Upload
tuerk-tabipleri
View
2.525
Download
4
Embed Size (px)
DESCRIPTION
Solunum Sistemi Fizyolojisi - Microsoft PowerPoint ...Dr. Sinan CANANBaşkent Tıp Fakültesi
Citation preview
Solunum Sistemi: Genel Bakışş
Solunum Sistemi Ne İş Yapar?ş p
• O2 değişimi2 ğ ş
• Havadan kana
K d hü l• Kandan hücrelere
• CO2 değişimi2 ğ ş
• Hücrelerden kana
K d h• Kandan havaya
• Kan pH’sının pdüzenlenmesi
• Ses çıkartmaSes çıkartma
Solunum Sistemi: Genel Bakışş
Solunum Sistemi: Genel Bakışş
Hava Yolları: Dışarıdan Alveollere Havanın Taşınımı • Süzme, ısıtma ve nemlendirme
B ( ğ ) k b l b i ll
ş ş
• Burun, (ağız), trake, bronşlar ve bronşioller
• Enine kesit alanında büyük artış!y ş
Solunum Sistemi: Genel Bakışş
Solunum Sistemi: Genel Bakışş
CO2CO2
O2
Başlıca Gaz Kanunlarış
TEMEL GAZ KANUNLARI
• Gazlar sıkışabilirlerGazlar, sıkışabilirler.
• Basınç farkı yönünde akarlar.
• Direnç artarsa akış azalır.
• “Hava” bağımsız olarak difüze olan gazların bir Hava , bağımsız olarak difüze olan gazların bir karışımıdır.
Her bir gazın karışım içinde miktarına bağlı bir • Her bir gazın karışım içinde miktarına bağlı bir “kısmî basıncı” (Pgaz) vardır.
Başlıca Gaz Kanunları – Boyle Kanunuş y
• P1 x V1 = P2 x V2
Başlıca Gaz Kanunlarış
• Bir Gazın Çözünürlüğünü Etkileyen Faktörler
• Gazın “kısmi basıncı”
• Sıcaklık (ters orantı!)Sıcaklık (ters orantı!)
• Çeşitli çözücülerdeki çözünürlüğü
• Suda O2: 0.15 mmol/L (zayıf)
• Suda CO : 3 0 mmol/L (kuvvetli [x20])Suda CO2: 3.0 mmol/L (kuvvetli [x20])
Gazların Çözünürlüğü ve Kısmi Basınç KavramıÇ ğ ç
• Oksijenin sudaki çözünürlüğü zayıftır
Gazların Çözünürlüğü ve Kısmi Basınç KavramıÇ ğ ç
• Karbondioksit suda iyi çözünür
Havalanma (Ventilasyon) Mekaniği( y ) ğ
• Nefes alma (inspirasyon)
f ( k i )• Nefes verme (ekspirasyon)
• Diyaframy
• Göğüs kafesi: Kaburgalar ve kaslar
• Plevra Zarı
Havalanma (Ventilasyon) – Plevra (pleura) Zarı( y ) (p )
Viseral plevraPlevra boşluğu
Parietal plevraş ğ
Havalanma (Ventilasyon) – Diyaframın Rolü( y ) y
Havalanma (Ventilasyon) – Plevra Zarı( y )
Patm
“Plevra boşluğu”içindeki vakum
Havalanma (Ventilasyon) – Diyaframın Rolü( y ) y
Havalanma (Ventilasyon) – Diyaframın Rolü( y ) y
Havalanma (Ventilasyon) – Diyaframın Rolü( y ) y
Havalanma (Ventilasyon) – Diyaframın Rolü( y ) y
Havalanma (Ventilasyon) – Diyaframın Rolü( y ) y
Havalanma (Ventilasyon) – Göğüs Kafesi( y ) ğ
Havalanma (Ventilasyon) – Göğüs Kafesi( y ) ğ
Ventilasyona Etkiyen Önemli Faktörlery y
• Havayolu çapı (1°)• Havayolu çapı (1 )• Bronkokonstriksiyon
k dil• Bronkodilatasyon
• Havayolu Direnciy
• Müköz engelleme
Al l “k li ”• Alveol “kompliyans”ı• Sürfaktan
• Yüzey gerilimi
• Alveolün elastikliği
Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji A.D.
l i l ji il i l ji iSolunum Fizyolojisi II:Soluk Dinamiği
Solunum Fizyolojisi II:Soluk DinamiğiSoluk DinamiğiSoluk Dinamiği
Dr. Sinan CANANb k [email protected]
Akciğer Dinamiğiğ ğ
a) Sürtünme b) Elastans/Kompliyans c) Eylemsizlik
Akciğerde Hacim Uyumu (compliance)ğ y ( p )
• Hacim Uyumu (kompliyans): Verilen bir y p ybasınç artışına bağlı olarak ortaya konabilen hacim artışının ölçüsü (1/elastans)
• Bir “balonun” kompliyansı:p y• Yumuşak bir balon → şişmeye karşı az direnç →şişirmek için gereken iş daha az →ş ş ç g şyüksek kompliyans
• Sert bir balon → şişmeye karşı daha çok direnç →şişirmek için daha fazla güç gereksinimi →düşük kompliyansdüşük kompliyans
Akciğerde Hacim Uyumu (compliance)ğ y ( p )
No al to la ko li a s 200 l/c H ONormal toplam kompliyans ≈ 200ml/cmH2O
• Anlamı: Basınç 1 cmH2O (0,736mmHg) arttığında, akciğerler 200ml genişler…
“Elastans”dan sorumlu kuvvetler:Elastans dan sorumlu kuvvetler:
• Akciğerin elastik özellikleri (1/3)
• Sıvı içeriğinin yüzey gerilimi (2/3)
Akciğerde Hacim Uyumu (compliance)ğ y ( p )Toplam A.C. kapasitesi
NormalSu ile dolu
SurfaktansızSurfaktansız
Transpulmoner Basınç (mmHg)p ç ( g)
Sürfaktan’ın Bileşimiş
• Dipalmitoil fosfatidil kolin [lesitin] (%62)
• Fosfatidil glisin (%5)
• Diğer fosfolipidler (%10)
Nöt l ğl (% )• Nötral yağlar (%13)
• Proteinler Proteinler
• SP-A: Sürfaktan geri emilimi
• SP-B ve SP-C: Film oluşumunu kolaylaştırır.
• Ca2+ (%2)
Sürfaktan’ın İşleviş
ALVEOL
σElastik lifler
σ
σ: Yüzey gerilimi
Alveollerde Yüzey Gerilimi – Sürfaktanın Etkisiy
LaPlace YasasıP = BasınçT = Yüzey Gerilimir = Çap
P = (2T)/r
Büyük kabarcık Küçük kabarcık
P (2T)/r
Büyük kabarcıkr = 2T = 3
P = (2x3)/2
Küçük kabarcıkr = 1T = 3
P = (2x3)/1P = (2x3)/2P = 3
P = (2x3)/1P = 6
Alveollerde Yüzey Gerilimi – Sürfaktanın Etkisiy
SürfaktanlarSürfaktanlar, yüzey gerilimini
lt kazaltarak, alveollerin büzüşme basıncını azaltır ve eşitler
Büyük kabarcık Küçük kabarcıkBüyük kabarcıkr = 2T = 2
P = (2x2)/2
Küçük kabarcıkr = 1T = 1
P = (2x1)/1P = (2x2)/2P = 2
P = (2x1)/1P = 2
Sürfaktan’ın İşlevleriş
• Kalıcı düşük yüzey gerilimi• Kalıcı düşük yüzey gerilimi,
• Solunum işi artışı (direnç azalması),
• Akciğer kompliyansında artış,
Alveol açılma basıncında düşüş• Alveol açılma basıncında düşüş,
• Alveol sıvı tahliyesinde artış,
• Yabancı tanecik tahliyesinde artış,
Hücresel döşemenin korunması• Hücresel döşemenin korunması,
NRDS “Yenidoğan Zorlu Solunum Hastalığı”ğ ğ
• Yenidoğan Zorlu Solunum Hastalığı “Newborn Respiratory Distress Syndrome”; NRDS
• Sürfaktan eksikliği;ğ ;
• Aşırı alveol yüzey gerilimi;
k iğ l i ö i/ i i• Akciğerlerin sönmesi/şişememesi;
• Yenidoğan (öz. prematur) bebeklerde ölümcül…ğ ( p )
Havalanma (Ventilasyon) – Plevra Zarı( y )
Havalanma (Ventilasyon) – Nefes Döngüsü( y ) g
T lTranspulmoner basınç
Havalanma (Ventilasyon) – Nefes Döngüsü( y ) g
Havalanma (Ventilasyon) – Alveol bağımlılığı( y ) ğ ğ
Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji A.D.
Solunum Fizyolojisi III:Solunum Fizyolojisi III:y jAkciğer Hacim ve
y jAkciğer Hacim ve
KapasiteleriKapasiteleriDr. Sinan CANAN
@b k t d [email protected]
Akciğer Hacimleri: Spirometreğ p
Spiro-: Ruh, nefes…p , f-metre: ölçüm
Akciğer Hacim ve Kapasiteleriğ p
Kapasite: En az iki hacim değerinin toplamı
Akciğer Hacim ve Kapasiteleriğ p
VC
ICIRV
Spirometre ile
TLC
VCTV
Spirometre ile ölçülebilir
FRCERV
RV RV Spirometre ile ölçülemez
Spirometre ve Akciğer İşlevi:Dinamik Solunum Fonksiyon Testleriy
• FVC: Zorlu vital kapasiteFVC: Zorlu vital kapasite
• FEV: Zorlu soluk verme hacmi
• FEV-1: Ekpirasyonun ilk 1 saniyesinde verilebilen azami hava hacmi (~%80)
• Tıkanıklığa bağlı (obstructive) akciğer hastalıklarığ ğ ( ) ğ(artmış havayolu direnci; astım, bronşit)
• Kısıtlılığa bağlı (restrictive) akciğer hastalıklarıKısıtlılığa bağlı (restrictive) akciğer hastalıkları(azalmış akciğer hacim ve kapasiteleri; fibrozis, amfizem)amfizem)
Spirometre ve Akciğer İşlevi:Akciğer Hastalıklarığ
TVIRV
VC
125
100
IRVVC
ERV
TVVC100
75
mal
TLC
ERV
TV
TV
IRVVC
RVFRC50
% N
orm
RVFRC RVERV
FRC25
0
Normal RestriktifObstrüktif0
Spirometre ve Akciğer İşlevi:Tıkanıklığa Bağlı (obstrüktif) Akciğer Hastalıklarığ ğ ( ) ğ
K O A HK.O.A.H.Tortu hacim artmış;
FEV1 ve FEF25-75% azalmış
Spirometre ve Akciğer İşlevi:Kısıtlılığa Bağlı (restriktif) Akciğer Hastalıklarığ ğ ( ) ğ
Tortu hacim azalmış;FEV1 azalmış
FEF25-75% azalmış veya normal
Spirometre ve Akciğer İşlevi:Dinamik Solunum Fonksiyon Testleriy
• MVV (maximal voluntary ventilation): ~180 l/dkEn yüksek akciğer ventilasyonuEn yüksek akciğer ventilasyonu
• FEF25 (forced expiratory flow, %25)
Bronş ve büyük bronşçukların durumuBronş ve büyük bronşçukların durumu
• MMFEF (maximal mid forced expiratory flow): ~5-6 l/sOrta genişlikteki bronşçukların durumu
• FEF75 (forced expiratory flow, %75)FEF75 (forced expiratory flow, %75)
En küçük bronşçukların durumu
Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji A.D.
Solunum Fizyolojisi IV:Solunum Fizyolojisi IV:y jAkciğerlerde
y jAkciğerlerde Gaz DeğişimiGaz Değişimi
Dr. Sinan CANAN@b k t d [email protected]
Ölü Boşluk (VD) Kavramış ( D)
• Anatomik Ölü Boşluk
• Hava iletim yollarında gaz değişimine katılmayan hava miktarı ~ 150mlat aya ava ta 50
• Fizyolojik Ölü Boşluk
İ• İşlevsiz alveollerin hacmi + anatomik ölü boşluk (değişkendir)
Ölü Boşluk (VD) Kavramış ( D)
Ölü Boşluk (VD) Kavramış ( D)
Ölü Boşluk (VD) Kavramış ( D)
Nefes 1 Nefes 2 Nefes 3Nefes 1 Nefes 2 Nefes 3
Nefes 4 Nefes 8 Nefes 12 Nefes 16
Alveol Ölü Boşluğuş ğ
Pulmoner arter basıncıbasıncı
A: Hidrostatik basınç azlığıB N lB: NormalC: EmboliD: AmfizemfE: Prekapiller daralma
Solunumun Etkinliği: Akciğer ve Alveol Havalanmasığ
• Toplam Akciğer Havalanmasıop a c ğe a a a as(total pulmoner ventilasyon: TPV)
(Solunum sayısı X tidal hacim (VT) ≈ 6 L/min)(Solunum sayısı X tidal hacim (VT) ≈ 6 L/min)
• Alveol havalanması (alveolar ventilasyon: VA)
(Solunum sayısı X (VT–VD) ≈ 4.2 L/min)
• Kandaki [O ] ve [CO ] derişimini belirleyen en Kandaki [O2] ve [CO2] derişimini belirleyen en önemli faktör!
• EgzersizdeEgzersizde
• Soluk derinliği [↑] → yedek hacimler kullanılır
• Havalanma 20-30 kat artabilir…Havalanma 20 30 kat artabilir…
Solunumun Etkinliği: Akciğer ve Alveol Havalanmasığ
Bazı Terimler…
E • Eupnea: Normal, sessiz nefes alıp-verme
• Hyperpnea: Artmış soluma (egzersiz)yp p
• Hiperventilasyon: Fazla havalanma (heyecansal vb.)
Hi til • Hipoventilasyon: Azalmış havalanma (yavaş soluk, astım, vb.)
• Tachypne: Hızlı, yüzeyel soluma (“tıknefes”)yp y y f
• Dispnea: Soluma zorluğu (patolojik, ağır egzersiz, vb.)
A • Apnea: Solumanın durması (istemli, sinirsel depresyon, vb.)
Alveollerde Gaz Alış-Verişiş ş
l i iDifüzyon hızı α Alan x Derişim
Mesafe
Akciğerlerde:
Gaz değişim yüzey alanı ğ ş y y
Difüzyon mesafesi
Alveollerde Gaz Alış-Verişinin İlkeleri ş ş
• Difüzyon moleküler hareket• Difüzyon – moleküler hareket
• Basınç – molekül-çeper çarpışmaları
• Havanın bileşimi
• Azot (N ) %79 Oksijen (O ) %21• Azot (N2) %79, Oksijen (O2) %21
• Basınç ≈ 760 mmHg (~1033 cmH20)
• Gaz bileşenlerin kısmi basınçları
• P 160 mmHg (760 x 0 21)• PO2 = 160 mmHg (760 x 0,21)
• PN2 = 600 mmHg (760 x 0,79)
Alveollerde Gaz Alış-Verişinin İlkeleri ş ş
• Akciğerde hava bileşimi• Akciğerde hava bileşimi
• PH2O= 47 mmHg
• PO2i = 150 mmHg ([760-47] x 0,21)
P 563 mmHg ([ 6 ] )• PN2i = 563 mmHg ([760-47] x 0,79)
• Pi = 150 + 563 + 47 = 760 mmHg
• Alveollerde:
P 100 mmHg• PO2a ≈ 100 mmHg
• PCO2a ≈ 40 mmHg
Alveollerde Gaz Alış-Verişinin İlkeleri ş ş
• Çözünen gazlar için;
• P = derişim (C) / erime katsayısı (Henry Yasası)
C P x erime katsayısı• C = P x erime katsayısı
• Erime katsayıları (37°C)
• Oksijen – 0.024
K b di k it 0 57 ( k l ö ü )• Karbondioksit – 0.57 (en kolay çözünen)
• Karbonmonoksit – 0.018
• Azot – 0.012
H l 0 008 ( ö ü )• Helyum – 0.008 (en zor çözünen)
Gaz Alış-Verişiş ş
O2 Taşınması2 ş
V ö k dVenöz kanda
PCO2: 46 mmHg
PO2: 40 mmHg
O2 Taşınması2 ş
Gaz Alış-Verişi – O2 Taşınmasış ş 2 ş
Gaz Alış-Verişi – O2 Taşınmasış ş 2 ş
• Hb-O2 birleşmesi (O2 taşınmasının %99’u)2 ş
• 100 ml kanda → ~15 gram Hb
Hb l O b ğl• 1g Hb → 1.34ml O2 bağlar
• 100 ml kan → 20 ml O2 bağlar (%20 hacim)2 ğ ( )
• Fizyolojik olarak:
% d l k • %97 doygunluk → 19,4 mlO2/100ml kan
• Doku kılcallarında → %75 doygunluk75 yg→ 14,4 mlO2/100ml kan
• Dağıtılan O → 5 mlO /100ml kanDağıtılan O2 → 5 mlO2/100ml kan
Gaz Alış-Verişi – O2 Taşınmasış ş 2 ş• Oksijen-hemoglobin disosiyasyon eğrisi
Gaz Alış-Verişi – O2 Taşınmasış ş 2 ş• pH’nın etkisi
Gaz Alış-Verişi – O2 Taşınmasış ş 2 ş• Sıcaklığın etkisi
Gaz Alış-Verişi – O2 Taşınmasış ş 2 ş• Karbondioksitin etkisi (Bohr etkisi)
Gaz Alış-Verişi – O2 Taşınmasış ş 2 ş• 2-3 Difosfogliserat’ın etkisi (Hb-β zinciri üzerinden)
Gaz Alış-Verişi – O2 Taşınmasış ş 2 ş• Fetal ve erişkin hemoglobinleri için:
Gaz Alış-Verişi – Çözünmüş O2 Taşınmasış ş Ç ş 2 ş
• Plazmada çözünmüş O2 taşınması (~% 1-3)
• Normalde 0 29 ml/dlNormalde 0,29 ml/dl
• Venöz kanda 0,12 ml/dl
• Taşınan miktar = 0,17 ml/dl
• Egzersizde düşer (~%1 5)Egzersizde düşer ( %1,5)
Yoğ n O sol ma → çö ünmüş O art ş →• Yoğun O2 soluma → çözünmüş O2 artışı →oksijen zehirlenmesi
Oksijen Miktarı Anormalliklerij
• Hipoksi• Hipoksi
• Hipoksik hipoksi (PO2 ↓)
• Anemik hipoksi (Hb ↓)
• İskemik hipoksi (Kan akımı ↓)• İskemik hipoksi (Kan akımı ↓)
• Histotoksik hipoksi (O2 kullanımı ↓)
Gaz Alış-Verişi – CO2 Taşınmasış ş 2 ş
• Asetazolamid (K.A. İnhibitörü) → doku PCO2’sinde aşırı artış (45 → 80 mmHg)artış (45 → 80 mmHg)
Solunum Sistemi Hasar ve Hastalıkları
Akciğerde
Gaz Alış-Verişi Anormallikleri
ÖrnekleriÖrnekleri
Gaz Değiş-Tokuş Anormallikleriğ ş ş
Gaz Değiş-Tokuş Anormallikleriğ ş ş
Normal Amfizem
Pnömotoraks
Pnömotoraks
Pnömotoraks
Sönmüşakciğer
Pulmoner Ödem
• Akciğer dokusunda sıvı birikimiAkciğer dokusunda sıvı birikimi
• Akciğer kılcallarında aşırı basınç artışı
• Akciğer kılcallarının duvarlarında hasar (zehirlenmeler vb.)
• Alveollere “taşma” (alveol ödemi) →[akut durumda] ölüm…[ ]
Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji A.D.
Solunum Fizyolojisi V:H l /K l
Solunum Fizyolojisi V:H l /K lHavalanma/Kanlanma
(ventilasyon/perfüzyon)Havalanma/Kanlanma
(ventilasyon/perfüzyon)(ventilasyon/perfüzyon)İlişkileri;
(ventilasyon/perfüzyon)İlişkileri;ş ;
Solunum Sistemi ş ;
Solunum Sistemi FizyopatolojisiFizyopatolojisi
Dr. Sinan [email protected]
Ventilasyon/Perfüzyon Oranıy y
• Havalanma (VA) / kanlanma (Q)• Havalanma (VA) / kanlanma (Q)
• VA/Q
• VA=0 ⇒ VA/Q=0 ⇒alveol gaz basınçları=venöz kan basınçları
• Q=0 ⇒ VA/Q=∞ ⇒alveol gaz basınçları=insp. havası gaz basınçlarıalveol gaz basınçları insp. havası gaz basınçları
*Guyton, Şekil 39-11’i inceleyiniz
Ventilasyon/Perfüzyon Oranıy y
Dinlenme durumunda (ayakta iken):• Dinlenme durumunda (ayakta iken):
• VA/Q = 4.2 l/dk[vent.] / 5.5 l/dk[sağ kalp çıkışı]
• VA/Q = 0.8
Ventilasyon/Perfüzyon Oranıy y
• VA/Q<normal ⇒• VA/Q<normal ⇒
• Ventilasyon az, “fizyolojik şant”
• VA/Q>normal ⇒
• Perfüzyon az; “fizyolojik ölü boşluk”
Ventilasyon-Perfüzyon Eşleşmesiy y ş ş
Ventilasyon-Perfüzyon Eşleşmesiy y ş ş
Ventilasyon-Perfüzyon Eşleşmesiy y ş ş
Ventilasyon-Perfüzyon Eşleşmesiy y ş ş
Akciğer Kan Akımının Özellikleri - Arterlerğ
Aort
Sağ ventrikülPulmoner arter
O t l k iğ ( l )Ortalama akciğer (pulmoner) arter basıncı = 15 mmHg
Akciğer Kan Akımının Özellikleri - Kılcallarğ
Akciğer kılcalları Sol
t iatrium
P. arter P. kılcallar Atrium
Ortlama akciğer (pulmoner)kılcal damar basıncı = 7 mmHg
Akciğerde Kan Akımı Kuşaklarığ ş
1 Bölge
Apeks = -15 mmHg
1. Bölge
2. Bölge
3. Bölge
Taban = +8 mmHg
Akciğer Dokusunda Sıvı Hareketiğ
Ak iğ d• Akciğerde;
• Kılcallardan akciğer dokusuna sıvı çeken kuvvetler ( H )(mmHg):
• Kılcal damar basıncı (7)+Doku sıvısı k b ( ) N tif d k b (8) Hk.o.b.(14)+Negatif doku basıncı (8) = 29 mmHg
• Kılcallar içine sıvı çeken kuvvetler:
• Kılcal damar içi k.o.b. = 28 mmHg
• Net Süzücü Kuvvet = +1 mmHgg
• Sürekli sıvı emilimi ve lenfatiklerle tahliye…
Akciğer Kan Akımının Özellikleri – Doku Sıvısığ
29 mmHg+1
28 mmHg
Akciğer Lenf AkımığVenöz Sistem
Lenfatikler
ArterArter
Ven
Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji A.D.
Solunum Fizyolojisi VI:Solunum Fizyolojisi VI:Solunum Fizyolojisi VI:Solunumun Sinirsel Kontrolü;
Solunum Fizyolojisi VI:Solunumun Sinirsel Kontrolü;;
Diğer İşlevler;
Diğer İşlevlerDr. Sinan CANAN
Solunumun Sinirsel Kontrolü
• Gözlem-1: Solunum istemli olarak kontrol edilebilir Gözlem 1: Solunum istemli olarak kontrol edilebilir. Kendiliğinden de devam eder (uykuda, komada vb.)Hipotez: Solunum beyin kabuğu ve alt bölgelerin ortak
l k k lü d diolarak kontrolündedir.
Korteks
Limbik sis.
Pons
Medulla
Solunumun Sinirsel Kontrolü
• Gözlem-2: Medulla ve altında hasar – tüm solunum h k l i d P i i i ü ü d ki k il d hareketleri durur. Pons seviyesinin üstündeki kesilerde solunum bozulmaz.Hipotez: Solunum merkezleri medullada veya ponsta Hipotez: Solunum merkezleri medullada veya ponsta, veya her ikisindedir.
Korteks
Limbik sis.
Pons
Medulla
Solunumun Sinirsel Kontrolü• Gözlem-3: Medulla ve pons arası bağlantının kesilmesi
– düzensiz, kesikli fakat sağlam ritimHipotez 1: Birincil solunum kontrol merkezi medulladadır;Hipotez 2: Medullada solunumun ritmi belirlenir;Hipotez 2: Medullada solunumun ritmi belirlenir;Hipotez 3: Normal ve düzenli ritim için pons ve medulla arası haberleşme gerekir.
Korteks
Limbik sis.
Pons
Medulla
Solunumun Sinirsel Kontrolü
• Medulla oblongatag• Merkezi kalıp üreteçleri (central pattern generators)
• Diyafram ve dış interkostal kasların kasılması• Diyafram ve dış interkostal kasların kasılması
• “Rampa” potansiyeli veya şebeke devreleri
Solunumun Sinirsel Kontrolü
• Medulla oblongatal l b • Dorsal solunum grubu (n. tractus solitarius)
• “I” nöronları (inspirasyon)
• Ventral solunum grubu (n. ambiguus, n. retoroambiguus)
• “E” nöronları (aktif ekspirasyon)ö o ( f p yo )
• “I+” nöronları (yedek inspirasyon)
Solunumun Sinirsel Kontrolü
Solunumun Sinirsel Kontrolü
• Pons• Pnömotaksik merkez (n parabirachialis)• Pnömotaksik merkez (n. parabirachialis)
• Aktive olduğunda, inspirasyon süresini kısaltır!
Solunumun Sinirsel Kontrolü
• Pons• Apnöstik merkez?
• Dorsal grubu etkiler• Dorsal grubu etkiler,
• İnpirasyon derinliği?
• “Rampa”yı uzatır
Havalanmanın Refleks Kontrolü
• CO2, H+ ve O2’in etkileri d ğ d k i ki• CO2 ve H+ → doğrudan merkezi etki
• O2 → glomus aorticum ve glomus karotikum2 g güzerinden sinirsel etki
Havalanmanın Refleks Kontrolü
• CO2 ve H+: Merkezi Kemoreseptörler
Havalanmanın Refleks Kontrolü
Cheyne-Stokes Solunumuy
• Ağır kalp yetmezliği
B i h• Beyin hasarı
Periferik Kemoreseptörlerp
Havalanmanın Refleks Kontrolü
• Periferik reseptörler - O2saptanması
• Duyu lifleri →• Duyu lifleri →Hering siniri →n glossofaringeus →n. glossofaringeus →medulla dorsal solunum grubug
Havalanmanın Refleks Kontrolü
Kemo-reseptörlerin
en duyarlıoldukları
aralıkaralık(60-30mmHg)
Havalanmanın Refleks Kontrolü
• Hering-Brauer Refleksi
• A C Gerim reseptörleri → [n vagus] →• A.C. Gerim reseptörleri → [n. vagus] →solunum hızı artar.
K l• Koruma amaçlı
Havalanmanın Refleks Kontrolü
• Bronşial Tonus
• İnspirasyonda gevşeme (sempatik sis.)
Ekspriasyonda daralma (parasempatik sis )• Ekspriasyonda daralma (parasempatik sis.)
• Sıcaklık düşmesi → Daralma
Solunum İşlevinin Bileşik Kontrolüş ş
Solunum Sistemindeki Önemli Ajanlarj
• Histamin [mast hc.] → Bronşlarda daralma[ ] ş
• Anaflaksinin yavaş etkiyen maddesi → Bronşlarda daralmadaralma
• Adrenalin: β2-R → Bronşlarda genişleme
• NE: β-R → Bronşlarda genişleme
• ACh → Muskarinik-R → Bronşlarda daralma• ACh → Muskarinik-R → Bronşlarda daralma
• P-maddesi: Mukus salgısı, bronşlarda daralma
• Non-kolinerjik, non-adrenerjik innervasyon• VIP → Bronşlarda gevşemeVIP → Bronşlarda gevşeme
Ses Çıkartma ve KonuşmaÇ ş
• Phonation & Articulation
Tiroid kıkırdağı Ti i idkıkırdağı Tiroaritenoid
kasLateral kriko
Vokal ligament Tam
bdük iNazik
bdük iAra durum
( ü lü f lt )Lateral kriko aritenoid kas
PosteriorAritenoid
abdüksiyon abdüksiyon (güçlü fısıltı)
Posterior krikoaritenoidkas
Transvers aritenoid kas
kıkırdakFısıltı Ses
çıkartma
Solunum Dışı Hava Hareketleriş
• Refleks yanıtlar• Refleks yanıtlar
• Öksürük
• Hapşırma
Hıçkırma Di f d i k ikli k l l• Hıçkırma – Diyaframda ani, kesikli kasılmalar
• Esneme? – Oksitosin? ACTH? MSH? BULAŞICI!
• Ağlama?
Kahkaha?• Kahkaha?
• Hissî hava hareketleri [iç geçirme, oflama, puflama vb..]
Sonuç:ç
Olmaya devlet cihanda
i f hh ibiBir nefes sıhhat gibi…
Kanuni Sultan Süleyman