Upload
phungkhanh
View
219
Download
1
Embed Size (px)
Citation preview
SituationeleAnalyse
InformatieoverdebehoeftesinverbandmethetonderwijzenenlerenvanLWUTLsopEuropeesniveau,enoplossingenhoeindiebehoeftestevoorzien.
2
Auteur:
SorosInternationalHouse Vilnius,Lithuania http://www.sih.lt
Ditdocumentisontwikkelddoorhetconsortiumvanhet'NetworkforSocialandMarketInclusionThroughLanguageEducation'(NetwerkvoorSocialeenMarktintegratiedoorTaalonderwijs,ookwel'SMILE'genoemd).
Ditiseenonafhankelijkrapport.
DitdocumentisgeenweergavevanhetbeleidopEuropees,nochopnationaalniveau.SMILEiseennetwerkdatwerktoptijdelijkebasisenonderzoektwerkwijzesomdeeconomischeensocialeproblemenindeEuropeseUnieoptelossendoorhetpromotenvansuccesvollemodellenvoorhetlerenvantalen.
Gepubliceerdin2015.
3
INHOUD1.Inleiding 52.TaalbeleidvandeEU 63.MindergebruikteenonderwezentaleninEuropa(LWUTLs) 84.Samenvoegenvanlandelijkegegevens 94.1.Taaldiversiteitenbeleidscontextindepartnerlanden 94.2.Samenvattingvanbestaandebest-practicesvoordepromotievanLWUTLsdiezijngeïdentificeerdindepartnerlanden 134.3.Geïdentificeerdesectorenindepartnerlanden 174.3.1.Toerisme 194.3.2.Volwassenenonderwijs 214.3.3.Deintegratievanmigranten 244.3.4.Beroepsonderwijsen-opleiding 264.3.5.Bedrijfslevenendehandel 294.3.6.DeBouw-enanderesectoren 304.3.7.Onderwijsendeopleidingvanleraren324.3.8.Bejaarden 334.3.9.Kansarmen/mensenmetbeperkingen 344.3.10.Arbeidsmarkt 364.3.11.Zorgsector 374.4.ManierenenmethodesvoorhetlerenendebevorderingvanLWUTL’s384.4.1Taalspelletjesenactiviteiten384.4.2.Talendoormiddelvanvisuelevoorstellingen 394.4.3.Lerenvanelkaar(Peerlearning) 404.4.4.Taallerendoormensentelerenkennen 414.4.5.Geïntegreerdlerenvantaaleninhoud 414.4.6.Gecombineerdleren(Blendedlearning) 424.4.7.Intergenerationeellerenvantalen 434.4.8.Hetlerenvantalendoormiddelvanonlinecommunicatie 444.4.9.Hetlerenvantalen'inhetveld' 454.4.10.Simulatiesvan'reallife'-situaties 454.4.11.AudiovisuelebenaderingvoorhetlerenLWUTLsbuitendeklas 454.4.12.De'Samen-leren'methode 464.4.13.Vertrouwelijkecoaching474.4.14.ICTgebaseerdetaalleermiddelen,onlinebronnenvoorzelfstudie 47
4
5.Conclusie486.Referentielijst 51
5
1.InleidingHetnetwerkvoorSocialeenMarktintegratiedoormiddelvanTaalOnderwijs(NetworkforSocialandMarketInclusionThroughLanguageEducation-SMILE)heefttotdoelomorganisatiesteverbindendiezichbezighoudenmetverschillendebranchesensectorenvandeeconomie.Hetdoelisomsamendemogelijkhedenteonderzoekenomconcurrentievermogenteversterken,inzetbaarheidteverbeterenensocialeintegratietebevorderen.DitwilhetSMILE-netwerkbereikendoorbeteretaalvaardighedenmeteennadrukopmindergebruikteenonderwezentalen('LessWidelyUsedandTaughtLanguages'–hierna'LWUTLs').
HetSMILE-netwerkheeftalsdoelomhetEuropeseennationaletaalbeleidteondersteunendoormiddelvanhetonderzoeken,identificerenenverspreidenvansuccesvolleresultatenvangoedepraktijkvoorbeelden(hierna'best-practices')voordebevorderingvantaaldiversiteit,metbijzondereaandachtvoorhetlerenvanLWUTLs.
HetdoelvandezeSituationeleAnalyse(Omgevingsanalyse)isomdeactueleresultatenvanhetSMILE-netwerktepresenteren.DezehebbenbetrekkingopdebehoeftesvanhetlerenvanLWUTLsinverbandmetdearbeidsmarktendesocialeintegratieinde15Europeselandenvertegenwoordigdinditproject.DatzijnBulgarije,Cyprus,Tsjechië,Finland,Duitsland,Griekenland,Italië,Letland,Litouwen,Malta,Nederland,Portugal,Spanje,ZwitserlandenTurkije.
DitdocumentisgebaseerdopdeLandenrapportendieopgesteldzijndoordeprojectpartnersuitdedeelnemendelandenenishetresultaatvanonderzoekuitgevoerdindeloopvanditproject.HetrapportgeeftinformatieoverdebehoeftesinverbandmetLWUTLsindegeïdentificeerdesectorenopEuropeesniveau,enoplossingenomdaaraantevoldoendoormiddelvanniet-traditionelemethodesvoorsituationeelleren-endepromotievantaal.
DeanalyseisgerichtophetbenadrukkenvandevoordelenvandesituationeleaanpakvoordepromotievanLWUTLsmetbetrekkingtothetverbeterenvanvaardigheden,inzetbaarheidenconcurrentievermogen.Hetgeeftdesituatieweerin15Europeselandenenverwijstnaarsuccesvollebest-practices,hunimpactopverschillendedoelgroepen,enhoedieeventueelkunnenwordenovergedragen.Erwordtvooralgekekennaargroependiekwetsbaarzijnvooruitsluiting(zoalsmigranten,mensenmeteenhandicap,senioren,etc.)
DezesituationeleanalysegeefteenoverzichtvanhetbelangrijksteEuropesebeleidophetgebiedvanhetlerenvantaalendebevorderingvantaalkundigediversiteitvoordearbeidsmarktendesocialeintegratie.VerderverduidelijkthetdocumentwateropEU-niveauverstaanwordtonderdeterm'mindergebruikteenonderwezentalen'.OokgeefthetdeinterpretatieweerzoalsdezeisgedefinieerddoorhetSMILE-netwerk.
Hetvolgendedeelvandeanalyserichtzichophetnationaletaalbeleiden-praktijkindepartnerlanden,zowelinhetformelealsniet-formeleonderwijs.Ookgeeftheteenoverzichtvandebestaandetaaldiversiteit.VervolgensvolgteenpresentatievandebelangrijkstesectorendiedoorSMILEzijngeïdentificeerd.Vandezesectorenwordtgedachtdatzijhetmeestkunnenprofiterenvanderesultatenvanhetproject.Verderwordtereenoverzichtvandebest-practicesgegevenendepraktischetoepassingdaarvanindegeïdentificeerdesectorenindepartnerlanden.DaarnaastwordensuccesvollemethodesenbenaderingenbesprokenvoorhetlerenenbevorderenvanLWUTLs.HethoofdstukeindigtmeteenoverzichtvandemeestgebruiktemanierenenmethodesvoorhetlerenenbevorderenvanLWUTLs.DezewordendoorhetSMILE-netwerkgezienalshetmeesteffectiefvoordesociale-endemarktintegratie.
6
HetlaatstehoofdstukvanditdocumenttrektconclusiesoverdekansenenuitdagingenvoordebevorderingvanLWUTLsenhunbelangopheteconomische,socialeencultureledagelijkseleveninEuropa.
Aanheteindevanhetdocumentiseenreferentielijstopgenomen.
2.TaalbeleidvandeEUHetSMILE-partnerschapheefteenanalyseuitgevoerdvaneenaantalbelangrijkedocumentendiedoordeinstellingenvandeEUenwetgevendeorganenzijnopgesteld.DezedocumentenbehandelendeprioriteitenendoelstellingenvoordebevorderingvanhetlerenvantalenopEuropeesniveaumeteenfocusophetbelangvoordearbeidsmarktendesocialeintegratie.
Inde"Europa2020"-strategiewordendoelstellingengeformuleerdomdeEUtot2020omtevormentoteen'slimme,duurzameeninclusieveeconomie'.Debedoelingisomlidstatennaareenhoogniveauvanwerkgelegenheid,productiviteitensocialecohesietehelpen.VoorhetbereikenvandezestreefdoelenheeftdeEUvijfdoelstellingengeformuleerd.DezezijngerichtophetnemenvanconcreteactiesopEuropeesennationaalniveauophetgebiedvanwerkgelegenheid,onderzoekenontwikkeling,onderwijs,klimaatveranderingenduurzameenergieendebestrijdingvanarmoedeensocialeuitsluiting.
Gedetailleerdeinformatieover"Europa2020"kanmenvindenophttp://ec.europa.eu/europe2020/index_en.htm.
HetstrategischkadervoorEuropesesamenwerkinginonderwijsenopleiding('ET2020'),gepubliceerdin2009doordeRaadvandeEuropeseUnie,richtzichopviergemeenschappelijkedoelstellingenomuitdagingeninonderwijsenopleidingaantepakkenvoor2020.Datzijn:
- Hetrealiserenvaneen'levenlangleren'enmobiliteit;- Hetverbeterenvandekwaliteitendeefficiëntievanonderwijsenopleidingen;- Hetbevorderenvan(kansen)gelijkheid,socialecohesieenactiefburgerschap;- Hetversterkenvancreativiteiteninnovatie,inclusiefondernemerschap,opalleonderwijs-en
opleidingniveaus.
DevolledigetekstvanhetdocumentisbeschikbaarindeofficiëletalenvandeEUop
http://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/ALL/?uri=CELEX:52009XG0528(01).
OphetgebiedvanhetlerenvantalenishetnieuweErasmus+programma(2014-2020)eenupgradevande'Barcelona'-doelstelling:'moedertaalplustweevreemdetalen'.Hetlegteennadrukophetbelangvandebelangrijkstecompetentiesenvaardighedendieaansluitenbijdewensenvandearbeidsmarkt.DeErasmus+taaldoelstellingenhebbenbetrekkingop:
- Hetverbeterenvanhetniveauvandekerncompetentiesenvaardighedenmetbetrekkingtothunbelangvoordearbeidsmarkt,dooruitbreidingvandemogelijkhedenenleermobiliteit.
- Hetverbeterenvanonderwijsenhetlerenvantalenenhetbevorderenvantaalkundigediversiteitenintercultureelbewustzijn.
- Hetbevorderenvanbasis-enzogenoemde'transversale'vaardigheden(vaardighedendievanbelangzijnvoordebanenmarkt),metinbegripvanmeertaligheid.Hierbijwordteeninnovatieveenleerling-
7
gerichtepedagogischeaanpakgebruiktenwordengeschiktemethodesvoordeevaluatieencertificeringdaarvanontwikkeld.
EenoverzichtvanhetErasmus+programmaistevindenop:
https://eacea.ec.europa.eu/erasmus-plus_en.
HetbelangvantalenvoordearbeidsmarktwordtverderbenadruktineenmededelingvandeEuropeseCommissie.DitwerkdocumentvandeCommissie'Omgaanmettaalvaardighedenvoorinzetbaarheid,mobiliteitengroei'isin2012gepubliceerd.Deconclusiesvanditdocumentbenadrukkendattalenkennisdemobiliteitvanwerknemersenstudentenmoetbevorderen,deinzetbaarheidvandeEuropeseberoepsbevolkingmoetverbeteren,vannutmoetzijninhetdagelijkslevenenmoetaansluitenbijdebehoeftesvandearbeidsmarkt.Inditopzichtishetlerenvantalengebaseerdopdespecifiekebehoeftesvanhetlandenzijndebest-practicesgerichtophetvergrotenvandeinzetbaarheid,mobiliteitengroei.
Meerinformatieop:
http://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/PDF/?uri=CELEX:52012SC0372&from=EN.
Ineendocument,gepubliceerdin2011,trektdeRaadvandeEuropeseUnieconclusiesovertaalvaardighedenomdemobiliteitteverbeterenendoetonderanderedevolgendeaanbevelingenaandeEuropeseCommissieendelidstaten:
- Ondersteunmobiliteitvoorhetlerenvantalen.- Wisselervaringenenbest-practicesuitvoordebevorderingvantaalenhetverwervenvannieuwe
vaardigheden.- Bevorderspecifieketaalvaardighedenvoorprofessioneledoeleinden(vooralinhetberoepsonderwijs
enhogeronderwijs).- Verbeterdeerkenningengeldigheidvantaalvaardighedenverworvenvianiet-formeeleninformeel
onderwijs.- Zorgvooreenverbandtussenkwalificatiesvoorhetberoepsonderwijs,taalvaardighedenenhet
GemeenschappelijkEuropeesReferentiekader('ERK').- ZorgvoorondersteuningviaEU-programma's.- OndersteundeontwikkelingvanhetlesgevenenleermaterialenvoorLWUTLs.
DeRaaderkentdevolgendeprioriteitenophetgebiedvanhetlerenenbevorderenvantalen:
- Leermobiliteitvoorhetverbeterenvandeinzetbaarheid,intercultureelbewustzijn,creativiteitenpersoonlijkeontwikkeling.
- Goedebeheersingvanvreemdetalenalskerncompetentievoordearbeidsmarktensocialecohesie.- Innovatievemethodiekenvoorhetverbeterenvandeinzetbaarheidenmobiliteitvanwerknemers.- Trainenvanleraren(inhetbijzonderinhetberoepsonderwijs).- Brederekeuzevantalen,waaronderLWUTLsendetalenvanbuurlanden.- Taalvaardighedenvanachtergesteldegroepenverbeterenvooreenbeteresocialeintegratieen
toekomstigeprofessioneleontwikkeling(vooralkinderen).- Onderwijzenenlerenvantaalvoorspecifiekedoeleinden.- Hetlerenvantalengedurendehetheleleven,waarondervoorsenioren.
8
Devolledigetekstvanhetdocumentisbeschikbaarop
http://www.consilium.europa.eu/uedocs/cms_data/docs/pressdata/en/educ/126373.pdf.
Uitdegeanalyseerdedocumentenblijktdathetbelangvan(taal)vaardighedenvoordearbeidsmarktvoortdurendtoeneemt.Ermoetenmeerinspanningenverrichtwordenomaandeeisenvandezemarkttevoldoen.Taalonderwijsmoetmeerleerling-enpraktijkgerichtzijnenzobeteraansluitenentoepasbaarzijnindeprofessionelepraktijk.Devraagenhetaanbodvantaalvaardighedenmoetzichdaaromrichtenophetwerkgerelateerdlerenvantalen.Daarbijmoetrekeninggehoudenwordenmethetfeitdatwerkgeversnietalleenbehoeftehebbenaan(vaardighedenin)deregulieretalen(zoalsEngels,Duits,Spaans,enz.),maarookinminderonderwezentalenvoornichemarkten.
OpbasisvandeanalysevandedocumentenheefthetSMILE-netwerkdevolgendeprioriteitenvoordebevorderingvanLWUTLsgeïdentificeerd:
- Taalkundigeenculturelediversiteit;- Buur(land)-talen/grensgebieden;- Werk-/baanspecifieketalen;- Talenvanhandelspartners;- Mobiliteit(voorstudieofwerk).
HieruitvoortvloeiendwordenLWUTLsgeconfronteerdmetzoweluitdagingenalskansenvoorhetvergrotenvanhunrolalsbelangrijkespelersinhetEuropesetaalkundige,cultureleensociaaleconomischeleven.Zemoetenindecontextvanhetconcurrentievermogen,devraagvandemarktenhetsocialeenculturelebelangwordengeplaatst.
3.MindergebruikteenonderwezentaleninEuropa(LWUTLs)DeEUteltnu500miljoenburgers,28lidstaten,3alfabettenen24officiëletalen,waarvansommigemeteenwereldwijdedekking.Zo'n60anderetalenmakenookdeeluitvanheterfgoedvandeEUenwordengesprokeninspecifiekeregio'sofdoorspecifiekegroepen.Daarnaasthebbenimmigranteneenbreedscalaaantalenmeegebracht;erwordtgeschatdaternutenminste175verschillendenationaliteitenaanwezigzijnbinnendegrenzenvandeEU.Taalkundigediversiteitisvastgelegdinartikel22vanhetEuropeesHandvestvandeGrondrechten(EuropeanCharterofFundamentalRights),eninartikel3vanhetVerdragbetreffendedeEuropeseUnie(TreatyonEuropeanUnion).BeschermingvanminderheidstaleninEuropawordtgewaarborgddoorhetEuropeesHandvestvoorregionaleenminderheidstalen(TheEuropeanCharterforRegionalandMinorityLanguages(ECRML))-eenverdragdatontworpenisomaandeenekantderegionaleenminderheidstalentebeschermenentebevorderenalseenvandebedreigdeaspectenvanhetcultureelerfgoedvanEuropa.Aandeanderekantishetbedoeldomsprekersvaneenregionaleofminderheidstaalinstaattestellendietalentegebruikeninhetprivateenpubliekeleven.Hetheeftbetrekkingopregionaleenminderheidstalen,niet-landelijketalenenmindergebruiktetalen.Volgensdedefinitievanartikel1.a.ivanhetHandvest,kaneenmindergebruiktetaalwordengedefinieerdals"eentaaldiewordtgesprokendooreengroepmensendienumeriekkleinerisdanderestvandebevolkingvaneenstaatofregio".
OmdatandereformeledefinitiesvanLWUTLsnietkunnenwordengevonden,heefthetSMILE-partnerschapvoordeuitvoeringvanditprojectdegemeenschappelijkeinterpretatievandeterm'mindergebruikteenonderwezentalen'(LWUTLs)besproken.Erisovereenstemmingbereiktoverwelketalenindezedefinitie
9
kunnenwordenopgenomen.Opbasisdaarvanzijnkansenenbest-practicesvoordebevorderingvandietalengeïdentificeerd.IndegeanalyseerdeofficiëleEU-documentenkongeenformeleenconcretedefinitievanLWUTLswordengevonden.DeaangenomendefinitiehoudtrekeningmetdedoelstellingenvanhetSMILE-netwerkendepraktischetoepassingopdedoelgroepen.HetisgeenofficiëleverklaringoverdebetekenisvanLWUTLs.
NaaraanleidingvandeonderlingediscussiesoverkansenenprobleemgebiedenvoordebevorderingvanLWUTLswordtdevolgendedefinitievanLWUTLsaangenomen:"nationale,strategische,regionaleofminderheidstalen",dieonderdevolgendevoorwaardenkunnenwordenbehandeld:
- PrioriteitwordtgegevenaandeofficiëletalenvandeEU,datwilzeggenhetgrootstedeelvandegeselecteerdebest-practiceszijndaaropgericht.
o DeEuropeseUnieheeft24officiëletalen.DatzijnhetBulgaars,Frans,Maltees,Kroatisch,Duits,Pools,Tsjechisch,Grieks,Portugees,Deens,Hongaars,Roemeens,Nederlands,Iers,Slowaaks,Engels,Italiaans,Sloveens,Ests,Lets,Spaans,Fins,LitouwsenZweeds.
o Dealgemenetalen(Engels,Duits,Frans,ItaliaansenSpaans)wordenuitgesloten,tenzijzeeentoegevoegdewaardehebbenopdeoverdraagbaarheidvanbest-practicesenmethodesdievantoepassingzijnopLWUTLs.AlleandereofficiëletalenwordenbeschouwdalsLWUTLs(binnenEuropa).
- Regionaleenminderheidstalen(metinbegripvangrensoverschrijdendetalen),zoalshetCatalaansinSpanjeeninzeerspecifiekegevallenItaliaansinZwitserland,kunnenwordenopgenomenalszijbijdragenaandedoelstellingenvanhetproject(dearbeidsmarktensocialeintegratie)enaansluitenbijdebehoeftesvandedoelgroepen.
- TalenvanstrategischepartnersvandeEUofmeteenstrategischbelangvoordesocialeeneconomischeontwikkelingvandeUnie,zoalsChinees,Russisch,Arabisch,etc.
OpbasisvandezedefinitiehebbendeSMILE-partnersonderzoekgedaannaarbest-practicesvoordebevorderingenhetlerenvanLWUTLsendetoepasbaarheiddaarvaninverschillendetaalvriendelijkesectoreninelkvandepartnerlanden.
4.SamenvoegenvanlandelijkegegevensIndithoofdstukbeschrijvenwedeverschillenenovereenkomstentussenSMILE-partnerlandeninrelatietothuntaaldiversiteitenhetbeleidophetlerenvantalen.Vervolgensgevenweeenoverzichtvanbest-practicesuitdepartnerlandenenpresenterenwijdebelangrijkstesectorendieaanzienlijkkunnenprofiterenvandetoepassingvandeSMILEbest-practices.AanheteindevandithoofdstukbeschrijvenwedemanierenenmethodesdiedoorSMILEvoorgesteldzijnalshetmeesteffectiefvoorsociale-enarbeidsmarktintegratie.
4.1.TaaldiversiteitenbeleidscontextindepartnerlandenIndithoofdstukbeschrijvenwedeverschillenenovereenkomstentussendeSMILEpartnerlandeninrelatietothuntaaldiversiteitenhetbeleidophetlerenvantalen.
Detaalkundigeenjuridischesituatieverschillenvanlandtotland:sommigeSMILE-landenhebbenmeerdanéénerkendeofficiëlelandstaal(bijv.Zwitserland,Cyprus,Finland,Malta,Portugal).Dezelandenerkennenoverhetalgemeenookregionaleofvreemdetalendiewordengesprokendooreengrootdeelvandebevolking.InhetspecifiekegevalvanPortugalisdatnietzo.Hierisderegionaletaal,hetMirandees,onlangspolitiekerkendalseenco-officiëletaal,voornamelijkalsgevolgvanhethistorischeenregionalebelang;ondankshet
10
feitdatdetaalmaardooreenkleindeelvandebevolkingvaneenbeperkteenspecifiekeregiovanhetlandwordtgesproken(datwilzeggenongeveer15.000sprekers).
Veelanderelandenhebbeneenaanzienlijkdeelvandebevolkingdateenofmeerminderheidstalenspreekt.Datkunnenzowelregionaletalenalsvreemdetalenzijndiegesprokenwordendoormigranten.Zezijnsomsmoeilijkteonderscheiden,omdatregionaletalenvaakookgesprokenwordenindebuurlanden,en'vreemde'talenookandereEuropesetalenofuitanderedelenvandewereldkunnenkomen.
Indemeestepartnerlandenishetconceptvandeofficiële/landstaal(oftalen)vastgelegdindegrondwetofanderewetten(bijvoorbeeldBulgarije,Cyprus,Finland,Griekenland,Letland,Litouwen,Malta,Portugal,Spanje,Zwitserland,Turkije).InanderelandenzijnergeenspecifiekewettelijkebepalingenmetbetrekkingtotdenationaletaalzoalsinDuitsland,Italië,TsjechiëenNederland.TegelijkertijdisdesituatieinSpanjeuitzonderlijkvanwegedeco-officiëletalenvande'historische'autonomegemeenschappen(Catalonië,BaskenlandenGalicië).
Inallelandenzijnerbelangrijkstewettelijkebepalingenvankrachtdiebetrekkinghebbenophetgebruikendebeschermingvanregionaleenminderheidstalen.
Omaande'moedertaal+2'doelstellingvanhetEU-taalbeleidtevoldoenwordeneraanzienlijkeinspanningengedaandoorallepartnerlandenomdebekwaamheidvanhunburgersinvreemdetalenteverbeteren.Indeafgelopenjarenhebbendemeestelandeneenaantalmaatregelengenomenomdebeschikbaarheidvanhetlerenvanvreemdetalenteverbeteren.Enkelevoorbeeldenzijn:
• Hetverlagenvandeverplichtestartleeftijdvoorhetlerenvaneeneerstevreemdetaal,zoalsdeTsjechië,Litouwen,Griekenland;
• Hetverlagenvandestartleeftijdvoorhetlerenvaneentweedevreemdetaal,zoalsItalië;• Hetverplichtmakenvaneentweedetaal(zoalsTsjechië);• HetstimulerenvanscholenomvreemdetalenonderwijstebiedenopjongereleeftijdinISCED*1en/
ofmeervreemdetalen,zoalsLitouwenenGriekenland.
*(ISCED:InternationalStandardClassificationofEducation/InternationaleStandaardclassificatievanOnderwijs)
Inveelpartnerlandenishetlerenenonderwijzenvanvreemdetalenaanhetveranderenofalveranderdalsonderdeelvanbredereonderwijshervormingen.Bijvoorbeeld:
• InGriekenland,iserinde'NieuweSchool'-hervormingvan2009eendoelstellingopgenomenomhetlerenvanvreemdetalentevergroten;
• InFinland,besteedthetontwikkelingsplanvoorOnderwijsenOnderzoek2011-2016aandachtaandenoodzaakvaneen"NationaleTaalStrategie",eenbredergeheelvantaalcompetentiesentaalonderwijsinhetgeïntegreerdonderwijs;
• InMalta,isereennationaalplanaandegangomdebalansoptemakenenvaardighedeninwiskunde,EngelsenMalteesteverbeteren;
• InSpanje,"OrganiekeWetVoordeVerbeteringvandeKwaliteitinhetOnderwijs"van9december2013ondersteuntdemeertaligheid,enverhoogtdeinspanningenomstudentenvloeiendtemakenintenminsteeeneerstevreemdetaal.Eenanderedoelstellingishetopnemenvaneentweedevreemdetaalinhetonderwijs;
11
• DeaandegangzijndehervorminginItaliëvandeleerplanneninhethogervoortgezetonderwijs(ISCED3)isopditmomentinhetvijfdejaarvanuitvoering(moetin2015wordenafgerond).Indeleeftijdvan14tot19,isslechtséénvreemdetaalverplichtvoorallestudenten,hoewelzeookeducatievetrajecten/scholenkunnenkiezenwaarzetotdrievreemdetalenkunnenlerentotze19jaaroudzijn;
• InNederlandzijnvanaf2008meerdereopeenvolgendeactieprogramma'suitgevoerdomderesultatenvandeleerplichtteverhogen.Dezehaddennietalleenbetrekkingopdeleerplichtinhetalgemeen,maarwarenookgerichtopdekernvakkenNederlands,rekenen/wiskundeenEngels.DeNederlandseInspectievanhetOnderwijsheeftgeconstateerddathierdoor(maarookdooranderefactoren)deprestatiesvanNederlandsestudentenindenationaleexamensaanheteindevanhetvoortgezetonderwijszijnverbeterd;
• InTsjechiëzal,ineennieuwestrategievoor2015-2020,denadrukopeentweedetaalenoptaalonderwijsinhetberoepsonderwijskomenteliggen.
Hetgrootstedeelvanhetbeleidendeinitiatievenindepartnerlandenisgerichtophetvergrotenvandedeelnameaanhetlerenvanvreemdetalengedurendedeleerplicht.Bijvoorbeeld:
• Pilotsomvreemdetalenbeschikbaartestellenalsonderdeelvanhetlespakketwanneerzenietverplichtzijn(Griekenland);
• Pilotsvoorhetverlagenvandeleeftijdvanhetlerenvaneenvreemdetaal(Portugal);• Maatregelenomvreemdetalenverplichttestellenopjongereleeftijd(Griekenland,Turkije,Tsjechië,
Zwitserland);• Vergrotenvanhetaanbodvanvreemdetalendiebeschikbaarzijnvoorleerlingen(Tsjechië,Finland,
Nederland,Portugal);• Maatregelenvoorhetdoorlerenvanvreemdetaleninhethogervoortgezetonderwijsmetdenadruk
optalenvandebuurlanden(Nederland);• Vaststellenvandoelstellingenendetoegangsnormenvoordoorgroei(Litouwen).
Ineenaantallandenzijnwijzigingenaangebrachtindebeoordelingvanvreemdetalen:
• InGriekenland,ishet"NationaalVreemdeTalenExamineringSystem"(KPG)geïntroduceerdin2003/04voordeexamensEngels,Frans,ItaliaansenDuitsenparalleldaaraanbegonin2007het"SysteemvanExamineringenCertificeringvantaalonderwijs"(SAPIG).
• InLitouwen,stelthet"AlgemeneCurriculumRaamwerk"ambitiesvastvoorprestatiesinvreemdetalendieovereenkomenmethetERK.EU-structuurfondsenwordengebruiktomeensystematischeerkendetaaltoetsingteontwikkelen.Aanheteindvanhetlagervoortgezetonderwijs('Form10')kunnenstudenteneenvrijwilligenationalevreemdetaaltestdoenomhetbereikteniveauindrietaalvaardighedentebeoordelen(luisteren,lezenenschrijven)opniveauA2-B1.Detestsenindelingscriteriawordencentraalbeheerd,maardebeoordelingislokaal.Sprekenisnietinbegrepen.Aanheteindvanhetvoortgezetonderwijs(Form12)doenstudenteneenexternexamenopeenniveauB1-B2.DetestswordengeijktengevalideerdophetERKinsamenspraakmetdeCambridgeAssessment-experts.EenmondelingexamenwordtookontwikkelddoorhetNationaalCentrumvoorExamens,maarwordtplaatselijkbeoordeeldalsextrapunten.Mondelingevaardighedenzullenwordenopgenomeninhetexamenengecentraliseerdwordenbeoordeeldin2015.
• Na2012heeftPortugaleenreeksmaatregelengeïntroduceerdomdevaardighedeninhetEngelsteverbeterenalsdeeerstevreemdetaal.OndanksdathetEngelsalsvoertaalwordterkendvoor
12
wetenschappelijkecommunicatie,toerismeenzaken,werdhetEngelspasin2012inhetbasisonderwijsalseenverplichtetaalopgenomen.MetdeBesluitwetNr.176/2014,van12december,ishetEngelsverplichtgewordeninde3eende4eschooljaren.MetdezemaatregelenwordenPortugesestudentennuzevenopeenvolgendejarenverplichteEngelsteleren.Hetistenslottedetaalvandeinternationalecommunicatie.Hetisdaarmeedebedoelingdatstudentendiepgaanderevaardighedenindezeinternationaletaalhebben,diemeerinlijnismethetERK.
SommigeSMILEpartnerlandenhebbenbeleidondersteundomopnationaalniveauleermiddelenteontwikkelendietaallerarenenleerlingenmoetenhelpenbijhetlerenvantalen:
• InCyprus,isereenpilotgestartvoorhetlerenopafstandomhetlerenvantalenteondersteunenbijkleineafgelegenbasisscholen;
• InGriekenland,issamenmetdehervormingenvan2009,deontwikkelinggestartvandeKPGe-school,diezelfstudieleermiddelenvoortaalleerdersbiedt,evenalshulpmiddeleneninformatievoorouders,leerkrachten,opvoedersenexaminatoren;
• InSpanje,zijnerverschillendeprogramma'sopgezetdiegebruikmakenvaninteractieveICT-toolsvoorhetlerenvanICT-termenindetaallessen,gesponsorddoorzoweldenationalealsregionaleoverheden;
• InItalië,"Divertinglese"iseenmulti-modaalprojectvoorhetbevorderenvanhetlerenvanEngels,gesponsorddoorhetministerie.Hetbestaatuiteentv-kanaaldatprogramma'suitzendtinhetEngelseneenwebsitevoorstudentenvanalleschoolniveaus;
• InLitouwenenLetland,wordenICT-toolsgebruiktinhettaalonderwijs.Veelmateriaalenonlinemiddelenzijnzowelonderdeelvanleerboeken,maarookvanextramateriaalvoordeverwervingvaneenaantalspecifieketaalvaardigheden.LerarenwordenaangemoedigdomICTtegebruikeninbijscholingscursussen.Dezebiedenprogramma'svoorhetwerkenmetinteractievewhiteboards,stemsystemen,tablet-pc's,internetmaterialenetc.
• InNederland,zijnerverschillendeprogramma'sopnationaalenregionaalniveauopgestartvoorhetverbeterenvandetaalvaardigheidvanongeletterdewerknemersopdewerkplek.NieuwebenaderingenzijnontwikkeldvoorhetonderwijsvanmigranteninhetNederlandsdoorvrijwilligers.Dezedragenzobijaandeintegratieenparticipatievanmigrantenindesamenleving.OokishetbevorderlijkvoorhetwederzijdsbegriptussendeNederlandersenmigranten.
Indemeestepartnerlandenisdeinhoudvanhetgeïntegreerdtaalleren("contentandlanguageintegratedlearning"-CLIL)opgroteschaalaangemoedigd.DoelisomdetalenkennisteverhogendoorscholentestimulerenCLILtegebruikenomstudentenkeuzemogelijkhedentebieden.Daarmeewordthetmogelijkvoorniet-taaldocentenomlestegevenineenvreemdetaal(Bulgaars,Spaans,Nederlands,Litouws).DezelandenerkennendatCLILdetaalvaardighedenvanstudentenverbetert.
Hettaalaanbodindemeestepartnerlanden,zowelinformeelalsniet-formeelonderwijs,legtdefocusopdepopulaireEU-talenEngels,DuitsenFrans.Afhankelijkvanhetland,wordtRussisch,Turks,Nederlands,Chinees,Arabischenz.toegevoegdalstalenmeteenstrategischofhistorischbelang.
13
4.2.Samenvattingvanbestaandebest-practicesvoordepromotievanLWUTLsdiezijngeïdentificeerdindepartnerlandenHetSMILEpartnerschapvoerdeonderzoekuitnaarsuccesvolletaalprojecteneninitiatievendieinnovatievemethodesbiedenvoordebevorderingenhetlerenvanLWUTLs.Naaraanleidingvandatonderzoekisereendatabankopgezetmetbest-practices(goedepraktijkvoorbeelden)uit34landen.Deselectievanbest-practicesisgebaseerdopeenreeksimplementatiegerelateerdecriteria,deinhoudelijkeinvullingvanbehoeftesvandegeïdentificeerdesectorenvoordeopnamevanLWUTLs,enhethuidigeEuropeseennationalebeleidophetgebiedvanhetlerenvantalen,vooral:
- Socialeintegratiedoormiddelvantaalonderwijs;- Arbeidsmarktparticipatiedoortaalonderwijs;- Meertaligheid;- Mindergebruikteenonderwezentalen;- Niet-traditionelemethodesvoorhettaalonderwijsenhetlerenvantalen;- Methodiekenvoorhetlerenvantalenincommunicatieve(zgn.situationele)context;- Hetlerenvantalenvoorspecifiekedoeleinden;- Nieuwebenaderingeninhetonderwijsvoorniet-traditioneletaalleerlingen;- Taalproductenenmaterialenvoorzelfstudiedoeleinden;- OpICTgebaseerdestudiematerialenvoorhetlerenvantaal;- Aanpassingsvermogenenoverdraagbaarheidvanmethodesvoorverschillendedoelgroepen;- Innovatievemethodesvoordelerarenopleiding;- Mobiliteitvoorhetlerenvantalen;- Erkenningvantaalvaardigheidverworvenviaonofficieeleninformeelonderwijs;- ToepassingvanhetGemeenschappelijkEuropeesReferentiekader(ERK);- Taalkundigediversiteitenintercultureledialoog;- Best-practicesvoorhetgebruikvantalenopdewerkplek.
Hetuitgevoerdeonderzoekheeftalsdoelomverbandenteleggenophetgebiedvanonderwijs,opleidingenwerk,omzokansentecreërenenteidentificerenvoorhetopnemenLWUTLsintoegankelijke(taal)leeromgevingen.Deverzamelingbest-practicesomvateenbreedscalaaaneconomische,educatieveensocialesectorenenbiedtwerkendemodellenvoordetoepassingvanmethodiekenenproductenindepraktijk.Debest-practiceskunnendirectimpacthebbenop(eenaantal)groepenvanbelanghebbenden:
- Organisatiesactiefophetgebiedvandearbeidsmarkt(vakbonden,werkgeversorganisaties,beroepsopleidingenonderwijsaanbieders,assessment-enscreeningsbureaus,etc.)–Organisatiesdievertrouwdzijnmetalternatievetaalleermethodesenmeertaligeproductenbedoeldomvaardigheden,concurrentievermogenenwerkgelegenheidinverschillendesectorenteverhogen.Zijkunnenzohunexpertiseendienstenbeteraanlatensluitenbijdewensenvanmensenopzoeknaarbeterekansenopdearbeidsmarkt.
- Organisatiesvanspecifiekeeconomischesectoren(bouw,toerisme,hernieuwbareenergie,milieu,enz.)–Zijkunnenprofiterenvandeniet-traditionelemethodesenproductenvoorhetsituationeellerenvantaal,endebevorderingdaarvanindespecifiekecontextvanhunvak-eninteressegebied.Ditzaldekwaliteitvandeaangebodendienstenendevaardighedenvandeaanbiedersverbeteren.
- Organisatiesdieleermogelijkhedenbiedenaanmensendierisicolopenopsocialeuitsluiting(migranten,mensenmeteenhandicap,senioren,etc.)–Kansarmenwordenondersteundombeterte
14
integrerenindemaatschappijenkrijgenmotivatieomhunkwaliteitenteontwikkelendieaansluitenbijdevraagopenvandearbeidsmarkt.
- Organisatiesdieformeleenniet-formeletaalopleidingsmogelijkhedenbieden(scholen,universiteiten,taalcentra,volwasseneneducatie,taaleducatieinhetberoepsonderwijs,taalcursussenen-opleidingen,brederpubliek,etc.)–DezeorganisatieswordenaangemoedigdomdegeïdentificeerdemethodestoetepassenvoorhetsituationeelaanlerenvanLWUTLsvanhunleerlingen.Best-practicesvandergelijkemethodiekenzijnbeschikbaarvooralle4onderwijssectoren–basisonderwijs,voortgezetonderwijs,hetvolwassenenonderwijsenberoepsonderwijs.
Momenteelbevatdedatabasemeerdan300best-practicesuit34landenenisdoorzoekbaarviaeengebruiksvriendelijkezoekmachineopdewebsitevanhetprojectwww.smile-network.eu.Gebruikerskunnenzoekenenderesultatensorterenopcriteria,doeltalen,sectoren,land,sleutelwoorden,enz.Elkebest-practicegeeftinformatieover:
- aanleiding,- doelgroepen,- betrokkensectoren,- dedoelstellingen,- gebruiktemethodologie,- resultaten,- voordelenvoordedoelgroepen,- ofhetpraktijkvoorbeeldindeprijzenisgevallenen- watdepotentiëlemogelijkhedenvandeoverdraagbaarheidzijn.
Decollectievanbest-practicesbeslaat46talendiekunnenwordengeclusterdindevolgendecategorieën:
24
5
11
5 1
VOORKOMENDETALENINDESMILEBEST-PRACTICES
OfficialLWUTLs
Popularlanguages
Regional/Minoritylanguages
Strategiclanguages
Other(Latin)
15
Legendataartdiagram:
- OfficiëleLWUTLs- Populairetalen- Regionale/minderhedentalen- Strategischetalen- Andere(Latijn)
Degrafiekenhierondergevendeafzonderlijketalen(pertalencategorie)weerdieopgenomenzijnindedatabankvanbest-practicesenhetaantalvoorbeeldendatpertaalbeschikbaaris:
• Mindergebruikteenonderwezentalen(LWUTLs):
HetgrootstedeelvandedatabankbehandeltLWUTLsdieookalsofficiële(voer)taalinlandenbinnenEuropagehanteerdworden.Devijfgrotealgemenetalen-Engels,Duits,Frans,SpaansenItaliaans–zijnuitgezonderd.
• Populairetalen:
De'populaire'talenzijnopgenomenalsonderdeelvanbest-practicesdieLWUTLsbevorderenofdiepotentieeloverdraagbaarzijnenzovanvoordeelkunnenzijnvoordegeïdentificeerdesectorenendoelgroepen.
0102030405060708090
Albanian
Bosnian
Bulgarian
Croatia
n
Czech
Danish
Dutch
Estonian
Finn
ish
Greek
Hungarian
Irish
Latvian
Lithuanian
Maltese
Norw
egian
Polish
Portugue
se
Romanian
Serbian
Slovak
Sloven
e
Swed
ish
Turkish
OfficieletaleninSMILEbest-practices
16
• Regionaleenminderheidstalen:
Regionaleenminderheidstalen(inclusiefgrensoverschrijdendetalen),zoalshetCatalaansinSpanje,wordenopgenomenwanneerdezevoordedoelstellingenvanhetproject(dearbeidsmarktensocialeintegratie)endebehoeftesvandedoelgroepenrelevantzijn.
• Strategischetalen:
DestrategischetalenhebbenbetrekkingopdetalenvanstrategischepartnersvandeEuropeseUnieofdievanstrategischbelangzijnvoordesocialeeneconomischeontwikkelingvandeUnie,zoalsChinees,Russisch,Arabisch,etc.
0
20
40
60
80
100
120
English French German Italian Spanish
POPULAIRETALENINSMILEBEST-PRACTICES
0
5
10
15
20
25
Basque Catalan Galician Saami LowerSorbian
ScottishGaelic
Welsh Occitane
REGIONALEENMINDERHEIDSTALENINSMILEBEST-PRACTICES
17
4.3.GeïdentificeerdesectorenindepartnerlandenHetSMILEnetwerkheeftsectorengeïdentificeerddiekunnenprofiterenvanniet-traditioneeltaalonderwijsvoorLWUTLs,enheeftkanaleninkaartgebrachtvoorhetbetrekkenvanbelanghebbenden.Erwordtnadrukgelegdophetcreërenvanmogelijkhedenvoorhetlerenendepromotievantalenalsmiddelomhetconcurrentievermogen,deinzetbaarheidensocialeintegratieopverschillendevlakkentevergroten.Daarbijwordtrekeninggehoudenmetdespecifieketaalkundigebehoeftesdieerzijn.
DebelangrijkstemoderneeconomischesectorenvoorhetopnemenvanLWUTLsdiegeïdentificeerdzijnbijdepartnerlandenzijnonderandere:
• Volwassenenonderwijs• Niet-formeeltaalonderwijs• Minderheidstalen• Schoolonderwijs(kleuter-,lager-,voortgezet-)• Universitaireopleiding• Buitenlandsestudentenenwerkzoekenden• Beroepsonderwijsen-opleiding• Beroepskeuzebegeleiding• Handelenindustrie• Consultancy• Cultureleverenigingen• Grotebedrijven(>500werknemers)• OndernemerschapenhetMKB• Lerenvoormensenmetbijzonderebehoeftes• Deintegratievanmigranten• RemigrantenenDiaspora• Bejaarden• Kansarmen• Jongerenorganisaties
0
5
10
15
20
25
30
35
Arabic Chinese Hindi Japanese Russian
STRATEGISCHETALEN
18
• Zorgaanbieders• Lerarenopleiding• Burgermaatschappij• Vrijwilligerswerkenvrijwilligers• Gevangenissen• Kunstnijverheid• Zakenenhandel• Uitgeverijdiensten• Mediaenreclame• Vakbonden• Arbeidsmarkt• Toerismeenhospitality• Landbouw• Bouw• Communicatie• Ecologie
TwintigpartnersvanhetSMILE-netwerkuit15Europeselandenhebbenzichbijhetonderzoekgerichthungekozensectoren,enanalyseerdenpersectordebehoefte(s)aanLWUTLs.DaarnaastzijneffectievestrategieëngeïdentificeerdvoorLWUTLsophetgebiedvanformeleenniet-formeletaaleducatieindiesectoren.Devolgendestappeninhetprojectzijngerichtophetverspreidenvaninnovatievemethodesvandegeselecteerdebest-practicesondervertegenwoordigersvandedoelgroepeninallepartnerlanden.Ditmoetbereiktwordendoornauwesamenwerkingmetbelanghebbendenuitdebetrokkensectoren,doornationaleentransnationaleevenementenomdebevindingenvanhetnetwerktedelen,doorworkshops,koppelingenmetanderenationaleenEuropesenetwerken,projecteneninitiatieven,promotioneleactiviteiten,etc.
DegekozensectorenindeSMILE-partnerlandenzijnbelangrijkvoorhetbevorderenvandemogelijkhedenenhetverhogenvandemotivatievoorhetlerenvantalen.Zijsluitenaanbijdeprioriteitenvandelandenzoalshetvergrotenvaneconomischegroei,hetverminderenvanwerkloosheid,nieuweenbeterebaankansenenhetversterkenvandeconcurrentiekrachtvanhaarburgers.TegelijkertijdisdemigratiestroomdeafgelopenjarennaarenbinnenEuropagegroeid.Datzetextradrukopdebetrokkeninstellingenenorganisaties,dievaakgeenspecifiekecapaciteitenenmiddelenhebbenomeffectievemaatregelenuittevoerenvoordeintegratievanmigrantenindesamenleving.
Hetmerendeelvandegeselecteerdebest-practicesbehandelttegelijkertijdmeerdanéénvandezeprioriteitenenkanalsvoorbeelddienenvooreenefficiëntecrosssectoralesamenwerking,omzoeenverbandteleggentussenhettaalonderwijs,dearbeidsmarktensocialeintegratie.Degeselecteerdemodellenenbenaderingenvoorhetlerenvantalenkunnenvaakwordentoegepastinverschillendesectoren.Dezemethodiekenkunnendienenalsfrisseideeënvoorhetvergrotenvandekwaliteitenhetverbeterenvanhetlerenvantalenindepraktijkenweerspiegelende(specifieke)behoeftesvandeverschillendesectoren.
Dedatabasevanbest-practicesbevatvoorbeeldenafkomstiguitiederpartnerland.Ditbiedtdemogelijkheidomsuccesvollemodellenuitanderelandenteselecteren,maarleidtooktothetuitwisselenvanervaringentussendebelanghebbendenindebetrokkensectoren.
19
HierondervolgteenbeschrijvingvandebelangrijkstesectorenindeSMILE-partnerlandenvoordetoepassingvanLWUTLsendedoelgroependiekunnenprofiterenvandebest-practices:
4.3.1.ToerismeDetoeristischesector(reizenentoerisme)isgeleidelijksteedsbelangrijkergewordenalseengebruiksvriendelijkeomgevingvoorhetbevorderenvanhetlerenvantalen.Datishetgevolgvandeopengrenzen,deinternationaliseringvanhetbedrijfslevenendearbeidsmarkt.Ookhettoegenomenaantalleerlingen,demobiliteitvanstudenten,endestijgendeinteressevoorhethogeronderwijsinhetbuitenlandspelenmee.Tegenwoordigreizenmensenvoorzowelzaken,plezieralseducatievedoeleinden.Daarbijwordenzijgeconfronteerdmetdenoodzaakvancommunicatieinvreemdetalen.Datisindezecontexteenbelangrijkemotivatievoorhetlerenvantalen.
DelangetermijnprioriteitenvandeEUophetgebiedvantoerismehebbentemakenmetdeontwikkelingvaneenkaderwaarinvaardighedenencompetentiesbeterafgestemdwordenopdebehoeftesvandearbeidsmarktindiesector.Zomoetengidsennieuwekansenkrijgenomhunvaardighedenteverbeterenzodatdiebeteraansluitenbijdesnelveranderendebehoeftesvandemodernetoeristischesector.Dekerncompetentiesvandegidsenmoetenwordenuitgebreidomtekunnenvoldoenaandeuitdagendeenveranderendeeisenvanbezoekers.Hetaantaltoeristenstijgto.a.doordemondialisering,maarookdoordesteedsscherpereengrotereconcurrentieophetgebiedvanreisaanbiedingen.
DetoeristischesectoriseenzeergunstigeomgevingvoorhetgebruikvanLWUTLsendebevorderingvanmethodesvoorhetverbeterenvandetalenkennis,hetvergrotenvanhetconcurrentievermogenenhetverhogenvandemotivatievoorhetlerenvantalen.AchtSMILE-partnerlanden(Bulgarije,Cyprus,Zwitserland,Griekenland,Italië,Malta,Portugal,Turkije)hebbenvoorbeeldenvanbest-practicesgeïdentificeerd.Dezevoldoenaandezebehoeftes.Daarnaastverstrekkenzijniet-formeleeninformelemiddelen,ene-learningsmogelijkhedenvoorhetvrijwilligenzelfstandiglerenvaneenbreedscalaaantalen.Dezebest-practiceskunnennuttigzijnvoor:
• Reisgidsen• Reisbureausentouroperators• Professionalsuitdehoreca• Reizigers(breedpubliek)• Taalaanbieders• Vrijwilligers,gepensioneerdenenwerklozen• Niet-traditioneletaalleerders
Voorbeeldenvanbest-practicesvoordetoeristischesector:
UitBulgarije:
"TellMeaStory"streefternaardeinzetbaarheidenhetconcurrentievermogenvangidsenteverbeteren.DatwordtgedaandoormiddelvaneenmeertaligeICTgebaseerdezelfstudietoolin8talen.Hettaalplatformbevateenvoudigematerialenmetvoorbeeldenenoefeningenvoorluisteren,sprekenenlezen,gebaseerdopverhalenennauwverbondenmetthema'salslokaleplaatsen,monumenten,stadsrondleidingenenz.www.tellmeastory.eu
20
UitCyprus:
"LightMeUp!–LanguageLessonsforAbroad"heeftalsdoelom5LWUTLscentraaltestelleninhetkadervanreizeninennaarhetbuitenland.MethetoogopdegroeiendetoerismesectorishetbelangrijkomstiltestaanbijhetmeertaligekaraktervanEuropa.Doorhetbenadrukkenvandevoordelenvanhetlerenvantalenwordenmensenondersteundinhuncommunicatieinvreemdetalen."LightMeUp!"isbekroondmethetEU-initiatiefvoorinnovatieveprojecten"EuropeanLanguageLabel"in2010.http://www.lightmeup.cz/en/Homepage
UitTsjechië:
Langevoiseenweb-spelvoorhetvergrotenvaniemandswoordenschat.Hetcombineertgamingmethetlerenvantalen.Dezevormvanlerenmaaktmensenmeergemotiveerdomhunkennisuittebreiden.Langevoiseenmoderne,interactieve,aantrekkelijke,grappigeenonlinemaniervoorhetlerenvantalen.Ukunt7talenleren(Engels,Tsjechisch,Frans,Duits,Italiaans,Pools,Spaans).Erzijnniveaus1-5(vanbeginnerstotexperts).www.langevo.com
UitGriekenland:
"EnglishforTrainingandMobility"steldeeenbreedscalavantaalonderwijsprogramma'svoor,voorverschillendeberoepenintenminstetweeLWUTS.
www.eftam.com
UitItalië:
Occitaniëstrektzichuitoverdrielanden:Italië,FrankrijkenSpanje.Hetisgeenpolitiekeentiteit,maarheefteengemeenschappelijkecultuureneengemeenschappelijketaal,hetOccitaans.ChambraÒcheeftsinds2008wandelpadengemarkeerddiezorgenvoormeerinteractietussenwandelaarsendeOccitaanselokalebevolking.ZokanmenkennismakenmetdeOccitaansetaal.Sinds2014wordendezewandelpadensamenmetdeCoöperatieVoorDuurzaamToerisme"Waldenviaggiapiedi"ontworpenenbijgehouden.http://www.waldenviaggiapiedi.it/walden-adotta-occitania-pe/
UitMalta:
"BeMyGuest"iseenkortee-learningRussischvoorbeginnersomdecommunicatiemetRussisch-sprekendemenseninverschillendeEuropeselandentevergemakkelijken.Hetisvooralgerichtopmensendiewerken(ofwerkzoeken)inhettoerisme,hetbedrijfsleven,ofdiereizenvanennaarRuslandofRussisch-sprekendelanden.http://www.russianonline.eu
21
UitPortugal:
EtenendrinkenspeleneenbelangrijkerolindePortugesecultuur.Hetideevanhetproject"TastetheLanguage"wasomdaarvanteprofiteren.ZowordthetbevorderenvantalenverbondenmetdetoeristischesectordievoorPortugalvanstrategischbelangis.Hetvoornaamstedoelwasomtalentebevorderendoorhetorganiserenvangratisproeverijen,mettypischeregionaleproducten.Etenendrinkenwordengebruiktalsstimulansvoorhetlerenvantalen.Denadrukligtdaarbijopdegesprokentaal.Deproeverijenvindenplaatsinhetkadervandebestaandeculinairefestivals,toerismebeurzenensoortgelijkeevenementen.Hiermeetrekkendeinitiatiefnemersiedereenaandiekenniswilmakenmetandereculturen.
UitTurkije:
MLARGiseenprojectdatgerichtisoptechnologieënvoormobielleren.Doelisomdezetegebruikenomlesmateriaalenmethodesteontwerpenvoorjongeren(leeftijd16-17)metbeperktefinanciëlemiddelen,diestuderenaanhetmiddelbaarberoepsonderwijsmettoerismealsrichting.www.mlarg.boun.edu.tr
4.3.2VolwassenenonderwijsVolwassenenonderwijsalssectorkangedeeltelijkofbijnahelemaaloverlaphebbenmetdeanderesectoreninditdocument.Volwassenenonderwijsheeftalssectortotopzekerehoogtebetrekkingopdetotdusververmeldeonderwerpen.Wesprekenvanvolwassenenonderwijsbijpersonenbovende16jaardienietdeelnemenaaneenformeelonderwijssysteem.Ditbetrefteenzeerbredegroep,diealleberoepsgroepenomvat.Hetgaatdanookommensendiebetrokkenzijnbijleeractiviteiten,hetzijvoorpersoonlijkeontwikkelingofvooranderedoeleinden,zoalshuwelijk,migratie,reizen,enz.Aangeziendemotivatievoorhetlerenvaneentaalheelverschillendkanzijn,isbinnenhetvolwassenenonderwijseenzeerbreedscalaaantoegepasteopleidingen.Ditvarieertvanzeerkortecursussen-waardeelnemerseenvoorproefjevaneentaalkrijgen-totzeeruitgebreideenlangdurigegroeps-ofprivécursussenvoorhetbereikenvaneenhoogtaalniveau.DetoepassingenhetontwikkelenvanlesmateriaalvoorhetonderwijzenenlerenvanLWUTLsisergpopulairinprojectmatigeactiviteiten,waarvolwassenenhetmateriaalkunnentesten,ofgratiseenvreemdetaalkunnenleren.Demeestpopulaireaanbiedersvantaalcursussenvoorvolwassenenblijvendetaalcentra,culturelecentra,bibliotheken,instellingenvoorberoepsonderwijs,NGO's,enz.
DeSMILEvoorbeeldenvanbest-practicesdiedoorelfpartnerlanden(Bulgarije,Cyprus,Duitsland,Spanje,Finland,Griekenland,Litouwen,Malta,Nederland,Portugal,Turkije)zijnopgesteld,zijnvoorzowelleerlingenalseindbegunstigdenentaalaanbiedersgeschikt.Zijhebbenbetrekkingopzelfstudie,volwassenenmetspecialebehoeftes,senioren,intergenerationeelleren,mobiliteit,integratievanmigranten,plezierreizen,enz.
Doelgroependiekunnenprofiterenvandevoorbeeldenzijn:• Volwassenen• Taalaanbieders• Volwasseneneducatieaanbieders
22
• Centravoorberoepsonderwijs• Niet-traditioneletaalstudenten
Voorbeeldenvangoedepraktijkenvoordevolwassenenonderwijssector
UitBulgarije:
Het"JOYFLL"projectiseropgerichtomgrootoudersbewusttemakenvandevoordelenvanhetlerenvaneenvreemdetaal.Datwordtgedaandoorhentemotiverenommethunkleinkinderenmeetedoen.Doorhentebetrekkeninhetlerenvanvreemdetalenwordtdenadrukgelegdopcultureleovereenkomstenenverschillen.Datkanookpraktischevoorbeeldengevenvoorhetontwikkelenvansocialevaardighedenzoalsrespectvooranderen,tolerantieenbegripvoorandereculturenentradities.
UitCyprus:
"SLTool"-Eenprojectdattotdoelhadeenweb-basedhulpmiddelvoorhetlerenvantalentemakendatwasafgestemdopdebehoeftesvandegebruiker.Debehoeftesvande3groepenzijninkaartgebracht:Studentenvanhethogeronderwijs,volwassenenenprofessionals.Detoolmaaktgebruikvaneenpiramidestructuurmet4niveaus:Taal–Behoefte-ThematischeSectie-Methodologischetool.Degedachtedaarachterisdatdegebruikereenspecifiekebehoefteheeftineenspecifieketaal.Bijvoorbeeld:opvakantiegaan,zakendoenmeteenanderland,ofhetkijkenvaneendocumentaire.Zodradebehoefteduidelijkwordt,komenindetooldiespecifiekethematischeonderdelennaarbovendiedirectgerelateerdzijnaandebehoeftevandegebruiker.http://www.sltool.eu/
UitDuitsland:
DeSchoolvoorNedersorbischtaalencultuurheeftzichgewijdaanhetbehoudendebevorderingvanderegionaletaalhetNedersorbisch.Ditdoenzijdoorhetaanbiedenvanlessen,lezingenenandereeducatieveacties.Hetlesmateriaalbevorderthetzelfstandiglerenenisspeciaalontworpenvooronderanderenvolwassenenenniet-traditioneleleerders.MaterialenenmethodesrichtenzichtopderegioNeder-Lausitzenomvattenwoordenboeken,excursiesencultureleevenementen.www.sorbische-wendische-sprachschule.de
UitSpanje:
KXO!EensmartphoneapplicatievoorhetlerenvanhetBaskisch.DegebruikerkandeappbedieneninhetSpaans,EngelsenFrans.DezeapplicatieiseeneerstekennismakingmetdeBaskischetaal.HetiseenhulpmiddelbijalledaagsesituatiesinhetBaskisch,speciaalvoormensenzonderofmetslechtsbeperktekennisvandezetaal.Deappkomtmetluister-,spreek-,lees-enschrijfoefeningen.https://www.elhuyar.eus
UitFinland:
PlaceofworkasalearningenvironmentforFinnish
WerkplekalsleeromgevingvoorhetFins:HetprojectbiedtprofessioneleFinsetaalondersteuningvoorbuitenlandsestudentendietaalondersteuningnodighebbentijdenswerkstages.Hetprojectmaaktengebruiktverschillendemethodesvoorhetopstellenvansectorspecifiekehulpmiddelenenleermodellen.Deresultatendaarvanzijnvervolgensgebruiktdoortrainersinhetberoepsonderwijs,vertegenwoordigersuitdeonderwijssector,bijbegeleidingenvoorevaluaties.
23
http://https//www.amiedu.fi/tietoa-amiedu/projektit/suomeksi-tyopaikalla(in%20Finnish%20only)
UitGriekenland:
Engels voor Opleiding en Mobiliteit heeft een breed scala aantaalonderwijsprogramma's voorgesteld voor verschillendeberoepen in tenminstetweeLWUTLs.www.eftam.com
UitLitouwen:
Lingu@netWorldWideiseenmeertalig,onlineplatformvoorhetlerenvanvreemdetalen.Hetgeeftinformatieoverenlinksnaargoedeonlinebronnenuitdehelewereldmetbetrekkingtothetlerenenonderwijzenvanelkemodernevreemdetaal.Lingu@netWorldWideisgebaseerdophetideedatalsjeeentaalaanhetlerenbentoflesgeeftineentaal,jenietalleengeïnteresseerdbentinbronnenindeeigentaal,maarjuistinelketaaldiejebegrijpt.http://www.linguanet-worldwide.org/lnetrest/#/selectPublicLanguage/32
UitMalta:
EU-EVERYPLACEbiedteenonlineplatformvoorgratisleermiddelen,ineenflexibeltijdsbestek,indeinheemsetalenvande5landen.DaarmeewordthetmogelijkomLWUTLStelerenwanneerernietgenoegLWUTL-lerarenofmateriaalonlinetevindenzijn.DaarmeewordthetlerenvantalenendetaalkundigediversiteitgepromootendeontwikkelingvanICT-oplossingenondersteund.Hetprojectsteuntopnauwesamenwerkingtussendepartners,studentenenvolwassenleerlingenuithetMKB,lokalegemeentebesturenentoerismebureausomlesmateriaalvoorLWUTLsaanteleveren.Dielesmaterialenwordenincombinatiemetgerichteintercultureleelementeningezetomcommunicatievaardighedenteverbeteren.
UitNederland:
TaalDichtbijiseenonderdeelvanhetprogrammaTaaloffensiefdatisontwikkelddoordegemeenteRotterdam.HetprogrammaisgerichtophetverhogenvanhetwelzijnvanmigrantendiegeenNederlandsspreken.ZijkrijgendemogelijkheidomeencursusNederlandstevolgeninhuneigenbuurt.Vanafdestartvanditproject,voertdestichting'BijCorrie'ditprogrammauitindeRotterdamsewijkHillesluis.http://bijcorrie.org/activiteiten/activiteit/taal-dichtbij/
UitPortugal:
Ciberdúvidasiseenonlineplatform,gerichtophetbeschermenenbevorderenvandePortugesetaalencultuur.HetplatformdraagtbijaandebevorderingvandeculturelewaardenvandePortugeessprekendelanden.MetbehulpvaneengratisappvoorsmartphoneskunnengebruikerssnelenmakkelijkvragenstellenoverdePortugesetaal.Deinhoudwordtverzorgddoordewebsitewww.ciberduvidas.com-debelangrijkstebronoverhetjuistegebruikvandePortugesetaal.Dezewebsitegeeftal16jaarantwoordopvragenovertaal.www.ciberduvidas.pt
UitTurkije:
HetDivisproject(Digitalevideo-streamingenmeertaligheid)iseendoorEuropagefinancierdproject.Hetdoelisomtaaltrainersentaallerarentestimuleren,temotiverenenteondersteunenomvideoproductiesoptenemeninhunonderwijs.http://divisproject.eu/
24
4.3.3.DeintegratievanmigrantenMigratieenmobiliteitbinnendeEUblijvenbelangrijkethema'sinpubliekeenpolitiekediscussiesinEuropaenleggendenadrukopeconomischeimmigratie,illegalemigrantenendeintegratievannieuwkomers.Migratiewordtbeïnvloeddooreencombinatievaneconomische,politiekeensocialefactoren,die'diversiteit'in'superdiversiteit'veranderen.Veelmigrantenzijnnietvollediggeïntegreerd,sommigenzelfshelemaalniet.Zijwordenvaakgeconfronteerdmetarmoede,sociaal-cultureleuitsluitingenverschillendevormenvandiscriminatie.Bovendienzorgendebestaandetaal-enculturelebarrièreservoordatmigrantenvaaknietdenoodzakelijkekwaliteitvandienstverleningengelijkekansenkrijgen,invergelijkingmetdeontvangende(autochtone)bevolking.Daardoorneigenzijmeerenmeeringekapseldtewordenbinnenhunlokalegemeenschappen.
Dezesectorisbelangrijkvoorhetverspreidenvantaalproductenenmethodiekengerichtophetontwikkelenenverbeterenvanbasistaalvaardighedenvanmigranten.Daarnaastdraagthetbijaanhetverbeterenvandecapaciteitenvanorganisatiesdiezichinzettenvoorhetwelzijnendeintegratievanmigranten.Veelmigrantenorganisaties,vooraldieindenieuweEU-lidstaten,hebbenmoeilijkhedeninhetomgaanmetgemengdemigratiestromen.Daarnaasthebbenzeeengebrekaanspecifiekecapaciteitenenmiddelenommetmigrantenomtegaan.
DedoorhetSMILE-netwerkgeselecteerdebest-practiceskomenuitelfpartnerlanden:Bulgarije,Zwitserland,Cyprus,Duitsland,Finland,Griekenland,Litouwen,Letland,Malta,LitouwenenPortugal.Dezesuccesvollemethodiekenvoorhetlerenvantaleneneenbeteresocialeintegratievanmigrantenkunnenvanvoordeelzijnvoor:
• Organisatiesdiewerkenaanenvoordeintegratievanmigranten;• Migrantenenmigrantengemeenschappen;• Aanbiedersvantalen;• Informatie-enintegratiecentra;• Vrijwilligersenvrijwilligersorganisatiesdiewerkenmetmigranten;• Aanbiedersvanvolwasseneneducatie.
Voorbeeldenvanbest-practicesvoordeintegratievanimmigranten
UitBulgarije:
Hetproject"TakeCare"heeftalsdoelommigrantentehelpenbijhetopdoenvannieuwetaalvaardighedenmetbetrekkingtotdegezondheidszorg.Zokandecommunicatietussenzorgverlenersenpatiëntenverbeterdworden.Hetprojectgeeftinformatieoverdegezondheidszorgsystemenin8EU-landen.Erzijnverschillendehulpmiddelenontwikkeldzoalseentaalgidsvoormigrantenmetuitlegvantermendiebetrekkinghebbenopdegezondheidszorg,eenwoordwaaier,eenmedischeroutekaart,EHBO-doosvoornoodgevallenwaarinineenvoudigebewoordingenuitlegwordtgegeven,eneeninteractiefleerboekvoortaal.www.takecareproject.eu
UitZwitserland:
De"HSK-KurseinheimeitlicherSpracheundKultur"zijnlessenvandemoedertaalen-cultuurvoorjongerenvandetweedegeneratieimmigranten.Dezewordengehoudeninzevenentwintigtalen.DecursussenwordengeorganiseerdinsamenwerkingmetdeZwitsersescholen,delandenvanherkomstenouderverenigingen.Hetdoeldaarvanisdekennisvandetaalvandeoudersendecultuurvanhetlandvanherkomsttewaarborgen.www.vsa.zh.ch/internet/bildungsdirektion
25
UitCyprus:
LanguageLearninginAction(LLA)-Unit4:indemarkt
DitprogrammaisgemaaktinhetEsperinoGymnasium-LyceumvanLimassol.Datiseenschooldiezichrichtoplerendevolwassenendieeenschooldiplomawillenhalen.Arabischsprekendeleerlingenwerdeningeschrevenopdeschool.Metditprogrammakondenzoweldevolwassenals'normale'leerlingenineenzeerkortetijdGrieksleren.GriekssteltheninstaatomactiefdeeltenemenaandeCypriotischemaatschappijenzichaantepassenaanCypriotischecultuur.DaarnaasthelphetGrieksdeleerlingenbijhundeelnameaanactiviteitenopschoolenhetvolgenvanlessen.HetvergroothunkennisvandegeschiedenisvanCyprus,decultuurendeeconomie.HetprogrammawerdbekroondmetdeEuropeanLanguageLabelAwardin2012http://ec.europa.eu/education/language/label/label_public/index.cfm?fuseaction=project_award&award_id=8640
UitDuitsland:
“TalktoMeandListentoMe"("Praatmetmijenluisternaarmij")combineertzelfstudie(materialen)metworkshops.DatisvooralgunstigvoorallochtoneoudersdieteweinigkennishebbenvanhetDuitsomalleenteverwijzennaarlesmateriaalindeDuitsetaal(eentaligmateriaal).Hetmateriaalisbedoeldomvooralaantesluitenbijindividuelesituatiesvandeoudersendevragendiezekunnenhebbenoverhettweetalig(ofmeertalig)opvoedenvanhunkinderen.Indeworkshopswordtverderaandachtbesteedaandemanierenwaaropde'moedertaal'kanwordenbehoudenenbevorderd,entecombinerenmetdeofficiëleDuitsetaal.
UitFinland:
Kotisuomessa.fi;aninteractivewebsitefor
learningFinnishandSwedish
Kotisuomessa.fiiseeninteractievewebsitevoorhetlerenvandeFinseenZweedsetaal.Kotisuomessabetekent:'ThuisinFinland'of'LeveninFinland'.http://www.kotisuomessa.fi/
UitGriekenland:
Het"TheMIgrantlaNGuageandsociaLintEgration"(Mingle)-projectisgerichtophetverbeterenvandekwaliteitvanlevenenhetvergemakkelijkenvandeintegratievanmigrantenindelokalesamenleving.Datwilmenbereikendoorhetverbeterenvandetoegangtottaaltrainingenenanderebegeleidingenadviesmateriaal.Daardoorkanmenuitgroeientotactieveledenvande'gastmaatschappij/land'.Daaromontwikkeltmeneducatievecontentmeteenapplicatiewaarmeemenmakkelijkviainternetopafstandkanleren.http://mingle.exus.co.uk
UitLithouwen:
Hetproject"Languageopensanydoors"/"Taalopentalledeuren"isbedoeldomhetintegratieprocesvandepasaangekomenniet-EU-immigrantentebevorderenindeLitouwsesamenlevingenopdearbeidsmarkt.Dathelptombarrièresvansociale,persoonlijkeencultureleaanpassingtedoorbreken.Hetdoelvanhetprojectisomdetaalteleren(A1-B1niveau).DaarnaastwilmendemigrantenookkennisbijbrengenoverdeLitouwsesamenleving,geschiedenis,debelangrijkstewetten,degezondheidszorg,hetonderwijsensocialezekerheid.http://www.sih.lt/en/tsp_2
UitLetland:
L2Paths–PathwaystoHost Hetdoelvanhetprojectisommensendieineennieuwlandkomen,detaalvanhetgastlandteleren.Hethelpthendebestemaniervanlerentevinden.Daarbij
26
CountryLanguagesforMigrants
wordtrekeninggehoudenmethuneigenleerstijl,voorkeurentijdsdruk.Hetlerenvandetaalvanhet'gastland'isdesleuteltotsuccesvolleintegratieeninzetbaarheid.Migrantenkrijgentoegangtotonafhankelijkenonpartijdigeadviesvangekwalificeerdeadviseursdieadvieseninformatiekunnengevenoverlokaletaalonderwijsopties.HetPathfindersysteemhelptstudentenadviseurbijhetopstellenvaneenpersoonlijkleerplanenbijhetbewakendaarvan.
UitMalta:
Portfolio georiënteerde taalpedagogie biedt nieuwe mogelijkheden omtaallerarentehelpenhunstudentenzichmeerbewusttemakenvandegewensteresultaten. Studenten leren zo bewust aandacht te besteden aan deleerprocessen, leerdoelen en zelfevaluatie in de loop van hun taalstudie. Hetproject isgerichtdeonderliggendeprincipesvandeEUenhetgebruikenvandevoordelendaarvan,zoalshetvrijverkeervanpersonen.
UitNederland: www.prosper.ro/EuroIntegrELP/EurointegrELP.htm
Taalwerkt!iseenwebsitemetinformatieovercursussenvoormensendienietkunnenlezenenschrijven.Verderiserinformatietevindenovermethodesentrainingenvoorwerkgeversdiezichbezighoudenmetanalfabetemedewerkers.Erzijnhandigetipsvoorwerkgeversoverhoediegroepentebenaderenentehelpenbijhetlerenvanlezenenschrijven.Werkgeverskunnenbeschrijvingenengoedevoorbeeldenvindenvanverschillendetrainingen,endeervaringenvananderebedrijven.Erisookinformatietevindenoverfinancieringsmogelijkheden.www.taalwerkt.nl
UitPortugal:
LLE/SPEAKwaseenprojectomcultureleentaalkundigeintegratietebevorderenenomculturelebijeenkomstentepromoten.Deverenigingdiehetprojectuitvoerdespeelteenactieverolindestrijdtegensocialeuitsluitingvanimmigranten.Decursussenvoorvolwassenenenkinderenwerdenbegeleiddoornativespeakers.DetalenwarenPortugees,Engels,Spaans,Duits,Frans,Pools,RussischenChineesMandarijn.www.speak.social/pt
4.3.4.Beroepsonderwijsen-opleidingBeroepsonderwijsen-opleiding(inhetEngels'VET')iseenvandegebiedenwaardeLWUTLshetmeestgebruiktzoudenkunnenworden.Doorvrijverkeervanwerknemers,isdevraagnaargoedetalenkennisgegroeidendaarmeeookdevraagnaartaalvaardighedeninLWUTLs.
HettaalbeleidvandeEuropeseCommissiezegtdatvreemdetalenvanessentieelbelangzijnomervoortezorgendatdeEuropeseburgersinstaatzijnomoveralinEuropatereizen,werkenenteleren.Dezemobiliteitzalweerverderbijdragenaandeontwikkelingvandewerkgelegenheidendegroei,hetverminderenvanwerkloosheidenhetverhogenvandelevensstandaard.
Vanuithetperspectiefvanwerkgelegenheid,istalenkennisnodigdieaansluitbijdeeisenvanendevraagopdearbeidsmarkt.HetvrijeverkeervanwerknemersbinnendeEUkanbijdragenaanhetverminderenvandewanverhoudingtussendevaardighedenvandeberoepsbevolkingendebehoeftesvandearbeidsmarkt.Tochwordtdeberoepsmobiliteitenhetlerenernstiggehinderddooreenbeperktekennisvanvreemdetalen.Daardoorblijftdevraagnaarvreemdetalenstijgen,vooraldevraagnaarminderwijdverspreidetalen.
27
SindskortwordenersteedsmeernationalekwalificatiesystemenopgezetopbasisvanhetEuropeeskwalificatiekader(EQF).VerwachtwordtdathetEuropeessysteemvoorberoepsonderwijsen-opleiding(ECVET)enhetEuropeesreferentiekadervoorkwaliteitsborging(EQARF)indetoekomstookopgroteschaalgeïmplementeerdzullenworden.
HetSMILE-netwerkheeftvoorbeeldenvanbest-practicesverzamelduittienpartnerlanden(Bulgarije,Zwitserland,Cyprus,Duitsland,Spanje,Italië,Nederland,Malta,Portugal,Turkije).Dezebiedenmodellenvoorhetlerenvantalen.DezekunnenwordentoegepastopleerlingenvanLWUTLsmethetoogopberoepsonderwijsentraining.Zekunnennuttigzijnvoor:
• Instellingenvoorberoepsonderwijs• Werkgeversorganisaties• Kamersvankoophandel• Professionalsamenwerkingsverbanden• Internationalebedrijvenenwerkgevers• Aanbiedersvantaalonderwijsproviders
Voorbeeldenvanbest-practicesvoordesectorberoepsonderwijs
UitBulgarije: HetEuropeesTaalportfolioiseenpersoonlijkdocumentvooralleEuropeanenomhunspecifieketaalkwalificaties,vaardighedenenervaringenoptenemen.Datisvooralhandigvoorstudenten,werkgeversendocentenmethetoogopdeEuropesemobiliteit,wederzijdsbegripensamenwerking.HetportfolioisgebaseerdophetERKenhetbiedteenbasisvoordeerkenningvantaalbekwaamheid,hetvergemakkelijkenvanonderwijs-enberoepsmobiliteit.http://www.coe.int/t/dg4/education/elp/
UitZwitzerland:
PROGREDIRiseenprojectvoorPortugeseallochtonevrouwendiewerkzaamzijnindeschoonmaak-enhorecasectorinhetFranstaligeZwitserland.DedeelnemerskrijgentheoretischeenpraktischekenniszodatzijhunopgedaneprofessioneleervaringkunnenomzettennaareencertificaatdaterkendwordtinzowelZwitserlandalshetlandvanherkomst.ProgredirishetenigevoorbeeldinZwitserlanddathetgebruikenhetverbeterenvandemoedertaalinzetvoordeprofessioneletrainingvanallochtonevrouwen.www.progredir.ch
UitCyprus:
HetECLAND-projectiseenEuropeespartnerschaptussen6trainingsorganisaties.HetdoelvanhetprojectisomcultureelbewustzijnentolerantietussenburgersvanverschillendelandentebevorderendoorhetlerenvanLWUTLstepromoten.Gastronomie,eetgewoontenenkokenzijndemiddelendiewordengebruiktvoorhetlerenvantalen.http://www.sommercamp.at/ecland/ECLAND/Idea.html
UitDuitsland:
HetconceptAGnovelmaaktgebruikvanelektronischebeeldverhalenvoorhetberoepsonderwijs,-opleidingenhetalgemeenvormendonderwijs.Dezewordengekoppeldaanreal-lifesituatiesenberoepen.Leerkrachtenenleerlingenverdiepenzichineenbepaaldesituatie,horendedoeltaal(gesprokendoornativespeakers)enontwikkelenzotegelijkertijdhunberoepsvaardigheden,competentiesendevreemdetaal.www.agnovel.eduproject.eu
28
UitSpanje:
CentreCarlesSalvador-AcademiadeLlengües(AcademievoorTalen)HetcentrumCarlosSalvadorbiedtcursussenValenciaans/CatalaansomstudentenvoortebereidenopdeofficiëleexamensvandeKwalificatieraadvandeValenciaanseTaal.http://www.acpv.cat/web/academia-de-llengues
UitItalië:
PiazzaAffari/Allavoroconiltedesco
PiazzaAffari/AllavoroconiltedescoiseenprojectinsamenwerkingmethetItaliaanseMinisterievanOnderwijsenDuitsebedrijvenencultureleverenigingen.HetdoelisomeffectievebandentussenhetItaliaanseonderwijssysteemenDuitseondernemerstesmeden.Deelnemendestudentenkrijgenzodekansomdearbeidsmarktoptegaan.http://www.goethe.de/ins/it/it/lp/lhr/mit/sch/pro.html
UitMalta:
EuroCateringbiedtaantrekkelijkemiddelenvoorzowelzelfstudiealsklassikalesessiesaanvoorniet-academische,beroepsgerichtetaalleerders.NadesuccesvolleintroductievanEuroCateringkrijgthetprojecteenvervolggenaamdEuroCatHos.Inditvervolgwordenmeertalentoegevoegd.HetbelangrijkstedoelvanhetEuroCateringprojectwasomeenpedagogischinstrumenttebiedenvoordeverwervingvantaalvaardighedeninhetberoepsonderwijsvoorstagiairsindehorecasector.http://www.eurocatering.org/
UitPortugal:
EG4VET-EUROPEANGLOSSARYFORVOCATIONALEDUCATIONANDTRAINING(Europesewoordenlijstvoorberoepsonderwijsenopleiding).Hetdoelisomdekwaliteitvanhetbeleidopberoepsonderwijsteverbetereninelkevandebijhetprojectbetrokkenlanden.DatzijnPolen,Italië,Roemenië,Frankrijk,Litouwen,hetVerenigdKoninkrijkenPortugal.Doorhetontwikkelenvanspecialehulpmiddelenwordtdeinternationalesamenwerkingindesectorberoepsonderwijsverbeterdenwordtbijgedragenaandeintegratievanleerlingenmetspecialeonderwijsbehoeftes.www.eticincoming.com/etic-group-projects.php?id=4
UitTurkije:
TheVintageprojectisgerichtopdeontwikkelingvaneeninnovatievemanieromproblemenenuitdagingenvanlerarenenopleidersoptelossen.Menintegreertwerkgerelateerdeinhoudinhetlerenvantalen.Zokunnenvoorhetberoepsonderwijsgepersonaliseerdedidactischeactiviteitengemaaktworden.Tegelijkertijdwordtrekeninggehoudenmetindividuelebehoeftes,autonomieendeverantwoordelijkhedenvandeleerlingenzelf.www.vintage-language.eu
UitNederland:
'VanAtotZorg'iseenuitgebreidprogrammaomgeletterdheidentaalvaardighedenteverhogen.Zowelvoorlaaggeletterdenativespeakersalsimmigranten.Hetdoelisomhunmogelijkhedenenopwaartsemobiliteitopdearbeidsmarktteverbeteren.'VanAtotZorg'iseentaalprogrammavoorgecombineerdlerenspeciaalgerichtop(potentiële)werknemersindezorgsector(lagefuncties).Daarnaastishetprogrammauitstekendgeschiktvoorvrijwilligersenmensendieinformelezorginthuis-ofanderesituatiesverstrekken.Detaalverwervingdiewordtaangebodenisgerichtopcontextuele,situationeleenpraktischesituaties.Doordegecombineerdleren-filosofiekanditflexibeleprogramma'altijd/overal'wordenaangeboden.www.van-a-tot-z.org
29
4.3.5.BedrijfslevenendehandelIndeafgelopendecenniaheeftdeEU10strategischepartnerschappenopgezetmeteenaantalbelangrijkelanden:Brazilië,Canada,China,India,Japan,Mexico,Rusland,Zuid-Afrika,Zuid-KoreaendeVerenigdeStaten.Globaliseringzorgtvooreensnelleveranderingvanhetbedrijfslevenendehandel.
ChinaenRuslandzijntweevandebelangrijkstehandels-enimportpartnersvandeEU.DaarnaastkrijgthetArabischeensteedsgrotererolindeinternationalehandel.OpkomendemarktenwordensteedsbelangrijkervooralleEuropesebedrijven.Voldoendetalenkennismaakthetmogelijkomoveralindewereldteconcurreren.BeterezakelijkekanseneneenbeterconcurrentievermogenzijnnietalleenbelangrijkvoordebetrekkingenmetdestrategischepartnersvandeEU.Ookvoordebetrekkingentussendelidstatenalswerkgeverzijndezevansteedsgroterbelang.Werkgeverswillenbouwenaanlangetermijnhandelsrelaties.Daardoorzoekenzijmeerenmeernaarmensendieervaringuitverschillendelanden,eendiversetalenkenniseninterculturelecommunicatievaardighedenhebben.
Bedrijvenmakennugebruikvanveelverschillendetalen.Omnieuwemarktentebetreden,zakelijkekansentegrijpenenzakelijkerelatiesoptebouwenhebbenzijnietalleen'native-speakers'indienst,maarookafgestudeerdeninmindergebruiktetalenofmigranten.Zowordentalenstrategischgebruiktvoordegroeivanhetbedrijfslevenenhandel.Taalvaardighedenwordendanookzeerruimingezet.
HetSMILE-netwerkheeftvoorbeeldenvanbest-practicesinvijfpartnerlanden(Bulgarije,Tsjechië,Griekenland,Malta,Portugal,Turkije)verzameld.Dezebiedenmodellenvoorhetlerenvantaleninhetkadervanhetbedrijfslevenendehandel.ZowelalshetgaatomtalenvanstrategischepartnersvandeEUalsbinnendelidstatenvandeUnie.Zekunnennuttigzijnvoor:
• Bedrijvenenwerkgevers(MKB,grotebedrijven,enz.)• Studentenvanmanagementenbedrijfskunde• Aanbiedersvanberoepsopleidingen• Vakbonden• Aanbiedersvantalen• Cultureleverenigingen• Niet-traditioneletaalleerders
Voorbeeldenvanbest-practicesvoorhetbedrijfsleven,MKBenhandel:
UitBulgarije:
"MissionPossible:ChineesvoorEuropeanen"isgerichtopbedrijven,cultureleorganisatiesenonderwijsinstellingendiezakendoenmetChina.HethelptbasiscommunicatievevaardighedenteontwikkeleninhetChineesinzgn.situationelecontext.Hetprojectheeftniet-traditionelemethodesontwikkeldvoorhetverstrekkenvantaalinformatieinhetChineesmetbehulpvanzgn."associatievehiërogliefenkettingen".Dezewordengebruiktintweetaligegespreksoefeningenenzijnaangepastaan5Europesetalen(Bulgaars,Nederlands,Portugees,Italiaans,Litouws).www.chinese-for-eu.eu
UitTsjechie:
HetTalkToMe-platform:Biedteenonlineinteractievemanieromtelerenenisgebaseerdopeenaantrekkelijk socialenetwerk.Hetplatformbiedtdynamischeinhoud voor taalniveau A (basis gebruiker) in de talen Tsjechisch, Slowaaks,Hongaars en Sloveens. Het is vooral voormensen die in sectorenwerkenwaar
30
dienstverleningzekerematevanbegripvandeklantentaalvereist.
UitGriekenland:
www.talk-with-me.eu
HetMARINAprojectiseennuttigeaanvullingopdetrainingvanmensenwerkzaaminhetkusttoerisme.Strategischenetwerkenvanwerkgevers,vakbondenendeaanbiedersvanleermogelijkheden,gevenadvies,testen,verspreidenenmainstreamenderesultatenvanhetproject.Zowordensocialecompetentiesverhoogdenvaardighedenvanvolwassenenopdearbeidsmarktontwikkeld.http://www.marina-project.com/index.html
UitMalta:
LessenChinees(Mandarijn)opMQFniveau1incombinatiemetgesprekslessenbiedeneenvandebelangrijkstetoegangspuntentotverdereleermogelijkhedenindetaal.Hetiseenparttimeopleidingvan32wekenvoordegenen(inMalta)diedebasiselementenvandeChinesetaalwillenleren.DitiseenidealestartcursusvoorvolwassenendiedezetaalwillenverkennenmetalsdoeltereizenofzakelijkecontactenmetChinatemaken.www.lifelonglearning.gov.mt
UitTukije:
HetGABALL-projectbeoogtdevaardighedenEUMicro-enMKB-managersteversterkendoormiddelvane-businessplatforms.Dezevaardighedenzijnvanbelanginhetprocesvaninternationaliseringvandeinterneenexternemarkten.Hetprojectstreeftnaardeverbeteringvandetaal-encultuurvaardighedenbijo.a.hetgebruikvane-marketingene-commerce,hetopzettenvanbetrekkingenmetbehulpvanelektronischesocialeplatformsenhetstimulerenvanondernemerschap.www.gaball.eu/en/
UitPortugal:
De'BusinessDictionary'(Zaken-woordenboek)opcd-romin5talen(Portugees,Frans,Engels,DuitsenTsjechisch)bestaatuiteenmultimediawoordenboek.Hetiseenvollediginteractiefwerkinstrumenteneenrelevantebronvoordecommunicatietusseninvesteerdersenhandelareninhetinternationalebedrijfsleven.
4.3.6.DeBouw-enanderesectorenNajarenvancrisis,onzekerheidenkrimpisindeafgelopentweejaardestabiliteitteruggekeerdindeEuropeseEconomischeRuimte.DeEuropesebouwsectorgaatookweergroeienindeperiode2014-2016volgensdemeestrecentevoorspellingvanEuro-Construct(hetbelangrijkstenetwerkvoordebouw,financiëleenzakelijkevoorspellingeninEuropa).Ditzalwaarschijnlijkookdearbeidsmarktlatengroeienendeinzetbaarheidvergrotenvanmensendieopzoekzijnnaarwerkbuitenhuneigenland.Datleidttotmeermobiliteitvanwerknemersenbevordertintegratie.
MetdeuitbreidingvandeEuropeseUnieisdevraagnaarspecifieketaalvaardighedendirectgerelateerdaandeinzetbaarheidenhetvrijeverkeervanmensenopdearbeidsmarkt.Hetlegteennieuwenadrukopbepaaldesectorendiezichophunhoogtepuntbevinden.Zostaandebouw,energie-efficiëntieenhernieuwbareenergiebronnensamenmetbepaaldeverwanteonderwerpenweeropdeagenda.
31
Methetoogopeenconcurrerendeenefficiëntemarkt,heeftdeEuropeseUniebehoefteaanmobielerearbeidskrachten.Daarnaastvergroottaalvaardighedeninverschillendetalendemogelijkhedenopdearbeidsmarkt.Indeafgelopenjarenishetaantalwerknemersindebouw,dieinhetbuitenlandwerken,binnendeEUgestegen.DiestijgingkomtvooraldoordetoetredingvanOost-Europeselanden.Dezetoenemendemobiliteitvereistweerdeverbeteringendeuitbreidingvandetaalvaardigheidvandearbeiders.
DeSMILEbest-practicesgevensuccesvollemodellenvoortaalonderwijsbinnenhetberoepsonderwijsenpassendetaalvaardighedenvooraantalindustrieën.Zekunnennuttigzijnvoor:
• Bouwvakkers• Professionalsindescheepvaart• Aanbiedersvanberoepsopleidingen• BelanghebbendenBouwnijverheid• Vakbonden• Aanbiedersvantaal• Belanghebbendeninandereeconomischesectoren,zoalshernieuwbareenergie,milieu,elektriciteit,
ICT,etc.• Niet-traditioneletaalleerders
Voorbeeldenvanbest-practicesvoordebouwenanderesectoren
UitBulgarije:
HetBEST-projectisopgezetomdedringendetaalopleidingsbehoeftesinhetberoepsonderwijsaftestemmenopdezichsnelontwikkelendesectorenvandeeconomie.Hetprojectheefteenlijstmetfoto'sontwikkeldmettermeninhetBulgaars,Engels,Spaans,TurksenRoemeensvoordevolgendezesbelangrijkethema's:bouw,bouwmanagement,energie-efficiëntieenhernieuwbareenergie,milieuenmilieubescherming,elektriciteit,ICT.
UitPortugal:
Constructor2000-Buildingcommunication
Ditprojectisgerichtophethelpenvanwerknemersindebouwombetertevoldoenaandeuitdagingenvandesector.Datwordtgedaandoorhetmakkelijkertemakenomvaardighedeninvreemdetalenoptedoen,doorontwikkelingvanbeteretrainingenenkwalificatiesindeberoepsopleidingvoordesectorcivielebouw,enhetondersteunenvanbedrijvenomeengroterematevanspecialisatieendeskundigheidtebereiken.Zokanmenbeterinspelenoprecenteveranderingenindesector.
IntermariseenEuropeessamenwerkingsprojectdatgefinancierdwordtdoorhet'LevenLangLeren'-ProgrammavandeEuropeseCommissie(onderkernactiviteit2vanhet'transversaleprogramma').HetdoelvanditprojectwasomeenEuropesegemeenschap van maritieme- en marine-instellingen op te zetten die de'wederzijds begrijpen' (= IC - intercomprehension) aanpak delen voor vreemdetalen.Datdoetmendoorhetaanbiedenvan innovatievepraktijken inhet lerenvanvreemdetalenineenmaritiemecontext.DitprojectstreefternaarmaritiemeprofessionalsinEuropatevoorzienvanICstrategieën,diehelpenbijhetlerenvantalentijdensdeeerstetrainingofbijscholingbijdemarineofkoopvaardij.
32
UitTurkije:
HetdoelvanhetEVLAC-projectwasomdemethodologieenderesultatenvanhetLANCAMprojectovertenemenenzoleermiddelenteontwikkelendiegerichtzijnopdebouw.VooralmetbetrekkingtotwerkcultuurenpraktijkproblemeninTurkije,Griekenland,OostenrijkenhetVerenigdKoninkrijk.http://bmb.cu.edu.tr/evlac/index.htm
4.3.7.OnderwijsendeopleidingvanlerarenInhetkadervanEuropa2020enET2020,envolgens'RethinkingEducation',moetdegroeiendewerkgelegenheidgestimuleerdworden.EU-lidstatenmoetendaaromhunaanbodvanonderwijsenopleidingenhervormen,efficiëntermaken,enbeterafstemmenopdebehoeftesvanleerlingenendearbeidsmarkt.Binnenditstrategischekader,ophetgebiedvanschoolbeleid,zijndeuitdagingenalsvolgt:
a) ontwikkelingvanvaardighedenenevaluatie,b) ontwikkelingvanheteigenkunneninhetschoolonderwijs(vooralhetterugdringenvanvoortijdig
schoolverlaten,eenvandespeerpuntenvanEuropa2020,enhetbevorderenvandetoegangtothoogwaardigevoor-envroegschoolseeducatieenzorg)en
c) deonderwijzerszelf.
Dekennis,vaardighedenenhoudingvanalle6miljoenlerareninEuropazijnvangrootbelang.Dekwaliteitvanhunonderwijsheefteendirecteffectopwatdeleerlingenkunnenbereiken.Delerarenzijndebelangrijkstebinnenschoolsefactordievaninvloedisopderesultatenvandestudenten.Datisookderedenwaaromdenationalebeleidshervormingengerichtzijnophetondersteunenvanlerarenomhuneigenonderwijseffectievertemaken.Metdiehervormingeniswaarschijnlijkhetgrootsterendementtebehalenophetgebiedvanefficiëntievanhetonderwijsstelsel.
Deeisendieaanleraren,schoolleidersenlerarenopleidersgesteldwordennemenenveranderensteeds.Zijwordenopgeroepenomeensleutelroltespelenindemoderniseringvanhetonderwijs.Omdattedoen,moetenzehuneigenkennisenvaardighedenontwikkelen.Basisopleidingenenpermanentebijscholingvandehoogstekwaliteitentoegangtotondersteuninggedurendedeloopbaanzijndanookessentieel.
DeEuropeseCommissiewerktsamenmetdeEU-landenomdenormenvanhetonderwijsendelerarenopleidingenteverhogenmet:
• Deuitwisselingvaninformatieenervaringentussenbeleidsmakers;• HetondersteunenvanprojectenviahetErasmus+programma.
http://ec.europa.eu/education/policy/school/teacher-training_en.htm
http://ec.europa.eu/education/policy/strategic-framework/expert-groups/documents/wg-schools-mandate_en.pdf
HetSMILE-netwerkheeftbest-practicesvastgesteldvoorhetonderwijzenenlerenvantalenbinnendelerarenopleiding.ZowelophetgebiedvandetalenvandestrategischepartnersvandeEUalsbinnendelidstatenvandeUnie.Zekunnennuttigzijnvoor:
• Taalleraren• Leerkrachtenendeschooladministratie• Schoolkinderen• Ouders• Centravoortaalonderwijs• Opleidingsinstellingenvoorleraren
Voorbeeldenvanbest-practicesvoorhetschoolonderwijsendelerarenopleiding
33
UitZwitzerland:
DetweetaligemiddelbareschoolEnricoFermiwerdopgerichtindejaren'60doorItaliaansemigranten.Deschoolbiedteentweetaligleerplan(ItaliaansenDuits)erkenddoordeItaliaanseenZwitserseonderwijsautoriteiten.www.enricofermi.ch
UitCyprus:
DealgemenedoelstellingvanhetAlphaEUprojectisommeertaligbewustzijnentaalvaardigheid bij kleuters te bevorderen in verschillende Europese landen.Daarvoor ontwikkelt (en implementeert) men digitale alfabetboeken enalfabetgerelateerdespelleneninteractieveactiviteiten.
UitTsjechie:
http://www.alphaeu.org/
"MultilingualFamilies"/Meertaligegezinnen-iseenonderwijsprojectdatgesubsidieerdwordtdoordeEuropeseUnie.Hetondersteunteninformeertallochtoneofmeertaligeoudershoeenwaaromzijhunkinderenhetbestmeertaligkunnenopvoedenineeninformelesfeer.Hetprojectmaaktenverschaftmiddelenvoorgezinnen,leerkrachtenenkinderen,inhetEngels,Tsjechisch,Duits,Pools,Spaans.Erisgeenlimietaanhetaantalouders,leerkrachten,scholeneninstellingendiehetprojectkunnengebruiken.http://www.multilingual-families.eu/
UitSpanje:
"EscolaValenciana"iseenmaatschappelijkeorganisatie,gevormddoor29verenigingenopregionaalniveau.ZijzijngegroepeerdindeFederaciód'AssociacionsperlaLlengua(FEV)(FederatievanVerenigingenvoordetaal).Hetstarttehaaractiviteitenin1985omdeoprichtingtebevorderenvaneenonderwijssysteemwaarinValenciaans/Catalaánsdevoertaalzouzijn.https://www.escolavalenciana.com
UitPortugal:
AnApproachtoInterculturalAwareness-PortugueseandFrenchin
thePrimarySchool
Hetdoelvanhetprojectwasomvroegtebeginnenmethetlerenvanvreemdetalen,multicultureelonderwijsenhetaanvaardenvanpersoonlijkeensocialeverschillen.Hetspeelseaspectwasaltijdaanwezigindebelevingvandebasisschoolleerlingen.Denatuurlijkenieuwsgierigheidvandezeleeftijdsgroependezeerwarmerelatietussendeleerkrachtenzorgdevooreenversneldbegripvandevreemdetaal.
4.3.8.BejaardenEuropaisindebanvandevergrijzingvandesamenleving.Volgensdemografischonderzoek,uitgevoerddoordeVerenigdeNaties(2013),isdevergrijzingeenvandemeestonderscheidendedemografischegebeurtenissenvandetwintigsteeeuw.Ditzetindeeenentwintigsteeeuwversnelddoor.Seniorenzijnbelangrijkenvormeneengrootdeelvanonzesamenleving.Zijkunnendaaromeenbelangrijkebijdrageleverenaandesocialeontwikkelingdooractiefdeeltenemenaan'levenslangleren'.
34
Eenvandebelangrijkstegebiedenwaarouderemensenhunvaardighedenverbeterenishetlerenvantalen.Doorhetlerenvaneenvreemdetaalzijnseniorenbeterinstaatactiefdeeltenemenaanverschillendesocialeactiviteiten.Ditleidttoteenbeterekwaliteitvanhunsocialeleven.Bovendienverwachtmendattweetaligheidgoedisvoorhetmentalefunctionerenvansenioren.
SeniorenkiezenhetvaakstvoorhetlerenvanEngels,DuitsofFrans.Volgensdeleerlingenishetlerenvaneenvreemdetaalnietalleennuttig,maarookvindenzehetleerproceszeerinteressantenmotiverend.MetbetrekkingtothetlerenvanLWUTLsishetbelangrijkomtebenadrukkendatdemeerderheidvandesenioreninpost-SovjetstatenhetRussischheelgoedkennen.Datkomtdoordathunland(en)tijdenshunstudieenberoepslevenonderdeinvloedstondenvandeSovjet-Unie.HetgebruikenhetlerenvanRussischwastoenwijdverspreid.HetlerenvanLWUTLsvoorseniorenisbevorderlijkalsditaansluitophetdagelijkslevenvandeleerlingofbijdepersoonlijkeinteresse/behoefte–zoalsreizenoffamilieleden/vriendeninanderelanden.Seniorenhebbenveelmeertijdomtereizeninvergelijkingmetvolwassenendienogsteedsactiefzijnopdearbeidsmarkt.Eenbezoekbrengenaan(mensenin)buurlandenofanderelandeniseenvandebestemanierenomtegenietenvanverworventaalvaardigheden,maarookomzeteverbeteren.DaaromisdeseniorensectoreengoedeomgevingvoordepromotieenbewustmakingvanLWUTLs.
MeestallerenEuropeseseniorentaaldoorhetbijwonenvancursussengeorganiseerdinverschillendeeducatievecentra,bibliotheken,enzgn."UniversitiesoftheThirdAge".Erkonnietveelinformatiegevondenwordenoverdeleermethodeshoeweldatmeestalindevormvanlezingen,seminarsenworkshopsgaat.Senioren,dieeenhogertaalniveauwillenhalen,hebbendeneigingomookveelzelfstudiematerialentegebruiken.
Debest-practicesdieverzameldzijngevenverschillendemanieren,methodesenhulpmiddelenvoorhetlerenvanLWUTLsenkunnengunstigzijnvoor:
• Senioren;• Diversetaalonderwijsinstellingendiewerkenmetsenioren;• Gemeenschappenvansenioren;• Diversenon-gouvernementeleenpubliekeinstellingendiewerkenmetsenioren
Voorbeeldenvanbest-practicesvoorsenioren
UitLitouwen:
Loecsenbiedteenmethodevoorhetsnellerenvanvreemdetalenviainternetofopanderemobieleapparaten.Hetisbedoeldvoormensendiewillenkunnenomgaanmetdemeestvoorkomendesituatiesinhetdagelijksleven,zondereenlangdurigleerprocestemoetendoorlopen.Dewebsitebevatuitdrukkingenvoorhetechtedagelijkselevenendezezijnookhandigbijhetreizen.Dewebsitehelptomdenuancesvanelketaalteontdekken.Tijdenshetgebruikvandewebsitewordenleerlingeninstaatgesteldomuitdrukkingengemakkelijkerteonthoudendoormiddelvanillustraties.http://www.loecsen.com/
4.3.9.Kansarmen/mensenmetbeperkingenDe sector voor mensen met beperkingen is heel breed en omvat zeer gevarieerde mensen. Onder mensen metbeperkingenvallenmensendie
• specialebehoefteshebben(lichamelijkeofgeestelijkehandicap)
35
• komenvaneenachtergrondmeteenlaaginkomenenfinanciëleproblemenen/ofeengebrekaansteunhebben(datwilzeggeneconomischachtergestelde/arm)
• weinig(politieke)invloedhebben• geen gelijkwaardige toegang tot onderwijs en de arbeidsmarkt hebben, zoals huidige en voormalige
gevangenen.
HetEuropeseonderwijslandschapbiedtveelverschillendeprogramma'senprojectenvoordezeverschillendekansarmegroepen.Demeerderheid is echter ontworpenomdeofficiële / landstaal te leren en te bevorderen.Het onderwijs isgerichtopsuccesvolleintegratieindecultuurvanhetland.VanhetlerenvanLWUTLswordtnoggeenprioriteitgemaaktvoordezegroepmensen.
Detentiefaciliteiten,bijvoorbeeld,biedencarrièremogelijkhedenindevormvanberoepsonderwijs.Gevangenenkunnenkiezenvooreencarrièrepaddatzewillennastrevennahunvrijlating.DegrootsteEuropesetalenkunnen,afhankelijkvanhetcarrièrepad,onderdeelzijndandeopleiding.LWUTLsvallendaarechternietonder.
Devoorbeeldenvanbest-practicesdiedoordeSMILEnetwerkpartnerszijngekozenkunnenhelpenbij:
• Mensenmeteenlichamelijkehandicap• Gebruikersvangebarentaalwereldwijd• Centravoorvolwassenenonderwijs• Aanbiedersvanberoepsopleidingen• Professionelesamenwerkingsverbanden
Voorbeeldenvanbest-practicesvoorkansarmen
UitDuitsland:
Hetconceptvan"SpreadtheSign"maaktgebruikvaneenonlinegevisualiseerdwoordenboekvoor17verschillendenationalevariantenvandegebarentaal.Viae-learningskunnenzoweldovealshorendemensengebarentaallerenofhunkennisverbeteren.Hetprojectbevordertnieuwemobielecommunicatietechnologieënenbiedtonafhankelijkeleermiddelendieovercultureleentaalkundigegrenzenheengaan.www.spreadthesign.com
UitGriekenland:
HetprojectE.T.O.S.–"EffectievetrainingvoortheOutsidersoftheSociety"(Effectievetrainingvoordebuitenstaandersvandesamenleving)ontwikkelteentrainingsmodeldatopdewerkvloerwordtuitgevoerdennietindeklas.Hetmodelmaaktgebruikvanpraktische,onderlingeactiviteitenwaarondernemers(kleineeenmanszaken)trainersvoorvolwassenenworden.Zijwordenondersteunddoorervarendocenten.HetprojectheeftookeennieuwEU-certificeringvanvaardighedenontwikkelend,gebaseerdopeeninnovatiefevaluatiemodeldatinlijnismetdeECVETsysteemvereisten.Ditcertificaatwordtuitgereiktaanheteindvandetraining.
UitNederland:
GoedgevoelenNederlands(FeelGood&
Dutch)
Tweeorganisaties,StichtingLOVenContext(onderdeelvandeParnassiaGroep),bundelenhuninspanningeninhetproject'FeelGoodandDutch'.Hetprojectbiedtbegeleidingaanmensendielasthebbenvan(milde)depressiesenonvoldoendeNederlandsspreken.Hethelptzeindividueelofingroepenhunpraktischetalenkennisteontwikkelenenzohunpsychischgezondheidteverbeteren.Hetprojectrichtzichopmoeilijktebereiken,vaakgeïsoleerddoelgroepen-migrantendieandersachterblijvenindesamenleving.Meerinformatie:www.stichtinglov.nl
36
4.3.10.ArbeidsmarktEenvandecentralepolitiekedoelstellingenvandeEuropeseUnierichtzichopdewervingvanhoogopgeleidewerknemersuitinternationale,eninhetbijzonder,deEuropesearbeidsmarkten.InterneEuropesebarrièresdiemobiliteitopdearbeidsmarktvandeEUbelemmeren(zoalstaal-ofculturelebarrières)kunnenwordenoverwonnendooreengroteretalenkennisendestandaardisatievandesocialezekerheid.IndesteedsverdergaandeglobaliseringiseengoedekennisvanvreemdetalendesleuteltoteensuccesvolleintegratieindeEuropesearbeidsmarkt.Werkgeversstellenkennisvanvreemdetalenopprijsenzijnbereiddaareengoedvoorteloonbetalen.HetisvoorzowelmigrantenalsburgersvanalleEuropeselandenbelangrijkomvloeiendtezijninmeerdereEuropesetalen.Vooralalshetgaatomtalennietopgroteschaalgebruiktenonderwezenworden.
Talenkennisisbijzonderbelangrijkvoorbepaaldeactiviteitenenprofessionelegroepenindegrensregio's,bijv.brandweerlieden,politieagentenenambulancepersoneel.
DearbeidsmarktsectorisbijzondergunstigvoordebevorderingvanmethodesvoorhetverbeterenvanvaardighedeninvreemdetalenendetoepassingvanLWUTLs.Ditisvooralvanbelangindegrensregio'swaarmeerderetaalinvloedenaanwezigzijnendienodigzijnvoorsuccesopdearbeidsmarkt.ProfessionalshebbenmeerbehoefteaanhetlerenvanLWUTLsomdatdezenunodigzijningezamenlijketrainingeneningevallenvangezamenlijkoptreden.Daarommoetdeleerinhoudmeerpraktijkgerichtzijnenpassenbijdedagelijkse(werk)routinevaneengrootaantaldoelgroepen.HetSMILE-netwerkheeftbest-practicesaangewezendiehelpenomindezebehoeftestevoorzien.Zijzijngunstigvoorhetverderverspreidenvanniet-formelemiddelenvoorzelfstudieenhetzelfstandiglerenvoordevolgendedoelgroepen:
• Werknemers/werkgeversingrensgebieden• Taalcentraenscholen• Migranten• Vakbonden• Niet-traditionelelerenden• Centravoorvolwassenenonderwijs• Aanbiedersvanberoepsonderwijsen–opleidingen
Voorbeeldenvanbest-practicesvoordearbeidsmarkt
UitDuitsland:
Hetproject"TsjechischvoorBrandweerlieden"wordtgecoördineerddoorEuregioEgrensis.HetrichtzichophetverbeterenvandesamenwerkingencommunicatietussendeTsjechischeenDuitsebrandweerindegrensregio's.DatdoenzijdoorDuitsebrandweerliedenzelfstudiematerialentebiedenalszijTsjechischwillenlerenofhuntaalvaardighedenverderwillenontwikkelen.www.euregio-egrensis.de/feuerwehr.htm
UitGriekenlandenItalie:
AgriculturalAllianceforCompetenceandSkillsbasedTraining–ACT(LandbouwAlliantievoorhettrainenvanCompetentiesenVaardigheden)ACTiseenprojectdatdemismatchtussennieuwebanenenbestaandevaardighedenwilverminderen.Defocusligtopdearbeidsmarktindeagrarischesector.DoorhetontwikkelenvaneenbeteragrarischleerplankanmenzorgenvoorinnovatiefberoepsonderwijsenopleidingsmogelijkhedeneneenbredeverspreidingdaarvaninheelEuropa.ACTverwachtzohetaantalvoldoendegeschooldpersoneeltevergrotenenwilinnovatieveinstrumentenentrainingeninmodulesleveren.
37
UitFinland:
IntegratingGermanstudiesinMarketinginFinland
IntegratievanhetDuitsinMarketingopleidingeninFinland.Ditiseenproefproject,waarbijhetlerenvanhetDuitsewerdgeïntegreerdalseentechnischetaalindestudieMarketing.OnderwijzenenlerenvindttegelijkertijdplaatsindeauthentiekecontextvaneenFinsemicro-onderneming,diezichwilvestigenopdeDuitsemarkt.HetprojectisgeplandenbeheerddoorSatakuntaUniversityofAppliedSciences/FacultuofServiceBusiness,Pori,Finland.
4.3.11.ZorgsectorIndeafgelopenjarenheeftdegezondheidszorgsectortemakenmetnieuweuitdagingendoordetoegenomenmobiliteitenmigratie.VeelvandeeerstegeneratiemigrantenindeEU-landenhebbendepensioengerechtigdeleeftijdbereikt.Datheeftgezorgddatzorgverlenersindeafgelopenjarensteedsvakerspecialeaandachtenvaardighedennodighebben.Dewereldwijdeverbindingenallegevolgenvandienvereisenintercultureleeninterreligieuzekennis.Vooralophetgebiedvansocialebijstand,dezorgvoorziekenenouderenenhetwerkenmetmensenmeteenhandicap.Eriseengrotevraagnaarcultuurspecifiekekennisindepatiëntenzorggeweest.
Daarnaastishetaantalpersoneelsledenmeteenmigrantenachtergrondofvanuithetbuitenlandtoegenomen.Vooralinde oude EU-lidstaten. Naast de EU-brede aanpassingen in de beroepsopleidingen, zijn gespecialiseerde taal- eninterculturelevaardighedennodigvoorhetbereikenvandebestmogelijkeresultatenbinnendegezondheidszorgvanelkEU-land.
Specialistenhebbenlanggewezenophetgrotebelangvanculturesensitieveprogramma'sindezorg.Zeconcluderenvaakdaternogveelruimtevoorverbeteringismetbetrekkingtotverderonderwijsenopleidingindesector.
De gezondheidszorg is een belangrijke sector als het gaat om de ontwikkeling en verspreiding van de succesvolletaalproductenenmethodesdiegerichtzijnophetuitbreidenvanbasisvaardighedeninde(beroeps)praktijk.Taalkundigencultureelopgeleidpersoneeldraagtbij aande totale zorg.Het zorgtvoor sociale integratievan zieken,ouderenengehandicaptenmeteenmigrantenachtergronddieeengebrekkigetalenkennishebbenvanhetwoonland.
HetSMILE-netwerkheeftbest-practicesverzamelddiegunstigkunnenzijnvoor:
• Personeelindegezondheidszorg(ziekenhuispersoneel,zorgverleners)• Zorgverleners• Aanbiedervanvolwasseneneducatie• Confessioneleziekenhuizen• Cultureleverenigingen• Socialecentra• Gemeenschappelijkezorgcentra• Aanbiedersvanberoepsopleidingen• Patiënten
Voorbeeldenvanbest-practicesvoordegezondheidssector
UitDuitsland:
Bikup's"IntercultureleTaallessenvoordeprofessionelepraktijk"geventaalonderwijsopeencultuursensitievemanier.Leerlingenkunneneenvreemdetaallerenofhunkennisdaarvanvergroten.Daarnaastbiedendecursussenwaardevolleinzichtenincultureelenlandspecifiekestructuren,maarookgespecialiseerdeenprofessionelekennisdienodigisindegezondheidszorg.www.bikup.de
38
UitCyprus:
Multicom112-Hetprojectisgerichtophetontwikkelenvanmoderneinstrumentenvoortaalcursussendiemeldkamerpersoneelinstaatstellenvoldoendetaalvaardigheidteontwikkelenineenvreemdetaal.http://www.multicom112.org/
UitNederland:
'BegrijpjeLichaam'iseenmethodediehelptverpleegkundigenmakkelijkertelatencommunicerenmetpatiëntendienietvoldoendekunnenlezenenschrijven.Dezepatiëntenmissenvaakbasiskennisoverhuneigenlichaam,overveelvoorkomendesymptomenenbehandelmethodes.Dewerkingvandeorganenwordtuitgelegdopeenbeeldendemanier,zodatanalfabetenofmigrantendiegeenNederlandskunnenhettochgemakkelijkkunnenbegrijpen.Hethelptlaaggeletterdepatiëntenenartsendezelfdetaaltespreken.Ditleidtnietalleentotwederzijdsbegrip,maarkanookbijdragenaanhetverminderenvandekostenindezorg.Demethodewordtooktoegepastvoorheteenvoudighetlerenvantalen.
4.4.ManierenenmethodesvoorhetlerenendebevorderingvanLWUTLsHetSMILE-netwerkheeftgoedepraktijkvoorbeeldenverzamelddieinnovatieve,niet-traditionelemethodesvoorpromotieeneducatievanLWUTLskoppeltaandearbeidsmarktensocialeintegratie.IndedatabasestaanookanderemethodiekendiegebruiktwordenmetbetrekkingtotdepromotievanLWUTLsvooranderesectoren.BijdemethodiekenvoorLWUTLsligtdefocusopdemotivatievandeleerlingen,ontstaanuitpersoonlijkevoorkeurenenbehoeftes.Uitonderzoekblijktdatdemotivatievoorhetlerenvaneentaalvangrotereinvloedisdantaalbekwaamheid.InditverbandwordenLWUTLsinrelatiegebrachtmetdepersoonlijkebehoeftesvandeleerlingen.HetisduidelijkdatvoorheteffectieflerenvanLWUTLseenminderformele,vriendschappelijkeleeromgevingnodigis.Nadrukligthierbijophetcreërenvaneenleervriendelijkeomgeving,duidelijklesmateriaal,zintuiglijkeactiviteitenendirectetoepasbaarheidvanhetgeleerdemateriaal.LosvaneenaantaltraditionelemiddelendieontwikkeldzijnvoorLWUTLs–gesprekskaarten,themaboeken,woordenboeken,survivalkits,enz.–heefthetSMILEnetwerkookveelgoedepraktijkvoorbeeldendienietvolgenstraditionelemethodiekenvoorhetlerenvantalenzijnontwikkeld.Zekunnenalsvolgtwordeningedeeld:
4.4.1.TaalspelletjesenactiviteitenDegeselecteerdebest-practiceszijnvoorzienvanveletaalmaterialendieontwikkeldzijnineenbreedscalavanLWUTLs,zoalsbordspellen,visueellesmateriaal,kaartspelen,situationeletaalspelletjesenactiviteiten,onlinecomputerspelletjes,enz.
Taalspelletjeszijnessentieelindemotivatievoortaalvaardighedenineenvreemdetaal.InhetgevalvanLWUTLsmoetdenadrukmeerliggenopdebevorderingvanenbewustmakinginLWUTLsdanophetformeellerenvantalen.Despelletjesnodigenuitomineenmeermotiverendeenontspannensfeerteleren;zelatenleerlingensnellerlerenendegeleerdestofwordtookbeteropgenomenineenstressvrijeencomfortabeleomgeving.Tijdenshetspelenvandespelletjes,isdeaandachtvandeleerlinggevestigdopdeboodschap,nietalleenopdetaalstructuur.Ineenspelgeoriënteerdecontextzijnleerlingenminderangstig,spontanerenvlotterinhetbereikenvaneengoedecommunicatievevaardigheid.
Hetgebruikvanspelletjesisookeenkrachtighulpmiddelbijhetleren,omdatdemeestespellenzijngebaseerdopherhalingvaneenreeksvanwoordenofzinnen.Daaromzijnzijzeernuttiginhetaanlerenvannieuwewoordenschat.Devoordelenvanhetgebruikvanspelletjesinhetlerenvantalenkanwordensamengevatindevolgendepunten:
• zijnleerling-gericht
39
• bevorderenvancommunicatievevaardigheden• geveneenbetekenisvollecontextaantaalgebruik• stijgingleermotivatie• verminderingvanangstbijhetleren• creatief,flexibelenspontaantaalgebruikstimuleren• bouwenaaneencoöperatieveleeromgeving• stimulerenvaneenactieveendeelnemendehoudingvanstudenten• gemakkelijkermakenominhoudteonthouden• helpenontwikkelenvantaalconcepten,woordenschatenkritischdenken
Taalspelletjeszijntoegankelijkeenplezierigehulpmiddelenvoorsituationeelonderwijsenzijndanookgeschiktvoorzoweltaalaanbiedersalstaalleerders.Eenandervoordeelisdatzekunnenwordenaangepastaanleerlingenvanverschillendeleeftijdsgroepenensocialeenetnischeachtergronden.DergelijkewerkwijzeszijngemakkelijkoverdraagbaarenkunnenwordeningezetomandereEuropesetalentebevorderen.Zebiedenuniverselehulpmiddelendiekunnenwordentoegepastinverschillendecontexten.
Voorbeeld:best-practicevoortaalspelletjes
SHOPLANG2.0laatdevoordelenzienvanhetlerenvanLWUTLsviaeenreeksvantaalspelletjesenactiviteitendieverbandhoudenmethetthemawinkelen,enisgerichtopproductmerken.Deontwikkeldematerialenzijngetestbinnentaalcampagnesinsupermarktenenbijbeginnendeleerlingenbijtaalaanbieders.Eenwebapplicatiedielijktopeenonline'taalsupermarkt'steltmenseninstaatomwoordentelerenenhunkennistetestenin8verschillendetalen.
www.shoplang2.com
4.4.2.TalendoormiddelvanvisuelevoorstellingenEenniet-traditionelebenaderingvantaalpromotie,eninhetbijzonderLWUTLs,kanwordengevondeninhetgebruikvanbeeldmateriaalzoalsfotografie,multimedia,films,videoclips,stadsborden,tentoonstellingen,hedendaagsekunstenvormgeving,enz.Hetvisueleaspectvantaalpromotiezorgtvooreenaantrekkelijkeenzeerinteractievemaniervanbewustmakingvandetaalkundige,cultureleenhistorischediversiteit.Datdraagtbijaanhetvergrotenvancommunicatieendeintercultureledialoogtussenmensen.Zulkeeducatieveenpromotionelemodellenkunnenovergedragenenaangepastwordenaanandereleeromgevingenentalen.Zoookaanregionaleenminderheidstalen,talendiegebruiktwordeningrensregio's,tweetaligegemeenschappenenLWUTLsuitverschillendetaalgroepen.
EfficiënteenduurzametaalpromotieviavisualisatiekanwordengebruiktdoorkleineLWUTLgemeenschappen,overheden,cultureleinstellingen,media,scholen,kleineenmiddelgrotebedrijvenenbelanghebbendenuitdetoeristischesector.
HetSMILE-netwerkheeftbest-practicesopgenomenvansuccesvollemodellenvoordepromotievanLWUTLsdoormiddelvanverschillendevormenvanvisuelerepresentaties.
Voorbeeld:best-practicevoortaalvisualisatie
40
"BeyondSigns in theCity" verhoogthetbewustzijnvandeEuropese taalkundigeenculturelediversiteitdoorvisuelevoorstellingenvandestad–"destadsborden".Daarbij wordt gebruik gemaakt van hedendaagse kunst en design en nieuwetechnologieën.HetprojectrichtzichopBulgaars,Catalaans,Duits,Spaans,Grieks,Maltees,Pools,Roemeens,Sloveens,Turks,Hongaars.Hetvoldoetaantaalkundigebasisbehoeftes die het gevolg zijn van de toegenomen mobiliteit (professionele,geografische, toeristische), interculturele communicatie en grensoverschrijdendeEU-samenwerking.www.signsinthecity.net
4.4.3.Lerenvanelkaar(Peerlearning)Peerlearningiswederzijdselerenopeenmanierdievoorbeidepartijenvoordeligis.Centraalstaathetdelenvankennis,ideeënenervaringentussendedeelnemers.Hetismanieromvansamenenvanelkaartelerenopbasisvandeconstantewisselwerkingtussentrainerenleerlingenleerlingenonderling.Diewisselwerkingkomttotstanddoorcommunicatiediekanbestaanuittekens,geluiden,woorden,blikken,uitdrukkingen,verhalen,lichaamscontact,brievenenopveleanderemanieren.
Peerlearningomvatverschillendeleermodellen.O.a.modellenwaarinouderejaarsstudentenanderestudenten(juniorofuithetzelfdeleerjaar)bijstaanopzowellesinhoudelijkalspersoonlijkevlak.Andere'peerlearning'-modellengaanoverdiscussieseminars,persoonlijkestudiegroepen,begeleiding,'peer-assessment'programma's,samenwerkeninprojecten,groepswerk,begeleidingopdewerkplekenmaatschappelijkeactiviteiten.
Inhetalgemeenkanpeerlearningmetsucceswordentoegepastbijhetlerenvantalen,vooralvoorhetontwikkelenvancommunicatievetaalvaardighedenenmondelingeuitdrukking.HetiseengoedmodelvoorhetlerenLWUTLsomdathetleidttoteenpersoonlijkeaanpak.BijLWUTLsontbreekthetnamelijkvaakaanpassendeleermiddelenenkansenvoordemondelingepraktijk.
PeerlearningisgeschiktomafgestudeerdenenvrijwilligersmetkennisvanLWUTLstebetrekkenbijzowelformelealsniet-formeleeducatie.Inditverbandispeerlearningookgunstigvoormensenvanverschillendeetnisch-cultureleachtergrondenenondersteunthetdeintegratievanmigrantenensocialeintegratieinhetalgemeen.
Voorbeeld:best-practicevoorpeerlearning
Hetproject'5x5'helpttweegroepenjongeren,metverschillendeetnisch-cultureleachtergrondendiewoneninhetzelfdeland/samenleving,omelkaartehelpenbijhetontwikkelenvanbeterecommunicatievaardighedeninhetBulgaarsenhetArabisch.Zohelpthetbijsocialeintegratie.Hetprojectisgebaseerdopdemethodevan"peerlearning"en"tandemlearning",waarbijArabischeimmigrantenBulgaarslerenenBulgaarseuniversitairestudenten/afgestudeerdenhunvaardighedeninhetArabischverbeteren.
Chainstories–Inditprojectschrevenkindereneendeelvaneenverhaal(inhunschooltaal)enwerdhetverhaalvervolgensdoorgegevenaaneenvolgendeschool.Zowerdeenketenvanvijfscholeninvijflandengemaakt.Doorbetrokkentezijnbijzo'nkettingverhaalkregendejongestudenteninzichtindetalendiegebruiktzijninanderedelenvanhunverhaal.Doorstrategischtedenkenenteradenprobeerdenzijdevoortzettingvanhetverhaaltebegrijpen.Debedoelingvan'ChainStories'wasomjongekinderenenzelfshunfamiliesinzichttegevenindegemeenschappelijkheidvandeEuropesetalenfamilies(Romaanse,Germaanse,Slavische).Ditprojectcreëerdezoeentaalvriendelijkeomgevingwaarinjongetaalleerdersgemotiveerdwerdenomverwantetalentelerenbegrijpenendaarinverhalenteschrijven.Dedoelstellingenwarenomzoweldeleermotivatiealsde
41
schrijfvaardigheidteverbeterenenomeenbewustzijnoverandereEuropeselandenaantemoedigen.
www.chainstories.eu
4.4.4.TaallerendoormensentelerenkennenEenzeereffectievemethodevanhetlerenvaneentaalisommensen(bijvoorkeurnativespeakers)teontmoetenentelerenineeninformelecontext.Naasthetlerenvandetheoretischebasisvaneentaal,ishetbelangrijkomeenvreemdetaaltebegrijpeneninstaattezijndaarintecommuniceren.
DeSprachcafébiedteenplekommensenvanverschillendenationaliteitenteontmoeten,diegeïnteresseerdzijninhetlerenvaneentaaleneenvreemdecultuur.HetlereninSprachcafékanwordengestructureerddooreenbegeleiderofjuistniet.Opbasisvan'alleswateris'gaatmenhetgesprekaan.Detaalles,diesomservarenwordtalsmoeilijkenstressvol,kanzospontaanencreatiefworden.
DeSMILEbest-practicesbiedenvelevoorbeeldenvanhetlerenvantalenineenniet-formelecontextdooruitwisselingentussenmensenmetverschillendecultureleachtergronden.
Voorbeeld:best-practicesvoorhetlerenvantalendoormensentelerenkennen
DieEBZürichbiedtveelinnovatievetaalcursusseninhetPortugees,Grieks,RussischenChinees.Omvreemdetaleneffectiefteleren,zijntraditionelelessenenindividueellerenslimgecombineerd:inde'foyer'vindtmendeleeromgeving,denodigeinfrastructuurendeontspannenselectieveondersteuningvoorstudiebegeleiding.Parallelaantaalcursussen,wordthetleerprocesaangevuldmettaalcafés.Hettaalcaféiseenlevendigemanieromeentaalteleren:alsmeninteresseheeftineenvreemdetaalencultuur,kanmenelkaarontmoetenopaangewezendagen.Ineenontspannensfeerkanmendanoefenenendetaalvaardigheidverbeteren.Deelnemerspraten,discussiërenofdebatterenoveractuelekwesties,culturelekenmerken,mooieplekjes,gastronomie,etc.Eendeskundigebegeleiderstimuleerthetgesprekengeeftinformatieenfeedbackoverdetaal,cultuurendemethodologischeaspecten.
www.eb-zuerich.ch
4.4.5.Geïntegreerdlerenvantaaleninhoud(ContentandLanguageIntegratedLearning–CLIL)ContentandLanguageIntegratedLearning(CLIL)iseentermdiein1994doorDavidMarshenAnneMaljersbedachtis.Alsmethodiekishetvergelijkbaarmaarverschillendvanhetzgn.'taalbad'eninhoudelijkeinstructie(languageimmersionandcontent-basedinstruction).Hetiseenaanpakvoorhetlerenvaninhouddoormiddelvaneenextrataal(buitenlandseoftweede),waardoorjeleskrijgtinzowelhetonderwerpalsdetaal.Hetideevandevoorstanderswasomeen"overkoepelendeterm"tecreërenvoorverschillendevormenvantaalgebruikalseenmiddelvoorinstructie.
42
DebasisvanCLILismethodologischeonderzoeknaarhet'taalbad'.DoordeEuropeseCommissieisdezeaanpakalszeerbelangrijkbestempeld,omdathet:"Leerlingendoeltreffendemogelijkhedenbiedtomhunnieuwetaalvaardighedendirecttegebruiken,inplaatsvannutelerenenpaslatertegebruiken.Hetopenttaal-deurenopvooreenbrederegroepleerlingen.Hetvoedthetzelfvertrouwenvanjongeleerlingenendegenendienietgoedhebbengereageerdopformeletaallesseninhetalgemeenonderwijs.Hetmaaktleerlingenbekendmetdetaalzonderextratijdopteeiseninhetlespakket.Datisvanbijzonderbelanginhetberoepsonderwijs."DeEuropeseCommissieheeftdaarombeslotenomindeopleidingvanleraren"detalenkennisinhetalgemeenteverbeterenmetextrafocusophetlesgevenin'niet-taal'-vakkeninvreemdetalen".
Voorbeeld:best-practicevoor"ContentLanguageIntegratedLearning"
4.4.6.Gecombineerdleren(Blendedlearning)Blendedlearningiseenmaniervanlerendieonderwijsindeklasenonlinecombineert.Hetiseenopleidingsprogrammawaarindestudentvooreendeelleertdoormiddelvaninhoudeninstructieviadigitaleenonlinemedia.Daarnaasthoudtdestudentzelfcontroleoverdetijd,plaats,manieren/oftempo.'Face-to-face'klassikalemethodeswordengecombineerdmetactiviteitenviadecomputer.
BlendedLearningkaninhetalgemeenwordeningedeeldinzesmodellen:
PopuLLarHetmotiverenvanmiddelbarescholierenomtalentelerendoormiddelvanhunmuziek.PopuLLariseeninnovatief,educatiefprojectdatgefinancierdwordtdoordeEuropeseUnie.Hetisontwikkeldommuziek,deprimairegezamenlijkeinteressevandemiddelbarescholieren,tegebruikenbijhetlerenvantaal.Gebruikmakenvanmuziekindedagelijkseonderwijspraktijkzalstudentenmotiverenenbetrekkenbijeenbelangrijkonderdeelvanhunleven.http://www.popullar.eu/index.html
Languages&IntegrationthroughSinging(Talenenintegratiedoorzingen)–Demuzikaleaanpakinhetlerenvanvreemdetalenopmiddelbarescholen,universiteitenenvolwassenencursussenisgetest.Hetheeftzijneffectiviteitbewezenbijdesnelleopnamevancommunicatievevaardigheden,ookinhetgevalvanzelfstandigleren.Hetversterktookdeinterculturelekennisvandestudenten,omdattekstenvannummershistorische-socio-culturelereferentiesbevatten.Hetbevordertdeintegratievanimmigrantenopscholenenincentravoorvolwassenenonderwijs.Dezemethodeisnietechtwijdverbreid.DeimpactendeoriginaliteitvanhetFADO-projectligtindeafstemmingvaneenmuzikaleaanpak,gebaseerdopliedjesmethetgebruikvanICThulpmiddelenzoalsinternet,YouTube,karaokeeneeninteractiefwhiteboard.Dezegeïntegreerdeaanpakdraagtnietalleenbijaanhetverbeterenvanhetluisterenenspreken,maarookaaneenbeterekennisvanintercultureleaspectendoormiddelvanvideoviainternetenYouTube.Dematerialenwarengebaseerdoptekstenmeteenpoëtischeofliterairetekst.Ditisdebestemanieromemotiesendesociaal-cultureleverwijzingenindetekstenovertebrengen.Zekunnenoveralwordengebruikt.Ookbijzelfstandigleren.Hetprojectkangezienwordenalseenmodeldatooktoetepassenisopanderetalen.Deproductenwerdenverbeterdenzijntoegankelijkgemaaktviaeenwebportaal.
www.languagesbysongs.eu
43
• 'Facetofacedriver'(sturing)–waarbijdeleerkrachtinstructie/sturinggeeftgeholpendoordigitalehulpmiddelen.
• Rotatie–studentendoorlopeneenschemavanonafhankelijkeonlinestudieenface-to-facelestijd.• Flex–Hetgrootstedeelvandelesinhoudwordtgeleverdviaeendigitaalplatformenlerarenzijnbeschikbaar
voor'face-to-face'adviesenondersteuning.• Labs–Allelesinhoudwordtgeleverdviaeendigitaalplatform,maaropeenvastefysiekelocatie.Studenten
volgeninditmodelmeestalooktraditionelelessen.• Self-Blend–Studentenkiezenomhuntraditionelelerenaantevullenmetonlinecursussen/aanvullingen.• OnlineDriver(sturing)–Allelesinhoudenalhetonderwijswordtviaeendigitaalplatformgeleverd.Face-to-face
sturingisgeplandofterbeschikkingindiennodig.
Blendedlearningissterkafhankelijkvandetechnischemiddelenwaarmeehetwordtaangeboden.Dezetechnischemiddelenmoetenbetrouwbaar,gemakkelijktegebruiken,enup-to-datezijn,zodathetgebruikvaninternetookeenbetekenisvolleenpositieveinvloedopdeleerervaringheeft.
Deintegratievanzgn."asynchroneinternetcommunicatietechnologie"intaalcursussendientomgelijktijdigezelfstandigeninsamenwerkingteleren.Hetgebruikvaninformatie-encommunicatietechnologiebevordertzoweldetoegangtotlerenalsdehoudingvanstudententenopzichtevanhetleren.
Voorbeeld:best-practicevoor"BlendedLearning"
4.4.7.IntergenerationeellerenvantalenDemanierwaaropmensenvanalleleeftijdenbijelkaarenvanelkaarkunnenlereniswatwijintergenerationeellerenvantalen(IGLL)noemen.IGLLiseenbelangrijkonderdeelvaneen'levenlangleren',waardeverschillendegeneratiessamenwerkenomvaardigheden,waardesenkennisoptedoen.Naastdeoverdrachtvankennis,bevordertIGLLwederzijdseleerrelatiestussenverschillendegeneratiesenhelpthetomsociaalkapitaalensocialecohesieteontwikkeleninonzevergrijzendemaatschappij.IGLLiseenvandemanierenomdegrotedemografischeveranderingenaantepakkenwaarweinheelEuropameetemakenhebben.Hetiseenmanieromdesolidariteittussengeneratiesteverbeterendoormiddelvan'intergenerationeeloefenen'(intergenerationalpractice–IP)enhetbetrekkenvanfamilieleden(ouders,grootouders).
Lerenbinnenverschillendegeneraties(nietalleenvandeoudsteendejongste),iseenvandeoudstemodellenomteleren.Datwasvooralbijzonderwaardevolvoordathetschriftwerduitgevonden.Maarooknu,indehuidigedigitalesamenleving,ishetneerdanooitnodig.De'Europa2020'-strategiedwingtonsomgroenerenslimmergeworden.Erbestaatgeentwijfeloverdenoodzaakomgroenerteworden.Datisinhetbelangvandeplaneet.Hetisechterooknoodzakelijkommeersolidairteworden,enwelomwillevandemensheid.Geziendesnelheidvandevergrijzingvandebevolking,zullenweeenslimmesamenlevingwordenalsweechtstevigebandentussendegeneratiesmaken.Eenintelligentesamenlevingzaldemogelijkhedenvanallemensenbenutten,ongeachtdeleeftijd.Oudersen/ofgrootouderskunneneenbelangrijkerolspeleninhetlerenvantaalbijkinderenalszijactiefdeelnemenaanhet
"TheLanguagesBridge"–Eeninnovatief,web-basedprogrammavanmeertaligematerialendieontworpenzijnomtelerenhoetalenwerken.DitisgetestopveertienscholenenmaaktgebruikvanvoorbeeldenuitnegenEuropesetalen,hetMandarijnenJapans.Hetdoelvan"TheLanguagesBridge"isomleerkrachtenenkindereneentoolkittegevenmettaal-encommunicatievaardigheden.Metditsamenhangendeactiviteitenprogrammalerenzedekernkennenvantaalstructuur.Hetprogrammaisvoorkinderenvan7tot14jaar
44
leerproces.Alszekennishebbenvandenieuwetaalvanhetkind,kunnenzehuneigenkennisophunkind/kleinkindoverdragen.Maaralszijzelfnietbekwaamzijnindietaal,dankunnenzijzelfookprofiterenvandezelfdetaalcursussen.HetimplementerenvanIGLLmethodiekeninhetLWUTL-onderwijskandaardoorookpositiefzijnvoordeverschillendegeneraties.
Voorbeeld:best-practicevoorhetintergenerationeellerenvantaal
"LanguagesfromtheCradle"(Talenvanuitdekribbe)iseendirectereactieopdenoodzaakvanEuropeseburgersomandereEuropesetalenteleren.Hetuitgangspuntvanhetprojectisdatdethuissituatiedebestemanierisomeentaaltelerenofermeekennistemaken.HetprojectmoetjongekinderenengezinneninspirerenenmotiverenomzichdeschoonheidvanandereEuropesetalenterealiserenentegenietenvanderijkecultuurdiezijvertegenwoordigen.
http://www.mosaicartsound.com/#!__lullabies
4.4.8.HetlerenvantalendoormiddelvanonlinecommunicatieOnlinemiddelendragenbijaandepraktischeuitvoeringvaninnovatievemethodesdiehelpenbijhetlerenvantalen.Lerendoormiddelvanonlinecommunicatieisgebaseerdophetideedathetlerenvantalengebeurtalsgevolgvancommunicatieenonlinesocialeinteractiemetanderen(dezgn.communicatieveaanpakvoorhetlerenvantalen).Dezemethodeisgebaseerdopdevormingvanonlinegemeenschappen(communities)en/ofstedenwaarleerlingenonderlingmetelkaarenmetdocentensamenwerkenencommuniceren.Denadrukligtopechtecommunicatiedoormiddelvanechtetakeninverschillendetaaloefeningen.
Leermateriaalomvatvaakinteractieveactiviteiten,visuelevoorstellingenenmultimediamiddelen(bijvoorbeeldaudio-envideobestanden)indeonlineleeromgeving.Dezehelpendeelnemersomalleviervaardighedenvanhetlerenvantalenteontwikkelen(spreken-luisteren-lezen-schrijven).Bovendienkrijgenleerlingenopdezemaniereencompleteenookvisueleculturelecontextvoorhetlerenvantalen.Deelnemersaanonlineleergemeenschappenrakenvertrouwdmetreëlesituatiesenzelerenomgaanentecommunicerenmetandereleerlingenendocenten.Onlinelerendoormiddelvancommunicatieverbetertonlinesocialisatieenlaatkennismakenmet(andere)culturen.Hetvormtzoeeninteressante,motiverendeeninveelgevallenspeelsepraktijkomgeving.Bovendienkunnenleerlingeninhuneigentempoleren,aangezienzijtoeganghebbentotdeonline-inhoudopelkgewenstmomentenvanafelkelocatie.
Voorbeeld:best-practicevooronlinecommunicatie
'HellasAlive'©ontwikkeldeeenonlinemultifunctionelewerkplaats,de'VirtualCity'(virtuelestad'),envirtuele'playspaces'(speelplaatsen).Deelnemerswordenaangespoordomelkaarteontmoetenenzowelonderlingalsmetdocentensamentewerkenmetbehulpvanverschillendeinstrumenten,zoalsgeluidsberichten,chatenschriftelijkemededelingen.AuthentiekGrieksewordtgepresenteerdincontextdoormiddelvanvideo'senanderemedia.ErisookeenCommunicatieBarvoorfeedbackensamenwerkingtussenleerlingen.Hetprogrammaomvatooklerenviapodcast.80podcastskunnenwordengedownloadinmp3-formaat,alsCD&PDF-formulier.
www.hellasalive.gr
45
4.4.9.Hetlerenvantalen'inhetveld'VoordemeesteLWUTLsishetnieterggemakkelijkenishetergduuromonderwijs-entrainingsmateriaalvanafhetbeginteontwikkelen.Datishetgevolgvanhetkleineaantalmensendatgraagviatraditionelemethodeswilleren.
AandeanderekantislerenvaneenvandeLWUTLvaaknietdeeerstekeuzevoordemeestemensen,enwillenzijooknietheelveeltijddaaraanbesteden.Daaromzouhetveelmakkelijkerzijnalswetheoretischebasiskenniskondencombinerenmet"Lerenopdewerkplek".
Alsjeeentaalleertvolgensdezemethodiekkunjeophetzelfdemomentdriezakenopdoen:
1) denodigetheoretischekennis2) spreekervaringvoordagelijksecommunicatie,en3) begripvoorspecifieketerminologieopde(toekomstige)werkplekvandeleerlingen.
4.4.10Simulatiesvan'reallife'-situatiesLerenvaneenvreemdetaal(ookLWUTLs),doorhetnabootsenvan'reallife'situatieslaatleerlingeneffectiefenadequaatcommunicereninverschillendealledaagsesituatieswaarinzijookdaadwerkelijkterechtkunnenkomen.Tijdensdelessenlerenleerlingenhandigeuitdrukkingenengezegden,diezedirectinhetechtelevenbuitendeklaskunnentoepassen.Detakendiezijtijdensdelessenkrijgenmoetendeelnemersoplossenmetbehulpvanhuneigenlevenservaringenkarakter.Simulatieszijnnuttigomdatzijleerlingenzomotiverenenprikkelenomdetaaldiezegeleerdhebbenindepraktijktebrengen.Ditpraktischeaspectisnietalleennuttigvooralletaalleerlingen,hetisvooralbelangrijkvoormigrantendieLWUTLsleren.Opdiemanierlerenzijnietalleentaalvaardigheden,maardoenookkennisopvandecultuur,traditiesenhetlandzelf.
Dezeniet-formelemaniervanlerenvermindertnietalleendestressvandeleerlingenmaarzorgtookvooreenmeerontspannensfeervoorzowelcommunicatiealshetlerenzelf.Hetbiedtookmogelijkhedenvooreenzinvollepraktischetoepassingvantaalinalledaagsesituaties.DitkandanookleidentoteensnellerevoortgangenmeerpersoonlijkevoldoeningbijhetlerenvanLWUTLs.
Voorbeeld:best-practicevoorbeeldvoorsimulatiesvan'reallife'-situaties
Hetproject"Litouwsetaal-eninburgeringscursussenvooronderdanenvanderdelandenmetbehulpvanreallife-situatiesimulatietechnieken"isbedoeldomdeintegratieindeLitouwsesamenlevingvannieuwkomersuitniet-EU-landentevergemakkelijken.DaarbijwordtgebruikgemaaktvanLitouwsetaalvaardighedenendetoegenomenkennisvandeLitouwsegeschiedenis,cultuur,maatschappijenhetjuridischesysteem.DeLitouwsetaaltrainingwordtzowelopeentraditioneleklassikalemaniergegeven,alsmetinteractievepraktischetaalvaardigheidstraining.Hetformeleinstructieprogrammaisgebaseerdopsimulatiesvan'reallife'-situaties.Tijdensdeinformelepraktischetraining,werdentaal-clubmethodesingevoerd.
http://sih.lt/en/tspi
4.4.11.AudiovisuelebenaderingvoorhetlerenLWUTLsbuitendeklasHetgebruikvanaudiovisueelmateriaal(video's,foto's,audio-opnamen,etc.)iseenniet-traditionele,maarzeeraantrekkelijkenkrachtigemaniervoorhetbevorderenvanLWUTLs.Nieuwmateriaalwordtgepresenteerdindevormvaneendialoog.Dezemaniergaatuitvanhetprincipedathetlerenvantalenvooralgewoontevormingis:nadoen,uithethoofdlerenvaneenaantalvastgesteldezinnen,enherhalen.Structurenwordenineenbepaaldevolgordeenéénvoor
46
ééngeleerd.Structurelepatronenwordenaangeleerdmetherhalingsoefeningen.Erwordtweinigofgeengrammaticaleuitleggegeven;grammaticawordtzgn.inductief(oftewelverklarend)aangeleerd.
Deaudiovisuelebenaderingiszeerflexibelmetbetrekkingtotdeleeromgeving.Hetbiedtdusmogelijkhedenvoorhetlerenvantaleninzeerongebruikelijkenniet-traditioneleomgevingen.Denkdaarbijaanhetopenbaarvervoer,openbareruimtesindestad,winkelcentra,enz.Bovendienhelptditookomhetpubliekbewusttemakenvandetaalkundigeverscheidenheidenbevorderthetintercultureelleren.
Debelangrijkstevoordelenvanhetgebruikvanaudiovisuelevoorstellingenbuitenklaslokalenopongebruikelijkelocatieszijndevolgende:
• BredepromotievanLWUTLs,nietalleenaanleerlingenmaarookaanhetgrotepubliek.• HetwekkenvannieuwsgierigheidnaarLWUTLsbijhetgrotepubliek.• KanalsextraleermateriaaldienenvoorleerlingenvanLWUTLs.• ZorgtvooreenflexibeletoegangtothetlerenvandebasisvanLWUTLs.
Voorbeeld:best-practicevooreenaudiovisuelebenadering
HetprojectLANGUAGEONTHEMOVEisgerichtopmensendiereizennaarentussendeBaltischeenScandinavischelandenomtewerken,studerenen/oftereizen.Omnietteverdwalenenzichmeerophungemaktevoelenineenvreemdlandhebbenzijeentaal-survival-kitnodig(socialezinnen,nuttigetips).Dezemensenreizendoorverschillendevormenvanopenbaarvervoernaarhunbestemming:zegebruikenveerboten,bussen,treinen.Hetbelangrijksteideevanhetprojectisommensentijdenshunreismethetopenbaarvervoeruitterustenmetdiesurvivalkit.Dezebevatsocialezinnenencultureletipsdoorhetintroducerenvaninnovatieveenniet-traditioneletaalonderwijsmethode.
4.4.12.De'Samen-leren'methodeHetisaltijdeenuitdagingvooroudersuiteenminderheiddiejarenineenlandhebbengewoondenalleenhunmoedertaalhebbengesproken,omhuneigenkinderenvanafeenvroegeleeftijddeminderheidstaalteleren."OuderClubs"zijneengeweldigemanieromopeenopeneninformelemanierhuntwijfels,zorgenenproblementedelenmetandereoudersvanminderheidsgezinnen.Metopendiscussies,educatiefmateriaal,lezingenenpraktischeworkshopskandetaalvaardigheideneffectievetoepassingvandeLetsetaalindeminderheidsgezinnenwordenverhoogd.Opdezemanierwordtgestimuleerdomeentaaleerstthuistesprekenenpasdaarnainformeleofinformeleeducatieveinstellingen.Eenvandegrootstevoordelenhiervanisdatoudersbetrokkenzijnenhunkinderenhelpenineentaaldiezijzelfnietvloeiendspreken.Zolerenzesamenenlatendeoudersmotivatieenbereidheidzienomhunkinderentehelpen.
Voorbeeld:best-practicevoorde'samen-leren'methode
Ouderclubvoorminderheidsgezinnendietweetaligonderwijspromoten:HetLetsetaalagentschappromootsamenmetkleuteronderwijsinstellingenhetvroegtijdiglerenvandeLetsetaalvoorfamiliesvanetnischeminderheden.Oudersluisterennaaradviezen,aanbevelingen,methodesenmanierenomdeLetsetaalsuccesvoltelerensamenmethunkinderenindeleeftijdvan6-8.Tijdensseminarsdoenzijmeeinverschillendepraktischeworkshopsenkrijgenzijoefeningen,didactischespellenenlerenzijtheoretischeaspectendieeenbelangrijkerolindegroeivaneenkindspelen.Ouderspratenoverproblemenwaarmeezijwordengeconfronteerdensamenproberenzijoplossingentevinden.Leermiddelendiethuisgebruiktkunnenwordenzijnvoorzien.
47
4.4.13.VertrouwelijkecoachingDegeselecteerdeSMILEgoedepraktijkvoorbeeldenbestaanondermeeruiteenmethodedieisontwikkeldvoordeopleidingvanvrijwilligers/leraren.Hetgaatoverhoezeomkunnengaanmetallochtonedeelnemersaantaalcursussen,dievanwegepsychischeproblemenensituatiesvanhuiselijkgeweldleerproblemenhebben.Hetbetreftdesuccesvollemethodiek'vertrouwelijkecoaching'.Hetsuccesligtindecombinatievanhetlerenvaneentaalendehulpbijhuiselijkgeweldonderkwetsbareenmoeilijktebenaderenmigrantenvrouwen.Deleraar/vrijwilligerwordtgetraindhoeeenbetrouwbarerelatiemetzulkevrouwenoptebouwenenhentehelpenhunsituatieteverbeteren.Devolgendedoelenwordenbereikt:
• Hetduurzaamversterkenvandemogelijkheidomtecommunicerenindelokaletaal;• Hetduurzaamversterkenvandemogelijkhedenomteparticipereninlokalemaatschappij;• Hetstimulerenvandeparticipatievanlokalevrijwilligersdoorzichintezettenvooreenmedeburger;• Hetvergrotenvanwederzijdsinzichtenbegriptussenmigrantenvandiverseculturen.
Voorbeeld:best-practicevoorvertrouwelijkecoaching
MethodologievanvertrouwelijkeCoaching–Hetdoelvandetrainingisomvrijwilligerstetrainenhoezijdeelnemerskunnenbegeleidenomuiteenspiraalvangeweldtekomen.Zijwordenookgeholpenmethetverbeterenvanhuntaalvaardigheid.VoormeerinformatieziedewebsitevandeStichtingLOV:
www.stichtinglov.nl
4.4.14.ICTgebaseerdetaalleermiddelen,onlinebronnenvoorzelfstudieHetgebruikvanopICTgebaseerdetaalleermiddelenmaaktniet-formeelenzelfstandiglerenvantalenmogelijk,vooralvanLWUTLs.Denkdaarbijaannieuwemobielecommunicatietechnologieën,zoalsonlinetaalcursussen,woordenboekenentaalgidsen,mobieletoepassingen,computerspelletjes,enz.
Erisdeafgelopenjarenveeldiscussiegeweestoverhetgebruikvancomputersenhetinternetinhetvreemdetalenonderwijs.Deaangebodentechnieken,deactiviteitenendematevantoepassingindesyllabusvanhettaalonderwijshebbeneenaantalgroteveranderingendoorgemaakt.Daarnaastheeftdetechniekooknietstilgestaan.Technologieisuitgegroeidtoteenvastonderdeelinveelhuizenoverdehelewereld.Detechniekisdoorgedrongeninallefacettenvanonsleven.Ookbijeducatieveinstellingen.Ditfenomeenwordtdoorvelengeprezenenwordtgezienalsdewegnaardetoekomstwaarintaalonderwijsgestimuleerdwordtdoornieuweontwikkelingenincomputers,internetenmobieletechnologieën.
ErisgeentwijfelmeerdathetgebruikvanICTeenpositiefeffectheeftophetvreemdetalenonderwijs/-leren.Deimpactdaarvanisechtersterkafhankelijkvandemanierwaarophetwordtgebruikt,demotivatievandelerarenenzijnkennisvanzaken.DevolgendeeffectenlijkenhetmeestvoordehandliggendbijhetgebruikvanICTomvreemdetalenonderwijsteondersteunen:
• Demogelijkheidomeenvoudighetlesmateriaalaantepassenaandeomstandigheden,debehoeftesvanleerlingenenhunreactie(s);
• ICTmaakthetmogelijkomtereagerenop,enmaakthetgebruikvanrecent/dagelijksnieuws,hetbiedttoegangtotauthentiekematerialenophetweb;
• Mogelijkheidomtecombineren/gebruiktemakenvanafwisselende(basis)vaardigheden(tekstenafbeeldingen,audioenvideoclip...);
• Lessenwordeninteressanterenmindervoorspelbaar,datstimuleertbetrokkenheidvanleerlingen;• ICTmaakthetmogelijkommeerteconcentrerenopéénspecifiekaspectvandeles(uitspraak,woordenschat,
...).
48
ErisduidelijkbewijsvoordevoordelendathetgebruikvanICTopleerlingenkanhebben.HeteffectievegebruikvanICTheefteenduidelijkeinvloedopleerlingen.Deverschillendeaspectenvanhetleerproceszijnalsvolgt:
• ICTverhoogtdemotivatievanleerlingenenverbetertdaarmeedepersoonlijkeinzetenbetrokkenheid;• ICTverbetertzelfstandigleren;• Samenwerkingencommunicatietussenleerlingenisbelangrijker;• Deslagingskansenenresultatenvanleerlingenwordenverbeterd.
VoorleerlingenisICTietswaardoorzijzelfstandigkunnenwerkenmetalsdoeltoteenbepaaldbeheersings-eneenbepaaldkennisniveautekomen.Tegelijkertijdbiedthetflexibiliteit.Datiseenmustvoordekwaliteitvanhetleren.
DeSMILEbest-practicesbiedeninnovatieveonlinetoolsomverschillendeLWUTLstelerenviacomputerondersteundeenmobielondersteundetoepassingen.Daarisechtergeengeavanceerdecomputerervaringvandekantvandeleerlingvoornodig.Ditzorgtvooreenmeergeïndividualiseerdenzelfstandiglerenintermenvansnelheid,tijdenplaats(thuis,werk,onderweg).
Voorbeeld:best-practicevooronlinetaalhulpbronnen
ECLIL–HetbelangrijkstedoelvanhetEuropese'CLILResourceCentreforWeb2.0Education'isomdeblootstellingvankinderenaanEuropesetalenteverhogen.DekwaliteitvanhetonderwijswordtverbeterddoormiddelvanhettoepassenvandeCLIL-aanpak.OpdiemanierwordtvoldaanaandeEuropesevraagvoorhetverwervenvaneenmoedertaalplustweeanderevreemde.http://e-clil.uws.ac.uk/
5.ConclusieHetdoelvanditdocumentisbetertekijkennaardevraagnaarvaardighedeninLWUTLsinverschillendesectoren.Erwordtgekekennaarhetconcurrentievermogen,deinzetbaarheidensocialeintegratieopzowelEuropeesalsnationaalniveau.OokwordendebelangrijksteuitdagingenenkansenomLWUTLstelerenentebevorderengedefinieerd.
VoorhetSMILE-netwerkwerddevolgendedefinitievanmindergebruikteenonderwezentalenaangenomen:LWUTLzijntalen,dieofwelwordengesprokendooreenbeperktaantalmensenofwordengedomineerddoormeeralgemeengebruiktetalen.Ongeveer50miljoenmenseninEuropasprekeneenregionaleofminderheidstaal.Datkomtneerop10%vandeEuropesebevolking.Erwordenveelverschillendetermengebruiktomteverwijzennaar'kleineretalen'endetaalkundigediversiteitinEuropa.Daardoorishetmoeilijkomeeneenduidigedefinitietegeven.LWUTLsomvattenzowelregionalealsminderheidstalenen(kleine)landentalen.OokgrensoverschrijdendeenzogenaamdestrategischeEU-talenzoalsChinees,Arabisch,Russisch,enz.Demainstreamtalen(Engels,Duits,Frans,SpaansenItaliaanse)zijnopgenomenomdatzijeentoegevoegdewaardeeneenbepaaldoverdraagbaarheidspotentieelhebben.
VoorditdocumentiseenanalyseuitgevoerdvanbelangrijkedocumentendietemakenhebbenmethethuidigeEuropesebeleidenstrategieënophetgebiedvanhetlerenvanendepromotievantaal.DaaruitblijktdatdeEUdeprioriteitenvoordekomendejarenheeftvastgesteldvoorhetuitvoerenvanwettelijkeenpraktischemaatregeleninallelidstatenvoorhetvergrotenvandewerkgelegenheid,productiviteitensocialecohesie.Daarommoetendeinspanningenomtevoldoenaandeeisenvandearbeidsmarktwordenverhoogd.Datkandoorhetlerenvantalenmeerleerling-gericht,meerpraktijkgerichtenmeertoepasbaarindeprofessionelecontexttemaken.Devraagnaar,enaanbodvantaalvaardighedenmoetzichdaaromrichtenopwerkgerelateerdtaalleren.Hetmoetrekeninghoudenmethetfeitdatwerkgeversnietalleentaalvaardighedennodighebbeninderegulieretalen(zoalsEngels,Duits,Spaans,enz.),maarookindeminderonderwezentalen.Dezezijnnodigvoornichemarkten.Daarnaastwordtookextranadrukgelegdopde
49
verschillendekansarmegroepen,omzohunbeteresocialeintegratieentoekomstigeprofessioneleontwikkelingteondersteunen.
GlobaliseringverhoogtopdekortetotmiddellangetermijnonvermijdelijkdevraagnaarbuitenlandsetalenkennisopdeEuropesearbeidsmarkten.DeuitgevoerdeomgevingsanalysebevestigdealleenmaardebestaandehogematevansegregatieopdearbeidsmarkttussendeverschillendeEU-lidstaten.Ookwerdderegionaleensectoraleversnipperingvandenationalearbeidsmarktenbevestigd.Hetisduidelijkdatelkeanalysevandebehoeftes,uitgevoerdinzo'ncomplexverband,alleenmaardeonderverdelinginsectorenkanbevestigen.Zekeralshetgaatomdebest-practicesophetgebiedvanhettaalonderwijs.Demeestekunnennamelijkmetsucces,ongeachtdesector,wordentoegepast.
Bovendienbleekuitdeuitgevoerdeomgevingsanalysedathetgebiedvanmindergebruiktetalennogmeerdiversisdanwerdgedacht.Datkomtdoorgroteverschillenino.a.demografie,beleidscontext,cultuur,ICT-penetratieen–cultuurenonderwijssystemen.Eenanalysevandebehoeftesnaarbepaaldetalenisdusdanigcomplexdatdaareensystematischeanalysemetmeerderevariabelenvoornodigis.Dankangekekenwordennaarwelketalendemeestevoordelenkunnenbrengen,enofdatdangaatomvoordelenvoormensen,gemeenschappen,desamenlevingofdeeconomie.Zo'ncomplexeanalysegaatveelverderdanbinnenhetkadervanhetSMILE-netwerkzoupassen.Daarombevestigdehetwerkvandepartnersindezeanalyseookalleen,daterverdergedetailleerdonderzoekgedaanmoetwordennaartaalvaardigheidsbehoeftesopzowelEuropeesalsnationaalniveau.
DegezamenlijkeactiviteitenvandeSMILEpartnerszijngebaseerdopdeveronderstellingdatdevraagnaarLWUTL-vaardighedenbestaat,engestaagtoeneemt.ZowelopEuropeesalsnationaalniveau.Ditwerdookbevestigdnaanalysevanhetnationalebeleidendepraktijkophetgebiedvanhetlerenvantalen.Hetbesprokenbeleidendepraktijkensuggererendattaalbeleidinpartnerlandenwordtbeïnvloeddoorhetalgemeneonderwijsbeleidenprioriteitenalsookdoorsocialedoelstellingenzoalscohesie,integratie,tolerantieensolidariteit.Hettaalaanbodinzowelformeelalsniet-formeelonderwijsindepartnerlandenlegtdefocusopdepopulaireEU-talen:Engels,DuitsenFrans.Daarwordenvoorspecifiekelandentalenaantoegevoegddievanstrategischenhistorischbelangzijn.DatzijnRussisch,Chinees,Arabisch,Turks,talenvandebuurlanden,dominantemigrantentalen,etc.Hoewelzeldzameretalenookaanwezigzijninhetonderwijs,ishunvertegenwoordiginglaagenvooralafhankelijkvandepersoonlijkeenprofessionelemotivatievandeleerlingen.
Opbasisvanderesultatenvandeuitgevoerdenationalebeleidsanalyse,hebbendeSMILE-partnershuninspanningengerichtopdeselectievanbest-practicesdiegoedemogelijkhedenbiedenvoorhetopnemenvanLWUTLsineenvriendelijketaal-leeromgeving,enondersteuningbiedenvoordearbeidsmarktendesocialeintegratie.Deontwikkeldecollectievanbest-practicesbiedtsuccesvolleeninnovatievemethodesvoorhetbevorderenenhetlerenvanLWUTLsinsituationelecontextenvoorniet-traditioneletaalleerders(kansarmemensen,werklozenofmensenopzoeknaarprekwalificatie,sectoraleorganisaties,aanbiedersvanberoepsonderwijs,etc.).Totdusverbevatdedatabasemeerdan300best-practicesuit34landengerichtopde46talen.DezedatabasezalbijdragentothetoverbruggenvandeklooftussenvraagenaanbodvanLWUTL-vaardighedenenzalhelpenomdemotivatievanleerlingenteverhogen.Ookmoedigthetdeontwikkelingenverspreidingvannieuwelesmethodesvoortalenaan.Dezemethodeszijnleerling-gericht,praktijkgerichtentoegepastopprofessionelecontexten.Zezijnmeestalsuccesvolgeblekenenspeleninopdebehoeftesvandegeïdentificeerdesectoren.SuccesvollemethodesgerichtopLWUTLszijnonderandere:taalspelletjesenactiviteiten,onlinebronnenvoorzelfstudie,visuelerepresentatiesvantalen,'peerlearning'.Zezijnvantoepassingopdiversesectoreneninstellingenvoorhetlerenvantalen(zowelformeelalsniet-formeel),enkunnenwordenaangepastaandewerkelijkebehoeftesvanverschillendesoortendoelgroepenenleerlingen.
DesectorendiegenoemdmoetenwordenzijndoordeSMILE-netwerkpartnersgeïdentificeerdalsdebelangrijkstesectorendiekunnenprofiterenvanhetopnemenvanLWUTLsinderespectievelanden.Datzijn:Volwassenenonderwijs,schoolonderwijs,universitaironderwijs,beroepsonderwijsenopleiding,begeleidingenadviesinhetberoepsonderwijs,handelenindustrie,consultancy,cultureleorganisaties,groteondernemingen,MKB,lerenvoormensenmetbijzonderebehoeftes,migranten,senioren,kansarmen,jeugdorganisaties,zorgaanbieders,lerarenopleiding,hetmaatschappelijkmiddenveld,vrijwilligerswerkenvrijwilligers,gevangenissen,kunstenenambachten,bedrijvenenhandel,uitgeverijen
50
(endaaraangerelateerdediensten),mediaenreclame,vakbonden,arbeidsmarkt,toerisme,landbouw,bouw,ecologie,minderheden.Aldezesectorenwordenbeschouwdalseenbelangrijkeomgevingvoorhetbevorderenvankansenenhetverhogenvandemotivatievoorhetlerenvantalen.Ditombijtedragenaandedoelstellingenvanhetlandvooreconomischegroeieneenbeteresocialecohesie.
DeverzameldeSMILE-databankvanbest-practiceslevertnietalleenkant-en-klaremiddelenvoorhetlerenvantaalenonderwijs,maarnogbelangrijker,geefthetcreatievemodellen,ideeënenbenaderingenvoorLWUTLsdiekunnenwordenovergedragenopanderetaleneninverschillendecontexten.VoorhetomgaanmetdeuitdagingenvanhetlerenvanLWUTLszijnbijzondereinspanningennodigomleerlingentemotiveren,enmoethetbelangvanvaardighedenvoorinterculturelecommunicatiewordenbenadrukt.Hetmoetduidelijkzijndathetlerenvantalenvangrootbelangisvoordesociale,economischeenpolitiekeontwikkelingineensteedsmeergeglobaliseerdewereld.
InhetlichtvandehuidigevluchtelingencrisisinEuropalijktdeverzameldeSMILE-databasenogbelangrijkerenrelevanterdanooit.HetstijgendeaantalvluchtelingenenmigrantendatnaardeEUkomtleidttotnieuweuitdagingenvoorzoweldeontvangendesamenlevingalsdenieuwkomers.Hetoverwinnenvantaalkundige,intercultureleencommunicatievebarrièresisdaarbijhetbelangrijkste.DezesituatiebenadruktonvermijdelijkhetbelangvanLWUTLs,zowelvanuithetoogpuntvanlerenalsopleidenendemogelijkhedendaarvan.Daarnaastisereenduidelijkevraagnaarandereonderwijs-enleermethodes.DeSMILE-databankvanbest-practiceszaleenbelangrijkebijdragelevereninhetvoldoenaandezevraag.Ditiseenstapvoorwaartsinhethelpendezenieuweuitdagingenomtebuigeninkansen.
51
6.Referentielijst• EUROPE2020,http://ec.europa.eu/europe2020/index_en.htm
• COUNCILOFEUROPE,Councilconclusionsof12May2009onastrategicframeworkforEuropeancooperationineducationandtraining(‘ET2020’)[2009/C119/02],
• http://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/ALL/?uri=CELEX:52009XG0528(01)
• ERASMUS+Programme,https://eacea.ec.europa.eu/erasmus-plus_en
• COMMISSIONSTAFFWORKINGDOCUMENT,Languagecompetencesforemployability,mobilityandgrowth;RethinkingEducation:Investinginskillsforbettersocio-economicoutcomes(20.11.2012,SWD(2012)372final),http://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/PDF/?uri=CELEX:52012SC0372&from=EN
• COUNCILOFEUROPE,Councilconclusionsonlanguagecompetencestoenhancemobility(2011),http://www.consilium.europa.eu/uedocs/cms_data/docs/pressdata/en/educ/126373.pdf
• Providingmultilingualcommunicationskillsforthelabourmarket,Reportfromthethematicworkinggroup“LanguagesforJobs”,‘ET2020’,
• http://ec.europa.eu/languages/policy/strategic-framework/documents/languages-for-jobs-report_en.pdf
• EuropeanCommissionLanguagePolicy,http://ec.europa.eu/languages/policy/language-policy/index_bg.htm
• EuropeanBureauforLesser-UsedLanguages(EBLUL),http://eblul.eurolang.net/
• MercatorCentre,http://www.mercator-research.eu/home/
• EuropeanCharterforRegionalorMinorityLanguages,http://conventions.coe.int/Treaty/en/Treaties/Html/148.htm
• ANewFrameworkStrategyforMultilingualism,http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=COM:2005:0596:FIN:EN:PDF
• LanguageRichEurope,Multilingualismforstableandprosperoussocieties,http://www.language-rich.eu/home/welcome.html
• MinistryofEducationandScience,RepublicofBulgaria,http://www.minedu.government.bg/
• NationalAssemblyoftheRepublicofBulgaria,Constitution,art.36,art.54,http://www.parliament.bg/en/const
• YELLproject,YoungEuropeansLoveLanguages,http://www.yell-project.eu/uploads/documents/DEVELOPMENT%20WP/WP2/End%20products/Bulgaria%20_Identification%20of%20best%20practices.pdf
• Stoicheva,M.,2011,LanguagePolicies“Bulgaria-Europe”
• Stoicheva,M.,2006,Europeanlanguagepolicy
52
• OECDSocial,EmploymentandMigrationWorkingPapersN°128,ThelabourmarketintegrationofimmigrantsandtheirchildreninSwitzerland,ThomasLiebig,SebastianKohlsandKarolinKrause
• TheSwissCivilSocietySectorinaComparativePerspective,CompetenceinNon-profitManagement,InstituteforResearchonManagementofAssociations,FoundationsandCooperatives(VMI),UniversityofFribourg/Switzerland,2011
• SprachenpolitikundBildungsstrategieninderSchweiz,SwissCoordinationCentreforResearchinEducation,S.GrossenbacherundU.Vögeli-Mantovani,SKBFStaffPaper1,2010
• LanguagePolicyandPracticeinEurope.EmergingChallengesandInnovativeResponses(CIDREEYearbook2009).Sint-Katelijne-Waver:CIDREE,2009
• TeachingandLearninglesswidelyspokenlanguagesinothercountries;GuidefortheDevelopmentofLanguageEducationPoliciesinEurope,FromLinguisticDiversitytoPlurilingualEducation,RiittaPIRI,MinistryofEducation,HelsinkiCouncilofEurope,Strasbourg,2002
• Swisseducationsystem,SwissConferenceofCantonalMinistersofEducation(EDK)www.edk.ch;swisseducation.educa.ch/en/glossary
• Learningthroughlanguages,Promotinginclusive,plurilingualandinterculturaleducation,EuropeanCentreformodernlanguages,2012–2015Programme,www.ecml.at/learningthroughlanguages,
• MinistryofEducationandCultureofCyprus,AnnualReport2013http://www.moec.gov.cy/en/annual_reports/annual_report_2013_en.pdf
• CEDEFOP,TrendsinVETpolicy2010-2012
• http://www.cedefop.europa.eu/en/publications-and-resources/publications/6116
• CyprusTourismOrganisation,AnnualReport2013
• http://media.visitcyprus.com/media/b2b_gr/CTOAnnualReports/Annual_Report_2013.pdf
• CEDEFOP,CyprusEuropeaninventoryonNQF2014
• http://www.cedefop.europa.eu/en/publications-and-resources/country-reports/cyprus-european-inventory-nqf-2014
• BLK–BundLänder-KommissionfürBildungsplanungundForschungsförderung(BLK)(2004):StrategiefürLebenslangesLerneninderBundesrepublikDeutschland. www.blk-bonn.de/papers/heft115.pdf (28.01.2015)
• BUNDESZENTRALEFÜRPOLITISCHEBILDUNG(BPB).DieSozialeSituationinDeutschland–Migration.(2011)http://www.bpb.de/nachschlagen/zahlen-und-fakten/soziale-situation-in-deutschland/61911/downloads.(28.01.2015)
• DIE:Volkshochschulstatistik2013Online.www.die-bonn.de/doks/2014-volkshochschule-statistik-02.pdf(28.01.2015)
• ISPHORING,INGOE.LanguageandLaborMarketSuccess.ftp.iza.org/dp8572.pdf,(28.01.2015)
53
• WIKIPEDIACONTRIBUTORS.Disadvantaged.(2014)http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Disadvantaged&oldid=634339027,(28.01.2015)
• ZIMMERMANN,KLAUSF.LaborMobilityandtheIntegrationofEuropeanLaborMarkets.(2009)www.diw.de/documents/publikationen/73/diw_01.c.95910.de/dp862.pdf,(28.01.2015)
• MinistryofEducation,CultureandSport,Spain,http://www.mecd.gob.es/
• RoyalAcademyoftheBasqueLanguagehttp://www.euskaltzaindia.eus/
• RoyalAcademyoftheGalicianLanguagehttp://www.realacademiagalega.org/
• AcademyoftheCatalanLanguagehttp://www.iec.cat/
• AcademyoftheValencianLanguagehttp://www.avl.gva.es/inici.html
• MinistryofEducationandreligiousaffairs,Greece,www.minedu.gov.gr/
• Dr.AnnaTriandafyllidouandDr.RubyGropas.GreekEducationPolicyandtheChallengeofMigration:‘AnInterculturalViewofAssimilation’https://metranet.londonmet.ac.uk/fms/MRSite/Research/cice/pubs/guidelines/guidelines-15.pdf
• HellenicAmericanUnion,www.hau.gr
• HellenicCulturalCentre,www.hcc.edu.gr
• DIANGLOBALEDUCATION,www.dgelearn.com
• UniversityofAthens,www.en.greekcourses.uoa.gr
• UniversityofIllinois,www.moderngreek.illinois.edu
• CENSISITALIAhttp://www.censis.it/7?shadow_comunicato_stampa=5248EUROPE2020
• TRECCANIENCICLOPEDY:http://www.treccani.it/magazine/lingua_italiana/speciali/minoranze/Toso_minor_ling.html
• SUSTAINABLETOURISM–PRESS:http://www.infooggi.it/articolo/turismo-e-sostenibilita-istruzioni-per-l-uso/63429/
• RESPONSIBLETOURISM-PRESS:http://www.infooggi.it/articolo/franceschini-punta-sul-turismo-sostenibile-e-segmentato/73873/
• E-LEARNING–PRESShttp://www.infooggi.it/articolo/green-learning-la-formazione-che-fa-bene-allambiente/32783/
• SOCIALAGRICULTURE.:http://www.aiab.it/index.html?Itemid=29...5..
• A.C.T.projecthttp://www.act-now.eu
• BIO-DISTRICT:http://www.biodistretto.net/index.php/home/9-uncategorised/biodistretti-aiab/71-inner,-eco-regions,-rete-bio-distretti
54
• BASTARDAS-BOADA,Albert(2002)"Worldlanguagepolicyintheeraofglobalization:DiversityandIntercommunicationfromtheperspectiveof'complexity'",NovesSL.RevistadeSociolingüística.
• LawTextaboutItalanminorityLanguages:Tani,Maurizio(2006),LalegislazioneregionaleinItaliainmateriaditutelalinguisticadal1975adoggi,«Lingueeidiomid’Italia»1,pp.115-158.
• SociologyTextaboutItaly’sminoritylanguagesToso,Fiorenzo(2008),LeminoranzelinguisticheinItalia,Bologna,ilMulino.
• ConstitutionoftheRepublicofLithuaniahttp://www3.lrs.lt/home/Konstitucija/Constitution.htm
• EvaluationoflanguagepolicyinLithuaniahttp://jeful.ut.ee/public/files/Kalediene%2069-85.pdf
• GeneralCurriculumPlansforSecondaryEducationhttp://www.smm.lt/uploads/documents/ugdymo-planai/BUP%2020130519.pdf
• Ramonienė,M.2011Citiesandlanguageshttp://www.sociolingvistika.lt/failai/vaicekauskiene_globalioji_daugiakalbyste.pdf
• SmetonienėI.,2012Languagelearninginformaleducationsystem:fromprimaryschooltouniversityhttp://vlkk.lt/i/u/file/Naujienos/120612_konfSeime_ISmet.pdf
• UnitedNations,Worldpopulationageing2013http://www.un.org/en/development/desa/population/publications/pdf/ageing/WorldPopulationAgeing2013.pdf
• TheRepublicofLithuanianLawontheStateLanguagehttp://www3.lrs.lt/pls/inter/www_tv.show?id=91765,6953,30
• TheRepublicofLithuaniaLawonEthnicminoritieshttp://www3.lrs.lt/pls/inter3/dokpaieska.showdoc_l?p_id=22150
• TheRepublicofLithuaniaLawonEducationhttp://www3.lrs.lt/pls/inter3/dokpaieska.showdoc_l?p_id=407836
• ReportonNationalLanguagepolicyinLatvia(BiedribaEurofortis,2014)
• MinistryofNationalEducationwww.meb.gov.tr
• “ThehistoryofforeignlanguagepoliciesinTurkey”BayramKüçükoğlu/Procedia-SocialandBehavioralSciencesp.70(2013)1090–1094
• “LanguagePolicyandNationalUnity:TheDilemmaoftheKurdishLanguageinTurkey”DicleCemiloglu
• “ThehistoryofforeignlanguagepoliciesinTurkey”BayramKüçükoğlu,AkdenizLanguageStudiesConference2012
• “Turkey’sLanguageRevolutionandtheStatusofEnglishToday”DavidZok,UniversityofToronto