91

OCAKŞUBAT2021

Pandemide kültür-sanat-eğlence: Kırılgan, dijital, iyileştirici...

Sayı

Görünmeyenigörüyoruz 85 yılı aşkın süredir camın saydamlığında görünmeyeni, dünyanın geleceğini görüyor; yüksek teknolojimiz, yaratıcılığımız ve küresel bakışımızla geleceği üretiyoruz. Geçmişte olduğu gibi gelecekte de öncülüğe oynuyor; dünyada ilk üç içinde yer alma hedefi ile ilerliyoruz.

GLOBAL_SANAYI_SISECAM_KURUMSAL_ILAN_220x285mm.indd 1 11.01.2021 16:26

1

23 Araştırma

28 Araştırma

30 DijitalİK

32 Yönetim

34 Eğitim

35 PERYÖN’den

38 Araştırma

44 StratejikİK-DeloitteSponsorluğunda

47 Kitaplık

48 Ajanda

49 Atamalar

P Y - O C A K / Ş U B ATİ Ç İ N D E K İ L E R

4

DO

SYA

Pandemide kültür-sanat-eğlence: Kırılgan, dijital, iyileştirici…

17

YÖN

ETİ

MİN

L

İDE

RL

ER

İ “Başarı için en çok çaba gerektiren ama en kestirme yol değerlerdir”

Çağatay ÖzdoğruEsas Holding CEO’su

YAZ

AR

LA

R

BÖ

LÜ

ML

ER

YapımcıPERYÖN - Türkiye İnsan Yönetimi Derneği

Tüzel Kişi TemsilcisiBerna Öztınaz

Yayın TürüYerel, Süreli, 2 Aylık

Danışma KuruluGaye Özcan, Şirin Mine Kılıç, Berna ÖztınazGünseli Özen, Emre Tamer, Güzin Öztürk

Genel Yayın Yönetmeni (Sorumlu)Berna Öztınaz

Yayın DirektörüŞirin Mine Kılıç

EditörSerra Sönmez

Katkıda bulunanlarAliye Gümüş, Aslıhan Işın

YazarlarNecdet Kenar, Ece Süeren Ok, Sevilay Şenol ÇelikErdem Özdemir, Arzu Pınar Demirel, Cem SezginSait İşseven

Grafik Uygulama Hale Tekcan

YapımMineral Medya bilgi@mineralmedya.com www.mineralmedya.com

Reklam Satış ve RezervasyonMineral Medya info@mineralmedya.com Tel: 0212 258 55 59

Dergi Yönetim YeriPERYÖN, Üst Bostancı Mah. Yalıyolu Sok. No: 54 İsmail Ergin İş Merk. B Blok Kat: 4 Kadıköy / İstanbul

PY (Popüler Yönetim) Dergisi, Türkiye İnsan YönetimiDerneği (PERYÖN) adına Mineral Medya OrganizasyonDanışmanlık İletişim Sanayi ve Dış Ticaret Ltd. Şti.tarafından T.C. yasalarına uygun olarak yayımlanmaktadır.PY’de yayınlanan yazı, fotoğraf ve konuların tüm haklarıve PY logosu PERYÖN’e aittir.

Kaynak gösterilerek alıntı yapılabilir.

PY Popüler Yönetim Dergisi, yerel süreli bir yayındır.

Dergide yer alan yazılardaki görüşler, sadece yazarlarına aittir.ISSN 1305-2659

40İşte BirlİKte İnsan Kaynakları Uygulama Rehberi

ÇE

ŞİT

LİL

İK

15 EceSüerenOk KonukYazar

16 NecdetKenar UzmanYorumu

33 ArzuPınarDemirel KonukYazar

36 ErdemÖzdemir GüncelİşHukuku

46 Saitİşseven Kitap

24“Pandemide, kadın sağlık çalışanlarının kronik mesleki sorunları daha da ağırlaştı”

Prof. Dr. Sevilay Şenol ÇelikKoç Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Öğretim Üyesi / Türk Hemşireler Derneği Genel Başkanı

KO

NU

KYA

ZA

R

34PERYÖN - Microsoft Türkiye iş birliğiyle “Geleceğin Yetkinlikleri Eğitim Programı” E

ĞİT

İM

2

3

Berna Öztınaz

Eşitlik hiç bu kadar önemli olmamıştı

Yaşadığımızpandemininuzunsürelipekçoketkisiolacağınıhepimizbiliyoruz.Amaözelliklebirkonuvarkitoplumumuzun,eşitliğinveişdünyasınıngeleceğinidoğrudanetkiliyor:Toplumsalcinsiyeteşitliği…Bumeseledahaöncehiçolmadığıkadarönemlibirhalegeldi.Olumsuzluklarınhızlagiderilmesi,kadınlarınkararvermemekanizmalarındadahaetkinbirbiçimdeyeralmasıylamümkün.

Küresel sağlık çalışanlarının yüzde 70’i kadınPandemidönemininenbüyükzorluklarıyaşattığısektörveçalışanlarşüphesizsağlıksektörüvesağlıkemekçileriydi.Ayrıcapandemiyekarşısavaşansağlıkçalışanlarınınbüyükbirkısmınındakadınolduğunusöyleyebiliriz.BirleşmişMilletlerKadınBirimiverilerinegöre;pandemisürecindeönsaflardayeralansağlıksektörüçalışanlarınınküreselolarakyüzde70’inikadınlaroluşturuyor.Türkiye’dedoktorlarınyüzde50’si,hemşirelerinyüzde70’i,ebelerinisetamamıkadınlardanoluşuyor.

Sağlıksektöründeçalışankadınlarhemişlerininağıryükünühemdetoplumsalcinsiyetrolleriniaynıandaomuzlamakdurumundakaldı.Uzunçalışmasaatleri,yetersizbeslenme,aşırıişyükü,kimi

zamaneksikkoruyucuekipmanlaçalışmanınyanındakadınsağlıkçalışanları;evişleriveçocuklarınınbakımıyladailgilendi.Bununsonucundadaiş/özelhayatdengelerialtüstoldu.BizdebudönemdePERYÖN–TürkiyeİnsanYönetimiDerneğiolaraksağlıkçalışanlarımızınyaşadıklarızorluklarınfarkındaydık.Buanlamdaonlaradestekolabilmekiçinülkemizdefaaliyetgösterenkoçlukdernekleriilebirlikte“SağlıkÇalışanlarıiçinGönüllüKoçlukProgramı”başlattık.Busayedemümkünolduğukadaronlarıdesteklemeyeçalıştık.

İşte BirlİKte projemiz ile kelebek etkisi yarattıkArtıknormalleşmedönemindeyiz.Busüreçiçerisindepandemininyarattığıyaralarısarmamızgerekiyor.HayatageçirdiğimizİşteBirlİKteProjesiileişealımsüreçlerindeveçalışmahayatındafırsateşitliğininsağlanmasını;çalışmahayatınıntoplumsalcinsiyete,cinselyönelimvecinsiyetkimliğibağlamında,insanhaklarınavebireyselözgürlükleresaygılıbiryapıyakavuşturulmasınıhedeflemiştik.Bumaratonugönüllülerimizle,yönetimkurulumuzla,İstanbulGedikÜniversitesiileHrantDinkVakfı’ylavebizedestekverentümpaydaşvekatılımcılarımızlaberabersürdürdük.Katılımcılarınyaklaşıkyüzde

P Y - O C A K / Ş U B AT

77’siçeşitlilikodaklıişyeriileilgilibusüreçtekikazanımlarını,kurumlarıdışındadafarkındalıkyaratmakiçinkullanabileceklerinivedevamettireceklerinibelirttiler.Tümbunlarbizimiçinharikasonuçlar.

Katma değer sunan projelerimiz devam ediyorİşdünyasınınönemligündemmaddelerindendijitalleşme,yeniişmodellerivegeleceğinyetkinliklerikonularındadayolgöstericiolmakiçinçalışmalarımızısürdürüyoruz.BuanlamdaMicrosoftTürkiyeilebirlikteGeleceğinYetkinlikleriEğitimProgramı’nıhayatageçirdik.Uygulamayakoyduğumuzbuprojemizçokkıymetli.Çünküpandemi,dijitaldünyayaevrilendeğişimidahadaivmelendirdi.

AyrıcaPERYÖN,IMPACT2030TürkiyeEtkiKonseyi’nindeüyesi.BuradadaTürkiye’deçalışangönüllüğününmevcut,durumunu,potansiyelinivesürdürülebilirkalkınmaamaçlarınaetkisinigösterenbiraraştırmayıhayatageçirdik.Buaraştırmanındaönümüzdekidönemdeişdünyasınınçizeceğiyolharitasınaaydınlıkbirfenerolacağınısöyleyebilirim.

Sağlıklıvemutluyarınlardileğiyle...

PERYÖN Yönetim Kurulu Başkanı

py@peryon.org.tr

B A Ş K A N D A N

D O S YA

Pandemide kültür-sanat-eğlence: Kırılgan, dijital, iyileştirici...

4

P Y - O C A K / Ş U B AT

Pandemi sürecinde, dezavantajlı ve güvencesiz çalışma koşullarının da etkisiyle kültür-sanat-eğlence sektörü daha kırılgan hale geldi. Bu sektörde çalışanlar, etkinlik mekanlarının ve gece yaşamının salgın önlemleri kapsamında kapalı tutulması nedeniyle, geçmişe göre daha zorlu şartlarda hayatlarını idame ettiriyorlar. Sektör profesyonelleri, yaptıkları işin bir meslek olduğunun altını çiziyor, iş dünyasının ve devletin, daha fazla ve sürdürülebilir destek sunmasını bekliyor. Kültür-sanat emekçileri, mesleki faaliyetlerinin; bir lüks ya da hobi olarak görülmesinden de rahatsız. “Sanat iyileştirir, birleştirir” diyerek dayanışmaya giden meslek örgütleri ve sanatsal oluşumlar, sektördeki her kademeden çalışanın bu zor zamanları en az hasarla atlatmasına destek oluyor. Bu süreçte, kültürel faaliyetleri destekleyen kurumların olması ve kültür-sanatın dijitale taşınarak devam etmesi ise umut verici. Bazı belediyeler de bu süreçte kayda değer destekler sunarak sanatçıların süreçten daha az etkilenmesine yardımcı oluyor.

Pandemide kültür-sanat-eğlence: Kırılgan, dijital, iyileştirici...

5

D O S YA

Güvencesizçalışmakoşullarısebebiylekültür-sanat-eğlencesektörüpandemidedahakırılganhalegeldi.Sektörprofesyonelleridahafazladestekbekliyor.

#pandemidesanat#sanat#kültürsanat

Şubat2020’denitibarentümdünyadaetkiliolanCovid-19pandemisiyaşamıntümalanlarınıolduğugibikültür-sanatveeğlencesektörünüdeetkiliyor.Pandemininilkaylarındayaşanangenişkapsamlıkarantinave“evdekal”politikası;sahneleri,tiyatrovesinemasalonlarınıseyircisizbıraktı,sergilerkapılarınıkapattı,festivallerertelendiyadabazıdurumlardaiptaledildi.Pandemisürecindedezavantajlıvegüvencesizçalışmakoşullarınındaetkisiyleenkırılgansektörlerdenbirihalinegelenkültür-sanat-eğlencealanındaçalışanlarzorluşartlardahayatlarınıidameettiriyor.

İstanbulKültürSanatVakfı’nın(İKSV)“PandemiSırasındaKültür-SanatınBirleştiriciGücüveAlanınİhtiyaçları”raporunagöre,internettegünlükortalama7saat,sosyalmedyadaiseyaklaşık3saatgeçirilengünlerde,dijitalplatformlardakisanatsalfaaliyetler,çocuklar,gençlerveyetişkinlerinniteliklivakitgeçirmesineveiyihissetmelerineyardımcıoldu.Kültür-sanatalanınınsınırlarınıgenişleterek,bireylerinyaratıcıifadevesanatlailişkilenmebiçimlerinidedönüştürenkatılımcıyaklaşımlar,bugününşartlarındadahaçokanlamkazandı.Budönemde“çevrimiçihayat”kültür

sanatiçindetemeleksenhalinialdı.Yazaylarındabaşlayan“yeninormal”sürecindekültürsanataktivitelerihijyenvemesafekurallarıilebirlikteyavaşyavaşhareketlensedeyenidenalınanpandemitedbirleriyletamamendijitalortamataşındı.

TÜİKtarafındanaçıklananMayıs2020dönemiişgücürakamlarınagöre,kültür-sanatveeğlencehizmetlerindeistihdamedilenlerdiğersektörleregörezatençokdahadüşük.Busebepledesayısalolarakbusektördekiistihdamkaybıçokdikkatçekmiyor.2020’ninbaşında142binkişininçalıştığıbualanlardaMayıs2020itibarıyla102binkişigörevalıyor.

“Yaşamak için enstrümanlarını satan

müzisyenler var”Müziksektörüveemekçileriiçintemelbirdüzenlemeyok.Hemenhemenhepsikayıtdışıçalışan,bugünkazanıpbugüntüketenveyarıntekrarkazanmakzorundaolaninsanlar.AkustikgitarıylabirgruptamüzikyapanlardanKumkapı’dakibalıkrestoranlarındaenstrümançalarakgeçiminisağlayanlaradekherkes“müzisyen”tanımınadahildir.Müzisyenlerinpekçoğusigortasız,kayıtsızçalışıyor.ButabloyabirdeCovid-19eklenipçalışmaimkânlarısıfırlanıncaenstrümanlarınıyanigeçimkaynaklarınısatmakzorundakalanlaryadaintiharedenlergibiçokdramatikhikâyelerduyuyoruz.”

Kaynak:SputnikNews

Bas Gitarist (Yüksek Sadakat) Besteci, Söz Yazarı

Kutlu Özmakinacı

6

7

P Y - O C A K / Ş U B AT

Kültür,sanatveeğlencesektörüçalışanları,genellikleakşamvegecesaatlerindemesaiyaptıklarıiçinpandemininbelkideençokvurduğukesimolaraknitelendirilebilir.Oysasanatçılarsanaticraederekhayatınıkazanır.Ancaktoplumumuzdaneyazıkkisanatsadecebir“hobi”

olarakkabulediliyor.Pandemidekültür,sanatveeğlencesektöründeçalışaninsanlarınbüyüksıkıntılarçekmesinintemelindedebubakışaçısıyatıyor.Yaşadığımızgenelbirsistemsorunu.Müzisyenlerinyüzde70’ikayıtdışıçalışıyorveçoğugerçekdeğerindehakedişalmıyorlar.

Sanat “her zaman” desteklenmeli

Yaşadığımızbudönemde,virüskaynaklıgenel-fizikselsağlıksorunlarınıbirkenarakoyarsak,toplumunhemenhemenherkesimindeninsanlarınruhsağlığıdabozuldu.Sanatsadeceeğlenmek,gülmekiçinicraedilmez.Sanatiyileştirir,acıyıdindirir,rahatlatır,sorunlarınçözümünedestekolur,ruhubesler,ufukaçar,hayata,olaylaravedurumlarabakışınızıdeğiştirir.Sanatçokyüceveçokgereklibirolgudur.Bunedenle“herzaman”desteklenmelidir.

Devlet desteğini sınırlı kitleler aldı

Belkiiddialıbirsöylemolacakamapandemigibibirsüreçtengeçerkeninsanlarınsanataeskisindendahafazla

“Pandemide ‘ruhun beslenme

gereksinimi’ ihmal edildi”

Doğan Kospançalı Grup Rapsodi Şefi

ihtiyacıvardı.Halkamoralvermekiçinsokaksokakgezenorkestralarıgörüncehangimizmutluolmadık?Çünküiyigeliyor!

Bunarağmenkamuveözelsektör,(bellibaşlıkurumlardışında)pandemisürecindekültür,sanatveözellikleeğlencesektöründeçalışanlaravarlığınıyeterincehissettiremedi.Devletindesteğindengenelliklesınırlıkitleleryararlanabildi.Oysabualanlardaçalışanlarçokküçükgelirlerleayaktakalmayaçalışıyorlar.Özelsektörnezdindekültürvesanatındesteklenmesi,birsosyalsorumlulukmeselesiolarakelealınmalı.Özeleştirideyapacakolursak,çokazsayıdasanatçıorkestralarınıgözetti.

“Özel sektör nezdinde kültür ve sanatın desteklenmesi, bir sosyal sorumluluk meselesi olarak ele alınmalı.”

“Yapabileceğimiz başka bir işimiz, mesleğimiz yok”

Kayıtdışıçalışansayısınınçokyüksekolduğukültür-sanatveeğlencealanındapekçokkişiişsizlikmaaşıvegeçiciçalışmaödeneğindenyararlanamıyor.TiyatrooyuncusuMehmetSolmaz,açmazışöyleözetliyor:“Pandemiöncesibirdenfazlaişte,2-3oyundaoynayarak,oyuncukoçluğu,dramahocalığıgibi4-5işyaparakgeçimimizisağlıyorduk.Mart2020’de,yanitamtiyatrosezonunda,işlerintamamıbıçakgibikesildi,işsizve

gelirsizkaldık.Yapabileceğimizörneğingarsonlukgibibaşkaişlerdeyokoldu.Birçokarkadaşımızevinikapattı,memleketinegitti.”

Doğası gereği dijitalle uyumlu olan “film” endüstrisi de durdu

KREKSAkurucusu,KültürEkonomisiveKültürPolitikalarıUzmanıDr.FundaLena’nınpandemininardındankültürsanatekonomisininnasılşekilleneceğinedairyaptığıaraştırmadaşubilgileryeralıyor:“Kayıtlımüzik,sinemavetelevizyon,yayıncılık,

gösterisanatları,görselsanatlarvetasarımfaaliyetlerindenoluşankültürekonomisininTÜİK’inengüncelverisiolan2017’dekicirosu14,6milyarTL,katmadeğeri3,6milyarTL.Bualanlardafaaliyetgösterenişletmesayısı15bin394veçalışansayısıise52bin80.Öteyandan,busektörlerdekayıtdışıçalışmaoranıçokyüksek.TÜİK’in2017rakamlarındanhareketle20milyarTLdüzeylerindeolmasınıbekleyebileceğimiz2020cirosu,hepimizintahminedebileceğigibi,çokdahadüşükolacak.Sektörlerbazındabirincelemeyapacakolursak,Türkiye

8

D O S YA

YayıncılarBirliği’nin(TÜRKYAYBİR)üyeleriyleyaptığıbiranketçalışmasınagöre,pandemininbaşladığıilkayyayıncılıksektörüyüzde63daraldı.Yayıncılıksektörü,TÜRKYAYBİR’inçabalarıyla,hükümetinekonomikdestekpaketlerindenyararlanabileceksektörlerarasınaalındı.

Kültürekonomisiiçerisindeyüzde50’likpaylaenbüyükyeresahipolanfilmendüstrisidepandemidedurdu.Sinemasanatı,doğasıgereği,dijitaliledahauyumlubiralan.Bualandaçalışankişiler,televizyonvedijitalplatformlariçinyeniişmodellerinigörecekolayşekildegeliştirebilirler.Öteyandan,izleyicilerinyenidensinemasalonlarındafilmizlemesiiçinbirazdahazamangeçmesigerekecek.

Birçoksinemasalonukapanacak;birçokyapımcıuzunbirsüreyenifilmlereyatırımyapmayacak.Buolumsuzluklarınönünegeçilebilmesiiçinbualanaözelkamudesteklerininoluşturulmasışart.Kayıtlımüzikalanıpandemidenpekfazlaetkilenecekbiralangibigörünmesedebualanınzatenpandemiöncesindedesorunluydu.

Müzikalanındafaaliyetgösterensanatçıların,müzisyenlerinvediğerteknikpersonelingelirlerininbüyükbölümünüzatencanlımüziktenkazanılıyordu.Nisan2020’debukonudayürüttüğümüzanketçalışmasınakatılan570kişininyüzde44’ü,salgınbitsebilebutipetkinliklere,ancakaradanuzunbirzamangeçiphastalığıntekraryayılmayacağına

15. Contemporary Istanbul’da dijital devrim Akbank’ınanasponsorluğundagerçekleştirilen15.Contemporaryİstanbul,19Aralık2020-6Ocak2021arasında,hemfizikselhemdeçevrimiçiolarakdüzenlendi.Çağdaşsanatınbölgedekimerkezüssüolarakhareketedenfuar,bölgeninsanatpazarıvekoleksiyonertabanınıbirarayagetirdi.

Turkcell desteğiyle müzisyenler evden canlı konserler verdi #EvdeHayatVarkampanyasıkapsamında,Turkcelldesteği,fizyveTV+işbirliğiileTürkiye’ninpopülermüzisyenleri,kendievlerindenverdiklericanlıkonserlerle30Mart-9Nisan2020arasındamilyonlarlabuluştu.

24. İstanbul Tiyatro Festivali ilk kez dijital14Aralık2020’yekadargösterimdekalanoyunlarpekçoksahnedeseyirciylebuluşsadaçevrimiçiperformanslaradayalı“dijitaltiyatro”kavramıbusenekifestivaleadetadamgasınıvurdu.

inandığızamantekrarkatılabileceğinisöylüyordu.Yüzde41ise,ancakveancakdezenfeksiyonvearalıklıoturmadüzenigibiönlemlerialdığınainandığıkültürkurumlarınınetkinliklerinekatılabileceğinibelirtiyordu.”

Pandeminin olası etkileri dayanışma ile çözülebilir

HeryılgerçekleştirdiğifestivallerlekültürsanathayatınınentemelorganizasyonlarındanolanİKSV,Nisan2020‘deyayınladığıraporlapandemininolasıetkilerinindayanışmaileçözülebileceğiöngörüsüveçağrısıyaptı.“PandemiSırasındaKültür-SanatınBirleştiriciGücüveAlanınİhtiyaçları”başlıklıraporda;endişevebelirsizliklerbarındıransalgınsürecindeinsanlarıbir

Organizasyonlar ve kurumlar dijitalle kucaklaştı

Borusan Sanat TV kuruldu

BorusanSanat,2020-2021sezonununtamamınıçevrimiçiolarakgerçekleştirmekararıalmıştı.BorusanSanat,kendiradyosuBorusanKlasik(www.karnaval.com/borusanklasik)veOcak2021’dehayatageçirdiğidijitalplatformBorusanSanatTV(www.borusansanat.tv)iletakipçilerinekonserleriniulaştırıyor.

Acı Reçete #02 sergisi, Borusan Müzik Evi’ndeki dev ekrandan halka sunuldu

BorusanContemporary’nindüzenlediği,:mentalKLINIKsanatçıikilisinin,AcıReçete#02sergisiBorusanContemporary’ninwebsitesiüzerinden7/24izleyiciilebuluşturuldu.Bununlaberabersergi,İstiklalCaddesi’ndebulunanBorusanMüzikEvibinasıvitrinineyerleştirilendevekranaracılığıylaeşzamanlıolarakkamusalalanataşındı.

Covid-19 pandemisinin ardından kültür-sanat ekonomisi

nasıl şekillenecek?

Mekanlara gitmek için önce “emin” olmak gerekiyor

%44 “Pandemiartıksonaerdi”dense dahiyenivakalarınçıkmadığına eminolduktansonragösterilere yenidengitmeyebaşlayacaklar

%41 Etkinlikmekânlarındavirüs bulaşmasınakarşıönlemler alındığınainanırsagidecekler

%15 Herhangibirkorkuduymadan kültürsanatortamınageri dönecekolanlar

“Canlı” performans

%43 Sadecesalgınsüresincetiyatro, konservb.etkinlikleridijitalde izlemeyitercihedenler

%32 Herşarttacanlıizlemeyi tercihedenler

%25 Salgınsüresincevesonrasında tiyatro,konservb.buetkinlikleri dijitaldeizlemeyesıcakbakanlar

Kaynak: Birgün-KREKSAKültürAraştırmaları,AkademisyenFundaLena

9

P Y - O C A K / Ş U B AT

arayagetiren,rahatlatan,ilhamveumutverensanatçılarıvekültürkurumlarınıdesteklemek;kültürelhayatınsürdürülebilirliğinigüvencealtınaalmakveülkeekonomisinekatkısınısürdürmekiçinkısaveuzunvadeliönlemlerinhızlaalınmasıgerektiğininaltıçizildi.

RaporunikincibölümündeABD,AvrupaBirliğiüyesiülkelerileArjantinveMeksikagibibazıLatinAmerikaülkelerininsalgınınetkileriningörüldüğüilkaylardasanatsalvekültürelkurumlarayönelikhazırlanandoğrudandestekpaketlerinotedildi.RaporunüçüncüvesonbölümünüoluşturanTürkiyekısmındaiseTürkiye’dekidesteklerirdelendi.

Türkiye’dedevlet,önceliklevergivekrediödemelerindeötelemeyegitti.

İlerleyendönemdeisepandemisürecindebüyükmaddizorluklarlakarşılayanmüzisyenleriçinKültürveTurizmBakanlığı1000TLtutarındabirdestekprogramıbaşlattı.16Aralık2020’debaşlayanve25Aralık2020’desonaerenbaşvurusüresincetoplam29bin679başvuruyapıldı.Bakanlık24bin522müzisyeninbaşvurusunukabuletti.Başvurusukabuledilenmüzisyenlereüçayboyuncaayda1000liralıkmaddidesteksağlanmasınakararverildi.Destek,bakanlığabağlıYunusEmreEnstitüsü,müziksektöründefaaliyetgösterenaltıbüyüksiviltoplumkuruluşuveüç

müzikmeslekbirliğininişbirliğiylegerçekleştiriliyor.

Mesleki örgütler ve oluşumlar dayanışmayı güçlendiriyor

Kültür-sanatalanındafaaliyetgösterenmeslekiörgütlerveoluşumlar,pandemisürecindesektörçalışanlarınınsorunlarınınderinleşmesininönünegeçmekiçinçeşitliprojelerihayatageçiriyorlar.“OrtakYapım”projesibunlardanbiri.TiyatroalanındayenioyunüretiminedesteksağlamakamacıylabirarayagelenBKM,DasDas,ENKASanat,İstanbulKültürSanatVakfı(İKSV)veZorluPSM,OrtakYapımprojesiile10yeniyapımıülketiyatrosunakazandırmak

Kültür-sanatınüretimineveyaygınlaştırılmasınakatkısağlayankişivekurumlarınfaaliyetleriniertelediklerineyadaiptalettiklerineşahitolduk.Yaratıcıdijitalçözümlerdeiseönemligelişmelerolduğunugörmekmemnuniyetverici.Özelliklekültür-sanatarşivlerinindijitaluygulamalararacılığıylasanattakipçileriileücretsizolarakpaylaşılmasınıönemlibuluyorum.Ancaksanatçılarınböylebirdönemdedahaçoküretebilmesiamacıylaoluşturulandestekprogramlarıdabirokadardeğerli.

Sanatın iyileştirici gücünden yararlanıyoruz

Limakolarak,genelsanatyönetmenliğiniTenorMuratKarahan’ınyaptığıLimakFilarmoniOrkestrasıilemüziğinbütünleştirici,birleştiricivehatta‘iyileştirici’gücündenyararlanabilmemiziçinpandemisürecindedijitalmedyaüzerindençalışmalarımızısürdürdük.2016’da

kurulanLimakFilarmoniOrkestrası“ZekiMüren”şarkılarıylabugünedekTürkiye’ninfarklıillerindeverilen14konserile20bindenfazlaizleyiciyeulaştı.LimakFilarmoniOrkestrasıilemevcutprojelerimizizenginleştirmeyihedefliyoruz.Biryandanklasikmüziğegönülverengençyetenekleridesteklemeyedevamedeceğiz.Diğeryandandaçokseslimüziğiülkemizinherbölgesinde,genişkitlelereulaştırmayısürdüreceğiz.Ayrıcabuyıl,ZekiMürenşarkılarıturnesiçerçevesindebirbelgeselprojesiüzerindeçalışmalarımızdevamediyor.

“Ücretsiz programlar kadar sanatçılara sunulan destek de

önemli”

Ebru Özdemir Limak Şirketler Grubu Yönetim Kurulu Başkanı

10

D O S YA

amacıylayolaçıktı.Projekapsamındadesteklenecekoyunmetinlerindenbeşininyazarıprojeninseçicikurulutarafındanbelirlenmiş;kalanbeşmetiniçiniseaçıkçağrıyapılmıştı.ÖnDeğerlendirmeKuruluileTiyatroSanatçısıDemetAkbağ,ZorluPSMProgramlamaYöneticisiDuyguBayram,TiyatroSanatçısıMertFırat,DramaturgBelizGüçbilmez,TiyatroEleştirmeni,Akademisyen,YazarDikmenGürün,ENKASanatDirektörüGülMimaroğlu,TiyatroSanatçısıTilbeSaranveİstanbulTiyatroFestivaliDirektörüLemanYılmaz’danoluşanSeçiciKurul,açıkçağrıyagelenbaşvurulararasından,

OrtakYapımprojesikapsamındadesteklenecekoyunlaraoyçokluğuylakararverdi.Desteğedeğerbulunanoyunyazarlarına7bin500TLtutarındadestekverilecek.Oyunlarınprömiyeride2021yılıiçindeyapımcılığıüstlenenkurumtarafındanbelirlenenbirsahnedeyapılacak.

Gülriz Sururi – Engin Cezzar Tiyatro Teşvik Ödülü’nden

210 bin TL karşılıksız destek MeslekidayanışmayısürdürmekiçinatılmışbirdiğerönemlidestekİKSVtarafındanGülrizSururi–EnginCezzar

TiyatroTeşvikÖdülükapsamındaverildi.Yaptıklarıüretimveyenilikçiyaklaşımlarıylatiyatronungelişiminekatkıdabulunantiyatrotopluluklarınaveyakişilere2018’denbuyanaverilenGülrizSururi-EnginCezzarTiyatroTeşvikÖdülü,belirlenen14tiyatrosahnesineCovid-19salgınınınnedenolduğuzorkoşullarıatlatmalarınabirkatkıolarak“karşılıksız”verildi.

Toplam210binTLtutarındakiödül,2017veöncesindekurularakbugünekadarçalışmalarınıaralıksızsürdüren,12aykiraödediğiyerleşikbirmekânıolanvekoltuksayısı100’ügeçmeyen

Pandemisürecindekültürelhayatınsürdürülebilirliğinigüvencealtınaalmakadınainsanlarıbirarayagetiren,ilhamverensanatçılarıvekültürkurumlarınıdesteklemeninönemliolduğunainanıyoruz.Kültürsanatüreten,

sinema,tiyatro,müze,galerivekonsermekanlarınınkapatılmasıylabirliktepekçokkurumsahibivesanatçıgelirinikaybetti.Dünyagenelindeyaşananbukrizneticesindebirçokülke,kültüreldayanışmaadına,sanatçılarınadestekamaçlıpaketlersundu.

Bugün sanatsal üretime destek verilmesi her

zamankinden daha önemli

Türkiye’dedegerekdevletgerekişdünyasıbenzeradımlaratmayagayretetti.Ancakbulunançözümlerinsürdürülebilirolmasıönemkazanıyor.Sanatınbirleştiricigücünüreferansalarak,fizikselmesafelidönemdesanatsalüretimedestekverilmesibugünherzamankindendahadaönemtaşıyor.Sanatçılarınkendileriniiyihissettikleriyerde,sahnedeolmalarıönemli.Budaancaksalgınınetkisininazalmasıveuzunvadedepandemininbitmesiylegerçekleşebilecek.Budönemekadarsiviltoplumveözelörgütlerinbirarayagelerekhareketetmesinin,kültüryönetiminedevletdestekpaketlerininsunulmasınınönemliolduğunainanıyoruz.

“Sunulan desteklerin sürdürülebilir olması

önem taşıyor”

Nursel Ölmez Ateş Borusan Holding İnsan Kaynakları ve Kurumsal İletişim Grup Başkanı

“İşin maddi yükünü göğüsleyerek tüm konserleri ücretsiz

düzenledik”

Ahmet Etem Erenli

Küreselsalgınıntoplumsalvesanatsalaçıdangiderekağırlaşankoşullarınakarşısorumluluküstleniyoruz.BorusanSanat’ınyenisezonprogramınıdabukoşullaraltındaşekillendirdik.Çokistesekdeizleyicilereaçıkolarakgerçekleştirmeyitasarladığımızherkonser,içindebirçokrisklerbarındırıyordu.Temasıazaltmaçabamız,nihayetindekadromuzungiderekküçülmesianlamınıtaşıyor.Kadromuzunküçülmesiisehemsanatsalkapasitemizdentavizvermemizidayatıyorhemdeserbestçalışansanatçılarımıziçinmaddisorunlarayolaçıyordu.Sanatınolduğukadarsanatçınındakorunmasıgerektiğiilkemizdenhareketle,işinmaddiyükümlülüklerinigöğüslemeyevebusezonkibütünkonserlerimiziücretsizolarakdüzenlemeyekararverdik.

Borusan Kocabıyık Vakfı Genel Koordinatörü

11

P Y - O C A K / Ş U B AT

tiyatrosahnelerinden;AsmalıSahne,AltkatSanatTiyatrosu,BiSahne,CihangirAtölyeSahnesi,CraftTiyatroKadıköy,ÇıplakAyaklarStüdyosu,EntropiSahne,EylülSahnesi,GRİSahne,istanbulimproSahne,KadıköyEmekTiyatrosu,KadıköyTheatron,Kumbaracı50,TatavlaSahnearasındapaylaştırılacak.Buyılödülüalmayahakkazanansahneleringeçenyıllardanfarklıolarak,yenibireserüretmeleribeklenmeyecek.

Festivaller ertelemeli yapıldı

Festivalmevsimiolanyazaylarındasalgınınkültür-sanathayatınaetkilerigözlegörünürbirboyutkazandı.“Yeninormal”koşullarıyazbaşındayürürlüğegirsedeyerel,ulusalyadauluslararasıpekçokfestivalerteleme,bazılarıdaiptalkararıaldı.Eylülayındanitibarenertelenmişfestivallergecikmevesalgınşartlarındadaolsasanatseverlerlebuluşmayabaşladı.Yazvesonbaharaylarındacanlıperformanslaryenidenizleyiciylebuluşsadayasaklarınyenidenbaşlamasıvekışmevsiminindeetkisiyleberaberorganizasyonlardahayoğunşekildeonlineplatformlarataşındı.

“Dayanışmanın 100’ü Şiir”

Salgınlabirlikteperdelerinikapatantiyatroçalışanlarıiçinsanatçılarbirarayagelerek“Dayanışmanın100’üŞiir”platformunukurdu.Oyuncusundandekorcusuna,yönetmenindenteknik

ekibineçoğutemsilbaşınayevmiyeusulüçalışan2bindenfazlatiyatroemekçisininişsizkaldığıbudönemidayanışmaylaatlatabilmesiiçinhareketegeçti.AyşenilŞamlıoğlu,BirceAkalay,BurcuBiricik,ÇağlarÇorumlu,DemetAkbağ,DemetEvgar,ErdalBeşikçioğlu,ErkanKolçakKöstendil,GencoErkal,HaldunDormen,MehmetAslantuğ,MertFırat,MetinAkpınar,NurgülYeşilçay,OzanGüven,SerraYılmaz,SongülÖden,ŞebnemBozoklu,TilbeSarangibiisimlerAtillaİlhan’danNazımHikmet’e,PirSultanAbdal’danRıfatIlgaz’auzanantelifhaklarınınbağışlandığı51şairinşiirinitiyatroculariçinseslendirdi.ŞiirlerinücretsizolarakerişimeaçıldığıDayanismanin100usiir.orgadresiüzerindentoplanacakdestekler,tiyatroemekçilerinehaftalık250TL’lik“BirlikteKart”teminedilerekdağıtılıyor.

Kültür-sanat yeniden şekilleniyor

Covid-19’uneğlencevemedyasektörüüzerindekietkileriniinceleyen“PwCKüreselEğlenceveMedyaSektörüneBakış2020-2024Raporu”nagöre,21yıldanbuyanaenkeskindüşüşbekleniyor.Rapordakiveriler,gelirlerin,2019’agöreyüzde5,6(120milyarABDDoları)azalacağınıgösteriyor.

53ülkede14altsegmenteilişkingelirverileriniveöngörüleriiçerenraporagöre2021’deküreseleğlenceve

Mesleki örgütler, pandemi sürecinde

sağladıkları desteklerle dayanışmayı güçlendirdi.

medyasektörüharcamalarıyüzde6,4artacakken,sektörünküreselgelirleriiçinönümüzdekibeşyıllıktahmindönemindeyıllıkbileşikbüyümeoranıyüzde2,8’eulaşacak.Gelişmelereışıktutanraporda,dünyagenelindekienhızlıbüyümeninyıllıkortalamayüzde20,7ilemüzikyayınıveyüzde11,6ileinternetvideolarındayaşanacağı;Türkiye’deiseönümüzdeki5yıldaortalamayüzde6’lıkbüyümeyle,sektörbüyüklüğünün2021yılında14,8milyardolarolacağıbelirtiliyor.

Dünyadan çevirimiçi etkinlikler

Çevrimiçifestival,film,oyunvekonserlerkadarhattabuetkinliklerdendahayoğunbirbiçimdeçevrimiçisergilerpandemiilebirliktegündemegeldi.BukonudaöneçıkanplatformdaGoogleArts&Cultureoldu.Dünyaçapındabin160müzevesanatgalerisiGoogleArts&Culturearacılığıilehemkoleksiyonlarınıhemdesüreli

Anklete17Mayıs-4Haziran2020tarihleriarasında272bağımsızsanatçıvekültürprofesyonelikatılmıştır.Anketdijitalortamdauygulanmıştır.

12

D O S YA

Sosyalanlamdakısıtlandığımızvefizikiaktivitelerdebulunamadığımızbugünlerdemüşterilerimiziyalnızbırakmamayaözengösterdik.Evdegeçirilenzamanıdahadeğerlivekeyiflihalegetirmekiçindijitaluygulamalarımızıdönemselolarakherkeseerişilebilirhalegetirdik.Budönemdegençmüzisyenarkadaşlarımızıdaunutmadık.OnlarıdesteklemekamacıylahayatageçirdiğimizGNÇStarMüzik

Yarışması’na2bindenfazlabaşvurualdık.YarışmacılarınperformanslarınıGNÇuygulamasıüzerinden25bindenfazlakullanıcıoyladı.İlk10’akalanfinalistlerinperformanslarıGNÇYouTubekanalındagerçekleştirilencanlıyayınsırasındaünlüsanatçılarFermanAkgülveFatmaTurguttarafındandeğerlendirildi.Dijitalfinaliseyüzbinlercekişitarafındanizlendi.

Kültür-sanatıülkemizdedesteklemekveyüceltmekadınaçalışmalarımızıdijitalde

“Kültür-sanatı desteklemeye dijitalden devam ediyoruz”

İsmail Özbayraktar Turkcell Kurumsal İletişim Direktörü

sürdürüyoruz.2018’denbuyanamekânsponsorlarındanolduğumuzZorluPSM’deyeralanTurkcellSahnesi’ndekietkinliklerimizpandemiönlemlerikapsamındagerçekleşiyor.BuradaTurkcellSahnesiveTurkcellPlatinumSahnesi’ndedünyacaünlügösteriveşovlarınyanısıra,konser,tiyatrooyunugibietkinliklersergileniyor.Ayrıca2014’tenbuyanaİletişimveTeknolojisponsoruolduğumuzSakınSabancıMüzesi’ndekikültürsanatetkinliklerimizededevamediyoruz.

sergilerinivearşivlerinisanalortamataşıdı.İzleyiciyesergiyi360dereceziyaretedebilmeimkânısağlayanbuplatformdayeralanmüzevesanatmerkezleriarasındaİngiltere’dekiTateModern,Meksika’dakiFridaMüzesi,ABD’dekiSolomonR.GuggenheimMüzesiveMoMA,Yunanistan’dakiAkropolisMüzesi,TokyoUlusalMüzesi,İspanyaBilbao’dakiGuggenheimMüzesi,Çekya’dakiEgonSchieleSanatMerkeziveBrezilya’dakiFutbolMüzesiendikkatçekenleri…GoogleArts&Culture’daTürkiye’dendekatılımcılarbulunuyor.BunlardanbiriPeraMüzesi.SunaveİnanKıraçVakfıOryantalist

ResimKoleksiyonu’ndanseçilmiş60’ayakıneserinyeraldığıİmparatorluktanPortreler,DüşlerinKenti:İstanbulsergisi,KahveMolasıileKütahyaÇiniveSeramikleriKoleksiyonu’ndaneserleronlinegörülebiliyor.

Berlin’dekiBerlinFilarmoniOrkestrasıveSchaubühneTiyatrosu,Londra’dakiLondraSenfoniOrkestrası,Moskova’dakiBolşoyBalesiyadaNewyork’takiMetropolitanOperasıbudönemdearşivlerinidijitalalandabaşarıylakullanıyorlar.Sadeceabonelerinesunduklarıarşivledeğil,günlükyadahaftalıkperiyodlarla

geçicisüreliğineücretsizolarakerişimeaçtıklarıoyun,temsil,performansvekonserkayıtlarıyladünyanındörtbiryanındakitiyatroizleyicisineveklasikmüzikdinleyicisineulaşıyorlar

İngiltere’dekiCloreDufeldVakfı,Covid-19salgınınınBirleşikKrallıksanatorganizasyonlarınayüklediğiyüküazaltmayayardımcıolmakamacıyla66kültürsanatkurumunatoplam2,5milyonsterlinlikhibedağıtacak.Hibe,müzeler,galeriler,tiyatrolar,kültürelmirasalanındaçalışanorganizasyonlar,dansvemüziğeodaklanankuruluşlardahil

13

P Y - O C A K / Ş U B AT

PwC Küresel Eğlence ve Medya Sektörüne

Bakış 2020-2024 Raporuna göre,

21 yıldan bu yana en keskin

düşüş bekleniyor. Rapordaki veriler, bu sektörlerdeki gelirlerin, 2019’a

göre yüzde 5,6 oranında yani 120 milyar ABD

doları azalacağını gösteriyor.

olmaküzeresanatkurumlarınıkapsıyor.

Londra’dakiVictoria&AlbertMüzesi,devamedenCovid-19krizininnedenolduğufinansalgerilemeyidengelemekiçin103işçiyiveyaişgücününyüzde10’unuazaltacağınıduyurdu.Hibedenyararlanacakkültürkurumlarındanbirtanesiolanmüze,maliyetlerini10milyonsterlinazaltmayıhedefliyor.BirbaşkakültürkurumuolanTateEnterprisesdesalgınsebebiyle300’denfazlapersoneliniiştençıkarılacağınıduyurdu.

Moskova’dakiBolşoyBalesiveNewYork’takiMetropolitanOperasıbudönemdearşivlerinidijitalalandabaşarıylakullanıyorlar.Sadeceabonelerinesunduklarıarşivledeğil,günlükyadahaftalıkperiyodlarlageçicisüreliğineücretsizolarakerişimeaçtıklarıoyun,temsil,performansvekonserkayıtlarıyladünyanındörtbiryanındakitiyatroizleyicisineveklasikmüzikdinleyicisineulaşıyorlar

PwC Küresel Eğlence ve Medya Sektörüne Bakış 2020-2024 Raporu

T ü r k i y e S o n u ç l a r ıKitap Yayıncılığı: Kitapgelirlerinin2020’deyaklaşık386milyonABDDolarıolmasıtahminediliyor.Gelecek5yıldagelirlerinbileşikyıllıkbüyümeoranınıneksiyüzde1olmasıöngörülüyor.Elektronikkitapyayınlarınıntoplamsektörgelirleriiçindekioranıartmayadevamediyor.

Sinema: Sektörgelirlerinde2020’de2019’akıyaslayüzde51,6azalmabekleniyor.Gelecek5yıldaTürkiyesinemasektörügişegelirlerininyüzde2,6bileşikyıllıkbüyümeoranınaulaşmasıöngörülüyor.

Veri Tüketimi:2020’de35,7trilyonMBverikullanımınaulaşılmasıbekleniyor.Kullanılanverilerinyüzde61’iakıllıtelefonvetabletaracılığıiletüketiliyor.Gelecek5yıldabileşikyıllıkbüyümeoranınınyüzde19,3olaraktahminedildiğiverikullanımında,akıllıtelefonvetabletinyanısıradiğertaşınabiliraygıtlarındaekleneceğiöngörülüyor.

İnternet Erişimi:2020’deyaklaşık5,1milyarABDDolarıgelirüretmesibekleniyor.Bugelirinyüzde82’simobilinterneterişimindeneldeediliyor.Gelecekbeşyıllıkgelirlerindebileşikyıllıkbüyümeoranınınyüzde7,7’yeulaşmasıbekleniyor.

Müzik, Radyo ve Podcast: 2020’de 141,5milyonABDDoları’nagerilemesibekleniyor.Toplamtoplamgelirlerintahmindönemiboyuncayüzde5,8bileşikyıllık

büyümeoranıile2024’te244,1milyonABDDoları’naulaşacağıtahminediliyor.Podcastreklamgelirleriningelecekbeşyıliçindeyüzde27,2bileşikyıllıkbüyümeoranınaulaşmasıylatoplamgelirleriçindekipayınınartacağıöngörülüyor.

Gazete ve Dergi: Sektör,tirajdüşüşlerinebağlıolarakgelirlerindedüşüşyaşamayadevamediyor.2020yılıgelirlerindeyaklaşıkyüzde12düşüşöngörülensektördegelecek5yıldaeksiyüzde3,8bileşikyıllıkbüyümeoranıbekleniyor.

Geleneksel TV ve Ev Videosu: Türkiye2020gelirlerindekiyüzde96payıile402milyonABDDoları’naulaşmasıbeklenenTVaboneliğinde,tahmindönemiboyuncayüzde3,8bileşikyıllıkbüyümeoranıöngörülüyor.

Video oyunları ve e-Spor: 2020’devideooyunlarıvee-Sporgelirlerininyüzde73’ü,482,2milyonABDDolarıgelirsağlayansosyalvideooyunlarındanbekleniyor.Bukategorinintahmindönemiboyuncayüzde7,2bileşikyıllıkbüyümeoranıile2024’te620,3milyonABDDoları’naulaşmasıöngörülüyor.Küreselekonomilerdebüyükgelirakışıyaratane-Spor,2019’danitibarenTürkiye’dedeartanilgiylebirliktegeliryaratmayabaşladı.Gelecekbeşyıldabileşikyıllıkbüyümeoranınınyaklaşıkyüzde21’eulaşmasıbeklenene-Spor’un8,6milyonABDDolarıgelirüretmesiöngörülüyor.

Belediyelertiyatrodansinemaya,konserlerdenfestivallere,söyleşilerdensergilerekadargenişbiryelpazedekikültürsanatfaaliyetleriniulaşılabilirkılmakveemekçileridesteklemekamacıylafaaliyetleriniçevrimiçialanataşıdı.

Ankara Büyükşehir Belediyesi’nden müzisyenlere ve tiyatrolara telif desteği

AnkaraBüyükşehirBelediyesi(ABB),pandemisürecindeişsizkalanvemaddizorlukçekenmüzisyenvemüzikgruplarınayönelikdestekprojesinihayatageçirdi.ProjekapsamındaABB,başvuranlarıkabuledilenmüzisyenlerinperformanslarınınprofesyonelvideoçekimlerinigerçekleştirerekkarşılığındaödemeyapacak.ABB’nin5Mart2021’ekadarbaşvurularıkabulettiğibuprojekapsamındadestektenyararlanacakmüzisyenleri,KültürveSosyalİşlerDaireBaşkanlığıpersoneliveKentOrkestrasımüzisyenlerininyeralacağıkomisyonbelirleyecek.ABB,dahaöncedeAnkaraTiyatroYapımcılarıDerneğiüyesitiyatrolarilediğertiyatroların39oyununusatınalarakABBTV’denyayınlayaraksanatçılaradestekvermişti.

Bursa Büyükşehir Belediyesi, sosyal medya yayınlarıyla dünyaya açılıyor

BursaBüyükşehirBelediyesi,salgındönemindeyaptığıkültürsanatetkinliklerini,sosyalmesafe,hijyenvemaskekurallarıyla2021’dede

Belediyeler, tüm sanatsal faaliyetlerini daha

ulaşılabilir kılmak ve emekçileri desteklemek

amacıyla çevrimiçi alana taşıdı.

çoğaltarakdevamettireceğiniaçıkladı.Belediyeninpandemisürecindeöneçıkanetkinliklerişunlar:

• BursaBüyükşehirBelediyesi kütüphaneleri,“Sanatlakalevdekal” sloganıyla,dijitaletaşınarak Türkiye’yeaçıldı.

• “Evdekalmüziksizkalma”sloganıyla çevrimiçimüzikprogramıdüzenlendi.

• Yetişkinveçocuklariçinsosyalmedya üzerindencanlıyayınlatiyatro etkinliğibaşlatıldı.

• Seslikitaplardijitalortamdan paylaşıldı. • Seyyarsahneiletiyatroetkinlikleri Bursa’nıntümmahallelerinetaşındı.

İstanbul Büyükşehir Belediyesi, bağımsız sanatçıları ve gençleri destekliyor

İstanbulBüyükşehirBelediyesi(İBB)KültürDaireBaşkanlığı,koronavirüsüsalgınındanolumsuzetkilenenkültürsanatsektörüiçindestekprogramıhazırladı.Salgınnedeniylefaaliyetleriniertelemekveyaiptaletmekzorundakalantiyatrolar,sinemalarvebağımsızsanatçılardestekprogramınaalındı.İBB,kültürsanatetkinlikleriniyenioluşturacağıdijitalplatformüzerindenyayımladı.Birçokfarklısanatdalındankonukedilensanatçılarınperformansları,İBBstüdyolarındakaydedilerekhalkaulaştırıldı.ÜretimeteşviketmekvedesteklemekamacıylagençmüzisyenlerinperformanslarıdaİBBdijitalyayınplatformundayerbuldu.Covid-19döneminde,ŞehirTiyatrolarıYouTubekanalında11yetişkin,5çocukoyunucanlıyayınlandı.Ayrıcamayısayındanitibaren24OyunculukAtölyesi,7ÇağdaşGösteriSanatlarıMerkezi(ÇGSM)Atölyesi,4YazarlıkAtölyesiolmaküzeretoplam35atölyegerçekleşti.

Kadıköy Belediyesi, müzisyenlere destek için pandemi orkestrası kurdu

KadıköyBelediyesitarafındanpandemisürecindehiçbirsabitgeliriolmayanveekonomikolarakzorbirsüreçtengeçenmüzisyenleredestekolmakamacıylakurulanKadıköyBelediyesiPandemiOrkestrası,KadıköyBelediyesiSüreyyaOperası’ndasahnealdı.OrkestraşefliğiniRenginGökmen’inüstlendiğikonserdepiyanistİdilBiretorkestrayasolistolarakeşliketti.

Ataşehir Belediyesi kültür sanatı e-Kültür Merkezi’ne taşıdı

VatandaşlarınsağlığıiçinkültürmerkezlerinibirsüredahakapalıtutacakolanAtaşehirBelediyesitümkültürsanatetkinlikleriniE-KültürMerkeziüzerindenizleyicilerinayağınagetiriyor.Ataşehir’dekikültürsanathizmetleriiçerisindekonserler,çocuktiyatroları,atölyeler,söyleşiler,seminerlervedahabirçoketkinlikyeralıyor.E-KültürMerkezikapsamındatümetkinlikvesöyleşiler;Youtube,sosyalmedyahesaplarıveRadyoAtaşehir’denyayınlanırkenayrıcatümpodcastleredeyinebumecralardanerişilebiliyor.

İzmir Büyükşehir Belediyesi’nden kentle özdeşleşen sokak sanatçılarına vefa

İzmirBüyükşehirBelediyesipandemidönemindezorgünlergeçirenkültürsanatüreticilerinidesteklemekamacıylasokaksanatçılarınavemüzisyenleregıdakolisivehijyenpaketidağıttı.İzmirBüyükşehirBelediyesiayrıcayerelsanatçılarıdesteklemekveİzmirlilerisanatlabuluşturmakiçindijitalvegezicietkinliklerdüzenliyor.Ocak2021itibarıylaİzmirBüyükşehirBelediyesi,198Romanmüzisyen,84sokaksanatçısıve77sahnesanatçısınadestekoldu.

D O S YA

Belediyeler kültür ve sanata desteği artırdı

14

Ece Süeren Ok*

Covid-19, kurumsal esenlik odaklarını değiştirdi

Pandemi öncesi; biometrik taramalar, grip aşısı, sigara bırakma desteği, sağlıklı beslenme danışmanlığı, şirket içi diyetisyen desteği gibi uygulamalar yaygın olarak kaşımıza çıkıyordu. Pandemi sonrasında ise mental ve finansal esenlik çevirimiçi sağlık hizmetleri gibi uygulamalar ile dikkat çekmeye başladı.

K O N U K YA Z A R

py@peryon.org.tr

* PERYÖN Ege Şubesi Başkan Yardımcısı / Yönetim Danışmanı ve Koç

İşdünyası,esenlik(wellbeing)kavramıylailkdefa1978’de,J&J’ninçalışanlarveailelerinin,sağlıklıyaşamalışkanlıklarıedinebilmeleriiçindesteklediği“Liveforlife”adlıprogramlatanıştı.Dünyadakurumsalesenlikprogramlarınınkonuşulmasıvebuprogramlarıntemelişsağlığıvegüvenliğieğitimlerindenöteyegeçmesiiçin2000’liyıllaradekbeklemekgerekti.Türkiye’deiseyolunbaşındayız.

Kurumsalesenlikprogramları,Türkiye’de,şirketleringündemine,fizikselboyutlagirdi.Özellikle,şirketveİKKPI’larındanolan,devamsızlık,sağlıksigortasıpriminindüşürülmesineodaklananprojeler;şirketiçivedışıfizikselaktivitelereodaklandı.Şirketiçi,pilates,zumbahocalarıilederslerbaşladı.Bazıpozisyonlariçinşirketdışındadaçalışanlariçinsporkulüplerineüyelikaidatlarıödenerekfizikselesenliğedesteksağlamakyaygınlaştı.Bununlaberaber;beslenmekonusundadaşirketiçidiyetisyendesteği,şirketkafeteryalarındasalatabüfeleri,kalorimiktarınıgösterentablolarınasılmasıgibiuygulamalarıdagözlemledik.

2021’de mental esenlik öne çıkıyor

Esenlikkavramıbütünselolarakelealındığında,fiziksel,duygusal,sosyal,mental,manevi,mesleki,çevreselvefinansalolarak8boyuttanoluşuyor.Herboyuttafarklıuygulamalar,çalışanlarınşirketebağlılığınıartırırken,verimliliğekatkıdabulunuyor.

Peki,şirketyatırımlarında,Covid-19öncesivesonrasıfarklıodaklarvarmı?

Pandemiöncesi;biometriktaramalar,gripaşısı,sigarabırakmadesteği,

sağlıklıbeslenmedanışmanlığı,kafeteryadasalatabüfeleri,şirketiçidiyetisyendesteği,şirketiçifitnessvesporsalonuüyeliklerişirketlerdeyaygınuygulamalarolarakkaşımızaçıkıyordu.

2021’deisementalesenliköneçıkıyor.Belirsizlik,güvensizlik,stres,sağlıkendişesiyledolu,kayıplarınyaşandığı2020’ninardındançalışanlariçinmentalesenlikçokdahadeğerlihalegeldi.Budoğrultudaşirketlerözellikle;stresyönetimi/yılmazlıkalanındaeğitimleredahaçokodaklanıyorlar.Mindfulnessvemeditasyondagündemde.

“Anda kal, mutlu kal”Dahaönceleri,Türkiyeişdünyasındaçokfazlakonuşulmayan“andakalma”konusudaönemlibiraraçolarakkullanılıyor.Andakalma,pandeminingetirdiğievdençalışmaortamında7/24ulaşılabilme,farklıkanallardasürekliişebağlıolmaveaynızamandaevortamıiledengekurabilmearasındasıkışançalışanırahatlatacakbirunsurolarakdikkatealınıyor.

Çevirimiçi sağlık hizmeti dikkat çekiyor

Onlinesağlıkservisideözellikle,sağlıkmerkezlerivehastaneleregitmeninriskliolduğu2020itibarıylaşirketlerin

tercihettiğiesenlikdesteklerinden.SadeceCovid-19ilealakalıdeğiltümsağlıkhizmetlerindeteknolojiyidekullanarak,dahaazbulaşriskiveendişeyaratansağlıkhizmetlerikurumsalesenlikuygulamalarındadahaöncekonuşulmayanyeniliklerdenbiriolarakkarşımızaçıkıyor.

Tasarruf özendiriliyorFinansalesenlikalanındadaşirketler,özelliklebudönemdedahafazlaaksiyonalmayabaşladı.Bubaşlıkaltındaençok,satınalmadavranışı,tasarrufayöneltme,finansalokuryazarlıkeğitimlerigibidesteklerkarşımızaçıkıyor.

Tükenmişlik sendromu hedefteBuzordönemdeçalışanlarınıtükenmişliksendromuvebunabağlısağlıksorunlarındankorumayaçalışanşirketler,wellbeing/esenlikyolcuğutasarlarken,çalışanlarınınihtiyaçlarınıiyibelirleyiponlarauygundesteklerisağlayabilirler.Herkesinihtiyacınınfarklıolduğubudönemdehembütçeleriiyiyönetebilmekhemdeyeteneğieldetutabilmekiçinesenlikkonusununsürdürülebilirolmasıgerekiyor.Bununlayetinmeyipesenlikkonusunun,alışkanlığadönüştürülebilecekuygulamalarladesteklenmesideoldukçakritik.

15

16

Dr. Necdet Kenar

Pandemi, kültür ve sanata büyük darbe vurdu

“Pandemi sürecinden en olumsuz etkilenen kesim, kırılgan ve en korunmasız kesim olarak tanımlayabileceğimiz kadrosuz, iş-gelir güvencesi ve sigorta devamlılığından yoksun kültür ve sanat emekçileri oldu. Bu emekçilerin birçoğu işsiz kaldı, gelirlerini büyük ölçüde kaybetti, yoksullaştı, en temel ihtiyaçlarını karşılayamaz duruma geldi.”

U Z M A N Y O R U M U

py@peryon.org.tr

Pandemi,kültürvesanatsektörünüMart2020’deanivederindenetkiledi.Aradanneredeysebiryılgeçmesinerağmenaynıolumsuzdurumhalendevamediyor;kimseinsanlarınkonser,tiyatroveyabirsporetkinliğinebirdahanezamangideceğikonusundabirfikiryürütemiyor.Busüreçtekültürvesanatfaaliyetlerinitoplumaulaştırmakiçinyaratıcısektörler,dijitalplatformlarlaalternatifyöntemlergeliştirdi.İnsanlarevlerindeninternetüzerindendünyadabirçoksanatvekültüretkinliğinibedelödemedenizlemefırsatıbuldu.Kültürvesanat,dijitalyayınlarlabirleştiriciveiyileştiricirolünüpandemidönemindedeoynamayadevametti,sukendinekısmendijitaldeyolbuldu.Ancak,kültürvesanatsektörüsalgındanbüyükdarbealdı.Süreçtenenolumsuzetkilenenkesimkültürvesanatemekçilerioldu;birçoğuişsizkaldı.

Kültür ve sanat emekçilerinin yüzde 36’sı işini kaybetti

Sayısalolaraksektördekiişkaybınayönelikbirresmiistatistikhenüzelimizdeyok.SektöreyönelikyayınlanansonTÜİKistatistikleri,2017’yeait.Bunagörekültürelsektörlerde(kitapyayımı,sinema-TV,seskaydı-müzik,tasarım,gösterisanatları,sanattesisleri,sanatsalyaratıcılık)faaliyetgösteren15bin394

işletme,52bin80kişiyeistihdamsağlamış.

Diğerverilerdendeyararlanarakkültürvesanatsektöründeistihdamsayısının2019’da58bin;benzersiz2020’deise37binolabileceğikonusundabirtahminyürüttüm.Butahminegöresalgınetkisiylebiryıldakültürsanatistihdamıyüzde36azalmışoluyor.Buazalışaynıdönemdekigenelistihdamdaralmaoranıyla(yüzde7,4)karşılaştırıldığında5katınayakın.

Kurumlar ve emekçiler, sağlık-ekonomi

ikileminde kaldılar

Pandemisürecigeneldetümkültürvesanatemekçilerinietkiledi,ancaketkininniteliğiveboyutufarklı.Busüreçteenşanslıkesimkamuda(devlet,belediye)kadroluçalışanveherhangibirişvegelirkaybıyaşamayankültürvesanatçalışanlarıoldu.Buçalışanlarınendişesiçoğunluklasağlıklailgiliydi.Sanatçılarvemeslekörgütlerivirüsünbulaşmaendişesiileprovalarınvetemsillerindurdurulmasınıtalepettiler.BukonudabasındadaençoktartışılanİzmirDevletTiyatrosu’ndasergilenenoyunda;yönetmen,yardımcısı,dekorvekostümtasarımcısı,tümteknikekibinCovid-19testininpozitifçıkmasıüzerineyapılaneleştirileroldu.

Özelsahne/mekanlardaçalışankültürvesanatemekçileriisesağlıkveekonomi(iş-gelir)ikilemindekaldılar.Kültürvesanatfaaliyetlerininazalması,ertelenmesi,iptalivedurdurulması,kurumlaraveçalışanlarageliryoksunluğuolarakyansıdı.

ModaSahnesikurucularındanTiyatroYönetmeniKemalAydoğan,gelirkaybınıyaşayantiyatrolarınbüyükbirborçlanmaiçinedüştüklerineişaretediyor:“Tiyatrodaçalışanoyuncular,tasarımcılargeçtiğimiz10.5ayınbüyükbölümünüoyunoynamadandolayısıylagelireldeedemedengeçirdiler.TümTürkiye’desahneyekonulanyenioyunsayısıbirelinparmaklarınıgeçmez.Budatiyatrodaçalışanvegeçiminisağlayanherkesingelirsizkalmasıanlamınageldi.”

İş ve gelir güvencesi olmayan emekçiler için süreç daha da zor

Pandemisürecindenenolumsuzetkilenenkesim,kırılganveenkorunmasızkesimolaraktanımlayabileceğimizkadrosuz,iş-gelirgüvencesivesigortadevamlılığındanyoksunkültürvesanatemekçilerioldu.Buemekçiler,işlerinivegelirlerinikaybettiler,yoksullaştılar,entemelihtiyaçlarınıkarşılayamazdurumageldiler.

17

P Y - O C A K / Ş U B AT

“Türkiye’de, pandemi sürecinde, kültür ve

sanata sağlanan destekler, gelişmiş ülkelerle

karşılaştırıldığında çok düşük kaldı. Türkiye,

İngiltere, Almanya gibi ülkeler kadar zengin değil. Yine de ülkemizde, şimdiye

kadar yapılanlardan daha iyisi sunulabilir.”

toplamda7,5milyonTLdesteksağladı.

KamudışındaSTKolarakİstanbulKültürSanatVakfı(İKSV),Netflix’tensağladığı4milyonTLileSinemaTelevizyonSendikası’ylabirliktekamera,ışık,ses,sanatyönetimi,makyajvb.alanlardaçalışanlarabirdefayamahsus2bin500TL’likbirdestekprogramıyürüttü.YineİKSV,Mayıs-Temmuz2020aylarındaStonelinefirmasınınsponsorluğundaoluşturulandestekfonundanklasikmüziksanatçılarınabinerliramaddidesteksağladı.

Diğer ülkelerle karşılaştırıldığında destekler çok az

Kültürvesanatasağlanandestekler,gelişmişülkelerlekarşılaştırıldığındaçokdüşükkaldı.Örneğin,Almanyaserbestçalışanlarveküçükişletmeleriçin50milyareurofederalyardımpaketiaçıkladı.AyrıcaBerlinsanatçılardâhilbireyselçalışanlara5’erbineuroödedi.İngilterekendiişindeçalışanlaraeskigelirlerininyüzde80’ikadarödemeyapacağınıaçıkladı.İngiltereSanatKonseyi,herbirsanatçıya2bin500pound,ayrıcakültürsanatkurumlarınatoplamda140milyonpounddestekkararıaldı.

Fransa2.7milyareuro,İtalya140milyoneuro,Norveç30milyoneuro,İrlanda1milyoneuro,Avustralya1milyardolardesteksağladı.Türkiyegelişmişülkelerkadarzengindeğil,budesteklerisağlayamaz,ancakşuanakadarverdiğidesteklerdençokdahaiyisiniyapabilir.

Ancakvergi,sigortaborcuolantiyatrolarbaşvuramadı.Destekalantiyatrolariçindededesteğihakettiğindenşüpheduyulan‘şirketler’olduğugözlendi.Salonuolantiyatrolarisesalonlarıolmaktandolayıherhangibirdestekalmadılar.Yerelyönetimlerindeaynıbiçimdeönemlibirdesteğiolmadı”diyor.

Müzik emekçilerine bakanlık desteği, bir yıl sonra geldi

MüzikalanındaKültürveTurizmBakanlığı,geçtiğimiz2020’deherhangibirdesteködemesiyapmadı.BakanlığınYunusEmreEnstitüsüvedokuzsiviltoplumkuruluşu(MESAM,MÜYOR,POPSAV,MSG,MÜZİK-SEN,TÜMFED,TRAKSEV,MUZSAN,SEMKO)ileyürüttüğüyevmiyeliçalışan,sosyalgüvencesiolmayan,işinikaybedenmüzikemekçilerineyönelikdestekprogramına2021Ocakayındabaşlanacağıaçıklandı.Toplamdadesteğehakkazanan30bin744başvurusahibine3ayboyuncaheraynetbinTL,toplamda3binTLdestekverileceğiaçıklandı.

Yerel yönetimler, STK ve özel sektör destekleri de sınırlı kaldı

Yerelyönetimler,mekântahsisi,indirimliücret,dijitalyayın,parayardımı,gezicietkinliklervb.desteklersağladı.İstanbulBüyükşehirBelediyesi,Haziran2020ayındasahnetahsisivedijitalyayınplatformukurulması,Yenikapı’dafilmvetiyatrogösterimlerigerçekleştirdi.Ekim2020ayındasanatpazarıkurduveŞehirTiyatrolarısahneleriniözeltiyatrolaratahsisetti.İzmirBüyükşehirBelediyesiMayıs2020’deözeltiyatrolardanbiletalımı,salonkiralarındayüzde50indirimvetiyatro,sinema,plastiksanatlara

Destekler yetersiz kaldı

Kültürvesanathizmetleriyarıkamusalmalniteliğindeolumludışsallıksağlar;toplumunsosyal,kültürelveekonomikgelişiminekatkıdabulunur.Kültürvesanattakigelişmeleryaratıcılığaveinovasyonakatkıdabulunaraknitelikliekonomikbüyümeyiteşvikeder.Ancakkültürvesanatserbestpiyasadangerekliyatırım/kaynakalamadığıiçingeneldekaynaklarıkısıtlıdır,kırılganbiryapıyasahiptirvebunedenlemerkeziveyerelyönetimler,özelsektör,vakıf,STKvebireyselbağışçılartarafındandesteklenmekdurumundadırvetümdünyadaasırlardırdesteklenir.

PandemidönemindebudestekihtiyacıçokdahaartmasınarağmenTürkiye’dekültürvesanatalanınayapılandesteklerinçokyetersizolduğunugörüyoruz.Genelistihdamdestekleri(kısmiçalışmaödeneğivenakdiücretdesteği)dışında;KültürveTurizmBakanlığı2020’desinemasektöründesenarist,yapımcıveyönetmenlere46,5milyonTL,meslekbirliğivekuruluşlarına26,5milyonTLdesteksağladı.Bakanlık,özeltiyatrolara2020’de21,5milyonTLverdiğini,2021’de15milyonTLvereceğiniaçıkladı.

Aydoğan: “Bakanlık pandemiye özel destek sağlamadı”

TiyatroYönetmeniKemalAydoğan’agöretiyatroyayapılandesteklerhiçyeterlideğildi.Aydoğan,“Bakanlıközeltiyatrolarınayaktakalmasınısağlayacakpandemiyeözelherhangibirdesteksağlamadı.Geçtiğimizyıllardadaözeltiyatrolaraverilendevletdesteğidevametti.Budestekprojelereverilenbirdestekti.100kadartiyatroyaverilirdiheryıl.Buyıltiyatrosayısı300civarıoldu.

18

Esas Holding CEO’su Çağatay Özdoğru, 30 yıllık iş hayatında

edindiği deneyimi ve gözlemlerini “Tesadüf Yoktur - Değerler Temelli

Liderlik Hikayesi” kitabında yazıya döktü. Hayat hikayesi yerine

yönetim tarzını yazmayı tercih ettiğini söyleyen Özdoğru, pandemide,

“değer” kavramının ne kadar önemli olduğunun bir kez daha ortaya

çıktığını vurguluyor: “Bunun nedeni gelişen toplumsal bilinç. Nihai

tüketiciler değerler bazında faaliyet gösteren şirketlerin mallarına

ve hizmetlerine çok daha fazla talep gösterecek.” Özdoğru, değerler

temelli liderlik felsefesini PY okurları için anlattı.

Y Ö N E T İ M İ N L İ D E R L E R İ

“Başarı için en çok çaba gerektiren ama en kestirme yol değerlerdir”

Çağatay Özdoğru - Esas Holding, CEO

19

“Tesadüf yoktur” iddialı bir kitap başlığı. Herkesin hayatında tesadüfler vardır aslında… Sizin için, hangi açıdan tesadüf yoktur?

Herşeyinbirnedeniolduğunainanıyorum.Tesadüfsandığımızolaylarhayatımızdabüyükdeğişikliklerenedenolabiliyor.Çoğuzamantesadüfsandığımızşeyleraslındaaradığımızfırsatlar,peşindeolduğumuzhayaller,üzerindeçalıştığımızprojeler…Bütüngünoturursanız,etliyesütlüyebulaşmazsanızzatenbaşınızabirşeygelmez.Tesadüfleriçinhareketegeçmeniz,koşturmanız,çalışmanızlazım.Ozamansizibirşekildebuluyorzaten.Tesadüfünasıldeğerlendirdiğinizyadasizinereyegötüreceği,siziniradenizebağlı.

“Değerler temelli liderlik, yönetim tarzımı yansıtıyor”

Sizi bu kitabı yazmaya iten motivasyon ne oldu? Neden başarı öykünüzü ya da hayat hikayenizi yazmak yerine bir liderlik kitabı yazmak istediniz?

İşhayatımın30’uncuyılındayım.Uluslararasıyadayenikurulanşirketlerdede,Türkiye’ninenbüyükyerlisermayeliholdinglerindedeçalıştım.Gençyaştagenelmüdüroldum,insanveşirketyönetiminiöğrendim.Buyolculuktaherzamandeğerlerimleilerledim,“Başarıyagötürenenkestirmeyoldeğerlerdir”mottosunainandım.Teknolojihızlagelişiyor,yenikuşaklarişhayatınagiriyor,biryılıaşkınsüredirpandemiyaşıyoruz,dünyaveülkemizsiyasiveekonomikkrizlerleboğuşuyor.Buortamdaendeğerlişeybilgivebubilgininpaylaşarakçoğalması.Birkaçyıldırdeneyimlerimiyazıyadökmek,kitaphalinegetirerekbaştagençlerolmaküzereişdünyasınaaktarmakistiyordum.Hayathikayemüzerindendeanlatabilirdimamabenbirazdahaakademikolanbuyolutercihettim.“Değerler”ve“değerleritemelalanliderlik”kavramlarıyönetimstilimieniyitanımlayankonseptti.Garipbirşekilde,dünyadaişkitaplarınabaktığınızda

öyledeğil.Covid-19sonrasıbilebudeğişmeyecek,insanlararasıilişkilerherzamançokönemliolacak.

“Pandemide kadın liderler daha başarılı oldu”

Kitabınızda değerleri temel alan lider örnekleri veriyorsunuz. Pandemide, dikkatinizi çeken örnekler oldu mu?

Pandemide,özelliklesiyasettekadınliderlerindahabaşarılıolduğunugördük.YeniZelanda,Almanya,Tayvan,İzlanda,Danimarka,Finlandiyagibikadınliderlerleyönetilenülkelervakasayısıvekayıplarabakıldığındakrizidahaiyiyönettiler.İşdünyasınabaktığımızdadabenzerbirtabloolduğunusöyleyebiliriz.HarvardBusinessReview’dageçtiğimizaralıktabiraraştırmayayınlandı.LiderlikgelişimiüzerindedanışmanlıkverenZenger/Folkmanşirketi2019’dayüzde

P Y - O C A K / Ş U B AT

“değerlertemelliliderlik”konusundayazılmışçokazesererastlıyorsunuz.Bunedenlekitabımınİngilizcededeyayınlanmasıkonusundayayınevimlebirçalışmabaşlattık.

“Değerler olmadan, bir organizasyondauyum ve amaç yoktur”

Kitabınızı yazma sürecinizde ortaya çıkan pandemi sürecinin, değerler konusunda liderlere yeni bir sayfa açtığını düşünüyor musunuz?

Pandemi,devletlere,işdünyasınavehalklaradeğerlerinöneminiacıbirdeneyimlegösterdi.Çevrekonusundaduyarlılığıarttırırken,herkesinkendiniveyaptıklarınısorgulamasınanedenoldu,çokbüyükbirfarkındalıkyarattı.Günümüzde,etikdavranışşeklişirketfaaliyetlerinintemelbileşeniolaraköneçıkıyor.Ancak,çoğuşirket,değerlerinbilinirlik,ün,ilişkigibikonulardayararsağladığınıdüşünsedebüyümeyledoğrudanbağınıgöremiyor.Örneğinpersonelişirkettetutmakonusundadeğerlerinönemlibiretkenolduğudüşünülüyoramakârvegelirartışıiledeğerlerarasındakibağınailişkinkanıtsunamıyoryadabulamıyor.Değerlerinesıkısıkıyabağlışirketlerdoğalolarakdahaçokbüyüyeceklervedolayısıyladahaçokkâreldeedecekler.Bununnedenigelişentoplumsalbilinç.Nihaitüketicilerdeğerlerbazındafaaliyetgösterenşirketlerinmallarınavehizmetlerineçokdahafazlatalepgösterecekler.Eniyi,kendisinigeliştirmişvedeğeryaratankişilerbutürşirketlerdeçalışmakisteyecekler.ÖzellikleCovid-19sonrasıbudurumçokdahafazlabelirginleşecek.Bizdedeğerler,çoğukezkurumsalwebsitesindekibirkaçsüslüsöz,misyon,vizyon,yadaşirketduvarlarındaasılıbirkaçcümledenibaretsanılıyor.Oysadeğerlerneyitemsilettiğiniaçıkçagöstermeli,7/24felsefesiyleyaşatılmalıdır.Değerlerolmadan,birorganizasyondauyumveamaçyoktur.Dikkatimiçekenbirnoktadagençlerleilgili.Bugünkügençlerinenbüyükeksikliğimaalesefsokağıbilmemeleri.Hayatıninternetvebilgisayardanoluşansanalbirdünyaolduğunusanıyorlar.Gerçekhayatelbette

“Bir liderin en önemli görevi karar almaktır”

Karar alma sürecinde liderin nasıl davranması gerekiyor?

Yöneticininsermayesiakıl,kılavuzuveışığıiseinandığıdeğerlerdir.Birliderinenönemligörevikararalmaktır.Alınankararlarilebirçokkişininhayatınıetkileyecekvemilyonlarcadolaramâlolacakbaşlangıçlarveyadeğişimleresebepverecektir.Doğrukarartümverilerideğerlendirmek,değerlerlebunlarınsağlamasınıyapmakveistişareileicraatageçmektir.İstişareçokönemlidiramayolugörebilmekvegöstermekyöneticininişidir.Liderliğinbaşkabirtanımıdabudur.Kararalmakçokönemlidir.Bazenenkötükararbile,kararsızlıktandahaiyidir.

20

Y Ö N E T İ M İ N L İ D E R L E R İ

benimiçinbundandahaönemlibirşeyyok.İşhayatı,yönetimvekurumdeğerlerüzerinebinaedilmelikikolaycayıkılmasın.

“Fikir ve düşünce bizi ahlak ve değer sahibi yapıyor”

Peki, değerler olmayınca bireylerin ve kurumların başına neler geliyor?

İnsanolarakhepimizfikirvedüşüncedenibaretiz.Bubizidiğercanlılardanayırıyor,ahlakvedeğer

sahibiyapıyor.Biziinsanyapanbuniteliklerdenvazgeçtiğimizdeçürümebaşlıyor.İşyerlerideelbettebuçürümedennasibinialıyor.Değer,zordaolsayaratılabilenbirşeyvedeğeryaratmakiçin,önceliklebazıtemelevrenselahlaki,insani,ekonomik,toplumsaldeğerleriiyibilmek,özümsemekveuygulamakgerekiyor.Kimseyizorladürüstyapamaz,şeffafolmayazorlayamazsınız.Bunlaryasalolarakzorunludeğilzaten.İnsanınbazıkararveicraatlarındanrahatsızolması,içtengelenbirdürtüylekendisinikılavuzdeğerlerineitaatederduruma

36’sıkadın,63bineyakınliderinölçümlendiğibiraraştırmayapmış.Liderliketkinliklerinebakılanbuaraştırmadakadınlarerkeklereoranladahayüksekpuanlaralmışlar.Pandemisırasında,2020yılımartvehaziranaylarındayüzde45’ikadın800’denfazlalideryenidendeğerlendirilmiş.Sonuçpandemiöncesiilebenzerçıkmış,kadınliderlerinkrizidahaiyiyönettiğigörülmüş.Kadınlarözellikle;inisiyatifalma,çeviklik,çalışanlarıgeliştirme,dürüstlük,farklılıklaraönemvermegibiyetkinliklerdearayıaçmış.Çalışanbağlılığısonuçlarındadakadınlarerkeklereoranladahaiyisonuçlaralmış.Kişiselolarak,birkadınınyapabileceğinidüşündüğüveyapmayıistediğiherişiyapabileceğineinanıyorum.Birgöreviçinyaptığımseçimlerdecinsiyethiçbirzamanilkplandaolmadı.Neticedebirişleilgiliolarakyapılacakseçimdecinsiyetdeğil,liyakat,eğitim,bilgi,birikimvetümdiğeruygunluktemellisıfatlargeçerlidir.İnsanagörepozisyondeğil,pozisyonauyguninsanseçilmelidir.Buseçimlerdebircinsiyetdiğerinegöregeribırakılmışsa,bununbirsorunolarakelealınıp,çözülmesigerekir.

“İş hayatı değerler üzerine bina edilmeli ki kolayca yıkılmasın” Kitabınızda, değer sahibi olmanın ve tavizsiz uygulamanın öneminden söz ediyorsunuz. Siz bunu her zaman yapabildiniz mi?

İşhayatımınilkyıllarındakararalırkensadecemantığımdeğil,duygularımdaöneçıkıyordu.Çünkütecrübesizdim.Gençyaştaüstdüzeyyöneticiolunca,sporcugeçmişimbanabüyükfaydasağladı.Takımoyunu,ekipyönetmebilgisivealdığımeğitimlegelenözgüvenisentezledim.Detaylardaboğulmadım,çokiyiekiplerkurdumveişleridelegeettim.Deneyim,zamaniçinde,kararlarımdaduygularınpayınıazalttı,tecrübeilegerçekçiliköneçıktı.Agresifişortamıverekabetkoşulları,işhayatınınmevcutsistemibazıkararlarımdabirşeylerineksikliğinihissettiriyordu.Böylecekitabımındakonusuolaninsanideğerlerin,kararmekanizmalarınıntammerkezindeolmasıgerektiğineinandım.Şuanda

21

Çağatay Özdoğru:İnsanonurununayaklaraltınaalındığıyerde,çağdaşevrenseldeğerlerintümüdevredışıkalır.

#tesadufyoktur#cagatayozdogru

getirmesi,tamamenisteyerekolur.İştebunedenledeğerler,gündelikhayatınveişhayatınınyazılmamışyasaları,kurallarıdır.Değersahibiolanvebunlarıuygulayankazanır!Kuralauymayanoyundışıkalır.Değersizinsanlargibideğersizşirketlerdebaşarısızlığamahkûmdur.

Bu durumda şirketlerde ne yapılması gerekiyor?

Yöneticileröncelikledeğerlersistemioluşturmalı,şirketinneyinedenyaptığınayadayapmadığınailişkindeğerleriönceçalışanlarınaçokiyiözümsetmeli,ardındandamüşterilerinevetümpaydaşlarınaduyurmalıdır.Duyurmakdayetmez,kendisinibuşekildetanımlamalıvetümişsüreçlerinedebunlarıdahiletmelidir.

“Emir vererek, yeni nesillerden performans bekleyemezsiniz”

30 yıllık iş hayatınızı düşündüğünüzde, iş dünyasında liderliğin nereden nereye evrildiğini düşünüyorsunuz?

Şuandaişdünyasındahızlıbirdeğişimvar.EskidenJackWelchgibidaha

karizmatik,dahaotokratikliderlervardı.Günümüzdetakımoyununudestekleyen,otantik,dahamütevazı,doğal,gözönündeolmayısevmeyenliderlervar.Liderliktarzıdoğallığadoğruevrildi.Değerlerdebununparçasıvedevamı.BugününbüyükşirketlerininCEO’larınınkimolduğunukimsebilmiyor.Bubirbakışı,karakteriifadeediyor.DeğerliişinsanıBülentEczacıbaşı,“büyükpatrondönemi”ningeçmiştekaldığınısöylemişti.Dolayısıyla,“emirverme”deeskidekaldı,buyetkiyesahippatronlaryokartık.Yeninesillerdendeemirvererekperformansbekleyemezsiniz.Onlarınperformansınıarttırmanızınyolu,sizidoğalbirliderolarakgörmelerinisağlamak.“Doğallider”debilgivedeğerlertemelliyönetimbiçimiyleolunuyor.

Kitabınızda başarıyı, “kendini herhangi bir alanda geliştirmek ve fark yaratmak” olarak tanımlıyorsunuz. Başarıyı manevi bir tatmin olarak mı görüyorsunuz, parasal kazançla ilintili olduğunu düşünüyor musunuz?

İnsan,başarısınıntakdiredilmesiniister.Bubirmadalyadaolabilirparada…Başarıilemaddigetiriyibirbirindenayıramazsınız.Maddikarşılıkbunun

P Y - O C A K / Ş U B AT

birparçası.Çokparakazanabilirsinizamahakkınızdaiyikonuşulmuyorsaaslındabaşarılıdeğilsiniz.Süpersinizamamaaşınızpiyasanınyarısı,budaolmaz.Herikisideinsanımotiveeder.Bazenbirsöz,sizeteşekküredilmesi,maddiyattandahafazlamutluediyor.

“İnsani değerlerin temelinde, insanlık onuru ve eşitlik yatar”

Sizce başarı için hangi temel değerler olmazsa olmazdır?

İnsanideğerlerintemelinde,insanlıkonuruveeşitliğinyattığınainanıyorum.Değerlerimizinhiçbirininbunlaraaykırıyadabuikideğerleçelişkiliolmamasıgerekiyor.İnsanonurununayaklaraltınaalındığıyerde,çağdaşevrenseldeğerlerintümüdevredışıkalır.Eşitlikdeğeriniortadankaldırırsanız,birçokerdemin,ahlakideğerinortadankalkıpanlamsızlaştığınıgörürsünüz.Din,dil,ırk,cinsiyetgibibirçokkonuyabutemeldeyaklaşılmasıgerekiyor.Buikideğerianailkeolarakbelirlemezseniz“başarmayıbaşaramazsınız”,sadecetesadüfibaşarılareldeedersiniz.Hiçbirimiz,kötübirinsanvebaşarısızbiriolmakiçindeğersahibiolmayız,başarısızlıkiçinçalışmayız.Kendimizetürlühedeflerbelirlesekdetemeldekiamaçbaşarıveiyiliktir.Başarılıolmaktançokinsanınmutluluğuönemlidiyedüşünenlerolabilir.Budoğruduramabaşarıyı“kendiniherhangibiralandageliştirmekvefarkyaratmak”olarakgördüğünüzde“maddi”kısımdapeşisıragelecektir.Başarmakistediğimizişidoğruseçmekilkadımımızolmalı.Ayrıcaçalışmamız,çokçalışmamızgerekiyor.Ancakbaşarıiçinçalışmaktekbaşınayetmiyor.Yanlışişveyanlışhedefteyseniz,çalışmakfaydagetirmiyor,doğruzamanda

Özellikle siyasette Z Kuşağı tartışması var. İş dünyası ise “kuşaklara uyum” konusunu 2000’lerin başından beri tartışıyor, kendini hazırlıyor.Z Kuşağının iş hayatına yaklaşımını ve temel değerlerini nasıl gözlemliyorsunuz? Yeni nesil hangi şirketleri tercih edecek?

ZKuşağı,öncekinesilleregöre“geleceğinçalışanı”olmakonusundadahaiyi.Gelişmişteknolojilerdenyararlanmakiçingerekenbecerilerledonanmışolarakgeliyorlar.İşhayatıaçısındançok

“Z kuşağı; eğlenceli, yenilikçi, etik şirketleri tercih edecek”

değerliözelliklerivar:Yenifikirlerikabulediyorlar,araştırmacı,meraklıveözgürruhlular.Sosyalmedyaveteknolojialışkanlıklarıonlarıküreselişortamınadahazırlıyoraslında.Biryandandadünyayıiyileştirmekistiyorlar,bunuyapabilecekleriişleriarıyorlar.Pandemi,bukuşağınistediğiçalışmaortamınıbeklenendençokdahahızlıyarattı.Mesaisaatikavramı,yerini“işinzamanındavekalitelişekildebitmesi”nebırakıyor.Eğlenceli,yenilikçi,etik,sosyalfaydayaratanveuluslararasışirketlerinyenineslintercihiolacağınıdüşünüyorum.

Y Ö N E T İ M İ N L İ D E R L E R İ

doğruyerdeolmalısınız.Kendimizi,işimiziküçümsemememizamaaynızamandaherbaşarımızıbirzafergibigörmememizgerekiyor.Çünkügerçekzaferleribizdeğil,başkalarıtakdirediyor.Enindesonundaobaşarıhakettiğiyerekonuluyor.Buyüzdenkendimizidaimageliştirmeli,disiplinleçalışmalı,sabırgöstermeli,bütünügörebilmelivecesaretetmeliyiz.Bunlarıyaparkendetevazuyueldenbırakmamalıyız.

Kitabınızda amacı “Neden” sorusunun yanıtı olarak tanımlıyorsunuz. Çalışanlarınızı seçerken “Ben neden burada çalışmalıyım” sorusunu onlara sorgulatıyor musunuz?

Evet,oolmazsaolmaz.Pandemiinsanlarıdahaçokdüşündürmeyebaşladı.Satınalmakararlarınısorgulattı.Satınaldığınızbirürünüüretenşirketinçevreyezararveripvermediğini,çocukişçiçalıştırıp

çalıştırmadığınıdüşündünüzmesela.ÖzellikleZkuşağıdahaçoksorguluyor.İşealımaşamasındahemadayınkendiniifadeediphuzurbulmasıçokönemli,hemdebizimdeğerlerimizeuygunluğuçokönemli.Anlamçokönemli,“Buradanedençalışıyorum”sorusununyanıtınıverebilmesiçokönemli.Maneviolaraktatminolmalı,kendideğerveprensipleriyleşirketinkilerinuyuşupuyuşmadığınıgörmeli.

Ç A Ğ A T A Y Ö Z D O Ğ R U

1966’da İstanbul’da doğdu. Saint Benoît Fransız Lisesi’nden mezun oldu. Saint Benoît’da basketbol ile tanıştı, uzun yıllar oynadı. İTÜ Elektronik ve Haberleşme Mühendisliğini bitirdi. George Washington University’de Telekomünikasyon Yüksek Mühendisliği eğitimi aldı. ABD’de bir yıl çalışıp Türkiye’ye döndü. Koç-Unisys’te mühendis olarak çalışmaya başladı. University of Maine ve Marmara Üniversitesi’nin ortak Executive MBA programını tamamladı. IBM Türk’te ve Global One’da çalıştı (bugünkü France Telecom

Orange). Global One’da, 32 yaşında genel müdür, ardından Bölge Başkanı oldu. Sabancı Holding’de teknoloji şirketlerinden sorumlu Bölüm Başkanlığı ve Sabancı Telekom kurucu Genel Müdürlüğü görevlerinde bulundu. 2005’te İcra Kurulu Üyesi olarak Esas Holding’e katıldı. 2010’da Esas Holding CEO’su oldu. Türkiye Bilişim Sanayicileri Derneği (TÜBİSAD), Türkiye Bilişim Vakfı (TBV) Yönetim Kurulu Üyeliği yaptı. Dış Ekonomik İlişkiler Konseyi’nde (DEİK), Hırvatistan, İsveç, Fransa iş konseylerinde başkanlık görevinde bulundu. Halen Esas Holding Yönetim Kurulu Üyesi ve CEO’sudur.

22

23

Türk iş dünyası esnek çalışma modelini sevdi

A R A Ş T I R M A

Microsoft’unBostonConsultingGroup,KRCResearchveWhartonSchoolilebirlikteAvrupa,OrtadoğuveAfrikabölgelerinidikkatealarak,20ülkedehayatageçirdiği“WorkReworked”araştırması,TürkişdünyasınınesnekçalışmamodeliniAvrupalımeslektaşlarınagöreçokdahahızlıbenimsediğiniortayakoyuyor.Türkiye’ninöndegelenşirketlerinden633kişininkatıldığıankette,yöneticilerinyüzde94’ühibritbirçalışmayöntemininkalıcıolacağınıöngörüyor.Aynıanketeİngiltere,Fransa,AlmanyaveİtalyagibiAvrupa’nınliderekonomilerindenkatılanyöneticilerarasındaisebuöngörüyüzde88’dekalıyor.Araştırma,esnekçalışmamodeliylebirlikte,inovasyonlaşekillenenkurumkültürününvebunuönceliklendirenyeninesilyöneticilikanlayışınındakalıcıolacağınaişaretediyor.

Türk çalışanlar uzaktan çalışma isteğinde Avrupalıları geçti

Çalışanlarofistegeçirdiklerizamanımeslektaşlarıylabağlarınıkorumanıngüçlübiryoluolarakgörmeyedevamediyor.Üstdüzeyyöneticilerofistegeçirilengünlerinüretkenliğinyanısıra,çalışanbağlılığınıdaartırdığınıbelirtiyor.

•Türkiye’deçalışanlarzamanlarının yüzde43’ünügelenekselofis ortamıdışındageçirmekistediklerini belirtiyor.Avrupa’daisebuoran yüzde31.

•Uzaktançalışmayageçenşirketlerin yüzde77’si,buyenimodeldeeskiye oranladahafazlaüretkenolduğunu belirtiyor.

Uzaktan çalışmada en büyük zorluk: Şirket kültürünü korumak

Araştırmayagöre,uzaktançalışmamodeliençokşirketkültürvedeğerlerinitehditediyor.

•Türkyöneticilerinyüzde69’uuzaktan çalışmadüzenindegüçlübirekip kültürüyaratmaktazorlandıklarını ifadeediyor.

•Dijitaldönüşümönceliklerinde, liderlerinyüzde94’üdahayenilikçi veesnekolmakiçinşirketlerinin çalışmaşeklinideğiştirmeninönemli olduğunubelirtiyor.

Yenilikçi şirketlerin temel özellikleri

Tümşirketleriçinzorlayıcışartlaroluşturanpandemidönemindeyenilikçikültürlerinikorumayıbaşaranşirketlerdemevcut.

•Türkiye’dekişirketlerinyüzde26’sı, ürünvehizmetanlamındakendisini yenilikçiolaraknitelendiriyor.Bu özellik,şirketlerinyenihibritdünyaya hazırlıklıolmalarınımümkünkılıyor.

•Yenilikçişirketlerdeçalışanların yüzde53’ü,dahaazyenilikçi şirketlerdekilerinyüzde29’usürece biryöneticiyidahiletmeden,tek başınakararalabildiğinibelirtiyor.

•Yenilikçişirketlerdeçalışanlarınyüzde 79’u,dahaazyenilikçikültüresahip şirketlerdekileriniseyüzde58’i,hata yapmanınnormalolduğunu belirtiyor.

Mıcrosoft’un 20 ülkede yaptığı “Work Reworked” araştırmasının sonucunda, uzaktan çalışma sisteminin Türkiye’de kalıcı olacağı öngörülüyor. Uzaktan çalışmaya geçen şirketlerin yüzde 77’si, bu yeni çalışma modelinde daha üretken olduklarını belirtiyor.

Uzaktan çalışma, ekip kültürü yaratmakta

yöneticileri zorluyor.

Sanal ekipleri nasıl yetkilendireceklerini ve güçlendireceklerini henüz etkili bir şekilde öğrenemediklerini belirtiyorlar.

%71

Uzun vadede daha hibrit bir çalışma düzeninin hâkim olacağını öngörüyorlar. %94

Uzaktan ve esnek çalışma modelinin yetenekli çalışanların bağlılığını kazanmalarına katkı sağladığını söylüyorlar.

%86

Türk yöneticilerin öngörü ve değerlendirmeleri

Üst düzey yöneticiler,ofiste çalışmanın, üretkenliği

ve çalışan bağlılığınıartırdığını belirtiyor.

24

Prof. Dr. Sevilay Şenol Çelik*

Pandemide, kadın sağlık çalışanlarının kronik mesleki sorunları daha da ağırlaştı

Covıd-19 sürecinde kadın sağlık çalışanları birçok yönden olumsuz etkilendi. Bu süreçte, var olan sorunlar derinleşti ve bunlara yenileri eklendi. Uzun çalışma saatleri, yetersiz dinlenme, aşırı iş yükü, uygunsuz/yetersiz kişisel koruyucu ekipman, şiddet, ücretsiz ev işi ve iş yükünün dengesizliği bu sorunlardan bazıları. Yaşanan bu zorluklar, kadın sağlık çalışanlarında fiziksel sağlık sorunlarının yanı sıra aşırı öfke, intihar eğilimi, çaresizlik ve suçlu hissetme gibi sonuçlara da neden olabiliyor. Çözüm, tüm politikalarda toplumsal cinsiyet eşitliğinin gözetilmesi ve her platformda kadınların eğitim düzeyinin artırılması.

Ülkemizdevedünyadahalen,“Kadınınyerievidir”anlayışınınbilinçli/bilinçsizhükümsürmesi,kadınistihdamınınengellenmesine,kadınişgücününkayıtdışınaitilmesineveçalışankadınlarındaayrımcılıkkaynaklısorunlarlakarşılaşmasınasebepoluyor.İşdünyasıbudurumkarşısındaönemsenecekadımlaratmışolsada,kadınlarbubariyerlerdenötürühalaişhayatındasınırlıyeredinebiliyor.

Büyükçoğunluğunukadınlarınoluşturduğusağlıkçalışanlarıisebukoşullararağmen,salgınhastalıklar,savaş,depremgibiolağandışıdurumlardaniteliklivegüvenlisağlıkhizmetisunmakiçinönsaflardamücadeleediyor.

Olağanüstü durumlardan en çok “örselenebilir” gruplar etkileniyor

Budönemlerde,baştayaşamhakkıolmaküzeresağlık,beslenme,çalışma,

eğitim,ulaşımgibitemelinsanhaklarınailişkinyaşanansorunlar,olağandönemlerlekarşılaştırılamayacakölçüdearttı.Ayrıcabuolağanüstüdurumlardan,yoksullar,yaşlılar,çocuklarvekadınlargibiörselenebilirgruplarolumsuzetkileniyor.

Covid-19sürecindedekadınsağlıkçalışanlarıbirçokyöndenolumsuzetkilendi.Busüreçte,varolansorunlarderinleştivebunlarayenilerieklendi.Kadınsağlıkçalışanlarınınkarşıkarşıyakaldığızorluklarvesorunlarsosyalyaşantıya,özlükhaklarına,çalışmaortamvekoşullarınayönelikolaraksınıflandırılabilir.

Kadınsağlıkçalışanlarınınçalışmaortamvekoşullarınayönelikyaşadıklarısorunlararasındauzunçalışmasaatleri,fazlamesai,çalışansayısınınazlığı,yetersizdinlenmesüreleri,dinlenmealanlarınınstandartlarauygunolmamasıçalışmasaatlerindeyeterli

K O N U K YA Z A R

py@peryon.org.tr

* Koç Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Öğretim Üyesi / Türk Hemşireler Derneği Genel Başkanı

vedengelibeslenememe,aşırıişyükü,salgınlailgilieğitimeksikliği,şiddet,niteliksizveyetersizkişiselkoruyucuekipmanyeralıyor.Ayrıcakadınsağlıkçalışanlarınınhastalarladoğrudanetkileşimdebulunulanalanlardadahayoğunistihdamedildiklerigözönündebulundurulduğunda,kadınlarınhastalığamaruzkalmarisklerinindedahayüksekolduğugörülüyor.

Toplumsal cinsiyet rolleri kadınları zorluyor

Kadınsağlıkçalışanlarınınçoğunluğu,busüreçtemeslekleriniveevyaşamlarınıdengedetutmaktazorlandı.Veriler,birçokerkeğinevişlerindevebakımdasorumlulukalmasınarağmenkadınların,erkeklerinbusorumluluklariçinharcadığızamanınyüzde50’sindendahafazlasınıharcadıklarınıgösteriyor.Kadınsağlıkçalışanlarıbusüreçteyoğunçalışmasaatlerinin,yaşananağırduygusalvefizikselbaskının

25

Kadın sağlık çalışanları, çocuk yetiştirme ve yaşlılara bakım verme gibi ücretsiz yükleri de taşıyor. Normal şartlarda kadınlar günde ortalama 4 saat 25 dakika

ücretsiz bakım işini yüklenirken, erkekler sadece 1 saat 23 dakika bu alanda görev alıyor.

koruyucuvegereklibiruygulamaolarakkabuledilebilir.Ancakbudurum,kadınsağlıkçalışanlarınınalışkanlıklarınındeğişmesinenedenoluyorveailelerindenuzaktaolmanınruhsalyükünüdeberaberindegetiriyor.

Neler yapılabilir?

Sağlıkbakımsisteminingüçlendirilmesi,toplumasunulansağlıkhizmetlerininniteliklivegüvenliolmasıancaksağlıkçalışanlarınınözlükhaklarının,çalışmaortamvekoşullarınıniyileştirilmesiylemümkünolabilir.

Bununiçin;

•Pandemidönemindekilerdedahil tümpolitikalardatoplumsalcinsiyet eşitliğigözetilmelivebunlartekrar düzenlenmeli.

ardındanevde,“toplumsalcinsiyetrolleri”gereğikendilerindenbeklenenevvebakımişleriniyapmakzorundakalıyorlar.Bubakımveevişleriarasındaevlerindeokuladevamedemeyençocuklarıneğitimlerinindüzenlenmesivedesteklenmesi,yemekpişirilmesi,artanhijyenihtiyacınınkarşılanmasıveyoğunlaşanevişlerininyapılmasıyeralıyor.Kadınsağlıkçalışanları,ayrıcaçocukyetiştirmeveyaşlılarabakımvermegibiücretsizeviçiişyüklerinidetaşıyor.Normalşartlardakadınlargündeortalama4saat25dakikaücretsizbakımişiniyüklenirken,erkeklersadece1saat23dakikabualandagörevalıyor.Hempandemihemdepandemininyolaçtığıokul,kreşvediğerbakımtesislerininkapanması,kadınlarınücretsizbakımişineayırdıklarıgünlüksüreyibüyükölçüdeartırdı.Ayrıcaevdeyaşlı,engelliveçocukbakımısorumluluklarıolankadınsağlıkçalışanları,virüsbulaşmariskinedeniylebusorumluluklarınıyerinegetirmekonusundasorunlaryaşamayadevamediyorlar.

Diğersorunlardanbiridebulaşriskinekarşıalınanönlemlerçerçevesindenöbetsonrasıkurumtarafındanayarlananyerlerdekonaklama.Buçözüm,kadınsağlıkçalışanlarınınyakınlarıadına

•Süresiöngörülemeyensalgınlarda bulaşmayıazaltmaküzerebaşvurulan yöntemlerincinsiyetçiveeşitsiz biçimdeuygulanmasıengellenmeli.

•Ayrıcasalgınıönleme,salgınahazırlık yapma,müdahaleetmesüreçlerinde kararvermelerivekatılımlarıoldukça sınırlıolankadınsağlıkçalışanlarının sayısıveetkinliğiartırılmalı.

KadınsağlıkçalışanlarınınCovid-19’lasavaşmagöreviniveevlerindeailelerinebakmalarınadestekolmayısürdürmeleriisteniyorsa:

•Avrupaülkelerindegördüğümüzkreş, çocukbakımyardımıgibiönlemler dahafazlaalınmalı,adilşekildemaddi desteksunulmalıveuzunvadelikalıcı çözümlerüretilmeli.

P Y - O C A K / Ş U B AT

26

Prof. Dr. Sevilay Şenol Çelik*K O N U K YA Z A R

•Ücretsizbakımişininsadecekadına atfedilmesininartıktekseçenek olmadığıkamuyadaözelsektörde heralandadikkatealınmalı.

•Devletler,ücretsizbakımişinin kadınaatfedilmesinekarşı,cinsiyet eşitsizliğiniheralandaortadan kaldırandüzenlemeleryapmalı, yaptırımlaruygulamalı.

Çözüm için atama ve seçimle gelinen her yerde kadın

sayısının artması gerekiyor.

Pandemiöncesindedeyoksulluksınırınınaltındayaşayankadınsağlıkçalışanlarınınekonomiksıkıntıları,pandemisürecindedahadaderinleşti.Covid-19hastalığınıtecrübeetmişbirçokülketarafından,sağlıkçalışanlarınınekonomikkayıplarınıönlemeyeyönelikçeşitlidüzenlemeleryapıldı.Ülkemizdedeeködemelerintavandanyapılmasınayönelikdüzenlemeninolumlubirgirişim

olmasınarağmenbuödemelerdekurumlararasıfarklılıklarınolması,ödemelerineksikverilmesiyadahiçverilmemesi,sağlıkçalışanlarıarasındadengesizdağıtımyapılmasısağlıkçalışanlarındamutsuzluğavehayalkırıklığınayolaçtı.Ayrıcabusüreçtekadınsağlıkçalışanlarızorunluücretsizizinkullandırılma,fazlamesaininkarşılığınınverilmemesinedeniyleözlükhaklarındakayıpgibidurumlardayaşandı.

Ekonomik sıkıntılar daha da derinleştiİtalya,sağlıksektöründeçalışanlarınevdeçocukbakımmasraflarınıkarşılayabilmesiiçin1.000euro’yavaran“bebekbakıcısıikramiyesi”getirdi.

ÇocukbakımtesisleriveokullarıngenelolarakkapalıolduğuAvusturya,Fransa,AlmanyaveHollanda’dabazıtesislerçekirdekkadroylafaaliyetgöstererekzorunluhizmetişlerindeçalışanlarınçocuklarınabakımvermeyisürdürdü.

Kadınıntoplumdakistatüsününiyileştirilmesindesadecekadınınişgücünekatılmasıyeterlideğil.Bununiçinparlamentoda,kararmekanizmalarında,meslekiveteknikişlerdeçalışankadınsayısınınartırılması;kadınlarınokuryazarlıkoranınınveeğitimdüzeyininyükseltilmesigerekiyor.

Tümdünyadatoplumsalcinsiyeteşitsizliğininengellenmesindevevarolanetkilerininortadankaldırılmasındatemelhedef,insanadeğerveren,hiçkimsenindezavantajlıolmadığıve

herkesineşitolduğutoplumyapısınaulaşmakolmalıdır.

Bu makalenin orijinaline Koçkam Blog’u -https://kockam.ku.edu.tr/covid-19-pandemi-sureci-kadin-saglik-calisanlarin-durumu-sevilay-senol-celik/linkindenulaşabilirsiniz.

27

Global HR Summit & Exhibition 2021’i düzenlemeye nasıl karar verdiniz?

DijitaldönüşümünbaştaİKdepartmanlarıolmaküzeretümşirketleriçinartıkbirihtiyaçdeğilbirzorunluluk.İKalanında,farklıbakışaçılarıvevizyonlarınortayakoyulmasıişsüreçleriiçinçokönemli.KREAM.I.C.Eolarak,“Yenikonuvefikirleriortayakoymamızgerekiyor”hedefiyleyolaçıktık.

Konu ve konuşmacıları nasıl bir araya getirdiniz?

Türkiye’devedünyada,İKveyönetimalanındaoldukçaiddialı,sıradışıbirorganizasyonaimzaatıyoruz.Dolayısıyla,ayrıntılıvekapsamlıbirhazırlıkyapmamızgerekiyordu.Konularve110’danfazlaüstdüzeykonuşmacı,yaklaşık8aylıktitizbirçalışmasonucubelirlendi.Heradımımız,9kişilikiçerikekibimizve12kişilikdanışmakurulumuzunonayındangeçerekhayatbuldu.Buzirveileizleyenlerimize,dünyadakieniyiiçeriğivadediyoruz.

Zirvede hangi konular konuşulacak?

Uzaktanbağlıyken“gönüldenbağlı”kalmayınasılbaşarabiliriz?Çalışanlarımızınpsikolojiksermayesininasılkuvvetlendirebiliriz?Gelecektekiişyaşamındabizibekleyenfırsatlarverisklerneler?Gelecektekiişhayatınınhukuksistemi,ölçmeveödüllendirmesistemlerinasılolacak?Ekonomikdalgalanmalar,pandemisüreçleriveiklimdeğişikliği,işyapışşekillerimizinasıletkileyecek?Yenikuşaklarınkurumsalsosyalsorumlulukbeklentilerinişirketlerneölçüdekarşılayabilecek?

Tümbusorularıncevaplarınıkonuşacağız.

Konuşmacılar hakkında bilgi verir misiniz?

Liderlikkulvarında,ColombiaÜniversitesiDekanıJasonWingard’ı,çalışanbağlılığıkonusundaduayenisimRichardMaloney’i,Amazon’dakiençoksatankitaplarınyazarıArthurCarmazzi,ŞefkatliLiderlikkonusundaçığıraçanünlükonuşmacıveyazarChestorElton’ı,AugustLeadershipPartner’ıve“Çeşitlilik”konusundadünyanınenetkili10kadınındanbiriÜmranBeba’yıağırlıyoruz.Türkiye’den,Coca-ColaİçecekCEO’suBurakBaşarır,GETürkiyeBaşkanıveCEO’suCananÖzsoy,BorusanHoldingCEO’suErkanKafadar’ıveçokdeğerlionlarcakonuşmacıyıkonukedeceğiz.

ADVERTORIAL

Global HR Summıt & Exhbıtıon 2021’e kayıt oldunuz mu?

Bu topraklardan dünya markası çıkar mı? KREA Grubu’nun alanında lider şirketi KREA M.I.C.E. organizasyonuyla, “Geleceğin Çalışma Hayatı” temasıyla 25-28 Mart 2021’de gerçekleştirilecek GLOBAL HR SUMMIT & EXHIBITION “Uluslararası İnsan Kaynakları Zirvesi/Fuarı” bu soruya dünyaca ünlü konuşmacılar ve 100’den fazla C Level lider konuşmacı ile iddialı bir cevap olacak.

Seda Mızraklı Ferik - KREA Kurucusu ve CEO

Tüm konu ve konuşmacılarımızı web sitemizden inceleyebilirsiniz. https://globalhrsummit.org

Zirvenin Onur Konukları

Liderlik:İKdünyasınınetkiliismiMichigan Üniversitesi, Ross School of Business Profesörü Dave Ulrich

Çalışan bağlılığı, kurum kültürü, işveren markası:İşverenmarkasıkonseptininyaratıcısıM&A Danışmanı Simon Barrow

Gelecek: Nasa Teknoloji ve Entegrasyon Başkanı Omar Hatamleh

Altın Lider ÖdülleriZirvede,ilkkezdüzenlenecek

“AltınLiderÖdülleri”kapsamında,2020’ninenbaşarılıCEO’suveenbaşarılıCHRO’suaçıklanacak.İşdünyasınadahilherkademedençalışanınoylarıylabelirlenenisimlere

ödüller28Mayıs2021’dedüzenlenecekorganizasyonla

takdimedilecek.

Oy vermek için: https://globalhrsummit.org

Çalışma Hayatında Beklentiler AraştırmasıGlobalHRSummit&Exhibition2021hazırlıklarıkapsamında“ÇalışmaHayatındaBeklentiler2020”araştırmasıgerçekleştiriliyor.Araştırmasonuçlarızirvedeaçıklanacak.

28

“Salgında Kadın Olmak” Kadının İnsan Hakları-Yeni Çözümler Derneği (KİH-YÇ) tarafından hazırlanan “Salgında Kadın Olmak” araştırması, Covıd-19 salgınından kadınların fiziksel ve ruhsal sağlık durumunun olumsuz etkilendiğini ortaya koyuyor. Araştırmaya göre her üç haneden biri ekonomik olarak sarsılırken salgın sonrasında kadınların yüzde 66’sı kendini “orta halli” tanımlıyor.

A R A Ş T I R M A

KadınınİnsanHakları-YeniÇözümlerDerneği(KİH-YÇ)Covid-19’unkadınlarınhayatınınasıletkilediğiniaraştırdı.“SalgındaKadınOlmak”başlıklıaraştırmaiçinTürkiye’nin81ilinden1201kadınlagörüşüldü.KİH-YÇÇalışmaGrubuÜyeleriDamlaEroğluveHilalGençaytarafındanhazırlananaraştırmaraporunda,sağlık,ekonomikdurum,bakımemeğiveşiddetbaşlıklarıaltındakadınlarınpandemiöncesindekivesırasındakidurumlarıelealındı.Araştırmabulguları;kadınların,Covid-19salgınındanfizikselveruhsal

sağlıkaçısındanolumsuzetkilendiğiniortayakoyuyor.

Araştırmayakatılankadınlarınyüzde40’ısalgınesnasındagenelsağlıkhizmetlerineerişimleilgilisorunyaşadığınısöylüyor.Sorunyaşayankadınlarınyüzde20’siiseçözümbulamadığınıifadeediyor.Kadınlarınyüzde79’u,salgınöncesiruhhaliniiyi(çokiyiveiyi)olaraktanımlarkensalgınsonrasındakendiniböyletanımlayanlaryüzde30’ageriledi.

Kadınlarınyüzde86’sısalgınöncesindeekonomikdurumlarınıortahalliolaraktanımlıyordu.Salgınsonrasındadurumyüzde66’yageriledi.Kalanyüzde20’sidurumunuyoksulveyaçokyoksulolaraktanımlıyor.

Araştırmada,salgınınistihdamaolanetkisibuyoksullaşmanınnedenlerindenbirisiolarakkarşımızaçıkıyor.Raporagöreherüçhanedenbiriekonomikolaraksarsıldı.

Kadınların ekonomik sorunları salgın nedeniyle daha da derinleşti

Salgınnedeniyleücretlibirişteçalışamayanlar

%14

%73Salgınbaşladıktansonraekonomiksorunyaşayanlar

Ekonomiksorunlarıiçinçözümbulamayanlar

%47

29

P Y - O C A K / Ş U B AT

Salgın, kadınların ev içi ücretsiz

bakım emeğinin artmasına

neden oldu.

Kadınlar yoksullaştı

Aileveakrabadışındaalınanücretlihizmetlerigenelliklekadınlarveriyor.Araştırmayakatılankadınlarınyüzde13’üCovid-19salgınıöncesindeevişleriiçinyardımcıhizmetialıyordu.Salgınbaşladıktansonraevişleriiçinyardımcıhizmetialabilenleryüzde2ilesınırlıkaldı.Buveriler,aynızamandaücretlievişçisikadınlarınyoksullaştıklarınındabirgöstergesiolarakyorumlanabilir.

Ekonomik sorunların yönetimi

Salgınsırasındaerkeklerindeeviçiişyükündegörecebirartışolsadasalgındakadınlarıneviçiişyükü,erkeklerdendörtkatfazlaoldu.Araştırmayagöre,buyükünartmasınınnedenlerindenbirikadınlarınbakımemeğiveevişleriyleilgiliailenindiğerüyelerindenücretsizdestekyadahizmetsatınalmaolanaklarınındüşmesiolarakgörülüyor.Salgınöncesikadınlarınyüzde16’sıevdekiişlere4saatveüzerizamanayırırken,salgındönemindesüreyüzde42arttı.

Bakım ve ev işlerindeki zorlukların yönetimi

%17 Herhangibirçözümbulamadıveyabukonudabirşeyyapmadı

0 10 20 30 40 50 60 70 80 100

%72 Bakımveevişleriyleilgilizorlukyaşadı

%28 Bakımveenişizorluklarıkarşısındaeşinden/partnerindendestekaldı

%24 Çocuklarındandestekaldı

%10 Evdekidiğerkişilerdendestektalepetti

%17 İşleriertelediveişyavaşlattı

Raporun tamamına ulaşmak için:https://www.kadinininsanhaklari.org/wp-content/uploads/2021/02/Salgında-Kadın-Olmak-Uzun-Rapor-Final.pdf

Salgınöncesindekibiryıldaeşi/partneriolup,enazbirkezeşi/partneritarafındanşiddetgörenkadınlar.%97

Salgınsonrasındaenazbirkezeşi/partneritarafındanşiddetemaruzkalanlar.%96

Eşi/partneriolmayanveyaeşiyle/partneriyleyaşamayanveaynıhanede15yaşüstüenazbirkişiyleberaberyaşayıp,salgınöncesindekibiryıliçindeenazbirkezşiddetemaruzkalankadınlar.

%44

Eşi/partneriolmayanveyaeşiyle/partneriyleyaşamayanveaynıhanede15yaşüstüenazbirkişiyleberaberyaşayankadınlar,salgınsırasındahanedekidiğerkişilertarafındanenazbirkezşiddetemaruzkaldı.

%45

Birlikteyaşadığıbireşi/partneriolmayanvediğerhaneüyelerindenşiddetgörenkadınlariçinşiddetfaili,haneiçindeki15yaşveüzerierkekler.

%55

Salgınöncesindevesonrasındaşiddetemaruzkalankadınlar.%73

Covid-19salgınısonrasıenazbirşiddettürünemaruzkalmasınarağmenevdeeşi/partneriyadadiğerhaneüyeleritarafındanmaruzkaldığışiddeti“şiddet”olaraktanımlamayanlar.

%72

Kamukurumlarındandestekaldı

Aile,akraba,arkadaşyadabankalaraborçlandı

Birikimleriniharcadı

Masraflarınıkıstı

%12

%41

%11

%15

Yaygın ve sistematik erkek şiddeti, salgında da sürdü

30

D İ J İ TA L İ K

Pandemiilebirlikteartandijitalleşmeinsankaynaklarıdepartmanlarınınişlerinidedönüştürerek,dijitalkanallarınkullanımınıartırıyor.VideoluMülakatUygulamasıJobuum’ungerçekleştirdiğiİKİşeAlımAraştırması,şirketlerinnitelikliçalışanaulaşmaktagereğindenfazlazamanveparaharcadığınıortayakoyuyor.

En önemli konu isteklilik, enerji ve motivasyon

Araştırmayagöre,insankaynaklarıyöneticilerininyüzde64’üyılda11veüzerisayıdaişilanıveriyor.Birilana100’ünüzerindebaşvurualdıklarınısöyleyenİKyöneticilerininoranıiseyüzde88.Yöneticilerinyüzde56’sıbir

İşe alım kararını en çok istek ve motivasyon belirliyor

Jobuum İK İşe Alım

Araştırması’na göre İK yöneticilerinin yüzde 56’sı bir pozisyon için en az 11 ve üzeri adayla mülakat yaparken, bir mülakata 30 dakika ve üzerinde vakit ayırıyor. Araştırmaya katılan İK yöneticilerinin yüzde 74’ü işe alım sürecinde adayın ses tonu, görünümü ve konuşma tarzının çok önemli olduğu düşünüyor.

J o b u u m İ K i ş e a l ı m a n k e t i

1-3arası%4

Yılda verilen ortalama iş ilanı

4-7arası%18 8-12arası%14 13veüzeri%64

pozisyoniçinortalama11veüzerindekişiylemülakatyaptığınısöylerken,yüzde66’sıbugörüşmelere30dakikanınüzerindebirzamanayırıyor.

İşe alım sitelerini yetersiz bulanlar azımsanmayacak düzeyde

İKyöneticilerigörüşmelerdeençokisteklilik,enerjivemotivasyonaönemverdiklerinisöylüyor.Katılımcılarınyüzde74’üadayınsestonu,görünümüvekonuşmatarzının“çokönemli”olduğunubelirtiyor.Katılımcılarınyüzde46’sıişilansiteleriniyetersizbuluyor.Araştırmayakatılanlarınyüzde70’imülakatlarındijitalgörüntülüplatformlardangerçekleştiriliyor.

Bir mülakat için ayrılan zaman

0-30dakika%34 30dakikaüzeri%66

İş görüşmelerinde en çok dikkat edilenlerCV’dekibilgilerin

doğruluğu

%8

Konuşmatarzıvegiyim

%2

İsteklilik,enerjive

motivasyon

%62

Tecrübe %18

Pozisyondakalıcıolacağıizlenimi

vermesi

%10

01-60arası%4 61-100arası %8 101veüzeri%88

Bir ilana gelen ortalama başvuru

Gelen başvurulardan mülakata alınanlar

1-5arası%12 6-10arası%32 11veüzeri%56

31

P Y - O C A K / Ş U B AT

2021 ve sonrası için 6 teknoloji trendi

Trend 1: Dijital Uçurumun Kapanması

Pandemi,interneteerişimiartırmaihtiyacınınnekadaracilolduğunuortayakoydu.Şuandagelişmekteolanülkelerdetoplumunyalnızcayüzde35’inininterneterişimivarken,gelişmişülkelerdebuoranyüzde80.5GveWi-Fi6ağlarınınkullanılmayabaşlanmasıvegenişlemesibantgenişliği,hızvegecikmegibikonulardaiyileşmesağlayacakveinternetbağlantısının,fiberoptikağlarınulaşılamayacağıyerleredeulaşmasınaolanaktanıyacak.

PwC’yegöre,internetbağlantısınınolmadığıyerleşimyerlerineinternetsağlamak,küreselekonomiye6,7trilyondolargetirecekve500milyonkişinindahayoksulluktankurtulmasınısağlayacak.

Trend 2: Sensörlerin deneyime (ve güvenliğe) katkısı

Sensörler,2021’debireyveçalışansağlığıvegüvenliğindemerkezibirkonumdaolacak.Sensörlerinsunduğuveritemellibilgiler,işyerindedahagüvenli,dahasağlıklıvedahaverimlibirortamsağlanmasınayardımcıolacak.CiscoKüreselİşGücüAraştırması’nagöre,şirketlerinyüzde96’sıakıllıişyeriteknolojisiyledahaiyiçalışmaortamlarısağlayabilir.

Trend 3: Geleceğin anahtarı, uygulamalarla sağlanan çeviklik ve esneklik

Bulutteknolojileri,pandemininilkaylarındaşirketlerinkoşullarahızlauyumsağlamasınayardımcıoldu.10aylıkbirsüreninsonunda,birçokişletmeninkalbindeyeralanuygulamalarartıkoldukçadağıtıkbirdurumda.BTekipleri,gelecekteçokdahafazlaçevikliğeihtiyaçduyacak.Ekipler,gözlenebilirlikgibiçözümlerikullanarak,gerçektenönemliolanverivebilgileriizlemeyegeçebilecek.

Cisco2021CIOveITDMEğilimleriAraştırması’nagöre,CIOveBTkararvericilerininyüzde75’i,işanaliziverilerindendahaiyifaydalanabilmekistiyor.

Trend 4: Müşteri deneyiminden marka heyecanına

CIO’larınveBTkararvericilerininyüzde71’i,müşterideneyimininmemnuniyettenibaretolmadığını,müşteriyisevindirmeyidekapsadığınısöylüyor.

Trend 5: Kimlik ve parolasız gelecek

Mobilitevebulutçözümlerinindahayaygınkullanımı,ölçeklenebilirlikvemaliyetkonusundabüyükfaydalarsağlasadasibertehditlerdeartışıdaberaberindegetirdi.Sıfırgüvenmetodolojisi,artıkbusorunlarakarşılıkvermekteyetersizkalıyor.Kayıpveyaçalıntıkimlikbilgileri,uzaktançalışmayageçişlerledahadaartarken,güvenlik

CISCO, 2021 ve sonrasında şirketlerin daha esnek ve gelecekte ortaya çıkabilecek beklenmedik zorluklara daha başarılı biçimde hazırlanmasına olanak tanıyacak teknoloji trendlerini açıkladı. Cısco’ya göre, 2024 yılı için öngörülen trendler çok daha yakın bir tarihte hayata geçecek. Sensörlerin daha yaygın kullanımından parolasız bir geleceğe kadar pek çok konuda 2021 hızlandırıcı etki yaratacak.

ihlallerininenyaygınnedeniolmayısürdürüyor.

Platformlar,sektörgruplarıvegüvenlikhizmetsağlayıcıları,tüketicilerveişletmeleriçinparolasızbirgeleceğeyönelikçalışmalaryaparken,biyometrigibiteknolojilerinkullanımıdahadayaygınlaşacak.

2020DuoGüvenilirErişimRaporu’nagöre,işamaçlıkullanılanmobilcihazlarınyüzde80’indebiyometriközellikleryapılandırılmışolup,buoran,geçtiğimizbeşyıldayüzde12artışgösterdi.

Trend 6: Gerçekte ihtiyaç duyduğunuz teknolojiler için tüketim modelleri

Günümüzde,hizmetolarakyazılımçözümleri,şirketlerinbelirlibirzamandaihtiyaçduyduğuözellikleriçinparaödemesinisağlıyor.Cisco2021CIOveBTKararVericileriNabızYoklamasıAraştırması’nda,CIO’larınveBTkararvericilerininyüzde85’ininişletmeleriiçinönemliolduğukonusundamutabıkkaldığıüzere“kullandığınkadaröde”harcamaları,şirketleredahafazlaesneklikvemaliyetöngörülebilirliğisunuyor.

32

Covid-19 iş dünyasında “liderlik” anlayışını değiştirdi

KPMG, Küresel CEO Araştırması’nın Covıd-19 Özel Versiyonu yayınlandı. Türkiye’den 15 CEO’nun katıldığı araştırmadan çıkan sonuca göre, CEO’lar artık kâr etmeye değil, şirketlerinin amacına odaklı. İş dünyası liderleri görevlerini sadece şirket yönetmekle sınırlı görmüyor. Her biri kendisini toplumsal değişimin liderliği konusunda sorumlu hissediyor.

Y Ö N E T İ M

CEO’ların büyümeye engel gördükleri ilk beş tehdit

Yetenek%21

Tedarikzinciri%18

Ülkeselliğedönüş%14

İklimdeğişikliği%12

Sibergüvenlik%10

Türkiye Sonuçları

Yetenek%18

Tedarikzinciri%22Ülkeselliğedönüş%16

İklimdeğişikliği%14

Yıkıcıteknoloji%8

Küresel Sonuçlar

KPMG’ninKüreselCEOAraştırması,Co-vid-19 Özel Versiyonu ile güncellendi.Anket, Covid-19 ile geçen 10 ayda işliderlerinin önceliklerinin nasıl değişti-ğinevebüyüksağlıkkrizininasılyönet-tiklerine ışık tutuyor. CEO dünyasında“karlılığaodaklanma”nın yerini “amacaodaklanmak”aldı.Büyümeninönündekienönemlitehditartıkticaretsavaşlarıvebunabağlıülkeselleşmedeğil,“yetenekriski”.

İlk sırada kâr değil amaç varKüreselCEO’larınsadeceyüzde23’üveTürkiye’dekiCEO’larınyüzde30’uşirket-lerinin genel hedefini “hissedar değeriiçinyönetim”olarakbelirtiyor.Küresel araştırmada CEO’ların yüzde54’ü Türkiye’de ise yüzde 61’i paydaş-lara odaklanan daha geniş kapsamdaamaca yönelik bir yaklaşımbenimsiyor.Küresel CEO’ların yüzde 22’si, Türki-ye’deiseyüzde9’u,anahedefinintop-lumuiyileştirmekolduğunusöylüyor.

Türkiye’de katılımcıların yüzde 60’ı Co-vid-19sonrası“amaçlarını”yenidende-ğerlendirmek zorunda kaldıklarını ifadeetti. Amaç, pandeminin başlangıcı ile

birlikte CEO’lar için “öncelikli görev”halinegeldi.

Küresel CEO’ların yüzde 79’u, Türki-ye’deiseyüzde93’ükrizinbaşındanbuyana şirketlerinin amacına daha güçlübağlarhissettiğinibelirtiyor.

Empati kararları etkilediKüresel CEO’ların yüzde 39’u, Türki-ye’dekiCEO’larınyüzde40’ıkendilerin-deveyaailelerindeCovid-19yaşandığınısöyledi. Kendi kişisel deneyimlerindenderslerçıkaranCEO’larpandemiyegös-terdikleri stratejik tepkileri değiştirdik-lerinikaydetti.KüreselCEO’larınyüzde55’i,TürkiyeCEO’larınınyüzde63’üem-patiyleyönetselkararlarınışekillendirdi.

Toplumsal değişime liderlik etmekYılında başında küresel CEO’ların yüz-de 65’i, Türkiye’deki CEO’ların yüzde58’i toplumun bazı sorunlarına çözümbulmakiçinliderliketmeyehazırolduk-larını söylüyordu. 10 ay sonra toplum-saldeğişimin lideriolmasorumluluklarıbulunduğunu belirten CEO’ların oranıküreseldeyüzde81’e,Türkiye’deyüzde83’eyükseldi.

Ekonomik büyümeye güven sarsıldıDünyada CEO’ların yüzde 32’si Türki-ye’de ise yüzde 27’si gelecek üç yıllıkküresel ekonomik büyüme konusun-da karamsarlar. Ancak şirketlerinin bü-yümesi konusunda daha güvenliler.Küresel CEO’ların sadece yüzde 17’siTürkiye’deki CEO’ların yüzde 20’si şir-ketlerinin üç yıllık büyüme tahminlerin-degüvensizlikhissediyor.

Dijital büyüme hız kesmeyecekSalgın sürecinde yeni nesil dijital tek-nolojilere yapılan yatırımlar şirketleriniçin pandeminin nasıl sonuçlanacağınıbelirleyecek. Küresel CEO’ların yüzde80’i, Türkiye’dekiCEO’ların yüzde 87’sipandeminin dijital dönüşüme ivme ka-zandırdığınıifadeediyor.

Yeşil büyüme ve iklim öncelikliKüresel CEO’ların yüzde 65’i, Türki-ye’dekiCEO’ların yüzde67’si iklimle il-giliriskleriyönetmeninönümüzdekibeşyılboyunca işlerinidevamettirmelerin-deenönemliunsurolacağıgörüşünde.

Küresel CEO’ların yüzde 71’i ve Türki-ye’deki CEO’ların yüzde 87’si salgındaelde edilen iklim değişikliği kazanım-larını sürekli hale getirmek istediklerinisöylüyor.

Eski düzene dönüş yolları kapandıEskinormaledönüşyok.Covid-19 tümdünyadaişyapmaalışkanlıklarınıradikalşekildedeğiştirdi.Pandemibitsedeeskidüzenedönmekartıkimkânsız.CEO’la-rıngündeminde“yeniçalışmayıplanla-mak”var.KüreselCEO’ların yüzde 77’si ve Türki-ye’deki CEO’ların yüzde 67’si pande-minin bu sürecin başında kullanmayabaşladıkları dijital iş birliği ve iletişimaraçlarınıgeliştireceklerinisöylüyor.

33

Arzu Pınar Demirel*

Toplumsal cinsiyet eşitliği için karar almanın vakti geldi

Toplumsal cinsiyet eşitliğinin önünde aşılması zor bariyerler bulunuyor. Değişim kolay değil. Eşitlik için öngörülen yüzlerce yılı kısaltmak, şirketlerin harekete geçmesine bağlı. Toplumsal cinsiyet eşitliğini sağlamak konusunda samimi mi olunacak, yoksa “mış” gibi mi yapılacak?

Dünyadaayrımcılığakarşıbaşlayankampanyalar,kurumlarınçeşitliliktaahhütleri,insankaynaklarınınkapsayıcıpolitikalarıveayrımcılığakarşıuygulananmaddiyaptırımlar,işhayatındatoplumsalcinsiyeteşitliğiyolundaatılanadımlarıgüçlendiriyor.Şubat2021itibarıylabualandaönemlibirgelişmeyetanıkolduk:Google,cinsiyetayrımcılığısebebiyle2,5milyardolartazminatamahkûmedildi.Kendisinekarşıaçılanikidavasonucu,şirket;2014-2017arasındaerkekmeslektaşlarınagöredahaazmaaşödediği2bin500kadınmühendise1milyar350milyondolar,fırsateşitliğisağlamadığıgerekçesiylede1700kadınveAsyalıadaya1milyar230milyondolartazminatödeyecek.Bugibigelişmelererağmentoplumsalcinsiyeteşitliğineyönelikstratejivepolitikalarınhayatageçirilmesi,bunlarınkurumsalkültüreyansımasıveçalışanlarıncinsiyeteşitliğineyönelikfarkındalığınınartmasıhemenyarıngerçekleşecekgibideğil.

Bariyerleri aşmak zor ama imkansız değil

Bilinçsizönyargılar,toplumsalkoşullanmalar,hergünmaruzkaldığımızcinsiyetçimesajlar,önümüzeaşılmasızorbariyerleriyığıyor.DünyaEkonomiForumuCinsiyetEşitliği2020Raporu’nagöre,mevcutkoşullaraltında,kadınların

erkeklerleeşithaklarasahipolmasıiçin100yıl,eşitücretesahipolmasıiçin257yılgerekiyor.ÇeşitlilistelerdekadınçalışanlariçineniyişirketlerarasındagösterilenGoogle’dabileistihdamdaayrımcılıkyapıldığıtespitedilmişken,konununnekadarkapsamlıvebütünselelealınmasıgerektiğidahadanetleşiyor.

İnsan kaynakları, toplumsal cinsiyet eşitliğinin anahtarı

Eşitlikyolundainsankaynaklarıbölümü,kilitroloynuyor.Konununsözdeve8MartKadınlarGünütemennilerindekalmaması,özeişleyerekhayatageçmesi,herbirçalışanınsözlerini,davranışlarını,kararlarınıcinsiyetyönündendeğerlendirmesinebağlı.Bunusağlayabilmek,insanlardadeğişimeyönelikistekuyandırmakvekültüreldönüşümsağlamak,kapsamlıbirorganizasyonelveyönetimselsüreçgerektiriyor.Aksihaldeşirketlerçeşitlikrizlerlekarşıkarşıyakalabilir.Birkadınlabirerkeğinaynıişiçineşitmaaşalmamasınınormalbulanbiryönetici,şirketinemilyardolarlıkbirzararayolaçabilir.Ekibindekilerekapsayıcıdavranmayan,cinsiyetindendolayıyetersizolduğunayönelikiğnelemelerdebulunanbirkişiyetenekliçalışanlarıkaçırabilir.Kurumsözcülerişirketlerindekadınlaraverilen

K O N U K YA Z A R

py@peryon.org.tr

* Headline Diversity Kurucusu

önemdenveeşitliktenbahsederken,üstyönetiminintamamenerkeklerdenoluşmasıkamuoyunaçelişikmesajlarvererek,güvenkaybınayolaçabilir.Cinsiyetçişakalarınortamıısıttığınıdüşünenbirçalışan,şirketinitibarınıyerlebiredebilir.

İş dünyası, öncülük edebilir

Şirketler,toplumsalcinsiyeteşitliğinigeliştiripdesteklemekiçinciddiolanaklarasahip.Çalışanları,tedarikzincirivepaydaşlarıylaberaberşirketleringenişbiretkialanıbulunuyor.Şirketlerintoplumsalcinsiyeteşitliğinidesteklemesi,krizrisklerinekarşıkorunmayı,çeşitlilikleperformansıyükseltmeyiveinovasyonugeliştirmeyisağlayabilir.Eşitlikiçinöngörülenyüzlerceyılıkısaltmak,şirketlerinhareketegeçmesinebağlı.Toplumsalcinsiyeteşitliğinisağlamakkonusundasamimimiolunacak,yoksa“mış”gibimiyapılacak?

Türkiye,DünyaEkonomiForumuCinsiyetEşitliği2020Raporu’nagöre153ülkearasında130.sıradabulunuyor.Bununnedeni,dönüşümüimkânsızataerkilbirkültürünhakimiyetideğil,toplumsalcinsiyeteşitliğininsağlanmasıyönündehenüzbirkararverilmemesi.Bukararaişdünyasıöncülükedebilir.

34

PERYÖN - Microsoft Türkiye iş birliğiyle “Geleceğin Yetkinlikleri Eğitim Programı”

E Ğ İ T İ M

PERYÖNveMicrosoftTürkiye,başarılıbirgeleceğinniteliklivekalifiyeinsankaynağındangeçtiğibilinciyleyolaçıkarakçokdeğerlibirinisiyatifihayatageçiriyor.MicrosoftCloud

Societyplatformununbilgiveeğitimaltyapısındanfaydalanılarak,PERYÖNüyelerinevepaydaşlarınaözelolarakhazırlanan“GeleceğinYetkinlikleriEğitimiProgramı”ücretsizolarakerişimeaçılıyor.

21. yüzyıla hazır insan kaynağı

CloudSocietyPlatformuiçerisindePERYÖN’ünseçtiğiyetkinliklereözelolaraktasarlanan“GeleceğinYetkinlikleriEğitimProgramı”21.yüzyılbecerilerinigüçlendirmeyeyönelikçeşitliçevrimiçikurslar,öğrenmeyolları,sertifikalarveetkinliklersunuyor.

PERYÖN ile Mıcrosoft Türkiye, Mıcrosoft Cloud Socıety platformunun gücünden yararlanarak, PERYÖN üyelerine yönelik “Geleceğin Yetkinlikleri Eğitimi Programı”nı hayata geçirdi. Ücretsiz sunulan program sayesinde dijital yetkinliklerin ülke çapında geliştirilmesi hedefleniyor.

PERYÖNYönetimKuruluBaşkanıBernaÖztınaz,“GeleceğinYetkinlikleriEğitimProgramı”nınişdünyasınınihtiyaçduyacağıyetkinliklerinkazanılmasıkonusundaörnekbirprojeolduğunuifadeediyor:“İşdünyasınınönemligündemmaddelerindenbiridijitalleşme.PERYÖNolarakyeniişmodellerivegeleceğinyetkinliklerikonularındadayolgöstericiolmakiçinçalışmalarımızısürdürüyoruz.BuanlamdaMicrosoftTürkiyeilebirliktehayatageçirdiğimizprojemizçokdeğerli.Çünküartıkhibritçalışmamodellerinin,bulutteknolojilerinin,dijitalperformanstakibiuygulamalarınınveonlinetoplantılarınolduğu,dahahızlıveteknolojikbirişdünyasındaçalışıyoruz.Kurumlardadijitalçözümleriişyapışmodellerine

Portal;bulutbilişim,ağbecerileri,yapayzekâ,mobilteknolojiler,BThizmetyönetimi,büyükverianaliziveveribilimi,uygulamageliştirme,verikorumavegüvenlik,nesnelerininterneti,blokzinciri,yapayzekâokuluveverimlilikbaşlıklarıaltında12farklıeğitimiçeriğindenmeydanageliyor.CloudSocietyplatformundaayrıcayönetici,aimühendisi,verimühendisi,veribilimcisi,geliştirici,devopsmühendisi,işlevseldanışman,güvenlikmühendisiveçözümmimarırolleriiçindefarklıeğitimiçeriklerimevcut.PlatformunTürkiye’de25binkayıtlıüyesibulunuyor.

“Di j i talleşme uzunca b ir süred ir i ş dünyas ın ın gündeminde”

entegreederekteknolojikaltyapılarınıgüncelliyorlar.DünyaEkonomikForumu’nun‘MesleklerinGeleceği:DördüncüSanayiDevrimindeİstihdam,BeceriveİşGücüStratejisi’araştırmasında,2018-2022arasındatalepgörecekbecerilerinbaşındaanalitikdüşünme,yaratıcılıkveteknolojitasarımıgeliyor.PERYÖNolarakgerçekleştirdiğimizbiranketegöreçalışanlarınyaklaşıkyüzde60’ı‘Kurumumdijitaldönüşümehazırdeğil’diyor.Çalışanlarınyüzde75’i‘Şirketimdedijitalleşmekonusundasürdürebilirpolitikalarizlenmiyor’derken,çalışanlarıntamamıdijitalİKçalışmalarınıyetersizbuluyor.Eldeettiğimizsonuçlarındagösterdiğigibibukonudaalacağımızuzuncabiryolvar.”Berna Öztınaz

PERYÖN Yönetim Kurulu Başkanı

35

“Öğrencileri iş hayatına hazırlıyoruz”

PERYÖNEgeŞubesitarafındanorganizeedilen“Pusulam-MenteeveMentorProjesi”ninyenidönemi25Ocak2021’dedüzenlenençevrimiçitoplantıylabaşladı.AçılışınıPERYÖNYönetimKuruluBaşkanıBernaÖzkoçÖztınaz’ıngerçekleştirdiğimenteevementortanışmatoplantısı,EğitmenNurşenAgatheErgün’ünverdiğimentorvementeeeğitimiiledevametti.

KonuyudeğerlendirenPERYÖNEgeŞubesiBaşkanıSerdarKalaycıoğlu,üniversiteöğrencilerindeenbüyükeksikliğinöngörüvedeneyimolduğunubelirterekşunlarısöyledi:“2012’debuprojeyikurgularken,İzmirüniversiteleriniziyaretedipöğrencikulüpleriyletoplantılaryaptık.Enönemlieksikliğinöngörüvedeneyimolduğunugördük.

PERYÖN Güney Marmara Şubesi ve Uludağ Üniversitesi Kariyer Merkezi (KARMER) iş birliğiyle Uludağ Üniversitesi’nde eğitim gören öğrencilere yönelik düzenlenen “İş Hayatına Hazırlık” programı, pandemi sebebiyle çevirimiçi olarak gerçekleştirildi. Öğrencilerin yoğun katılımıyla gerçekleşen programda alanında uzman isimler ufuk açıcı sunumlarıyla öğrencilerle bir araya geldi.

İktisadiveidaribilimlerileçeşitlimühendislikfakültelerindeokuyansonsınıföğrencileriniişhayatınahazırlamakamacıyladüzenlediğimizprojeyebirüniversiteilebaşlamıştık.Bugüniseprojemizİzmir’dekitümüniversitelerikapsıyor.ProjeyekatılanEgeÜniversitesi,DokuzEylülÜniversitesi,İzmirYüksekTeknolojiEnstitüsü,YaşarÜniversitesi,İzmirKatipÇelebiÜniversitesi,İzmirDemokrasiÜniversitesiKariyerMerkezi

İzmir’de üniversitelerin iktisadi ve idari bilimler ile çeşitli mühendislik fakültelerinde okuyan son sınıf öğrencilerini iş hayatına hazırlamak amacıyla düzenlenen “Pusulam” projesi yeni dönemin ilk toplantısını gerçekleştirdi.

PERYÖN’ d e n

Güney Marmara’da “İş Hayatına Hazırlık” programı çevrimiçi devam ediyor

vekoordinatörlüklerine,üniversitelerinyetkililerine,menteevementorlerimize,üyelerimize,gönüllülerimizeprojeyeolaninançları,destekleriveçalışmalarındandolayıçokteşekkürediyorum.”

Konuşmacılar ve sunum konuları:PERYÖNGüneyMarmaraŞubesiYönetimKuruluBaşkanıBarışGül-“İş Hayatında Yeni Mezunlardan Beklentiler”

DurmazlarHoldingKaliteMüdürüErmanErsöz-“Rekabette Anahtar Bir Kavram Olarak Kalite Ve Kaliteci”

EkerSütÜrünleriLojistikMüdürüSelçukTekin-“Başarılı Bir Tedarik Zinciri Yönetimi”

UludağİçecekMuhasebeMüdürüHüseyinGürel-“Mali İşler”

FekaOtomotivSatışveProjeMüdürüSerkanSarıbal-“Etkili Bir Satış Yöneticisi Nasıl Olunur?”

IthinkaInformationTechnologiesManagingPartnerErtuğrulBektaş-“Dijital Dönüşüm”

OyakRenaultİnovasyonGeliştirmeLideriArmağanGül- “Arge Tasarım”

AromaİçecekSatınalmaveLojistikMüdürüHüseyinÇatlı-“Bir Satınalmacının Kariyer Yolculuğu”

GittiGidiyorCrossBorderTradeManagerErkanYozkat-“E-Ticaret”

RenaultİnsanKaynaklarıMüdürüNeslihanAkkozak-“İnsan Kaynakları Yönetimi”

AromaİçecekGenelMüdürüSeferKılınç-“Ceolardan Tüyolar”

36

Prof. Dr. Erdem Özdemir*

İş hukukunda üst düzey yöneticiler

Üst düzey yöneticiler özellikle İş Hukuku’nda klasik bir işçi gibi değerlendirilmezler. Her ne kadar İş Kanunu’nda beyaz ve mavi yaka ayırımı olmasa da sorumluluklar, yükümlülükler, fazla çalışma ücretleri, işten çıkarılma ve işe iade hakları gibi konularda, üst düzey yöneticilik statüsü kişinin aleyhine sonuçlar da doğurur. Fazla mesai hükümleri ve işe iade davaları bu konulara örnek olabilir.

GÜNCEL İŞ HUKUKU

py@peryon.org.tr

Üstdüzeyyöneticiolmak,yüksekücretvesosyalhaklarbakımındankuşkusuzherbeyazyakalınınulaşmakistediğibirhedef.Ancak,üstdüzeyyöneticilerözellikleİşHukuku’ndaklasikbirişçigibideğerlendirilmezler.HernekadarİşKanunu’ndabeyazvemaviyakaayırımıolmasadasorumlulukları,yükümlülükleri,fazlaçalışmaücretleri,iştençıkarılmaveişeiadehaklarıgibikonularda,üstdüzeyyöneticilikstatüsükişininaleyhinesonuçlardadoğurur.

Öncelikleüstdüzeyyöneticilerinfazlaçalışmahaklarıyargıkararlarıylauygulamadasınırlanmıştır.ÇalışanınpozisyonuvealdığıücretmiktarınıdikkatealanYüksekMahkeme,üstdüzeyyöneticilerbakımından,fazlaçalışmaücretlerinin,işçininaylıkücretininiçindesayılmasıgerektiğinikabuletmişbulunmaktadır.Nitekim,Yargıtay’agöre;“…Davacınındavalıyaaitişyerindeüstdüzeyyöneticiolarakçalıştığıvemesaisinikendisininayarladığıdosyaiçeriğindenanlaşılmaktadır.Dairemizinistikrarkazanmışgörüşünegörebutürçalışanişyeriüstyöneticininücretidebunagörebelirlendiğindenfazlamesaiücretalacakisteğitalepetmesimümkündeğildir.Davacınınfazlamesaiücretalacağınınreddigerekirkenkabulühatalıdır”Y.9HD,14.03.2005,E.2004/19804,K.2005/8199.

GüncelkararlarındaYargıtay,üstdüzeyyöneticilerinfazlamesaitaleplerikonusundakigörüşündeuyguladığıölçütleribelirginleştirmiştir.Nitekim,YüksekMahkeme’nin14.9.2020tarihlikararınagöre(Y.9HD,14.9.2020,E.2016/22982,K.2020/7468)işyerindeüstdüzeyyöneticikonumundaçalışanişçi,görevvesorumluluklarınıngerektirdiğiücretininödenmesi(1)durumunda,ayrıcafazlaçalışmaücretinehakkazanamaz.Bununlabirlikteüstdüzeyyöneticikonumundaolanişçiyeaynıyerdegörevvetalimatverenbirbaşkayöneticiyadaşirketortağıbulunmasıhalinde,işçininçalışmagünvesaatlerinikendisininbelirlediğinden(2)sözedilemeyeceğinden,yasalsınırlamalarıaşançalışmalariçinfazlaçalışmaücretitalephakkıdoğar.Ohaldeüstdüzeyyöneticibakımındanşirketinyöneticisiveyayönetimkuruluüyesitarafındanfazlaçalışmayapmasıyönündebirtalimatınverilipverilmediğinindearaştırılmasıgerekir.Dikkatedilecekolursa,Yargıtay,üstdüzeyyöneticinin“ücretininyüksekliği”,“çalışmasaatlerinikendisininbelirlemeolanağı”vebuikinciölçütledebağlantılıolarak,“işçiyeaynıyerdegörevvetalimatverenbirbaşkayöneticiyadaşirketortağı”olupolmamasınıönplanaçıkararakdeğerlendirmeyegitmektedir.

İş Kanunu’ndaki fazla mesai hükümleri üst düzey yöneticiler

için geçerli değildir

Yargıtayınkararınakonuolanhukukisorun,FransızHukuku’ndadabenzerbirbiçimdeyargınınönünegelmişvetartışılmıştır.Hatta,Fransa’dabukonudaözelolarakbiryasaldüzenlemebileyapılmıştır.NitekimFransızİşKanunu’nunL3111-2maddesi,üstdüzeyyöneticilerinçalışmasaatleri,saatlerindağılımıvedüzenlenmesiileilgiliİşKanunuhükümlerinetabiolmadıklarınıaçıkçabelirtir.Bunedenle,biristisnaolarak,İşKanunu’nunfazlamesaiileilgilihükümleriüstdüzeyyöneticileriçingeçerlideğildir.

Aşağıdakikoşullarısağlayançalışanlaryöneticiolarakkabuledilir:

• Zamanyönetimindebağımsızlık: Sorumluluklarınınöneminedeniyle programlarındabüyükbağımsızlık

• Kararvermedegenişözerklik

• Şirketveyakuruluştayürürlükteolan ücretlendirmesistemlerininenyüksek seviyelerinedüşenücret

Görüldüğügibi,Yargıtayın,üstdüzey

*PERYÖN 25. Dönem Yönetim Kurulu Hukuk Temsilcisi - Marmara Üniversitesi Huk. Fak. İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku Öğr. Üyesi

37

P Y - O C A K / Ş U B AT

Üst düzey yöneticilik durumu, uygulamada,

rekabet yasağının denetim süreçlerinde de

dikkate alınmaktadır. Zira bu kişiler, müşteri çevresi

veya iş sırlarına vakıf olabilmektedir.

yöneticilerbakımındanvermişolduğukararlarmukayeselihukuktagörülenyaklaşımlarladaparalellikarzetmektedir.

Üst düzey yöneticilerin işe iade davalarında hakları

sınırlanmıştır

İkinciolaraküstdüzeyyöneticilerinişeiadedavalarıbakımındandahaklarısınırlanmıştır.İşgüvencesikapsamıdışındakalanişverenvekilleri,kanunagöre,üçgruptanoluşmaktadır.Bunagöre,işletmeninbütününüsevkveidareedenişverenvekilleri(1),bunlarınyardımcıları(2)ileişyerininbütününüsevkveidareedenveişçiyiişealmaveiştençıkarmayetkisibulunanişverenvekilleri(3)işgüvencesininkapsamıdışındakalacaktır.İşverenvekilisıfatınınbelirlenmesinoktasındauygulamadabirçokuyuşmazlıklaradakonuolmaktadır.Öncelikle“işletmeninbütününüsevkveidareedenişverenvekilleri”nintespitikapsamdışındakalandiğerikikategoriyegörekolaylıkarzetmektedir.Bunakarşılık,bunlarınyardımcılarıileişyerininbütününüyönetenveişçiyiişealmaveiştençıkarmayetkisibulunanişverenvekillerideyimyerindeysegrivetartışmalıbiralanıoluşturmaktadır.

Yargıtayınkararlarıbütünlükiçindeincelendiğinde,YüksekMahkemeninbusıfatınbelirlenmesinoktasındatanıkanlatımlarıveorganizasyonşemasıgibibelgeleriyeterligörmediği,özellikleimzayetkileriniinceleyereksonucagittiğigörülmektedir.Bunakarşılıkişçiyeverilenvekaletnameileişvereneaittümişyerleriniyürütme,şirketadınaticarimalalmasatmaveşirketitemsiletme,işçialmaveçıkarmayetkisiverilenvedosyadakibelgelerdenpersoneleizinvermebelgesindedavacınınbelgeyigenelmüdürveyavekiliolarakimzalayanmaliişlerdirektörübakımından,sözkonusuvekaletnamedeverilenyetkilerinişgüvencesikapsamıdışınaçıkarmayayeterliolduğusonucunaulaşılmıştır(Y.9HD,E.2014/14410,K.2014/31963,30.10.2014).

Yukarıdabelirttiğimizgibi,imzayetkilerinevurguyapanyüksekmahkeme,2.dereceimzayetkisitaşıyanİKmüdürününişgüvencesihükümlerindenyararlanamayacağınakararvermiştir(Y.22HD,1.10.2014,E.2014/18737,K.2014/26718).

Yargıtayınkararlarıbütünlükiçindeincelendiğinde,tanıkbeyanları,organizasyonşemasıvegörevtanımlarıgibibelgeleriyeterligörmediğiözelliklevekaletnameveimzasirkülerigibibelgeleriaradığısöylenebilecektir.Özelliklegörevtanımlarınıntebliğedilipedilmediği,organizasyonşemasınınişverencetektaraflıdüzenlenenbirbelgeniteliğindeolduğubazıkararlardaifadeedilmektedir.Bunoktada,sözkonusudelillerigüçlendirmekiçinişverenlerin

görevtanımlarınıtebliğetmesi,organizasyonşemasınıiseişyerindeyayınlamasıvebunadairdelillerideibrazetmesiisabetliolacaktır.

Üstdüzeyyöneticilikdurumu,uygulamada,ayrıcarekabetyasağınındenetimsüreçlerindededikkatealınmaktadır.Zirabukişiler,müşteriçevresiveyaişsırlarınavakıfolabilmektedir.Yöneticilik,ikaleningeçerliliğinindenetimindeetkiliolabilmektedir.Nitekim,eğitimdurumuçalışanınikaleningeçersizliğiniilerisürmesinoktasındaaleyhinebirolguolarakdeğerlendirilmektedir.Yine,çalışanınsadakatborcuçalışanınkonumuyükseldikçedahakatıbiçimdeuygulanmakta,çalışanındiğerçalışanlaraörnekolmasıbeklenmektedir.

En çok “nitelikli eğitim” için gönüllüyüz

A R A Ş T I R M A

PERYÖN’ünüyesiolduğuIMPACT2030TürkiyeEtkiKonseyi,Türkiyekapsamında,çalışangönüllülüğününsürdürülebilirkalkınmaamaçlarınaetkisiniinceledi.Çalışangönüllülüğününmevcutdurumunu,potansiyelinivesürdürülebilirkalkınmaamaçlarına(SKA)etkisinigösterenaraştırmanınsonuçlarınagöreşirketçalışanlarıençokniteliklieğitim,toplumsalcinsiyeteşitliği,sağlık

vekaliteliyaşamiçingönüllülükgerçekleştiriyor.

Araştırmasonuçlarıdörtalandagelişimedikkatçekiyor:1.ÇalışangönüllülüğününTürkiye genelineyaygınlığı2.Gönüllülüğünalgısı3.Özelsektörvesiviltopum arasındakiverimliortaklıklariçin işbirliğinigeliştirmek

4.Sosyaletkiölçümlemesi

Türkiye’defaaliyetgösteren33şirketinkatılımıyla,anketyöntemiylegerçekleştirilenaraştırmanınanabulgularıiseşöyle:

ÖlçümlemeAraştırmayakatılanşirketlerinyüzde73’ü,çalışangönüllülüğüçalışmalarınınetkisiniçeşitliyöntemlerleölçümlüyor.

PERYÖN’ün üyesi olduğu IMPACT2030 Türkiye Etki Konseyi, Türkiye’de çalışan gönüllülüğünün mevcut durumunu, potansiyelini ve sürdürülebilir kalkınma amaçlarına (SKA) etkisini gösteren araştırmanın sonuçlarını açıkladı. Araştırmaya katılan şirketlerin çalışanları 17 SKA arasında en çok nitelikli eğitim, toplumsal cinsiyet eşitliği, sağlık ve kaliteli yaşam için gönüllülük gerçekleştiriyor.

Eğitimden sonra, toplumsal cinsiyet eşitliği

en çok desteklenen sürdürülebilir kalkınma

amacı olarak dikkat çekiyor.

Çalışan katılımı

Değerlendirmede önemsenen unsurlar %42

Sivil toplum kuruluşundaki etki

%21%12

Çalışanın iyi olma hali

38

39

P Y - O C A K / Ş U B AT

Hızlı artış

Şirketlerinyüzde48’işirketlerindegönüllülüğünöncekiyıllaragörebüyükorandaarttığınıbelirtti(Pandemi öncesi dönemi kapsıyor).

Gönüllülük saati

•Şirketlerinçalışanlarıyıldaenaz 32bin372saatgönüllülük gerçekleştirdi.

•Şirketlerinyüzde18’indegönüllülük, sadeceçalışmasaatlerindeyapıldı.

Sürdürülebilir Kalkınma Amaçlarına Uyarlama

Kurumsalgönüllülükçalışmalarınınyüzde79’uSKA’yauyarlanıyor.

İklim Eylemi

Kurumsal gönüllülükte en çok desteklenen SKA

%66Nitelikli Eğitim

%64Toplumsal Cinsiyet Eşitliği

%48Sağlık ve Kaliteli Yaşam

%33

Kapsayıcılık

•Gönüllülerinyüzde72’sinimerkez ofisçalışanlarıoluşturuyor.

•Şirketlertümçalışanprofillerini(tam veyarızamanlı,stajyer,sözleşmeli) gönüllüolmayateşvikediyor.

•Şirketlerinyüzde67’sipaydaşlarının (çalışanlarınaileüyeleri,tedarikçiler, müşterilervb.)gönüllüfaaliyetlerine katılımıiçinfırsatlarsunuyor.

Stratejik yönetim

•Şirketlerkurumsalgönüllülük çalışmalarınınyüzde60’ınıçalışan gönüllülüğüpolitikasıdoğrultusunda gerçekleştiriyorvebukonuyaayrılan birbütçeyleyönetiyor.

•Çalışmalarınyüzde76’sı,çalışanlarla iletişimveiletişimplanıkapsamında gerçekleştiriliyor.

•Şirketlerinyüzde27’siningönüllülükle

ilgiliresmibirtakdir-tanımasistemi bulunuyor.

“İyiliğin gücü harekete geçerse dünya değişir”

IMPACT2030’unglobalolarakgerçekleştirdiğiaraştırmaTürkiye’deDPWorld,İstanbulBilgiÜniversitesiİşEtiğiAraştırmaMerkezi,HeadlineDiversityveRWInstitutetarafındanyürütüldü.Rapor,IMPACT2030TürkiyeEşBaşkanıveHeadlineDiversityKurucusuArzuPınarDemirelileİstanbulBilgiÜniversitesiÖğretimÜyesiDoç.Dr.GökçeDervişoğluOkandantarafındanyazıldı.Demirel,IMPACT2030’daşirketlerinçalışanlarınınbeceri,deneyimveyaratıcılığınıiyiliğinbirgücüolarakhareketegeçirdiğinde,dünyayıdeğiştirebileceklerineinandıklarınısöyledi.Dünyadabirilkolançalışmanınsonuçları,Türkiyevekatılandiğerülkelerlebirlikte,2021’deBirleşmişMilletler’inküreselmerkezinesunulacak.

Araştırma raporununun tamamına etkikonseyi.com adresinden ulaşabilirsiniz.

40

Ç E Ş İ T L İ L İ K

Kadınlarınişgücünekatılımındakiartışarağmen,yoksulkadınlarınsayısınınartmasıyoksulluğunkadınlaşmasınanedenolmuştur.Kadınistihdamoranınındüşükolması,ücretsizaileişçiliğininkadınlararasındayüksekolması,kadınlarınbüyükbirçoğunluğunungeliraçısındanaileveeşlerinebağımlıolması,işgüvencesininazalmasıyoksulluğunkadınlaşmasınınönemlinedenlerindendir.ÜlkemizdekadınyoksulluğuenyüksekdeğeriKuzeydoğuAnadolu,endüşükdeğeriiseDoğuMarmaraBölgesi’ndealmaktadır.

ToplumsalCinsiyetEşitliğibakışaçısıilehalihazırdavarolaneşitsizliklerinönünegeçebilmekiçinörgütlerdekiİnsanKaynaklarıSüreçlerinifarkındalıklaveadaletlişekildeyürütmekgerekmektedir.

Cinsiyet eşitliğinde “önce” iletişim

Günlükhayattacinsiyetayrımcılığı;• DersKitapları• Espriler,Fıkralar,Deyimler• Gelenek,GörenekveTöreler• Medya• ÜnlülervePolitikKişilerin Açıklamaları• Politikalar,Yasalar,Yargıgibikanallararacılığıylaöğrenilmektedir.

Borusan’ın8Mart’tayürüttüğüanlamlıbirçalışmaolan“AdınıSenKoy”projesindeişyerindekurulaniletişimdekarşılaşılancinsiyetçiyaklaşımvedavranışlarıaşağıdakikavramlarlakategorizeetmekmümkündür:

• Söz Kesici Toplantılardaerkeğindahaçoksözalması,kadınlarkonuşurkensözlerininkesilmesidavranışısözkesicidavranışlaraörnektir.Kadınveerkekçalışanlarıneşitolarakgörüşlerinebaşvurulduğunadikkatedilmelidir.

• Fikir Sahiplenici Kadınlarınfikirlerinisahiplenmeeğilimindekikişilerdir.Bilinçaltındakadınlarınfikirlerinindeğersizolduğudüşüncesindenhareketle,kadınınortayakoyduğufikirleridesteklemekamaçlıyapılandavranışlardüşünebilir.

• Haydi Hanımlarcı Kadınlarıkişiselasistanolarakgörmevetoplantınotlarınıtutmaları,çay-kahveservisiyapmalarınıbeklemedavranışıdır.

• Muayyen Şüpheci Kadınlarınsinir,öfkeveyaduygusalanlarınımenopozveyamuayyengünlerebağlamaeğilimidir.

• Kutsal Anneci Kadınlarınen

kutsalgörevininannelikolduğubakışaçısıylahemanneoluphemdeişlerindebaşarılıolamayacaklarınınvarsayılmasıdır.

• Güzelimci Kadınlarıniştekibaşarıylafizikselgörünümleriniparalelgörmeeğilimi;güzelim,canım,kızımvb.hitaplarlakadınlarayaklaşılmasıdır.

• Soğuk Şakacı Kadınlarayönelikcinsiyetçiesprilerisıklıklakullanmavebuesprilerinormalgörmedurumudur.

• Stil Danışmanı Kadınlarındışgörünüşleriyleilgiliherkonuda(giyim,makyaj,saçvb.)fikirsahibiolmavekadınınherzamanbakımlıolmasıgerektiğinisavunmadavranışıdır.

Şirketlertarafındaneşitsizliklemücadeleetmekveiletişimitoplumsalcinsiyeteşitliğineduyarlıhalegetirebilmekiçinkurumiçiveyadışındaaşağıdakiadımlaruygulanabilir:

• İşyerindecinsiyetçiolmayanbirdilinkullanılmasıteşvikedilebilir.Cinsiyetçidil,bircinsindiğercinstendahaüstünolduğunuvurgulayandildir.

• Dışiletişimdegörsel,sözelveyazılıkanallardacinsiyeteşitliğininveçeşitliğininvurgulanmasıgerekir.

İşte BirlİKte İnsan Kaynakları Uygulama Rehberi

PERYÖN’ün, Hrant Dink Vakfı Sivil Toplumu Güçlendirme Hibe Programı kapsamında, İstanbul Gedik Üniversitesi iş birliğiyle yürüttüğü “İşte BirlİKte” projesinin çıktısı “İnsan Kaynakları Uygulama Rehberi” yayımlandı. Türkiye’nin farklı illerinde düzenlenen “Bölgesel Yuvarlak Masa Toplantıları”nın ardından hazırlanan rehberde iletişim, İK süreçleri, iş-yaşam dengesi gibi pek çok başlık değerlendirildi.

41

P Y - O C A K / Ş U B AT

İnsan kaynakları süreçlerinde şeffaflık

ve adalet temel gereksinimdir.

İşe AlımİnsanKaynakları,şirketiçerisindekieşit,dengeliveverimlidağılımkonusundaoluşturulacakstratejilerdenşirketyönetimitarafındandakabulgörendoğrudansorumlumercidir.İşealımsüreçlerininadilolmasıhemşirkethemdeçalışanlariçinönemtaşır.İşealımsüreçlerindekiadaletalgısınıdoğruaraçveyöntemlerlegerçekleştirilen,herkesiçinaynı,tarafsızveobjektifşekildesürdürülensüreçolaraktanımlamakmümkündür.İKprofesyonelininbıraktığıizlenimadayaişealımsürecininadilveprofesyonelişlediğidüşüncesinioluşturanilkaşamadır.

Adil,dengelivecinsiyetçeşitliliğiniartırıcınitelikteişealımstratejilerioluşturmakiçinaşağıdasıralananuygulamalarönerilmektedir.

• İşealımdanbaşlayaraktümsüreçlerinpolitikaveprosedürlerioluşturulmalı,kurumsaltümdokümanlarToplumsalCinsiyetEşitliğifiltresiilehazırlanmalı,yazımdilindedecinsiyeteşitliğineaykırıdildenuzakdurulmalıdır.

• Kurumunadaylarlabuluştuğuilkplatformolanişilanlarınıniçeriğindecinsiyetçiyazımlardanuzakdurulmalıdır.

• Pozitifayrımcılığınhukukibiryükümlülükolduğubakışaçısındanhareketle,kadındostupolitikalarizlenmelidir.Örneğin;İşealımhedeflerinde,şirketinstratejisidedikkatealınarak,“sunulanherikiadaydanbirininkadınolması”gibimaddelereyerverilebilir.Aynıözellikleresahipkadınveerkekadaylardankadınadayaöncelikverilebilir.

• İşealımsüreçleri,yetkinlikbazlımülakatgibiuygulamalarlasubjektifyaklaşımlardanarındırılarakkapsayıcılıkveçeşitlilikodağındayürütülmelidir.

• Mülakatesnasındaadayınfizikselgörünüşüveyaişdışısosyal/özel

yaşamıylailgilisorularsorulmamasınadikkatedilmelidir.

• Kadınlaraözgüolduğudüşünülengörevlerdeerkeklerindeyeralması,erkeklereözgüolduğudüşünülengörevlerdekadınlarındayeralmasıteşvikedilmelidir.

• Şirketiçerisindekadınveerkekdengesininkurulduğundaneminolunmalı,tümbirimlereeşitdağılımsağlanmayaçalışılmalıdır.

PerformansBaşarılıbirperformansdeğerlendirmesüreciiçinaşağıdakihususlaradikkatedilmelidir.

• Performansyönetimsürecününanlaşılırşekildekurgulanmasıveuygulamaöncesidoğruveadildeğerlendirmeyapılabilmesiiçinsisteminamacıveişleyişihakkındaçalışanlarınvebağlıolduklarıyöneticilerinbilgilendirilmesigerekir.

• Çalışanlarınneyegöreveneşekildedeğerlendirildiklerinibildikleribirsistemle,sistemeveşirketeolangüvenlerininartmasıvebuşeffaflığınsağlanmasıiçinölçülebilirhedefleredayalı,netvesomutbirdeğerlendirmevegeribildirimsistemininkurgulanmasıönemlidir.

• Şirketiçerisindebirtoplumsalcinsiyeteşitliğikültürününyaratılmasıiçindoğumiznindendönenkadınçalışanlarınkariyerplanlamasınınherhangibirkesintiyeuğramamasıveperformansdeğerlendirmesindeizindeolduğudönemingözetilmesigerekmektedir.

• Olasışidddet,aileiçişiddetveyacinseltacizvakalarındamağdurdurumdakiçalışanınperformansdeğerlendirmehedefvekriterlerindeanlayışlıolunmasısağlanmalıdır.

Profesyonel GelişimEşitliğitemelalanbirşirketkültürümeydanagetirebilmekiçinçalışanlarasunulacakgelişimimkanlarınınaşağıdakitemelleredayandırılmasıönemlidir.

• Eğitimdefırsateşitliğimutlakasağlanmalı,kadınveerkekçalışanlara

eşitorandagelişimimkanlarısunulmalı;budurumpolitikaveprosedürlerledesteklenmeli,sistematikolarakraporlanmalıvetakipedilmelidir.

• ToplumsalCinsiyetEşitliği,İlgiliBabalıkgibieşitlikpolitikasıüzerinegeliştirileneğitimlervefarkındalıkatölyeleritümçalışanlaraverilmelidir.

• Kadınlarınliderlikveyetkinlikleriniartıracakgelişimprogramlarıhayatageçirilmelidir.

• Kadınlar,erkeklerveailesorumluluğunasahipkadınlarveerkeklerin;işvepozisyonlarayatay/

İş-yaşam dengesini sağlamak/iyileştirmek için

atılabilecek adımlar

• İş-yaşamdengesiihtiyaçanalizi içindüzenlianketçalışmaları yapılmalıdır.

• İzinpolitikalarıileşeffafbirizin mekanizmasıoluşturulmalıdır.

• Annelikvebabalıkizinlerinin kanunauygunşekildekullanılması sağlanmalıdır.

• Annelervebabalarayasalizin dışındadoğumsonrasıizin süresininuzatılmasıgibidestekler verilmelidir.

• Ebeveynleriçinihtiyaçizinleri tasarlanmalıvegeliştiriciadımlar atılmalıdır.

• Çalışmasaatlerindeesneklik uygulamalarıhayatageçirilmelidir.

• Doğumsonrasıişedönüşlertakip edilmelidir.

• Doğumsonrasıişyerine adaptasyonunsağlanmasıiçin geliştiricipolitikalarbelirlenmelidir.

• Kadınlarınbakımsorumluluğunu hafifletecekemzirme/oyunodası, kreşgibihizmetlersağlanmalıdır.

• Babalareviçiçocuk,yaşlıbakımına katılmayateşvikedilmelidir.

• Eğitimlerlefarkındalıkyaratıcı faaliyetlerdüzenlenmelidir.

42

Ç E Ş İ T L İ L İ K

dikeydağılımları,terfiadaylığıveterfiperformanslarıizlenmelivedeğerlendirilmelidir.

• Cinseltaciz,şiddetinhertürüvemobbinggibidurumlarlamücadeleyeodaklıvefarkındalıkartırıcıeğitimlerdüzenlenmelidir.

Ücret ve Yan HaklarÜcretyapısıveödüllendirmeilebirliktedüzenliişleyenbirsürecinmeydanagetirilmesiiçinİnsanKaynaklarıprofesyonellerininaşağıdakiadımlarıizlemesiönerilir:

• Ücretyapısıoluşturulurkenbeşeriunsurlaryerinegöreviniçeriği,niteliği,kademesi,sorumluluğu,riski,organizasyonelyapıdakiyeri,piyasakoşullarıgibietkenlerdikkatealınmalıdır.

• Ücretartışlarındahangikriterlerindikkatealındığıvedeğerlendirmelerinnasılyapıldığıaçıkşekildebelirtilmeli,ücretleilgilisorusormamekanizmalarındakiyollarınşeffafveaçıktutulmasısağlanmalıdır.

• Eşitişeeşitücretpolitikasıilemevcutuygulamaarasındakitutarlılığınsağlandığındaneminolunmalı,kadınveerkekçalışanlararasındaolasıücretfarklarıvarsabufarklartespitedipraporlanmalı,farkıngiderilmesiiçingerekliadımlaratılmalıvesürecintakibiyapılmalıdır.

• Ücretsisteminebütünlükçübiryaklaşımileyanhakvesosyalimkanlardadahiledilmelidir.

Cinsiyetinücretsistemindeherhangibirroloynamadığı,pozisyonkademelerininbelirlendiği,kişilerinkendileriyerinegörevtanımlarınındikkatealındığı,hiyerarşikademelerinegöredağılımınbelirlendiğiveücretpolitikasındaaltveüstsınırlarınaçıkçaifadeedildiğistandartücretsistemisayesindeeşitliktemellibirsistemoluşturulabilir.Busayedeçalışanlaryanhak,ödüllendirmevb.uygulamalarınbelirlibirsistemvedengeyebağlıolduğubilinciylehareketedecek,tutarlıveadilolduğualgılananücretsistemiçalışanlarınşirketegüvenduymalarınısağlayacaktır.

Kariyer YönetimiKariyeryönetimindekişilerinmeslekivekişiselyetkinliklerine,farkyaratabileceklerialanlardagelişimlerineveyükselmeolanaklarısunabilmeyeodaklanmakönemlidir.Kariyerplanlamadadikkatedilmesigerekenönceliklihusus,insanınendeğerlikaynaklardanbiriolduğudur.Bubilinçleayrımcılıktanuzak,adil,şeffaf,tarafsız,çalışanlarıdestekleyiciveölçülebilirbirkariyerplanlamasistemikurgulanmasıhalindeperformansdeğerlendirmesistemiyledeuyumlubirsüreçeldeedilebilir,dahayüksekmotivasyonve

performansçıktısısağlanabilir.

Kadınlarınişgücünekatılımıvekariyerinietkileyenönemliunsurlardanbirievliliktir.Özellikleevliveküçükçocuklukadınlarınişgücünekatılımoranıdüşüktür.Kadınlar,genellikleçalışmakararıverirkenveiştercihiyaparkeneviçindekigörevleriniaksatmayacakişleri(yatayayrıştırma)seçmektedir.

Şirketihtiyaçlarıdoğrultusundatümçalışanlarıkapsayıcışekildekariyeryapmaimkanvefırsatıtanınmalı,cinsiyetveyastatüayrımıgözetmeksizinkariyerkanallarıaçıkolmalıdır.Çalışanlarınkariyergelişimlerinidestekleyiciterfiveilerlemeimkanlarısunmak,yetkinlikvepotansiyelleriniöncedengörerekgelişimlerinidesteklemek,kadınçalışanlarındaortaveüstdüzeykademelereerişiminisağlayacakadımlaratmakgereklidir.Kariyerplanlamasındafırsateşitliğisağlayabilmekvekadınınvarlığınıgüçlendirebilmekamacıylakadınçalışanlariçinyöneticigeliştirmeveeğitimprogramlarıhayatageçirilmelidir.

Kariyeryönetimisüreçlerininşeffafbiriletişimle(yazılıveyasözlü)yürütülmesikişilerihangiyetkinliklerinigeliştirdiklerindehangialanlarayönelebilecekleriveyahangipozisyonlardagörevalabileceklerinigörebilmeleriaçısındanoldukçaönemlidir.

43

P Y - O C A K / Ş U B AT

İş yerinde cinsel tabanlı tacizle mücadeleCinseltaciz;görsel,sözelveyabedenselolarakcinselniteliktaşıyan,rızayadayalıolmayan,rahatsızlıkvericitavır/davranışbiçimleridir.Çalışmaortamınınveişyeriikliminincinseltaciziönleyicivekoruyucuhalegetirilmesiönemlidir.İnsanadeğerkatan,eşitlikçivesaygılıbirişortamıoluşturulması,kadınişgücününherkademedeartırılmasıgibiadımlarişyerindecinseltacizinönleyiciadımlarıolarakdeğerlendirilebilir.

Şirkettecinseltabanlıtacizgibiistenmeyenkonulariçinaşağıdakiyaklaşımlarındikkatealınmasıtavsiyeedilmektedir.

• İşyeriiklimivekültürütoplumsalcinsiyeteşitliği,çeşitlilikvekapsayıcılıkyaklaşımıyladesteklenmelivekurumunEşitlikPolitikasıoluşturulmalıdır.

• EtikKurulgibianonimşikayetalmayayönelikmekanizmalaroluşturulmalıdır.

• EtikKurultoplantılarıveraporlamalarperiyodikolarakyapılmalıdır.

• Şirketiçerisindekirisklerintespitedilmesiverisklerinortadankaldırılmasıiçinsürecintakibi,raporlamasıveyönetimiyapılmalıdır.

• CinselDokunulmazlığakarşıSıfırToleransPolitikasıveŞiddetileMücadeleprosedürlerioluşturularakçalışanlaraolasışikayetdurumundakurumiçindehangiadımlarınizleneceğinedairnetbilgilendirmeyapılmalıdır.

• SıfırToleransveŞiddetPolitikasınaaykırıherhangibirtutumveyadavranışkarşısındakurumunduruşununveyaptırımlarınıntümçalışanlartarafındanbilinmesinisağlamalıdır.

• PolitikaveProsedürlerdeCinselDokunulmazlığınİhlali,AileİçiŞiddet,Şiddetgibiistenmeyendurumlardaşirketdışıbaşvurukanallarınayerverilmelidir.

• Örgütiçiiletişimşeffaf,aktif,kişiselgizlilikvegüventemelindeyürütülmelidir.

• Eğitim,bilgilendirmevefarkındalıkartırıcıfaaliyetlerleçalışanlarbilgilendirilmelidir.

GELİŞİM ÖNERİLERİ

Sosyal sorumluluk veya proje yönetimi değil, sürdürülebilirlik için gerekli

Toplumsalcinsiyeteşitliğinikurumsalsosyalsorumlulukveyaprojeyönetimiyaklaşımıylahayatageçenkısavadelietkinliklerolarakgörmekyerine;işmodelivesürdürülebilirliğinparçasıyapmaketkisiniyükseltecek,hemtoplumahemşirketegeridönüşüdahayüksekolacaktır.

Aktif şirketlerin diğerlerine yön göstermesi ve kolektif hareket

Toplumsalcinsiyeteşitliğindeaktifolanşirketlerin,bualandaçalışmalardabulunmakisteyendiğerfirmalarayöngöstermesi,dışiletişimlediğerleriniözendirmesiveekosistemigeliştirmeköneriliyor.DünyadaçeşitliörnekleriolanCinsiyetEşitliğiEndeksideoluşturulabilir.Bukonudaçalışanbirgrupkurularak,kolektifolarakda

hareketegeçerektoplumsalcinsiyeteşitliğiyayılabilir.

Rol modellerin anlamlı kullanımı

Kadınlarınazsayıdaolduğusektörvepozisyonlarda,başarılırolmodellerinanlamlıkullanımıöneriliyor.

Kadınların iş hayatına katılımı, kadına yönelik şiddeti de azaltacak

Pandemidönemindeevdençalışmaartıkça,kadınakarşışiddettedeartışgörüldü.Kadınlarınevehapsedilmemesiveişhayatınakazandırılmasışiddetideazaltacakönemlibiradımolacaktır.

LGBT’ye karşı önyargıların dönüşümü

TepkialınacağıdüşünülerekLGBTgibikonulardasessizveyapasifkalmakyerine,çeşitliprogramlarveeğitimlerleçalışanlarınvarsaönyargılarınındönüşümünekatkıdabulunmalıdır.

Çalışmayaşamındacinseltacizlemücadelede,kadınveerkekeşitliğineduyarlı,kapsayıcıbirişstratejisigeliştirilmesigerekmektedir.Kurallarıntasarlanması,etkinbaşvuruveşikayetmekanizmalarınınoluşturulması,tacizekarşısıfırtoleransgösterildiğininvurgulanması,yaptırımlarınaçıkçaifadeedilmesitoplumsalcinsiyeteşitliğininönemineilişkinalgıyıgüçlendirebilirvedavranışdeğişiklikleriniteşvikedebilir.

İş-yaşam dengesi iyileştirilebilir

Kadınlarınprofesyonelçalışmaveeviçigörevlerolmaküzereikitemelçalışmabiçimivardır.Kadınınprofesyonelçalışmahayatınakatılımıylabirlikteevegelirgetirmesorumluluğukadın-erkekarasındapaylaşılmıştır.Evliçiftlerinherikisinindeaileyegelirsağladığıbiraileyapısımeydanagelmiştir.Öteyandankadınlarıdiğerçalışmaalanıolanevdetemizlik,yemekpişirme,çocuk,hasta

yadayaşlıaileüyelerininbakımıgibigenişkapsamlıevişleribeklemektedir.Gelişmiştoplumlardaaileüyelerievişlerinedahafazlayardımcıolmakta;ancak,dünyanınhiçbiryerindeevişleriaileüyeleriarasındaeşitolarakdağılmamaktadır.Kısacası,erkeklerkadınlarınparakazanmasıvebuamaçlaişgücünekatılmasıdüşüncesinidesteklerken;eşlerinekariyerleriileevyaşamınınyönetimindeyardımcıolmakonusundakigelenekseltutumvedavranışlarınıdeğiştirmedegüçlükyaşamaktadırlar.

İnsankaynaklarınınveyayöneticilerin,kadınlarınaileiçerisindekisorumluluklarıileiştekiverimliliklerinikıyaslamasıvebudengeyeşüpheyleyaklaşmasıçalışanlarıayrımcılığauğratanvecinsiyeteşitliğikavramındanuzakbirçalışmaortamıyaratmaktadır.Budurum,kadınlarınkendisinigüvensizhissetmesine,verimliliklerindedüşüşyaşamasına,iştenayrılmalarınaveyakariyerleriniyarıdabırakmalarınanedenolmaktadır.

44

Cem Sezgin

Çalışalım derken uzaktan, kaçamadık tuzaktan…

Uzaktan çalışma, saha çalışanlarını ve özünde birçok sektörü ıskalayan bir model. Hal böyle olunca, gelecekte topyekûn uzaktan çalışmaya geçmek yerine kısmen geçebilecek şirketler ağırlıkta olacak. Bunun sonucunda, uzaktan çalışan ekipler ile ofisten/fabrikadan/mağazadan çalışan ekipler arasındaki iletişim, eşgüdüm, paylaşım ve iş birliği çalışan motivasyonu ve kurum performansı açısından belirleyici unsurlar arasında kendine yer bulacak. Bu uygulamaların etkilerini de ancak orta ve uzun vadede görebileceğiz.

Sonbirsenedir“UzaktanÇalışma”adınaçokfazlaşeysöylendi.Kimimizacelecidavrandı,kimimizşüpheciyaklaştı.Uzaktançalışmayageçişihalendeğerlendirmeaşamasındaolanbirçokşirketveprofesyoneliçinbudefafarklıbirbakışaçısısunalım.

“Uzaktan Çalışma” eşit değildir “Evden Çalışma”

Bugünkükonjonktürde“UzaktanÇalışma”ve“EvdenÇalışma”eşanlamlıymışçasınakullanılıyor.Ayrıca“UzaktanÇalışanEkipler”ve“SanalEkipler”kavramlarıdakarıştırılıyor.Uzaktançalışma,evdençalışmayıdakapsayanancakonunlasınırlıolmayanbirmodel.Öteyandanherşirketveyaçalışaniçin“yahep,yahiç”yaklaşımısözkonusudeğil.Yanikısmenuzaktan,kısmendeofis/fabrika/mağazagibikurumaaitfizikselyerleşkelerdençalışmak;birbaşkadeyişleHibridÇalışmamodelleriniuygulamakseçeneklerarasında.Butürkabullerinoluşmasındatahminedebileceğinizüzeresalgınınetkisibüyük.2019Aralıkayındauzaktançalışmadenildiğinde,mekandanbağımsızherhangibiryerdençalışmakastedilirken,butarihtensadeceüçaygeçtiktensonra

ironikbirbiçimdesadeceevdenvetekbirmekanabağımlışekildeçalışmakastediliyordu.Dolayısıylabirşirketçalışanlarınauzaktançalışmaveyaözelliklehibridçalışmamodelleriniönerdiğindeesnekliksunarken;sadeceevdençalışmaveyakendisineaitbirfizikiyerleşkedençalışmadoğrultusundayönlendirmeyaparsabununtersiniuygulamaktadır.Pandemininyarattığıkoşullarileönplanaçıkanşimdilikevdençalışmadır.Gerçekbirnormalleşmesonrasıiseevdençalışmayeriniuzaktançalışmayabırakacaktır.

Evden çalışma adına tek bir uygulama yok

Teoride“evdençalışma”denilsedepratiktebirçokfarklılığınortayaçıktığınıgörüyoruz.Bunlarışöylesıralayabiliriz:

• Çalışanlarınbirkısmınınevden,bir kısmınıniseşirketyerleşkelerinden çalıştığımodel

• Bazıdepartmanların/birimlerin/ ekiplerinevden,bazılarınıniseşirket yerleşkelerindençalıştığımodel

• Haftanınbazıgünlerievden,bazı

S T R AT E J İ K İ K

Ortak - Deloitte Danışmanlık py@peryon.org.tr

Deloitte sponsorluğunda hazırlanmaktadır.

günlerişirketyerleşkelerinden çalışılanmodel

• Sadecebelirlidönemlerdeevden çalışılanmodel

• Dönüşümlü–nöbetleşeevden çalışmasistemininuygulandığı model

• Yalnızcabelirliaktivite,görevleriçin şirketyerleşkelerinegidilip;ağırlıklı evdençalışılanmodel

• Salgınınseyrinegöreendekslenmiş uygulamalar,modellerarasıgeçişler

• Yukarıdakimodellerinfarklı kombinasyonlarınıiçeren uygulamalar

• Diğerevdençalışmamodelleri

• Herhangibiroturmuşsistemile ilerlenmeyen“keyfi”uygulamalar

Bumodellerveuygulamalaradınabelirleyiciolanfaktörler,sektörünveşirketindinamikleriilekanunlarvekısıtlamalarolarakgözüksede,arkafondaliderlerinçokbüyükroloynadıklarınısöylemeliyiz.

bireylerdeolabilir.Öteyandanbilhassasadeceevdendeğil,dahagenişresimdeuzaktançalışmanın(veyahibridçalışmanın)getireceğiesnekliğiisteyecekbireylerdeolacaktır.Ekolarak;olarak,bumodelleregeçişsonrasışirketlerin,çalışanpaketlerineyansıtabileceklerimateryalkazanımlarsözkonusudur.Bunedenlerefahanlamındabuşekildeçalışmayasıcakbakacakçalışanlarolacak.

Bu resimde tek başımıza değiliz

Tümbuçerçeveiçerisineyerleştirirkenhassasiyetleeğilmemizgerekenbirnoktavarki;odaekipdinamikleri.Nitekimuzaktançalışmamaviyakayı,maviyakailebirlikteyakınçalışanbeyazyakayı,sahadageziciçalışanlarıveözündebirçoksektörüıskalayanbirmodel.Halböyleolunca,topyekünuzaktançalışmayageçmekyerinekısmengeçebilecekşirketlerağırlıktaolacak.Bununsonucundauzaktançalışanekiplerileofisten/fabrikadan/mağazadançalışanekiplerarasındakiiletişim,eşgüdüm,paylaşımveişbirliğiçalışanmotivasyonuvekurumperformansıaçısındanbelirleyiciunsurlararasındakendineyerbulacak.Buuygulamalarınortaveuzunvadedeekipdinamikleriveçalışanpsikolojisineetkilerinidahanetbirşekildegörmemizmümkünolacak.Bukonudahızlımesafealmamızönemli,ziradahagenişresimdesadeceşirketiçidinamiklereodaklanmaklakalmamalı,tümekosistemikapsayacakşekildeşirketdışıpaydaşlarıdadikkatealmalıyız.Müşteriler,tedarikçiler,altyükleniciler,işortakları,finansalkuruluşlar,kanunkoyucu,denetleyicivedüzenleyiciler,STKlar,eğitimkurumlarıbaşta

Neden Amerika’yı baştan keşfediyormuş gibi davranıyoruz?

Tümbusüreçtebelkideenşaşırtıcıolanşeylerdenbiri,bukavramlarınvepratiklerinsankiyepyenibuluşlarmışçasınapaketlenipkurumsalhayataservisedilmeleriydi.Oysauzaktançalışma,sanalekipler,hibridmodeller;bunlarınhepsiuzuncasüredirbirçokkurumunİKpolitikalarıveyetenekyönetimiuygulamalarındakendineyeredinmişti.Salgın,bukonudakifarkındalığıarttırdı,zorunluluktantetikleyicioldu.Farklıçalışmamodelleriadınaböylesiradikalbirdönüşümünbenzerini1990’lıyıllarınortasındabaşlayanOrtakHizmetMerkezleriveUzmanlıkMerkezleriakımlarıileyaşamıştık.Bunlar;teknolojikimkanların,bireyselyetkinliklerinvemobiliteninbugünkükoşullarlakıyaskabuletmeyecekkadargerideolduğubirdönemdeyaşanmıştı.

Çalışanlar uzaktan çalışmayı tercih edecek mi?

Konuya“Push”ve“Pull”faktörlerieksenindenyaklaşırsak;kalıcıolarakuzaktançalışmayaveyahibridçalışmayageçişiniçindebulunduğumuzdönemlerdeçalışanlardangelentalepiledeğil,şirketyönetimlerdengelenyönlendirmeileilerlediğinigözlemliyoruz.Tabiikişirketlerçalışanlarınınnabzınıtutuyor,onlarınmotivasyonvedeneyimleriniönemsiyorlar.Ancakkurumlarıilkhareketegeçirenşeyin,uzaktançalışmaileortayaçıkacakolanmaliyetavantajıolduğunuvekonuyaböylebirfırsatpenceresindenbaktıklarınısöylemeliyiz.Artıkoacemilikdönemigeridekaldıveelimizdeuzaktançalışmanınverimliliğiveetkinliğiileilgiliartıkdahaçokverivar.Pekigeldiğimizbunoktadaçalışanlarnasılpozisyonalacaklar?

ÖncelikleAristo’nunifadeettiğigibi“İnsan,doğasıgereğipolitik(sosyal)bircanlıdır.”Busebeptenötürüuzaktançalışmayı,fizikiortamlardakisosyalilişkilerlebeslenenveçalışmahayatlarınışekillendirendeneyimlerinayrılmazvedeğerlibirparçasıolarakgörenbireylertercihetmeyebilir.Ayrıcaisteselerbileböylebirmodeldebaşarılıbiriletişim,verimliveetkinbirçalışmaortayakoymaktazorlanan

P Y - O C A K / Ş U B AT

olmaküzerebizimleaynıkurumsalhavayısoluyandışpaydaşlarımızınhangiçalışmamodellerininasıluygulayacaklarıvehepimizinyaratacağıahenkilebugeçişdönemidahakolayatlatılacaktır.

Bundan sonrası için…

Unutmamalıyızki,buçalışmamodellerineyoğunvekalıcıgeçildiğitakdirdekaybeden/kazananepeyişkoluolacak.İştebunedenle,aslındaresminkurumsalvebireyselboyutlarıolduğukadar;toplumsalbirboyutudavar.Neyazıkkişuaniçinkonuyabuaçıdanyaklaşanpekyok.Oysakietkilerioldukçaradikalolacak.Öyleki,kısavadede“kazanan”lar,ekonominingenelçarklarınınişleyişiiçerisindedahauzunvadedekaybedenlerkervanınaeklenebilir.Doğrupolitikalarla,burisklerminimizeedilebilir.Öteyandan,“esneklik–çeviklik–dayanıklılık”üçgenietrafındaşekillenengeleceğinçalışmahayatıadınatekbirdoğruveyamükemmelbirçözümyok.Amaseçeneklerveçözümlervar,fırsatlarvetalepvar.Doğalişleyenveönünegeçilemeyecekbirsüreçvar.OhaldesözlerimiziAristo’nunomeşhurifadesinibirazdeğiştirerekbitirelim:“İnsan,doğasıgereğisosyal,mobilvedijitalbircanlıdır.”

Yeni dönemde çalışma şekillerimizi belirlerken

tüm dinamikleri göz önünde bulundurmak

gerekiyor. Çalışanların tercihleri bu noktada

önem taşıyor.

45

46

Sait İşseven

Hikayesini Arayan Gelecek

Geleceğin bir hikayesi, ütopyası henüz yok. Onun yerini distopik gelecek hikayeleri alıyor. Değişmeyenlerin, değiştirilemeyenlerin yarattığı boşluğu, müdahale kapasitesi ve mahareti olanlar dolduruyor.

K İ TA P

py@peryon.org.tr

ısınmanınbirsonucuolanyeraltıveyerüstükaynaklarınınazalmasısorunu,teknolojikgelişiminetkisiyleortayaçıkanyeniüretim-tüketimyöntemleriileküreselsalgınarağmenyaşanangöçtravmaları,yazarındeğiştiğinidüşündüğüvealtınıçizdiğiritimler…

Türkiye’nin hikayesi nasıl yazılacak?

YazarAğırdır,“Ülkemizintümolanlaravesüreçleregörebirhikayesivardır”diyor.Türkiyebiryandansanayiülkesiolmaçabasındaiken,öteyandaneğitim,hukukgibitemelalanlardasıkışmışlıkyaşadığındansözediyor.Ağırdır’agöre,çağdeğişiminindayattığısorunlarıaynıandavegüçlübirşekildeyaşıyoruz.Modernleşmeyiortakbirsancıolarakgörenyazar,toplumolaraksavrukvehoyratbiranlayışla,bireyselveortakhayatlarımızıparalelikideğerolarakgördüğümüzüdüşünüyor.Bunabağlıolarakortayatedirginbirtoplumçıkıyorki,ensomutörneğisalgınsürecindebelirenveiçiçegeçenbireyselvetoplumsalgelecekkaygısı…

Ağırdır,hemTürkiye’ninhemdedünyanıngeleceğedairhikayelerininolmasıgerektiğinitekrarlıyor.Kitabındabunakatkısağlamakiçinkehanetlerdenyaşananfelaketlere,siyasideğişimdenküreselleşmeye,aile-komşuluk-kimlikdeğişimindenözgürlüğe,yani,yenidengelerisıklıklavurguluyor.Öteyandan,ekonomiksorunlardansiyasi

sıkıntılara,SuriyeveKürtmeselesindenlaiklik,kadınvegençlikmeselelerinepekçokkonuyadeğiniyor.

Dayanışma ruhuSonolarakyazar,şimdiyekadarhepolanveolmayadevamedeceğineinandığıdayanışmaruhunadikkatçekiyor.Özelliklesalgınsürecindeyenidenortayaçıkanbudayanışmaduygusunu,dertlerigöğüsleyebilmekadınageleceğeumutolarakyorumluyor.Onagöredeğişimdenbahsederken,devletler,siyaset,kurumlarveaktörlerdenönceaslındavatandaştansözedilmesigerekiyor.Nezamanbireylerinistekleri,beklentileri,duygularıdahakonuşulurhalegelirse,ancakozamangündelikhayatritminindeğiştiğindenbahsedebileceğimizinaltınıçiziyor.

Aynı,insanyaşamındageleceğideneyimlerinbelirlemesigibi,salgınsürecindeyaşananlardageçmiştengelenhikayelerlebirleşereksonrakiyıllarışekillendirecek.Buküreselbirdeğişim;halatamolarakadıkonulmamışbirdönüşümünhikayesiyazılacak.Bununiçindünyanınyenibiryolharitasına,yenibilimselvesanatsalçalışmalara,yeniyüzlere,yeniseslere,yanibirgelecekhayalineihtiyacıvar.BekirAğırdır,“HikayesiniArayanGelecek”adınıverdiğikitabındabunlaradetaylıolarakdeğiniyorvegündelikhayatınritminindeğişeceğinedikkatçekiyor.

Yazargirizgaha,“Çevremizdedeğişenbirşeylervar”diyerekbaşlıyor;zirakitabınodaknoktasıdeğişim.Bireyselhayatlarda,ülkelerde,siyasette,işdünyasındaanlıkdeğişimlerimaddivemanevisonuçlarıylaanlamlandırmayaçalıştığımızzamanlaryaşıyoruz.Yazar,karşımızaçıkanheryenidurumlabirliktetedirginliğimizin,huzursuzluğumuzungüngeçtikçearttığınainanıyor.Veyaşadıklarımızın,sonelliyıldıriçindebulunduğumuzbilgiçağındaortayaçıkandeğişiminsonucuolduğunuvurguluyor.

Yazarın bahsettiği gelecek hikayesi nedir?

YazarBekirAğırdır,içindebulunduğumuzsürecisalgındanötegeçmiştengelenhikayemizinbirsonucuolarakgörüyor;öyleki,birküreselsıçramaadımıiçingerekliolanbusüreç,geleceğimizinhikayesinişekillendirecekolay.Yazar,yerkürenindeğişikliklergösterdiğine,gündelikyaşamritmininhızlandığınaveinsandavranışlarındakiküreseldönüşümedikkatçekiyor;onagörehayatımızaslındaelliyıldırdeğişiyor.Küresel

K İ TA P L I K

Değişime Liderlik Etmek Yazar: John P. Kotter, Yayınevi: Ceo Plus

Bugüne dek 25 iş kitabını kaleme alan John P. Kotter’ın son eseri, “sadece üst yönetimin değil, daha çok kişinin liderlik ettiği bir iklim” ilkesini temel alıyor. Eser, geniş ölçekli dönüşümlerin şirketler için hem zorunlu hem de mümkün olduğunu farkında olan ve kalıcı değişimleri gerçekleştirmeye çalışan tüm kurumlara hitap ediyor; orta ve üst kademe yöneticilere dek herkese rehber oluyor.

Düşünsel Okuma Yazar: Dr. Nilay Yılmaz, Yayınevi: Altın Kitaplar

Alberto Manguel’in, “dünya okuyabildiğimiz bir kitap olduğuna göre kitap da içinde yolculuğa çıkabileceğimiz bir dünyadır” mottosundan yola çıkan yazar, düşünsel okuma kişisel gelişim ve mesleki gelişim okumalarının iç içe geçtiği bir yol haritası vadediyor. Eser, düşünmeyi düşünmek, düşsel ve eğlenceli bir yolculuğa çıkmak isteyen her yaştan okura bu yolda arkadaşlık ediyor.

Halide EdibBiyografisine Sığmayan KadınYazar: İpek Çalışlar, Yayınevi: Yapı Kredi Yayınları

Başarılı bir kadının benzersiz hayat öyküsü… Kadınların boşanma hakkından mahrum olduğu yıllarda üzerine evlenmek isteyen eşini boşayan, romanlarında da aynı kendisi gibi cesur kadınlarla eşitlik mücadelesi veren yazar, ajan, nefer, Halide Edib’in Biyografisi… İpek Çalışlar’ın bu eseri, imparatorluktan cumhuriyete geçişi belgelere, tanıklıklara dayanarak anlattığı “Mustafa Kemal Atatürk - Mücadelesi ve Özel Hayatı” ve “Latife Hanım”ın ardından, üçlemesine noktayı koyuyor.

Harika Seçenekler ÜretmekLiderin bütünleyici düşünce rehberiYazarlar: Jannifer Riel, Roger MartinYayınevi: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları

Bütünleyici düşünmenin doğuştan gelen bir beceri olmadığını savunan yazar, herkesin öğrenip uygulayabileceği bir süreci işaret ediyor. Eser, seçim yapmak, model oluşturmak, karşıt modelleri incelemek, olasılıklar üretmek ve değerlendirmek gibi konularda sunduğu somut tavsiyeler, yardımcı araçlar ve tekniklerle yaratıcı çözümler bulmak isteyenlere yol gösteriyor.

Hiç BitmioYazar: Uzman Klinik Psikolog Ayşegül KalemYayınevi: İlksatır

Farklı zamanlarda, farklı karakterlerle farklı ilişki dinamikleri içinde tekrarlanan duyguları anlatan eser, söz konusu duyguların bitmediğini, başka bir yerde devam ettiğini savunuyor. Yazara göre, o duyguları yaşayanlar, dönüşümle yaralanmayla, zenginleşmeyle yoluna devam ediyor. Bir döngü var; umut ve acı bitmiyor. Ölümle bittiği = düşünülen tek şey hayat; o bile inançlara göre değişiyor.

Koçluk AlışkanlığıYazar: Michael Bungay Stainer, Yayınevi: Sola Unitas

Eser, “Daha az konuşun, daha çok soru sorun ve liderlik yönteminizi sonsuza kadar değiştirin!” tavsiyesi üzerine kurulu bir başarıyı savunuyor. Koçluk alanında dünya çapında bir profesyonel olan yazarın, bu alanda en çok satan kitaplardan biri olan eser, her liderin daha güçlü takımlar oluşturmasının ve daha iyi sonuçlar elde etmesinin mümkün olduğunu anlatıyor.

47

5.PeopleMaketheBrandKonferansı,Türkiye’ninvedünyanınöndegelenşirketlerinininsankaynaklarıveiletişimprofesyonellerineevsahipliğiyapacak.Konferanstaişverenmarkasımetrikleri,globalişverenmarkalarınınlokaluygulamaları,çalışandeğerönermesigeliştirmesürecivesürdürülebilirişverenmarkasıstratejilerielealınacak.www.peoplemakethebrand.com

People Make the Brand / İşveren Markası

Konferansı

24 Kasım 2019Fairmont Quasar İstanbul

A J A N D A

Mario Levi ile Hikaye ve Roman

Atölyesi

13, 20, 27 Mart 2021

KREAM.I.C.E.,GlobalHRSummit&Exhibition2021,UluslararasıİnsanKaynaklarıZirvesi/FuarıileTürkiye’devedünyada,İKveyönetimalanındasıradışıbirorganizasyonaimzaatıyor.“GeleceğinÇalışmaHayatı”temasıylagerçekleşecekzirvede,“Uzaktanbağlıyken‘gönüldenbağlı’kalmayınasılbaşarırız?”,“Gelecektekiişyaşamındabizibekleyenfırsatlarverisklerneler?”,“Çalışanlarımızınpsikolojiksermayesininasılkuvvetlendirebiliriz?”vedahapekçoksorumasayayatırılacak.Zirvekapsamında,“ÇalışmaHayatındaBeklentiler2020”araştırmasonuçlarıdaaçıklanacak.https://globalhrsummit.org

Global HR Summıt & Exhıbıtıon 2021

25-28 Mart 2021

Felsefevepsikolojidünyasınakeşfeçıkaranetkinlik,Türkiye’depsikofelsefeworkshop’larınıilkkezbaşlatanTHINKHouse’dangeliyor.“Başkalarınınproblemlidüşüncelerindennasılkurtulabiliriz?”,“Kendiniyaşamacesaretinenasılsahipolabiliriz?”,“Verimliveüretkenolabilmenindetaylarınelerdir?”,“Tutkularınıznezamanhareketegeçer?”,“Yaratıcıyönümüzünasılkeşfedebiliriz?”,“Başarmagücüvecesaretineredesaklanır?”sorularınıncevaplarınaodaklanınprogramkatılımcılardaköklüveolumlubirizbırakmayıhedefliyor.KatılımcılarıhayatınanlamınıkeşfetmeküzeredüşünselbiryolculuğaçıkaracaketkinliğinkonuşmacısıYazarFıratDevecioğluolacak.https://www.biletix.com/etkinlik/0DO18/ISTANBUL/tr

Kürdilihicazkar Meydan Faslı

Mart 2021

KanunsanatçısıSerhanHalilveudiEnverMeteAslan’ınhazırladığı“KürdilihicazkarMeydanFaslı”İşSanatprogramındaizleyicilerlebuluşacak.KemençeciVasilaki’nin“KürdilihicazkarPeşrev”iilebaşlayacakolanrepertuar,KemaniTatyos’un“KürdilihicazkarSazSemaisi”ilesonaerecek.İşKuleleriSalonu’ndaseyircisizkaydedilenfasıl,SerhanendeİbrahimSuatErbaybaştaolmaküzereTürkSanatMüziği’nindeğerliHanendeleriveSazendeleriileİşSanat’ınYouTubekanalındaveinternetsitesindeMart2021boyuncayayındaolacak.www.issanat.com.tr

Felsefenin Gücü ile Kendini Yaşama, Var

Olma ve Başarma Cesareti

1 Nisan 2021

İstanbulModern,2010’danbuyanagerçekleştirdiğiYaratıcıYazarlıkAtölyesi’niyazarMarioLeviilesürdürüyor.Öncekiyıllardafarklıyazıtürlerininelealındığıtemelseviyeprogramlarınınardından,buyılkiatölyeçalışmasıromanvehikâyetürüneodaklanıyor.YalnızcaYaratıcıYazarlıkAtölyesi’nitamamlamışolanlardeğil,birromanyadahikâyekitabıyazmayıisteyenvekendinigeliştirmeyihedefleyenherkesbuetkinliğekayıtyaptırabiliyor.Atölyeprogramı,yazınçalışmalarını,edebieserlerinveonlarınyaratıcısıolanyazarlarınkendilerineözgüdillerini,dilleriniveedebiyatakımlarınıelealacak.

https://kultur.istanbul/event/mario-levi-ile-hikaye-ve-roman-atolyesi/

48

49

Sabancı Üniversitesi’nden mezun oldu. London Business School’da “Yönetim” alanında yüksek lisans yaptı. Deutsche Bank, HSBC Bank, Türkiye Ekonomi Bankası, Londra HSBC Bank PLC’de çalıştı. En son, şirketin Özel Markalar (PL) Satış Koordinatörü olarak görev yapıyordu.

Burcu Öğücü GiritliLila Group Pazarlama Grup Müdürü

İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Kamu Yönetimi Bölümü’nden mezun oldu. Aynı üniversitede Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Yönetimi ve Organizasyonu yüksek lisans, Muhasebe-Denetim bilim dalında doktora yaptı. Daha önce Anadolu Sigorta’da Muhasebe ve Mali İşler Müdür Yardımcısı, İç Denetim Müdürü ve Teftiş Kurulu Başkanı olarak görev aldı.

İbrahim Erdem Esenkaya

Anadolu SigortaGenel Müdür Yardımcısı

Boğaziçi Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü’nden mezun oldu. Windows’ta çalıştı. Microsoft Orta ve Doğu Avrupa Bölgesi Bulut ve Kurumsal Çözümler Grup Direktörü, Orta Doğu Afrika Bölgesinde Kurumsal Müşterilerden Sorumlu Teknoloji Strateji ekibinde yönetici olarak görev yaptı.

Kadir ŞenerMıcrosoft GlobalKurumsal Teknoloji Strateji ve Satış Direktörü

Boğaziçi Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü’nden mezun oldu. Hürriyet Gazetesi’nde Ekonomi Muhabiri, Habertürk Gazetesi’nde Ekonomi Editörü olarak çalıştı. Ardından Tofaş ve Şişecam’da yöneticilik yaptı.

Alper Yoldaş ETİ Kurumsal İletişim Direktörü

Galatasaray Üniversitesi İşletme Bölümü’nden mezun oldu. İş hayatına Hayat Kimya’da başladı. Marka ve ürün stratejileri, kampanya yönetimi, yeni pazara giriş ve uluslararası pazarlama stratejileri ve iş geliştirme gibi alanlarda çalıştı. Önceki görevinde Hayat Kimya’da Kıdemli Strateji - Pazarlama İletişimi ve Marka Geliştirme Yöneticisi olarak görev alıyordu.

Gülşah Sackmann Dimes Yurt Dışı Pazarlama Müdürü

Derya Günsel BaymakDijital Dönüşüm Kıdemli Müdürü

İstanbul Teknik Üniversitesi Endüstri Mühendisliği Bölümü’nden mezun oldu. Korozo Ambalaj, Unilever, BSH Türkiye’de çalıştı. Son olarak, Bayer İnsan Sağlığı IT İş Ortağı görevinde bulunuyordu.

ATAMA-TRANSFER

Serra Uluışık Pfızer Global Yetenek Havuzu Stratejileri Direktörü

Özel Saint-Benoit Fransız Lisesi’nden mezun oldu. Lisansını Koç Üniversitesi İşletme Bölümü’nde tamamladı. Pfizer Türkiye’ye Eylül 2004’te Proje Müdürü olarak katıldı. Daha önce Pfizer Türkiye İK Direktörü olarak görev yapıyordu.

Kariyerine Hazine Müsteşarlığında başladı. Microsoft Europen Head Quarters’ta ve Microsoft Türkiye, İrlanda ve Amerika’da ve Oracle’da birçok üst düzey görevde bulundu. 2017’den bu yana Samsung Electronics Türkiye’de görev yapıyor.

Tuğbay Aşkın

Samsung Electronıcs Türkiye Kurumsal Satış Direktörü Kurumsal Çözümler ve Dijital Servisler Grup Direktörü

Betek Boyaİnsan Kaynakları Direktörü

Uludağ Üniversitesi Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Bölümü’nden mezun oldu. Kariyerine Betek Boya’da başladı. Toyota Türkiye’de İK departmanında çeşitli görevler aldı. Son olarak Betek Boya İnsan Kaynakları Müdürü olarak çalışıyordu.

Merve Bayrakçı Baycan

Galatasaray Üniversitesi Endüstri Mühendisliği Bölümü’nden mezun oldu. Sabancı Üniversitesi’nde İşletme yüksek lisansını bitirdi. Osmanlı Bankası, Akbank Bilgi Teknolojileri’nde çalıştı. Son olarak, Alternatif Bank Bilgi Teknolojileri, Dijital Bankacılık, CRM ve Operasyonlar’dan Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı olarak görev yapıyordu.

Esra Beyzadeoğlu Hepsiburadaİnsan Kaynakları Grup Başkanı

Kocaeli Üniversitesi İşletme Bölümü’nden mezun oldu. Kariyerine 1996’da Kibar Holding Hyundai Otomotiv San. ve Tic. A.Ş.’de İnsan Kaynakları Yetkilisi olarak başladı. T-System, Rixos Hotels ve Crystal Hotels’de çalıştı. Son olarak Accor Hotels’de İnsan Kaynakları Direktörlüğü görevlerini yürüttü.

Sema Kayacıklıoğlu Dedeman İnsan Kaynakları Direktörü

Aydın Dorsay

Bilkent Üniversitesi Amerikan Kültürü ve Edebiyatı Bölümü’nden mezun oldu. Marmara Üniversitesi’nde Radyo Televizyon Sinema Bölümü’nde yüksek lisansını tamamladı. NATO ve İKSV’de çalıştı. 2010’dan bu yana Borusan Sanat bünyesinde farklı birimlerde sorumluluklar üstlenen Dorsay, daha önce Orkestra Yöneticisi olarak görev yapıyordu.

Borusan Sanat Müdürü

www.peryon.org.tr

Tel: +90 216 368 00 79akademi@peryon.org.tr

Mart Online Açık Sınıf Eğitimleri

15-16 MARTUzaktan ÇalışanEkiplerin Lideri Olmak

Şenol KaptanMeltem Evci Saka

12-13 MARTİK UygulamalıBütçe Yönetimi

Emre Tuna Aydın

17 MARTYeni Dönem, Organizasyon Yapılarına YeniYaklaşımlar Çalıştayı

İdil Türkmenoğlu

22 MARTUzaktan KoçlukUygulamaları

Dr. Umut Ahmet Tarakçı

24 MARTBağlılık Mülakatları

Demet Uyar

18-19 MARTİknanın Psikolojisi

Dr. Seçkin Berber Koç

09-10 MARTBordrolama Eğitimi

Özdemir Erdal

2 MARTROI: İK ve Eğitim Yatırım VerimliliğiÖlçümü Uluslararası İK ÖdüllerineBaşvuru Atölyesi

Yekta Özcan Özözer

8 MARTCumhuriyetten BugüneFark Yaratan Kadınlar

09 MARTGelişim ZihniyetiyleDüşünce Yönetimi

Can ErerSeçil Şendağ

25-26 MARTİşe Alım Süreçlerinde Assessörlük Bakış AçısıKazanmak

Dr. Özlen Çetin

29 MARTÖğrenmeyi EğlenceliKılmak: İşim GücümOyun

Nezahat Eren

Nisan Online Açık Sınıf Eğitimleri

6-13-20-27 NİSANAkredite OnlineMentorluk Programı

Dr. Rıza KadılarNuray Tamer

6-7-13-14-20-21-27 NİSAN

Değerlendirme MerkeziSertifika Eğitimi

Dr. Özlen Çetin

15-16 NİSANGeri Bildirim Programı

Umut Ahmet Tarakçı

6-7 NİSANİK Metrikleri veİK Analitik

Aykut Bora

2-3 NİSANUygulamalı Ücret ve Yan Haklar

Emre Tuna Aydın

5 NİSANVUCA Lideri Eğitimi

5-6 NİSANİK UygulamalıBütçe Yönetimi

Emre Tuna AydınNuri Murat Avcı

12 NİSANYöneticiler için DijitalİK ve Veri Analitiği

Emre Tuna Aydın

14 NİSANUzaktan Çalışma ve Dijitalleşmenin İş İlişkilerineve İş Hukukunun TemelKavramlarına Etkileri

14-16 NİSANİK'cılar için FinansalBakış

Yenal Koçak

20 NİSANÇalışan Bağlılığı veİç İletişim

Ümit Erdem

28 NİSANBüyüme OdaklıHedef Tasarımı

Burcu Karaağaç Mutlu

29-30 NİSANYetkinlik BazlıMülakat Teknikleri

İpek Aral

28 NİSANAGILE HR FUNDAMENTALS Çevik İK’nın TemelleriEğitimiİnanç CivazŞebnem Gürün Özeren

Av. Ömrüncegül İçöz KoyuncuoğluAv. Alper Yılmaz

Tel: +90 216 368 00 79www.peryon.org.tr