STUDY ABROAD IN JAPAN

SỔ TAY DU HỌC NHẬT BẢN

S’AROMA J’CLASS

Phiên bản: 1.4 Ngày: 07/10/2013

Miễn trách nhiệm: SAROMA JCLASS nỗ lực để cung cấp thông tin mới nhất và chính xác nhất nhưng có thể thông tin trong sổ tay này đã lạc hậu hay không chính xác.

www.saromalang.com

1

SAROMA JCLASS sẽ không chịu trách nhiệm về các tổn thất hay rủi ro mà bạn có thể gặp phải khi đưa ra các quyết định dựa theo thông tin tại cuốn sổ tay này.

MỤC LỤC 1. Lý do bạn đi du học 02 2. Bạn nên du học nước nào? 04 3. Lợi thế của một ngoại ngữ 11 4. Đặc điểm của du học Nhật Bản 13 5. Các con đường du học Nhật Bản 19 6. Học được gì khi du học tại Nhật Bản 24 7. Những ai nên di du học Nhật Bản? 25 8. Khi nào nên đi du học Nhật Bản? 27 9. Chương trình du học CHIKYUJIN 28 10. Thông tin học bổng Nhật Bản 29 11. Chi phí sinh hoạt tại Nhật 29 12. Xin việc làm thêm tại Nhật 30 13. Chuẩn bị đi du học và khi đang đi du học Nhật Bản 30 14. Các lựa chọn sau khi tốt nghiệp 30 15. Các rủi ro có thể gặp phải khi đi du học 31 THÔNG TIN BẢN QUYỀN 33 LIÊN HỆ VỀ DU HỌC NHẬT BẢN 33 CÁC BƯỚC LÀM HỒ SƠ DU HỌC NHẬT BẢN 34 MỘT SỐ BÀI VIẾT VỀ DU HỌC NHẬT BẢN 37

Về đóng góp ý kiến và bài viết

Sổ tay sẽ được bổ sung khi có các bài viết mới. Mọi du học sinh theo học tại Nhật Bản được hoan nghênh đóng góp ý kiến của mình cho cuốn sổ tay này. Xin hãy gửi email về saromalang@gmail.com nếu bạn muốn đóng góp bài viết.

www.saromalang.com

2

1. Lý do bạn đi du học “Học trong nước hay đi du học?”, “Đi du học nước nào?”, v.v... là những câu hỏi thường làm đau đầu nhiều bạn trẻ và các bậc cha mẹ. Ngay cả thời điểm đi du học, ví dụ sau khi học xong cấp 3 hay sau khi tốt nghiệp đại học ở Việt Nam, cũng không phải là vấn đề dễ dàng quyết định. Nhiều bạn và gia đình chọn học xong cấp 3 và rèn luyện ngoại ngữ tại các trung tâm ngoại ngữ để chuẩn bị cho việc đi du học. Thông thường, nếu bạn đi du học Nhật Bản dạng tự túc hoàn toàn, có thể bạn sẽ phải theo học ở một trường Nhật ngữ tại Việt Nam từ 1 đến 2 năm. Hiện nay, chương trình du học kèm việc làm thêm CHIKYUJIN sẽ giúp bạn ít mất thời gian và bắt đầu du học được dễ dàng hơn so với trước đây rất nhiều. Nếu đi theo chương trình này, bạn chỉ cần học tiếng Nhật 3 – 6 tháng là có thể đi được (cần chứng nhận đã học tiếng Nhật tối thiểu 150 giờ).

Xác định được lý do đi du học là bước đầu tiên trong việc đi du học của bạn. Dưới đây tôi sẽ nêu một số lý do phổ biến của việc du học để bạn có thể tham khảo khi ra quyết định cho mình:

Học nghề, học kỹ năng nghề nghiệp, bằng cấp tại một nền giáo dục tiên tiến Nâng cao khả năng ngoại ngữ và hòa nhập quốc tế Cơ hội việc làm, sự nghiệp, tài chính trong tương lai Mở rộng thế giới quan, nhân sinh quan Văn hóa Nhật Bản: Do bạn yêu thích manga, anime, v.v... Ẩm thực Nhật Bản Gia đình có điều kiện tài chính Mong muốn tự lập trong cuộc sống, v.v...

Du dọc là một khoản đầu tư

Du học hay học đại học, học nghề là một khoản đầu tư và nó sẽ sinh lời trong tương lai. Bạn phải tính toán so sánh kế hoạch tài chính (gồm khoản đầu tư và lợi nhuận sinh ra) của việc du học so với học trong nước, hay giữa việc du học nước A với du học nước B.

Nhìn chung, mục tiêu sinh lời lớn nhất vẫn là kỹ năng nghề nghiệp, ngoại ngữ, cơ hội việc làm và phát triển sự nghiệp trong tương lai. Ví dụ, nếu cùng làm ngành kế toán mà bạn có tiếng Anh tốt và làm ở công ty nước ngoài thì lương của bạn có thể cao gấp 2, 3 lần so với làm ở công ty trong nước. Hay nếu cùng một trình độ tiếng Nhật (ví dụ cấp độ N2) nhưng bạn đã từng học ở Nhật thì bạn sẽ được đánh giá cao hơn.

www.saromalang.com

3

Các khoản đầu tư Các khoản lợi nhuận

- Tài chính cho du học - Thời gian cho du học - Mất cơ hội học tập, làm việc, phát triển sự nghiệp trong nước

- Cơ hội việc làm, nghề nghiệp trong tương lai - Kỹ năng nghề nghiệp, ngoại ngữ và mức lương khởi điểm - Môi trường làm việc - Khả năng thích ứng với toàn cầu hóa, quốc tế hóa - Cơ hội sống và làm việc tại nước ngoài

Lý do du học của bạn:

Đầu tư du học của bạn Lợi ích thu về Số tiền cần đầu tư cho du học: Thời gian du học:

Bằng cấp: Kỹ năng nghề nghiệp: Khả năng ngoại ngữ:

www.saromalang.com

4

2. Bạn nên du học nước nào?

Bạn đi du học nước nào thường tùy thuộc vào:

Ngôn ngữ bạn muốn học Tính phổ biến của ngôn ngữ đó Lợi thế của ngôn ngữ đó cho công việc, mức lương, sự nghiệp của bạn Cơ hội sử dụng ngôn ngữ đó khi làm việc tại Việt Nam, v.v...

Nếu bạn muốn có thể giao tiếp toàn cầu thì bạn có thể nên đi du học ở nước nói tiếng Anh. Nếu bạn muốn cơ hội công việc tại Việt Nam thì học tiếng Trung, tiếng Nhật, tiếng Hàn không phải là lựa chọn tồi vì đây là những nước có giao dịch thương mại lớn và đang đầu tư vào Việt Nam. Còn nếu bạn muốn định cư ở nước có văn hóa tương đồng và gần về địa lý với Việt Nam thì bạn có thể du học Thái Lan, Singapore hay Malaysia. Có thể chia ra như sau:

Tiếng Anh Du học Anh, Mỹ (tiếng Anh Mỹ), Úc (tiếng Anh Úc), Singapore, Canada, v.v... Chương trình tiếng Anh tại Đức, Pháp, Thụy Sỹ, v.v...

Tiếng Tây Âu Du học Đức, Pháp, Thụy Sỹ, Hà Lan, Bỉ, v.v... Nga, Đông Âu Du học Nga và các nước Đông Âu Đông Á Du học Nhật Bản, Hàn Quốc, Đài Loan Đông Nam Á Du học Singapore, Thái Lan, Malaysia Tiếng Tây Ban Nha Tây Ban Nha, Nam Mỹ, Trung Mỹ

Một số tiêu chí để bạn chọn học bằng tiếng nước nào và du học nước nào:

Độ phổ biến của ngôn ngữ nước đó Mức độ cạnh tranh giữa những người biết ngôn ngữ đó Mức độ phát triển kinh tế của nước đó (thu nhập bình quân đầu người) Phát triển khoa học, kỹ thuật, xã hội của nước đó Mức độ giao thương của nước đó với Việt Nam

Tiếng Anh đương nhiên là sẽ phổ biến nhất nhưng số người biết tiếng Anh rất nhiều và cạnh tranh khi xin việc hay nghề nghiệp sẽ lớn. Tiếng Tây Ban Nha thì ít người biết hơn nên cạnh tranh sẽ ít hơn. Tuy nhiên, số lượng công việc liên quan đến tiếng Tây Ban Nha sẽ không nhiều vì khối nói tiếng Tây Ban Nha ít giao thương với Việt Nam. Nếu bạn muốn làm cho công ty nước ngoài tại Việt Nam thì có lẽ bạn nên học tiếng Nhật, tiếng Hàn, tiếng Trung vì Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc, Đài Loan là những nước có kim ngạch thương mại lớn với Việt Nam.

www.saromalang.com

5

Về mặt tài chính, kinh tế, cơ hội việc làm, thu nhập của bạn trong tương lai, SAROMA JCLASS đề nghị bạn đánh giá theo các tiêu chí sau:

Chỉ tiêu đánh giá Câu hỏi và trả lời Mức độ phát triển kinh tế GDP bao nhiêu?

Thu nhập bình quân đầu người theo năm? Mức độ phát triển khoa học, kỹ thuật Có bao nhiêu trường đại học trong danh

sách các trường tốt nhất thế giới? Mức độ giao thương với Việt Nam Kim ngạch thương mại hàng năm là bao

nhiêu?

Mức độ phát triển kinh tế

Thu nhập bình quân đầu người năm 2011 (đơn vị: USD; nguồn: Wikipedia)

Nước Thụy Sỹ Úc Canada Mỹ Nhật Bản Đức Thu nhập năm 80,391 60,642 50,345 48,442 45,903 43,689 Nước Pháp Anh New Zealand Hàn Quốc Đài Loan Nga Thu nhập năm 42,377 38,818 32,620 22,424 20,083 13,089 Nước Malaysia Trung Quốc Thái Lan Việt Nam Thu nhập năm 9,656 5,445 4,972 1,411

Cũng cần chú ý là những nước có thu nhập theo đầu người cao thì cũng thường có mức học phí và chi phí sinh hoạt cao. Do đó, nếu bạn chỉ đi học thì thường chi phí sẽ khá cao. Bạn có thể giảm thiểu chi phí bằng cách đi học dạng học bổng hay vừa học

www.saromalang.com

6

vừa làm thêm. Bạn cũng sẽ có lợi thế lớn về tài chính khi đi làm tại các nước giàu sau khi tốt nghiệp. Nếu bạn đi du học Nhật Bản theo chương trình CHIKYUJIN, trong 2 năm học tiếng Nhật của chương trình, bạn sẽ được bố trí công việc làm thêm 21 – 24 giờ/tuần, giúp bạn trang trải 80 – 90% học phí và sinh hoạt phí trong quá trình học tiếng Nhật. Để có thêm thu nhập, bạn có thể xin thêm công việc khác sau khi đã giỏi tiếng Nhật nhưng chú ý là bạn chỉ được làm không quá 28 giờ/tuần trong kỳ học và 40 giờ/tuần trong các kỳ nghỉ (chiếm khoảng 4 tháng trong năm).

Mức độ giao thương với Việt Nam

Thương mại Việt Nam Số liệu

Năm 2011: Xuất khẩu 2011: US 18%, China 11%, Japan 11%, Germany 3.7% (2011 est.) Nhập khẩu 2011: China 22%, South Korea 13.2%, Japan 10.4%, Taiwan 8.6%, Thailand 6.4%, Singapore 6.4% (2011 est.) Nguồn: The World Factbook Năm 2010: Xuất khẩu 2010: US 20%, Japan 10.7%, China 9.8%, South Korea 4.3% (2010 est.) Nhập khẩu 2010: China 23.8%, South Korea 11.6%, Japan 10.8%, Taiwan 8.4%, Thailand 6.7%, Singapore 4.9% (2010 est.) Nguồn: Wikipedia

www.saromalang.com

7

Vốn đầu tư FDI vào Việt Nam Số liệu năm 2011

Đầu tư trực tiếp của nước ngoài được cấp giấy phép năm 2011: Hong Kong 22%, Nhật Bản 17%, Singapore 15%, Hàn Quốc 10%, Trung Quốc 5%, Đài Loan 3.7% Nguồn: Tổng cục thống kê

Mức độ phát triển khoa học, kỹ thuật

Ở đây, chúng ta sẽ đánh giá bằng số lượng các trường đại học nằm trong số 200 trường hàng đầu thế giới. Chú ý là tùy mỗi tiêu chuẩn đánh giá (ví dụ số lượng nghiên cứu, số lượng giải thưởng, số sinh viên tốt nghiệp, v.v...) mà thứ hạng có thể khác nhau. Có một số trang web xếp hạng các trường đại học trên thế giới như:

http://www.timeshighereducation.co.uk http://www.arwu.org http://www.topuniversities.com

Phân bố theo quốc gia của bảng xếp hạng 200 trường đại học hàng đầu năm 2011-2012 của trang web timeshighereducation.co.uk là như sau:

Số trường Nước Ghi chú 75 Mỹ 32 Anh 12 Đức, Hà Lan 9 Canada 7 Thụy Sỹ, Úc 5 Nhật Bản, Thụy Điển, Pháp University of Tokyo, Kyoto University,

Tokyo Institute of Technology, Osaka University, Tohoku University

4 Hong Kong 3 Hàn Quốc, Trung Quốc, Bỉ, Đan

Mạch

www.saromalang.com

8

2 Singapore, Ireland, Israel, Na Uy 1 Phần Lan, Nam Phi, Áo, Đài Loan,

New Zealand, Brazil, Tây Ban Nha

Bạn cũng có thể tìm trên mạng với từ khóa “Universities Ranking”.

Mục tiêu đánh giá về mặt kinh tế, cơ hội việc làm ở trên của SAROMA JCLASS là theo phương châm “Một người với năng lực trung bình mà theo đuổi chiến lược đúng đắn thì vẫn có thể sống sung túc và tự lập về tài chính”. Việc bạn học ngôn ngữ nào, kỹ năng công việc nào chính là việc bạn đầu tư cho tương lai lâu dài sau này. Tất nhiên, nếu bạn có:

Đam mê hay sự yêu thích một ngôn ngữ hay văn hóa nào đó Hoặc: Bạn biết rõ mình muốn học ngành nghề, kỹ năng gì và ở đâu là tốt nhất Hoặc: Bạn và gia đình có điều kiện về tài chính để du học

thì việc lựa chọn ngôn ngữ và nước du học sẽ dễ dàng hơn và các con số thống kê sẽ bớt quan trọng hơn.

Gợi ý cách làm Bảng tài chính du học

Để bạn có thể tính toán tốt về mặt tài chính cho việc du học và tính được thời điểm thu hồi vốn, SAROMA JCLASS gợi ý bạn tìm hiểu và điền các con số vào bảng sau (coi như là bài tập trong việc chuẩn bị du học):

Bảng tài chính du học Chi phí / Thu nhập Ước lượng Ghi chú Học phí 1 tháng .................... / tháng Chi phí sinh hoạt 1 tháng .................... / tháng Thời gian du học .................... tháng Tổng chi phí học phí Nhân số tháng Tổng sinh hoạt phí Nhân số tháng Thu nhập làm thêm theo giờ .................... / giờ Số giờ được phép làm thêm 1 tháng Nhật: 28 giờ Số giờ được phép làm thêm trong kỳ nghỉ Nhật: 40 giờ Tổng thời gian các kỳ nghỉ Nhật: 4 tháng Thu nhập làm thêm dự tính trong 1 năm Học bổng nhận được (chỉ tính loại đã được nhận)

www.saromalang.com

9

Mức lương đi làm sau tốt nghiệp tại nước du học Thời gian dự định đi làm tại nước du học Thời gian hoàn vốn sau khi đi làm Mức lương đi làm tại Việt Nam

Thông tin thêm:

● Về học bổng, chỉ tính loại mà bạn đã chắc chắn nhận được, ví dụ khi bạn du học Anh, Singapore, v.v... bạn nhận được học bổng là 70% giá trị học phí chẳng hạn (bạn chỉ cần đóng 30% còn lại) thì đây là học bổng bạn đã chắc chắn nhận được trước khi đi du học. Không nên tính loại học bổng mà bạn đi du học rồi mới xin và chưa chắc có nhận được không. Một số trường tư của Nhật cũng cấp học bổng ví dụ 30 – 50% số tiền học phí. Ngoài ra, ở các trường công của Nhật, nếu bạn gặp khó khăn về tài chính và không có thu nhập thì có thể bạn được miễn giảm 50% hay 100% học phí. Tuy nhiên, việc này là không chắc chắn vì chính sách của chính phủ Nhật Bản có thể thay đổi theo thời gian. Trước đây nếu bạn không có thu nhập làm thêm và học bổng thì được bạn được miễn giảm 100% học phí còn bây giờ chỉ được miễn giảm 50% học phí chẳng hạn. Những miễn giảm hay học bổng bạn chưa chắc nhận được và phụ thuộc quyết định của người khác thì bạn không nên tính vào Bảng tài chính du học.

● Mức lương tại nước du học sau khi tốt nghiệp: Bạn có thể lên các trang tìm việc để xem mức lương của sinh viên mới tốt nghiệp ra trường là bao nhiêu. Ví dụ ở Nhật Bản, bạn có thể lên những trang như rikunabi. Nhiều công ty Nhật thường cũng đưa ra mức thu nhập năm cho sinh viên mới tốt nghiệp khi vào làm công ty họ (tức là gồm cả lương cứng và thưởng).

● Mức lương đi làm tại Việt Nam: Bạn có thể lên các trang như careerlink, vieclambank, jwork để tham khảo mức lương đi làm tại Việt Nam khi bạn có ngoại ngữ và bằng cấp nước ngoài. Ví dụ, nếu bạn học về du lịch tại Thụy Sỹ, bạn có thể tìm hiểu tuyển dụng của các khách sạn 5 sao tại Việt Nam để ước lượng được mức lương trung bình trong ngành.

Lời khuyên của SAROMA JCLASS: Bạn nên có các con số ước lượng cho “Bảng tài chính du học” ở trên. Trong quá trình học, nếu kết quả học tập tốt và bạn biết cách xin học bổng thì bạn có thể kiếm được học bổng khoảng 500 – 1200 USD/tháng (Nhật Bản) và khi đó tài chính của bạn sẽ trở nên dễ dàng hơn nhiều. Ví dụ bạn vào được trường đại học lớn, kết quả học tập tốt và từ năm 3 bạn được học bổng cho 2 năm cuối của đại học. Khi đó, bạn có thể giảm thời gian đi làm thêm để tập trung vào học tập, nghiên cứu hay thời gian cho sở thích của mình. Ngoài ra, bạn có thể tích lũy tiền cho các mục tiêu tương lai.

www.saromalang.com

10

Thông thường, mức lương ở nước ngoài khá cao và người Việt Nam đi làm tại nước ngoài thường để dành được khá tiền do mức sống của người Việt Nam và người Nhật nhìn chung là khác nhau khá xa. Ví dụ về thu nhập: Nhật Bản có thu nhập bình quân đầu người năm 2011 là 46,000 USD/năm còn mức thu nhập của sinh viên mới tốt nghiệp tại Nhật Bản vào khoảng 30,000 USD/năm. Nếu bạn đi làm tại Nhật, bạn có thể thu hồi vốn bỏ ra cho việc du học và có tiền tích lũy để về Việt Nam sau này.

Bạn cũng hoàn toàn có thể tính mức lương trung bình cho kỹ năng và kinh nghiệm của bạn bằng cách xem các tuyển dụng trên các trang tuyển dụng. Ví dụ bạn đi du học Nhật, có bằng N1 hay tương đương và không có nhiều kinh nghiệm đi làm thì mức lương sẽ tầm 800 USD/tháng. Nếu bạn đã có kinh nghiệm đi làm tại Nhật Bản thì mức lương có thể cao hơn tùy theo kinh nghiệm của bạn.

www.saromalang.com

11

3. Lợi thế của một ngoại ngữ

Nếu bạn biết tiếng Nhật, tiếng Anh, hay tiếng Đức, bạn sẽ có lợi thế gì? SAROMA JCLASS có thể liệt kê các lợi thế nhìn thấy được như sau:

Cơ hội việc làm Mức lương Mức độ giao tiếp quốc tế Cơ hội sống và làm việc tại nước ngoài

Ở phần trước (“Bạn nên chọn du học nước nào?”), bạn có thể thấy về mức độ giao thương với Việt Nam và cơ hội việc làm thì bạn nên chọn tiếng Anh, tiếng Nhật, tiếng Trung, tiếng Hàn vì các nước nói ngôn ngữ này có thương mại và đầu tư lớn vào Việt Nam. Các ngôn ngữ như tiếng Đức, tiếng Pháp thì sẽ ít cơ hội việc làm tại Việt Nam hơn (thay vào đó các công ty của Đức, Pháp sẽ tìm người biết tiếng Anh). Tuy nhiên, vì số người biết tiếng Đức ít nên có thể bạn sẽ nhận được mức lương cao hơn so với ngôn ngữ thông dụng như tiếng Anh. Ngoại ngữ mà càng nhiều người biết thì cạnh tranh càng lớn. Dưới đây là bảng tổng kết (ý kiến của SAROMA JCLASS).

Các lợi thế nhìn thấy được của ngoại ngữ Lợi thế \ Ngoại ngữ Tiếng Anh Tiếng Nhật Tiếng Đức Tiếng Trung Cơ hội việc làm Nhiều Nhiều Ít Nhiều Mức lương Trung bình Khá Tốt Trung bình Mức độ giao tiếp quốc tế Tốt nhất Nhật Bản Đức China,Taiwan Cơ hội sống và làm việc tại nước ngoài

Mỹ, Anh, Úc, Canada, Singapore, ..

Nhật Bản Đức, Thụy Sỹ, Áo, ..

China, Taiwan, Singapore, ..

Các lợi thế không nhìn thấy được của ngoại ngữ

Tiếp cận kho tàng văn hóa, tri thức Tự học các kỹ năng (cuộc sống và nghề nghiệp) Thỏa mãn đam mê của bản thân Cơ hội giao lưu, giao thương Biết ngoại ngữ tốt cho tư duy và não

Ví dụ, nếu biết tiếng Anh, bạn có thể tiếp cận với được phần lớn văn minh, tri thức của nhân loại. Biết tiếng Nhật thì bạn có thể dễ dàng tìm hiểu văn hóa Nhật Bản – nước văn minh hàng đầu châu Á. Mức độ phát triển Internet và chia sẻ trên mạng tại Nhật Bản rất cao nên người biết tiếng Nhật có thể học hỏi khá nhiều kỹ năng từ các trang web tiếng Nhật. Tiếng Nhật là một ngôn ngữ riêng biệt của Nhật Bản nên tìm kiếm tiếng

www.saromalang.com

12

Nhật còn dễ hơn tìm kiếm bằng tiếng Anh (vì các trang web tiếng Anh thường quá rộng và do nhiều người tại nhiều nước viết). Nếu biết ngoại ngữ, bạn có thể dễ dàng lên mạng để tự trang bị cho mình các kỹ năng nghề nghiệp hay kiến thức về cuộc sống từ các nước tiên tiến trên thế giới. Tất nhiên, chúng ta nên học từ những nước văn minh, hiện đại như Mỹ, Anh, Đức, Pháp, Nhật. Đây là giá trị không nhìn thấy được của ngoại ngữ và thường chỉ có giá trị với những người mong muốn học tập để nâng cao kỹ năng, kiến thức, thu nhập cho bản thân.

Ngoại ngữ và ngôn ngữ là loại tư duy tổng hợp và thiết yếu nhất trong cuộc sống. Do đó, người giỏi vận dụng ngôn ngữ hay biết nhiều ngoại ngữ thường có trí tuệ minh mẫn, nhanh nhạy, đặc biệt ít khi bị chứng mất trí khi về già. Não là một hệ thống các nơ-ron (tế bào thần kinh) được kết nối với nhau, khi các phần của não không kết nối được với nhau là lúc người ta bị đãng trí hay mất trí nhớ. Việc học ngoại ngữ giúp tăng cường các kết nối thần kinh một cách tổng hợp do phải tư duy, ghi nhớ. Do đó, nếu bạn muốn có tư duy tốt và trí nhớ tốt thì bạn nên học ngoại ngữ càng nhiều càng tốt. Để chứng minh điều này, bạn có thể lên mạng Internet tìm theo cụm từ sau: “ngoại ngữ” “mất trí nhớ”.

Câu hỏi chuẩn bị du học Bạn muốn học tiếng các nước nào? Bạn muốn tìm kiếm những lợi thế gì? Hay bạn có đam mê gì với các ngôn ngữ đó?

www.saromalang.com

13

4. Đặc điểm của du học Nhật Bản

Du học Nhật Bản có một đặc điểm khác cơ bản so với du học Mỹ, Anh, Úc, Singapore, v.v... ở chỗ có thể đi làm thêm và tự lập về tài chính cho việc du học. Ngay cả học sinh cấp Bản cũng đi làm thêm để trang trải sinh hoạt phí cho mình. Thông thường, mức tiền lương làm thêm cho các công việc phổ thông là khoảng 800 – 900 yên/giờ (9 – 10 USD/giờ). Những công việc cần chuyên môn như lập trình thì lương cao hơn, khoảng 1000 – 1500 yên/giờ. Ngoài ra, khi làm việc ca đêm thì tiền lương làm thêm sẽ tăng 25% theo quy định của pháp luật.

Một số điều cần biết về làm thêm tại Nhật Bản đối với du học sinh Tiền lương làm thêm trung bình 800 – 1000 yên/giờ Số giờ được làm trong kỳ học 28 giờ/tuần Số giờ được làm thêm trong kỳ nghỉ 40 giờ/tuần Các kỳ nghỉ tại Nhật Nghỉ xuân (haru-yasumi): Khoảng 1 tháng

Nghỉ hè (natsu-yasumi): 2 tháng Nghỉ đông (fuyu-yasumi): Khoảng 1 tháng Tổng cộng: 4 tháng

Làm thêm ban đêm từ 10 giờ đêm tới 5 giờ sáng

Lương theo giờ tăng 25% (quy định bởi pháp luật)

Pháp luật Nhật Bản có quy định rõ ràng mức lương tối thiểu cho mỗi vùng, thường là xấp xỉ 700 – 800 yên/giờ. Những nơi có sinh hoạt phí cao hơn thì thường tiền lương tối thiểu cũng cao hơn, ví dụ Yokohama có mức lương tối thiểu cao hơn Tsukuba. Ngoài ra, theo như quy định của pháp luật Nhật Bản, nếu một ngày bạn làm quá 8 giờ thì tiền lương cho số giờ quá 8 giờ sẽ phải tăng 25%. Bạn nên nắm thật rõ pháp luật về lao động để hiểu rõ quyền lợi của mình và tránh các rắc rối có thể phát sinh.

Khi du học tại Nhật, bạn phải xin giấy phép để đi làm thêm, gọi là “Cho phép các hoạt động ngoài mục đích chính” (資格外活動許可 shikakugai katsudou kyoka = TƯ CÁCH NGOẠI HOẠT ĐỘNG HỨA KHẢ). Lý do của việc này là:

Bạn sang Nhật với mục đích du học, không phải để đi làm Chính phủ Nhật Bản cho phép bạn đi làm để bạn có thể tự trang trải một phần

sinh hoạt phí của mình, giảm gánh nặng chi phí cho gia đình

Giấy phép cho phép bạn làm thêm này sẽ có một số điều kiện, ví dụ bạn không được làm quá số giờ quy định (xem tại bảng trên), không được làm các nghề như tiếp khách, những kinh doanh liên quan tới sex, cờ bạc, v.v... Nếu bạn vi phạm các điều khoản này, bạn sẽ có thể không được gia hạn visa và phải về nước khi visa hết hạn. Đặc biệt, từ năm 2012, chính phủ Nhật thực hiện chặt chẽ hơn việc du học sinh không được làm

www.saromalang.com

14

thêm quá 28 giờ/tuần trong kỳ học so với trước đây. Bạn nên hết sức chú ý đến số giờ làm thêm của mình. Bạn có thể tăng thu nhập làm thêm bằng cách làm nhiều giờ hơn trong các kỳ nghỉ như nghỉ hè, nghỉ đông, nghỉ xuân hay tìm công việc có lương theo giờ cao hơn. Cần ghi nhớ:

Mục đích chính của bạn là học tập Bạn cần xin giấy phép cho phép bạn đi làm thêm Bạn cần tuân thủ các điều khoản của giấy phép này, đặc biệt là hạn chế số giờ Bạn cần tìm cách nâng cao thu nhập mà không vi phạm quy định (làm thêm

nhiều vào các kỳ nghỉ, tìm các công việc lương cao, v.v...), nghĩa là bạn cần suy nghĩ, sáng tạo và nâng cao năng lực của mình để có tiền lương theo giờ cao hơn.

Chính phủ Nhật quy định số giờ để đảm bảo việc làm thêm không gây ảnh hưởng tiêu cực tới việc học tập của bạn. Bạn có thể học thêm các kỹ năng, ví dụ như lập trình, và kiếm công việc lương cao hơn. Nếu bạn chịu tư duy, học hỏi thì bạn vẫn có thể kiếm nhiều tiền hơn mà không vượt quá số giờ quy định. Việc này thậm chí giúp bạn có thể học được rất nhiều kỹ năng có ích sau này. Nên nhớ là chính phủ Nhật Bản quy định số giờ làm thêm tối đa chứ không quy định tiền lương theo giờ tối đa mà bạn kiếm được bao nhiêu là hoàn toàn tùy thuộc năng lực của bạn.

Một số bạn làm công việc phát báo cũng có thể kiếm được 120 ngàn – 140 ngàn yên/tháng vì các bạn này làm việc vào ban đêm nên lương tăng 25%. Tuy nhiên, làm việc vào ban đêm như thế (thường từ 2 giờ sáng – 6 giờ sáng) có thể ảnh hưởng tới sức khỏe mà không phải ai cũng mong muốn hay có đủ thể lực.

Bạn có thể tham khảo “Tiền lương tối thiểu theo giờ” (最低賃金 saitei chingin = TỐI ĐÊ NHẪM KIM) cho mỗi địa phương tại Nhật ở trang web sau:

http://workin.jp/static/minimum_wages/ Hoặc trên Cuộc Sống Nhật Bản: http://yurika.saromalang.com/du-hoc-nhat-

ban/luong-toi-thieu

Bạn có thể so sánh tiền lương tại mỗi địa phương, cao nhất là Tokyo và tỉnh Kanagawa (giáp Tokyo về phía nam, thành phố Yokohama và thành phố Kawasaki đều thuộc tỉnh này), tiền lương tối thiểu tại đây là 850 yên/giờ. Tiếp theo là Osaka, khoảng 800 yên/giờ. Các nơi khác thấp hơn khá nhiều, chỉ xấp xỉ trên dưới 700 yên/giờ. Bạn cũng nên biết là một số ngành nghề sẽ có quy định về mức tiền lương tối thiểu cao hơn.

Vì sao ở Nhật Bản làm thêm dễ dàng?

www.saromalang.com

15

Có lẽ việc làm thêm tại Nhật Bản dễ dàng hơn các nước khác do chiến lược giáo dục và cơ cấu xã hội Nhật Bản. Giáo dục Nhật Bản hướng tới việc một người với năng lực trung bình vẫn có thể thích ứng và sống tốt trong xã hội, tức là tập trung đến việc xây dựng một xã hội hài hòa với tầng lớp trung lưu đông đảo. Điều khác biệt của xã hội Nhật Bản với các nước tiên tiến khác nằm ở chỗ tầng lớp trung lưu chiếm tỷ lệ lớn tại Nhật. Xã hội Nhật Bản được đánh giá là một xã hội quân bình, trong đó người có năng lực sẽ khó vươn lên cao như tại Âu Mỹ. Các công ty lớn tại Nhật Bản (大手企業 Oote Kigyou = ĐẠI THỦ XÍ NGHIỆP) cũng thường mong muốn nhân viên làm việc cả đời trong công ty mình (終身雇用制度 Shuushin Koyou Seido = CHUNG THÂN CỐ DỤNG CHẾ ĐỘ) và tạo mọi điều kiện để nhân viên có thể yên tâm gắn bó với công ty qua các chế độ đãi ngộ, lương, thưởng.

Để có thể làm như vậy, người Nhật rất coi trọng việc tự động hóa, lên quy trình công việc, v.v... để những người mới hay chưa có kinh nghiệm (初心者 Shoshinsha = SƠ TÂM GIẢ) có thể làm được việc ngay. Đó là lý do bạn dễ xin việc làm thêm tại Nhật dù bạn còn đang học cấp 3, học đại học hay không có nhiều kinh nghiệm. Bạn có thể tham quan nhà máy làm cơm hộp tại Nhật và thấy sự tự động hóa, cơ giới hóa, chuyên môn hóa trong nền kinh tế Nhật Bản. Nhờ đó, những việc nặng nhọc như vo gạo, nấu cơm, v.v... hoàn toàn được máy móc đảm nhiệm và những người công nhân sẽ làm các công việc nhẹ nhàng hơn. Hay nếu bạn làm ở quán làm cơm hộp (弁当 Bentou = BIỆN ĐƯƠNG) thì bạn sẽ thấy mọi nguyên liệu, dụng cụ đều được chuẩn bị tại công ty chính và nhiệm vụ ở quán chỉ là chế biến tại chỗ để cung cấp cho khách hàng.

Bài viết tham khảo: http://www.saromalang.com/2013/01/tham-quan-nha-may-com-hop-nhat-ban.html

Nền kinh tế Nhật Bản là nền kinh tế có quy mô lớn và cần nhiều nhân công. Chính phủ Nhật Bản cũng quy định rõ ràng về tiền lương tối thiểu theo giờ để bảo vệ quyền lợi người lao động và tránh người lao động bị ép giá hay phải phá giá sức lao động. Nhờ đó, thị trường lao động tại Nhật Bản nhìn chung là lành mạnh và thu nhập không thấp.

Xã hội Nhật có dân số già và cần lực lượng lao động, do đó chính phủ Nhật cũng cho phép khá nhiều nhân công từ Nam Mỹ qua. Nhiều người trong số này không biết tiếng Nhật. Nhiều người Việt Nam cũng qua Nhật làm việc theo chế độ “học nghề” (研修生 Kenshuusei = NGHIÊN TU SINH, hay còn gọi là “Tu nghiệp sinh”).

Chính sách đối với du học sinh

Chính phủ Nhật cho phép du học sinh làm thêm với điều kiện phải xin giấy phép được đi làm thêm và không để ảnh hưởng đến việc học. Cụ thể, du học sinh không được làm

www.saromalang.com

16

quá 28 giờ/tuần trong các kỳ học và 40 giờ/tuần trong các kỳ nghỉ. Đây là số giờ khá lớn, nếu so sánh với các nước khác, cho thấy sự ưu đãi lớn của chính phủ Nhật đối với du học sinh các nước. Ở Nhật Bản, tất cả mọi người thuê lao động đều phải tuân thủ pháp luật nên không có chuyện du học sinh đi làm tiền lương sẽ rẻ hơn người Nhật. Tất nhiên, nếu tiếng Nhật bạn chưa giỏi thì có thể bạn sẽ khó xin việc hơn so với học sinh Nhật. Ngược lại, bạn có lợi thế trong các công việc dạy tiếng Việt, dịch thuật hay thông dịch Nhật Việt, v.v... nên nhìn chung cũng không hẳn là bạn kém lợi thế hoàn toàn.

Tỷ lệ học sinh đi làm thêm tại Nhật Bản Nhật Bản là đất nước mà học sinh, sinh viên đi làm thêm chiếm đại đa số, những người không đi làm thêm chỉ chiếm thiểu số. Du học sinh tại Nhật cũng không ngoại lệ. Dưới đây là một số thống kê. Theo JASSO (Tổ chức hỗ trợ sinh viên Nhật Bản): 76% du học sinh đi làm thêm. Nguồn: www.jasso.go.jp/study_j/documents/sg2012viet_chap4.pdf JASSO – Điều tra năm 2010:

Sinh viên đại học: 73% làm thêm Sinh viên cao học: 78% Nguồn: http://www.jasso.go.jp/statistics/gakusei_chosa/10.html

Công ty netasia, nghiên cứu qua điện thoại trên 381 người (năm 2008):

62% sinh viên đại học, 26% học sinh cấp 3 đang đi làm thêm Mục đích làm thêm: Để vui chơi 82.5%, Tiết kiệm 52.6%, Kinh nghiệm cuộc sống

36.8%, Trang trải sinh hoạt phí 34.2%, Du lịch 31.6%, Hẹn hò 27.2% Tiền lương theo giờ: Dưới 800 yên chiếm 34%, 800 – 899 yên 22.2%, 900 – 999

yên 22.2%, 1000 – 1099 yên 12.3%, 1100 - 1500 yên 5%, Trên 2000 yên: 4.2%. Nguồn: http://www.mobile-research.jp/investigation/research_date_080404.html

Mynavi (2011): 76% sinh viên tốt nghiệp năm 2012 đi làm thêm Nguồn: http://www.mynavi.jp/news/2011/02/2012_2.html Đi làm thêm nghề gì? Tỷ lệ đi làm thêm ngành nghề đó bao nhiêu? Bạn có thể tham khảo số liệu của JASSO ở bảng dưới đây để biết nhu cầu nhân lực các ngành nghề (đối với việc làm thêm) phân bố như thế nào:

No. Loại nghề Tỷ lệ 1 Ăn uống 51.8% 2 Thương mại, bán hàng 25.5%

www.saromalang.com

17

3 Dạy học, phụ giúp 7.4% 4 Lễ tân khách sạn 6.9% 5 Giáo viên ngôn ngữ 6.6% 6 Dịch thuật, thông dịch 3.8% 7 Dọn dẹp 3.6% 8 Công trường, lắp máy 3.6% 9 Văn phòng 3.5% 10 Gia sư 3.2%

Có thể thấy một nửa công việc làm thêm là từ nhà hàng, quán ăn. Tiếp theo là nghề bán hàng. Nếu bạn đi dạy tiếng Việt, bạn có thể kiếm 3000 – 5000 yên/giờ nhưng những công việc như thế thường ít (ít nhu cầu) và số giờ không cao, thường chỉ vài giờ một tuần. Nghề dịch thuật hay thông dịch lương cũng cao, một ngày đi dịch bạn có thể kiếm được 10,000 – 30,000 yên (1 tới 3 man yên), tuy nhiên nghề này đòi hỏi bạn phải có trình độ tiếng Nhật cỡ N1. Nếu bạn có sức khỏe và muốn kiếm tiền ổn định, bạn có thể vào làm trong các nhà máy. Một nghề khác giúp bạn kiếm được 120,000 – 140,000 yên/tháng là nghề phát báo. Nghề này làm ban đêm (từ 2 giờ sáng tới 6 giờ sáng) và muốn xin vào được cũng không dễ, thường là phải có người giới thiệu vào. Bạn có thể xem chi tiết hơn ở phần “Xin việc làm thêm tại Nhật của du học sinh Việt Nam”.

So sánh với du học các nước

Du học Singapore

Số giờ du học sinh được làm thêm:

Trường công: 16 giờ/tuần Trường tư: Không cho phép làm thêm

Tiền công làm thêm: 5.5 – 8 SGD/giờ (khoảng 410 – 600 Yên Nhật hay 4.5 – 6.5 USD)

Ngoài ra, cạnh tranh về công việc cũng gây căng thẳng giữa người dân Singapore và người nước ngoài, và chính phủ Singapore không khuyến khích sinh viên đi làm thêm cũng như giảm dần sự hỗ trợ đối với người nước ngoài (Theo kết quả điều tra của SAROMA JCLASS). Nếu muốn đi du học Singapore, bạn cần có một nền tảng tài chính vững chắc.

Du học Mỹ

Du học sinh có visa F-1 được làm 20 giờ/tuần. Nguồn: http://www.internationalstudent.com/study_usa/way-of-life/working-in-

the-usa.shtml

Tiền lương làm thêm tại Mỹ:

www.saromalang.com

18

Nhà hàng Việt Nam: 5 – 8 USD/giờ Cắt cỏ, làm công ngoài trời: 8 – 10 USD/giờ Công việc ban đêm (lau dọn bếp): 8 – 10 USD/giờ

Du học Pháp

Được phép làm thêm: 964 giờ/năm Nguồn: http://www.smeno.com/etudiants/1506_working-in-france.html Tiền lương: 5 – 7 Euro/giờ

Du học Anh

Số giờ được làm: Tối đa 20 giờ/tuần hoặc 10 giờ/tuần tùy trường bạn học, với trường tư: Phần lớn cấm làm thêm (trừ các trường nổi tiếng)

Nguồn: http://www.ukcisa.org.uk/student/working_during.php Tiền lương: 5 – 7 bảng/giờ

Du học Úc

Số giờ được làm: 20 giờ/tuần Nguồn: http://www.studyinaustralia.gov.au/en/Study-Costs/Working/Working-

while-you-study Tiền lương: 7 – 10 AUD/giờ (1 đô la Úc xấp xỉ 1 đô la Mỹ)

Câu hỏi chuẩn bị du học Làm quá số giờ quy định có thể gây tác hại thế nào? Hãy nêu ra 3 thứ. - - - Làm thế nào để tăng thu nhập mà không vi phạm quy định về số giờ làm thêm của chính phủ Nhật? Hãy nêu ra vài phương pháp.

www.saromalang.com

19

5. Các con đường du học Nhật Bản

Quốc phí (học bổng MEXT)

Đây có lẽ là con đường dễ dàng nhất vì bạn đi du học bằng học bổng của chính phủ Nhật Bản (thường gọi là học bổng MEXT, MEXT là tên viết tắt tiếng Anh của Bộ Giáo dục, văn hóa, thể thao và khoa học kỹ thuật Nhật Bản), có hai loại học bổng và trị giá như dưới đây:

Học bổng cao đẳng, đại học: Khoảng 130 ngàn – 140 ngàn Yên/tháng, thời hạn: Thời hạn khóa học của bạn

Học bổng cao học (thạc sỹ), tiến sỹ: Khoảng 160 ngàn Yên/tháng Tiền học phí, sách vở, các loại chi phí khác như tiền nhập học: MEXT sẽ đóng

cho bạn Tiền vé máy bay qua Nhật: MEXT chi trả cho bạn Tiền vé máy bay về Việt Nam sau khóa học: MEXT chi trả cho bạn, trừ khi bạn ở

lại Nhật làm việc và không cần vé máy bay này

Nghĩa là, mỗi tháng bạn không phải đóng học phí (gồm cả tiền nhập học) và được nhận khoản tiền (không phải nộp thuế) như trên, thường là qua tài khoản ngân hàng của bạn. Tuy nhiên, tiền ăn, ở, các sinh hoạt phí khác (điện, nước, ga, điện thoại, internet, ...) là do bạn tự chi trả bằng tiền của bạn.

Đối tượng được tuyển chọn gồm có:

Học bổng MEXT cho cao đẳng, đại học: Sinh viên năm nhất các trường đại học tại Việt Nam, có điểm tổng kết trên một mức nào đó. Những sinh viên này phải qua vòng tuyển chọn tại trường theo thành tích học tập năm 1 của họ, mỗi trường chỉ có một số chỉ tiêu và lấy theo điểm số từ trên xuống từ những người đăng ký. Những người này phải thi kỳ thi học bổng gồm môn toán, vật lý, hóa học, tiếng Anh tại đại sứ quán Nhật Bản. Nếu đậu, bạn sẽ được hướng dẫn thủ tục qua Nhật học.

Học bổng MEXT cho cao học: Những người đi làm tại các cơ quan nhà nước, các trường đại học tại Việt Nam. Hãy tham khảo trên trang web của MEXT.

Khi bạn nhận học bổng của chính phủ Nhật cho bậc đại học, bạn sẽ sang Nhật học tiếng Nhật trong vòng 1 năm và học toàn thời gian (sáng, chiều), sau đó sẽ được tiến cử tới các trường đại học tại Nhật Bản. Việc học tiếng Nhật sẽ được thực hiện tại trường Đại học Ngoại ngữ Tokyo và Đại học Ngoại ngữ Osaka. Các trường đại học tại Nhật có một số chỉ tiêu theo các ngày cho các học sinh học bổng MEXT và bạn lựa chọn nguyện vọng trường dựa theo thành tích của bạn tại trường tiếng Nhật. Các bạn

www.saromalang.com

20

đi học cao đẳng theo học bổng MEXT không học tiếng Nhật tại hai trường trên mà học tại các trường Nhật ngữ được chỉ định bởi MEXT (tùy vùng và ngành bạn học).

Bạn có thể tìm thông tin tại:

Trang web của MEXT: http://www.mext.go.jp/ Trang web của Bộ Giáo dục và Đào tạo Việt Nam: http://www.moet.gov.vn

Gia hạn học bổng MEXT

Nếu bạn nhận được học bổng MEXT, bạn được gia hạn chỉ một lần. Tức là, nếu bạn đi du học theo học bổng MEXT chương trình cao đẳng, và thành tích học của bạn thỏa mãn điều kiện của MEXT thì bạn được tiếp tục nhận khi bạn học đại học tại Nhật (tất nhiên là bạn phải thi đậu vào đại học tại Nhật). Nếu bạn học đại học (4 năm), bạn được gia hạn học bổng khi học lên thạc sỹ (2 năm). Nếu bạn học thạc sỹ (2 năm), bạn có thể gia hạn học bổng lên tiến sỹ (3 năm). Bạn phải thỏa mãn các điều kiện về thành tích học và thi đậu lên bậc học cao hơn thì mới được gia hạn.

Nếu bạn sang Nhật học đại học thì bạn sẽ có thể nhận tối đa học bổng MEXT trong 7 năm: 1 năm học tiếng Nhật + 4 năm học đại học + 2 năm học thạc sỹ.

Tư phí (du học tự túc)

Đây là con đường phổ biến nhất nhưng cũng có phần vất vả do bạn sẽ vừa đi học vừa đi làm để trang trải học phí. Bạn nên tìm hiểu mức lương theo giờ và giá cả tại Nhật trong tài liệu này. Nếu bạn chăm chỉ thì tài chính bạn sẽ vẫn ổn thỏa và cuộc sống khá thoải mái, ngoài ra bạn còn có tích lũy nhiều kinh nghiệm nữa. Thực tế là có nhiều bạn đi du học tự túc và khá thành công về học vấn cũng như tiền bạc.

Một con đường du học tự túc điển hình:

Bước 1: Bạn học tiếng Nhật tại Việt Nam khoảng 150 giờ trở lên Bước 2: Bạn đăng ký đi du học tự túc (thông qua các trung tâm du học Nhật

Bản) Bước 3: Khi được đi du học, bạn qua trường Nhật ngữ (mà bạn đăng ký khi làm

hồ sơ du học) học tiếng Nhật khoảng 1 năm rưỡi tới 2 năm. Chú ý: Bạn chỉ có thể lấy visa (tức giấy phép cư trú tại Nhật) tối đa là 2 năm cho việc học tiếng Nhật. Thông thường bạn đi học một buổi và làm thêm một buổi, ví dụ sáng đi học chiều đi làm.

Bước 4: Trong thời gian 2 năm trên, bạn phải thi đậu được một trường đại học, cao đẳng hay trường nghề nào đó. Thường là sau 1 năm rưỡi ở Nhật thì bạn sẽ

www.saromalang.com

21

đi thi và phải được nhận vào trường học tiếp theo (mà không phải trường Nhật ngữ) thì mới được gia hạn visa để ở lại Nhật theo dạng du học. Bạn nên thi nhiều trường và nên có một trường chắc chắn đậu.

Nếu bạn không đậu trường nào: Bạn có thể xin học dự thính tại trường đại học nào đó (bạn sẽ phải trả tiền theo môn học) để gia hạn visa thêm tối đa 6 tháng. Trong thời gian này bạn phải được nhận vào trường đại học, cao đẳng hay dạy nghề nào đó để có thể gia hạn visa ở lại Nhật.

Nếu bạn đã học hết 2 năm tiếng Nhật, đã hết thời hạn dự thính tối đa mà bạn vẫn không thi đậu vào bất kỳ trường nào và cũng không được công ty nào tại Nhật nhận vào làm việc thì bạn bắt buộc phải về nước trước khi visa hết hạn. Nếu bạn vẫn ở lại Nhật Bản thì sẽ trở thành cư trú bất hợp pháp, sẽ bị trục xuất khi bị phát hiện. Lưu ý là nếu bạn đã bị trục xuất thì sẽ rất khó quay lại Nhật.

Trên đây là con đường du học tự túc điển hình. Với các bạn học cao học cũng sẽ như vậy, bạn phải học tiếng Nhật tối đa 2 năm tại Nhật, trong quá trình đó phải thi được vào cao học của một trường đại học nào đó. Tất nhiên, nếu bạn thi vào các khóa cao học không cần tiếng Nhật mà chỉ cần tiếng Anh thì bạn không cần phải học tiếng Nhật. Trong trường hợp đó, bạn vẫn nên vào một trường Nhật ngữ 6 tháng – 1 năm để có visa tại Nhật, trong thời gian đó đi thi để được nhận vào cao học.

Du học tự túc trực tiếp bằng kỳ thi EJU

Kỳ thi EJU là kỳ thi dành cho du học sinh muốn thi vào các trường đại học của Nhật. Bạn sẽ thi các môn tùy theo ngành bạn muốn học, thường chọn từ Toán, Lý, Hóa, Tiếng Nhật, Thời sự thế giới, Thời sự Nhật Bản, Tiếng Anh, ... Thông tin chi tiết có trên trang web chính thức của kỳ thi EJU:

http://www.jasso.go.jp/eju/index_e.html

EJU (Examination for Japanese University Admission for International Students, Kỳ thi nhập học các trường đại học Nhật Bản cho học sinh quốc tế) là kỳ thi được tổ chức tại nhiều nơi trên thế giới giúp học sinh các nước có thể vào các trường đại học của Nhật. Việc sử dụng kết quả kỳ thi EJU là tùy theo từng trường:

Một số trường đại học Nhật Bản sẽ chỉ sử dụng kết quả EJU để xét tuyển Sử dụng EJU và phỏng vấn Sử dụng EJU và kỳ thi của trường (gồm hay không gồm phỏng vấn) Không sử dụng EJU

Với trường chỉ sử dụng EJU thì bạn có thể nhận được giấy nhập học trước khi sang Nhật. Với trường cần bạn tham gia kỳ thi hay phỏng vấn, bạn phải xin visa du lịch sang

www.saromalang.com

22

Nhật với tư cách người đi du lịch để tham dự kỳ thi của họ. Chi phí đi lại, ăn ở là do bạn chịu. Tuy nhiên, để thi EJU thì đòi hỏi bạn phải giỏi tiếng Nhật, vì yêu cầu về điểm số tiếng Nhật của các trường đại học sẽ khá cao (Các môn khác môn “Tiếng Nhật” bạn có thể chọn đề bằng tiếng Anh).

Nếu bạn đang học tiếng Nhật tại trường Nhật ngữ tại Nhật: Thông thường các trường đại học, cao đẳng sẽ yêu cầu bạn đưa ra kết quả của kỳ thi EJU (thường gọi là “thi ryu”, tức là “ryuugakusei shiken” theo tiếng Nhật) và xét tuyển theo kết quả này, nếu điểm EJU của bạn qua mức yêu cầu của trường thì bạn sẽ được tham dự kỳ thi đầu vào của trường dành riêng cho du học sinh. Như thế, bạn không thi cùng học sinh Nhật mà thi kỳ thi riêng, thường là để du học sinh được nhập học dễ dàng hơn. Kỳ thi EJU này quan trọng cả với các bạn đã đi du học tại Nhật (đang học trường Nhật ngữ) là vì vậy. Bạn nên xem trước và học trước theo các đề EJU trên trang web của JASSO ở trên.

Học dự bị đại học

Bạn đăng ký vào các trường đại học tại Nhật cho bạn học dự bị đại học 1 năm rồi lên thẳng đại học. Các trường này sẽ xét tuyển bạn bằng hồ sơ du học và phỏng vấn (nếu có), nếu họ chấp nhận thì bạn sang trường của họ học dự bị (học tiếng Nhật) trong 1 năm rồi sẽ được lên thẳng đại học tại trường đó luôn. Bạn sẽ học tiếng Nhật tại Khoa Tiếng Nhật hay Khoa Du học sinh của trường. Bạn sẽ không phải lo lắng về việc thi lên đại học tại Nhật khi đi du học. Tuy nhiên, số lượng các trường này thường không nhiều. Nếu bạn muốn chọn nhiều trường hơn thì bạn vẫn đi thi kỳ thi đại học như thông thường. Không nhất thiết bạn học dự bị ở một trường là bạn phải học lên đại học ở trường đó. Nếu bạn đậu trường khác, bạn vẫn có thể qua trường khác học. Tuy nhiên, các trường và cả các bạn nữa thường mong muốn được học thẳng lên đại học.

Nếu bạn muốn học dự bị và lên thẳng đại học tại Nhật: Liên hệ với Văn phòng Khinh Khí Cầu (ở phần “Liên hệ về du học Nhật Bản”) ở dưới đây.

Nghiên cứu sinh

“Chế độ nghiên cứu sinh” là chế độ mà Bộ Giáo dục Nhật Bản cho phép những người muốn học cao học tại Nhật vào phòng nghiên cứu nào đó để tham gia nghiên cứu với tư cách là “nghiên cứu sinh”. Bạn sẽ có visa du học cho việc làm nghiên cứu sinh này. Tuy nhiên, bạn sẽ không thể lấy được các học vị như thạc sỹ, tiến sỹ. Đây là cách để bạn làm quen và tìm hiểu phòng nghiên cứu (lab) mà bạn muốn làm cao học. Bạn có thể:

www.saromalang.com

23

Sang Nhật học tiếng Nhật rồi thi vào làm nghiên cứu sinh tại lab nào đó: Đây là cách thông thường nhất, và bạn có thể giao tiếp bằng tiếng Nhật.

Đăng ký thi vào nghiên cứu sinh tại lab nào đó ở Việt Nam: Trường hợp này bạn phải sang Nhật để thi và phỏng vấn

Chú ý là mặc dù một số phòng nghiên cứu có thể không yêu cầu bạn giỏi tiếng Nhật mà chỉ cần giỏi tiếng Anh, nhưng vì tiếng Anh của người Nhật không thực sự tốt nên nếu không giỏi tiếng Nhật bạn có thể gặp khó khăn trong nghiên cứu và cuộc sống trong phòng nghiên cứu.

Khi vào nghiên cứu sinh rồi bạn sẽ có visa ở lại Nhật, cùng tham gia nghiên cứu và trong thời gian đó bạn có thể tham dự các kỳ thi vào cao học tại Nhật. Thường bạn sẽ thi vào lab bạn làm nghiên cứu sinh. Nếu bạn được giáo sư lab đó chấp nhận và vượt qua kỳ thi của trường (nếu giáo sư chấp nhận thì nhiều khả năng bạn vượt qua kỳ thi này) thì bạn sẽ là sinh viên cao học.

Học tiếng Nhật tại Nhật trong bao lâu?

Về mặt visa (giấy phép được cư trú tại Nhật) thì bạn chỉ nhận được visa trong tối đa 2 năm để học tiếng Nhật tại trường Nhật ngữ tại Nhật. Việc đổi trường, học tại nhiều trường, học nhiều khóa, v.v... không giúp bạn có visa nhiều hơn 2 năm vì cục quản lý xuất nhập cảnh Nhật Bản tính tổng thời gian học tiếng của bạn. Việc này để ngăn chặn những người cư trú tại Nhật để đi làm kiếm tiền. (Nếu không có quy chế này có khi chính tôi cũng học tiếng Nhật cả đời!)

Về mặt trình độ, học 1 – 2 năm là đủ để bạn giao tiếp trong cuộc sống và thi vào các trường đại học, cao đẳng, dạy nghề. Có những học sinh Trung Quốc chỉ học 6 tháng đã thi được vào đại học, có lẽ do họ đã học sẵn tại nước của họ. Các trường đại học, cao đẳng, dạy nghề không yêu cầu bạn học tiếng Nhật trong tối thiểu bao lâu, mà chỉ quan tâm tới thành tích thi đầu vào của bạn. Do đó, nếu bạn đã học tại Việt Nam, sau 1 năm tại Nhật bạn có thể đã vào trường học tiếp lên cao rồi.

Với các bạn đi Nhật du học vào tháng 10 thì thường sẽ học tiếng Nhật trong 1 năm 6 tháng, vì phần lớn trường học lên cao tại Nhật tuyển sinh vào tháng 4. Việc bạn học tiếng Nhật trong bao lâu là tùy vào năng lực tiếng Nhật và việc thi đậu vào trường học lên cao của bạn. Nên nhớ, chênh lệch 6 tháng này không quá quan trọng, vì tiếng Nhật bạn học nhiều trong cuộc sống hơn là trường lớp, và khi vào học tại đại học, cao đẳng, trường nghề bạn vẫn có thể tiếp tục trau dồi tiếng Nhật. Có thể so sánh lợi, hại như sau.

www.saromalang.com

24

Thời gian học tiếng Nhật dài: Đóng học phí nhiều / Có thời gian làm quen cuộc sống Nhật Bản, có thời gian tìm hiểu và thi lên cao

Thời gian học tiếng Nhật ngắn: Đóng học phí ít, Rút ngắn thời gian / Ít thời gian hơn cho việc học và thi lên cao

Ý kiến của Takahashi: Du học là một quãng đường dài, 6 tháng chênh lệch không phải là thứ cần quá bận tâm. Sau này nhìn lại bạn sẽ thấy nó không quá ảnh hưởng vì cả thời gian ở Nhật sẽ là quá trình học tập của bạn (gồm cả tiếng Nhật).

6. Học được gì khi du học tại Nhật Bản

Trước tiên là tiếng Nhật

Học tiếng Nhật tại Nhật giúp trình độ tiếng Nhật và giao tiếp tiếng Nhật của bạn lên rất cao, chủ yếu là vì có môi trường tiếp xúc, cọ xát thường xuyên. Ngay cả bạn không nói gì, tiếng Nhật của bạn vẫn phát triển tốt miễn là bạn có nền tảng ngữ pháp tốt. Tôi nhấn mạnh nền tảng ngữ pháp, vì muốn học sâu và diễn đạt tốt các vấn đề thì bạn cần phải có nền tảng. Ở Nhật bạn có thể giao tiếp rất tốt nhưng nếu không có nền tảng thì có thể bạn vẫn không viết hay diễn đạt vấn đề tốt được, và sẽ ảnh hưởng tới việc xin việc, nghề nghiệp, sự nghiệp của bạn. Nếu bạn đang ở Việt Nam và không có điều kiện giao tiếp, bạn vẫn nên củng cố nền tảng ngữ pháp của mình, theo các trang tiếng Nhật sơ cấp được giới thiệu rất chi tiết trên trang www.saromalang.com (bản thân trang web này cũng là nơi để bạn củng cố nền tảng tiếng Nhật của mình).

Việc học tiếng Nhật của bạn không gói gọn trong 2 năm tại trường Nhật ngữ: Bạn sẽ học trong suốt quá trình ở Nhật, bạn có thể cảm thấy tiếng Nhật trồi sụt, nhiều lúc bạn buông không học, nhưng nhìn chung khả năng tiếng Nhật và cảm nhận tiếng Nhật của bạn vẫn tăng dần theo năm tháng. Đến một lúc nào đó, bạn sẽ cảm thấy dễ dàng khi diễn đạt bằng tiếng Nhật.

Rút ngắn thời gian đạt tới giỏi tiếng Nhật: Việc du học tại Nhật giúp bạn rút ngắn đáng kể thời gian học tiếng Nhật. Nếu bạn chỉ ở Việt Nam, nền tảng tiếng Nhật của bạn có thể rất đáng nể nhưng khả năng giao tiếp, vận dụng, cách dùng từ sẽ rất khó phát triển dù bạn có nỗ lực bởi vì bạn không có môi trường cọ xát, vận dụng (nhiều khi cần tới hàng năm).

Các kiến thức chuyên môn

www.saromalang.com

25

Bạn sẽ học được tại các trường đại học, cao đẳng hay dạy nghề. Bạn sẽ học được phương pháp nghiên cứu, học tập, tiếp cận vấn đề của một trong những nền giáo dục tiên tiến. Phương pháp học tập, nghiên cứu có thể còn đáng giá hơn các kiến thức bạn thu được. Bạn chỉ có thiểu hiểu các phương pháp nếu được tiếp cận với nền giáo dục và nghiên cứu hàng đầu trên thế giới.

Văn hóa Nhật Bản, văn hóa ngoại quốc

Đây là giá trị vô hình mà bạn học được. Khi bạn so sánh với văn hóa Việt Nam, bạn sẽ khám phá ra nhiều điều chân thực về cuộc sống và thấy được nét đẹp trong văn hóa Nhật Bản cũng như Việt Nam.

Kinh tế, thương mại

Nhật Bản là một nền kinh tế thị trường cao độ, tràn ngập sản phẩm, hàng hóa và trình độ thương mại rất cao. Việc này sẽ giúp ích cho bạn trong việc kinh doanh hay đi làm (đi làm chính là kinh doanh sức lao động của bạn) sau này.

Thế giới quan, nhân sinh quan, giá trị quan

Du học là một quá trình tuyệt vời để bạn mở rộng thế giới quan, nhân sinh quan của mình và xây dựng một giá trị quan đúng đắn. Bạn có thể gặp rất nhiều vấn đề, nhưng chính những vấn đề này và việc bạn giải quyết chúng giúp bạn hiểu chân thực hơn về thế giới xung quanh.

7. Những ai nên di du học Nhật Bản?

Bạn muốn tự quyết định, muốn một con đường của riêng bạn

Bạn tự quyết định cuộc sống của mình và tự do lựa chọn con đường mình đi. Có thể phần lớn thời gian bạn dò dẫm, thậm chí mất phương hướng nhưng cuối cùng đó là con đường của bạn, chứ không phải là con đường mà ai đó sắp đặt cho bạn (thường họ cũng chưa đi bao giờ mà chỉ nghĩ là nó tốt).

Bạn muốn phát triển ngoại ngữ, học vấn, sự nghiệp

www.saromalang.com

26

Bạn sẽ có ngoại ngữ (tiếng Nhật, và tiếng Anh hay các tiếng khác nếu bạn muốn học), bằng cấp tại một trong những nền giáo dục tiên tiến và được công nhận trên thế giới. Bạn cũng có thể làm việc tịa Nhật.

Bạn muốn và/hoặc có thể học tiếng Nhật

Để du học tại Nhật, bạn phải mong muốn hay có năng lực học tiếng Nhật. Nếu bạn yêu thích ngoại ngữ và văn hóa nước ngoài thì tiếng Nhật hoàn toàn không khó. Muốn sống, đi học, đi làm tại Nhật thì bạn phải biết tiếng Nhật và phải giao tiếp được. Sẽ không có vấn đề gì nếu bạn chăm chỉ và có phương pháp học tiếng Nhật. Tuy nhiên, nếu bạn không muốn học tiếng Nhật thì có lẽ bạn nên cân nhắc lại xem có nên đi du học Nhật Bản không – dù học tiếng Nhật tại Nhật không quá khó khăn như khi học tại Việt Nam.

Lời khuyên của Takahashi: Nếu bạn học tiếng Anh mãi mà không khá hay không có nền tảng thì có lẽ bạn không muốn học ngoại ngữ, và việc học tiếng Nhật sẽ gian nan với bạn. Nếu bạn học tiếng Anh thấy không vấn đề gì thì có lẽ bạn cũng sẽ dễ dàng học tiếng Nhật. Bạn cũng nên học thử tiếng Nhật tại Việt Nam trước khi quyết định. Bạn nên quyết định dựa vào trình độ đọc hiểu tiếng Anh của mình và khả năng tiếp thu tiếng Nhật sau khi học một vài khóa tại Việt Nam.

Bạn có khả năng tự lập hay muốn tự lập

Nếu bạn không muốn tự lập, hãy quên chuyên du học đi, vì du học đòi hỏi tự lập rất cao. Nếu bạn chưa bao giờ tự lập nhưng muốn tự lập thì bạn nên rèn luyện bản thân trước. Nếu ở Việt Nam bạn đã đi học xa nhà và tự chăm sóc bản thân thì nhìn chung là không có vấn đề gì, vì cuộc sống tại Nhật tiện lợi và dễ dàng hơn Việt Nam rất nhiều. Kể cả bạn không biết nấu ăn, bạn có thể học được (đặc biệt ở Nhật thường bán thực phẩm kèm cách chế biến). Ít nhất bạn có thể luộc thịt và luộc rau chứ?

Lời khuyên của Takahashi: Nếu bạn mong muốn tự lập, hay đã từng sống tự lập thì cuộc sống tại Nhật vô cùng dễ dàng. Hàng hóa, thực phẩm rất đa dạng, phong phú, rất dễ dùng. Ngay cả món lẩu, bạn chỉ cần mua túi nước lẩu (sản xuất tại Nhật, rất ngon và an toàn), mua đồ ăn theo chỉ dẫn trên đó là có một nồi lẩu ngon lành. Tất nhiên, bạn phải có việc làm thêm và có thu nhập. Việc mua sắm quần áo, giày dép, v.v... thì từ từ bạn sẽ có kinh nghiệm, đó là những kinh nghiệm thú vị nếu bạn làm kinh doanh sau này vì bạn có thể sẽ mua hố hàng hóa và phải hiểu tâm lý mua hàng để tránh phí phạm tiền bạc. Du học và tự lập là một cách học về tiền bạc rất tốt, vì đó là tiền của bạn và bạn sẽ phải đắn đo.

Bạn muốn kiếm tiền và có thể làm việc

www.saromalang.com

27

Bạn sẽ đi làm thêm để kiếm tiền trang trải học phí và sinh hoạt phí (trừ khi bạn có học bổng đủ cao). Nếu bạn từng đi làm tại Việt Nam thì sẽ không quá vất vả, vì lương tại Nhật cao hơn nhiều lần. Nếu chưa từng đi làm, có thể bạn sẽ phải làm quen. Nhiều bạn không quen và bỏ cuộc, nhưng qua một vài lần như thế là quen với việc đi làm tại Nhật. Thật ra tất cả chúng ta đều phải đi làm, và bao giờ cũng phải bắt đầu từ những việc đơn giản. Chính nền tảng các công việc đơn giản đó sẽ là chìa khóa đưa chúng ta tới các công việc cần kỹ năng, cần tay nghề và lương cao. Nhưng những công việc đơn giản (và vất vả) luôn đáng quý: Nó luôn có sẵn và giúp ta kiếm tiền.

Takahashi: Thời gian đi làm cơ cực là thời gian đáng quý vì nhờ thế tôi hiểu được giá trị căn bản của sức lao động và tâm lý của người lao động. Nhờ đó mà giá trị quan của tôi cũng tốt hơn rất nhiều, bởi vì tôi thường so sánh với giá trị căn bản đó và thấy lương mình đã cao lên và cuộc sống đang tốt hơn. Chúng ta phải luôn có một mốc căn bản để so sánh, nếu không sẽ sa đà vào so sánh và ghen tỵ với người khác, và sau đó lao vào nhưng vụ đầu cơ, đầu tư mạo hiểm (thường là mất trắng).

Các bạn có thể xem bài “Du học luận” trên trang web Cuộc Sống Nhật Bản (yurika.saromalang.com) ở phụ lục của Sổ tay này.

Du học = Tự do + Tự lập + Tự quyết định

8. Khi nào nên đi du học Nhật Bản?

Chuẩn bị tiếng Nhật và tìm hiểu thông tin

Nếu bạn có ý định đi du học thì nên đi càng sớm càng tốt, sẽ tiết kiệm thời gian. Điều điện cần là bạn phải học hết 12 năm phổ thông và tốt nghiệp cấp 3. Ngoài ra, bạn cũng nên học trước tiếng Nhật sơ cấp và tìm hiểu về việc du học cũng như cuộc sống Nhật Bản. Các bạn có thể tìm hiểu thông tin tại:

S’AROMA J’CLASS: www.saromalang.com Trang web Cuộc Sống Nhật Bản: yurika.saromalang.com

Chuẩn bị tài chính

Thông thường, khi đi du học tự túc bạn sẽ phải chuẩn bị một số tiền gồm 1 năm tiền học phí, 6 tháng tiền ký túc xá, các tiền khác như vé máy bay, tổng cộng khoảng 250

www.saromalang.com

28

triệu (khoảng 12.000 USD). Bạn có thể liên hệ với các trung tâm du học hoặc văn phòng chương trình CHIKYUJIN để có con số chính xác.

Bạn nên học đến trình độ tiếng Nhật nào ở Việt Nam?

Để đi du học, bạn phải đạt được trình độ khoảng N5 (là cấp độ thấp nhất trong các cấp độ N1-N5) hoặc học ít nhất 150 giờ tiếng Nhật. Tuy nhiên, có thể bạn học nhiều hơn mức độ này. Nếu bạn học tiếng Nhật tại Việt Nam, bạn nên học lên đến trình độ khoảng N3, vì với trình độ này khi sang Nhật bạn có thể xin các việc làm thêm được. Còn học lên N2 và N1 thì thường là sẽ rất khó, vì bạn ít có môi trường học tiếng Nhật khi còn ở trong nước. Bạn cũng có thể ôn luyện nâng cao nền tảng kanji, ngữ pháp, từ vựng. Nếu bạn đi du học thì học tiếng Nhật tại Nhật sẽ hiệu quả hơn nhiều so với khi bạn ở Việt Nam, do đó bạn không nên dồn quá nhiều sức và thời gian cho việc học tiếng Nhật khi ở Việt Nam.

9. Chương trình du học CHIKYUJIN

Đây là chương trình du học tự túc Nhật Bản (do công ty nhân lực Arix khởi xướng) đảm bảo việc làm thêm 100% cho các bạn đi du học theo chương trình CHIKYUJIN (CKJ).

Nơi làm việc: Các nhà máy cơm hộp, ... Số giờ làm thêm: 21-24 giờ/tuần; Thu nhập trung bình: 80,000 ~ 120,000

Yên/tháng (800 ~ 1200 USD/tháng) Các kỳ nghỉ: Có thể tăng số giờ làm thêm lên

Công việc làm thêm là do công ty Arix sắp xếp cho các bạn đi theo chương trình. Nhờ đó, các bạn chưa giỏi tiếng Nhật vẫn có thể làm thêm ngay thường là sau 1 tháng sau ngày tới Nhật. Những công việc này được công ty Arix đảm bảo 100% việc làm cho các bạn CKJ. (Một số gói du học khác cũng nói sẽ “giới thiệu việc làm thêm” nhưng chỉ có nghĩa là trường Nhật ngữ giới thiệu việc làm cho bạn, còn bạn có qua được vòng phỏng vấn và nhận công việc hay không là chuyện khác; ngoài ra, những công việc như thế lại thường đòi hỏi bạn có trình độ tiếng Nhật nhất định.)

Thông tin chương trình:

Trang web chính thức của CKJ: http://www.chikyujin.jp/ CKJ Facebook Page: https://www.facebook.com/chikyujin.jp Thông tin về CKJ tại Góc Du Học của J’CLASS: www.saromalang.com >> Góc Du

Học Tham khảo: Trang web Tập đoàn Arix: http://arix.info/

www.saromalang.com

29

Đây là chương trình giúp các bạn chưa giỏi tiếng Nhật, chưa quen cách xin việc làm thêm tại Nhật, v.v... có thể nhanh chóng tự lập, tự chủ về tài chính khi sang Nhật du học. Thông tin chi tiết hơn các bạn có thể tìm hiểu qua các văn phòng của CKJ tại Việt Nam và các trang web trên.

10. Thông tin học bổng Nhật Bản

Tùy vào thành tích học và việc đăng ký nhận học bổng mà bạn có thể nhận được học bổng khi đang học tại Nhật. Mặc dù bạn có thể đi làm thêm để trang trải chi phí nhưng việc có học bổng sẽ giúp bạn giảm số giờ đi làm và tập trung vào việc học tập hay các sở thích của bạn. Thông thường, thông tin học bổng có tại các trường đại học mà bạn theo học. Bạn hãy tham khảo bài viết “Học đại học tại Nhật Bản” trên trang saromalang.com để biết thêm chi tiết.

Hoặc search Google theo cú pháp: “Học đại học tại Nhật Bản” site:saromalang.com

Ngoài ra, nếu bạn thi kỳ thi EJU (kỳ thi du học sinh) và đạt thành tích cao, bạn sẽ được JASSO cấp học bổng EJU. Hãy tham khảo trên trang web của EJU:

EJU: http://www.jasso.go.jp/eju/index_e.html

11. Chi phí sinh hoạt tại Nhật

Học phí trường Nhật ngữ: Trung bình 50 ngàn Yên/tháng

Tiền nhà: Trung bình 30 ngàn Yên/tháng/người (ở ghép 2 người)

Các giá cả, chi phí khác bạn hãy tham khảo các bài viết sau:

Giá cả một số hàng hóa tại Nhật Bản:

http://yurika.saromalang.com/du-hoc-nhat-ban/so-tay-du-hoc-nhat-ban Hoặc search: “Giá cả một số hàng hóa tại Nhật Bản” site:yurika.saromalang.com Giá cả ở Nhật có mắc không: http://yurika.saromalang.com/cuoc-song-nhat-

ban/gia-ca-o-nhat-co-mac-khong Giá cả ở Nhật đắt hay rẻ: http://www.saromalang.com/2012/12/gia-ca-o-nhat-

dat-hay-re-cuoc-song-nhat-ban.html

www.saromalang.com

30

Các bạn có thể tham khảo học phí và sinh hoạt phí trên hai trang web trên.

12. Xin việc làm thêm tại Nhật

Hãy tham khảo bài viết “Xin việc làm thêm tại Nhật” và các bài viết khác.

URL bài viết: http://yurika.saromalang.com/du-hoc-nhat-ban/xin-viec-lam-them-o-nhat

13. Chuẩn bị đi du học và khi đang đi du học Nhật Bản

Bạn hãy theo dõi trang web Cuộc Sống Nhật Bản:

yurika.saromalang.com

Trang web sẽ đăng tải các thông tin hữu ích, cách xin việc, chiến lược thi cử, luật pháp Nhật Bản, v.v... Trang web cũng hướng dẫn cho các bạn chuẩn bị đi du học như cách mua vé máy bay, cách đi máy bay, v.v...

14. Các lựa chọn sau khi tốt nghiệp

Bạn thường có 3 lựa chọn sau đây:

Học lên cao hơn Đi làm tại Nhật Về nước làm việc

Nhiều bạn thường mong muốn đi làm tại Nhật một vài năm rồi được cử về Việt Nam. Có nhiều công ty Nhật mở chi nhánh ở Việt Nam có thể thỏa mãn điều kiện của bạn. Bạn nên chọn những công ty như thế nếu có ý định về Việt Nam.

Cũng có nhiều bạn học lên cao hơn, như thạc sỹ, tiến sỹ và sau đó làm nghiên cứu sau tiến sỹ (Post Doc). Bạn làm nghiên cứu vẫn được trả lương như đang đi làm và thời gian thoải mái hơn. Ngoài ra, bạn cũng có thể xin vào các bộ phận nghiên cứu của các công ty lớn tại Nhật để tiếp tục nghiên cứu mà không ở trong trường đại học.

www.saromalang.com

31

15. Các rủi ro có thể gặp phải khi đi du học

Khi đi du học, bạn có thể gặp phải một số rủi ro (dủ xác suất rất nhỏ) như sau:

Sang tới Nhật và phát hiện mắc bệnh hiểm nghèo Không hòa nhập được với môi trường sống và môi trường học tập mới, gặp vấn

đề tâm lý Không tuân thủ luật pháp Nhật, bao gồm cả không tuân thủ đèn giao thông và

bị tai nạn Không tự lập được và thấy u uất do không có thói quen tự lập Nghỉ học quá số giờ cho phép (quá 20%) và không gia hạn được visa ở lại Nhật Đi làm quá số giờ cho phép và không gia hạn được visa ở lại Nhật Bị đuổi học: Không lấy đủ môn học, nghỉ học không phép quá nhiều hay đơn

giản là chán mà bỏ học Bị lôi kéo vào cờ bạc Bị lôi kéo vào các tôn giáo xấu

Nhìn chung, phần lớn các bạn du học sinh đều đi học và tốt nghiệp được mà không có vấn đề gì xảy ra. Chỉ một số rất ít bỏ hay không tốt nghiệp được. Các vấn đề như bệnh tật cũng thi thoảng có xảy ra, nhưng thường được bảo hiểm y tế hỗ trợ khá nhiều và vẫn có thể theo học được bình thường. Tuy nhiên, bạn nên khám kỹ và đảm bảo mình có đủ sức khỏe để đi du học (Thường các bạn du học khi còn trẻ nên cũng ít có vấn đề lớn về sức khỏe). Trường hợp bạn có vấn đề về sức khỏe, hãy xử lý dứt điểm trước khi đi du học.

Vấn đề tâm lý (không thích ứng, u uất, trầm cảm, v.v...) cũng là vấn đề có thể xảy ra, ngay sau khi bạn sang Nhật hay sau khi đã sang Nhật rất nhiều năm. Bạn có thể phòng được vấn đề này bằng việc tìm hiểu rõ ràng thông tin cuộc sống và học tập tại Nhật, cũng như rèn luyện tự lập trước khi đi du học.

Bạn nên tập tự lập trong cuộc sống tại Việt Nam trước khi đi du học Bạn nên tìm hiểu thông tin du học Nhật Bản (qua trang saromalang.com chẳng

hạn) Chuẩn bị tài chính và kế hoạch du học chu đáo, luôn có phương án B cho mọi

trường hợp Tìm hiểu văn hóa, xã hội, con người Nhật Bản trước và trong khi đang du học Hỏi ý kiến những người đi du học trước bạn, kêu gọi trợ giúp khi cần Nếu bạn gặp rắc rối trong cuộc sống hay vấn đề tâm lý: Đừng ngần ngại tìm trợ

giúp từ những người có thể giúp bạn (giáo viên, bác sỹ, v.v...)

www.saromalang.com

32

Bạn cần hiểu rằng: Mọi vấn đề đều có thể xảy ra dù bạn ở Việt Nam hay đi du học. Quan trọng là bạn phải tự tìm ra cách để đối phó với chúng.

Nếu bạn chuẩn bị tài chính và kế hoạch du học chu đáo thì sẽ không có vấn đề gì có thể xảy ra. Không nên đổ lỗi cho việc du học về vấn đề nào đó đã xảy ra, vì thường nếu bạn không đi du học thì vấn đề đó vẫn xảy ra. Đặc biệt, nếu bạn không tự lập trong cuộc sống thì dù không đi du học bạn vẫn có thể gặp rắc rối. Việc đi du học có thể làm bộc lộ rắc rối của việc “không tự lập” sớm hơn, chứ không phải là nguyên nhân gây ra rắc rối đó. Ngay cả khi bạn gặp rắc rối, hãy tìm cách khắc phục, du học có thể là cơ hội tốt để bạn tự lập và tự chủ trong cuộc sống. Khi du học, việc sắp xếp cuộc sống hợp lý trở nên nhu cầu thiết yếu, sẽ có lúc bạn tìm thấy niềm vui trong việc đó.

www.saromalang.com

33

(C) THÔNG TIN BẢN QUYỀN

Nội dung trong tài liệu này là nội dung có bản quyền thuộc về S’AROMA J’CLASS. Sao chép một phần hoặc toàn phần cần được sự đồng ý của S’AROMA J’CLASS.

Bạn được sử dụng tự do cho mục đích cá nhân, tức là việc đọc để tìm hiểu thông tin về du học Nhật Bản.

Bạn được phép in ra (nhưng không sửa chữa) để quảng bá tài liệu này cho bạn bè.

LIÊN HỆ VỀ DU HỌC NHẬT BẢN

Văn phòng Khinh Khí Cầu (KKC Office):

Lầu 3, số 212 Khánh Hội, Phường 6, Quận 4, TPHCM

Email: kkc@khinhkhicau.com

TEL: 08-66-75-75-09

www.saromalang.com

34

CÁC BƯỚC LÀM HỒ SƠ DU HỌC NHẬT BẢN

1. Chuẩn bị Số giờ học tiếng Nhật: Người đăng ký phải học tiếng Nhật tối thiểu 150 giờ cho tới thời điểm làm hồ sơ du học (là thời điểm trước khi đi du học 6 tháng), nên thường phải học trước thời điểm đi du học 1 năm. Ví dụ, học sinh đi kỳ tháng 4/2014 sẽ nên học tiếng Nhật từ tháng 4/2013 để đảm bảo số giờ trên. Người đăng ký yêu cầu trường tiếng Nhật chứng nhận đi học cho mình. Kỳ thi tiếng Nhật: Người đăng ký nên/phải đăng ký thi ít nhất một kỳ thi tiếng Nhật như NAT-TEST, JTEST, TOPJ, JLPT, GNK. Giữ lại phiếu dự thi và kết quả thi (nếu đậu). Lịch thi các kỳ thi này có thể xem tại “Sổ tay du học Nhật Bản SAROMA JCLASS”. Ghi chú: Phần lớn các trường hợp phải dự thi ít nhất một kỳ thi, trừ các trường hợp có hồ sơ rất đẹp (tốt nghiệp đại học, công việc tốt chẳng hạn). Hộ chiếu: Trước thời điểm làm hồ sơ du học, người đăng ký phải có hộ chiếu rồi. Làm hộ chiếu mất khoảng 2 tuần nên người đăng ký nên làm hộ chiếu trước đó 1 tháng. Ví dụ kỳ du học tháng 4/2014 sẽ phải hoàn thành hồ sơ vào tháng 10/2013 nên phải làm hộ chiếu tầm tháng 9/2013. Ghi chú: “Người đăng ký”: Người đăng ký du học Nhật Bản.

2. Phỏng vấn, tư vấn du học Phỏng vấn du học sẽ dựa trên “Danh sách các giấy tờ hồ sơ du học Nhật Bản” của SAROMA JCLASS. Phỏng vấn người đăng ký và lấy các thông tin cần thiết như:

Lý do du học Số giờ tiếng Nhật đã học Bằng cấp tiếng Nhật đã có Các thông tin cá nhân như tuổi, nghề nghiệp, hộ khẩu, người bảo lãnh, v.v... Đã làm hộ chiếu chưa

www.saromalang.com

35

Người bảo lãnh đi làm công ty, chủ công ty hay kinh doanh tự do Tư vấn du học: Việc tư vấn sẽ dựa trên “Sổ tay du học Nhật Bản SAROMA JCLASS”. Mục tiêu tư vấn:

Chọn trường học tiếng Nhật (từ “Danh sách trường” kèm học phí, chi phí) Lý do du học Chứng minh tài chính (hết sức chú ý không để chứng minh bằng tài khoản giả)

Chứng minh tài chính: SAROMA JCLASS sẽ theo dõi sát sao và nếu cần gọi điện kiểm tra tài khoản tới ngân hàng. Tránh tuyệt đối làm giả hồ sơ chứng minh tài chính (thường do người đăng ký du học bị ngân hàng qua mặt). Việc chứng minh tài chính cần tư vấn cho người đăng ký du học vì nội dung cụ thể sẽ tùy từng trường hợp và không được ghi rõ trong “Sổ tay du học Nhật Bản SAROMA JCLASS”. Thời hạn phỏng vấn và tư vấn: Phải phỏng vấn và tư vấn xong trước ít nhất 6 tháng so với thời điểm đi du học. Ví dụ đi du học kỳ tháng 4/2014 thì phải phỏng vấn xong trước ngày 1/10/2013.

3. Làm hồ sơ du học Bước 1: Người đăng ký du học gửi bản scan các giấy tờ trong “Danh sách các giấy tờ hồ sơ du học Nhật Bản” cho SAROMA JCLASS. Bước 2: Chỉnh sửa giấy tờ (các bản scan) của người đăng ký, đặc biệt phần “Lý do du học”. Bước 3: Liên lạc với trường Nhật ngữ mà người đăng ký chọn. Gửi hồ sơ cho trường Nhật ngữ. Bước 4: Trường Nhật ngữ kiểm tra hồ sơ, yêu cầu sửa đổi, bổ sung giấy tờ, thông tin, v.v... Bước 5: Hoàn thành đầy đủ “Danh sách các giấy tờ hồ sơ du học Nhật Bản” đã được sửa theo yêu cầu của trường Nhật ngữ.

www.saromalang.com

36

Bước 6: Cùng người đăng ký đi gửi hồ sơ sang trường Nhật ngữ. Nơi gửi: Bưu điện. Hình thức gửi: EMS (chuyển phát nhanh) quốc tế có đảm bảo. Thời điểm gửi hồ sơ: Do trường Nhật ngữ chỉ định, thường là trước thời điểm du học 6 tháng (hoặc chậm nhất là 5 tháng rưỡi).

3. Nhận kết quả xét hồ sơ của cục xuất nhập cảnh Nhật Bản Người đăng ký làm thủ tục đi Nhật theo hướng dẫn của trường tiếng Nhật, bao gồm cả việc trả học phí và ký túc xá 6 tháng, tiền nhập học, v.v... Người đăng ký xin visa và mua vé máy bay 1 chiều sang Nhật. SAROMA JCLASS sẽ tư vấn cách xin visa và cách mua vé máy bay giá rẻ thông qua “Sổ tay du học Nhật Bản”. Ngoài ra, người đăng ký nên chuẩn bị đồ đạc, hành lý theo hướng dẫn trong quyển sổ tay này. Lý lịch chỉnh sửa

Phiên bản 1.0, ngày 18/01/2013

Phiên bản 1.3, ngày 01/10/2013

Phiên bản 1.4, ngày 07/10/2013

www.saromalang.com

37

MỘT SỐ BÀI VIẾT VỀ DU HỌC NHẬT BẢN Đây là các bài viết trên trang web www.saromalang.com và yurika.saromalang.com.

Xin việc làm thêm ở Nhật

URL: http://yurika.saromalang.com/du-hoc-nhat-ban/xin-viec-lam-them-o-nhat

Xin việc làm thêm ở Nhật có khó không?

Câu trả lời là Có và Không. Còn tùy thuộc rất nhiều thứ, như có ai giới thiệu bạn không,

tiếng Nhật của bạn có tốt không, bạn có bao nhiêu kinh nghiệm làm việc,.... Nó cũng

tùy thuộc vào vùng bạn sống có nhiều việc làm thêm hay không. Nếu bạn sống ở miền

quê thì sẽ không nhiều công việc làm thêm lắm, còn nếu bạn sống ở các thành phố lớn

như Tokyo, Chiba, ... thì sẽ có nhiều việc làm thêm hơn. Ngoài ra, khả năng xin được

việc làm thêm (arubaito) cũng tùy thuộc vào việc công việc bạn xin đòi hỏi trình độ

tiếng Nhật tới mức nào. Công việc càng ít đòi hỏi trình độ tiếng Nhật thì du học sinh

càng dễ xin.

Quảng cáo trên trang giới thiệu việc làm thêm baitoru.com

Xin việc làm thêm tại Nhật có kiếm được hàng chục triệu đồng một tháng gửi về

nhà không?

Bạn phải hết sức cẩn thận với những thông tin kiểu này. Rất nhiều trung tâm du học

hay tung ra các trung tâm kiểu này để câu khách, và cũng rất nhiều người ở Việt Nam

tuyên truyền những tin tức như vậy đi (ví dụ đi làm thêm 2 năm ở Nhật có thể kiếm 1 tỷ

đồng) do họ KHÔNG NẮM RÕ THÔNG TIN tại Nhật Bản. Vậy thực tế thu nhập là thế

nào?

www.saromalang.com

38

Trung bình 1 giờ bạn làm được khoảng 800 yên - 1000 yên. Nếu bạn làm trong khuôn

khổ cho phép là 28 giờ/ tuần (tức 4 giờ/ngày) thì bạn sẽ được ~ 28 x 4 x 1000 =

116.000 yên (cỡ 1400 USD)/tháng. Vào kỳ nghỉ, bạn có thể làm việc với số giờ gấp đôi

nên thu nhập tối đa có thể tới ~ 220.000 yên (2800 USD)/tháng. Đây là nếu bạn làm tại

thành phố lớn như Tokyo, nơi chi phí sinh hoạt tối thiểu có thể là 50.000 ~ 60.000

yên/tháng (bao gồm tiền nhà 30.000 ~ 40.000 yên, điện nước ga, điện thoại, internet, đi

lại,...).

Bạn có thể phá luật để đi làm thêm nhiều hơn không?

Câu trả lời là có, nhưng rủi ro cũng có. Đó là nếu bạn bị phát hiện bạn có thể mất giấy

phép hoạt động ngoại khóa, là giấy phép bạn phải xin để được đi làm thêm. Ngoài ra,

một người đi làm kiếm trên 80.000 yên/tháng thì theo phải đóng thuế thu nhập. Tất

nhiên, nếu đi làm chui thì bạn cũng trốn khoản này luôn.

Đó mới chỉ là mức tiềm năng....

Mức thu nhập ở trên mới chỉ là mức tiềm năng, chứ không phải là chắc chắn bạn sẽ

kiếm được những công việc như vậy. Có thể bạn sẽ phải làm vài ba công việc mới kiếm

được như vậy vì các việc làm thêm (arubaito) thường chỉ cần bạn một vài buổi trong

tuần. Kiếm việc làm thêm bên Nhật không phải là việc dễ dàng, nhất là với các bạn mới

sang tiếng Nhật chưa giỏi hay không có nhiều kinh nghiệm làm việc, hay không có ai

giới thiệu công việc cho. Bạn hoàn toàn có thể mất 6 tháng, gọi điện cả vài chục chỗ

mà không kiếm được việc làm thêm nếu không có kinh nghiệm tìm việc.

Việc làm thêm ở mức tối đa đòi hỏi bạn phải có thể lực rất tốt, sắp xếp thời gian tốt, hi

sinh việc học hành và các thú vui khác, có kinh nghiệm làm việc tốt và được đánh giá

cao,... Nghĩa là bạn phải sang Nhật khá lâu mới có thể kiếm được mức thu nhập cao từ

vài ba việc làm thêm. Ngoài ra, trong nhiều thời gian bạn có thể bị đói việc và phải

thường xuyên tìm các công việc mới bổ sung.

Vậy mức thu nhập làm thêm thực tế là bao nhiêu?

Như đã nói ở trên, không phải lúc nào bạn cũng có đủ công việc để có thu nhập lớn

mà thường bị đói việc và phải tìm các công việc bổ sung. Việc gián đoạn công việc của

bạn có thể do cả việc học hành, thi cử của bạn nữa. Nhìn chung, du học sinh kiếm thu

www.saromalang.com

39

nhập làm thêm đủ để trang trải sinh hoạt và để dư ra một số tiền hàng tháng. Số tiền

này bạn sẽ dùng vào việc chuyển nhà (rất tốn kém ở Nhật), đăng ký thi đại học (30.000

yên/trường), đi lại thi cử, nhập học đại học,.... Bạn cũng có thể gửi về nhà nhưng có lẽ

sau khi bạn đã vào đại học rồi và có một thu nhập làm thêm ổn định.

Rủi ro của việc làm thêm quá nhiều

Rủi ro nhãn tiền của làm thêm quá nhiều là sao lãng việc học tập, tiếp theo có thể là sa

sút về sức khỏe. Nếu bạn làm thêm theo đúng quy định của chính phủ Nhật (20

giờ/tuần) thì chắc chắn bạn ít gặp phải vấn đề trên. Tất nhiên vì vấn đề tài chính thì

cũng có nhiều bạn vượt trần quy định. Tuy nhiên, bạn sẽ gặp RẮC RỐI LỚN nếu bạn

không hoàn thành nghĩa vụ học tập của mình và không lấy được tư cách lưu trú để ở lại.

Ví dụ: Sau 2 năm học tiếng Nhật bạn không đỗ vào trường đại học, cao đẳng hay dạy

nghề nào. Như vậy thì bạn sẽ không có tư cách lưu trú (du học) để xin thị thực (visa) ở

lại Nhật. Để tiếp tục ở lại Nhật, bạn phải xin vào một trường đại học nào đó để dự

thính, và bạn sẽ mất vài chục vạn yên cho việc này. Việc dự thính sẽ chỉ được kéo dài 6

tháng, nếu sau đó bạn vẫn không đỗ vào trường nào thì bạn sẽ buộc phải về nước.

Cũng tương tự như vậy, nếu bạn đang học đại học mà bạn bị đúp (留年 ryuunen) thì

bạn sẽ phải ở lại 1 năm (hoặc nửa năm tùy trường) và bạn sẽ phải tốn tiền học phí

trong thời gian đó.

Vậy làm thêm bao nhiêu là vừa? Việc này chỉ bạn mới trả lời tùy vào tình hình học tập

của chính bạn.

CÁC CÁCH XIN VIỆC LÀM THÊM TẠI NHẬT

Dưới đây SAROMA LANG giới thiệu với các bạn các cách xin việc làm thêm từ dễ tới

khó.

Cách 1: Có người quen giới thiệu

Ví dụ có người quen đang làm trong một quán ăn và giới thiệu bạn vào đó làm, hoặc

người đó không làm ở đó nữa và giới thiệu bạn vào thay. Đây là cách chắc ăn nhất vì

www.saromalang.com

40

chủ quán sẽ yên tâm tin tưởng do có sự giới thiệu. Nếu bạn có mối quan hệ rộng với

nhiều người, bạn có thể nhờ bạn bè giới thiệu công việc cho bạn. Đây là cách nhiều du

học sinh vẫn làm.

Cách 2: Tìm quanh khu phố bạn sống, tốt nhất là ở các nhà ga lớn gần chỗ bạn

sống

Ở các nhà ga tàu điện lớn bao giờ cũng tập trung siêu thị, cửa hàng ăn uống, cửa hàng

tiện lợi (kombini),... Khi cần tuyển người làm thêm, các cửa hàng sẽ dán thông báo アル

バイト募集 arubaito boshuu (arubaito mộ tập) ở trước cửa. Bạn có thể vào hỏi hay gọi

điện thoại hỏi.

Mẩu quảng cáo tìm người tại Nhật

Mức lương theo giờ thường từ 800 yên/giờ

Cách 3: Thông qua báo giới thiệu việc làm miễn phí

Các báo này thường gọi là フリーペーパー (free paper, báo miễn phí) phát ở các cửa

hàng, siêu thị, cửa hàng tiện lợi 24 giờ (combini),... gần nơi bạn sống. Thường báo phát

hành vào thứ 2 hoặc thứ 5, bạn nên lấy báo ngay sau khi phát hành và gọi điện ngay, vì

cần có tính cạnh tranh về thời gian. Các cửa hàng, hàng quán thường là cần người ngay.

Báo miễn phí sẽ có các chữ như 無料 (muryou, vô liệu = miễn phí), ￥0 (0 yên), FREE

(miễn phí)....

www.saromalang.com

41

Tạp chí giới thiệu việc làm thêm miễn phí tại Nhật

Cách 4: Thông qua các trang web giới thiệu việc làm thêm

Ví dụ:

http://www.baitoru.com/

http://townwork.net

Bạn có thể tìm ở khu vực ga tàu điện mà bạn muốn. Các công việc bao giờ cũng được

sắp xếp theo khu vực và chủng loại công việc nên có thể dễ dàng tìm kiếm.

Cách 5: Thông qua trường bạn học giới thiệu

Thường là các công việc như lập trình (nếu bạn học đại học về công nghệ thông tin),

gia sư,... Thường các trường có kênh giới thiệu việc cho du học sinh, bạn có thể thỉnh

thoảng ghé qua đó xem có công việc nào phù hợp không.

Trình tự xin việc làm thêm ở Nhật

Bước 1: Xin giấy phép làm thêm

Đây là "giấy phép hoạt động ngoài tư cách lưu trú" 資格外活動許可書 (shikakugai

katsudou kyokasho, tư cách ngoại hoạt động hứa khả thư), ở đây tư cách lưu trú của

bạn là du học và giấy phép này cho bạn làm thêm. Thực ra bạn chỉ có tư cách du học

nên bạn sẽ không được làm thêm nhưng chính phủ Nhật cho phép bạn làm thêm để

bạn có thể trang trải phần nào kinh phí du học của bạn. Giấy phép này cũng là thứ để

cục quản lý xuất nhập cảnh Nhật Bản quản lý số giờ làm của bạn để đảm bảo là bạn

không làm quá số giờ quy định mà sao lãng việc học hành.

www.saromalang.com

42

Nơi xin giấy phép: Cục quản lý xuất nhập cảnh (Tokyo hoặc địa phương)

Giấy tờ cần thiết: Giấy chứng nhận đang đi học của trường bạn học, thành tích học tập

kỳ trước, hộ chiếu kèm visa còn hiệu lực, thẻ đăng ký người nước ngoài (外国人登録証

明書)

Thời hạn giấy phép có hiệu lực: Thường là 2 năm hoặc là thời hạn visa của bạn (nếu

thời hạn này ít hơn 2 năm), sau khi hết hạn mà bạn muốn đi làm thì bạn sẽ phải xin lại.

Bước 2: Tìm và xin việc

Bạn sẽ phải nói chuyện điện thoại, do đó khả năng nghe của bạn phải tốt. Tốt nhất là

nắm rõ trước các từ cần biết như 店舗 tempo (cửa hàng), 時間帯 jikantai (thời gian),...

Nếu bạn nghe không tốt, bạn nên đi quanh khu vực của bạn và vào hỏi trực tiếp. Bạn

nên kiếm việc làm phù hợp với khả năng tiếng Nhật của bạn, ví dụ bạn không nên xin

việc làm marketing hay bán điện thoại vì việc này đòi hỏi phải tiếp khách và tiếng Nhật

phải tốt.

Bạn cũng phải học cách nói lịch sự tối đa trong tiếng Nhật. Bạn có thể học cách nói này

vì các quyển tạp chí giới thiệu việc sẽ hướng dẫn cụ thể. Ví dụ: ・・・の求人を拝見し

ましてお電話させていただけます thay vì ・・・の求人を見まして電話します. Nếu

bạn nói không lịch sự, xác suất bạn xin được việc hầu như bằng 0 vì bạn sẽ bị đánh giá

là người không hiểu các quy tắc thông thường trong xã hội.

Thường bạn gọi điện tời thì sẽ có các trường hợp sau: (1) Họ đã tuyển đủ người, (2) Bạn

không phù hợp (tiếng Nhật yếu chẳng hạn), (3) Họ hẹn bạn phỏng vấn vào ... giờ,

ngày ....

Nếu bạn gọi điện tới và được chấp nhận phỏng vấn, thì bạn phải mang lý lịch tới. Lý

lịch thường bán ở các cửa hàng tiện lợi (履歴書 rirekisho, lý lịch thư), bạn viết các thông

tin cá nhân và kinh nghiệm làm việc vào rồi mang tới vào thời điểm đã hẹn. Bạn không

được đến muộn và cũng không nên đến quá sớm vì họ không có thời gian tiếp bạn.

Bạn nên đến sớm hơn khoảng 5 phút.

Sau khi phỏng vấn, người tuyển dụng sẽ hẹn bạn trả lời vào thời điểm nào đó. Họ cũng

có thể nói là đến thời điểm nào đó mà không gọi lại thì có nghĩa là bạn đã trượt công

việc này.

www.saromalang.com

43

Các công việc du học sinh Việt Nam thường làm tại Nhật

Combini - Cửa hàng tiện lợi

Bạn cần nắm rõ tiếng Nhật để chào khách và tính tiền. Công việc này đòi hỏi bạn phải

đứng tính tiền, bày sản phẩm, lau dọn cho cửa hàng luôn sạch sẽ,... Đây là công việc

lương không cao (thường 780 yên/giờ) và khá nhàm chán.

Phát báo

Đây là công việc vất vả, lương cao. Bạn có thể kiếm được 12 man ~ 14 man / tháng

(120.000 ~ 140.000 yên / tháng). Tuy nhiên, bạn phải đi phát báo vào lúc 1 ~ 2 giờ sáng

cho tới 5 ~ 7 giờ sáng vào mọi ngày trong tuần. Du học sinh thường có hội phát báo

(hội du học sinh phát báo) riêng và nếu bạn có bạn bè trong đó giới thiệu thì bạn mới

có thể vào đó được. Công việc này là cực kỳ vất vả vì bạn phải có mặt ở trường đi học

vào lúc 9 giờ sáng và có thể ngủ bù lúc khác.

Siêu thị

Tính tiền ở siêu thị hoặc chế biến ở bên trong (làm thịt, cá,...). Nếu làm chế biến thì

không cần trình độ tiếng Nhật cao.

Lập trình

Nếu bạn có khả năng lập trình vào giao tiếp tiến Nhật thì đây là công việc mà bạn có

thể kiếm vì Nhật hiện tại rất cần lập trình viên. Những người đi làm lập trình thường

lương khá cao, từ 1000 yên ~ 2000 yên / giờ.

Rửa chén

Đây là việc lương thấp, cực,... nhưng lại không cần trình độ tiếng Nhật. Thích hợp cho

bạn nào mới sang.

Phục vụ khách sạn

Nếu bạn sống ở vùng du lịch nghỉ dưỡng thì bạn có thể xin công việc làm phòng, phục

vụ ăn uống,...

Nấu ăn

Ví dụ cửa hàng cơm hộp (bentou), quán mỳ raamen, quán ăn Nhật, các quán ăn bình

dân như Yoshinoya, Matsuya,... Bạn không cần có nhiều kiến thức về nấu ăn nếu làm ở

các quán được cung cấp nguyên liệu chế biến sẵn và có công thức nấu như Matsuya,

www.saromalang.com

44

quán cơm hộp Saboten,... Còn ở các quán khác thì thường sẽ có người chỉ cho bạn.

Nếu bạn muốn học cách nấu ăn ví dụ như mỳ raamen thì công việc này khá có ý nghĩa.

Cửa hàng ăn nhanh McDonald

Bạn có thể làm công việc đón khách, tính tiền (cần tiếng Nhật đủ tốt) hoặc chế biến

bên trong.

Dạy tiếng Việt

Công việc thường không thường xuyên, ví dụ 2 buổi/tuần, 6000 yên/buổi. Bạn sẽ phải

kiếm thêm công việc khác cho đủ thu nhập. Ngoài ra, công việc này cũng không có

nhiều.

Làm công nhân nhà máy

Ví dụ nhà máy chế biến đồ hộp (bỏ cá vào hộp), nhà máy làm cơm hộp,... Đặc điểm:

Thường ở xa trung tâm và công việc đơn điệu. Tuy nhiên lương theo ngày cao.

Giá cả một số hàng hóa tại Nhật

URL: http://yurika.saromalang.com/du-hoc-nhat-ban/so-tay-du-hoc-nhat-ban

Đồ ăn:

Gạo 5kg: 1500 yên ~ (trung bình: 2000 yên)

Thịt bò: 200 yên/100g ~

Thịt heo: 150 yên/100g ~

Sườn heo: 100 yên/100g ~

Thịt gà: 100 yên/100g ~

Cải thảo: 200 yên

Cải bắp: 100 yên ~ (trung bình: 200 yên)

Dưa leo: 100 yên ~ 200 yên / 3 trái

Rau: 100 yên ~ 200 yên / bó

Cà chua: 100 yên / 1 trái

Chuối: 100 yên / trái

Táo tây: 100 yên / trái ~

Đào: 200 yên / trái ~ (trung bình: 400 yên)

www.saromalang.com

45

Hồng: 100 yên / trái ~

Cá: 100 yên/100g ~ (trung bình: 200 yên/100g)

Đường: 200 yên/kg

Muối: 200 yên/kg

Nước mắm: 400 yên/chai 300ml

Mỳ gói: 100 yên/gói

Cơm bình dân: 400 yên ~ (trung bình: 600 yên)

Mỳ ramen: 600 yên ~ 900 yên / tô

Mỳ soba, mỳ udon: 400 ~ 700 yên / tô

Cơm phần (teishoku): 600 ~ 1,200 yên/phần

Đồ uống:

Nước máy (ở Nhật nước máy uống được ngay): 0 yên

Chai nước khoáng 1.5L: 100 ~ 200 yên

Trà xanh 1.5L, hồng trà 1.5L, trà sữa 1.5L: 200 yên

Sữa tươi nguyên chất: 200 yên / hộp 1 lít

Sữa tươi 50%: 100 yên / hộp 1 lít ~

Bia lon: 200 yên/lon

Rượu hoa quả: 200 yên/lon

Nước quả (táo, cam): 100 ~ 200 yên / hộp 1 lít

Vật dụng cá nhân:

Xe đạp: 10,000 yên ~ 20,000 yên

Nệm: 5,000 yên ~

Chăn mùa đông: 5,000 yên ~

Chăn mỏng mùa hè: 2,000 yên ~

Quạt máy: 3,000 yên ~

Máy sưởi điện mùa đông: 3,000 yên ~

Quần tây: 3,000 yên ~ (trung bình: 5,000 yên)

Giày tây: 3,500 yên ~ (trung bình: 6,000 yên)

Áo sơ mi: 1,000 yên ~ (trung bình: 2,000 ~ 3,000)

Áo thun: 1,000 yên ~ (trung bình: 2,000)

www.saromalang.com

46

Áo khoác mỏng: 1,000 yên ~ (trung bình: 2,000 ~ 3,000)

Áo khoác mùa đông: 5,000 yên ~

Giày thể thao: 3,000 yên ~ (trung bình: 6,000 yên)

Vớ chân: 100 yên/đôi

Quần jean: 2,000 yên ~

Đồ sinh hoạt:

Tủ lạnh: 20,000 yên ~

Tủ lạnh cũ: 6,000 yên ~

Máy giặt: 20,000 yên ~

Máy giặt cũ: 6,000 yên ~

Lò vi sóng: 8,000 yên ~

Nồi cơm điện: 4,000 yên ~ (trung bình: 6,000 yên)

Nồi: 1,000 yên ~

Chảo: 1,500 yên ~ (trung bình: 2,000 yên)

Chén: 100 yên/cái ~

Đũa: 100 yên/3 đôi ~

Dao: 100 yên/cái ~

Giao thông:

Taxi: 600 yên/km

Tàu điện: 50 yên/km (ước lượng)

Xe bus: 50 yên/km

Xe bus cao tốc (chạy liên tỉnh ban đêm): 4,000 yên ~ 10,000 yên/lượt

Tàu shinkansen (siêu tốc): 6,000 yên / cự ly 200 km

Chi phí cố định:

Điện: 2,000 yên ~ / tháng

Tiền điện nếu dùng máy lạnh: 5,000 yên ~ / tháng

Tiền điện nếu dùng máy sưởi: 5,000 yên ~ / tháng

Nước: 2,000 yên ~ / tháng

Ga: 1,000 yên ~ / tháng (trung bình 2,000 yên nếu dùng nhiều)

Điện thoại: 1,200 yên ~ / tháng (trung bình: 2,000 ~ 4,000 yên)

www.saromalang.com

47

Internet: 2,500 yên ~ / tháng (trung bình: 3,000 yên/tháng)

Bảo hiểm quốc dân: 2,000 ~ / tháng (1,200 yên/tháng nếu bạn chưa có thu nhập)

Tiền nhà:

Nhà không có nhà tắm tại Tokyo: 25,000 yên/tháng ~ (trung bình: 30,000 ~ 40,000 yên

/ tháng)

Tắm công cộng: 450 yên/lượt

Nhà có nhà tắm: 50,000 yên/tháng ~ (trung bình: 60,000 yên/tháng)

Nhà chung cư: 80,000 yên ~

Ký túc xá: 20,000 ~ 30,000 yên/tháng

Vùng nông thôn: 20,000 yên/tháng ~

Một lần chuyển nhà: Cần chuẩn bị số tiền 3 ~ 5 tháng (0 ~ 1 tháng tiền ra mắt, 1 ~ 2

tháng tiền cọc, 1 tháng tiền nhà đầu tiên, 1 tháng trả cho môi giới bất động sản). Ví dụ

nếu bạn thuê nhà là 40,000 yên thì bạn cần chuẩn bị tối thiểu 40,000 x 4 = 160,000 yên.

Làm thêm:

800 ~ 1000 yên / giờ

(Tối đa 28 giờ/tuần trong kỳ học và 40 giờ/tuần trong kỳ nghỉ)

Ví dụ chi phí hàng tháng

Chi phí sinh hoạt hàng tháng:

Tiền ăn (tự nấu): 20,000 yên

Tiền điện: 3,000 yên

Tiền nước: 2,000 yên

Tiền điện thoại: 2,000 yên

Tiền internet: 2,000 yên

Tiền đi lại: 5,000 yên

Bảo hiểm quốc dân: 1,000 yên (khi bạn chưa có thu nhập)

Tiền nhà: 30,000 yên

Tổng cộng: 65,000 yên / tháng

Tuy nhiên cũng có rất nhiều cách để tiết kiệm chi phí như sống cùng với bạn (có thể

giảm các chi phí cố định xuống một nửa, nhất là tiền nhà), tự nấu ăn, thuê nhà ở xa để

www.saromalang.com

48

tiết kiệm tiền nhà, hạn chế đi lại, v.v... Trên thực tế có nhiều người có thể giảm chi phí

xuống 40,000 ~ 50,000 yên/tháng.

Bí quyết giảm chi phí cố định: Thuê nhà đủ rộng để chia sẻ chỗ ở với càng nhiều người

càng tốt (4-5 người).

Ở trên là giá sinh hoạt tại các thành phố lớn như Tokyo, Osaka. Khi bạn sống ở các tỉnh

khác thì chi phí cũng rẻ hơn, bằng khoảng 75% ~ 85% (trung bình 80%) các chi phí ở

trên.

Nước uống ở Nhật Bản

Ở Nhật điều khác Việt Nam nhất trong nước uống là nước máy tại Nhật có thể uống

được luôn. Nước máy ở Nhật (có mặt khắp nước Nhật) là nước sạch và đã được tiệt

trùng kỹ càng nên bạn sẽ không gặp vấn đề gì về sức khỏe nếu uống trực tiếp. Tuy

nhiên, người Nhật lại rất kỹ tính trong việc chọn "nước ngon", "nước ngon" ở đây là

nước tinh khiết lấy từ trên núi cao (do tuyết tan ra), thường được đóng chai 2 lít. Một

số siêu thị cung cấp dịch vụ cung cấp miễn phí nước ngon (đã qua máy lọc chất lượng

cao) với điều kiện bạn mua bình nước (giá khoảng 500 yên) của họ. Bạn có thể mang

bình đi lấy nước về uống mỗi khi đi siêu thị.

Ngoài ra, người Nhật cũng là nước tiêu thụ sữa và các loại nước quả nguyên chất rất

lớn. Đây là các loại đồ uống và giá cả phổ biến tại Nhật:

- Nước tinh khiết: 150 yên ~ / chai nhựa 2 lít

- Sữa tươi nguyên chất: 200 yên ~ / hộp giấy 1 lít

- Nước trái cây nguyên chất (táo, cam, bưởi,...): 200 yên ~ / hộp giấy 1 lít

- Nước trái cây pha (ví dụ tỷ lệ nguyên chất 10%, 20%, 30%,...): 100 yên ~ / hộp giấy 1

lít

- Các loại trà đóng chai: Trà xanh, trà ô long, hồng trà, trà chanh, trà đào, trà táo,... : 200

yên ~ / chai 1.5 lít

Các bạn có thể tham khảo thêm: Trà đóng chai Nhật Bản

Việc đi lại tại Nhật

www.saromalang.com

49

Đi làm, đi học bằng tàu điện

Nhật Bản khác Việt Nam ở chỗ hầu như rất ít người dùng xe máy. Lý do là vì hệ thống

giao thông công cộng tại Nhật rất phát triển. Trong các thành phố lớn, bạn chỉ cần

đi bộ 5 ~ 15 phút là sẽ ra được ga tàu gần nhất. Đi lại bằng tàu điện tại Nhật rất thuận

lợi, vì một số lý do:

- Thời gian chính xác tuyệt đối, có bảng thời gian đàng hoàng nên bạn có thể lên kế

hoạch đi làm, đi chơi mà không lo trễ giờ

- Giá cả phải chăng (tàu điện là một ngành mà các công ty tư nhân kinh doanh):

Thường bạn phải trả 500 yên cho 30 phút đi tàu (vận tốc trung bình: 40 km/h)

- Mùa hè có máy lạnh, mùa đông có máy sưởi ấm

Để đi lại quanh khu vực bạn sống như đi chơi, đi mua sắm, ... thì bạn nên có xe

đạp (giá khoảng 10.000 yên). Vì đường phố bên Nhật trong các khu dân cư rất vắng,

nên bạn có thể đi xe đạp thoải mái (điều này rất khác Việt Nam). Ngoài ra, ở các đường

xe hơi chạy, bạn sẽ đi xe đạp trên vỉa hè cùng với người đi bộ. Vỉa hè ở Nhật Bản rất

thông thoáng và người Nhật cũng rất có ý thức tránh xe nên bạn có thể đi mà không

gặp trở ngại. Nếu bạn có xe đạp bạn có thể đạp đi khắp thành phố một cách dễ dàng.

Có mấy việc bạn cần chú ý:

- Người Nhật đi bên trái, nếu qua đường phải quan sát bên trái thay vì bên phải như

Việt Nam

- Tuyệt đối tuân thủ tín hiệu đèn đỏ. Nếu bạn vượt đèn đỏ mà bị tông xe thì thậm

chí bạn còn phải bồi thường thiệt hại cho người kia vì bạn sai luật.

Xe buýt

Ở một số vùng ngoại ô và nông thôn thì bạn sẽ có thể phải đi xe bus (nếu bạn không

có xe hơi). Ngoài ra trong thành phố cũng sẽ có một số tuyến xe buýt nếu đi tàu không

tiện lợi. Tùy tuyến xe buýt mà cách trả tiền khác nhau:

- Trả tiền trước: Đồng giá từ bến đầu tới bến cuối, ví dụ 200 yên / lượt

- Trả tiền sau: Bạn lấy số khi lên xe buýt (có máy tự động, chỉ cần ấn nút), khi xuống

bạn nhìn lên bảng điện tử của xe và trả đúng số tiền đó.

Cách đi tàu điện

www.saromalang.com

50

Tàu điện của Nhật sử dụng vé để đi lại. Để đi tàu, bạn đến ga, sẽ có máy bán vé tự

động (切符自動販売機 kippu jidou hanbaiki = thiết phù tự động phán mại cơ). Bạn bỏ

tiền vào khe và máy sẽ hiện các giá vé bạn có thể mua. Bạn phải kiểm tra xem quãng

đường bạn đi bao nhiêu tiền và ấn vào ô có cùng giá vé. Một vé từ tính (mặt trước ghi

ngày tháng, ga mua vé, mặt sau màu đen của vật liệu từ tính) sẽ được máy nhả ra. Bạn

cầm vé này qua cổng soát vé (改札 kaisatsu) tự động (nhét vào khe máy) và máy soát

vé sẽ trả lại vé đã đục lỗ đầu bên kia. Nhớ cầm lại vé nhé! Khi tới ga đích, bạn xuống và

nhét vé vào máy soát vé, máy sẽ nuốt vé luôn và bạn đi ra.

Nếu bạn mua vé tàu rẻ nhất và tới ga đích không xuống được vì không đủ tiền?

Cách 1: Bạn sẽ thấy có máy chỉnh tiền vé (精算機 seisanki = tinh toán cơ), đưa vé của

bạn vào khe như hướng dẫn, máy sẽ báo số tiền bạn cần bỏ thêm. Bạn bỏ tiền vào (lấy

lại tiền lẻ nếu có) và máy sẽ trả lại vé mới cho bạn. bạn cầm vé này ra.

Cách 2: Bạn đến gặp nhân viên nhà ga ngồi ở cổng soát vé. Họ sẽ tính số tiền bạn phải

trả thêm và mời bạn ra luôn hoặc cấp cho bạn một vé mới cho bạn ra.

Cách 3: Đạp cửa xông ra.... nhưng phải ráng tự làm tự chịu!

Ngoài dùng vé từ ra, bạn có thể dùng các thẻ trả trước như sau:

- Thẻ từ trả trước: Bạn đăng ký thẻ từ và nạp tiền ở máy nạp tiền tự động ở ga. Mỗi

lần đi bạn sẽ không cần mua vé nữa mà cứ thể bỏ thẻ từ vào máy soát vé. Tiền sẽ được

trừ dần.

- Thẻ SUICA: Thẻ có các thông tin bên trong. Có cả loại thẻ nối với tài khoản ngân

hàng hay tín dụng của bạn và tự động nạp tiền khi hết, tuy nhiên bạn đừng nên dùng

thẻ này nếu không quen. Bạn nạp tiền trước và thay vì phải nhét vào khe máy như thẻ

từ bạn chỉ cần áp thẻ lên ô tính tiền ở máy soát vé. Như vậy bạn cũng không cần lấy

thẻ ra mà chỉ cần rút ví ra và áp ví vào, sẽ thuận tiện hơn thẻ từ.

- Điện thoại di động: Một số điện thoại di động có tính năng dùng làm thẻ SUICA.

Bạn chỉ cần đăng ký điện thoại của bạn và đi tàu bằng cách để điện thoại lên máy tính

tiền. Tiền đi tàu của bạn sẽ được tính và trả chung với tiền điện thoại - tức là bạn không

cần mang thẻ theo người và không cần nạp tiền luôn.

Đi khắp nước Nhật bằng tàu JR

www.saromalang.com

51

Nhật Bản có một hệ thống đường sắt chạy thông suốt nước Nhật là hệ thống tàu JR

(Japan Railway) - hệ thống tàu quốc doanh của Nhật. Tàu JR cũng chạy các tuyến chính

ở trung tâm Tokyo. Bạn chỉ cần lên ga tàu JR là có thể đi khắp nước Nhật. Tất nhiên là

bạn phải đổi tàu ở một số nơi trên đường đi. Mục đích đổi tàu là:

- Đổi sang tuyến khác hoặc hướng khác

- Đổi sang tàu chạy nhanh hơn (Nhật có nhiều tàu trên cùng tuyến với các trạm dừng

khác nhau: Local kakutei sẽ dừng ở mọi ga, Express tokkyu sẽ chỉ dừng ở ga lớn, Semi-

Express kaisoku sẽ dừng ở một số ga, ngoài ra còn có kyukou, jun-tokkyu,...)

Ví dụ: Đi từ ga Yokohama - ga Shizuoka (200 km) cần khoảng 3500 yên.

Xe buýt tốc độ cao

Bạn có thể đi liên tỉnh bằng xe buýt tốc độ cao (高速バス kousoku basu) chạy ban đêm

với giá rất phải chăng, ghế ngồi thoải mái (có thể nằm ngả lưng ngủ). Bạn sẽ đặt vé

online hay đặt ở đại lý bán vé bằng số điện thoại và email của bạn. Hãng xe bus sẽ gửi

bạn thông tin địa điểm chờ, thời gian xuất hành cho bạn (ví dụ ga Shinjuku - Tokyo).

Bạn đến đó và lên xe đi, sáng hôm sau tới nơi.

Ví dụ: Đi từ Aomori - Tokyo: 6000 yên ~ (600 km), Tokyo - Osaka (500 km): 6000 yên ~

Tàu siêu tốc shinkansen

Đây là hình thức giao thông cực kỳ thuận tiện, tuy nhiên chi phí không rẻ. Bạn sẽ lên ở

các ga shinkansen (新幹線 tân cán tuyến) (thường là các ga lớn như Shinagawa, Tokyo,

Shinjuku,....) và mua vé tại phòng vé. Đi lại bằng shinkansen cũng giống như đi máy

bay: Nhanh chóng, an toàn, không mệt mỏi. Ví dụ đi từ Tokyo đến Osaka sẽ mất

khoảng 2 giờ rưỡi và tiền vé khoảng 20,000 yên.

Máy bay

Vé máy bay tại Nhật sẽ khá đắt, nhiều khi còn đắt hơn là đi du lịch nước ngoài. Bạn có

thể đặt vé tại các trang web online.

Thanh toán hóa đơn tại Nhật Bản

www.saromalang.com

52

Bạn sẽ phải thanh toán hóa đơn rất nhiều thứ: Điện thoại, internet, điện, nước, ga,

truyền hình,.... Ở Nhật việc thanh toán hóa đơn cực kỳ thuận tiện. Các cách thanh toán

hóa đơn như sau:

Cách 1: Hóa đơn gửi về nhà bạn. Bạn sẽ cầm hóa đơn ra cửa hàng tiện lợi (コンビニ

kombini = convinience store) và trả tiền. Nhân viên cửa hàng sẽ quét mã vạch, nhận

tiền và đóng dấu chứng nhận đã trả tiền. Đây là cách đơn giản nhất.

Cách 2: Thanh toán qua ngân hàng. Thường khi bạn ký hợp đồng điện, ga, điện thoại...

mới, bên cung cấp sẽ hỏi bạn có thanh toán qua ngân hàng không. Nếu có bạn chỉ cần

ghi thông tin vào đơn của họ, đóng dấu. Họ sẽ đưa giấy tờ lên ngân hàng làm thủ tục

và tiền hàng tháng sẽ được trừ trực tiếp từ ngân hàng. Vì có nhiều trường hợp dùng

xong rồi không trả tiền nêu các hãng điện thoại đều yêu cầu trả tiền qua ngân hàng

(nghĩa là bạn không có tài khoản ngân hàng thì sẽ không mua điện thoại được).

Cách 3: Trả tiền qua thẻ tín dụng. Cũng như trên, bạn làm giấy tờ và tiền sẽ trừ trực

tiếp từ tài khoản tín dụng của bạn. Đây là hình thức cao nhất để bạn không thể xù nợ.

Vì thẻ tín dụng sẽ khá rắc rối sau này nên bạn cần hết sức cân nhắc khi chọn trả qua

cách này.

Mua điện thoại tại Nhật

Tại Nhật bạn sẽ phải ký hợp đồng 2 năm với hãng điện thoại (và sẽ phải trả tiền tự

động qua tài khoản ngân hàng) mới có thể mua được điện thoại. Bạn sẽ phải trả các chi

phí sau:

- Chi phí làm hợp đồng: Khoảng 3000 yên (một lần duy nhất)

- Chi phí hàng tháng: Tiền thuê bao (tùy plan bạn sử dụng) + Tiền thuê bao email

(nếu dùng) + Tiền sử dụng điện thoại, tin nhắn + Tiền sử dụng nét + Tiền máy trả hàng

tháng

Bạn mua điện thoại càng xịn thì tiền máy trả hàng tháng càng lớn (thường 1,000 yên ~

3,000 yên). Nếu bạn chọn điện thoại 0 yên thì bạn sẽ không phải trả tiền máy.

Có ba hãng điện thoại là Softbank (thị phần 20%), AU (thị phần 30%), Docomo (thị

phần 50%). Chi phí cơ bản thường như sau:

- Softbank: 1,200 yên ~ (300 yên cho sử dụng email)

www.saromalang.com

53

- AU: 2,500 yên ~

- Docomo: 3,500 yên ~

Chi phí điện thoại hàng tháng trung bình: 3,000 ~ 5,000 yên. Thuê bao hàng tháng

càng rẻ thì chi phí cuộc gọi thường sẽ càng mắc.

Để đăng ký điện thoại tại Nhật bạn thường sẽ phải có visa ít nhất 90 ngày, có tài khoản

ngân hàng. Còn nếu bạn có visa ít hơn thì có thể bạn cần có thẻ tín dụng (để tránh bạn

dùng xong rồi chạy mất!).

Điện thoại trả trước AU

Bạn có thể mua điện thoại trả trước của hãng AU, không cần ký hợp đồng. Sau khi mua

điện thoại (cỡ 10,000 yên) và hòa mạng (2,500 yên) bạn có thể mua thẻ và nạp vào. Tuy

nhiên, chi phí cuộc gọi và tin nhắn sẽ rất mắc: 100 yên/phút, 100 yên/tin nhắn. Nếu bạn

có điện thoại AU rồi và chỉ nghe thôi thì có thể chọn loại này.

Điện thoại công cộng

Ở Nhật hệ thống điện thoại công cộng rất phát triển. Bạn chỉ cần bỏ đồng 10 yên vào

là có thể bắt đầu cuộc gọi. Khi nghe thấy tiếng "tít" bạn sẽ bỏ thêm tiền vào (10 yên, 50

yên, 100 yên). Chú ý là bạn nên chuẩn bị tiền lẻ vì máy sẽ không trả lại tiền thừa. Mặc

dù giá điện thoại công cộng khá rẻ (bằng điện thoại cố định) nhưng bạn lại phải chạy

ra ngoài gọi, và bạn sẽ không nhận cuộc gọi được.

Điện thoại cố định

Bạn có thể lắp điện thoại cố định NTT, tuy nhiên chi phí mua đường dây không rẻ

(khoảng 30,000 yên, tức 8 triệu đồng). Bạn có thể mua lại quyền sử dụng từ người khác

với giá rẻ hơn nhiều (10,000 ~ 20,000 yên), gọi là NTT 電話使用権 (NTT denwa

shiyouken). Các rao bán này thường rao trên các trang đấu giá, rao vặt tại Nhật.

DU HỌC LUẬN

URL: http://yurika.saromalang.com/du-hoc-nhat-ban/du-hoc-luan

Đi du học có thể là một trong những quyết định lớn của bạn. “Tôi có nên đi du học

không? Nếu đi du học tôi sẽ được gì?” là những câu hỏi chung của các bạn có ý định đi

du học. Vậy đi du học bạn sẽ được gì? Đây thực ra không hề là một câu hỏi dễ dàng trả

www.saromalang.com

54

lời, bạn chỉ có thể trả lời sau rất nhiều năm kể từ đi du học. Tôi chỉ có thể khẳng định

một điều: Du học sẽ là một trong những trải nghiệm rất lớn của bạn.

Lý do thông thường nhất: Vì một tương lai tốt đẹp hơn

Tức là, bạn mong muốn học tại một đất nước tiên tiến với một nền giáo dục tiên tiến,

học ngôn ngữ và một chuyên môn nào đó của họ. Sau đó bạn đi làm tại nước đó một

thời gian, hoặc về nước và xin một công việc với mức lương khởi điểm tốt.

Hoàn toàn chuẩn xác! Nhưng bạn sẽ phải băn khoăn khi tính chi phí bỏ ra và mức

lương nhận lại được. Giả sử bạn đi học tại châu Âu, học phí 1 năm khoảng 5000 USD,

giả sử sinh hoạt phí là 5000 USD nữa thì 1 năm là 10,000 USD. Bốn năm bạn hết 40,000

USD, một con số khá lớn. Nếu bạn đi làm thì bao giờ bạn lấy lại vốn? Nếu bạn làm tại

nước ngoài thì nhìn chung sẽ hoàn lại vốn khá nhanh, còn nếu làm ở trong nước và

mức lương cao thì sau một vài năm có thể hoàn vốn được.

Nhưng nếu bạn không học được gì nhiều, chưa kể ngoại ngữ cũng không khá? Có lẽ

bạn sẽ chỉ có cái mác “du học” cho oai thôi.

Nhưng theo kinh nghiệm của tôi, thu nhập chỉ là một khía cạnh rất nhỏ của du học.

Có rất nhiều thứ lớn lao chờ đợi chúng ta phía trước. Đừng ngạc nhiên khi thấy người

Âu Mỹ đi du lịch khắp nơi trên thế giới. Nếu bạn chỉ nghĩ tới thu nhập và cơ hội việc

làm thì nhiều lúc có thể bạn sẽ nản. Bạn sẽ tự hỏi liệu mình đang bỏ tiền ra để kiếm lại

tiền, mình đang chịu khổ vì một tương lai tươi sáng hay không. Quan điểm của

Takahashi là không bỏ tiền ra chỉ để kiếm tiền, và không chịu khổ vì một tương lai

không khổ. Nhỡ mọi thứ lại không diễn ra như dự định thì sao nhỉ? Sẽ không có ai bảo

hiểm tương lai cho bạn cả.

Khát vọng phiêu lưu và khả năng đấu tranh sinh tồn

www.saromalang.com

55

Khao khát khám phá một thế giới mới lạ, một ngôn ngữ mới, một nền văn hóa mới là

một trong những khao khát lớn nhất của nhân loại. Trong cuộc sống, không có con

đường màu hồng và du học cũng như vậy. Thế những bạn nhà cực giàu và đi du học

kết hợp du lịch các nước thì sao? Quá tốt, nhưng nếu không học được sự TỰ LẬP và

thực sự TRƯỞNG THÀNH thì có lẽ cũng khó có thể nói là bạn đã thành công. Khi bạn

bước chân ra đi, bạn sẽ đối mặt với vô vàn khó khăn:

Một nền văn hóa xa lạ, một đất nước xa lạ

Cô đơn, cô độc

Đồ ăn không hợp khẩu vị

Đi làm, kiếm sống

Vấn đề va chạm với những người cùng nước

Khả năng ngôn ngữ

Vấn đề tài chính, v.v...

Và bạn được hoàn toàn TỰ DO, không ai nhắc nhở hay xen vào cuộc sống của bạn. Bạn

sẽ phải xoay sở với mọi vấn đề của bạn thân, từ việc nấu ăn, chăm sóc sức khỏe cho tới

lập các kế hoạch tài chính cho việc du học của bạn. Bạn phải học được khả năng xoay

sở và hiểu rõ tầm quan trọng của nó, ví dụ như mua đồ ở đâu rẻ, nên tiêu pha thế nào

cho tiết kiệm, kế hoạch đi làm để dành tiền để học lên cao thế nào, v.v... Đây gọi là “khả

năng đấu tranh sinh tồn”. Nếu bạn có thể sinh tồn được, thì bạn đã tiến một bước dài.

Bạn phải sinh tồn được trước khi thực sự tìm thấy niềm vui. (Thật ra thì “đấu tranh sinh

tồn” mới chính là NIỀM VUI LỚN NHẤT.) Giá trị lớn nhất mà tôi có thể nhận thấy là:

Tự do

Tự lập

Tự quyết định

Bạn tự quyết định cuộc sống của mình, như thi vào trường nào, học ngành gì, chiến

lược thi cử ra sao, và cũng chính bạn tự chịu trách nhiệm với quyết định đó. Bạn cũng

quyết định chơi với ai và cạch mặt ai. Mỗi sáng thức dậy, bạn sẽ đau đầu bởi câu hỏi

“Ăn gì hôm nay?” và phần lớn thời gian bạn đi quán ăn nhanh McDonald vì không có ý

tưởng gì khá hơn, cho tới khi việc ăn uống trở thành một NGHỆ THUẬT và bạn không

www.saromalang.com

56

phải lo lắng về nó nữa. Vấn đề của “đấu tranh sinh tồn” chính là bạn làm mọi thứ trở

nên nhẹ nhàng và thoải mái. Cái này gọi là NGHỆ THUẬT. Nói đơn giản thì là thế này:

Bạn học tiếng Nhật và không dịch được, sau đó bạn giỏi lên và dịch được nhưng tốc độ

rất chậm và khá đau đầu. Sau một thời gian dài tích lũy kinh nghiệm, bạn dịch tiếng

Nhật mà như tiếng mẹ đẻ, không còn mệt mỏi nữa. Lúc này việc dịch trở thành một

nghệ thuật, và bạn chính là nghệ nhân (gọi là 職人 shokunin hay プロ puro). Nếu bạn

dịch xong 5 trang tiếng Nhật mà đầu bạn ong ong thì bạn chưa đạt tới trình độ nghệ

nhân được.

Khi nhìn lại, con đường chúng ta đã đi chính là con đường đầy hoa

Không có con đường trải đầy hoa và ngập tràn ánh nắng

Đừng nghĩ du học là dễ dàng, nó cũng không dễ dàng giống như bạn ... sống trong

nước vậy. Nhưng nó có khó khăn hơn không? Cái đó còn tùy bạn. Hãy tận hưởng

những gì du học có thể đem đến, đó là TỰ DO – TỰ QUYẾT – TỰ LẬP. Trên đời này vốn

www.saromalang.com

57

không có con đường trải đầy hoa và ngập tràn ánh nắng, chỉ có bạn tự tạo ra con

đường như thế thôi. Mà để tạo ra con đường như thế, bạn phải nhìn được thế giới

xung quanh và kinh qua khá nhiều thăng trầm. Có cách nào rút ngắn thăng trầm

không? Có, hãy học hỏi kinh nghiệm của người đi trước, bạn có thể tiếp thu bí quyết

của họ cũng như tránh được sai lầm của họ. Nhưng riêng việc bạn lập kế hoạch đi du

học cũng đã là trải nghiệm đáng quý rồi. Vì bạn đã LẬP KẾ HOẠCH, ít ra là như vậy.

Tiếp theo là việc bạn dám bước chân đi phiêu lưu (trên đời thực sự không có gì tuyệt

vời hơn phiêu lưu), đó là một bước tiến lớn của việc DÁM LÀM. Những ai dám dấn thân

mới có thể đạt được thành quả, mặc dù thành quả đó thường khác xa tưởng tượng ban

đầu. Đó chính là điều kỳ lạ của cuộc sống. Bạn muốn đi tới một cái đích nào đó, nhưng

trên đường đi bạn còn thu lượm được kết quả lớn hơn nhiều lần cái đích bạn đi tới. Bạn

chỉ có thể thu được THÀNH QUẢ LỚN LAO nếu bạn DẤN THÂN mà thôi. Đáng tiếc là

không có con đường lập trình tự động (tức là “con đường đầy hoa và ánh nắng”) dẫn

tới một thành quả vĩ đại. Tại sao lại như vậy?

Bởi vì một con đường như thế sẽ trở nên NHÀM CHÁN, và bạn biết trước được mình

đi tới đâu, đạt được gì. Chẳng có gì là hồi hộp, phấn khích! Điều tuyệt vời trong cuộc

sống là chúng ta không biết điều bất ngờ gì sẽ xảy ra, mà điều bất ngờ lại thường chỉ

xảy ra trên một con đường gập ghềnh khi chúng ta phải căng sức ra đấu tranh với hoàn

cảnh. Bạn đã thấy ai thân nhau chỉ vì ngày nào cũng đi trà chanh chém gió chưa?

Thường người ta chỉ thân nhau khi cùng chung chiến hào (“cùng chịu đựng một giáo

viên khó chịu”) hay cùng chung lý tưởng (ví dụ “làm sao nấu ăn cho hợp khẩu vị”).

Điều bất ngờ, phấn khích nhiều khi chính là bạn đi đánh cá mà mãi không bắt được

con nào, tưởng là bụng đói tới nơi thì lại kéo lên được hòm vàng. À, chẳng cần phải vậy,

bạn có thể phát minh ra cách đánh cá hiệu quả hơn hay phán đoán được tập tính của

cá chẳng hạn. Nghĩa là, bạn phải TƯ DUY để chống lại nghịch cảnh. Đến một ngày, bạn

tích lũy đủ kiến thức và bạn đánh cá như là một NGHỆ THUẬT. Đây gọi là “đấu tranh

sinh tồn”. Còn chuyện kéo lên được hòm vàng? Hãy quên nó đi, vì nếu bạn kéo lên một

hòm vàng thật thì 10 năm sau bạn sẽ phá sản và đau khổ chính vì cái hòm vàng đó (có

www.saromalang.com

58

khi bạn đầu cơ bất động sản và đang nợ ngập đầu, chứ cũng chẳng quay lại được thời

khốn khó ban đầu).

Đừng đổ tại du học

Bạn dễ dàng bắt gặp cảnh kêu “Chán, cô đơn”, chỉ ước về nước đi trà chanh chém gió

với bạn bè hay ngồi ăn bữa ăn gia đình. Có thực như thế không? Thì đương nhiên là đã

đi du học thì có nghĩa là có thể sẽ cô đơn, hay cô độc, và đồ ăn không hợp khẩu vị. Đó

là những thử thách bạn phải tìm cách vượt qua. Hoặc nó đánh gục bạn, hoặc bạn vượt

qua nó. Cuộc sống là như thế thôi. Thứ gì không đánh gục được bạn thì sẽ làm bạn

mạnh lên. Người ta thường hay kêu chán vì:

Văn hóa không hợp

Ngôn ngữ không giỏi

Đồ ăn không hợp khẩu vị

Không có bạn bè, gia đình, v.v...

Hãy nghĩ lại xem, hồi ở trong nước bạn cảm thấy thế nào? Hay nếu bạn đang sống

trong nước thì bạn đang cảm thấy thế nào? Bạn có ... chán không? Bạn sẽ tìm được câu

trả lời dễ thôi. Chẳng ai có thể trà canh chém gió với bạn mãi được, ngồi sẽ rất đau

lưng, chẳng có gì để nói, lại khá tốn kém. Còn gia đình thì thậm chí nhiều khi còn

chẳng hòa thuận. Chỉ lúc bạn đi xa rồi bạn mới lại thấy quý mà thôi. Nếu bạn đi du học,

bạn tưởng tượng bao nhiêu viễn cảnh tươi đẹp như đi uống cà phê với bạn bè, ăn thật

nhiều món ngon, .... Khi về nước, mọi chuyện có diễn ra như thế không? Thường là bạn

bè sẽ bận và chẳng có thời gian đi chơi, và bạn cũng chẳng có hứng ăn uống nữa vì

một nguyên lý giản dị: Ăn nhiều sẽ rất nhanh chán.

Nghĩa là, “du học” không phải căn nguyên của việc bạn chán. Bạn chán là vì bạn

không có mục tiêu, lý tưởng theo đuổi thôi. Bạn không du học thì bạn vẫn chán như

thường. Ở đây tôi không lên án, vì “chán” chính là một quá trình quan trọng trong việc

TRƯỞNG THÀNH. “Chán” là một yếu tố then chốt để bạn phải tự đối thoại với bản thân

xem mình cần gì, mình thích gì. Nó là một quá trình TẤT YẾU mà tuổi trẻ phải trải qua.

www.saromalang.com

59

Những người thành công là những người vượt qua nó, những người không thành công

là những người trốn tránh tìm ra lý do cho nó (bằng cách lao vào học cái mình không

thích, đi làm cái mình không thích, mua cái mình không cần, v.v...).

Ở chiều ngược lại, nhiều người lại cho rằng nhờ “du học” nên họ mới đạt được như

ngày nay, tức là một vị thế tốt, một chuyên môn tốt, mức lương cao, v.v... Thì cũng có lý

một phần, nhưng không hẳn như thế. Thực ra họ đạt được như vậy là do những kỹ

năng “sinh tồn” mà họ học được trong quá trình du học. Ví dụ, nếu bạn đi du học và

xin rất nhiều việc làm thêm rồi, thì chắc chắn kỹ năng chọn việc, xin việc, phỏng vấn,

v.v... của bạn sẽ tốt hơn hẳn.

Tóm lại, ở đâu cũng sẽ “chán” nếu bạn không có lý tưởng hay mục tiêu đáng giá để

theo đuổi.

Du học có thể là một trải nghiệm tuyệt vời

Mặc dù đi du học thì bạn phải trải qua nhiều gian khó nhưng đó là một trải nghiệm

không hề tệ. Tất nhiên sẽ có những thăng trầm nhưng cuộc sống ở bất kỳ đâu cũng

vậy. Trải nghiệm tuyệt vời nhất chính là việc bạn đạt được những cột mốc. Có nhiều cột

mốc trong việc du học, từ việc bạn học tiếng và kết thúc khóa học tiếng cho tới thi

được vào trường bạn muốn. Bạn thi lấy các loại bằng mà bạn cần. Bạn sắp xếp được

cuộc sống. Bạn lên được kế hoạch tài chính. Bạn xin được học bổng. Bạn tốt nghiệp.

v.v... Càng nhiều cột mốc đạt được thì cuộc sống của bạn càng dễ chịu hơn. Ví dụ, nếu

bạn khám phá được ẩm thực Nhật Bản thì bạn sẽ thấy nước Nhật có một nền ẩm thực

tuyệt vời như thế nào. Nó khác xa với cái ngày bạn mới sang Nhật và thấy món gì cũng

dở.

Khám phá một đất nước mới lạ luôn luôn đem lại đam mê. Nếu bạn từng đến Nhật thì

chắc chắn bạn biết khí hậu ôn đới trong lành tuyệt vời như thế nào hay hoa anh đào

đẹp thế nào. Nếu bạn không bước chân ra đi thì có lẽ bạn sẽ không thể cảm nhận được

www.saromalang.com

60

những điều kỳ diệu ở thế giới bên ngoài.

Mùa thu nước Nhật

Du học cũng có thể mang tới rủi ro

Đây là rủi ro về sự thích ứng. Có nhiều người không thích ứng được và bị trầm cảm,

hay có khi còn tệ hơn. Hay là bạn mơ mộng quá mức và vỡ mộng vì cuộc sống thực tại

(ví dụ nghĩ là ở Nhật thật giàu có và kiếm tiền thật dễ dàng). Có bạn sang Nhật mới

phát hiện mình bị bệnh hiểm nghèo. Hay không tuân thủ luật giao thông (cứ sang

đường kiểu ta) mà bị tai nạn. Lại có bạn bị bạn bè rủ rê ăn cắp rồi bị bắt. Còn chuyện

vay tiền không trả thì không hiếm. Có khi lại bị quấy rối, kiểu một bạn A nào đó lên lớp

bạn suốt ngày là “Người VN thì phải thế này thế nọ”, “Đừng làm mất mặt người VN”,

v.v... Tệ nhất có lẽ là thay vì học cái tốt, thì lại đi học cái xấu (làm việc quần quật không

www.saromalang.com

61

nghỉ ngơi, không dám từ chối, v.v...). Hay bạn gặp vấn đề về sức khỏe vì bạn không tự

chăm sóc sức khỏe của mình được (ở nhà bạn là “con cưng” chẳng hạn).

Du học đòi hỏi phải TỰ LẬP, do đó bạn phải tự thân vận động và tìm hiểu các rủi ro.

Nhiều bạn đi du học mà chẳng buồn lên kế hoạch, tin vào việc ở “bển” một tháng kiếm

2000-3000 USD dễ dàng. Thế thì vỡ mộng là đúng rồi, vì ở Nhật ra trường đi làm cũng

2000 USD là cùng (nếu bạn tốt nghiệp đại học). Rủi ro là do chính BẠN mang lại, chứ

không phải do du học.

Những con người lớn lao

Những con người lớn lao là những con người đi bôn ba trên thế giới chứ ít ai ngồi tại

chỗ mà có những phát kiến vĩ đại. Ngay như người Nhật, từ thời cổ họ đã cử người đi

du học, chữ kanji chính là do những người này mang từ nhà Đường về. Sau đó, người

Nhật dựa vào chữ này để chế ra chữ katakana và hiragana cho riêng mình. Cái mà

chúng ta nên học người Nhật chính là tinh thần học hỏi của họ. Không phải ngẫu nhiên

mà họ làm ra những sản phẩm tốt nhất thế giới. Không phải ngẫu nhiên mà họ làm ra

được thanh kiếm Nhật hay phát minh ra karate, karaoke v.v...

Những người Nhật nổi trội nhất cũng không phải là những người “chỉ ở Nhật” mà

thường là những người bôn ba Âu Mỹ. Như nhà văn Murakami (“Rừng Na Uy”) cũng

vậy. Phần lớn những người nổi trội tôi biết đều là những người đã từng sống ở hải

ngoại.

Bạn có biết tại sao không? Đó chính là thế giới quan và giá trị quan. Bạn phải ở một

nơi xa lạ với một thế giới quan, giá trị quan, nhân sinh quan khác với bạn thì bạn mới

có thể so sánh. Bạn phải mở rộng thế giới quan của mình để hiểu biết về thế giới xung

quanh trước khi làm được gì đó lớn lao cho bản thân hay cho người khác.

Luôn có những người chỉ ở một chỗ và hô những khẩu hiệu suông, rỗng tuếch. Vì họ

www.saromalang.com

62

chẳng bao giờ đi đâu, chẳng bao giờ nhìn thế giới bên ngoài bằng chính đôi mắt của

mình.

Chỉ cần bạn bước chân ra đi, bạn đã là một con người khác. Bạn ra đi càng lâu thì bạn

lại càng khác. Bạn tiếp tục đi thì bạn sẽ đạt tới những cột mốc của riêng mình. Thế mới

có câu “Đi một ngày đàng, học một sàng khôn”.

Mục tiêu lớn nhất của du học: TỰ LẬP – TỰ QUYẾT

Mục tiêu lớn nhất khi bạn còn trẻ là gì? Với tôi đó là tự lập về tài chính, tức là bạn tự

sống được bằng sức lao động của mình. Từ đó, bạn sẽ tự quyết định cuộc sống của

mình, bạn sẽ làm gì và sẽ sống thế nào. Bạn sẽ phải học khá nhiều, không phải từ

trường học, mà từ một thứ lớn hơn đó là CUỘC SỐNG. Bạn sẽ phải đi xin việc làm thêm,

phải tự tính toán chi phí, để dành tiền cho mục đích tiếp theo. Đó là những trải nghiệm

cần thiết để bạn TRƯỞNG THÀNH. Bạn có thể va chạm, vấp ngã, nản lòng, v.v... nhưng

một ngày nhìn lại, bạn sẽ thấy đó là những KINH NGHIỆM TUYỆT VỜI. Nếu bạn không

DẤN THÂN, thì bạn sẽ khó có thể tích lũy những kinh nghiệm đấu tranh sinh tồn quý

giá.

Chúng ta phải TRẢI NGHIỆM, THỬ NGHIỆM trước khi tìm ra được CON ĐƯỜNG CỦA

MÌNH. Mà bạn lại chỉ có thể làm thế nếu bạn có thể tự mình quyết định. Nếu bạn

không ở một mình, sẽ có rất nhiều tiếng nói xung quanh, bạn khó có thể tập trung

được, và cũng không thể tự quyết được.

Người bạn thật sự

Việc bạn đi phiêu lưu đòi hỏi bạn phải có đồng minh và thiết lập các liên minh. Đây

cũng là nguyên lý cơ bản của dân du mục. Bạn có thể sẽ tìm được người bạn thật sự.

Đó là người giúp bạn tìm ra một lý tưởng, hay cùng chung lý tưởng, hay giúp bạn tìm

ra con đường của mình. Đó không phải người luôn có mặt khi bạn buồn (những người

www.saromalang.com

63

như thế cũng thường “buồn” 24/7 và còn khiến bạn buồn thêm), cũng không phải

người luôn có mặt khi bạn rủ đi nhậu (“chỉ tốn tiền”). Bạn sẽ nhận thấy là mỗi người

bạn thường chỉ hợp một khía cạnh, và tình bạn cũng thay đổi thăng trầm theo thời gian.

Nó cũng như lý tưởng của bạn vậy, trước khi tìm thấy con đường của mình thì bạn sẽ

phải THỬ NGHIỆM khá nhiều thứ. Một con đường dài và thăng trầm (cả vui lẫn buồn)

như “du học” cũng là phép thử cho mọi loại tình bạn. Chính bạn sẽ thay đổi, và những

người không theo được sự thay đổi của bạn sẽ lần lượt trượt khỏi cuộc sống của bạn,

những người mới sẽ xuất hiện. Cuộc sống sẽ luôn thay đổi không ngừng như vậy, cũng

như chính bạn sẽ thay đổi sau chuyến du học. Liệu bạn đã sẵn sàng bước chân ra đi và

khám phá thế giới?

Phiêu lưu - Đó luôn là một lựa chọn.

(C) Cuộc Sống Nhật Bản yurika.saromalang.com