GÜÇLENDR LMES PROJES)
ANKARA 2007
Milli Eitim Bakanl taraf ndan gelitirilen modüller;
  Talim ve Terbiye Kurulu Bakanlnn 02.06.2006 tarih ve 269 sayl Karar    ile onaylanan, Mesleki ve Teknik Eitim Okul ve Kurumlar nda kademeli olarak yaygnlatr lan 42 alan ve 192 dala ait çerçeve öretim
 programlar nda amaçlanan mesleki yeterlikleri kazandrmaya yönelik  gelitirilmi öretim materyalleridir  (Ders Notlar dr).
  Modüller, bireylere mesleki yeterlik kazandrmak ve bireysel örenmeye rehberlik etmek amacyla örenme materyali olarak hazrlanm, denenmek ve gelitirilmek üzere Mesleki ve Teknik Eitim Okul ve Kurumlar nda uygulanmaya balanmtr.
  Modüller teknolojik gelimelere paralel olarak, amaçlanan yeterlii kazandrmak koulu ile eitim öretim srasnda gelitirilebilir ve yaplmas önerilen deiiklikler Bakanlkta ilgili birime bildirilir.
  Örgün ve yaygn eitim kurumlar , iletmeler ve kendi kendine mesleki yeterlik kazanmak isteyen bireyler modüllere internet üzerinden ulaabilir.
  Baslm   modüller, eitim kurumlar nda örencilere ücretsiz olarak  datlr.
 
2.1. ebeke Basnc ile Datm Sistemleri........................................................................45 2.2. Basnçlama Deposu (Hidrofor) ile Datm Sistemi ...................................................48 2.3. Depolu Sistem.............................................................................................................56 UYGULAMA FAALYET  .............................................................................................. 59 ÖLÇME VE DEERLENDRME ....................................................................................60 UYGULAMA TEST  ........................................................................................................62 PERFORMANS TEST .....................................................................................................64
3.1. Shhi Tesisat Projelerinde Kullanlan ablonlar .........................................................65 3.2. Shhi Tesisat Uç Malzemelerinin Sembollerle Gösterilmesi ......................................66 3.3. Scak Su Hazrlama Cihazlar nn Sembollerle Gösterilmesi....................................... 67 3.4. Hidrofor ve Su Deposunun Sembollerle Gösterilmesi................................................67 3.5. Açma Kapama ve Kontrol Elemanlar nn Sembollerle Gösterilmesi .........................69 3.6. Tesisat Borular nn Sembollerle Gösterilmesi ............................................................70 UYGULAMA FAALYET  .............................................................................................. 73 ÖLÇME VE DEERLENDRME ....................................................................................74
MODÜL DEERLENDRME .............................................................................................. 78 CEVAP ANAHTARLARI.....................................................................................................81 ÖNER LEN KAYNAKLAR..................................................................................................83 KAYNAKÇA ......................................................................................................................... 84
ÇNDEK LER 
ALAN Gaz ve Tesisat Teknolojisi
DAL/MESLEK  Istma ve doalgaz iç tesisatçs Istma ve Shhi Tesisatç Istma ve Gaz Yak c Cihazlar (bak m - onarm)
MODÜLÜN ADI Shhi Tesisat Meslek Resim -I
MODÜLÜN TANIMI
SÜRE   40/32
ÖN KOUL   Teknik resim ve stma resim modüllerini alm olmaldr.
YETERLK    Shhi tesisatta kullanlan sembolleri ve shhi tesisat uç
malzemelerinin montaj resimlerini çizmek.
Genel Amaçlar Gerekli ortam salandnda standartlara ve tekniine uygun, ölçekli olarak shhi tesisat malzemelerinin ve cihazlar nn montaj resimlerini çizebileceksiniz. Amaçlar
1.   Standartlar na ve tekniine uygun olarak, shhi tesisat malzeme ve cihazlar  nn montaj resimlerini çizebileceksiniz
2.   Standartlar na ve tekniine uygun olarak, bina içi temiz su tesisatnn datm sistemlerinin datm sistemlerinin çizimini yapabileceksiniz.
3.   Shhi tesisatçlkta kullanlan malzeme ve cihazlar n  proje üzerinde sembollerle gösterilmesini yapabileceksiniz.
ETM ÖRETM ORTAMLARI VE DONANIMLARI
Snf/Resimhane, yaz tahtas, tepegöz/projeksiyon, resim alet ve tak mlar , resim kâtlar , yaz ablonu, resim   ablonu, resim kalemleri.
ÖLÇME DEERLENDRME
Modülün içinde yer alan her bir örenme faaliyetinden sonra verilen ölçme araçlar  ile kendinizi deerlendireceksiniz. Modül sonunda ise kazandnz bilgi, beceri, davranlar  ölçmek amacyla; öretmen taraf ndan hazrlanacak ölçme araçlar  ile deerlendirileceksiniz.
AÇIKLAMALAR 
Sklkla kullandmz lavabo, küvet, eviye gibi shhi tesisat uç malzemeleri salmz açsndan önemli bir yere sahiptir. Bu uç malzemelerinin daha konforlu ve daha salkl kullanlabilmesi için shhi tesisatçlk kurallar nn doru uygulanmas gerekir.
Montaj  tekniine ve standardna uygun yaplmam  bir lavabo, onu kullanmmzda sk nt yaratrken, koku ve szdrma gibi sorunlar  da beraberinde getirebilmektedir. Yaplan shhi tesisat uygulamalar nn öncelikle insan salna olumsuz etkisi olmayacak   ekilde tasarlanmas ve yaplmas gerekmektedir.
Bu materyalde size shhi tesisat uygulamalar nn tekniine, standardna ve shhi koullara uygun yapm   becerisinin kazandr lmas   hedeflenmitir. Bu materyalden öreneceiniz teknik bilgi ve beceriler sayesinde shhi tesisatla ilgili uygulamalarda daha
 bilgili ve yetkin hale geleceksiniz.
Unutulmamaldr ki hangi meslekten olunursa olunsun; onu en iyi  ekilde icra etmek  iyi bir meslek erbab olmann en önemli kouludur.
GR 
ÖRENME FAALYET –1
Standartlar na ve tekniine uygun olarak shhi tesisat malzeme ve cihazlar nn montaj resimlerini çizebileceksiniz.
  Shhi tesisat uç malzemesi montaj   yaplrken ilem srasnn neden önemli olduunu aratr nz.
  Shhi tesisat uç malzemelerinin montaj ölçüleri hangi k staslara göre  belirlenmitir? Aratr nz.
Elde ettiiniz bilgileri rapor haline getirerek snf nzda tartnz.
1. SIHH TESSAT MALZEME VE CHAZLARININ MONTAJ RESMLER 
1.1. Lavabo Montaj
Shhi tesisat uç malzemeleri insanlar n günlük yaamda skça kulland   tesisat gereçleridir. Tesisat uç malzemelerinin rahat ve konforlu bir  ekilde kullanlmas montajnn tekniine uygun yaplmas ile dorudan ilikilidir.
Genel olarak lavabolar; ayaksz, yar m ayakl ve ayakl olarak monte edilir.
Lavabo montajna geçmeden önce genel olarak uç malzemesi montajlar nda uymamz gereken belli bal kurallar  örenelim:
  Montaj ölçüleri, bitmi döemeye göre iaretlenmelidir.   naat ortamnda çallyorsa, döeme henüz bitirilmemise montaj ölçüleri
duvar üzerindeki 1m çizgisi referans alnarak iaretlenmelidir.   Uç malzemelerinin bitmi döeme veya duvara temas eden yerleri alç, çimento
gibi donduunda hacmi artan malzemelerle sabitlenmemelidir.   Uç malzemelerine üretimi srasnda su ak  n   salamak için gerekli eim
verilmitir. Bu nedenle terazisine özen göstermeli ve ayr ca kendimiz eim vermeye çalmamalyz.
  Uç malzemeleri yüzeyleri pürüzsüz, srl ve estetik yaplmlardr. Yüzeylerinin  bu   ekilde olmas, onlar n shhi açdan temiz olmasn   salar. Sert cisimlerle vurmamal, üzerine metal aletler (çekiç, boru anahtar ) konmamaldr.
ÖRENME FAALYET –1
4
  Uç malzemeleri üzerinde bulunan açlabilir delik yerleri (batarya montaj delii) sivri uçlu bir çekiçle ve malzemenin srl   yüzeyinden (ön yüzeyi) dikkatlice delinmelidir.
  Montajn   yapacamz uç malzemesine uygun montaj elemanlar   kullanlmaldr.
  Montajda kullanlan tüm metal vidal  balantlar n uç malzemesine temas eden yerlerine plastik burç (koruyucu k lf) konulmaldr. Aksi halde skma ilemi srasnda seramik uç malzemesi k r labilir.
  Montaj ölçülerine tam olarak uyulmas için gereken hassasiyet gösterilmelidir.   ki veya daha fazla uç malzemesi yan yana döenecekse aralar nda olmas
gereken minimum montaj ölçüleri unutulmamaldr.   Bitmi   döemeye monte edilecek klozet, bide, tam ayakl   lavabo gibi uç
malzemelerinin montaj  yaplrken bitmi  döemenin eimi, uç malzemelerinin terazisini ve ölçülerini etkilemeyecek  ekilde olmaldr.
El yüz ykamakta kullanlan lavabolar, seramik sektörü gelitikçe deiik tasar mlarla kar mza çkmaktadr. Lavabolar n kullanl   olmas   için montaj yerinin ve ölçülerinin standartlara uygun olmas arttr.
Lavabonun bitmi   döemeden yükseklii 800 mm olmas   esas alnr. 6–14 ya grubunun bulunduu okullarda bu ölçü 700–750 mm, daha küçük çocuklar n bulunduu okullarda 580–620 mm deerleri arasnda olmaldr. Duvardan çk l   batarya veya musluklar n ölçüleri de lavabo yüksekliine göre belirlenir. Ortalama olarak bataryann su ak  az ile lavabo üst seviyesi arasndaki mesafe 140–180 mm olmaldr.
Lavabolar duvara lavabo montaj cvatal, lavabo montaj trnakl  ve lavabo konsollu olmak üzere üç biçimde tespit edilebilir. Lavabonun hangi ekilde duvara monte edilecei üretici firma taraf ndan belirlenmitir.
Lavabonun ön taraf nda, kullanan kii için gerekli alan olmaldr. Kullanm alan verilen bu alann ölçüsü lavabonun büyüklüüne ve tek veya grup halinde olmasna göre deiir. (bk. ekil 1.1)
ekil 1.1: Lavabonun büyüklüüne göre kullanm alanlar
 
5
Duvar kenarlar na lavabo konulmas   gereken durumlarda lavabo ekseni ile duvar  arasnda en az 450 mm olmaldr. Aksi halde lavabo kullanl olmaz. (bk. ekil 1.2)
ekil 1.2: Lavabo ekseni ile duvar arasndaki mesafe min. 450 mm olmaldr
Dizi halinde lavabo montaj   yaplacaksa lavabo eksenleri aras   600 mm’ den az olmamaldr. (bk. ekil 1.3)
ekil 1.3: Dizi halinde lavabo montaj  yaplrken eksenler aras 600 mm olmaldr
Lavabo montaj aadaki ilem srasna göre yaplr.
  Lavabo montaj   yaplrken bitmi   döeme üzerinden lavabonun yerden yükseklii 800 mm olarak iaretlenir.
  Lavabo bu ölçüye göre terazisinde montaj konumuna getirilir. Bu konumda tutulurken montaj delik yerleri iaretlenir.
  Lavabo uygun bir yere alndktan sonra iaretlenen yerler matkapla dikkatlice delinir ve dübeller çak lr.
  Montaj cvatalar  dübellere sk lr.   Daha sonra lavabo cvatalara montaj deliklerinden geçirilir.   Cvatalar n geldii k smlara plastik burçlar tak lr. Ardndan pullar tak lr ve
somun sk larak montaj tamamlanr.
 
  Lavabo ve ayak terazisinde yerletirilecei yere montaj konumuna getirilerek  lavabo tespit delikleri iaretlenir.
  Lavabo ve ayak kenara alnarak iaretlenen yerler delinir.   Dübeller çak lr.   Montaj cvatalar  dübellere sk lr.   Ayaksz lavaboda olduu gibi lavabo, tak lan cvatalardan geçecek   ekilde
yerine oturtulur.   Plastik burçlar ve pullar tak larak somunlar sk lr.   Daha sonra ayak, lavabo altndaki kanala gelecek  ekilde tak lr. Ayan tayc
olmad   unutulmamaldr. Lavabo aya   kesinlikle cvata, silikon gibi malzemelerle yere veya lavaboya sabitlenmemelidir.
  Montaj tamamlandktan sonra lavabonun fayansa temas ettii hat boyunca silikon çekilmelidir.
Yar m ayakl lavabo montajnda da aynen montaj sras uygulanr. Lavabonun montaj tamamladktan sonra yar m ayak lavabo altndaki yere oturtularak delik yerleri markalanr. Delinip dübelleri tak ldktan sonra cvatalar sk lr. Ayak cvatalardan geçirilir. Plastik 
 burçlar   ve pullar    tak larak sk tr lr. Resim 1.1, Resim 1.2, Resim 1.3 ve Resim 1.4’te deiik lavabo montaj uygulamalar  verilmitir.
ekil 1.4: Duvardan bataryal ayaksz lavabo montaj
 
 
 
 
1.2. Eviye Montaj
Eviye mutfak ve benzeri   slak mekânlarda sebze, meyve ve bulak ykamakta kullanlan seramik salk gerecidir. Tek gözlü, çift gözlü ve damlalkl   çeitleri vardr. Eviyelerin yerleimi mutfaklar n fiziki   artlar na ve kullanlrlnn rahat olmasna göre düzenlenmelidir.
Eviye montaj   yaplrken tüm montaj ölçülerine titizlikle uyulmaldr. Eviyeler  genellikle tezgâh üzerine tak lr. Eviyelerin konulduu tezgâhlar bitmi döemeden 850 mm yüksekliinde ve 600 mm geniliinde olmaldr. Duvardan bataryal ise batarya yükseklii
 bitmi döemeden 1100 mm, kirli su gideri   50’ lik plastik borudan ve yükseklii 600 mm olacak  ekilde uygulanmaldr. Scak souk su azlar  150 mm olmaldr. Eviyeler genellikle  70’ lik kolonlara balanr.
Duvardan deil de eviyeden bataryal   ise ara musluklar bitmi   döemeden yaklak  550 mm’ ye konulmal, scak souk su azlar  aras mesafe de 200–300 mm olmaldr. Kirli su gideri ise eviye ekseninde ve yaklak 435 mm olmaldr.
Eviyenin montaj öyle yaplr;
  Tezgâhtaki yeri iyice temizlenir.   Geçici olarak yerine oturtularak tezgâha temas yerleri kontrol edilir.   Sonra yerinden alnr ve eviyenin oturaca yatak silikon ile doldurulur.   Eviye terazisinde yerine oturtulur. Üretim aamasnda gerekli eim
verildiinden ayr ca eim verilmemelidir.   Taan silikonlar dikkatlice silindikten sonra montaj tamamlanr. Mermer 
eviyeler monte edilirken silikon yerine özel mermer yaptr cs kullanlr.
Szdrmazln salanmas   için eviyenin tezgâha temas eden hatlar    boyunca silikon uygulanmaldr. Alç, çimento gibi genleen malzemelerle aralar    kesinlikle doldurulmamaldr.   naat aamasnda montaj yaplyorsa harç, boya gibi faktörlerden korunmaldr. Resim 1.5’te eviye montaj ölçüleri verilmitir.
 
 
1.3. Alaturka Helâ Ta Montaj
Alaturka helâ ta düük döemeye gömme olarak montaj edilir. Sifonu açkta ve gizli olarak iki   ekilde yaplabilir. Sifon açkta olduunda bir alt katta sifon görüneceinden estetik açdan dezavantaj oluturur.
Koku ve gazlar n bina içine szmamas için helâ ta ile pis su balants standart lastik  contal  sifonlarla (ES) yaplr. ES ile helâ ta  balant  yerine szdrmazlk adaptörü tak lr. Sifonun gizli olduu durumlarda sifonun döemeye oturma yeri tespit edilmelidir.
Helâ talar    100’lük borularla çap deitirilmeden çat katna kadar çkar lmal, çat seviyesinden minimum 500 mm yukarda brak lmaldr. Helâ talar nda ykama rezervuarl (ykama deposu) veya basl  olarak yaplabilir. Rezervuarl  ise rezervuar alt seviyesi, bitmi döemeden yaklak 2100 mm, basl   ise bitmi   döemeden 1050 mm olmaldr. Taharet musluu bitmi döemeden 150–200 mm ve kullanm pozisyonuna göre helâ tann solunda kalacak  ekilde olmaldr.
Rezervuar ve bas ykama borular   1 ¼” çapnda olmal  ve keskin dönüler ya da çap daralmalar    olmamaldr. Ykama borular nn helâ tana giri   yerlerinde mutlaka szdrmazlk adaptörü kullanlmal ve boru bu adaptöre adaptör boyu kadar geçirilmelidir.
Helâ ta montaj u ilem sras ile yaplr:
  Helâ ta   sifonu (ES) bitmi   duvardan yaklak 350 mm olacak   ekilde ve terazisinde yerine oturtulur.
  nce kum ile desteklenir ve az kapatlarak kenarlar  harç ile beslenir.   Helâ ta sifon ucundaki adaptöre geçirilir ve alt ince kumla sk tr lr.   Rezervuar ykama borusu eer uzunsa fazlas kesilir.   Szdrmazlk adaptörü su giriine tak lr. Arap sabunu uygulanarak ykama
 borusu tak lr.   Helâ tann terazisi kontrol edildikten sonra 4 köesinden çimento harc   ile
sabitlenir. (Çimento gereinden fazla kullanlmamaldr. Aksi halde genleeceinden helâ tan çatlatabilir ya da terazisini bozabilir.)
  Szdrmazlk kontrolleri yapldktan sonra gider az  ve yüzeyi d  etkenlerden korunmak üzere kapatlarak montaj tamamlanr.
 
 
 
1.4. Alafranga Helâ Ta (Klozet) Montaj
Klozetlerin deiik çeitleri vardr. Klozetler pis su balantlar na göre alttan çk l ve arkadan çk l   olabilir. Ykama   ekline göre depolu, rezervuarl   ve basl   tipleri vardr. Ayr ca yere montajl ve asma tip klozet seçenekleri bulunmaktadr.
Klozetlerin baland  pis su borular , kolon ve havalandrma borular   alaturka helâ talar nda olduu gibi    100’lük yaplmaldr. Klozetler kolonlara yak n yerlere ve kullanm kolay yerlere konulmaldr.
Alttan çk l   kendinden rezervuarl   klozet montaj   aadaki   ekilde yaplr. (bk. resim1.8)
  Bitmi döemedeki   100’lük pis su borusu çk  azna eksantrik szdrmazlk  adaptörü tak lr.
  Taharet borusu klozete tak lr.   ç tak m tak lan rezervuar klozete montaj yerlerinden sabitlenir.   Eksantrik adaptöre arap sabunu uygulanarak klozet geçici olarak montaj yerine
oturtulur.   Terazisi kontrol edildikten sonra bitmi   döeme üzerinde montaj delikleri ve
klozet çepeçevre markalanr.   Klozet yerinden alnr ve iaretlenen delik yerleri delinip dübelleri çak lr.   Klozet tekrar adaptöre oturacak  ekilde montaj yerine oturtulur.   Terazisi kontrol edilir.   Klozete plastik burçlar tak larak montaj vidalar  sk lr.   Rezervuar ve taharet borusu su girilerine temiz su hortumlar  tak lr.   Klozetin döemeye temas ettii yerlere silikon uygulanarak ilem tamamlanr.
Duvardan asma klozet montaj aadaki ekilde yaplr: (bk. resim1.9)
  Duvara sf r olarak brak lm  pis su borusuna arap sabunu uygulanm  adaptör  geçirilir.
  Klozet adaptöre oturacak   ekilde montaj yerine terazisinde geçici olarak  konularak montaj delikleri markalanr.
 
 
 
Küvetler, biriktirilen su içinde vücudun ykanmas   amacyla kullanlr. Dökme demirden, sactan ve plastik malzemeden (akrilik) üretilir. Metal olanlar n iç yüzeyleri emaye ile kaplanr.
Küvetlerde pis su giderine doru eim verilmitir. Pis su gideri taraf nda küvetin üst seviyesine yak n yere tama delii konmutur. Küvet tama delii, plastik boru balants ile sifona balanr. (bk. ekil 1.6) Du tekneleri en az bir ve ya iki yerinden duvara temas eder. Üç taraf nn temas ettii montaj uygulamalar    da vardr. Küvet önünde, kullanan kiinin hareket alan için yeterli kullanm alan brak lmaldr.
ekil 1.13: Küvet kullanm alan
Küvetler özel metal ayaklar  ya da altna yaplacak iki kâgir yastk üzerine yerletirilir. Küvet bataryas  küvetin dar kenar na konacaksa küvet gideri ile batarya ekseni ayn  hizada olmal, eer uzun kenara konacaksa batarya ekseni ayak taraf ndan 550–650 mm mesafede olmaldr.
ekil 1.14: Küvet batarya ölçüleri   ekil 1.15: Tama borusu balants
Küvet montajnda aadaki ilemler yaplr:
  Küvet montaj ayaklar   uygun aralkta ve terazisinde harç ile düük döemeye sabitlenir.
  Küvet sifonu ve tama borusu balanr.   Sifon kuyruu sökülür.   50’lik pis su borusuna szdrmazlk contas   tak larak sifon kuyruu pis su
 borusuna geçirilir.
19
  Küvet yerine oturtulur.   Sifon kuyruu sifonun gövdesine tak lr.   Küvet kenarlar na silikon uygulanr.
ekil 1.16: Küvet montaj resmi
 
Günümüzde metal veya seramik küvetler yerine akrilik (özel plastik bileim) küvetler  tercih edilebilmektedir. Akrilik küvetler bitmi döeme üzerine monte edilir. Aada akrilik  küvet montaj ilem sras verilmitir.
  Küvetin konulaca  yer tespit edildikten sonra montaj ölçülerine uygun olarak  temiz su ve pis su tesisat yaplr.
  Küvet montaj yerine geçici olarak tak larak profil ayak montaj delikleri döemeye markalanr.
  Küvet montaj yerinden alnarak markalanan yerler uygun matkap ucu ile delinir  ve dübeller çak lr.
  Tekrar montaj pozisyonuna getirilen küvet, terazisi kontrol edildikten sonra  profil ayaklar ndaki montaj deliklerinden cvatalarla sabitlenir.
  Küvet tama ve sifon balantlar  yaplr.   Sifon   50’lik pis su borusuna szdrmazlk contas ile birlikte tak lr.   Pis su balantlar  test edilir.   Küvetin duvar ile temas yüzeylerine silikon uygulanr.   Yan kapaklar  tak larak montaj tamamlanr.
ekil 1.17: Akrilik küvet montaj resmi
 
1.6. Du Teknesi Montaj
 
22
Du   tekneleri deiik ölçülerde yaplrlar en çok kullanlanlar    80X80, 90X90, 100X100 ebatlar ndadr. Tüm düük döemeli montaj uygulamalar nda olduu gibi du teknesinin montajndan önce de montaj yeri szdrmaz bir malzeme ile izole edilmelidir.
Du teknesi u ekilde monte edilir:
  Tekne geçici olarak montaj yerine yerletirilir ve sifon yeri belirlenir.   aretlenen yerde sifonun balanaca yuva hazrlanr.   Sifon süzgeç ve contas çkar larak pis su giderine balanr.   Sifon, altna tula konularak harç ile tutturulur. Sonra etraf  kumla sk tr lr.   Sifonun az kapatlarak harç ile etraf  doldurulur.   Du teknesinin oturaca yüzey sifon seviyesine kadar harç ile doldurulur.   Sifon azna szdrmazlk contas tak lr.   Du teknesi yerine yerletirilerek teraziye alnr.   Üzeri kapatlarak d etkenlerden korunur.
ekil 1.19: Du teknesi montaj resmi
 
  Du   teknesinin konulaca  yer tespit edildikten sonra montaj ölçülerine uygun olarak temiz su ve pis su tesisat yaplr.
  Du   teknesi montaj yerine geçici olarak tak larak profil ayak montaj delikleri döemeye markalanr.
  Du  teknesi montaj yerinden alnarak markalanan yerler uygun matkap ucu ile delinir ve dübeller çak lr.
  Tekrar montaj pozisyonuna getirilen du   teknesi, terazisi kontrol edildikten sonra profil ayaklar ndaki montaj deliklerinden cvatalarla sabitlenir.
  Du teknesi sifon balantlar  yaplr.   Sifon   50’lik pis su borusuna szdrmazlk contas ile birlikte tak lr.   Pis su balantlar  test edilir.   Du teknesinin duvar ile temas yüzeylerine silikon uygulanr.   Yan kapaklar  tak larak montaj tamamlanr.
ekil 1.20: Akrilik du teknesi montaj resmi
 
1.7. Bide Montaj
Bideler vücudun alt taraf n   ykamak ve taharet almak amacyla kullanlan salk  gereçleridir. Banyo odalar nda tek bana bulunmaz; genellikle klozetle birlikte bulunur. Duvara asma ve ayakl   tipleri vardr. Bidelerin üzerine scak ve souk su kullanm   için
 bataryalar tak lr. Döemeye monte edilen bideler duvara bitiik olabildii gibi duvardan yaklak 50 mm açkta da döenebilir. Duvara bitiik olmas   durumunda montaj teknii nedeniyle slak mekânda süpürgelik olmamaldr.
Duvar düzlemine bitiik bidenin montajnda aadaki ilem basamaklar  uygulanr.
  Scak ve souk su azlar na ara musluk balantlar  yaplr.   Bitmi  duvarda hazrlanan    50’lik pis su çk   azna szdrmazlk adaptörü
arap sabunu uygulanarak yerletirilir.   Bide üzerine bide bataryas montaj yaplr.   Sifon tak m bideye monte edilir.   Pis su aznn bitmi döemeden 125 mm olmasna özen gösterilmelidir.   Sifon çk , duvardaki pis su az   ile ayn   eksende olacak   ekilde tespit
kelepçesi ile bideye sabitlenir.   Bide ekseni pis su ekseni ile ayn seviyeye getirilecek  ekilde bide geçici olarak 
yerine yerletirilir. Eksen yerleri, montaj delikleri ve bide çevresi bitmi döemede iaretlenir.
  Markalanan yerler delinir ve dübeller çak lr.   Bide, markalanan eksen ve çevre çizgilerine göre terazisinde ve ekseninde pis su
çk    azna doru itilir.   tme sonucunda sifonun pis su aznda bulunan adaptöre yeteri kadar geçmesi salanmaldr.
 
1.8. Pisuar Montaj
Pisuarlar umuma açk erkek tuvaletlerinde kullanlr. Daha çok okullar, hastaneler, i merkezleri, otogar gibi yerlerin tuvaletlerinde bulunur. Genellikle alttan pis su gideri, üstten ise ykama suyu girii vardr. Ykama suyu, sk kullanlan yerlerde belirli bir debiye ayarlanarak sürekli ak tlabildii gibi, manuel ve fotoselli ykama sistemleri de kullanlmaktadr. Pisuarlar tamamlanm  duvara, trnakl  ya da montaj vidal  olarak monte edilir.
Pisuarlar n pis su azlar , duvar kotuna sf r olacak  ekilde yaplmaldr. Pis su az  bitmi   döemeden yaklak 400–450 mm yükseklie konulmaldr. Pisuar ise bitmi döemeden yaklak 650 mm olacak    ekilde monte edilmelidir. 6–14 ya   grubunun kullanaca pisuarlar bitmi döemeden yaklak 450–550 mm yüksekte olmaldr. Pisuar pis su gideri    50 lik yaplr.
Pisuar montaj öyle yaplr:
  Pisuara sifon tak lr. Sifon pis su giriine geçecek  ekilde pisuvar geçici olarak  montaj konumuna getirilir.
  Terazisi kontrol edilerek montaj delik yerleri markalanr.   Montaj delikleri delinir.
 
26
  Dübeller çak lr.   Sifon szdrmazlk adaptörüne arap sabunu uygulanr.   Pisuar montaj pozisyonuna getirilir.   Pis su balant borusu    50’lik gider azndaki adaptöre geçirilir.   Plastik burçlar  tak larak montaj cvatalar  sk tr lr.   Pisuara musluk balants yaplr.   Pisuar n bitmi duvara temas eden k smlar na silikon tatbik edilir.   Pis su ve temiz su balantlar  test edilerek montaj tamamlanr.
ekil 1.22: Pisuar montaj resmi
 
1.9. Termosifon Montaj
Termosifonlar scak suyu üretme biçimine göre iki deiik   ekilde olur. Bunlardan  birincisi sv ve ya gaz yak t ile scak su elde edilen bak r termosifonlar, ikincisi ise elektrik  kullanarak scak su elde edilen elektrikli termosifonlardr. Günümüzde büyük  ehirlerde daha çok elektrikli termosifon kullanlmaktadr.
Kat Yak tl Termosifonlar
Bak r termosifonlar 60 lt su kapasitesinden daha az olmamaldr. Bu termosifonlar   borulu ve gömlekli olarak yaplrlar. Borulu tip termosifonlarda, yanma sonucu oluan scak  duman ve gazlar silindir kazan içindeki bir borudan geçerek etraf n  çevreleyen suyu  str. Gömlekli tip termosifonlar n düzenei ise   öyledir: silindirik termosifon gövdesinin dn saran bir gömlek vardr. Silindirik termosifon gövdesi ile gömlek arasnda duman kanal vardr. Bu tip termosifonlarda su daha çabuk  stlrken banyo scakl daha yüksektir.
ekil 1.23: Depolu kat yak tl termosifon montaj resmi
 
28
Depolu termosifonla scak su hazrlamada, termosifona souk su girii bitmi döemeden yaklak 2500 mm yukarda bulunan bir depodan salanr. Depodaki suyun termosifona dolabilmesi için scak su çk   borusu depoya kadar uzatlarak havann tahliye edilmesi salanr. Kullanlacak scak ve souk suyun basncnn yetersiz olmamas   için depodaki su seviyesi ile en üstteki su ak tma yeri arasnda en az 1 m olmaldr.
Depolu kat   yak tl   termosifon montaj   yaplrken   u ilem sras   uygulanr; (bk. resim1.17)
  Termosifon yerine oturtulur ve teraziye alnr.   Termosifon deposunun amandra balants yaplr.   Termosifon ile depo balantlar nn kolay yaplabilmesi için termosifonun üst
k smna ve souk su girii en az 2500 mm yukarda olacak   ekilde konsollar  duvara harç ile sabitlenir.
  Depoya souk su giri balantsn yaplr.   Depodan termosifona souk su girii ¾ “ galvaniz boru ile balanr.   Depodan scak su çk   balants  yaplarak uç malzemelerine scak su borusu
hatt çekilir.   Ayr ca scak su çk , depoya üstten girecek  ekilde havalk borusu uzatlr.
Elektrikli Termosifonlar
Elektrikli termosifonlar kendinden depoludur. Deponun etraf    scak suyu uzun süre muhafaza etmesi için   sya dayankl   yaltm malzemesi ile izole edilmilerdir. Bu termosifonlardan scak su alabilmek için önceden devreye sokulmas  gerekir. Üzerindeki termostat sayesinde istenilen sabit scaklkta su elde edilebilir.
Küçük tip muslua ve ya dua tak labilen elektrikli su  stclar  da mevcuttur. Bu su stclar  küçük boyutlu olma avantajnn yannda verim ve kapasite açsndan zayftr.
Elektrikli termosifon montaj resim 1.18’de verilmitir.
 
1.10. ofben Montaj
ofbenler ani su stcs  olarak ta bilinir. Doalgaz ve svlatr lm  LPG ile çalr. ofbeni oluturan ana elemanlar; kanatl   borulu su   stcs   (eanjör), atmosferik brülörlü yanma odas, gaz kontrol ve güvenlik elemanlar , gövde, su ve gaz borular dr.
ofbenlerin montaj   banyo veya çok dar hacimli mekânlara yaplmamaldr. Baca çekii yeterli olmaldr.
ofben montaj öyle yaplr:
  ofbenin yerletirilecei yer belirlendikten sonra,   ofben alt seviyesi bitmi döemeden 1300 mm olacak  ekilde kanca yerleri duvara iaretlenir. Kancalar  aras mesafe yaklak 250 mm ölçüsündedir.
  Daha sonra iaretlenen yerler delinerek dübeller çak lr.   Montaj kancalar  sk larak  ofben aslr ve terazisi kontrol edilir.   ofben souk su giriine vana tak lr.   ofben scak ve souk su boru balantlar    spiral hortumlu olarak yaplr.
(rakorlu olarak da yaplabilir)   Gaz balants yaplr.
 
30
  Baca balants   yaplarak borunun   ofbene temas eden kenar    yanmaz bantla sar lr. Baca borusunun duvara temas eden yüzeyi alç ile svanrsa, szdrmazlk  daha iyi olur.
  Gaz balants, baca balants   ve scak-souk su balantlar   kaçak testinden geçirilerek montaj tamamlanr.
ekil 1.25: Gazl ofben montaj resmi
 
1.11. Güne Kollektörü Montaj
Scak su hazrlama yöntemlerinden birisi de güne   enerjili sistemdir.   lk maliyet giderlerini k sa sürede amorti edebilen bir sistemdir. Kullanm kolaydr. Yak t gereksimi ve
 pompasz sistem ise elektrik gereksinimi yoktur.
Güne enerjili scak su hazrlama sisteminin üç temel unsuru vardr.
  Güne kollektörü   Depolama tank    Boru ebekesi
 
Depolama tank  paslanmaz malzemeden yaplmal ve iyi yaltlmaldr.
Boru   ebekesi ise kollektör ile depolama tank   arasndaki balantlardan oluur. Is kay plar na kar   yaltlmaldr. Borular mümkün olduu kadar k sa ve dirseksiz olmaldr. Plastik veya galvaniz türü borular kesinlikle kullanlmamaldr. Bunlar n yerine bak r boru kullanlmaldr.
Güne enerjisi ile scak su hazrlama sistemi suyun dolamna göre tabi dolaml ve  pompal sistem olarak ikiye ayr lr.
Doal dolaml  sistem, scak su ihtiyac  fazla olmayan yerlerde kullanlr. Hiçbir ek  enerji kullanmdan scak su elde edilebilir.(bk. ekil 1.8)
ekil 1.28: Tabi dolaml güne enerjisi sistemi
 
Pompal   sistem genelde scak su ihtiyacnn fazla olduu durumlarda kullanlr. Depolama tank nn kollektör seviyesinin üstüne konamad durumlarda da kullanlabilir.
Pompal  sistem dorudan (direk) ve dolayl  (endirekt) olarak iki   ekilde yaplabilir. Direk sistemde kullanm scak suyu kollektörde dolaarak   snr ve kullanm yerlerine
 borularla iletilir.
Endirekt sistemde ise kollektör suyu ile kullanm suyu birbirine kar maz. Kapal sistem kollektör suyu sürekli devridaim yaparak depolama tank nda bulunan kullanm suyunu str.
ekil 1.29: Pompal güne enerjisi sistemi (dolayl sistem)
Kollektörlerin yerine montajnda aadaki hususlara dikkat edilmelidir.
  Sistemden maksimum performans salamak için kollektör   s   emici yüzeyi (caml yüzey) güneye bakmaldr.
  Kollektör eim açs tüm yl kullanm için bulunduu ehrin enlem derecesinde olmaldr. Sadece yaz aylar nda kullanlacaksa kollektör eim açs, enlem derecesinden 15 eksik olmal, sadece k  aylar  için kollektör monte edilecekse ehrin bulunduu enlem derecesinden 15 fazla aç ile monte edilmelidir.
  Kollektör eim açlar  pratikte 30-40 arasnda olumlu sonuçlar vermektedir.   Kollektör eim açlar  açl terazi ile kontrol edilmelidir.   Kollektörün alt taban zemine sf r olmamaldr. Zemine yapk olursa arkadan
 
34
  Kollektör monte edilecek çatda baca var ise, kollektör yine güneye bakmal fakat bacann bat  taraf na konulmaldr. Aksi halde bacann gölgesi kollektöre düebilir.
  Kollektörün monte edilecei çat   aaç, bina veya dier yükseltilerin gölgelerinden etkilenmemelidir.
  Kollektör yerletirilirken, kollektör ayaklar nn denk geldii kiremitler  çkartlarak altna tahta direkler çak lr. Böylelikle kollektörün daha salam durmas salanr.
  Kollektör ayaklar  tespit delik yerleri iaretlenerek matkapla delinir.   Trifon vida ile vidalanr.   Kollektör yeri depoya yak n olmaldr.   Kollektöre giri   ve çk    borular    hemen hemen eit uzunlukta olmaldr ki
 basnç kay plar  dengelensin.   Borular mümkün olduu kadar az dönülerle balanmaldr.   Is   dönütürücüye giren   ebeke suyu basnc   7 bar’dan fazla ise giri   hattna
 basnç regülâtörü konulmaldr.   Scak su çk na, kullancnn ani scak sudan zarar görmemesi için kar tr c
vana konulmaldr.   Güne enerjisi tesisatnda bak r boru ve ek parçalar  tercih edilmelidir.   Tesisat çalrken oluan havann kolay tahliyesi için, borular döenirken ak 
yönünde yaklak %1 eim verilmelidir.
 
1.12. Su Deposu Montaj
ehir   ebeke suyunun kesintili akt   veya   ebeke basncnn yetersiz kald durumlarda suyu bünyesinde bulunduran kaplara su deposu denir. Su depolar  atmosfere açk  veya kapal  yaplabilir. Betonarme, çelik sac, fiberglas olarak yaplabilir. Son zamanlarda
 plastik su depolar  da kullanlmaktadr.
Su depolar   dikdörtgen veya silindir kesitli olabilir. Montaj durumuna göre yatk ve dik tip depolar mevcuttur. Depolar ahap, çelik veya beton altlk üzerine konmaldr. Dorudan yere oturtulmamaldr.
Su depolar nn üzerinde temizliinin yaplabilmesi için kapak vardr. Deponun hava ile temasn  salamak için havalk bulunur. Deponun en alt seviyesinden boaltma vanas konur. Su depolar   donmaya kar   ve   snmaya kar   izole edilmelidir. Tesisata gidi  suyu deponun alt seviyesinden en az 100 mm yukarda olmaldr. Aksi halde depo dibinde oluan tortu tabakas  tesisata kar r. Su deposu en yak n su ak tma yerinden en az 5 m yukar da olmaldr. Su ak tma yeri depoya yak n olursa su basnc yetersiz olur.
Depolar çat  katna veya hidroforlu ya da pompal  sistemlerde bodrum katna konur. Çat  katna konulduunda statik hesaplar dikkate alnmal  ve depo bina için ar   yük tekil etmemelidir. Mutlaka bina tayc  sistemine (kolon, kiri) oturtulmaldr. Su deposu tamir  edilmek istendiinde kolay ulalabilir yerde olmaldr.
Çatya konan bir su deposunun montaj öyle yaplr:
  Deponun konaca   yer belirlenir. Kolon ve kirie oturmas  salanacak  ekilde yer belirlenmelidir.
  Ahap destekler konularak tama kab yerletirilir.   Su deposu terazisinde ve dengeli bir  ekilde ayaklar üzerine yerletirilir.   Depo çk  azlar na rakorlar tak lr.   Tama ve boaltma azlar  kirli su borusuna balanr.   Depo giri ve çk  ve armatürlerin balantlar  yaplr.   Kaçak testi yaplarak montaj tamamlanr.
Deiik su deposu balantlar  resimleri aada verilmitir.
ekil 1.31: Su Deposu montaj. Tek borulu sistem
 
36
ekil 1.32: Bodrum kata konulan dik tip, silindirik kesitli su deposu montaj
1.13. Hidrofor Montaj
Basnc   yetersiz kalan suya yeterli basnc   kazandrmak için kullanlan otomatik   pompa sistemlerine hidrofor (basnçlama deposu) denir. Hidrofor, belirli bir depodan veya dorudan ehir  ebekesinden ald suyu sk trarak üst katlara gönderir.
Hidroforlar, kullanm suyu tesisatlar nda, yangn suyu tesisatlar nda ve sulama suyu tesisatlar nda kullanlr. Dikey ve yatay tipleri vardr. Hidrofor tank   silindirik ve iletme
 basncna uygun çelik sac malzemeden yaplr.
Hidroforlar suyu basnçlandr rken havay  kullanr. Havay  kompresörden veya hava enjektöründen temin ederler. Su ile hava bölgesini lastik bir membran ile ayran membranl sistemlerde vardr. Hidrofor içinde belli bir miktar su ve üst bölgede de hava mevcuttur. Kompresör, manometre ve emniyet vanas  gibi balantlar hava bölgesinden yaplmaldr. Hidrofor giri  ve çk   balantlar    ise su bölgesinden yaplmaldr. Hidroforun bulunduu yere taan sular  toplamak için bodrum süzgeci konmaldr.
Hidroforun çalma prensibi öyledir; basnçlandr lmak istenen su, ehir  ebekesinden veya depodan çkarak pompaya girer. Pompa, suyu basnçl olarak hidrofor tank na gönderir. Bu boru bölümünde çek valf vardr. Çek valf, suyun baslmas   esnasnda geriye doru dönmemesi amacyla kullanlr. Hidrofor tank na kompresörden yeteri kadar hava
 baslmtr. Hidrofor tank nda üst bölgede bulunan bu hava, pompann gönderdii su ile sk r. Sk an hava suyu tesisata basar. Emniyet vanas  sistem basncnn istenen deeri amas halinde devreye girerek fazla basnc dar  atar.
Hidrofor grubu iyice havalandr labilen, d   hava   artlar ndan uzakta ve mahal scakl   40’yi geçmeyecek bir yere monte edilmelidir. Emme ve basma borular  gerekiyorsa kelepçelerle duvara tespit edilmeli, pompa üzerine tesisat arl
 bindirilmemelidir. Pompa, zemin üzerine yaplm beton kaide üzerine kurulmaldr.
 
  Hidroforun ve pompann yeri belirlenir.   Pompa altl terazisinde döemeye markalanr.   Markalanan yerler delinerek altlk zemine cvatalarla sabitlenir.   Pompa, tespit vidalar  ile altla vidalanr.   Basnçlandr lacak su boru vastasyla pompaya balanr.   Pompadan hidrofor su giriine balant yaplr. Armatürler tak lr.   Hidrofor basma suyu tesisata balanr.   Hidrofora kompresör balants yaplr.   Basnç alteri ve balantlar  tak lr.   Manometre hava bölgesine tak lr.   Sistemin kaçak testi yaplr.
Hidroforun deiik  ekillerde montaj uygulamalar  aada verilmitir.
Resim 1.33: Hava enjektörlü hidrofor balants
ekil 1.34: Paket hidrofor tank  ile suyun basnçlandrlmas
 
1.14. Su Tasfiye Cihaz Montaj
Suyun yumuatlmas ileminde kullanlan açk veya kapal olabilen tanklara su tasfiye cihaz   denir. Genellikle kapal   tipler kullanlmaktadr. Kapal   su tasfiye cihazlar    basnca dayankl, d etkenlerden yaltlm, silindirik cihazlardr. Çaplar  0.3 – 3.6 m, boylar  ise 1
 – 3 metre arasnda deiir. Çelikten ve bombe bal yaplr.
Tank n dibine yumuatma maddesine yataklk yapacak birkaç kat kum ya da antrasit katman  konulur. Yumuatma devresine ham su üstten girer ve iyon deitirici katmann üstten balayarak reaksiyona sokar. Böylelikle su yumuatlm olarak dar  çkar.
Su yumuatma tesisat dört devreden oluur.
  Yumuatma devresi   Ters ykama devresi   Canlandrma devresi   Ykama devresi
Su tasfiye cihaznn çalma prensibi öyledir: (bk. resim 1.28)
  Ham su okla gösterilen borudan gelir.   Açk olan “K” vanasndan geçerek üstten tanka girer.   Yumuatlm olarak alttan “N” vanasndan geçerek kullanm yerlerine gider.   Bu srada dier vanalar n tümü kapal konumdadr.   Ters ykama devresinde ham su, açk olan “L”  vanasndan geçerek tanka alttan
girer ve üstten çkarak   “G”   musluundan serbest olarak huninin içine akar. Oradan da pis su tesisatna gider. Bu boru ayn  zamanda hava tahliye borusu olarak da kullanlr.
  yon deitirme katmanna havann girmesi önlenmelidir.
 
  Bu nedenle   “G”   vanas   zaman zaman açlarak hava bulunup bulunmad denetlenmelidir.
  Suyun huniye serbestçe ak tlmas berrakln kontrol etmek içindir.   “B” vanasndan canlandr c tank na giren su, eriyii açk  “E” vanasndan tanka
 basar.   Canlandrma görevini yapan eriyik  “M” vanasndan geçerek huni vastas ile pis
su borusuna akar.   Ham suyun “K” vanasndan geçerek üstten tank n içine girmesi ve   “M”
vanasndan pis su borusuna ak yla ykama devresi gerçeklemi olur.   “F” vanas sistemden örnek su almakta kullanlr.   “D” vanas tankta bulunan suyun boaltlmasnda kullanlr.   “C” vanas da canlandr c tank nn boaltlmasnda kullanlr.
ekil 1.36: Su tasfiye cihaz montaj resmi
 
uygun ekilde balaynz.   Resim kâdnz   Te cetveli yardmyla
masanza balaynz.   Hata yapma ihtimaline ya da ikinci bir resim
çizme ihtimaline kar   yannzda yedek resim kâd bulundurunuz.
  Çizim tak mlar n   kullanma hazr   bulundurunuz.
  Cetvellerinizi unutmaynz. Çizim masanz ve cetvellerinizi temiz bir çizim için hafif nemli
 bir bezle siliniz.   Rapido kalemlerinize mürekkep koyarak 
çizime hazr hale getiriniz.   Shhi tesisat uç malzemelerinin
montaj resimlerine geçiniz.  Lavabo montaj resmini çiziniz.  Eviye montaj resmini çiziniz.   Alaturka helâ ta   montaj resmini
çiziniz.   Alafranga helâ ta  montaj resmini
çiziniz.  Küvet montaj resmini çiziniz.   Du teknesi montaj resmini çiziniz.  Bide montaj resmini çiziniz.  Pisuar montaj resmini çiziniz.  Termosifon montaj resmini çiziniz.   ofben montaj resmini çiziniz.   Güne   kollektörü montaj resmini
çiziniz.  Su deposu montaj resmini çiziniz.  Hidrofor montaj resmini çiziniz.   Su tasfiye cihaz   montaj resmini
çiziniz.
  Shhi tesisat uç malzemelerinin çizimlerine  balaynz. Direk rapido ile çizim yerine önce kur un kalemle çizip sonra rapido kalem ile çizerseniz hatal çizimi önlemi olursunuz.
  Rapido kalemle çizim yaparken hangi kalnlktaki kalemi kullanmamz gerektiini
 bilmeniz gerekir.   Örnein, shhi tesisat uç malzemelerini
(lavabo, eviye, bide vb.) 0.5’lik kalemimizle, mimari malzemeleri (duvar, döeme vb.) 0.2’lik kaleminizle, tesisat boru ve ek 
 parçalar n   da 0.3’lük rapido kaleminizle çizmelisiniz.
  Çizim yaparken kaleminizi dik konumda tutmalsnz.
  Resim kâdn   dikkatlice çizim masasndan ayr nz.
  Çizim bittikten sonra tekrar kontrol ediniz varsa eksiklerinizi gideriniz.
  Resim kâdnz   masadan ayr rken acele etmeyiniz. Kâdnz zarar görebilir.
UYGULAMA FAALYET
Aadaki sorular   cevaplandrarak bilgilerinizi ölçünüz. Arka sayfada yer alan cevap anahtar  ile kar latr nz.
1.   Bitmi döeme yoksa montaj ölçüleri neye göre alnmaldr?
2.   Lavabonun montaj yükseklik ölçüsü bitmi döemeden kaç mm olmaldr?
3.   Eviye montaj evin hangi bölümüne yaplr?
4.   Klozet (alafranga helâ ta) ykama sistemleri nelerdir?
5.   Küvet uzunluu 1700 mm ise 1/10 ölçeinde çizildiinde kaç mm gösterilir?
6.   Pisuar pis su gideri ölçüsü bitmi döemeden kaç mm yüksekte olmaldr?
7.   Scak su hazrlama cihazlar  nelerdir?
8.   Tabi dolaml   güne   enerjili scak su hazrlama sistemini oluturan ana elemanlar hangileridir?
9.   Su depolar nn çat katna yerletirilmesinde nelere dikkat edilmelidir?
10.   Hidrofor üzerinde hangi aygtlar bulunur?
 
Aada size bir uygulama faaliyeti verilmitir. Bu faaliyeti gerçekletirirken uyguladnz her ilem sras için kontrol listesinde iaretleme yapnz.
Aada verilen, ayakl lavabo montaj resmini 1/1 ölçeinde çiziniz.
 
Kontrol Listesi
Sra No:
     t
1
Resim kadn çizim masasna uygun ekilde  balama
a. Çizim için uygun fiziki artlar var m?  b. Resim kadnz   te cetveli yardmyla ve deforme etmeden dört ucundan masanza
 baladnz m? c. Resim kadnz rahat çalabileceiniz mesafede mi?
2
Çizim tak mlar n kullanma hazr bulundurma a. Çizim boyunca kullanacanz tüm tak  mlar  yannzda m?
 b. Rapido kalemleriniz kullanlr duruma getirdiniz mi?
3
Ayakl lavabo montaj resmini çizme a. Resmi kur un kalemle çizmeye baladnz m?
 b. Çizim yaparken doru ölçü aldnzdan emin oldunuz mu?........... c. Kur un kalemle çizdiiniz resmi kontrol ettiniz mi? d. Rapido kalem ile çizime geçtiniz mi? e. Rapido kaleminizi dik tutacak  ekilde kulllanyor  musunuz? f. Çizime mimari çizgileri çizerek baladnz m? g. Mimari çizim bittikten sonra lavaboyu çizdiniz mi? h. Lavabo ayann çizimini yaptnz m? . Bataryann çizimini yaptnz m?
 
n. Resim üzerinde gerekli ölçülendirmeleri yaptnz m? o. Resim üzerinde gerekli yazlar   yaz ablonu ile yazdnz m?
 p. Resmin tamamen bittiinden emin oldunuz mu?
4 Resim kadn dikkatlice çizim masasndan ayrma
a. Çizim bittikten sonra resim kâdnza zarar  vermeden çizim masasndan ayrdnz m?
5
Tertipli ve düzenli çalma a. Çalrken yeteri kadar sabrl ve dikkatli oldunuz mu?
 b. Kullandnz tak  mlar    düzgünce yerine koydunuz mu? c. Çaltnz yeri temizlediniz mi?
6 Verimli çalma
 
ÖRENME FAALYET –2
Standartlar na ve tekniine uygun olarak, bina içi temiz su tesisatnn datm sistemlerinin çizimini yapabileceksiniz.
Çevrenizde bulunan yaplar n temiz su datm sistemleri ile ilgili aratrma yapnz.
Elde ettiiniz bilgileri rapor haline getirerek snf nzda tartnz.
2. BNA Ç TEMZ SU TESSATININ DAITIM SSTEMLER NN ÇZM
2.1. ebeke Basnc ile Datm Sistemleri
Binalarda kullanm su ihtiyac   genellikle   ehir   ebeke tesisatlar ndan salanr. Çok  yüksek binalar veya büyük tesisler olmadkça ehir  ebeke suyu basnc  yeterli olmaktadr. Bina içi temiz su tesisatnn bölümleri aadaki ekilde verilmitir.
ekil 2.1: Bina içi temiz su tesisat  bölümleri
ÖRENME FAALYET –2
ehir  ebeke suyu binaya girdikten sonra iki deiik  ekilde datlabilir.
  Kolon sistemi   Dizi sistem
a. Kolon Sistemi
ehir  ebekesinden binaya giren su ana sayaçtan geçtikten sonra bir veya daha fazla kolon vastas ile en üstteki kata kadar kendi basncyla çkar. Katlarda bulunan her daire için ayr  ayr  sayaç konularak daireye suyun alnd sisteme kolon sistemi denir. Kolon sistemi sayaçlar bir arada bulunmad için ve görevlilerin kontrol olanan zorlatrd için yaygn olarak kullanlan bir sistem deildir. Ayr ca daire girilerine sayaç için ayr   ayr   ni  yapma zorunluluu maliyet ve zaman bak mndan istenmeyen bir durumdur.
ekil 2.2: ehir ebeke basnc ile kolon sistem datm
 
b. Dizi Sistem
Su   ehir   ebekesinden binaya girer. Ana sayaç hattndan sonra bir datcya gelir. Datcya binada bulunan her daire için ayr  ayr  sayaç monte edilmitir. Bodrum kattaki bu datcdan her daire için ayr   ayr   kolon çekilerek suyun datm  yaplmtr. Bu sistemde tüm sayaçlar bir aradadr. Her dairenin sayaç numaras   bir plakaya yazlarak sayaca
 balanmtr.
ekil 2.3: Dizi sistem datc emas
 
2.2. Basnçlama Deposu (Hidrofor) ile Datm Sistemi
ehir  ebeke basncnn yetersiz olduu durumlarda su üst katlara çkmaz ya da yeteri kadar basnçl   akmaz. Bu nedenle suyu basnçlandrarak üst katlara ulatrma zorunluluu doar. Suyu basnçlandrmak için kullanlan hidroforlar tesisata deiik    ekillerde
 balanabilir.
a. Kolon Sistemi
ehir   ebekesinden gelen su ya direkt olarak ya da su deposu vastas  ile hidrofora girer. Basnc yükseltilen su katlara gönderilir.
 
Kolon sisteminde ana sayaçtan geçen su hidrofordan katlara baslr. Katlarda bulunan her bir dairenin sayacndan geçerek kullanlr.
Aada ehir  ebekesinden gelen suyun depoya aln p, hidrofor ile basnçlandr ld ve katlara datld kolon sistemi görülmektedir.
ekil 2.5: Hidrofor ile kolon sistemi (hava enjektörlü)
 
50
ekil 2.6: Hidrofor ile kolon sistemi (paket hidroforlu) b. Dizi Sistem
 
 
c. Basnç Bölgeli Sistem
 
53
Yapnn yükseklii arttkça su ak tma yerlerindeki akma basnc   büyük farkllklar  gösterir. Örnein 3. kattaki akma basnc  yüksek iken, 16. kattaki akma basnc  düük olur. Bu durumu önlemek için basnç bölgeleri oluturulur. Basnç bölgesi (zon) says   kat yüksekliine göre deiebilir.
Aadaki sistemde iki basnç bölgesi oluturulmu, ilk alt  kata ehir  ebekesi ile su verilir. (I. Basnç bölgesi), 7.kattan 14. kata kadar ise çat katna konan su deposu ile datm yaplr. (II. Basnç bölgesi) Su, depodan kendi arl ile akar. Su deposu ile en üst kattaki su ak tma yeri arasnda yüksekliin yeterli olmamas, üst katta basncn yetersiz olmasna yol açar.
ekil 2.9: ki basnç bölgeli sistem
 
54
Daha yüksek bir yapda üç basnç bölgesine ayr lm  bir tesisat aada verilmitir. (bk. resim 2.6) bu sistemde   ehir   ebekesinden gelen su bodrum katta su deposuna girer. Buradan üç ayr  pompa devresi ile binadaki su depolar na baslr.
ekil 2.10: Üç basnç bölgesine ayrlm datm sistemi
Birinci depo 8. Kata konulmutur. Bu depo ilk alt kata suyu kendi arl ile datr. (I. Basnç bölgesi) kinci depo 20. kata konmutur. Böylece depodan kendi arlyla akan su 7. ve 18. katlar   beslemektedir. (II. Basnç bölgesi) Üçüncü depo çat  katna konmutur. Çatdaki depodan yerçekimi etkisiyle akan su 19. ve 29. katlara suyu ulatr r. (III. Basnç
 bölgesi) (bk. resim 2.6)
 
2.3. Depolu Sistem
Su depolar    binann özelliine ve su ihtiyacna göre deiik   ekillerde tesisata  balanr. Yatk tip veya dik tip kullanld gibi bodrum katta ve çat  katnda kullanlabilir. Çat   katnda kullanldklar nda   ehir   ebekesinden gelen suyun depoya çkabilmesi için
 basnçlandr lmas  gerekir. Ayn ekilde bodrum kata konulan su depolar ndan katlara su datrken yine suyun pompa veya hidroforla basnçlandr lmas gerekir.
Su depolar , yangn tesisatlar nda da kullanlacaksa depo hacmi hem kullanm suyu hem de yangn suyu ihtiyac kadar olmaldr. Genellikle depo hacminin 1/3’ü yangn hattna ayr lr.
Su deposunun tesisata deiik  ekildeki balantlar  aada verilmitir.
 
 
 
uygun ekilde balaynz.   Resim kâdnz Te cetveli yardmyla çizim
masanza balaynz.   Hata yapma ihtimaline ya da ikinci bir resim
çizme ihtimaline kar  yannzda yedek resim kâd bulundurunuz.
  Çizim tak mlar n   kullanma hazr   bulundurunuz.
  Cetvellerinizi unutmaynz. Çizim masanz ve cetvellerinizi temiz bir çizim için hafif  nemli bir bezle siliniz.
 
  Bina içi temiz su tesisatnn datm sistemlerinin çizimlerine geçiniz.
  ebeke basncnn yeterli olduu  binalarda temiz su tesisatnn datm sistemlerini çiziniz.
  ebeke basncnn yeterli olmad  binalarda hidrofor ile temiz su tesisatnn datm sistemlerini çiziniz.
  Depolu sistem ile temiz su tesisatnn datm sistemlerini çiziniz.
  Bina içi temiz su tesisatnn datm sistemlerinin çizimlerine balaynz. Direk  rapido ile çizim yerine önce kur un kalemle çizip sonra rapido kalem ile çizerseniz hatal çizimi önlemi olursunuz.
  Rapido kalemle çizim yaparken hangi kalnlktaki kalemi kullanmamz gerektiini
 bilmemiz gerekir.   Örnein, hidrofor, su deposu, pompa gibi
 
  Resim kâdn   dikkatlice çizim masasndan ayr nz.
  Çizim bittikten sonra tekrar kontrol ediniz varsa eksiklerinizi gideriniz.
  Resim kâdnz   masadan ayr rken acele etmeyiniz. Kâdnz yrtlabilir.
 
Aadaki test sorular n cevaplandrarak bilgilerinizi ölçünüz. Arka sayfada yer alan cevap anahtar  ile kar latr nz.
1.   Suyun   ebeke basncyla kolon sistem datmnda kullanc   sayaçlar nn yeri neresidir? A) Bina bahçesinde B) Bodrum katnda C) Daire girilerinde D) Çat katnda
2.   Aadakilerden hangisi dizi sistemde suyu tek hattan alarak katlara datan elemandr? A) Datc (kollektör) B) Havalk  C) Su deposu D)Hidrofor (Basnçlama deposu)
3.   Aadakilerden hangisinde dizi sistemde kullanlan datc   çk na konulan armatürlerin sras doru verilmitir? A) Sayaç-Vana-Vana B) Sayaç-Vana-Çek valf  C) Çek valf-Sayaç-Çek valf  D) Vana -Sayaç-Vana
Aadaki sorular  doru- yanl olarak cevaplandr nz!
4.   Hidroforlarda basnçl su çk  hidroforun su bölgesindeki alt taraftan yaplr. Doru ( ) Yanl ( )
5.   Hidroforlar n kompresör giri balantlar  üst k smndaki hava bölgesinden yaplr. Doru ( ) Yanl ( )
6.   Hidroforlar çat katna konulur. Doru ( ) Yanl ( )
7.   Pompa suyu depodan alarak hidrofora basar. Doru ( ) Yanl ( )
 
61
9.   Su depolar na ebeke suyu girii deponun üst seviyesinden yaplr. Doru ( ) Yanl ( )
 
Aada verilen, su deposunun tesisata dorudan balan   resmini 1/1 ölçeinde çiziniz.
1
2
3
4
5
6
10
9
S
1- Depo su girii 2- Depo su çk  3- Flatör  4- Su deposu 5- Tama borusu 6- Havalk  7- Tama kab 8- Yamur suyu borusu 9- Boaltma vanas 10- Depo kapa 11- Çekvalf    11
B. Kat
ARAÇ VE GEREÇLER 
 
KONTROL LSTES
1
 Resim kadn çizim masasna uygun ekilde balama a. Çizim için uygun fiziki artlar var m?
 b. Resim kadnz te cetveli yardmyla ve deforme etmeden dört ucundan masanza baladnz m? c. Resim kadnz rahat çalabileceiniz mesafede mi?
2  Çizim tak mlar n kullanma hazr bulundurma
a. Çizim boyunca kullanacanz tüm tak mlar yannzda m?  b. Rapido kalemleriniz kullanlr duruma getirdiniz mi?
3
 Su deposunun tesisata dorudan balan resminin çizilmesi a. Resmi kur un kalemle çizmeye baladnz m?
 b. Çizim yaparken doru ölçü aldnzdan emin oldunuz mu? c. Kur un kalemle çizdiiniz resmi kontrol ettiniz mi? d. Rapido kalem ile çizime geçtiniz mi? e. Rapido kaleminizi dik tutacak  ekilde kulllanyor musunuz? f. Çizime mimari çizgileri çizerek baladnz m? g. Mimari çizim bittikten sonra su deposunu çizdiniz mi? h. Tesisat borular n ve balantlar n çizdiniz mi? . Mimari çizgileri çizerken 0.2’lik kaleminizi kullandnz m?
 j. Tesisat borular n çizerken 0.3’lük kaleminizi kullandnz m? k. Su deposunu çizerken 0.5’lik kaleminizi kullandnz m? l. Resim üzerinde gerekli ölçülendirmeleri yaptnz m? m.Resim üzerinde gerekli yazlar  yaz ablonu ile yazdnz m? n. Resmin tamamen bittiinden emin oldunuz mu?
4  Resim kadn dikkatlice çizim masasndan ayrma
a. Çizim bittikten sonra resim kadnza zarar vermeden çizim masasndan ayrdnz m?
5
 Tertipli ve düzenli çalma a. Çalrken yeteri kadar sabrl ve dikkatli oldunuz mu?
 b. Kullandnz tak mlar  düzgünce yerine koydunuz mu? c. Çaltnz yeri temizlediniz mi?
6    Verimli çalma
 
3. SIHH TESSATÇILIKTA KULLANILAN MALZEME VE CHAZLARIN PROJELER 
ÜZER NDE SEMBOLLERLE GÖSTER LMES
3.1. Shhi Tesisat Projelerinde Kullanlan ablonlar
Tesisat projelerinde çizilmesi gereken uç malzemeleri, armatürler vb elemanlar n sembollerini pratik olarak çizmemizi salayan ölçekli imal edilmi cetvellerdir.
Shhi tesisat projeleri 1/50 veya 1/100 gibi ölçeklere çizilir. Projeler çizilirken gerekli yazlar, ölçülendirmeler, uç malzemelerinin ve armatürlerin  ekilleri, proje ölçeine uygun imal edilmi   ve standart hale getirilmi ablonlarla yaplr. Yaz ablonlar    ile deiik  ebatlarda yaz   yazlabilir. Tesisat   ablonlar    ise projelerde oldukça kolaylk salayan cetvellerdir. Örnein 1/50 ölçeindeki bir projede banyoya küvet çizimi yaplacaksa 1/50 ölçeindeki tesisat ablonu ile bu küvet rahatlkla çizilebilir. Tesisat elemanlar nn hem yatay
 planda hem de kolon emasnda gösterilen sembol ve iaretleri farkldr.
Tesisat ablonu kullanrken unlara dikkat edilmelidir:
  ablon gönyesinde kullanlmaldr.   ablonla çizim yaparken kalem dik açyla kullanlmaldr.   Çizilecek sembol ablondan doru seçilmelidir.   Baz sembollerin çizimi ablondaki iki veya daha fazla eklin kullanlmasyla meydana
geldii unutulmamaldr.   ablon ile tesisat elemannn sembolü çizildikten sonra ablon dikkatli kaldr lmaldr.
Aksi halde mürekkep hemen kurumayacandan dalabilir.
ÖRENME FAALYET –3
Shhi tesisat projelerinde kullanlan uç malzemeleri yatay planda ve kolon emasnda aadaki ekillerde gösterilir.
ekil 3.1: Shhi tesisat uç malzemelerinin sembolleri
11
10 
9
8 
7 
6 
5 
4
3
2 
1
  Sembolü
Kullanm scak suyu hazrlamakta kullanlan termosifon,   ofben, kombi, boyler gibi cihazlar n sembolleri aadaki gibidir.
ekil 3.2: Shhi tesisatta kullanlan scak su hazrlama cihazlarnn sembolleri
3.4. Hidrofor ve Su Deposunun Sembollerle Gösterilmesi
Shhi tesisat projelerinde hidrofor ve su deposu gösterilirken aadaki semboller  kullanlr.
 
 
 
3.6. Tesisat Borularnn Sembollerle Gösterilmesi
Shhi tesisat projelerinde kullanlan scak su, souk su, pis su gibi borular n sembollerle gösterimi aada verilmitir.
ekil 3.5: Shhi tesisatta kullanlan tesisat borularnn sembolleri
 
 
 
UYGULAMA FAALYET
lem Basamaklar   Öneriler  Mimari proje çizme ve okuma     Proje çizilirken hangi ilemler yapldn
gözlemleyiniz.   Proje üzerindeki çizimlerin ve ifadelerin
anlamlar n   aratr nz. (Kolon, kap,  pencere, baca, merdiven, bitmi  döeme gibi yap   elemanlar nn mimari projede nasl gösterildiini bilmek, tesisat projesi çizerken iimize yarayacaktr. )
  Shhi tesisat projelerinde kullanlan tesisat   ablonlar n   tanma ve ilevlerini bilme
  Projelerde yer alan çizimlerin hangilerinin ablon ile çizildiini inceleyiniz.
  ablonlar n nasl kullanldn   inceleyiniz. ablon kullanma altrmalar  yapnz.
  Shhi tesisat projelerinde kullanlan uç malzemelerinin sembollerini çizme (plan/ema)
  Tüm uç malzemelerinin sembollerinin hem yatay planda hem de kolon emada ayr  ayr  gösterildiini unutmaynz.
  Scak su hazrlama cihazlar nn sembollerini çizme (plan/ema)
  ofben, termosifon, kombi gibi scak su hazrlama cihazlar nn yatay planda ve kolon emasnda farkl   sembollerle ifade edildiklerini unutmaynz.
  Hidrofor ve su deposunun sembollerini çizme
  Hidrofor ya da su deposunun sembollerini çizerken silindirik mi dikdörtgen mi, dik tip mi yoksa yatk tip mi, gibi özelliklerini göz önüne alnz.
  Açma - kapama ve kontrol elemanlar nn sembollerini çizme
  Projede doru açma kapama ve kontrol elemannn sembolünü çizdiinizden emin olun
  Tesisat borular nn sembollerini çizme (plan/ema)
 
Aadaki sorular   cevaplandrarak bilgilerinizi ölçünüz. Arka sayfada yer alan cevap anahtar  ile cevaplar nz kar latr nz.
1. Tesisat ablonlar  ne ie yarar? 2. Tesisat ablonlar  hangi ölçeklerde yaplrlar? 3. Aadakilerden hangisi lavabonun kolon emasndaki sembolüdür?
A)
B)
C)
D)
 
1. Lavabo (yatay planda ve kolon emada)
2. Eviye (yatay planda ve kolon emada)
3. Klozet (yatay planda ve kolon emada)
4. Du teknesi (yatay planda ve kolon emada)
5. Alaturka helâ ta (yatay planda ve kolon emada)
6. Termosifon (yatay planda ve kolon emada)
7.   ofben (yatay planda ve kolon emada)
8. Sürgülü vana (kolon emada)
9. Çek valf (kolon emada)
10. Souk su borusu (kolon emada)
11. Scak su borusu (kolon emada)
12. Pis su borusu (kolon emada)
Araç ve Gereçler
 
KONTROL LSTES
Sra No
1
 Mimari proje çizme ve okuma a. Çizim için uygun fiziki artlar var m?
 b. Resim kadnz te cetveli yardmyla ve deforme etmeden dört ucundan masanza baladnz m? c. Resim kadnz rahat çalabileceiniz mesafede mi?
2
Shhi tesisat projelerinde kullanlan tesisat ablonlar n tanma ve ilevlerini bilme.
a. Çizim boyunca kullanacanz tüm tak mlar yannzda m?
 b. Rapido kalemleriniz kullanlr duruma getirdiniz mi? c. Hangi malzeme için hangi ablonu kullanacanz
 belirlediniz mi? d. ablonla çizim yaparken nelere dikkat edeceinizi gözden geçirdiniz mi?
3
Shhi tesisat projelerinde kullanlan malzeme ve cihazlar n sembollerini çizme.
a. Çizim için gerekli tüm tak mlar nz hazrladnz m?  b. Resim kadnz çizim masasna baladnz m? c. Çizeceiniz sembol adedi kadar satr ve sütuna sahip tablo oluturdunuz mu? d. Birinci sütuna çizeceiniz sembollerin isimlerini yaz ablonu ile srasyla yazdnz m? e. Tesisat ablonlar nz hazrladnz m f. Lavabonun yatayda ve kolon emadaki sembolünü çizdiniz mi? g. Evyenin yatayda ve kolon emadaki sembolünü çizdiniz mi? h. Klozetin yatayda ve kolon emadaki sembolünü çizdiniz mi? . Du teknesinin yatayda ve emadaki sembolünü çizdiniz mi?
 
77
m. Sürgülü vanann kolon emadaki sembolünü çizdiniz mi? n. Çekvalfin kolon emadaki sembolünü çizdiniz mi? o. Souk su borusunun kolon emadaki sembolünü çizdiniz mi? ö. Scak su borusunun kolon emadaki sembolünü çizdiniz mi?
 p. Pis su borusunun kolon emadaki sembolünü çizdiniz mi?
4
Resim kâdn dikkatlice çizim masasndan ayrma a. Çiziminiz bittikten sonra kontrol ettiniz mi?
 b. Çizim bittikten sonra resim kadnza zarar vermeden çizim masasndan ayrdnz m?
5
Tertipli ve düzenli çalma a. Tesisat ablonunu gerektii gibi kullanabildiniz mi?
 b. Çalrken yeteri kadar sabrl ve dikkatli oldunuz mu? c. Kullandnz tak mlar  düzgünce yerine koydunuz mu? d. Çaltnz yeri temizlediniz mi?
6
 b. Tesisat malzemeleri için doru sembolleri kullananabildiniz mi?
 
  Shhi tesisatta kullanlan uç malzemelerinin yatayda ve kolon emadaki sembollerini tesisat ablonu ile çiziniz.
  Shhi tesisat uç malzemelerinden bidenin montaj resmini çizerek montaj ölçülerini gösteriniz.
Araç v Gereçler
1. Uygun çizim ortam 2. 4 aydnger resim kâd (en az iki adet) 3. Rapido kalemi 4. Kur  un kalem 5. Te cetveli 6. 55 ve 60’lik gönye 7. Yaz ablonu 8. Tesisat ablonu 9. Silgi 10.   zole bant (resim kâdn masaya sabitlemek için)
MODÜL DEERLENDRME
1
 Resim kadn çizim masasna uygun ekilde balama a. Çizim için uygun fiziki artlar var m?
 b. Resim kadnz te cetveli yardmyla ve deforme etmeden dört ucundan masanza baladnz m? c. Resim kadnz rahat çalabileceiniz mesafede mi?
2
 Çizim tak mlar n kullanma hazr bulundurma a. Çizim boyunca kullanacanz tüm tak mlar yannzda m?
 b. Rapido kalemleriniz kullanlr duruma getirdiniz mi
3
 A. Shhi tesisatta kullanlan uç malzemelerinin sembollerini çizme. a. Çizim için gerekli tüm tak mlar nz hazrladnz m?
 b. Resim kadnz çizim masasna baladnz m? c. Tesisat ablonlar nz hazrladnz m? d. Çizim yaparken ablonu gönyesinde kullanyor  musunuz? e. Sembolü çizerken kalemi dik kullanyor musunuz? f. ablon kullanrken dikkat edilecek kuralar  uyguluyor  musunuz? g. Lavabonun yatayda ve kolon emadaki sembolünü çizdiniz mi? h. Evyenin yatayda ve kolon emadaki sembolünü çizdiniz mi? . Klozetin yatayda ve kolon emadaki sembolünü çizdiniz mi?
 j. Du teknesinin yatayda ve emadaki sembolünü çizdiniz mi? k. Hela tann yatayda ve kolon emadaki sembolünü çizdiniz mi? l. Küvetin yatayda ve kolon emadaki sembolünü çizdiniz mi? m. Bidenin yatayda ve kolon emadaki sembolünü çizdiniz mi? n. Pisuar n yatayda ve kolon emadaki sembolünü çizdiniz mi? o.Resim üzerinde gerekli yazlar  yaz ablonu ile yazdnz m?
 p. Resmin tamamen bittiinden emin oldunuz mu? 4  B. Bide montaj resmini çizme
 
80
c. Çizeceiniz resmi kadnza ortalayacak  ekilde ölçü aldnz m? d. Kur un kalemle çiziminize baladnz m? e.Çizimde aldnz ölçülerde yeterince hassas davranyor  musunuz? f. Kur un kalem çizimi bittikten sonra çizimi kontrol ettiniz mi? g. 0.2 Rapido kalemle çizime mimari çizgilerden baladnz m? h. Ardndan bidenin çizimini 0.5 kalemle yaptnz m? . 0.3 kalemle borular  ve balantlar n çizdiniz mi?
 j. Çizim süresince cetvellerden yeterince yararlandnz m? k. Çizim üzerinde gerekli ölçülendirmeleri 0.2 kalemle yaptnz m? l. Resim yazlar n yaz ablonu ile 0.3 kalemle yazdnz m? m. Çizimin tamamen bittiinden emin oldunuz mu?
5
 Resim kadn dikkatlice çizim masasndan ayrma a. Çizimden sonra resim kadn çizim masasndan ayrdnz m?
 b. Kad masadan çkartrken dikkatli oldunuz mu?
6
 Tertipli ve düzenli çalma a. Çalrken yeteri kadar sabrl ve dikkatli oldunuz mu?
 b. Kullandnz tak mlar  düzgünce yerine koydunuz mu? c.Çaltnz yeri temizlediniz mi?
7  Verimli çalma
8
 Yaplan uygulamada baar l olma a. Yaptnz uygulamada sizce yeteri kadar baar l oldunuz mu?
 b. Uygulamada eksik kaldnz yönler var m?
Modül ile ilgili durumunuz öretmeniniz taraf ndan uygulanacak performans denetim listesi sonuçlar na göre deerlendirilecektir. Bu deerlendirmeyi öretmen yukar daki
 performans denetim listesine veya kendi belirleyecei ölçütlere göre yapacaktr.
Bu deerlendirmeler için öretmeninize bavurunuz.
 
CEVAP ANAHTARLARI ÖRETM FAALYET –1 CEVAP ANAHTARI
1. Döemenin üzerine tahmini bitmi döeme yükseklii ilave edilerek 1m çizgisi duvar   boyunca çizilir. Bu çizgiye göre montaj ölçüleri alnr.
2. Lavabonun montaj yükseklik ölçüsü bitmi döemeden 800 mm olmaldr. 3. Mutfaa tezgâh üstüne yaplr. 4. Kendinden depolu sistem, asma rezervuarl sistem, basl sistem. 5. Küvet uzunluu 1700 mm ise 1/10 ölçeinde çizildiinde 170 mm gösterilir. 6. Yaklak olarak 400–450 mm yüksekte olmaldr. 7. Termosifon, ofben, kombi, güne kollektörü, boyler. 8. Güne kollektörü, scak su depolama tank , boru ebekesi 9. Su deposu binaya ar  statik yük oluturmamal, binann tayc sistemleri olan kolon
ve kirilere oturtulmal, donma riski varsa yaltm  yaplmal, ar za durumunda kolay ulalabilir bir yerde olmaldr.
10. Hidrofor üzerinde basnç   alteri, manometre, emniyet vanas, su seviye göstergesi  boaltma vanas bulunmaldr.
ÖRETM FAALYET –2 CEVAP ANAHTARI
SORULAR CEVAPLAR 
1 C
2 A
3 D
4 Doru
5 Doru
6 Yanl
7 Doru
8 Doru
9 Doru
10 D
CEVAP ANAHTARLARI
1. Tesisat projelerinde çizilmesi gereken uç malzemeleri, armatürler vb. elemanlar n sembollerini pratik olarak çizmemizi salayan ölçekli olarak imal edilmi cetvellerdir.
2. Tesisat   ablonlar   proje ölçeklerine uygun olarak 1/50 ve 1/100 ölçeklerinde yaplrlar.
3. Doru cevap “b” kk dr. 4. Tesisat ablonu ile çizim yaparken;
  ablon gönyesinde kullanlmaldr.   ablonla çizim yaparken kalem dik açyla kullanlmaldr.   Çizilecek sembol ablondan doru seçilmelidir.   Baz   sembollerin çizimi   ablondaki iki veya daha fazla   eklin
kullanlmasyla meydana geldii unutulmamaldr.   ablon ile tesisat elemannn sembolü çizildikten sonra   ablon dikkatli
kaldr lmaldr. Aksi halde mürekkep hemen kurumayacandan dalabilir.
DEERLENDRME
Cevaplar nz  cevap anahtar    ile kar latr nz ve doru cevap saynz  belirleyerek  kendinizi deerlendiriniz.
Eksikliklerinizi, faaliyete tekrar dönerek, aratrarak ya da öretmeninizden yardm alarak tamamlaynz.
 
ÖNER LEN KAYNAKLAR    Makine Mühendisleri Odas, Shhi Tesisat Proje Hazrlama Esaslar
  Issan, Serel ve Artema Yaynlarnn Takip Edilmesi
  KUMRAL Sabri, Tesisat Teknolojisi  ve  lem Yapraklar 11. Snf , Milli Eitim Bakanl Yaynlar , stanbul 2004
ÖNER LEN KAYNAKLAR 
84
KAYNAKÇA   SIDAL Cavit, Ethem Sait ÖZ, Yapda Shhi Tesisat, Birsen Yayn Evi,
stanbul
  Makine Mühendisleri Odas, Shhi Tesisat Proje Hazrlama Teknik Esaslar, Makine Mühendisleri Odas Yayn No: 122, stanbul 1987
  KUMRAL Sabri, Tesisat Teknolojisi  ve  lem Yapraklar 11. Snf,  Milli Eitim Bakanl Yaynlar , stanbul 2004
  ISISAN, Shhi Tesisat, Issan Çalmalar Yayn No: 272, stanbul 2001
  SEREL, Montaj El Kitab, stanbul 1999
  ARTEMA, Yedek Parça ve Montaj Katalou
KAYNAKÇA