FAKULTI KEMANUSIAAN SENI DAN WARISAN

AJ10203 SEJARAH SABAH DAN SARAWAK (1841-1963)

SOALAN 7 :

ANALISISKAN SEBAB-SEBAB PENYERAHAN PEMERINTAHAN DI SABAH DAN

SARAWAK KEPADA KERAJAAN KOLONIAL BRITISH PADA TAHUN 1946

PROF. MADYA DR. BILCHER BALA

NAMA : MUHAMMAD KHAIRIE BIN AHMAD

NO. MATRIK : BA14110363

Pengenalan terhadap sebab penyerahan Sabah dan Sarawak

kepada British

Charles Vyner Brooke telah mengisytiharkan penyerahan Sarawak

kepada British pada 8 Februari 1946 manakala di Sabah British telah

menandatangani perjanjian dengan Syarikat Berpiagam Borneo Utara

British (SBBUB) pada 26 Jun 1946.

Penyerahan Sabah dan Sarawak berlaku atas beberapa sebab,

samaada faktor luaran atau dalaman.

Penyerahan Sarawak misalnya, berlaku disebabkan oleh masalah

dalaman yang berlaku dalam keluarga Brooke, keadaan Sarawak

selepas pendudukan Jepun dan sejarah hubungan diplomatik antara

British dan Sarawak.

Penyerahan Sabah kepada British adalah disebabkan kerosakkan yang

dialami selepas pendudukan Jepun, hubungan erat SBBUB dengan

British dan sistem pentadbiran SBBUB yang lapuk dan ketinggalan

zaman dan kepentingan ekonomi British sendiri di Sabah.

Pada 1 Julai 1946, Sarawak telah disytiharkan sebagai jajahan Mahkota

British.

Di Sabah pula, British telah menandatangani perjannian dengan

Syarikat Berpiagam Borneo Utara (SBBUB) pada 26 jun 1946 .

Pada 15 Julai 1946 Borneo Utara secara rasminya diisytiharkan

menjadi tanah jajahan british

SEBAB PENEYERAHAN SARAWAK KEPADA BRITISH

Akibat penaklukan Jepun

- Selepas tamat perang dunia kedua Sarawak mengalami

kemusnahan yang teruk dan memerlukan peebelanjaan yang besar

untuk memulihkan kembali keadaan sarawak.

- Raja Charles Vyner Brooke tidak mempunyai sumber kewangan

untuk membangunkan semula negerinya. Beliau berpendapat

hanya British yang mampu membangunkan Sarawak kerana

mempunyai kewangan yang lebih kukuh.

- Niat Charles Vyner Brooke menyerahkan Sarawak adalah untuk

kepentingan rakyat dan hanya kerajaan British yang mampu

menguruskan masalah ini.

- Keadaan ini telah mendorong Charles Vyner Brooke untuk

menyerahkan Sarawak kepada pihak British untuk memberi kuasa

kepada British dalam membangunkan semula Sarawak.

Faktor usia Charles Vyner Brooke

- Beliau keberatan untuk menyerahkan Sarawak kepada anak

saudaranya iaitu Anthony Brooke mahupun pada adiknya Betram

Brooke kerana berpendapat warisnya tidak mampu memerintah

Sarawak dengan baik.

- Charles Vyner Brooke mendapati Anthony tidak sesuai dengan

sikap dan pendiriannya. Anthony bersikap kasar dan berlaku

curang.

- Pada Mac 1939, Anthony telah dilantik sebagai Raja Muda

Sarawak tetapi dipecat disebabkan oleh perlakuannya itu.

- Masalah dalaman keluarga Brooke inilah yang mendorong Charles

Vyner Brooke menyerahkan Sarawak kepada British.

- Charles Vyner Brooke tidak mempunyai anak lelaki untuk

menggantikan tempatnya sebagai raja di Sarawak.

Desakan daripada British

- Desakan ini berpunca daripada kepentingan ekonomi British di

Sarawak, iaitu jaminan pelaburan pemodal British.

- Pelaburan pemodal British dalam ladang-ladang getah, lada

hitam, sagu dan kelapa kering disamping mempunyai pelaburan

dalam syarikat pembalakan dan petroleum.

- Hasil keluaran ini beloh didapati dengan mudah di Sarawak dan

keadaan ini sangat diperlukan oleh British untuk mengembangkan

perindustriannya.

- Selain itu penjajahan British di Sarawak adalah disebabkan oleh

potensi negeri Sarawak sebagai pembekal bahan mentah dan

sebagai tempat pemasaran barangan keluaran Britain.

Masalah Dalaman Keluarga Brooke

- Konflik diantara Charles Vyner Brooke dengan adiknya Betram

Brooke telah merumitkan lagi pentadbiran.

- Keadaan ini diburukkan lagi apabila Charles Vyner Brooke telah

menggubal perlembagaan 1941 tanpa berbincang dengan Betram

Brooke.

- Begitu juga pada tahun 1946, Charles Vyner Brooke telah

mengambil keputusan untuk menyerahkan Sarawak kepada British

tanpa memberitahu adiknya.

- Tindakan Charles Vyner Brooke yang membuat keputusan secara

sendiri telah menyebabkan kemarahan Bertam Brooke seterusnya

konflik diantara mereka berlaku.

SEBAB PENYERAHAN SABAH KEPADA BRITISH

Kerosakkan yang dialami selepas pendudukan Jepun

- Kerosakkan akibat peperangan di Sabah adalah lebih teruk

berbanding dengan keadaan di Tanah Melayu, Singapura dan

Sarawak.

- Serangan tentera berikat telah memusnahkan bandar-bandar

besar, perhubungan dan hasil ekspot telah diberentikan.

- Kerosakkan ini memerlukan perbelanjaan yang terlalu besar dan

tidak mampu dipikul kompeni SBBUB.

- SBBUB tiadak mempunya pilihan lain selain daripada

menyerahkan Sabah kepada British.

- Sir Neil Malcolm menyatakan bahawa, pengerusi badan pengarah

kompeni menyatakan bahawa pihaknya tidak mempunyai sumber

kewangan untuk membangunkan semula Sabah kecuali diserahkan

kepada pentadbiran British.

Hubungan erat British dengan SBBUB

- Pada tahun 1881 British telah mengurniakan sebuah piagam

kepada Syarikat Berpiagam Sabah. Keadaan ini sebenarnya untuk

memperlihatkan penguasaan British terhadap syarikat tersebut.

- Begitu juga pada tahun 1888, Sabah telah menjadi negeri

naungan British sekaligus memberikan kuasa kepada British untuk

menguasai perhubungan luar negeri dan pertahanan Sabah,

keadaan ini telah mendorong syarikat untuk menyerahkan Sabah

kepada British pada tahun 1946.

Kelemahan sistem pentadbiran SBBUB

- SBUB telah mentadbir Sabah lebih 60 tahun, dalam usia ini

pentadbiran SBBUB di Sabah telah menjadi usang dan ketinggalan

zaman. Seiring dengan perkembangan politik moden, sistem

pentadbiran yang dilaksanakan oleh SBBUB memjadi tidak relevan

dan memerlukan pucuk pimpinan baru.

- Rundingan penyerahan hak tersebut telah diadakan di London,

Setiausaha Tanah Jajahan telah mengisytiharkan kepada dewan

rakyat mengenai perjanjian mengambil alih Sabah daripada

kompeni pada 26 Jun 1945. Kerajaan British juga turut membayar

wang pendahuluan sebanyak 860000 dolar untuk mengurangkan

beban hutang kompeni.

KEPENTINGAN BRITISH DI SABAH

- Pada mulanya British tidak berminat untuk mengambil alih Sabah

kerana Perdana Menteri Clemer Atlee pada ketika itu mempunyai

anti-dasar tanah jajahan dan sedang menyelesaikan soal tentang

pemberian kemerdekaan kepada Sri Lanka, Burma dan India.

- Walaubagaimanapun setelah memikirkan kedudukan negeri ini

daripada pelbagai aspek, khasnya dari segi ekonomi, British

akhirnya membuat keputusan untuk mengambil alih Sabah dari

SBBUB.

- Kepentingan ekonomi British di Sabah jelas dilihat kerana Sabah

merupakan satu negeri yang kaya dengan hasil pengeluaran

seperti lada hitam, getah dan kayu balak yang amat penting bagi

British untuk mengembangkan perindustriannya.

- Justeru kita dapat simpulkan bahawa penjajahan British di Sabah

adalah disebabkan oleh potensi negeri tersebut sebagai pembekal

bahan mentah dan tempat pemasaran bahan keluaran British.

PENUTUP

Kesimpulannya, kesan kesan tinggalan penaklukan Jepun seperti

keadaan sosial yang tidak teratur dan ekonomi yang meleset telah

memberi alasan kepada kerajaan British untuk menjajah negeri

Sarawak dan Sabah. Penyerahan Sarawak dan Sabah kepada

kerajaan British telah menandakan hancurnya hierarki sosial

tradisional dan runtuhnya kuasa aristokrat dalam pentadbiran

selepas itu. Orang tempatan mula menuntut hak masing-masing

dan menggunakan organisasi-organisasi sebagai satu cara untuk

menyalurkan suara hati mereka serta sebagai lambing penyatuan

di kalangan mereka. Justeru itu dapatlah dikatakan pendudukan

Jepun telah mencorakkan perkembangan politik di negeri ini.

RUJUKAN

1) Buyong bin Adil (Haji.), Haji Buyong bin Adil, 1974, Sejarah

Sarawak, Dewan Bahasa dan Pustaka, PTS Publication and

Distributors Sdn. Bhd.

2) Barbara Watson Andaya, Leonard Yuzon Andaya, 2006, Sejarah

Malaysia, Macmillan.

3) Husain Ahmad, 1997, Sejarah Tanah Melayu (1400-1983),

Pustaka Aman Press.