64
manana berikaSvili savarjiSoebi metyvelebis teqnikis dasaxvewad damxmare saxelmZRvanelo gamomcemloba `kentavri~ Tbilisi 2017

savarjiSoebi metyvelebis teqnikis dasaxvewad...2 profesor manana berikaSvilis damxmare saxelmZRvanelo _ „savarjiSoebi metyvelebis teqnikis dasaxvewad“ _ misive saxelmZRvanelos

  • Upload
    others

  • View
    27

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: savarjiSoebi metyvelebis teqnikis dasaxvewad...2 profesor manana berikaSvilis damxmare saxelmZRvanelo _ „savarjiSoebi metyvelebis teqnikis dasaxvewad“ _ misive saxelmZRvanelos

manana berikaSvili

savarjiSoebi

metyvelebis teqnikis

dasaxvewad

damxmare saxelmZRvanelo

gamomcemloba `kentavri~Tbilisi2017

Page 2: savarjiSoebi metyvelebis teqnikis dasaxvewad...2 profesor manana berikaSvilis damxmare saxelmZRvanelo _ „savarjiSoebi metyvelebis teqnikis dasaxvewad“ _ misive saxelmZRvanelos

2

profesor manana berikaSvilis damxmare saxelmZRvanelo _ „savarjiSoebi metyvelebis teqnikis dasaxvewad“ _ misive saxelmZRvanelos _ „metyvelebis kulturis ZiriTadi principebi“ _ damatebaa. momcro zomis „samagido wignSi“, dramis fakultetis studentebisTvis, pedagogebisa da yvela dainteresebuli sajaro pirisTvis, sistemuradaa dalagebuli da gadmocemuli swori metyvelebisaTvis gankuTvnili savarjiSoebi.

koreqtori _ manana sanadiraZe

damkabadonebeli _ ekaterine oqropiriZe

© saqarTvelos SoTa rusTavelis Teatrisa da kinos saxelmwifo universiteti, gamomcemloba `kentavri~, 2017© Shota Rustaveli Theatre and Film Georgian State University Publishing House ”Kentavri”, 2017

ISBN 978-9941-9485-5-8

Page 3: savarjiSoebi metyvelebis teqnikis dasaxvewad...2 profesor manana berikaSvilis damxmare saxelmZRvanelo _ „savarjiSoebi metyvelebis teqnikis dasaxvewad“ _ misive saxelmZRvanelos

3

metyvelebis kulturis Teoriisa da praqtikis problemebze msjelobisas, aucileblad unda gaviTvaliswinoT, rom azrovnebis procesi da sametyvelo aparatis sruli muSaoba absolutur TanafardobaSi unda imyofebodes. metyvelebis kultura pirdapir ukavSirdeba azrovnebas. amitom gamarTuli metyvelebisaTvis, gansakuTrebiT ki msaxiobTa, JurnalistTa, politikosTa da sxva sajaro pirTaTvis sametyvelo aparatis gavarjiSeba da srulyofa sruliad aucilebelia.

metyvelebis kulturis teqnikuri mxaris srulyofaSi igulisxmeba sxeulis kunTuri daWimulobis moxsna da sruli relaqsacia, swori sunTqvis gamomuSaveba, sametyvelo xmis dayeneba da marTebuli artikulacia.

amJamad swored artikulaciis problemebze gvsurs yuradRebis gamaxvileba.

bgeraTa warmoTqmis saSualebas warmoadgens gansazRvruli anatomiuri organoebi. romelTac saartikulacio aparats vuwodebT. es organoebia: xaxa, cxviri, ena, kbilebi, magari sasa, rbili sasa, patara ena (naqi), enis lagami, ybebi da bageebi.

bgeraTa warmoTqma SeuZlebelia iseTi organoebis monawileobis gareSe, rogorebcaa: filtvebi, bronqebi, sasule mili, xorxi, da iogebi _ saxmo simebi.

zemoT CamoTvlili sametyvelo organoebi muSaobaSi mohyavs centralursa da periferiul nervul sistemas. ase rom swori metyvelebisaTvis saWiroa ara marto sametyvelo aparatis, aramed centraluri da periferiuli nervuli sistemis sruli sijansaRe.

swori metyvelebisaTvis aucilebelia: saartikulacio aparatis normaluri agebuleba da swori moqmedeba, metyvelebis centraluri da periferiuli nervuli sistemis zusti, mowesrigebuli moqmedeba da akustikuri meqanizmis swori moqmedeba _ jansaRi smena. romelime zemoT CamoTvlili pirobis darRveva iwvevs defeqtebs, naklovanebebs da darRvevebs warmoTqmaSi.

adamianis metyvelebaSi swori bgerebis gamomuSaveba adreuli asakidan unda iwyebodes. xSir SemTxvevaSi mcire asakidan

Page 4: savarjiSoebi metyvelebis teqnikis dasaxvewad...2 profesor manana berikaSvilis damxmare saxelmZRvanelo _ „savarjiSoebi metyvelebis teqnikis dasaxvewad“ _ misive saxelmZRvanelos

4

gamoyolili bgeraTa Serbileba Cvevad iqceva xolme, rac adamianis metyvelebas maneruls xdis. mimbaZveloba, magaliTad _ metyvelebis swrafi tempis, an piriqiT, gaWianurebuli metyvelebis, bgerebis gamotovebis, kuTxuri kilos gadaReba da a. S. agreTve, araorganul naklovanebebs miekuTvneba. umoZrao, `gaqvavebuli~ ybebiT metyveleba da amdagvar naklovanebaTa gamosworeba SesaZlebelia yoveldRiuri varjiSiT, didi ZalisxmeviT da moTminebiT. mTavaria, zustad gavigonoT Secdoma da SevudgeT mis gamosworebas.

varjiSi ara marto naklovanebaTa gamosasworebladaa aucilebeli, aramed metyvelebis xarisxis asamaRlebladac.

bgeraTwarmoebis darRveva vlindeba sami saxiT:ubgeroba;1. bgeris damaxinjeba;2. erTi bgeris sxva bgeriT Senacvleba.3. ubgeroba, anu ubgero pauza ewodeba iseT naklovanebas, 1)

rodesac adamiani ver warmoTqvams da amoagdebs bgeras sityvidan, e.i. sametyvelo organoebi ar axdenen am bgerebis warmosaTqmelad saWiro artikulacias, mag. karebi _ ka-ebi, sarke _ sa-ke, batono _ bato-o, gaasavsava _ ga-savsava, aaferada _ aferada, saadgilmamulo _ sa-dgilmamulo da sxv.

bgeris damaxinjeba – vlindeba sxvadasxva saxiT:2) a) bgeris kbilTaSua warmoTqma _ winaenismieri bgerebis

warmoTqmisas enis wveri moeqceva kbilebSua;winaenismieri bgerebis bagismieri warmoTqma _ wina b)

enis artikulacia gadmotanilia bageebze;g) sisina da SiSina bgerebis kbilismieri warmoTqma _ enis

wveri miaxlovebulia da axdens bgeris xSvas zeda kbilebTan;d) gverdiTi warmoTqma _ haernakadi gamoedineba enis erTi

an orive gverdidan;e) cxvirismieri warmoTqma: SeiZleba gamowveuli

iyos organuli nakliT _ sasis napraliT, romlis dros cxvirismieri warmoTqma vrceldeba yvela bgeraze (xmovnebis CaTvliT); agreTve funqcionaluri ukmarisobiT, romlis dros cxvirismieri warmoTqma vrceldeba bgerebis erT romelime jgufze (sisina, SiSina da r, l, g, q, k bgerebze), agreTve

Page 5: savarjiSoebi metyvelebis teqnikis dasaxvewad...2 profesor manana berikaSvilis damxmare saxelmZRvanelo _ „savarjiSoebi metyvelebis teqnikis dasaxvewad“ _ misive saxelmZRvanelos

5

cxvirismieri warmoTqma SeiZleba gamowveuli iyos wminda manerulobiT.

3) Senacvleba aris warmoTqmis darRvevis iseTi saxe, rodesac bgera an bgeraTa jgufi Senacvlebulia sxva bgeriT an bgeraTa jgufiT. erTi bgeris swori artikulacia Senacvlebulia meore bgeris swori artikulaciiT. mag: sisina bgerebis Senacvleba SiSina bgerebiT, bgera v-s Senacvleba _ bgera u-Ti. ori xmovani bgeris Senacvleba _ erTi xmovani bgeriT. Tqva-Tqua, ialbuzi _ albuzi. mJReri r-s Senacvleba ukanaenismieri napralovani _ R-s magvari bgeriT.

SiSina da sisina bgerebis darRvevas _ sigmatizmi ewodeba, r-bgeris darRvevas _ rotacizmi. rodesac bgera Senacvlebulia sxva bgeriT, amas uwodeben parasigmatizms, pararotacizms, paralabdacizms (es saxelwodebani aRebulia berZnuli anbanis asoTa saxelebidan).

profesor a. xvatcevis azriT, warmoTqmis darRvevaTa umetesoba modis winaenismier bgerebze, gansakuTrebiT sisina da SiSina bgerebze, rac praqtikaSi xSirad gvxvdeba. warmoTqmis naklis gamosworeba sxvadasxva xerxiT swarmoebs: saWiroa gavacnobieroT bgeris warmoTqmis swori artikulacia _ rasac bgeris dayeneba ewodeba da warmoTqmis araswori Cvevebis Secvla swori sametyvelo CvevebiT, rasac koreqcia ewodeba. bgeris dayeneba _ koreqciis dros viyenebT yvela analizators _ mxedvelobiTs, smeniTs da kinesTeziurs. e. i. unda vecadoT gavigonoT bgera, davinaxoT da SevigrZnoT misi artikulacia kunTobrivad.

metyvelebis naklis gamosworebis dros aucilebelia fonematuri smenis Semowmeba da saWiro SemTxvevaSi, mis ganviTarebaze muSaoba. swori metyvelebis dauflebis erT - erTi aucilebeli pirobaa, normaluri smena _ rac ganapirobebs swori fonematuri smenis ganviTarebas. adamiani, romelic ver axerxebs bgeris swor artikulacias, zogjer smeniTac ver aRiqvams mas, uWirs bgeraTa smeniTi diferenciacia da ver xvdeba sakuTar nakls.

bgeris smeniTi gacnobierebis paralelurad, saWiroa am bgeris artikualciis mxedvelobiTi aRqmac. sametyvelo organoebis

Page 6: savarjiSoebi metyvelebis teqnikis dasaxvewad...2 profesor manana berikaSvilis damxmare saxelmZRvanelo _ „savarjiSoebi metyvelebis teqnikis dasaxvewad“ _ misive saxelmZRvanelos

6

swori momarTva warmosaTqmelad, SesaZloa Semowmdes sarkis win. agreTve, xorxze xelis midebiT SevigrZnobT saxmo simebis JReras, s da S bgeris warmoTqmis dros _ haernakadis siTbo _ sicive SeigrZnoba xelis zurgze.

marTebuli metyvelebisaTvis aucilebelia normaluri sametyvelo aparati, Zlieri moqnili sametyvelo organoebi: ena, tuCebi, rbili sasa, saxmo simebi da mkafiod diferencirebuli moZraobani, rasac SeiZleba mivaRwioT specialuri varjiSebis meSveobiT.

miRweuli marTebuli artikulacia unda ganmtkicdes jer uxmod, radgan am dros xdeba yuradRebis fiqsacia mxolod artikulaciaze. uxmo artikulaciis Semdeg gadavdivarT CurCulze da bolos bgeris xmamaRla warmoTqmaze.

rodesac mivaRwevT bgeris swor warmoTqmas, saWiroa misi metyvelebaSi Camagreba _ CarTva. xSirad xerxdeba bgeris swori warmoTqma izolirebulad, magram metyvelebaSi misi CarTva – gamoyeneba Zneldeba. radgan bgeris warmoTqmis sruli avtomatizacia xangrZlivi procesia, xSirad bgeris CarTva metyvelebaSi ufro met dros moiTxovs, vidre misi dayeneba _ koreqcia.

yoveli axali bgeris dayeneba-koreqcia xdeba Semdegi sqemiT:

bgeris artikulaciis gacnobiereba.1) fonematuri smenis ganviTareba.2) sametyvelo organoebis varjiSi.3) artikulacia uxmod.4) artikulacia xmiT. (CurCuliT, xmamaRla)5) bgeris warmoTqma Ria da daxurul marcvlebSi, 6)

sityvebSi da frazebSi.miRebuli bgeris ganmtkiceba ucxo teqstis xmamaRla 7)

kiTxviT.bgeris ganmtkiceba _ metyvelebaSi (risTvisac gamoiyeneba 8)

enis gasatexebi, andazebi da rigi teqstualuri masalebi).

Page 7: savarjiSoebi metyvelebis teqnikis dasaxvewad...2 profesor manana berikaSvilis damxmare saxelmZRvanelo _ „savarjiSoebi metyvelebis teqnikis dasaxvewad“ _ misive saxelmZRvanelos

7

sametyvelo organoTa savarjiSoebi

metyvelebaze muSaobac moZravi saartikulacio organoebis savarjiSoebiT iwyeba.

ReWva _ tuCebisa da ybebis gavarjiSeba – vamoZraoT 1. orive bage, qveda ybis mZlavr moZraobasTan paralelurad, rac mogvcems daaxloebiT uxeSi ReWvis moZraobas. savarjiSoebs vimeorebT 8-10-jer. saSualo da swraf tempSi.

bageebis gavarjiSeba: tuCebi movkumoT, 2. a) orive bages gavzidavT rac SeiZleba win, dingiseburad.

ybebi Sekrulia. Semdeg bageebs gavwevT ganze maqsimalurad, ise rom kbilebi ar gamoCndes. varjiSs vimeorebT 8-10-jer saSualo da swraf tempSi.

b) mokumul da dingisebur bageebs vatrialebT wriuli moZraobiT. kriWa Sekrulia, yba umoZrao. wriul moZraobas vasrulebT orive mimarTulebiT. jer marjvnidan marcxnisaken da Semdgom piruku. varjiSs vasrulebT 8-10-jer. saSualo da swraf tempSi.

g) kriWa Sekrulia, mokumul bageebs avzidavT zeviT _ cxviris mimarTulebiT, xolo Semdg davwevT qveviT _ nikapis mimarTulebiT. aseve gavzidavT marjvniv da marcxniv yurebis mimarTulebiT. varjiSs vasrulebT 8-10-jer.

ybis varjiSi

gavaRoT piri ise, rom zeda da qveda kbilebs Soris manZili or TiTs Seadgendes

varjiSi gavimeoroT 8-10-jer. ritmulad.piri odnav gavaRoT da qveda yba vamoZraoT marjvnidan a)

marcxniv da piruku. g) qveda yba wamovwioT win da davabrunoT adgilze. d) qveda yba vamoZraoT wriuli mimarTulebiT.zemoT CamoTvlili varjiSebis moZraoba unda iyos frTxili

da zomieri.

Page 8: savarjiSoebi metyvelebis teqnikis dasaxvewad...2 profesor manana berikaSvilis damxmare saxelmZRvanelo _ „savarjiSoebi metyvelebis teqnikis dasaxvewad“ _ misive saxelmZRvanelos

8

enis varjiSi

ena asrulebs wriul moZraobas kbilebsa da bageebs a) Soris. jer marjvnidan marcxniv da Semdeg piruku.

varjiSi sruldeba swraf tempSi 8-10-jer.wawvetebuli enis wveriT `vCxvlitavT~ loyebs b)

Signidan. marjvena da marcxena TanmimdevrobiT. jer TiTo-TiTojer, xolo Semdeg 2-2-jer.

g) loyidan-loyaSi gadavagdebT dagubebul haers. haeriT mTlianad ar unda gavavsoT piris Rru, mxolod misi naxevari, rom SevZloTO haeris gadagdeba marjvnidan marcxniv da piruku, rogorc patara burTis. varjiSi sruldeba TiTo-TiTojer, Semdeg 2-2-jer.

d) movRunoT ena da enis wveriT SevexoT rbil sasas, Semdeg davabrunoT ukan.

e) piris gareT gamoyofil enas morigeobiT vamoZravebT marjvniv-marcxniv. qveda yba ar moZraobs.

v) wawvetebul enas vamoZravebT cxvirisaken-nikapisaken.z) piri Riaa _ bageebi umoZrao. enas davWimavT da mivcemT

nemsis formas _ Semdeg gavabrtyelebT niCbiseburad. varjiSs vakeTebT monacvleobiT.

T) naprali enaze.... Suaze Cazneqili enis varjiSi.i) wertili _ bageebis kuTxeebs da tuCebis Sua nawils,

wriuli moZraobiT vexebiT wawvetebuli enis wveriT.k) eniT vasrulebT cxenis floqvebis TqaraTquris

imitacias.saxis kunTebis gavarjiSeba: gavzidoT saxis kunTebi ganze

ise, rom davamsgavsoT `momRimar niRabs~;movzidoT saxis kunTebi win da SevWmuxnoT ise, rom

davamsgavsoT `gabrazebul niRabs~.

Page 9: savarjiSoebi metyvelebis teqnikis dasaxvewad...2 profesor manana berikaSvilis damxmare saxelmZRvanelo _ „savarjiSoebi metyvelebis teqnikis dasaxvewad“ _ misive saxelmZRvanelos

9

qarTuli xmovani bgerebi.maTi swori warmoTqma, darRvevebi, dayeneba _ koreqcia

xmovnebi SedarebiT martivi artikulaciis bgerebia. maTi warmoTqmisaTvis ar aris saWiro sametyvelo organoTa diferenciuli moZraoba da daZabuloba. amitom, am bgerebis warmoTqmisas, maTi darRveva SedarebiT iSviaTia. xmovnebis warmoTqmisas yvelaze mZime defeqtia duduni. saartikulacio organoebis: enis, tuCebis, rbili sasis da qveda ybis modunebuli artikulaciis Sedegad viRebT e. w. `walesil metyvelebas~, SeboWil _ kriWaSekrul warmoTqmas.

ganvixiloT xmovanTa swori artikulacia:a _ bageebi ar aris daWimuli, kbilTaSua Riaoba daaxloebiT

5 mm-ia; ena TiTqmis indiferentul mdgomareobaSia, odnav aris aweuli sasisaken; enis wveri qveda kbilebTanaa miaxloebuli.

o _ bageebi odnav win aris wamoSverili da momrgvalebuli. kbilTaSua Riaoba naklebia vidre a-sTvis. ukana ena uaxlovdeba rbil sasas, enis wveri kbilebidan metadaa daSorebuli vidre a-s warmoTqmis SemTxvevaSi.

u _ bageebi ufro metad aris win wamoSverili da momrgvalebuli; kbilTaSua Riaoba ufro naklebia vidre o-s SemTxvevaSi. enis wveri metad aris daSorebuli qveda kbilebidan _ vidre o-s SemTxvevaSi; ukana ena SesamCnevad miemarTeba rbili sasisaken.

e _ bageebi gaweulia ganze; kbilTaSua Riaoba ufro viwroa vidre a-s SemTxvevaSi; enis wveri daSvebulia da qveda kbilebTan Zevs, xolo enis zurgis wina nawili SesamCnevad aiweva magari sasis mimarTulebiT.

i _ bageebi gaweulia kbilebis gaswvriv Rimilisdagvarad; kbilTaSua Riaoba 2-3 mm-ia; ena azneqilia zeviT, daWimulia da sasasTan aris miaxloebuli; enis wveri qveda kbilebs ebjineba.

rbili sasa yvela xmovnisaTvis aweulia saxis kedlis mimarTulebiT da haernakads gzas uketavs cxvirisaken; saxmo simebi JReren.

Page 10: savarjiSoebi metyvelebis teqnikis dasaxvewad...2 profesor manana berikaSvilis damxmare saxelmZRvanelo _ „savarjiSoebi metyvelebis teqnikis dasaxvewad“ _ misive saxelmZRvanelos

10

xmovanTa warmoTqmis gavarjiSeba

xmovnebis gamokveTiT warmoTqma metyvelebis ritmul bunebas emsaxureba da igi ar unda dairRves. dawyvilebul xmovanTa gasavarjiSeblad qvemoT moyvanili xmovnebi vertikaluri TanmimdevrobiT warmovTqvaT, aqtiuri varjiSis principiT.

i ii ii ei ai ia oi io uie ee ie ee ae ea ou eo uea aa ia ea aa aa oa ao uao oo io eo ao oa oo oo uou uu iu eu au ua ou uo uu

warmovTqvaT xmovanTa dajgufebani gabmulad `legato~-ze. erT sunTqvaze.

ai-oi-ia-uaui-ao-eo-ioau-io-ea-oaua-oa-ea-ia

gavimeoroT 3-jer. gavavarjiSoT a xmovani erTmarcvlian sityvebSi,

vertikaluri TanmimdevrobiT. jer warmovTqvaT nel, xolo Semdg swraf ritmSi.

gza tba ca zrda da kvla Rvra Wabza yba mka zRva Zma svla rgva Wramza Tma mTa zmna Zvra Tvla rva xvraZna xma frTa yrma cvla Sla cxra kvra.

gavavarjiSoT erTad Tavmoyrili ori da sami xmovani. yuradReba mivaqcioT xmovanTa warmoTqmis xangrZlivobas. maxvili unda modiodes pirvel xmovanze. am savarjiSoSi sityvebi jer warmovTqvaT artikulaciiT, xolo Semdeg xmiT.

Page 11: savarjiSoebi metyvelebis teqnikis dasaxvewad...2 profesor manana berikaSvilis damxmare saxelmZRvanelo _ „savarjiSoebi metyvelebis teqnikis dasaxvewad“ _ misive saxelmZRvanelos

11

aa1. _ aaferada, aaRelva, aaTamaSa, daartya, gadaarCina, kaloobaa, aRdgomaa, Zeobaa,saaviacio, gaasavsava, saavtoro,saalerso, saaqcio, saamayo, saarako,saarsebo.

ia2. _ iadoni, ialbuzi, iavnana, miando,siaxlove, Wiamaia, niblia, miagno,kargia, iaspareza, giauri, miagno.

ai3. _ aisi, aisrola, maisi, gardaicvala, gaisrola,gadaido, gardaisaxa, saistorio, saidumlo,sailustracio, saintereso, sainformacio, saisre.

ea4. _ ealerseba, eambora, meaTe, mearRne, tyvea, kldeaTeatri, SeamCnia, sarkea, Ramea, xea.

ae5. _ aerodromi, aeSala, aerTebs, gaerTianeba,maestro, vaeba, saeklesio, saestrado, saelCo,saerTo, saeqskursio, saeqsporto.6. ao _ aorta, aorTqlda, gaoreba, saojaxo,gasaocari, sanaxaoba, sakuWnao, sanaosno,samuSao.7. oa _ oazisi, moambe, moatyua, moakowiwa, Semoartya,gamoacala, wamoayena, moamzada, gamoacocxla,saamoa.8. ua _ uambo, uaresi, uarhyo, gauaresebuli, uangaro, Jruanteli, yua.9. au _ gaubedavi, saukeTeso, gadaudebeli, aucilebeli, ausrula, gaukeTa.10. oo _ mooqrovili, udrood, saboloo.11. uu _ uunaro, uuflebo, gauumecarda.

xSirad erT sityvaSi gverdigverd Tavs iyris sami xmovani. samive xmovani unda warmoiTqvas Tanazomieri xangrZlivobiT. aseTi sityvebis nimuSebia:

gaaerTiana, gaaumjobesa, daaarsa, gaaaTkeca,SeiaraReba, miualersa, gaaigiva, daaimeda,daainteresa, gaaoca, daauZlura, gaearSiya,

Page 12: savarjiSoebi metyvelebis teqnikis dasaxvewad...2 profesor manana berikaSvilis damxmare saxelmZRvanelo _ „savarjiSoebi metyvelebis teqnikis dasaxvewad“ _ misive saxelmZRvanelos

12

daioka, gaiuTova, saiubileo, dauamxanagda, gauadvila,auorTqlda, miualersa, iuara, miuaxlovda,niuansi, SeurTda, moiazra, uiaraRo,moieriSe, moaasfaltes, amoioxra.

xSir SemTxvevaSi sityvis bolos ia xmovnebi icvleba rusuli ̀ Я~-Ti, rac rusuli enis zegavlenis Sedegia. saWiroa gavavarjiSoT es xmovnebi sityvis bolos.

gadawyvetilia warmodgeniliadamarcxebulia amdagvariadaCagrulia situaciasponsoria SeiaraRebuliaaviakompania ucnobiaiveria ganTesiliapreskonferencia aqciareorganizacia mniSvnelovania

xmovani bgerebis gadatana-Camagreba enis gasatexebsa da savarjiSo-frazebSi:

dilas _ dardi davumone1. dilam _ did devs damamsgavsadilam _ dasca dro duxWiridaamxo da daaxavsa.

alixe, malixe, silixe, sikinWilixe,2. xevasuri, varvalaxe, mariamxe, kvawaraxe.

dedav raman dagabera, raman dagadedakaca?3. avma saxlma, avma karma, avad gamadedakaca,kargma saxlma, kargma karma,kargad gamadedakaca.

Page 13: savarjiSoebi metyvelebis teqnikis dasaxvewad...2 profesor manana berikaSvilis damxmare saxelmZRvanelo _ „savarjiSoebi metyvelebis teqnikis dasaxvewad“ _ misive saxelmZRvanelos

13

`Tamar wynari, Sesawynari, xmanarnari, pirmcinari,4. mze mcinari, saCinari, wyali mtknari momdinari.misTvis qnari, ra ars qnari? arsiT mTqnari, uCinari,vard-Sambnari, Samb-baRnari, Rawv mwyazari, Suqmfinari~.

CaxruxaZe

`rac viwroa wre, miT ufro viwro azri gvdevs;5. rac maRlaa miswrafeba, miT maRla varT Cvenc~.

f. Sileri

`gareT qaria, sulSi daria,ram gadaria guli mTlianad,sityva mkvdaria, leqsi mdarea,mxolod savsea gulis fiala,tani faria, grZnoba laria,ra mixaria, mainc ver miTqvams...vityvi odesme, vityvi zarians,grZnobas qarians roca SevriTmav~.

i. gurgulia

`iyo xilvis sixaruli,iyo ara iyo ra...gulSi TrTolva mimaluli,iyo ara iyo ra...vardisferi siyvaruli,iyo ara iyo ra...siaxloviT simTa ruli,iyo ara iyo ra...mere oblad siaruli,iyo ara iyo ra...ganSoreba, sinanuli,iyo ara iyo ra...dakarguli siyvaruliiyo ara iyo ra...~

i. gurgulia

Page 14: savarjiSoebi metyvelebis teqnikis dasaxvewad...2 profesor manana berikaSvilis damxmare saxelmZRvanelo _ „savarjiSoebi metyvelebis teqnikis dasaxvewad“ _ misive saxelmZRvanelos

14

qarTuli Tanxmovnebi

`l~ bgeris marTebulad warmoTqmis wesebi,misi darRvevebi da gamosworebis xerxebi

`l~ enakbilismieri, napralovani, mJReri Tanxmovania. sonor bgeraTa Soris yvelaze rTuli warmosaTqmelia. bgera l-s warmoTqmisas piri odnav Riaa, enis Ziri aweulia, enis wveri daWimulia da ebjineba wina zeda kbilebs, enis gverdebi daSvebulia da haernakadi enis gverdebsa da kbilebs Soris datovebul napralSi gamodis.

rac Seexeba l bgeris damaxinjebis sakiTxs, ZiriTadad

praqtikaSi gvxvdeba l bgeris Serbileba: mag: lamazi – lьamazi, samSoblo-samSoblьo, lursmani _ lьursmani da a. S.

amgvari darRveva qarTul metyvelebas aZlevs kuTxur-provinciul elfers. es darRveva gansakurebiT SeiniSneba bolo aTwleulSi da damaxasiaTebelia daaxloebiT yoveli mesame adamianisaTvis.

bgera l-s artikulaciuri varjiSebi:

enis wveri movaTavsoT kbilebs Soris da warmovTqvaT 1. l.

enis varjiSebi:enis wveri gamoyaviT kbilebs gareT, moawyveT brtylad, 1)

niCbiseburad da gawvrileba isriseburad.ena awieT da dawieT piri RruSi tuCebs Sua da tuCebs 2)

gareT (cxvirisken da nikapisken),enis wveriT, moilokeT tuCebi, kbilebi da 3)

alveolebi.ivarjiSeT enis zurgis awev-dawevasa da magar sasasTan 4)

miwovaze.SeberviTi varjiSebi: Seberva kbilebs Sua gamoyofil 5)

enis wverze brtyel da Rarisebr mdgomareobaSi.`SedarebiT rbili~ da ̀SedarebiT magari~ l-is artikulaciis

sxvaobis SesagrZnebad warmovTqvaT bgera l, i da e xmovnebTan

Page 15: savarjiSoebi metyvelebis teqnikis dasaxvewad...2 profesor manana berikaSvilis damxmare saxelmZRvanelo _ „savarjiSoebi metyvelebis teqnikis dasaxvewad“ _ misive saxelmZRvanelos

15

erTad. li-li, li-le, gavimeoroT ramdenimejer. Semdeg a, o da u xmovnebTan erTad. la-la, la-lo, lo-lo, lu-lu, lu-la.

Semdeg savarjiSoSi davupirispiroT `magari~ da `rbili~ l erTmaneTs:

lili-lala lili-lololele-lala lele-lulolili-lulu lele-lolo da a. S.

TiToeuli es savarjiSoO warmovTqvaT 8-10-jer tempis nel-nela matebiT.

es dapirispireba sasargebloa imisaTvis, rom magari l-s gamomuSavebis procesSi ar gamagrdes igi i da e xmovnebTan mezoblobaSi.

bgera l-s gavarjiSeba erTmarcvlian, ormarcvlian da sammarcvlian kompleqsebSi

li lili lil lmni-mnli lSi lJi-lSile le-le le lmne-mnle lSe lJe-lSela la-la lal lmna-mnla lSa lJa-lSalo lo-lo lol lmno-mnlo lSo lJo-lSolu lu-lu lul lmnu-mnlu lSu lJu-lSu

lbi-lfi-lpi lZi-lci-lwi lji-lCi-lWilbe-lfe-lpe lZe-lce-lwe lje-lCe-lWelba-lfa-lpa lZa-lca-lwa lja-lCa-lWalbo-lfo-lpo lZo-lco-lwo ljo-lCo-lWolbu-lfu-lpu lZu-lcu-lwu lju-lCu-lWu

bgera l sityvebsa Dda Aenis gasatexebSi

limoni alioni nali Sveliliaxvi msxali qali celilimonaTi weliwadi bali vaSli

Page 16: savarjiSoebi metyvelebis teqnikis dasaxvewad...2 profesor manana berikaSvilis damxmare saxelmZRvanelo _ „savarjiSoebi metyvelebis teqnikis dasaxvewad“ _ misive saxelmZRvanelos

16

lira baliSi wyali tyemalilitra magaliTi Zili yinuligalia foToli guli sofeli

leqsi salesi sinaTle filtvebi xelketilekvi naleqi sibnele xel-fexi xelTaTmani

leRvi xmeleTi siyviTle xelmwife saelColerwami aqlemi simaRle yelsabami Relva leCaqi telefoni sibnele elmavali xeluxlebeli

xelsawmendi

lagami alami lomi boloki ludilamazi kalami loya kolofi luwilambaqi salami lobio globusi lurjilandi mela logini boqlomi bulbulilaxti sila lokokina bolo slukuni spilo sulguni

almasi ulvaSi kldealmuri gulficxi saxelgamixalva gulkeTili xelketikalmaxi sulwasuli xelfasibalTa ialbuzi talkvesi

aTwlovani, aTvalwunebuli, akrZaluli, alalbedze, alalmarTali, alya, amaRelvebeli, ambulatoria, areuldareuloba, axlo, axlomaxlo, axlandeli, balada, bajaRlo, belorusi, blomad, bulgareTi, gadasvla, gadalaxva, galoba, gamflangveli, ganvlo, ganmavlobaSi, gansaxilveli, gancalkevebuli, ganxilva, gasamrjelo, gasrola, gauTvaliswineblad, gaqelva, gacvla-gamocvla, gvalva, gvelnakbeni, gvirila, glaxaki, grZelvadiani, guladi, gulaxdili, gulmkerdi, gulnatkeni, gulubryvilo, guluxvi, gulSematkivari, gulcivi, gulxeldakrefili.

daklaknili, damakmayofileblad, damaluli, dabla, dasavluri, dasaflaveba, daRliloba, damwerloba, daxlarTuli, diametraluri, dilaobiT, elami, erTsulovneba,

Page 17: savarjiSoebi metyvelebis teqnikis dasaxvewad...2 profesor manana berikaSvilis damxmare saxelmZRvanelo _ „savarjiSoebi metyvelebis teqnikis dasaxvewad“ _ misive saxelmZRvanelos

17

erTxel, velosipedi, vrceldeba, Tavdapirvelad, Tavmdabloba, TvalTvali, TvalTmaqci, TvalnaTliv, TvalsaCino, Tvaluwvdeneli, kalaTa, kalaTburTi, kalami, kalatozi, kalTa, kalmistari, klde, kalooba, kalciumi, kardinaluri, keTilmowyobili, keTilmosurne, kvaldakval, klaknili, klasgareSe, klasifikacia, klubi, kolmeurne, komunaluri, konsultacia, krialosani, krZalavs.

lagami, lamazi, lalisferi, landi, laparaki, laRi, laSqroba, lmobieri, logika, locva, ltolvili, lukma, lxini, luRluli, madlobeli, malamo, marTlmorwmune, maRalfardovani, maxvilgonieri, majlajuna, melodiuri, meloti, mesaflave, mikibul-mokibuli, minimaluri, miwaTmflobeli, mkurnaloba, moval, mokirwyluli, molaparakeba, moldaveTi, molaybe, lxini, mosulelo, mouTmenloba, moRrubluli, moxerxebulad, mravalricxovani, mravalerovani, mravlobiT, mravalwlovani, msxvilfexa, mZlavri, mxedveloba, naTeli, nawilobrivi, nebayoflobiTi, nel-nela.

olqi, orTqmavali, palata, palto, pirvelwyaro, pirvelxarisxovani, plakati, poloneTi, polkovniki, sadRegrZelo, sadResaswaulo, saidumlo, samsxverplo, samSoblo, saolqo, saWmel-sasmeli, sasoflo-sameurneo, saskolo, saSualo, sacalfexo, sacdel-saCvenebeli, saxeldobr, saxelmZRvanelo, saxelmwifo, saxelovani, saxelwodeba, saxlkari, sibraluli, srulwlovani, sruluflebiani, sruldeba, suladoba, sulgrZeli, suldgmuli, sulmokle, scildeba, swavlobs, ulmobeli, ulaparakod, umniSvnelo, umwikvlo, usafuZvlo, usulo, uciloblad, uSualo, uZluri, uwyalo, uwverulvaSo, uxerxuli.

filtvi, floti, qalaqgareT, qalaCuna qalaquri, qvelmoqmedeba, qronologia, Ralati, Rvelfi, yabalaxi, yvelaferi, yviTelkaniani, yinulmWreli, yovelmxrivi, yoveldRe, yovelnairi, yovelwliuri, Selocva, Semovla, SesaZlo, Seugnebloba, SeuZlod, Svela, STamomavloba, Solti, Sublmagari, CrdiloeTi, calTvala, calkeuli, calfexa, calmxrivi, cecxlsaSiSi, cocxlobs, Zala, Zalaufleba, ZalRone, ZaRluri, Zval-rbili, Zvelmani, Zvirfaseuloba, Znelad, wabilwva, wvrilmani, wvrilfexa, wvrilSvili, wiTelkaniani,

Page 18: savarjiSoebi metyvelebis teqnikis dasaxvewad...2 profesor manana berikaSvilis damxmare saxelmZRvanelo _ „savarjiSoebi metyvelebis teqnikis dasaxvewad“ _ misive saxelmZRvanelos

18

winasadResaswaulo, wuxel, wyaldidoba, wyalqveS, wyal-wyala, wyevla-krulva, xalasi, xalvaTi, xalxi, xelgaSlili, xelaxali, xelburTi, xelTaTmani, xelmarjve, xelmisawvdomi, xelmokle, xelmZRvaneli, xelsawyo, xelmwife, xelovneba, xelnaweri, xelsaqme, xelosani, xeluxlebeli, xelfasi, xelfexSekruli, xelqveviTi, xelSemwyobi, xelwerili, xelcarieli, xelSesaxebi, xelCarTuli.

enis gasatexebi

`ese lori ra lorialorze gadanamoria~.

`larnakze laplapebs lalilamaz landiviT laRadloTiviT laslasebs larilerwmad lamazi lala~.

`erTsa kacsa bliskinelsa, blis kalaTiT blis xidzedabali gaaqvs da gamoaqvs~.`laRs locavs laCars laxtiT lewslanqeraT lRveba lewviTalams leqavs, lamaz lerwmis lerwmslerwmadve leqsavs lerwidan~.

a. saluqvaZe

`Tu sawuTroman damamxos, yovelTa damamxobelman,Raribi movkvde Raribad, ver damitiros mSobelman,veRar Semsudron dazrdilTa da verca misawvdobelman~,mun Semiwyalos Tqvenmanve gulman mowyale-mlmobelman~.

`ilocavs, ityvis: `maRalo, RmerTo xmelTa da caTao,zogjer momcemo pativTa, zogjer keTilTa mzaTao,ucnauro da uTqmelo, ufalo uflebaTao,momec daTmoba survilTa, mflobelo gulis-TqmaTao!~ SoTa rusTaveli

Page 19: savarjiSoebi metyvelebis teqnikis dasaxvewad...2 profesor manana berikaSvilis damxmare saxelmZRvanelo _ „savarjiSoebi metyvelebis teqnikis dasaxvewad“ _ misive saxelmZRvanelos

19

`vinatrebdi _ netav SemeZlos yvela tkivilis morCena pirovnebis Rirsebis Seucvlelad. netav SemeZlos adamianebs davuwindo uecari, moulodneli sikvdili, ara uadres 100 wlisa, rom mis gaCenas azri hqondes da axldes rwmena, rom sicocxlis bolomde jansaRi suliT da xorciT ivlis da ar ecodineba, ra aris tkivilis SiSi. netav SemeZlos gadavaCvio adamiani tyuils, da mis nacvlad dumili vaswavlo. netav SemeZlos movuspo adamians sixarbe da moparvis cxoveluri Jini da mxolod sikeTiT netareba vaswavlo. netav SemeZlos adamianis vneba siyvaruls davumorCilo da siyvarulSi moTmineba da msxverplgaReba vaswavlo. netav SemeZlos adamians ori didi Cveva davuwindo Sromisa da ocnebisa. netav SemeZlos sibrZniT avavso adamiani ise, rom ar damZimdes da xalisi sikvdilamde mihyves. ra kargia sityva `netav~.

i. gurgulia

`r~ bgeris swori warmoTqma

r sametyvelo bgeraTa Soris yvelaze Znelad warmosaTqmeli bgeraa. am bgeris warmoTqmisas enas sWirdeba metad rTuli da diferencirebuli moZraobis Sesruleba: r bgeris warmoTqmisas ena gansakuTrebiT daZabulia da swori artikulaciidan mcireodeni gadaxra iwvevs am bgeris dazianebas.

r bgeris darRvevas ewodeba rotacizmi, misi sxva bgeriT cvlebas ki pararotacizmi.

r _ enanunismieri, mJReri, mTrToli Tanxmovania. misi warmoTqmisas haernakadis zedized Zlieri jaxeba iwvevs daWimuli enis wveris TrTolas, zeda nunebis mimarT. r bgeris warmoTqmisas sametyvelo organoebi Semdeg mdgomareobaSi arian: bageebisa da piris kuTxeebis mdgomareoba damokidebulia momdevno xmovanze. (SeadareT sarkis win). enis wveri aweulia zeda nunebTan, kovziseburadaa momrgvalebuli, daWimulia da TrTis. enis Ziri uZravadaa, enis gverdebi mtkiced ebjineba zeda gverdiT kbilebs. rbili sasa aweulia xaxis kedlis mimarT da gzas uketavs cxvirisken mimaval haernakads. saxmo simebi TrTian. eqspiraciuli haernakadi ufro Zlieria, vidre xmovnebis warmoTqmisas.

Page 20: savarjiSoebi metyvelebis teqnikis dasaxvewad...2 profesor manana berikaSvilis damxmare saxelmZRvanelo _ „savarjiSoebi metyvelebis teqnikis dasaxvewad“ _ misive saxelmZRvanelos

20

r bgeris dayeneba _ koreqcia

r-s warmoTqmis darRvevis gamosworebisaTvis saWiroa gamoviyenoT mxedvelobiTi, smeniTi da kinesteziuri analizatorebi da muSaoba CavataroT Semdegnairad:

sarkis win unda davinaxoT r-bgeris swori artikulacia 1) da gavacnobieroT sakuTari nakli.

SevamowmoT fonematuri smena da saWiro SemTxvevaSi 2) CavataroT muSaoba mis gansaviTareblad.

CavataroT artikulaciuri varjiSebi. gansakuTrebuli 3) yuradReba mivaqcioT enis moqnilobas, diferenciuli moZraobebisa da TrTolvis unaris gamomuSavebas:

a) enis awev-daweva da enis wverisaTvis sxvadasxva mdgomareobis micema (niCbiseburi, kovziseburi, isrisebuli).

b) enis wveriT tuCebis, kbilebis da alveolebis Sexeba da molokva; enis zurgis Sua nawilis awev-daweva.

g) varjiSebi enis wveris asaTrToleblad: 1) miwoviTi sasidan, enis zurgis miwova da mocileba. 2) SeberviTi _ tuCebiT Seberva Tfrrs msgavsi bgerebis misaRebad, Seberva kbilTaSua gamoyofil gabrtyelebul enaze, igive varjiSi cxviris nestoebis daxSviT, enis wverze miwebebuli qaRaldis mocileba SeberviT, Seberva msubuq sagnebze (qaRaldze, bambaze, bumbulze).

sarkis win gavaRoT piri da warmovTqvaT d-d-d tempis TandaTanobiTi aCqarebiT. amiT viTardeba enis wveris moqniloba da swrafi perioduli rxevis unari. r-bgeris dayeneba am xerxiT xdeba Semdegi TanmimdevrobiT:

ddd _1. ddiddi..... dddidddi.... dddodddo....

Page 21: savarjiSoebi metyvelebis teqnikis dasaxvewad...2 profesor manana berikaSvilis damxmare saxelmZRvanelo _ „savarjiSoebi metyvelebis teqnikis dasaxvewad“ _ misive saxelmZRvanelos

21

z- da danarCen xmovnebTan tempis 2. z-a TandaTanobiT aCqarebiT.

z-o z-u da yvela xmovanebTan TanmimdevrobiT, z-a, z-o Serwymulad erT amosunTqvaze. az-a, oz-o

az-ha.... az-ba... az-ma... az-va... az-ta... aseve vavarjiSoT sxva xmovnebTan; az-da.. TandaTanobiT z-s xangrZlivoba az-na... klebulobs. az-ka... az-ga... az-xa...

bgera r-s gavarjiSeba erTmarcvlian, ormacvlian da a. S. kompleqsebSi

ri ri-ri ri-ri-ri riri-rerere re-re re-re-re rere-rarara ra-ra ra-ra-ra rara-rororo ro-ro ro-ro-ro roro-rururu ru-ru ru-ru-ru ruru-rara

warmovTqvaT r bgera daWimuli enis wveriT da gabmiTrrrrr.

r-s Zlieri vibraciiT warmovTqvamT:

rirrerrarrorrur

Page 22: savarjiSoebi metyvelebis teqnikis dasaxvewad...2 profesor manana berikaSvilis damxmare saxelmZRvanelo _ „savarjiSoebi metyvelebis teqnikis dasaxvewad“ _ misive saxelmZRvanelos

22

bgera r Tanxmovan kompleqsebSi

Sri cri wri sri Zri zriSre cre wre sre Zre zreSra cra wra sra Zra zraSro cro wro sro Zro zroSru cre wru sru Zru zru

Jri Wri Cri jri kri gri qriJre Wre Cre jre kre gre qreJra Wra Cra jra kra gra qraJro Wro Cro jro kro gro qroJru Wru Cru jru kru gru qru

dri tri Tridre tre Tredra tra Tradro tro Trodru tru Tru

bgera r-s gavarjiSeba sityvebSi, enis gasatexebsa da savarjiSoO frazebSi

TriTina, TrTola, TeTri, rTveli, qarTuli, traqtori, kitri, mtredi, striqoni, droSa, ferdobi, sardali, SroSani, JrJola, Wriloba, Crdili, CrCili, frinveli, fronti, TviTmfrinavi, brZola, gruxuni, wkriala, brdRviala, warwera, marcxena, cremli, Zvirfasi.

prokurori, barbarosi, rakraki, gardigardmo, waramara, tartarozi, oratori, riaria, roxroxi, teroristi, kurieri, marmarilo, gariJraJi.

prezidenti, parlamenti, mTavroba, kancelaria, gardaqmna, rameTu, gardaicvala, xSirad, arasdros, rogor brZandebiT, korespondenti, morbenali, striqoni, seriali, orkestri, grandiozuli, groteski, saqarTvelo, saubari, reidi, sruli, ratomRac, Turme, erTxel, romelime, saTauri, prokuratura, dapirispireba, reglamenti, mikrofoni, evropa, kursi,

Page 23: savarjiSoebi metyvelebis teqnikis dasaxvewad...2 profesor manana berikaSvilis damxmare saxelmZRvanelo _ „savarjiSoebi metyvelebis teqnikis dasaxvewad“ _ misive saxelmZRvanelos

23

energetika, prezentacia, profesia, endokrinologia, aorta, profesori, qirurgia, Rirsebis ordeni, tribuna, partia, registracia.

`Seni verZi rqagrexili,Cemsa verZsa rqagrexilsaras erCoda, ras ebrZoda,ras erqagrexileboda?~

`karo rkinis koWianoras WriW-miWriW-moWrialob,ra gaqvs saWreW-saWrialo?~

`kurtani dagvikurtnavskurtnuli dagvikurtnia~.

`es qaTami xan iqeT gadakiser-mxar-barkal-niskart-kurtumdeba, xan aqeT gadmokiser-mxar-barkal-niskart-kurtumdeba~.

`TeTri Txa gavaTxaTeTre~.`ezoSia TeTri mtredi, frTa TeTri da frTafarfata.~`rvali ram rekda, remanirbodnen randavdnen rideTa.rulSi rokavda ramini _retis rtos rgavda ridiTa~. a. saluqvaZe

`romelman Seqmna samyaro ZaliTa miT ZlieriTa,zegardmo arsni suliTa yvna zeciT monaberiTa,Cven, kacTa mogvca qveyana, gvaqvs uTvalavi feriTa,misgan ars yovli xelmwife saxiTa mis mieriTa~. SoTa rusTaveli

Page 24: savarjiSoebi metyvelebis teqnikis dasaxvewad...2 profesor manana berikaSvilis damxmare saxelmZRvanelo _ „savarjiSoebi metyvelebis teqnikis dasaxvewad“ _ misive saxelmZRvanelos

24

andazebi

aafrine alalio _ rac ar ari, ar ario.kargi cxeni maTraxs ar daikravso.uremi rom gadabrundeba, gza Semdeg gamoCndebao.ori kurdRlis madevari vercerTs ver daiWerso.

`v~ spirantis sworad warmoTqmis wesebi

kbilbagismieri v Tanxmovnis warmoTqmis dros yvela bage maqsimalurad uaxlovdeba zeda saWreli kbilebis gvirgvinebis mwvervalebs da iwarmoeba mogrZo napralSi. am bgeris warmoTqmisas ena artikulaciaSi uSualod ar monawileobs, rbili sasis farda naqiuriT ketavs cxviris Rrusaken gasasvlels da safonacio haernakadi naprlisaken warimarTeba. enis ukana zurgi daWimulia.

v mJReri bgeraa im SemTxvevaSi, rodesac mas sityvaSi sxva romelime mJReri Tanxmovani an xmovani mosdevs, mag: vardi, vefxi, vulkani, vZerwav da a. S.

v yruvdeba, rodesac mosdevs yru Tanxmovani, mag: vfiqrob, savse, vfSvni da a. S.

v bgeris darRvevebidan SeiniSneba am bgeris ui, ua, ue xmovnebiT Senacvleba, rac inglisuri enis zegavlenaa. mag: Tqva-Tqua, wavedi-wauedi, Svili-Suili da a. S.

rodesc sityvaSi ori v iyris Tavs, xSirad maTi warmoTqmis araintesiurobis gamo, mxolod erTi bgera gvesmis rac azrobrivadac arRvevs da amaxinjebs sityvisa Tu winadadebis arss. mag: vvaxSmob-vaxSmob, vvaraudob-varaudob da a. S.

v Tanxmovanis gavarjiSeba erTmarcvlian, ormarcvlian da sammarcvlian kompleqsebSi

vi vi-vi vi-vi-vive ve-ve ve-ve-veva va-va va-va-vavo vo-vo vo-vo-vovu vu-vu vu-vu-vu

Page 25: savarjiSoebi metyvelebis teqnikis dasaxvewad...2 profesor manana berikaSvilis damxmare saxelmZRvanelo _ „savarjiSoebi metyvelebis teqnikis dasaxvewad“ _ misive saxelmZRvanelos

25

vTqvi vri vwvi vbrdRvni vRvrivTqve vre vsvi vcvli vTvlivTqva vra vfrcqvni vsvri vZrwivTqvo vro vfSvni vTli vTrTivTqu vru vkrTi

vivi-vava vivi-vava vivi-vovoveve-vava vovo-vava veve-vuvuvivi-vava vivi-vava vivi-vovoveve-vava vovo-vava veve-vuvu

es savarjiSoO warmovTqvaT 8-10-jer, tempis nel-nela momatebiT.

v Tanxmovani sityvebSi, enis gastexebSi da savarjiSoOfrazebSi

viziti, viTareba, vinaidan, violino, viSviSvi, viwro, vedreba, veziri, ventilacia, veraviTari, verxvi, vefxvi, varvareba, varskvlavi, vai-vaglaxi, vakanturi, varaudi, varvari, vodevili, vokali, volti, vulgaruli, vulkanizacia, yvela, mwvave, Cveni, gamosvla, wvrTna, ganmavlobaSi, wvima, gaavrcelebs, arCevnebi, saqarTvelos, usafuZvlod, bavSvebi, baZaven, amomrCevlebs, mosvla, visac, moRvaweoba, mmarTveli, namdvili, mowvevis, Sexvedra, Tavmjdomare, yvebodnen, umravlesoba, gairkva, sxva, Tqva, gasakvirvi, miatova, milocvebi, kavSiri, savarZeli, SemTxveva, perspeqtiva, TavianTi, naRvawi, qveynis, gadawyvetileba, mdivani, damnaSaveebi, TviTmarTveloba, arCevani, vnaxoT, damnaSave, dasves, Tqves, xelmZRvaneloba, Seteva, uyvars, yovelTvis, sazRvargareT, swavla, mogvismineT, SemiSviT, bavSvi, sTxova, damcvelebi, datovebuli, CemTvis, viyo, CamoxvediT, velodeT, momavali, mrewvelTa, ganmavlobaSi, daitova, mova, moyva, ukve, aqvs, savaraudod, vinaidan, sinamdvileSi, movidnen, viRac, miviRebT, SevardnaZe, viyo, savele, sadazRvevo, gaTvaliswinebuli, ltolvilebi, aviwrovebs, daakaves, vinc, visac.

Page 26: savarjiSoebi metyvelebis teqnikis dasaxvewad...2 profesor manana berikaSvilis damxmare saxelmZRvanelo _ „savarjiSoebi metyvelebis teqnikis dasaxvewad“ _ misive saxelmZRvanelos

26

enisgasatexebi

`midis kaci SavpaiWnabadiani, gavekide mec gavSavpaiWnabadiandi~.

`vTvale, vTvale batknebisuyvela gadavTvaleo,romelic meti movida daveci, movipareo~.

`wvims, wvims, wvims, wvims,grialebs, elavs da wvims,wvrili da patara xasxasa wveTebitrialiT cvivian Zirs~.

`cviva, cviva, cviva, cviva,qaTqaTela fifqebi,mciva, mciva, mciva, mciva,wameyina TiTebi~.

`vinac vis vargoT vicodeTvisa vrgebT, vxarjavT visisa?vis veZmoT, visTvis viwvodeT,vin vis uxdideT vis valsa!~

a. saluqvaZe

`xrmali gavstyorcne, gardviWer, vefxi Sevipyar xeliTa;mis gamo kocna mominda, vin mwvavs cecxliTa cxeliTa;miRrinvida da mawyenda brWyaliTa sisxlTa mRvreliTa,veRar gavuZel, igica movkal guliTa xeliTa~.

SoTa rusTaveli

Page 27: savarjiSoebi metyvelebis teqnikis dasaxvewad...2 profesor manana berikaSvilis damxmare saxelmZRvanelo _ „savarjiSoebi metyvelebis teqnikis dasaxvewad“ _ misive saxelmZRvanelos

27

`tiriliT viSviT, Wapans veweviT,Cvenve gvamZimebs Cveni wodeba;mun migvacilebs sxvisi godeba,sizmari ese xelis cecebiTam iwroebSi miebRoteba...~ Semuel panagidi

sisina da SiSina bgerebis swori warmoTqma, darRvevebi da gamosworeba

qarTulSi sisina bgerebis jgufs ekuTvnis enakbilismierni s, z, Z, w, c. SiSina bgerebis jgufs ki _ enanunismierni S, C, j, W, J. rogorc pirveli, ise meore jgufis TanxmovanTa umarTeblo warmoTqmas ewodeba sigmatizmi.

sigmatizmi warmoTqmis naklovanebaTa Soris yvelaze xSirad gvxvdeba. sisina da SiSina bgerebis darRvevaTa Soris erTgvari kanonzomiereba arsebobs: sisina bgerebis darRvevis SemTxvevaSi xSirad ziandeba SiSina bgerebic da piriqiT. agreTve xSiria urTierT Senacvlebac.

sisina bgerebis swori warmoTqma: a)

s, z, Z, c, w Tanxmovnebis warmoqmnis adgili erTi da igivea, _ enis wveri exeba qveda kbilebs. gansxvaveba imaSia, rom z, s-s warmoTqmisas ena qmnis naprals kbilebTan; xolo Z, c, w-s warmoTqmis dros xdeba xSva. sametyvelo organoebi am bgerebis warmoTqmisas Semdegnairad ewyobian: qveda yba odnav daweulia ise, rom kbilebs Soris manZili 1mm-ia. tuCebi exeba qveda kbilebs, piris kuTxeebi a, e, i xmovnebis warmoTqmisas gaweulia ganze _ Rimilisdagvarad. o-u-s – warmoTqmisas ki momrgvalebulia. (SeadareT sa-se-si da sa-so-su-s warmoTqma).

enis wveri qveda kbilebs ebjineba. enis gverdebi zeda saReW kbilebs exeba. z, s-s warmoTqmisas enas SuaSi sigrZiv miyveba viwro Rari. Z, c, w-s warmoTqmisas enis zurgi zemoT aizniqeba

Page 28: savarjiSoebi metyvelebis teqnikis dasaxvewad...2 profesor manana berikaSvilis damxmare saxelmZRvanelo _ „savarjiSoebi metyvelebis teqnikis dasaxvewad“ _ misive saxelmZRvanelos

28

da alveolebs ebjineba, Semdeg isev dabla eSveba; rbili sasa naqiTurT yvela am Tanxmovnis warmoTqmisas aweulia.

saxmo simebi: s, c fSvinvierebis warmoTqmisas erTmaneTs miaxloebulia da amomdinare haernakadi warmoqmnis Cqams. z, Z bgerebis warmoTqmisas daWimulia da JReren. w-s warmoTqmisas ki gadaketilia. eqspiraciuli haernakadi Zlieria s, c bgerebis warmoTqmisas, sustia z da Z bgerebis warmoTqmisas; w-bgera warmoiqmneba im haeris maragiT, romelic zesadgam milSia.

SiSina bgerebis swori warmoTqma b)

J, S, C, j, W Tanxmovnebis warmoqmnis adgili erTi da igivea: S, J Tanxmovnebis warmoTqmisas enis wveri miaxloebulia nunebTan. saartikulacio organoebis mdgomareoba am bgeraTa warmoTqmisas aseTia:

tuCebi odnav win gamoweuli, moCans kbilebi, kbilTaSua Riaoba udris daaxloebiT 1mm-s. enis wveri aweulia zeviT da qmnis momrgvalebul naprals nunebTan. J, S-s warmoTqmisas ena qmnis Rars, romelSic gamomdinareobs haernakadi, xolo j, C, W bgerebis warmoTqmisas enis zurgi mTlianad azneqilia da daZabuli. enis wveri axdens xSvas nunebTan. rbili sasa naqiTurT yvela am Tanxmovnis warmoTqmisas aweulia. saxmo simebi: S-C bgerebisaTvis miaxloebulia, amomdinare haernakadi warmoqmnis Cqams. J, j bgerebisaTvis JReren da W-saTvis daketilia. eqspiraciuli haernakadi: Zlieria S, C-saTvis; sustia J, j-saTvis, W warmoiqmneba im haeris maragiT, romelic piris RruSi imyofeba.

sisina da SiSina bgerebis warmoTqmis darRveva

sisina da SiSina bgerebis marTebuli warmoTqma moiTxovs zust diferencirebul moZraobebs. swori artikulaciidan mcire gadaxrac ki iwvevs am bgeraTa arazust, damaxinjebul warmoTqmas. am bgerebis darRvevis specifikuri mizezebia: smenis defeqti, sametyvelo aparatis araswori aRnagoba: kbilebis, ybebis da enis anomaliebi. sisina _ SiSina bgerebis

Page 29: savarjiSoebi metyvelebis teqnikis dasaxvewad...2 profesor manana berikaSvilis damxmare saxelmZRvanelo _ „savarjiSoebi metyvelebis teqnikis dasaxvewad“ _ misive saxelmZRvanelos

29

darRveva ori saxiT gvxvdeba: 1) bgeris damaxinjeba 2) sxva bgeriT Senacvleba.

damaxinjeba:bagekbilismieri sigmatizmi. am SemTxvevaSi qveda tuCi 1.

exeba zeda kbilebs. ena s-bgeris mdgomareobaSia. e. i. daweulia qveda kbilebisaken. aseTi artikulaciis dros s-bgeris warmoTqma f-bgeris msgavsia. bgera arazustia, gaugebari.

mag: saxli _ f axli, suraTi – f uraTi da a. S.kbilTaSua sigmatizmi – sisina da SiSina bgerebis (an 2.

erTi romelime maTganis) warmoTqmis dros enis wveri imis magivrad rom daeSvas wina kbilebTan, gamodis kbilebs Sua; amitom bgera arasufTa JReradobisaa da Clifinis msgavsia. zogjer kbilTaSua sigmatizmis dros gvxvdeba tuCis da ybis damatebiTi moZraoba zevidan qveviT fardiseburad _ enis kbilTaSua warmoTqmis dasafaravad.

kbilismieri sigmatizmi _ sisina da SiSina bgerebis 3. (zogjer mxolod erTi romelime rigis) warmoTqmisas enis wveri ebjineba zeda kbilebs, gzas uketavs haernakads da ismis d, T, t-s msgavsi bgerebi. magaliTad: s-s nacvlad ismis T-s msgavsi bgera, z-s nacvlad _ d-s msgavsi da a. S. saxli _ Taxli, zamTari _ damTari.

gverdiTi (lateraluri) sigmatizmi _4. enis wveri aweulia zeviT, kbilebs an nunebs ebjineba, a)

rogorc t bgeris warmoTqmisas. amis gamo ena ver axerxebs SuaSi Raris gakeTebas da eqspiraciuli haernakadi gverdebidan (an erTi gverdidan) gamodis.

zogjer enis wveri daweulia qveda kbilebTan. ena b) brundeba erT mxares (zogjer gamova kbilebs gareTac) da haernakads uSvebs meore mxridan.

g) enis wveri exeba qveda kbilebs. enis zurgi daWimuli da aweulia, exeba magar sasas da haernakadi gamodis erTi an orive gverdidan. metyveleba metad ziandeba.

5. cxvirismieri sigmatizmi _ metyveleba iseve Zlier ziandeba, rogorc gverdiTi sigmatizmis dros, magram gamosasworeblad ufro advilia. enis Ziri iweva maRla, uaxlovdeba naqs. naqi eSveba qvemoT da gzas xsnis cxviris

Page 30: savarjiSoebi metyvelebis teqnikis dasaxvewad...2 profesor manana berikaSvilis damxmare saxelmZRvanelo _ „savarjiSoebi metyvelebis teqnikis dasaxvewad“ _ misive saxelmZRvanelos

30

Rrusaken, ris gamoc eqspiraciuli haernakadi cxviris Rrudan gamodis.

amgvarad, kbilTaSua napralis nacvlad, iqmneba naqisa da xaxis naprali. ismis gaurkveveli bgera _ Ria dudunis msgavsi. es defeqti SeiZleba gavrceldes rogorc sisina, aseve SiSina bgerebze an mxolod romelime erT rigze.

6. SiSina sigmatizmi _ enis wveri daSorebulia wina kbilebs. enis wina nawili daZabuli da zedmetad aweulia. ismis S da s-bgerebis msgavsi SiSina bgera (S da s-s Soris gardamavali bgera): saxli – Saxli, suraTi _ SuraTi, SoSia _ sosia.

Senacvleba: 1. SiSina bgerebis Senacvleba sisina bgerebiT da piriqiT.

SoSia _ sosia,jebiri _ Zebiri,CaquCi _ caquci,WianWvela _ wianwvela,sami _ Sami,skami _ Skami.da a. S.

mJReri afrikatebis Z, j-s Senacvleba mJReri 2. napralovnebiT da piriqiT.

ZaRli _ zaRli,eZgera _ ezgera,jebiri _ Jebiri,jirki-Jirki.

afrikatebis Senacvleba bgeraTa kompleqsiT, Z- zd, 3. c-sT, w-st, j-Jd, C-ST, W-St. ZaRli – zdaRli, ciyvi-sTiyvi.

mJReri j, J. bgerebis Senacvleba S, C yru bgerebiT, rac 4. saerTod metyvelebaSi mJReri bgerebis dayruebis SemTxvevaa. mag: maJalo _ maSalo, jebiri _ Cefiri da a. S.

Page 31: savarjiSoebi metyvelebis teqnikis dasaxvewad...2 profesor manana berikaSvilis damxmare saxelmZRvanelo _ „savarjiSoebi metyvelebis teqnikis dasaxvewad“ _ misive saxelmZRvanelos

31

sisina da SiSina bgerebis dayeneba _ koreqcia

sigmatizmis SemTxvevaSi xSirad darRveulia bgeris smeniTi aRqma. amitom yuradReba unda gamaxvildes fonematuri smenis ganviTarebaze. bgeraze muSaobis dros, gamoyenebul unda iqnes mxedvelobiTi da smeniTi kontroli. swori warmoTqma SeiZleba miviRoT mxolod mibaZviT. specialisti uCvenebs bgeris marTebul artikulacias, moswavle ki mibaZviT, yovelgvari sagangebo xerxebis gamoyenebis gareSe, asworebs darRveul warmoTqmas. Tu sametyvelo organoebi ver axerxeben zust, diferencirebul moZraobebs, maSin saWiroa sagangebo saartikulacio varjiSebis Catareba. mag: tuCebis win wamoSvera (xorTumiseburad), tuCebis ganze gazidva, (Rimilis pozicia), enis gamoyofa `isriseburad~ _ ena iRebs rac SeiZleba wamaxvilebul formas. enis gamoyofa rigrigobiT niCbiseburad, isriseburad da Rariseburad. Tu am moZraobis Sesruleba ver xerxdeba SeiZleba gamoviyenoT zondi, romelsac davaWerT enaze da meqanikurad miviRebT Rars. rogorc wesi, bgerebze muSaobas viwyebT sisina bgeris dayeneba _ koreqciiT. kerZod s-bgeriT. xolo momdevno bgerebze gadasvla xdeba s-bgeris sruli avtomatizaciis Semdeg. sisina-SiSina bgeraTa dayeneba-koreqcia xdeba Semdegi TanmimdevrobiT:

s-z-c-w-ZS-J-C-W-j

im SemTxvevaSi, rodesac miviRebT marTebul s-s, danarCen sisina bgerebze imdeni muSaoba aRar aris saWiro. Tu gaZnelda mag: s-bgeris miReba da obieqtma ufro advilad moaxerxa romelime sxva bgeris warmoTqma, muSaobas viwyebT misTvis ufro advilad warmosaTqmeli bgeriT. vayenebT am bgeras da isev vubrundebiT s bgeras.

zemoT CamoTvlili organuli darRvevebidan yvelaze gavrcelebulia kbilTaSua sigmatizmi. am darRvevis gamosasworeblad saWiroa gavacnobieroT sametyvelo organoTa mdgomareoba bgerebis warmoTqmisas. swori marTebuli artikualciiT, gadaWarbebiT warmovTqvaT darRveuli bgera.

Page 32: savarjiSoebi metyvelebis teqnikis dasaxvewad...2 profesor manana berikaSvilis damxmare saxelmZRvanelo _ „savarjiSoebi metyvelebis teqnikis dasaxvewad“ _ misive saxelmZRvanelos

32

savarjiSo 1. dakreWili kbilebiT gaxangrZlivebuli warmoTqmiT vTqvaT s bgera;

savarjiSoO2. SpateliT an Cveulebrivi kovzis tariT davaWiroT enis wveris qveda kbilebTan da warmovTqvaT bgeras.

praqtikam gviCvena, rom kbilTaSua sigmatizmis gamosasworeblad umjobesia varjiSis dawyeba daxuruli marcvliT:

asesisosus

unda aRiniSnos, rom kbilTaSua warmoTqmis damaxinjebani gamosasworeblad advilia, magram misi Camagreba metyvelebaSi saWiroebs xangrZliv muSaobas.

zemoT CamoTvlil organul naklovanebaTa garda xSirad vxvdebiT manerul, Serbilebul sisina bgerebs. maTi gamosworeba SesaZlebelia im savarjiSoebiT, romelTac qvemoT gTavazobT xangrZlivi, sistemuri varjiSis Sedegad.

sisina bgerebis sworad warmoTqmisaTvis saWiro savarjiSoebi

gavixsenoT s Tanxmovnis sworad warmoTqmis artikulacia da varjiSi daviwyoT daxuruli marcvliT.

as1) es is os us

Semdeg gabmuli sisiniT warmovTqvaT sssss...2)

Page 33: savarjiSoebi metyvelebis teqnikis dasaxvewad...2 profesor manana berikaSvilis damxmare saxelmZRvanelo _ „savarjiSoebi metyvelebis teqnikis dasaxvewad“ _ misive saxelmZRvanelos

33

s Tanxmovani warmovTqvaT erTmarcvlian da 3) ormarcvlian kompleqsebSi:

si si-si sis sri sTi rsise se-se ses sre sTe rsesa sa-sa sas sra sTa rsaso so-so sos sro sTo rsosu su-su sus sru sTu rsu

bgera s – Tanxmovan kompleqsebSi:

sfa spa sma sva sTa stasfe spe sme sve sTe stesfi spi smi svi sTi stisfo spo smo svo sTo sto

sna sla sra sqa ska sxasne sle sre sqe ske sxe sni sli sri sqi ski sxisno slo sro sqo sko sxosnu slu sru squ sku sxu

gavixsenoT z Tanxmovnis sworad warmoTqmis artikulacia da varjiSi daviwyoT daxuruli marcvliT:

az1) ez iz oz uz

enis wveri mivabjinoT qveda saWreli nunebis zeda 2) kidesTan da gabmiT da zuzuniT warmovTqvaT zzzzz.

z Tanxmovani warmovTqvaT erTmarcvlian da 3) ormacvlian kompleqsebSi:

Page 34: savarjiSoebi metyvelebis teqnikis dasaxvewad...2 profesor manana berikaSvilis damxmare saxelmZRvanelo _ „savarjiSoebi metyvelebis teqnikis dasaxvewad“ _ misive saxelmZRvanelos

34

zi zi-zi ziz zri zdi rzize ze-ze zez zre zde rzeza za-za zaz zra zda rzazo zo-zo zoz zro zdo rzozu zu-zu zuz zru zdu rzu

s da z Tanxmovnebis erToblivi kombinaciebi: 4)

zi-si zdi-sTi zi-si-si-zize-se zde-sTe ze-se-se-zeza-sa zda-sTa za-sa-sa-zazo-so zdo-sTo zo-so-so-zozu-su zdu-sTu zu-su-su-zu

si-zi-zi-si si-zi-si zi-si-zise-ze-ze-se se-ze-se ze-se-zesa-za-za-sa sa-za-sa za-sa-zaso-zo-zo-so so-zo-so zo-so-zosu-zu-zu-su su-zu-su zu-su-zu

bgera z TanxmovankompleqsebSi:

zva-zma-zna-zla-zra-zRazve-zme-zne-zle-zre-zRezvi-zmi-zni-zli-zri-zRizvo-zmo-zno-zlo-zRozvu-zmu-znu-zlu-zru-zRu

s Tanxmovnis gavarjiSeba _ Camagreba sityvaSi

sastiki, sruli, sargebloba, simpaTia, sasamarTlo, seriozuli, gansacdeli, gansakuTrebuli, sasacilo, saqarTvelo, saamo, respublika, represia, sabWoTa, senati, gasaocari, saubari, sityva, Semsrulebeli, sxvla.

gaxseneba, moskovi, skami, simarTle, suni, seni, savadmyofo, sasadilo, restorani, sasaubro, sisxli, gansasjeli,

Page 35: savarjiSoebi metyvelebis teqnikis dasaxvewad...2 profesor manana berikaSvilis damxmare saxelmZRvanelo _ „savarjiSoebi metyvelebis teqnikis dasaxvewad“ _ misive saxelmZRvanelos

35

mosamarTle, sisxlis samarTlis saproceso kodeqsi, sagadasaxado inspeqcia, sendviCi, sarbieli.

sxvaoba, sxeuli, usaxelo, sarCevi, saSinao, saSualo, sawyeni, sarwyavi, samwuxaro, sawvavi, saRamo, msaji, saukunis procesi, msjeloba, diskusia, sportsmeni, samaxsovro, sifrTxiles Tavi ar stkiva.

safrTxe, sareklamo, saagento, sarkmeli, sarke, sasurveli, sxvadasxva, gamoisyida, gamosvla, avsuli, miusaja, sjobs, wesebi, wesrigi, samSabaTs, mas Semdeg.

z Tanxmovnis gavarjiSeba – Camagreba sityvaSi

zavi, zaqi, zizRi, zizilo, sazamTro, zezva, zamTari, zaza, zurgi, vazna, zarzma, zuzuni, zuTxi, zog-zogi, zazuna, zrdiloba, sizmari, saziano, zrda, zangi, zafxuli, zamTari, zarbazani, saxazavi, krazana, dazga, bazari, dazverva, uzarmazari, aurzauri, zafrana, zambaxi, gabzaruli, mgzavri.

zuTxi, zurna, zurmuxti, bzuili, nazuqi, guzguzi, mazuTi, uzrunveli, dazverva, zluquni, ganzraxva, zrdiloba, bzriala, mzveravi, mzrunveli, dazga, mgzavri, aRmzrdeli, zRapari, sazRvari, mze, mzidavi, mziTevi, mziuri.

s da z Tanxmovanebis gadatana _ Camagrebaenis gasatexebsa da savarjiSoO frazebSi

`sami sasawnaxele xe~.1.

`zogisa bambac Cxrialebs2 zogis kakalic arao~.

`susti sio sisiniTa3 sust sosans swvda, sustad sera,sasoebam sulis swrafvasaocnebo serze swera~.

`erTsa kacsa bliskinelsa, blis kalaTiT4 blis xidzeda, bali gaaqvs da gamoaqvs~.

Page 36: savarjiSoebi metyvelebis teqnikis dasaxvewad...2 profesor manana berikaSvilis damxmare saxelmZRvanelo _ „savarjiSoebi metyvelebis teqnikis dasaxvewad“ _ misive saxelmZRvanelos

36

`zogsa kacsa kaci hqvia5. zogsa kacsa kacunao,zogs dedakacs – dedakaci,zogsac _ dedakacunao~.

`satrfos suls svamda sneuli6. siyvarulisa seniTa,sxeuliT saroseuliT,saxiTa sevdiT sveliTa~.

a. saluqvaZe`zedazniT zveravs zeTa-zes7.

zeimiT, zogjer zariTa...zmanebiT zvirTi zedazedzmasa zrdis zvav zanzariTa.

a. saluqvaZe

andazebi`sifrTxiles Tavi ar stkivao~.`sxvisi imediT farTo karavs nu dasdgamo~.`mizez-mizez dos marili akliao~.`bevri buzi bzuis, futkarTan yvela tyuiso~.`simdidris SezizReba umdidresi simdidrea~.`zneoba niWia sazogadoebisa~.`Tavazianoba zneobis gamosxivebaa~.

aforizmebi `avsa kacsa avi sityva urCevnia sulsa, gulsa~.`borotsa sZlia keTilman, arseba misi grZelia!~ gangebasa vervin Secvlis, ar-saqmneli ar iqnebis~.`gastexs qvasaca magarsa grdemli tyviisa lbilisa~.`vin moyvaresa ar eZebs, igi Tavisa mteria~.`kargi saqme kacsa zeda azom Ture ar waxdebis~.kaci brZeni ver gaswiravs moyvaresa moyvarulsa~.`msgavsi yvelai msgavssa Sobs, ese brZenTagan Tqmulia~.`raca RmerTsa ara swaddes, ara saqme ar iqnebis~.`ver daiWiravs sikvdilsa gza viwro, verca kldovani~,

Page 37: savarjiSoebi metyvelebis teqnikis dasaxvewad...2 profesor manana berikaSvilis damxmare saxelmZRvanelo _ „savarjiSoebi metyvelebis teqnikis dasaxvewad“ _ misive saxelmZRvanelos

37

`misgan yoveli gaswordes susti da Zalgulovani~,`bolos Seyarnes miwaman erTgan moyme da mxcovani~,`sjobs sicocxlesa nazraxsa, sikvdili saxelovani~. SoTa rusTaveli`Zneli aris martooba sulisamas eltvian siameni soflisa~.

n. baraTaSvili

SiSina bgerebis gamosworeba

SiSina bgerebis gamosworebas viwyebT S bgeriT. warmovTqvaT bgera s da Semdeg enis wveri Spacelis daxmarebiT avwioT zeviT nunebisaken, tuCebi wamovwioT win. Tu tuCebis win wamoweva gaWirda, maSin orive loyaze viWerT TiTebs da tuCebi win wamoiweva. marTebuli bgeris miRebis Semdeg gadavdivarT mis Camagrebaze marcvlebSi, sityvebSi, frazebSi.

S bgeris gamosworebis Semdeg ar aris Zneli J bgeris miReba, radgan maTi artikulacia msgavsia, magram S-sgan gansxvavebiT, J-sTvis emateba saxmo simebisa da enis wveris TrTola. smeniT ganvasxvavoT J bgera S-sgan, xorxze xelis midebiT SevigrZnoT J-s warmoTqmisaTvis saWiro JRera. unda SevigrZnoT enis wveris TrTola.

am ori bgeris gasworebis Semdeg yvela SiSina bgera avtomaturad swordeba.

SiSina Tanxmovnebis _ yru S-s da mJReri J-s warmoTqmis savarjiSoebi

gavixsenoT yru SiSina Tanxmovnis S-s warmoTqmis 1) wesebi

da swori artikualciiT gabmulad warmovTqvaT SSSSSS.

S Tanxmovani warmovTqvaT erTmarcvlian da 2) ormarcvlian kompleqsebSi:

Page 38: savarjiSoebi metyvelebis teqnikis dasaxvewad...2 profesor manana berikaSvilis damxmare saxelmZRvanelo _ „savarjiSoebi metyvelebis teqnikis dasaxvewad“ _ misive saxelmZRvanelos

38

Si Si-Si SiS Sri-rSi Sli-lSiSe Se-Se SeS Sre-rSe Sle-lSeSa Sa-Sa SaS Sra-rSa Sla-lSaSo So-So SoS Sro-rSo Slo-lSoSu Su-Su SuSU Sru-rSu Slu-lSu

gavixsenoT J Tanxmovnis artikulacia da gabmiT da 3) zuzuniT warmovTqvaT JJJJJJJ.

J4) Tanxmovani erTmarcvlian da ormarcvlian kompleqsebSi.

Ji Ji-Ji JiJ Jri-Jdi Jvi-JliJe Je-Je JeJ Jre-Jde Jve-JleJa Ja-Ja JaJ Jra-Jda Jva-JlaJo Jo-Jo JoJ Jro-Jdo Jvo-JloJu Ju-Ju JuJ Jru-Jdu Jvu-Jlu

J bgeris diferencia:

Ji-Si Si-Ji Ji-Si-Ji Ji-Si-Si-JiJe-Se Se-Je Je-Se-Je Je-Se-Se_JeJa-Sa Sa-Ja Ja-Sa-Ja Ja-Sa-Sa-JaJo-So So-Jo Jo-So-Jo Jo-So-So-JoJu-Su Su-Ju Ju-Su-Ju Ju-Su-Su-Ju

Si-Ji-Ji-SiSe-Je-Je-SeSa-JaA-Ja-Sa So-Jo-Jo-SoSu-Ju-Ju-Su

S Tanxmovnis gavarjiSeba-Camagreba sityvaSi

SiSi, SimSili, Sida, mSiSara, Sikriki, naxSiri, saSiano, komSi, ulvaSi, xaSi, qarqaSi, nimuSi, lavaSi, nugeSi, nuSi, pirquSi, oxraxuSi, baliSi.

SeSa, SesaZlebeli, SeSlili, SefuTva, Sercxva, SesaSuri,

Page 39: savarjiSoebi metyvelebis teqnikis dasaxvewad...2 profesor manana berikaSvilis damxmare saxelmZRvanelo _ „savarjiSoebi metyvelebis teqnikis dasaxvewad“ _ misive saxelmZRvanelos

39

Semodgoma, SegrZneba, Steri, Serisxuli, SeebrZola, Seityua, Sefi, Seepasuxa, SeRavaTi, SeiZina, Seundo, Serigeba, Sexvedra, SesaniSnavi, Seteva, Semoqmedeba, Secnoba, SemTxveva, Sercxvena, Segirdi, giSeri, mlaSe, Savi, Sari-Suri, Sarmi, Sarvali, Saragza, guSagi, niSani, muSaoba, SarbaTi, oTxSabaTi, qviSa, droSa, kaSkaSa, SaSxana, Sorti, Sori, Solti, Sokoladi, Soreuli, samSoblo, keTilSobili, sanimuSo, Sorsmxedveli, saTamaSo, saSobao, daSoreba, pirmSo.

SuRli, SurisZieba, SuaSi, saSualo, Subli, Suaguli, abreSumi, SuSa, Suri, SuaRame, Surduli, SuSabandi, SuamTa.

vaSli, laSqari, saSrobi, SaSvi, naSTi, muSti, uSno, iSviaTi, fexSiSveli, SeniSvna, eSxi, eSmaki, Sroma, Sxapuna, Stormi, uSiSroeba, mniSvnelovani, saerTaSoriso, samSoblo, CamSvebi, mSvidoba.

profkavSiri, SeRavaTi, Sexvedra, aSalaSinebs, uSlis, uSno, uSvelebeli, Sveicaria, mSvenieri, SesaniSnavi, aaSena, maSvelebi, feSenebeluri, arSia.

J-Tanxmovnis gavarjiSeba-Camagreba

vaJi, kaJi, giJi, reJimi, reJisori, Jirafi, Jini, Jangi, Jangbadi, mJava, maJalo, mJauna, araJani, amJamad, Jandarmi, Jolo, diriJori, Jurnali, JuJuna, laJvardi, vaJkaci, uJmuri, RaJRaJi, JrJola, Jleta, Jriamuli, gamJRavneba, JRaruni, Jruanteli, JRurtuli.

S da J Tanxmovnis gadatana-Camagrebaenis gasatexebsa da savarjiSoO frazebSi

Sevardenma Sav SaSvs 1) SiSis Sadrevani Seafrqvia _SaSvi SroSnis Stoze Sexta,SroSanma Sto Searxia~.

`sami muWi Sindarwkli2) Sevitane SindarwklSi.~

`SoTa SalaSins usvams SeSaze,3) Sav-Sav SeSebsac SuSisfrad feravs,

Page 40: savarjiSoebi metyvelebis teqnikis dasaxvewad...2 profesor manana berikaSvilis damxmare saxelmZRvanelo _ „savarjiSoebi metyvelebis teqnikis dasaxvewad“ _ misive saxelmZRvanelos

40

SalaSini aqvs SesaSurebiSrial-SrialiT Slis burbuSelas~.

`Semrisxe Sengan Sendoba4) SemakrTobs, SemeSindeba...Svilisa Senis SenobaSendeba, SalaSindeba~

`Jami Jveravda, Jamavda,5) Jolisa, Jolsa, Jolasa,JoJo Juravda, JaravdaJinsa Jruantels JrJolasa~

a. saluqvaZe

`vis Svenis, _ lomsa, _ xmareba Subisa, far-SimSerisa,_ mefisa mzis Tamarisa, Rawv-badaxS, Tma-giSerisa,mas, ara vici, Sevhkadro Sesxma xotbisa, Se, risa,da misTa mWvretelTa yandisa mirTma xams marT, miSerisa.~

`Senman mzeman, uSenosa arvis mixvdes mTvare Seni,Senman mzeman, vervis mixvdes, mo-ca-vidnen samni mzeni!aqaT Tavsa gardaviqcev, axlos maxlvan didni kldeni,suli Cemi Seivedre,zeciT momxvden nuTu frTeni~. SoTa rusTaveli

andazebi

Sors mouare da Sin mSvidobiT midio.1) Svilma guli gaiara, SviliSvilma gulis gulio. 2)

omianoba zogs aaSenebs, zogs gadaaSenebso.3) gaWirvebulTaTvis isic nugeSia, Tu amxanagi eyoleba 4)

ubedurebaSi. spinoza

nugeSi imis codnaa, rom Senze ukeTesi kaci, Senze 5) ubeduria.

e. birsi

Page 41: savarjiSoebi metyvelebis teqnikis dasaxvewad...2 profesor manana berikaSvilis damxmare saxelmZRvanelo _ „savarjiSoebi metyvelebis teqnikis dasaxvewad“ _ misive saxelmZRvanelos

41

enakbilismieri (sisina) afrikatebi

enakbilismieri (sisina) afrikatebia Z, c, w. zemoT ukve vTqviT, rom isini iwarmoebian enis wina zedapiriT. qveda yba odnav daweulia, enis wveri ebjineba qveda kbilebs, enis zurgis wina nawili ebjineba magar sasas, enis gverdebi exeba gverdiT kbilebs da xdeba sruli xSva. Z-mJReri afrikatia, _ saxmo simebi daZabulia da JReren. c-fSvinvieri afrikatia _saxmo simebi erTmaneTs miaxloebulia da amomdinare haernakadi warmoqmnis Cqams. w-abruptiuli afrikatia. igi iwarmoeba im haeris maragiT, romelic zesadgom milSia.

xSiria SemTxveva Z, c, w afrikatebis Serbilebisa. gansakuTrebiT a, o, u xmovnebTan. es Tanxmovanebi saWiroa warmovTqvaT mkafiod da energiulad.

erTmarcvliani varjiSis kompleqsi:

Zi ci wiZe ce weZa ca waZo co woZu cu wu

ormarcvliani savarjiSoebi:

Zi-ci Zi-wi ci-Zi wi-ci ci-wi wi-ZiZe-ce Ze-we ce-Ze we-ce ce-we we-ZeZa-ca Za-ca ca-Za wa-ca ca-wa wa-ZaZo-co Zo-co co-Zo wo-co co-wo wo-ZoZu-cu Zu-cu cu-Zu wu-cu cu-wu wu-Zu

sammarcvliani savarjiSoebi:

Zi-ci-wi wi-ci-Zi ci-wi-Zi ci-Zi-wiZe-ce-we we-ce-Ze ce-we-Ze ce-Ze-weZa-ca-we wa-ca-Za ca-wa-Za ca-Za-waA

Page 42: savarjiSoebi metyvelebis teqnikis dasaxvewad...2 profesor manana berikaSvilis damxmare saxelmZRvanelo _ „savarjiSoebi metyvelebis teqnikis dasaxvewad“ _ misive saxelmZRvanelos

42

Zo-co-wo wo-co-Zo co-wo-Zo co-Zo-woZu-cu-wu wu-cu-Zu cu-wu-Zu cu-Zu-wu

oTxmarcvliani savarjiSoebi:

Zi-ci-ci-Zi Zi-wi-wi-Zi ci-Zi-Zi-ciZe-ce-ce-Ze Ze-we-we-Ze ce-Ze-Ze-ceZa-ca-ca-Za Za-wa-wa-Za ca-Za-Za-caZo-co-co-Zo Zo-wo-wo-Zo co-Zo-Zo-coZu-cu-cu-Zu Zu-wu-wu-Zu cu-Zu-Zu-cu

Z, c, w Tanxmovnebis gadatana-Camagreba sityvebSi, enis gasatexebsa da frazebSi

carci, nacari, cancala, gamocana, calfexa, cameti, cercvi, cecxli, mcenare, celqi, sivrce, ceti, cicinaTela, cicari, cirki, cifri, sicili, zarmaci, kaci, laquci, mxeci, cocxali, cocxi, curva, cuRluti, cunculi.

ca, calke, cal-calke, cacxvi, caxcaxi, cbieri, cduneba, cdilobs, cvlian, centraluri, centralizacia, cerceta, ceceba, cecxlgamZle, cecxlmsroleli, cvar-nami, cvilisferi, cvla, cvlileba, cvriani, ciali, ciga, civilizacia, civ-civi, cikloni, cilindri, ciliswameba, cimcimi, cirkulacia, citata, cicabo, cica, cixekoSki, cmacuni, cnoba, cnobismoyvare, col-Svili, cot-cotaobiT, cofiani, crumecnieri, cexeluxi, cqmutva, cxendacxen, cxvar-mecxvare, cxvirmouxocavi, cxoveli, cxonebuli, cxra, cxrafurcela, gaacamtvera, gafacicebuli, gancvifrebuli, darcxvenili, Sercxvenili, gardacvaleba, calybad, furceli, facifuci, sacecxluri.

informacia, opozicia, specsamsaxurebi, socialuri, rac Seexeba, arc erTi, Tumca, maincdamainc, oficialuri, korufcia, konstitucia, principulad, eqsploatacia, ucxouri, federacia, pres-centri, investiciebi, specialisti, produqcia, civiluri, Cacmuloba, gancalkeveba, konsultacia, gadacema, saorganizacio, principuloba, samecniero, kvalificiuri, redaqcia, produqcia, policia, uprecedento.

Page 43: savarjiSoebi metyvelebis teqnikis dasaxvewad...2 profesor manana berikaSvilis damxmare saxelmZRvanelo _ „savarjiSoebi metyvelebis teqnikis dasaxvewad“ _ misive saxelmZRvanelos

43

`cidan crili civi cvari1. cicaboze ciags cdilobs,cis cialis civ cimcimSicdomileba cud cdomilobs~.

`dafacicebulni frinvelni2. ufro dafacifucdebian.~

`dacimcimebda cimcimiT3. cimcima cicinaTela,misma cimcimma zeca sulgaacimcicinaTela.~

`cal cerze cekvavs cangala,4. cxovrebas cxexvavs ceriTa,cols cremli cviva, cargvalicvdeba codvilis cqeriTa

a. saluqvaZe

`naxes ucxo moyme vinme, jda mtirali wylisa pirsa,5. Savi cxeni sadaviTa hyva lomsa da viTa gmirsa,xSirad esxa margaliti lagam-abjar-unagirsa.cremlsa vardi daeTrTvila, gulsa mduRrad anatirsa.~

SoTa rusTaveli

`mis monisa ara esma sityva, arca naubari,6. maT laSqarTa zaxilisa iyo erTob ugrZnobari,ucxod radme amoskvnoda guli, cecxlTa nadebari,cremlsa sisxli ereoda, gasdis, viTa nagubari~.

SoTa rusTaveli

andazebi

cxvari cxvaria da, Tu gacxarda cxaria.vinc icis cecxlia, vinc ara da cercvia.

Page 44: savarjiSoebi metyvelebis teqnikis dasaxvewad...2 profesor manana berikaSvilis damxmare saxelmZRvanelo _ „savarjiSoebi metyvelebis teqnikis dasaxvewad“ _ misive saxelmZRvanelos

44

bgera w sityvebsa da enis gasatexebSi

wami, warbi, wabli, wikwiki, wamali, wuTi, wuwuraqi, walkoti, wamwami, wamdauwum, weliwadi, mawanwala, maswavlebeli, warmodgena, wameba, swavla, wero, webo, wertili, umweo, sawebeli, werili, mwerali, wesrigi, wigni, wiTeli, wisqvili, wvima, wixli, wiwila, arwivi, mewisqvile, yanwi, mwiri, yunwi, saswori, mawoni, sawoli, Tavmomwone,wuTi, wuwki, wurbela, wuwuni, marwuxi, wumpe, wveTi, wveri, wvima, mwvanili, damwvari, wliuri, wneva, wminda, sawnaxeli, nawnavi, swrafi, wre, wyaro, mewyeri, marwyvi, wkepla, mwkrivi, wripini, wynari, wyali, wyvili, wyurvili, wyluli, sarwyavi.

`wia-wia dawiwinebs1. pawawina wiwila, wvimis wveTi daewveTa, SeSinda da iwivla~.

`wvimis wveTi wuwunebda2. wkap-wkup, wkap-wkup, wvima wuwuns uwunebda, wkap-wkup, wkap-wkup da mere ki wvima wynari wvima wynari welwanwkara awikwikda wvril wveTebad wamdauwum, waramara~.

`wagaxdens wyevla-wuwuni,3. winaswar wewva wverisa, wamodeq, weras wamohyev waldis win wawvdil wverisas~.

a. saluqvaZe

Page 45: savarjiSoebi metyvelebis teqnikis dasaxvewad...2 profesor manana berikaSvilis damxmare saxelmZRvanelo _ „savarjiSoebi metyvelebis teqnikis dasaxvewad“ _ misive saxelmZRvanelos

45

bgera Z sityvebsa da frazebSi

Zafi, Zala, ZaRli, naZvi, nakrZali, brZaneba, anZa, barZayi, naZaladevi, Zera, Zexvi, Zewna, Zerwva, sabZeli, mZevali, yurZeni, berZeni, brZeni, rZe, sakinZe, grZeli, meZebari, gaRviZeba, Zegli, Zili, Ziri, mZime, RviZli, manZili, saZirkveli, kvanZi, korZi, kerZi, anderZi, mZivi, ZonZi, TeZo, brZola, Zunwi, ZunZuli, Zvali, Zviri, Zvirfasi, Zma, Zmobili, grZnoba, Zneli, Zlieri, Zroxa, Zrwola, gaZRola, mZRoli, lanZRva, maZRari.

`Znelia, Znelze Znelia,1. Zerkva ZoZisa Zirisa, Zageba Zveli ZiZisa, Zebna Zowisa Zvirisa~.

a. saluqvaZeandazebi

Zils Zili mosdevs.1. ZaRli ZaRlis Zvals ar gastexs.2. ZaRlsa scemdnen da rZals asmendneno.3.

j, C, W SiSina afrikatebis swori warmoTqmis savarjiSoebi

gavixsenoT enanunismieri SiSina j, C, W afrikatebis swori artikulacia. gavavarjiSoT erTmarcvlian bgeraT-kompleqsSi mJReri _ j, fSvinvieri C da abruptivi W.

Ci ji Wi1) Ce je We Ca ja Wa Co jo Wo Cu ju Wu

Page 46: savarjiSoebi metyvelebis teqnikis dasaxvewad...2 profesor manana berikaSvilis damxmare saxelmZRvanelo _ „savarjiSoebi metyvelebis teqnikis dasaxvewad“ _ misive saxelmZRvanelos

46

ormarcvliani bgeraTkompleqsebi: 2)

ji-Wi ji-Ci Ci-ji Wi-Ci je-We je-Ce Ce-je We-Ce ja-Wa ja-Ca Ca-ja Wa-Ca jo-Wo jo-Co Co-jo Wo-Co ju-Wu ju-Cu Cu-ju Wu-Cu

Wi-ji Ci-Wi We-je Ce-We Wa-ja Ca-Wa Wo-jo Co-Wo Wu-ju Cu-Wu

sammarcvliani bgeraTkompleqsebi: 3)

ji-Ci-Wi Ci-Wi-ji Wi-Ci-ji je-Ce-We Ce-We-je We-Ce-je ja-Ca-Wa Ca-Wa-ja Wa-Ca-ja jo-Co-Wo Co-Wo-jo Wo-Co-jo ju-Cu-Wu Cu-Wu-ju Wu-Cu-ju

oTxmarcvliani bgeraTkompleqsebi: 4)

ji-Wi-Ci-ji Ci-Wi-Wi-ji ji-Ci-Ci-jije-We-Ce-je Ce-We-We-je je-Ce-Ce-jeja-Wa-Ca-ja Ca-Wa-Wa-ja ja-Ca-Ca-jajo-Wo-Co-jo Co-Wo-Wo-jo jo-Co-Co-joju-Wu-Cu-ju Cu-Wu-Wu-ju ju-Cu-Cu-ju

j, W, C afrikatebis Camagreba sityvebsa da enis gasatexebSi

Wa, Wadari, Warxali, Wiqa, Wadraki Woti, WinWari, WurWeli, WoWmani, Wogriti, Worfli, Wuri, saWurveli, WanWuri, Weri, Werami, Weqa-quxili, kenWi, mWevrmetyveli, WiSkari, WianWvela, WivWavi, kaWkaWi, kuWi, goWi, biWi, muxruWi, Wvartli,

Page 47: savarjiSoebi metyvelebis teqnikis dasaxvewad...2 profesor manana berikaSvilis damxmare saxelmZRvanelo _ „savarjiSoebi metyvelebis teqnikis dasaxvewad“ _ misive saxelmZRvanelos

47

damWknari, Wriloba, WuWrutana, brWyviala, Wra-kerva, WroRa, gamWvirvale, Wvavi, mWedeli, saWe, Wupri, WaxWaxi.

aCrdili, sarCuli, saCxere, maCvi, siCqare, Cala, CanTa, Cadri, leCaqi, niCabi, yaCaRi, uCinari, CurCxela, CurCuli, niCabi, laCari, quCa, qeCa, baRCa, Cangali, yoCaRi, maCanCala, aluCa, xaliCa, skvinCa, Coxa, Conguri, CoCori, boCola, yayaCo, CarCo, CurCuli, CuxCuxi, saCuqari, CumCuma, Ceqma, sarCevi, Ciri, Citi, Cibuxi, fuCeCi, urCi, CaquCi, kameCi, CamiCi, faCuCebi, Cvari, Cvidmeti, Cliqi, Clungi, CrCili, Canqeri, Cxiri, Cxubi, anCxli, nakverCxali.

jari, jami, jagari, javSani, jaWvi, jambazi, ojaxi, fanjara, najaxi, abjari, xanjali, badrijani, finjani, brinjao, bajaRlo, lurji, jarima, jansaRi, jori, joxi, jonjoli, jojo, baRlinjo, samajuri, juja, msajuli, jebiri, yavarjeni, msjeloba, jerovani, jibe, jirki, jiSi, jiuti, jildo, jixvi, Tojina, xurjini, jejili, brinji, narinji, daraji, jvari, marjvena, Tavmjdomare, mejlisi, banjgvliani.

enis gasatexebi

`kaparWina guriSvili1. guri kaparWinaSvili,javaxia, joxiSvilijoxi javaxiaSvili~.

Cveni biWi biWanWuri2. sul patara goWia,ise Camrgvalebuliarogorc lotos koWia~.

`jiqi jixvTan jiqur midis3. jixvi xevebs Cascqeris,CuxCuxiT da Cqafa-CqufiTmoiCqaris CanCqeri~.

`mwyeri vwvi da mwyeri vWame,4. mwyeris kuWis qonis qadac miWamia~.

Page 48: savarjiSoebi metyvelebis teqnikis dasaxvewad...2 profesor manana berikaSvilis damxmare saxelmZRvanelo _ „savarjiSoebi metyvelebis teqnikis dasaxvewad“ _ misive saxelmZRvanelos

48

`Camodi CemTan Celtebad5. CavRobav Cero-Calasa,Camojeq, Congurs Camovhkrav, Cavtireb, Cemsa Carasa.

a. saluqvaZe`Weri Wrialebs, Wiri Wirs _6.

WalebSi Wkneba Wil-yvavi:Wraqs Wvartli Wmunavs, Wari _ Wurs,Was _ WonWyi, Walaks _ WinWari~.

a. saluqvaZe

`jeria, _ -javri janydeba,7. janRdeba _ jabnis jabansa,jvaredad jari jardeba,javrobs jvarcmulis jafasa~.

a. saluqvaZe

aforizmebi

`sdevs faTeraki mijnursa, gaWvriteT, gaicadeniT!~`sjobs saxelisa moxveWa yovelsa mosaxveWelsa!~`qalman hkadra `xelmwifeo, daRrejilsa vinca gcnobdes,vinmca gnaxa kadnierad, razom ginda amayobdes?Tqvenni agre daRrejani mnaTobTaca daamxobdes!kacman saqme moigvaros, veWv, Wmunvasa ese sjobdes.~ SoTa rusTaveli

zemoT Cven SemogTavazeT im Tanxmovan bgeraTa sworad warmoTqmis, darRvevebisa da gavarjiSebis dawvrilebiTi analizi, romelTa damaxinjeba xSiria qarTul metyvelebaSi. danarCen Tanxmovan bgeraTa calkeuli ganxilva ar aris saWiro imitom, rom maTi darRvevebi iSviaTad gvxvdeba. saWiroa yuradReba gamaxvildes yvela bgeris mkafio warmoTqmaze.

Page 49: savarjiSoebi metyvelebis teqnikis dasaxvewad...2 profesor manana berikaSvilis damxmare saxelmZRvanelo _ „savarjiSoebi metyvelebis teqnikis dasaxvewad“ _ misive saxelmZRvanelos

49

bgeraTa ritmuli gavarjiSeba

kaba-koba baki-buki Suka-Sara Cami-Cumikaba-koba baki-buki Suka-Sara Cami-Cumikaba-koba baki-buki Suka-Sara Cami-Cumikaba-koba baki-buki Suka-Sara Cami-Cumi

lawa-luwi bati-buti raka-ruki taSi-tuSilawa-luwi bati-buti raka-ruki taSi-tuSilawa-luwi bati-buti raka-ruki taSi-tuSilawa-luwi bati-buti raka-ruki taSi-tuSi

baga-bugi Sari-Suri Tqara-Tquri wkara-wkuribaga-bugi Sari-Suri Tqara-Tquri wkara-wkuribaga-bugi Sari-Suri Tqara-Tquri wkara-wkuribaga-bugi Sari-Suri Tqara-Tquri wkara-wkuri

Waxa-Wuxi faci-fuci Waxi-Wuxi wkapa-wkupiWaxa-Wuxi faci-fuci Waxi-Wuxi wkapa-wkupiWaxa-Wuxi faci-fuci Waxi-Wuxi wkapa-wkupiWaxa-Wuxi faci-fuci Waxi-Wuxi wkapa-wkupi

sasurvelia es varjiSi Sesruldes Tavisa da mxrebis moZraobebTan erTad.

bgeraTa ritmuli gavarjiSeba ormarcvlian sityvebSi

vardi verxvi vada vakevaSli vefxvi vaSa valivafli vercxli vazna vanivarcli verZi vardna vardi

laba lari leki lodi luqi lirilavra lali leli loTi ludi lixilazna lafi leRvi loTi lurji lipilama laxti leqsi lomi lurTi liqni

Page 50: savarjiSoebi metyvelebis teqnikis dasaxvewad...2 profesor manana berikaSvilis damxmare saxelmZRvanelo _ „savarjiSoebi metyvelebis teqnikis dasaxvewad“ _ misive saxelmZRvanelos

50

riTmi rekva rasi romi ruqi ramparisxi rexva rami roki ruxi rafariyi recxva rangi rozgi rusi raWaripi retva rati rosi rupi rasa

naskvi nemsi nervi nisli nukri noxinavTi nergi nekni nivTi nuTxi notinardi nerwyvi nesvi niyvi nuSi nolinavsi neSTi neli niri nuni norCi

asi saba siTxe seni soko sura dasi saga simxne sesxi soro sufra Tasi sada siTxe seri solo sunTqvaxavsi sara sigrZe seli soda sufTa

zari zeda zvavi zidva zoma zurgizavi zeTi zvari zizRi zogi zuTxizaqi zevsi zvini zilfi zodi zRarbizanti zena zvirTi zipi zoli zRvari

ciga ciyvi ceri coli cudi calicila cifri ceti comi culi carciciva cximi celqi cofi curi cacxvicicqa cxrili cecxli cocxi cuxi cxvari

wabli weli wveTi wili wkepla wova wuTi wynariwaTxi wevri wveri wixli wneva wola wuli wyviliwaldi wesi wveti wigni wnexa wona wuTxi wuwkiwarbi wveni wkneli wvrili welva wyoba wuRi wyluli

Sambi SeZvra Sveba Sida Smagi Sroma SubiSanTi Sedrka Svela Sirma Slili Soba SuriSaSvi Sezrda Svera SiSi Slegi SoTi SuqiSaSxi Sekvra Svena Sindi Slami Sori SurTxi

Page 51: savarjiSoebi metyvelebis teqnikis dasaxvewad...2 profesor manana berikaSvilis damxmare saxelmZRvanelo _ „savarjiSoebi metyvelebis teqnikis dasaxvewad“ _ misive saxelmZRvanelos

51

Cala Cena CiTi Cirqi ConCxi Cumi Cxikvi CamCa Ceqma Ciri Cvili CorTi Cqami Cxiri

Calma CeCva Citi Cixi Coxa Cqari CxvletaCanTa Cveva Ciyvi Cliqi CoCva Cvari Cxreka

bari bedi bilwi boli buzibali bevri bindi boTli buSibavSvi bewvi birTvi bolqvi burTibangi beWi biZgi borcvi burji

fari feri fiWvi fori fulifasi fexi ficxi foni furifandi fesvi fifqi foCi fuWifardi fetvi fiqri focxi funji

pina puri presa papa pentvapitna pudri presva panta pepelapiri pulsi pemza parva pewipiwki punqti pertyva parsva peSvi

kaba kiri kevi kenWi koSki kuWi kvarikama kbili keti kerZi korZi kunZi kvaWikata kvici kexi kverTxi koWi kupri kvamlikalTa kvirti kerpi kvercxi komSi kuSti kvanZi

xavsi xerxi xiWvi xorci xnuli xvevnaxaTri xemsi xisti xorxi xSuli xvelaxarbi xeli xiwvi xofi xrtili xvetaxaSi xeki xiSti xoni xriki xvewna

Page 52: savarjiSoebi metyvelebis teqnikis dasaxvewad...2 profesor manana berikaSvilis damxmare saxelmZRvanelo _ „savarjiSoebi metyvelebis teqnikis dasaxvewad“ _ misive saxelmZRvanelos

52

Page 53: savarjiSoebi metyvelebis teqnikis dasaxvewad...2 profesor manana berikaSvilis damxmare saxelmZRvanelo _ „savarjiSoebi metyvelebis teqnikis dasaxvewad“ _ misive saxelmZRvanelos

53

SeniSvnebisTvis

Page 54: savarjiSoebi metyvelebis teqnikis dasaxvewad...2 profesor manana berikaSvilis damxmare saxelmZRvanelo _ „savarjiSoebi metyvelebis teqnikis dasaxvewad“ _ misive saxelmZRvanelos

54

Page 55: savarjiSoebi metyvelebis teqnikis dasaxvewad...2 profesor manana berikaSvilis damxmare saxelmZRvanelo _ „savarjiSoebi metyvelebis teqnikis dasaxvewad“ _ misive saxelmZRvanelos

55

Page 56: savarjiSoebi metyvelebis teqnikis dasaxvewad...2 profesor manana berikaSvilis damxmare saxelmZRvanelo _ „savarjiSoebi metyvelebis teqnikis dasaxvewad“ _ misive saxelmZRvanelos

56

Page 57: savarjiSoebi metyvelebis teqnikis dasaxvewad...2 profesor manana berikaSvilis damxmare saxelmZRvanelo _ „savarjiSoebi metyvelebis teqnikis dasaxvewad“ _ misive saxelmZRvanelos

57

Page 58: savarjiSoebi metyvelebis teqnikis dasaxvewad...2 profesor manana berikaSvilis damxmare saxelmZRvanelo _ „savarjiSoebi metyvelebis teqnikis dasaxvewad“ _ misive saxelmZRvanelos

58

Page 59: savarjiSoebi metyvelebis teqnikis dasaxvewad...2 profesor manana berikaSvilis damxmare saxelmZRvanelo _ „savarjiSoebi metyvelebis teqnikis dasaxvewad“ _ misive saxelmZRvanelos

59

Page 60: savarjiSoebi metyvelebis teqnikis dasaxvewad...2 profesor manana berikaSvilis damxmare saxelmZRvanelo _ „savarjiSoebi metyvelebis teqnikis dasaxvewad“ _ misive saxelmZRvanelos

60

Page 61: savarjiSoebi metyvelebis teqnikis dasaxvewad...2 profesor manana berikaSvilis damxmare saxelmZRvanelo _ „savarjiSoebi metyvelebis teqnikis dasaxvewad“ _ misive saxelmZRvanelos

61

Page 62: savarjiSoebi metyvelebis teqnikis dasaxvewad...2 profesor manana berikaSvilis damxmare saxelmZRvanelo _ „savarjiSoebi metyvelebis teqnikis dasaxvewad“ _ misive saxelmZRvanelos

62

Page 63: savarjiSoebi metyvelebis teqnikis dasaxvewad...2 profesor manana berikaSvilis damxmare saxelmZRvanelo _ „savarjiSoebi metyvelebis teqnikis dasaxvewad“ _ misive saxelmZRvanelos

63

Page 64: savarjiSoebi metyvelebis teqnikis dasaxvewad...2 profesor manana berikaSvilis damxmare saxelmZRvanelo _ „savarjiSoebi metyvelebis teqnikis dasaxvewad“ _ misive saxelmZRvanelos