SİVİL TOPLUM VE SU

Serap KANTARLI

Türkiye Tabiatını Koruma Derneği skantarli@ttkder.org.tr

SİVİL TOPLUM

• Prof.Dr.Fuat KEYMAN’a göre 21.yüzyıla damgasını vuracak en önemli kavramlardan biri

• "Dostluk, arkadaşlık yaşamdır. Dostluğun ve arkadaşlığın olmadığı yer ise ölümdür. Cehennemde dostluk, arkadaşlık yoktur, insanlar tek tek varolurlar." John Ball (1381)

20.04.23 2

SİVİL TOPLUM

Bir toplumun kendisini ve eylemlerini bir bütün olarak, devlet iktidarının baskısı ve denetimi altında olmadan gönüllü örgütler yoluyla örgütlemesi

20.04.23 3

SİVİL TOPLUM

20.04.23 4

SİVİL TOPLUM KURULUŞLARI

Resmi kurumlar dışında ve bunlardan bağımsız olarak çalışan, politik, sosyal, kültürel, hukuki ve çevresel amaçları doğrultusunda lobi çalışmaları, ikna ve eylemlerle çalışan, üyelerini ve çalışanlarını gönüllülük usulüyle alan, kâr amacı gütmeyen ve gelirlerini bağışlar ve/veya üyelik ödemeleri ile sağlayan kuruluşlardır

20.04.23 5

SİVİL TOPLUM KURULUŞLARI

• Siyasi partiler,

• Vakıflar,

• Dernekler,

• Meslek odaları,

• Sanayi ve ticaret odaları,

• Sendikalar,

• Spor kulüpleri,

• Platform ve yurttaş girişimleri v.b. 20.04.23 6

Türkiye Tabiatını Koruma Derneği

• 1955 yılında gönüllerinde doğa sevgisini büyük bir inançla taşıyan 40 üye bir araya gelerek Derneği kurmuşlardır

• Uluslararası Doğa Koruma Birliği (IUCN) ve Akdeniz Bilgi Ofisi (MIO/ESCDE)

• Kamu Yararına Dernek • Yasal düzenlemelere etki edecek ve

kamuoyunu bilgilendirici çalışmalar, yayınlar

• Üye sayısı yaklaşık 1900’dür.

20.04.23 7

STK’ların Çalışmaları • Lobicilik ve savunuculuk

• Kampanyalar

• Eylemler

• Karar alma mekanizmalarına katılım

• Politikalara etki yapma

• Yasal düzenlemelerde aktif rol alma

• Bilimsel ve uzmanlaşmış çalışmalar

20.04.23 8

Türkiye’de Su ve Halkın Katılımı

• Su Çerçeve Direktifi

• Su Kanunu

• Sulak Alanlar

• Nehir Havzası Yönetim Planları

• ÇED Süreçleri

20.04.23 9

SÇD’de Halkın Katılımı Halk katılımı SÇD’de kilit rol oynamaktadır

Önsöz 14: Direktifin başarısı Topluluğun, Üye Devletlerin ve yerel yönetimlerin yakın işbirliğine ve tutarlı eylemlerine ve aynı zamanda kullanıcılar da dahil olmak üzere kamusal bilgilendirme, danışma ve katılıma dayanır

20.04.23 10

SÇD’de Halkın Katılımı

Önsöz 46: Planlama sürecine katılımlarını sağlamak veya kolaylaştırmak için halkı bilgilendirmenin önemini vurgulamaktadır.

20.04.23 11

SÇD’de Halk Katılımı Yaklaşımı

• Aktif Katılım: Tartışmalar, toplantılar vb. aracılığıyla, direktifin planlama sürecine, gözden geçirilmesine ve uygulamasına aktif katılım

• Bilgilendirme: Süreç, belgeler ve arkaplan belgeleri hakkında gerekli bilgilerin sağlanması

• Danışma: Halk, belirlenen evrede taslak planla ilgili görüş ve önerilerini yazılı ve sözlü olarak sunabilir.

20.04.23 12

STK’ların Karar Alma Süreçlerine Katılım Sorunları

• Örgütlenme sorunları

• Mali sorunlar

• Bilgi düzeyi

• Bilgiye erişim

• Yasal hakları kullanma

• Platformlar ve ağlar kurma

• Uluslararası ağlara katılım

20.04.23 13

Sivil topluma yönelik kamuoyu algısı ve desteği

“Düşük seviyelerdeki üyelik, gönüllü olma, politik aktivistlik ve toplum için yükümlülük alma oranları Türkiye’deki vatandaşların sivil toplum hareketinden oldukça kopuk olduğunu göstermektedir. Sosyal ve siyasi kuruluşlara aktif bir biçimde üye olan vatandaşların oranı sırası ile %4.5 ve %5.3’tür. Gönüllülük söz konusu olduğunda katılım oranı daha da düşüktür; vatandaşların yalnızca %2.’5’i sosyal organizasyonlarda gönüllü olurken siyasi organizasyonlarda bu oran %4.2’dir (WVS, 1999 ve 2007)”.

Kaynak: TÜSEV 2010 Raporu20.04.23 14

Sivil topluma yönelik kamuoyu algısı ve desteği

• Türkiye’de dernek üyesi olanların toplam sayısı 2010’da 8.038.536’dır ki bu nüfusun sadece %11.07’sini teşkil etmektedir. Bu veri, Türkiye’de her derneğe 93 kişi düştüğünü göstermektedir.

• Aşağıdaki iki veri, bu çalışma esnasında gerçekleştirilen anket sonuçlarını ortaya koymaktadır. Bu rakamlar da STK’ların çoğunluğunda üye sayısının 100’den az olduğunu kanıtlamaktadır. Aktif üyeler dikkate alındığında bu rakam 11-25 kişiye düşmektedir.

20.04.23 15

Sivil Toplumun Başarılı Uygulaması: HES Mücadelesi

• 2009’dan bu yana önemli sivil toplum girişimi Hidroelektrik Santrallerine (HES) karşı mücadeledir

• Siyasi eleştiri için yeni bir deneyim alanı • Ademi merkeziyetçi bir yaklaşıma sahiptir• Köydeki girişimlerle şehir merkezli çevre

aktivistlerinin (Karadeniz İsyandadır Platformu, Derelerin Kardeşliği Platformu, Türkiye Su Meclisi vb.) platformları arasında başarılı ve güçlü bir işbirliğidir

20.04.23 16

20.04.23 17

Sivil Toplumun Başarılı Uygulaması: HES Mücadelesi

Mücadele, sosyal adalet perspektifinden, su gibi doğal kaynakların kamu mülkiyetinde olduğunu sosyal adalet bakış açısı ile çeşitli yaratıcı eylemler ve araçlar kullanarak (sokak protestoları, davalar, sosyal medya, belgeseller, sokak sanatı vb.) herkese hatırlatmayı amaçlar

Birçok kimse için bu girişimler, gücünü kanıtlayarak kırsal alanla kent arasındaki elzem bağlantıyı başarılı şekilde canlandırmış ve yeniden kurmuştur. Kaynak: TACSO, «Türkiye İhtiyaç Analizi Raporu» 2011

20.04.23 18

“Dünyada değişim istiyorsanız, değişimin kendisi siz olmalısınız.”

Mahatma Ghandi

20.04.23 19

TEŞEKKÜR EDERİM

Serap KANTARLI

TTKD Genel Başkan Yrd.

20.04.23 20