SCALP

SCALP VE İNNERVASYONU

SCALP (Saçlı deri): Özel bir yapı kazanmış olan kafatası derisinebu ad verilir.

Bu yapay bir terimdir. Kafatası derisinin dıştan-içe tabakalarınıadlandıran İngilizce kelimelerin, baş harflerinin birleşmesiyleortaya çıkmıştır.

1. Skin, 2. Compact subcutaneal tissue, 3. Aponeurosis, 4. Loose subaponeurotic tissue, 5. Pericranium: periosteum.

Bu kelimelerden de anlayacağımız gibi scalp’ın 5 tabakası vardır.

Sinus sagittalis superior

1-Deri: Frontal ve oksipital bölgelerde daha kalın olmak üzere sağlam bir deridir. Kalın olup çok sayıda yağ bezi ve kıl follikülü içerir. Saç (capili) denilen kıllarla kaplıdır.

2-Sıkı derialtı tabakası: Kompakt fibröz bağ dokusundan yapılmıştır.

Üstündeki deriye iyice yapıştığı için ondan ayrılmaz.Trabecula olarak adlandırılan bölmeler dermisin iç yüzünden muskuloaponeurotik tabakaya uzanarak derialtı tabakasını bal peteğine benzer şekilde odacıklara ayırmıştır. Bu odacıklar panniculus adiposus adı verilen yağ doku kıtıkları ile doludur.

Aynı şekilde altındaki aponeurosis tabakasına da sıkıca yapışır.

3-Aponeurotik tabaka: Bu tabaka m. occipitofrontalis’in oksipital ve frontal karınları arasında yer almış, kalınlaşmış özel bir aponevrozdur.

Buna galea aponeurotica denir. Ayrıca m. occipitofrontalis (m. epicranius) da bu tabakada yerleşmiştir. Galea aponeurotica yanlarda fascia temporalis ile uzanır.

Galea aponeurotica

m. occipitofrontalis

Galea aponeurotica kalın fibröz bir zardır. M. epicranius’un oksipital karnının insertio’sunu, frontal karnın ise origosu’nu oluşturur. Altındaki 4. tabakaya gevşekçe yapışmıştır.

4-Gevşek bağdokusu tabakası: Süngerimsi bir gevşek bağ dokusundan oluşur. Bu tabaka scalp’ın birbirine sıkıca yapışık ilk üç tabakasının, tek bir tabaka gibi üstünde kaymasına izin verir. O nedenle scalp yırtıklarında tabaka açılır. Bu katmanda küçük arterler bulunur.

5-Pericranium: Calvaria’yı yapan kemiklerin dış periostudur. Kemiklerin yüzeyine gevşekçe yapışmıştır. Osteojenik yeteneği diğer kemiklere oranla çok zayıftır.

KLİNİK: Deride bulunan yağ bezelerinin (gl. sebaceae) kanalları kıl follikülleriyle bağlantılıdır. Bu kanalların tıkanması ile yağ salgısı bezlerde birikir ve yağ kistleri yapar. Yağ kistleri scalp’da diğer deri kısımlarına göre çok fazla oranda görülür.

Baş ve Boynun Derisinden Duyu Alan Sinirler: Yüz ve SCALP’ın esas siniri n. trigeminus’tur.

Bunun yanında, boyun spinal sinirlerinin arka dallarından orijin alan (n. occipitalis major) bazı sinirler ile plex. cervicalis’in deri dallarından n. occipitalis minor ve n. auricularis magnus’ta deri innervasyonuna katılır.

n. trigeminusn. occipitalis major

plex. cervicalis

Kranial sinirlerin en büyüğü olan n. trigeminus V. cranial sinir olup pons’un yan tarafından çıkar. Çıktığı yerde büyük bir ganglion (ganglion trigeminale) bulunur. Bu gangliondan sonrası üç ayrı dal vererek dallandığı için n. trigeminus (Üçüz sinir) denmiştir.

n. trigeminus

ganglion trigeminale

radix sensoria

Büyük kısmı sensitif (radix sensoria) küçük bir kısmı motor (radix motoria) olmak üzere iki ayrı bölümden oluşur.

radix motoria

N. trigeminus’un beyin sapında 4 çekirdeği bulunur.

Bunlar:

1: Nuc. principalis nervi trigemini,

2: Nuc. spinalis nervi trigemini.

3: Nuc. mesencephalicus nervi trigemini,

4: Nuc. motorius nervi trigemini.

nuc. principalis nervi trigemini

nuc. spinalis nervi trigemini

nuc. mesencephalicus n. trigemini

nuc. motorius n. trigemini

n. ophtalmicus

n. maxillaris

n. mandibularis

N. trigeminus’un üç periferik dalına n. ophtalmicus, n. maxillaris ve n. mandibularis denir.

Ganglion trigeminale n. trigeminus’un duysal kökünün esas kaynağı olup cranium içinde, pars petrosa’nın ön yüzünde tepeye doğru impressio trigeminalis’e oturmuş olarak bulunur.

ganglion trigeminale

Semilunar şekilli bu ganglionun konkav arka kenarında radix sensoria, konveks ön kenarından ise n. trigeminus’un periferik dalları olan n. ophthalmicus, n. maxillaris ve n. mandibularis çıkar.

n. ophthalmicus

n. maxillaris

n. mandibularis

1-N. ophthalmicus: N. ophthalmicus sadece duyusal lif taşıyan en küçük daldır. Bu sinir ganglion trigeminale’nin üst iç bölümünden ayrılır ve fissura orbitalis superior yolu ile orbitaya girer. N. ophthalmicus; göz küresi, conjuctiva, gl. lacrimalis, paranazal sinuslar, burun mukozasının bir bölümü, üst göz kapağı, burun derisi, ve alın derisi ile kafanın ön bölümünden duyu alır. Orbitaya girmeden önce veya hemen girdikten sonra n. lacrimalis, n. frontalis ve n. nasociliaris olarak uç dallarına ayrılır.

n. frontalis

lacrimalis n. nasociliaris

A-N. lacrimalis: En ince dal olup a. lacrimalis ile birlikte uzanır. Bu sinir gl. lacrimalise ve konjuctivadaki bezlere parasempatik dallar verdikten sonra üst göz kapağında sonlanır. Üst göz kapağının lateral bölümünde küçük bir alanın deri duyusunu alır.

n. lacrimalis

B-N. frontalis: N. ophtalmicus’un en kalın dalıdır. Orbitaya fissura orbitalis superiordan ve anulus tendineus communis’in üstünden girer. Orbitada n. supraorbitalis ve n. supratrochlearis denilen iki dalına ayrılır.

n. frontalis

N. supraorbitalis: N. frontalis’in kalın bir dalı olup, n. frontalis’in devamı şeklinde incisura supraorbitalis’ten geçen sinir, üst göz kapağı ve vertex’e kadar olan derinin duyusunu alır.N. supratrochlearis: N. frontalis’in ince bir dalı olup n. supraorbitalis’in iç tarafında olarak orbita’dan alına geçer. Üst göz kapağının iç yan derisi ve alın derisinin alt orta hatta yakın bölümünün duyusunu alır.

N. supraorbitalis

n. supratrochlearis

C-N. nasociliaris: Orbitaya fissura orbitalis superior’un medial bölümünden ve anulus tendineus communis’in (Zinn halkası) içinden geçerek girer. Orbitanın medial duvarına doğru uzanır. For. ethmoidale anterius’a girince adı değişir ve n. ethmoidalis anterior olur. Bu sinir cavum cranii’ye girer ve buradan crista galli’nin yanındaki bir yarıktan geçerek buruna gelir. Dalları Burun mukozasından ve burun derisinden duyu alır.

n. nasociliaris

n. ethmoidalis anterior

N. infratrochleris: N. nasociliaris’in bir dalı olup, göz kapaklarının iç yan bölümlerinin derisi ile burun derisinin üst yan bölümünden duyu alır.

n. infratrochleris

2-N. maxillaris: N. maxillaris, n. trigeminus’un tümüyle duyusal liflerden oluşmuş bir dalı olup, for. rotundum yolu ile kafatası boşluğundan dışarı çıkarak fossa pterygopalatina’ya ulaşır.

n. maxillaris

for. rotundum

Yüzün orta bölümünü, alt göz kapaklarını, burnun yan kanatlarını, üst dudak derisi ile nasopharynx, sinus maxillaris, bademcik, yumuşak damak, üst çene dişleri ve diş etinden duyu alır.

n. maxillaris

N. infraorbitalis: Fossa ptergopalatina’ya gelen n. maxillaris öne doğru uzanarak fissura orbitalis inferiora girer. Fissura orbitalis inferiordan geçerek orbitaya ulaşır. Orbitada adı n. infraorbitalis olur. Bu sinir sulcus infraorbitalis içerisinde, daha sonra canalis infraorbitalis’te ilerleyerek öne doğru uzanır. For. infraorbitale’den dışarı çıkarak yüze ulaşır. Verdiği dallar alt göz kapağı derisi ve konjunktiva, burun yan yüzü derisi, yanağın ön bölümü ve üst dudak derisinden duyu alır.

n. infraorbitalis

N. zygomaticus: N. maxillaris’in fossa pterygopalatina’da verdiği bir daldır. Fissura orbitalis inferiordan orbitaya gelir. Orbitanın dış duvarında ilerler for. zygomaticaorbitale’den zygomatik kemiğin içine girer.

r. zygomaticofacialis

Kemiğin içinde iki dala ayrılır. Bu dallardan biri for. zygomaticotemporaleden dışarı çıkar (ramus zygomatico temporale), diğeri for. zygomaticofacialis’ten dışarı çıkar (ramus zygomaticofcialis).R. zygomaticofacialis: Yanağın üst bölüm derisinden duyu alır. R. zygomaticotemporalis: Temporal bölgenin ön bölümünün derisinden duyu alır.

r. zygomaticofacialis

3-N. mandibularis: N. mandibularis, n. trigeminus’un en kalın dalı olup, for. ovale’den geçerek kafatası boşluğunu terk eder. Fossa infratemporalis’e gelir. İçerisinde hem sensitif ve hem de motor lifler vardır.

n. mandibularis

n. auriculotemporalis

Sensitif lifleri, alt çene dişleri ve diş etinden, temporal bölge derisinden, alt dudak ve yüzün alt kısmının derisinden, dilin 2/3 ön kısmından, yanaktan, cellulae mastoideayı döşeyen mukozadan, alt çene kemiği ile çene ekleminden, dura mater’den, kulak kepçesinden, kulak zarından ve dış kulak yolunun bir bölümünden duyu alır. Motor dalları çiğneme kaslarına, m. mylohyoideus, m. digastricus’un ön karnı, m. tensor tympani ve m. tensor veli palatiniyi innerve eder. Üç tane duyu dalı vardır.

n. mandibularis


N. auriculotemporalis: Fossa infratemporalis’de n. mandibularis’ten ayrılan iki dal a. meningea medianın etrafında bir halka oluşturarak birleşirler. Mandibula boynunun iç tarafından geçerek parotis bezine girer. Burada yön değiştirerek yukarı doğru a. temporalis supericialis’lerle birlikte uzanır. Dış kulak yolu derisinden, kulak zarının dış yüzünden, kulak kepçesinin üst ön bölümünden ve temporal bölgeden duyu alır.


N. buccalis: N. mandibularis’in ön kütüğünün tek duysal dalı olup, yanak derisinin esas siniridir.

n. buccalis

N. alveolaris inferior: For. ovale’nin altında n. mandibularis’ten ayrılır. Foramen mandibulae’ya girer. Canalis mandibula içerisinde dallar vererek ilerler. En sonunda foramen mentale’den dışarı çıkar ve adı n. mentalis olur. N. mentalis: N. alveolaris inferior’un deri dalı olup, for. mentale yolu ile dışarı çıkar ve alt dudak ve çene ucu derisinden duyu alır.

n. alveolaris inferior

n. mentalis

Baş derisi innervasyonuna katılan spinal sinirler:N. occipitalis major: İkinci servikal sinirin arka dalının r. medialis’i n. occipitalis major (Arnold siniri) olarak adlandırılır. A.V. occipitalis’lerle beraber seyreden sinir başın arka bölüm derisinden (Opisthocranion-vertex arası bölüm) duyu alır.

n. occipitalis major

N. occipitalis tertius: Üçüncü servikal sinirin arka dalının r. medialis’i olup, ensenin orta hatta yakın bölümünden duyu alır.N. occipitalis minor: Plexus cervicalis’in deri dalı (C 2’den orijin alır) olup regio occipitalis’in dış yan bölümü ile kulak kepçesinin üst arka bölüm derisinden duyu alır.

n. auricularis magnus

n. occipitalis minor

N. auricularis magnus: (C2-C3): Plex. cervicalis’in deri dalı olup, kulak kepçesinin alt bölümünden, angulus mandibulae ve gl. parotidea üzerini örten deriden duyu alır.



Boynun deri sinirleri: Boyun derisinin segmental innervasyonu, medulla spinalis’in C2, C3 ve C4 segmentlerinden kaynaklanan sinirlerle sağlanır.

Bölgesel innervasyonu ise plexus cervicalis’in deri dalları (N. occipitalis minor, n. auricularis magnus, n. transversus colli, nervii supraclaviculares) tarafından sağlanır.

Bu sinirler, m. sternocleidomastoideus’un arka kenarının ortası hizasında boyun fasyasının lamina superficialis’ini delerek yüzeyelleşirler.

Bu noktaya “punctum nervorum” denir. Ancak burasının tek bir noktadan ziyade birkaç santimetrelik bir çizgi olarak düşünülmesi daha doğrudur.

nervi supraclaviculares



n. transversus colli

N. occipitalis minor (C2) : Yüzeyelleşme noktasından çıktıktan sonra m. scm’nin arka kenarı boyunca ilerler. Processus mastoideus’a yakın olarak m. scm’nin arka kenarını dolanarak yüzeyelleşir.


N. auricularis magnus (C2-3): N. occipitalis minor’dan daha kalın olan bu sinir, n. occipitalis minor’dan daha aşağıdan çıkar.

Punctum nervorum’dan çıktıktan sonra m. scm ve platysma arasında olarak kulak memesi ve angulus mandibulae’ye doğru uzanır. Trajesi, punctum nervorum’dan kulak memesine çizilen hatla gösterilir.

Dallarına ayrılan sinir, proc. mastoideus üzerindeki deriden, kulak memesinin alt bölümünden ve angulus mandibulae ve partotis bezi üzerindeki derinin duyusunu alır.


N. transversus colli (C2-3): Punctum nervorum’dan n. auricularis magnus’un biraz aşağısında olarak yüzeyelleşen sinir, m. scm’u dış kenarından dolanarak Adem elmasına doğru uzanır. Sinirin dalları mandibula’dan sternum’a kadar olan boyun ön bölgesi deri ve deri altı dokusundan duyu alır.

N. transversus colli

Nervi supraclaviculares (C3-4): Punctum nervosum’dan çıktıktan sonra, boyun arka üçgeninin alt bölümünde üç grup ışınsal demet oluşturan bu sinirler, clavicula’ya yakın olarak platysma’yı delerler.Nervi supraclaviculares’ler bölge derisi dışında, omuz bölgesi ile 2. (veya 3.) kosta düzeyine kadar olan göğüs ön duvarının deri duyunu sağlarlar.

Nervi supraclaviculares

A)YÜZ ve SAÇLI DERİNİN ARTERLERİ

Yüz ve saçlı derinin (SCALP) yüzeyel

arterleri

A. carotis externa’dan (1) doğan

a. facialis (3),

a. occipitalis (4),

a. auricularis posterior (5)ve

a. temporalis superficialis (6)

A. carotis interna’dan (2) doğan

a. supraorbitalis ve a.supratrochlearis’tir. 1

6

3

54

2

A. facialis

• Burnun dış yüzünün,

dudaklar,

• tonsilla palatina,

• glandula submandibularis,

• ağız döşemesi ve

• mimik kaslarının

beslenmesini sağlar.

A.facialis

A. occipitalis

• Regio occipitalis’i örten saçlı deriyi ve cranium’un arka

bölgesini besler.

A.occipitalis

A. auricularis posterior

• Parotis bezini,

• kulağın arkasında kalan saçlı

deriyi,

• kulak kepçesinin arka yüzünü

• orta kulak boşluğunu besler.

A. temporalis superficialis

• A. carotis externa’nın iki

terminal dalından ince

olanıdır.

• Regio temporalis’deki

yapıların ve parotis bezinin

beslenmesini sağlar.

A.temporalis superficialis

A. supraorbitalis ve A. supratrochlearis

Her iki arterde

a. carotis interna’nın

dalı olan

a.ophthalmica’dan ayrılır

üst göz kapağını ve alın

derisini besler.

B)YÜZ ve SAÇLI DERİNİN VENLERİ

Yüzün venleri yüzeyel ve derin olmak üzere 2’ye

ayrılır.

Yüzün yüzeyel venleri v.jugularis interna ve v.jugularis

externa’nın dallarıdır. Bunlar;

1)V. facialis,

2)V.temporalis superficialis

3)V.auricularis posterior

4)V. retromandibularis

5)V.occipitalis

1)V. facialisYüzün yüzeyel yapılarından venöz

kanı toplar.

Burun kökünde v.frontalis ile

v.supraorbitalis’in birleşmesiyle

oluşan v.angularis olarak başlar.

Angulus mandibulae’nin

aşağısında v.retromandibularis’in

ön dalı ile birleşerek v. jugularis

interna’ya açılır. V.facialis

V.angularis

V.Jugularis interna

2)V. temporalis superficialis

Başın tepe ve yan

kısımlarındaki ven pleksusundan

başlar.

Frontal ve parietal dalları

kulağın yakınında birleşerek

gl.parotidea’nın içine girer.

Burada v.maxillaris ile birleşerek

v. retromandibularis’i oluşturur.V.temporalis superficialis

3)V. auricularis posterior

Kafanın yan tarafında v.occipitalis

ve v.temporalis superficialis’den

birer dal alarak başlar.

Kulağın arka tarafından geçer ve

gl.parotidea içinde

v.retromandibularis’in arka dalı

ile birleşerek v.jugularis externa’yı

oluşturur.V.auricularis posterior

4)V. occipitalis

Kafanın arkasında bulunan bir ven

pleksusundan başlar.

V. auricularis posterior ve v.

temporalis superficialis ile

anastomoz yapar. V. Jugularis

interna veya v. jugularis externa’ya

dökülür. V. occipitalis, emissar

venler aracılığı ile kafa içi ven

sinüslerine bağlanır. V.occipitalis

5)V. retromandibularis

• Bu ven v. temporalis

superficialis ile v.

maxillaris’in birleşmesi ile

oluşur. Bu ven iki dala

ayrılır ve ön dal v. facialis

ile birleşir arka dalı v.

auricularis posterior ile

birleşerek v. jugularis

externa’yı oluşturur.

Lenf Drenajı

Alın ve scalp’ın ön bölümü nodi submandibularis’e,

Kulağın arka ve üst tarafındaki scalp bölümü nodi parotidei

ve nodi mastoidei’ye drene olur.

Scalp’ın arka bölümünün lenf damarları nodi occipitales’e drene

olur.

Kaynaklar

1)http://emedicine.medscape.com/article/834808-overview#showall

2) Prof. Dr. Mehmet Yıldırım, Topoğrafik Anatomi

3) Kaplan Arıncı, Alaattin Elhan ,Anatomi Ders Kitabı

4) Sobotta I.cilt

5)Richard S.Snell, Klinik Anatomi

http://emedicine.medscape.com/article/834808-overview#showall



Documents

SCALP