121

Solunum Sistemi Fizyolojisi - Microsoft PowerPoint

Embed Size (px)

DESCRIPTION

Solunum Sistemi Fizyolojisi - Microsoft PowerPoint ...Dr. Sinan CANANBaşkent Tıp Fakültesi

Citation preview

Page 1: Solunum Sistemi Fizyolojisi - Microsoft PowerPoint
Page 2: Solunum Sistemi Fizyolojisi - Microsoft PowerPoint

Solunum Sistemi: Genel Bakışş

Page 3: Solunum Sistemi Fizyolojisi - Microsoft PowerPoint

Solunum Sistemi Ne İş Yapar?ş p

• O2 değişimi2 ğ ş

• Havadan kana

K d hü l• Kandan hücrelere

• CO2 değişimi2 ğ ş

• Hücrelerden kana

K d h• Kandan havaya

• Kan pH’sının pdüzenlenmesi

• Ses çıkartmaSes çıkartma

Page 4: Solunum Sistemi Fizyolojisi - Microsoft PowerPoint

Solunum Sistemi: Genel Bakışş

Page 5: Solunum Sistemi Fizyolojisi - Microsoft PowerPoint

Solunum Sistemi: Genel Bakışş

Page 6: Solunum Sistemi Fizyolojisi - Microsoft PowerPoint

Hava Yolları: Dışarıdan Alveollere Havanın Taşınımı • Süzme, ısıtma ve nemlendirme

B ( ğ ) k b l b i ll

ş ş

• Burun, (ağız), trake, bronşlar ve bronşioller

• Enine kesit alanında büyük artış!y ş

Page 7: Solunum Sistemi Fizyolojisi - Microsoft PowerPoint

Solunum Sistemi: Genel Bakışş

Page 8: Solunum Sistemi Fizyolojisi - Microsoft PowerPoint

Solunum Sistemi: Genel Bakışş

CO2CO2

O2

Page 9: Solunum Sistemi Fizyolojisi - Microsoft PowerPoint

Başlıca Gaz Kanunlarış

TEMEL GAZ KANUNLARI

• Gazlar sıkışabilirlerGazlar, sıkışabilirler.

• Basınç farkı yönünde akarlar.

• Direnç artarsa akış azalır.

• “Hava” bağımsız olarak difüze olan gazların bir Hava , bağımsız olarak difüze olan gazların bir karışımıdır.

Her bir gazın karışım içinde miktarına bağlı bir • Her bir gazın karışım içinde miktarına bağlı bir “kısmî basıncı” (Pgaz) vardır.

Page 10: Solunum Sistemi Fizyolojisi - Microsoft PowerPoint

Başlıca Gaz Kanunları – Boyle Kanunuş y

• P1 x V1 = P2 x V2

Page 11: Solunum Sistemi Fizyolojisi - Microsoft PowerPoint

Başlıca Gaz Kanunlarış

• Bir Gazın Çözünürlüğünü Etkileyen Faktörler

• Gazın “kısmi basıncı”

• Sıcaklık (ters orantı!)Sıcaklık (ters orantı!)

• Çeşitli çözücülerdeki çözünürlüğü

• Suda O2: 0.15 mmol/L (zayıf)

• Suda CO : 3 0 mmol/L (kuvvetli [x20])Suda CO2: 3.0 mmol/L (kuvvetli [x20])

Page 12: Solunum Sistemi Fizyolojisi - Microsoft PowerPoint

Gazların Çözünürlüğü ve Kısmi Basınç KavramıÇ ğ ç

• Oksijenin sudaki çözünürlüğü zayıftır

Page 13: Solunum Sistemi Fizyolojisi - Microsoft PowerPoint

Gazların Çözünürlüğü ve Kısmi Basınç KavramıÇ ğ ç

• Karbondioksit suda iyi çözünür

Page 14: Solunum Sistemi Fizyolojisi - Microsoft PowerPoint

Havalanma (Ventilasyon) Mekaniği( y ) ğ

• Nefes alma (inspirasyon)

f ( k i )• Nefes verme (ekspirasyon)

• Diyaframy

• Göğüs kafesi: Kaburgalar ve kaslar

• Plevra Zarı

Page 15: Solunum Sistemi Fizyolojisi - Microsoft PowerPoint

Havalanma (Ventilasyon) – Plevra (pleura) Zarı( y ) (p )

Viseral plevraPlevra boşluğu

Parietal plevraş ğ

Page 16: Solunum Sistemi Fizyolojisi - Microsoft PowerPoint

Havalanma (Ventilasyon) – Diyaframın Rolü( y ) y

Page 17: Solunum Sistemi Fizyolojisi - Microsoft PowerPoint

Havalanma (Ventilasyon) – Plevra Zarı( y )

Patm

“Plevra boşluğu”içindeki vakum

Page 18: Solunum Sistemi Fizyolojisi - Microsoft PowerPoint

Havalanma (Ventilasyon) – Diyaframın Rolü( y ) y

Page 19: Solunum Sistemi Fizyolojisi - Microsoft PowerPoint

Havalanma (Ventilasyon) – Diyaframın Rolü( y ) y

Page 20: Solunum Sistemi Fizyolojisi - Microsoft PowerPoint

Havalanma (Ventilasyon) – Diyaframın Rolü( y ) y

Page 21: Solunum Sistemi Fizyolojisi - Microsoft PowerPoint

Havalanma (Ventilasyon) – Diyaframın Rolü( y ) y

Page 22: Solunum Sistemi Fizyolojisi - Microsoft PowerPoint

Havalanma (Ventilasyon) – Diyaframın Rolü( y ) y

Page 23: Solunum Sistemi Fizyolojisi - Microsoft PowerPoint

Havalanma (Ventilasyon) – Göğüs Kafesi( y ) ğ

Page 24: Solunum Sistemi Fizyolojisi - Microsoft PowerPoint

Havalanma (Ventilasyon) – Göğüs Kafesi( y ) ğ

Page 25: Solunum Sistemi Fizyolojisi - Microsoft PowerPoint

Ventilasyona Etkiyen Önemli Faktörlery y

• Havayolu çapı (1°)• Havayolu çapı (1 )• Bronkokonstriksiyon

k dil• Bronkodilatasyon

• Havayolu Direnciy

• Müköz engelleme

Al l “k li ”• Alveol “kompliyans”ı• Sürfaktan

• Yüzey gerilimi

• Alveolün elastikliği

Page 26: Solunum Sistemi Fizyolojisi - Microsoft PowerPoint

Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji A.D.

l i l ji il i l ji iSolunum Fizyolojisi II:Soluk Dinamiği

Solunum Fizyolojisi II:Soluk DinamiğiSoluk DinamiğiSoluk Dinamiği

Dr. Sinan CANANb k [email protected]

Page 27: Solunum Sistemi Fizyolojisi - Microsoft PowerPoint

Akciğer Dinamiğiğ ğ

a) Sürtünme b) Elastans/Kompliyans c) Eylemsizlik

Page 28: Solunum Sistemi Fizyolojisi - Microsoft PowerPoint

Akciğerde Hacim Uyumu (compliance)ğ y ( p )

• Hacim Uyumu (kompliyans): Verilen bir y p ybasınç artışına bağlı olarak ortaya konabilen hacim artışının ölçüsü (1/elastans)

• Bir “balonun” kompliyansı:p y• Yumuşak bir balon → şişmeye karşı az direnç →şişirmek için gereken iş daha az →ş ş ç g şyüksek kompliyans

• Sert bir balon → şişmeye karşı daha çok direnç →şişirmek için daha fazla güç gereksinimi →düşük kompliyansdüşük kompliyans

Page 29: Solunum Sistemi Fizyolojisi - Microsoft PowerPoint

Akciğerde Hacim Uyumu (compliance)ğ y ( p )

No al to la ko li a s 200 l/c H ONormal toplam kompliyans ≈ 200ml/cmH2O

• Anlamı: Basınç 1 cmH2O (0,736mmHg) arttığında, akciğerler 200ml genişler…

“Elastans”dan sorumlu kuvvetler:Elastans dan sorumlu kuvvetler:

• Akciğerin elastik özellikleri (1/3)

• Sıvı içeriğinin yüzey gerilimi (2/3)

Page 30: Solunum Sistemi Fizyolojisi - Microsoft PowerPoint

Akciğerde Hacim Uyumu (compliance)ğ y ( p )Toplam A.C. kapasitesi

NormalSu ile dolu

SurfaktansızSurfaktansız

Transpulmoner Basınç (mmHg)p ç ( g)

Page 31: Solunum Sistemi Fizyolojisi - Microsoft PowerPoint

Sürfaktan’ın Bileşimiş

• Dipalmitoil fosfatidil kolin [lesitin] (%62)

• Fosfatidil glisin (%5)

• Diğer fosfolipidler (%10)

Nöt l ğl (% )• Nötral yağlar (%13)

• Proteinler Proteinler

• SP-A: Sürfaktan geri emilimi

• SP-B ve SP-C: Film oluşumunu kolaylaştırır.

• Ca2+ (%2)

Page 32: Solunum Sistemi Fizyolojisi - Microsoft PowerPoint

Sürfaktan’ın İşleviş

ALVEOL

σElastik lifler

σ

σ: Yüzey gerilimi

Page 33: Solunum Sistemi Fizyolojisi - Microsoft PowerPoint

Alveollerde Yüzey Gerilimi – Sürfaktanın Etkisiy

LaPlace YasasıP = BasınçT = Yüzey Gerilimir = Çap

P = (2T)/r

Büyük kabarcık Küçük kabarcık

P (2T)/r

Büyük kabarcıkr = 2T = 3

P = (2x3)/2

Küçük kabarcıkr = 1T = 3

P = (2x3)/1P = (2x3)/2P = 3

P = (2x3)/1P = 6

Page 34: Solunum Sistemi Fizyolojisi - Microsoft PowerPoint

Alveollerde Yüzey Gerilimi – Sürfaktanın Etkisiy

SürfaktanlarSürfaktanlar, yüzey gerilimini

lt kazaltarak, alveollerin büzüşme basıncını azaltır ve eşitler

Büyük kabarcık Küçük kabarcıkBüyük kabarcıkr = 2T = 2

P = (2x2)/2

Küçük kabarcıkr = 1T = 1

P = (2x1)/1P = (2x2)/2P = 2

P = (2x1)/1P = 2

Page 35: Solunum Sistemi Fizyolojisi - Microsoft PowerPoint

Sürfaktan’ın İşlevleriş

• Kalıcı düşük yüzey gerilimi• Kalıcı düşük yüzey gerilimi,

• Solunum işi artışı (direnç azalması),

• Akciğer kompliyansında artış,

Alveol açılma basıncında düşüş• Alveol açılma basıncında düşüş,

• Alveol sıvı tahliyesinde artış,

• Yabancı tanecik tahliyesinde artış,

Hücresel döşemenin korunması• Hücresel döşemenin korunması,

Page 36: Solunum Sistemi Fizyolojisi - Microsoft PowerPoint

NRDS “Yenidoğan Zorlu Solunum Hastalığı”ğ ğ

• Yenidoğan Zorlu Solunum Hastalığı “Newborn Respiratory Distress Syndrome”; NRDS

• Sürfaktan eksikliği;ğ ;

• Aşırı alveol yüzey gerilimi;

k iğ l i ö i/ i i• Akciğerlerin sönmesi/şişememesi;

• Yenidoğan (öz. prematur) bebeklerde ölümcül…ğ ( p )

Page 37: Solunum Sistemi Fizyolojisi - Microsoft PowerPoint

Havalanma (Ventilasyon) – Plevra Zarı( y )

Page 38: Solunum Sistemi Fizyolojisi - Microsoft PowerPoint

Havalanma (Ventilasyon) – Nefes Döngüsü( y ) g

T lTranspulmoner basınç

Page 39: Solunum Sistemi Fizyolojisi - Microsoft PowerPoint

Havalanma (Ventilasyon) – Nefes Döngüsü( y ) g

Page 40: Solunum Sistemi Fizyolojisi - Microsoft PowerPoint

Havalanma (Ventilasyon) – Alveol bağımlılığı( y ) ğ ğ

Page 41: Solunum Sistemi Fizyolojisi - Microsoft PowerPoint

Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji A.D.

Solunum Fizyolojisi III:Solunum Fizyolojisi III:y jAkciğer Hacim ve

y jAkciğer Hacim ve

KapasiteleriKapasiteleriDr. Sinan CANAN

@b k t d [email protected]

Page 42: Solunum Sistemi Fizyolojisi - Microsoft PowerPoint

Akciğer Hacimleri: Spirometreğ p

Spiro-: Ruh, nefes…p , f-metre: ölçüm

Page 43: Solunum Sistemi Fizyolojisi - Microsoft PowerPoint

Akciğer Hacim ve Kapasiteleriğ p

Kapasite: En az iki hacim değerinin toplamı

Page 44: Solunum Sistemi Fizyolojisi - Microsoft PowerPoint

Akciğer Hacim ve Kapasiteleriğ p

VC

ICIRV

Spirometre ile

TLC

VCTV

Spirometre ile ölçülebilir

FRCERV

RV RV Spirometre ile ölçülemez

Page 45: Solunum Sistemi Fizyolojisi - Microsoft PowerPoint

Spirometre ve Akciğer İşlevi:Dinamik Solunum Fonksiyon Testleriy

• FVC: Zorlu vital kapasiteFVC: Zorlu vital kapasite

• FEV: Zorlu soluk verme hacmi

• FEV-1: Ekpirasyonun ilk 1 saniyesinde verilebilen azami hava hacmi (~%80)

• Tıkanıklığa bağlı (obstructive) akciğer hastalıklarığ ğ ( ) ğ(artmış havayolu direnci; astım, bronşit)

• Kısıtlılığa bağlı (restrictive) akciğer hastalıklarıKısıtlılığa bağlı (restrictive) akciğer hastalıkları(azalmış akciğer hacim ve kapasiteleri; fibrozis, amfizem)amfizem)

Page 46: Solunum Sistemi Fizyolojisi - Microsoft PowerPoint

Spirometre ve Akciğer İşlevi:Akciğer Hastalıklarığ

TVIRV

VC

125

100

IRVVC

ERV

TVVC100

75

mal

TLC

ERV

TV

TV

IRVVC

RVFRC50

% N

orm

RVFRC RVERV

FRC25

0

Normal RestriktifObstrüktif0

Page 47: Solunum Sistemi Fizyolojisi - Microsoft PowerPoint

Spirometre ve Akciğer İşlevi:Tıkanıklığa Bağlı (obstrüktif) Akciğer Hastalıklarığ ğ ( ) ğ

K O A HK.O.A.H.Tortu hacim artmış;

FEV1 ve FEF25-75% azalmış

Page 48: Solunum Sistemi Fizyolojisi - Microsoft PowerPoint

Spirometre ve Akciğer İşlevi:Kısıtlılığa Bağlı (restriktif) Akciğer Hastalıklarığ ğ ( ) ğ

Tortu hacim azalmış;FEV1 azalmış

FEF25-75% azalmış veya normal

Page 49: Solunum Sistemi Fizyolojisi - Microsoft PowerPoint

Spirometre ve Akciğer İşlevi:Dinamik Solunum Fonksiyon Testleriy

• MVV (maximal voluntary ventilation): ~180 l/dkEn yüksek akciğer ventilasyonuEn yüksek akciğer ventilasyonu

• FEF25 (forced expiratory flow, %25)

Bronş ve büyük bronşçukların durumuBronş ve büyük bronşçukların durumu

• MMFEF (maximal mid forced expiratory flow): ~5-6 l/sOrta genişlikteki bronşçukların durumu

• FEF75 (forced expiratory flow, %75)FEF75 (forced expiratory flow, %75)

En küçük bronşçukların durumu

Page 50: Solunum Sistemi Fizyolojisi - Microsoft PowerPoint

Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji A.D.

Solunum Fizyolojisi IV:Solunum Fizyolojisi IV:y jAkciğerlerde

y jAkciğerlerde Gaz DeğişimiGaz Değişimi

Dr. Sinan CANAN@b k t d [email protected]

Page 51: Solunum Sistemi Fizyolojisi - Microsoft PowerPoint

Ölü Boşluk (VD) Kavramış ( D)

• Anatomik Ölü Boşluk

• Hava iletim yollarında gaz değişimine katılmayan hava miktarı ~ 150mlat aya ava ta 50

• Fizyolojik Ölü Boşluk

İ• İşlevsiz alveollerin hacmi + anatomik ölü boşluk (değişkendir)

Page 52: Solunum Sistemi Fizyolojisi - Microsoft PowerPoint

Ölü Boşluk (VD) Kavramış ( D)

Page 53: Solunum Sistemi Fizyolojisi - Microsoft PowerPoint

Ölü Boşluk (VD) Kavramış ( D)

Page 54: Solunum Sistemi Fizyolojisi - Microsoft PowerPoint

Ölü Boşluk (VD) Kavramış ( D)

Nefes 1 Nefes 2 Nefes 3Nefes 1 Nefes 2 Nefes 3

Nefes 4 Nefes 8 Nefes 12 Nefes 16

Page 55: Solunum Sistemi Fizyolojisi - Microsoft PowerPoint

Alveol Ölü Boşluğuş ğ

Pulmoner arter basıncıbasıncı

A: Hidrostatik basınç azlığıB N lB: NormalC: EmboliD: AmfizemfE: Prekapiller daralma

Page 56: Solunum Sistemi Fizyolojisi - Microsoft PowerPoint

Solunumun Etkinliği: Akciğer ve Alveol Havalanmasığ

• Toplam Akciğer Havalanmasıop a c ğe a a a as(total pulmoner ventilasyon: TPV)

(Solunum sayısı X tidal hacim (VT) ≈ 6 L/min)(Solunum sayısı X tidal hacim (VT) ≈ 6 L/min)

• Alveol havalanması (alveolar ventilasyon: VA)

(Solunum sayısı X (VT–VD) ≈ 4.2 L/min)

• Kandaki [O ] ve [CO ] derişimini belirleyen en Kandaki [O2] ve [CO2] derişimini belirleyen en önemli faktör!

• EgzersizdeEgzersizde

• Soluk derinliği [↑] → yedek hacimler kullanılır

• Havalanma 20-30 kat artabilir…Havalanma 20 30 kat artabilir…

Page 57: Solunum Sistemi Fizyolojisi - Microsoft PowerPoint

Solunumun Etkinliği: Akciğer ve Alveol Havalanmasığ

Page 58: Solunum Sistemi Fizyolojisi - Microsoft PowerPoint

Bazı Terimler…

E • Eupnea: Normal, sessiz nefes alıp-verme

• Hyperpnea: Artmış soluma (egzersiz)yp p

• Hiperventilasyon: Fazla havalanma (heyecansal vb.)

Hi til • Hipoventilasyon: Azalmış havalanma (yavaş soluk, astım, vb.)

• Tachypne: Hızlı, yüzeyel soluma (“tıknefes”)yp y y f

• Dispnea: Soluma zorluğu (patolojik, ağır egzersiz, vb.)

A • Apnea: Solumanın durması (istemli, sinirsel depresyon, vb.)

Page 59: Solunum Sistemi Fizyolojisi - Microsoft PowerPoint

Alveollerde Gaz Alış-Verişiş ş

l i iDifüzyon hızı α Alan x Derişim

Mesafe

Akciğerlerde:

Gaz değişim yüzey alanı ğ ş y y

Difüzyon mesafesi

Page 60: Solunum Sistemi Fizyolojisi - Microsoft PowerPoint

Alveollerde Gaz Alış-Verişinin İlkeleri ş ş

• Difüzyon moleküler hareket• Difüzyon – moleküler hareket

• Basınç – molekül-çeper çarpışmaları

• Havanın bileşimi

• Azot (N ) %79 Oksijen (O ) %21• Azot (N2) %79, Oksijen (O2) %21

• Basınç ≈ 760 mmHg (~1033 cmH20)

• Gaz bileşenlerin kısmi basınçları

• P 160 mmHg (760 x 0 21)• PO2 = 160 mmHg (760 x 0,21)

• PN2 = 600 mmHg (760 x 0,79)

Page 61: Solunum Sistemi Fizyolojisi - Microsoft PowerPoint

Alveollerde Gaz Alış-Verişinin İlkeleri ş ş

• Akciğerde hava bileşimi• Akciğerde hava bileşimi

• PH2O= 47 mmHg

• PO2i = 150 mmHg ([760-47] x 0,21)

P 563 mmHg ([ 6 ] )• PN2i = 563 mmHg ([760-47] x 0,79)

• Pi = 150 + 563 + 47 = 760 mmHg

• Alveollerde:

P 100 mmHg• PO2a ≈ 100 mmHg

• PCO2a ≈ 40 mmHg

Page 62: Solunum Sistemi Fizyolojisi - Microsoft PowerPoint

Alveollerde Gaz Alış-Verişinin İlkeleri ş ş

• Çözünen gazlar için;

• P = derişim (C) / erime katsayısı (Henry Yasası)

C P x erime katsayısı• C = P x erime katsayısı

• Erime katsayıları (37°C)

• Oksijen – 0.024

K b di k it 0 57 ( k l ö ü )• Karbondioksit – 0.57 (en kolay çözünen)

• Karbonmonoksit – 0.018

• Azot – 0.012

H l 0 008 ( ö ü )• Helyum – 0.008 (en zor çözünen)

Page 63: Solunum Sistemi Fizyolojisi - Microsoft PowerPoint

Gaz Alış-Verişiş ş

Page 64: Solunum Sistemi Fizyolojisi - Microsoft PowerPoint

O2 Taşınması2 ş

V ö k dVenöz kanda

PCO2: 46 mmHg

PO2: 40 mmHg

Page 65: Solunum Sistemi Fizyolojisi - Microsoft PowerPoint

O2 Taşınması2 ş

Page 66: Solunum Sistemi Fizyolojisi - Microsoft PowerPoint

Gaz Alış-Verişi – O2 Taşınmasış ş 2 ş

Page 67: Solunum Sistemi Fizyolojisi - Microsoft PowerPoint

Gaz Alış-Verişi – O2 Taşınmasış ş 2 ş

• Hb-O2 birleşmesi (O2 taşınmasının %99’u)2 ş

• 100 ml kanda → ~15 gram Hb

Hb l O b ğl• 1g Hb → 1.34ml O2 bağlar

• 100 ml kan → 20 ml O2 bağlar (%20 hacim)2 ğ ( )

• Fizyolojik olarak:

% d l k • %97 doygunluk → 19,4 mlO2/100ml kan

• Doku kılcallarında → %75 doygunluk75 yg→ 14,4 mlO2/100ml kan

• Dağıtılan O → 5 mlO /100ml kanDağıtılan O2 → 5 mlO2/100ml kan

Page 68: Solunum Sistemi Fizyolojisi - Microsoft PowerPoint

Gaz Alış-Verişi – O2 Taşınmasış ş 2 ş• Oksijen-hemoglobin disosiyasyon eğrisi

Page 69: Solunum Sistemi Fizyolojisi - Microsoft PowerPoint

Gaz Alış-Verişi – O2 Taşınmasış ş 2 ş• pH’nın etkisi

Page 70: Solunum Sistemi Fizyolojisi - Microsoft PowerPoint

Gaz Alış-Verişi – O2 Taşınmasış ş 2 ş• Sıcaklığın etkisi

Page 71: Solunum Sistemi Fizyolojisi - Microsoft PowerPoint

Gaz Alış-Verişi – O2 Taşınmasış ş 2 ş• Karbondioksitin etkisi (Bohr etkisi)

Page 72: Solunum Sistemi Fizyolojisi - Microsoft PowerPoint

Gaz Alış-Verişi – O2 Taşınmasış ş 2 ş• 2-3 Difosfogliserat’ın etkisi (Hb-β zinciri üzerinden)

Page 73: Solunum Sistemi Fizyolojisi - Microsoft PowerPoint

Gaz Alış-Verişi – O2 Taşınmasış ş 2 ş• Fetal ve erişkin hemoglobinleri için:

Page 74: Solunum Sistemi Fizyolojisi - Microsoft PowerPoint

Gaz Alış-Verişi – Çözünmüş O2 Taşınmasış ş Ç ş 2 ş

• Plazmada çözünmüş O2 taşınması (~% 1-3)

• Normalde 0 29 ml/dlNormalde 0,29 ml/dl

• Venöz kanda 0,12 ml/dl

• Taşınan miktar = 0,17 ml/dl

• Egzersizde düşer (~%1 5)Egzersizde düşer ( %1,5)

Yoğ n O sol ma → çö ünmüş O art ş →• Yoğun O2 soluma → çözünmüş O2 artışı →oksijen zehirlenmesi

Page 75: Solunum Sistemi Fizyolojisi - Microsoft PowerPoint

Oksijen Miktarı Anormalliklerij

• Hipoksi• Hipoksi

• Hipoksik hipoksi (PO2 ↓)

• Anemik hipoksi (Hb ↓)

• İskemik hipoksi (Kan akımı ↓)• İskemik hipoksi (Kan akımı ↓)

• Histotoksik hipoksi (O2 kullanımı ↓)

Page 76: Solunum Sistemi Fizyolojisi - Microsoft PowerPoint

Gaz Alış-Verişi – CO2 Taşınmasış ş 2 ş

• Asetazolamid (K.A. İnhibitörü) → doku PCO2’sinde aşırı artış (45 → 80 mmHg)artış (45 → 80 mmHg)

Page 77: Solunum Sistemi Fizyolojisi - Microsoft PowerPoint

Solunum Sistemi Hasar ve Hastalıkları

Akciğerde

Gaz Alış-Verişi Anormallikleri

ÖrnekleriÖrnekleri

Page 78: Solunum Sistemi Fizyolojisi - Microsoft PowerPoint

Gaz Değiş-Tokuş Anormallikleriğ ş ş

Page 79: Solunum Sistemi Fizyolojisi - Microsoft PowerPoint

Gaz Değiş-Tokuş Anormallikleriğ ş ş

Normal Amfizem

Page 80: Solunum Sistemi Fizyolojisi - Microsoft PowerPoint
Page 81: Solunum Sistemi Fizyolojisi - Microsoft PowerPoint

Pnömotoraks

Page 82: Solunum Sistemi Fizyolojisi - Microsoft PowerPoint

Pnömotoraks

Page 83: Solunum Sistemi Fizyolojisi - Microsoft PowerPoint

Pnömotoraks

Sönmüşakciğer

Page 84: Solunum Sistemi Fizyolojisi - Microsoft PowerPoint

Pulmoner Ödem

• Akciğer dokusunda sıvı birikimiAkciğer dokusunda sıvı birikimi

• Akciğer kılcallarında aşırı basınç artışı

• Akciğer kılcallarının duvarlarında hasar (zehirlenmeler vb.)

• Alveollere “taşma” (alveol ödemi) →[akut durumda] ölüm…[ ]

Page 85: Solunum Sistemi Fizyolojisi - Microsoft PowerPoint

Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji A.D.

Solunum Fizyolojisi V:H l /K l

Solunum Fizyolojisi V:H l /K lHavalanma/Kanlanma

(ventilasyon/perfüzyon)Havalanma/Kanlanma

(ventilasyon/perfüzyon)(ventilasyon/perfüzyon)İlişkileri;

(ventilasyon/perfüzyon)İlişkileri;ş ;

Solunum Sistemi ş ;

Solunum Sistemi FizyopatolojisiFizyopatolojisi

Dr. Sinan [email protected]

Page 86: Solunum Sistemi Fizyolojisi - Microsoft PowerPoint

Ventilasyon/Perfüzyon Oranıy y

• Havalanma (VA) / kanlanma (Q)• Havalanma (VA) / kanlanma (Q)

• VA/Q

• VA=0 ⇒ VA/Q=0 ⇒alveol gaz basınçları=venöz kan basınçları

• Q=0 ⇒ VA/Q=∞ ⇒alveol gaz basınçları=insp. havası gaz basınçlarıalveol gaz basınçları insp. havası gaz basınçları

*Guyton, Şekil 39-11’i inceleyiniz

Page 87: Solunum Sistemi Fizyolojisi - Microsoft PowerPoint

Ventilasyon/Perfüzyon Oranıy y

Dinlenme durumunda (ayakta iken):• Dinlenme durumunda (ayakta iken):

• VA/Q = 4.2 l/dk[vent.] / 5.5 l/dk[sağ kalp çıkışı]

• VA/Q = 0.8

Page 88: Solunum Sistemi Fizyolojisi - Microsoft PowerPoint

Ventilasyon/Perfüzyon Oranıy y

• VA/Q<normal ⇒• VA/Q<normal ⇒

• Ventilasyon az, “fizyolojik şant”

• VA/Q>normal ⇒

• Perfüzyon az; “fizyolojik ölü boşluk”

Page 89: Solunum Sistemi Fizyolojisi - Microsoft PowerPoint

Ventilasyon-Perfüzyon Eşleşmesiy y ş ş

Page 90: Solunum Sistemi Fizyolojisi - Microsoft PowerPoint

Ventilasyon-Perfüzyon Eşleşmesiy y ş ş

Page 91: Solunum Sistemi Fizyolojisi - Microsoft PowerPoint

Ventilasyon-Perfüzyon Eşleşmesiy y ş ş

Page 92: Solunum Sistemi Fizyolojisi - Microsoft PowerPoint

Ventilasyon-Perfüzyon Eşleşmesiy y ş ş

Page 93: Solunum Sistemi Fizyolojisi - Microsoft PowerPoint

Akciğer Kan Akımının Özellikleri - Arterlerğ

Aort

Sağ ventrikülPulmoner arter

O t l k iğ ( l )Ortalama akciğer (pulmoner) arter basıncı = 15 mmHg

Page 94: Solunum Sistemi Fizyolojisi - Microsoft PowerPoint

Akciğer Kan Akımının Özellikleri - Kılcallarğ

Akciğer kılcalları Sol

t iatrium

P. arter P. kılcallar Atrium

Ortlama akciğer (pulmoner)kılcal damar basıncı = 7 mmHg

Page 95: Solunum Sistemi Fizyolojisi - Microsoft PowerPoint

Akciğerde Kan Akımı Kuşaklarığ ş

1 Bölge

Apeks = -15 mmHg

1. Bölge

2. Bölge

3. Bölge

Taban = +8 mmHg

Page 96: Solunum Sistemi Fizyolojisi - Microsoft PowerPoint

Akciğer Dokusunda Sıvı Hareketiğ

Ak iğ d• Akciğerde;

• Kılcallardan akciğer dokusuna sıvı çeken kuvvetler ( H )(mmHg):

• Kılcal damar basıncı (7)+Doku sıvısı k b ( ) N tif d k b (8) Hk.o.b.(14)+Negatif doku basıncı (8) = 29 mmHg

• Kılcallar içine sıvı çeken kuvvetler:

• Kılcal damar içi k.o.b. = 28 mmHg

• Net Süzücü Kuvvet = +1 mmHgg

• Sürekli sıvı emilimi ve lenfatiklerle tahliye…

Page 97: Solunum Sistemi Fizyolojisi - Microsoft PowerPoint

Akciğer Kan Akımının Özellikleri – Doku Sıvısığ

29 mmHg+1

28 mmHg

Page 98: Solunum Sistemi Fizyolojisi - Microsoft PowerPoint

Akciğer Lenf AkımığVenöz Sistem

Lenfatikler

ArterArter

Ven

Page 99: Solunum Sistemi Fizyolojisi - Microsoft PowerPoint

Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji A.D.

Solunum Fizyolojisi VI:Solunum Fizyolojisi VI:Solunum Fizyolojisi VI:Solunumun Sinirsel Kontrolü;

Solunum Fizyolojisi VI:Solunumun Sinirsel Kontrolü;;

Diğer İşlevler;

Diğer İşlevlerDr. Sinan CANAN

[email protected]

Page 100: Solunum Sistemi Fizyolojisi - Microsoft PowerPoint

Solunumun Sinirsel Kontrolü

• Gözlem-1: Solunum istemli olarak kontrol edilebilir Gözlem 1: Solunum istemli olarak kontrol edilebilir. Kendiliğinden de devam eder (uykuda, komada vb.)Hipotez: Solunum beyin kabuğu ve alt bölgelerin ortak

l k k lü d diolarak kontrolündedir.

Korteks

Limbik sis.

Pons

Medulla

Page 101: Solunum Sistemi Fizyolojisi - Microsoft PowerPoint

Solunumun Sinirsel Kontrolü

• Gözlem-2: Medulla ve altında hasar – tüm solunum h k l i d P i i i ü ü d ki k il d hareketleri durur. Pons seviyesinin üstündeki kesilerde solunum bozulmaz.Hipotez: Solunum merkezleri medullada veya ponsta Hipotez: Solunum merkezleri medullada veya ponsta, veya her ikisindedir.

Korteks

Limbik sis.

Pons

Medulla

Page 102: Solunum Sistemi Fizyolojisi - Microsoft PowerPoint

Solunumun Sinirsel Kontrolü• Gözlem-3: Medulla ve pons arası bağlantının kesilmesi

– düzensiz, kesikli fakat sağlam ritimHipotez 1: Birincil solunum kontrol merkezi medulladadır;Hipotez 2: Medullada solunumun ritmi belirlenir;Hipotez 2: Medullada solunumun ritmi belirlenir;Hipotez 3: Normal ve düzenli ritim için pons ve medulla arası haberleşme gerekir.

Korteks

Limbik sis.

Pons

Medulla

Page 103: Solunum Sistemi Fizyolojisi - Microsoft PowerPoint

Solunumun Sinirsel Kontrolü

• Medulla oblongatag• Merkezi kalıp üreteçleri (central pattern generators)

• Diyafram ve dış interkostal kasların kasılması• Diyafram ve dış interkostal kasların kasılması

• “Rampa” potansiyeli veya şebeke devreleri

Page 104: Solunum Sistemi Fizyolojisi - Microsoft PowerPoint

Solunumun Sinirsel Kontrolü

• Medulla oblongatal l b • Dorsal solunum grubu (n. tractus solitarius)

• “I” nöronları (inspirasyon)

• Ventral solunum grubu (n. ambiguus, n. retoroambiguus)

• “E” nöronları (aktif ekspirasyon)ö o ( f p yo )

• “I+” nöronları (yedek inspirasyon)

Page 105: Solunum Sistemi Fizyolojisi - Microsoft PowerPoint

Solunumun Sinirsel Kontrolü

Page 106: Solunum Sistemi Fizyolojisi - Microsoft PowerPoint

Solunumun Sinirsel Kontrolü

• Pons• Pnömotaksik merkez (n parabirachialis)• Pnömotaksik merkez (n. parabirachialis)

• Aktive olduğunda, inspirasyon süresini kısaltır!

Page 107: Solunum Sistemi Fizyolojisi - Microsoft PowerPoint

Solunumun Sinirsel Kontrolü

• Pons• Apnöstik merkez?

• Dorsal grubu etkiler• Dorsal grubu etkiler,

• İnpirasyon derinliği?

• “Rampa”yı uzatır

Page 108: Solunum Sistemi Fizyolojisi - Microsoft PowerPoint

Havalanmanın Refleks Kontrolü

• CO2, H+ ve O2’in etkileri d ğ d k i ki• CO2 ve H+ → doğrudan merkezi etki

• O2 → glomus aorticum ve glomus karotikum2 g güzerinden sinirsel etki

Page 109: Solunum Sistemi Fizyolojisi - Microsoft PowerPoint

Havalanmanın Refleks Kontrolü

• CO2 ve H+: Merkezi Kemoreseptörler

Page 110: Solunum Sistemi Fizyolojisi - Microsoft PowerPoint

Havalanmanın Refleks Kontrolü

Page 111: Solunum Sistemi Fizyolojisi - Microsoft PowerPoint

Cheyne-Stokes Solunumuy

• Ağır kalp yetmezliği

B i h• Beyin hasarı

Page 112: Solunum Sistemi Fizyolojisi - Microsoft PowerPoint

Periferik Kemoreseptörlerp

Page 113: Solunum Sistemi Fizyolojisi - Microsoft PowerPoint

Havalanmanın Refleks Kontrolü

• Periferik reseptörler - O2saptanması

• Duyu lifleri →• Duyu lifleri →Hering siniri →n glossofaringeus →n. glossofaringeus →medulla dorsal solunum grubug

Page 114: Solunum Sistemi Fizyolojisi - Microsoft PowerPoint

Havalanmanın Refleks Kontrolü

Kemo-reseptörlerin

en duyarlıoldukları

aralıkaralık(60-30mmHg)

Page 115: Solunum Sistemi Fizyolojisi - Microsoft PowerPoint

Havalanmanın Refleks Kontrolü

• Hering-Brauer Refleksi

• A C Gerim reseptörleri → [n vagus] →• A.C. Gerim reseptörleri → [n. vagus] →solunum hızı artar.

K l• Koruma amaçlı

Page 116: Solunum Sistemi Fizyolojisi - Microsoft PowerPoint

Havalanmanın Refleks Kontrolü

• Bronşial Tonus

• İnspirasyonda gevşeme (sempatik sis.)

Ekspriasyonda daralma (parasempatik sis )• Ekspriasyonda daralma (parasempatik sis.)

• Sıcaklık düşmesi → Daralma

Page 117: Solunum Sistemi Fizyolojisi - Microsoft PowerPoint

Solunum İşlevinin Bileşik Kontrolüş ş

Page 118: Solunum Sistemi Fizyolojisi - Microsoft PowerPoint

Solunum Sistemindeki Önemli Ajanlarj

• Histamin [mast hc.] → Bronşlarda daralma[ ] ş

• Anaflaksinin yavaş etkiyen maddesi → Bronşlarda daralmadaralma

• Adrenalin: β2-R → Bronşlarda genişleme

• NE: β-R → Bronşlarda genişleme

• ACh → Muskarinik-R → Bronşlarda daralma• ACh → Muskarinik-R → Bronşlarda daralma

• P-maddesi: Mukus salgısı, bronşlarda daralma

• Non-kolinerjik, non-adrenerjik innervasyon• VIP → Bronşlarda gevşemeVIP → Bronşlarda gevşeme

Page 119: Solunum Sistemi Fizyolojisi - Microsoft PowerPoint

Ses Çıkartma ve KonuşmaÇ ş

• Phonation & Articulation

Tiroid kıkırdağı Ti i idkıkırdağı Tiroaritenoid

kasLateral kriko

Vokal ligament Tam

bdük iNazik

bdük iAra durum

( ü lü f lt )Lateral kriko aritenoid kas

PosteriorAritenoid

abdüksiyon abdüksiyon (güçlü fısıltı)

Posterior krikoaritenoidkas

Transvers aritenoid kas

kıkırdakFısıltı Ses

çıkartma

Page 120: Solunum Sistemi Fizyolojisi - Microsoft PowerPoint

Solunum Dışı Hava Hareketleriş

• Refleks yanıtlar• Refleks yanıtlar

• Öksürük

• Hapşırma

Hıçkırma Di f d i k ikli k l l• Hıçkırma – Diyaframda ani, kesikli kasılmalar

• Esneme? – Oksitosin? ACTH? MSH? BULAŞICI!

• Ağlama?

Kahkaha?• Kahkaha?

• Hissî hava hareketleri [iç geçirme, oflama, puflama vb..]

Page 121: Solunum Sistemi Fizyolojisi - Microsoft PowerPoint

Sonuç:ç

Olmaya devlet cihanda

i f hh ibiBir nefes sıhhat gibi…

Kanuni Sultan Süleyman