SONG HONGBING

Wojna o pienidz

Prawdziwe rda kryzysw finansowych

Spis treci Wstp. ...................................................................................................................................................... 10

ROZDZIA I Rodzina Rothschildw: niewidzialna droga najbogatszej rodziny wiata. ..................... 13

Klucz do rozdziau ............................................................................................................................. 13

Waterloo Napoleona i tryumf Rothschildw. ..................................................................................... 14

Historyczne to fortuny Rothschildw. ............................................................................................... 17

Pierwsza sztaba zota Starego Rothschilda ...................................................................................... 21

Nathan Rothschild przejmuje wadz nad londyskim City. .............................................................. 25

lakob Rothschild podbija Francj. ...................................................................................................... 27

Salomon zdobywa wadz w Austrii. ................................................................................................. 30

Tarcza Rothschildw nad Niemcami i Wochami............................................................................... 32

Finansowe Imperium Rothschildw. .................................................................................................. 33

ROZDZIA II Wojna stuletnia: bankierzy kontra prezydenci USA. ........................................................ 36

Klucz do rozdziau. ............................................................................................................................ 36

Zamach na Lincolna. .......................................................................................................................... 37

Prawo do emisji pienidza a wojna o niepodlego USA. ................................................................. 39

Pierwsza kampania bankierw: Pierwszy Bank Centralny w USA (1791-1811) ................................ 42

Powrt bankierw: Drugi Bank Centralny Stanw Zjednoczonych (1816-1832) ............................... 45

Banki pragn mnie zabi, ale to ja zabij banki .............................................................................. 46

Nowa lina frontu: niezaleny system finansw publicznych. ............................................................. 48

Kontratak bankierw: panika 1857 roku. ............................................................................................ 51

Europejscy bankierzy i wojna secesyjna. ............................................................................................ 52

Nowa polityka walutowa Lincolna. .................................................................................................... 55

Rosja sojusznikiem Lincolna. ............................................................................................................. 59

Kto jest prawdziwym zabjc Lincolna? ............................................................................................ 61

miertelne ustpstwo: 1863 rok i Pastwowe Prawo Bankowe. ......................................................... 62

ROZDZIA III Rezerwa Federalna: prywatny bank centralny................................................................. 67

Klucz do rozdziau. ............................................................................................................................ 67

Tajemnicza wyspa Jekyll: miejsce, gdzie zaprojektowano Rezerw Federaln. ................................. 68

Siedem rekinw z Wall Street: ludzie rzdzcy Rezerw Federaln................................................... 71

Rodzina Morganw. ................................................................................................................................. 71

Rockefeller: krl ropy naftowej. ............................................................................................................... 74

Jacob Schiff: finansowy strateg Rothschildw. ........................................................................................ 75

James Hill: krl linii kolejowych. ............................................................................................................. 76

Bracia Warburg. ....................................................................................................................................... 77

Pretekst do stworzenia Rezerwy Federalnej: kryzys bankowy 1907 roku........................................... 78

Zmiana polityki: od standardu zota do prawnej waluty. .................................................................... 81

wiato ostrzegawcze: wybory 1912 roku. ......................................................................................... 82

Plan B. ................................................................................................................................................ 85

Przyjcie ustawy o FED: sen bankierw staje si rzeczywistoci. .................................................... 87

Komu suy Rezerwa Federalna? ....................................................................................................... 90

Pierwsza rada nadzorcza Rezerwy Federalnej. ................................................................................... 92

Tajemnicza Federalna Rada Doradcza................................................................................................ 93

Gdzie ley prawda? ............................................................................................................................ 94

ROZDZIA IV Wielka wojna, Wielki Kryzys i wielkie zyski. ................................................................ 97

Klucz do rozdziau. ............................................................................................................................ 98

Bez Rezerwy Federalnej nie byoby I wojny wiatowej. .................................................................... 99

Rezerwa Federalna w czasie wojny. ..................................................................................................104

USA przystpuj do wojny. ...............................................................................................................105

Bankierzy, ktrzy zyskali na wojnie. .................................................................................................107

Bracia Warburgowie. ..............................................................................................................................107

Bernard Baruch: car amerykaskiego przemysu wojennego. .................................................................108

Eugene Meyer i jego wojenna spka finansowa. ....................................................................................109

Edward Stettinius: prekursor amerykaskiego kompleksu przemysowego. ...........................................109

Henry Davison: zaufany Morgana. ..........................................................................................................110

Traktat Wersalski: dwudziestoletnia umowa o zawieszeniu broni. ....................................................110

1921: strzyenie owiec i zapa amerykaskiego rolnictwa ...........................................................111

Spisek bankowy z 1927 roku. ............................................................................................................114

1929: baka spekulacyjna pka. Ponowne strzyenie owiec .........................................................117

Prawdziwe rda Wielkiego Kryzysu...............................................................................................119

ROZDZIA V Nowa Polityka taniego pienidza. ...............................................................................123

Keynesowski tani pienidz.............................................................................................................125

1932: wybory prezydenckie...............................................................................................................129

Kim by Roosevelt? ...........................................................................................................................132

Historyczna misja Roosevelta: obalenie standardu zota. ..................................................................134

WOJNA O PIENIDZ. .....................................................................................................................138

Ryzykowna inwestycja: wybr Hitlera. .........................................................................................139

Ryzykowna inwestycja: wybr Hitlera ..........................................................................................140

Pomoc Wall Street dla nazistowskich Niemiec .................................................................................143

Droga wojna i tani pienidz. ..............................................................................................................146

ROZDZIA VI Elitarny klub rzdzcy wiatem .....................................................................................149

Klucz do rozdziau. ...........................................................................................................................149

Duchowy ojciec chrzestny: pukownik House. ..................................................................................151

Bank Rozrachunkw Midzynarodowych: bank najwaniejszych bankierw. ..................................156

Midzynarodowy Fundusz Walutowy i Bank wiatowy. ..................................................................164

Elita rzdzca wiatem. .....................................................................................................................170

Klub Bilderberg. ................................................................................................................................172

Komisja Trjstronna ..........................................................................................................................175

ROZDZIA VII Ostatnia bitwa obronie uczciwego pienidza ................................................................177

Klucz do rozdziau. ...........................................................................................................................177

Prezydencka dyrektywa 11110: wyrok mierci na Kennedyego. .......................................................178

Dzieje srebrnego dolara. ....................................................................................................................182

Koniec standardu srebra. ...................................................................................................................185

Fundusz Zota. ...................................................................................................................................189

Ostatnia bitwa w obronie uczciwego pienidza. ......................................................................................189

Specjalne prawa cignienia. ..............................................................................................................196

Zmasowany atak na zoto. .......................................................................................................................198

Ekonomiczny zabjca i naftowy dolar. ..........................................................................................199

Zamach na Reagana: koniec nadziei na powrt standardu zota. .......................................................202

ROZDZIA VIII Niewypowiedziana wojna o pienidz. .........................................................................205

Klucz do rozdziau. ...........................................................................................................................205

1973: wojna na Bliskim Wschodzie i kontratak dolara. .....................................................................206

Paul Volcker: kontrolowany rozpad gospodarki wiatowej ...........................................................209

wiatowy Bank Ochrony rodowiska: kontrola nad jedn trzeci globu...........................................214

Bankowa bomba atomowa: cel - Tokio .............................................................................................219

Skryty atak na europejskie waluty. ....................................................................................................229

Atak na azjatyckie waluty. ................................................................................................................234

Przypowie o przyszoci Chin. .......................................................................................................241

ROZDZIA IX mier dolara i powrt do kursu zota. ..........................................................................243

Klucz do rozdziau. ...........................................................................................................................243

System czciowych rezerw: jak powstaje inflacja............................................................................245

Jak hartuje si dolar. ..........................................................................................................................248

Rzeka amerykaskiego dugu i IOU dla Azjatw. .............................................................................252

Rynek instrumentw pochodnych. ....................................................................................................258

Struktury koncesjonowane przez rzd: Druga Rezerwa Federalna .................................................261

Zoto: zamknity w areszcie domowym krl walut. ..........................................................................268

Alarm pierwszego stopnia: Rothschildowie wycofuj si z ustalania cen zota. ................................277

mier gospodarki opartej o bak spekulacyjn dolara. ..................................................................279

ROZDZIA X Spojrzenie w przyszo. .................................................................................................284

Klucz do rozdziau. ...........................................................................................................................284

Waluta: narzdzie miary i wagi gospodarki wiatowej. .....................................................................285

Zoto i srebro: magiczny miecz uspokajajcy wzburzone morze .......................................................289

Nadwaga waluty dunej i odchudzanie PKB. ...............................................................................291

Brana finansowa: lotnictwo strategiczne gospodarki. ......................................................................294

W stron waluty wiatowych rezerw. ................................................................................................301

POSOWIE. Kilka opinii na temat otwarcia chiskiego systemu finansowego. .....................................307

Otwarcie chiskich finansw i brak wiadomoci wojennej. .........................................................307

Pienidz suwerenny czy pienidz stabilny? .......................................................................................309

Aprecjacja pienidza i chaos w metabolizmie finansowym. ..............................................................310

Czekajc na otwarcie: walka na zewntrznych frontach ....................................................................313

Nard deponujcy walut nie dorwnuje narodowi deponujcemu zoto. .........................................314

Powtrki kryzysw. ...........................................................................................................................315

Zamiana aktyww na papiery wartociowe i nadmiar pynnoci. ......................................................318

Subprime i poyczka hipoteczna ALT-A: trujce odpadki aktyww. ................................................322

Kredyty subprime CDO: trujce aktywa. ...........................................................................................327

Zsyntetyzowane CDO: trujce mieci o wysokim stopniu czystoci. .............................................332

Firmy ratingowe wyceniajce aktywa: wsplnik w oszustwie. ..........................................................336

Implozja dugu oraz deflacja pynnoci. ............................................................................................340

WOJNA O PIENIDZE. Przyszo wiatowych rynkw finansowych. ..........................................342

Dodatki nieformalne. ...............................................................................................................................346

Sytuacja ekonomiczna Niemiec w okresie midzywojennym, finansowanie partii, plan Dawesa i Younga, ksika Sidneya Warburga i inne ciekawostki mao znane. ................................................346

Sytuacja polityczno-ekonomiczna Niemiec .............................................................................................346

Plan Dawesa i Younga: ...........................................................................................................364

Goldman Sachs maszyna do robienia baniek ..................................................................................372

PITA BAKA Bailouty ....................................................................................................................389

Koo Kepplera i Himmlera ................................................................................................................395

Midzynarodowe kartele warunkujce rozwj III Rzeszy. ................................................................401

Materiay Johna Perkinsa. .................................................................................................................411

WOJNY I KORPORATOKRACJA ........................................................................................................419

ZAMACHOWCY I ZAMACHY STANU ..............................................................................................422

TWORZENIE OBYWATELI KORPORACJI ........................................................................................424

Finanse midzynarodowe ..................................................................................................................427

Noam Chomsky. ................................................................................................................................438

Nota redakcyjna

Wszystkie cytaty oraz odnoniki podano w formie zgodnej z chiskim oryginaem. Tam, gdzie cytaty udao si zlokalizowa, wykorzystano istniejce polskie tumaczenia. Odnoniki autora zostay uzupenione przypisami tumacza oraz redakcji wydania polskiego.

Edytor Fantastyczna ksika zawierajca wiedz, ktr powinien posiada kady szanujcy si czowiek. Niestety wersja elektroniczna jak znalazem to by katastrofalnej jakoci skan graficzny zamknity do pdfa. O tyle o ile mogem wyczyciem go, przede wszystkim przerabiajc go na pdfa tekstowego. Spowodowao to zmniejszenie si pliku z 60MB do 1,2MB. Wypuciem oczyszczone wersje pdf oraz epub. Nie trzymaj tego u siebie. Polij dalej. Wiedza jest orem.

Wstp. W roku 2006, tu przed zaplanowan wizyt w Chinach, sekretarz skarbu USA Henry Paulson udzieli wywiadu telewizyjnej stacji CNBC. W wywiadzie tym nawiza do jednej z wielkich gospodarek wiata: Oni s liderami gospodarki wiatowej. Inne kraje wiata nie dadz im wiele czasu. Nie ma cienia wtpliwoci, e oni oznaczao Chiny. Dzisiejsze Chiny wyranie i raptownie zmieniy si w kraj odgrywajcy jedn z decydujcych rl w wiatowej gospodarce. Wiele wskanikw i indeksw ekonomicznych pokazuje, e niczym wielki lotniskowiec, chiska gospodarka wanie wyruszya w wiat. Gdyby trzy lata temu chiskie Biuro Polityczne zaprosio do Pekinu grup uczonych, ci bez wtpienia wygosiliby wykad na temat szybkiego wzrostu pastwowej potgi, podejmujc problem z perspektywy moliwego rozwoju Chin. Dzi zmiana sposobu mylenia o przyszoci, przejcie od szybkiego wzrostu potgi do rozwoju, wystarczajco pokazuje, e ronie zarwno pewno siebie Chiczykw, jak i tempo rozwoju chiskiej gospodarki, ktre jest wiksze ni to, z jakim CCTV przygotowuje film dokumentalny Tak szybko powstaje potga. Cay wiat kieruje swj wzrok na Chiny: Wiek XXI bdzie nalea do Chin, okoo 2040 roku chiska gospodarka wyprzedzi amerykask. Te i podobne gosy sycha tak czsto, e panuje niemal stuprocentowa pewno, i Chiny zdobd pozycj lidera wiatowej gospodarki. A mimo to nasuwa si wtpliwo, czy gospodarka chiska, niczym wielki lotniskowiec, ktry wypyn w morze, bdzie nawigowa bez przeszkd. Czy w cigu najbliszych 50 lat uda jej si utrzyma owo tempo i odwanie poda naprzd? Jakie nieprzewidywalne czynniki mog wpyn na kierunek i prdko ruchu tego wielkiego lotniskowca? Analizujc problem w sposb konwencjonalny, mona powiedzie, e najwikszym wyzwaniem dla kursu chiskiego okrtu jest bezpieczne pokonanie Cieniny Tajwaskiej i zdobycie kontroli nad morzami Azji Wschodniej. Osobicie jednak uwaam, e najwikszej i jednoczenie ukrytej przeszkody na drodze do chiskiego sukcesu gospodarczego naley szuka w miejscu, w ktrym mao kto si jej spodziewa: w moliwej wielkiej wojnie finansowej. Od chwili przystpienia Chin do WTO w 2001 roku i otwarcia chiskiego sektora finansowego na wiat zagroenie to z dnia na dzie ronie. Powstaje wic pytanie: czy chiski system finansowy, funkcjonujc w gospodarce coraz bardziej otwartej na wiat, ma wystarczajc si, dowiadczenie, narzdzia i metody finansowe, by skutecznie obroni si przed potencjalnym przeciwnikiem (?) Porwnujc t sytuacj do wojny na morzu, mona powiedzie, e 10 lat temu chiska d podwodna zmusia do zmiany kursu amerykaski lotniskowiec klasy Nimitz; pod koniec padziernika 2006 roku

chiska d podwodna klasy Song przykleia si do USS Little Hawk na dugoci okoo piciu mil morskich. W sytuacji, gdy Chiny wci nie s zdolne do skutecznego oporu militarnego wobec Stanw Zjednoczonych, ich strategia odstraszania i powstrzymywania amerykaskiej marynarki wojennej i jej lotniskowcw jest oparta na zastosowaniu odzi podwodnych. Dzi, w obliczu szybkiego rozwoju gospodarczego Chin, nie moemy ufa we wasne bezpieczestwo. Istniej przecie kraje, ktre - sdzc, e potne Chiny s zagroeniem dla ich ywotnych interesw - mog, niczym d podwodna, przypuci na polu gospodarczym finansowy atak na chiski okrt, zmuszajc chisk gospodark do zmiany tempa i kursu.

Przekonanie, e Chiny stan si potg w XXI wieku, opiera si jedynie na standardowych prognozach, ktre nie bior pod uwag nagych konfliktw i dramatycznych wydarze, mogcych spowodowa zniszczenia i zahamowa w proces. Takim wydarzeniem mogaby by wanie wojna finansowa. Otwarcie sektora finansowego dla kapitau zagranicznego stanowi niebezpieczestwo znacznie wiksze ni, przykadowo, obecno amerykaskiej marynarki wojennej, z lotniskowcami wcznie, u brzegw Chin. Atak militarny moe zniszczy infrastruktur, budynki, zabi ludzi, jednake, biorc pod uwag olbrzymi obszar Chin, konwencjonalna wojna nie jest w stanie cakowicie unicestwi chiskiej gospodarki. Natomiast wojna finansowa - z natury ukryta, o ktrej przy okazji niewiele wiemy, gdy brak nam niezbdnych do jej analizy przykadw z przeszoci - to wojna, ktrej obce jest okruciestwo tradycyjnych walk. Mwimy tu o ogromnym wyzwaniu dla systemu obronnego Chin. W chwili, gdy porzdek gospodarczy danego kraju staje si celem finansowego ataku, jego sytuacja wewntrzna ulega byskawicznemu pogorszeniu, wymykajc si spod kontroli. Kraj jest targany zamieszkami i wstrzsami spoecznymi. Zagroenie zewntrzne uruchamia bowiem destrukcyjne siy wewntrzne. Historia i rzeczywisto s bezwzgldne: upadek Zwizku Radzieckiego, dewaluacja rubla, kryzys azjatycki, tymczasowy parali gospodarek tzw. czterech azjatyckich tygrysw (Korei Poudniowej, Singapuru, Hongkongu i Tajwanu); fatalna sytuacja japoskiej gospodarki, niezdolnej do tego, by podnie si po katastrofie. Czy rzeczywicie przemylelimy dokadnie wszystkie te wydarzenia? Czy byy to jedynie przypadki, zbiegi okolicznoci? A jeli nie, to kim s ich faktyczni, ukryci za kurtyn sprawcy? Jaki bdzie nastpny cel ataku? Na przestrzeni ostatnich miesicy dawni oficerowie radzieckich si specjalnych, magnaci energetyczni i europejscy bankierzy stali si ofiarami skrytobjczych zamachw. Czy mato zwizek z upadkiem Zwizku Radzieckiego? Czy gwn przyczyn rozpadu ZSRR bya reforma polityczna, czy te raczej atak finansowy? Wszystkie te wydarzenia nie mog by obojtne dla kogo, kto ma na uwadze bezpieczestwo i zdolnoci (?) obronne chiskiego systemu finansowego oraz perspektywy rozwoju chiskiej gospodarki. Odmy

na chwil na bok kwesti kursu renminbi (RMB)1 i nie wspominajmy o rezerwie walutowej wynoszcej bilion RMB. Spjrzmy raczej na to, co toczy si na powierzchni, poza zwykym porzdkiem finansowym - na polityczn gr w szachy gorcymi pienidzmi. Obecna sytuacja Chin wymaga ogromnej uwagi. Czy zawarte w chiskiej kulturze wspczucie i tolerancja oraz idea pokojowego rozwoju wystarcz, by obroni kraj przed wkroczeniem do ewidentnie ofensywnego, skierowanego na podwaenie istniejcego porzdku, kapitau z Nowego Imperium Rzymskiego? Czy wspczesne Chiny posiadaj odpowiednie zasoby ludzkich talentw, ktre, w teorii i w praktyce, byyby zdolne skutecznie powstrzyma skryt ofensyw finansow? Czy w przypadku niewidzialnego finansowego szantau nuklearnego, a nawet ataku nuklearnego, wrd Chiczykw rozproszonych w globalnej sieci finansowej pojawi si osobisto na miar Qian Xue Lina lub Deng Jia Xiana2, by wesprze kraj w tych trudnych chwilach? Udajc si do Chin, Henry Paulson pragnie nawiza strategiczny dialog gospodarczy; wraz z nim zjawi si ma Ben Bernanke. Oto szef Departamentu Skarbu i szef Rezerwy Federalnej przybywaj do Pekinu. Jakie jest rzeczywiste, zakulisowe znaczenie tego niecodziennego posunicia? Czy poza rozmowami o kursie renminbi i relacjach midzy dwoma pastwami istniej inne, nieznane wiatu problemy, o ktrych zamierzaj pertraktowa obie strony? Podczas wywiadu dla CNBC Paulson pooy nacisk na nowe, dugoterminowe wyzwania, bdce rezultatem szybkiego wzrostu potgi gospodarczej Chin, dodajc, e zamierza dyskutowa o nich przez cae dwa dni swojej wizyty w Chinach. Czy owe dugoterminowe wyzwania nios w sobie zarzewie wielkiej wojny finansowej? Celem tej ksiki jest ukazanie, poczynajc od XVIII stulecia, dziejw wielkich machinacji i oszustw w wiecie midzynarodowych finansw, a take ujawnienie sprawcw tych wydarze, ich strategicznych celw i uytych metod. Chodzi zarazem o prb odpowiedzi na pytanie, jak bdzie wyglda ewentualny atak finansowy na Chiny, oraz w jaki sposb Chiczycy mogliby stawi czoa prbom narzucenia obcej kontroli.

Cho wci nie wida dymu z pl bitewnych, wojna ju si rozpocza.

1 Oficjalna nazwa chiskiej waluty oznaczajca dosownie waluta ludowa, uywana zamiennie z tradycyjnym terminem yua (przyp. tum.).

2 Pierwszy to ojciec chiskiego programu rakietowego, podejrzewany o komunizm i na wasne danie deportowany z USA do Chin w latach pidziesitych. Wczeniej by jednym z czonkw zespou badajcego niemieckie technologie rakietowe podczas II wojny wiatowej (i wkrtce po niej). Ukazywany jest jako przykad patriotyzmu: porzuci Ameryk i wrci, by budowa nowe Chiny. Natomiast Deang Jia San to ojciec chiskiej bomby atomowej. Studiowa w Stanach Zjednoczonych i podobnie jak Qian zrezygnowa z kariery w USA, by powrci do nowych Chin (przyp. tum.).

ROZDZIA I Rodzina Rothschildw: niewidzialna droga najbogatszej rodziny wiata.

Dopki jestem w stanie kontrolowa emisj pienidza w danym kraju, nie dbam o to, kto w nim stanowi prawo.

Mayer Rothschild

Klucz do rozdziau wiatowe media bezustannie spekuluj na temat rodziny Gatesw i jej pidziesiciomiliardowej fortuny, sam Gates za, raz po raz, umieszczany jest 1 1 pierwszym miejscu w rankingu najbogatszych ludzi na Ziemi. Jednake ci, ktrzy w to wierz, pozwalaj na to, aby jawnie ich oszukiwano, albowiem w owym rankingu miliarderw prno szuka choby cienia najwikszych bogaczy, ludzi, ktrym udaje si prowadzi niewidzialne interesy. Dlaczego? Powd jest prosty: owi bogacze cile i skutecznie kontroluj najwaniejsze media na Zachodzie. Mamy tu do czynienia z realnym istnieniem w ukryciu przed wiatem. Wemy choby rodzin Rothschildw, ktra wci prowadzi powane

interesy bankowe. Zamy, e na jednej z pekiskich lub szanghajskich ulic przepytamy 100 chiskich przechodniw: prawdopodobnie 99 z nich wie o istnieniu Citibanku, natomiast mao prawdopodobne, aby cho jeden sysza o banku Rothschildw. Kim s Rothschildowie? Kto, kto prbuje robi karier w sektorze bankowym, a nigdy nie sysza nazwiska Rothschild, jest niczym zawodowy onierz, ktry nigdy nie sysza o Napoleonie, lub fizyk, ktry nic nie wie o Einsteinie. Jest rzecz dziwn - ale nieprzypadkow - e nazwisko Rothschild jest obce wikszoci Chiczykw, chocia wanie osoby je noszce odgryway, odgrywaj i zapewne bd odgrywa ogromna rol w yciu Chiczykw i obywateli innych pastw. Ta powszechna nieznajomo Rothschildw oraz ich perfekcyjna wrcz zdolno do ukrywania informacji na swj temat budz zarazem podziw i zdumienie. Pozostaje jeszcze najwaniejsze pytanie: jak bogata jest rodzina Rothschildw? Tutaj natykamy si na tajemnic. Umiarkowane szacunki mwi o majtku wartym okoo 50 bilionw dolarw! W jaki sposb Rothschildowie zgromadzili ten zdumiewajcy majtek? W rozdziale tym sprbuj przedstawi dzieje tej

Zdjcie 1

Mayer Amschel Rothschild

fortuny.

Na sukces Rothschildw skada si wiele czynnikw: cisa kontrola rodziny nad operacjami finansowymi, ich utajnienie, doskonaa harmonizacja wszystkich elementw ukadanki, niestrudzona zdolno do zdobywania informacji z wyprzedzeniem, rozsdek i wyrachowanie, a wreszcie nigdy niezaspokojona i nieznajca granic dza wadzy i zota. Dziki genialnej umiejtnoci przewidywania i gbokiej znajomoci mechanizmw rzdzcych bogactwem i pienidzem, w cigu ponad dwustu lat okrutnych wojen i zawirowa politycznych rodzina Rothschildw zbudowaa, istniejce a do dzi, najwiksze i najpotniejsze imperium finansowe w historii ludzkoci.

Waterloo Napoleona i tryumf Rothschildw. Nathan by trzecim synem starego Rothschilda, ale spord wszystkich swych braci (mia ich czterech) wyrnia si wiedz i odwag. W1798 roku zosta wysany przez ojca z rodzinnego Frankfurtu do Anglii, by tam rozpocz rodzinn dziaalno bankow. Nathan by niezwykle bystrym, subtelnym i zdecydowanym bankierem. Nikt nigdy do koca nie by w stanie zrozumie jego wewntrznego, osobistego wiata. W oparciu o zdumiewajcy talent do interesowi cakowicie nieprzewidywalne metody przed rokiem 1815 Nathan sta si pierwszym oligarch bankowym w Londynie. Najstarszy brat Nathana, Amschel, kierowa dziaalnoci Domu Rothschildw (NM Rothschild & Sons) we Frankfurcie, jego starszy brat, Salomon, zbudowa ga Domu w Wiedniu, modszy brat, Karl, kierowa kolejnym bankiem w Neapolu, najmodszy za brat, Jakob, otworzy bank w Paryu (Messieurs Rothschild Freres). W ten sposb Rothschildowie zbudowali pierwsz midzynarodow grup bankow. W roku 1815 zaczli uwanie przyglda si trwajcej w Europie wojnie. Bya to jedna z wojen decydujcych o losach kontynentu. W przypadku zwycistwa Napoleona, Francja bez wtpienia staaby si gwnym mocarstwem europejskim. Gdyby za zatryumfowa hrabia Wellington, rozbijajc w puch francusk armi, rol pastwa odpowiedzialnego za zachowanie rwnowagi si na kontynencie zaczaby odgrywa Wielka Brytania. Przed wybuchem wojny przewidujcy Rothschildowie zbudowali wasny strategiczny system przekazywania informacji i depesz. System w, skadajcy si z rzeszy agentw, tworzy rozleg, zakonspirowan sie, niewiele rnic si od sieci szpiegowskich. Czonkowie systemu, nazywani zdrobniale dziemi, byli wysyani do najwaniejszych stolic, miast, centrw komunikacyjnych i handlowych Europy. Kada wana i poufna informacja dotyczca handlu czy polityki bya byskawicznie przekazywana midzy Londynem, Paryem, Frankfurtem, Wiedniem i Neapolem. Szybko, dokadno

i skuteczno tego systemu wymiany informacji budzi moe podziw i zdumienie. W owych czasach zdecydowanie przewysza on pod kadym wzgldem inne systemy przepywu informacji stworzone przez istniejce pastwa lub konkurencj handlow3.

Karety nalece do Rothschildw pdz po drogach Europy. Ich promy nieustannie kursuj midzy brzegami cienin, a ich szpiedzy s wszdzie, w kadym miecie, na kadej wanej ulicy. Rothschildowie szacuj, licz ogromne iloci gotwki, obligacji, analizuj otrzymane depesze i informacje. Najnowsze, poufne, nieznane wiatu wiadomoci, pynce z gied czy rynkw towarowych, s im byskawicznie przekazywane. adna z nich nie bya dla nich tak bezcenna, jak informacja o wyniku bitwy pod Waterloo4.

18 czerwca 1815 roku na przedmieciach Brukseli rozegraa si bitwa, ktra przesza do historii jako bitwa pod Waterloo. Nie byo to jedynie starcie na mier i ycie pomidzy armiami Napoleona i Wellingtona, lecz rwnie wielka gra o olbrzymie pienidze, do ktrej przystpiy rzesze inwestorw. Zwycizcy mieli zgarn zyski, jakich wiat dotd nie widzia, przegrani za ponie potworne, wrcz nieodwracalne starty. Napicie na londyskiej giedzie sigao zenitu. Inwestorzy niecierpliwie oczekiwali na wiadomoci o wyniku bitwy. W przypadku klski armii Wellingtona, cena obligacji rzdu Wielkiej Brytanii spadaby na eb na szyj, w przypadku jej zwycistwa - poszybowaaby ostro w gr. Podczas gdy obie armie zwary si w miertelnej walce, pracowici szpiedzy Rothschildw zbierali precyzyjne informacje pochodzce z poufnych rde obu walczcych stron, mogce da wskazwki na temat dalszego rozwoju sytuacji. Cz agentw penia funkcje posacw, ktrych zadaniem byo jak najszybsze przekazanie informacji o wydarzeniach z pola bitwy do znajdujcej si najbliej Rothschildowskiej stacji przekazywania informacji. O zmierzchu bitwa bya rozstrzygnita, a klska Napoleona nieunikniona. Jeden z pracujcych dla Rothschildw agentw nazwiskiem Rothworth by naocznym wiadkiem sytuacji na polu walki. Byskawicznie dosiad wierzchowca i pdem pogalopowa do Brukseli, stamtd za do portu w Ostendzie. Gdy tam przyby, bya ju pna noc. Bez chwili zwoki wskoczy na pokad szybkiej odzi nalecej do Rothschildw, ktra, co istotne, posiadaa specjaln przepustk pozwalajc na zawijanie do portu i opuszczanie go bez zbdnych formalnoci. W tym czasie na wodach Kanau La Manche panowa sztorm. Wiatr i wysoka fala skaniay marynarzy do pozostania w porcie. Nikt nie by na tyle nierozsdny, by ryzykowa yciem eglug przez wzburzone morze. Agent Rothschilda dopiero po

3 Des Griffin, Descent into Slavery, South Passadena 1980, rozdz. 5.

4 Ibid., s. 94.

zaoferowaniu dwch tysicy frankw znalaz sternika, ktry zgodzi si poeglowa do Anglii5. Wczesnym rankiem 19 czerwca Rothworth dotar do Foxton na brytyjskim wybrzeu, gdzie oczekiwa na osobicie Nathan Rothschild. Nathan pospiesznie otworzy kopert, rzuci wzrokiem na raport z pola bitwy, nastpnie wskoczy na konia i popdzi na londysk gied. Kiedy Nathan w popiechu wszed na parkiet, tum ludzi w zgieku i napiciu oczekujcych na wiadomoci z pola bitwy, momentalnie si uspokoi. Oczy wszystkich skieroway si na zimne, pozbawione uczu, enigmatyczne oblicze Nathana. Nathan zwolni krok, spokojnie podszed do wykwintnego i szykownego krzesa, zwanego Kolumn Rothschildw. Jego twarz wci nie zdradzaa adnych uczu, wszystkie minie zastygy niczym na kamiennym reliefie. Na wielkim parkiecie giedy prno by szuka wrzawy poprzednich dni: wszyscy zawierzyli swj chwalebny sukces ub habica porak pobawionemu uczu spojrzeniu Nathana. Po krtkiej chwili Nathan rzuci swoim maklerom, otaczajcym Kolumn Rothschildw, wymowne spojrzenie. Maklerzy w milczeniu przepchnli si w poblie stou transakcyjnego i tablicy notowa, rozpoczynajc sprzeda duych iloci obligacji rzdu Wielkiej Brytanii. Na parkiecie zawrzao. Niektrzy zaczli szeptem przekazywa sobie informacj, wikszo za wci staa bezradnie, nie wdzc, co czyni dalej. W tym momencie rzdowe obligacje, warte kilkaset tysicy dolarw, niespodziewanie zostay wrzucone na st giedowy. Nastpi spadek ich ceny. Chwil pniej kolejne wielkie oferty sprzeday, pdzc jedna za drug niczym morskie fale, ldoway na stole giedowym. Cena obligacji rzdowych zacza raptownie spada. Zblia si krach. Nathan, wci nie okazujc adnych emocji, sta spokojnie oparty o Kolumn Rothschildw. Na parkiecie giedowym rozleg si w kocu dugo wyczekiwany gos: Rothschild wie! Rothschild wie!, Wellington przegra bitw! Znajdujcy si w budynku ludzie, niczym raeni prdem, naparli na st transaka()ly. Wyprzeda zamienia si w chaos. Zapanowaa panika. Ludzie nagle stracili resztki zdrowego rozsdku, zaczli instynktownie robi to, co wszyscy wokoo. Kady z obecnych na parkiecie pozby si wszystkich, teraz ju nic nie wartych, obligacji rzdowych, by odzyska cho ma cz ich pierwotnej wartoci. W cigu kilku godzin szaleczej wyprzeday obligacje rzdu Wielkiej Brytanii zamieniy si w stert mieci. Z ich ceny nominalnej pozostao jedynie pi procent6. Nathan obserwowa te wydarzenia z najwysz obojtnoci. Nagle w jego spojrzeniu pojawi si subtelny bysk, ktrego czowiek pozbawiony dugiej praktyki ycia giedowego nigdy nie byby w stanie zrozumie. Tym razem sygna, ktry Nathan da swoim ludziom, by zdecydowanie inny. Otaczajcy go maklerzy byskawicznie ruszyli do stow transakcyjnych, rozpoczynajc skup wszystkich obligacji

5 Eustace Mullins, The Secrets of the Federal Reserve - Tne London Connection, Staunton 1985, rozdz. 5.

6 Griffin, Descent into Slcwery, rozdz. 5.

rzdu Wielkiej Brytanii, na jakie tylko zdoali natrafi. 21 czerwca 1915 roku o godzinie jedenastej wieczorem, dugo wyczekiwany wysannik lorda Wellingtona, Henry Percy, przyby do Londynu z wiadomoci: po trwajcej osiem godzin bitwie wielka armia Napoleona zostaa doszcztnie rozbita, tracc ponad jedn trzeci onierzy. Francja bya na kolanach! Anglia poznaa t wiadomo o ca dob pniej ni Nathan Rothschild, ktry w cigu owego pamitnego dnia, w szalony sposb zdoa powikszy swj majtek ponad dwudziestokrotnie! Byo to wicej ni czna suma zyskw, ktre udao mu si zdoby przez kilkanacie lat konfliktu midzy Napoleonem a Angli.

Dziki Waterloo, Nathan za jednym posuniciem sta si najwikszym wierzycielem rzdu Wielkiej Brytanii, od tego momentu zdobywajc pen kontrol nad emisj obligacji rzdowych i Bankiem Anglii. Obligacje rzdu Wielkiej Brytanii byy niczym innym, jak wekslem wystawionym na poczet przyszych podatkw pobieranych przez rzd. Cay dochd wniesiony do skarbu pastwa przez mieszkacw Wielkiej Brytanii zmieni si w ukryty podatek, ktry ciga od ludzi bank Rothschildw. Wydatki budetowe rzdu brytyjskiego byy zalene od emisji nowych obligacji skarbowych i moliwych do zebrania dziki temu pienidzy. Innymi sowy, poniewa rzd Wielkiej Brytanii nie posiada prawa do emisji wasnej waluty, by zmuszony poycza pienidze od prywatnych bankw i paci im odsetki w wysokoci okoo omiu procent. Wszystkie odsetki i kapita byy rozliczane w zocie. Gromadzc w swoich rkach wikszo obligacji rzdowych, Nathan Rothschild w rzeczywistoci zdoby moliwo kontrolowania i stymulowania ich cen, praktycznie nadzorujc ca poda pienidza. Los gospodarczy Wielkiej Brytanii znalaz si w twardym ucisku klanu Rothschildw. W peni zadowolony z siebie Nathan wcale nie ukrywa dumy z faktu uzyskania kontroli nad Imperium Brytyjskim:

Nie dbam o to, jaka marionetka jest umieszczana na tronie krlewskim, by panowa nad tym wielkim imperium, nad ktrym nigdy nie zachodzi soce. Ten, kto kontroluje poda pienidza w Imperium Brytyjskim, ten kontroluje Imperium Brytyjskie. A tym czowiekiem jestem ja!7

Historyczne to fortuny Rothschildw.

Tylko mniejszo potrafi zrozumie zasady dziaania tego systemu [kredytowego]. Owa mniejszo to albo ludzie ogromnie zainteresowani

7 Cyt. za: Mullins, Tne Secrets ofthe Federal Reserye, rozdz. 5.

pyncymi ze korzyciami finansowymi, albo ludzie (politycy) uzalenieni od jamuny, ktr system w zapewnia. Ludzie z tych dwch grup spoecznych nigdy nam si nie przeciwstawi. Natomiast zdecydowana wikszo ludzi nie jest w stanie zrozumie i poj owej wadzy i wyszoci nad innymi, jak daje kapita wytworzony i pomnoony w tym systemie. Ludzie ci znosz ucisk bez sowa skargi, bez cienia wiadomoci, bez adnych podejrze wobec systemu, ktry przynosi szkod ich interesom.

list braci Rothschildw do bankierw z Nowego Jorku, 1863 rok.

Stary Rothschild dorasta w czasach gdy w Europie, przechodzcej gwatowne zmiany zwizane z rewolucj przemysow, nastpi niespotykany dotd rozwj i czas prosperity usug bankowych. Nowe praktyki, nowe mylenie o bankowoci rodem z Holandii i Anglii rozprzestrzenio si na ca Europ. Wraz z powstaniem Banku Anglii w 1694 roku narodzio si nowe, zdecydowanie bardziej skomplikowane - zarwno w teorii, jak i w praktyce - rozumienie istoty pienidza i jego zastosowania, opracowane przez nie lkajcych si ryzyka bankierw. W cigu caego XVII wieku teoria pienidza ulega gbokim przemianom. Od 1694 roku do roku 1776, w ktrym opublikowano prac Adama Smitha Badania nad natur i przyczynami bogactwa narodw, ilo papierowych pienidzy emitowanych przez banki po raz pierwszy przewyszya pozostajce w obrocie monety i metale szlachetne8. Rewolucja przemysowa oznaczaa przede wszystkim byskawiczny rozwj linii kolejowych, grnictwa, przemysu stoczniowego i mechanicznego, wkiennictwa, przemysu zbrojeniowego i energetycznego. Te nowo powstae sektory przemysowe wymagay dopywu pienidza, tworzc ogromny popyt, ktrego nie byy w stanie zaspokoi tradycyjne, mao wydajne i majce ograniczon zdolno kredytow, banki zotnikw. Konflikt midzy nowymi gaziami przemysu a starym system bankowym stawa si z dnia na dzie coraz ostrzejszy. Rothschildowie, reprezentujc pokolenie nowych bankierw, uchwycili t jake wan, historyczn szans i - w sposb najkorzystniejszy dla wasnych interesw - pokierowali rozwojem nowoczesnego sektora finansowego, ktry zdecydowa o losie pozostaych, mniej lub bardziej wiadomych swojej sytuacji ludzi. W wyniku wojen domowych i zawirowa politycznych wstrzsajcych Wielk Brytani od roku 1625,

8 Glyn Davies, History of Money From Ancieni Times to The Present Day, Cardiff 2002, s. 257-258.

brytyjski skarbiec wieci pustkami. Gdy w 1689 roku Wilhelm III Oraski przybywa do Wielkiej Brytanii, by obj tron krlewski (dziki maestwu z Mari Stuart, crk Jakuba II Stuarta), napotka straszliwy baagan i kompletne bankructwo. Sytuacj pogarszaa dodatkowo prowadzona z Ludwikiem XIV i Francj wojna. Wilhelm by zmuszony do poszukiwania pienidzy, o ktre desperacko prosi kogo tylko si dao. Prbujc uchroni finanse pastwa przed cakowitym bankructwem, Wilham Paterson, rzecznik i przywdca spoecznoci bankierw, zaproponowa krlowi nowe rozwizanie: wprowadzenie pochodzcej z Holandii organizacji systemu finansowego. Jej istota polegaa na stworzeniu prywatnego banku centralnego, Banku Anglii, ktry zapewniby krlowi cigy kredyt na jego gigantyczne wydatki. Ten prywatny bank udzieli rzdowi brytyjskiemu poyczki na sum 1,2 miliona funtw w gotwce, ktra staa si tzw. wiecznym dugiem. Roczne oprocentowanie poyczki dla rzdu wynosio osiem procent, a koszt jego obsugi cztery tysice funtw rocznie. W ten sposb rzd szybko uzyska kredyt w wysokoci ponad miliona funtw, pacc jedynie 100 tysicy rocznie; co wicej, bez koniecznoci spaty caej poyczonej sumy. Oczywicie rzd musia dodatkowo wywiadczy bankowi kilka przysug, w tym nada Bankowi Anglii wyczne prawo do emisji powiadczonych przez pastwo kwitw bankowych9. Byo powszechnie wiadome, e najlepszym interesem dla zotniczych bankw bya emisja kwitw bankowych, bdcych wekslami wystawianymi na zoto deponowane w bankach przez klientw. Poniewa przenoszenie duych iloci zota byo niewygodne i niepraktyczne, dlatego takie rozwizanie dawao ludziom moliwo korzystania z weksli zamiast fizycznego zota w transakcjach handlowych, jak te ich wymian na zoto w bankach. Czas upywa i ludzie stwierdzili, e nie jest konieczne cige deponowanie i wycofywanie zotych monet z bankw. Z czasem wic owe weksle przeksztaciy si w rodek patniczy - walut. Sprytni bankierzy zdali sobie spraw, e niewielu klientom w danym dniu zdarza si wycofa swoje zdeponowane zoto, tak wic zaczli z wolna w tajemnicy wystawia weksle w formie oprocentowanych poyczek potrzebujcym klientom. Gdy klienci zwracali ca poyczon sum wraz z odsetkami, bankierzy odbierali weksle, a nastpnie w ukryciu niszczyli je. Wygldao to tak, jak gdyby nic si nie stao, a jedynie odsetki spokojnie i stale wpyway do bankierskiego portfela. Im wikszy by zasig i rozpowszechnienie kwitw (weksli) z danego banku, tym wikszy by odsetek akceptowanych wnioskw o poyczk oraz osigane zyski. W przypadku Banku Anglii, zasig jego kwitowi liczba udzielanych poyczek zdecydowanie przewyszay to, co robiy inne dziaajce banki. Zatwierdzone przez pastwo, a wydawane przez Bank kwity bankowe stay si oficjaln walut pastwa.

9 Mullins, The Secrets ofthe Federal Reserve, rozdz. 5.

Gotwkowe udziay Banku Anglii zostay publicznie wystawione na sprzeda. Kady, kto zakupi udziay za kwot wiksz ni dwa tysice funtw, otrzymywa prawo do objcia funkcji dyrektora w radzie nadzorczej Banku. cznie 1330 osb zostao udziaowcami banku; 14 z nich objo funkcj dyrektora w radzie nadzorczej - wrd nich znalaz si William Paterson10. W roku 1694 krl Wilhelm I nada Bankowi Anglii pastwow koncesj. Tak oto narodzi si pierwszy nowoczesny bank. Podstawowym powodem, dla ktrego w ogle stworzono Bank Anglii, bya ch zamiany prywatnego dugu krla i jego dworu w wieczny dug pastwowy pod hipotek wpyww uzyskiwanych z podatkw. W wyniku istnienia dugu, Bank Anglii uzyska wyczne prawo do emisji pastwowej waluty. W rezultacie krl mia pienidze na wojny i zabawy, rzd mia pienidze na to, by robi to, co chce, a bankierzy udzielali gigantycznych, ale dobrze przemylanych poyczek, uzyskujc znaczce wpywy z odsetek. Praktycznie wszystkich ten system zadowala, skoro na koszty caej operacji skaday si podatki cigane od obywateli. Jednake w wyniku uruchomienia tego nowego i potnego narzdzia deficyt budetowy rzdu zacz gwatownie rosn. W latach 1670-1685 wpywy rzdu

Wykres 1. Dug skarbowy Wielkiej Brytanii w latach 1855-2002 Wielkiej Brytanii wyniosy 24,8 miliona funtw.

W latach 1685-1700 wpywy budetowe zwikszyy si ponad dwukrotnie, osigajc 55,7 miliona funtw, ale czna suma poyczek udzielonych rzdowi przez Bank Anglii wzrosa ponad

siedemnastokrotnie, z 800 tysicy do 13,8 miliona funtw10. Wyjtkowo tego projekt.? polegaa na bezwzgldnym zwizaniu ze sob emisji pastwowej waluty i dugu pastwa. Kiedy powstawaa potrzeba emisji nowych pienidzy, jedynym wyjciem by wzrost zaduenia pastwa, co oznaczao, e cakowita spata pastwowego dugu rwnaaby si zniszczeniu pastwowej waluty. Rynek pozostaby bez pienidza. W ten sposb rzd na zawsze zosta pozbawiony moliwoci penej spaty owego zaduenia. Konieczno spacania odsetek, a take potrzeby wzrostu gospodarczego, w nieunikniony sposb doprowadziy do ogromnego wzrostu popytu na pienidz. Pienidze, w formie poyczek, pobierane byy w bankach. W rezultacie dug pastwa mg jedynie rosn, a zyski pynce z odsetek paconych za pobierane poyczki ldoway w portfelach bankierw. Natomiast ciar spaty owych odsetek ponosili jedynie zwykli ludzie. Nic dziwnego wic, e rzd Wielkiej Brytanii nigdy nie spaci caego dugu. Do koca 2005 roku dug publiczny tego kraju wzrs z 1,2 miliona funtw w 1694 roku do 525 miliardw, stanowic 42,8 procent brytyjskiego PKB11. Czy w sytuacji, w ktrej w gr wchodzia tak gigantyczna suma, ktokolwiek z rzdzcych miaby odwag stan na drodze prywatnych bankw - zwaszcza jeli konsekwencj mogoby si sta cicie krlewskiej gowy lub zamach na prezydenta?

Pierwsza sztaba zota Starego Rothschilda 23 lutego 1744 roku w ydowskiej dzielnicy we Frankfurcie na Menem przyszed na wiat Mayer Amschel Bauer. Jego ojciec, Mojesz, by wdrownym zotnikiem i lichwiarzem. Przez dugie lata prowadzi interesy i zarabia na ycie w Europie Wschodniej. Po narodzinach syna zdecydowa si osi na stae we Frankfurcie. Ju od dziecistwa Mayer wyrnia si nadzwyczajn inteligencj, tote ojciec powica mu ca swoj uwag, starannie i precyzyjnie przekazujc wiedz zwizan ze zotym pienidzem i dziaalnoci kredytow. Kilka lat pniej, kiedy Mojesz zmar, zaledwie trzynastoletni Mayer, zachcony przez wuja, przyby do Hanoweru, by terminowa w banku rodziny Oppenheimw12. Mayer, wykorzystujc swoje nieprzecitne zdolnoci i cechy charakteru - inteligencj i pracowito - bardzo szybko opanowa podstawowe umiejtnoci dotyczce dziaalnoci banku. W cigu siedmiu lat pobytu w Hanowerze, niczym gbka nasikajca wod, byskawicznie przyswoi sobie powstae w Anglii najbardziej zaawansowane i uyteczne techniki oraz sposoby zarzdzania bankiem.

10 Davies, History of Money From Ancient Times to The Present Day, s. 239. 11

www.statistics.gov.uk [w 2010 roku dug ten wynosi prawie 900 miliardw funtw, a wic ponad 60 procent PKB - przyp. red.].

12 Griffin, Descent into Slavery, rozdz. 5.

Dziki wzorowej pracy, Mayer zosta awansowany na modszego partnera banku, co pozwolio mu pozna wielu wpywowych klientw, midzy innymi generaa von Estorffa, ktry w przyszoci odegra wielk rol w rozwoju kariery Mayera. W owym czasie Mayer uwiadomi sobie, e odsetki i bezpieczestwo kredytw udzielanych rzdom czy wadcom s znacznie wysze od poyczek udzielanych indywidualnym klientom. Nie tylko czna suma poyczanych pienidzy bya wysza, ale, co najwaniejsze, zastawem dla udzielanych kredytw byy podatki cigane przez rzd. Ten nowy, brytyjski system kredytowy, da Mayerowi wiele do mylenia. W jego umyle pojawia si cakowicie nowa wizja przyszego systemu bankowego. Mino kilka lat i mody Mayer powrci do rodzinnego Frankfurtu, by prowadzi, jak jego ojciec, interes kredytodawcy. Jednoczenie zmieni swoje nazwisko na Rothschild (Rot w niemieckim oznacza kolor czerwony, schild - tarcz). Niedugo potem doszy do radosne wieci. Ot jego dawny klient, genera von Estorff, rwnie powrci do Frankfurtu, by obj pozycj na dworze ksicia Wilhelma. Genera von Estorff by kolekcjonerem drogich monet, a tak si zoyo, e Mayer posiada, przekazywan z pokolenia na pokolenie, gbok wiedz numizmatyczn. O staroytnych monetach potrafi rozprawia tak swobodnie i zajmujco, jakby mwi o czonkach wasnej rodziny, czym cakowicie uwid generaa. Jednak najbardziej uradowa von Estorffa fakt, e Mayer, zgodzi si sprzeda mu po niskiej cenie kilka rzadko spotykanych, zotych monet. W rezultacie bardzo szybko sta si jednym z najbardziej zaufanych ludzi generaa. Kalkulacje Mayera okazay si trafne: w niedugim czasie, dziki przyjani z generaem, pozna wiele wanych osobistoci ksicego dworu. Wreszcie nadszed dzie, w ktrym, dziki podszeptom generaa, na audiencj wezwa go sam ksi Wilhelm IX, landgraf Hesji-Kassel. Okazao si, e ksi rwnie by zapalonym kolekcjonerem monet. Uywajc wyprbowanej metody, Mayer bez trudu zdoby jego zaufanie. Po kilkakrotnym zakupie od Mayera rzadko spotykanych zotych monet po bardzo niskich cenach, ksi poczu si w obowizku w jaki sposb odwzajemni si bankierowi. Nie namylajc si dugo, wprost zapyta go, czy potrzebuje jakiej pomocy w interesach. Nie tracc rzadko spotykanej okazji, Mayer bez wahania zaproponowa swoj osob jako przyszego, oficjalnego, finansowego przedstawiciela dworu. Jego marzenia w kocu si speniy. Wkrtce, 21 wrzenia 1769 roku mg umieci herb ksicy na tablicy z wasnym imieniem. Wypisany zotymi literami napis brzmia: M.A. Rothschild, przedstawiciel dworu ksicego14. Reputacja Mayera niepomiernie wzrosa, a interesy zaczy i coraz lepiej. Sam ksi Wilhelm kocha pienidze niczym wasne ycie. W osiemnastowiecznej Europie znany by jako czowiek interesu, posiadajcy najemn armi, ktr kady mg wypoyczy za odpowiedni kwot, w celu zachowania pokoju. Wilhelm utrzymywa bliskie kontakty z wieloma panujcymi

dworami Europy; szczeglnie upodoba sobie stosunki handlowe z dworem brytyjskim. Wielka Brytania prowadzia rozlege interesy na caym wiecie i czsto potrzebowaa wojska, aby zapewni ich bezpieczestwo. Armia brytyjska bya nieliczna, a prawdopodobiestwo wysania jej do zamorskich posiadoci mae. Jednak pienidze, ktrymi dysponowaa Wielka Brytania, byy olbrzymie. Brytyjski rzd paci wic regularnie, bardzo rzadko zalegajc z nalenociami. Jako taki, by idealnym partnerem w interesach ksicia Wilhelma. Warto wiedzie, e w latach pniejszych Stany Zjednoczone duo czciej walczyy z niemieckimi onierzami w subie krla Anglii ni z wojskiem brytyjskim. Ksi Wilhem zdoa zgromadzi ogromny majtek, odpowiadajcy dzisiejszym 20 miliardom dolarw. Nie powinno wic dziwi przezwisko, jakim okrelali go jemu wspczeni: europejski, zimny jak stal, rekin finansowy13.

Pod skrzydami ksicia Wilhelma Mayer Rothschild pracowicie i skutecznie prowadzi swoj dziaalno. By w stanie zaatwi nawet najtrudniejsze sprawy, dziki czemu zdoby pene zaufanie ksicia. Nie upyno wiele lat, kiedy wybucha rewolucja we Francji. Rewolucyjna fala stopniowo dotara do pobliskich, rzdzonych przez monarchw krajw. Wilhelm zacz si niepokoi coraz bardziej, obawiajc si reakcji, ktr rewolucja moga wywoa w Niemczech. Przede wszystkim lka si fali przemocy i zamieszek, bandytw i rabusiw, ktrzy mogliby spldrowa jego majtek. Mayer, w przeciwiestwie do ksicia Wilhelma, z radoci powita wiadomoci o wybuchu rewolucji, albowiem powstaa w jej wyniku panika sprzyjaa jego interesom - handlowi zotymi monetami. Gdy ostrze rewolucji skierowao si przeciw witemu Cesarstwu Narodu Niemieckiego, przecio ni wymiany gospodarczej. Pojawi si problem blokady w handlu pomidzy Niemcami a Wielk Brytani. Ceny artykuw importowanych gwatownie poszyboway w gr, a Mayer zarobi fortun na sprzedawanych w Niemczech towarach przemycanych z Wielkiej Brytanii. Mayer Rothschild zawsze by aktywnym czonkiem spoecznoci ydowskiej. Kadej soboty, po zakoczonych modach w synagodze, Mayer zaprasza najmdrzejszych i najbardziej oczytanych czonkw wsplnoty do swojego domu. Siadali razem i a do pnocy, popijajc wino, dyskutowali szczegy swoich kolejnych posuni14. Mayer jest autorem synnego zdania: Tylko rodzina, ktra wsplnie si modli, jest naprawd zwarta. By moe jest to odpowied na pytanie, ktre wielu ludzi zadaje sobie do dzi, o rda zdolnoci Rothschildw do zdobywania kontroli i wadzy. Do roku 1800 rodzina Rothschildw staa si jedn z najbogatszych ydowskich rodzin yjcych we Frankfurcie. W tym samym roku Mayer uzyska tytu Agenta Dworu Imperialnego przyznany mu przez

13 Frederic Morton, The Rothschilds, London 1961, s. 40.

14 Ibid. s. 31.

Cesarza witego Cesarstwa Rzymskiego. Tytu ten da mu prawo do swobodnego prowadzenia dziaalnoci gospodarczej na terenie caego Cesarstwa, jednoczenie zwalniajc go z podatkw i opat, ktre pacili inni ydzi. Pracownicy jego firmy uzyskali przywilej-prawo do noszenia broni. W 1803 roku zwizki finansowe pomidzy Mayerem Rothschildem i ksiciem Wilhelmem byy bardzo bliskie, co umoliwio Mayerowi wejcie na kolejny szczebel w swojej karierze. Pomogo mu w tym nastpujce wydarzenie. Jednym z kuzynw ksicia Wilhelma by krl Danii, ktry poprosi Wilhelma o poyczk. Wilhelm, z obawy przed niewypacalnoci kuzyna, wymigiwa si od konkretnych obietnic. Gdy Mayer dowiedzia si o cal i sprawie, uzna, i oto nadarza si znakomita okazja na zrobienie dobrego interesu. Zaproponowa ksiciu nastpujce wyjcie z sytuacji: ksi wykada pienidze, Mayer osobicie negocjuje umow z krlem Danii, a poyczka jest udzielana w imieniu rodziny Rothschildw, ktrzy zyskuj prawo do udziau w czci odsetek. Ksi, po dokadnym przemyleniu caej sytuacji, doszed do wniosku, e jest to dobre rozwizanie, skoro gwarantuje mu ono zysk, a wic odsetki, a zarazem brak ryzyka utraty poyczonych pienidzy. Dla Mayera udzielenie kredytu rodzinie krlewskiej byo spenieniem dugoletnich marze. Bya to okazja nie tylko do zapewnienia sobie stabilnych zwrotw (odsetek od kredytu), ale rwnie niepowtarzalna szansa na podniesienie wasnego prestiu. Sprawa poyczki dla krla Danii zakoczya si wielkim sukcesem. W nastpnych latach w ten sam sposb Rothschild udzieli kolejno szeciu poyczek dworowi Danii. Reputacja Rothschilda ogromnie wzrosa, a o jego szczeglnych, bliskich zwizkach z dworami krlewskimi i ksicymi zaczo by gono w caej Europie.

Gdy Napoleon zdoby wadz we Francji, sprbowa przecign ksicia Wilhelma na swoj stron. Wilhelm waha si, odwleka decyzj, pragnc wpierw przekona si, ktry z walczcych obozw jest silniejszy i dopiero wtedy zgosi do akces. Zniecierpliwiony Napoleon ostatecznie ogosi, e rodzin Hessen-Kassel naley wymaza z listy monarchw europejskich. Natychmiast po tej deklaracji armia francuska wkroczya do Hesji. Ksi Wilhelm, zmuszony do poszukiwania azylu w Danii, tu przed wyjazdem powierzy opiece Mayera Rothschilda znaczn sum pienidzy, rwnowarto dzisiejszych trzech milionw dolarw1'. Te pienidze day Mayerowi si i presti, ktrej nigdy dotd nie posiada, stajc si pierwsz symboliczn sztab zota, fundamentem przyszego imperium finansowego. Ambicje Mayera daleko wykraczay poza zaoenie banku na wzr Banku Anglii. Zaraz po otrzymaniu ksicych pienidzy, dziaajc niczym w obliczu wojny, Mayer rozpocz werbunek ludzi i wysyanie armii na pola bitewne. Niczym pi ostrych strza rozesa piciu swoich synw do piciu najwaniejszych centrw gospodarczych Europy. Najstarszy, Amschel, pozosta we Frankfurcie, Salomon otworzy now lini frontu w Wiedniu, Nathan wyruszy do Anglii, by tam nadzorowa rodzinne interesy,

Karl do Neapolu, gdzie stworzy baz dla dalszych dziaa, a najmodszy z braci, Jakob, sprawujc piecz nad paryskimi interesami rodziny, sta si jednoczenie odpowiedzialny za komunikacj pomidzy brami. Tak oto dokona si pierwszy akt budowy niemajcego odpowiednika w historii, wielkiego imperium finansowego.

Nathan Rothschild przejmuje wadz nad londyskim City. Oni [Rothschildowie] zdominowali wiatowe rynki pienine, mona by rzec, e w istocie nadzoruj wszelkie interesy. Rothschildowie wykorzystuj ca sum wpyww podatkowych w poudniowych Woszech jako kapita hipoteczny. Krlowie i ministrowie ze wszystkich krajw Europy postpuj tak, jak dyktuj im Rothschildowie15.

Benjamin Disareli, premier Wielkiej Brytanii, 1844 rok.

Londyskie City, serce tego ogromnego miasta, zajmuje powierzchni ponad 2,5 kilometra kwadratowego. Poczwszy od XVIII wieku, City jest finansowym centrum Anglii i jednym z centrw wiata. Posiada niezaleny system prawny i, podobnie jak Watykan, przypomina pastwo w pastwie. Na tym malekim terytorium znajduj si centrale najwaniejszych grup finansowych wiata, wczajc w to Bank Anglii. To tam jest wytwarzana jedna szsta PKB Wielkiej Brytanii. Ten, kto jest w stanie ustanowi kontrol nad City, ten kontroluje ca Wielk Brytani. Gdy Nathan przybywa do Wielkiej Brytanii, dugi konflikt brytyjsko-francuski wanie si rozpoczyna. Oba kraje wprowadziy blokad handlow. Ceny towarw brytyjskich poszy w gr. Nathan i jego przebywajcy we Francji modszy brat rozpoczli na szerok skal przemyt towarw z Anglii do Francji, czerpic z tego olbrzymie zyski. Jaki czas pniej Nathan pozna Johna Harrisa, urzdnika z brytyjskiego Ministerstwa Skarbu, uzyskujc ode informacje o cikiej sytuacji armii brytyjskiej w Hiszpanii. W tym czasie armia Lorda Wellingtona bya przygotowana do ofensywy przeciwko Francji. Jedynym kopotem bya jej fatalna sytuacja aprowizacyjna. Mimo i Wellington posiada gwarancje rzdu Wielkiej Brytanii, wci nie potrafi przekona bankierw z Hiszpanii i Portugalii do przyjcia weksli bankowych, ktre im oferowa. Armia Wellingtona pilnie potrzebowaa zota16. Nathan wpad na niesamowity pomys. Postanowi za wszelk cen na zaistniaej sytuacji zarobi due pienidze. Wpierw sprawdzi, jak aktualnie wyglda sytuacja poday zota. Szczliwym zbiegiem okolicznoci wanie przyby transport zota nalecy do Kompanii Wschodnioindyjskiej. Zoto byo

15 Benjamin Disareli, Coningsby, New York 1968, s. 225 (pierwsze wydanie z 1844 roku).

16 Griffin, The Creaturefrom Jekyll Island, s. 224.

przygotowywane do sprzeday. Rzd Wielkiej Brytanii chcia dokona zakupu, powstrzymywaa go jednak zbyt wysoka cena, postanowi wic nieco poczeka, Uczc na jej spadek. Gdy Nathan uwiadomi sobie w czym rzecz, byskawicznie wyoy jako zastaw trzy miliony, ktre powierzy Rothschildom ksi Wilhelm, a take pozostae pienidze zarobione na przemycie, i zawar umow o sprzeday zota z Kompani Wschodnioindyjsk. Kupi cay transport, wart 800 tysicy funtw20. Tu po zakupie podnis cen. Rzd brytyjski, widzc, e cena zota nie spada, ponaglany do dziaania rozpaczliw sytuacj armii w Hiszpanii, nie mia wyjcia. Musia kupi zoto od Nathana Rothschilda po jeszcze wyszej ni pierwotna cenie. Na tej transakcji Nathan zarobi gigantyczne pienidze. Aby ca transakcj zakoczy ostatecznym sukcesem, naleao rozwiza jeszcze jeden problem - dostarczy zoto armii Wellingtona. By to czas cisej blokady kontynentalnej prowadzonej przez napoleosk Francj. W takiej sytuacji transport zota do Hiszpanii wiza si z olbrzymim ryzykiem i rzd brytyjski by gotw zapaci ogromn sum za dostarczenie zota do celu. Nathan postanowi rozwiza rwnie ten problem i dowie zoto na miejsce przeznaczenia. Skontaktowa si ze swoim najmodszym bratem, dziewitnastoletnim Jakobem przebywajcym wwczas w Paryu. Dziaajc zgodnie z instrukcjami Nathana, Jakob spotka si z francuskimi urzdnikami, informujc ich, e Nathan planuje przetransportowa zoto do Francji. Gdyby rzd brytyjski dowiedzia si o planach Rothschilda, z pewnoci wpadby w furi. Transport tak duej iloci kruszcu do Francji ogromnie osabiby brytyjskie finanse i tym samym zdolno do prowadzenia wojny. Za to Francuzi, poznawszy zamiary Rothschilda, niezmiernie si ucieszyli. Natychmiast wydano odpowiednie rozkazy. Pod eskort francuskiej policji transport bezpiecznie dotar do Francji. Biorcy udzia w caym tym przekrcie francuscy urzdnicy otrzymali za swoje milczenie wysokie apwki. W ten sposb Nathan sprytnie uzyska pomoc od walczcych ze sob rzdw Wielkiej Brytanii i Francji. I gdy z wielk pomp transport zmierza do paryskich bankw, Nathan, korzystajc z zaproszenia, na bankiecie zorganizowanym przez francuski rzd, wydawa swoim wsppracownikom dyskretne polecenie wymiany zota na monety, ktre mogy by zaakceptowane przez ksicia Wellingtona. Po cichu, w sposb niezauwaalny dla nikogo, poprzez sie finansow Rothschildw, zoto ostatecznie dotaro do znajdujcej si w Hiszpanii brytyjskiej armii. Caa historia i wyrafinowane metody uyte do realizacji tej misji warte s hollywoodzkiego filmu. Pewien pracujcy w Wielkiej Brytanii pruski dyplomata powiedzia: Sia, z jak Rothschildowie oddziauj na miejscowy rynek finansowy, jest zdumiewajca. S zdolni do kontroli cen wymiany walut w londyskim City. Wadza, ktr posiadaj jako bankierzy, jest ogromna. Gdy Nathan wpada w gniew, Bank Anglii trzsie si ze strachu.

Pewnego razu, otrzymawszy od starszego brata Amschela czek wystawiony przez bank Rothschildw we Frankfurcie, Nathan uda si do Banku Anglii, proszc o jego wymian na gotwk. Bank odmwi, uzasadniajc swoj decyzj przepisami stanowicymi, e tylko czeki wystawione przez sam bank mog podlega wymianie na gotwk. Nathan wpad w gniew. Rankiem nastpnego dnia, wraz z dziewicioma pracownikami przynis do Banku Anglii stert wystawionych przez w bank czekw, domagajc si ich natychmiastowej wymiany na zoto. Tylko w tym jednym dniu rezerwy zota Banku Anglii istotnie si zmniejszyy Nastpnego dnia Nathan powrci z jeszcze wiksz liczb czekw. Drcym gosem, jeden z dyrektorw banku zapyta Nathana, jak dugo planuje wymienia czeki na zoto. Ten zimno odpowiedzia: Bank Anglii nie uznaje moich czekw. Do czego jest mi wic potrzebny? Bank zwoa nadzwyczajn narad. Zaraz po niej, jeden z wysoko postawionych dyrektorw' bardzo grzecznie poinformowa Nathana, e poczwszy od dzi, Bank Anglii uzna za wielki zaszczyt wymian i akceptacj czekw wystawianych przez banki rodziny Rothschildw. Dziki bitwie pod Waterloo, za jednym posuniciem Nathan zdoby dominujc pozycj w londyskim City i pochwyci gwn arteri gospodarcz Wielkiej Brytanii. Odtd emisja pienidza, ustalanie ceny zota i inne najwaniejsze uprawnienia bankowe znalazy si w rkach rodziny Rothschildw.

Jakob Rothschild podbija Francj. Gdy dany rzd jest zaleny od pienidzy bankierw, to wanie bankierzy, a nie przywdcy rzdu kontroluj przebieg wydarze. Rka, ktra daje pienidze, zawsze jest waniejsza od rki, ktra je bierze. Pienidz nie ma ojczyzny, finansici nie wiedz, czym jest cnota i mio ojczyzny, ich jedynym celem jest osiganie zyskw21.

Napoleon Bonaparte, 1815 rok.

Pity syn Mayera Rothschilda, Jakob, w napoleoskiej Francji by odpowiedzialny za organizacj lokalnej siatki Rothschildw i utrzymanie kontaktw z Angli - przez co naley take rozumie przemyt brytyjskich towarw. Po pomylnej finalizacji transportu zota oraz wykupie obligacji rzdu brytyjskiego, Jakob sta si we Francji znan osobistoci. W Paryu powoa do ycia bank Rothschildw, za pomoc ktrego sekretnie wspiera rewolucj w Hiszpanii. W 1817 roku, po bitwie pod Waterloo, Francja utracia wiele ziem niegdy podbitych przez Napoleona. W polityce nastpio skostnienie, a sytuacja gospodarcza kraju ulegaa stopniowemu pogarszaniu. Rzd

Ludwika XVIII poszukiwa nowych kredytw, liczc, e dziki nim ustabilizuje sytuacj finansow skarbu pastwa. W tym czasie, jeden z francuskich bankw wraz z brytyjskim Barings Bank otrzymay prawo do udziau w wielkim projekcie finansowym rzdu. Niespodziewanie bank Rothschildw, ktry cieszy si wspania reputacj, zosta pominity. Jakob Rothschild by oburzony. W roku 1818, w wyniku wzrostu cen wyemitowanych rok wczeniej obligacji, zarwno w Paryu, jak i w innych europejskich miastach, francuski rzd poczu sodki smak pienidzy i zacz planowa drug emisj obligacji. Tym razem rwnie projekt mia by realizowany przez dwa wspomniane wyej banki. Mimo usilnych prb, bracia Rothschildowie nie zdoali zdoby nawet p procenta zyskw. Okazao si e francuska arystokracja, przykadajca szczegln wag do kwestii krwi i pochodzenia, uwaa Rothschildw za kolejn z licznej rzeszy nowobogackich rodzin. Uprzedzeni do Rothschildw arystokraci nie yczyli sobie wchodzi z nimi w adne stosunki biznesowe. Tak wic, mimo sawy, pienidzy i luksusowego trybu ycia, pozycja spoeczna Rothschildw w Paryu wci nie bya wysoka, co doprowadzao bezradnego Jakoba do wciekoci. Jakob i jego bracia rozpoczli intensywne poszukiwanie moliwoci zablokowania rzdowych i arystokratycznych planw. Zadanie uatwi im fakt, e wynioso francuskiej szlachty bya mao roztropna i wynikaa z lekcewaenia nadzwyczajnych zdolnoci i moliwoci finansowych Rothschildw. Mona by rzec, e talent Rothschildw do strategicznego planowania operacji finansowych i wynikajce std sukcesy w niczym nie ustpoway zdolnociom Napoleona do prowadzenia operacji wojennych. Niespodziewanie, 5 listopada 1818 roku stabilnie rosnca cena obligacji rzdu Francji, z niewyjanionych przyczyn zacza gwatownie spada. Bardzo szybko nie tylko kursy rzdowych papierw wartociowych, ale te innych obligacji zaczy odnotowywa rnej wielkoci spadki. Inwestorzy giedowi rozpoczli niekoczce si dyskusje na temat przyczyn tego stanu rzeczy. Czas upywa, a sytuacja nie ulegaa poprawie. Wrcz przeciwnie, pogarszaa si z dnia na dzie17. W budynku giedy teorie wyjaniajce wypadki z ostatnich dni stopniowo przerodziy si w zbir najbardziej dziwacznych domysw i plotek. Kto powiedzia, e Napoleon przygotowuje si do kolejnego powrotu, kto inny, e dochody skarbu z tytuu podatkw nie wystarczaj na pokrycie odsetek, jeszcze inny zamartwia si, e zblia si nowa wielka wojna. Atmosfera na dworze Ludwika XVIII bya napita. Wszyscy zdawali sobie spraw, i utrzymujcy si spadek kursu rzdowych obligacji grozi brakiem rodkw na pokrycie przyszych wydatkw

17 Griffin, Descent into Slavery, rozdz. 5.

budetowych. Na twarzach francuskich arystokratw pojawi si cierpki umiech. Kady zastanawia si nad przyszoci kraju. Tylko dwoje ludzi chodno obserwowao przebieg wypadkw: byli to Jakob i jego starszy brat Karl. Wiedza o wydarzeniach, ktre wczeniej miay miejsce w Anglii, powoli zacza skania niektrych do podejrzewania wanie Rothschildw o sterowanie rynkiem obligacji. Prawdziwy przebieg wypadkw wyglda nastpujco: od padziernika 1818 roku Rothschildowie, wykorzystujc swoje obfite zasoby finansowe, rozpoczli cichy skup francuskich obligacji na wszystkich wanych giedach Europy. Cena obligacji rzdu Francji sza w gr. Nastpnie, poczynajc od 5 listopada, Rothschildowie nagle uruchomili wielk wyprzeda, rzucajc na rynki ogromn liczb zakupionych wczeniej obligacji i doprowadzajc tym samym do wielkiej paniki giedowej. Widzc, jak cena obligacji rzdowych, niczym kamie rzucony w przepa, gwatownie spada, Ludwik XVIII zacz zdawa sobie spraw, e wraz z cen obligacji na dno przepaci zmierza rwnie jego korona. Wwczas jeden z agentw rodziny Rothschildw przekaza krlowi list. W licie tym Rothschild zasugerowa krlowi proste rozwizanie: czemu nie sprbowa i nie wykorzysta pomocy bogatego domu Rothschildw, by uratowa sytuacj? Targany rozterkami Ludwik XVIII porzuci arystokratyczne uprzedzenia i zapominajc o swojej krlewskiej pozycji wezwa Rothschildw na audiencj. Atmosfera w Paacu Elizejskim zmienia si cakowicie. Po dugim okresie ostracyzmu ze strony arystokracji, Rothschildowie byli teraz witani z umiechem i traktowani z szacunkiem. Tak jak mona byo si spodziewa, Jakob i jego bracia wkrtce podjli stosowne kroki. Zatrzymujc spadek cen obligacji i ratujc je od pewnego krachu, stali si swego rodzaju centrum, na ktre skierowa si peen wdzicznoci i uznania wzrok caego kraju. Wszyscy byli przekonani, e to wanie Rothschildowie uratowali osabion militarn klsk Francj przed nieuchronnym kryzysem gospodarczym. Tysice pochwa i pachncych bukietw wprawiay Jakoba i jego braci w stan upojenia. Rothschildowie zmienili swj zewntrzny wizerunek, od tej pory ubierajc si gustownie, zgodnie z najnowszymi trendami paryskiej mody. Ich bank sta si miejscem, gdzie klienci przecigali si w staraniach o poyczki.

W ten sposb rodzina Rothschildw zdobya cakowit kontrol nad francuskimi finansami. Majtek Jakoba Rothschilda osign zawrotn kwot 60 miliardw frankw. Tylko jeden czowiek we Francji posiada wicej ni Rothschild - tym czowiekiem by sam krl, ktrego majtek siga 80 miliardw frankw. czny majtek pozostaych francuskich bankierw by mniejszy o okoo 150 milionw frankw od majtku Rothschilda. Rzecz jasna, tak ogromne pienidze zagwarantoway Rothschildom posiadanie trudnej do opisania wadzy, ktra pozwalaa im odwoywa nawet gabinety rzdowe. Byo na

przykad powszechnie wiadomo, e za dymisj rzdu Louisa Thiersa sta Jakob Rothschild23

Salomon zdobywa wadz w Austrii. W ich oczach nie ma wojny, nie ma pokoju, brak jest sloganw, brak deklaracji, nie ma te ani ofiar, ani chway. Nie przykadaj wagi do wartoci, ktre tak silnie kopocz yjcych. W ich oczach istniej tylko kamienne schody prowadzce ku ludziom wadzy - ksi Wilhelm by jednym z nich, a nastpnym by Metternich.

Frederic Morton24

Salomon by drugim synem Mayera Rothschilda. Przez dugi czas peni funkcj koordynatora w komunikacji pomidzy poszczeglnymi bankami rodziny. Posiada talent, wyrniajcy go spord braci. By urodzonym dyplomat, zwraca wielk uwag na jzyk, ktrym si posugiwa, by ekspertem w prawieniu komplementw. Tak oto ocenia Salomona jeden z utrzymujcych z nim kontakty bankierw: Ludziom robio si nieprzyjemnie, tracili dobry nastrj, gdy opuszczali jego towarzystwo. To wanie posiadanie tych zdolnoci przesdzio o decyzji braci. Salomon zosta wysany do Austrii, Wiednia, serca Europy, z misj otwarcia banku rodziny. W owym czasie Wiede by politycznym centrum Europy, a praktycznie wszystkie waniejsze dwory spokrewnione byy z panujc w Austrii dynasti Habsburgw, dworem panujcym witego Cesarstwa Rzymskiego. Habsburgowie rzdzili na terytoriach dzisiejszej Austrii, Niemiec, pnocnych Woch, Szwajcarii, Belgii, Holandii, Luksemburga, Czech, Sowenii i wschodniej Francji przez dugi okres okoo 400 lat. Bya to wwczas najstarsza z europejskich dynastii. Wojny napoleoskie pooyy kres istnieniu witego Cesarstwa Rzymskiego, jednake jego spadkobiercy w Austrii wci sprawowali kontrol na rodkow Europ i z wyszoci spogldali na pozostae, panujce dwory. Obraz w naley uzupeni o bardzo siln pozycj katolicyzmu w Austrii, ktry czyni system spoeczny w monarchii habsburskiej bardziej skostniaym ni w przypadku Anglii, gdzie dominujc pozycj zdoby protestantyzm. Nawizywanie kontaktw i wsppracy z tak dumn, przekonan o wasnej wyszoci i pen pogardy dla ludzi niszych stanw cesarsk arystokracj wydawao si znacznie trudniejsze ni, na przykad, kontakty z ksiciem Wilhelmem. Mimo e Rothschildowie kilkakrotnie wchodzili w kontakty handlowe z dworem Habsburgw, wci jednak pozostawali poza krgiem zaufania. Drzwi na salony wadzy nadal pozostaway przed nimi zamknite. Po zakoczeniu wojen napoleoskich, gdy Salomon postanowi ponownie sprbowa wej do wiata wiedeskiej finansjery, dziaa ju w odmiennej sytuacji. Rothschildowie zdobyli w tym czasie mocn

pozycj w Europie. O ich sile finansowej i wykorzystaniu konfliktu francusko-brytyjskiego byo gono na caym kontynencie. Mimo to, Salomon nie odway si na bezporedni prb kontaktu z Habsburgami. Uy innej metody, porednika - tzw. kamiennych schodw by nawiza ten upragniony kontakt. Tymi schodami okaza si znany dziewitnastowieczny dyplomata austriacki, hrabia Klemens von Metternich.

Po zakoczeniu Wojen Napoleoskich, Europa wesza w najduszy w XIX stuleciu okres pokoju, ktrego gwarantem by System Wiedeski z Mettemichem w roli gwnego architekta. W tym czasie, otoczona przez potnych nieprzyjaci Austria, saba militarnie i ekonomicznie. By ratowa jej zagroon pozycj na kontynencie, Metternich maksymalnie wykorzysta tzw. polityk rwnowagi. Posugujc si resztkami prestiu cesarskiego dworu Habsburgw, zdoa przycign w orbit swoich wpyww Rosj i Prusy, by zawrze z nimi wite Przymierze. Celem Przymierza byo nie tylko powstrzymanie ewentualnej francuskiej ekspansji na wschd, ale rwnie zdobycie kontroli nad rosncym wpywem Rosji, ktrej obawiay si Austria i Prusy, oraz stworzenie systemu skutecznie hamujcego wzrost fali nastrojw wolnociowych i niepodlegociowych. Metternich kalkulowa, e dziki Przymierzu konflikty narodowociowe w Austrii nie wymkn si spod kontroli, a kraj zachowa integralno terytorialn.

W roku 1818 w Akwizgranie odbya si jedna z wielu konferencji dyplomatycznych, dotyczcych przyszoci Europy. Przedstawiciele Wielkiej Brytanii, Rosji, Austrii, Prus i Francji zadecydowali o wysokoci reparacji wojennych, ktre miaa zapaci Francja, oraz o wycofaniu wojsk sojuszniczych z jej terytorium. Salomon i Karl Rothschildowie rwnie wzili udzia w tej konferencji. Wykorzystujc blisk znajomo z praw rk Matternicha, Friedrichem von Gentzem, Salomon zosta przedstawiony temu pierwszemu. Bardzo szybko zaprzyjanili si ze sob, czerpic nieskrywan przyjemno ze wsplnych rozmw na kady moliwy temat. W istocie Metternich, wiadom siy finansowej domu Rothschildw, zamierza poprosi ich o du poyczk. Jeszcze blisze stosunki nawiza Salomon z samym Gentzem, z ktrym niemal si nie rozstawa. Dziki rekomendacji Metternicha i Gentza, jak rwnie powszechnie znanym w wiecie wielkich finansw i polityki bliskim relacjom handlowym z ksiciem Hesji Wilhelmem czy krlem Danii, Salomonowi ostatecznie udao si przeskoczy nad wysokim murem oddzielajcym go od Habsburgw. Dwr cesarski rozpocz stae, systematyczne zaciganie poyczek i emitowanie obligacji w banku Rothschildw. W niedugim czasie Salomon sta si jednym z zaufanych czonkw wewntrznego krgu cesarskich przyjaci. W 1822 roku dwr cesarski nada Rothschildom (z wyjtkiem Nathana) tytuy szlacheckie.

Poyczane od Rothschildw pienidze pozwoliy Metternichowi zwikszy rol Austrii w polityce europejskiej. Hrabia czsto wysya armi w zapalne punkty kontynentu, by w ten sposb cementowa pokj i stabilizacj. Te dziaania doprowadziy do tego, e skarb Austrii wpad w gbokie i grzskie bagno dugu. Odtd Habsburgowie jeszcze bardziej potrzebowali Rothschildowskiej pomocy. Tak wic, cho lata 1814-1848, przeszy do historii jako epoka Metternicha, faktyczn kontrol nad jego dziaaniami sprawowali Rothschildowie. W 1822 roku Metternich, Gentz, a take Salomon, Jakob i Karl Rothschildowie wzili udzia w zwoanej w Weronie konferencji. Tu po jej zakoczeniu, Rothschildowie otrzymali gwarantujce im obfite zyski prawo do subsydiowania nowego projektu budowy linii kolejowych w rodkowej Europie. Mieszkacy Austrii stawali si coraz bardziej wiadomi obecnoci Rothschildw i ich rosncych wpyww. Z ust do ust powtarzano sobie nastpujcy dowcip: Austria ma cesarza Ferdynanda i krla Salomona. W1843 roku Salomon przej kompanie grnicze w Witkowicach oraz austrowgierskie zakady hutnicze. W owym czasie obie firmy znajdoway si w pierwszej dziesitce najwikszych zakadw przemysowych wiata. Do roku 1848 Salomon zdominowa finanse i gospodark Austrii.

Tarcza Rothschildw nad Niemcami i Wochami. Po wycofaniu armii napoleoskich z Niemiec nastpi proces czenia si ze sob istniejcych dotd 300 maych feudalnych pastewek, czego efektem byo 30 stosunkowo duych pastw, ktre sformoway federacj. Mieszkajcy na stae we Frankfurcie stary Amschel Rothschild zosta mianowany pierwszym sekretarzem skarbu federacji, a w roku 1822 otrzyma tytu szlachecki z rk cesarza Austrii. Frankfurcki bank Rothschildw sta si centrum finansowym Niemiec. Amschela trapi jednak powany problem - brak mskiego potomka - tote obdarza szczeglnym uczuciem i wsparciem utalentowan modzie. Jednym z faworytw Amschela by przyszy elazny Kanclerz Niemiec, Otto von Bismarck. Relacje pomidzy Amschelem i Bismarckiem przypominay stosunki ojciec- -syn. Po mierci Amschela Bismarck podtrzymywa bliskie zwizki z rodzin Rothschildw. Jednym z bankierw, ktry zdoby saw i wadz dziki bliskim zwizkom z Rothschildami, by, pozostajcy w cieniu Bismarcka, Samuel Bleichroder18. Karl wydawa si najbardziej przecitny spord braci Rothschildw. Peni funkcje zwizane przede wszystkim z przekazywaniem wiadomoci i przesyek na terenie caej Europy. Zaraz po udzieleniu pomocy najmodszemu bratu, Jakobowi, ktry osign spektakularne zwycistwo w bitwie o obligacje rzdu francuskiego, Karl otrzyma od Nathana nowe zadanie - stworzenie banku rodziny we woskim

18 Griffin, Descent into Slavery, rozdz. 5.

Neapolu. We Woszech Karl, ku zaskoczeniu pozostaych braci, bysn talentem. Nie tylko pomg Metternichowi w wysaniu do tego kraju kontyngentu armii austriackiej, ktry zdusi ruchy rewolucyjne, ale, wykorzystujc nadzwyczajne metody nacisku politycznego, zmusi lokalne rzdy do pokrycia wszystkich kosztw dziaa i pobytu okupacyjnej armii. Pomg te swojemu przyjacielowi Luigiemu de Medici w zdobyciu funkcji ministra skarbu w lokalnym neapolitaskim rzdzie. Stopniowo Karl stawa si gwnym filarem finansowym dworu Woch, a jego wpyw rs na caym Pwyspie Apeniskim. Nawiza rwnie kontakty handlowe ze Stolic Apostolsk. Pewnego dnia, podczas audiencji w Watykanie, papie Grzegorz XVI zama obowizujc etykiet, podajc Karlowi do z papieskim piercieniem do pocaunku. W takiej sytuacji papie zazwyczaj wyciga do goci stop.

Finansowe Imperium Rothschildw. Tak dugo, jak wy, bracia dziaacie wsplnie, nie ma na wiecie nic nawet jednego banku, ktry mgby stanowi dla was konkurencj, wyrzdzi wam krzywd, czy te zarobi na was due pienidze. Razem stanowicie nadzwyczajn si, z ktr nie moe si rwna aden z istniejcych na wiecie bankw.

Henry Davidson w licie do Nathana Rothschilda, 6 czerwca 1814 roku19. W 1812 roku, tu przed mierci, stary Rothschild pozostawi cisy testament, ktry obejmowa nastpujce punkty:

1. We wszystkich bankach rodziny funkcje kierownicze musz by sprawowane przez zaufanych czonkw wewntrznego krgu, zatrudnianie ludzi spoza niego jest zakazane. Tylko mscy czonkowie rodziny mog prowadzi jej interesy. 2. Maestwa czonkw rodziny mog by zawierane tylko midzy kuzynami, aby unikn rozproszenia i odpywu majtku [z pocztku ta zasada bya cile przestrzegana, pniej nieco j zagodzono, dopuszczajc zwizki maeskie z rodzinami wanych ydowskich bankierw]. 3. Obowizuje absolutny zakaz ujawniania wartoci i rodkw trwaych istniejcego majtku. 4. W trakcie spraw spadkowych obowizuje zakaz zatrudniania prawnikw. 5. Najstarszy syn z kadej z rodzin ma by jej przywdc. Sytuacja ta moe ulec zmianie i modszy syn moe przej t funkcj tylko wwczas, jeli cay klan wyrazi na to zgod. Kady, kto omieli si zama ktr z powyszych zasad, ma zosta pozbawiony prawa do spadku20.

19 N.M.V. Rothschild, The Shadow ofa GreatMan, London 1982, s. 6.

Istnieje w Chinach powiedzenie, ktre brzmi: Jeli bracia wsplnie d do celu, s w stanie przeama metalow monet*. Poprzez cis kontrol zawieranych maestw, Rothschildowie skutecznie chronili przed rozproszeniem majtek rodzinny. W cigu kolejnych 100 lat w rodzinie Rothschildw zawarto 18 maestw, z czego 16 midzy kuzynami pierwszego stopnia. Wedug szacunkw, okoo 1850 roku czna warto majtku zgromadzonego przez Rothschildw wynosia rwnowarto szeciu miliardw dolarw. Jeliby warto t pomnoy o roczn stop zyskw, wynoszca sze procent, po 150 latach majtek Rothschildw bez problemu przekroczyby warto 50 bilionw dolarw. Wedle niektrych szacunkw na pocztku XX wieku czna warto majtku kontrolowanego przez Rothschildw wynosia poow wartoci caego majtku wiata21. Banki Rothschildw znajdoway si we wszystkich wanych miastach Europy. Ich wasny, niezaleny system zbierania i obiegu informacji dziaa szybko i wydajnie. Tak wydajnie, e nawet dwory panujce czy wysoko postawieni arystokraci korzystali z niego, aby sekretnie i szybko przekaza przesyki bd wiadomoci. Rothschildowie stworzyli pierwszy midzynarodowy system rozliczeniowy, korzystajc z moliwoci kontroli cen zota na wiatowych rynkach, system niewymagajcy fizycznego transportu zota.

Rothschildowie, jak nikt inny na wiecie, dogbnie zrozumieli prawdziwe znaczenie zota. Gdy w 2004 roku ogosili wycofanie si z systemu ustalania cen zota na londyskiej giedzie, w istocie, uniezaleniajc si od cen zota, po cichu cofali si przed zbliajcym si, niemajcym precedensu w historii wiata, finansowym tsunami. Istniejce zagroenia s bowiem powane: ciko zaduona gospodarka dolarowa, ryzyko wynikajce z nadchodzcego kryzysu, ktry moe dotkn wiatowy system walutowy, moliwo wyczyszczenia wiatowego systemu rezerw walutowych, wykorzystanie

nagromadzonego w ostatnich latach i ulokowanego w rezerwach zota bogactwa krajw azjatyckich w celu jego redystrybucji wrd przyszych zwycizcw, ponowny atak na fundusze giedowe, ktrego celem nie bdzie tym razem funt czy waluty azjatyckie, ale gwny filar wiatowej wymiany gospodarczej - dolar amerykaski. Mwic wprost: dla bankierw wojna to dar niebios, gdy wymagajca dugiej budowy infrastruktura i kosztowne zasoby w czasie wojny potrafi momentalnie ulotni si niczym dym z popiou. Walczce strony gotowe s zapaci dowoln cen, byle tylko osign zwycistwo, tote gdy konflikt dobiega koca, bez wzgldu na kocowy wynik, kady rzd wpada w puapk gigantycznego dugu. W cigu 121

20 Grillin, Descent into Skwery, rozdz. 5.

* Oznacza to zdolno dokonania rzeczy pozornie niemoliwych (przyp. tum.). 21

Ted Flynn, Hope ofthe Wicked, Herndon 2000, s. 38.

lat, jakie miny od czasu powoania Banku Anglii a do koca wojen napoleoskich (1694-1815), Wielka Brytania przez 56 lat toczya wojny, a przez poow pozostaego czasu przygotowywaa si do nich.

Planowanie i wspieranie konfliktw zbrojnych ley w fundamentalnym interesie bankierw - i nie inaczej jest w przypadku Rothschildw. Poczynajc od rewolucji francuskiej a do I wojny wiatowej, przez wszystkie nowoytne konflikty zbrojne, na zapleczu zmaga wojennych prawie zawsze pojawia si ich cie. A do dzi Rothschildowie s najwikszymi wierzycielami gwnych rozwinitych pastw Zachodu. ona starego Rothschilda, Gutle Schnaper, tu przed mierci powiedziaa: Gdyby moi synowe nie chcieli wojen, nie byoby nikogo, kto by je kocha. W poowie XIX wieku, w krajach takich jak Wielka Brytania, Francja, Niemcy, Austria czy Wochy, prawo do emisji znalazo si pod kontrol rodziny Rothschildw. wita wadza szlachty zostaa wyparta przez wit wadz zota. W tym czasie, drugi brzeg Oceanu Atlantyckiego - pikny, prosperujcy i bogaty kontynent - budzi coraz wiksze zainteresowanie rodziny.

ROZDZIA II Wojna stuletnia: bankierzy kontra prezydenci USA.

Mam dwch potnych wrogw: stojc przed moim obliczem armi Poudnia oraz znajdujce si za moimi plecami instytucje finansowe. Z tych dwch nieprzyjaci, drugi jest zdecydowanie bardziej niebezpieczny. Widz, jak zblia si przyszy kryzys, na myl o ktrym wstrzsaj mn dreszcze. yj pod ciarem obaw, lkajc si o bezpieczestwo kraju. Pienidz wci rzdzi, czynic krzywd zwykym ludziom, a w chwili, gdy cae bogactwo zostanie skupione w rku maej grupki, los naszej Republiki bdzie przypiecztowany. Mj niepokj o bezpieczestwo tego pastwa jest wikszy ni kiedykolwiek i przewysza obawy o wynik wojny.

Abraham Lincoln, szesnasty prezydent USA29

Klucz do rozdziau. Gdyby przyj, e historia Chin koncentruje si i rozwija wok konfliktu o wadz polityczn, to nieznajomo intencji i planw cesarskich uniemoliwiaaby prawdziwy wgld w istot chiskich dziejw. A poniewa wspczesna historia pastw Zachodu cile zwizana jest z rol pienidza, zatem brak wiedzy o manewrach stosowanych przez tych, od ktrych pienidz zaley, nie pozwalaby zrozumie dziejw Zachodu. Historia Stanw Zjednoczonych pena jest spiskw i interwencji potg midzynarodowych, w tym midzynarodowej finansjery, ktrej dziaania, takie choby jak wnikanie do systemu finansowego USA czy podwaanie porzdku spoecznego i politycznego, budz niepokj i zdumienie, tym bardziej e wiedza na ich temat jest bliska zeru. Proces projektowania i budowy demokracji koncentrowa si przede wszystkim wok skutecznego oporu wobec niebezpieczestwa powrotu dawnych, despotycznych elit feudalnych. I - mona by rzec - pod tym wzgldem Amerykanie odnieli sukces. Jednake ustrj demokratyczny nie mia odpornoci na nowo powstaego, miertelnego wirusa, jakim jest wadza pienidza. Nowo powstay system musia zmierzy si z grob, polegajc na tym e midzynarodowa finansjera moe zdoby, poprzez wykorzystanie prawa do emisji waluty, pen kontrol nad caym pastwem. Niestety, istniay powane bdy w ocenie tego niebezpieczestwa i formuowaniu strategii zapobiegania mu. W cigu 100 lat historii USA, rwnie w trakcie wojny secesyjnej, potne grupy finansowe i

wybrany demokratycznie rzd USA toczyy ze sob zaarty konflikt, ktrego sednem byo ustanowienie systemu finansowego opartego o prywatny bank centralny. W tym czasie przeprowadzono seri zamachw na ycie siedmiu prezydentw USA, ycie stracio te wielu czonkw Kongresu. Jeden z badaczy historii USA stwierdzi, e liczba zamachw na ycie prezydentw USA jest wiksza od liczby onierzy polegych na pierwszej linii podczas ldowania w Normandii. Wraz z postpujcym penym otwarciem finansowym Chin na wiat, midzynarodowi bankierzy przenikaj do wiata chiskich finansw. Czy historia, ktra wczoraj rozegraa si na Zachodzie, dzi powtrzy si w Chinach?

Zamach na Lincolna. W pitkowy wieczr, 14 kwietnia 1865 roku, po czterech latach okrutnej wyczerpujcej wojny, prezydent Abraham Lincoln powita radosne wieci o zwycistwie. Pi dni wczeniej, dowodzona przez generaa Roberta Lee armia Poudnia skapitulowaa przed armi Pnocy generaa Ulyssesa Granta. yjcy w nieustannym napiciu Lincoln mg wreszcie pozwoli sobie na chwil odprenia. W dobrym nastroju przyby do teatru Forda w Waszyngtonie, aby obejrze wieczorne przedstawienie. O 22:15 zabjca wszed do niestrzeonej loy prezydenckiej i z odlegoci nie wikszej ni pi centymetrw, z pistoletu o duym kalibrze, odda strzay w ty gowy prezydenta. Postrzelony Lincoln run na podog. Nastpnego dnia wczenie rano prezydent zmar. Zabjc by znany aktor John Wilkes Booth, ktry zaraz po zamachu uciek z miejsca zbrodni. Mwi si, e 26 kwietnia zabjca zosta zastrzelony podczas prby ucieczki. W jego karecie znaleziono wiele zapisanych szyfrem depesz oraz przedmioty osobiste nalece do czowieka o nazwisku Judah Benjamin. Benjamin w przeszoci peni funkcj ministra obrony, a nastpnie sekretarza stanu w rzdzie Poudnia. Prcz tego, by znan i wpywow osobistoci w krgach finansowych Poudnia, z racji swoich bliskich i poufnych kontaktw z wielkimi bankierami Europy. Judah Benjamin zbieg do Anglii. Za zamachem na ycie Lincolna staa rozlega sie konspiratorw. Z duym prawdopodobiestwem mona postawi hipotez, e w spisek zaangaowani byli czonkowie prezydenckiego gabinetu oraz bankierzy z Nowego Jorku i Filadelfii, a take wysoko postawieni czonkowie rzdu Poudnia, wydawcy gazet z Nowego Jorku i radykaowie z Pnocy. W tamtym czasie krya nastpujca wersja wydarze: Booth nie zosta zabity, lecz wypuszczono go. Odnalezione i pochowane ciao naleao do. jego wsplnika. Potny minister obrony Edwin Santon, wykorzystujc swoje prerogatywy, roztoczy nad ledztwem cis kontrol, starajc si nie dopuci, aby prawda ujrzaa wiato dzienne. Z czasem powysz wersj zaczto traktowa jako jedn z wielu

fantastycznych teorii spisk