Lekcja 22

Temat: XVII wiek – stulecie wojen.

1.W XVII wieku Rzeczpospolita toczyła liczne wojny, między innymi ze Szwecją

chęć odzyskania tronu przez Zygmunta III Wazę,

chęć utworzenia z Bałtyku morza wewnętrznego przez Szwecję,

chęć przejęcia kontroli nad handlem bałtyckim,

Szwecji brakowało ziem do uprawy, chęć opanowania ziem Polskich.

Nieporozumienia między Polską a Szwedzka przerodziły się w konflikt zbrojny.

2.Najazd Szwedów na Polskę, określany mianem potopu szwedzkiego, nastąpił

w latach 1655 – 1660.

w latach 1655 – 1660.

W XVI wieku, za panowania ostatnich Jagiellonów,

Polska stała się jednym z największych państw

europejskich. W polityce zagranicznej, kulturze

i gospodarce nastąpił nasz „złoty wiek”.

Ob. Wojciech Kossak „Bitwa pod Kircholmem” 1605 rok

Najbardziej znany z prowadzenia

wojny partyzanckiej przeciw

wojskom Karola X Gustawa

w czasie potopu szwedzkiego, choć

miał też poważny wkład w walkach

podczas powstania Chmielnickiego

i w trakcie wojny polsko-rosyjskiej

1654–1667. Zaszczytny tytuł

hetmana nadano mu dopiero

w ostatnim roku życia. STEFAN

CZARNIECKI został uwieczniony

w słowach polskiego hymnu

narodowego.

Stefan Czarniecki - 1605 bitwa pod Kircholmem

(zwycięstwo Polaków)

- 1626 najazd Szwedów na

Polskę

- 1627 bitwa pod Oliwą

(zwycięstwo polaków)

- 1635 przedłużenie rozejmu

w Sztumskiej Wsi na 26 lat

- 1655-1660 potop szwedzki

Obejrzyj za zgoda rodziców: https://www.youtube.com/watch?v=XNii3m9yJAw https://www.youtube.com/watch?v=rYrYYcsUm2Y

https://www.youtube.com/watch?v=og3fpOuvjmc

Skutki potopu szwedzkiego:

- wyniszczenie ziem polskich

- utrata Inflant

- chaos monetarny

- głód

- upadek gospodarczy

- osłabienie armii polskiej

- spadek autorytetu króla, wzrost

opozycji magnackiej

- utrata zwierzchności nad Prusami

Książęcymi

3. Oblężenie Jasnej Góry miało miejsce w czasie potopu szwedzkiego w okresie 18

listopada – 27 grudnia 1655 roku

„Obrona Jasnej Góry” obraz Januarego Suchodolskiego

Franciszek Kondratowicz – „Oblężenie Jasnej Góry”

DLA ZAINTERESOWANYCH

POTOP SZWEDZKI - czyli inaczej najazd Szwedów na Polskę w 1655 roku w czasie II wojny

północnej (1655-1660). Formalnie został zakończony poprzez podpisanie pokoju w Oliwie

w 1660 roku.

Szwedzi napadli na Polskę w okresie szczególnych trudności Rzeczpospolitej, mimo, że termin rozejmu

w Sztumskiej Wsi jeszcze nie upłynął (miał obowiązywać 26 lat, do 1661 roku). Jednym z zasadniczych

pretekstów do rozpoczęcia wojny z Polską było dla Szwedów używanie przez króla polskiego Jana

Kazimierza tytułu króla Szwecji. Poza tym ciągle nierozstrzygnięta pozostawała sprawa Inflant.

Szwecja posiadała też doskonałą, zaprawioną w wojnie trzydziestoletniej armię, w której szczególnie

niebezpieczna była piechota. Wojsko to, dotychczas żyjące z wojny, pozostawało bezczynne, a król -

Karol Gustaw - nie miał z czego wypłacić im żołdu. Wojna z Rzeczpospolitą Obojga Narodów miała

przynieść Szwedom korzyści majątkowe i zapełnić puste kasy królewskie.

Królowi szwedzkiemu również sprzyjało stanowisko niektórych Polaków. Wielu magnatom nie podobał

się fakt, że król Jan Kazimierz próbuje wzmocnić swoją pozycję w państwie. Liczyli na to, że Karol X

Gustaw zachowa ich przywileje i dlatego byli wstanie go poprzeć.

Wojna polsko-szwedzka 1655-1660 przyniosła ogromne spustoszenie kraju. Polska wyszła z tej wojny ze

zrujnowaną gospodarką, stratami demograficznymi i ludnościowymi (skutek walk, głodu i chorób).

Rzeczpospolita Obojga Narodów była osłabiona politycznie. Utraciła zwierzchność nad Prusami

Książęcymi i Inflantami, straciła swoją pozycję na arenie międzynarodowej. Okupacja prawie całego

kraju przez wojska nieprzyjaciela przyniosła straty materialne i kulturowe. Twierdze i zamki były

niszczone - choć w większości poddawały się bez stawiania oporu, do Szwecji wywożono zbiory

biblioteczne, zawartości skarbców, relikwie świętych, a nawet części architektoniczne budowli. Na

ziemiach polskich pojawiło się zjawisko ksenofobii - niechęci do obcych narodów. Tekst z Internetu

Oblężenie Jasnej Góry, obraz z pracowni klasztornej

8 listopada 1655 Szwedzi rozpoczęli oblężenie

klasztoru jasnogórskiego. Przeor klasztoru paulinów

KSIĄDZ AUGUSTYN KORDECKI na początku

listopada 1655 roku przezornie uznał władzę króla

Szwecji Karola Gustawa, ale jednocześnie wystąpił

o wstawiennictwo do polskiego króla Jana

Kazimierza. Przeor miał przeczucie, żeby nie wierzyć

Szwedom i najcenniejsze rzeczy z klasztoru, w tym

cudowny obraz, wywiózł do klasztoru paulinów w

Mochowie koło Głogówka, a na Jasnej Górze zawisła

kopia obrazu. Mimo "listu żelaznego" gwarantującego

nietykalność klasztoru, w dzień kiedy Szwedzi

stanęli pod murami klasztoru, zażądali wpuszczenia

swych wojsk na jego teren. Ogromną rolę

w odpieraniu wroga, nie tylko militarną, ale również

moralną, odegrał klasztor na Jasnej Górze z jej

przeorem Augustynem Kordeckim, paulinami i innymi

obrońcami twierdzy, dobrze umocnionej już za

czasów Władysława IV, przyrodniego brata Jana

Kazimierza.

Triumf obrońców Jasnej Góry przypisano

sprawności załogi i wytrzymałości murów. Kraj

poderwał się do walki, szala zwycięstwa z czasem

przechyliła się na stronę polską. Wdzięczny król Jan

Kazimierz, 1kwietnia 1656 r. w uroczystym

ślubowaniu w katedrze lwowskiej oddał kraj pod

władzę Matki Bożej, obierając Ją za Patronkę

i Królową państwa.