvetis kri-teriumi da rekomendebulia e.w. `Rvarcofuli zvavis~ hidravlikuri parametrebis dadgenis me-Todika, romlis gaTvaliswinebac aucilebelia RvarcofsawinaaRmdego RonisZiebebis daproeqtebi-sas.

5) `hiperkoncentrirebuli Rvarcofis formi-rebis, wyalsadinarSi moZraobisa da nariyis ko-nusze gaCerebis hidravlikuri modelebi~ (Tanaav-torobiT; saqarTvelos teqnikuri universitetis wyalTa meurneobis institutis SromaTa krebuli, #66, 2011, 175-179).

rekomendebuli modelebi exeba hiperkoncen-trirebuli Rvarcofis formirebis, moZraobisa da nariyis konusze gaCerebis sakiTxebs. am sakiTxe-bis gadawyveta saproeqto da samSeneblo organi-zaciebs miscems saSualebas ufro maRali sizus-tiT ganaxorcielon RvarcofsawinaaRmdego Ro-nisZiebebis gatareba, rac xels Seuwyobs garemos ekologiuri stabilurobis SenarCunebas.

208

akad. o.naTiSvili monawileobda saerTaSori-so samecniero-praqtikuli konferenciis _ `Tana-medrove teqnologiebi da gamoyenebiTi dizaini~ muSaobaSi (akaki wereTlis saxelmwifo universi-teti, quTaisi, 2011).

akad. o.naTiSvili prof. v.TevzaZesTan erTad xelmZRvanelobs saqarTvelos teqnikuri universi-tetis wyalTa meurneobis samecniero-kvleviTi ins-titutis sabiujeto Temas `Rvarcofebis talRis formiT gadaadgilebis gamokvleva da maTTan kom-pleqsuri brZolis meTodebis damuSaveba~.

akademiis wevr-korespondenti aleqsandre didebuliZe

statiebi 1) `Cais fabrikebis eleqtromowyobilobis mu-

Saobis saimedoobis amaRleba~ (saqarTvelos sa-xelmwifo agraruli universitetis SromaTa kre-buli, t. 3, #4(53), 2010, 59-63).

sistemuri midgomis safuZvelze, eleqtromeqa-nikis, maTematikuri statistikisa da albaTobis Teoriis meTodebis gamoyenebiT Seswavlilia Cais fabrikis ZiriTadi teqnologiuri danadgarebis eleqtroamZravebis parametrebis urTierTkavSire-bi da kanonzomierebani maTi muSaobis efeqtiano-bis amaRlebisa da eqspluataciis srulyofis uz-runvelsayofad.

2) `saqarTvelos mTiani zonis mdgradi ganvi-Tarebis prioritetebi~ (TanaavtorobiT; j. Ànnals of Agrarian Science~, v. 9, #1, Tbilisi, 2011, 153-157, in-glisur enaze).

miuxedavad imisa, rom saqarTveloSi soflis meurneobis stimulirebisa da axali teqnologi-

209

ebis gavrcelebis mizniT ganxorcielda araerTi samTavrobo, ormxrivi da mravalmxrivi saerTa-Soriso programa, mTiani zonis problemebi moi-Txovs dauyovnebliv gadawyvetas. aucilebelia sas-wrafod SemuSavdes da ganxorcieldes mTiani rai-onebis socialuri, ekonomikuri da ekologiuri ganviTarebis yovlismomcveli programa.

3) `sasoflo-sameurneo mobiluri manqanebis-Tvis gankuTvnili magnituri Zravas energetikuli reJimebis analizi~ (TanaavtorobiT; J. ìnteleq-ti”, #1(39), Tbilisi, 2011, 170-172).

ganxilulia ekologiurad sufTa mudmivmag-nitebiani Zravebis SeqmnasTan dakavSirebuli saki-Txebi, Seswavlili da gaanalizebulia magnituri Zravas energetikuli balansis gantoleba, axali magnituri Zravas teqnikur-ekonomikuri maCveneb-lebi Sedarebulia arsebuli seriuli Zravebis maCveneblebTan. gaangariSebis safuZvelze miRebu-lia daskvna, rom intensiuri eqspluataciis pi-robebSi, e.i. weliwadSi 20 aTasi km garbenisa da aTwliani saamortizacio vadis SemTxvevaSi, eqspe-rimentul magnitur Zravasa da avtomobilis Siga-wvis Zravas saeqspluatacio xarjebi iqneba daax-loebiT erTnairi, Tumca miRebuli iqneba mniSvne-lovani ekologiuri efeqti.

akad.wevr-kor. a.didebuliZe monawileobda sa-qarTvelos agraruli universitetis erTi damTav-rebuli samecniero-kvleviTi Temis _ èleqtrifi-cirebuli sasoflo-sameurneo teqnologiuri pro-cesebi energetikuli, ekologiuri da ekonomikuri Sefaseba da maTi energotevadobis Semcireba~ da-muSavebaSi.

akad.wevr-kor. a.didebuliZem (TanaavtorobiT) waradgina erTi ganacxadi saqarTvelos patentis

210

misaRebad: `kombinirebuli magnituri Zrava~ (gana-cxadis saidentifikacio #12207/01).

gamogoneba ganekuTvneba mowyobilobebs, rom-lebic kombinirebulad gardaqmnian mudmivi mag-nitebisa da eleqtromagnitebis energias brunviTi moZraobis meqanikur energiaSi da SeiZleba iyos gamoyenebuli ekologiurad sufTa, kinematikurad martivi da kargi weviTi maxasiaTeblebis mqone amZravis saxiT.

akad.wevr-kor. a.didebuliZe 2011 wels monawi-leobda konferenciaSi da waikiTxa moxseneba:

_ àgraruli bioteqnologiebis komerciali-zaciis sakiTxisaTvis~ (iuneskos saerTaSoriso samecniero konferencia `biomravalferovneba da bioteqnologiebi~, Tbilisi).

miuxedavad zogierT qveyanaSi genetikurad mo-dificirebuli (gm) kulturebis mimarT arsebuli opoziciuri mosazrebisa, globalur doneze gm kulturebiT dakavebuli farTobebis zrdis dina-mika uzarmazaria. aRsaniSnavia, rom moxda Ziri-Tadad oTxi kulturis (simindi, soia, bamba, kano-la) komercializacia. axlo momavalSi kidev ram-denime gm kulturam SeiZleba momxmareblebisTvis gamoaaSkaraos agrobioteqnologiis gamoyenebis upiratesobebi. amas xels Seuwyobs aqtiuri samecniero kvlevebi gm kulturebis medicinisa da energetikis miznebisTvis gamosayeneblad. gm kul-turebis gavrceleba agrobiomravalferovnebisaT-vis saSiSroebas warmoadgens, radgan axali niSan-Tvisebebi, romlebsac gm mcenareebi iZens, mkveT-rad zrdis maT konkurentunarianobas adgilobriv jiSebTan SedarebiT. mniSvnelovan sargebelsa da garemosa da adamianTa janmrTelobis usafr-Txoebas Soris balansis damyarebas emsaxureba

211

biomravalferovnebis konvenciis farglebSi 2000 wlis 29 ianvars xelmowerili `biousafrTxoebis kartaxenas oqmi”. sirTuleebi gm kulturebis ko-mercializaciis gzaze ukavSirdeba sazogadoebis mier am kulturebisadmi midgomas da samTavrobo kontrolis gansaxorcieleblad adekvaturi struqturebis Seqmnas; moxsenebaSi es problemebi dawvrilebiT ganixileba. saqarTvelo unikaluria Tavisi agrobiomravalferovnebiT, romelic sof-lis meurneobis ganviTarebisTvis mniSvnelovan re-surss warmoadgens da, Tundac amis gamo, dacvas saWiroebs. gamoTqmulia mosazreba, rom gm sasof-lo-sameurneo produqciis warmoebis zrdis pro-cesSi dagrovili gamocdileba aRmofxvris am kulturebTan dakavSirebul gaugebrobebs, rac xels Seuwyobs qveynis sasursaTo usafrTxoebis uzrunvelyofas. amis mravlismetyveli niSnebi Se-imCneva gm kulturebis savele gamocdebis dawye-bis Taobaze evropis kavSiris gadawyvetilebebSi da milionobiT tona bioteqnologiuri produqci-is amerikis kontinentidan xangrZlivi importiT.

akad.wevr-kor. a.didebuliZe aris ori doq-torantisa da ori magistrantis samecniero xel-mZRvaneli.

igi iyo saqarTvelos agraruli universite-tis agrosainJinro fakultetis sadisertacio sab-Wos Tavmjdomare da arasamTavrobo organizaciis _ politikuri kvlevebis institutis _ sabWos wev-ri.

212

akademiis wevr-korespondenti avTandil koraxaSvili

saxelmZRvaneloebi 1) `mcenareTa gamravlebis meTodebi~ (Tanaav-

torobiT; `lomTa”, Tbilisi, 2011, 147 gv.). ganxilulia kulturuli mcenareebis TesliT

da vegetatiurad gamravlebis praqtikuli meTode-bi da wesebi, romlebmac warmatebiT daimkvidres adgili Tanamedrove agrobiznesSi. sasoflo-sa-meurneo kulturebTan erTad mocemulia ornamen-tuli mcenareebis gamravlebis Taviseburebanic, romelTa saSualebiT SesaZlebelia maRalkondi-ciuri, konkurentunariani da mravalferovani are-alis saTesle da sargavi masalis miReba, ro-melzec saqarTveloSi moTxovnileba bolo wleb-Si mkveTrad gaizarda da agrobiznesis metad per-speqtiuli da warmatebuli dargi gaxda.

saqarTveloSi Tavmoyrilia aseTi floris mravalaTasiani saxeoba, farTodaa gavrcelebu-lia unikaluri genetikuri Tvisebebis mqone mce-nareebis endemuri da aborigenuli jiSebi, rom-lebic xasiaTdebian adaptaciis unikaluri Tvi-sebebiT, daavadebebisadmi gansakuTrebuli mdgra-dobiT. yoveli maTgani Zalze iSviaTia da gamo-irCeva gasaocari mravalferovnebiT. aseTi bio-mravalferovneba qveynis stabiluri ganviTarebis gasaRebs warmoadgens.

2)Aàgraruli bioteqnologiebi~ (Tanaavtoro-biT; `kreativ butiki”, Tbilisi, 2011, 144 gv.).

ganxilulia agraruli bioteqnologia, ro-gorc adamianis saqmianobis erT-erTi uZvelesi sfero; igi asaxavs farTod gavrcelebul mosaz-rebas, rom biologiuri masalebisa da principe-

213

bis gamoyeneba uaxloesi 10-50 wlis ganmavlobaSi radikalurad Secvlis mrewvelobis bevr dargs da TviT adamianTa sazogadoebas. interesi am mecnierebisadmi da misi ganviTarebis tempebi bo-lo wlebSi Zalzed swrafad izrdeboda. es aris uamravi mcire, kerZo bioteqnologiuri firmebisa da samTavrobo komitetebis Seqmna, romelTa mo-wodeba iyo axali mimarTulebebis SesaZleblobe-bis Sefaseba da mraval universitetSi bioteqno-logiaSi leqciebis wakiTxva. bioteqnologiis gan-viTarebaSi CarTuli specialistebi erTmniSvne-lovnad miiCneven, rom am sferoSi saxelmwifos masStabiT warmatebebis miRweva SeiZleba mxolod samTavrobo organoebis monawileobiT. maTi mxar-daWera Zalze mniSvnelovania am rTuli discip-linaTaSorisi teqnologiis ganviTarebisaTvis. bioteqnologiis sxvadasxva dargSi ideis daba-debidan mis ganxorcielebamde didi gza aris da adekvaturi ekonomikuri meqanizmebi dRes moqme-debs mxolod zogierT qveynebSi, romlebic safuZ-vels qmnian am teqnologiis optimaluri ganviTa-rebisaTvis.

statiebi 1) akad.wevr-kor. T.uruSaZesTan Tanaavtoro-

biT. `niadagebis dabinZurebis Semcireba nano da agroteqnologiebiT TeslbrunvaSi~ (j. Ànnals of Ag-rarian Science~, v. 9, #1, Tbilisi, 2011, inglisur ena-ze).

ganxilulia nano da Tanamedrove agroteq-nologiebis gamoyenebis Sedegad niadagebis zeda fenebis bunebrivi da anTropogenuri damabinZu-reblebis mniSvnelovani Semcirebis mizniT Seq-

214

mnili teqnologiebis maRali ekonomikuri da eko-logiuri efeqti.

2) àxalcixis yavisferi niadagebis ganoyie-rebis sistema~, (TanaavtorobiT; gamomcemloba „Te-ilor and Frances“, naw. 42, #7, vaSingtoni, aSS, 2011, inglisur enaze).

ganxilulia axalcixis raionis savarguleb-ze Catarebuli saerTaSoriso mecnieruli kvlevis unikaluri meTodebiT miRweuli Sedegebi, rome-lic saintereso da misaRebia nebismieri qveynis mTiani regionebis analogiuri pirobebisaTvis. da-muSavebuli sistema emyareba aseTi ekologiuri garemos mravalmxriv Seswavlas da mis safuZ-velze optimaluri RonisZiebebis Catarebis SesaZ-leblobebs, maT efeqturobas. dadasturebulia aseTi sistemis upiratesoba nebismier arsebul sistemebTan SedarebiT.

3) `samkurnalo, aromatuli, sanelebeli da Sxamiani mcenareebis ekologiuri standartebi sa-qarTveloSi (TanaavtorobiT; J. Ènvironmental Biolo-gy~, ISSN 1995-0756, 5(2), petra, iordania, 2011, 265-266, inglisur enaze).

ganxilulia saqarTvelos bunebriv savargu-lebze gavrcelebuli samkurnalo, aromatuli, sanelebeli da Sxamiani mcenareebis ekologiuri standartebis klasifikacia, romelic agebulia sa-erTaSoriso regulaciebis moTxovnebis safuZvel-ze da Setanilia monacemTa eleqtronul bazaSi.

akad.wevr-kor. a.koraxaSvilis monawileobiT muSavdeboda TEMPUS-is proeqti `samagistro pro-grama gamoyenebiT biomecnierebaSi”, romlis Sem-sruleblebi arian iv.javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universiteti, saqarTvelos agraruli

215

universiteti, akaki wereTlis saxelmwifo univer-siteti, somxeTis saxelmwifo universiteti, somxe-Tis agraruli universiteti da partniorebi: ali-kantes universiteti (espaneTi), Tesalonikis uni-versiteti (saberZneTi) da vest inglisis universi-teti (didi britaneTi). am proeqtis farglebSi mi-si monawileobiT damuSavda 5 sruliad axali sa-magistro programa qarTul da inglisur enebze: kveba da sazogadoebrivi jandacva; agraruli bi-oteqnologia; Teslisa da sargavi masalis war-moeba da serTificireba; genmodificirebuli or-ganizmebi da biomravalferovnebis mdgradoba; gen-modificirebuli organizmebi da sursaTis uvneb-loba.

akad.wevr-kor. a.koraxaSvili monawileobda Semdeg saerTaSoriso konferenciebSi da waikiTxa moxsenebebi:

_ `saqarTvelos xexilovani kulturebis bio-mravalferovnebis aRdgena da mdgradi gamoyeneba~ (taSkenti, uzbekeTi, 2011);

_ `muxudos biomravalferovnebis dacva da genplazmis regeneracia saqarTveloSi~ (Tbilisi, 2011);

_ `sainformacio, nano da agroteqnologiebi niadagis zeda fenebis dabinZurebis Sesamcireb-lad~ (aTeni, saberZneTi, 2011).

akad.wevr-kor a.koraxaSvilma akademiis akade-miuri sabWos gafarToebul sxdomaze waikiTxa moxseneba „saqarTvelos soflis meurneobis gan-viTarebis koncefcia 2011-2015 wlebisaTvis“.

216

akademiis wevr-korespondenti petre nasyidaSvili

monografia `xorblis kultura~ wignSi `Cveni Rirsebani~

(TanaavtorobiT; gamomcemloba em-pi-ji, Tbilisi, 2011, 2,0 n.T.).

naCvenebia qarTuli xorblis unikaluri saxe-obebis da aborigenuli jiSebis mniSvneloba, maTi Rirseba. wigni ilustrirebulia feradi fotosu-raTebiT.

saxelmZRvaneloebi 1) `rbili xorblis jiSis `jageris~ agroteq-

nologia fermerul meurneobebSi~ (Tanaavtoro-biT; `sazogadoeba codna~, Tbilisi, 2011, 80 gv.).

naCvenebia xorblis kulturis mniSvneloba, am kulturis marcvlis gadidebis aucilebloba, da-kavebuli saTesi farTobebisa da mosavlianobis odenoba msoflio regionebis mixedviT, aSS-is se-leqciis rbili xorblis orTesla jiSis `jage-ris~ mokle daxasiaTeba da xorblis kulturis marcvlis maRali mosavlis miRebis srulyofili agroteqnologia _ xorblis moTxovnileba sakveb nivTierebebze, winamorbedebze, niadagis damuSave-baze, Teslis momzadebaze da Tesvaze, naTesis dacvaze, ganoyierebaze, saTesle masalis warmoe-baze, mosavlis aRebaze da sxva. wigns Tan erTvis Sesabamisi fotosuraTebi da gamoyenebuli lite-raturis sia.

2) `hibriduli simindi da misi agroteqno-logia fermerul meurneobebSi~ (TanaavtorobiT; `sazogadoeba codna~, Tbilisi, 2011, 144 gv.).

217

wigni qarTul enaze dawerili pirveli ori-ginaluri saxelmZRvaneloa, sadac naCvenebia, rom hibriduli simindi mniSvnelovani sasoflo-same-urneo, universaluri marcvleulis warmoebis ga-didebis kulturaa. Sesabamisi TanmimdevrobiTaa mocemuli hibriduli simindis botanikur-morfo-logiuri daxasiaTeba, hibriduli simindis bio-logia _ moTxovnileba sinaTlis, siTbos, tenis, niadagisa da sakvebi nivTierebebis mimarT, minera-lur calkeul elementTa mniSvneloba, mokle cnobebi simindis TviTdamtverianebisa da jvare-dindamtverianebis Sesaxeb, martivi xazTaSorisi hibridebis daxasiaTeba da hibriduli simindis agroteqnologia _ Teslbrunvebisa da winamorbe-debis mniSvneloba, niadagis damuSaveba, gano-yiereba, Tesvis dro, Tesvis norma, naTesis movla, naTesis dacva, mosavlis aReba. wigni ilustrire-bulia feradi fotosuraTebiT.

statiebi 1) `tetraploiduri xorblis saxeobis `dikas~

roli Triticum L-is gvaris evoluciaSi da msof-lio seleqciaSi~ (ж. `Известия аграрной науки~, т. 9,@#1, Tbilisi, 2011, 75-81, rusul enaze).

Catarebuli mravalwliuri kvlevebis safuZ-velze dadgenilia, rom saqarTvelos xorblis tetraploidurma endemurma saxeobam `dikam~ mniS-vnelovani roli Seasrula xorblis gvaris evo-luciaSi da xorblis msoflio seleqciaSi. `di-kas~ monawileobiT Seqmnilia xorblis axali saxeobebi da sawarmoo jiSebi. `dika~ imunuri saxeobaa, amave dros mis genotipSi gamovlenilia TavTavis mtvrevadobisa da Cacvenis gamZleobis da fesvze dgomisas marcvlebis gaRivebisadmi gamZleobis, advilad gamolewvis ganmapirobebeli

218

genebi. garda am genebisa, mis genotipSia sicivi-sadmi gamZleobis genebi. `dika~ warmoadgens Zvir-fasi genebisa da seleqciurad arasasurveli, mag-ram filogenetikuri TvalsazrisiT mniSvnelovani genebis banks.

2) `saqarTvelos siZlieris imedi misi niWieri axalgazrdobaa~ (goris suxiSvilis universite-tis studentTa pirveli samecniero naSromTa kre-buli, 2011, me-5 gv.).

naCvenebia studenti axalgazrdobis samecnie-ro-kvleviT muSaobaSi monawileobis aucileblo-ba, rogorc niWieri axalgazrdobis gamovlenis saSualeba.

3) `foTlis sixuWuWisadmi tolerantuli Tu-Tis jiSebisaTvis saseleqcio sawyisi masalis SerCeva qarTlis bunebriv populaciebSi~ (Tanaav-torobiT; saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis moambe, t. 5, #2, 2011, 113-117, inglisur enaze).

naCvenebia, rom TuTis foTlis sixuWuWis winaaRmdeg brZolis integrebuli meTodebidan yvelaze efeqturi da ekonomikurad gamarTlebu-lia jiSTa mravalferovneba, maRali potenciuri gamZleobis axali saseleqcio sawyisi masalis miReba-gamovlineba maTi winaswari sadiagnostiko da korelaciuri niSnebiT. mocemulia infeqciisa-gan Tavisufal zonaSi, qarTlis regionSi, mor-fologiuri aRweris safuZvelze gamovlenili Tu-Tis hibriduli formebis struqturul-anatomiuri safuZvlebi, romlebic garkveulwilad ganapiro-beben maT mdgradobas garemos eqstremaluri pi-robebisadmi da dadebiT korelaciaSia foTlis kvebiT RirebulebasTan.

219

4) `hibriduli simindi _ msoflio mniSnelobis sasoflo-sameurneo kultura~ (TanaavtorobiT; sa-qarTvelos soflis meurneobis mecnierebaTa aka-demiis moambe, Tbilisi, t. 29, 2011, 108-110).

naCvenebia, rom dRes hibriduli simindi er-TaderTi axali sasoflo-sameurneo kulturaa, romlis warmoebis gafarToebiT SesaZlebelia, rom warmatebiT gadaiWras marcvleulis warmoebis problema. igi gamoirCeva imiTac, rom aris ada-mianis sasursaTo, komfortis Seqmnis saSualebac (xorci, rZe, rZis nawarmi, kvercxi da sxva).

5) `hibriduli simindi marcvleulis warmoe-bis gadidebis mniSvnelovani kulturaa~ (Tanaav-torobiT; saqarTvelos soflis meurneobis mecni-erebaTa akademiis moambe, t. 29, Tbilisi, 2011, 111-114).

dadasturebulia, rom ara marto saqarTve-loSi, aramed mTel msoflioSi marcvleulis warmoebis gadideba nomer pirveli problemaa da am problemis gadawyvetis saqmeSi gansakuTrebuli mniSvneloba eniWeba hibriduli simindis warmoe-bis gafarToebas. simindis hibriduli TesliT Tesvis gafarToebiT simindis marcvlis warmoebam miaRwia mTel msoflioSi 835,1 milion tonas da am maCvenebelma ganviTarebul qveynebSi Seadgina 461,4 milioni tona, ganviTarebad qveynebSi _ 385 milioni tona da hibriduli simindis msoflio saSualo mosavlianobam erT heqtarze saSualod Seadgina 5,04 t. es maCvenebeli qveynebis mixedviT icvleboda 3,08 t/ha-dan (meqsika) 10,23 t/ha-mde (aSS) farglebSi.

6) `TuTis axali formebis Seswavla sadiag-nostiko anatomiur-morfologiuri niSnebiT~ (Ta-naavtorobiT; saqarTvelos soflis meurneobis

220

mecnierebaTa akademiis moambe, t. 29, 2011, Tbilisi, 115-118).

naCvenebia qarTlis floristul regionSi (marneuli, bolnisi) morfologiuri aRweris sa-fuZvelze gamovlenili TuTis (Morus L.) gansxva-vebuli formebis N14, N18, N19-is mcenareTa fizio-logiuri aqtivobis ganmapirobebeli winaswari sadiagnostiko struqturul-anatomiuri niSnebi, romlebic erTi mxriv maTi saxeobrivi kuTvni-lebis garkvevis saSualebas iZlevian da, meore mxriv, ganapirobeben foTlis kvebiT Rirebulebas an daavadebaTa mimarT gamZleobas.

7) `mcenareTa Teslebis `mosvenebis~ mizeze-bis mniSvneloba, misi gamomwvevi mizezebi da dar-Rvevis gzebi~ (TanaavtorobiT; saqarTvelos sof-lis meurneobis mecnierebaTa akademiis moambe, t. 29, 2011, Tbilisi, 128-134).

dadasturebulia, rom Teslis erT-erTi mniS-vnelovani Tvisebaa `mosveneba~, romelsac didi biologiuri da sameurneo mniSvneloba aqvs. sxva-dasxva kulturis Teslebs `mosvenebis~ gansxva-vebuli xangrZlivoba aqvT, rac gamowveulia ara-erTgvarovani morfologiuri da fiziologiuri TvisebebiT. aqedan gamomdinareobs misi darRvevis gansxvavebuli xerxebi. Teslebis `mosvenebis~ gan-mapirobebeli mizezebis Secnobas didi mniSvne-loba aqvs rogorc Teslebis sicocxlis xan-grZlivobis axsnisaTvis, aseve SenaxvisaTvis, `mos-venebis~ periodis racionaluri xerxebis SemuSa-vebisaTvis, xolo saWiroebis SemTxvevaSi _ Tes-lis am mdgomareobidan gamoyvanisaTvis.

8) `xorblis, qerisa da simindis seleqciis Zi-riTadi Sedegebi saqarTveloSi~ (TanaavtorobiT;

221

saqarTvelos soflis meurneobis mecnierebaTa aka-demiis moambe, t. 29, Tbilisi, 2011, 119-121).

naCvenebia, rom xorblis, qerisa da simindis mecnierul seleqcias safuZveli daedo Tbilisis botanikur baRSi akademikos leonarde dekaprele-viCis xelmZRvanelobiT. Semdgom es muSaoba gag-rZelda mcxeTis saseleqcio sadgurSi, saqarTve-los sasoflo-sameurneo institutSi da Seiqmna xorblis, qerisa da simindis mravali jiSi.

9) `saqarTveloSi saSemodgomo xorblis war-moebisa da produqtiulobis gadidebis perspeqti-va~ (TanaavtorobiT; saSemodgomo xorblis pirve-li saerTaSoriso simpoziumis Sromebi, Tavrizi, irani, 2011, 25-29, inglisur enaze).

naCvenebia, rom saqarTvelos xorblis endemu-ri saxeobebi, saxesxvaobebi da aborigenuli ji-Sebi da formebi xasiaTdeba bioturi da abioturi faqtorebisadmi gamZleobiT.

akad.wevr-kor. p.nasyidaSvilma 2011 wels mii-Ro xorblis or axal jiSze àlmasze~ da `gor-daze~ saregistracio mowmobebi (TanaavtorobiT; saqarTvelos inteleqtualuri sakiTxebis centri _ saqpatenti, 2011, #10 da #001).

akad.wevr-kor. p.nasyidaSvils 2011 wels mieni-Wa leonarde dekapreleviCis saxelobiTi premia naSromTa ciklisaTvis `sasoflo-sameurneo kul-turebis genetika, seleqcia da meTesleoba~.

akad.wevr-kor. p.nasyidaSvili 2011 wels mona-wileobda Semdeg samecniero da samecniero-praq-tikul RonisZiebebSi da waikiTxa moxsenebebi:

_ `soflis meurneobis dazRveva da dakredi-teba saqarTveloSi _ problemebi da perspeqti-vebi~ (biologiur mecnierebaTa asociaciis èl-kanas~-s mier mowyobili konferencia, Tbilisi);

222

_ firma `lomTagora~-s mier mowyobili Ria

karis dRe (marneuli); _ biologiur meurneobaTa asociaciis èlka-

nas~ mier mowyobili puris festivali (axalcixe); _ studentTa pirveli respublikuri samecnie-

ro konferencia (gori); _ goris universitetis respublikuri samec-

niero konferencia (gori); _ saerTaSoriso samecniero konferencia

`saqarTvelos biomravalferovneba~ (Tbilisi); _ saSemodgomo xorblis pirveli regionuli

simpoziumi (Tavrizi, irani). akad.wevr-kor. p.nasyidaSvilma saqarTvelos

mecnierebaTa erovnuli akademiis akademiuri sab-Wos sxdomaze waikiTxa moxseneba `hibriduli si-mindi _ mniSvnelovani sasoflo-sameurneo kultu-ra~. miRebuli gadawyvetileba waredgina saqarTve-los soflis meurneobis saministros.

akad.wevr-kor. p.nasyidaSvili mWidrod Tanam-Sromlobs saqarTvelos sapatriarqosTan, kerZod, monawileobs saeklesio miwebze naTes sasoflo-sameurneo kulturaTa movla-moyvanis RonisZiebe-bis SemuSavebaSi da praqtikul ganxorcielebaSi, saTanado rCevebis micemaSi, jiSebis SerCevaSi da xarisxovani saTesle masalis miRebaSi adgilze CasvliT.

regularulad monawileobs: saqarTvelos so-flis meurneobis ministrisa da am saministros dargobrivi xelmZRvanelebis mier fermerebTan, raionebis mTavar agronomebTan da ucxoel spe-cialistebTan Catarebul SexvedrebSi; saqarTve-los soflis meurneobis saministros korpora-ciis mier Sedgenil jgufTan erTad xorblisa da

223

hibriduli simindis naTesebis monitoringSi, saWi-ro rCevebisa da sacnobaro furclebis SemuSave-baSi.

aqtiurad TanamSomlobs saqarTvelos xor-blisa da hibriduli simindis warmoebis progra-maSi.

akademiis wevr-korespondenti vano papuniZe

statiebi 1) `teqnologiebis monacemTa bazis Seqmnis pro-

eqtis mecnieruli dasabuTeba~ (TanaavtorobiT; re-zeknes umaRlesi avgustskolis samecniero Sroma-Ta krebuli, #2, rezekne, latvia, 2011, 110-116, ru-sul enaze).

ganxilulia samecniero-kvleviTi, saganmanaT-leblo da sxva organizaciebis mier Sesrulebu-li teqnologiebis safuZvelze erTian monacemTa bazis Seqmnis mizani, gamoyenebis perspeqtivebi da mosalodneli efeqti qveynis, dargis, monawile subieqtebis, calkeuli Semsruleblebisa da sxva mimwodeblebisaTvis.

2) `regionis turistuli industriis priori-tetuli ganviTarebis mimarTulebebi~ (Tanaavto-robiT; rezeknes umaRlesi avgustskolis samecni-ero SromaTa krebuli, #3, rezekne, latvia, 2011, 55-63, latviur enaze).

gaanalizebulia sxvadasxva qveyanaSi turis-tuli regionuli ganviTarebis miRwevebi da ga-mogonebebi, ris safuZvelzec SemuSavebulia sa-qarTvelos calkeuli regionebisaTvis turizmis ganviTarebis xelSewyobis praqtikuli rekomen-daciebi qveyanaSi arsebuli resursebis, regionis

224

Taviseburebebis, mravalferovnebisa da masStabe-bis gaTvaliswinebiT.

3) `bambukis sargavi masalis gamoyvanis, plan-taciebis mowyobisa da movlis agroteqnika~ (j. Àn-nals of Agrarian Science~, т. 9, #1, Tbilisi, 124-128, in-glisur enaze).

ganxilulia bambukis sxvadasxva saxeobis bio-ekologiuri Taviseburebebi, sargavi masalis gamo-yvanis, plantaciis gaSenebisa da movlis agroteq-nikisa da teqnologiis sakiTxebi.

akad.wevr-kor. v.papuniZem 2011 wels monawile-oba miiRo Semdegi saerTaSoriso da respubli-kuri samecniero konferenciebis muSaobaSi da wa-ikiTxa moxsenebebi:

_ `saqarTvelo-TurqeTis transsasazRvro zo-nis mTis tyeebis niadagdacviTi da wyaldacviTi funqciis Seswavlis Sedegebi~ (trapizonis uni-versitetis arTvinis satyeo ganyofileba, arTvini, TurqeTi, inglisur enaze);

_ `saqarTvelo-TurqeTis transsasazRvro zo-nis maRalmTis tyeebis zonis bunebrivi kompleq-sebis mdgradobis, ekologiuri optimizaciis ba-lansirebis uzrunvelyofisa da garemos dacvis aucilebeli stabilizaciis SenarCuneba-gaumjobe-sebis mecnierulad dasabuTebuli rekomendaciebi~ (arTvini, TurqeTi, inglisur enaze);

_ `bambukis (phyllostachys pubescens) sargavi masa-lis gamoyvanisa da plantaciis gaSenebis agro-teqnika~ (arTvini, TurqeTi, 2011, inglisur enaze);

_ `saqarTvelos agrosamrewvelo kompleqsis sistemaSi SromiTi resursebisa da sawarmoo faq-torebis gamoyenebis mecnierul-teqnikuri progre-sis ZiriTadi mimarTulebebi sabazro urTierTo-

225

bebis pirobebSi~ (saqarTvelos mecnierebaTa erov-nuli akademiis aWaris regionuli samecniero cen-trisa da afxazeTis mecnierebaTa erovnuli aka-demiis mier organizebuli respublikuri samecnie-ro-praqtikuli konferencia _ `saqarTvelos, maT Soris afxazeTis agraruli seqtoris Tanamedro-ve mdgomareoba da misi ganviTarebis perspeqti-vebi~, Tbilisi).

akademiis wevr-korespodenti vano papuniZe aris SoTa rusTavelis saxelmwifo universitetis sruli profesori. igi asrulebs saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis aWaris regionu-li samecniero centris xelmZRvanelis movale-obas.

igi aris SoTa rusTavelis universitetis sa-biujeto Temis _ `mavneblebiT da xanZrebiT gamo-wveuli ganadgurebuli naZvnar-soWnari tyeebis mdgomareoba da misi aRdgenis satyeo-sameurneo RonisZiebebi~ xelmZRvaneli.

akad.wevr-kor. v.papuniZem moamzada da gana-xorciela mravalmxrivi Sexvedrebi saxalxo dip-lomatiis kuTxiT qarTul-afxazur urTierTobaTa daregulirebis sakiTxebze. misi xelmZRvanelobiT Seiqmna afxaz uxucesTa sabWo, moewyo muhajiro-bis dros aWaraSi Casaxlebul afxazTa da farTo sazogadoebis Sexvedra sruliad saqarTvelos ka-Tolikos-patriarq ilia II-sTan.

tbel abuseriZis saxelobis universitetis req-toris, sxalTis episkoposis, meufe spiridonis TxovniT moamzada da waradgina universitetis axali fakultetis Camoyalibebis programa da mi-marTulebebi, samecniero kvlevebis Tematika regi-onis socialur-ekonomikuri problemebis gaTva-liswinebiT.

226

akad.wevr-kor. v.papuniZe aris SoTa rusTave-lis saxelmwifo universitetis agraruli teqno-logiebisa da ekologiis fakultetis sadiser-tacio sabWos Tavmjdomare, enciklopedia „aWa-ris“ mTavari samecniero redaqciis mTavari redaq-tori.

akademiis wevr-korespondenti Tengiz uruSaZe

wignebi 1) `100+ kiTxva-pasuxi gamoyenebiT ekologiaSi~

(TanaavtorobiT; Tsu-s gamomcemloba, Tbilisi, 2011, 11,5 n.T.).

ganxilulia gamoyenebiTi ekologiis sxvada-sxva mimarTulebis ZiriTadi sakiTxebi, maT Soris: zogadi cnebebi, globaluri problemebi, daculi teritoriebi, landSaftebis, niadagis, wylebis, mcenareTa da cxovelTa dacva, stiqiuri movlene-bi da maTi prevencia, ekologiuri medicina, eko-logiuri samarTali, bunebaTsargeblobis ekono-mika.

2) `praqtikumi niadagmcodneobaSi~ (Tanaavto-robiT; Tsu-s gamomcemloba, Tbilisi, 2011, 8,0 n.T.).

ganxilulia saqarTvelos ZiriTadi niadagis Tvisebebi da genetikuri Taviseburebani, mocemu-lia maTi geografiuli gavrcelebis analizi, mo-tanilia cnebebi da terminebi, romlebic saWiroa studentis damoukidebeli muSaobisaTvis. yovel Tematikas axlavs praqtikuli mecadineobis gaS-lili gegmebi.

statiebi 1) `saqarTvelosa da bulgareTis niadagebis

msgavseba da gansxvaveba~ (TanaavtorobiT; saerTa-Soriso konferenciis _ `bulgareTis niadagmcod-

227

neobis 100 weli~ masalebi, sofia, bulgareTi, 2011, 116-118, inglisur enaze).

naCvenebia, rom saqarTvelosa da bulgareTs aqvT rogorc msgavsi, ise gansxvavebuli niadagebi.

2) `saqarTvelos niadagebi _ landSaftebis sar-ke~ (TanaavtorobiT; saerTaSoriso konferenciis _ `bulgareTis niadagmcodneobis 100 weli~ masale-bi, sofia, bulgareTi, 2011, 119-121, inglisur enaze).

naCvenebia, rom saqarTveloSi zRvis donidan 1000 metramde gavrcelebul niadagebs SenarCune-buli aqvT reliqturi Tvisebebi da, amgvarad, es niadagebi ar warmoadgens Tanamedrove landSaf-turi pirobebis sarkes.

3) akad. T.andronikaSvilTan TanaavtorobiT. `ceoliTebis gamoyeneba dabinZurebuli niadagebis detoqsikaciisaTvis~ (j. Ànnals of Agrarian Science~, v. 9, #1, Tbilisi, 2011, 39-51, inglisur enaze) (anotacia ix. gv. 100).

4) `bmuli formebi da mcenareebis mier mZime liTonebis misawvdomoba sarwyav, Zlier dabinZu-rebul rux-yavisfer niadagebSi md. maSaveras vel-ze (saqarTvelos samxreT-aRmosavleTi)~ (Tanaavto-robiT; j. Ànnals of Agrarian Science~, t. 9, #1, Tbilisi, 2011, 111-119, inglisur enaze).

ganxilul niadagebs aqvT sasoflo-sameurneo mosavlianobis maRali potenciali, magram niada-gebi dabinZurebulia mZime liTonebiT. maTi Sem-cveloba aWarbebs mcenareebisTvis da adamianebis-Tvis usafrTxoebis dasaSveb zRvars.

5) `samTamadno mrewvelobiT niadagis dabinZu-reba Cu, Zn da Cd-iT da rux-yavisferi niadagur-mikrobiologiuri aqtivoba~ (TanaavtorobiT; j. Àn-

228

nals of Agrarian Science~, t. 9, #1, Tbilisi, 2011, 38-44, inglisur enaze).

ganxiluli niadagebi Zlier dabinZurebulia Cu, Zn da Cd-is elementebiT da niadagebis nayofi-ereba da sasoflo-sameurneo produqciis xarisxi aris didi saSiSroebis qveS.

6) àWarisa da imereTis niadagebis morfo-logiuri analizi niadagis resursebis msoflio monacemTa bazis safuZvelze~ (TanaavtorobiT; sa-qarTvelos saxelmwifo agraruli universitetis samecniero SromaTa krebuli, t. 4, #1(54), 2011, 67-71).

ganxilulia aWarisa da imereTis ZiriTadi niadagebis _ wiTelmiwebis, mTa-mdelos, yomrali da sxv. niadagebis morfologiuri Senebis Tavise-burebani msoflio monacemTa bazis safuZvelze.

7) `yviTelmiwebis daxasiaTeba da sistemati-zacia niadagis resursebis msoflio monacemTa bazis safuZvelze~ (TanaavtorobiT; saqarTvelos saxelmwifo agraruli universitetis samecniero SromaTa krebuli, t. 4, #2(55), 2011, 7-11).

8) `niadagebis mravalferovneba saqarTvelo-Si~ (TanaavtorobiT; samecniero konferenciis _ `saqarTvelos biomravalferovneba~ SromaTa kre-buli, Tbilisi, 2011, 26-27).

ganxilulia saqarTveloSi gavrcelebuli nia-dagebi, naCvenebia maTi mravalferovnebis Tavise-burebani da gamomwvevi mizezebi.

9) `naxSirbadis maragi saqarTvelos umTavres tyis formaciebSi~ (TanaavtorobiT; tradiciuli tye, dakavSirebuli codnasTan, biomravalferov-nebasTan, dacvasTan da mdgrad satyeo menejment-Tan aRmosavleT evropaSi, CrdiloeT da centra-

229

lur aziaSi. IUFRO msoflio seriebi, t. 26, 2011, 37-40, inglisur enaze).

ganxilulia naxSirbadis maragi saqarTvelos tyeebSi borjomis muqwiwviani tyeebis magaliTze.

krebulSi `svaneTi, bunebrivi resursebi da maTi gamoyenebis perspeqtivebi~ Sesulia 4 statia (TanaavtorobiT; Tbilisi, 2011, 9-146):

10) `mxaris zogadi daxasiaTeba~; 11) `miwis resursebi da maTi gamoyenebis per-

speqtivebi~; 12) `wylis resursebi da maTi gamoyenebis per-

speqtivebi~; 13) `tyis resursebi da maTi gamoyenebis per-

speqtivebi~. statiebSi mocemulia svaneTis zogadi daxa-

siaTeba, Taviseburebani da ganviTarebis perspeq-tivebi, ganxilulia saqarTveloSi arsebuli miwis resursebi, mocemulia mxaris ZiriTadi niadagebis genezisuri da sawarmoo daxasiaTeba, mocemulia svaneTis yvela resursis arsebuli mdgomareobis analizi da gamoyenebis perspeqtivebi, ganxilulia svaneTis ZiriTadi bunebrivi resursebis _ miwis, wylis, tyis mdgomareoba, dacvisa da raciona-lurad gamoyenebis perspeqtivebi.

14) àraliTonuri dabinZurebis gavlena nia-dagis funqciebze maSaveras velze, saqarTvelo~ (TanaavtorobiT; krebuli `geofizikuri kvlevis Sedegebi~, t. 13, EGU 2011, 48-54, inglisur enaze).

ganxilulia maSaveras velze niadagebis da-binZurebis sakiTxebi, maT Soris wyaroebi, arsebu-li mdgomareoba, Tavidan acilebis an Serbilebis RonisZiebebi.

230

15) `saqarTvelos andosolebi~ (Tanaavtoro-biT; ж. `Почвоведение~, #9, 2011, 1056-1063, rusul ena-ze).

16) `saqarTvelos andosolebi~ (Tanaavtoro-biT; j. Èurasian Soil Science~, t. 44, #9, 2011, 969-975, inglisur enaze).

me-15 da me-16 statiebSi niadagebis axali sa-erTaSoriso klasifikaciis safuZvelze ixileba saqarTvelosTvis axali, originaluri niadagebi _ andosolebi, maTi genezisi, gavrceleba, dacvis da racionalurad gamoyenebis perspeqtivebi.

17) `saqarTvelos niadagebi da maTi dacvis problemebi, hidrometeorologiisa da ekologiis aqtualuri problemebi~ (TanaavtorobiT; saerTa-Soriso konferenciis masalebi, Tbilisi, 2011, 114-115, rusul enaze).

ganxilulia saqarTvelos ZiriTadi niadagebi da maTi ekologiis, maT Soris eroziis, radio-aqtiuri izotopebiTa da mZime liTonebiT dabin-Zurebis aqtualuri problemebi.

18) àWaris Wragavlili wiflnarebis aRdgena da optimizacia mdgradi ganviTarebis uzrunvel-sayofad~ (TanaavtorobiT; Tbilisi, 2011, 32 gv.).

mocemulia sagranto proeqtis Sedegebi, maT Soris aWaris Wragavlili wiflnarebis arsebuli mdgomareoba da maTi aRdgena da optimizacia mdgradi ganviTarebis uzrunvelsayofad.

19) àRmosavleTis wifela saqarTveloSi _ arsebuli mdgomareoba da dacvis prioritetebi~ (TanaavtorobiT; bohemiis satyeo institutis mac-ne, t. 25, 2011, 98-112, inglisur enaze).

mocemulia aRmosavleT wiflis ganawileba saqarTveloSi, maT Soris, sxvadasxva simaRleze zRvis donidan da daqanebis mixedviT, wiflna-

231

rebSi sixSireebis, asakis, bonitekis mdgomareoba, moyvanilia am tyeebis dacvisa da kvlevis prob-lemebi.

20) `ceoliTebi, rogorc memcenareobaSi gamo-yenebuli pesticidebis da zogierTi sxva qimika-tebis matareblebi~ (TanaavtorobiT; j. Ànnals of Ag-rarian Science~, v. 9, #4, Tbilisi, 2011, 29-41, ingli-sur enaze).

naCvenebia pesticidebis granulebis saxiT ga-moyenebis upiratesoba Cveulebriv, tradiciul xer-xebTan SedarebiT.

21) akad.wevr-kor. a.koraxaSvilTan Tanaavto-robiT. `niadagebis dabinZurebis Semcireba nano da agroteqnologiebiT~ (j. Ànnals of Agrarian Science~, v. 9, #1, Tbilisi, 2011, inglisur enaze) (anotacia ix. gv. 213).

akad.wevr-kor. T.uruSaZis xelmZRvanelobiT grZeldeboda SoTa rusTavelis erovnuli samec-niero fondis grantis `saqarTvelos niadagebis gamokvleva/sistematizacia niadagebis resursebis msoflio monacemTa bazis safuZvelze”.

akad.wevr-kor. T.uruSaZe 2011 wels iyo saer-TaSoriso grantis _ `mZime liTonebis migracia kvebis jaWvebiT dabinZurebul niadagebSi samxreT saqarTvelos sarwyav regionSi~ samecniero par-tniori. granti finansdeba folksvagenis fondis mier.

akad.wevr-kor. T.uruSaZe arCeul iyo saz-RvargareTis Semdegi samecniero Jurnalebis sare-daqcio kolegiebSi:

1. `Mediterrian Soil Ecosystems~ (Turkey) (`xmelTa-SuazRvis niadagis ekosistemebi~ (TurqeTi);

232

2. `Journal Agro-Sceinces~ (Chile) (agromecnierebis Jurnali) (Cile);

3. `Journal of Soil Science and Plant Nutrition~ (Chile) (niadagmcodneobisa da mcenareTa kvebis Jurnali, Cile).

akad.wevr-kor. T.uruSaZe 2011 wels monawile-obda Semdeg saerTaSoriso samecniero RonisZie-bebSi:

_ saerTaSoriso simpoziumi _ garemos Secv-la xmelTaSuazRvis regionSi gurie-edremito/ba-lekizir-TurqeTi);

_ saerTaSoriso konferencia `bulgareTis niadagmcodneobis 100 wlisTavi~ (sofia, bulgare-Ti);

_ erovnuli samecniero konferencia, romelic mieZRvna saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli aka-demiis 70 wlisTavs _ `saqarTvelos biomraval-ferovneba” (Tbilisi);

_ germaniis niadagmcodneTa kongresi (berli-ni, gfr);

_ saerTaSoriso samecniero konferencia _ `garemo da globaluri daTboba”, miZRvnili aka-demikos Teofane daviTaias dabadebidan 100 wlis-Tavisadmi (Tbilisi);

_ saerTaSoriso samecniero-praqtikuli kon-ferencia _ `soflis meurneobis mdgradi ganviTa-rebis prioritetebi” (Tbilisi);

_ saerTaSoriso samecniero konferencia _ `garemo da adamiani” (qobuleTi);

_ iuneskos saerTaSoriso konferencia `bio-mravalferovneba da bioteqnologiebi~ (Tbilisi).

akad.wevr-kor. T.uruSaZe 2011 w. 2 dekembers saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis

233

akademiur sabWoze warsdga moxsenebiT `saqarTve-los niadagebis eroziisgan dacvis koncefcis (2012-2020 ww.) proeqti”. koncefciis proeqti, sa-qarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis aka-demiuri sabWos mier mowonebis Semdeg, waredgi-neba saqarTvelos mTavrobas.

akad.wevr-kor. T.uruSaZe miwveuli profeso-ris statusiT kiTxulobda leqciebs bunebrivi resursebisa da sicocxlis mecnierebis universi-tetSi (vena, avstria).

igi Seyvanilia evropis niadagmcodneTa 2012 wlis kongresis (bari, italia) _ EUROSOIL-2012-is samecniero-saorganizacio komitetSi.

2011 wels Catarda ganyofilebis wevrTa 11

saerTo kreba. ganxilul 17 sakiTxs Soris Ziri-Tadi iyo soflis meurneobis dargis ssip _ sa-mecniero-kvleviTi da umaRlesi saganmanaTleblo dawesebulebebis 2010 wlis samecniero angariSe-bis Sefaseba, kvleviT dawesebulebebs Soris sau-keTesos gamovlena; mecnierebaTa doqtoris, sru-li profesoris, T.kandelakis moxsenebis _ `saqar-Tvelos mTis tyeebis resursuli potenciali da misi gamoyeneba~ ganxilva, akademiis wevr-kores-pondentis leonarde dekapreleviCis saxelobis premiis misaniWeblad debulebis SemuSaveba da kandidaturis wardgena, `saqarTvelos soflis me-urneobis ganviTarebis koncefciis 2012-2015 ww. proeqtis~ (avtori _ akad.wevr-kor. a.koraxaSvili) ganxilva (proeqti dasamtkiceblad waredgina aka-demiis akademiur sabWos), akad.wevr-kor. p.nasyida-Svilis wignis _ `saxelmZRvanelo fermerebisaT-vis _ hibriduli simindi da misi agroteqnologia fermerul meurneobaSi~ ganxilva, saqarTvelos

234

teqnikuri universitetis sawarmoo Zalebisa da bunebrivi resursebis Semswavleli centris mier momzadebuli monografiis `raWa-leCxumis buneb-rivi resursebisa da maTi gamoyenebis perspeqtive-bi~ ganxilva, `saqarTvelos niadagebis eroziisa-gan dacvis koncefciis (2012-2020 ww.) proeqtis (Sem-muSavebeli komisiis Tavmjdomare akad.wevr-kor. T.uruSaZe) ganxilva (proeqti ganxilvisaTvis wa-redgina saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli aka-demiis akademiur sabWos) da sxv.

sazogadoebriv mecnierebaTa

ganyofileba

sazogadoebriv mecnierebaTa ganyofilebaSi 2012 wlis 1 ianvrisaTvis iricxeboda akademiis 16 wevri, maT Soris 6 akademikosi da 10 wevr-ko-respondenti.

2011 wels ganyofilebis wevrebma gamoaqvey-nes 13 monografia da wigni, 3 saxelmZRvanelo da 84 samecniero statia.

akademikosi levan aleqsiZe

statiebi 1) akad. l.aleqsiZem saerTaSoriso samarTlis

evropis asociaciis miwveviT monawileoba miiRo q.talinSi Catarebul samecniero kvlevebis me-4 saerTaSoriso forumSi (2011 wlis 28 maisi), sadac waradgina vrceli (20-gverdiani) analizi proble-misa `kosovo da samxreT oseTi: msgavseba da gansxvaveba, misi zemoqmedeba saerTaSoriso samar-Tlis ganviTarebaze~. naSromSi gaanalizebulia kosovos damoukideblobis gamocxadebisa da aRia-rebis faqtebi, romlebic Sedarebulia afxazeTisa

235

da cxinvalis regionis mier TviTgamocxadebuli damoukideblobis aRiarebasTan. naCvenebia princi-puli gansxvaveba am or konfliqts Soris, rac aisaxa imaSi, rom maSin, rodesac kosovos damo-ukidebloba aRiarebuli iqna 80 saxelmwifos mier (120-ma saxelmwifom uari Tqva aRiarebaze), afxa-zeTis da e.w. samxreT oseTis damoukidebloba, ruseTis garda, aRiarebulia 5 saxelmwifos mier, aqedan 3 superjuja saxelmwifoa. naSromSi xazi gaesva im faqts, rom saxelmwifoTa Tanamegobroba uars ambobs aRiaros saqarTvelos regionebis da-moukidebloba da moiTxovs ruseTisagan: a) uari Tqvas aRiarebaze; b) okupirebuli teritoriebidan gaiyvanos Tavisi jari. gamokvleva ganTavsda tartus universitetis saitze da ibeWdeba krebulSi `Baltik yearbook of International Law~.

2) gamokvleva Temaze `saqarTvelos winaaR-mdeg ruseTis agresiis anatomia~ wardgenil iqna rigis universitetis egidiT Catarebul konferen-ciaze (2011 wlis 25 oqtomberi). naSromSi naCve-nebia ruseTis politika afxazeTsa da cxinvalis regionSi 1991 wlidan, gaeros da sxva saerTaSo-riso organizaciebis ususuroba efeqturad Care-uliyvnen agresiuli separatistebis mier wamo-wyebul sisxlian konfliqtSi da am konfliqtis farTomasStabian mowesrigebaSi, rac dasrulda ruseTis aSkara agresiiT saqarTvelos winaaRm-deg.

3) romis klubis saitze gamoqveynda akad. l.aleqsiZis naSromi `gaeros axali roli~ (2011).

akad. l.aleqsiZe aris mTavari redaqtori `saerTaSoriso samarTlis Jurnalisa~ (2011 wels gamoqveynda Jurnalis pirveli nomeri).

236

akademikosi guram TevzaZe

wigni àxali filosofiis istoria~, nawili II _

`kantidan nicSemde~ (gadacemulia dasabeWdad ga-

momcemloba `nekerSi~, 437 gv.). statiebi 1) `solomon dodaSvili adamianis Tavisuf-

lebis pirobebis Sesaxeb~ (krebulSi `Tavisufle-

bis idea filosofiaSi da socialur TeoriaSi~, samxreTgermanuli gamomcemloba, 2011, 155-175, ger-

manul enaze).

narkvevSi nacadia imis dasabuTeba, rom s.do-daSvilis mier `logikaSi~ (sankt-peterburgi, 1827)

kantis socialuri filosofiis interpretacia

warmoadgens, didi germaneli filosofosis mem-kvidreobis uamrav interpretaciaTa Soris, erT-

erT saintereso da originalur gagebas. igi ori-

entirebulia kantis cnobil naSromze `maradiu-li mSvidobisaken~. amgvari sazogadoebis arsebo-

bis SesaZleblobis dasabuTeba, rogorc sazoga-

doebis ganviTarebis umaRlesi miznis (romelsac kacobrioba SeiZleba TandaTan miuaxlovdes), s.do-

daSvils kantis filosofiis damsaxurebad miaC-

nia. misi azriT, igi TanxmobaSia qristianuli msoflmxedvelobis principebTan. amas niSnavs do-

daSvilTan kantis mier socialuri filosofiis

miznis Taviseburi gaazreba: `mSvidoba Cvens su-

lier samyaroSi da sazogadoebaSi~. 2) `solomon dodaSvili neoplatonizmis Se-

saxeb~ (krebulSi `filosofia globaluri cvli-

237

lebebis epoqaSi~, Tbilisi, 2011, 297-305, inglisur

enaze).

naCvenebia, rom qarTveli neokantianeli s.do-daSvili (1805-1837), saqarTvelSi dabrunebis Sem-deg, gaecno anton kaTolikosis mier qarTuli kulturisaTvis petriwis moRvaweobis Sefasebas. Tavadac gaecno petriwis komentarebs V s. neo-platonikosis prokles Sesaxeb da sakuTar filo-sofiasTan savsebiT Tavsebadad miiCnia. misi in-terpretacia kantianelobisa da neoplatonizmis principulad iseTive sinTezia, rogoric mogviane-biT, kerZod, XX s-is dasawyisSi, neokantianelo-bis erT-erTi lideris h.rikertis saxelganTqmul-ma mowafem e.laskma (1875-1915) ganaxorciela.

3) ìlia WavWavaZe da Tanamedrove azrovneba~ (meore gamocema; J. `xornabuji~, I, ilias saxel-mwifo universitetis gamomcemloba, Tbilisi, 2011, 263-269).

akad. g.TevzaZis iniciativiT filosofiis, fsi-qologiisa da politologiis komisiasTan aRdga (2010 wlis 13 maisi) `petriwis saxelobis safilo-sofio sazogadoeba~ 1918 wlis 26 maiss gamoqvey-nebuli da damtkicebuli wesdebiT.

akad. g.TevzaZe 2011 wels monawileobda kon-ferenciebSi:

_ filosofosTa dRisadmi miZRvnili samecni-ero konferencia, romelic Catarda grigol ro-baqiZis universitetSi (Tbilisi);

_ `varlam CerqeziSvili da hegelianeloba~ (ioane petriwis saxelobis safilosofio sazoga-doebisa da filosofiis, fsiqologiisa da poli-tologiis komisiis gaerTianebuli sxdoma, Tbi-lisi);

238

_ varlam CerqeziSvilis dabadebidan 165 wlis-Tavisadmi miZRvnili saiubileo komisiis sxdoma da samecniero konferencia (Tbilisi);

_ kavkasiis xalxebTan urTierTobis komisiis mier organizebuli konferencia (Tbilisi).

akademikosi mariam lorTqifaniZe

statiebi 1) `vaxtang mefe RmerTs uyvarda” (`didni saq-

meni~, àrtanuji~, Tbilisi, 2011, 58-62). 2) àxali sataxto qalaqi. Tbilisis daar-

seba” (`didni saqmeni~, àrtanuji~, Tbilisi, 2011, 63-65).

3) `saqarTvelos Seqmna” (`didni saqmeni~, àr-tanuji~, Tbilisi, 2011, 116-127).

4) `givi jamburia _ dabadebidan 85 wlis iu-biles aRsaniSnavad” (iv.javaxiSvilis sax. Tbili-sis saxelmwifo universitetis humanitarul mec-nierebaTa fakultetis saqarTvelos istoriis in-stitutis `Sromebi”, I, Tbilisi, 2011, 376-380).

ganxilulia prof. g.jamburias cxovreba da samecniero moRvaweoba.

5) `ramdenime mogoneba ivane javaxiSvilze” (iv.javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo universitetis humanitarul mecnierebaTa fakul-tetis saqarTvelos istoriis institutis `Sro-mebi”, II, Tbilisi, 2011, 11-20).

6) `cota ram SoTa mesxias cxovrebisa da akademiuri moRvaweobis Sesaxeb” (iv.javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo universitetis humanitarul mecnierebaTa fakultetis saqarTve-los istoriis institutis `Sromebi”, III, Tbili-si, 2011, 9-16).

239

7) `mefe giorgi II vejinis karis (yarsis), ve-jinis cixeTaTvis brZolis istoriidan~ (krebul-Si `kavkasiologiuri Ziebani~, 2, kongresis masa-lebi, Tbilisi, 2010, 454-461).

8) ìstoriul tao-klarjeTSi qarTul taZ-rebs aWaraSi axali meCeTebis aSenebis perspeqti-viT aRadgenen~ (interviu; gaz. `qarTuli sityva”, #1, 12-18 ianvari, 2011).

9) `mesrop maStocma qarTuli ar icoda da qarTul anbans rogor Seqmnida?!~ (interviu; gaz. `qarTuli sityva~, 13-19 ivlisi, 2011).

10) `me saukunis codvad sabWoTa represiebs davasaxelebdi saqarTveloSi~ (J. `karibWe~, #18, 1-14 seqtemberi, 2011).

amerikis biografiulma institutma (ABI) akad. m.lorTqifaniZes mianiWa wodeba – `2011 wlis qali~.

akademikosi roin metreveli

wignebi 1) `didni saqmeni~ (proeqtis xelmZRvaneli da

mTavari redaqtori, àrtanuji~, Tbilisi, 2011, 560 gv.).

krebuli sruliad saqarTvelos kaTolikos-patriarqis, uwmidesisa da unetaresis, ilia II-is locva-kurTxeviT Seiqmna. `didni saqmeni~ _ ocda-aTsaukunovani saxelmwifoebriobis mqone eris, uZvelesi sakuTari damwerlobis damamkvidrebeli xalxis, `vefxistyaosnis~ Semqmneli, sveticxov-lisa da gelaTis, oSkisa da xaxulis, wmida sa-mebis taZrebis amgebi adamianebis, didgoris, Sam-qoris, basianisa da martyofis brZolebSi gamar-jvebuli qveynis, mTel msoflioSi qristianobis

240

mtkice burjad aRiarebuli saxelmwifos epizo-duri istoriaa.

wignSi moTavsebulia akad. r.metrevelis wina-Tqma da Semdegi 13 statia:

_ `nikofsiidan darubandisa zRuadmde~ (8-25); _ `daviT aRmaSenebeli~ (142-149); _ `ruis-urbnisis saeklesio kreba~ (150-155); _ `gelaTi _ meore ierusalimi da axali aTi-

na~ (160-169); _ `Zlevaჲ sakvirveli~ (170-176); _ `demetre I~ (177-178); _ àra ars kaci pirispir Sembmeli giorgisi

(giorgi III)~ (179-181); _ `mefe Tamari~ (182-192); _ `deda qarTlisa Tamari _ Tamar mefis saxe

xalxur SemoqmedebaSi~ (193-199); _ `wmida eqvTime RvTiskaci~ (455-461); _ `saakademio saqmianobis saTave (saqarTve-

los saistorio da saeTnografio sazogadoeba)~, 462-467);

_ `Rvawlisa da wamebis gvirgviniT Semkuli~ (468-471);

_ ìlia II~ (549-555). 2) `didi qarTvelebi. wminda daviT aRmaSenebe-

li~ (`saojaxo biblioTeka~, Tbilisi, 2011, 190 gv.). sxvadasxvaenovani da sxvadasxva saxis wya-

roebis Seswavla-Sejerebisa da arsebuli samec-niero literaturis gaTvaliswinebT, XII saukunis pirveli meoTxedis saqarTvelos istoriis fonze, SeZlebisdagvarad, mocemulia daviT IV aRmaSe-neblis moRvaweoba; aris cda am periodis saqar-TveloSi mimdinare sxvadasxva dinebis Cvenebisa imdroindel msoflio istoriul procesebTan mimarTebaSi.

241

3) òTar jafariZe _ 90~ (Tbilisi, 2011, 35 gv.). wigni gamoCenili qarTveli mecnierisa da sa-

zogado moRvawis, saqarTvelos mecnierebaTa ero-vnuli akademiis namdvili wevris, profesor oTar jafariZis cxovrebasa da moRvaweobas gadmogv-cems. aqvea dabeWdili mecnieris mier gamoqveyne-buli samecniero Sromebis nusxa.

statiebi 1) àltruizmi saqarTveloSi~ (krebuli `qvel-

moqmedeba da qarTuli msoflgageba~, Tbilisi, 2011, 110-123).

mimoxilulia qvelmoqmedebis saxeebi Zvel sa-qarTveloSi. miniSnebulia, rom qvelmoqmedeba vi-Tardeboda biznesis ganviTarebis paralelurad. naCvenebia, rom saqarTveloSi qvelmoqmedebas di-di warsuli aqvs.

2) ìstoriuli codnis istoriis Semecnebis sakiTxi~ (qarTuli diplomatia. weliwdeuli, t. 15, àrtanuji~, Tbilisi, 2011, 585-629).

narkvevi warmoadgens ramdenadme mainc pasuxs im moTxovnaze, romelic istoriografiuli masa-lis _ cnobebisa da zogadad informaciis arna-xulma zrdam gamoiwvia da ganpirobebulia misi Semecnebis logikuri da istoriuli mizezebiT.

3) `daviT IV aRmaSenebeli~ (J. ìstoriani~, #3, 2011, 26-33).

4) àmonaridebi komentariTurT vasil veliC-kos wignidan `kavkaz~ (qarTuli diplomatia, we-liwdeuli, t. 15, àrtanuji~, Tbilisi, 2011, 630-643).

5) `mefeTa wodebebisa da titulaturaTa Se-saxeb~ (gaz. `saqarTvelos respublika~, 2011 wlis 14 oqtomberi, #192, gv. 6).

242

6) `mecnierebaTa akademiis Rrma fesvebi~ (cxum-afxazeTis mecnierebaTa akademiis Sromebi, I, `me-ridiani~, Tbilisi, 2011, 5-17).

7) recenzia protopresviter giorgi zviadaZis wignze `qalwulebisaTvis da saRrmTosa moqala-qobisa~ (TanaavtorobiT; saqarTvelos sapatriar-qos prescentris yovelkvireuli gamocema `sapat-riarqos uwyebani~, #33, Tbilisi, 2011, 15-16).

akad. r.metreveli 2011 wels moxsenebebiT gamovida Semdeg samecniero konferenciebze:

_ `sruliad saqarTvelos kaTolikos-patri-arqis, uwmidesisa da unetaresis ambrosi xelaias moRvaweobis SefasebisaTvis~ (sruliad saqarTve-los kaTolikos-patriarqis, uwmidesisa da uneta-resis wmida ambrosi aRmsareblis dabadebidan 150 wlisTavisadmi miZRvnili samecniero konferencia, Tbilisi);

_ `saqarTvelos uaxlesi istoriis zogierTi sakiTxi~ (`kavkasiis fondis~ da kavkasiis qveyneb-Tan samecniero TanamSromlobis komisiis sxdoma `XX saukunis kavkasiis istoriis tragikuli fur-clebi~, Tbilisi);

_ baqos universitetisa da kavkasiis proble-mebis kvlevis centris mier organizebuli vasil veliCkos monografiis `kavkaz~-is prezentacia (ga-movida moxsenebiT).

akad. r.metreveli dajildovda sapatriarqos umaRlesi jildoTi _ wmida giorgis oqros orde-niT.

243

akademikosi daviT musxeliSvili

statiebi 1) `rodis ewvia uxtanesi Tbiliss?~ (`saisto-

rio krebuli~, #1, `mxedari~, 2011, 20-25). gadaTariRebulia Sua saukuneebis cnobili

somexi istorikosis, uxtanesis moRvaweobis dro. uxtanesi, romelsac uaRresad saintereso cnobebi aqvs saqarTvelos Sesaxeb, X s. moRvawed iTvleba. avtoris TvalsazrisiT, igi XII s. moRvawea, rome-lic daviT aRmaSeneblis mefobis bolos Tbi-lissac estumra.

2) `qarTul-daRestnuri kulturul-istoriu-li kavSirebi adreul Sua saukuneebSi~ (`kavka-siur-aRmosavluri krebuli~, XIV, Tsu-s gamomcem-loba, Tbilisi, 147-151, rusul enaze).

saubaria saqarTvelos politikur urTierTo-bebze Crdilo-aRmosavleT kavkasiasTan, agreTve, qarTuli qristianobis intensiur gavrcelebaze am regionis mosaxleobaSi Sua saukuneebSi.

3) `winasityvaobis magivrad~ (krebuli `Некото-рые вопросы грузино-русских взаимоотношений в современ-ной историографии~, ùniversali~, Tbilisi, 3-10, ru-sul enaze).

saubaria im agresiul cilismwameblur kampa-niaze, romliTac xasiaTdeba Tanamedrove rusuli istoriografia da masmedia saqarTvelos mimarT; axsnilia am movlenis fsiqologiuri safuZveli.

4) `saqarTvelos istoriis zogierTi sakiTxi Tanamedrove somxur istoriografiaSi~ (ж. `Кавказ и глобализация~, т. 5, вып. 1-2, SvedeTi, 170-180, rusul enaze; J. `The Caucasus and Globalization~, v. 5, 1-2, CA and CC Press, SvedeTi, 148-157, inglisur enaze).

244

saubaria Tanamedrove somxuri istoriogra-fiis usafuZvlo da mavneblur tendenciaze gamo-acxadon Zveli qarTuli istoriuli provinciebi _ qvemo qarTli da javaxeTi _ somxur teritori-ebad.

5) `Sesavali sityva~ (J. `logosi~, #6, Tbili-si, 2011, 9-11).

saubaria giorgi mTawmidelis saqarTveloSi Camosvlisa da moRvaweobis sazogadoebriv mniSv-nelobaze.

akad. d.musxeliSvilma 2011 wels monawileoba miiRo:

_ saerTaSoriso samecniero konferencia `qar-Tul-daRestnuri kulturul-istoriuli kavSire-bi~ (Tbilisi);

_ wminda giorgi mTawmidelis dabadebidan 1000 wlisTavisadmi miZRvnili saqarTvelos mar-Tlmadidebel eklesiasTan arsebuli qristianuli kvlevis saerTaSoriso centris IV saerTaSoriso simpoziumi `qarTveli aTonelebi da qristianuli civilizacia~ (Tbilisi).

akademikosi oTar jafariZe

statiebi 1) `kavkasiis mkvidri mosaxleobis eTnogene-

zis saTaveebTan~ (saerTaSoriso samecniero konfe-renciis _ `kavkasiis arqeologia, eTnologia, fol-kloristika~ SromaTa krebuli, `meridiani~, Tbi-lisi, 2011, 108-111, rusul enaze).

araerTi mosazreba iyo gamoTqmuli kavkasiis ZirZveli mosaxleobis eTnogenezis Sesaxeb. far-Tod gaSlilma arqeologiurma samuSaoebma kavka-siaSi axleburad warmoaCina mkvidri xalxebis

245

warmomavloba da pirveladgilsamyofelis saki-Txi. gairkva, rom kavkasia Zveli qvis xanaSi far-Tod iyo aTvisebuli pirvelyofili adamianis mi-er. am dros unda Camoyalibebuliyo saerTo kav-kasiuri erToba da Cayroda safuZveli saerTo kavkasiur fuZe-enas.

axali qvis xanaSi, neoliTSi, mosaxleoba mkveTrad izrdeba da mimdinareobs kavkasiis far-Tod aTvisebis procesi. mosaxleobis ganfenam da kavkasiis reliefis Taviseburebam saerTo kavkasi-uri erTobis TandaTanobiT rRveva gamoiwvia, ramac enazedac iqonia gavlena. Zv.w. VII-VI aTas-wleulSi kavkasiis kulturuli da enobrivi er-Toba ukve daSlili unda yofiliyo, ris Sedega-dac kavkasiis mkvidri mosaxleobis sami ZiriTadi jgufi Camoyalibda. neoliTis xanaSi unda dasru-lebuliyo kavkasiis eTnosebis formirebis proce-si. Cans, am droidan iwyeba kavkasiis aborigeni xalxebis istoriuli warsuli.N

2) òTar lorTqifaniZe da saqarTvelos arqe-ologia~ (J. `xornabuji~, I, ilias saxelmwifo uni-versitetis gamomcemloba, Tbilisi, 2011).

ganxilulia akad. o.lorTqifaniZis Sexedule-ba winaantikur xanaSi, pirvelyofil epoqaSi kol-xeTSi mimdinare procesebze.

akad. o.jafariZe monawileobda saqarTvelos erovnuli muzeumis sagamofeno samuSaoebSi; gamo-fenis gzamkvlevisaTvis dawera werili `brinjaos xana saqarTveloSi~. NNNNN

akad. o.jafariZes mieniWa giorgi nioraZis sa-xelobis premia naSromisaTvis `Sida qarTlis uZ-velesi warsulidan~ (eZRvneba 2008 wlis agvisto-Si Sida qarTlSi daRupulTa naTel xsovnas; Tsu-s gamomcemloba, 2009).

246

akademiis wevr-korespondenti zaza aleqsiZe

monografia `qristianuli kavkasia: istoriul–filologi-

uri Ziebani~, t. 2, (`favoriti printi~, Tbilisi, 2011, 396 gv.).

wignSi Sesulia 2000-2010 wlebSi gamoqveyne-buli naSromebi. ramdenime naSromi qveyndeba pir-velad.

statiebi 1) `bizantiis imperiis ucnobi qarTveli didi

moxele da misi sagvareulo~ (J. ànalebi~, #7, ùniversali~, Tbilisi, 2011, 29-59).

axlad aRmoCenili masalis safuZvelze Ses-wavlilia tbelebis sagvareulo; gamovlenilia dRemde ucnobi pirebi (magaliTad, laodikeis strategosi da patrikiosi spantaRud tbeli) da Sedgenilia genealogiuri tabula.

2) `vin iyo taos pirveli episkoposi~ (`saisto-rio krebuli~, #1, `mxedari~, Tbilisi, 2011, 9-19).

dadgenilia, rom taos pirveli episkoposi ar yofila vinme kirakosi da kritikulad Seswavli-lia am sakiTxTan dakavSirebiT arsebuli yve-laenovani wyaro.

3) `warwera Sorenkecze xoranTidan~ (J. `xor-nabuji~, I, ilias saxelmwifo universitetis ga-momcemloba, Tbilisi, 2011, 219-220).

wakiTxulia xoranTaSi aRmoCenili warwera („qriste, Seiwyale giorgi“) da paleografiulad daTariRebulia merve-mecxre saukuneebiT.

4) `qarTuli wyaroTmcodneoba da armenolo-gia: perspeqtivebi~ (krebuli `qristianuli kavka-sia~, 2, `favoriti printi~, Tbilisi, 2011, 357-360).

247

avtors Camoyalibebuli aqvs, rogori unda iyos, misi SexedulebiT, Tanamedrove wyaroTmcod-neobisa da qarTuli armenologiis ganviTarebis gzebi.

5) `kulturaTa gzajvaredinze. qarTul-somxu-ri kodikologiuri Sexvedrebi~ (TanaavtorobiT; krebuli `qristianuli kavkasia~, 2, `favoriti printi~, Tbilisi, 360-391).

Seswavlilia qarTuli da somxuri uZvelesi xelnawerebis fragmentebi, romlebic forzacebad iyo gamoyenebuli or mogviano xanis somxur xelnawerSi erTi da imave gadamwer-amkinZvelis mier. gamovlinda uZvelesi somxuri leqcionarisa da saxarebis ucnobi qarTuli Targmanis frag-mentebi.

6) àrmenologia saqarTveloSi~ (krebuli `qristianuli kavkasia~, 2, `favoriti printi~, Tbi-lisi, 391-396).

Camoyalibebulia avtoris xedva saqarTvelo-Si armenologiis, rogorc samecniero da saswav-lo disciplinis, Camoyalibebis winapirobebis, Tanamedrove mdgomareobisa da misi momavlis Sesaxeb.

akad.wevr-kor. z.aleqsiZe 2011 wels monawile-obda saerTaSoriso forumebSi da gamovida mox-senebebiT:

_ `forzacebi da palimfsestis furclebi saqarTvelos xelnawerTa nacionalur centrSi“ (Proceedings of the 22nd International Congress of Byzantine Studies, v.II, sofia, bulgareTi);

_ „kavkasiismcodneobis ZiriTadi problemebi“ (armenologTa saerTaSoriso asociaciis 30 wlis-Tavis saiubileo saerTaSoriso konferencia, budapeSti, ungreTi);

248

_ „kavkasiis albaneTis dakarguli damwer-loba: aRmoCena da gaSifrva“ (specialuri sajaro leqcia centaluri evropis universitetSi, buda-peSti, ungreTi);

_ `Sexvedrebi thor heierdalTan da Cemi STabeWdilebebi~ (sityva, warmoTqmuli azerbaijan-Si norvegiuli saTvistomos Sekrebaze), „thor heierdali _ mecnieri, mogzauri, mwerali. rogor vxedavdi me mas“ (saerTaSoriso konferencia „thor heierdali da azerbaijani“, baqo, azerbaijani);

_ `Tanamedrove albanologiis amocanebi~ (sa-erTaSoriso konferencia àlbaneTis adgili kav-kasiisa da azerbaijanis istoriaSi~, baqo, azer-baijani);

_ programebis, silabusebisa da bibliogra-fiis Sedgena saerTaSoriso samecniero-saswavlo centrisaTvis „kavkasia da bizantia“ (vorkSofi, Tbilisi).

akad.wevr-kor. z.aleqsiZe airCies safrangeTis warwerebisa da sityvakazmuli mwerlobis akademi-is ucxoel wevr-korespondentad.

akademiis wevr-korespondenti irakli imedaZe

saxelmZRvanelo `fsiqologiis safuZvlebi~ (TanaavtorobiT;

meore gamocema, `mwignobari”, Tbilisi, 2010, 421 gv.).

saxelmZRvanelo fsiqologiis probedevtiku-li kursia, anu gankuTvnilia imaTTvis, vinc iwyebs fsiqologiis Seswavlas. Tavisi struqtu-riTa da SinaarsiT igi maqsimalurad uaxlovdeba Tanamedrove dasavlur standartebs, amasTan, inar-Cunebs qarTuli fsiqologiuri skolisTvis dama-

249

xasiaTebel tradiciebs. wignSi mokled aris gan-xiluli zogadi fsiqologiis yvela ZiriTadi Tema (fsiqikuri procesebi, cnobierebis, aracnobi-eris, pirovnebisa da qcevis kategoriebi), fsiqiku-ri cxovrebis filogeneturi da ontogeneturi ganviTarebis problematika, socialuri fsiqolo-giis sakiTxebi, fsiqikuri aSlilobebisa da maTi fsiqologiuri mkurnalobis ZiriTadi aspeqtebi. wigni sagrZnoblad gansxvavdeba winamorbedisagan. igi safuZvlianad gadakeTda da Seivso axali ma-saliT.

statiebi 1) `s.rubinSteini da d.uznaZis skola~ (kre-

bulSi `Философско-психологическое наследие С.Л.Рубин-штейна~, издательство Института психологии РАН, М., 2011, 355-370, rusul enaze).

gaanalizebulia s.rubinSteinisa da d.uznaZis SexedulebaTa mravali aspeqti. naCvenebia maTi Teoriuli sistemebis msgavseba-gansxvavebis Ziri-Tadi aspeqtebi. orive avtori amodis iqidan, rom garemosa da fsiqikis (qcevis) mimarTebas subieqti aSualebs, magram gansxvavebiT rubinSteinisgan, romelic subieqts pirovnebasTan (adamianTan) ai-givebs, uznaZe subieqtis mocemulobis formad mTlianobiT aracnobier mdgomareobas – ganwyobas miiCnevs. ramdenadac igi yvela cocxali arsebis aqtivobis organizatoria, imdenad ganwyobis Teo-ria aracnobieris Teoriaa. amaSia misi didi upi-ratesoba rubinSteinisa da sxva sabWoTa koncef-ciebTan SedarebiT.

2) `qcevis polimotivaciis Sesaxeb~ (Main Issues of Pedagogy and Psychology, V. 1, #2, erevani, 2010, 89-97, inglisur enaze).

250

daxasiaTebulia polimotivacia, rogorc aqti-vobis erTze meti moTxovnilebiT aRZvris movle-na da misi mravalricxovani gamovlinebani. naCve-nebia polimotivaciis fenomenis mniSvneloba aqti-vobis regulaciaSi da, kerZod, saswavlo qcevis motivaciuri safuZvlis formirebaSi.

3) `qcevis interaqtiuli Teoriis meTodolo-giisTvis~ (krebuli `The Current Issues in Theoretical and Applied Psychology”, erevani, somxeTi, 2011, 62-64, in-glisur enaze).

gaanalizebulia interaqtiuli meTodologi-is principebi, situaciur da personalur midgo-mebTan SepirispirebiT. gamoyofili da gaazrebu-lia oTxi konkretuli Teoriuli amocana, rom-lebic unda gadaWras srulyofilma interaqti-ulma sistemam.

akad.wevr-kor. i.imedaZem 2011 wels monawile-oba miiRo samecniero forumebis muSaobaSi da waikiTxa moxsenebebi:

_ `Teoriuli da gamoyenebiTi fsiqologiis Tanamedrove problemebi” (saerTaSoriso samecni-ero konferencia, erevani, somxeTi);

_ `dimitri uznaZis 125-e wlisTavisadmi mi-ZRvnili saerTaSoriso samecniero konferencia~ (Tbilisi).

akad. wevr-kor. i.imedaZe arCeul iqna ramde-nime ucxouri saerTaSoriso Jurnalis saredaq-cio kolegiis wevrad:

_ `fsiqologiuri Jurnali” (moskovi, ruseTis mecnierebaTa akademiis fsiqologiis instituti).

_ `21-e saukunis fsiqologiis problemebi” (Siauliai, litva).

251

_ `pedagogikisa da fsiqologiis problemebi” (erevani, somxeTi, saxelmwifo pedagogiuri uni-versiteti).

akademiis wevr-korespondenti guram lorTqifaniZe

wigni `kulturologia ymawvilTaTvis~ (Tanaavto-

robiT; wm. andria pirvelwodebulis saxelobis universiteti, „mwignobari“, Tbilisi, 2011, 179 gv.).

mimoxilulia axali samecniero da sauni-versiteto saswavlo interdisciplinis (XX s-is Sua wlebi) – kulturologiis safuZvlebi, msof-lio kulturis istoriis preistoriuli periodi da pirveli adreuli mdinareuli civilizaciebis (SuamdinareTi, egvipte, indoeTi, CineTi) Zv.w. IV-III aTaswleulis kultura.

saxelmZRvanelo „bibliuri arqeologia“ (gadacemulia dasa-

beWdad Tsu-s gamomcemlobaSi, 350 gv.). statiebi 1) `biWvinTis samarovani~ (TanaavtorobiT;

krebulSi àfxazeTi. arqeologiuri Zeglebi da problemebi~, 2, „global-printi“, Tbilisi, 2011, 116-125).

Seswavlilia eqspediciis mier 1984-1990 ww. ga-Txrili 453 samarxi. dadgenilia romauli xanis pi-tiuntis kasteliumis nekropolis farTobi (3,5 ha) da qronologiuri CarCoebi (Zv. w. II-IV ss.).

2) àxali saarqivo masala rabin daviT baazovis Sesaxeb~ (gaz. „menora“, #12, 2011).

cnobili mwerali da sasuliero moRvawe da-viT baazovi mudmivi meTvalyureobis qveS imyofe-

252

boda. yofil „partiul arqivSi“ (fondi 14, aRw. 3. 1927-1928 ww.) aRmoCnda epoqisaTvis damaxasiaTebe-li sabuTi, romelic „amxilebs“ baazovis „Sovi-nistur xrikebs“.

3) èris zneobrivi gmiris – gr. lorTqifa-niZis Sesaxeb~ (gazeTi `raeo~, #4, 2011).

werilSi dasabuTebulia pirveli respubli-kis mTavrobis Tavmjdomaris moadgilis, samxed-ro da ganaTlebis ministris gr.lorTqifaniZis Rvawli samSoblos winaSe. mocemulia rekomenda-ciebi misi saxelis ukvdavsayofad.

akad.wevr-kor. g.lorTqifaniZe 2011 wels mox-senebebiT gamovida Semdeg samecniero konferenci-ebze:

_ „kacni huriani, mecnierni sjulisa“ (sa-qarTvelos mTavari rabinis ariel levinis daba-debidan 50 wlisTavisadmi miZRvnili samecniero konferencia „Tora da misi mniSvneloba“, Tbili-si); moxsenebis Sinaarsi daibeWda ebraul sagan-manaTleblo centr „tivergo cvis“ mier gamoqvey-nebuli konferenciis masalebis krebulSi;

_ SoTa rusTavelis erovnuli samecniero fondis mier mowyobili „sazRvargareT moRvawe Tanamemamule mecnierTa forumi“ (Tbilisi).

akad.wevr-kor. g.lorTqifaniZes miRebuli aqvs amerikis ebraelTa msoflio saagentos `join-Tis~ granti kvlevisaTvis iudaikaSi.

akad.wevr-kor. g.lorTqifaniZem programiT „mecnierebaTa erovnuli akademia _ skolas“ mec-nier-istorikosTa jgufTan erTad monawileoba mi-iRo skola-liceum „mwignobarTuxucesis“ ufros klaselTa konferenciis muSaobaSi. biblioTekas saCuqrad gadaeca wignebi.

253

akademiis wevr-korespondenti liana meliqiSvili

wigni `socialuri usafrTxoebis eTnikuri aspeqte-

bi polieTnikur sazogadoebaSi. eTnoumciresoba da samoqalaqo sazogadoeba qvemo qarTlSi~ (Ta-naavtorobiT; `mwignobari”, Tbilisi, 2011, 456 gv.).

ganxilulia saqarTvelos polieTnikur sazo-gadoebaSi socialuri usafrTxoebis eTnikuri as-peqtebi da eTnikuri umciresobis integrebis sa-kiTxi demokratizaciis ganviTarebis procesSi. Seswavlilia eTnikur jgufTa ganwyobebis, eTni-kur auto da heterostereotipebis, socialuri distanciisa da socialuri qcevis Taviseburebebi; dominanturi sazogadoebis politikur da kultu-rul cxovrebaSi erovnul umciresobaTa adgili da intereTnikuri stabiluri da dabalansebuli urTierTobebis maregulirebeli aspeqtebi; socia-luri sistemis _ garemos, warmoebis, fizikuri da ekonomikuri, aseve eTnokulturuli usafrTxoebis meqanizmebi; Tanamedrove eTnikur procesebTan er-Tad mimdinare yofisa da kulturis ramdenime sa-kiTxi; erovnuli umciresobis integraciis xarisxi da samoqalaqo sazogadoebis Camoyalibebis Se-saZlo variantebi.

regionSi Tavs iCens polieTnikuri sazogado-ebisaTvis damaxasiaTebeli araerTi problema _ re-gionis dacarieleba, stagnacia, gaucxoeba, soflis meurneobisa da infrastruqturis moSla, migracia, enobrivi barieri, sainformacio vakuumi, yofiTi, socialuri da ekonomikuri pirobebi, ganaTleba, nacionalizmi, Sovinizmi, kulturis krizisi, cxov-rebis dabali done, saxelmwifosagan naklebi

254

yuradReba. aRniSnuli maxasiaTeblebi rTul ga-remos qmnis saxelmwifoSi mimdinare reformebis warmatebiT ganxorcielebisaTvis.

statiebi 1) `saxelmwifo ena, eTnoumciresoba da sa-

xelmwifos usafrTxoeba~ (J. `sveticxoveli”, #2, sagamomcemlo saxli `teqnikuri universiteti”, Tbilisi, 2011, 58-64).

rogorc cnobilia, eTnosis erovnuli aRor-Zinebis periodSi ena iZens eTnikuri Rirebulebis sabazo mniSvnelobas. is ara marto kulturis, aramed politikuri interesebis manipulirebis saSualeba xdeba. bolo wlebSi ki enam SeiZina socialuri da, amave dros, politikuri mniSvne-lobac, rac ukavSirdeba saxelmwifo enad qarTu-li enis gamocxadebas. eTnoumciresoba qarTulis arcodnis gamo informaciul vakuumSia. ver er-kvevian saqarTvelos saxelmwifoSi mimdinare sakiTxebSi. eTnoumciresobis identifikacia xdeba mezobel saxelmwifoebTan, rac dakavSirebulia eTnikuri sazRvrisa da ara politikuri sazRvris aRqmasTan. eTnoumciresoba Tavis identobas sxva saxelmwifos da ara qarTuls ukavSirebs. es ori-entacia ara Tu keTilsasurvelia qarTuli sa-xelmwifoebriobisaTvis, aramed SesaZlebelia Sem-dgomSi aman safrTxec ki Seuqmnas saqarTvelos.

2) `tradiciuli kultura globalizaciis pro-cesSi~ (J. ànalebi”, #7, ùniversali”, Tbilisi, 2011, 520-529).

dRes msoflio masStabiT institutebi, xal-xebi, jgufebi da individebi ori tendenciis wi-naSe aRmoCndnen. es gaxlavT globalizacia da eTnikurobis anu adgilobrivi eTnokulturuli Taviseburebebis mimarT interesis gaZliereba. pri-

255

oriteti ar daukargavs erovnul TviTSegnebas, romelic vlindeba erovnul identurobaSi, enaSi, religiaSi da teritoriisadmi mikuTvnebulobaSi. aseve, msoflio masStabiT vlindeba modernizacia Tavisi demokratiuli mmarTvelobis formiT, sa-moqalaqo sazogadoebiT, adamianTa uflebebiT, sa-bazro ekonomikiT. Tanamedrove msoflioSi para-lelurad izrdeba interesi tradiciuli kultu-ris mimarT. Ddgeba sakiTxi àn globalizacia an lokalizacia”, aseve `globalizaciac da loka-lizaciac”. droTa msvlelobam naTelyo, rom globalizaciasTan erTad gamoikveTa gansxvavebis, gaTiSulobis, diskriminaciisa da SeuTanxmeblo-bis niSnebi.

gardamaval epoqaSi, globalizaciis proces-Si, saqarTveloSi eTnikur kulturas uxdeba axal garemosTan Segueba, aratradiciuli faseulobe-bis, Tanamedrove sazogadoebis normebis miReba. icvleba qcevis tipi da masTan erTad azrovneba da msoflmxedveloba. SeimCneva, erTi mxriv, unika-luri tradiciuli kulturis SenarCunebis tenden-cia da, meore mxriv, unifikacia. globalizacia Tu lokalizacia? _ es kiTxva kvlav pasuxgauce-meli rCeba.

3) èTnikuri jgufebis identoba axal socia-lur garemoSi~ (J. ànalebi”, #7, ùniversali”, Tbi-lisi, 2011, 530-540).

identoba adamianisa da sazogadoebis aucile-beli moTxovnilebaa. identoba aris ara biologi-uri, aramed socialurad gansazRvruli movlena. eTnikuri identoba pirovnebis socialuri iden-tobis Semadgeneli nawilia da garkveul eTnikur erTobasTan mikuTvnebulobis gacnobierebas gu-lisxmobs. igi erT eTnikur erTobasTan igiveobis

256

da sxvebisgan gansxvavebulobisa da gancalkave-bulobis gancdaa.

pirobiTad identobis or tips gamoyofen. esaa pozitiuri da negatiuri identoba. saerTod, eT-nikuri umravlesobisaTvis eTnikuri identoba arc ise mniSvnelovania, anu masze ar xdeba xSiri ape-lireba _ is TavisTavadia, magram eTnikuri umci-resobisaTvis eTnikuri identifikacia, SeiZleba iTqvas, rom iZulebiTia, radgan masTan dakavSi-rebuli problemebi yoveldRiuri cxovrebis sir-Tuleebs da diskomforts uqmnis. eTnikur iden-tobas ara marto kultura da ena udevs safuZ-vlad, aramed politikac; amitomaa, rom miTolo-giaSi gadazrdili eTnoidentoba xSirad politi-kuri manipulaciebis sagani da konfliqtis mize-zic xdeba. am movlenas verc kavkasiam daaRwia Tavi.

4) `xelis simbolikisaTvis saqorwilo ritu-alSi~ (`kavkasiur-aRmosavluri krebuli”, XIV, `logosi”, Tbilisi, 2011, 131-139).

xeli, rogorc simbolo, mravali xalxis kul-turaSia fiqsirebuli. is qorwinebis ritualSic figurirebs da sxvadasxva xalxis kulturaSi sxvadasxvagvarad warmogvidgeba. am mxriv arc sa-qarTveloa gamonaklisi. aRmosavleT saqarTvelos mTianeTSi, sul uaxloes warsulSi, mxolod xev-sureTis eTnografiul sinamdvileSi gvxvdeboda qalis daniSvnis saintereso Cveuleba, romelsac `xelis dakvra~ ewodeba. aseTi wesiT qorwineba cnobilia evropis uZveles, amerikel Tu avs-traliel aborigenTa kulturaSi. am CveulebaSi win wamoweulia vaJis gvaris uflebebi, radganac xeldamkvrelebi, ZiriTadad, vaJis gvaris wevrebi

257

arian. daniSvnis aseTi wesi qalis daTavisebis simbolod unda miviCnioT.

5) èrovnuli urTierToba saqarTveloSi~ (sa-qarTvelos teqnikuri universitetis Teologiis saswavlo centris 10 wlisTavisadmi miZRvnili qarTvelologiuri saerTaSoriso samecniero kon-ferenciis _ `warsuli mkvidri'saZirkvelia awmyo-si, rogorc awmyo _ momavlisa” masalebi, sagamom-cemlo saxli `teqnikuri universiteti”, Tbilisi, 2011, 221-225).

qveynis usafrTxoebis problema mWidrod aris gadajaWvuli eTnikuri umciresobisa da erTa So-ris urTierTobis problemasTan. erovnuli umci-resobis sakiTxi ki yvela saxelmwifosTvis met-naklebad problematuria, Tumca, usafrTxoebis kon-cefciebSi zogjer eTnikuri aspeqti gaTvaliswi-nebuli ar aris.

qveyanaSi momxdari kardinaluri cvlilebebi da winaaRmdegobebiT aRsavse socialur-politi-kuri procesebi Taviseburad aisaxa saqarTveloSi kompaqturad dasaxlebul polieTnikur sazogado-ebebSi. saxelmwifoSi kompaqturad Tu dispersiu-lad araqarTuli eTnosis mravali warmomadgeneli cxovrobs. isini Znelad modernizebadi kulturis tips miekuTvnebian, ris gamoc erovnuli umci-resobiT kompaqturad dasaxlebul regionebSi re-formebi yvelaze Znelad mimdinareobs. mniSvne-lovania isic, rom jer kidev ar arsebobs erTiani koncefcia erovnebisa da erTaSorisi urTierTo-bebis Sesaxeb, ris safuZvelzec SesaZlebeli ga-xdeboda eTnikuri umciresobebis ioli integracia saerTo saxelmwifo sivrceSi.

258

akad.wevr-kor. l.meliqiSvilma 2011 wels mona-wileoba miiRo konferenciebSi da waikiTxa moxse-nebebi:

_ `qarTuli enis roli saxelmwifoebrivi aRmSeneblobis saqmeSi” (saerTaSoriso samecniero konferencia `saxelmwifo ena, eTnoumciresoba da saxelmwifos usafrTxoeba~, saqarTvelos teqniku-ri universitetis Teologiis saswavlo-samecnie-ro centri, Tbilisi);

_ `globalizacia da kavkasia~ (saerTaSoriso samecniero konferencia `msoflio da kavkasia”, saqarTvelos teqnikuri universiteti, Tbilisi);

_ èTnikuri jgufebis identoba axal soci-alur garemoSi~ (samecniero konferencia `mraval-eTnikuri qvemo qarTli da socialuri usaf-rTxoeba _ istoria da Tanamedroveoba”, Tbilisi);

_ `xelis simbolika saqorwilo ritualSi~ (iv.javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo uni-versitetis klasikuri filologiis, bizantinis-tikisa da neogrecistikis institutis, iv.javaxi-Svilis istoriisa da eTnologiis institutis Zveli istoriis ganyofilebis mier Catarebuli profesor nana xazaraZis saiubileo samecniero konferencia, Tbilisi);

_ `samarTali da morali tradiciul sazo-gadoebaSi~ (saerTaSoriso samecniero konferen-cia `saxelmwifos aRqma da iuridiuli praqtika kavkasiaSi: anTropologiuri xedva samarTalsa da politikaze”, baTumi).

akad.wevr-kor. l.meliqiSvilma monawileoba miiRo svaneTSi saqarTvelos eTnografiuli mem-kvidreobis dacvis fondis mier Catarebul eTno-grafiul eqspediciaSi (2011 wlis ivlisi-agvisto, svaneTi). eqspediciis mizani iyo saqarTvelos mTi-

259

an regionSi, socialuri reformebis fonze, ad-gilobrivi mosaxleobis adaptaciis procesebis Seswavla.

akad.wevr-kor. l.meliqiSvili aris redaqtori wignebis: ditrix-kristof fon rommelis `kavkasi-is xalxebi” da m.yifianis àfxazeTidan devnil qalTa `zepiri istoriebi~, I.

programiT `saqarTvelos mecnierebaTa erov-nuli akademia skolas”, mecnierTa jgufTan er-Tad, monawileoba miiRo skola-liceum `mwigno-barTuxucesis” ufrosklaselTa RonisZiebaSi: `ga-erTianebuli saqarTvelos mefeebi” (maswavlebeli l.WanWaleiSvili).

akademiis wevr-korespondenti vladimer papava

wigni `Tbilisis 2010 wlis biujeti: monitoringis

angariSi” (TanaavtorobiT; fondi `Ria sazogado-eba _ saqarTvelo~, Tbilisi, 10,0 n.T.).

saxelmZRvanelo àratradiciuli ekonomiksi” (paata guguSvi-

lis ekonomikis institutis gamomcemloba, Tbili-si, 24,0 n.T.).

damxmare saxelmZRvaneloSi ganxilulia Tana-medrove ekonomikis aqtualuri sakiTxebi, ro-melTa Seswavlac scildeba tradiciul ekono-mikss. ekonomikis mier dasmul tradiciul ki-Txvebze mocemulia is aratradiciuli pasuxebi, romlebic realobasTan bevrad ufro axlosaa, vidre is pasuxebi, rasac tradiciuli ekonomiksi iZleva. es ki mkiTxvels aZlevs saSualebas gai-Rrmavos da gaifarTovos ekonomikuri codna. naS-romi gankuTvnilia ekonomikuri profilis umaR-

260

lesi saswavleblebisa da ekonomikis fakulte-tebis studentebisa da profesorebisaTvis, ag-reTve, mkiTxvelTa im farTo wrisaTvis, romlebic dainteresebulni arian Tanamedrove ekonomikis aqtualuri problemebis SeswavliT.

statiebi 1) `somxeTi, azerbaijani, saqarTvelo: ekono-

mikuri transformaciis oci weli” (j. `Les Cahiers de L’Orient~, #101, safrangeTi, 2011, 35-43, frangul ena-ze).

2) èkonomikuri transformacia da globalu-ri finansuri krizisis zegavlena samxreT kav-kasiaze” (koleqtiur monografiaSi `Non-Traditional Security Threats and Regional Cooperation in the Southern Caucasus~, gamomcemloba IOS Press BV, amsterdami, holandia, 2011, 17-29, inglisur enaze).

3) àzebaijanis, somxeTisa da saqarTvelos ekonomikuri ganviTarebisa da TanamSromlobis Se-darebiTi analizi: realizebuli da xelidan gaS-vebuli SesaZleblobebi” (koleqtiur monografia-Si “Черноморье-Каспий: поиск новых форматов безопас-ности и сотрудничества~, ruseTis mecnierebaTa aka-demiis evropis instituti, moskovi, 2011, 79-98, rusul enaze).

4) `gadasaxadebi, warmoebis teqnologia da ekonomikuri zrda~ (TanaavtorobiT; ж. `Общество и экономика”, #5, rf, 2011, 172-196, rusul enaze).

5) `postrevoluciuri saqarTvelos ekonomi-kuri warmatebebi: realoba da miTebi” (ж. `Вестник института Кеннана в России”, rf, 2011, 7-18, rusul ena-ze).

6) èkonomikuri da energetikuli TanamSrom-lobis Sesaxeb kavkasiaSi” (TanaavtorobiT; saqar-

261

Tvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis moambe, t. 5, #1, Tbilisi, 2011, 164-169, inglisur enaze).

7) `resursebis gamoyenebis efeqtianobasa da moculobaze sagadasaxado tvirTis gavlenis Se-fasebis modelebi” (TanaavtorobiT; J. èkonomis-ti”, #1, Tbilisi, 2011, 8-29).

8) `lafer-qeinzianuri sinTezis makroekonomi-kuri modeli” (TanaavtorobiT; J. èkonomika da biznesi”, #3, Tbilisi, 2011, 11-35, rusul enaze).

9) ènergetikuli kooperaciis SesaZleblo-bebi kavkasiaSi” (j. `Caucasus International~, t. 1, #1, azerbaijani, 2011, 87-97, inglisur enaze).

10) èvrokavSirisa da yofili sabWoTa kav-Siris energetikuli urTierTobebi: gamowvevebi da SesaZleblobebi” (TanaavtorobiT; koleqtiur mo-nografiaSi – ÈU Eastern Neighborhood: Economic Poten-tial and Future Development~, gamomcemloba `Springer~, haidelbergi, gfr, 2011, 61-69, inglisur enaze).

11) `miTebi qarTuli ekonomikis Sesaxeb” (ele-qtronul JurnalSi `Democracy & Freedom Watch~, Tbilisi, 0,3 n.T., inglisur enaze).

12) `monetaruli politikis zegavlena nekro-ekonomikaze” (p.guguSvilis ekonomikis institutis daarsebisadmi miZRvnili saerTaSoriso samecnie-ro-praqtikuli konferenciis _ èkonomikis aqtua-luri problemebi globalizaciis pirobebSi’’ ma-salebi, p.guguSvilis ekonomikis institutis ga-momcemloba, Tbilisi, 2011, 79-81).

13) `saqarTvelo-ruseTis ekonomikur urTier-TobaTa evolucia postsabWoTa periodSi: ganvli-li gza da perspeqtivebi~ (krebulSi `ruseTi da saqarTvelo: gamosavlis ZiebaSi”, saqarTvelos strategiisa da saerTaSoriso urTierTobebis

262

kvlevis fondi, Tbilisi, 2011, qarTul _ 64-79, inglisur _ 51-64, rusul _ 54-68 enebze).

14) `saqarTvelos ekonomikis postkomunisturi reformebis pirveli Taobis Sesaxeb. retrospeqti-uli analizi~ (J. `Caucasus and Globalization~, #3-4, SvedeTi, 2011, inglisur _ 20-30 da rusul _ 24-36 enebze).

15) `saqarTvelos `vardebis revoluciis~ ana-tomiuri paTologia” (krebuli `The Caucasus Region: Economic and Political Developments~, gamomcamloba `Nova Science Publishers~, niu iorki, aSS, 2011, 45-58, inglisur enaze).

16) `ruseTis gawevrianeba msoflio savaWro organizaciaSi: xedva Tbilisidan” (eleqtronul JurnalSi Ìnternational Alert~, didi britaneTi, in-glisur da rusul enebze).

17) `saqarTvelos ekonomikis postkomunistur transformaciaSi breton vudsis institutebis rolis Sefaseba” (paata guguSvilis ekonomikis institutis samecniero Sromebis krebuli, paata guguSvilis ekonomikis institutis gamomcemloba, Tbilisi, 2011, 18-29).

2011 wels daibeWda akad.wevr-kor. v.papavas 60-ze meti sagazeTo statia da interviu.

akad.wevr-kor. v.papavam 2011 wels monawileoba miiRo konferenciebSi:

_ X saerTaSoriso konferencia `samxreT kav-kasia: gamowvevebi da evropuli perspeqtiva” (wax-kaZori, somxeTi);

_ Tbilisis politikuri swavlebis skolis mier organizebuli 2 seminari `Serigebis kul-tura” (bakuriani, 12-14 maisi da 16-17 invisi);

263

_ saerTaSoriso konferencia `qarTvel da rus eqspertTa Soris ndobis aRdgena” (stamboli, TurqeTi);

_ saerTaSoriso konferencia `saqarTvelo-ruseTi: rogor davZlioT arsebuli uZraoba?” (stamboli, TurqeTi);

_ paata guguSvilis ekonomikis institutis daarsebis dRisadmi miZRvnili saeTaSoriso samc-nero-praqtikuli konferencia èkonomikis aqtua-luri problemebi globalizaciis pirobebSi” (Tbilisi);

_ saerTaSoriso konferencia `samxreT kavka-sia damoukideblobis 20 wlis Semdeg: momavlis Sansebi da gamowvevebi” (kadenabia, italia);

_ saerTaSoriso konferencia `samxreT kavka-sia: damoukideblobis 20 weli” (vaSingtoni, aSS).

akad.wevr-kor. v.papavam moipova granti `saqar-Tvelos ekonomikisa da masTan dakavSirebuli sferoebis analitikuri mimoxilva” (grantis gam-cemi `britiS petroliumi~).

akad.wevr-kor. v.papavam (TanamomxseneblebTan erTad) saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli aka-demiis sazogadoebriv mecnierebaTa ganyofile-bisa da ekonomikur mecnierebaTa komisiis er-Tobliv sxdomaze da saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis akademiur sabWoze waikiTxa moxseneba Temaze `saqarTvelos socialur-ekono-mikuri ganviTarebis programa”.

iv.javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetis paata guguSvilis ekonomikis ins-titutSi moewyo akad.wevr-kor. v.papavas monogra-fiis `nekroekonomikis zombirebis” sajaro gan-xilva.

264

akademiis wevr-korespondenti avTandil silagaZe

monografia, wignebi 1) èkonomikuri doqtrinebis aspeqtebi saqar-

TveloSi~ (Peninsula University of Technology, Business and Informatics, aSS, 2010, 4.0 n.T., inglisur enaze).

gamokvleulia ekonomikuri doqtrinebis sxva-dasxva aspeqti saqarTveloSi. avtoris daskvniT, ilia WavWavaZisa da niko nikolaZis ekonomikuri Sexedulebebi unda miekuTvnos msoflio ekono-mikuri azrovnebis istoriaSi sayovelTaod aRia-rebul erovnul ekonomikur doqtrinas.

2) `saqarTvelos socialur-ekonomikuri ganvi-

Tarebis programa~ (TanaavtorobiT; „nekeri~, Tbi-lisi, 2011, 312 gv).

warmodgenilia saqarTvelos socialur-eko-nomikuri ganviTarebis 20-wliani programis Ziri-Tadi principebi, misi ganxorcielebis meqanizmebi da mosalodneli Sedegebi. avtorTa azriT, sa-qarTveloSi uzrunvelyofili unda iyos bunebri-vi resursebis efeqtiani marTva erovnuli mre-wvelobisa da soflis meurneobis prioritetuli ganviTarebis pirobebSi. amisaTvis mTavrobam Sesa-bamisi xelSemwyobi pirobebi unda Seqmnas. `prog-ramis~ realizaciis SemTxvevaSi, ukve 7 wlis Sem-deg, ganaTlebaze 4-jer meti saxsrebi iqneba mo-

bilizebuli, vidre dRes; jandacvaze – 4,5-jer

meti; kulturasa da sportze – 7-jer meti, socia-

lur dacvaze ki – 7,37-jer meti. Sedegad, saqar-Tvelos yvela moqalaqe uzrunvelyofili iqneba socialuri dazRveviT, pensiebi 6-jer, ganaTle-bisa da jandacvis muSakTa xelfasebi 4-jer, sa-jaro mosamsaxureebis xelfasebi 2-jer gaizrdeba.

265

saqarTveloSi umuSevrobis done saSualo evro-pul maCvenebels gautoldeba, yvela umuSevari miiRebs saarsebo minimumze maRal umuSevrobis Semweobas. amasTan, `programis~ realizaciis pi-robebSi, saWiro aRar iqneba damatebiTi ucxouri kreditebisa da grantebis mobilizeba. Sedegad, 2030 wlisTvis saqarTveloSi mTliani Sida pro-duqti mosaxleobis erT sulze miaRwevs 20,0 aTas aSS dolaris ekvivalents erovnul valutaSi.

3) `saqarTvelos socialur-ekonomikuri ganvi-

Tarebis programa~ (TanaavtorobiT; internet-wigni, http://ifsdeurope.com., 2011, 242 gv., inglisur enaze).

ganxilulia saqarTvelos bunebrivi resurse-bi, demografiuli suraTi, mewarmeobis dargobri-vi struqtura, finansur-sakredito seqtori, soci-alur-ekonomikuri ganviTarebis programis ZiriTa-di principebi, socialuri usafrTxoeba da sxv.

statiebi 1) `saqarTvelos mtknari mineraluri wyali

evropisaTvis~ (TanaavtorobiT; J. `The Caucasus & Globalization~, v. 5, Issue 3-4, CA&CC Press. SvedeTi, 2011, inglisur – 43-54 da rusul _ 53-63 enebze).

gaanalizebulia saqarTvelos ekonomikaSi ar-sebuli rTuli mdgomareoba, romlis erT-erT mTavar mizezad dasaxelebulia erovnuli resur-sebis arasakmarisi gamoyeneba, rac yoveldRi-urad zrdis qveynis importze damokidebulebis masStabebs. ganxilulia „saqarTvelo-evropis wyal-sadenis“ mSeneblobis gegmis axali koncefcia kon-kretuli teqnikur-ekonomikuri gaangariSebebiT.

2) `saqarTvelos mtknari mineraluri wyali evropisaTvis~ (TanaavtorobiT; J. `socialuri eko-nomika~, #6, Tbilisi, 2011, 68-75, rusul enaze).

266

3) `postsabWoTa saqarTvelos ekonomikuri perspeqtivebi~ (paata guguSvilis ekonomikis ins-titutis daarsebis dRisadmi miZRvnili saerTaSo-riso samecniero-praqtikuli konferenciis masa-lebis krebuli èkonomikis aqtualuri proble-mebi globalizaciis pirobebSi~, paata guguSvi-lis ekonomikis institutis gamomcemloba, Tbili-si, 2011, 86-87, inglisur enaze).

SemoTavazebulia erovnul ekonomikaSi gansa-xorcielebeli konkretuli investirebis sqema, romlis ganxorcieleba mkveTrad gazrdis erovnu-li warmoebis masStabebs.

4) `saqarTvelos soflis meurneobis ganviTa-rebis Sesaxeb~ (saqarTvelos teqnikuri universi-tetis saerTaSoriso samecniero konferenciis masalebi `msoflio ekonomikuri krizisi da sa-

qarTvelo~, J. `socialuri ekonomika~, №1, Tbili-si, 2011, 69-71).

gaanalizebulia saqarTvelos soflis meur-neobasa da kvebis mrewvelobaSi arsebuli krizi-suli mdgomareoba da SemoTavazebulia konkre-tuli meqanizmebi, romelTa gamoyenebis SemTxveva-Si dargma mniSvnelovan Sedegebs unda miaRwios.

5) `saqarTvelos ekonomikuri ganviTarebis perspeqtivebis Sesaxeb (saqarTvelos teqnikuri universitetis saerTaSoriso samecniero-praqtiku-li konferencia èkonomikuri politika da biz-nes-procesebis marTva~, Tbilisi, 2011, 19-22).

SemoTavazebulia konkretuli winadadebebi sa-qarTveloSi ekonomikuri politikis koreqtire-bisa da gasatarebel RonisZiebaTa Sesaxeb.

6) `saqarTvelos agraruli seqtoris potenci-alis Sesaxeb~ (TanaavtorobiT; I saerTaSoriso samecniero-praqtikuli konferenciis masalebi

267

`soflis meurneobis mdgradi ganviTarebis prio-ritetebi~, Tsu-s gamomcemloba, Tbilisi, 2011, in-glisur enaze).

moniSnulia saqarTvelos agrarul seqtorSi Seqmnili krizisuli mdgomareobis zogierTi negatiuri tendencia: ver Camoyalibda Zlieri fermeruli meurneobebi, ver amoqmedda sadazRve-vo meqanizmebi, ver Seiqmna erovnuli produqciis Senaxvis, SefuTvis, distribuciisa da teqnikuri momsaxurebis centrebi; araefeqtianad ixarjeba saxelmwifo biujetidan gamoyofili isedac mwiri Tanxebi; aSkarad arasakmarisia ucxouri investi-ciebis Semodineba; TiTqmis SeuZlebelia grZelva-diani, dabalprocentiani kreditebis mozidva. av-torTa azriT, swori ekonomikuri politikis gatarebis SemTxvevaSi, axlo momavalSi, saqarTve-los agrarul seqtorSi SesaZlebelia minimum 10-jer meti Rirebulebis produqciis warmoeba.

7) `saqarTvelos ekonomikuri ganviTarebis per-speqtivebi~ (cxum-afxazeTis mecnierebaTa akademi-is Sromebi, I, Tbilisi, 2011, 275-280, inglisur ena-ze).

gaanalizebulia saqarTvelos makroekonomi-kuri ganviTarebis problemebi msoflio finan-suri krizisis fonze da maT dasaZlevad Semo-Tavazebulia ramdenime rekomendacia.

8) ìlia WavWavaZis ekonomikuri moZRvreba da Tanamedroveoba~ (Материалы международной научно-технической конференции `Актуальные проблемы историко-экономических учений~, `ВЗФЭИ~, М., 2011, 71-77, rusul enaze).

ganxilulia saqarTvelos agrarul seqtorSi Seqmnili zogierTi problema soflis meurneobis

268

prioritetulad ganviTarebis Sesaxeb ilia Wav-WavaZis Sexedulebebis fonze.

9) `prioriteti erovnuli resursebis gamo-yeneba~ (rafiel aglaZis 100 wlisTavisadmi mi-ZRvnili III saerTaSoriso samecniero konferencia gamoyenebiT qimiaSi, saqarTvelos teqnikuri uni-versiteti, Tbilisi, 2011, 35-36).

naSromi eZRvneba saqarTvelos soflis meur-neobasa da mrewvelobaSi arsebuli mdidari erov-nuli resursebis amoqmedebis problemebis gamo-kvlevas.

10) èvropis sasursaTo da Suaazia-kavkasiis regionis mdgradi ganviTarebis usafrTxoebis pro-blemebi~ (gadacemulia dasabeWdad j. `Central Asia and Caucasus~, CA&CC Press. SvedeTi, 2011).

2011 wels akad.wevr-kor. a.silagaZem gamoaqvey-na 60-ze meti sagazeTo statia da interviu eko-nomikis aqtualur sakiTxebze.

man 2011 wels monawileoba miiRo: _ saerTaSoriso samecniero-praqtikul konfe-

renciaSi ìstoriul-ekonomikur moZRvrebaTa aq-tualuri problemebi~ (moskovi, rf);

_ paata guguSvilis ekonomikis institutis daarsebis dRisadmi miZRvnil saerTaSoriso sa-mecniero-praqtikul konferenciaSi èkonomikis aq-tualuri problemebi globalizaciis pirobebSi~ (Tbilisi);

_ saerTaSoriso samecniero konferenciaSi `msoflio ekonomikuri krizisi da saqarTvelo~ (saqarTvelos teqnikuri universiteti, Tbilisi);

_ saerTaSoriso samecniero-praqtikul kon-ferenciaSi èkonomikuri politika da biznes-pro-cesebis marTva~ (saqarTvelos teqnikuri univer-siteti, Tbilisi);

269

_ saerTaSoriso samecniero-praqtikul konfe-renciaSi `soflis meurneobis mdgradi ganviTare-bis prioritetebi~ (iv.javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universiteti, Tbilisi);

_ saqarTvelo-CexeTis biznes-forumSi (Tbili-si);

_ saqarTvelo-CineTis biznes-forumSi (Tbili-si);

_ saqarTvelo-poloneTis biznes-forumSi (Tbi-lisi);

_ saqarTvelo-italiis biznes-forumSi (Tbili-si);

_ saqarTvelo-yazaxeTis biznes-forumSi (Tbi-lisi).

akad.wevr-kor. a.silagaZem saqarTvelos mec-nierebaTa erovnuli akademiis akademiur sabWoze, sazogadoebriv mecnierebaTa ganyofilebisa da ekonomikur mecnierebaTa komisiis sxdomebze wai-kiTxa moxseneba `saqarTvelos socialur-ekonomi-kuri ganviTarebis programa~.

man waikiTxa sajaro leqcia `saqarTvelos ekonomikuri ganviTarebis prioritetebi~ saqar-Tvelos sapatriarqos wm. andria pirvelwodebu-lis saxelobis qarTuli universitetisa da go-ris universitetis profesor-maswavleblebisa da studentebisaTvis.

igi monawilebda mdgradi ganviTarebis saer-TaSoriso fondis _ `saqarTvelos~ sagranto pro-eqtSi.

akad.wevr-kor. a.silagaZe aris i.mesxias saxel-mZRvanelos _ „biznesis safuZvlebi“ redaqtori (Tsu-s gamomcemloba, 2011, 520 gv.).

270

akademiis wevr-korespondenti konstantine ficxelauri

statiebi 1) `kaxeTis ramdenime arqeologiuri Zeglis

arqeomagnituri gamokvlevis Sedegebi~ (Tanaavto-robiT; krebulSi `saqarTvelos da kavkasiis is-toriisa da arqeologiis sakiTxebi~, Tsu-is ga-momcemloba, Tbilisi, 2011, 61-80).

daviT garejis udabnos teritoriaze rkinis saxelosnoebidan aRebuli nimuSebis mixedviT dad-genilia maTi TariRi _ Zv.w. X-IX saukuneebis far-glebSi.

2) ìor-alaznis ormdinareTis brinjao-rkinis xanis sazogadoebis gansaxlebis zogierTi aspeq-ti~ (`kavkasiur-axloaRmosavluri krebuli~, XIV, `logosi~, Tbilisi, 2011, 181-197).

mocemulia brinjao-rkinis xanis Zeglebis to-pografiis safuZvelze Tanadrouli sazogadoebis ganviTarebis socialur-ekonomikuri problemebis gaazrebis mcdeloba.

3) ènamTis namosaxlari~ (J. `xornabuji~, I, ilias universitetis gamomcemloba, Tbilisi, 2011).

aRwerilia Zv.w. III aTaswleulis meore da Zv.w. II aTaswleulis pirveli naxevris namosax-laris kulturuli fenebi; xazgasmulia maTi Ses-wavlis mniSvneloba mTlianad kavkasiis arqeolo-giur kulturaTa genezisisa da qronologia-peri-odizaciis sakiTxebis damuSavebis dros.

akad.wevr-kor. k.ficxelaurma daasrula muSa-oba ortomeulze `samxreT-aRmosavleTi kavkasia Zv.w. II aTaswleulSi~.

271

akademiis wevr-korespondenti daviT Carkviani

statia `krizisul situaciaSi devnilTa socialuri

adaptaciis fsiqikuri determinantebi~ (saerTaSo-riso samecniero konferenciis _ `Teoriuli da gamoyenebiTi fsiqologiis Tanamedrove proble-mebi~ Sromebi, erevnis universitetis gamomcem-loba, somxeTi, 2011, 197-201, inglisur enaze).

obieqturi garemoebebis gamo Cveni qveynis aTasobiT adamiani iZulebuli gaxda Tavisi mud-mivi sacxovrebeli adgili daetovebina da Tav-Sesafari qveynis sxvadasxva qalaqsa da raionSi epovna. rTul da uCveulo pirobebSi iZulebiTi gansaxleba, siRaribe, socialurad marginaluri statusis SeZena, adgilobriv mosaxleobasTan arc-Tu ise ioli urTierToba, cxovrebis Secvlili wesisadmi devnilTa socialuri Seguebis Tan-mxlebi movlenebia. naSromSi mocemulia devnilTa socialur adaptaciasTan dakavSirebuli fsiqi-kuri faqtorebis grZelvadiani cdiseuli Seswav-lis ganzogadebuli Sedegebi. gamoyofilia kri-zisuli situaciis konkretuli maxasiaTeblebi. naCvenebia kvlevis meToduri mxaris specifika. mo-yvanilia monacemebi, romlebic devnilTa TviTSe-fasebas, RirebulebiT orientaciasa da kauzalu-ri atribuciis Taviseburebebs exebian. Seswavli-li krizisuli viTarebisTvis niSandoblivia, rom devnilTa mier miRebul fsiqikur travmebs qroni-kuli xasiaTi aqvT. devnilebs socialur gare-mosTan da sakuTar `me~-sTan srulfasovani kavSi-rebi aqvT darRveuli, amitom sareabilitacio mu-Saoba swored am kavSirebis qmediT koreqciasa da aRdgenas gulisxmobs. miRebuli ganzogadebuli

272

monacemebis Tanaxmad, devnilebma sakmaod maRali TviTSefaseba gamoavlines. savaraudoa, rom amgva-ri TviTSefaseba maTi amJamindeli savalalo so-cialuri statusis fsiqologiur kompensacias ganapirobebs. devnilTa mier cxovrebiseuli mov-lenebis mizezTa interpretaciis TvalsazrisiT sagulisxmoa, rom isini Tavis Tavs mxolod ga-remoebaTa msxverplad miiCneven da amJamindeli mdgomareobis mimarT Sinaganad yovelgvar pasu-xismgeblobas ixsnian. swored atribuciis amgvari forma ganapirobebs imas, rom maT socialur ga-remosa da masSi sakuTari Tavis Sesaxeb kogni-turad naklebad winaaRmdegobrivi suraTis Seq-mnis saSualeba eZlevaT. amave dros, es sruli-adac ar miuTiTebs maT `dalxenil~ cxovrebaze. xazgasasmelia, rom ama Tu im istoriuli drois monakveTSi mecnierulad dasabuTebul monacemebs sazogadoebrivi ganviTarebis donis dadgenaSi namdvilad diagnostikuri mniSvneloba aqvT. swo-red am TvalsazrisiTaa niSandoblivi, rom is xisti da TavdauWereli saxelmwifoebrivi poli-tika, romelic am bolo dros devnilTa sasi-cocxlo problemebis `gadawyvetis~ Tvalsazri-siT ganxorcielda, Cveni qveynis am umniSvnelo-vanes socialur fenas umZimesi uaryofiTi so-cialuri da fsiqikuri Sedegebi arguna.

akademiis wevr-korespondenti leo Ciqava

monografia ,,dasaqmeba da umuSevroba saqarTveloSi’’ (gada-

cemulia dasabeWdad gamomcemloba ,,universalSi’’, Tbilisi, 316 gv.).

273

statiebi 1) ,,saqarTvelos ekonomikis antimonopoliuri

regulirebis sakiTxisTvis’’ (,,saqarTvelos ekono-mikur mecnierebaTa akademiis Sromebi’’, t. 9, „siax-le“, Tbilisi, 2011, 5-17).

saqarTvelos konkretul magaliTze warmoCe-nilia Tavisufali ekonomikuri konkurenciis da-debiTi roli sazogadoebrivi progresis daCqare-baSi, romelsac, arcTu iSviaTad, aferxebs mono-poliebis aRviraxsnili moqmedeba. daxasiaTebulia antimonopoliuri samsaxuris funqciebi (konkuren-tuli garemos Seqmna, monopoliuri mdgomareobis borotad gamoyenebis aRkveTa, arakeTilsindisieri konkurenciis Tavidan acileba, momxmareblis uf-lebebis dacva, sareklamo saqmianobis regulireba da a.S.), romelTac ZaluZT monopoliebis nega-tiuri zemoqmedebis gaqarwyleba. gakeTebulia lo-gikuri daskvna saqarTveloSi antimonopoliuri samsaxuris aRdgenis mizanSewonilobis Sesaxeb.

2) ,,adamianuri resursebi’’ (wignSi ,,svaneTis bunebrivi resursebi da maTi gamoyenebis perspeq-tivebi’’, saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli aka-demia, saqarTvelos teqnikuri universitetis sa-qarTvelos sawarmoo Zalebisa da bunebrivi re-sursebis Semswavleli centri, Tbilisi, 2011, 264-284).

faqtobrivi monacemebis moSveliebiT daxasia-Tebulia bolo ocwleulSi svaneTis regionSi demografiuli ganviTarebis negatiuri tenden-ciebi da maTi ganmsazRvreli mizezebi (ojaxis funqciebis Zireuli transformacia, Sobadobis Tanamedrove tipis damkvidreba, qalTa emansipacia, umuSevroba, siRaribe, dauqorwinebelTa uCveulod maRali done da sxv.). mniSvnelovani adgili uka-

274

via demografiuli viTarebis gaumjobesebis gze-bis ganxilvasac. mxedvelobaSia qmediTi demogra-fiuli politikis gatareba, romelSic saTanado asaxva unda povos ojaxSi optimaluri odenobiT bavSvebis yolis moTxovnilebis formirebam da misma praqtikulma realizaciam.

3) ,,adamianuri resursebi’’ (wignSi ,,raWa-leC-xumis bunebrivi resursebi da maTi gamoyenebis perspeqtivebi’’, saqarTvelos mecnierebaTa erovnu-li akademia, saqarTvelos teqnikuri universi-tetis saqarTvelos sawarmoo Zalebisa da buneb-rivi resursebis Semswavleli centri, Tbilisi, 2011, 249-265).

raWa-leCxumSi adamianTa resursebis formire-ba-gamoyenebas gansakuTrebul aqtualurobas sZens mwvave demografiuli viTarebis arseboba qveynis am regionSi. es, uwinares yovlisa raWas exeba, Tumca, demografiuli viTareba leCxumSic (cage-ris raioni) friad daZabulia. motanili da gaanalizebulia amis sailustracio faqtobrivi masala, romlis ganxilva qmediTi RonisZiebebis myisieri gatarebis aucileblobaze migvaniSnebs. winaaRmdeg SemTxvevaSi, am umSvenieres regions gaukacrieleba da gadaSeneba emuqreba. dasaxulia demografiuli viTarebis gaumjobesebis gzebi.

4) ,,mravalganzomilebiani siRaribis indeqsi’’ (p.guguSvilis ekonomikis institutis daarsebisad-mi miZRvnili saerTaSoriso samecniero-praqtiku-li konferenciis _ èkonomikis aqtualuri prob-lemebi globalizaciis pirobebSi’’ masalebis kre-buli, p.guguSvilis ekonomikis institutis gamom-cemloba, Tbilisi, 2011, 92-97).

imis gaTvaliswinebiT, rom siRaribe damoki-debulia ara marto Semosavalze (saarsebo mini-

275

mumTan SedarebiT), aramed, agreTve, biniT uzrun-velyofasa da keTilmowyobaze, wylis sisufTa-veze, kanalizaciis arsebobaze, dasaqmebaze, ganaT-lebis xelmisawvdomobaze, samedicino momsaxure-baze da a.S., 2009 wlidan rekomendebulia mraval-ganzomilebiani siRaribis indeqsi. igi pirvelad aisaxa 2010 wlis adamianiseuli potencialis gan-viTarebis indeqsis Taobaze gaeros programiT momzadebul moxsenebaSi da gulisxmobs siRari-bis donis Sefasebas ara erTi, aramed erTdro-ulad ramdenime maCvenebliT. amasTan dakavSire-biT gamoTqmulia rigi mosazrebebi.

5) `dasaqmebulisa~ da ùmuSevris~ statusis gansazRvris meTodologia arsebiT srulyofas saWiroebs~ (saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis moambe, #3, t. 5, 2011, inglisur enaze).

axsnilia is naklovanebebi, rac axasiaTebs `dasaqmebulisa~ da ùmuSevris~ statusis gansaz-Rvris ekonomikur literaturasa da statistikuri aRricxvis praqtikaSi dReisTvis damkvidrebul meTodologias. dasabuTebulia am gziT warmoe-buli gaTvlebis arasaimedooba (realobidan mo-wyveta) da SemoTavazebulia konkretuli winada-debebi aRniSnul definiciebTan maTi Sinaarsob-rivi datvirTvis adekvaturobis uzrunvelsayo-fad. es problema imdenad mniSvnelovania, rom Rirs masze dafiqreba, swavlul ekonomistTa da aRricxvis dargis specialistTa mosazrebebis Se-jereba, raTa SemuSavebul iqnes erTiani WeSmari-ti Sexeduleba.

akad.wevr-kor. l.Ciqava 2011 wels monawilobda konferenciebSi da waikiTxa moxsenebebi:

276

_ `mwvave demografiuli viTareba raWis re-gionSi da misi normalizebis RonisZiebaTa sis-tema~ (saqarTvelos mTiani regionebis socialur-ekonomikuri ganviTarebis problemebisa da maTi gadaWris gzebisadmi miZRvnili samecniero-praq-tikuli konferencia, Tbilisi);

_ `mravalganzomilebiani siRaribis indeqsi~ (paata guguSvilis ekonomikis institutis daarse-bisadmi miZRvnili saerTaSoriso samecniero-praq-tikuli konferencia, Tbilisi).

man akademiur sabWoze waikiTxa moxseneba `de-mografiuli viTareba saqarTveloSi da misi normalizebis RonisZiebaTa sistema’’.

akad.wevr-kor. l.Ciqavam monawileoba miiRo saqarTvelos teqnikuri universitetis saqarTve-los sawarmoo Zalebisa da bunebrivi resursebis Semswavleli centris ori damTavrebuli samecni-ero-kvleviTi samuSaos SesrulebaSi.

akad.wevr-kor. l.Ciqava aris krebulis _ ,,ra-Wa: warsuli, awmyo, momavali’’ mTavari redaqtori da krebulis _ ,,saqarTvelo. qarTuli faseulo-bani. ekonomika’’ saredaqcio kolegiis wevri.

akademiis wevr-korespondenti joni xecuriani

wigni `Ziebani qarTul samarTalmcodneobaSi~ (`fa-

voriti printi~, Tbilisi, 2011, 253 gv.). wigni eZRvneba saqarTvelos saxelmwifosa

da samarTlis aqtualur problemebs. ganxilulia saqarTvelos saxelmwifo enis sakanonmdeblo re-gulirebis problemebi. dasabuTebulia winadadeba qarTuli enis, rogorc saxelmwifo enis Sesaxeb organuli kanonis miRebis aucileblobis Taoba-ze. gadmocemulia am kanonis ZiriTadi principebi

277

da saxelmwifo enis gamoyenebisa da dacvis in-stituciuri da samarTlebrivi garantiebi.

gamokvleulia saqarTveloSi saxelmwifo mmarTvelobis formebisa da saxeobebis cvlile-bebis politikuri, socialuri da samarTlebrivi pirobebi. kritikuladaa ganxiluli sazogadoebis ganviTarebaSi saxelmwifo mmarTvelobis formebi-sa da saxeobebis SesaZleblobebis Sesaxeb gada-Warbebuli Sefasebis mizezebi. gamoTqmulia mo-sazrebebi saqarTveloSi monarqiis aRdgenis per-speqtivebis Taobaze.

saqarTveloSi religiuri gaerTianebebis sa-marTlebrivi statusis ganmsazRvrel sakanonmdeb-lo aqtebSi bolo dros ganxorcielebuli cvlilebebis analizis Sedegad, dasabuTebulia winadadebebi rogorc konstituciuri SeTanxmebi-dan gamomdinare normatiuli aqtebis, ise reli-giuri gaerTianebebis saqmianobis srulyofili samarTlebrivi regulirebis mizniT specialuri kanonis miRebis aucileblobis Sesaxeb.

calke gamokvlevis sagania ruseTis mier afxazeTisa da e.w. samxreT oseTis saxelmwifo-ebrivi damoukideblobis cnobis saerTaSoriso samarTlebrivi sakiTxebi. dasabuTebulia mosaz-reba, rom ruseTis prezidentis Sesabamisi brZane-bulebebi ewinaaRmdegeba saerTaSoriso samar-Tlis sayovelTaod aRiarebul normebsa da prin-cipebs, amitom maT ara aqvT iuridiuli Zala da ar warmoSoben samarTlebriv Sedegebs.

gamokvleulia sikvdiliT dasjis problema qarTul samarTalSi. gaanalizebulia qarTuli kanonmdeblobis ganvlili gza sasjelis umaRle-si zomis gamoyenebis farglebisa da praqtikis TvalsazrisiT. aRniSnulia, rom saqarTvelo ar

278

gamoirCeoda sikvdiliT dasjis saxeobebis mra-valferovnebiT, arc sikvdiliT dasjis kvalifi-ciuri saxeobebisadmi midrekileba gamouCenia Cvens kanonmdebels. XX saukunis bolomde damou-kidebeli saqarTvelos arsebobis periodebSi si-kvdiliT dasja orjer iqna gauqmebuli: XII sau-kuneSi Tamar mefis dros da 1921 wels saqar-Tvelos demokratiuli respublikis konstituci-iT. amitom 1997 wlis 11 noembers saqarTveloSi sikvdiliT dasjis srulad gauqmebiT kidev erTxel dadasturda qarTuli saxelmwifos erT-guleba misi humanuri tradiciebisadmi.

vrceli adgili aqvs daTmobili saqarTve-loSi konstituciuri marTlmsajulebis proble-mebis kvlevas. am sferoSi bolo dros ganxor-cielebuli sakanonmdeblo cvlilebebis gaTva-liswinebiT, gaanalizebulia sasamarTlo praqti-ka, sazRvargareTis qveynebis gamocdileba, adamia-nis uflebaTa evropuli sasamarTlos preceden-tebi; gamoTqmulia konkretuli sakanonmdeblo wi-nadadebebi konstituciuri marTlmsajulebis Sem-dgomi srulyofis Taobaze.

akad.wevr-kor. j.xecurians mieniWa TinaTin we-reTlis saxelobis premia.

saangariSo wels garkveuli muSaoba gaswies sazogadoebriv mecnierebaTa ganyofilebasTan ar-sebulma dargobrivma komisiebma.

istoriis arqeologiisa da eTnologiis komi-siam gamoaqveyna:

_ `saqarTvelos uaxlesi istoria~ (m.naTmela-Ze, a.dauSvili; ùniversali~, Tbilisi, 2011);

279

_ samecniero krebuli ànalebi~, #7 (eZRvneba profesor nana xazaraZis saiubileo TariRs; ùni-versali~, Tbilisi, 2011, 640 gv.).

dasrulda muSaoba Semdeg Sromebze: _ `saqarTvelos istoriis~ oTxtomeuli (mTa-

vari redaqtori akad. m.lorTqifaniZe); _ `saqarTvelos istoriis~ erTtomeuli (d.mus-

xeliSvili, m.samsonaZe, a.dauSvili; qarTul, ru-sul da inglisur enebze);

_ saistorio-eTnologiuri krebuli `qarTve-lebi~, 5 tomad (mTavari redaqtori akad. d.musxe-liSvili).

gaimarTa diskusia eTnikuri usafrTxoebis problemebze (akad. wevr-kor. l.meliqiSvilis xel-mZRvanelobiT).

damyarda SemoqmedebiTi kavSirebi SvedeTis q.upsalas universitetTan (prof. gunila larseni), aSS pensilvaniis universitetis istoriis fakul-tetTan.

komisiis wevrebi monawileobdnen: _ qristianuli kvlevis saerTaSoriso cen-

tris mier organizebul leqciaTa ciklSi, rome-lic Tbilisis sxvadasxva organizaciaSi ikiTxeba da miznad isaxavs saqarTvelos istoriis kardi-naluri sakiTxebis propagandas;

_ saqarTvelos sxvadasxva radio Tu tele-kompaniis mier organizebul Tok-SouebSi, romel-Ta mizani iyo saqarTvelos istoriis umniSvnelo-vanesi problemebis ganxilva.

gaimarTa (2011 wlis 30 marti) ortomeulis _ `saqarTvelo. XX saukunis 90-iani wlebi. qroni-kebi~ prezentacia.

komisiam Seiswavla da Seafasa saqarTvelos samecniero dawesebulebaTa da umaRles saswav-

280

lebelTa saistorio profilis muSaoba da sazo-gadoebriv mecnierebaTa ganyofilebas warudgina daskvnebi.

filosofiis, fsiqologiis, sociologiis da politikuri mecnierebebis problemaTa komisiis sxdomebze 2011 wels mosmenil iqna moxsenebebi:

akad. g.TevzaZis _ `varlam CerqeziSvili da hegelis filosofia~;

prof. m.beriaSvilis _ `Semecnebis safexurebi, rogorc Tavisuflebis safexurebi platonTan~;

prof. l.gigineiSvilis _ `petriwis neopla-tonizmi~;

prof. l.aleqsiZis _ èrTi myofebSi~ da èr-Ti CvenSi~: erTTan erTobis safuZveli petriwis komentarebSi~;

prof. g.baramiZis _ `platonizmi~ Tanamedrove diskursSi~;

l.naxucriSvilis _ `socialuri ontologia emanuel levinasTan da Jan-liuk nansisTan~;

prof. m.beriaSvilis _ `Tavisuflebis arsis gagebisaTvis martin haidegeris ontologiaSi~;

prof. T.cofuraSvilis _ `maister ekhartis predikatis Teoria da misi gavlena ekhartis na-azrevze~.

komisiam Seiswavla da Seafasa samecniero dawesebulebaTa da umaRles saswavlebelTa 2010 wlis samecniero saqmianobis angariSebi; daskvnebi waredgina sazogadoebriv mecnierebaTa ganyofi-lebas.

ekonomikur mecnierebaTa komisiam ganixila `saqarTvelos socialur-ekonomikuri ganviTare-bis programa~. Seiswavla da Seafasa samecniero dawesebulebaTa da umaRles saswavlebelTa 2010 wlis ekonomikuri dargis samecniero saqmianobis

281

angariSebi; daskvnebi waredgina sazogadoebriv mecnierebaTa ganyofilebas.

kavkasiis qveynebTan samecniero TanamSromlo-bis komisia. Sedga saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis kavkasiis qveynebTan samecni-ero TanamSromlobis komisiis, `kavkasiis fondis~ saRamo `XX saukunis kavkasiis istoriis tragi-kuli furclebi~, romelic mieZRvna 1944 wlis 23 Tebervals CeCeni da inguSi xalxis deportaciis 67-e wlisTavs da 1921 wlis 23 Tebervals saqar-Tvelos damoukideblobisaTvis brZolaSi daRu-pul qarTvel mebrZolTa xsovnas.

saqarTvelos mecnierebaTa erovnulma akademi-am da ilias saxelmwifo universitetma Caatares erToblivi saerTaSoriso samecniero konferencia `qarTul-daRestnuri kulturul-istoriuli kavSi-rebi~, romlis mizans warmoadgenda samecniero da saganmanaTleblo sferoSi saqarTvelosa da da-Restans Soris urTierTobebis gaRrmaveba. cno-bil daRestnel lingvists isa abdulaevs, kavkasi-ologiur mecnierebaSi Setanili wvlilisaTvis, mieniWa Tbilisis universitetis sapatio doqto-ris wodeba. konferencia mieZRvna: saqarTvelo-da-Restnis arqeologiuri eqspediciis 35-e, akademi-kos haji hamzatovis (daRestani) dabadebidan 85-e, prof. isa abdulaevis (daRestani) dabadebidan 75-e, prof. givi RambaSiZis dabadebidan 70-e wlisTavs.

`kavkasiuri saxlis~, evropul fond `hori-zontisa~ da fond `Ria sazogadoeba _ saqarTve-los~ mier organizebuli proeqtis _ `kavkasio-logiuri saxalxo universitetis~ farglebSi, prof. g.RambaSiZem `kavkasur saxlSi~ waikiTxa sa-jaro leqciebis seria `CrdiloeT kavkasiis xal-xTa istoriisa da kulturaTa Sesaxeb~.

282

saqarTvelos mecnierebaTa erovnul akademi-aSi gaimarTa akademikos oTar lorTqifaniZis xsovnisadmi miZRvnili saerTaSoriso samecniero konferenciis moxsenebaTa krebulis _ `kavkasiis arqeologia, eTnologia, folkloristika~ prezen-tacia.

somxeTis respublikaSi Catarda tradiciuli saerTaSoriso samecniero konferencia `kavkasiis arqeologia, eTnologia, folkloristika~; war-modgenili iyo qarTvel mecnierTa mniSvnelovani samecniero Temebi; konferencias miesalma akad. T.gamyreliZe.

prof. g.RambaSiZis iniciativiT inguSeTs dau-brunda qarTul-inguSuri urTierTobebis umniSv-nelovanesi Zeglis tyobia-ierdas qristianuli taZris 6 reliefuri qva da giorgi episkoposis warwera, romelic inaxeboda Telavis giorgi CubinaSvilis saxelobis muzeumSi.

g.RambaSiZis mier gamoqveynebulia 20-mde sa-mecniero naSromi da popularuli statia saqar-Tvelosa da kavkasiis qveynebis samecniero krebu-lebsa da masmediaSi. aseve moewyo 10-mde telega-dacema saqarTvelo-CrdiloeT kavkasiis qveynebis kulturul-istoriuli urTierTobebis Sesaxeb.

saangariSo wels sazogadoebriv mecnierebaTa

ganyofilebaSi Catarda 9 sxdoma. ganyofilebis saerTo krebam ganixila ganyofilebis wevrebis, samecniero dawesebulebaTa da umaRles saswavle-belTa 2010 wlis saqmianobis angariSebi; mianiWa gamoCenil qarTvel mecnierTa saxelobiTi premi-ebi; gamoavlina saukeTeso samecniero dawesebu-leba (paata guguSvilis ekonomikis instituti); ganixila `saqarTvelos socialur-ekonomikuri

283

ganviTarebis programa~; moismina samecniero mox-senebebi: akad.wevr-kor. k.ficxelaurisa _ `saxel-mwifo institutis Camoyalibebis safuZvlebi aR-mosavleT saqarTveloSi~, prof. t.futkaraZisa _ `Tanamedrove saerTaSoriso sainformacio qselSi arsebuli informaciebi qarTvelTa identobis Se-saxeb~; saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli aka-demiis ucxoeli wevrobis asarCev kandidatad wa-radgina prof. eldar ismailovi.

enis, literaturisa da xelovnebis

ganyofileba

enis, literaturisa da xelovnebis ganyofi-lebaSi 2012 wlis 1 ianvrisaTvis gaerTianebuli iyo 15 wevri, maT Soris 3 akademikosi da 12 wevr-korespondenti.

saangariSo periodSi ganyofilebis wevrebis mier gamoqveynebulia 6 monografia da wigni, 5 saxelmZRvanelo, 40 samecniero statia.

akademikosma merab merabiSvilma 2011 wels

Seqmna ramdenime portreti, maT Soris msoflioSi cnobili fizikosis, q.dubnaSi (rf) ganTavsebuli sinqrofazotronis avtorisa da maRali energie-bis laboratoriis direqtoris akademikos v.veqs-leris biusti, romlis dadgma gaTvaliswinebulia 2012 wels q.dubnaSi.

284

akademikosi zurab wereTeli 2011 wels q.TbilisSi, jansuR kaxiZis saxelo-

bis baRSi daidga saqarTvelos saxalxo artiste-bis iliko suxiSvilisa da nino ramiSvilis qan-dakebebi. avlabris moedanze daidga kinofilm `mi-minos~ personaJTa skulpturuli kompozicia.

akademiis wevr-korespondenti avTandil arabuli

wigni ,,Tanamedrove qarTuli enis morfologia~ (Ta-

naavtorobiT; `meridiani~, Tbilisi, 700 gv.). es kursi aris erT-erTi pirveli cda Tanamed-

rove qarTuli enis sinqroniuli akademiuri gra-matikis Seqmnisa. morfologiis kursi warmoadgens Tanamedrove qarTulis fleqsiuri, agreTve, de-rivaciuli sistemebisa da struqturebis Tanamim-devrul aRwerasa da analizs. kursi gaTvalis-winebulia pedagogebis, studentebisa da moswav-leebisaTvis.

saxelmZRvaneloebi 1) ,,qarTuli ena”, II klasi (TanaavtorobiT;

`saqarTvelos macne”, Tbilisi, 2011, 176 gv.). 2) `qarTuli ena~, III klasi (TanaavtorobiT;

`saqarTvelos macne”, Tbilisi, 2011, 168 gv.). 3) `qarTuli ena da literatura~, V klasi,

(TanaavtorobiT; ,,swavlani”, Tbilisi, 2011, 252 gv.). 4) `qarTuli ena~, moswavlis rveuli, V klasi,

(TanaavtorobiT; `swavlani~, Tbilisi, 2011, 84 gv.). 5) `qarTuli ena da literatura~, VI klasi,

(TanaavtorobiT; ,,swavlani”, Tbilisi, 2011, 262 gv.). yvela dasaxelebuli saxelmZRvanelo uaxle-

si standartebis mixedviT Sesrulebul saswavlo

285

wignis nimuSs warmoadgens da erovnul skolaSi Sesulia 2011 wlis konkursis Sedegad.

statiebi 1) akad. wevr-kor. v.SengeliasTan Tanaavtoro-

biT. àkademikosi qeTevan lomTaTiZe da iberiul-kavkasiuri enaTmecniereba~ (ike, XXXIX, Tbilisi, 2011, 15-27).

statiaSi asaxulia@akademikos qeTevan lomTa-TiZis samecniero da saorganizacio moRvaweobis mniSvnelovani etapebi.

2) `varlam Tofurias adgilisaTvis XX sauku-nis qarTvelologiaSi~ (`qarTvelur enaTa struq-turis sakiTxebi~, XI, Tbilisi, 2011, 3-13).

ganxilulia akademikos varlam Tofurias mo-Rvaweobis mniSvnelovani etapebi da misi wvlili qarTvelologiis ganviTarebaSi.

3) `qarTuli gramatikis narkvevi~ (wignSi `qar-Tul-osuri leqsikoni~, Tbilisi, 2011, 23 gv.).

narkvevi gankuTvnilia im pirebisaTvis, rom-lebmac orenovani leqsikoni unda gamoiyenon ena-ze damoukidebeli muSaobis dros.

4) `varlam Tofuria da XX saukune~ (J. `qar-Tuli mwerloba~, 4, 2011, 43-49).

popularuli formiT gadmocemulia akad. var-lam Tofurias moRvaweoba.

akad.wevr-kor. a.arabuli aris `qarTuli enis ganmartebiTi leqsikonis~ axali redaqciis III to-mis mTavari redaqtori. mimdinareobda zmnaTa bu-dobrivi damuSaveba, ganmartebaTa da mniSvneloba-Ta redaqtireba, ilustraciebis saboloo SerCeva.

saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademi-is `rusTavelis komitetSi~ `qarTuli enis Tesau-rusis~ gegmiT damuSavda Zveli da axali aRTqmis yvela wigni, agreTve, Zveli qarTulis sxva stati-

286

ebi, `vefxistyaosani~ (Tesaurusis lemebis erT-erTi redaqtoria akad. wevr. kor. a.arabuli).

akad.wevr-kor. a.arabuli monawileobda gran-tiT dafinansebuli proeqtebis SesrulebaSi:

_ `Tanamedrove qarTuli enis morfologiis akademiuri kursi~, 2009-2011 (SoTa rusTavelis ero-vnuli samecniero fondi);

_ `qarTuli enis Tesaurusi~, 2009-2011 (SoTa rusTavelis erovnuli samecniero fondi);

_ `qarTuli enis ganmartebiTi leqsikonis eleqtronuli versia~ (mimdinareobs muSaoba).

akad.wevr-kor a.arabuli 2011 wels monawile-obda konferenciebSi, sesiebSi da gamovida moxse-nebebiT:

_ àkademikos qeTevan lomTaTiZis Rvawli afxazur-Cerqezul da qarTvelur enaTa Seswavlis saqmeSi~ (akad. q.lomTaTiZis dabadebis 100 wlis-Tavisadmi miZRvnili III saerTaSoriso simpoziumi ìberiul-kavkasiuri enebi: struqtura, istoria, funqcionireba~, Tbilisi);

_ `qarTuli enis Tesaurusi~ (saerTaSoriso konferencia `qarTuli ena da Tanamedrove teqno-logiebi~, Tbilisi);

_ `qarTuli enis Tesaurusi~ (IX saerTaSo-riso simpoziumi èna, logika, kompiuterizacia~, quTaisi);

_ è.w. sazedao qcevis asaxvisaTvis ganmarte-biT leqsikonSi~ (arnold Ciqobavas sakiTxavebi, XXII, senaki);

_ `kuTxuri metyvelebisadmi damokidebulebis axali etapi da goderZi Coxelis proza~ (saerTa-Soriso konferencia `goderZi Coxeli _ Semoqme-deba sazRvrebis gareSe~, Tbilisi);

287

_ àkademikos varlam Tofurias cxovreba da mecnieruli memkvidreoba~ (saqarTvelos mecniere-baTa erovnuli akademiis saiubileo sxdoma àkademikosi varlam Tofuria_110~, Tbilisi);

_ `xogais mindias~ xevsureTi (k.gamsaxurdia-sadmi miZRvnili samecniero konferencia, Telavi);

_ `vaJas poeturi enis masazrdoebeli wyaro-ebi~ (XXXI respublikuri dialeqtologiuri sa-mecniero sesia, Telavi);

_ `pirTa viTarebis asaxva ganmartebiT leqsi-konSi~ (arn.Ciqobavas sax. enaTmecnierebis insti-tutis 70-e samecniero sesia, Tbilisi);

_ ìnversiis sakiTxisaTvis qarTulSi~ (samec-niero konferencia `zmnis morfologia~, Tbilisi). akad.wevr-kor. a.arabuli iyo Semdegi Srome-bis redaqtori:

1) qarTul-osuri da osur-qarTuli leqsiko-nebi (Tbilisi, 2011);

2) qarTuli enis paronimTa leqsikoni (Tbili-si, 2011);

3) qarTuli ena, IV klasis saxelmZRvanelo (`saqarTvelos macne~, Tbilisi, 2011);

4) Zveli qarTuli ena (nusxuri damwerloba), NVI klasis saxelmZRvanelo (Tbilisi, 2011);

5) saskolo orTografiuli leqsikoni, kon-sultanti (Tbilisi, 2011);

misi xelmZRvanelobiT samagistro naSromi daicva oTxma magistrantma.

288

akademiis wevr-korespondenti rismag gordeziani

wigni `berZnuli literatura. elinuri epoqis eposi,

lirika, drama~ (mesame Sesworebuli da gavrco-bili gamocema, `logosi~, Tbilisi, 2011, 580 gv.).

statiebi 1) `galaktioni da antikuroba~ (wignSi: `ga-

laktioni _ 120~, Tbilisi, 2011, 595-602). ganxilulia g.tabiZis `saubrebSi lirikis Se-

saxeb~ gamoTqmuli Tvalsazrisi berZnuli liri-kis rolis Sesaxeb literaturis istoriaSi.

2) `qvelmoqmedeba antikur samyaroSi~ (wignSi: `qvelmoqmedeba da qarTuli msoflgageba~, Tbili-si, 2011, 124-127).

ganxilulia antikur samyaroSi qvelmoqmede-bis saxeebi da maTi aRmniSvneli terminebi.

3) winaTqma wignisaTvis (a.aleqsiZe, `berZnuli saraindo romanis samyaro~, `logosi~, Tbilisi, 2011, 1-2).

daxasiaTebulia cnobili mecnieris aleqsan-dre aleqsiZis mecnieruli memkvidreobis mniSvne-loba.

4) `berZnuli faqtoriGopoziciis evropa/azia formirebis procesSi~ (J. `fazisi~, Tbilisi, 2011, gv. 14).

ganxilulia cnebaTa opoziciis evropa/azia warmoqmnis procesSi berZnuli faqtoris roli da daxasiaTebulia dapirispirebis TiToeuli wev-ris ganmsazRvreli niSnebi.

akad.wevr-kor. r.gordeziani iyo SoTa rusTa-velis fondis grantiT dafinansebuli proeqtis `klasikuri enebis multifunqciuri leqsikonebi:

289

berZnul-qarTuli, laTinur-qarTuli~ xelmZRvane-li.

igi 2011 wels monawileobda konferenciaSi da waikiTxa moxseneba:

_ `berZnuli faqtori opoziciis evropa/azia formirebis procesSi (saerTaSoriso konferencia `berZnuli civilizacia da kulturaTa dialogi~, Tbilisi).

akad.wevr-kor. r.gordezianma waikiTxa sajaro moxsenebebi:

1) `homerosi da Tanamedrove mkiTxveli~ (wig-nis moyvarulTa sazogadoeba, Tsu).

2) `kolxebi adriatikaSi. miTi da realoba~ (Tsu-is klasikuri filologiis, bizantinistikisa da neogrecistikis sainstituto seminari).

3) `plutarqosis moraliebis qarTuli Tar-gmani~ (Jurnal `qarTuli mwerlobis~ redaqcia).

akademiis wevr-korespondenti guCa kvaracxelia

statiebi 1) `qarTuli mwignobroba~ (wignSi `didni saq-

meni~, Tbilisi, 2011, 36-40). ganxilulia Cvenamde moRweuli epigrafikuli

da werilobiTi teqstebi. Tanamimdevruladaa warmodgenili istoriul wyaroebSi dadasturebu-li faqtebi, romlebic bevri dargis (gamoyenebiTi qimiis, metalurgiis, medicinis, musikis, istorio-grafiis, filologiis da sxv.) uZveles tradicias mowmoben.

2) `qarTuli enis funqcionirebis zogadi da konkretuli problemebi~ (cxum-afxazeTis mecnie-

290

rebaTa akademiis Sromebi, I, `meridiani~, Tbilisi, 2011, 73-78).

gaanalizebulia qarTuli enis, rogorc sa-xelmwifo enis moqmedebis lingvisturi sivrce da mis zrdasa da Semcirebaze damokidebuli enis gamdidreba-ganviTareba.YyuradReba gamaxvilebulia enisadmi gacnobierebul mimarTebaze rogorc sa-zogadoebis, ise calkeuli adamianebis mxriv.

3) `yovel poezias waaWarbebda~ (akademikosi qeTevan lomTaTiZe _ 100. J. `qarTvelologia~, 2, Tbi-lisi, 2011, 127-131).

ganxilulia saxelovani mecnieris akad. q.lom-TaTiZis moRvaweobis is aspeqtebi, romlebSic war-moCndeba misi Rvawli afxazuri enis dialeqtTa istoriul-SedarebiTi Seswavlis dafuZnebasa da qarTvelologiis ganviTarebaSi.

akad.wevr-kor. g.kvaracxelias, filol.mecn. doqt. izabela qobalavasTan erTad, enciklopedi-isaTvis `qarTuli ena~ mieniWa akademikos akaki SaniZis saxelobis premia.

akad.wevr-kor. g.kvaracxelia 2011 wels monawi-leobda konferenciebsa da sesiebSi da waikiTxa moxsenebebi:

_ `varlam Tofuria da qarTuli salitera-turo enis normalizaciis sakiTxebi~ (saiubileo konferencia àkademikosi varlam Tofuria _ 110~; arn.Ciqobavas sax. enaTmecnierebis instituti, Tbi-lisi);

_ `qarTuli enis funqcionirebis zogadi da konkretuli sakiTxebi~ (arnold Ciqobavas saki-Txavebi, XXII, senaki);

_ `zogadi enaTmecnierebis ganyofileba (war-suli da awmyo)~ (arn.Ciqobavas sax. enaTmecnie-

291

rebis institutis 70-e samecniero sesia, miZRvnili institutis 70 wlisTavisadmi);

_ `Tanamoazreoba da memkvidreoba mecniere-baSi~ (akademikos qeTevan lomTaTiZis dabadebis 100 wlisTavisadmi miZRvnili III saerTaSoriso simpoziumi, Tbilisi);

_ `mecnieri da mamuliSvili~ (akademikos So-Ta ZiZiguris dabadebis 100 wlisTavisadmi mi-ZRvnili saiubileo sxdoma, saqarTvelos mecnie-rebaTa erovnuli akademia).

igi iyo Semdegi Sromebis redaqtori: 1) c.bendeliani, `cxeniswylis xeoba _ mozai-

kuri sametyvelo areali~ (Tbilisi, 2011, 298 gv.); 2) g.rogava, l.bibileiSvili, `funqciuri we-

ra~ (Tbilisi, 2011, 251 gv.). akad.wevr-kor. g.kvaracxeliam saqarTvelos

mecnierebisa da ganaTlebis saministros dakveTiT Seasrula Semdegi samuSaoebi:

_ ssip èrovnuli saswavlo gegmebisa da Sefasebis centrTan~ 2011 wlis 12 aprilis #4-01/ 324 xelSekrulebiT ganxorcielda zogadsaganma-naTleblo skolaTa dawyebiTi safexurisaTvis gankuTvnili 6 saxelmZRvanelos (I-VI klasebi) Se-faseba `qarTul enasa da literaturaSi~. warmod-genil iqna SeniSvnebi da rekomendaciebi, agreTve, daskvna grifirebisaTvis.

_ recenzireba gaukeTda `qarTuli enisa da literaturis sagnobriv programas~ (106 gv.), rome-lic warmoadgens akademiuri sagnis Tormetwli-ani (I-XII) swavlebis gegmas da sagnis Sinaarsisa da meTodologiuri safuZvlebis sistemur gadmo-cemas.

akad.wevr-kor. g.kvaracxeliam iv.javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetis humani-

292

tarul mecnierebaTa fakultetis `qarTveluri enaTmecnierebis~ specialobis magistrantebisaT-vis waikiTxa `semiotikis~ kursi.

akademiis wevr-korespondenti irine meliqiSvili

monografia `glotalizaciis niSani qarTvelur enebSi

akustikuri da funqciuri TvalsazrisiT~ (Ta-naavtorobiT; ùniversali~, Tbilisi, 2011, 289 gv.).

warmodgenilia qarTvelur enaTa glotali-zebuli fonemebis funqciuri analizi da maTi fonetikuri bunebis eqsperimentuli kvlevis Sede-gebi. gamovlenilia glotalizebul fonemaTa Ta-viseburebebi qarTvelur enebSi kavkasiis enebTan mimarTebiT. dadgenilia glotalizaciis xarisxis klebis movlena qarTulSi, megrulsa da lazurSi saerTo-qarTvelurTan, Zvel qarTulTan da sva-nurTan mimarTebiT. gamovlenilia glotalizebul fonemaTa funqciuri da fonetikuri tipebi. glo-talizaciis niSani ganxilulia farTo tipolo-giur fonze.

statiebi 1) `Tavisuflebis semantikuri veli sxvadasxva

enobriv wreSi. ganviTareba socialuridan indivi-dualur cnebamde~ (humanitarul mecnierebaTa seq-ciis weliwdeuli, #7, dornaxi, Sveicaria, 2011, germanul enaze).

Seswavlilia `Tavisuflebis~ aRmniSvnel si-tyvaTa etimologiuri safuZveli oTx enobriv wreSi: berZnul-laTinurSi, germanikulSi, sla-vursa da qarTvelurSi. Sedegebi Sedarebulia er-

293

TmaneTTan da gakeTebulia lingvokulturolo-giuri daskvnebi.

2) `semantikuri markireba morfologiaSi da aqtiuroba-araaqtiurobis kategoria qarTvelur enebSi (lingvokulturologiuri Ziebebi)~ (SoTa rusTavelis saxelmwifo universitetis gamomcem-loba, baTumi, 2011, 325-334).

dasabuTebulia Tvalsazrisi, romlis Tanax-mad qarTvelur enebSi morfologiuri markirebis safuZveli semantikuria da ara sintaqsuri, xolo morfologiuri sistemis semantikur dominants aqtiuroba-araaqtiurobis kategoria warmoadgens.

3) `glotalizacia qarTvelur enebSi~ (Tanaav-torobiT; ènaTmecnierebis sakiTxebi~, Tbilisi, 2011).

Seswavlilia qarTvelur enaTa yelxSul fo-nemaTa distribuciuli da akustikuri maxasiaTeb-lebi.

4) èieqtivebis (glotalizebuli fonemebis) funqciuri Taviseburebebi qarTvelur enebSi~ (Ta-naavtorobiT; gadacemulia dasabeWdad krebulSi, romelic eZRvneba profesor hainc fenrixis 70 wlis iubiles, iena, gfr, 2011).

warmodgenilia qarTveluri eieqtivebis dis-tribuciuli da fonostatistikuri analizis Se-degebi.

akad.wevr-kor. i.meliqiSvili 2011 wels mona-wileobda konferenciebSi da waikiTxa moxsenebebi:

_ àzrovnebis winalogikuri safexuris Se-narCuneba qarTul morfo-sintaqsSi~ (me-10 saenaT-mecniero kolokviumi, dornaxi, Sveicaria);

_ èrgatiuli konstruqciis meoreulobis Sesaxeb qarTvelur enebSi~ (giorgi axvledianis 124-e wlisTavisadmi miZRvnili samecniero sesia,

294

Tsu-s Teoriuli da SedarebiTi enaTmecnierebis instituti, Tbilisi).

akad.wevr-kor. i.meliqiSvili iyo grantiT da-finansebuli proeqtis _ àxali aRTqmis teqstis qarTuli Targmanis redaqtireba~ mTavari Semsru-lebeli. kvlevas afinansebda gaerTianebuli bib-liuri sazogadoebebis saqarTvelos warmomadgen-loba.

akademiis wevr-korespondenti apolon silagaZe

statiebi 1) `klasikuri poeziis formaluri repertu-

ari~ (Georgica, 34, Shaker Ferlag. 2011, 92-101, germanul enaze).

aRwerili da axleburadaa kvalificirebuli: 1) sasuliero poeziis e.w. prozauli forma, 2) e.w. strofuli leqsi, 3) iambiko, 4) fistikaurze, da-bal Sairze da maRal Sairze agebuli formebi.

dadgenilia garkveuli normebi, romlebic am formaTa gamoyenebas axlavan. naCvenebia Semdgomi ganviTarebis sqema XIX saukunemde.

2) `yuranis zogierTi sityvisa da gamoTqmis ganmartebisaTvis~ (1. muslimi – aRmosavleTi da kavkasia, 7, Tbilisi, 2011, 131-136).

dadgenilia invariantuli semantikis SigniT `muslim~ sityvis oTxi mniSvneloba: 1. muslimi, ro-melsac wminda werili ar movlenia _ (muslim-)0: 2. muslimi, romelsac Tora moevlina _ (muslim-) iudiani; 3. muslimi, romelsac saxareba moevlina – (muslim-)qristiani; 4. muslimi, romelsac yurani moevlina _ (muslim-)muslimi.

295

3) àrabuli (egvipturi) bilingvizmi da swav-lebis problema~ (TanaavtorobiT; saerTaSoriso samecniero konferenciis _ `saxelmwifo enis swav-lebis sakiTxebi~ masalebi, baTumi, 103-104, ingli-sur enaze).

ganxilulia egviptis lingvisturi situacia, romelic diglosiuria, amave dros, mosaxleobis nawilisTvis _ bilingvuri, risi erT-erTi Sede-gia saliteraturo arabulis arcodna, rac aisa-xeba swavlebis praqtikaSic. sailustraciod gan-xilulia viTareba umaRles saswavleblebSi, sa-dac iseTi saganic ki, rogoricaa saliteraturo arabuli enis gramatika, ikiTxeba kodis permanen-tuli gadarTvis reJimSi, rodesac ZiriTad sa-komunikacio enas warmoadgens ara saliteraturo arabuli, aramed egvipturi dialeqti, xolo ko-dis gadarTvis mudmiv obieqts – inglisuri.

4) ìran-osmaleT-ruseTis diplomatia centra-luri da samxreT kavkasiis konteqstSi~ (Tanaav-torobiT; qarTuli diplomatiis weliwdeuli, 14, Tbilisi, 2011, 258-279).

saqarTvelos konteqstSi gaanalizebulia sami saxelmwifos urTierTobaSi Seqmnili ZiriTadi diplomatiuri aqtebi XVI-XVIII saukuneebSi.

5) àWaris muslimoba da saqarTvelos erTia-nobis sakiTxi 1918-1920 wlebSi~ (TanaavtorobiT; konferenciis _ `saqarTvelos muslimTa roli er-Tiani qarTuli saxelmwifos aRmSeneblobaSi~ mox-senebaTa krebuli, Tbilisi, 2011, 55-61).

ganxilulia aWaraSi 1917 wlis Semdeg Seq-mnili situacia, romelic qarTuli orientaciis Zalebze didi SeteviT aRiniSna. naCvenebia aWaris muslimi liderebis gadamwyveti roli erTiani

296

qarTuli saxelmwifos SemadgenlobaSi aWaris damkvidrebaSi.

6) àrabuli diglosiis Sesaxeb~ (saerTaSori-so konferenciis _ `Tanamedrove aRmosavleTis aqtualuri problemebi~ masalebi, baqo. azerbai-jani, 2011, 256-257, rusul enaze).

naCvenebia arabuli diglosiis is Tavisebu-reba, rom opoziciis erT mxares – saliteraturo enis mxares, funqcionirebs ori ena: klasikuri da Tanamedrove; pirveli werilobiTi enaa, meores sruli funqcia aqvs, Tumca misi zepiri komunika-ciis daniSnuleba SezRudulia dialeqtebis mkve-Trad aqtualizebuli rolis gamo. meore mxriv, situaciis Taviseburebas warmoadgens is, rom sa-literaturo arabuli enis adgilze gvaqvs erTi ena, romelsac zepir gamoxatulebaSi ori varian-tis ena aqvs, Sesabamisad, nebismieri grafikuli teqsti ikiTxeba ornairad. movlena SeiZleba da-xasiaTdes, rogorc garkveuli alografia/hetero-grafia.

akad.wevr-kor. a.silagaZem 2011 wels monawile-oba miiRo saerTaSoriso da adgilobriv konfe-renciebSi da waikiTxa moxsenebebi:

_ àrabuli diglosiis Sesaxeb~ (saerTaSori-so konferencia `Tanamedrove aRmosavleTmcodne-obis aqtualuri problemebi~, baqo, azerbaijani);

_ àrabuli (egvipturi) bilingvizmi da swav-lebis problema~ (saerTaSoriso konferencia `sa-xelmwifo enis swavlebis problemebi~, baTumi);

_ àWaris muslimoba da saqarTvelos erTi-anobis sakiTxi~ (samecniero konferencia `saqar-Tvelos muslimTa roli erTiani qarTuli sa-xelmwifos aRmSeneblobaSi~, Tbilisi);

297

_ `megruli leqsis Sesaxeb (winaswari Seni-Svnebi)~ (samecniero sesia `leqsmcodneobis saki-Txebi, IV~, Tbilisi).

akademiis wevr-korespondenti revaz siraZe

wigni èseebi da Targmanebi~ (`nekeri~, Tbilisi, 2011,

141 gv.). ganxilulia d.guramiSvilis sulieri cxovre-

bis gza, galaktionis `lurja cxenebi~ da v.kan-dinskis `lurji mxedari~, r.inaniSvilis proza, n.samadaSvilis lirika, b.xaranaulis lirika, C.aitmatovis romani `saqondaqre~, aka morCilaZis moTxroba `gadafrena madaTovze da ukan~, nar-kvevi `vefxistyaosani~ da vefxistyaosnoba~. wig-nSi, agreTve, Sesulia Targmanebi rusulidan qar-Tulze: sergei averincevis `wminda xareba~, Zvel-bulgarulidan – `Cernorizec xrabri~ (X s.) àso-TaTvis~ da qarTulidan rusulze Targmnili io-ane zosimes `qebaÁ da didebaÁ qarTulisa enisaÁ~, mefe Tamaris iambiko `casa caTasa~ da nino dar-baiselis `lazare~.

statiebi 1) `vefxistyaosnis~ mkiTxvelis istoriisaT-

vis~ (`literaturuli Ziebani~, XXXI, Tbilisi, 2011, 81-99).

gamoyofilia periodebi `vefxistyaosnis~ mki-Txvelis istoriisa, magaliTad, winamecnieruli periodebi vaxtang VI-is Targmanamde (1712 w.), e.w. erovnuli recefciis xana (XIX s.), uaxlesi peri-odi (XX s-is dasawyisi) da Tanamedrove TvalTa-xedvani. yvela eseni SeiZleba gaviazroT erT mTlianobad, viTarca `vefxistyaosnis~ mxatvruli

298

Sinaarsis sxvadasxva kuTxiT gaxsna, radgan ume-tesi maTgani mxolod warsuls ki ar ekuTvnis, ara-med Tanamedroveobasac (magaliTad, vaxtang VI-is Sexedulebani da sxv.).

2) `qarTuli ikonografiisaTvis~ (J. `Cveni mwer-loba~, #14(144), Tbilisi, 2011, 29-32).

ikonologiur principTa TvalTaxedviT ganxi-lulia zaza sxirtlaZis monografia àdreuli Sua saukuneebis qarTuli kedlis mxatvroba, Telova-nis jvarpatiosani~; es monografia, qarTuli fre-skis istoriasTan erTad, sayuradReboa qarTuli esTetikis, TviT literaturuli ikonografiisa da, zogadad, kulturis istoriis TvalsazrisiTac.

3) `d.s.lixaCovis samecniero memkvidreoba da ZvelqarTuli literaturis istoriis sakiTxebi~ (Грузинская Русистика. Книга 5, ùniversali~, Tbilisi, 2011, 240-244).

d.lixaCovis gamokvlevebSi ena da enobrivi msoflxedva miCneulia mniSvnelovan literatu-raTmcodneobiT problemad. es mravalmxrivaa yu-radRebuli narkvevebSi e.w. `meore samxreTslavur gavlenaze ruseTSi~. rogorc rusul enaSi, aseve qarTulSic Cans xolme `bizantinizmi bizantiis Semdeg~. d.lixaCovis Teoriuli ganzogadebani sa-yuradReboa qarTuli literaturisa da aRmosav-lur-qristianul kulturul-istoriul regionSi Semaval mwerlobaTa (bizantiur, qristianul, si-riul, somxur, bulgarul, Zvel rusul) inter-disciplinaruli SeswavlisaTvis.

akademiis wevr-korespondenti mzeqala SaniZe

statiebi 1) `qarTlis cxovrebis~ teqstologiuri Ses-

wavlis zogierTi sakiTxi~ (V saerTaSoriso qar-

299

Tvelologiuri simpoziumis masalebi, Tbilisi, 2011).

2) `qarTuli xelnaweri sinis mTidan~ (hainc fenrixis dabadebis 70 wlisTavisadmi miZRvnil kre-bulSi `Kaukasologie heute~, `Reichert”, iena, gfr, 2011, germanul enaze).

3) `Zveli qarTuli fsalmuni da fsalmunTa saTaurebi~ (moxseneba, wakiTxuli Tbilisis ko-lokviumze bibliuri xelnawerebis gamocemisa da istoriis Sesaxeb, gamomcemloba `brili~, leide-ni, niderlandebis samefo, 2011).

akad.wevr-kor. m.SaniZem 2011 wels monawileoba miiRo konferenciaSi da waikiTxa moxseneba:

_ `SeniSvnebi efrem mciris `fsalmunTa Tar-gmanebis Sesaxeb~ (VI saerTaSoriso qarTvelolo-giuri simpoziumi, Tbilisi).

akademiis wevr-korespondenti vaJa Sengelia

statiebi 1) akad.wevr-kor. a.arabulTan TanaavtorobiT.

àkademikosi qeTevan lomTaTiZe da iberiul-kav-kasiuri enaTmecniereba~ (ike, t. XXXIX, `meridia-ni~, Tbilisi, 15-24) (statiis anotacia ix. gv. 289).

2) `qarTvelur da Cerqezul enobriv sistema-Ta aRweriTi da istoriul-SedarebiTi analizi. IV-V~ (cxum-afxazeTis mecnierebaTa akademiis Sro-mebi, `meridiani~, Tbilisi, 2011, 79-82).

3) `lateraluri Tanxmovnebi afxazur-Cerqe-zul enaTa sakuTar da nasesxeb leqsikaSi~ (kre-bulSi `lingvisturi qarTvelologiisa da afxa-zologiis problemebi~, t. III, ùniversali~, Tbi-lisi, 290-296).

300

4) `nasesxebi afiqsaluri elementebi megrul-lazuri (zanuri) enis megrul dialeqtSi~ (krebu-li `kavkasiis ena da kultura~, Vezlag Otto Sager, miunxeni-berlini, gfr, 263-268).

akad.wevr-kor. v.Sengelia 2011 wels monawi-leobda konferenciebSi da waikiTxa moxsenebebi:

_ àkademikos qeTevan lomTaTiZis Rvawli afxazur-Cerqezul enaTa Seswavlis saqmeSi~ (enaT-mecnier-kavkasiologTa III saerTaSoriso simpozi-umi, Tbilisi, Tanamomxsenebeli akad.wevr-kor. a.arabuli);

_ `sufiqsiseuli xmovnis fuZiseul xmovanze asimilaciuri gavlenis Sesaxeb megrulSi~ (XXXI respublikuri dialeqtologiuri samecniero se-sia, Tbilisi);

_ `posesiuri jā sufiqsis sityvaTwarmomqmneli SesaZleblobebi Cerqezul enebSi da misi Sesa-tyvisi sufiqsi qarTvelur enebSi~ (saerTaSoriso samecniero konferencia ènobrivi cnobierebis kognituri paradigma Tanamedrove lingvistikaSi~, adiRei, maikopi, rf);

_ `fragmentebi mogonebidan akademikos ar-nold Ciqobavaze~ (samecniero sesia àrnold Ci-qobavas sakiTxavebi~, Tbilisi);

_ `mTis iberiul-kavkasiur enaTa ganyofile-ba~ (arn.Ciqobavas sax. enaTmecnierebis institutis 70-e samecniero sesia, romelic mieZRvna insti-tutis daarsebis 70 wlisTavs, Tbilisi);

_ òdnaobiTobis gamoxatvisaTvis megrulSi~ (prof. g.burWulaZis xsovnisadmi miZRvnili samec-niero konferencia, gori).

akad.wevr-kor. v.Sengeliam redaqtireba gauke-Ta:

301

1) ìberiul-kavkasiuri enaTmecniereba~, t. XXXIX;

2) `lingvist-kavkasiologTa III saerTaSoriso simpoziumis masalebi~;

3) arn.Ciqobavas `Sromebis~ Tormettomeulis V tomi.

akademiis wevr-korespondenti elguja xinTibiZe

monografia `rusTavelis `vefxistyaosani~ da evropuli

literatura~ (`benet end blum~, londoni, didi britaneTi, 2011, 205 gv., inglisur enaze).

monografia eZRvneba evropaSi qarTuli li-teraturis popularobis, kerZod, rusTavelis `ve-fxistyaosnis~ Seswavlisa da inglisur enaze Targmnis istorias. mecnieruli siaxliTaa damu-Savebuli ori rusTvelologiuri problema: `vef-xistyaosnis~ tipologiuri mimarTeba gviandeli Suasaukuneebis evropul literaturasTan (`rus-Taveli, dante, petrarka~) da `vefxistyaosnis~ si-uJetis gamoyeneba XVII saukunis dasawyisis in-glisur dramaturgiaSi (fransis bomontisa da jon fletCeris piesebSi).

statiebi 1) `rusTavelis `vefxistyaosani~: kulturuli

xidi aRmosavleTidan dasavleTisken~ (krebulSi `saqarTvelo~, saerTaSoriso seminaris _ `saqar-Tvelo _ warsulis gamocdileba, momavlis per-speqtivebi~ masalebi, Teirani, irani, 2011, gv. 36, inglisur da sparsul enebze).

saubaria gviandeli Suasaukuneebisa da mis Semdgom epoqaSi aRmosavleTidan evropis kultu-rul cxovrebaSi Sesul literaturul siuJeteb-

302

ze. es kulturuli gza saqarTvelozec gadioda (`balavariani~). gamoTqmulia azri, rom am siu-JetTa rigSi `vefxistyaosanic~ yofila CarTuli.

2) àTonis mTa: varlaam da ioasafis su-lismargebeli moTxrobis Seqmna da misi kavSiri slavur samyarosTan~ (krebulSi `bizantinistTa 22-e saerTaSoriso kongresis masalebi~, t. III, sofia, bulgareTi, 2011, 189-190, inglisur enaze).

gamoTqmulia mosazreba, rom berZnuli Txzu-leba `varlaam da ioasafis istoria~ Seqmnilia efTvime mTawmidelis mier aTonis mTaze ruseTis gaqristianebis movlenasTan dakavSirebiT.

3) `SoTa rusTaveli~ (krebulSi `didni saq-meni~, Tbilisi, 2011, 206-212).

saenciklopedio xasiaTis statia. masSi mimo-xilulia rusTavelis pirovnebasa da mis poemas-Tan dakavSirebuli yvela mniSvnelovani sakiTxi.

4) èvropuli saazrovno nakadisaTvis daviT guramiSvilis SemoqmedebaSi~ (krebulSi V saer-TaSoriso qarTvelologiuri simpoziumis masale-bi, gamomcemlebi elguja xinTibiZe, ariane Wantu-ria, Tbilisi, 2011, 314-319, qarTul da inglisur enebze).

Camoyalibebulia axali Tvalsazrisi d.gura-miSvilis leqsis `zubovkas~ mistikur-alegoriu-li gaazrebisTvis.

5) `vefxistyaosani~ XVII saukunis dasawyisis inglisSi~ (krebulSi VI saerTaSoriso qarTvelo-logiuri simpoziumis masalebi (anotaciebi), Tbi-lisi, 2011, 56-59, qarTul da inglisur enebze).

saubaria XVI-XVII saukuneebis mijnis istori-ul mdgomareobaze inglissa da sparseTSi. am epoqaSi unda momxdariyo `vefxistyaosnis~ ambis

303

gadatana sparseTis qarTvel moRvaweTa wridan inglisSi.

6) `rusTavelis `vefxistyaosani~ – kulturu-li xidi aRmosavleTidan dasavleTisken da se-fianTa iranis qarTvelebi~ (J. `qarTvelologi~, #16, Tbilisi, 2011, 55-102, qarTul da inglisur enebze).

Seswavlilia iranis sefianTa epoqis didi saxelmwifo moRvawis alaverdi xani undilaZis pirovneba, gamoTqmulia Tvalsazrisi, rom mis moRvaweobasTan unda iyos dakavSirebuli `vefxis-tyaosnis~ ambis inglisSi Sesvla.

akad.wevr-kor e.xinTibiZe monawileobda SoTa rusTavelis erovnuli samecniero fondis sam-wliani grantis _ òrenovani eleqtronuli samec-niero Jurnali `qarTvelologi~ _ SesrulebaSi. proeqtis farglebSi gamoica am Jurnalis pirve-li nomeri: `qarTvelologi~ 16(1).

igi 2011 wels monawileobda konferenciebSi da waikiTxa moxsenebebi:

_ `rusTavelis `vefxistyaosani~: kulturuli xidi aRmosavleTidan dasavleTisaken~ (saerTaSo-riso seminari: `saqarTvelo: warsuli gamocdile-ba da samomavlo perspeqtivebi~, Teirani, irani);

_ àTonis mTa: varlaam da ioasafis sulis margebeli moTxrobis Seqmna da misi kavSiri slavur samyarosTan~ (bizantinistTa 22-e saerTa-Soriso kongresi, sofia, bulgareTi);

_ `vefxistyaosani~ XVII saukunis dasawyisis inglisSi~ (VI saerTaSoriso qarTvelologiuri simpoziumi, Tbilisi).

akad.wevr-kor. e.xinTibiZe iyo V da VI saerTa-Soriso qarTvelologiuri simpoziumis masalebis redaqtori da gamomcemeli.

304

igi iyo Jurnal `qarTvelologis~, 16(1) mTa-vari redaqtori, agreTve, iyo saerTaSoriso qar-Tvelologiuri sazafxulo skolis, VI saerTaSo-riso qarTvelologiuri simpoziumis, sagranto proeqtis _ `qarTuli mwerloba aRmosavleT ev-ropis mecnierebaSi~ _ prezentaciis, eleqtronul samecniero Jurnalis _ `qarTvelologiis~ _ pre-zentaciis organizatori.

akademiis wevr-korespondenti elizbar javeliZe

wigni `saqarTveloSi uzneobis sufevs TareSi~ (`pe-

tidi~, Tbilisi, 2011, 276 gv.). wignSi Sesulia avtoris gamoqveynebuli da

gamouqveynebeli gamokvlevebi literaturisa Tu sociologiur sferoSi. pirvelad aris Seswav-lili da gamokvleuli rezo esaZis esTetikur-poeturi samyaro, misi poeziis specifikuroba. ganxilulia muxran maWavarianis msoflmxedvelo-bis evoluciuri ganviTarebis safexurebi, warmo-Cenilia misi mxatvruli da sazogadoebrivi mniS-vneloba. didi adgili eTmoba Tanamedrove qar-Tveli sazogadoebis sulieri mdgomareobis Ses-wavlas. axsnilia, ratom iqca Cveni sazogadoeba `speqtaklis sazogadoebad~, ra aris am sazogado-ebis nakli da ratom aris is damRupveli qvey-nisTvis.

statiebi 1) ès me gaxlavar veluri da mware balaxi~

(J. `Cveni mwerloba~, #8, 46-52, #9, 40-47, 2011). statia eZRvneba rezo esaZis poetur samyaros.

305

2) `fuTuveTi _ sulier-rainduli Zmoba~ (J. ìstoriuli memkvidreoba~, 3, 2011).

3) èlizbar javeliZis ustari biZina ivani-Svils~ (gaz. àsaval-dasavali~, #48, 2011).

akad.wevr-kor. e.javeliZe iv.javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetSi aRmosavlu-ri mimarTulebis ganxriT magistraturaSi ki-Txulobda leqciebs or saganSi: ezoTeruli (ba-Tini) da egzoTeruli (zahiri) swavlebani da aR-mosavluri poezia da sufiur-filosofiuri naka-di aRmosavlur poeziaSi.

2011 wels garkveuli muSaoba Caatares enis,

literaturisa da xelovnebis ganyofilebasTan arsebulma dargobrivma komisiebma.

qarTuli enis komisia. gaimarTa Tematuri Se-

xvedra-konferencia qarTuli enisa da literatu-ris maswavleblebTan Temaze `qarTuli enis swav-lebis problemebi Tanamedrove skolaSi~. Sexvedra organizebuli iyo mecnierebaTa akademiis, ganaT-lebisa da mecnierebis saministrosa da ganaT-lebis resursebis marTvis departamentis mxarda-WeriT.

sxdoma gaxsna da Sesavali sityva warmoTqva akademiis prezidentma, akademikosma Tamaz gamyre-liZem.

momxseneblebi iyvnen akademiis wevr-korespon-dentebi: mzeqala SaniZe, guCa kvaracxelia, avTan-dil arabuli, profesorebi: giorgi gogolaSvi-li, eTer soselia da Tamar vaSakiZe, agreTve qar-Tuli enis pedagogebi.

gamomsvlelebma isaubres qarTuli enis swav-lebis problemebze, rogorc Sesabamisi progra-

306

mebis, ise saxelmZRvaneloebisa da meToduri li-teraturis doneze. gansakuTrebuli adgili daeT-mo mozardebis marTlwerisa da marTlmetyve-lebis savalalo dones. T.vaSakiZem warmoadgina axali `saskolo orTografiuli leqsikoni~.

qarTuli literaturisa da Tsu-is humanita-rul mecnierebaTa fakultetis qarTuli lite-raturis istoriis saswavlo-samecniero insti-tutis mier Catarebul samecniero seminarze wa-kiTxulia moxsenebebi:

1) `tokios sazRvargareTuli kvlevebis uni-versitetis mecnier-TanamSromlis iasuhiro koji-mas qarTvelologiuri moRvaweoba~, momxsenebeli akad.wevr-kor.e.xinTibiZe.

2) `qarTvelologia iaponiaSi~, momxsenebeli iasuhiro kojima.

afxazuri enisa da kulturis komisiisa da enis, literaturisa da xelovnebis ganyofilebis gaerTianebul sxdomaze mosmenilia Tsu-is qar-Tul-afxazur urTierTobaTa samecniero-kvleviTi centris direqtoris, fiz.-maT.mecn. akademiuri doq-toris zurab Sengelias informacia: `saprezi-dento arCevnebi afxazeTSi~. sxdomis muSaobaSi monawileoba miiRes filologiis mecnierebaTa doqtorma cira baramiZem, istoriis mecnierebaTa doqtorma oTar Jordaniam, profesorma rusudan janaSiam.

enis, literaturisa da xelovnebis ganyofi-

lebaSi Catarda 7 sxdoma. dargebis mixedviT wlis saukeTeso samecni-

ero-kvleviTi dawesebulebebis gamovlenis meTo-dikis safuZvelze, enis, literaturisa da xe-lovnebis ganyofilebis saerTo krebam wlis sau-

307

keTeso samecniero-kvleviT dawesebulebad aRiara xelnawerTa erovnuli centri.

mosmenilia ganyofilebis wevrebis angari-Sebi.

dadebiTad Sefasda ganyofilebaSi gansaxil-velad Semosuli umaRlesi saswavleblebisa da samecniero dawesebulebaTa 2010 wlis saqmianobis angariSebi.

308

saqarTvelos mecnierebaTa erovnul akademiasTan arsebuli

struqturuli erTeulebi, komisiebi, redaqciebi

qarTuli enciklopediis ir.abaSiZis sax. mTa-

vari samecniero redaqcia. gamoica `100 qarTveli ucxoeTSi~ _ I wigni

seriidan `saqarTvelos cnobili moRvaweebi~ (qar-Tul, rusul, inglisur enebze, gamomcemloba èrovnuli mwerloba~, 335 gv.);

gamosacemad momzadda enciklopedia `saqar-Tvelos~ (mravaltomeuli) me-2 tomi (asoebi `gani~ _ èni~);

gamosacemad momzadda enciklopediuri cnoba-ri `saqarTvelos mecnierebaTa doqtorebi (1992-2006 wlebi)~. wigni ibeWdeba saqarTvelos mecnie-rebaTa erovnuli akademiis stambaSi;

sruldeba muSaoba Temaze `samxedro enci-klopedia~ (SoTa rusTavelis erovnuli samecni-ero fondis grantiT) saqarTvelos teqnikur uni-versitetTan erTad. naSromis gamocema gaTvalis-winebulia 2012 wels;

mimdinareobda muSaoba mravaltomeulze `sa-qarTvelos istoriisa da kulturis ZeglTa aRwe-riloba~ (me-3 tomi). naSromi unda gamoices 2012 wels.

akad. g.wereTlis sax. `vefxistyaosnis~ akade-miuri gamocemisa da qarTuli enis Tesaurusis komitetSi (`rusTavelis komiteti~) dasrulda sam-wliani proeqti „qarTuli enis Tesaurusi“ (#a 45-09 „rusTavelis fondi“), romlis farglebSi Seiq-

309

mna ramdenime mniSvnelovani sabazo da prog-ramuli produqti.

# dasaxuli amocanebi

ganxorcielebuli amocanebis mokle

aRwera

ganxorcielebuli amocanebis Sesru-

lebis damadasture-beli dokumenti/ angariSze Tandar-Tuli masalebi

1. qarTulenovani werilobiTi wya-roebis biblio-grafiis Sedgena

qarTulenovani we-rilobiTi wyaro-ebis SerCeva qar-Tuli enis Tesau-rusisTvis da maTi eleqtronuli ver-siebis Seqmna/moZi-eba

http://saunje.nekeri.net/ portal bibliography.xls

2. qarTulenovani werilobiTi wya-roebis konteqs-turad dayofili leqsikuri fon-dis monacemTa bazis Seqmna

monacemTa bazis struqturis Semu-Saveba da wyaroe-bis daSla baraTe-bad (gardaqmna monacemTa bazis formatSi)

http://saunje.nekeri.net/ portal/index.php?option=com_content&view=article&id=54&Itemid=27&l ang=ka http://saunje.nekeri.net/ thesaurus/words2?guest

3. meTauri sityve-bis (lemebis) mi-TiTeba sityva-formebisTvis

baraTebis daSla sityva-formebad da meTauri sityve-bis (lemebis) miTi-Teba sityva-forme-bisTvis

http://saunje.nekeri.net/ thesaurus/lemmas2?guest

4. qarTuli enis Te-saurusis progra-muli produqtis Seqmna

samuSao programu-li interfeisis Seqmna proeqtis monawileebisaTvis da samomxmareblo interfeisis Seqmna gare momxmareble-bisTvis

http://society.nekeri.net/ language/vt/ http://society.nekeri.net/ religion/pmb/ da sxv.

310

SeirCa 1000-ze meti qarTulenovani wyaro ad-reuli xanidan Tanamedrove epoqamde. moZiebuli da Seqmnilia wyaroebis 500-mde eleqtronuli ver-sia. TiToeuli wyarosTvis miTiTebulia xana, sruli dasaxeleba, Semokleba, TariRi da sxv. TiTqmis sruladaa moculi adreuli xanisa da Sua saukuneebis qarTulenovani wyaroebis arsebu-li eleqtronuli versiebi. arsebobs Tanamedrove qarTulenovani wyaroebis ZiriTadi eleqtronuli korpusi. bibliografiis gamdidreba da eleqtro-nuli teqstebis moZieba da Setana mudmivi pro-cesia da gagrZeldeba proeqtis am etapis dasru-lebis Semdegac. TesaurusisTvis SerCeuli bib-liografia moicavs 1000-ze met dasaxelebas.

Seiqmna relaciuri monacemTa baza, romlis ZiriTadi cxrilebia: wyaroebi, frazebi, sityva-formebi da lemebi.

mimdinareobs arsebuli eleqtronuli versie-bis damuSaveba, maTi gardaqmna monacemTa bazis formatSi. specialuri programis saSualebiT fra-zebad daSlili wyaro aitvirTeba serveris mona-cemTa bazaSi. eleqtronul teqstebze, SeZlebis-dagvarad, Catarda Sroma- da drotevadi saredaq-cio samuSaoebi.

arsebobs sxvadasxva epoqis wyaroTa eleq-tronuli versiebi, romlebic jamurad 9000000 si-tyva-formaze mets Seicavs (proeqtis dawyebisas gaTvaliswinebuli iyo 6000000).

yvelaze saSuri saqme, rac proeqtis far-glebSi xorcieldeba, lemebis klasifikaciis Se-muSavebaa. serverze atvirTuli teqstebi gardaiq-mneba specialuri programiT, sadac xdeba maTi programuli daSla sityva-formebad (baraTebad), ris Sedegadac TiToeul sityva-formas operato-

311

ris mier mieTiTeba Sesabamisi lema (meTauri sityva). operatorTa mier miTiTebul lemebs gada-xedavs, amowmebs da amtkicebs redaqtori. ukve miTiTebulia daaxloebiT 600000 lema sityva-for-misTvis proqtis dawyebisas gaTvaliswinebuli 220000-is nacvlad.

proeqtis monawileTaTvis Seqmnilia mravali, sxvadasxva daniSnulebis programa:

1. Tesaurusis monacemTa baza (teqstebis kor-pusi, frazebi, sityva-formebi, lemebi, metyvelebis nawilebi da sxv.);

2. monawilis interfeisi frazebis avtomatu-rad daSlisa da meTauri sityvebis misaniWeblad;

3. avtomaturi lematizacia, romelic sityva-formas Sesabamis lemas aniWebs (damtkiceba sa-valdebuloa);

4. lemebis „gadabarebis“ programa (calkeuli sityva-form(eb)isTvis arsebuli lemis misaniWeb-lad);

5. teqstebis (baraTebis, sityva-formebisa da lemebis CaTvliT) dasaTvalierebeli interfeisi;

6. sityva-formebisa da Sesabamisi konteqste-bis saZiebo sistema;

7. lemebisa da maTi Sesabamisi sityva-for-mebisa da konteqstebis saZiebo sistema;

8. gaerTianebuli saZiebo sistema. „rusTavelis komitetma“ gamosca: „vefxistya-

osnis“ akademiuri teqstis damdgeni komisiis mTavari redaqciis sxdomaTa oqmebi, wigni I (1973-1979 ww.) (gamosacemad moamzada guram kartoziam, redaqtori akad. Tamaz gamyreliZe, Tbilisi, 2011, 380 gv.).

312

„rusTavelis komitetis“ TanamSromelTa av-torobiTa da redaqtorobiT gamoica Semdegi Sromebi da statiebi:

Sromebi 1. T.gamyreliZe, Zveli qarTuli asomTavruli

damwerloba (Tbilisi, 2011, 60 gv.); 2. g.arabuli, vaJa-fSavelas poetur-mxatvru-

li samyaro („universali“, Tbilisi, 2011, 126 gv.); 3. m.qavTaria, kaTolikos-patriarq ambrosi xe-

laias piradi arqivis aRweriloba (Tanaavtoro-biT; Tbilisi, 2011);

4. a.arabuli, Tanamedrove qarTuli enis mor-fologia (TanaavtorobiT; Tbilisi, 2011, 700 gv.).

statiebi: 1. m.qavTaria, ramdenime detali kaTolikos-

patriarq kalistratesa da akad. korneli kekeli-Zis biografiidan (saqarTvelos litmcodneobis akademiis Sromebi, t. VII, 2011);

2. m.qavTaria, erTi ena, erTi rwmena, erTi qve-yana (krebulSi „valeri silogavas“, 2011);

3. a.arabuli, akademikosi q.lomTaTiZe da ibe-riul-kavkasiuri enaTmecniereba (TanaavtorobiT; ike, XXXIX, 15-27);

4. a.arabuli, varlam Tofurias adgilisaTvis XX saukunis qarTvelologiaSi (qess, XI, 3-13);

5. a.arabuli, qarTuli gramatikis narkvevi (wig-nSi qarTul-osuri leqsikoni, Tbilisi, 2011, 23 gv.).

redaqtorobiT gamoica: 1. m.qavTaria, kirion meorisadmi miZRvnili

krebuli (mwignobroba qarTuli, t. XI); 2. m.qavTaria, ambrosi xelaia, wigni I (mwig-

nobroba qarTuli, t. XII); 3. a.arabuli, qarTul-osuri leqsikoni;

313

4. a.arabuli, qarTuli enis paronimTa leqsi-koni.

aWaris avtonomiuri respublikis regionuli samecniero centris mier 2011 wels Sesrulebuli samuSaoebi ori mimarTulebiT aris warmodgeni-li, kerZod, esenia:

_ sazogadoebrivi da socialur-ekonomikuri problemebi;

_ samecniero-kvleviTi da saganmanaTleblo proeqtebi.

centris agraruli komisiisa da baTumisa da lazeTis, CrdiloeT amerikisa da kanadis mitro-politis, meufe dimitris erToblivi TaosnobiT Catarda samuSaoebi adgilobrivi yurZnis unika-luri jiSebis nairsaxeobaTa gamovlenisa da me-RvineobaSi sanedleulo bazis gafarToebis miz-niT, ris safuZvelzec organizebulia Cxaveri-sagan cqriala da bunebrivad naxevrad tkbili sufris Rvinoebis sacdeli nimuSebis damzadeba; Catarda ojaxSi damzadebuli Rvinis festivali, ramac aWaraSi mevenaxeoba-meRvineobis axali per-speqtivebi dasaxa.

ekonomikuri kvlevebisa da turizmis komisiam, turizmis sferoSi momuSave kerZo Tu saxelmwifo struqturebis monawileobiT, moawyo konferencia adgilobrivi resursebis aTviseba-gamoyenebisa da turistul bazarze CarTvis, jansaRi da konku-rentunariani garemos Seqmnis problemebze. Semu-Savebulia konceptualuri rekomendaciebi sastum-ros meurneobis, kvebis obieqtebis, kerZo sabinao fondis gamoyenebis, axali turistuli marSru-tebis aTvisebisa da turizmis calkeuli saxe-obebis ganviTarebis sakiTxebze.

314

adgilobrivi TviTmmarTvelobis, soflis me-urneobis, finansTa da ekonomikis saministroebis, samecniero-kvleviTi da saganmanaTleblo organi-zaciebis, sxva struqturebis mier mowodebuli informaciebis analizis safuZvelze gansazRvru-lia regionSi arsebuli socialur-ekonomikuri problemebi, romelTa gadaWra prioritetuli iq-neba rogorc sakanonmdeblo, ise aRmasrulebeli xelisuflebisaTvis. am mizniT gaimarTa konfe-rencia Temaze: àgrobiznesi da ojaxuri biuje-ti~, sadac ganxilul iqna dasaqmebis, soflebisa da qalaqebis ganviTarebis, soflis meurneobis calkeuli dargebis reabilitacia-aRorZinebis, ojaxuri da wvrili fermeruli meurneobebis kooperirebis, gamsxvilebis, saxelmwifo reguli-rebis problemebi.

centris biomravalferovnebisa da ekologiis komisiis mier samecniero-kvleviT struqturebTan da sakanonmdeblo da aRmasrulebel organoebTan erTad gatarda mniSvnelovani RonisZieba regio-nis tyis masivebis SenarCunebisa da reabilitacii-saTvis.

gamosacemad mzaddeba baTumis botanikuri ba-Ris asi wlis iubilesTan dakavSirebuli saiubi-leo monografia da baRis erT-erTi damaarseb-lisa da ganaSenianebis avtoris iason gordezia-nis cxovrebisa da moRvaweobis amsaxveli wigni.

broSuris saxiT gamoica ilia WavWavaZis òs-malos saqarTvelo~.

samecniero-kvleviTi da saganmanaTleblo pro-eqtebis mimarTulebiT grZeldeboda jer kidev 2010 wels dawyebuli proeqtis _ teqnologiebis monacemTa bazis formirebis procesi. aRniSnul proeqtTan dakavSirebiT, SoTa rusTavelis saxel-

315

mwifo universitetidan latviaSi mivlinebuli iyo centris ekonomikuri kvlevebisa da turizmis komisiis xelmZRvaneli, centris swavluli mdiva-ni, profesori aslan devaZe. latviis mecnierebaTa akademiasa da sxvadasxva samecniero-kvleviT da saganmanaTleblo dawesebulebasTan erTad Seiqmna saorganizacio jgufi. baltispireTis qveynebis samecniero-kvleviT da saganmanaTleblo dawese-bulebebTan erTad SemuSavda samuSao gegma da daiwyo misi Sesrulebis procesi. saqarTvelodan am proeqtSi oficialurad CarTvis mzadyofna gamoTqves saqarTvelos soflis meurneobis mec-nierebaTa akademiam, SoTa rusTavelis saxelmwi-fo universitetma, saqarTvelos agraruli univer-sitetis sergi durmiSiZis bioqimiisa da bioteq-nologiis institutma, baTumis biznesisa da teq-nologiebis universitetma. proeqtisadmi pozitiu-ri Sexedulebebi aqvT sxva organizaciebsac.

centrma daakmayofila tbel abuseriZis saxe-lobis universitetis Txovna universitetSi axa-li fakultetis Camoyalibebis programis momza-debis Taobaze. gadawyda, rom universitetSi Camo-yalibdes samecniero kvlevebis Tematika, romelic moicavs socialur-ekonomikur da regionul prob-lemebs.

saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademi-is aWaris regionuli samecniero centrisa da afxazeTis mecnierebaTa erovnuli akademiis Taos-nobiT Catarda respublikuri samecniero-praqti-kuli konferencia _ `saqarTvelos, kerZod, af-xazeTis agraruli seqtoris Tanamderove mdgoma-reoba da misi ganviTarebis perspeqtivebi~ (Tbili-si, 2011).

316

regionuli centrisa da SoTa rusTavelis sa-xelmwifo universitetis mier erToblivad moewyo profesor mixeil maxaraZis wignis àreopagitika~ (ìnteleqti~, Tbilisi, 2011) da profesor niaz bolqvaZis wignis `Caqvi Caquras mSobeli~ (baTumi, 2011) prezentaciebi.

gamoica centris samecniero sabWos wevris, profesor iuri bibileiSvilis ori saxelmZRva-nelo: `studentTa sauniversiteto swavlebisa da aRzrdis sakiTxebi~ (gamomcemloba `baTumis uni-versiteti~, baTumi, 2011), `pedagogikis Teoriisa da istoriis sakiTxebi~ (gamomcemloba `baTumis universiteti~, baTumi, 2011) da wigni òtia iose-lianis mxatvruli samyaro~ (gamomcemloba `baTu-mis universiteti~, baTumi, 2011).

regionuli samecniero centrisa da enciklo-pedia àWaris~ mTavari samecniero redaqciis mier baTumis botanikur baRSi Seiqmna sruliad saqar-Tvelos kaTolikos-patriarqis, mcxeTa-Tbilisis mTavarepiskoposis, biWvinTisa da cxum-afxazeTis mitropolitis, uwmindesisa da unetaresis ilia II-is saxelobis savane `mziani Rame~, romlis erT-erTi Semadgeneli nawilia uwmindesisve saxelo-bis SemecnebiT-sanaxaobrivi mniSvnelobis salon-muzeumi, romlis Sefoba sakuTar Tavze aiRes xelnawerTa erovnulma centrma, saqarTvelos kom-pozitorTa kavSirma, z.faliaSvilis saxelobis muzeumma da aWaris mxatvarTa kavSirma.

centris dargobrivi komisiebis mier ganxor-cielda kvlevebi, romlebic exebian istoriis, eT-nografiis, arqeologiis, saerTaSoriso urTier-Tobebis, demografiis, migraciis, stiqiuri movle-nebis monitoringisa da prevenciuli RonisZie-bebis, jandacvisa da sxva sakiTxebs.

317

aWaris regionuli samecniero centris, `sor-optimist internacionalis~ baTumis klubisa da afxazeTis mecnierebaTa erovnuli akademiis er-Toblivi iniciativiT 2011 wels saqarTvelos sa-patriarqoSi gaimarTa aWaraSi da saqarTvelos dedaqalaqSi mcxovreb afxazTa warmomadgenlebis Sexvedra kaTolikos-patriarqTan ilia II-sTan. es Sexvedra iyo im RonisZiebebis gagrZeleba, romleb-sac regionuli samecniero centri saxalxo dip-lomatiis kuTxiT awyobs qarTvelTa da afxazTa Serigebis, Zmobisa da megobrobis aRdgenis miz-niT. maTive TxovniTa da organizebiT aWaras ewvia sruliad saqarTvelos kaTolikos-patriarqi ilia II. patriarqma baTumSi yofnis dros baTumis RvTismSoblis sakaTedro taZarSi monaTla ramde-nime afxazi da qarTveli aWaris mTianeTidan, jvari dawera ramdenime wyvils, Caatara wirva da daloca sami gvari. moinaxula, daloca da akur-Txa aWaris regionuli samecniero centris ini-ciativiT baTumis botanikur baRSi aRmarTuli jvari, misi saxelobis centraluri parkis savane-kompleqsi `mziani Rame~ da enciklopedia àWaris~ ofisSi arsebuli salon-muzeumi. sapatriarqos baTumis rezidenciaSi moxda patriarqis Sexvedra qarTuli da afxazuri sazogadoebis warmomad-genlebTan. patriarqma uflis mier saqmed miiCnia aWaris regionuli samecniero centris, `soropti-mist internacionalis~ baTumis klubis, afxaze-Tis mecnierebaTa erovnuli akademiisa da aWaris afxazTa iniciativiT saxalxo diplomatiis ku-TxiT dawyebuli Serigebis farTomasStabiani Ro-nisZiebebi da daloca isini. Sexvedris dros Camoyalibda afxaz uxucesTa sabWo.

318

aWaris regionuli samecniero centris dava-lebiT sabWos wevris, akademiuri doqtoris guram memarnis xelmZRvanelobiT moewyo kolxeTis tyis unikaluri saxeobis _ kolxeTis bzis (Buxus colchi-ca) masobrivi xmobis samecniero kompleqsuri Ses-wavla. gamovlenil iqna bzis xmobis gamomwvevi sokovani daavadeba, bzis sidamwvre (Box Blight), romelic gasuli saukunis 90-iani wlebis bolos gavrcelda mTel evropaSi. daavadeba saqarTvelo-Si pirvelad dafiqsirda gasul wels mtiralas erovnuli parkis teritoriaze. aRniSnuli daava-debisagan kolxuri bzis dacvisa da gadarCenis mizniT SemuSavda brZolis efeqturi meTodebi. ma-salebi wardgenilia xelisuflebis Sesabamis stru-qturebSi.

qristianuli Teologiisa da religiis isto-riis Semswavleli komisiis wevrTa mier momzadda da gamoica krebuli `religiis istoriis saki-Txebi~, t. II.

wminda grigol noselis teqsti `qalwulebi-saTÂs da saRmrToÁsa moqalaqobisa~, wm. efTÂme aToneliseuli Targmani, gamosacemad moamzada, gamokvleva, komentarebi da terminologiuri leq-sikoni daurTo komisiis swavlulma mdivanma pro-topresviterma giorgi zviadaZem. Zeglis gansakuT-rebul mniSvnelobas ganapirobebs masSi gadmoce-muli Rrma saRvTismetyvelo swavleba saeklesio askezis, saxeldobr, saRmrTo da usxeulo bunebi-sadmi mimsgavsebuli qalwulebiTi, anu ber-monaz-vnuli Rvawlis Sesaxeb. berZnuli originalisa da qarTuli Targmanis dawvrilebiTma SedarebiTma analizma cxadyo mTargmnelis sulieri Tanamona-wileoba Txzulebis avtorTan. qarTuli Targma-

319

nis mniSvnelobas isic zrdis, rom igi mcirediT redaqtirebulia udidesi saeklesio mamis, wm. gi-orgi mTawmidelis mier. gamocemas erTvis amomwu-ravi qarTul-berZnuli dokumentirebuli leqsi-koni da komentarebi.

komisiis wevrebi monawileobdnen adgilobriv da saerTaSoriso konferenciebSi.

saqarTvelos istoriis wyaroebis komisia ag-rZelebda saredaqcio samuSaoebs `qarTlis cxov-rebis~ teqstis inglisur enaze gamosacemad, ro-melsac komisiis wevrebTan da teqstis mTargmne-lebTan erTad asrulebda amerikeli qarTvelo-logi, saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akade-miis ucxoeli wevri profesori stiven jonsi.

komisiaSi grZeldeboda muSaoba oqsfordisa da birmingemis universitetebis proeqtze: `qristi-anul-muslimuri urTierTobebi~, t. IV (XI-XII ss.).

komisiam Caatara samecniero sesia: `qarTlis cxovrebis~ ucxo enaze Targmnisa da gamocemis sakiTxebi~, romelSic monawileobdnen xelnawerTa erovnuli centris, iv.javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetis, wmida andria pirvel-wodebulis sax. universitetis mecnierebi da Ta-namSromlebi.

komisiis iniciativiT daiwyo muSaoba proeq-tze `saqarTvelo da p.florenski”.

saqarTvelos istoriis wyaroebis komisiis wev-rebma gamosacemad moamzades Semdegi naSromebi da monawileoba miiRes samecniero konferenci-ebSi:

_ akademikosi r.metreveli: `jvarosnuli ome-

bi da saqarTvelos samefo”; „qarTuli წignis beW-dvis istoriidan~, romelsac dabeWdavs fridrix

320

Sileris universiteti (iena, gfr). igi monawi-leobda saerTaSoriso samecniero konferenciaSi `qarTveli aTonelebi da qristianuli civili-zacia~ (Tbilisi), saerTaSoriso samecniero kon-ferenciaSi ùcxoeTis qarTuli memkvidreoba~ (Tbi-lisi).

_ ist.mecn.kand. m.abaSiZem moamzada naSromebi `marjori uordropis mogzauroba saqarTveloSi~; `cxovreba mefeT mefisa daviTisa~ saerTaSoriso enciklopediisaTvis `qristianul-muslimuri urTi-erTobebi” (didi britaneTi). igi monawileobda saerTaSoriso samecniero konferenciaSi `qarTve-li aTonelebi da qristianuli civilizacia“ (Tbilisi), saerTaSoriso samecniero konferen-ciaSi ùcxoeTis qarTuli memkvidreoba” (Tbili-si).

– ist.mecn.kand. g.beraZe muSaobda naSromze `henri morton stenli iranSi”, romelic momzadda saerTaSoriso enciklopediuri gamocemisaTvis Èn-cyclopaedia Iranica” (aSS); `XIX-XX ss-is pirveli meo-Txedis sparsuli werilobiTi wyaroebis cnobebi saqarTvelos Sesaxeb”, nawili 1 (mogzaurTa Cana-werebi, memuaruli literatura)”. saqarTvelos erovnul muzeumTan erTad muSaobda muzeumis ko-leqciaSi daculi islamuri xelovnebis nimuSebis aRwera-damuSavebaze, katalogizaciaze; saerTaSo-riso kvleviT proeqtze `firdousis `Sah-names” ilustraciebi saqarTvelos muzeumebsa da siZve-leTsacavebSi”; saqarTvelos kulturuli memkvid-reobis dacvis erovnul saagentosTan erTad mo-nawileobda borjomSi mdebare istoriul-arqiteq-turuli Zeglis e.w. `firuzas” (anu yajarTa epo-qis iraneli diplomatis, TbilisSi iranis genera-

321

luri konsulis mirza reza xan ad-doules mier 1892 wels agebuli sastumro saxlis) sarestav-racio-saeqsperto komisiis muSaobaSi.

_ ist.mecn.doqt. n.vaCnaZe muSaobda naSromze `naTargmni hagiografiis gviandeli Zeglebi” da `qarTvelTa wvlili bizantiuri mwerlobis isto-riaSi”; monawilebda bizantinologebis XX kon-gresis muSaobaSi (sofia, bulgareTi).

– filol.mecn.doqt. m.qavTaria muSaobda Sem-deg naSromebze: `kirion II sruliad saqarTvelos kaTalikos-patriarqi”; àmbrosi xelaia. mogzauro-ba raWa-leCxumSi”; WeliSis varianti qarTlis moq-cevisa.

– ist.mecn.kand. g.saiTiZe muSaobda naSromze àxali dokumentebi qarTuli politikuri emigra-ciis istoriidan (XX saukunis 50-iani wlebi)”, igi monawileobda xelnawerTa erovnuli centris ar-qivTmcodneobis departamentis mier organizebul IV respublikur samecniero konferenciaSi (Tbi-lisi); saerTaSoriso samecniero konferenciaSi ùcxoeTis qarTuli memkvidreoba” (Tbilisi); `sam-xreT kavkasiisa da anatoliis samecniero-kvle-viTi centris” samecniero eqspediciaSi, istori-ul samxreT saqarTveloSi. eqspediciis mier gamovlenili da Seswavlilia ucnobi Zegli da epigrafikuli warwera; Seswavlilia istoriul somxeTSi, sof. CanglSi arsebuli X-XI saukunee-bis eklesia.

_ ist.mecn.doqt. e.cagareiSvili muSaobda: ì.abulaZis `Zvel qarTul-Zvel somxur dokumen-tirebul leqsikonze~; V-XVIII ss. somxur werilo-biT wyaroebze tao-klarjeTis Sesaxeb (Targmna 25 somexi avtoris cnobebi tao-klarjeTis Sesaxeb).

322

_ ist.mecn.doqt. o.Jordania muSaobda ucnob saarqivo masalebze ivane gegias sazogadoebrivi moRvaweobis Sesaxeb.

_ ist.mecn.kand. k.Sengelia muSaobda naSromze `saqarTvelos istoria” (uZvelesi droidan Tana-medroveobis CaTvliT); agrZelebda muSaobas Tur-qeTSi, istoriul kolasa da samcxis regionebSi samecniero-kvleviTi eqspediciis masalebze. eqspe-diciis mizani iyo qarTul istoriul werilobiT wyaroebSi moxseniebuli qarTuli kulturis Zeg-lebis Seswavla da dRevandeli mdgomarebis da-fiqsireba. mikvleulia yvelis monastris, aiazmas (kolael yrmaTa wamebis adgili) da kidev ori, qarTvel mkvlevarTaTvis ucnobi, qristianuli taZ-ris naSTebi. am TemasTan dakavSirebiT mzaddeba Sesabamisi publikacia.

saqarTvelos istoriis wyaroebis komisiam gamosca Semdegi naSromebi:

_ ditrix-kristof fon rommeli. kavkasiis xalxebi, germanulidan Targmna n.gioSvilma (Tbi-lisi, 2011);

_ `didni saqmeni”, redaqtori akad. r.metreve-li (Tbilisi, 2011);

_ k.Sengelia `saqarTvelos istoria (uZvelesi droidan Tanamedroveobis CaTvliT)~ (qarTul da inglisur enebze, Tbilisi, 2011).

saqarTvelos mTianeTis problemaTa kompleq-suri Seswavlis komisiis sxdomebze ixileboda saqarTvelos mTian regionebSi komisiis mier Seq-mnili jgufebis mowodebuli masalebi, romlebic exeboda am regionebis socialur, kulturul, soflis meurneobisa Tu sxva sakiTxebs da Tavis mosazrebebs awvdida mTavrobasa da Sesabamis sa-ministroebs.

323

komisia sistematurad awyobda Sexvedrebs sva-neTis, raWa-leCxumis, TuS-fSav-xevsureTisa da xe-vis mosaxleobasTan, acnobda maT komisiis muSao-bis Sedegebs da ixilavda momaval samuSao geg-mebs.

2011 wels Catarda Semdegi konferenciebi: 1. turizmi da misi ganviTarebis perspeqtivebi sa-qarTvelos mTianeTSi; 2. demografiuli viTareba saqarTvelos mTian regionebSi; 3. mTiani regione-bis problemebi da maTi mogvarebis gzebi.

komisiam SeimuSava kanonproeqti `saqarTvelos mTianeTis socialuri, ekonomikuri da kulturu-li ganviTarebis kanonSi damatebebisa da cvlile-bebis Setanis Sesaxeb~. amasTan dakavSirebiT gai-marTa Sexvedrebi parlamentis `regionuli mmar-Tvelobisa da mTis komitetSi~, agreTve, maJori-tar deputatebTanac. parlamentis qristian-demo-kratiuli partiis wevrTan erTad gaimarTa Se-xvedra daba nikorwmindis mosaxleobasTan. kanon-proeqtma mowoneba daimsaxura.

komisiam gamosca wigni `mTiani regionebis sasargeblo wiaRiseuli~. JurnalSi `sityva~ (#13-14) gamoqveynda statia `saqarTvelos mTianeTis problemebi~. komisiam gamosacemad moamzada Sro-maTa krebuli `raWa, warsuli, awmyo da momavali~.

komisiis wevrebma (levan fruiZe, mirian fir-cxelani, elene kavelaSvili) imogzaures raWaSi (ambrolaurisa da onis raionebSi), sadac Seiswav-les didi da mcire hidroeleqtrosadgurebis mSeneblobis perspeqtivebi, sofel sairmeSi gaec-nen IX-X saukunis warwerebs da saflavis qvebs.

324

atomuri energiis mSvidobiani miznebisaTvis gamoyenebis komisia Seiqmna saqarTvelos mecniere-baTa erovnuli akademiis akademiuri sabWos dadgeni-lebiT (2011 wlis 18 Tebervali, #5).

damtkicda komisiis debuleba da samuSao gegma. komisiis mier Tavis sxdomebze mosmenil iqna

informaciebi: _ saqarTvelos bunebis dacvis saministros

radiaciuli usafrTxoebis departamentis warmo-madgenlis giorgi nabaxtianisa;

_ adamianis Semswavlel mecnierebaTa erov-nuli centris warmomadgenlis giorgi ormocaZis;

_ erovnuli onkologiuri centris warmomad-genlis arCil kapanaZisa.

Catarda saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis fizikisa da maTematikis ganyofilebisa da komisiis erToblivi samecniero-praqtikuli kon-ferencia, miZRvnili Cernobilis aes-ze katastro-fis 25-e wlisTavisadmi.

konferenciaze yuradReba gamaxvilda iseT problemebze, rogorebicaa:

_ Cernobilis katastrofisa da sxva avariebis Sedegad Cvens qveyanaSi radiaciuli fonis gaz-rda (amaRleba);

_ elefTer andronikaSvilis fizikis insti-tutis yofili atomuri reaqtoris gamorTva, ga-uvnebelyofa da radiaqtiuri masalebis gatana, reaqtoris dacvis zomebis gatareba;

_ kavkasiis regionSi moqmedi somxeTis aes-is Sesaxeb srulyofili informaciis miwodeba qar-Tuli sazogadoebisaTvis.

konferenciaze vrceli informaciebiT gamovid-nen akademikosebi j.lominaZe da T.sanaZe; profesori m.cicqiSvili; fiz.-maT.mecn.doqt. S.abramiZe; energeti-

325

kisa da bunebrivi resursebis saministros birTvuli da radiaciuli usafrTxoebis departamentis ufrosi z.lomTaZe; akad.doqt. r.dondolaZe da akad.doqt. a.ka-panaZe.

konferenciis masalebi srulad gamoqveynda Jur-nalSi `mecniereba da teqnologiebi~ (#4-6, 2011 w.).

bunebrivi katastrofebis mecnieruli prob-lemebis droebiTi komisia Seiqmna saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis akademiuri sabWos dadgenilebiT (2011 wlis 18 Tebervali, #9-10).

cnobilia, rom saqarTvelo, Tavisi bunebrivi mravalferovnebis gamo, xSirad ganicdis stiqiuri movlenebis uaryofiT gavlenebs. adgili aqvs adamianTa msxverpls, navTob- da gazsadenebis ma-gistralebis dazianebas, uZravi qonebis ganadgu-rebasa da sxv.

radgan yvela saxis bunebriv movlenebs (mi-wisZvra, Rvarcofebi, Tovlzvavebi, wyaldidobebi da sxv.) Tavisi profesiuli, mecnieruli koleq-tivebi emsaxureba, maTi koordinaciis mizniT sa-qarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis aka-demiur sabWosTan Seiqmna droebiTi komisia.

komisiis debulebisa da samuSao gegmis dam-tkicebis Semdeg, 2012 wlisaTvis daigegma:

1. samecniero-praqtikuli konferenciis Cata-reba;

2. saqarTvelos seismomdgomareobis Sesaxeb in-formaciis mosmena;

3. saqarTveloSi evrostandartebis danergvis Sesaxeb informacia.

nanoteqnologiebis problemebis Semswavleli samuSao jgufi Seiqmna saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis akademiuri sabWos 2010 wlis 21 dekembris #44 dadgenilebis Tanaxmad. jgufi

326

Sedgeba sabunebismetyvelo mecnierebaTa sxvada-sxva dargis 18 mecnierisagan _ saqarTvelos mec-nierebaTa erovnuli akademiis 3 akademikosis, 3 wevr-korespondentisaAda 12 mecnierebaTa doqto-risagan. jgufis xelmZRvanelad arCeulia, saqar-Tvelos teqnikuri universitetis reqtori, saqar-Tvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis wevr-korespondenti a.frangiSvili, xelmZRvanelis mo-adgiled _ prof. a.gerasimovi, mdivnad _ prof. d.jiSiaSvili.

jgufma gamarTa 15 sxdoma, amaTgan 6 gasvliTi _ sxvadasxva dawesebulebaSi, adgilobrivi eqspe-rimentuli bazebis gasacnobad da moismina saqar-TveloSi nanomecnierebisa da nanoteqnologiebis sferoSi momuSave 39 jgufis moxseneba. nanomecni-erebiT da nanoteqnologiebiT saqarTveloSi da-kavebulia 235 mkvlevari, romelebic muSaoben Sem-deg dawesebulebebSi:

1. ivane javaxiSvilis sax. Tbilisis saxel-mwifo universiteti _ 4 jgufi:

a) elefTer andronikaSvilis fizikis insti-tuti _ 5 jgufi;

b) rafiel aglaZis araorganuli qimiisa da eleqtroqimiis instituti _ 2 jgufi.

2. saqarTvelos teqnikuri universiteti _ 10 jgufi, maT Soris, v.WavWaniZis sax. kibernetikis instituti _ 3 jgufi.

3. akaki wereTlis saxelmwifo universiteti _ 1 jgufi.

4. soxumis ilia vekuas fizika-teqnikis insti-tuti _ 4 jgufi.

5. grigol wulukiZis samTo instituti _ 4 jgufi.

327

6. ferdinand TavaZis masalaTmcodneobisa da metalurgiis instituti _ 5 jgufi.

7. metrologiis instituti _ 1 jgufi. CamoTvlili jgufebis saqmianoba dakavSire-

bulia nanonawilakebis, nanostuqturebisa da na-nomasalebis Teoriul da eqsperimentul kvleveb-Tan da, aseve, nanomasalebisa da maT bazaze xelsawyoebis Seqmnis teqnologiebis damuSavebas-Tan.

Catarebuli muSaobis Sedegad gamoirkva, rom saqarTveloSi arsebobs sakmarisi potenciali aR-niSnuli dargis saerTaSoriso konkurentunarian donemde ganviTarebisTvis. mTavar damabrkolebel faqtors warmoadgens ZviradRirebuli preceziu-li gamzomi xelsawyoebis uqonloba, ris gamoc gazomvebi tardeba sazRvargareTeli kolegebis mxardaWeriT. aqedan gamomdinare, saqarTveloSi nanoteqnologiuri kvlevebis intensifikaciisTvis unda Seiqmnas gazomvebisTvis aucilebeli yvela saWiro preceziuli xelsawyoTi aRWurvili, ko-leqtiuri sargeblobis erovnuli nanoteqnolo-giuri centri. garda amisa, centrma unda gana-xorcielos nanoteqnologiebis samuSaoebis koor-dinacia, xeli Seuwyos sazRvargareT damuSavebu-li nanoteqnologiebis danergvas saqarTveloSi adgilobrivi nedleulis gamoyenebiT.

saqarTvelos istorikosTa erovnuli komite-ti 2011 wlis ganmavlobaSi garkveul muSaobas eweoda. SezRuduli dafinansebis gamo komitets ar hqonda sazRvargareTis analogiur organiza-ciebTan farTo urTierTobis gaSlis saSualeba. SeZlebisdagvarad xdeboda (ZiriTadad presis sa-SualebiT) istorikosTa informireba istoriul

328

mecnierebaSi sazRvargareT mimdinare procesebisa da istorikosTa saqmianobis Sesaxeb.

saqarTvelos istorikisTa erovnuli komite-ti 2002 wels q.amsterdamSi msoflio istorikos-Ta generalur asambleaze miRebul iqna namdvil wevrad.

istorikosTa erovnul komitets urTierToba aqvs sxvadasxva organizaciasTan, atarebs Sexved-rebs axalgazrdebTan, skolebSi moswavleebTan. erovnuli komitetis egidiT Catarda saiubileo sxdoma, miZRvnili akad. o.jafariZis 90 wlisTa-visadmi. moewyo, agreTve, prof. g.Jordanias 100 wlisTavisadmi miZRvnili saiubileo sxdoma, ro-melic pirvel gimnaziaSi gaimarTa moswavle axalgazrdobis monawileobiT.

istorikosTa erovnuli komiteti gamoscems weliwdeuls `qarTuli diplomatia~ (gamocemulia 15 tomi). 2011 wels gamovida `qarTuli diploma-tiis~ weliwdeulis me-15 tomi, romelic mieZRvna saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis daarsebis 70 da akademiis pirveli prezidentis akad. n.musxeliSvilis dabadebidan 120 wlisTavs. weliwdeulSi daibeWda akad. T.gamyreliZis, pro-fesorebis g.araxamiasa da l.mgalobliSvilis statiebi, romlebic iubilesadmia miZRvnili. aqvea dabeWdili qarTvel istorikosTa 30-mde statia.

perioduli gamocemebi. 2011 wels gamovida sa-qarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis Sem-degi Jurnalebi:

`saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akade-miis moambe~ _ t. 5, #1 (169 gv.), #2 (157 gv.), #3 (135 gv.) (inglisur enaze). sul gamoqveynebulia 87 statia, aqedan 9 statiis Tanaavtoria ucxoeTis 10 qveynis 23 mecnieri;

329

`saqarTvelos maTematikuri Jurnali~ _ me-18 tomis 4 nomeri (808 gv. inglisur enaze). tomi Seicavs 22 qveynis 86 avtoris 49 statias;

Jurnali `memuarebi diferencialur gantole-bebsa da maTematikur fizikaSi~ _ 52-e (157 gv), 53-e (170 gv.) da 54-e (158 gv.) tomebi (inglisur enaze). 52-e da 53-e tomebi mieZRvna akad. n.musxeliSvilis dabadebidan 120 wlisTavs. sul gamoqveynda 11 qveynis 44 avtoris didi moculobis 21 samecniero statia;

Jurnal `saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis macnes~ seriebi:

`qimia~ – 2011 wlis #1-2 (qarTul, inglisur da rusul enebze);

`rentgenologiisa da radiologiis macne~ _ #1-2.

`biomedicina~ _ t. 37, ##1-2, 3-4, 5-6 (qarTul, inglisur da rusul enebze);

`biologia~ _ me-9 tomis #1-4 (92 gv., ingli-sur enaze);

Jurnali `mecniereba da teqnologiebi~ _ 4 kre-buli (#1-3, #4-6, #7-9, #10-12). sul gamoqveynda 87 statia.

330

saorganizacio saqmianoba samecniero-saorganizacio samsaxurma akademi-

is wevrebis samecniero angariSebis, akademiis samecniero ganyofilebebis, akademiis struqturu-li erTeulebisa da administraciuli aparatis samsaxurebis mier warmodgenili masalebis safuZ-velze moamzada da gamosca saqarTvelos mecni-erebaTa erovnuli akademiis 2010 wlis angariSi (356 gv.), romelic daamtkica akademiis saerTo krebam 2011 wlis 17 ivniss.

momzadda akademiuri sabWos saqmianobis 2011 wlis angariSi.

Tanaxmad saqarTvelos kanonisa `saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis Sesaxeb~ akademi-aSi organizebul iqna umaRlesi saganmanaTleblo dawesebulebebisa da samecniero-kvleviTi insti-tutebis (centrebis) samecniero saqmianobis Sefa-seba.

ganxilul iqna 7 universitetis da saqarTve-los mTavrobis 2010 wlis dadgenilebebiT maTTan mierTebuli 32 samecniero-kvleviTi institutis, agreTve, axali samecniero centrebisa da mierTe-bis gareSe darCenili samecniero dawesebulebebis 2010 wlis samecniero angariSebi. sul dadebiTi saeqsperto Sefaseba mieca 137 angariSs, 1 angariSi Sefasda uaryofiTad, 8 angariSi ar Sefasda maTi arasrulyofilebis gamo.

angariSebi Seafasa 113-ma eqspertma, maT So-ris, saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akade-miis 54-ma wevrma (cxrili 2).

saeqsperto daskvnebi da saqarTvelos mecnie-rebaTa erovnuli akademiis samecniero ganyofi-

331

lebebis dadgenilebebi samecniero saqmianobis Se-fasebis Sesaxeb gaegzavnaT universitetebsa da sa-mecniero dawesebulebebs.

saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akade-miis saqmianoba sistematurad Suqdeboda saqarTve-los presaSi. JurnalSi `mecniereba da teqnolo-giebi~ (#1-3, 2011, 3-7) gamoqveynda samecniero-saor-ganizacio samsaxuris mTavari swavluli mdivnis S.nakaiZis werili `saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademia 2010 wels~.

332

cxrili 2

saxelmwifo umaRlesi saganmanaTleblo dawesebulebebisa da samecniero-kvleviTi

institutebis 2010 wlis samecniero saqmianobis Sefaseba

#

samecniero dawesebuleba

da misi qvedanayofebi

saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis samecniero ganyofileba

eqsperti

daskvna dadeb(+) uary.(-) ar Se-fasda (x)

1 2 3 4 5

I. ssip _ iv.javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universiteti

1. zust da sabune-bismetyvelo mec-nierebaTa fakul-teti

1) maTematikis mimarTuleba

a) maTematikuri analizis qvemi-marTuleba

maTematikisa da fizikis ganyofileba

stu-is sruli prof. S.tetuna-Svili

+

b) diferencialu-ri gantolebebis qvemimarTuleba

– ~ – Tsu-is a.razmaZis maTematikis insti-tutis ufr. mecn. TanamSr., mecn. doqt., prof. o.Wkadua, Tsu-is a.razmaZis maTe-matikis institutis mT.mecn.TanamSr., mecn. doqt. s.xaribegaSvili

+

333

1 2 3 4 5 g) albaTobis Teo-

riisa da maTemati-kuri statistikis qvemimarTuleba


stu-is n.musxeliSvi-lis gamoTvliTi maTematikis insti-tutis direqtori, fiz.-maT.mecn. doqt., prof. v.kvaracxelia

+

d) algebra, geo-metriis qvemimar-Tuleba

– ~ – angariSi ar Sefasda arasrulyofilebis gamo (ganyofilebis saerTo krebis dadgenileba, oqmi #2, 1.04.2011)

x

e) maTematikuri logika da dis-kretuli struq-turebis qvemimar-Tuleba

– ~ – akad.wevr-kor. a.xaraziSvili

+

v) meqanikis qvemi-marTuleba da ilia vekuas sax. gamoyenebiTi maTe-matikis instituti

– ~ – akad.wevr-kor. r.ban-curi Tsu-is a.razmaZis maTematikis insti-tutis ufr.mecn.Ta-namSr., fiz.-maT.mecn. doqt., prof. n.Sav-layaZe

+

2) fizikis mimar-Tuleba

a) qvemimarTule-bebi _ Teoriuli fizika; kondensi-rebuli garemos fizika; arawrfivi movlenebis fizi-

– ~ – stu-is sruli prof. r.Ciqovani

+

334

1 2 3 4 5 ka; atomis, atom-

birTvisa da ele-mentaruli nawi-lakebis fizika; radiofizika, fi-zikuri procese-bis modelireba

b) qvemimarTulebe-bi _ astrofizika, plazmis fizika


akad.wevr-kor. g.CageliSvili

+

g) maRali energie-bis fizikis s/k instituti

– ~ – akad.wevr-kor. a.kvinixiZe

+

3) kompiuteruli mecnierebebis mimarTuleba

gamoyenebiTi meqanikis, man-qanaTmSeneb-lobisa da marTvis pro-cesebis ganyo-fileba

akad.wevr-kor. r.xuroZe

+

4) eleqtronika da eleqtronuli in-Jineriis mimarTu-leba

– ~ – akad.wevr-kor. r.xuroZe

+

5) ricxviTi ana-lizisa da gamo-TvliTi teqnolo-giebis mimarTu-leba

– ~ – akad.wevr-kor. r.xuroZe

+

335

1 2 3 4 5 6) qimiis mimarTu-

leba

a) organuli qimi-is qvemimarTuleba

qimiisa da qi-miuri teqno-logiebis ganyofileba

stu-is garemos dac-visa da sainJinro ekologiis mimarTu-lebis xelmZRvane-li, sruli prof. n.CxubianiSvili

+

b) zogadi, araor-ganuli da metal-organuli qimiis qvemimarTuleba

– ~ – stu-is qimiuri teq-nologiisa da meta-lurgiis fakulte-tis zogadi, araor-ganuli da analizu-ri qimiis mimarTu-lebis xelmZRvane-li, qim.mecn.doqt., prof. m.cincaZe

+

g) fizikuri da analizuri qimiis qvemimarTuleba

– ~ – Tsu-is r.aglaZis araorganuli qimii-sa da eleqtroqi-miis institutis fizikur-qimiuri laboratoriis gamge, qim.mecn.doqt., prof. S.jafariZe

+

d) bioorganuli qimiis qvemimarTu-leba

– ~ – qim.mecn.doqt., prof. r.kublaSvili

+

e) makromoleku-lebis qimiis qvemimarTuleba

– ~ – Tsu-is p.meliqiSvi-lis fizikuri da organuli qimiis institutis maRal-molekulur naerT-

+

336

1 2 3 4 5 Ta qimiis labora-

toriis gamge, qim. mecn.doqt., prof. g.papava

7) biologiisa da interdisciplina-ruli biofizikis mimarTulebebi


akad. T.beriZe

8) geologiis mi-marTuleba

dedamiwis Sem-swavlel mec-nierebaTa gan-yofileba

akad.wevr-kor. m.kakabaZe

+

9) geografiis mimarTuleba

– ~ – hidrometeorolo-giis institutis hidrologia-kli-matologiis ganyo-filebis gamge, akad.doqt. d.mumlaZe

+

2. iuridiuli fakulteti

samarTlis isto-riis, konstitu-ciuri samarTlis, administraciuli samarTlis, saer-TaSoriso samar-Tlis, kerZo sa-marTlisa da sis-xlis samarTlis mimarTulebebi

sazogadoeb-riv mecniere-baTa ganyofi-leba

akad.wevr-kor. j.xecuriani

+

337

1 2 3 4 5

3. medicinis fakul-teti


akad.wevr-kor. r.SaqariSvili

+

a) pediatriis departamenti

– ~ – akad.wevr-kor. q.nemsaZe

+

4. humanitarul mec-nierebaTa fakul-teti

a) saqarTvelos istoriis insti-tuti, msoflio istoriis insti-tutis axali da uaxlesi istoriis departamenti da Sua saukuneebis (medievistikis) is-toriis departa-menti


akad.wevr-kor. k.ficxelauri angariSebi ar Sefasda arasrul-yofilebis gamo (ganyofilebis sa-erTo krebis dadge-nileba, oqmi #7, 12.04.2011)

x

b) arqeologiisa da eTnologiis instituti

– ~ – saqarTvelos erov-nuli muzeumis gene-raluri direqtoris moadgile, o.lor-TqifaniZis sax. ar-qeologiis centris xelmZRvaneli, ist.mecn. doqt., prof. b.maisuraZe

+

g) axlo aRmosav-leTis istoriis departamenti

– ~ – akad.wevr-kor. k.ficxelauri

+

338

1 2 3 4 5 d) filosofiis

instituti


akad. g.TevzaZe angariSi ar Sefasda arasrulyofilebis gamo (ganyofilebis saerTo krebis dadgenileba, oqmi #7, 12.04.2011)

x

e) kulturis mec-nierebaTa insti-tuti

– ~ – akad.wevr-kor. k.ficxelauri

+

v) xelovnebis is-toriisa da Teo-riis instituti

– ~ – akad.wevr-kor. l.meliqiSvili

+

z) vizualuri xe-lovnebis insti-tuti

– ~ – akad.wevr-kor. l.meliqiSvili

+

T) pedagogikis instituti

– ~ – akad.wevr-kor. i.imedaZe angariSi ar Sefasda arasrulyofilebis gamo (ganyofilebis saerTo krebis dadgenileba, oqmi #7, 12.04.2011)

x

i) filologiuri profilis mimar-Tulebebi

enis, litera-turisa da xe-lovnebis gan-yofileba

akad.wevr-kor. v.Sengelia

+

5. socialur da po-litikur mecnie-rebaTa fakul-teti


Tsu-is sruli prof., polit.mecn.doqt. m.macaberiZe

+

339

1 2 3 4 5 6. ekonomikisa da

biznesis fakul-teti


Savi zRvis saerTa-Soriso universite-tis sruli prof., ekon.mecn. doqt. T.beriZe

+

iv.javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetTan mierTebuli institutebi

1. ssip _ andria raz-maZis maTematikis instituti


stu-is kibernetikis institutis wamyvani mecn. TanamSr., fiz.-maT.mecn. doqt. r.grigolia

+

a) Teoriuli fi-zikis ganyofi-leba

– ~ – akad.wevr-kor. a.xelaSvili

+

2. ssip _ elefTer andronikaSvilis fizikis insti-tuti

– ~ – akad. T.sanaZe +

3. ssip _ petre me-liqiSvilis fizi-kuri da organu-li qimiis insti-tuti


Tsu-is r.aglaZis araorganuli qimi-isa da eleqtroqi-miis institutis fizikur-qimiuri laboratoriis gamge, qim.mecn.doqt., prof. S.jafariZe stu-is qimiuri teq-nologiisa da meta-lurgiis fakulte-tis sruli prof. a.saruxaniSvili

+

340

1 2 3 4 5 4. ssip _ rafiel ag-

laZis araorganu-li qimiisa da eleqtroqimiis instituti


akad.wevr-kor. v.ciciSvili

+

5. ssip _ mixeil no-dias geofizikis instituti

dedamiwis Sem-swavlel mec-nierebaTa ganyofileba

Tsu-is zust da sabunebismetyvelo mecnierebaTa fakultetis geo-logiis departamentis asocirebuli prof. g.quTelia

+

6. ssip _ aleqsandre janeliZis geolo-giis instituti

– ~ – Tsu-is zust da sa-bunebismetyvelo mecnierebaTa fa-kultetis geolo-giis departamentis sruli prof. b.TuTberiZe

+

7. ssip _ vaxuSti bagrationis geo-grafiis insti-tuti

– ~ – akad.wevr-kor. r.gaCeCilaZe

+

8. ssip _ kavkasiis a.TvalWreliZis sax. mineraluri nedleulis insti-tuti

– ~ – Tsu-is a.janeliZis geologiis institu-tis mT. mecn.TanamS., geol.-mineral.mecn. doqt., prof. o.dudauri

+

9. ssip _ aleqsandre naTiSvilis mor-fologiis insti-tuti



+

341

1 2 3 4 5

10. ssip _ ivane java-xiSvilis istori-isa da eTnologi-is instituti


ist.mecn.doqt., prof. o.Jordania

+

11. ssip _ TinaTin wereTlis saxel-mwifosa da samar-Tlis instituti

– ~ – akad.wevr-kor. j.xecuriani

+

12. ssip _ paata gugu-Svilis ekonomikis instituti

– ~ – akad.wevr-kor. a.silagaZe

+

13. ssip _ Tbilisis ekonomikur urTi-erTobaTa saxel-mwifo universi-teti

– ~ – Tsu-is sruli prof. e.meqvabiSvili

+

14. ssip _ SoTa rusTavelis qarTuli lite-raturis instituti

enis, literaturisa da xelovnebis ganyofileba

akad.wevr-kor. a.arabuli

+

2. ssip _ saqarTvelos teqnikuri universiteti

1. informatikisa da marTvis sisteme-bis fakulteti

1) fizikis depar-tamenti da fizi-ka-teqnikis insti-tuti


akad.wevr-kor. g.jafariZe

+

342

1 2 3 4 5 2) maTematikis

departamenti


akad.wevr-kor. v.kokilaSvili

+

3) sainJinro kiber-netikisa da xel-sawyoTmSeneblo-bis, kompiuteru-li inJineriisa da organizaciuli marTvis departa-mentebi


stu-is v.WavWaniZis sax. kibernetikis institutis mT.mecn. TanamSromeli, teqn.mecn.doqt., prof. g.ananiaSvili

+

2. energetikisa da telekomunikaciis fakulteti

– ~ – ss Telasis saxel-mwifo organizaci-ebTan muSaobis de-partamentis xelmZ., sainJinro da ener-getikuli akademi-ebis wevri, akad. doqt. p.cincaZe

+

3. satransporto da manqanaTmSeneblo-bis fakulteti

– ~ – saqarTvelos saavi-acio universitetis reqtori, prof. s.tefnaZe

+

4. samSeneblo fa-kulteti da arqi-teqturis, urba-nistikisa da di-zainis fakulteti

– ~ – saqarTvelos sain-Jinro akademiis wevr.-kor. k.odiSvili

+

343

1 2 3 4 5

5. qimiuri teqnolo-giisa da metalur-giis fakulteti

1) qimiuri da biologiuri teqnologiis departamenti

a) procesebis, apa-ratebisa da zoga-di qimiuri teqno-logiis mimarTu-leba

qimiisa da qi-miuri teqno-logiebis gan-yofileba

Tsu-is p.meliqiSvi-lis fizikuri da organuli qimiis institutis samecni-ero sabWos Tavmj., prof. a.doliZe

+

b) kompoziciuri masalebisa da na-keTobebis teqno-logiis mimarTu-leba

– ~ – akad. g.cincaZe +

g) organuli qimi-is mimarTuleba

– ~ – akad.wevr-kor. S.samsonia

+

d) fizikuri da koloiduri qimiis mimarTuleba

– ~ – Tsu-is r.aglaZis araorganuli qimi-isa da eleqtroqi-miis institutis fizikur-qimiuri laboratoriis gamge, qim.mecn.doqt., prof. S.jafariZe

+

e) silikatebis teqnologiis mimarTuleba

– ~ – akad. g.cincaZe +

344

1 2 3 4 5

v) zogadi, araorganuli da analizuri qimiis mimarTuleba


saqarTvelos saxel-mwifo agraruli universitetis qimi-is mimarTulebis sruli prof., qim. mecn.doqt., i.SaTiri-Svili

+

z) eleqtroqimiu-ri inJineringis mimarTuleba

– ~ – Tsu-is r.aglaZis araorganuli qimi-isa da eleqtroqi-miis institutis fizikur-qimiuri laboratoriis gamge, qim.mecn.doqt., prof. S.jafariZe

+

T) garemos dacvi-sa da sainJinro ekologiis mimar-Tuleba

– ~ – Tsu-is p.meliqiSvi-lis fizikuri da organuli qimiis institutis samecni-ero sabWos Tavmj., prof. a.doliZe

+

i) organul nivTi-erebaTa teqnolo-giis mimarTuleba

– ~ – Tsu-is p.meliqiSvi-lis fizikuri da organuli qimiis institutis samecni-ero sabWos Tavmj., prof. a.doliZe Tsu-s asoc.prof., qim.mecn.doqt. i.CikvaiZe

+

k) farmakoqimiisa da farmakologiis mimarTuleba

– ~ – akad.wevr-kor. S.samsonia

+

345

1 2 3 4 5

l) bioteqnologi-is mimarTuleba


akad.wevr-kor. m.gordeziani

+

2) metalurgiis, masalaTmcodneo-bisa da liTone-bis damuSavebis departamenti


akad.wevr-kor. g.TavaZe

+

6. samTo-geologi-uri fakulteti

1) gamoyenebiTi geologiisa da navTobisa da ga-zis teqnologi-ebis departamen-tebi


akad.wevr-kor. f.maisaZe

+

2) samTo teqno-logiis departa-menti


g.wulukiZis samTo institutis samecni-ero sabWos Tavm-jdomare, teqn.mecn. doqt. d.pataraia

+

7. humanitarul-teq-nikuri fakulteti

ekonomikisa da biznesis marTvis departamenti


prof. i.mesxia +

346

1 2 3 4 5 enebisa da

komunikaciebis departamenti



+

sazogadoebriv mecnierebaTa departamenti


akad.wevr-kor. d.Carkviani (ganyofilebis saer-To krebis dadgeni-leba, oqmi #7, 12.04.2011)

_

8. nagebobebis, spec-sistemebisa da sainJinro uzrun-velyofis insti-tuti


stu-is sruli prof., teqn.mecn.doqt., l.maxvilaZe

+

saqarTvelos teqnikur universitetTan mierTebuli institutebi

1. ssip _ niko musxe-liSvilis gamoT-vliTi maTematikis instituti


kavkasiis biznes-skolis sruli prof., fiz.-maT. mecn.doqt., T.jangvelaZe

+

2. ssip _ v.WavWaniZis sax. kibernetikis instituti

1) maTematikisa da informatikis dar-gi


Tsu-is sruli prof. T.TadumaZe

+

347

1 2 3 4 5 2) fizikis dargi maTematikisa

da fizikis ganyofileba

stu-is sruli prof. r.Ciqovani

+

3. ssip _ hidromete-orologiis ins-tituti


Tsu-is m.nodias geo-fizikis institutis atmosferos fizikis seqtoris ufrosi mecn.Tanam. v.CixlaZe Tsu-is m.nodias geo-fizikis institutis atmosferos fizikis seqtoris mecn.Tanam-Sr. T.bliaZe

+

4. ssip _ hidrogeo-logiisa da sain-Jinro geologiis instituti

– ~ – stu-is samTo-geo-logiuri fakulte-tis hidrogeologi-isa da sainJinro geologiis mimarTu-lebis xelmZR., prof. u.zviadaZe

+

5. ssip _ arCil eli-aSvilis marTvis sistemebis insti-tuti


akad.wevr-kor. a.frangiSvili

+

6. ssip _ membranuli teqnologiebis sa-inJinro institu-ti

– ~ – akad.wevr-kor. d.TavxeliZe

+

348

1 2 3 4 5 7. ssip _ instituti

`teqinformi~


stu-is a.eliaSvilis marTvis sistemebis institutis ganyofi-lebis gamge, teqn. mecn.doqt. T.troya-Svili

+

8. ssip _ instituti `talRa~

– ~ – akad.wevr-kor. d.TavxeliZe

+

9. ssip _ saqarTve-los sawarmoo Za-lebisa da buneb-rivi resursebis Semswavleli centri

soflis meur-neobis mecnie-rebaTa ganyo-fileba

akad.wevr-kor. v.papuniZe

+

10. ssip _ saqarTve-los wyalTa me-urneobis insti-tuti

– ~ – saqarTvelos saxel-mwifo agraruli universitetis agro-sainJinro fakulte-tis sasoflo-same-urneo hidromelio-raciis departamen-tis ufrosi, sruli prof. e.kuxala-Svili

+

3. ssip _ Tbilisis saxelmwifo samedicino universiteti

ssip _ Tbilisis saxelmwifo same-dicino universi-teti



+

349

1 2 3 4 5

Tbilisis saxelmwifo samedicino universitetTan mierTebuli institutebi

1. ssip _ samedicino bioteqnologiis instituti

medicinis gan-yofileba


+

2. ssip _ iovel qu-TaTelaZis farma-koqimiis insti-tuti


akad.wevr-kor. S.samsonia

+

4. ssip _ akaki wereTlis saxelmwifo universiteti (quTaisi)


qarTveluri dia-leqtologiis s/k instituti


akad.wevr-kor. i.meliqiSvili

+

2. sazogadoebriv mecnierebaTa fakulteti

quTaisisa da misi regionis istori-isa da kulturis Semswavleli cen-tri da saerTaSo-riso urTier-Tobebis Semswav-leli s/k centri


prof. n.vaCnaZe +

350

1 2 3 4 5

3. samecniero cen-tri

a) manqanaTmcodne-obis ganyofileba


r.dvalis manqanaTa meqanikis institu-tis manqanaTa dina-mikis ganyofilebis xelmZ., teqn.mecn. doqt., prof. r.zvi-adauri

+

b) araorganuli qimiisa da qimiuri teqnologiis ganyofileba


Tsu-is zust da sa-bunebismetyvelo mecnierebaTa fa-kultetis zogadi, araorganuli da metalorganuli qimiis qvemimarTu-lebis sruli prof., qim.mecn.doqt. n.lekiSvili

+

g) polimeruli kompoziciuri ma-salebis ganyofi-leba

– ~ – Tsu-is zust da sa-bunebismetyvelo mecnierebaTa fa-kultetis zogadi, araorganuli da metalorganuli qimiis qvemimarTu-lebis sruli prof., qim.mecn.doqt. n.lekiSvili

+

d) inovaciuri kve-bis produqtebi da biopreparate-bis ganyofileba


akad.wevr-kor. d.ugrexeliZe

+

351

1 2 3 4 5

5. ssip _ SoTa rusTavelis saxelmwifo universiteti (baTumi)

1. ganaTlebisa da mecnierebaTa fa-kulteti

a) maTematikur mecnierebaTa de-partamenti


angariSi ar Sefasda arasrulyofilebis gamo (ganyofilebis saerTo krebis dadgenileba, oqmi #2, 1.04.2011)

x

b) fizikis depar-tamenti

– ~ – akad.wevr-kor. g.CageliSvili

+

g) geografiis departamenti

dedamiwis Sem-swavlel mec-nierebaTa ganyofileba

vaxuSti bagratio-nis geografiis ins-titutis fizikuri geografiis ganyo-filebis gamge, akad. doqt. g.lominaZe

+

d) kompiuteruli teqnologiebis departamenti


akad.wevr-kor. g.gogiCaiSvili

+

352

1 2 3 4 5

e) qimiis departa-menti


Tsu-is r.aglaZis araorganuli qimi-isa da eleqtroqi-miis institutis fizikur-qimiuri laboratoriis gamge, qim.mecn.doqt., prof. S.jafariZe

+

v) biologiis departamenti


akad.wevr-kor. g.naxucriSvili

+

z) istoriis, arqe-ologiisa da eT-nologiis depar-tamenti da qar-Tvelologiis instituti


prof. g.grigolia +

T) filosofiis departamenti

– ~ – akad. g.TevzaZe +

i) pedagogiur mecnierebaTa departamenti

– ~ – akad.wevr-kor. i.imedaZe

+

k) qarTuli filo-logiis departa-menti

enis, litera-turisa da xelovnebis ganyofileba

akad.wevr-kor. g.kvaracxelia

+

l) slavistikis departamenti

– ~ – akad.wevr-kor. g.kvaracxelia

+

m) evropeistikis departamenti

– ~ – akad.wevr-kor. g.kvaracxelia

+

353

1 2 3 4 5

n) klinikuri qi-rurgiis, stomato-logiis, sabaziso medicinisa da qi-rurgiis depar-tamentebi


akad.wevr-kor. q.nemsaZe

+

2. socialur mecnie-rebaTa, biznesisa da samarTalmcod-neobis fakulteti

a) finansebis, aR-ricxvisa da audi-tis departamenti


Tsu-is biznesis fa-kultetis ekonomet-rikis kaTedris gam-ge, ekon. mecn.doqt., prof. i.ananiaSvili

+

b) samarTalmcod-neobis departa-menti

– ~ – akad. l.aleqsiZe ar Sefasda angari-Sis arasrulyofi-lebis gamo (ganyo-filebis saerTo krebis dadgenileba, oqmi #7, 12.04.2011)

x

g) socialur mecnierebaTa departamenti

– ~ – politilogiis institutis direqtori, prof. m.macaberiZe

+

d) ekonomikuri politikisa da biznesis adminis-trirebis depar-tamenti

– ~ – Tsu-is biznesis fa-kultetis ekonomet-rikis kaTedris gam-ge, ekon. mecn.doqt., prof. i.ananiaSvili

+

354

1 2 3 4 5

3. agraruli teqno-logiebisa da eko-logiis fakul-teti

a) agroekologi-isa da satyeo saqmis departam-enti


akad.wevr-kor. T.uruSaZe

+

b) agroteqnolo-giisa da agroin-Jineriis departa-menti

– ~ – akad.wevr-kor. T.uruSaZe

+

4. sainJinro-teqnologiuri fakulteti

a) teqnologiebisa da sainJinro me-nejmentis depar-tamenti



+

b) inJineriisa da mSeneblobis departamenti

– ~ – akad.wevr-kor. g.gogiCaiSvili

+

355

1 2 3 4 5

5. samecniero-kvle-viTi institutebi

1) membranuli teq-nologiebis s/k instituti



+

2) biomravalfe-rovnebis s/k ins-tituti


akad.wevr-kor. g.naxucriSvili

+

3) agraruli teq-nologiebis s/k instituti


akad.wevr-kor. p.nasyidaSvili

+

SoTa rusTavelis saxelmwifo universitetTan mierTebuli instituti

1. ssip _ niko berZe-niSvilis insti-tuti

sazogadoeb-riv mecniere-baTa ganyofi-leba enis, litera-turisa da xe-lovnebis gan-yofileba

akad.wevr-kor. g.lorTqifaniZe akad.wevr-kor. e.javeliZe

+ +

356

1 2 3 4 5

6. ssip _ iakob gogebaSvilis Telavis saxelmwifo universiteti


1) saqarTvelos istoriis kaTedra, msoflio istori-is kaTedra


qristianuli kvle-vis saerTaSoriso centris gamgeobis Tavmjdomaris moad-gile, ist.mecn. doqt., prof. a.dauSvili

+

2) qarTuli filo-logiis kaTedra


akad.wevr-kor. e.xinTibiZe

+

2. socialur mecnie-rebaTa, biznesisa da samarTlis fakulteti

ekonomikis kaTed-ra


saqarTvelos sazo-gadoebriv saqmeTa institutis sruli prof., ekonom.mecn. doqt. m.kakulia

+

357

1 2 3 4 5

3. pedagogiuri fa-kulteti

pedagogika _ me-Todikebisa da fsiqologiis kaTedra


akad.wevr-kor. i.imedaZe ar Sefasda angari-Sis arasrulyofi-lebis gamo (ganyo-filebis saerTo krebis dadgenileba, oqmi #6, 5.04.2011)

x

4. jandacvis fakulteti

medicinis gan-yofileba

akad.wevr-kor. q.nemsaZe

+

5. zust da sabune-bismetyvelo mec-nierebaTa fakul-teti

biologia-ekolo-giis kaTedra


akad.wevr-kor. i.eliava

+

6. soflis meurneo-bisa da gadamamu-Savebeli dargebis fakulteti

qimia-teqnologii-sa da soflis me-urneobis kaTedra


saqarTvelos saxel-mwifo agraruli universitetis s.dur-miSiZis bioqimiisa da bioteqnologiis institutis meore-ul naerTTa labo-ratoriis xelmZRva-neli, biol.mecn. doqt. a.SalaSvili

+

358

1 2 3 4 5

7. ssip _ goris saswavlo universiteti

1. ganaTlebis, zust da sabunebisme-tyvelo mecniere-baTa fakulteti

1) maTematikis mimarTuleba


akad.wevr-kor. e.nadaraia

+

2) geografiis mimarTuleba


akad.wevr-kor. T.WeliZe

+

2. humanitaruli fa-kulteti

filologiis mi-marTuleba



+

8. ssip _ ilias saxelmwifo universitetTan mierTebuli institutebi

1. ssip _ saqarTve-los erovnuli botanikuri baRi

biologiis mecnierebaTa ganyofileba

akad. n.nucubiZe +

2. ssip _ savle we-reTlis filoso-fiis instituti


akad. g.TevzaZe +

359

1 2 3 4 5

3. ssip _ dimitri uznaZis fsiqolo-giis instituti


s.wereTlis filo-sofiis institutis direqtori, prof. i.kalandia

+

4. ssip _ polito-logiis instituti

– ~ – s.wereTlis filo-sofiis institutis direqtori, prof. i.kalandia

+

5. ssip _ giorgi we-reTlis aRmosav-leTmcodneobis instituti

– ~ – akad.wevr-kor. z.aleqsiZe

+

9. ssip _ saxelmwifo samxedro samecniero-teqnikuri centri `delta~

1. ssip _ grigol wulukiZis samTo instituti


stu-is samTo-geo-logiuri fakulte-tis dekani, prof. a.abSilava

+

2. ssip _ rafiel dvalis manqanaTa meqanikis insti-tuti

– ~ – k.amirajibis sof-lis meurneobis meqanizaciisa da eleqtrifikaciis institutis samec-niero sabWos Tav-mj., sofl.meurn. mecn. akademiis akademikosi r.maxarobliZe

+

360

1 2 3 4 5

3. ssip _ ferdinand TavaZis metalur-giisa da masalaT-mcodneobis insti-tuti


stu-is qimiuri teq-nologiisa da meta-lurgiis fakulte-tis dekani, teqn. mecn.doqt., sruli prof. n.wereTeli masalaTmcodneobis mimarTulebis sruli prof., teqn.mecn.doqt. m.oqrosaSvili

+

4. ssip _ soxumis ilia vekuas fi-zika-teqnikis instituti


akad.wevr-kor. g.CageliSvili

+

5. ssip _ instituti òptika~


stu-is informatiki-sa da marTvis sis-temebis fakultetis fizikis departamen-tis asoc. prof., teqn.mecn.kand. g.goderZiSvili

+

10. ssip _ sicocxlis Semswavlel mecnierebaTa centri

1. ssip _ ivane beri-taSvilis fizio-logiis insti-tuti


p.SoTaZis sax. Tbi-lisis samedicino akademiis sruli prof., fiziologiis departamentis xel-mZRvaneli, biol. mecn.doqt. g.beqaia

+

361

1 2 3 4 5

2. ssip _ radiobio-logiisa da radi-aciuli ekolo-giis centri


sicocxlis Semswav-lel mecnierebaTa centris laborato-riis xelmZR., biol. mecn.doqt. i.lazri-Svili

+

3. ssip _ eqsperimen-tuli nevrologi-is s/k centri

– ~ – sicocxlis Semswav-lel mecnierebaTa centris laborato-riis xelmZR., biol. mecn.doqt., prof. n.miTagvaria

+

4. ssip _ molekulu-ri biologiisa da biologiuri fizikis institu-ti


akad. g.kvesitaZe +

11. ssip _ levan samxaraulis saxelobis sasamarTlo eqspertizis erovnul biurosTan arsebuli

samecniero-kvleviTi dawesebuleba

yofili ssip _ kiriak zavrievis samSeneblo meqa-nikisa da seismo-medegobis insti-tuti


stu-is sruli prof. teqn.mecn.doqt. l.maxvilaZe stu-is samSeneblo fakultetis dekani, teqn.mecn.doqt., prof. z.gedeniZe

+

12. ssip _ saqarTvelos erovnuli muzeumi

arqeologiis mimarTuleba


akad.wevr-kor. g.lorTqifaniZe

+

362

1 2 3 4 5

13. ssip _ g.CubinaSvilis sax. qarTuli xelovnebis istoriisa da ZeglTa dacvis erovnuli kvlevis centri


akad.wevr-kor. l.meliqiSvili

+

14. ssip _ arnold Ciqobavas enaTmecnierebis instituti


akad.wevr-kor. r.gordeziani

+

15. ssip _ xelnawerTa erovnuli centri


akad.wevr-kor. a.silagaZe

+

363

kadrebis samsaxuri. saqarTvelos mecniere-baTa erovnul akademiaSi 2012 wlis 1 ianvris mdgomareobiT iyo 39 namdvili wevri da 70 wevr-korespondenti. akademias hyavs 3 sapatio akademi-kosi, 1 sapatio ucxoeli da 77 ucxoeli wevri.

akademia Sedgeba akademiuri sabWosagan (14 wev-ri, 3 mrCeveli, 1 mrCevlis movaleobis Semsrule-beli), 10 samecniero ganyofilebisa da akademias-Tan arsebuli struqturuli erTeulebisagan:

_ qarTuli enciklopediis ir.abaSiZis saxe-lobis mTavari samecniero redaqcia;

_ akad. g.wereTlis sax. `vefxistyaosnis~ aka-demiuri gamocemisa da qarTuli enis Tesaurusis komiteti;

_ akademiis aWaris avtonomiuri respublikis regionuli samecniero centri.

akademiur sabWosTan arsebul 3 komisias: _ qristianuli Teologiisa da religiis is-

toriis Semswavleli; _ saqarTvelos istoriis wyaroebisa; _ saqarTvelos mTianeTis problemebis kom-

pleqsuri Seswavlisa. 2011 wels daemata Semdegi erTeulebi: _ saqarTvelos istorikosTa erovnuli komi-

teti; _ nanoteqnologiebis problemebis Semswavle-

li samuSao jgufi; _ atomuri energiis mSvidobiani miznebisaTvis

gamoyenebis droebiTi komisia; _ bunebrivi katastrofebis samecniero prob-

lemebis Semswavleli droebiTi komisia; _ mecnierebis ganviTarebis xelSemwyobi komi-

sia.

364

akademiis samecniero ganyofilebebTan fun-qcionirebs 28 dargobrivi komisia.

2012 wlis 1 ianvrisaTvis akademiaSi sul iri-cxeboda 160,75 TanamSromeli;

2011 wels akademiis TanamSromelTa rigebs gamoakldnen TvalsaCino mecnierebi. gardaicval-nen akademikosebi robert adamia, SoTa nadiraSvi-li, nodar nucubiZe, vaJa okujava, Tengiz sanaZe, TinaTin yauxCiSvili, akademiis wevr-koresponden-ti zurab tataSiZe.

ucxoeTTan urTierTobis samsaxuri Tanam-Sromlobas axorcielebda msoflios TiTqmis yve-la qveyanasTan. xdeboda samecniero informaciis gacvla, gamocdilebis sakiTxebze azrTa gaziare-ba. samsaxurma nayofierad imuSava ucxoeTis qvey-nebis mecnierebaTa akademiebTan samecniero xel-Sekrulebebis dadebisa da ganaxlebis kuTxiT.

TurqmeneTSi, q.aSxabadSi 2011 wlis 10-12 iv-niss saerTaSoriso konfereciaSi – @`mecniereba, teqnika da inovaciuri teqnologiebi didi aRor-Zinebis epoqaSi~, qarTvel mecnierTa monawileobis misaRebad samsaxurma organizeba gaukeTa sxvada-sxva institutis mecnier-mkvlevarTa Tezisebis gadagzavnas. aseve SemuSavda saqarTvelos mecnie-rebaTa erovnul akademiasa da TurqmeneTis mec-nierebaTa akademias Soris urTierTSeTanxmebis memorandumis teqsti, romelsac oficialurad iq-ve moewera xeli.

vada gaugrZelda 1992 wlis 14 ivliss isra-elis mecnierebaTa akademiasTan da 1997 wlis 15 dekembers bulgareTis mecnierebaTa akademiasTan dadebul samecniero xelSekrulebebs.

avstriis mecnierebaTa akademiis saerTo wli-ur sxdomaSi monawileobis mizniT venaSi Casulma

365

saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis prezidentma, akad. T.gamyreliZem da avstriis mec-nierebaTa akademiis prezidentma helmut denkma 2011 wlis 13 maiss sazeimo viTarebaSi xeli moa-weres Semdgomi 5 wliT am or akademias Soris 1996 wlis 6 maiss dadebul samecniero Tanam-Sromlobis memorandumis gagrZelebas. avstrielma mecnierebma xazi gausves qarTvel kolegebTan maT mravalmxriv da maRalprofesiul TanamSromlo-bas, rac ase aucilebelia erTiani evropuli sa-mecniero sivrcis SeqmnisaTvis.

jerjerobiT ver moxerxda britaneTis mec-nierebaTa akademiasTan xelSekrulebis ganaxleba; arada mravali wlis ganmavlobaSi Cveni mecniere-bi nayofierad sargeblobdnen am xelSekrulebis farglebSi arsebuli programiT. didi britaneTis biblioTekebSi moZiebuli masaliT araerTi wigni da Sroma gamoqveynda.

xelmosawerad momzadda akademiasa da evro-pul skolas Soris urTierTTanamSromlobis me-morandumi, romelsac sazeimo viTarebaSi moewera xeli. erT-erTi punqti, rasac es TanamSromloba iTvaliswinebs, aris is, rom qarTveli mecnierebi evropul skolaSi waikiTxaven sajaro leqciebs samecniero-popularul Temebze. 24 noembers akad. jumber lominaZem waikiTxa erT-erTi aseTi leq-cia, romelsac didi interesiT usmendnen rogorc moswavleebi, aseve sxvadasxva sagnis maswavleb-lebi. moxsenebis Tema iyo àmoucnobi samyaro~.

2011 wels akademias vizitebiT ewvivnen Sem-degi ucxoeli stumrebi: batoni saimon jiometi – paolo del biankos fondis przidenti, q.Tbili-sis sapatio moqalaqe; batoni jonaTan heili – sa-qarTveloSi aSS-is saelCos USAID misiis xel-

366

mZRvanelis moadgile evropisa da aziis sakiTxeb-Si Tavis TanamSromelTan _ baton kael savijTan erTad. vizitis mizani orive SemTxvevaSi iyo sa-qarTvelos mecnierebaTa erovnul akademiasTan SesaZlo momaval TanamSromlebaze dialogi; ba-toni kim se-vungi _ azerbaijanSi samxreT koreis saelCos I mdivani. koreeli stumris mizani iyo gacnoboda akademiis saqmianobas da daezustebina akademiis prezidentis, akademikos T.gamyreliZis koreis respublikaSi vizitis detalebi. inteleq-tualuri gacvliTi programis koreis fondma batoni Tamazi 1 kviriT, misTvis sasurvel dros, miiwvia koreaSi rogorc qveynis, aseve akademiuri dawesebulebebis ukeT gacnobis da samecniero kontaqtebis damyarebis mizniT; saangariSo wels Camosul stumarTa Soris iyvnen estoneTis mecni-erebaTa akademiis prezidenti, estoneTis biocen-tris direqtori, akad. riCard vilemsi, avstriis mecnierebaTa akademiis eqspezidenti, prof. her-bert mangi da timiriazevis mcenareTa fiziolo-giis institutis direqtori, ruseTis mecniere-baTa erovnuli akademiis wevr-korespondenti, sa-qarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis ucxo-eli wevri prof. vladimer kuznecovi. TiToeul stumarze individualurad Sedgenili programis mixedviT, akademiam gaacno maT akademiis struq-tura, qarTveli mecnierebis miRwevebi da Cata-rebuli kvlevis masalebi. daisaxa gzebi momavali samecniero TanamSromlobisaTvis. stumrebma inte-resiT daaTvalieres dmanisis arqeologiuri gaTxrebi, mcxeTa, armazi, jvris monasteri, iyvnen Tbilisis muzeumebSi. batonma herbet mangma aka-demiis wevr-korespondent gia naxucriSvilTan er-Tad erToblivi proeqtis àlpebi-kavkasia~ far-

367

glebSi monawileoba miiRo eqspediciaSi saqar-Tvelos ramdenime regionSi, kerZod, imereTsa da aWara-mesxeTSi momavali muSaobis amocanebis da-saxvisaTvis. akademikosma riCard vilemsma Tavisu-fal universitetSi saintereso leqcia waikiTxa adamianis populaciuri genetikis sakiTxebze. prof. vladimer kuznecovma aqtiuri monawileoba miiRo saerTaSoriso maTematikuri konferenciis muSaobaSi, romelic mieZRvna saqarTvelos mecni-erebaTa erovnuli akademiisa da misi pirveli prezidentis nikoloz musxeliSvilis saiubileo TariRebs. akademiisa da iv.javaxiSvilis sax. Tbilisis saxelmwifo universitetis iniciativiT akad. v.kuznecovma waikiTxa moxseneba Temaze: `genetikurad modificirebuli sasoflo-sameur-neo kulturebi da maT safuZvelze damzadebuli sakvebi produqtebi, ekologiuri da agroteqni-kuri sakiTxebi~. moxsenebam farTo samecniero wreebis cxoveli interesi gamoiwvia.

saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademi-is arqivSi 2010 wlisaTvis daculi iyo 108052 Sesanaxi erTeuli. 2011 wels am erTeulebs dae-mata akademiis yofili institutebidan Semotani-li 1655 Sesanaxi erTeuli. specialurad Seqmnili fonotekisaTvis Semosulia sxvadasxva RonisZiebe-bis amsaxveli 30 video da fotomasala. 2011 wels arqivis samecniero masalebiT isargebla 57-ma mecnier-mkvlevarma. akademiis istoriis saiubileo gamocemisaTvis droebiT sargeblobaSi gacemulia 1718 Sesanaxi erTeuli. sxvadasxva dawesebulebasa da kerZo pirze gacemulia 96 saarqivo cnoba. kompiuterSi Setanilia akademiisa da misi yofili institutebis mokle istoriuli cnobebi. Semo-

368

wmda da Sesabamis adgilze ganTavsda 800 Sesanaxi erTeuli.

kompiuteruli uzrunvelyofis samsaxuri Camo-yalibda akademiur gamocemaTa kompiuterul-teqni-kuri uzrunvelyofis ganyofilebis bazaze 2011 wlis Tebervlis bolos.

ganyofilebaSi erTi wlis ganmavlobaSi mom-zadda Jurnal `moambis~ sami nomris eleqtronu-li versia (t. 5, ##1, 2, 3). samive ganTavsda veb-gverdze.

daibeWda da internetSi ganTavsda: _ saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akade-

miis 2010 wlis angariSi (356 gv.); _ 2011 wels Catarebuli RonisZiebebis mosa-

wvevebi; _ ucxoeli wevrebis arCevis diplomebi da CV; _ akademiis mier gacemuli premiebis diplomebi. momzadda eleqtronuli versiebi da daibeWda

akademiis komisiebisa da ganyofilebebis mier warmodgenili wignebi da bukletebi:

1. v.skopenko, g.cincaZe, l.savranski, m.cincaZe `koordinaciuli qimia~ (456 gv.);

2. r.adamia, T.natriaSvili, s.mebonia `samanqa-no sistemebis dinamikuri procesebis optimiza-cia~ (374 gv.);

3. n.gioSvili `kavkasiis xalxebi mogzaurobis aRmwerTa cnobebis mixedviT~ (110 gv.);

4. vl.gogotiSvili `qarTuli xalxuri mu-sikis Teoriuli sakiTxebi~ (260 gv.);

5. l.naxucriSvili òntologia da eTika ema-nuel levinasis filosofiaSi~ (56 gv.);

6. saqarTvelos sawarmoo Zalebisa da buneb-rivi resursebis Semswavleli centri `svaneTis bunebrivi resursebi da maTi gamoyenebis perspeq-

369

tivebi~ (300 gv.) da amave monografiis mokle vari-anti (72 gv.);

7. `saqarTvelos saxelmwifo premiis laurea-tebi. 1993-2004 ww.~ (260 gv.);

8. akad. g.wereTlis sax. `rusTavelis komite-tis~ mier momzadebuli `vefxistyaosnis~ akademiu-ri teqstis damdgeni komisis mTavari redaqciis sxdomaTa oqmebi (380 gv.);

9. g.cincaZe `piridinkarbonmJavaTa amidebTan kobaltisa da spilenZis biokoordinaciuli naer-Tebi~ (208 gv.);

10. `saqarTvelos biomravalferovneba~. bio-mravalferovnebisa da ekologiuri problemebisa-dmi miZRvnili konferenciis masalebi (280 gv.);

11. v.CerqeziSvili _ TxzulebaTa I tomi (506 gv.); 12. akademikosi kiriak zavrievi _ 120 (28 gv.); 13. akademikosi konstantine wereTeli _ 90 (40 gv); 14. akademikosi egnate fifia _ 110 (28 gv.); 15. akademikosi petre qomeTiani _ 110 (32 gv.); 16. akademikosi oTar jafariZe _ 90 (36 gv.). saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademi-

is pirveli prezidentis akademikos n.musxeliSvi-lis dabadebis 120 wlisTavTan dakavSirebiT gai-marTa am iubilesadmi miZRvnili maTematikosTa saerTaSoriso konferencia. konferenciisTvis mom-zadda sakonferencio darbazebi, mosawvevebi, buk-letebi, samaxsovro CanTebi, daibeWda konferen-ciis masalebi, n.musxeliSvilis biografia da Sromebi.

daibeWda Jurnal `mecniereba da teqnologi-ebis~ oTxi nomeri: ##1-3, 4-6, 7-9, 10-12.

2011 wels pirvelad Catarda satendero Ses-yidvebi. kompiuteruli uzrunvelyofis samsaxurma aqtiuri monawileoba miiRo da teqnikurad uzrun-

370

velyo tenderebis drouli da gamarTuli Cata-reba. ganaxlda kompiuteruli teqnikis nawili Se-sabamisi programuli uzrunvelyofiT.

safinanso samsaxuri. saqarTvelos mecniere-baTa erovnuli akademiis 2011 wlis damtkicebuli dafinanseba Seadgenda 3508,2 aTas lars. wlis gan-mavlobaSi biujeti Semcirda 107,2 aTasi lariT da faqtobrivma dafinansebam Seadgina 3401,8 aTasi lari, romlis xarjebis ekonomikuri klasifika-ciis muxlebi ixileT cxrilSi 3.

cxrili 3

dafinanseba aTasi lari

I. saStato TanamSromelTa xelfasi akademiis wevrTa wodebis anazRaureba TanamSromelTa premia StatgareSe TanamSromelTa xelfasi II. mivlineba III. ofisis xarji IV. satransporto xarjebi V. konferenciis xarjebi VI. akademiuri saxelmwifo premiebis xarjebi VII. arafinansuri aqtivebis zrdis xarjebi

940,6 1938,0 115,5 37,3 14,3

169,1 33,0 80,0 40,0 34,0

2011 wels akademias hqonda, agreTve, ekonomi-kuri saqmianobidan (arasacxovrebeli farTis ija-ra) Semosavali, romelmac Seadgina 137,0 aTasi lari (cxrili 4).

cxrili 4

dafinanseba aTasi lari

I. Sromis anazRaureba II. ofisis xarji III. konferenciebis (iubileebis) xarjebi IV. arafinansuri aqtivebis zrdis xarjebi V. daxmarebebi

31,0 46,2 4,9 11,9 43,0

S i n a a r s i

Sesavali . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis saerTo kreba . . . . . . . . . . . . . . . .

7

saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis akademiuri sabWo. . . . . . . . . . . . . .

8

saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis prezidenti. . . . . . . . . . . . . . . . . .

17

saiubileo RonisZiebebi. . . . . . . . . 19 saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis samecniero ganyofilebebi . . . . . .

22

maTematikisa da fizikis ganyofileba . . . 22 dedamiwis Semswavlel mecnierebaTa ganyofileba . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

57

gamoyenebiTi meqanikis, manqanaTmSeneblobisa da marTvis procesebis ganyofileba. . . . . . . . . . . . . .

69

qimiisa da qimiuri teqnologiebis ganyofileba . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

99

biologiur mecnierebaTa ganyofileba . . . 141 medicinis ganyofileba . . . . . . . . . . . . . . 165 fiziologiis ganyofileba . . . . . . . . . . . 185 soflis meurneobis mecnierebaTa ganyofileba . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

202

sazogadoebriv mecnierebaTa ganyofileba 234 enis, literaturisa da xelovnebis ganyofileba . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

283

saqarTvelos mecnierebaTa erovnul akademiasTan arsebuli struqturuli erTeulebi, komisiebi, redaqciebi . . . . . . . .

308

saorganizacio saqmianoba . . . . . . . . . . . . . . 330

saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis stamba

Tbilisi

2012

rusTavelis gamz. 52