64
w n6rb6 • ISSUE • NUMÉRO • SAQQITAQ 107 $6.25 srx4~6 FALL UKIAKSAAQ AUTOMNE SF3ig5 WTxiY srsu PM40069916 www.itk.ca o Celebration of Snow Puvirnitut Pinguaninga Ukiumi Sculptures de neige et de glace wkw5 xgc5b6ym/q8i4 scsyc3i6 GIVING VOICE TO THE INUIT EXPERIENCE L’EXPRESSION DE L’EXPÉRIENCE INUITE INUIT ATUQATTAQSIMAJANGINNIK UQAUSIQARNIQ 09 Inuktitut 09

srx4~6 • GIVING VOICE TO THE INUIT EXPERIENCE 09

  • Upload
    others

  • View
    1

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

w

n6rb6 • ISSUE • NUMÉRO • SAQQITAQ 107 $6.25

srx4~6

FALL

UKIA

KSAA

Q A

UTOM

NE

SF3ig5 WTxiY srsu

PM40

0699

16

www.itk.cao

Celebration of SnowPuvirnitut Pinguaninga UkiumiSculptures de neige et de glace

wkw5 xgc5b6ym/q8i4 scsyc3i6 • G I V I N G V O I C E T O T H E I N U I T E X P E R I E N C E

L’EXPRESSION DE L’EXPÉRIENCE INUITE • INUIT ATUQATTAQSIMAJANGINNIK UQAUSIQARNIQ

09 Inuktitut09

2

srx4~6

| FA

LL 2

009

I N U K T I T U T wk4tg5

ᐊᕐᓇᐃᑦ ᐊᔾᔨᓕᐅᒐᖏᑦ ᐊᕐᓇᐃᑦ ᐊᔾᔨᓕᐅᒐᖏᑦ, Arnait Video Productions (arnaitvideo.ca) ᐊᕐᓇᐃᑦ ᑲᑎᕐᓱᕐᓯᒪᔭᖏᑦ ᐃᒡᓗᓕᒻᒥ,ᓄᓇᕗᑦ, ᐋᖅᑭᒃᓱᕐᑕᐅᖃᑦᑕᕐᓯᒪᓂᑯᐃᑦ ᑕᕐᕆᔭᒐᒃᓴᐃᑦ ᑕᐃᒪᖓᓂᑦ 1 991 , ᒥᑦ ᐱᒋᐊᕐᓱᒋᑦ. ᐅᓂᒃᑳᓕᐊᕆᔭᐅᓯᒪᔪᑦᓲᕐᓗ “ ᐊᓈᓇ” , “ Ananna” ( “ Mother, ᐊᓈᓇ” ) ᐅᓂᒃᑳᕐᓯᒪᔪᖅ ᓱᕈᓯᐅᑉ ᑎᒍᐊᕐᑕᐅᓂᑰᓪᓗᓂᕿᒪᐃᓐᓇᕐᑕᐅᓂᑰᑉ ᖃᓪᓗᓈᓄᑦ ᐸᓖᓯᓄᑦ, ᐅᕝᕙᓘᓐᓃᑦ ᓵᓚᒃᓴᐅᓯᐊᕈᑎᒋᓯᒪᔭᖓ ᑕᑭᔪᒧᑦ ᑕᕐᕆᔭᒐᒃᓴᒧᑦ ᑕᐃᔭᐅᔪᒧᑦ“ ᓯᕗᓂᐊᓂ ᖃᐅᑉᐸᑦ” , “ Before Tomorrow” ᐅᓂᒃᑳᕐᓯᒪᔪᖅ ᐃᓅᓯᕐᒥᒃ, ᐃᓕᖅᑯᓯ ᖓᓂᒃ, ᐊᒻᒪᒪᑭᑕᒃᑲᐅᓂᖏᓐᓂᒃ, ᐃᓄᐃᑦ ᑕᐃᑦᓱᒪᓂᑐᖄᓗᒃ, ᑖᒃᑯᐊ ᐊᕐᓇᐃᑦ ᐊᔾᔨᓕᐅᒐᖏᑦ, Arnait Video Productionsᖁᕕᐊᓱᒍᑕᐅᕗᑦ ᐱᓕᕆᐊᖏᓐᓂᒃ ᐊᒻᒪ ᐃᑲᔪᕐᓂᖏᓐᓂᒃ ᐃᓄᐃᑦ ᐃᓕᖅᑯᓯᖓᓂᒃ ᓴᖅᑭᔮᕐᑎᑦᓯᓂᒃᑯᑦ. Arnait Video Productions Arnait Video Productions (arnaitvideo.ca) is a woman’s collective from Igloolik, Nunavut,that has been producing videos since 1991. It celebrates the role and contribution ofwomen in Inuit culture through documentaries such as “Ananna” (“Mother”), which documents the life of a child who was adopted by her mother’s parents after beingabandoned by an RCMP officer, or the award-winning, full-length feature film “BeforeTomorrow” which documents the life, culture, and resilience, of Inuit hundreds of years ago.

Arnait AjjiliugangitArnait Ajjiliugangit(Arnait Video Productions) (arnaitvideo.ca) ArnaitKatirsursimajangit Iglulimmi, Nunavut, aaqqiksurtauqattarsimanikuit tarrijagaksaittaimanganit 1991,mit pigiarsugit. unikkaaliarijausimajut suurlu “Anaana” (“Mother”),unikkaarsimajuq surusiup tiguartaunikuulluni qimainnartaunikuup Qallunaanutpaliisinut, uvvaluunniit saalaksausiarutigisimajanga takijumut tarrijagaksamuttaijaujumut “Sivuniani Qauppat”, “Before Tomorrow” unikkaarsimajuq inuusirmik,iliqqusinganik, amma makitakkauninginnik, Inuit taitsumanituqaaluk, taakkua ArnaitAjjiliugangit, Arnait Video Productions quviasugutauvut pilirianginnik ammaikajurninginnik inuit iliqqusinganik saqqijaartitsinikkut.

Arnait Video Productions Arnait Video Productions (arnaitvideo.ca) est un regroupement de femmes d’Igloolik,au Nunavut, qui produit des vidéos depuis 1991. Arnait Video Productions célèbre lerôle des femmes dans la culture inuite et les contributions qu’elles y ont apportées parl’entremise de documentaires tels que ‘Anaana’ (‘Mère’) qui décrit la vie d’une enfantadoptée par les parents de sa mère abandonnée par un agent blanc de la GRC ou dulong métrage primé ‘Le jour avant le lendemain’ qui décrit la vie, la culture et la facultéd’adaptation des Inuits il y a des c entaines d’années.

ᐃᓱᒪᒃᑯᑦ ᑕᕐᕆᔭᒐᒃᓴᖏᑦ ᐋᖅᑭᒃᓱᕐᑕᐅᓕᕇᕐᑐᖅ ᑕᐃᔭᐅᓪᓗᓂ YouTube ᖃᕆᑕᐅᔭᒃᑰᕈᑎᒃᓴᖅ ᓄᓇᖃᖅᑳᖅᓯᒪᔪᑦ ᓴᖅᑭᔮᕐᑎᑦᓯᒍᒪᔭᖏᓐᓄᑦᑕᐃᔭᐅᔪᖅ, Isuma TV ( www. isuma. tv) ᐱᑐᒃᑕᐅᓯᒪᓕᕐᑐᖅ ᖃᕆᑕᐅᔭᒃᑯᑦ ᑕᕐᕆᔭᒐᒃᓴᖏᓐᓂ ᓄᓇᖃᖅᑳᖅᓯᒪᔪᑦᐅᖃᐅᓯᖓᑎᒍᑦ ᐋᖅᑭᒃᓱᕐᑕᐅᓯᒪᓪᓗᑎᒃ ᓄᓇᖃᖅᑳᖅᓯᒪᔪᑦ ᑕᕐᕆᔭᒐᒃᓴᓕᐅᕐᑎᖏᓐᓄᑦ ᓯᓚᕐᔪᐊᒥ. ᐋᖅᑭᒃᓱᕐᑕᐅᓚᐅᕐ ᓯᒪᔪᑦᑕᕐᕆᔭᒐᒃᓴᓕᐅᕐᑎᒧᑦ ᓴᑭᕆᐊᓯ ᑯᓄᒻᒧᑦ ᐊᒻᒪ ᓄᐊᒪᓐ ᑰᓐᒧᑦ, Norman Cohn, ᓴᖅᑭᑎᑦᓯᖅᑳᓚᐅᕐᓯᒪᔫᓐᓄᑦ ᐃᒡᓗ ᓕᒻᒥᐃᓱᒪᒃᑯᓐᓂᒃ, Isuma Productions. ᑖᒃᑯᐊ IsumaTV ᐊᑭᖃᖏᑦᑐᑦ ᑕᕐᕆᔭᒐᒃᓴᓕᐅᕐᑎᓄᑦ ᐊᒻᒪ ᐊᓯᓕᒪᖏᓐᓄᑦ. IsumaTube Already being dubbed the YouTube of aboriginal cinema, Isuma TV (www.isuma.tv) isan online video portal for indigenous-language films produced by indigenous filmmakersaround the world. It was created by filmmakers Zacharias Kunuk and Norman Cohn, theco-founders of Igloolik Isuma Productions. IsumaTV is free for filmmakers and viewers.

Isumakkut TarrijagaksangitAaqqiksurtauliriirtuq taijaulluni YouTube qaritaujakkuurutiksaq nunaqaqqaaqsimajutsaqqijaartitsigumajanginnut taijaujuq, Isuma TV (www.isuma.tv) pituktausimalirtuqqaritaujakkut tarrijagaksanginni nunaqaqqaaqsimajut uqausingatigut aaqqiksurtausi -mallutik nunaqaqqaaqsimajut tarrijagaksaliurtinginnut silarjuami. Aaqqiksurtaulaur -simajut tarrijagaksaliurtimut Zacharias Kunuk amma Norman Cohn, saqqititsiqqaalaur -simajuunnut Iglulimmi Isumakkunnik, Isuma Productions. Taakkua IsumaTV akiqangittuttarrijagaksaliurtinut amma asilimanginnut.

IsumaTubeDéjà surnommé le YouTube du cinéma autochtone, Isuma TV (www.isuma.tv) est un portailvidéo en ligne pour les films en langue aut ochtone produits par des cinéastes autochtonesdans le monde entier. Il a été créé par les cinéastes Zacharias Kunuk et Norman Cohn,cofondateurs d’Igloolik Isuma Productions. IsumaTV est gratuit pour les cinéastes et les cinéphiles.

cspm/sJ4n6... | Noteworthy... | Qaujimajaujuksaq... | À signaler...

ᑕᑯᒋᐊᕐᓗᒍ Isuma TV ᖃᕆᑕᐅᔭᒃᑯᑦ ᐅᕘᓇ www.isuma.tv.Visit Isuma TV online at www.isuma.tv.Takugiarlugu Isuma TV qaritaujakkut uvuunawww.isuma.tv.Visitez Isuma TV en ligne à www.isuma.tv.

ᐊᕐᓇᐃᑦ ᐊᔾᔨᓕᐅᒐᖏᑦ ᖁᕕᐊᓱᒍᑎᖃᖅᐳᑦ ᐃᓄᐃᑦ ᐃᓕᖅᑯᓯᖓᓂᒃ. Arnait Video Productions celebrates women in Inuit culture.Arnait ajjiliugangit quviasugutiqaqput Inuitiliqqusinganik.Arnait Video Productions célèbre les femmes dans le culture inuite.

16

32

3I N U K T I T U T wk4tg5

UK

IAK

SA

AQ

| A

UT

OM

NE

200

9

SF3ig5 WTxiY srsuCelebration of SnowPuvirnitut Pinguaninga UkiumiSculptures de neige et de glace

32~o ≈b7{: w8qsyq5 kwbw8NMzK5Charlie Adams: Songs live onCharlie Adams: Inngiusingit NipqainnalangajutCharlie Adams : Ses chansons restent vivantes

40whmQ/q5: wk8i4 Wsy3ysEi6: hNZgw8Nw5 wkw5 WsQ/q5Commentary: Eskimology: Stuff Inuit People LikeIsumagijangit: Inunnik Piusirsiuriniq: Sunagalatuinnait Inuit PiugijangitRéflexion : Esquimaulogie : Ce que le peuple inuit aime

5 ≈6r4hwps2 scsyq5From the Editor’s DeskAaqqiksuijiup uqausingitMot de la rédaction

6 Nw 6̂ymJ5In Brief NainaaqsimajutEn bref

48 bwm: wkw5 kNz5 Taima: Inuit NunangatTaima: Inuit NunangatTaima : Nunangat inuit

53 wkw5 s9luInuit TodayInuit UllumiInuit aujourd’hui

wloq5 ❘ TABLE OF CONTENTS ❘ ILULINGIT ❘ TABLE DES MATIÈRES

ci5gu: osNs2 ~M4nMs3iz: yK9o3Xs9li wk4 vWN5j5ui{bD6ymJ6 WQs3nobw8ND8Nw3g6

Up Close: Leona’s long road to victory: FirstInuk cabinet minister a rookie no more

Qanittumi: Leonaup Saalaksalaurninga: sivullirpaulluni Inuk KapinatmutMinistaruqsimajuq

pigiursalitainnarunnairtuq

De près : Le long chemin de la victoire deLeona : La première Inuite à devenir ministrefédérale n’est plus une recrue

PUBLICATIONS MAIL AGREEMENT NO. 40069916RETURN UNDELIVERABLE CANADIAN ADDRESSES TO:INUIT TAPIRIIT KANATAMI75 ALBERT ST., SUITE 1101OTTAWA ON K1P 5E7, CANADA

24

© CHRIS WINDEYER

≈6r4hwpEditorTunisilluni nakatirijiRédactricemon t9lml4 sF8Melissa Tidlumaluk Irwin

xsM5tp ≈6r4hwpManaging EditorAulattiji AaqqiksuijiRédacteur administratify†?8 Bx8gEStephen Hendrie

wvJ3ymJ5ContributorsIkajursimajutContributionXg‰n tnsnm6nw mwn8Patricia D’SouzaMarcel Mason

ttCs/Zw5IllustrationsTitiraujagaitIllustrationskxm8 w[lWxo4~u v9M4Norman IgloopialikSammy Kudluk

bs5gzi4 ≈6r4hwpDesignTauktunganik aaqqiksuijiConceptionÇS35 Bxh9b8Robert Hoselton

wk4t©o6tEpInuktitut TranslationInuktituuliqtirijiTraduction en inuktitut μb Fos3tMartha Flaherty

swÏt©o6tEpFrench TranslationTraduction françaiseUiviitituuliqtirijit‰y b MSbNwxb9 MBs5 DM5 b MSbNwThérèse de la BourdonnayeAdel LahoudeRoland de la Bourdonnaye

ci3Xs/tA5Roman OrthographyQanirpaujatiguOrthographe romaineyjN x3N5yx6Simona Arnatsiaq

is3Dt4noEp5Advertising SalesNiurrutiksalirijitVentes de publicité÷8 x9S5John Albert

wk4tg5 scoμZ6, wkw5W6fyq8i4, scsyq8i4w˚yq8i[l ttCsyc6ymJ6, @ x3ÇAu n6rbs?4g6:

Inuktitut magazine, dedicated toInuit culture, language and life, ispublished two times a year by:

Inuktitut uqalimaagaq, Inuitpiqqusinginnik, uqausinginnik inuusinginniglu titirausiqaqsima-juq, 2 arraagumi saqqitauvaktuq :

Le revue Inuktitut, axée sur la culture, la langue et la vie desInuits, est publiée deux fois parannée par :

wkw5 bW‰5 vNbu Inuit Tapiriit Kanatami75 Albert St.Suite/Bureau 1101Ottawa, ON K1P 5E7sc¬∫/Tel/Tél. : 613-238-8181h4vJ4f5/Fax/Téléc. : 613-234-1991

tt6v5 ≈6r4hwpj5 sKzttCD8N6g5: Address letters or comments to the editor at: Titiqqat araqiqsuijimut uvungatitirarunnaqtutAdresser lettres ou commentaires à la rédactrice à :[email protected]

ttC6gk5 moZ4nw5 WJmAFQ5sKz cspQxD8N6gt5:To download a copy of our freelancers' guidelines, go to:Titiraqtunut maligaksait pijumaguvigit uvunga qaujigiarunnaqtutit:Pour télécharger un exemplairede nos lignes directrices à l’intention des pigistes, visiter :

www.itk.cagnsm/4noEp5:Advertising:Tusaumajaksalirijit:Publicité : Beat Studios1-210 Colonnade Road SouthOttawa, ON K2E 7L5

sc¬∫/Tel/Tél. : 613-224-3400877-224-3404

h4vJ4f5/Fax/Téléc. : 613-224-6799

[email protected]

n6rbsJ5 g9f xu̇ o6tEpk5Printed by Dollco PrintingImprimé par Dollco PrintingSaqqitaujut Dollco Printing

ISSN 0020-9872

© 2009, Inuit Tapiriit Kanatami

09 Inuktitut

4 I N U K T I T U T wk4tg5

wk4tg5

ᐊᔾᔨᓐᖑᐊᖅ | Photo | Ajjinnguaq: ᕼᐊᐃᑯ ᕗᐃᑎᓐᐳᐊᕐᓐHeiko Wittenborn

ᔮᔨ ᐃᒥᖅᑯᑕᐃᓚᒃ ᓴᓂᑭᓗᐊᕐᒥᐅᖅ,ᐃᖅᑲᐅᒪᓚᖓᔭᕗᑦ ᐅᑯᓇᓂ ᐅᖃᓕᒫᒍᕐᓂ.George Emikotailak of Sanikiluaq, in whose memorywe dedicate this issue.George Emikotailak Sanikiluarimuqiqqaumalangajavut ukunani uqalimaagarni.George Emikotailak de Sanikiluaq, dans la mémoirede qui nous dévouons cette édition.

srx4~6

| FA

LL 2

009

x3ÇAbμ5 eu3DxZ∫c5b3i6

ANNUAL SUBSCRIPTION

ARRAAGUTAMAAT QIMIRRUAGATAAQATTARNIQ

ABONNEMENT ANNUEL

vNbu/Canada ...........................................................................$20.00 CADuxoZ3i/US/É.U. : ......................................................................$25.00 USDkNo3JxaJi/International ...................................................$30.00 USD

Gwk4tg5 eu3DxZ6 wk1kx6t6bsc5b6S6 xrcq5©9lA vNboμuH

(Inuktitut magazine is delivered free of charge to Inuit households across Canada)

(Inuktitut qimirruagaq Inungnuaqtiqtauqattaqpuq akiqangittuullugu Kanatalimaami)

(La revue Inuktitut est livrée sans frais aux foyers inuits partout au Canada)

tt6v4fF4f5 s=?¬8•5 h4vJf5 eu3DxZu4 try/sJ8N6g5 sKz:

Mail or fax subscription orders to:

Titiqqakkuvikkut uvvaluunniit sukkajukut qimirruagamik

tikisijaujunnaqtut uvunga:

Poster ou télécopier vos commandes pour abonnement à :

Inuktitut

c/o Inuit Tapiriit Kanatami

Suite 1101 – 75 Albert Street

Ottawa ON Canada K1P 5E7

Fax/Téléc. : 613-234-1991

xtz | Name | Nom :

gÇDtx | Mailing Address | Adresse postale :

yt | City | Ville : SC?8{ | Province :

Postal Code | Code postal :

kˆ | Country | Pays :

❒ VISA ❒ MASTERCARD

Card Number | No de la carte :

whoFxb s9lz | Expiry Date | Date d’échéance :

xtos4Fx | Signature on Card | Signature sur la carte :

www.itk.cas9lu g4yCMsE5¡ SUBSCRIBE TODAY! ULLUMI TUKSIRALAURIT! ABONNEZ-VOUS DÈS AUJOURD’HUI!

5I N U K T I T U T wk4tg5

UK

IAK

SA

AQ

| A

UT

OM

NE

200

9

≈6r4hwps2 scsyq5 | FROM THE EDITOR’S DESK | AAQQIKSUIJIUP UQAUSINGIT | MOT DE LA RÉDACTION

Social state and cir cumstances canbe calculated by gaps, stats, raves orrants. However, these measur es do

not include the choic e and ac tions oftoday, or the promise and intent for tomor-row.

The social and political landscape inthe Canadian Arctic is changing , and thisissue of Inuktitut Magazine shares aglimpse of what is happening t oday andpossibilities of what the futur e holds. Newto the Inuktitut Magazine team, PatriciaD’Souza goes one-on-o ne with TheHonourable Leona Aglukkaq on her first yearas Minister of Health — Canada’s first Inukto hold a federal cabinet post.

In journeys travelled, we share a tributeto Charlie Adams, one of Canada’s most tal-ented and popular Inuit musicians of alltime. His life and story is articulated by CBC

reporter-writer-musician William Tagoona. Commentator extraordinaire Zebedee Nungak pr ovides a c omical exposé on

What Inuit People Like. His list is one that can easily be added t o!Our cover features the beauty captured in this issue of Through the Lens during

the Puvirnituq Snow Festival, a photo spread of frozen art and architecture. In this issue of Taima, National Inuit leader M ary Simon talks about Inuit

Nunangat — a term that defines Inuit lands, water, and ice. Finally, Inuit Today coversthe news and developments at ITK — Canada’s national Inuit organization.

I wish all our readers many pleasurable moments learning about our Inuit culturewith this issue.

Melissa Tidlumaluk Irwin

ᐃᓅᓯᓕᕆᓂᐅᑉ ᖃᓄᐃᓐᓂᖓ ᐊᒻᒪ ᐱᔾᔪᑕᐅᔪᑦ ᐊᒃᑐ ᐊᓂ ᖃᒻᒪᕆᑉᐳᑦᐱᓇᐃᓗᑕᕐᓄᑦ, ᑭᓪᓕᓯᓂᐊᕈᑎᑎᒍᑦ. ᑭᓯᐊᓂ ᑕᒪᒃᑯᓇᓂᐱᖃᓯᐅᑎᔭᐅᓯᒪᖏᓚᑦ ᓇᓪᓕᑳᕐᓯᒍᓐᓇᕐᓂᖅ ᐊᒻᒪ ᓱᒋᐊᕈᓐᓇᕐᓂᖅ ᐅᓪᓗᒥ,

ᐅᕝᕙᓘᓐᓃᑦ ᐊᖏᕐᑕᓯᒪᔪᑦ ᐊᒻᒪ ᐱᓂᕐᐊᕐᓂᐅᔪᑦ ᓯᕗᓂᒃᓴᒧᑦ ᐅᖃᐅᓯᐅᓯᒪᓇᑎᒃ.ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᒥ ᐃᓅᓯᕐᒧᐊᖓᔪᑦ ᐊᒻᒪ ᓄᓇᖓ ᑲᓇᑕᐅᑉ ᐅᑭᐅᕐ ᑕᕐᑐᖓᓂ

ᐊᓯᔾᔨᕐᐸᓪᓕᐊᕗᖅ, ᐊᒻᒪ ᑕᐃᒪᐃᒻᒪᑦ ᐅᑯᐊ ᐃᓄᑦᑎᑐᑦ ᐅᖃᓕᒫᒐᐃᑦᐅᖃᐅᓯᖃᖅᓯᒪᔪᑦ ᐊᓯᔾᔨᕐᐸᓪᓕᐊᔪᑦ ᐃᓚᖏᓐᓂᒃ ᐅᓪᓗᒥ ᐊᒻᒪ ᓯᕗᓂᒃᓴᒥ ᓱᓇᓂᒃᓂᕆᐅᒐᒃᓴᖃᒪᖔᑦᑕ. ᐃᓄᑦᑎᑐᑦ ᐅᖃᓕ ᒫᒐᓕᐅᕐᓂᒃᑯᑦ ᐃᖅᑲᓇᐃᔭ ᑎᒋᔭ ᐅ ᓕᓵᕐᑐᖅ,ᐸᑐᕆᓴ ᑎᓴᐅᓴ, Patricia D’ Souza ᐊᐱᖅᓱᓚᐅᕐᒪᑦ ᓂᕈᐊᕐᑕ ᐅᓯᒪᔪᒥᒃ ᓕᐅᓇᐊᒃᓗᑲᕐᒥᒃ ᓯᕗᓪᓕᕐᐹᒥ ᐊᕐᕌᒎᒥ ᓯᓂᔅᑕᐅᓂᖓᑕ ᐋᓐᓂᐊᕐ ᓇᖏᓐᓂ ᓕᕆᓂᕐᒧᑦ —ᑲᓇᑕᒥ ᓯᕗᓪᓕᕐᐸᐅᑦᓯᐊᕐᓱᓂ ᐃᓅᓪᓗᓂ ᒥᓂᔅᑕᐅᖃᑕ ᐅᖃᑕᐅᓂᖓᑕᒪᓕᒐᓕᐅᕐᑎᖏᓐᓄᑦ ᑲᐱᓇᑦᒥ ᒥᒃᓵᓄᑦ.

ᐊᑐᕐᓯᒪᓕᕐᑕᕗᑦ ᒪᓕᓪᓗᒋᑦ ᐃᓕᑕᖅᓯᓂᖃᖅᓯᒪᔪᒍᑦ ᓵᓕ ᐋᑕᒥᒥᒃ, ᑲᓇᑕᒥᐱᓯᑎᒻᒪᕆ ᐅᖃ ᑕᐅᓂᕐᐹᒥᒃ ᐊᒻᒪ ᑐᓴᕐᓂᕆᔭᒻᒪᕆ ᐊᓗᒃ ᐊᒻᒪ ᑐᓴᕐᓂᕆᔮ ᕈᑎ -ᓕᐅᕐᓯᑎᐅᓂᕐᐸᐅᖃᑕᐅᓯᒪᔪᖅ ᑐᓴᕐᓂᔮ ᒐᒃ ᓴ ᓕᐅᕐᑎᓄᑦ. ᐃᓅᓯᕆᓚᐅᕐᑕᖓ ᐊᒻᒪᐅᓂᒃᑳᕆᔭᐅᓯᒪᓂᖓ ᐅᖃ ᐅᓯᐅᓯᒪᔪᖅ ᓯᐱᓯᒃᑯᑦ ᑐᓴᒐᒃᓴᓂᐊᕐᑎᖓᓄᑦ- ᑎᑎᕋᖅᑎᒧᑦ -ᐃᓐᖏᐅᓯᓕᐅᕐᑎᒧᑦ ᕗᐃᓕᐊᒻ ᑕᒍᕐᓈᕐᒧᑦ.

ᐅᖃᓕᒪᔨᐅᕙᒻᒥᔪᖅ, ᐊᓪᓚᑎᐅᕙᒻᒥᔪᖅ ᐱᓯᑎᒻᒪᕆᐊᓗᒃ/ᓯᓚᑐᔪᐊᓗᒃ ᔭᐃᐱᑎᓄᓐᖓᖅ ᐅᓂᒃᑳᕐ ᓯᒪᒻᒥᔪᖅ ᐃᔪᕐᓇᕐᑐᑎᖑᑦ ᐃᓄᐃᑦ ᖃᓄᐃᑦᑑᒻᒪᖔᑕ, What InuitPeople Like. ᐅᖃᐅᓯᕆᓯᒪᔭᖏᑦ!

ᐅᖃᓕᒫ ᒐᒃ ᓴᐃᑦ ᖄᖏᓐᓂ ᐅᖃᐅᓯᖃᑦᓯᒪᔪᑦ ᐊᔾᔨᓐᖑᐊᑎᒍᑦ ᐳᕕᕐᓂᑐᒥ ᐊᐳᒻᒥᒃᓴᓇᓐᖑᐊᕐᓂᒃᑯᑦ ᓵᓚᑦᓴ ᐅᑎᒐ ᓱᐊᕐᓂ ᐅ ᓚ ᐅᕐᑐᒥᒃ, ᐊᔾᔨᓐᖑᐊᕐᑕᖃᐅᕐᑐᑦᓯᑯᓂᑦ/ᓂᓚᓐᓂᒃ ᓴᓇᓐᖑᐊᕐᓯᒪᔪᓂᒃ ᐊᒻᒪ ᓴᓇᓯᒪᐅᕐᑐᓂᒃ ᐊᔾᔨᒌ ᖏᑦ ᑐᓂᒃ.

ᑖᒃᑯᓇᓂ ᐅᖃᓕᒫᒐᒃᓴᓂ ᑕᐃᒪᒃᑯᑦ, ᑲᓇᑕᒥ ᐃᓄᒃ ᓯᕗᓕᐅᕐᑎ ᒥᐊᓕ ᓴᐃᒪᓐ ᐅᓂᒃᑳᕐᓯᒪᔪᖅ ᐃᓄᐃᑦᓄᓇᖓᑕ ᒥᒃᓵᓄᑦ — ᑐᑭᖃᕐᑎᑕᐅᓂᖓᓂᒃ ᐊᑕᖏᕐᓯᓂᒃᑯᑦ ᐃᓄᐃᑦ ᓄᓇᖏᓐᓂᒃ, ᐃᒪᖓᓂᒃ/ᑕᕆᐅᕐᔪᐊᖓᓂᒃ, ᐊᒻᒪ ᓯᑯᒥᒃ. ᑭᖑᓪᓕᕐᐹᖓᓂ, ᐃᓄᐃᑦ ᐅᓪᓗᒥ ᖄᖏᓐᓂ ᐅᖃᐅᓯᖃᖅᓯᒪᔪᑦᐱᕙᓪᓕᐊᔪᓂᒃ ᐊᒻᒪ ᐱᓕᕆᐊᕆᕙᓪᓕᐊᔭᖏᓐᓂᒃ ᐃᓄᐃᑦ ᑕᐃᕇᑦ ᑲᓇᑕᒥ — ᑲᓇᑕᒥᓗ ᐃᓄᐃᑦᑲᑐᔾᔨᖃᑎᒌᖏᑕ ᐱᓕᕆᐊᖏᓐᓂᒃ.

ᐅᖃᓕᒫᕐᑎᓕᒫᕆᕙᑦᑕᕗᑦ ᖁᕕᐊᓱᖁᕙᒃᑲ ᐅᖃᓕᒫᕆᐊᖅ ᐃᓄᐃᑦ ᐃᓕᖅᑯᓯᖓᑕ ᒥᒃᓵᓄᑦᐃᓕᓐᓂᐊᕐᐸᓪᓕᐊᓗᑎᒃ ᑖᒃᑯᓅᓇᑎᒍᑦ ᐅᖃᓕᒫᒐᖅᑎᒍᑦ.ᒪᓕᓴ ᑎᓪᓗᒪᓗᒃ ᐅᕕᓐ

L’état social et les circonstances peuvent être calculés par l’analyse des lacunes,des statistiques, des critiques élogieuses ou négativ es. Cependant, cesmesures ne comprennent pas les actions et les choix effectués aujourd’hui ou

la promesse et les intentions futures.Le milieu social et politique de l’Arctique canadien est en évolution et le présent

numéro de la r evue Inuktitut donne un aperçu des ac tivités d’aujourd’hui et des possibilités de demain. Nouveau membre de l’équipe de la r evue Inuktitut, PatriciaD’Souza a r encontré personnellement l’honor able Leona Aglukkaq au sujet de sapremière année à titr e de ministre de la Santé — la pr emière Inuite canadienne àtenir un poste au sein du cabinet fédéral.

Un de nos articles vedettes rend hommage à Charlie Adams, un des musiciens inuitspopulaires les plus talentueux du Canada. Sa vie et son histoire sont présentées parle journaliste, auteur et musicien de la CBC William Tagoona.

Le commentateur extraordinaire Zebedee Nungak nous offre un exposé amusantsur Ce que le peuple inuit aime. Sa liste pourrait facilement s’allonger!

Notre page couverture présente la beauté saisie dans la présent e publication deCoup d’œil au cours du festival de neige de P uvirnituq, une série de phot os sur l’artet l’architecture de glace.

Dans ce numéro de Taima, la leader inuit e nationale M ary Simon parle duNunangat inuit — une expr ession qui englobe les t erres, les eaux et les glac es inuites. Enfin, Inuit Today donne des nouv elles et des faits nouv eaux de l’ITK — l’organisation nationale inuite du Canada.

Je souhaite à t ous nos lec teurs de nombr eux moments plaisants qui leur permettront d’être en mesure de mieux connaître notre culture inuite.

Melissa Tidlumaluk Irwin

Inuusiliriniup qanuinninga amma pijjutaujut aktuaniqammaripput pinailutarnut ,killisiniarutitigut. Kisiani tamakkunani piqasiutijausimangilat nallikaarsigunnarniqamma sugiarunnarniq ullumi, uvvaluunniit angirtasimajut amma pinir arniujut

sivuniksamut uqausiusimanatik.Ukiurtartumi inuusirmuangajut amma nunanga K anataup ukiurtartungani asij -

jirpalliavuq, amma taimaimmat ukua inuttitut uqalimaagait uqausiqaqsimajut asijjir-palliajut ilanginnik ullumi amma sivuniksami sunanik niriugaksaqamangaatta.Inuttitut uqalimaagaliurnikkut iqqanaijatigijaulisaartuq, Patricia D’Souza apiqsulaur -mat niruartausimajumik Leona Aklukarmik sivullirpaami arraaguumi Sinistau ni ngataaanniarnanginnilirinirmut — K anatami sivullirpautsiarsuni Inuulluni M inistau qa -tauqatauningata maligaliurtinginnut Kapinatmi miksaanut.

Atursimalirtavut malillugit ilitaqsiniqaqsimajugut Charlie A damsimik, Kanatamipisitimmariuqataunirpaamik amma tusarnirijammarialuk amma tusarnirijaarutiliur-tusarnirijaunirq pauqatausimajurq tusarnijaagaksaliurtinut. Inuusirilaurtanga ammaunikkaarijausimaninga uqausiusimajuq Sipisikkut tusagaksaniar tinganut-titiraq-timut-inngiusiliurtimut William Tagoonamut.

Uqalimajiuvammijuq, allatiuvammijuq pisitimmarialuk/silatujualuk ZebedeeNungak unikkaarsimammijuq ijurnartutingut Inuit qanuittuummangaata, What InuitPeople Like. Uqausirisimajangit!

Uqalimaagaksait qaanginni uqausiqatsimajut ajjinnguatigut P uvirnitumi apum-mik sanannguarnikkut saalatsautigasuarniulaur tumik, ajjinnguartaqaurtut sikunit/nilannik sanannguarsimajunik amma sanasimaurtunik ajjigii-ngittunik.

Taakkunani uqalimaagaksani taimakkut , Kanatami Inuk sivuliur ti, Mary Simonunikkaarsimajuq Inuit nunangata miksaanut — tukiqartitauninganik atangirsinikkutInuit Nunanginnik, imanganik/tariurjuanganik, amma sikumik. kingullirpaangani,Inuit ullumi qaanginni uqausiqaqsimajut piv alliajunik amma piliriarivalliajanginnikInuit Tapiriit Kanatami — Kanatamilu Inuit katujjiqatigiingita pilirianginnik.

Uqalimaartilimaarivattavut quviasuquvakka uqalimaariaq Inuit iliqqusingatamiksaanut ilinniarpallialutik taakkunuunatigut uqalimaagaqtigut.

Melissa Tidlumaluk Irwin

w

w

w

w

© T

RAC

Y W

ALL

AC

E

6

srx4~6

| FA

LL 2

009

I N U K T I T U T wk4tg5

Honouring Senator Willie Adams

After 32 years of continuous service in the S enate of Canada, WillieAdams retired on June 22, 2009. He was honour ed by his S enate colleagues on June 10, 2009. Looking on in the S enate gallery were

special guests Ann Hanson, Nunavut Commissioner; Floyd Roland, NWTPremier; Louis Tapardjuk, Government of Nunavut Minister of Culture; andPaul Quassa, former NTI P resident. Senator Adams’ extended family was also in the gallery on this important day.

Thirteen Senators spoke in honour of S enator Adams’ contributions toCanada as a S enator over the past 32 y ears, and underlined his c onstantgood humour and positiv e outlook on lif e. He br ought the Ar ctic to theSouth and enlightened many in the Senate and House of Commons regard-ing the traditional Inuit lifestyle.

Willie Adams was appoint ed to the S enate by former Prime MinisterPierre Trudeau. In his mo ving speech t o the S enate on June 10, 2009, inthanking his fellow Senators and fellow Canadians, Adams looked up at hisfamily sitting in the galler y and explained the Inuit cust om of naming children. His gr andsons Elliott and Clark w ere named af ter Pierre ElliottTrudeau and Joe Clark. His great-grandson Riley was named af ter SenatorDan Riley.

In recent years, along with his f ellow Inuk Senator Charlie Watt, Adamsworked on a pr oject to introduce the use of Inuktitut in the S enate. It wasfirst used when ITK P resident Mary Simon made a pr esentation to theSenate on June 2, 2009, on the anniv ersary of the apology on r esidentialschools.

When Senator Adams spoke to express his thanks on that da y in theSenate, it is significant that he spoke in Inuktitut, translated simultaneously.

The glowing tributes to Senator Adams can be f ound online on theSenate of Canada website at www.parl.gc.ca

Nw 6̂ymJ6 | IN BRIEF | NAINAAQSIMAJUT | EN BREF

w

ᐅᐱᒋᔭᐅᓂᖓ ᓯᓇᑐᕐ ᕗᐃᓕ ᐋᑕᒻᔅ

ᐊᕐᕌᒍᓂ 3 2 , ᓂ ᐱᓇᓱᐊᓚᐅᕐᓱᓂ ᑲᓇᑕᐅᑉ ᑲᑎᒪᕕᐊᓗᖓᑕ ᓯᐊᓇᑦᖓᓂ ( of Canada) ,ᕗᐃᓕ ᐋᑕᒻ ᓄᖅᑲᑕᐃᓐᓇᓚᐅᕐᐳᖅ ᔫᓂ 2 2 , 2 009, ᒥ. ᐅᐱᒋᔭᐅᓂᖃᓚᐅᕐᑐᖅ ᑲᑎᒪᔨ -ᐅᖃᑎᒥᓄᑦ ᓯᐊᓇᑦᒥ ᔫᓂ 1 0, 2 009, ᒥ. ᑲᑎᒪᕕᐊᓗᒻᒥ ᑐᓵᔭᕐᑐᖃᑕᐅᓯᒪᓚᐅᕐᑐᑦ

ᖃᐃ ᖁᔭ ᐅᓯᒪᓪᓗᑎᒃ ᐅᑯᐊ ᐋᓐ ᕼᐊᓐᓴᓐ, ᓄᓇᕗᒻᒥ ᑲᒥᓴᓇ; ᕗᓗᐃᑦ ᕉᓚᓐ, ᓄᓇᑦᓯᐊᒥ ᓯᕗᓕᐅᕐᑎ;ᓗᐃ ᑕᐹᕐᔪᒃ, ᒐᕙᒪᖓᑕ ᓄᓇᕗᑦ ᒥᓂᔅᑕᖓ ᐃᓕᖅᑯᓯᓕᕆᓂᕐᒧᑦ; ᐊᒻᒪ ᐹᓪ ᖁᐊᓴ, ᓄᓇᕗᑦᑐᓐᖓᕕᒃᑯᑦ ᐊᖓᔪᖅᑳᕕᓂᖓ. ᓯᐊᓇᑕ ᐋᑕᒻᔅ ᐃᓚᒐᓴᖏᑦ ᑐᓵᔭᕐᑐᕐᓯᒪᓚᐅᕐᒥᔪᑦ ᑕᕝᕙᓂ ᐱᒻᒪᕆᒻᒥᐅᓪᓗᖃᖅ ᑎᓪ ᓗ ᒍ.

ᓯᐊᓇᑕᐃᑦ 1 3 ᐅᖃᓕᒪᓚᐅᕐᑐᑦ ᐅᐱᒍᓱᓐᓂᕐᒥᓂᒃ ᓯᓇᑕ ᐋᑕᒻᔅ ᐃᑲᔪᕐᓯᒪᓂᖓᓂᒃ ᑲᓇᑕᒧᑦᐊᕐᕌᒍᓂ 3 2 , ᓂ, ᐊᒻᒪ ᐅᖃᐅᓯᖃᑲᑕᓚᐅᕐᑐᑦ ᐃᔪᕐᑎᑦᓯᔫᒍᓂᖓᓂᒃ ᐊᒻᒪ ᐱᐅᔪᒃᑯᑦ ᐃᓱᒪᒍᓯᖃ -ᓲᖑᓂᖓᓂᒃ ᐃᓅᓯᕐᒥᒃ. ᑐᑭᓯᑎᑦᓯᒋᐊᕐᓯᒪᔪᒻᒪᕆᒃ ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑑᑉ ᒥᒃᓵᓄᑦ ᖃᓪᓗᓈᓂᒃ ᐊᒻᒪᑐᑭᓯᒋᐊᕐᑎᑦᓯᓯᒪᓪᓗᓂ ᐊᒥᓱᓂᒃ ᓯᐊᓇᑦᒥ ( Senate) ᐊᒻᒪ ᑲᑎᒪᕕᐊᓗᒻᒥ ᐃᓄᐃᑦ ᐃᓕᖅᑯᓯᖏᑕᐃᓄᒍᓯᖏᑕ ᒥᒃᓵᓄᑦ.

ᕗᐅᓕ ᐋᑕᒻᔅ ᑎᒃᑯᐊᕐᑕᐅᓚᐅᕐᓯᒪᔪᖅ ᓯᐊᓇᑦᒧᑦ ( Senate) ᑲᓇᑕᐅᑉ ᐊᖓᔪᖅᑳᕆᓚᐅᕐᓯᒪᔭᖓᓄᑦᐱᐅᕐ ᑐᕉᑐᒧᑦ, Prime Minister Pierre Trudeau. ᕗᐃᓕ ᐅᖃᓕᒪᓪᓗᓂ ᐊᒥᓱᓂᒃ ᐊᒃᑐᐃᓚᐅᕐᑐᖅᓯᐊᓇᑦᒥ ᔫᓂ 1 0, 2 009, ᒥ ᓯᐊᓇᑑᖃᑎᒥᓂᒃ ᐊᒻᒪ ᑲᓇᑕᒥᐅᓂᒃ, ᐊᒻᒪ ᕗᐃᓕ ᑕᑯᒋᐊᓚᐅᕐᑐᖅᐃᓚᔮᒥᓂᒃ ᑐᓵᒋᐊᕐᑐᕐᓯᒪᔪᓂᒃ ᓈᓚᕝᕕᐊᓗᒻᒥ ᐅᖃᓕᒪᕕᒋᓪᓗᓂᒋᑦ ᐊᒻᒪ ᐅᖃᐅᓯᖃᓚᐅᕐᑐᖅ ᐃᓄᐃᑦᐃᓕᖅᑯᓯᖓᑎᒍᑦ ᐊᑦᓰᒍᓯᕐᒥᒃ ᓱᕈᓯᕐᓂᒃ. ᕗᐃᓕᐅᑉ ᐃᕐᖑᑕᖓ ᐃᓕᐊᑦ, Elliott ᐊᒻᒪ ᒃᓛᕐᒃ, Clarkeᐊᑎᖃᒪᑕ ᐱᐅᕐ ᐃᓕᐊᑦ ᑐᕌᑐᒥᒃ Pierre Elliott Trudeau ᐊᒻᒪ ᔫ ᒃᓛᒃᒥᒃ, Joe Clarke. ᐃᕐᖑᑕᖓᐃᓗᓕᖓ ᕋᐃᓕ ᐊᑎᖃᖅᑐᖅ ᓯᐊᓇᑕ ᑖᓐ ᕋᐃᓕᐅᑉ, Senator Dan Riley ᐊᑎᖓᓂᒃ.

ᐊᕐᕌᒎᕌᑖᕐᓯᒪᔪᓂ, ᑲᑎᒪᔨᐅᖃᑎᖓᓗ ᐃᓄᒃ ᓯᐊᓇᑕ ᓵᓕ ᕗᐊᑦ, ᕗᐃᓗ ᐱᓕᕆᐊᖃᖅᓯᒪᕘᒃᓴᖅᑭᑎᑦᓯᒐᓱᐊᕆᐊᖅ ᐃᓄᑦᑎᑐᑦ ᐅᖃᐅᓯᐅᑉ ᐊᑐᕐᑕᐅᖃᑦᑕᕈᓐᓇᕐᓂᖓᓂᒃ ᓯᐊᓇᑦᒥ. ᖃᓪᓗᓈᑎᑑᓕᕐ -ᑎᑕᐅᕙᓪᓕᐊᓚᐅᕐᑐᑦ ᐃᓄᐃᑦ ᑕᐱᕇᑦ ᑲᓇᑕᒥ ᐊᖓᔪᖅᑳᖓᑕ ᒥᐊᓕ ᓴᐃᒪᐅᑉ ᐅᖃᐅᓯᖏᑦ ᓯᐊᓇᑦᒧᑦᔫᓂ 2 , 2 009, ᒥ ᓇᓪᓕᐅᑎᓂᖃᖅᑎᓪᓗᒍ ᒪᒥᐊᓐᓂᐅᓚᐅᕐᓯᒪᔪᖅ ᐃᓕᓐᓂᐊᕆᐊᖅᑎᑕᐅᕙᓚᐅᕐᑐᑦᒥᒃᓵᓄᑦ.

ᓯᐊᓇᑕ ᐋᑕᒻᔅ ᖁᔭᓕᓚᐅᕐᑐᖅ ᑕᐃᑦᓱᒪᓂ ᓯᐊᓇᑦᒧᑦ, ᐊᒻᒪ ᐱᒻᒪᕆᐊᓘᓚᐅᕐᑐᖅ ᐅᖃᓕᒍᓐᓇᓚᐅᕐᒪᑦᐃᓄᑦᑎᑐᑦ, ᖃᓪᓗᓇᕐᑎᑑᓕᕐᑎᑕᐅᕙᓪᓕᐊᑎᓪᓗᒍ.

ᕗᐃᓕ ᐋᑕᒻᔅᒥᒃ ᖁᕕᐊᓱᒍᔾᔨᓂᐅᓚᐅᕐᑐᑦ ᑕᑯᔪᒥᓇᕐᑐᑦ ᐊᑐᐃᓐᓇᐅᔪᑦ ᓯᐊᓇᑦ ᑲᓇᑕᒥᖃᕆᑕᐅᔭᖓᒍᑦ ᐅᕘᓇ www. parl. gc. ca w

7I N U K T I T U T wk4tg5

UK

IAK

SA

AQ

| A

UT

OM

NE

200

9

Nw 6̂ymJ6 | IN BRIEF | NAINAAQSIMAJUT | EN BREF

Hommage rendu ausénateur Willie Adams

Après 32 ans de ser vice continu au Sénat du C anada, Willie Adams apris sa retraite le 22 juin 2009. Ses collègues sénateurs lui ont renduhommage le 10 juin 2009. Les spectateurs dans la galerie du Sénat

comprenaient les invités spéciaux suivants : la commissaire du Nunavut AnnHanson, le pr emier ministre des T.N.-O. Floyd Roland, le ministr e de laCulture du Nunavut Louis Tapardjuk, et l’ancien président du NTI Paul Quassa.La famille étendue du sénateur Adams était également dans la galerie en cejour mémorable.

Treize sénateurs ont pris la par ole pour souligner les c ontributions de M. Adams à titre de sénateur au cours des 32 dernières années, ainsi que saconstante bonne humeur et sa conception positive de la vie. Il a transportéun peu de l’Arctique vers le sud et a informé plusieurs sénateurs et députésau sujet du style de vie traditionnel des Inuits.

Willie Adams a été nommé au Sénat par l’ancien premier ministre PierreTrudeau. Dans son discours émouvant au Sénat le 10 juin 2009, en remerciantses collègues sénateurs et ses c oncitoyens canadiens, M. Adams a levé latête vers sa famille assise dans la galerie et expliqué la c outume inuite liéeaux noms donnés aux enfants. Les petits-fils de Willie, Elliott et Clark, ont éténommés en honneur de Pierr e Elliott Trudeau et de Joe Clark. Son arrièrepetit-fils Riley a été nommé en honneur du sénat eur Dan Riley.

Au cours des dernières années, en collaboration avec son collègue inuitle sénateur Charlie Watt, M. Adams a tr availlé à intr oduire l’utilisation del’inuktitut au Sénat. Le texte de la président e de l’ITK M ary Simon a été officiellement traduit lors de sa présentation au Sénat le 2 juin 2009, jouranniversaire des excuses offertes au sujet des pensionnats.

Lorsque le sénateur Adams a exprimé ses r emerciements ce jour-là auSénat, il est impor tant de souligner qu ’il s’est exprimé en inuktitut , avec traduction simultanée.

Les hommages élogieux rendus au sénateur Adams sont accessibles enligne sur le site Web du Sénat canadien à www.parl.gc.ca.

Upigijauninga Senator Willie Adams

Arraaguni 32,ni pinasualaursuni Kanataup katimavialungata Sianatngani(of Canada), Willie Adams nuqqatainnalaurpuq Juuni 22, 2009,mi.upigijauniqalaurtuq katimajiuqatiminut Sianatmi Juuni 10, 2009,mi.

katimavialummi tusaajartuqatausimalaurtut qauqujausimallutik ukua AnnHanson, Nunavummi Kamisana; Floyd Roland, Nunatsiami Sivuliur ti; LouisTapardjuk, gavamangata Nunavut Ministanga iliqqusilirinirmut; amma PaulQuassa, Nunavut Tunngavikkut angajuqqaavininga. Senator Adams ilaga -sangit tusaajartursimalaurmijut tavvani pimmarimmi ulluqaqtillugu.

Sianatait 13 uqalimalaur tut upigusunnirminik S enator Adams ikajursi-maninganik Kanatamut arraaguni 32,ni, amma uqausiqakatalaurtut ijurtitsi-juuguninganik amma piujukkut isumagusiqasuunguninganik inuusirmik.Tukisititsigiarsimajummarik ukiurtartuup miksaanut Qallunaanik ammatukisigiartitsisimalluni amisunik Sianatmi amma k atimavialummi Inuitiliqqu singita inugusingita miksaanut.

Willie Adams tikkuartaulaursimajuq Sianatmut (Senate) Kanataup anga-juqqaarilaursimajanganut Piur Turuutumut, Prime Minister Pierre Trudeau.Willie uqalimalluni amisunik aktuilaur tuq Sianatmi Juuni 10, 2009,miSianatuuqatiminik amma Kanatamiunik, amma Willie takugialaurtuq ilajaa -minik tusaagiartursimajunik naalavvialummi uqalimavigillunigit ammauqausiqalaurtuq Inuit iliqqusingatigut atsiigusirmik surusirnik. Willieupirngutanga Elliott amma Clark atiqamata Pierr e Elliott Trudeaumik ammaJoe Clarkmik. Irngutanga ilulinga Riley atiqaqtuq Senator Dan Riley atinganik.

Arraaguuraataarsimajuni, katimajiuqatingalu inuk Sianata Charlie Watt,Willie piliriaqaqsimavuuk saqqititsigasuariaq Inuttitut uqausiup aturtauqat-tarunnarninganik Sianatmi. Qallunaatituulirtitauvallialaurtut Inuit TapiriitKanatami angajuqqaangata Mary Simonup uqausingit Sianatmut Juuni 2,2009,mi nalliutiniqaqtillugu mamianniulaursimajuq ilinniariaqtitauv alaur-tut miksaanut.

Sianata Adams qujalilaurtuq taitsumani Sianatmut, amma pimmarialuu-laurtuq uqaligunnalaurmat Inuttitut, Qallunartituulirtitauvalliatillugu.

Willie Adamsmik quviasugujjiniulaurtut takujuminartut atuinnaujutSianat Kanatami qaritaujangagut uvuuna www.parl.gc.ca. w

w

ᓯᓇᑕ ᕗᐃᓕ ᐋᑕᒻᔅ ᐃᕐᖑᑕᖏᓪᓗ ᐊᓪᓚᕕᖓᓃᑦᑐᑦ. Senator Willie Adams with his

grandchildren in his Senate office.Sinata Willie Adams irngutangillu allavinganiittut.

Le sénateur Willie Adams entouré de ses petits-enfants à son bureau du Sénat.

8 I N U K T I T U T wk4tg5

Nw 6̂ymJ6 | IN BRIEF | NAINAAQSIMAJUT | EN BREF srx4~6

| FA

LL 2

009

Inuvik Goalie Leah Sulyma Shines Olympic Stardom

Olympic recognition isn’t what Inuvik goalie L eah Sulyma expec ted – but it is a cr edit she most c ertainlydeserves! Leah was profiled as an aboriginal spor ts model featured in the "F ind Your Passion in Spor t"poster for the Vancouver 2010 Winter Olympics.

“I am very honoured to be able to represent my country on a poster. But not only my country, also my home-town, ethnicity and my family,” she said. “I want everyone to know that regardless of where you come from oryour ethnicity, you can make your dreams come true with persistent and hard work”.

Some of Leah’s goaltending accomplishments include goalie of the year multiple times in Inuvik. She hasmany Arctic Winter Games victories: gold with peew ee boys (2002); women’s silver (2004); and w omen’sbronze (2006). In the 2007 C anada Winter Games Leah had the most sa ves in her career against Manitoba 6-0 loss with 90 sa ves, and Alberta 8-0 loss with 104 sa ves. In 2007-2008, her records include five timesrookie of the week, one time rookie of the month, and runner up for rookie of the year. She had 973saves in a season, which was the most ever for a freshman, got the Humboldt three starsaward for most appearance as a 1, 2, or 3 stars of the game.

Leah is also known by her team-mates as two-pad, short for two-pad stack which isa style of save for a goalie. Currently on scholarship with the Northeastern Universityin Boston, Massachusetts, USA Leah is majoring in business administration. Way to goLeah!

ᐃᓅᕕᒻᒥᐅᖅ ᑰᓕ ᓕᐊ ᓱᓕᒪᐱᓐᖑᐊᑦᓯᐊᕐᑐᒻᒪᕆᐅᓚᐅᕐᑐᖅᐃᒃᐱᓇᕐᑐᒃᑯᑦᐱᓐᖑᐊᕕᔾᔪᐊᕐᑐᓂ

ᐱᓐᖑᐊᕕᒡᔪᐊᕐᑐᓂ ᐃᓕᑕᕆᔭᐅᒐᔭᕐᓂᕐᒥᒃ ᑖᓐᓇ ᐃᓅᕕᒻᒥᐅᖅ ᑰᓕ ᓕᐊ ᓱᓕᒪ ᓂᕆᐅᒋᓚᐅᖏᒻᒪᐅᒃ - ᑭᓯᐊᓂ ᑕᒪᓐᓇ ᐃᓕᑕᕆᐅᓂᖓ ᐊᕐᓱᕈᕈᑎᒋᓯᒪᒻᒪᐅᒃᐊᑐᕆᐊᖃᓪᓚᕆᓕᓚᐅᕐᑕᖓ! ᓕᐊ ᑎᑎᕋᐅᑎᒋᔭᐅᓯᒪᓚᐅᕐᑐᖅ ᓄᓇᖃᖅᑳᖅᓯᒪᔪᑦ ᐱᓐᖑᐊᕐᑎᖏᓐᓄᑦ ᐃᔾᔪᐊᕋᑦᓴᒃᓯᐊᖑᓂᖓᓄᑦ ᐅᖃᓕᒫᒐᕐᓂ ᑕᐃᔭᐅᔪᓂ " FindYour Passion in Sport" , “ᖁᕕᐊᒋᓪᓚᕆᑦᑕᓐᓂᒃ ᐱᓐᖑᐊᕐᓂᒃᑯᑦ ᖃᐅᔨᒋᐊᕆᑦ” ᐊᑭᓐᓇᒦᑦᑐᓕᐊᕆᓯᒪᔭᖓᒍᑦ ᔮᓐᑯᕙᒥ 2010, ᒥ ᐅᑭᐅᒃᑯᑦ ᐱᓐᖑᐊᕕᒡᔪᐊᓕᕐᐸᑕ.

ᓕᐊ ᑭᐅᓚᐅᕐᑐᖅ ᐱᓐᖓᕕᒡᔪᐊᕐᓂᒃᑯᑦ ᐃᓕᑕᕆᔭᐅᒐᒥ ᐃᒪᓐᓇ “ ᐊᒃᓱᐊᓗᒃ ᐅᐱᒍᓱᓚᐅᕐᐳᖓ ᑭᒡᒐᕐᑐᕆᐊᖅ ᑲᓇᑕᒥᒃ ᐊᑭᓐᓇᒦᒃᑐᒃᓴᑎᒍᑦ ᑕᑯᒃᓴᐅᑎᑕᐅᓂᒃᑯᑦ.ᑭᓯᐊᓂᑦᑕᐅᖅ ᐅᐱᒍᓱᒍᑎᒋᔭᑐᐊᕆᓇᒍ ᑲᓇᑕᒧᒃ ᑭᒡᒐᕐᑐᕐᓂᕋ, ᑭᓯᐊᓂ ᐅᐱᒋᓗᐊᕐᓱᒍ ᓄᓇᖅᑲᑎᓐᓂᒃ ᑭᒡᒐᕐᑐᕐᓂᕋ, ᐊᔾᔨᐅᖏᓐᓂᖃᒪᑦ ᐊᒻᒪ ᐊᒃᑐᐃᒻᒪᑦ ᐃᓚᓐᓄᑦ” .ᓕᐊᑉ ᐅᖃᐅᓯᖏᑦ ᐊᓯᒥᓄᑦ, “ ᑕᒪᐃᓐᓂᒃ ᖃᐃᔨᒪᖁᔨᕗᖓ ᓇᑭᑐᐃᓐᓈᕋᓗᐊᕈᕕᑦ ᐅᕝᕙᓘᓐᓃᑦ ᖃᓄᐃᑦᑐᒥᒃ ᐃᓕᖅᑯᓯᖃᕋᓗᐊᕈᕕᑦ, ᓴᖅᑭᑦᑐᒪᔭᑎᑦ ᑕᐅᑐᓐᖑᐊᕐᑕᑎᑦᐊᔪᐃᓐᓇᕈᑎᒋᓪᓚᕆᒃᑯᕕᒋᑦ ᐊᒻᒪ ᐊᕐᓱᕈᕈᑎᒋᓗᒋᑦ ᑲᔪᓯᑎᑦᑐᓐᓇᕐᐸᑎᑦ” .

ᓕᐊ ᑰᓕᐅᖃᑦᑕᕐᓯᒪᓂᕐᒥᒍᑦ ᐊᓂᒍᐃᓯᒪᓕᔪᖅ ᐊᒥᓱᓂᒃ, ᑰᓕᐅᑦᓯᐊᕐᓂᕐᐸᐅᓚᐅᕐᑐᖅ ᐊᕌᒍᖓᓂ ᐃᓅᕕᒻᒥ. ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᒥ ᐅᑭᐅᒃᑯᑦ ᐱᓐᖑᐊᕕᒡᔪᐊᕐᑐᓂᐊᒥᓱᐊᕐᑎᕐᓱᓂ ᓵᓚᒃᓴᖃᑦᑕᕐᓯᒪᔪᖅ: ᑰᓗᒥᒃ ᓱᕈᓯᑯᓗᐃᑦ ᐱᓐᖑᐊᕐᓂᖏᒍᑦ ( 2 002 ) ; ᐊᕐᓇᓄᑦ ᓯᓪᕗᕐᒥᒃ ( 2 004 ) ; ᐊᒪ ᐊᕐᓇᓄᑦ ᐳᕌᓐᔅᒥᒃ ( 2 006 ) . 2 007 , ᒥᑲᓇᑕᒥ ᐅᑭᐅᒃᑯᑦ ᐱᓐᖑᐊᕕᒡᔪᐊᕐᑎᓪᓗᒋᑦ ᓕᐊ ᐊᑭᕐᑐᓂ ᐴᕐᓯᖏᒍᑕᐅᓂᕐᐸᐅᓚᐅᕐᑐᖅ ᑕᐃᒪᖓᓕᒫᖅ ᐱᓐᖑᐊᓲᒍᒐᓗᐊᕋᒥ, ᐱᓐᖑᐊᕐᑎᓪᓗᒋᑦ ᒫᓂᑑᐸᒥ 6 - 0, ᒥᓵᓚᐅᑎᓪᓗᒋᑦ ᐊᒻᒪ ᐴᕐᓯᑎᑦᓯᒐᓂ 90, ᓂᒃ, ᐊᒻᒪ ᐊᓪᐳᕐᑕᒥ 8- 0, ᓵᓚᐅᓂᖃᖅᑎᓪᓗᒋᑦ, ᐴᕐᓯᖏᒍᑕᐅᓪᓗᓂ 1 04 , ᓂᒃ. 2 007 - 2 008, ᒥ, ᐱᓇᓱᐊᕈᓯᐅᑉ ᐃᓗᐊᓂᑕᓪᓕᒪᕕᑦᓱᓂ ᐱᓐᖑᐊᒃᑲᐅᓂᕐᐸᐅᓚᐅᕐᑐᖅ, ᐊᒻᒪ ᑕᖅᑎᓕᒫᒥ ᐊᑕᐅᓯᕕᑦᓱᓂ, ᐊᒻᒪ ᑐᓪᓕᕆᔭᐅᓪᓗᓂ ᐊᕐᕌᒍᓕᒫᒧᑦ ᐱᓐᖑᐊᒃᑲᐅᓂᕐᐹᖑᑎᑕᐅᔪᒧᑦ. ᐴᕐᓯᑎᑦᓯᓯᒪᖏᑦᑐᖅ973, ᓂ ᐊᕐᕌᒍᒥ ᐱᓐᖑᐊᕐᓇᑎᓪᓗᒍ, ᐊᒻᒪ ᐱᖓᓱᕕᑦᓱᓂ Humboldt, ᒥᒃ ᑐᓂᔭᐅᓯᒪᔪᖅ ᐱᓐᖑᐊᕐᓯᑎᒧᑦ ᑐᓂᔭᐅᕙᑦᑐᒥᒃ ᑕᑯᒃᓴᐅᓂᕐᐸᐅᓯᒪᓪᓗᓂ 1 , 2 , ᐅᕝᕙᓘᓐᓃᑦ 3ᐱᓯᑎᐅᓂᕐᐸᐅᓂᕐᒧᑦ ᐱᓐᖑᐊᕐᑐᓂ.

ᓕᐊ ᖃᐅᔨᒪᔭᐅᒍᑎᖃᕆᕗᑦ ᐱᓐᖑᐊᖃᑎᒋᕙᑦᑕᖏᓐᓄᑦ ᐊᔾᔨᐅᖏᓐᓂᖃᒪᑦ ᐱᓐᖑᐊᕈᑎᓂᒃ ᐋᓐᓂᕇᒃᑯᑎᓂᒃ ᐊᑐᕐᐸᓐᓂᐊᒍᑦ ᐃᒻᒥᒃᑯᑦ ᐊᑭᕐᑐᓂᒃᐴᕐᓯᑎᑦᓯᑕᐃᓕᔨᒋᔭᐅᓪᓗᓂ. ᐅᓪᓗᒥ ᐃᓕᓐᓂᐊᕐᑐᖅ ᐅᕙᓂ Northeastern University, ᐹᔅᑕᓐ, ᒪᔅᓯᑐᓯᑦᒥ, Boston, Massachusetts, ᐊᒥᐊᓕᑲᑦ ᓄᓇᖓᓂᐃᓕᓐᓂᐊᕐᓱᓂ ᓇᒻᒥᓂᖅ ᐱᓇᓱᐊᒐᖃᓂᕐᒧᑦ ᐊᐅᓚᑦᓯᔨᐅᓂᕐᒧᑦ. ᑰᓕᐅᓯᑎᐅᒐᕕᑦ ᓕᐊ!

La gardienne de but inuiteLeah Sulyma brille pourles Olympiques

Une reconnaissance olympique n’est pas ce à quoi la gar dienne debut inuite Leah Sulyma s’attendait, mais c ’est une mention qu ’ellemérite très c ertainement! Leah a été choisie c omme un modèle

sportif autochtone pour l’affiche « Vis tes passions dans le sport » des Jeuxolympiques d’hiver 2010 de Vancouver.

La réaction de Leah à cette reconnaissance olympique a été la suivante :« Je suis très honorée de pouv oir représenter mon pa ys sur une affiche .Mais ce n’est pas seulement mon pa ys, c’est aussi ma ville natale , mon ethnicité et ma famille. » Son message est le suivant : « Je voudrais que toutle monde sache que peu impor te votre origine ou v otre ethnicité, vous pouvez réaliser vos rêves si vous travaillez fort et persistez ».

Certaines des réalisations de Leah comme gardienne de but comprennentcelles de gar dienne de but de l’année à plusieurs r eprises à Inuvik. Elle aobtenu de nombreuses victoires aux Jeux d’hiver de l’Arctique : or avec lesgarçons peewees (2002); argent avec l’équipe des f emmes (2004); bronzeavec l’équipe des femmes (2006). Lors des Jeux d’hiver du Canada en 2007,Leah a exécuté le plus d ’arrêts dans sa carrière contre l’équipe du Manitoba :6-0 avec 90 arrêts, et contre l’Alberta : 8-0, avec 104 arrêts. En 2007-2008, sondossier comprenait : cinq fois recrue de la semaine, une fois recrue du moiset en sec onde place comme recrue de l’année . Elle a exécuté 973 arrêtsdans la saison, le taux le plus élevé pour une étudiant e de première annéeuniversitaire; elle a obtenu un prix Humboldt de trois étoiles pour avoir étéchoisie le plus souvent comme 1re, 2e ou 3e étoile lors d’une joute.

Leah est aussi c onnue par ses c oéquipières comme gardienne de butpour son style particulier d’arrêts à l’aide de ses jambièr es superposées.

Leah a r eçu une bourse d ’études pour l’Univ ersité Northeastern àBoston, au M assachusetts, É.-U., où elle fait une majeur e en administration des affaires. Bonne continuation, Leah!

Inuuvimmiuq kuuli Leah Sulyma pinnguatsiar-tummariulaurtuq ikpinartukkutpinnguavijjuartuni

Pinnguavigjuartuni ilitarijaugajarnirmik taanna Inuuvimmiuq kuuliLeah Sulyma niriugilaungimmauk — k isiani tamanna ilitariuningaarsururutigisimammauk aturiaqallarililaurtanga! lia titir autigijausi-

malaurtuq nunaqaqqaaqsimajut pinnguar tinginnut ijjuaratsaksiangu ni -nganut uqalimaagarni taijaujuni “Find Your Passion in Sport”, “quviagillarit-tannik pinnguarnikkut qaujigiarit ” akinnamiittuliarisimajangagut Vaankuvami2010,mi ukiukkut pinnguavigjualirpata.

Leah kiulaurtuq pinngavigjuarnikkut ilitarijaugami imanna “aksualukupigusulaurpunga kiggarturiaq Kanatamik akinnamiiktuksatigut takuk-sautitaunikkut. Kisianittauq upigusugutigijatuarinagu K anatamuk kiggar-turnira, kisiani upigiluarsugu nunaqqatinnik k iggarturnira, ajjiunginniqa-mat amma aktuimmat ilannut ”. Leahap uqausingit asiminut , “tamainnik qaijimaqujivunga nakituinnaaraluaruvit uvvaluunniit qanuittumikiliqqusiqaraluaruvit, saqqittumajatit tautunnguar tatit ajuinnarutigillarikku-vigit amma arsururutigilugit kajusitittunnarpatit”.

Leah kuuliuqattarsimanirmigut aniguisimalijuq amisunik, kuuliutsiarnir-paulaurtuq araagungani inuuvimmi. ukiurtartumi ukiukkut pinnguavigjuar-tuni amisuartirsuni saalaksaqattarsimajuq: kuulumik surusikuluit pinnguar -ningigut (2002); arnanut silvurmik (2004); ama arnanut puraansmik (2006).2007,mi Kanatami ukiukkut pinnguavigjuartillugit Leah akirtuni puur -singigutaunirpaulaurtuq taimangalimaaq pinnguasuugugaluar ami, pin-nguartillugit maanituupami 6-0,mi saalautillugit amma puursititsigani90,nik, amma alpur tami 8-0, saalauniqaqtillugit, puursingigutaulluni104,nik. 2007-2008,mi, pinasuarusiup iluani tallima vitsuni pinnguakkaunir-paulaurtuq, amma taqtilimaami atausivitsuni, amma tullirijaulluni arraaguli-maamut pinnguakkaunirpaangutitaujumut. puursititsisimangittuq 973,niarraagumi pinnguarnatillugu, amma pingasuvitsuni Humboldt ,mik tunijausimajuq pinnguarsitimut tunijauvattumik takuksaunir-pausimalluni 1, 2, uvvaluunniit 3 pisitiunirpaunirmut pinnguartuni.

Leah qaujimajaugutiqarivut pinnguaqatigiv at-tanginnut ajjiunginniqamat pinnguarutinik aan-niriikkutinik aturpanniagut immikkut ak irtunikpuursititsitailijigijaulluni. ullumi ilinniar tuq uvaniNortheastern University, Boston, Massachusettsmi, Amialikat nunangani ilinniarsuni namminiq pinasua-gaqanirmut aulatsijiunirmut. Kuuliusitiu gavit Leah!

Nw 6̂ymJ6 | IN BRIEF | NAINAAQSIMAJUT | EN BREF

9I N U K T I T U T wk4tg5

UK

IAK

SA

AQ

| A

UT

OM

NE

200

9

10 I N U K T I T U T wk4tg5

Nw 6̂ymJ6 | IN BRIEF | NAINAAQSIMAJUT | EN BREF srx4~6

| FA

LL 2

009

IFA Silver Jubilee

The streets of Inuvik were closed to traffic on June 5, 2009, as Inuvialuitmarked the 25th anniv ersary of the signing of the Inuvialuit F inalAgreement (IFA) by the federal government and the Inuvialuit. The agree-

ment gave Inuvialuit control of more than 90,000 square kilometers of landand 13,000 square kilometers of subsur face rights to mineral and oil andgas. IRC Chair and CEO Nellie Cournoyea was a member of the t eam that par-ticipated in the negotiation process. The goals of the Inuvialuit Final Agree -ment were: to preserve Inuvialuit cultural identity and values in a changingnorthern society; to enable Inuvialuit t o be equal and meaningful par tici-pants in the nor thern and national ec onomy and societ y; and t o protectand preserve the Arctic wildlife, environment and biological productivity. Itallowed Inuvialuit to speak as one f or the first time . “There were so manypeople who gave of their time ,” Cournoyea said, “because it was the rightthing to do.” w

ᐃᓄᕕᐊᓗᐃᑦ ᓄᓇᑖᕐᓯᒪᓕᕐᓂᖓᑕ25,ᓂ ᐊᕐᕌᒍᓂ ᖁᕕᐊᓱᒍᑎᖃᓂᖓᐃᓅᕕᒻᒥ ᐊᖅᑯᑏᑦ ᒪᑐᔭᐅᓯᒪᓚᐅᕐᐳᑦ ᔫᓂ 5 , 2 009, ᒥ ᐃᓄᕕᐊᓗᐃᑦ ᖁᕕᐊ ᓱᒍ -

ᑎᖃᖅᑎᓪᓗᒋᑦ ᓇᓪᓕᐅᑎᓂᖃᓂᖓᓄᑦ 2 5,ᕆᓕᕐᑕᖓᓂᒃ ᐊᑎᓕᐅᕈᑎᖃ ᓚᐅᕐ ᓯᒪᓂᖓᓂᒃᐃᓄᕕᐊᓗᐃᑦ ᐊᒻᒪ ᑲᓇᑕᐅᑉ ᒐᕙᒪᒃᑯᖏᑦ ᐃᓄᕕᐊᓗᐃᑦ ᑭᖑᓪᓕᕐᐹᕐᓯᐅᑎᓂᒃ

ᓄᓇᑖᓚᐅᕐᓯᒪᓂᖓᓄᑦ ᐊᖏᕈᑎᓂᒃ. ᑖᒃᑯᐊ ᐊᖏᖃᑎᒌᒍᑕᐅᓚᐅᕐᑐᑦ ᐊᔪᖏᓐᓂᕐᑖᕈᑕᐅᓚᐅᕐᑐᑦᐃᓄᕕᐊᓗᓐᓄᑦ ᐊᐅᓚᑦᓯᒍᓐᓇᕆᐊᖅ 90, 000 ᔅᑯᕕᐅᕐ ᑭᓚᒥᑐᕐᔅ ᐅᖓᑖᓄᑦ ᐊᖏᓂᖃᖅᑐᒥᒃ ᓄᓇᒥᒃᐊᒻᒪ 1 3 , 000 ᔅᑯᕕᐅᕐ ᑭᓚᒥᑐᕐᔅᓂᒃ ᓄᓇᐅᑉ ᐃᑭᐊᓃᑦᑐᓂᒃ ᐅᔭᕋᒃᓴᓂᒃ ᐊᒻᒪ ᐅᕐᓱᐊᓗᒃᓴᓂᒃ ᐊᒻᒪᒑᓯᒥᒃ. ᐃᓄᕕᐊᓗᐃᑦ ᑲᑐᔾᔨᖃᑎᒌᖏᑕ ᐃᒃᓯᕙᐅᑕᖓ ᐊᒻᒪ ᓄᓇᓕᓐᓂ ᑮᓇᐅᔭᓕᐅᕋᓱᐊᕐᓂᓕᕆᓂᕐᒧᑦᑭᒡᒐᕐᑐᕐᑎᖓ ᓂᐊᓕ ᑯᐊᓃ ᐱᓕᕆᖃᑕᐅᑯᑖᒃᓯᒪᔪᖅ ᐊᐅᕙᒍᑎᖃᖅᑎᓪᓗᒋᑦ ᐊᖏᖃᑎᒌᒍᑎᒃᓴᓂᒃ.ᐅᑯᐊ ᑕᕝᕙ ᑐᕌᒐᕆᓚᐅᕐᑕᖏᑦ ᐃᓄᕕᐊᓗᐃᑦ ᓄᓇᑖᕐᓂᒃᑯᑦ ᐊᖏᖃᑎᒌᒍᑎᒋᓯᒪᔭᖏᑎᒍᑦ: ᓴᐳᒻᒥᒋᐊᖅᐃᓄᕕᐊᓗᐃᑦ ᐃᓕᖅᑯᓯᖓᓂᒃ ᓇᒻᒥᓂᖅ ᐊᒻᒪ ᐱᒻᒪᕆᐅᑎᑕᖏᓐᓂᒃ ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᒥ ᐃᓅᓯᖏᑎᒍᑦ;ᐃᓄᕕᐊᓗᐃᑦ ᑕᐃᒫᑦᓴᐃᓐᓇᖅ ᐱᕕᒃᓴᖃᖁᓪᓗᒋᑦ ᐊᒻᒪ ᐃᓚᐅᖃᑦᑕᖁᓪᓗᒋᑦ ᐱᓕᕆᖃᑕᐅᓂᒃᑯᑦᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᒥ ᐊᒻᒪ ᑲᓇᑕᒥ ᑮᓇᐅᔭᓕᐅᕋᓱᐊᕐᓂᓕᕆᓂᒃᑯᑦ ᐊᒻᒪ ᐃᓅᓯᓕᕆᓂᒃᑯᑦ; ᓴᐳᒻᒥᒍ ᑕᐅ ᓂ -ᐊᕐᑎᓪᓗᒋᑦ ᐊᒻᒪ ᓱᕋᐃᔾᔪᑕᐅᑦᑕᐃᓕᓗᑎᒃ ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᒥ ᐆᒪᔪᖏᓐᓂᒃ, ᐊᕙᑎᒥᒃ ᐊᒻᒪ ᐱᕈᖅᑐᓂᒃ.ᐱᔪᓐᓇᕈᑕᐅᓯᒪᔪᑦ ᐃᓄᕕᐊᓗᓐᓄ ᓂᐱᖃᕆᐊᖅ ᐊᑕᐅᓯᕐᒥᒃ ᓯᕗᓪᓕᕐᐹᑦᓯᐊᒥ. “ ᐊᒥᓱᒻᒪᕆᐊᓗᐃᑦ ᐊᑯᓂᐊᕐᓱᕈᓚᐅᕐᑐᑦ, ” ᑯᐊᓇᐃ ᐅᖃᓚᐅᕐᑐᖅ, “ ᐱᔾᔪᑎᒋᓪᓗᒍ ᓈᒻᒪᓈᓚᐅᕐᓂᖓ ᑕᐃᒪᓐᓇ ᐱᓕᕆᒋᐊᖅ. ” w

Nw 6̂ymJ6 | IN BRIEF | NAINAAQSIMAJUT | EN BREF

11I N U K T I T U T wk4tg5

UK

IAK

SA

AQ

| A

UT

OM

NE

200

9

Jubilé d’argent de laConvention définitive des Inuvialuits

Les rues d’Inuvik étaient fermées à la circulation le 5 juin 2009 lorsqueles Inuvialuits ont célébré le 25 e anniversaire de la signatur e de laConvention définitive des Inuvialuits par le gouv ernement fédéral et

les Inuvialuits. La convention donnait aux Inuvialuits le c ontrôle de plus de90 000 kilomètres carrés de t erritoire et 13 000 k ilomètres carrés de dr oitsde subsurface en minéraux, huile et gaz. La présidente-directrice généralede l’IRC Nellie C ournoyea avait été membre de l’équipe qui a vait participéau processus de négociation. La Convention définitive des Inuvialuits visaità préserver l’identité culturelle et les valeurs des Inuvialuits dans une sociéténordique en év olution; permettre aux Inuvialuits d ’être des par ticipantségaux et impor tants à l’éc onomie et la société nor diques et nationales; protéger et préser ver la faune , l’environnement et la pr oductivitébiologique de l’Arctique. Pour la première fois, la Convention a permis auxInuvialuits de parler d’une seule voix. « Un très grand nombre de personnesy ont donné de leur temps, explique Mme Cournoyea, parce c’était la bonnechose à faire. » w

Inuvialuit nunataarsimalirningata 25,ni arraaguni quviasugutiqaninga

Inuuvimmi aqqutiit matujausimalaurput Juuni 5, 2009,mi Inuvialuit quvia-sugutiqaqtillugit nalliutiniqaninganut 25,rilir tanganik atiliurutiqalaursi-maninganik Inuvialuit amma Kanataup gavamakkungit Inuvialuit kingul-

lirpaarsiutinik nunataalaursimaninganut angirutinik. Taakkua angiqatigii -gutaulaurtut ajunginnirtaarutaulaurtut Inuvialunnut aulatsigunnariaq90,000 skuviur k ilamiturs ungataanut anginiqaqtumik nunamik amma13,000 skuviur k ilamitursnik nunaup ik ianiittunik ujaraksanik amma ursu-aluksanik amma gaasimik. Inuvialuit k atujjiqatigiingita iksivautanga ammanunalinni kiinaujaliurasuarnilirinirmut kiggarturtinga Nellie Cournoyeapiliriqataukutaaksimajuq auvagutiqaqtillugit angiqatigiigutiksanik. Ukuatavva turaagarilaurtangit Inuvialuit nunataarnikkut angiqatigiigutigisimajan-gitigut: sapummigiaq Inuvialuit iliqqusinganik namminiq amma pimmariu -titanginnik ukiurtartumi inuusingitigut; Inuvialuit taimaatsainnaq piviksa -qaqullugit amma ilauqattaqullugit piliriqataunikkut uk iurtartumi ammaKanatami kiinaujaliurasuarnilirinikkut amma inuusilirinikkut; sapummigu tau -niartillugit amma suraijjutauttaililutik ukiurtartumi uumajunginnik, avatimikamma piruqtunik. Pijunnarutausimajut Inuvialunnu nipiqariaq atausirmiksivullirpaatsiami. “Amisummarialuit akuni arsurulaurtut,” Cournoyea uqalaur-tuq, “pijjutigillugu naammanaalaurninga taimanna pilirigiaq.” w

ᐃᓄᕕᐊᓗᐃᑦ ᑲᑐᔾᔨᖃᑎᒌᖏᑕ ᐃᒃᓯᕙᐅᑕᖓ ᐊᒻᒪ ᓄᓇᓕᓐᓂ ᑮᓇᐅᔭᓕᐅᕋᓴᐅᕐᓂᓕᕆᓂᕐᒧᑦ ᓯᕗᓕᐅᖅᑎᖓ( ᑐᖑᖅᑐᒥᒃ ᐊᑐᕐᑐᖅ, ᓴᓂᓕᓕᒃ ᒪᐃᔭᖓᓂᒃ ᐃᓅᕕᐅᑉ ᑎᐊᕆᒃ ᓕᓐᓯᒥᒃ) ᖁᕕᐊᓱᒍᑎᖃᖅᑎᓪᓗᒋᑦ25ᕆᔭᖓᓂ ᓇᓪᓕᐅᑎᓂᖃᖅᓯᓪᓗᒋᑦ ᐊᑎᓕᐅᓚᐅᖅᓯᒪᔪᑦ ᓄᓇᑖᕈᑎᓂᒃ ᑭᖑᓪᓕᕐᐹᕐᓯᐅᑎᓂᒃ.Inuvialuit, including IRC chair and CEO Nellie Cournoyea (in blue with Inuvik mayorDerek Lindsay) celebrate the 25th anniversary of the signing of their final agreement.Inuvialuit Katujjiqatigiingita iksivautanga amma nunalinni kiinaujaliurasaurnilirinirmutsivuliuqtinga (tunguqtumik aturtuq, sanililik maijanganik inuuviup Derek Lindsaymik)quviasugutiqaqtillugit 25rijangani nalliutiniqaqsillugit atiliulauqsimajut nunataarutinikkingullirpaarsiutinik.Les Inuvialuits, dont la présidente et directrice générale d’IRC Nellie Cournoyea (enbleu) et le maire d’Inuvik Derek Lindsay, célèbrent le 25e anniversaire de la signaturede la Convention définitive.

© IN

UVI

ALU

IT R

EGIO

NA

L C

ORP

ORA

TIO

N (

5)

12 I N U K T I T U T wk4tg5

srx4~6

| FA

LL 2

009

Nw 6̂ymJ6 | IN BRIEF | NAINAAQSIMAJUT | EN BREF

ᓄᓇᕗᒻᒥᐅᑦ ᐊᒻᒪ ᖃᐃᖁᔭᐅᓯᒪᔪᖅ ᖁᕕᐊᓱᒍᑎᖃᖅᑐᑦ ᓄᓇᕗᑦ ᖁᓕᓂᒃ (10) ᐊᕐᕌᒍᖃᓕᕐᓂᖓᓂᒃ ᐃᖃᓗᐃᑦ ᓯᐊᕐᕆᔭᕐᕕᐊᓗᐅᓂ,

Arctic Winter Games Arena.

Nunavummiut and special guests celebrate Nunavut’s 10th anniversary at Iqaluit’s

Arctic Winter Games Arena.

Nunavummiut amma qaiqujausimajuq quviasugutiqaqtutNunavut qulinik (10) arraaguqalirninganik Iqaluit

quasarvialungani, Arctic Winter Games Arena.

Des Nunavummiuts et des invités spéciaux célèbrent le 10e anniversaire du Nunavut dans

le stade des Jeux d’hiver de l’Arctique à Iqaluit.

© E

D M

ARU

YAM

A (

5)

Nw 6̂ymJ6 | IN BRIEF | NAINAAQSIMAJUT | EN BREF

13I N U K T I T U T wk4tg5

UK

IAK

SA

AQ

| A

UT

OM

NE

200

9

Nunavut’s First Decade

Nunavut Commissioner Ann Hanson celebrated the 10th anniversary of the creation of Nunavut withthe cutting of 10 cak es in Iqaluit on April 1, 2009. All 10-year-olds at the event were given T-shirtssaying “Nunavut is 10 and so am I. ” Members of the Nuna vut Legislative Assembly held a special

session on April 1 in which P remier Eva Aariak set out the go vernment’s plans f or the t erritory’s next 10 years. The government has hired a consulting firm to prepare an independent report on the territory’sfirst 10 years and the c ompany is ask ing Nunavummiut toshare their views on go vernment programs and services. Toparticipate, visit www.gnreportcard.ca or call (866) 444-0441. w

w

ᓄᓇᕗᑦ ᐊᓂᒎᑎᖅᑳᕐᓂᖓ ᖁᓕᓂᒃ(10) ᐊᕐᕌᒍᓂᒃ ᓄᓇᕗᑦ ᑲᒥᓯᓇ ᐋᓐ ᐊᓐᓴᓐ, Ann Hanson ᖁᕕᐊᓱᒍᑎᖃᓚᐅᕐᐳᖅ ᖁᓖᑦ ( 1 0) ᐊᕐᕌᒍᑦ ᓯᕗᓪᓕᕐᐹᒥ

ᐊᓂᒍᕐᑎᓪᓗᒋᑦ ᓄᓇᕘᑦᑖᓚᐅᕐᓯᒪᑎᓪᓗᒋᑦ, ᐊᒡᒍᐃᓪᓗᓂ ᖁᓕᓂᒃ ( 1 0) ᑲᐃᒃᓂᒃ ᐃᖃᓗᓐᓂ ᐊᐃᕆᓕ 1 ,2 009, ᒥ. ᑕᒪᕐᒥᒃ ᐊᕐᕌᒍᖃᖅᑐᑦ ᖁᓕᓂᒃ ( 1 0 ) ᑲᑎᓐᖓᑎᓪᓗᒋᑦ ᑐᓂᔭᐅᓚᐅᕐᑐᑦ ᑭᐊᑎᓂᒃ

ᐊᓪᓚᓯᒪᔪᖃᖅᑐᓂᒃ ᐃᒫᒃ “ ᓄᓇᕗᑦ ᖁᓕᓂᒃ ᐊᕐᕌᒍᖃᓕᕐᐳᖅ ᐅᕙᖓᓗ. ” ᓄᓇᕗᒻᒥ ᒪᓕᒐᓕᐅᕐᑏᑦ ᑲᑎᒪᓂᖃᖅᑎᓪᓗᒋᑦᐊᐃᕆᓕ 1 , 2 009, ᒥ ᓯᕗᓕᐅᕐᑎᖓ ᐄᕙ ᐋᕆᐊᖅ ᓴᖅᑭᑎᑦᓯᓚᐅᕐᑐᖅ ᒐᕙᒪᒃᑯᑦ ᐸᕐᓇᒃᑕᖏᓐᓂᒃ ᐊᕐᕌᒍᓂᖁᓕᐅᓂᐊᕐᑐᓂ ( 1 0) ᓄᓇᕗᒻᒥᐊᖓᔪᓂᒃ. ᒐᕙᒪᒃᑯᑦ ᐱᓕᕆᑎᑦᓯᓂᐅᔭᕐᑐᑦ ᐃᒻᒥᒃᑯᑦ ᐱᓇᓱᐊᕐᑐᓂᒃ ᐸᕐᓇᐃᒐᔭᕐᑎᓪᓗᒋᑦᑎᑎᕋᕆᐊᓕᓐᓂᒃ ᑐᓴᕐᑎᑦᓯᒍᑕᐅᓗᑎᒃ ᓄᓇᕗᑦ ᓯᕗᓪᓕᕐᐹᓂ ᐊᕐᕌᒍᓂ ᖁᓕᓂ ( 1 0) ᐊᑐᕐᓯᒪᔭᖏᓐᓂᒃ ᐊᒻᒪ ᑲᒻᐸᓂᒃᑯᑦᐊᐱᕆᔪᑦ ᓄᓇᕗᒻᒥᐅᓂᒃ ᐃᓱᒪᒋᔭᒥᓂᒃ ᒐᕙᒪᒃᑯᑦ ᐱᓕᕆᐊᖏᑕ ᐊᒻᒪ ᐃᑲᔪᕈᑎᖏᑕ ᒥᒃᓵᓄᑦ. ᐃᓚᐅᔪᒪᔪᖃᕈᓂ,ᑕᑯᒋᐊᕐᓗᒍ ᐅᓇ, www.gnreportcard.ca ᐅᕝᕙᓘᓐᓃᑦ ᐅᖄᓚᓗᑎᑦ ᐅᕗᖓ (866) 444-0441. w

Première décennie du Nunavut

La commissaire du Nunavut Ann Hansona célébré le 10 e anniversaire de la création du Nuna vut en déc oupant

10 gâteaux à Iqaluit le 1er avril 2009. Tous lesjeunes de 10 ans qui par ticipaient à l’événement ont r eçu des tee-shirts indiquant : « Nunavutis 10 and so am I ». Les membresde l’Assemblée législative duNunavut ont t enu une séanc espéciale le 1er avril 2009, au cours delaquelle la première ministre Eva Aariaka établi les plans du gouv ernement pour les 10 pr ochainesannées du territoire. Le gouvernement a retenu les servicesd’une entreprise de consultation pour préparer un rapportindépendant sur les 10 pr emières années du t erritoire etl’entreprise demande aux Nunavummiuts de partager leursopinions sur les programmes et les services du gouvernement.Pour participer, visitez www.gnreportcard.ca ou composezle 866-444-0441.

Nunavut aniguutiqqaarninga qulinik (10) arraagunik

Nunavut Kamisina Ann Hanson quviasugutiqalaurpuqquliit (10) arraagut sivullirpaami anigurtillugit Nuna -vuuttaalaursimatillugit, agguilluni qulinik (10) kaiknik

Iqalunni Airili 1, 2009,mi. tamarmik arraaguqaqtut qulinik (10)katinngatillugit tunijaulaurtut kiatinik allasimajuqaqtunikimaak “Nunavut qulinik arr aaguqalirpuq uvangalu.” Nuna -vummi maligaliurtiit katimaniqaqtillugit Airili 1, 2009,mi sivuli-urtinga Eva Aariak saqqititsilaurtuq gavamakkut parnak-tanginnik arraaguni quliuniartuni (10) nunavummiungajunik.Gavamakkut pilirititsiniujartut immikkut pinasuar tunik par-naigajartillugit titirarialinnik tusartitsigutaulutik Nunavutsivullirpaani arraaguni qulini (10) atursimajanginnik ammakampanikkut apirijut Nunavummiunik isumagijaminik gava-makkut piliriangita amma ik ajurutingita miksaanut.Ilaujumajuqaruni, takugiarlugu www.gnreportcard.ca uvval-uunniit uqaalalutit uvunga (866) 444-0441.

Boeing 767 Super Freighter.

Anotherfirstfor the North

d/8N¨4 wvJD8Nc5bCF5 x7m g8zh4v8iE5, czb˙oEpsJk5 srsb6gu5.Thank you for your continued support and welcome once again, to THE AIRLINE OF THE NORTH.

Merci de votre soutien continu et, de nouveau, bienvenue à bord de First Air, LA LIGNE AÉRIENNE DU NORD.

Cet été s’avérera une étape très importante. Parmi les événements clés qui auront lieu, le Territoire du Nunavutcélébrera le 9 juillet sa 10e Fête du Nunavut et la ville de Yellowknife marquera son 75e anniversaire. First Air est fier departiciper aux célébrations de ces deux anniversaires repères.Nous anticipons avec plaisir les nombreux autres événementset activités qui auront lieu dans l’ensemble de notre réseautout au long de l’été arctique, y compris le très populaire fes-tival de musique annuel Aqpik Jam qui a lieu en août àKuujjuaq.

En tant qu’un des plus importants employeurs du secteurprivé dans le Nord, notre équipe de First Air participe à cesactivités estivales partout dans le territoire. Que ce soit àWhitehorse, Yellowknife ou Iqaluit, ou dans les 23 autres collectivités nordiques que nous desservons, nous sommesfiers de dire que notre équipe de First Air vit, travaille et s’amuse ici.

First Air a atteint une autre étape importante dans son histoire de 63 ans. Nous avons introduit le premier jumbo jetpour fournir un service régulier dans le Nord. Le lancementde notre supercargo Boeing 767 représente notre tout dernierinvestissement dans l’économie du Nord. Grâce à l’engage-ment de notre équipe à l’excellence du service à la clientèle,First Air continue de trouver des solutions de pointe aux défisactuels dans le domaine du transport.

De la part de la famille de First Air, nous sommes fiers d’aiderà célébrer cette étape importante, la 10e Fête du Nunavut.

This summer will be a “milestone” summer. Key events taking place include the Territory of Nunavut celebrating its10th Nunavut Day on July 9th and the City of Yellowknifemarking its 75th Anniversary. First Air is proud to take partin the celebrations of these milestone anniversaries. We alsolook forward to the many other events and activities that take place across our network throughout the Arctic summer, including the always popular Aqpik Jam Festivalheld each August in Kuujjuaq.

As one of the largest private sector employers in the North,our First Air Team participates in these summer activitiesacross the North. Whether in the capitals of Whitehorse,Yellowknife or Iqaluit or the other 23 northern communitieswe serve, we are proud to say our First Air Team live here,work here, play here.

At First Air we have reached another significant milestone inour 63 year history. We have introduced the first widebodyaircraft to provide scheduled service to the North. The launchof our Boeing 767 super freighter is our latest investment in the economy of the North. Made possible byour team’s commitment to customer service excellence, itdemonstrates how First Air continues to find tomorrow’ssolutions to today’s transportation challenges.

On behalf of the First Air Family, we are proud to help celebrate this milestone 10th Nunavut Day.

ᐊᐅᔭᕆᓂᐊᕐᑕᑦᑎᓐᓂ “ ᐊᑐᕐᑕᐅᓚᐅᕐᓯᒪᖏᑦᑐᒥᒃ” ᐊᑐᕐᓂᐊᕋᑦᑕ.ᓱᓂᖃᓛᕐᒪᑕ ᓄᓇᕗᒻᒥ ᖁᕕᐊᓱᒍᑎᖃᓗᑎᒃ ᖁᓕᒋᓕᕐᑕᖓᓂ ( 1 0)ᓄᓇᕗᑦᑖᓚᐅᕐᓯᒪᓂᐅᑉ ᔪᓚᐃ 9, ᒥ ᐊᒻᒪ ᔨᐊᓗᓇᐃᑉ ᓯᑎᖓᓇᓪᓕᐅᑎᑎᓪᓗᒍ ᐊᕐᕌᒍᓄᑦ 7 5 , ᓄᑦ. ᕗᔅ ᐃᐅᕐ, First Air ᐅᐱᒍᓱᒃᐳᑦᐱᓕᕆᖃᑕᐅᒋᐊᖅ ᖁᕕᐊᓱᖃᑎᒌᑦᑐᓄᑦ ᓇᓪᓕᐅᕐᓂᕐᓱᐅᕐᓱᑎᒃᓯᕗᓪᓕᕐᐹᒥ ᐊᑐᕐᑕᐅᔪᓂᒃ. ᐊᒻᒪ ᓂᕈᐅᑉᐳᒍᑦ ᓯᕗᓂᐅᓂᐊᕐᑐᒥ ᐊᒥᓱᓄᑦᓱᓕ ᖁᕕᐊᓱᖃᑎᒌᑦᑐᓄᑦ ᐊᒻᒪ ᐱᓕᕆᔪᓄᑦ ᐱᓕᕆᑕᐅᒋᐊᖅ ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᒥᐊᐅᔭᒃᑯᑦ, ᐊᒻᒪ ᐃᓚᐅᓂᒃᑯᑦ ᐊᖅᐱᒃ ᔮᒻ ᑐᓴᕐᓂᔮᕐ-ᑎᑦᓯᓂᖓᒍᑦ, AqpikJam Festival ᑰᔾᔪᐊᒥ ᐅᒍᓯᑎᒥ. ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᒥ ᐊᒥᓲᓂᕐᐹᓂᒃ ᐃᖅᑲᓇᐃᔭᕐᑎᖃᖃᑕᐅᓪᓗᑕ, ᖃᖓᑕᔪᕗᑦᕗᕐᔅ ᐃᐅᕐᑯᓐᓄᑦ, First Air ᐱᓕᕆᖃᑕᐅᕙᑦᑐᑦ ᐅᐊᔭᒥ ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᒥᓇᓂᓕᒫᖅ. ᓇᓕᐊᓐᓂᑐᐃᓐᓇᖅ ᕗᐃᑦᕼᐅᐊᔅᒥ ᐅᕝᕙᓘᓐᓃᑦ ᐃᖃᓗᓐᓂᐅᕝᕙᓘᓂᓐᓂᑦ ᐊᓯᖏᓐᓂ 2 3 , ᓂ ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᒥ ᓄᓇᓕᓐᓂᑎᑭᑦᑕᕐᕕᒋᕙᑦᑕᐃᓐᓂ, ᐅᐱᒍᓱᒃᐳᒍᑦ ᐅᖃᕆᐊᖅ ᕗᕐᔅ ᐃᐅᕐ, First Airᖃᖓᑕᔫᖏᑦ ᓄᐃᑕᓪᓚᕆᒻᒪᑕ ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᒥ, ᐃᖅᑲᓇᐃᔭᕐᐸᑦᓱᑎᓪᓗᑕᒫᓂ, ᐊᒻᒪ ᖁᕕᐊᓱᖃᑎᒌᑉᐸᒻᒪᑕ ᑕᒫᓂ.ᕗᕐᔅ ᐃᐅᕐᑯᑎᒍᑦ, First Air ᐊᑐᕐᓯᒪᓚᐅᕆᕗᒍᑦ ᓄᑖᒥᒃᐊᑐᓚᐅᕐᓯᒪᖏᑦᑐᒥᒃ ᐊᕐᕌᒍᓂ 6 3 , ᓂ. ᓯᕗᓪᓕᕐᐹᑦᓯᐊᒥ ᓴᖅᑭᑎᑦ-ᓯᓚᐅᕐᑐᒍᑦ ᐊᖏᔪᒥᒃ/ᓯᓕᑦᑐᒥᒃ ᖃᖓᑕᔫᒥᒃ ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᒧᑦᐅᑎᕐᑕᕋᔭᕐᑐᒥᒃ. ᓴᖅᑭᑕᐅᓚᐅᕐᑐᖅ ᖃᖓᑕᔫᖅ ᓱᐴᔪᖅ, Boeing 767ᐅᖁᒪᐃᑦᑐᓂᐊᕐᑎᒻᒪᕆᒃ ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᒥ ᑮᓇᐅᔭᓕᐅᕈᑕᐅᒐᔭᕐᑐᑎᓪᓗᒍ.ᑕᒪᓐᓇ ᑲᓇᔪᓯᒍᓐᓇᓚᐅᕐᑐᖅ ᐃᖅᑲᓇᐃᔭᕐᑏᑦ ᐱᓂᐊᕐᓂᖃᓂᖏᓐᓄᑦᐃᑲᔪᑦᓯᐊᕆᐊᖅ, ᓇᓗᓇᖏᒍᑕᐅᔪᑦ ᖃᓄᖅ ᕗᕐᔅ ᐃᐅᕐᑯᑦ, First Airᑕᐃᒪᖓᓕᒫᖅ ᕿᓂᓲᒍᓂᖏᓐᓂᒃ ᐃᑲᔪᒃᑲᓐᓂᕈᑎᒃᓴᓂᒃ ᐅᓪᓗᒥᐃᖏᕐᕋᐅᑎᓕᕆᓂᒃᑯᑦ ᐊᕐᓱᕈᕈᑎᖃᖅᑎᓪᓗᒋᑦ. ᐃᑲᔪᕐᑕᐅᕙᑦᑐᓂᒃ, ᑭᒡᒐᕐᑐᕐᓗᒋᑦ ᕗᕐᔅ ᐃᐅᕐᑯᓐᓄᑦ First Air, ᐱᓇᓱᑦᑐᑦ, ᐅᐱᒍᓱᒃᐳᒍᑦᐃᑲᔪᕆᐊᖅ ᖁᕕᐊᓱᒍᑎᖃᖅᑎᓪᓗᓯ ᐊᑐᓚᐅᕐᓯᒪᖏᑦᑐᒥᒃ ᖁᓕᕆᓕᕐᑕᖓᓂ( 1 0) ᓄᓇᕗᑦ ᓇᓪᓕᐅᑎᑎᓪᓗᒍ.

g8zhQ{y K{ wx4f5 czJ6̇ dtz8k5 “czb˙E/s9lxb6g6 srs6b6gu”Welcome aboard First Air “The Airline of the North”Bienvenue à bord de First Air, la ligne aérienne du Nord.

Scott Bateman / y√5 Xw5m8President & C.E.O., First Air

xzJ6√6 x7m xsM5tp7mE, {5 wsf8k5Le président et directeur général, First Air

Pita Aatami / „b ≈buPresident, Makivik Corporation & Chairman, First Air

xzJ6√6, mrF4 fxS‰nzk5 x7m w4y?sb6, {5 wsf8k5Président, Corporation Makivik et président du conseil, First Air

16 I N U K T I T U T wk4tg5

ᐊᒥᓱᑦ ᐃᓄᐃᑦ ᐃᒻᒥᓂᒃ ᐃᓱᒪᖃᕋᔭᕐᐳᑦ, ᐅᑭᐅᖅ ᐊᑲᐅ -

ᓂᕐᐸᐅᓂᕋᕐᓗᒍ ᐊᕐᕌᒎᑉ ᐃᓗᐊᓂ, ᐱᔾᔪᑎᒋᓪᓗᒍ ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑑᑉ

ᓄᓇᖓ ᐊᒻᒪ ᐃᒪᖏᑦ ᖁᐊᕐᐸᒻᒪᑕ — ᐊᖅᑯᑎᖃᕈᓐᓇᕐᓯᓪᓗᑎᒃ

ᐆᒪᔪᕐᓯᐅᕐᑏᑦ ᐊᒻᒪ ᐃᖏᕐᕋᑲᑕᒃᐸᑦᑐᑦ. ᐳᕕᕐᓂᑐᖅ, ᓄᓇᕕᒃ —

ᐅᑭᐅᒃᑯᑦ ᐱᓐᖑᐊᕕᔾᔪᐊᕐᓂᖃᓲᒍᒻᒥᔪᑦ — ᑲᑦᓱᖓᐃᒍᑎᖃ -

ᓕᕐᓱᑎᒃ ᐃᓄᐃᑦ ᖁᕕᐊᒋᓂᕐᐹᕆᔭᒥᓂᒃ ᐅᑭᐅᒃᑯᑦ. ᐊᐳᒻᒥᒃ

ᐊᒻᒪ ᓯᑯᒥᒃ ᓴᓇᓐᖑᐊᕐᐸᑦᑐ, ᐊᖏᓂᕐᐹᒥᓪᓗ ᐃᓪᓗᕕᒐᓕ -

ᐅᕋᓱᐊᕐᓱᑎᒃ, ᑕᑯᑦᓴᐅᑎᑕᐅᔪᑦ ᐊᔾᔨᓕᐅᒐᑎᒍᑦ ᐊᔾᔨᓐᖑᐊᑦ

ᓴᓇᔭᓯᒪᔭᖏᑦ ᐳᕕᕐᓂᑐᒥ ᐅᑭᐅᒃᑯᑦ ᖁᕕᐊᓱᒍᑎᖃᖅᑎᓗᒋᑦ!

srx4~6

| FA

LL 2

009

w

© H

EIKO

WIT

TEN

BORN

© D

ENIS

VEN

NE

© H

EIKO

WIT

TEN

BORN

17

x0posZw5 | THROUGH THE LENS | AJJILIUGAIT | COUP D’OEIL

I N U K T I T U T wk4tg5

UK

IAK

SA

AQ

| A

UT

OM

NE

200

9

© H

EIKO

WIT

TEN

BORN

SF3ig5 WTxiY srsu

© D

ENIS

VEN

NE

© P

UVI

RNIT

UQ

SN

OW

FES

TIVA

L

© HEIKO WITTENBORN

18 I N U K T I T U T wk4tg5

srx4~6

| FA

LL 2

009

Celebration of Snow

© IS

ABE

LLE

DU

BOIS

© D

ENIS

VEN

NE

© DENIS VENNE

© H

EIKO

WIT

TEN

BORN

19

x0posZw5 | THROUGH THE LENS | AJJILIUGAIT | COUP D’OEIL

I N U K T I T U T

Many Inuit would argue that winter, ukiuq

is the best season of the year, as it brings a

freeze to the Arctic lands and waters – the

superhighway for hunters and travellers. In

Puvirnituq, Nunavik, winter also brings the

Puvirnituq Snow Festival, an event that has

brought much celebration – and hype – to

what Inuit love most about winter. From

snow and ice sculptures, to the largest

igloo, this issue of Through the Lens will take

you to the captivating frozen creations of

the Puvirnituq Snow Festival!

wk4tg5

UK

IAK

SA

AQ

| A

UT

OM

NE

200

9

w

© D

ENIS

VEN

NE

© D

ENIS

VEN

NE

© H

EIKO

WIT

TEN

BORN

© H

EIKO

WIT

TEN

BORN

20 I N U K T I T U T wk4tg5

Amisut Inuit imminik isumaqarajarput, ukiuq akaunirpau-

nirarlugu arraaguup iluani, pijjutigillugu ukiurtartuup

nunanga amma imangit quarpammata — aqqutiqarun-

narsillutik uumajursiurtiit amma ingirrakatakpattut.

Puvirnituq, Nunavik — ukiukkut pinnguavijjuarniqasuu -

gummijut — katsungaigutiqalirsutik Inuit quviaginirpaari -

jaminik ukiukkut. Apummik amma sikumik sanannguar -

pattu, anginirpaamillu illuvigaliurasuarsutik, takutsautitaujut

ajjiliugatigut ajjinnguat sanajasimajangit Puvirnitumi

ukiukkut.

srx4~6

| FA

LL 2

009

w

Puvirnitut Pinguaninga Ukiumi

© P

UVI

RNIT

UQ

SN

OW

FES

TIVA

PU

VIRN

ITU

Q S

NO

W F

ESTI

VAL

© DENIS VENNE

© IS

ABE

LLE

DU

BOIS

21

x0posZw5 | THROUGH THE LENS | AJJILIUGAIT | COUP D’OEIL

I N U K T I T U T wk4tg5

UK

IAK

SA

AQ

| A

UT

OM

NE

200

9

© H

EIKO

WIT

TEN

BORN

© H

EIKO

WIT

TEN

BORN

© D

ENIS

VEN

NE

© D

ENIS

VEN

NE

22 I N U K T I T U T wk4tg5

Plusieurs Inuits pourraient affirmer que l’hiver ou ukiuq

est la plus belle saison de l’année, parce qu’elle

apporte le gel des terres et des eaux dans l’Arctique,

les grandes autoroutes des chasseurs et des voyageurs.

À Puvirnituq, au Nunavik, l’hiver apporte aussi le

Puvirnituq Snow Festival, un événement qui occasionne

beaucoup de célébrations et de fébrilité liées à ce que

les Inuits aiment le plus à propos de l’hiver. Des sculp-

tures de neige et de glace au plus grand igloo, ce

numéro de Coup d’œil vous entraîne vers les créations

merveilleuses de glace du festival de neige de

Puvirnituq!

srx4~6

| FA

LL 2

009

w

Sculptures de neige et de glace

© H

EIKO

WIT

TEN

BORN

© H

EIKO

WIT

TEN

BORN

© HEIKO WITTENBORN

© IS

ABE

LLE

DU

BOIS

23

x0posZw5 | THROUGH THE LENS | AJJILIUGAIT | COUP D’OEIL

I N U K T I T U T wk4tg5

UK

IAK

SA

AQ

| A

UT

OM

NE

200

9

© H

EIKO

WIT

TEN

BORN

© H

EIKO

WIT

TEN

BORN

© H

EIKO

WIT

TEN

BORN

ᓕᐅᓇ ᐊᒃᓗᒃᑲᖅ ᐊᕐᕌᒍᒋᔭᑦᑎᓐᓂ ᓄᖅᑲᖓᓂᖃᑦᓯᐊᓚᐅᖏᒻᒪᑦ. ᐊᒥᓱᑦ ᓂᕈᐊᕐᑕ -ᐅᓯᒪᔪᑦ ᑲᓇᑕᐅᑉ ᑲᑎᒪᕕᐊᓗᖓᓂ ᐊᐅᔭᐅᓂᖓᓂ ᓄᖅᑲᖓᑲᐃᓐᓇᕈᓐᓇᕐᓯ -ᑎᓪᓗᒋᖃᐃ ᐊᐅᔭᐅᓂᖓᓂ ᑕᖃᐃᕐᓯᖃᑎᖃᓗᑎᒃ ᓂᕈᐊᕐᑕᐅᕕᒋᓯᒪᔭᒥᓂᒃ, ᐃᓚᒥ -ᓂᓪᓗ. ᑭᓯᐊᓂᓕ ᔪᓚᐃᑉ ᐱᒋᐊᕐᓂᖓᓂ ᐱᓇᓱᐊᕈᓯᕐᒥ, ᑲᓇᑕᐅᑉ ᐊᕐᓱᕈ -ᑐᖁᑎᕐᔪᐊᖓ ᒥᓂᔅᑕᐅᓪᓗᓂ ᐋᓐᓂᐊᕐᓇᖏᓐᓂᓕᕆᓂᕐᒧᑦ ᑲᑎᒪᖃᑕᐅᓚᐅᕐᒪᑕ

ᓯᓚᕐᔪᐊᒥ ᑲᑎᒪᕐᔪᐊᕐᓂᖃᖅᑐᓄᑦ H1N1, ᒥᒃ ᒪᒃᓯᑯᒥ, ᐅᖃᐅᓯᖃᖅᑎᓪᓗᒋᑦ ᑲᓇᑕᒥᐅᑦᐊᒥᒐᕐᓴᕐᓂᖏᓐᓂᒃ ᖃᐅᔨᓴᕈᑎᓂᒃ medical isotopes, ᓂᕋᑦᑕᐅᔪᓂᒃ, ᐅᖃᐅᓯᖃᓚᐅᕐᑐᖅ ᐊᖏᔪᓂᒃᑮᓇᐅᔭᓂᒃ ᐊᑐᕐᑕᐅᒐᔭᕐᑐᓂᒃ ᐱᓕᕆᖃᑎᖃᕈᑕᐅᒐᔭᕐᑐᓂᒃ ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᒥ ᐊᒻᒪ ᓄᓇᓕᓐᓂ ᐃᖃᓗᓐᓂᒃ,ᐊᒻᒪ ᓴᖅᑭᑎᑦᓯᓪᓗᓂ ᑮᓇᐅᔭᓂᒃ ᐃᑲᔪᕈᑎᒃᓴᓂᒃ ᐸᓐᓂᕐᑑᒥ ᓄᓇᖓᓄᑦ ᑐᐊᕕᕐᓇᕐᑐᖃᓚᐅᕐᓂᖓᓄᑦᐊᒻᒪ ᑐᓐᖓᓱᒃᑎᑦᓯᓂᖃᖅᓱᓂ ᔨᐊᓗᓇᐃᒥ ᐋᓐᓂᐊᕐᓇᖏᓂᓕᕆᓂᕐᒧᑦ ᖃᐅᔨᒪᔨᕐᔪᐊᑦ ᑲᑎᒪᕐᔪᐊᕐᓂ -ᕆᓚᐅᕐᑕᖓᓂ.

LEONA AGLUKKAQ didn’t have much of a vacation this year.Many politicians might take time during Parliament’s annu-al summer break to relax with their constituents, not tomention their families. But on a typical week in early July,Canada’s hard-working health minister attended an inter-

national H1N1 conference in Mexico, primed Canadians for a prolongedshortage of medical isotopes, announced major infrastructure fundingwith territorial and municipal counterparts in Iqaluit, issued disasterrelief funding for Pangnirtung and hosted circumpolar health expertsin Yellowknife.

24

srx4~6

| FA

LL 2

009

I N U K T I T U T wk4tg5

ci5gu | UP CLOSE | QANITTUMI | DE PRÈS

ttC6bq5/by/par/titiraqtaa X5gEn tnsn Patricia D’Souza

ᓕᐅᓇᐅᑉ ᓵᓚᒃᓴᓚᐅᕐᓂᖓᓯᕗᓪᓕᕐᐸᐅᓪᓗᓂ ᐃᓄᒃ ᑲᐱᓇᑦᒧᑦ ᒥᓂᔅᑕᕈᖅᓯᒪᔪᖅ ᐱᒋᐅᕐᓴᓕᑕᐃᓐᓇᕈᓐᓇᐃᕐᑐᖅ

Leona’s long road to victoryFIRST INUK CABINET MINISTER A ROOKIE NO MORE

ᑲᑎᒪᔨᐅᖃᑎᖏᑦ ᑲᑎᒪᕕᐊᓗᒻᒥ ᐃᓱᒪᖃᑦᑕᕐᓯᒪᑎᓪᓗᒋᑦ ᑐᓴᒐᒃᓴᓕᐅᕐᑎᐊᓗᓐᓂᑦ ᕿᒫᖃᑦᑕᕐ -ᓯᒪᓂᖓᓂᒃ ᐊᒻᒪ ᐃᖅᑲᓇᐃᔭᕐᑎᒥᓄᑦ ᑭᓯᐊᓂ ᓵᖓᖃᑦᑕᕐᓯᒪᓂᖓᓂᒃ, ᐅᓪᓗᒥᓕ ᑕᖅᑮᑦᐊᒥᓲᖏᑦᑐᑯᓗᐃᑦ ᐊᓂᒍᕐᓯᒪᓕᕐᑎᓪᓗᒋᑦ, ᐅᐱᒋᔭᐅᔪᒻᒪᕆᐅᓕᕐᑐᖅ ᓯᓚᑐᓂᖓ, ᐅᐃᒪᖏᓐᓂᖓ ᐊᒻᒪᐊᖏᖃᑎᒌᑦᓯᐊᕐᓂᒃᑯᑦ ᐱᓕᕆᒍᓯᖃᓂᖓ, ᐅᐱᒋᔭᐅᓯᒪᓕᕐᑐᖅ ᑲᑎᒪᔨᐅᖃᑎᖏᓐᓄᑦ ᐊᒻᒪ ᐊᑭᕋᕆᔭ -ᕋᓗᐊᖏᓐᓄᓪᓗ ᒐᕙᒪᒃᑯᑦ. ᑕᑯᒃᓴᐅᕙᓐᓂᖓ ᓇᓂᑐᐃᓐᓇᖅ ᓴᖅᑭᑉᐸᓪᓕᐊᓂᕐᓴᐅᕙᓪᓕᐊᑐᐃᓐᓇᕐᑐᖅᑲᑎᒪᔨᐅᖃᑎᖏᓐᓂᑦ ᑐᓴᒐᒃᓴᑎᒎᕈᒻᒪᐅᔪᓂᑦ. ᐃᓕᑕᕆᔭᐅᑦᓴᐅᑎᒋᔪᓐᓇᕐᑐᖅ ᑲᓇᑕᓕᒫᒥ ᐊᒻᒪ,ᓱᓕᒋᐊᒃᑲᓐᓂᖅ, ᐃᒃᐱᒋᔭᐅᓂᖃᑦᓯᐊᕈᓐᓇᕐᓯᓯᒪᔪᖅ ᓴᓐᖏᓂᖃᓂᕐᐹᒧᑦ ᐊᖑᑎᓂᑦ ᑲᓇᑕᒥ —ᐊᖓᔪᖅᑳᖓᓄᑦ ᔅᑏᕙᓐ ᕼᐊᕐᐳᕐᒧᑦ. ᐃᓱᓕᓕᕐᑎᓪᓗᒍ ᓯᕗᓪᓕᕐᐹᖅ ᐊᕐᕌᒍᓕᒫᖅ ᓂᕈᐊᕐᑕᐅᕕᒋᓯᒪᔭᖓᓂᐋᑐᕗᐊᒥ, ᐊᒃᓗᑲᖅ ᐅᐱᒋᔭᐅᓯᒪᑦᓯᐊᕐᑐᖅ ᓄᓇᕗᒻᒥᐅᓄᑦ ᐊᒻᒪ ᐃᔾᔪᐊᕋᒃᓴᑦᓯᐊᒻᒪᕆᐊᓗᒃ ᐃᓄᐃᑦᑲᔪᓯᑎᑦᓯᓯᐊᕐᐸᓪᓕᐊᓂᖏᓐᓄᑦ ᖃᓄᑐᐃᓐᓇᖅ.

ᐊᕐᓱᕈᕐᓇᕐᑐᒃᑰᕋᓗᐊᕐᓱᓂ, ᑕᑯᓯᒪᓕᕐᑐᖅ ᐊᖏᕐᑕᐅᓯᒪᓂᖓᓂᒃ ᓄᓇᕗᑦ ᐃᓄᐃᑦ ᐅᖃᐅᓯᖓᑕᐱᖁᔭᖓᑕ ᐊᖏᕐᑕᐅᓂᖓᓂᒃ ᑲᓇᑕᐅᑉ ᑲᑎᒪᕕᐊᓗᐊᓂ ᓯᐊᓂᑦᒥ ( ᒪᓕᒐᒃᓴᓕᕆᕕᒻᒥ) ,ᐃᓱᒪᒋᓪᓗᓂᐅᓪᓗ ᑖᓐᓇ ᐅᐱᒋᓂᕐᐹᕆᒋᐊᖅ ᑲᔪᓯᑎᓯᒪᔭᒥᓂᑦ ᐊᕐᕌᒍᓚᐅᕐᑐᒥ. ᑲᑎᑦᓱᒋᑦᐱᓕᕆᓯᒪᓕᕐᓂᖓ ᐊᕐᕌᒍᑦ ᖁᓕᑦ ᐅᖓᑖᓄᑦ, ᐱᒋᐊᕈᑎᖃᖅᓱᓂ ᐊᒃᓗᑲᖅ ᒥᓂᔅᑕᒧᑦ ᑐᓪᓕᕆᔭᐅᒋᐊᖅᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᒥ ᐃᓕᖅᑯᓯᓕᕆᓂᕐᒧᑦ, ᐅᖃᐅᓯᓕᕆᓂᕐᒧᑦ, ᐃᓄᑐᖃᓕᕆᓂᕐᒧᑦ ᒪᒃᑯᑦᑐᓕᕆᓂᕐᒧᓪᓗ.ᒪᓕᒐᓕᐅᕐᑎᒋᔭᐅᓪᓗᓂ ᓇᑦᑎᓕᒻᒥᐅᓄᑦ, ᓕᐅᓇ ᓂᕈᐊᓚᐅᕐᓯᒪᔪᖅ ᐊᖏᖃᑕᐅᓪᓗᓂ ᓄᓇᕗᒻᒥᐅᖃᐅᓯᓕᕆᓂᕐᒧᑦ ᒪᓕᒐᒃᒥᒃ ᓄᓇᕗᑦ ᒪᓕᒐᓕᐅᕐᕕᐊᓂ ᓄᖅᑲᓛᓕᕐᓱᓂ ᐃᓂᒥᓂᑦ, ᓂᕈᐊᕋᒃᓴᕈᕐ -ᓂᐊᓕᕋᒥ ᑲᑎᒪᕕᐊᓗᒻᒧᑦ ᐊᑭᐊᒃᓵᖑᓚᐅᕐᑐᒥ.

ᐱᒋᐊᕐᑎᑕᐅᖁᔭᓐᓂᒃ ᓴᖅᑭᑎᑦᓯᓇᓱᐊᕐᑎᓪᓗᖓ ᑲᑎᒪᕕᐊᓗᒻᒥ ᐊᒻᒪ ᐊᖏᕐᑕᐅᒋᐊᖃᖅᑎᓪᓗᒍᓯᐊᓇᑦᒥ ᑕᒪᐃᓐᓂᒃ ᐊᑐᕆᐊᖃᓚᐅᕐᑐᖅ, ” ᐅᖃᓚᐅᕐᑐᖅ ᐊᐱᖅᓱᕐᑕᐅᓪᓗᓂ ᐃᖃᓗᓐᓂ. “ ᐱᒋᐊᕐᑎ -ᓚᐅᕐᑕᕋ ᐊᒻᒪ ᐱᔭᕇᑦᓯᐊᕐᓱᒍ ᑖᓐᓇ. ”

ᑭᓯᐊᓂᓪᓕᑦᑕᐅᖅ ᓱᓕ ᐱᔭᕇᕐᓯᒪᓂᐅᔭᖏᑦᑐᓂᒃ ᐱᔭᒃᓴᖃᐅᕐᑐᒻᒪᕆᐅᕗᖅ ᓄᓇᕗᒻᒥ. ᐃᑲᔪᕆ -ᐊᖃᓂᖅ ᓴᓇᕕᒃᓴᓕᐅᕆᐊᖃᓂᕐᒥᒃ ᐊᒻᒪ ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᒥ ᑮᓇᐅᔭᓕᐅᕋᓱᐊᕈᑎᒃᓴᓕᐅᕐᓂᕐᒧᑦ ᐋᖅᑭᒃᓱᐃᕙᓪ -ᓕᐊᒋᐊᖃᓂᖅ ᐃᓚᒋᔭᐅᕗᑦ ᐸᕐᓇᒃᑕᐅᓯᒪᔪᓄᑦ ᓄᓇᕗᒻᒥ “ ᓇᒻᒥᓂᖅ” ᐊᕕᒃᑐᕐᓯᒪᓕᕐᓂᐊᒍᑦ,ᐊᐅᓚᑦᓯᒍᓐᓇᕐᓯᖁᓪᓗᒋᑦ ᓇᒻᒥᓂᖅ ᓄᓇᒥᐅᑕᓂᒃ ᐊᒻᒪ ᓯᕗᓂᒃᓴᕆᔪᒪᔭᒥᓂᒃ. ᖃᐅᔨᒪᓇᑦᓯ -ᐊᕋᓗᐊᕐᑎᓪᓗᒍ ᓂᕈᐊᑐᐃᓐᓇᕆᐊᖃᑐᑦ ᐅᑭᐊᒃᓵᒍᓕᕐᐸᑦ ᐊᒻᒪ ᐊᓯᔾᔨᕈᑕᐅᑐᐃᓐᓇᕆᐊᖃᖅᑎᓪᓗᒍᑲᓐᓱᕐᕗᕐᑎᒃᑯᑦ ᒐᕙᒪᖏᓐᓂᓄᑦ ᑲᑎᒪᑯᐊᓗᒻᒥ, ᐊᒃᓗᒃᑲᖅ ᐊᑯᓂᐅᔪᒧᑦ ᑐᕌᒐᒃᓴᖃᐅᖅᑐᖅ ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᖅᐃᒻᒥᒃᑰᓕᖁᓪᓗᒍ ᐊᒻᒪ ᑲᔪᓯᑎᑕᐅᓪᓚᕆᖁᔨᓪᓗᓂ ᓄᒃᑎᕆᕙᓪᓕᐊᓂᐅᒐᔭᕐᑐᒧᑦ ᐊᐅᓚᑦᓯᒐᒃᓴᓂᒃ

The rookie MP colleagues once chided for dodging journalists andrelying heavily on her staff is now, just a few months later, being hailedfor her wisdom, grace and consensus-building style, lauded by herConservative counterparts and opposition members alike. Her publicappearances are beginning to rival those of her most media-hungry cabinet colleagues. She is immediately recognizable across Canada and,what’s more, she’s won the respect of one of the most powerful men inCanada – Prime Minister Stephen Harper. As she nears the anniversaryof her first year in Ottawa, Aglukkaq has become an inspiration forNunavummiut and a shining example of Inuit accomplishment.

In between crises, she has overseen the passage of Nunavut’s officiallanguages act in the House of Commons and the Senate, a milestoneshe considers one of her proudest accomplishments of the past year. Itwas the culmination of more than 10 years of effort, starting whenAglukkaq was deputy minister with the territory’s department ofCulture, Language, Elders and Youth. As MLA for Nattilik, she voted forthe passage of the legislation in Nunavut’s Legislative Assembly beforeresigning her seat to run in the federal election last fall.

“To have the motion introduced in the House of Commons andthen approved by Senate was a complete circle,” she said in a telephoneinterview from Iqaluit. “It was one that I started and finished.”

But there is still much unfinished business where Nunavut is concerned. Contributions to infrastructure and northern economicdevelopment are all part of a plan to make Nunavut a “have” territory,in control of its own resources and its own destiny. While keenly awarethat an impending election (predicted by some to come as early as thisfall) could topple the Conservative Party’s fragile minority in Parliament,Aglukkaq’s long-term goal is to put the territory on the road to

ci5gu | UP CLOSE | QANITTUMI | DE PRÈS

25I N U K T I T U T wk4tg5

UK

IAK

SA

AQ

| A

UT

OM

NE

200

9

Leonaup Saalaksalaurninga SIVULLIRPAULLUNI INUK KAPINATMUT MINISTARUQSIMAJUQ PIGIURSALITAINNARUNNAIRTUQ

Le long chemin de la victoire de Leona

LA PREMIÈRE INUITE À DEVENIR MINISTRE FÉDÉRALE N’EST PLUS UNE RECRUE

ᓕᐅᓇ ᐊᒃᓗᒃᑲᖅ ᓇᖏᕐᑐᖅ ᑲᑎᒪᕕᖓᓂ ᓄᓇᕗᑦ ᒪᓕᒐᓕᐅᕐᕕᐊᑕ 2008 , ᒥ, ᐃᓅᓕᕋᑖᓚᐅᕐᑎᓪᓗᒍ ᐃᕐᓂᖓ ᑰᐳᕐ.

Leona Aglukkaq stands in the chamber ofthe Nunavut Legislative Assembly in 2008,

shortly after the birth of her son Cooper.Leona Aglukkaq nangirtuq katimavingani

Nunavut maligaliurviata 2008,mi, inuulirataalaurtillugu irninga Cooper.

Leona Aglukkaq à l’Assemblée législative du Nunavut en 2008, peu

après la naissance de son fils Cooper.

© P

ATRI

CE

HA

LLEY

26

srx4~6

| FA

LL 2

009

I N U K T I T U T wk4tg5

ci5gu | UP CLOSE | QANITTUMI | DE PRÈS

ᐊᖏᖃᑎᖃᓂᒃᑯᑦ ᑲᓇᑕᐅᑉ ᒐᕙᒪᒃᑯᖏᓐᓂᒃ ᐱᔾᔪᑎᒋᓗᒋᑦ ᓄᓇᒥᐅᑕᓂᒃ/ᐃᒪᕐᒥᐅᑕᓂᒃ ᑮᓇᐅᔭᓕ -ᐅᖃᑕᐅᖃᑦᑕᕆᐊᖃᓂᖏᑦᑕᐅᖅ.

“ ᐊᕐᓱᕈᕈᑎᒋᔭᕆᐊᖃᖅᑕᕗᑦ ᐊᒻᒪ ᑲᔪᓯᑎᒐᓱᐊᖏᓐᓇᕆᐊᖃᖅᑕᕗᑦ, ” ᐅᖃᓚᐅᕐᑐᖅ. ᐃᓅᓕᕐᓂᑰᓪᓗᓂ ᐃᓅᕕᒻᒥ ᐊᒻᒪ ᐱᕈᕐᓂᑰᓪᓗᓂ ᐅᕐᓱᕐᑑᒥ, ᑕᓗᕐᔪᐊᓂ ᐊᒻᒪ ᑖᒻ ᐸᐃᒥ, ᐊᒃᓗᑳᖅ

ᐃᓕᓐᓂᐊᓚᐅᕐᑐᖅ ᔨᐊᓗᓇᐃᒥ, ᐊᕐᕌᒍᖃᖅᓱᓂ 14,ᓂᒃ, ᐱᓇᓱᐊᖃᑦᑕᓚᐅᕐᓯᒪᔪᕐᓗ ᓄᓇᑦᓯᐊᑉ ᒪᓕᒐ -ᓕ ᐅᕐᕕᖓᓂ ᐃᑲᔪᕐᑎᐅᓪᓗᓂ. ᐃᓕᓐᓂᐊᕐᓱᓂ ᐊᐅᓚᑦᓯᔨᐅᓂᕐᒧᑦ, ᒥᐊᓂᕐᓯᔨᐅᓂᕐᒧᑦ ᓄᓇᕗᑦᓯᓚᑦᑐᕐᓴᕐᕕᖓᓂ ᐃᖃᓗᓐᓂ, ᐅᖃᓚᐅᕐᓯᒪᔪᖅ ᐃᓕᓴᐃᔨᒧᑦ ᒥᓂᔅᑕᒧᑦ ᑐᓪᓕᕈᒍᒪᓪᓗᓂ ᐊᕐᕌᒍᖃᓚ -ᐅᖏᓐᓂᕐᒥᓂ 3 0, ᓂᒃ.

ᐱᓕᒻᒪᒃᓴᑲᐃᓐᓈᕐᔪᓚᐅᕐᓱᓂ ᐃᖅᑲᓇᐃᔭᕐᓂᒃᑯᑦ ᕼᐊᒻᓚᒃᑯᑦ ᑲᑎᒪᔨᖏᑎᒍᑦ, ᑐᕌᒐᕆᔭᒥᓂᒃᐊᑐᕈᓐᓇᕐᓯᓚᐅᕐᓯᒪᔪᖅ 1 990 ᐊᑐᕐᑐᑐᖃᐅᓕᕐᑎᓪᓗᒋᑦ, ᒥᓂᔅᑕᐅᑉ ᑐᓪᓕᖓᓄᑦ ᐃᓂᖓᓄᐊᑲᐃᓐ -ᓇᕈᓐᓇᕐᓯᓪᓗᓂ ᐃᖅᑲᓇᐃᔭᕐᑐᓕᕆᔨᒃᑯᖏᓐᓄᑦ ᒐᕙᒪᒃᑯᑦ ᐊᓪᓚᕕᖓᓂ ᑲᒥᓴᓇᐅᑲᐃᓐᓇᓚᐅᕐᑑᑉ,ᐱᓕᕆᐊᒃᓴᖃᖅᓱᓂ ᐋᖅᑭᒃᓱᐃᒋᐊᖅ ᓄᑖᑦᓯᐊᓂᒃ ᐋᖅᑭᒃᓯᒪᓂᕆᖓᔭᕐᑕᖓᓂ ᓄᓇᕗᑦ ᒐᕙᒪᒃᑯᖏᑕᑐᕌᖓᑎᓪᓗᒋᑦ ᐊᐃᕆᓕ 1 , 1 999, ᒧᑦ.

“ ᐊᕐᓱᕈᒻᒪᕆᓚᐅᕐᑐᖓ ᐃᖅᑲᓇᐃᔭᕐᓂᒃᑯᑦ ᐊᔪᖏᑕᓕᒫᒃᑲ ᐃᓕᓯᒪᔭᒃᑲ ᐊᑐᕐᓱᒋᑦ ᐱᓕᕆᐊᕆ -ᔭᓐᓄᑦ, ” ᐊᒃᓗᑲᖅ ᐅᖃᓚᐅᕐᑐᖅ ᐊᐱᖅᓱᕐᑕᐅᓪᓗᓂ Canadian Geographic ᐅᖃᓕᒫᒐᓕᐊᖏᓐᓄᑦᐊᕐᕌᒍᒋᔭᑦᑎᓐᓂ ᐅᖃᐅᓯᖃᖅᑎᓪᓗᒋᑦ ᓄᓇᕗᑦ ᖁᓕᒋᓕᕐᑕᖓᓂ ( 1 0 ) ᓇᓪᓕᐅᑎᑎᓪᓗᒍᓴᖅᑭᓯᒪᓕᕐᓂᖓ. “ ᑕᐃᑦᓱᒪᓂ ᖃᐅᔨᓴᕈᑎᒋᓚᐅᕐᐸᕋ ᖃᓄᐃᑦᑐᓂᒃ ᖃᐅᔨᒪᔭᓐᓂᒃ ᐊᒻᒪ ᖃᐅᔨ -ᒪᖏᑕᓐᓂᒃ. ”

2 004 , ᒥ, ᐃᔾᔪᐊᕐᓯᓚᐅᕐᑐᖅ ᑲᑎᒪᔨᒻᒪᕆᐅᓯᒪᔪᒥᒃ, ᓯᕗᓕᐅᕐᑎᒥᒃ ᓂᐊᓕ ᑯᐊᓄᐃᒥᒃ, ᓂᕈᐊᕐ -ᑕᐅ ᓇᓱᐊᕐᓱᓂ ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᒧᑦ ᑭᒡᒐᕐᑐᕐᑎᐅᒋᐊᖅ ᐊᒻᒪ ᓵᓚᒃᓴᓚᐅᕐᑐᖅ ᐱᖓᓲᔪᕐᑐᓂᒃ ( 6 ) ᐊᖑᑎᓂᒃᓇᑦᑎᓕᒻᒥ ᑭᒡᒐᕐᑐᕐᑎᕈᖅᓱᓂ. ᓂᕈᐊᕐᑕᐅᖃᑕᐅᓚᕐᑐᖅ ᒪᕐᕉᓐᓄᑦ ᐊᕐᓈᓐᓄᑦ ᑕᐃᑦᓱᒪᓂ ᐊᕐᒑᒍᖓᓂ ᐊᒻᒪᑎᓕᔭᐅᓚᐅᕐᓯᒪᔪᖅ ᒪᓕᒐᓕᐅᕐᕕᒻᒥ ᓯᕗᓕᕐᑎᕈᖅᑎᑕᐅᓪᓗᓂ ᐊᒻᒪ ᐃᖅᑲᓇᐃᔮᖃᓚᐅᕐᑐᖅ ᐳᕐᑐᔪᒻᒪ -ᕆᓐᓂᒃ ᐱᓕᕆᐊᒃᓴᓂᒃ, ᓯᕗᓪᓕᕐᒥ ᑮᓇᐅᔭᓕᕆᓂᕐᒧᑦ, ᐋᓐᓂᐊᕐᓇᖏᓐᓂᓕᕆᓂᕐᒧᑦ ᐊᒻᒪᐃᓅᓯᓕᕆᓂᕐᒧᑦ.

ᐸᕐᓇᐃᓚᐅᕐᓱᓂ ᐱᓯᑎᒻᒪᕆᐅᔪᑦ ᐊᕐᓇᐃᑦ ᐊᒻᒪ ᓂᕈᐊᕐᓂᕐᒥᒃ 2 008, ᒥ, ᓴᖅᑭᑕᐅᓚᐅᕐᓯᒪᔪᒥᐃᑲᔪᕈᑕᐅᓇᓱᐊᕐᓱᓂ ᑲᔪᖏᖅᓱᐃᓂᕐᒧᑦ ᐃᓄᓐᓂᒃ ᐊᕐᓇᓂᒃ ᓂᕈᐊᕋᒃᓴᐅᖃᑦᑕᓂᕐᒧᑦ, ᐊᒡᓗᑲᖅ

provincehood and to usher in a devolution agreement with the federalgovernment on resource sharing.

“That’s a challenge for us to tackle and one that continues to be awork in progress,” she said.

Born in Inuvik and raised in Gjoa Haven, Taloyoak and Thom Bay,Aglukkaq attended high school in Yellowknife and, at age 14, worked asa page in the Northwest Territories Legislative Assembly. As a student inthe management studies program at Nunavut Arctic College in Iqaluit,she brashly told a professor that she wanted to be a deputy minister bythe time she was 30.

After a brief stint serving on hamlet council, she achieved that goalin the late 1990s, landing a spot as acting deputy minister of humanresources in the Office of the Interim Commissioner, the bureaucharged with creating the raw structure of the Nunavut government intime for April 1, 1999.

“It took every job skill I’d learned and put them into one task,”Aglukkaq told Canadian Geographic magazine earlier this year in thelead-up to the territory’s 10th anniversary. “It was a test of what I knowand what I don’t know.”

In 2004, she followed in the path of political trailblazer NellieCournoyea, running for territorial office and beating six men to win theNattilik seat. She was one of two women elected that year and wasnamed house leader and rewarded with a succession of high-power,high-profile portfolios, first Finance, then Health and Social Services.

After organizing the star-studded Women and Elections Forum in2008, an initiative aimed at persuading Inuit women to run for politicaloffice, Aglukkaq was devastated at being unable to attend the event –

ᐊᒃᓗᒃᑲᖅ ᖃᐅᔨᒪᔭᐅᓂᖃᕈᑎᖃᓕᖅᐳᖅ ᐅᖃᓕᒪᒃᑳᓗᓂᖓᓄᑦ ᖃᓪᓗᓈᑎᑐᑦ ᐊᒻᒪ ᐃᓄᑦᑎᑐᑦ. Aglukkaq has come to be known as a powerful speaker in English and Inuktitut.Aglukkaq qaujimajauniqarutiqaliqpuq uqalimakkaaluninganut Qallunaatitut ammaInuttitut. Mme Aglukkaq est reconnue pour s’exprimer remarquablement en anglais et en inuktitut.

© C

HRI

S W

IND

EYER

(3)

ci5gu | UP CLOSE | QANITTUMI | DE PRÈS

27I N U K T I T U T wk4tg5

UK

IAK

SA

AQ

| A

UT

OM

NE

200

9

LEONA AGLUKKAQ arraagugijattinni nuqqanganiqatsia -laungimmat. Amisut niruartausimajut Kanataup katimavia -lungani aujauningani nuqqangakainnarunnarsitillugiqaiaujauningani taqairsiqatiqalutik niruartauvigisimajaminik,ilaminillu. Kisianili Julaip pigiarningani pinasuarusirmi,

Kanataup arsurutuqutirjuanga Ministaulluni aanniarnanginnilirinirmutkatimaqataulaurmata silarjuami katimarjuarniqaqtunut H1N1,mikMiksikumi, uqausiqaqtillugit Kanatamiut amigarsarninginnik qaujisaru-tinik medical isotopes,nirattaujunik, uqausiqalaurtuq angijunik kiinau-janik aturtaugajartunik piliriqatiqarutaugajartunik ukiurtartumi ammanuna linni Iqalunnik, amma saqqititsilluni kiinaujanik ikajurutiksanikPannirtuumi nunanganut tuavirnartuqalaurninganut amma tunnga suk -tit s i ni qaqsuni Jalunaimi aanniarnanginilirinirmut qaujimajirjuatkatimarjuar nirilaurtangani.

Katimajiuqatingit katimavialummi isumaqattarsimatillugit tusagak-saliurtialunnit qimaaqattarsimaninganik amma iqqanaijartiminut kisianisaangaqattarsimaninganik, ullumili taqqiit amisuungittukuluit anigursi-malirtillugit, upigijaujummariulirtuq silatuninga, uimanginninga ammaangiqatigiitsiarnikkut pilirigusiqaninga, upigijausimalirtuq katimajiu qa -tinginnut amma akirarijaraluanginnullu gavamakkut. Takuksauvanningananituinnaq saqqippallianirsauvalliatuinnartuq katimajiuqatinginnittusagaksatiguurummaujunit. Ilitarijautsautigijunnartuq Kanatalimaamiamma, suligiakkanniq, ikpigijauniqatsiarunnarsisimajuq sannginiqanir-paamut angutinit Kanatami-angajuqqaangamut Stephen Harpermut.Isulilirtillugu sivullirpaaq arraagulimaaq niruartauvigisimajanganiAatuvuami, Aklukaq upigijausimatsiartuq Nunavummiunut amma ijjua -raksatsiammarialuk Inuit kajusititsisiarpallianinginnut qanutuinnaq.

Arsururnartukkuuraluarsuni, takusimalirtuq angirtausimaninganikNunavut Inuit uqausingata piqujangata angirtauninganik Kanaup kati-mavialuani Sianitmi (maligaksalirivimmi), isumagilluniullu taanna upig-inirpaarigiaq kajusitisimajaminit arraagulaurtumi. Katitsugit pilirisimalir -ninga arraagut qulit ungataanut, pigiarutiqaqsuni Aklukaq Ministamuttullirijaugiaq ukiurtartumi iliqqusilirinirmut, uqausilirinirmut, inutuqa -lirinirmut makkuttulirinirmullu. Maligaliurtigijaulluni Nattilimmiunut,Leona nirualaursimajuq angiqataulluni Nunavummi uqausilirinirmutmaligakmik Nunavut maligaliurviani nuqqalaalirsuni iniminit, niruarak-sarurnialirami katimavialummut ukiaksaangulaurtumi.

Pigiartitauqujannik saqqititsinasuartillungu katimavialummi ammaangirtaugiaqaqtillungu Sianatmi tamainnik aturiaqalaurtuq,” uqalaurtuqapiqsurtaulluni Iqalunni. “Pigiartilaurtara amma pijariitsiarsugu taanna.”

Kisianillittauq suli pijariirsimaniujangittunik pijaksaqaurtummariu-vuq Nunavummi. Ikajuriaqaniq sanaviksaliuriaqanirmik amma ukiurtar-tumi kiinaujaliurutiksaliurnirmut aaqqiksuivalliagiaqaniq ilagijauvutparnaktausimajunut Nunavummi “namminiq” aviktursimalirniagut,aulatsigunnarsiqullugit namminiq nunamiutanik amma sivuniksariju-majaminik. Qaujimanatsiaraluartillungu niruatuinnariaqatut ukiaksaag-ulirpat amma asijjirutautuinnariaqaqtillungu kansurvurtikkut gava-manginninut katimakualummi, Aklukkaq akuniujumut turaagaksa qa ququkiurtartuq immikkaaliqullugu amma kajusititaullariqujilluni nuktirival-lianiugajartumut aulatsigaksanik angiqatiqanikkut Kanataup gavamak -kunginnik pijjutigilugit nunamiutanik/imarmiutanik kiinaujaliuqa tau -qattariaqaningittauq.

“Arsururutigijariaqaqtavut amma kajusitigasuanginnariaqaqtavut,”uqalaurtuq.

Inuulirnikuulluni Inuuvimmi amma pirurnikuulluni Ursurtuumi,Talurjuani amma Taam Paimi, Aklukaaq ilinnialaurtuq Jalunaimi, arraa -guqaqsuni 14,nik, pinasuaqattalaursimajurlu Nunatsiap maligaliurvinganiikajurtiulluni. Ilinniarsuni aulatsijiunirmut, mianirsijiunirmut Nunavut

LEONA AGLUKKAQ n’a pas pris beaucoup de vacances cetteannée. Plusieurs politiciens passent sans doute du temps aucours de leurs vacances parlementaires d’été pour se détendreauprès de leurs commettants, sans parler de leurs familles.Cependant, lors d’une semaine typique au début de juillet,

la ministre dévouée de la Santé du Canada participait à une conférenceinternationale sur le H1N1 au Mexique, préparait les Canadiens à unepénurie prolongée d’isotopes médicaux, annonçait avec ses collèguesinuits des territoires et des municipalités à Iqaluit un financementimportant des infrastructures, établissait un secours financier aux sinistrésde Pangnirtung et recevait des spécialistes circumpolaires en santé àYellowknife.

La députée recrue que ses collègues réprimandaient par le passépour avoir évité les journalistes et avoir beaucoup compté sur ses employésest maintenant, à peine quelques mois plus tard, applaudie pour sasagesse, ses belles manières et son style de concertation, et louée tantpar ses collègues conservateurs que par les députés de l’Opposition. Sesapparitions publiques commencent à rivaliser avec celles de ses collèguesde cabinet les plus friands des médias. Elle est facilement reconnaissabled’un bout à l’autre du Canada et, de plus, elle a gagné le respect de l’undes hommes les plus puissants au Canada – le premier ministre StephenHarper. Au moment où elle va atteindre l’anniversaire de sa premièreannée à Ottawa, Mme Aglukkaq est devenue une inspiration pour lesNunavummiuts et un exemple et un modèle de succès inuit.

Entre les crises, elle a coordonné l’adoption de la loi sur les languesofficielles du Nunavut à la Chambre des communes et au Sénat, unjalon important qu’elle considère comme une des réalisations dont elleest la plus fière cette année. C’était le point culminant de 10 ans d’efforts,qui ont débuté lorsque Mme Aglukkaq était sous-ministre de la Culture,de la Langue, des Aînés et de la Jeunesse du territoire. À titre de députéede Nattilik, elle a voté en faveur de l’adoption de la loi à l’Assemblée législative du Nunavut avant de démissionner pour se présenter auxélections fédérales l’automne dernier.

« Avec la présentation de la motion à la Chambre des communes etensuite l’adoption au Sénat, le cercle était complet », a-t-elle expliquédans une entrevue téléphonique d’Iqaluit. « C’en est une que j’ai commencée et terminée. »

Il reste cependant beaucoup de travail à accomplir en ce qui a traitau Nunavut. Les contributions à l’infrastructure et au développementéconomique du Nord font toutes parties d’un plan pour rendre leNunavut un territoire « nanti », en contrôle de ses ressources et de sonpropre destin. Tout en ne perdant pas de vue qu’une élection immi-nente s’annonçant pour cet automne pourrait renverser la minoritéparlementaire fragile du Parti conservateur, le but à long terme de Mme Aglukkaq est de mettre le territoire sur la voie du statut de provinceet d’inaugurer un accord de transmission avec le gouvernement fédéralsur le partage des ressources.

« C’est un défi à relever pour nous et les travaux en cours se pour-suivent », dit-elle.

Née à Inuvik et élevée à Gjoa Haven, Taloyoak et Thom Bay, Mme Aglukkaq a fait ses études secondaires à Yellowknife et, à l’âge de 14 ans, a travaillé comme page à l’Assemblée législative des Territoiresdu Nord-Ouest. Comme étudiante inscrite au programme d’études degestion au Collège de l’Arctique à Iqaluit, elle a hardiment informé unde ses professeurs qu’elle voulait devenir sous-ministre au moment d’atteindre ses 30 ans.

Après avoir travaillé brièvement au sein d’un conseil communautaire,elle a atteint son objectif vers la fin des années 1990, obtenant un poste

28

srx4~6

| FA

LL 2

009

I N U K T I T U T wk4tg5

ci5gu | UP CLOSE | QANITTUMI | DE PRÈS

ᖁᕕᐊᓱᖏᒻᒪᕆᓚᐅᕐᑐᖅ ᐃᓚᐅᒍᓐᓇᓚᐅᕐᓯᒪᖏᓐᓇᒥ ᑲᑎᒪᓂᕐᔪᐊᒧᑦ — ᐱᔾᔪᑎᒍᓪᓗᒍ, ᐃᕐᓂᓱᓕ -ᓚᐅᕐᓯᒪᒻᒪᑦ ᐃᕐᓂᕕᒃᓴᖓ ᓈᒻᒪᒃᓯᑎᓐᓇᒍ ᓱᓕ, ᐃᕐᓂᓚᐅᕐᓯᒪᔪᖅ ᐊᖑᑎᑯᓗᒻᒥᒃ, ᐊᑎᖃᖅᑐᒥ ᑰᐳᕐ.

“ ᑕᐃᑲᓃᒐᔭᓚᐅᕐᑐᖓ ᐅᖃᓕᒪᒋᐊᕐᑐᕐᓗᖓ, ᐃᕐᓂᓱᓕᓚᐅᖏᒃᑯᒪ ᐅᓪᓗᖓᓂ ᐃᕐᓂᓐᓂᒃ, ”ᐅᖃᐅᓚᐅᕐᑐᖅ ᐊᒥᓱᐊᓗᓐᓄᑦ ᑲᑎᓐᖓᔪᓄᑦ ᐋᑐᕗᐊᒥ ᐊᐃᕆᓕᐅᓚᐅᕐᑐᒥ ᑎᒍᓯᓪᓗᓂ ᐃᓕᑕᖅᓯᔾᔪᑎᒥᒃᑕᐃᔭᐅᔪᒥᒃ EVE Award ᐅᑯᓇᓐᖓᑦ, Equal Voices Canada, ᑲᔪᖏᖅ ᓱᐃᔨᐅᕙᑦᑐᓂᒃ ᐊᕐᓇᐃᑦᐅᓄᕐᓂᕐᓴᐅᓕᖁᓪᓗᒋᑦ ᑲᓇᑕᐅᑉ ᑲᑎᒪᕕᐊᓗᖓᓂ. “ ᐃᖅᑲᐅᒪᔪᖓ ᐊᒃᓱᐊᓗᒃ ᖁᕕᐊᓱᓚᐅᕐᓯᒪᖏᓐᓇᒪᐅᐸᒍᑎᒍᓐᓇᖏᒋᐊᖅ ᐊᒻᒪ ᐸᕐᓇᐃᔨᖏᓐᓄᑦ ᐅᖃᐅᑎᔭᐅᖑᐊᓚᐅᕐᓯᒪᔪᖓ ᐅᐸᒃᑐᒃᓴᑐᐃᓐᓇᐅᔪᑎᑦ,ᐅᑦᑑᑎᑦᓯᐊᕚᓘᒐᔭᕐᒪᑦ ᐊᕐᓇᓄᑦ ᑕᐃᑲᓃᑦᑐᓄᑦ. ”

ᑕᐃᒪ ᑎᓕᐅᕐᑕᐅᓕᓚᐅᕐᓯᒪᔪᖅ ᑭᒡᒐᕐᑐᕐᑎᕈᒋᐊ ᑲᓐᓱᕐᕗᕐᑎᕝ ( Conservatives) ᒐᕙᒪᖓᓄᑦᓄᓇᕗᒻᒥ, ᑭᒡᒐᕐᑐᕐᑎᖃᕈᒪᔪᒻᒪᕆᐊᓘᓪᓗᐊᕐᑎᓪᓗᒋᑦ ᓕᐳᕈᓪ ( Liberals) ᒐᕙᓚᖏᑦ, ᑭᒡᒐᕐᑐᑯᑖᒃ -ᓯᒪᔪᑐᖄᓗᒐᒥᒃ ᐃᓄᓐᓂᒃ ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑑᑉ ᑲᓇᖕᓇᖓᓂᕐᒥᐅᓂᒃ ᑕᐃᒪᖓᓂᑦ, ᓅᖔᓚᐅᕐᑎᓐᓇᒍ ᓱᓕ ᐲᑕᐃᑎᓐᓄᐊᖅ ( NDP) , ᑯᓐᓂᑦ ᑲᑎᒪᕕᐊᓗᒻᒥ, ᑭᒡᒐᕐᑐᖔᓯᓪᓗᓂ ᓕᐳᕈᓪᑯᓐᓂᒃ ( Liberals) ᐱᐅᕐᑐᕉᑐ, Pierre Trudeau ᓯᕗᓕᐅᕐᑕᖏᓐᖏᓂᒃ 1 982 , ᒥ.

ᐊᒥᓱᑦ ᓂᕆᐅᓚᐅᒃᑲᓗᐊᕐᑎᓪᓗᒋᑦ ᐊᒃᓗᑲᖅ ᑲᐱᓇᑦᒥ ᐳᕐᑐᖏᓐᓂᕐᓴᒥᒃ ᑎᓕᔭᐅᒍᑎᖃᓂᐊᕐ -ᑐᒋᓪᓗᒍ, ᑎᓕᔭᐅᖔᕐᓂᖓ ᐋᓐᓂᐊᕐᓇᖏᓐᓂᓕᕆᓂᕐᒧᑦ ᐃᒃᐱᒋᔭᐅᓗᐊᓚᐅᕐᑐᖅ, ᐊᒻᒪ ᓱᓕᔪᒃᑯᑦᐱᓕᕆᓯ ᒪᑦᓯᐊᕐᓂᖓᓄᑦ ᑎᓕᔭᐅᒍᑎᒋᓪᓗᒍ. ᑲᑎᒪᔨᐅᖃᑎᖓ ᓖᓴ ᕋᐃᑦ, Lisa Raitt, ᓯᕗᓪᓕᕐᐹᒥᑲᑎᒪᔨᕐᔪᐊᖑᖃᑕᐅᔪᖅ ᑎᓕᔭᐅᓚᐅᕐᒪᑦ ᓄᓇᒥᐅᑕᓕᕆᔨᒧᑦ ᑕᐃᑦᓱᒪᓂᑦᓴᐃᓐᓇᖅ, ᐊᒻᒪ ᑭᖑᓂᐊᒍᑦᑐᓴᒐᒃᓴᒃᑰᕐᑐᒻᒪᕆᐅᑎᑕᐅᓕᓚᐅᕐᑐᖅ ᓂᐱᓕᐅᕐᓯᒪᓂᕕᓂᖓ ᐱᔾᔪᑎᒋᓪᓗᒍ ᐅᖃᓕᒪᐅᑎᖃᖅᓱᓂ ᐊᒃᓗᑳᑉᐊᐅᓚᑦᓯᓂᖓᓂᒃ ᐊᒫᒪᒃᑯᑦ/ᐃᕕᐊᖏᒃᑯᑦ ᖃᐅᔨᓴᐅᑎᓂᒃ Liberals ᐊᒥᒐᕐᓴᕐᓂᐅᑉ ᒥᒃᓵᓄᑦ, ᑖᓐᓇᐱᔾᔪᑎᒋᓪᓗᒍ ᑲᓇᑕᒥ ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᖅ ᐊᑑᑎᖃᕐᑐᒻᒪᕆᐊᓘᓂᖓ ᖃᐅᔨᓴᕈᑕᐅᓪᓗᓂ ᑳᓐᓱᖃᓂᕐᒧᑦ ᐊᒻᒪᓴᐅᓂᒃᑯᑦ ᐃᒥᒃᓯᒪᔪᓄᑦ. ᐅᖃᓚᐅᕐᑐᖅ ᑲᑎᒪᔨᐅᖃᑎᓂ ᐊᔪᖏᑦᑐᒻᒪᕆᐅᓂᕋᖅᓱᒍ ᐊᕐᓱᕈᕐᓇᖅᑐᐊᓗᒃᑯᑦᐊᒻᒪ ᐱᑐᐃᓐᓇᐅᖏᑦᑐᒥ ᓯᓚᐊᕐᔪᐊᒥ ᒐᕙᒪᐅᑉ ᐊᐅᓚᒍᓯᖓᑎᒍᑦ.

“ “ ᐊᕐᓱᕈᕐᓇᓗᐊᕐᑐᓂᒃ ᑐᓂᔭᐅᖃᑦᑕᕐᑕᐃᓕᓕ” ᕋᐃᑦ, Raitt ᐅᖃᖅᑐᕕᓂᖅ ᐅᖃᓕᒪᑎᓪᓗᒍᓂᐱᓕᐅᕐᑕᐅᓐᓂᕐᓱᓂ.

because, having gone into early labour, she was otherwise occupied giving birth to her first child, a son named Cooper.

“I would have been there myself to speak, had I not gone intolabour that day with my son,” she told a sold-out crowd in Ottawa thispast April when she accepted an EVE Award from Equal Voices Canada,which lobbies for more women in Parliament. “I remember being verydisappointed that I could not be there and one of the organizers jokedthat I should attend anyway, as it would set such a great example for thewomen there.”

She was soon pegged to represent the Conservatives in Nunavut, a riding the party was desperate to wrest from the Liberals, who had represented Inuit of the Eastern Arctic since NDP MP Peter Ittinuarcrossed the floor to sit with Pierre Trudeau’s Liberals in 1982.

Though many expected Aglukkaq to be called to a junior role incabinet, her appointment to the health portfolio was described as surprising, though well deserved. Fellow rookie Lisa Raitt, a first-timeMP named to the high-profile natural resources portfolio at the same time,later made headlines for an accidentally recorded private conversationdescribing Aglukkaq’s handling of a shortage of medical isotopes, aradioactive compound once produced in Canada for use in crucial medical testing for cancer and bone fractures. She called her colleaguea capable woman struggling in the rough-and-tumble world of federalpolitics.

“I hope she never gets anything hot,” Raitt said during the recordeddiscussion.

Raitt was heavily criticized for her ill-conceived comments, whileAglukkaq was praised for her graceful handling of the aftermath of whatwas dubbed by some media outlets as “Raitt-gate.”

Her star continued to rise on the Hill. Aglukkaq’s handling of the H1N1 crisis, which hit Canada hardest on a per capita basis andafflicted Nunavummiut at the greatest rate in Canada, was lauded for its transparency. She was hailed for consulting opposition health critics,even calling them on a weekend to brief them on the situation. LiberalMP Glen Pearson described her conduct as “openness under pressure”in a blog post and Liberal health critic Carolyn Bennett applauded her“tremendously sound judgment.”

Maclean’s blogger Aaron Wherry was overcome when Aglukkaqstood in the House to admit a misstatement and then thanked a member of the opposition for pointing out the error.

“Suffice it to say, such stuff has been heralded as a sort of revelation,so rare it is to see someone behaving like something other than a

ᐊᒃᓗᒃᑲᖅ ᐃᖃᓗᓐᓂ, ᐊᒻᒪ ᐋᑐᕗᐊᒥ ᓴᓂᓕᓕᒃ ᐃᓄᐃᑦ ᑕᐱᕇᑦ ᑲᓇᑕᒥ ᐊᖓᔪᖅᑳᖓᓂᒃ ᒥᐊᓕ ᓴᐃᒪᓐᒥᒃ.Aglukkaq in Iqaluit, and in Ottawa with ITK President Mary Simon.Aglukkaq Iqalunni, amma aatuvuami sanililik Inuit Tapiriit Kanatami angajuqqaanganik Mary Simonmik.Mme Aglukkaq à Iqaluit, et à Ottawa avec Mary Simon, présidente de l’ITK.

© O

FFIC

E O

F TH

E H

ON

. LEO

NA

AG

LUKK

AQ

© C

HRI

S W

IND

EYER

ci5gu | UP CLOSE | QANITTUMI | DE PRÈS

29I N U K T I T U T wk4tg5

UK

IAK

SA

AQ

| A

UT

OM

NE

200

9

Silattursarvingani iqalunni, uqalaursimajuq ilisaijimut Ministamut tulli -rugumalluni arraaguqalaunginnirmini 30,nik.

Pilimmaksakainnaarjulaursuni iqqanaijarnikkut Hamlakkut katima -jingitigut, turaagarijaminik aturunnarsilaursimajuq 1990 aturtutuqaulir-tillugit, Ministaup tullinganut ininganuakainnarunnarsilluni iqqanaijar-tulirijikkunginnut ngavamakkut allavingani Kamisanaukainnalaurtuup,piliriaksaqaqsuni aaqqiksuigiaq nutaatsianik aaqqiksimaniringajartan-gani Nunavut gavamakkungita turaangatillugit Airili 1, 1999,mut.

“Arsurummarilaurtunga iqqanaijarnikkut ajungitalimaakka ilisima-jakka atursugit piliriarijannut,” Aklukaq uqalaurtuq apiqsurtaulluniCanadian Geographic uqalimaagalianginnut arraagugijattinni uqausiqaq -til lugit nunavut quligilirtangani (10) nalliutitillugu saqqisimalirninga.“Taitsumani qaujisarutigilaurpara qanuittunik qaujimajannik ammaqaujimangitannik.”

2004,mi, ijjuarsilaurtuq katimajimmariusimajumik, sivuliurtimikNellie Cournoyeamik, niruartaunasuarsuni ukiurtartumut kiggarturtiu-giaq amma saalaksalaurtuq pingasuujurtunik (6) angutinik Nattilimmikiggarturtiruqsuni. Niruartauqataulartuq marruunnut arnaannut taitsu -mani argaagungani amma tilijaulaursimajuq maligaliurvimmi sivulirti -ruq titaulluni amma iqqanaijaaqalaurtuq purtujummarinnik piliriaksanik,sivullirmi kiinaujalirinirmut, aanniarnanginnilirinirmut amma inuusi li -rinirmut.

Parnailaursuni pisitimmariujut arnait amma niruarnirmik 2008,mi,saqqitaulaursimajumi ikajurutaunasuarsuni kajungiqsuinirmut inunnikarnanik niruaraksauqattanirmut, Aglukaq quviasungimmarilaurtuq ilau -gunnalaursimanginnami katimanirjuamut — pijjutigullugu, irnisuli laur -simammat irniviksanga naammaksitinnagu suli, irnilaursimajuq angu ti -kulummik, atiqaqtumi Kuupur.

“Taikaniigajalaurtunga uqalimagiarlunga, irnisulilaungikkumaullungani irninnik,” uqaulaurtuq amisualunnut katinngajunut Aatuvuamiairililaulaurtumi tigutilluni ilitaqsijjutimik taijaujumik EVE Award uku-nanngat, Equal Voices Canada, kajungiqsuijiuvattunik arnait unurnir-sauliqullugit Kanataup katimavialungani. “iqqaumajunga aksualuk quvia-sulaursimanginnama upagutigunnangigiaq amma parnaijinginnutuqautijaungualaursimajunga upaktuksatuinnaujutit, uttuutitsiavaaluu-gajarmat arnanut taikaniittunut.”

Taima tiliurtaulilaursimajuq kiggarturtirugia Kansurvurtiv(Conservatives) gavamanganut nunavummi, kiggarturtiqarumajummar-ialuulluartillugit Lipurul (Liberals) gavalangit, kiggartukutaaksimaju-tuqaalugamik inunnik ukiurtartuup kanangnanganirmiunik taimanganit,nuungaalaurtinnagu suli Peter Ittinuar (NDP),kunnit katimavialummi,kiggartungaasilluni Lipurulkunnik (Liberals) Pierre Trudeau sivuliur-tanginnginik 1982,mi.

Amisut niriulaukkaluartillugit Aklukaq Kapinatmi urtunginnirsa -mik tilijaugutiqaniartugillugu, tilijaungaarninga aanniarnanginnilirinir-mut ikpigijaulualaurtuq, amma sulijukkut pilirisimatsiarninganut tili-jaugutigillugu. katimajiuqatinga Lisa Raitt, sivullirpaami katimajirjuan-guqataujuq tilijaulaurmat nunamiutalirijimut taitsumanitsainnaq,amma kinguniagut tusagaksakkuurtummariutitaulilaurtuq nipiliursi-manivininga pijjutigillugu uqalimautiqaqsuni Aklukaap aulatsininganikamaamakkut/iviangikkut qaujisautinik Liberals amigarsarniup miksaanut,taanna pijjutigillugu kanatami nungujuiq atuutiqartummarialuuningaqaujisarutaulluni kaansuqanirmut amma saukkut qupisimajunut.Uqalaurtuq katimajiuqatini ajungittummariuniraqsugu arsururnaqtu-alukkut amma pituinnaungittumi silaarjuami gavamaup aulagusingatigut.

“Aksurunnaqtumit tunijauqattaqtailili,” Raitt uqaqtuviniq uqali-matillugu nipiliurtaunnirsuni.

Raitt uqausirijauqattalaurtuq akaugijaungittummariulluni uqausir-

de sous-ministre intérimaire des ressources humaines au bureau ducommissaire intérimaire, le bureau chargé de l’ébauche de la structuredu gouvernement du Nunavut, inauguré le 1er avril 1999.

« J’ai dû utiliser toutes les compétences professionnelles acquises etles rassembler pour une seule tâche », a confié Mme Aglukkaq à la revueCanadian Geographic plus tôt cette année en prévision du 10e anniversairedu territoire. « Ce fut une épreuve de ce que je sais et de ce que je nesais pas. »

En 2004, elle a suivi les traces de pionnière en politique de NellieCournoyea, se portant candidate lors des élections territoriales et remportant le siège de Nattilik contre six hommes. Cette année-là, ellea été l’une des deux femmes élues, nommée leader à la Chambre etrécompensée par une série de postes importants et à profil élevéd’abord en finances, puis en santé et services sociaux.

Après avoir organisé en 2008 le forum sur les femmes et les élections, réunissant une brochette de personnalités connues, en vue de persuader les femmes inuites de briguer les suffrages dans le milieupolitique, Mme Aglukkaq a été anéantie de ne pas pouvoir participer àl’initiative – parce que, le travail d’accouchement ayant débuté prématurément, elle était occupée à donner naissance à son premierenfant, un fils qui se nomme Cooper.

« J’aurais présenté un discours à cette occasion si l’accouchementde mon fils n’avait pas commencé ce jour-là », raconte-t-elle à une salleà guichets fermés à Ottawa en avril dernier. À cette occasion, elle recevait un prix EVE d’Equal Voices Canada, qui fait pression pour laparticipation d’un plus grand nombre de femmes au Parlement. « Je mesouviens d’avoir été très déçue de ne pas pouvoir participer et une desorganisatrices a dit en plaisantant que j’aurais dû le faire quand même,et que cela aurait été un très bon exemple pour les femmes qui yétaient. »

Elle a rapidement été choisie pour représenter les Conservateursau Nunavut, une circonscription que le Parti voulait désespérémentenlever aux Libéraux, qui avaient représenté les Inuits de l’Arctique del’Est depuis que le député NPD Peter Ittinuar avait déserté son parti en1982 pour se joindre aux Libéraux de Pierre Trudeau.

ᐊᒃᓗᒃᑲᖅ ᐊᖏᕐᑎᑕᐅᔪᖅ ᒥᓂᔅᑕᕈᖅᑎᑕᐅᓪᓗᓂ ᐋᓐᓂᐊᕐᓇᖏᓐᓂᓕᕆᓂᕐᒧᑦ ᑲᓇᑕᒥ ᕆᑐ ᐊᓕᒥ, Rideau Hall.Aglukkaq is sworn in as Minister of Health at Rideau Hall.Aglukkaq angirtitaujuq ministaruqtitaulluni aanniarnanginnilirinirmut KanatamiRideau Hall.Mme Aglukkaq est assermentée à titre de ministre de la Santé à Rideau Hall.

© S

GT

SERG

E G

OU

IN, R

IDEA

U H

ALL

30

srx4~6

| FA

LL 2

009

I N U K T I T U T wk4tg5

ci5gu | UP CLOSE | QANITTUMI | DE PRÈS

ᕋᐃᑦ, Raitt ᐅᖃᐅᓯᕆᔭᐅᖃᑦᑕᓚᐅᕐᑐᖅ ᐊᑲᐅᒋᔭᐅᖏᑦᑐᒻᒪᕆᐅᓪᓗᓂ ᐅᖃᐅᓯᕐᓘᑎᕖᓂᖏᓐᓄᑦ,ᐊᒃᓘᑳᖅ ᐅᐱᒋᔭᐅᔪᒻᒪᕆᐅᑎᓪᓗᒍ ᑲᒪᑦᓯᐊᓚᐅᕐᓂᖓᓄᑦ ᑕᒪᑐᒥᖓ ᓂᐱᓕᐊᖑᓯᒪᔪᕕᓂᕐᒥᒃᑐᓴᒐᒃᓴᑎᒎᕐᑎᑕᐅᓯᒪᔪᒥᒃ ᑕᐃᔭᐅᓪᓗᓂ “ ᕋᐃᑦ- ᐊᓐᓇᒋᐊᕐᕕᖓ” , “ Raitt- gate. ”

ᑕᐃᒪᖓᓕᒫᖅ ᐱᓯᑎᐅᓂᖓ ᓴᖅᑭᑉᐸᓪᓕᐊᑐᐃᓐᓇᕐᑐᖅ ᑲᑎᒪᕕᐊᓗᒻᒥ. ᐊᒃᓘᑳᑉ ᑲᒪᓂᕆᓚᐅᕐᑕᖓᑐᐊᕕᕐᓇᕐᑐᑰᕐᑐᓂᒃ H1N1,ᖑᓂᕋᖅᑕᐅᔪᒥᒃ ᑲᓇᑕᒥᐅᓕᒫᓂᒃ ᐊᑦᑐᐃᓗᐊᕐᑐᒥᒃ ᑕᒪᐃᓐᓂᒃ ᐊᒻᒪᓄᓇᕗᒻᒥᐅᓂᒃ, ᐅᐱᒋᔭᐅᓚᐅᕆᕗᖅ ᑲᔪᓯᑎᑦᓯᐊᓚᐅᕐᒪᐅᒃ. ᐅᐱᒋᔭᐅᒻᒪᕆᓚᐅᕐᑐᖅ ᐱᓕᕆᖃᑎᖃᑦ -ᓯᐊᓚᐅᕐᓂᖓ ᐋᓐᓂᐊᕐᓇᖏᓐᓂᓕᕆᓂᕐᒧᑦ ᐱᓕᕆᔨᐅᔪᓂᒃ ᒐᕙᒪᖏᑕ ᐊᑭᕋᖏᓐᓂ, ᐊᓪᓛᑦᐅᖄᓚᕕᒋᕙᑦᓱᒋᑦ ᐱᓇᓱᐊᕈᓯᐅᑉ ᓄᓐᖑᐊᓂ ᑐᑭᓯᑎᒋᐊᕋᓱᐊᕐᓱᒋᑦ ᖃᓄᐃᓕᖓᓕᕐᒪᖔᑕ. Liberal, ᑯᓐᓄᑦᑲᑎᒪᔨᐅᔪᖅ ᒃᓕᓐ ᐱᐅᕐᓴᓐᓄ, Glen Pearson ᐅᓂᒃᑳᕆᓯᒪᔭᖓ ᐱᓕᕆᔾᔪᓯᖃᓂᕋᖅᓱᒍ“ ᒪᑐᐃᖓᑦᓯᐊᕐᑐᒃᑯᑦ ᐊᕐᓱᕈᕐᓇᕐᑐᐊᓗᒃᑰᕋᓗᐊᕐᓱᓂ” ᑐᓗᕐᑕᐅᑕᐅᔪᓂᒃ ᐊᒻᒪ ᓕᐳᕈᓪᑯᓐᓄᑦ ᐋᓐᓂᐊᕐ -ᓇᖏᓐᓂᓕᕆᓂᕐᒧᑦ ᑭᒡᒐᕐᑐᕐᑎᐅᔪᖅ ᑭᐅᕈᓕᓐ ᐱᓂᐊᑦ, Carolyn Bennett ᐅᐱᒍᓱᒃᓯᒪᔪᒻᒪᕆᒃᓕᐅᓇᒥᒃ, “ ᐅᔾᔨᕐᓱᑦᓯᐊᒃᑳᓘᓂᖓᓂᒃ ᐃᓱᒪᓕᐅᕈᑎᒃᓴᓂᒃ. ”

ᐅᖃᓕᒫᒐᒃᓴᓕᐅᕐᑎ Maclean, ᓂᒃ ᐊᕆᓐ ᕕᐅᕆ, Aaron Wherry ᐅᔾᔨᕈᓱᓗᐊᓚᐅᕐᑐᖅ ᐊᒃᓗᒃᑲᖅᓇᖏᕐᓯᓚᐅᕐᓯᒪᒻᒪᑦ ᑲᑎᒪᕕᐊᓗᒻᒥ ᐊᖏᑦᓯᐊᕐᓂᕋᖅᓱᓂ ᑕᒻᒪᕐᓂᕕᓂᕐᒥᓂᒃ ᐊᒻᒪ ᖁᔭᓕᒻᒪᒋᑦᑲᑎᒪᔨᐅᖃᑎᓂ ᐅᖃᐅᔾᔪᐃᔨᒋᓚᐅᕋᒥᒋᑦ ᑕᒻᒪᕐᓂᕕᓂᖓᓄᑦ.

“ ᐅᖃᕈᓐᓇᖅᐳᒍᑦ ᑕᑯᔭᕆᐅᖅᐳᒍᑦ ᑲᓇᑕᐅᑉ ᒐᕙᒪᒃᑯᒋᑦᑕ ᑲᑎᒪᕕᒡᔪᐊᕐᓇᖓᓂ ᐅᖃᕆᐅᖅᑐᒥᒃᓇᖕᒥᓂᖅ ᑕᑯᖅᑯᑎᓇᓂ, ᐊᑭᕈᒥᓄᑦ ᑕᒻᒪᓚᐅᕐᓂᕋᕈᓐᓇᖅᑐᒥᒃ, ” ᑎᑎᕋᖅᐳᖅ.

ᓲᖃᐃᒻᒪ, ᐱᖅᑯᓯᕆᒻᒪᐅᒃ ᐃᓄᐃᑦ ᐱᓕᕆᖃᑎᒌᓐᓂᖅ ᐊᒻᒪ ᐃᑲᔪᖃᑎᒌᓐᓂᖅ. “ ᐃᓅᖃᑎᒌᑦ -ᓯᐊᕐᓂᖅ ᑐᑭᖃᒪᑦ ᐃᒃᐱᒍᓱᑦᓯᐊᕐᓂᖅ ᐊᓯᒥᓂᒃ, ” ᐊᒃᓗᒃᑲᖅ ᐅᖃᓚᐅᕐᑐᖅ ᑲᑎᒪᔪᓄᑦ ᑎᒍᓯᓪᓗᓂᐃᓕᑕᕆᔭᐅᔾᔪᑎᒥᓂᒃ EVE Award, ᒥᒃ ᐋᑐᕗᐊᒥ. “ ᐃᓕᓴᕐᑕᐅᓚᐅᕐᓯᒪᒐᒪ ᓇᓚᖃᑦᑕᕐᑐᒃᓴᐅᒋᐊᖅ ᐊᒻᒪᐃᒃᐱᒍᓱᑦᓯᐊᕆᐊᖅ ᐊᔾᔨᒌᖏᑦᑐᓂᒃ ᐃᓱᒪᒋᔭᐅᔪᓂᒃ ᐊᒻᒪ ᐱᔾᔪᑕᐅᔪᓂᒃ, ᐊᓪᓛᑦ ᐊᖏᖃᑎᒋ -ᖏᒃᑲᓗᐊᕈᑎᑦ — ᑕᒪᒃᑯᐊ ᐊᑐᑦᓯᐊᕐᑐᒻᒪᕆᐊᓘᓕᕐᑐᑦ ᐅᕙᓐᓄᑦ ᐅᓪᓗᒥ ᐃᖅᑲᓇᐃᔭᓐᓂ. ”

ᐊᑯᓂᐊᓕᕐᑐᖅ ᑲᑎᒪᔨᐅᖃᑦᑕᕐᓯᒪᓕᕐᓂᖓ ᐸᕐᓇᒍᑎᒋᑦᓯᐊᕐᓯᒪᔭᖓ ᐅᓪᓗᒥᒧᑦ. “ ᓲᖃᐃᒻᒪᐊᕐᓱᕈᕐᓇᕐᑐᖃᐅᓚᐅᕐᑐᖅ, ” ᑕᐃᑦᓱᒪᓂ ᒥᓂᔅᑕᐅᑎᓪᓗᒍ ᓄᓇᕗᒻᒥ, ᐅᖃᓚᐅᕐᑐᖅ, “ ᑭᓯᐊᓂ ᐅᒃᐱᕆ -ᔭ ᖃᓚᐅᕋᒪ ᐊᒻᒪ ᓱᓕ ᐅᓪᓗᒥ ᓂᕈᐊᕐᑕᐅᓯᒪᔪᑦ ᑎᓕᔭᐅᒍᑎᖃᖅᓯᒪᒻᒪᑕ ᐊᒻᒪ ᐃᓱᒪᓕᐅᕈ -ᑎᖃᖃᑦᑕᕆᐊᓖᑦ ᐱᑐᐃᓐᓇᐅᖏᑦᑐᐊᓗᓐᓂᒃ. ”

ᐋᑐᕗᐊᒥ ᑲᑎᒪᕕᐊᓗᒻᒥ ᐱᒻᒪᕆᑦᑐᐊᓘᓕᕋᓗᐊᕐᐸᑕ, ᖁᕕᐊᓇᕐᐳᖅ ᖃᐅᔨᒪᒋᐊᖅ ᑭᒡᖓᕐᑐᕐ -ᑎᖃᖅᑐᒍᑦ ᐃᓄᒻᒥᒃ ᓂᓐᖓᑳᓪᓚᑦᔮᖏᑦᑐᒥᒃ, ᐅᐃᒻᒪᔾᔮᖏᑦᑐᒥᒃ.

self-aggrandizing outlet for utter nonsense, let alone freely admitting toone’s own limitations,” he wrote.

Of course, collaboration and seeking advice are Inuit values.“Innuqatigiitsiarniq means respect for others,” Aglukkaq told the crowdas she accepted her EVE Award in Ottawa. “It has taught me to listen toand respect different opinions and perspectives, even if I don’t alwaysagree – a value which arguably serves me well in my career today.”

Her long political history has also prepared her well. “Of coursethere were challenges,” she said of her time as a Nunavut cabinet minister,“but I believed then and still believe now that it is the job of elected officials to take responsibility and make tough decisions.”

When things get hot in Ottawa, it’s comforting to know that theInuit representative in cabinet knows how to keep her cool.

w

w

© O

FFIC

E O

F TH

E H

ON

. LEO

NA

AG

LUKK

AQ

(3)

ci5gu | UP CLOSE | QANITTUMI | DE PRÈS

31I N U K T I T U T wk4tg5

UK

IAK

SA

AQ

| A

UT

OM

NE

200

9

luutiviininginnut, Akluukaaq upigijaujummariutillugu kamatsialau-rninganut tamatuminga nipiliangusimajuvinirmik tusagaksatiguur-titausimajumik taijaulluni “rait-annagiarvinga”, “Raitt-gate.”

Taimangalimaaq pisitiuninga saqqippalliatuinnartuq katimavialum-mi. Akluukaap kamanirilaurtanga tuavirnartukuurtunik H1N1,nguni-raqtaujumik Kanatamiulimaanik attuiluartumik tamainnik ammanunavummiunik, upigijaulaurivuq kajusititsialaurmauk. Upigijaum ma -ri laurtuq piliriqatiqatsialaurninga aanniarnanginnilirinirmut pilirijiujunikgavamangita akiranginni, allaat uqaalavigivatsugit pinasuarusiup nun-nguani tukisitigiarasuarsugit qanuilingalirmangaata. Liberal,kunnutkati majiujuq Glen Pearson unikkaarisimajanga pilirijjusiqaniraqsugu“matuingatsiartukkut arsururnartualukkuuraluarsuni” tulurtautaujunikamma Lipurulkunnut aanniarnanginnilirinirmut kiggarturtiujuq CarolynBennett upigusuksimajummarik Leonamik, “ujjirsutsiakkaaluuninganikisumaliurutiksanik.”

Uqalimaagaksaliurti Maclean,nik Aaron Wherry ujjirusulualaurtuqaklukkaq nangirsilaursimammat katimavialummi angitsiarniraqsunitammarnivinirminik amma qujalimmagit katimajiuqatini uqauj -juijigilauramigit tammarnivininganut.

Suuqaimma, piqqusirimmauk Inuit piliriqatigiinniq amma ikaju qa -tigiinniq. “Inuuqatigiitsiarniq tukiqamat ikpigusutsiarniq asiminik,”Aklukkaq uqalaurtuq katimajunut tigusilluni ilitarijaujjutiminik EVEAward,mik Aatuvuami. “Ilisartaulaursimangama nalaqattartuksaugiaqamma ikpigusutsiariaq ujjigiingittunik isumangijaujunik amma pijjutau-junik, allaat angiqatigingikkaluarukit — tamakkua atutsiartummarialu-ulirtut uvannut ullumi iqqanaijanni.”

Akunialirtuq katimajiuqattarsimalirninga parnagitigitsiarsimajangaullumimut. “suuqaimma arsururnartuqaulaurtuq,” taitsumani Minis tau -tillugu Nunavummi, uqalaurtuq, “kisiani ukpirijaqalaurama amma suliullumi niruartausimajut tilijaugutiqaqsimammata amma isumaliuruti -qaqattarialiit pituinnaungittualunnik.”

Aatuvuami katimavialummi pimmarittualuuliraluarpata, quvia-narpuq qaujimagiaq Kiggarturtiqaqtugut Inummik ninngakaallatjaan-gittumik, uimmajjaangittumik.

Bien que nombreux étaient ceux qui s’attendaient à ce que Mme Aglukkaq soit nommée dans un rôle de second plan au cabinet, sanomination au portefeuille de la santé a été décrite comme une surprise,quoique bien méritée. Sa collègue Lisa Raitt, une autre nouvelle éluenommée à l’important portefeuille des Ressources naturelles en mêmetemps que Mme Aglukkaq, a fait les manchettes plus tard au sujet d’uneconversation privée, enregistrée accidentellement. Parlant de la façondont Mme Aglukkaq avait géré la situation entourant la pénurie d’isotopesmédicaux, un composé radioactif produit au Canada pour des essaiscruciaux de détection du cancer et de fractures des os, Mme Raitt aindiqué que sa collègue était une femme douée se débattant dans l’universmouvementé de la politique fédérale.

Dans cette conversation enregistrée, Mme Raitt a dit : « J’espèrequ’elle ne sera jamais aux prises avec un dossier chaud ». [Traduction]

Mme Raitt a été vertement critiquée pour ses commentaires malfondés, alors que Mme Aglukkaq était louangée pour la dignité de soncomportement à la suite de ce que certains médias ont surnommé le « Raitt-gate ».

Son étoile continue de monter sur la Colline. La façon dont Mme Aglukkaq a géré la crise du H1N1, qui a frappé le Canada le plusdurement par habitant et les Nunavummiuts au taux le plus élevé auCanada, a été applaudie pour sa transparence. Elle a été acclamée pouravoir consulté les critiques en matière de santé de l’Opposition, leurtéléphonant même une fois pendant la fin de semaine pour lesinformer de la situation. Le député libéral Glen Pearson a décrit sa conduite, dans un blogue, comme une « transparence sous pression »,tandis que la critique libérale de la santé Carolyn Bennett a applaudison « jugement extrêmement sain ».

Le blogueur Aaron Wherry de Maclean’s a été époustouflé lorsqueMme Aglukkaq s’est levée dans la Chambre des communes pour reconnaîtreune déclaration inexacte et ensuite remercier le député de l’Oppositionqui lui avait fait remarquer cette erreur.

« Suffit-il de dire qu’un tel comportement a été considéré comme ungenre de révélation, tellement il est rare de voir quelqu’un se comporterautrement que pour s’autoagrandir en disant des nullités, et encoremoins pour reconnaître librement ses propres limites », a-t-il écrit.[Traduction]

Bien sûr, la collaboration et la recherche de conseils sont desvaleurs inuites. « Innuqatigiitsiarniq signifie le respect des autres », aprécisé Mme Aglukkaq à l’intention de l’auditoire lorsqu’elle a accepté leprix EVE à Ottawa. « Cela m’a enseigné à écouter et à respecter les opinions et les points de vue différents, même si je ne suis pas toujoursd’accord – une valeur dont on pourrait dire qu’elle me sert bien dansma carrière aujourd’hui. »

Ses longs antécédents politiques l’ont également bien préparée. Enparlant de son expérience à titre de ministre du Nunavut, elle dit : « Ily a eu, bien entendu, des défis, mais je croyais alors et je crois encoreque les représentants élus doivent assumer leurs responsabilités et prendredes décisions difficiles. »

Quand ça chauffe à Ottawa, il est réconfortant de savoir que lareprésentante inuite au cabinet sait conserver son sang-froid.w w

ᐃᒐᓂᒃ ᐸᓂᑲᐃᒃᓂᒃ, ᑭᑭᐊᑦᑐᐃᓂᖅ ᐊᒻᒪ ᑐᓴᐅᒪᑎᑦᓯᓂᖅ ᑮᓇᐅᔭᐃᑦ ᒥᒃᓵᓄᑦ ᑕᒪᕐᒥᒃ ᐱᓕᕆᐊᕆᓚᐅᕐᑕᖏᑦ ᐅᓪᓗᑦᓴᐃᓐᓇᒥ ᑲᑎᒪᔨᐅᔫᑉ. Flipping pancakes, hammering nails and making funding announcements is all in a day’s work for a busy politician.Iganik panikaiknik, kikiattuiniq amma tusaumatitsiniq kiinaujait miksaanuttamarmik piliriarilaurtangit ullutsainnami katimajiujuup. Cuire des crêpes, enfoncer des clous et faire des annonces de financementreprésentent une journée typique pour une politicienne très occupée.

32

srx4~6

| FA

LL 2

009

I N U K T I T U T wk4tg5

ci5gu | UP CLOSE | QANITTUMI | DE PRÈS

ttC6bq5/by/par/titiraqtaa Kwox7 bA3 2̂ William Tagoona

Songs Live onInngiusingit Nipqainnalangajut Ses chansons restent vivantes

Charlie Adamsᐃᓐᖏᐅᓯᖏᑦ ᓂᐱᖃᐃᓐᓇᓚᖓᔪᑦ ᓵᓕ ᐋᑕᒻᔅ

ᓵᓕ ᐃᓐᖏᕐᑐᖅ ᑐᓴᕐᓂᔮᕐᑎᑦᓯᑎᓪᓗᒋᑦ ᐳᕕᕐᓂᑐᒥ. Charlie performing at a music festival in Puvirnituq.Charlie inngirtuq tusarnijaartitsitillugit Puvirnitumi.Charlie s’exécute lors d’un festival de musique à Puvirnituq.

ci5gu | UP CLOSE | QANITTUMI | DE PRÈS

33I N U K T I T U T wk4tg5

UK

IAK

SA

AQ

| A

UT

OM

NE

200

9

34

srx4~6

| FA

LL 2

009

I N U K T I T U T wk4tg5

ci5gu | UP CLOSE | QANITTUMI | DE PRÈS

ᓵᓕ ᐊᔾᔨᐅᖏᓚᖅ ᐃᒻᒥᒃᑯᑦ ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᒥ. ᑖᓐᓇ ᐃᓐᖏᕐᑎ-ᐃᓐᖏᐅᓯᓕᐅᕐᑎᓂᐱᓕᐅᖃᑦᑕᕐᓯᒪᔪᖅ ᐊᒻᒪ ᑐᓴᕐᓂᔮᕐᑎᑦᓯᖃᑦᑕᕐᓯᒪᓪᓗᓂ ᓇᓂᑐᐃᓐᓈᓗᒃ ᓯᓚᕐᔪᐊᒥ. ᐃᓐᖏᑎᓪᓗᒍᑯᐃᓐᒧᑦ ᕼᐊᓚᓐᒥ 1986,ᒥ ᐃᒃᐱᓇᓗᐊᖑᐊᑐᖅ, ᐅᕝᕙᓘᓐᓃᑦ ᐃᖏᕐᕋᑲᑕᖃᑕᐅᓚᐅᕐᓯᒪᓂᖓ ᑲᓇᑕᒥᐳᕕᕐᓂᑐᒥᐅᓄᑦ ᑲᑕᔾᔭᑎᓄᑦ 1984,ᒍᑎᓪᓗᒍ, ᐊᒥᐊᓕᑲᒧᑦ ᐊᒻᒪ ᑲᓇᑕᒧᑦ, ᐊᒻᒪ ᐊᒥᓱᐊᕐᑎᐊᓗᑦᓱᓂᑲᓇᑕᒥ ᐃᓄᓐᓄᑦ ᐃᓐᖏᖃᑦᑕᕐᓯᒪᔪᖅ.

ᐱᓇᓱᐊᖃᑦᑕᓯᒪᔪᖅ ᑕᓚᕕᓴᒧᑦ ᓴᖅᑭᑕᐅᔪᑦᓴᓕᕆ -ᓂᕐᒧᑦ ᑕᕐᕋᒥᐅᑦ ᓂᐱᖓᒃᑯᓄᑦ ᑯᐸᐃᑉ ᑕᕐᕋᖓᓂ ᐊᒻᒪᐊᒥᓱᓄᑦ ᒐᕙᒪᐃᑦ ᑎᒥᖁᑎᖏᓐᓄᑦ ᐱᓇᓱᐊᕐᓯᒪᑦᓱᓂ,ᑭᓯᐊᓂᓕ ᖁᕕᐊᓱᒍᑎᖃᓂᐸᐅᓚᐅᔫᖅ ᐃᓐᖏᕆᐊᖅᓇᒻᒥᓂᖅ ᐃᓐᖏᐅᑎᓕᐊᒥᓂᒃ. ᓵᓕ ᐊᖏᓐᖏᑑᓚᐅᕐ -ᓯᒪᓚᐅᖏᑐᖅ ᐱᕕᑦᓴᖃᑐᐊᕋᒥ ᐃᓐᖏᕆᐊᖅ.

ᐃᖅᑲᐅᒪᔪᖓ ᐃᓐᖏᕋᑎᒋᑦᓱᒍ ᓯᕗᓪᓕᐹᑦᓯᐊᒥᓯᐱᓯᒃᑯᑎᒎᖅᓱᑕ ᑕᐃᔭᐅᔪᒃᑯᑦ, True North Concert,ᐃᖃᓗᓐᓂ 1981,ᒍᑎᓪᓗᒍ. ᕚᓪᑎ, Valdy, ᑲᓇᑕᒥᐅᖅᑐᓴᒐᒃᓴᓂᒃ ᓄᐃᑎᑦᓯᔨᒻᒪᕆᒃ ᐅᑕᖅᑭᖃᑕ ᐅ ᓚ ᐅᕐᓯᒪᔪᖅᓴᖅᑭᑐᒃᓴᐅᒋᐊᖅ. ᑭᓯᐊᓂ ᓇᓗᓇᕈᓐᓇ ᐃᑦᓴᐅᑎᒋ ᓚ -ᐅᕐᓯᒪᔪᖅ ᑐᓵᒋᐊᕐᑐᕐᓯᒪᔪᑦ ᑐᓴᕐᓂᕈᓱᑦ ᑐᒻᒪᕇᑦ ᐃᓄᑦᑎᑐᑦᐃᓐᖏᐅᓯᓂᒃ ᑐᓵᒋᐊᕐᑐᕐᓯᒪᓂᖏᑦ. ᓵᓕ ᐅᐱᒋᔭᒻᒪ -ᕇᐊᓘᓚᐅᕐᑐᖅ ᓄᐃᑕᑎᑕᐅᓂᖃᒻᒪᕆᑦᓱᓂ.

ᑕᐃᓱᒪᓂᑦᑕᐅᖅ ᐊᑕᐅᑦᓯᑰᓚᐅᕐᓯᒪᔪᒍᑦ ᓯᐱᓯᒃᑯᑎᒍᑦᑰᔾᔪᐊᒥ ᑐᓐᖓᓱᑦᑎᑦᓯᓂᖃᖅᑎᓪᓗᖓ ᐅᓪᓘᓐᓂ ᒪᕐᕉᓐᓂᑐᓴᕐᓂᔮᕐᑎᑦᓯᔪᓂ. ᐅᑕᖅᑭᖃᑕᐅᓚᐅᕐᓯᒪᔪᑦ ᐅᑯᐊ ᓲᓴᓐᐊᒻᒪ ᐃᑦᑐᓗ ᐃᑎᓪᓗᐃ, ᓵᓕ ᐸᓂᒍᓂᐊᖅ, ᒥᐊᓕ ᑖᒻᓴᓐᐊᒻᒪ ᔫᐱ ᐊᕐᓇᐃᑐᒃ. ᑐᓐᖓᓱᖁᓪᓗᒋᑦ ᓈᓚᒋᐊᕐᓯᒪᔪᑦᑖᒃᑯᐊ ᐃᓐᖏᑏᑦ ᐊᑐᓂᑦ ᐊᑎᓐᖑᐊᕐᑖᕐᑎᓚᐅᕐᓯᒪᔭᒃᑲ.ᓲᕐᓗ ᒥᐊᓕ ᑖᒻᓴᓐ ᑕᐃᓐᖑᐊᕐᓱᒍ “ ᑭᑎ ᕗᐃᓪᔅ” , “ KittyWells” ᖃᐅᔨᒪᔭᒻᒪᕆᐊᓗᒃ ᐃᓐᖏᕐᓯᑎᐅᓂ ᖓᓄᑦ ᐃᓄᓐᓄᑦ1950-1960,ᖏᓐᓂ. ᐅᖃᐅᓯᕆᓕ ᕋᒃᑯ ᑭᓇᐅᒻᒪᖔᑦ ᓵᓕᐋᑕᒻᔅ, ᐃᓯᒡᔪᓚᐅᕐᓯᒪᔪᖓ ᐃᒪᓐᓇ, “ ᑕᐃᖑᐊᕐ ᓂ -ᐊᖅᑲᖓ ᕗᕋᐃᖏ ᓴᓈᑐᕋ” , Frank Sinatra. ” ᑕᒪᓐᓄᑕᒪᓐᓇ ᐃᔪᕆᖅᑳᕐᓱᑎᒍᑦ ᐃᔪᕈᓐᓇᐃᕆᐊᖃᓚᐅᕐᓯᒪᔪᖓ.

ᑕᐃᒪ ᑭᖑᓂᐊᒍᑦ ᑲᑎᓕᓚᐅᕐᓯᒪᒻᒥᔪᒍᑦ ᓯᐱᓯᒃᑯᑦᑐᓴᕐᓂᔮᕐᑎᑦᓯᓂᖃᖅᑎᓪᓗᒋᑦ ᑰᔾᔪᐊᕌᐱᒻᒥ. ᑕᐃᓱᒪᓂᑦ -ᑕᐅᖅ ᑐᓐᖓᓱᒃᑎᑦᓯᔨᐅᓚᐅᕐᓯᒪᔪᖓ ᐊᒻᒪ ᐃᖏᕐᑎᑦᓯᖃ -ᑕᐅᓪᓗᖓ ᑐᓴᕐᓂᔮᕐᑎᑦᓯᔪᓂ. ᑕᐃᑦᓱᒪᓂᑦᑕᐅᖅ ᐅᑕᖅᑭ -ᑯᑖᑦᑎᓪᓗᒋᑦ ᐊᔾᔨᒌᖏᑦᑐᓂᒃ ᐃᖏᕐᑏᑦ ᐅᑕᖅᑭᔪᑦᐃᓐᖏᓕᓚᐅᕐᓯᒪᔪᑦ. ᑕᒪᕐᒥᒃ ᐃᓄᐃᑦ, ᓇᔅᑳᐲᑦ, ᑯᕇ,ᐊᒻᒪ ᖃᓪᓗᓈᑦ. ᓵᓕᐅᑉ ᐊᐱᕆᔭᕐᑐᓚᐅᕐᓯᒪᔮᖓ ᐃᓐᖏ -ᖃᑎᒌᔪᓐᓇᕐᖔᕐᒥᖓ. ᐃᓐᖏᓚᐅᕐᓯᒪᔪᒍᑦ ᑕᐃᔭᐅᔪᒥᒃ“ ᖁᕕᐊᓱᒃᐳᖓ” ᖃᐅᔨᒪᔭᐅᒍᑎᒋᒻᒪᕆᓕᓚᐅᕐᓯᒪᔭᖓᓂᒃᓵᓕᐅᑉ. ᐃᓐᖏᕐᑎᓪᓗᓄᑦ ᑕᑯᒋᐊᖃᑦᑕᓚᐅᕐᓯᒪᔪᖓᖁᖓᑦ ᓱᖓᓗ ᖃᐅᔨᒋᐊᕐᓱᖓ ᖃᓄᐃᖏᒻᒪᖓᑦ. ᐊᒃᓱ -ᐊᓗᒃ ᖁᕕᐊᒋᔭᐅᓚᐅᕐᓯᒪᔪᖅ ᓵᓕ ᐃᓄᓐᓄᑦ ᑐᓵᔪᓄᑦ.

ᓵᓕ ᐃᓐᖏᐅᓯᓕᐅᕆᐊᖃᑦᑕᓕᓚᐅᕐᓯᒪᔪᖅ 1970,ᖏᓐᓂᑰᔾᔪᐊᕌᓗᒻᒥ ᐃᓕᓐᓂᐊᕐᓱᓂ. ᑕᐃᑦᓱᒪᓂ ᐃᔾᔪ -ᐊᕐᓯᖃᑦᑕᓕᓚᐅᕐᓯᒪᔪᖅ ᐃᓐᖏᐅᓯᓂᒃ ᖃᓪᓗᓈᑎᑑᕐᑐᓂᒃᓴᐅᒥᒻᒧᑦ ᑯᑭᑦᑕᐹᕐᓱᓂ. ᓴᐅᒥᒻᒧᑦ ᑯᑭᑦᑕᐹᓱᑐᐊᖅ ᐃᓅᑦᓱᓂ. ᐊᔾᔨᐅᖏᑦᑐᖅ ᑕᐃᒪᐃᑦᑐᖃᒡᒍᖏᒻᒪᑦ.ᐃᓕᓐᓂᖃᑎᒋᕙᓚᐅᕋᒃᑯᑦ ᓱᓕ ᑕᑯᓐᓇᖑᐊᕐᑕᕋ ᓵᓕ ᐱᓱᑦᑐᖅ ᓱᓪᓗᑯᑖᒃᑯ ᑐᔪᕐᒥᕕᐊᓗᑦᑎᓐᓂᐃᓐᖏᐅᔭᕐᓱᓂ ᐊᔾᔨᒌᖏᑦᑐᓂᒃ ᐊᑯᓂᓂᑕᓂᒃ ᐊᒻᒪ ᓄᑖᓂᒃ. ᐃᓐᖏᕐᓂᐅᓕᑐᐊᕐᒪᑦ ᓵᓕᑲᓐᖑᑕᐅᓚᐅᖏᑦᑐᖅ. ᐊᓪᓛᑦ ᐃᓅᓱᖓᓕᕐᓱᓂ ᓲᓕ ᑯᑭᑦᑕᐸᐅᑎᒥᓂᒃ ᑎᒍᓯᕙᓚᐅᕐᑐᖅ ᐃᓐᖏᐅᔭᕐᓱᓂ.ᑖᑦᓱᒥᖓ ᐊᔾᔨᖃᖏᑦᑐᒥ ᐃᓐᖏᕐᑎᒥᒃ ᑭᒃᑯᑐᐃᓐᓇᐃᑦ ᐊᑭᓖᒐᔭᕐᑐᑦ ᑐᓵᔭᕐᑐᕐᓗᑎᒃ.

ᐃᓐᖏᕈᓐᓇᐃᕋᒥ ᓵᓕ ᐋᑕᒻᔅ ᐅᖃᓕᒪᓂᖃᖅᐸᓚᐅᕐᑐᖅ ᓂᐱᑭᑦᑐᐊᐱᐅᑦᓱᓂ. ᐃᒪᓐᓇ,“ ᐋᓐᓂᕐᓯᓚᐅᓯᒪᒐᔭᖏᑦᑐᖅ ᐊᓯᒥᓂᒃ, ” ᐱᐅᓯᕆᒐᒥᐅᒃ. ᑭᓯᐊᓂ ᐊᓯᐊᓂᒃ ᐊᓕᐊᓇᖏᑦᑐᒥᒃ,ᖁᕕᐊᓇᖏᑦᑐᒥᒃ ᐃᓅᓯᖃᓚᐅᕆᕗᖅ ᓵᓕ.

ᐃᓅᓯᕐᒥᓂᒃ ᐱᒋᐊᕈᑎᖃᖅᓯᒪᔪᖅ ᐅᓂᒃᑳᕆᓪᓗᒍ. ᓵᓕ ᐋᑕᒻᔅ, ᐃᓅᓕᕐᓂᑯ ᐃᓪᓗ -ᕕᒐᕐᒥ 1953,ᒍᑎᓪᓗᒍ ᓴᓂᐊᓂ ᐃᓄᔾᔪᐊᑉ, ᑐᖁᑲᐱᓗᐊᓚᐅᕐᓯᒪᒻᒪᑦ. ᐊᕐᕌᒍᖃᑐ -ᐃᓐᓇᓱᓂ 55,ᓂᒃ ᑐᖁᓚᐅᔫᖅ ᒪᓐᑐᕆᐊᑉ ᐋᓐᓂᐊᕕᖓᓂ ᓴᓂᓕᖃᖅᓱᓂ ᐊᐃᑉᐸᒥᓂᒃᐃᓖᔅᒥᒃ ᐊᒻᒪ ᑕᓪᓕᒪᓂᒃ ᕿᑐᕐᖓᒥᓂᒃ ᐊᒻᒪ ᐃᕐᖑᑕᒥᓂᒃ. IT WAS A LIFE WHERE LEGENDS COME FROM. Charlie Adams,

born in an igloo in 1953 near the community of Inukjuaq, wasone of those who died too early. He was only 55 years old whenhe passed on at a Montreal hospital leaving his wife Elsie and fivechildren and grandchildren.

Charlie is a legend in the Arctic. The singer-songwriter recordedand performed all over the world. Performing on stage which suchnotables as the Queen of Holland in 1986, or the North American Tour

with the Povungnituk Throat Singersin 1984 that took him through the USAand Canada, and of course the manyperformances he gave to CanadianInuit.

He had worked as a TV producerwith Taqramiut Nipingat in NorthernQuebec and for several governmentagencies, but nothing made him hap-pier than singing his songs. Charlie justwouldn’t turn down an opportunity todo a gig.

I remember sharing the stage withhim at the first ever CBC True NorthConcert in Iqaluit in 1981. Valdy, aCanadian hit maker at the time wasalso on the lineup. But it quicklybecame clear most of the audiencewere there to hear their favoriteInuktitut songs. Charlie was the super-star.

Again we shared the stage atanother CBC show in Kuujjuaq where Ihosted the two-day concerts. The line-up included Susan and Ittulu Ititlui,Charlie Panigoniak, Mary Thompsonand Jobie Arnaituk. To relax the audi-ence I gave each performer a nick-name. For instance I called MaryThompson “Kitty Wells” a famouscountry singer well known to the Inuitin the 1950-60s. As I was introducingCharlie Adams, he whispered, “Youcan call me Frank Sinatra.” We bothlaughed and I complied.

We met each other again at anoth-er CBC concert in Kuujjuaraapik. I wasagain a host and performer at the con-certs. The lineup of performers was asmixed as the audience we were singingto. On both sides there were Inuit,Naskapis, Cree and Kadlunaqs. Charlie

came up to me and asked if I could sing a song with him. We sang“Quviasupunga” a song that became his trademark. During the songwe’d share glances and smiles as if to say everything is good, everythingis fine. The crowd loved him.

Charlie’s singing career started in 1970 at the Churchill VocationalCentre. It was there he started mimicking the hits of the day in Englishwith his left-handed guitar. Left-handed Inuk quitarists are rare. He wasone of them. Former students still have an image of Charlie walking the

ci5gu | UP CLOSE | QANITTUMI | DE PRÈS

35I N U K T I T U T wk4tg5

UK

IAK

SA

AQ

| A

UT

OM

NE

200

9

INUUSIRMINIK PIGIARUTIQAQSIMAJUQ UNIKKAARILLUGU. CharlieAdams, inuulirniku illuvigarmi 1953,gutillugu saniani Inujjuap,tuqukapilualaursimammat. Arraaguqatuinnasuni 55,nik tuqulau-juuq manturiap aanniavingani saniliqaqsuni aippaminik iliismikamma talmimanik qiturngaminik amma irngutaminik.

Charlie ajjiungilaq immikkut ukiurtartumi. Taanna inngirti-in ngiu -siliurti nipiliuqattarsimajuq amma tusarnijaartitsiqattarsimalluni nanitu-innaaluk silarjuami. Inngitillugu Kuinmut Halanmi 1986,mi ikpinaluan-guatuq, uvvaluunniit ingirrakataqataulaursimaninga Kanatami Puvirni -tuunut katajvatiinnut 1984,gutillugu, amiamut amma Kanatamut, ammaamisuartialutsuni Kanatami inunnut inngiqattarsimajuq.

Pinasuaqattasimajuq talavisamut saqqitaujutsalirinirmut TarramiutNipingakkunut Kupaip Tarrangani amma amisunut gavamait timiqu ti -ngin nut pinasuarsimatsuni, kisianili quviasugutiqanipaulaujuuq inngiriaqnamminiq inngiutiliaminik. Charlie anginngituulaursimalaungituq pivit -saqatuarami inngiriaq.

Iqqaumajunga inngiqatigitsugu sivullipaatsiami sipisikkutiguuqsutataijaujukkut, True North Concert, Iqalunni 1981,gutillugu. Valdy, Kanata -miuq tusagaksanik nuititsijimmarik utaqqiqataulaursimajuq saqqituk-saugiaq. Kisiani nalunarunnaitsautigilaursimajuq tusaagiartursimajuttusarnirusuttummariit Inuttitut inngiusinik tusaagiartursimaningit.Charlie upigijammariialuulaurtuq nuitatitauniqammaritsuni.

Taisumanittauq atautsikuulaursimajugut sipisikkutigut Kuujjuamitunngasuttitsiniqaqtillunga ulluunni marruunni tusarnijaartitsijuni.Utaqqiqataulaursimajut ukua Susan amma Ittulu Itillui, Charlie Panigoniak,Mary Thompson amma Jobie Arnaituk. tunngasuqullugit naalagiarsimajuttaakkua inngitiit atunit atinnguartaartilaursimajakka. suurlu MialiTaamsan tainnguarsugu “Kitty Wells” qaujimajammarialuk inngirsitiuni -nganut Inunnut 1950-1960,nginni. Uqausirilirakku kinaummangaat CharlieAdams, isigjulaursimajunga imanna, “tainguarniaqqanga Frank Sinatra.”Tamannu tamanna ijuriqqaarsutigut ijurunnairiaqalaursimajunga.

Taima kinguniagut katililaursimammijugut sipisikkut tusarnijaar-titsiniqaqtillugit Kuujjuaraapimmi. Taisumanittauq tunngasuktitsijiulaur -simajunga amma ingirtitsiqataullunga tusarnijaartitsijuni. Taitsumanittauqutaqqikutaattillugit ajjigiingittunik ingirtiit utaqqijut inngililaursimajut.tamarmik Inuit, Naskaapiit, Kurii, amma Qallunaat. Charlie apirijartu-laursimajaanga inngiqatigiijunnarngaarminga. Inngilaursimajugut taijau -jumik “quviasukpunga” qaujimajaugutigimmarililaursimajanganik Charlieup.inngirtillunut takugiaqattalaursimajunga qungatsungalu qaujigiarsungaqanuingimmangat. Aksualuk quviagijaulaursimajuq Charlie inunnuttusaajunut.

Charlie inngiusiliuriaqattalilaursimajuq 1970,nginni Kuujjuaraa -lummi ilinniarsuni. Taitsumani ijjuarsiqattalilaursimajuq inngiusinikqallunaatituurtunik saumimmut kukittapaarsuni. Saumimmut kukitta-paasutuaq inuutsuni. Ajjiungittuq taimaittuqaggungimmat. Ilinniqa ti gi -va laurakkut suli takunnanguartara Charlie pisuttuq sullukutaakku tujur-mivialuttinni inngiujarsuni ajjigiingittunik akuninitanik amma nutaanik.Inngirniulituarmat Charlie kanngutaulaungittuq. Allaat inuusungalir-suni suuli kukittapautiminik tigusivalaurtuq inngiujarsuni. Taatsumingaajjiqangittumi inngirtimik kikkutuinnait akiliigajartut tusaajarturlutik.

Inngirunnairami Charlie Adams uqalimaniqaqpalaurtuq nipikit-tuapiutsuni. Imanna, “aannirsilausimagajangittuq asiminik,” piusiri ga miuk.Kisiani asianik alianangittumik, quvianangittumik inuusiqalaurivuq suuli.

Charlie arsururutiqalaurtuq ajurisimanirmut imialummik ammaijirsimalaungitanga tamanna.

2004,mi Charlie tuqukasaalaursimajuq manturialmi tamaaniqqisu.apurtaulaursimajuq nunakkuurutimut sinittillugu maanituinnaq. Tusagak -satiguurutaulaursimajuq qanuigunnairpallianinga aanniavimmi.

SA VIE EST UNE DE CELLES QUI DEVIENNENT LÉGENDES. CharlieAdams, né dans un igloo en 1953 près du village d’Inukjuaq,est vraiment mort trop jeune. Il n’avait que 55 ans quand il estdécédé dans un hôpital de Montréal, laissant dans le deuil sonépouse Elsie et ses cinq enfants et petits-enfants.

Charlie est une légende dans l’Arctique. Le compositeur-interprètea endisqué et donné des prestations dans le monde entier. Il s’est exécuté sur scène pour des personnalités telles que la reine des Pays-Bas

en 1986 ou lors de la tournée nord-américaine des Povungnituk ThroatSingers en 1984 qui l’a mené d’un bout à l’autre des États-Unis et duCanada, sans compter les nombreuses prestations données aux Inuitscanadiens.

Il a travaillé comme téléaste auprès de la Taqramiut Nipingat dansle Nord québécois et pour de nombreux organismes gouvernementaux,mais rien ne le rendait plus heureux que d’exécuter ses chansons. Charliene pouvait tout simplement pas refuser l’occasion de donner un spectacle.

Je me souviens d’avoir partagé la scène avec lui lors du tout premierconcert True North de la CBC à Iqaluit en 1981. Valdy, un compositeurde chansons populaires canadien à l’époque, était aussi un des invités,mais il est vite apparu que la plupart des spectateurs y étaient pourentendre leurs chants inuktituts préférés. Charlie était leur superstar.

Nous avons de nouveau partagé la scène lors d’un autre spectaclede la CBC à Kuujjuaq où j’animais les concerts répartis sur deux jours.Parmi les artistes, il y avait Susan et Ittulu Ititlui, Charlie Panigoniak,Mary Thompson et Jobie Arnaituk. Pour amuser l’auditoire, je donnaisun surnom à chaque interprète. J’avais nommé par exemple MaryThompson « Kitty Wells », une chanteuse country populaire que les Inuitsavaient connue dans les années 1950-1960. Comme j’allais présenterCharlie Adams, il a murmuré : « Tu peux m’appeler Frank Sinatra ».Nous avons ri et je me suis conformé à son désir.

Nous nous sommes rencontrés de nouveau à l’occasion d’un autreconcert de la CBC à Kuujjuaraapik. J’étais encore une fois un animateur etinterprète aux concerts. Le choix des artistes était aussi varié que l’audi-toire qui nous écoutait. Des deux côtés il y avait des Inuits, des Naskapis,des Cris et des Kadlunaqs. Charlie m’a demandé d’exécuter une chansonavec lui. Nous avons chanté « Quviasupunga », une chanson qui allaitdevenir sa chanson fétiche. Au cours de la chanson, nous nous sommes

ᓵᓕ ᐱᖃᑎᖃᖅᑎᓪᓗᒍ ᐊᓈᓇᒥᓂᒃ ᓂᐊᓕᒥᒃ, ᐊᕐᓇᒥᓂᒃ ᐃᓖᓯᒥᒃ, ᐊᒻᒪ ᐃᕐᓂᒥᓂᒃ ᓴᓂᒥᒃ ᐃᓄᔾᔪᐊᒥ 19 80, ᖏᓐᓂ. Charlie with his mother Nellie, wife Elsie, and son Sonny in Inukjuak in the 1980s.Charlie piqatiqaqtillugu anaanaminik Nelliemik, arnaminik Elsiemik, amma irniminikSonnymik inujjuami 1980,nginni.Charlie avec sa mère Nellie, son épouse Elsie et son fils Sonny à Inukjuak dans les années 1980.

36

srx4~6

| FA

LL 2

009

I N U K T I T U T wk4tg5

ci5gu | UP CLOSE | QANITTUMI | DE PRÈS

ᑐᓴᕐᓂᔮᕐᑎᑦᓯᓂᖅ ᓄᓇᒋᔭᒥᓂ — ᐃᓄᔾᔪᐊᒥ. Performing in his hometown – Inukjuak.Tusarnijaartitsiniq nunagijamini – Inujjuami.Charlie en spectacle dans sa ville natale – Inukjuak.

ci5gu | UP CLOSE | QANITTUMI | DE PRÈS

37I N U K T I T U T wk4tg5

UK

IAK

SA

AQ

| A

UT

OM

NE

200

9

Tamanna upigilaungitanga kisianilu ijirtuarinaniuk. Charlie pijun-nartitsilaurtuq tusagaksatigut ajjinnguaminik saqqititautitsigiaq aanniav-immi aaqqikpallialirsuni. Kisiani 2007,mi uqalimalaursimajuq ilannari-jaminut sipisikkutigut piqatiqarsuni Charlie Paniguniarmik unikkaarsutikukiurtatumi akaungiliurutauninganik imialuup amma uqausiqaqsutiktuqugutigikasatsimaninganik.

Charlie tuqulaursimajuq Vivuari 2008,mi. Tusagaksatiguuru tau til -lugu ukiurtartumiunut qiksaagutaulaurtuq inunnut. Inngiusiliukkau qa -taujuqutivut inuugunnairtuq. Tuqujiaqaqpugut unikkaarsitimik. Inunir -mini inngiusiliurpalaurtuq tusarnirijaujunik inunnut amma inngiusil-iangit asijjirutausimajut Inuit inuugusinginnut amma quviasugutaullutikinuugiamut.

Tuqummat amisunut tusartautsautigilaursimajuq. Ukua tavva uqau-siuqattarsimajut inunnut Charlie-up miksaanut.

Sipisikkut qaritaujakkut turaarutingagut, uvanga saantus titiraqtunga,“Charlie-up inngiusiliurusia nalunairsigutausimajummarialuuvuqkinau nittinnik inuulluta ukiurtartumiutaujugut nanilimaaq.”

George Lessard pinasuaqatiqaqsimajuq Charliemik nipingatigutInuit uqaqsimajuq imaak, “Charlie ikpigusunniqalaurtuq amma nalunar -titsinani ikpigusunnirminik tusarnijaarutiliurnirmik tusagaksaniar nik -kut.... Ikajurumalaurtuq inunnik Nunavimmiunik aturluni talavisamiktusau mautiqanikkut uqausirmigut amma iliqqusirminik nuitatitsinikkut.”

Tavvuunatsainnaq qaritaujakkut Bill Fraser uqaqsimajuq 98%,ngunnirpata Qallunaatitut uqalimajut qaujimannirutik Charlie-upinngiusianginnik taututtauniqarajartuq Elvistut, Sinaaturatitut uvvaluun -niit Pitulstitut (Elvis, Sinatra, Beatles).

Inugasait iluvirtautillugu ikpigusuqatausimajut Charliemik iqqau-magamik tunnganarnialunganik amma inutsiavauninganik. Tuqulaur -tillugu Charlie ilitarijauniqalauqsimajuq 2008,mi alianaikkut tusarni-jaartitsiniqaqtillugi Iqalunni. amma Jimmy Echo ilitarijauqasiutilluni.

Taima Ugusiti 2008,mi ukiurtartumiut tusarnijaartitsiniqalaursi-mammijut parnaktausimajumik Inujjuami iqqaumagutaulluni inngir-timik/inngiusiliurtimik. Tavvani nunalinni Charlie amisuni inngiusili-

jetés des coups d’œil et nous nous sommes souris comme pour signifierque tout allait bien. La foule l’adorait.

La carrière lyrique de Charlie a débuté dans les années 1970 auChurchill Vocational Centre. C’est là qu’il a commencé à imiter leschansons populaires du jour en anglais avec sa guitare pour gauchers.Les guitaristes inuits gauchers sont rares. Il en était un. Les anciensélèves se rappellent toujours de Charlie marchant dans les couloirs desauberges de jeunesse en interprétant des chansons country et du rock.Il faut comprendre que Charlie n’était jamais timide lorsqu’il s’agissaitde chanter. Même dans ses derniers jours, Charlie pouvait prendre saguitare parmi des étrangers et chanter à pleine voix. Bien des chanteursaimeraient pouvoir en faire autant.

En privé, Charlie Adams avait une voix douce. Le cliché « Il n’auraitpas pu faire de mal à une mouche » le décrirait bien. Cependant, la viede Charlie comportait une face obscure.

Charlie luttait contre l’alcoolisme et il ne s’en cachait pas.En 2004, Charlie est passé près de la mort lorsqu’il vivait dans les

rues de Montréal. Une voiture avait reculé sur lui pendant qu’il dormaitdans une ruelle. L’incident avait fait les manchettes pendant qu’ilrécupérait à l’hôpital.

Il n’était pas fier de cet incident mais il n’a pas essayé de s’en cacher.Charlie a permis aux journaux de publier des photos de lui à l’hôpital.Puis, en 2007, il a parlé à son ami radiodiffuseur de la CBC et compatriote,le compositeur-interprète Charlie Panigoniak sur les ondes pour raconterson problème à la population de l’Arctique et son expérience de proximitéde la mort.

Charlie est décédé en février 2008. La nouvelle a attristé l’Arctique. Unde nos compositeurs-interprètes préférés avait disparu. Nous avionsperdu un poète. Tout au long de sa carrière, ses mélodies country facilesà retenir étaient très aimées de notre peuple et il parlait du style de vieen évolution des Inuits et de leur joie de vivre.

Les nouvelles de sa mort se sont répandues rapidement. Voici quelquesexemples de ce que les gens ont dit à son sujet.

Sur un site Web de la CBC, I. Saunders a écrit : « La musique deCharlie est sans contredit devenue partie intégrante de l’identité desInuits dans toutes les régions de l’Arctique ». [Traduction]

George Lessard a travaillé avec Charlie à TNI et il a affiché ce quisuit : « Charlie avait un intérêt et un désir qui manifestaient son grandintérêt pour les médias… il voulait aider les gens du Nunavik à utiliserla télé pour communiquer leur langue et leur culture ». [Traduction]

ᓵᓕᐅᑉ ᐱᖓᓱᑦ ᐃᕐᓂᖏᑦ ᔫᓱᐊ, ᓴᓂ, ᐊᒻᒪ ᒫᑯᓯ ᐃᓄᔾᔪᐊᒥ 19 80, ᖏᓐᓂ.Charlie’s three boys Joshua, Sonny, and Markusie in Inukjuak in the 1980s.Charlieup pingasut irningit Joshua, Sonny, amma Markusie Inujjuami 1980,nginni.Les trois fils de Charlie, Joshua, Sonny et Markusie à Inukjuak dans les années 1980.

ᓵᓕ ᐊᒻᒪ ᐊᕐᓇᖓ ᐃᓖᓯ ᒪᑐᐃᕐᓯᑎᓪᓗᒋᑦ ᐃᓄᒃᑯᓱᒃ ᑕᑯᓐᓇᕋᒃᓴᓕᐅᕐᓂᖓᓂᒃ ᐃᓄᔾᔪᐊᒥ. Charlie and wife Elsie at the opening of Inukshuk Productions in Inukjuak.

Charlie amma arnanga Elsie matuirsitillugit inukkusuk takunnaraksaliurninganik Inujjuami.Charlie et son épouse Elsie lors du lancement d’Inukshuk Productions à Inukjuak.

38

srx4~6

| FA

LL 2

009

I N U K T I T U T wk4tg5

ci5gu | UP CLOSE | QANITTUMI | DE PRÈS

ᓵᓕ ᐊᕐᓱᕈᕈᑎᖃᓚᐅᕐᑐᖅ ᐊᔪᕆᓯᒪᓂᕐᒧᑦ ᐃᒥᐊᓗᒻᒥᒃ ᐊᒻᒪ ᐃᔨᕐᓯᒪᓚᐅᖏᑕᖓ ᑕᒪᓐᓇ.2 004 , ᒥ ᓵᓕ ᑐᖁᑲᓵᓚᐅᕐᓯᒪᔪᖅ ᒪᓐᑐᕆᐊᓪᒥ ᑕᒫᓂᖅᑭᓱ. ᐊᐳᕐᑕᐅᓚᐅᕐᓯᒪᔪᖅ ᓄᓇᒃᑰᕈᑎᒧᑦ

ᓯᓂᑦᑎᓪᓗᒍ ᒫᓂᑐᐃᓐᓇᖅ. ᑐᓴᒐᒃᓴᑎᒎᕈᑕᐅᓚᐅᕐᓯᒪᔪᖅ ᖃᓄᐃᒍᓐᓇᐃᕐᐸᓪᓕᐊᓂᖓ ᐋᓐᓂᐊᕕᒻᒥ.ᑕᒪᓐᓇ ᐅᐱᒋᓚᐅᖏᑕᖓ ᑭᓯᐊᓂᓗ ᐃᔨᕐᑐᐊᕆᓇᓂᐅᒃ. ᓵᓕ ᐱᔪᓐᓇᕐᑎᑦᓯᓚᐅᕐᑐᖅ ᑐᓴᒐᒃᓴᑎᒍᑦ

ᐊᔾᔨᓐᖑᐊᒥᓂᒃ ᓴᖅᑭᑎᑕᐅᑎᑦᓯᒋᐊᖅ ᐋᓐᓂᐊᕕᒻᒥ ᐋᖅᑭᒃᐸᓪᓕᐊᓕᕐᓱᓂ. ᑭᓯᐊᓂ 2007,ᒥᐅᖃᓕᒪᓚᐅᕐᓯᒪᔪᖅ ᐃᓚᓐᓇᕆᔭᒥᓄᑦ ᓯᐱᓯᒃᑯᑎᒍᑦ ᐱᖃᑎᖃᕐᓱᓂ ᓵᓕ ᐸᓂᒍᓂᐊᕐᒥᒃ ᐅᓂᒃᑳᕐᓱᑎᒃᐅᑭᐅᕐᑕᑐᒥ ᐊᑲᐅᖏᓕᐅᕈᑕᐅᓂᖓᓂᒃ ᐃᒥᐊᓘᑉ ᐊᒻᒪ ᐅᖃᐅᓯᖃᖅᓱᑎᒃ ᑐᖁᒍᑎᒋᑲᓴᑦᓯᒪᓂᖓᓂᒃ.

ᓵᓕ ᑐᖁᓚᐅᕐᓯᒪᔪᖅ ᕕᕗᐊᕆ 2 008, ᒥ.ᑐᓴᒐᒃᓴᑎᒎᕈᑕᐅᑎᓪᓗᒍ ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᒥᐅᓄᑦ ᕿᒃᓵᒍᑕᐅᓚᐅᕐᑐᖅᐃᓄᓐᓄᑦ. ᐃᓐᖏᐅᓯᓕᐅᒃᑲᐅᖃᑕᐅᔪᖁᑎᕗᑦ ᐃᓅᒍᓐᓇᐃᕐᑐᖅ.ᑐᖁᔨᐊᖃᖅᐳᒍᑦ ᐅᓂᒃᑳᕐᓯᑎᒥᒃ. ᐃᓄᓂᕐᒥᓂ ᐃᓐᖏᐅᓯᓕ -ᐅᕐᐸᓚᐅᕐᑐᖅ ᑐᓴᕐᓂᕆᔭᐅᔪᓂᒃ ᐃᓄᓐᓄᑦ ᐊᒻᒪ ᐃᓐᖏᐅᓯ -ᓕᐊᖏᑦ ᐊᓯᔾᔨᕈᑕᐅᓯᒪᔪᑦ ᐃᓄᐃᑦ ᐃᓅᒍᓯᖏᓐᓄᑦ ᐊᒻᒪᖁᕕᐊᓱᒍᑕᐅᓪᓗᑎᒃ ᐃᓅᒋᐊᒧᑦ.

ᑐᖁᒻᒪᑦ ᐊᒥᓱᓄᑦ ᑐᓴᕐᑕᐅᑦᓴᐅᑎᒋᓚᐅᕐᓯᒪᔪᖅ. ᐅᑯᐊᑕᕝᕙ ᐅᖃᐅᓯᐅᖃᑦᑕᕐᓯᒪᔪᑦ ᐃᓄᓐᓄᑦ ᓵᓕᐅᑉ ᒥᒃᓵᓄᑦ.

ᓯᐱᓯᒃᑯᑦ ᖃᕆᑕᐅᔭᒃᑯᑦ ᑐᕌᕈᑎᖓᒍᑦ, ᐅᕙᖓ ᓵᓐᑐᔅᑎᑎᕋᖅᑐᖓ, “ ᓵᓕᐅᑉ ᐃᓐᖏᐅᓯᓕᐅᕈᓯᐊ ᓇᓗᓇᐃᕐᓯ -ᒍᑕᐅᓯᒪᔪᒻᒪᕆᐊᓘᕗᖅ ᑭᓇᐅᓂᑦᑎᓐᓂᒃ ᐃᓅᓪᓗᑕ ᐅᑭᐅᕐ -ᑕᕐᑐᒥᐅᑕᐅᔪᒍᑦ ᓇᓂᓕᒫᖅ. ”

ᔪᐊᑦ ᓕᐊᓱᕐᑦ, George Lessard ᐱᓇᓱᐊᖃ -ᑎᖃᖅᓯᒪᔪᖅ ᓵᓕᒥᒃ ᓂᐱᖓᑎᒍᑦ ᐃᓄᐃᑦ ᐅᖃᖅᓯᒪᔪᖅ ᐃᒫᒃ,“ ᓵᓕ ᐃᒃᐱᒍᓱᓐᓂᖃᓚᐅᕐᑐᖅ ᐊᒻᒪ ᓇᓗᓇᕐᑎᑦᓯᓇᓂᐃᒃᐱᒍᓱᓐᓂᕐᒥᓂᒃ ᑐᓴᕐᓂᔮᕈᑎᓕᐅᕐᓂᕐᒥᒃ ᑐᓴᒐᒃᓴᓂᐊᕐᓂᒃᑯᑦ. . .ᐃᑲᔪᕈᒪᓚᐅᕐᑐᖅ ᐃᓄᓐᓂᒃ ᓄᓇᕕᒻᒥᐅᓂᒃ ᐊᑐᕐᓗᓂᑕᓚᕕᓴᒥᒃ ᑐᓴᐅᒪᐅᑎᖃᓂᒃᑯᑦ ᐅᖃᐅᓯᕐᒥᒍᑦ ᐊᒻᒪᐃᓕᖅᑯᓯᕐᒥᓂᒃ ᓄᐃᑕᑎᑦᓯᓂᒃᑯᑦ. ”

ᑕᕝᕘᓇᑦᓴᐃᓐᓇᖅ ᖃᕆᑕᐅᔭᒃᑯᑦ ᐱᓪ ᕗᕋᐃᓴ, Bill Fraser ᐅᖃᖅᓯᒪᔪᖅ 98%, ᖑᓐᓂᕐᐸᑕᖃᓪᓗᓈᑎᑐᑦ ᐅᖃᓕᒪᔪᑦ ᖃᐅᔨᒪᓐᓂᕈᑎᒃ ᓵᓕᐅᑉ ᐃᓐᖏᐅᓯᐊᖏᓐᓂᒃ ᑕᐅᑐᑦᑕᐅᓂᖃᕋᔭᕐᑐᖅᐃᓪᕙᔅᑎᑐᑦ, ᓯᓈᑐᕋᑎᑐᑦ ᐅᕝᕙᓘᓐᓃᑦ ᐱᑐᓪᔅᑎᑐᑦ ( Elvis, Sinatra, Beatles) .

ᐃᓄᒐᓴᐃᑦ ᐃᓗᕕᕐᑕᐅᑎᓪᓗᒍ ᐃᒃᐱᒍᓱᖃᑕᐅᓯᒪᔪᑦ ᓵᓕᒥᒃ ᐃᖅᑲᐅᒪᒐᒥᒃ ᑐᓐᖓᓇᕐᓂᐊᓗᖓᓂᒃᐊᒻᒪ ᐃᓄᑦᓯᐊᕙᐅᓂᖓᓂᒃ. ᑐᖁᓚᐅᕐᑎᓪᓗᒍ ᓵᓕ ᐃᓕᑕᕆᔭᐅᓂᖃᓚᐅᖅᓯᒪᔪᖅ 2 008, ᒥᐊᓕᐊᓇᐃᒃᑯᑦ ᑐᓴᕐᓂᔮᕐᑎᑦᓯᓂᖃᖅᑎᓪᓗᒋ ᐃᖃᓗᓐᓂ. ᐊᒻᒪ ᔨᒥ ᐃᖁ ᐃᓕᑕᕆᔭᐅᖃᓯᐅᑎᓪᓗᓂ.

ᑕᐃᒪ ᐅᒍᓯᑎ 2 008, ᒥ ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᒥᐅᑦ ᑐᓴᕐᓂᔮᕐᑎᑦᓯᓂᖃᓚᐅᕐᓯᒪᒻᒥᔪᑦ ᐸᕐᓇᒃᑕᐅᓯᒪᔪᒥᒃᐃᓄᔾᔪᐊᒥ ᐃᖅᑲᐅᒪᒍᑕᐅᓪᓗᓂ ᐃᓐᖏᕐᑎᒥᒃ/ᐃᓐᖏᐅᓯᓕᐅᕐᑎᒥᒃ. ᑕᕝᕙᓂ ᓄᓇᓕᓐᓂ ᓵᓕ ᐊᒥᓱᓂᐃᓐᖏᐅᓯᓕᐅᖃᑦᑕᓯᒪᔪᑦᓴᐅᒻᒪᑦ ᑐᓴᕐᓂᕆᔭᐅᓕᕐᓯᒪᔪᒻᒪᕆᓐᓂᒃ ᐊᔾᔨᐅᖏᓐᓂᖏᓐᓄᑦ. ᐊᒥᓱᑦᐱᖃᓐᓇᕆᔭᖏᑦ ᐃᖏᕐᑎᐅᖃᑎᒋᓯᒪᔭᖏᑦ ᓯᑯᒥᐅᑦ ᐱᓐᖑᐊᕐᑎᖏᑎᒍᑦ ᐊᒻᒪ ᓵᓕ ᐸᓂᒍᓂᐊᖅᑕᐃᑲᓃᖃᑕᐅᓚᐅᕐᓯᒪᔪᑦ. ᑕᒪᓐᓇ ᐃᖅᑲᐅᒪᓂᒃᑯᑦ ᐃᖏᕐᑎᑦᓯᑲᑕᓐᓂᖅ ᓂᐱᓕᐅᕐᑕᐅᓚᐅᕐᓯᒪᔪᖅᓴᖅᑭᑕᐅᔪᒃᓴᒫᒧᑦ ᕿᓪᓕᕐᑐᓕᐊᒃᓴᒧᑦ ᐊᑐᕐᑕᐅᒐᔭᕐᑎᓂᒃ.

ᓵᓕ ᐋᑕᒻᔅ ᓯᕗᓪᓕᕐᐸᐅᓯᒪᖏᑦᑐᖅ ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᒥᐅᑕᐅᓪᓗᓂ ᐃᓐᖏᐅᓯᓕᐅᕐᑎ ᐊᒻᒪᑭᖑᓪᓕᕐᐸᐅᓂᐅᔭᖏᑦᑐᖅ. ᑭᓯᐊᓂᓕ ᐊᒃᑐᐃᓯᒪᔪᖅ ᐊᒥᓱᒻᒪᕆᐊᓗᐃᑦ ᐃᓄᐃᑦ ᐃᓅᓯᖏᓐᓂᒃᓇᓗᓇᖏᑦᑐᖅ ᐊᒻᒪ ᐊᓪᓛᑦ ᐃᓅᖏᑦᑐᓂᒃ ᐃᓐᖏᐅᓯᓕᐊᕕᓂᖏᑎᒍᑦ ᐱᕕᒃᓴᖃᕐᕕᒋᓚᐅᕐᓯᒪᖏᑕᑦᑎᓐᓂᒃ— ᐃᓐᖏᐅᓯᑎᒍᑦ ᐊᒃᑐᕐᑕᐅᒋᐊᖅ.

ᓵᓕ ᑐᖁᓚᐅᕐᑐᖅ ᒪᒃᑯᑦᓱᓂ ᑭᓯᐊᓂ ᐃᓘᓯᕕᓂᖓ ᓄᓇᒦᖏᓐᓇᓚᖓᔪᖅ. ᐅᑯᐊ ᐅᓂᒃᑳᓕᐊᒃᑲᐅᖃᓕᒫᕐᑕᐅᓯᒪᔪᑐᖄᓘᓕᕋᓗᐊᕐᐸᑕ. ᑕᒪᓐᓇᓕ ᑐᑭᓕ ᐃᓅᓯᓕᒫᒧᑦ ᐊᒃᑐᐃᓯᒪᓂᐊᕐᓂᖓ. ᐃᓄᑦᑎᑐᑦᐃᓐᖏᐅᓯᓕᐅᕐᓂᖅ ᒪᑭᑕᖏᓐᓇᕐᓕ, ᑲᔪᓯᖏᓐᓇᕐᓕ!

ᐅᐃᓕᐊᒻ ᑕᒍᕐᓈᖅ ᐊᑯᓂᐊᓗᒃ ᓯᐱᓯᒃᑯᑎᒍᑦ ᐅᖃᓕᒪᔨᒋᔭᐅᓕᕐᑐᖅ ᑰᔾᔪᐊᒥ, ᐊᒻᒪ ᐃᓕᑕᕆᔭᐅᓯᒪᓂᖃᖅᑐᖅ ᐃᓄᑦᑎᑐᑦᐃᓐᖏᕐᑎᐅᓂᖓ-ᐃᓐᖏᐅᓯᓕᐅᕐᑎᐅᓂᖓ.

corridors of the hostels singing country and rock songs. You see, whenit came to singing Charlie never showed a sense of being shy. Even in hislast days Charlie was able to pick up a guitar among strangers and beltout a tune. This characteristic is one any singer would pay to get.

Offstage Charlie Adams was a soft spoken person. The cliché, “hecould never hurt anybody,” suited him well. However there was a darkside in Charlie’s life as well.

Charlie fought alcoholism and hedidn’t hide the fact.

In 2004, Charlie almost died on thestreets of Montreal. A car backed overhim while he was sleeping in an alley. Thestory made headlines as he recovered inhospital.

He wasn’t proud of the incident buthe didn’t hide from it either. Charlieallowed newspapers to publish pictures ofhim recovering in hospital. Then in 2007he spoke to his friend, CBC broadcasterand fellow singer/songwriter CharliePanigoniak, on air to tell the Arctic abouthis problem and his near-death experience.

Charlie died in February 2008. Thenews saddened the Arctic. One of our favoritesinger-songwriters was gone. We had lost apoet. Throughout his career his catchycountry tunes delighted our people and

he spoke about the changing Inuit lifestyle and the joy of being alive.News of his death spread quickly. Here’s a sample of what some

people had to say about him.On a CBC website, I. Saunders wrote, “Charlie’s music has undoubtedly

become part of the identity of the Inuit in the Arctic throughout theregions.”

George Lessard had worked with Charlie at TNI and he posted this:“Charlie has the interest and drive that showed his great interest in themedia … he wanted to help the people of Nunavik use TV to communicatetheir language and culture.”

On the same website Bill Fraser commented that if 98% of Englishspeaking people knew Charlie’s music he would be Elvis, Sinatra, or theBeatles.

People have paid their respects to Charlie, who many havedescribed as a kind and gentle person. After his death, Charlie was honoured at the 2008 Alianait Concert in Iqaluit. So was Jimmy Ekho.

Then in August 2008 a pan northern concert was organized in Inukjuaqto pay tribute to the late singer-songwriter. This is the community whereCharlie probably wrote so many of his songs that have become classics.Many of his friends, like former Sikimiut band members and CharliePanigoniak, were there. The event was recorded for a future CD releaseand videotaped too.

Charlie Adams wasn’t the first contemporary singer in the Arcticand he won’t be the last. However, there’s no doubt he has touched thelives of so many Inuit and non-Inuit in ways many will probably neverhave the chance to do — through a song.

Charlie died young but his legacy will live on. Long after anyonereading this article is gone. Now that’s longevity. May Inuktitut musiclive on!

William Tagoona is a veteran CBC Northern Services Broadcaster based in Kuujjuaq, and

an acclaimed Inuit singer-songwriter.

w

w

ci5gu | UP CLOSE | QANITTUMI | DE PRÈS

39I N U K T I T U T wk4tg5

UK

IAK

SA

AQ

| A

UT

OM

NE

200

9

uqattasimajutsaummat tusarnirijaulirsimajummarinnik ajjiunginningin-nut. Amisut piqannarijangit ingirtiuqatigisimajangit Sikumiut pinnguar-tingitigut amma Charlie Paniguniaq taikaniiqataulaursimajut. Tamannaiqqaumanikkut ingirtitsikatanniq nipiliurtaulaursimajuq saqqitaujuk-samaamut qillirtuliaksamut aturtaugajartinik.

Charlie Adams sivullirpausimangittuq ukiurtartumiutaulluniinngiusiliurti amma kingullirpauniujangittuq. Kisianili aktuisimajuqamisummarialuit Inuit inuusinginnik nalunangittuq amma allaat inuun-gittunik inngiusiliaviningitigut piviksaqarvigilaursimangitattinnik —inngiusitigut akturtaugiaq.

Charlie tuqulaurtuq makkutsuni kisiani iluusivininga nunamiingin-nalangajuq. Ukua unikkaaliakka uqalimaartausimajutuqaaluuliraluarpata.Tamannali tukili inuusilimaamut aktuisimaniarninga. Inuttitut inngiu -siliurniq makitanginnarli, kajusinginnarli!

William Tagoona akunialuk sipisikkutigut uqalimajigijaulirtuq kuujjuami, amma ilitari-

jausimaniqaqtuq inuttitut inngirtiuninga-inngiusiliurtiuninga.

Sur le même site Web, Bill Fraser avait indiqué que si 98 % desanglophones avaient connu la musique de Charlie, il aurait eu la carrièred’un Elvis, d’un Sinatra ou des Beatles.

Les gens ont présenté leurs respects à Charlie que plusieurs ontdécrit comme une très bonne et douce personne. Après sa mort, Charliea été honoré à l’occasion du concert Alianait 2008 à Iqaluit. Jimmy Ekhol’a été aussi.

Puis, en août 2008, un concert pannordique a été organisé à Inukjuaqpour rendre hommage au défunt compositeur-interprète. Cette com-munauté était celle où Charlie avait probablement écrit plusieurs de seschansons qui deviendraient des classiques. De nombreux amis étaientprésents, dont les anciens membres du groupe et Charlie Panigoniak.L’événement a été enregistré sur bande sonore et vidéo en vue du lance-ment éventuel d’un CD.

Charlie Adams n’a pas été le premier chanteur contemporain del’Arctique et il ne sera pas le dernier. Cependant, il a certainementtouché la vie de nombreux Inuits et non-Inuits comme peu de gens enauront l’opportunité – par une simple chanson.

Charlie est mort jeune, mais son héritage se poursuivra. Bien pluslongtemps que les personnes qui lisent cet article. Voilà ce qu’onappelle la longévité. Longue vie à la musique inuktitute!

William Tagoona est un ancien animateur des services nordiques de la CBC à Kuujjuaq et

un compositeur-interprète inuit bien connu.

w

wᓵᓕ ᐱᓇᓱᐊᕐᑐᖅ ᑕᓚᕕᓴᒃᑰᑐᑦᓴᓕᕆᓂᕐᒥᒃ ᑕᕐᕋᒥᐅᑦ ᓂᐱᖓᒃᑯᖏᓐᓄᑦ ᐃᓄᔾᔪᐊᒥ. Charlie at work as a TV Producer with TNI in Inukjuaq.Charlie pinasuartuq talavisakkuututsalirinirmik tarramiut nipingakkunginnut Inujjuami.Charlie au travail à titre de téléaste auprès de TNI à Inukjuaq.

40

srx4~6

| FA

LL 2

009

I N U K T I T U T wk4tg5

whmQ/q5 | COMMENTARY | ISUMAGIJANGIT | RÉFLEXION

/wWt k8zs2 x9Mbq5

ᑲᓇᑕᐅᑉ ᐅᓪᓗᖓ ᓇᓪᓕᐅᓯᒪᑎᓪᓗᒍ 2 008- ᒥ, ᓰᐲᓰ ᑕᓚᕖᓴᓐᑯᑦ ᑲᓇᑕᓕᒫᒥᐱᕙᓪᓕᐊᔪᓕᕆᒍᑎᖏᑦ ᐅᓂᒃᑳᐅᓯᖃᓚᐅᔪᕗᑦ Christian Lander- ᒥᒃ ᐊᓪᓚᓂᐊᒐᓕᐅᕐᑐᕕᓂᕐᒥᒃᑕᐃᔭᐅᔪᓂᒃ “ Stuff White People Like” ( ᓱᓇᒐᓚᑐᐃᓐᓇᐃᑦ ᖃᓪᓗᓈᑦ ᐱᐅᒋᔭᖏᑦ) .

ᑕᒪᓐᓇᓕ ᐅᓂᒃᑳᑕᐅᑎᓪᓗᒍ ᑕᑯᒐᒃᑯ ᐃᓱᒪᓚᐅᔪᔪᖓ, “ ᐱᐅᐊᐃ! ᖃᓪᓗᓈᒍᑦᓱᓂᐅᓇ ᖃᓪᓗᓈᓂᒃᐱᐅᔪᖅᓯᐅᕆᔨ! ᑕᒐᓕ ᓇᕝᕚᐊᖃᕐᓂᐊᓕᖅᐳᒍᑦ ᐃᓅᓗᓂ ᐃᓄᓐᓂᒃ ᐱᐅᓯᖅᓯᐅᕆᔨᒥᒃ ᑕᒪᑐᒥᖓ -ᐅᓕᕐᒥᔪᖅ ᐊᖑᒪᑦᓯᒍᒪᓂᐊᕈᑦᑕ! ᖃᓪᓗᓈᓂᒃ ᐱᐅᓯᖅᓯᐅᕆᔨᒐᓚᐅᒻᒥᓱᖓᓘᕋᒪ, ᐊᓕᐊᓕᓚᐅᔪᔪᖓᐊᓯᒻᒪᑦ ᐱᓪᓚᕆᒐᓱᐊᕈᑎᖃᖅᐸᓚᐃᓕᕐᓂᖓᓂᒃ ᖃᓪᓗᓚᓈᓂᒃ ᐱᐅᓯᖅᓯᐅᕆᓂᕐᒥᒃ ᐊᓯᖅᑯᐊᐱᑦᑐᒥᒃᐊᑎᖃᕋᓗᐊᖅᑎᓗᒍ. ᐱᖃᑎᒋᒍᓐᓇᕋᔭᕆᐊᖓᓕ ᐃᑉᐱᒋᓕᓚᐅᔪᔭᕋ ᐊᖑᑦ ᑖᓐᓇ Christian Lander!

ᑖᓐᓇ Mr Lander ᑲᒪᑦᑐᐊᕆᐊᖅᓯᒪᕙᓚᐃᓕᖅᑐᖅ ᑕᐃᔭᐅᒍᓐᓇᑐᒥᒃ “ ᓇᒻᒥᓂᕐᒥᓂᒃᐱᐅᓯᑐᖃᖅᓯᐅᕆᓂᕐᒥᒃ” ᑐᓐᖓᕕᖃᖅᓱᓂ ᐊᔾᔨᒌᓕᖅᑎᓯᒍᑕᐅᒻᒪᕆᒍᓐᓇᑐᒥᒃ ᒥᑖᖓᑦᓯᐊᓂᕐᒥᒃ, ᐃᓛᒃᖁᖓᓐᓇᑲᐃᒍᓐᓇᓂᕐᒥᒃ ᐅᓂᒃᑳᕆᔭᒥᓂᒃ. ᖃᓪᓗᓈᓪᓚᕆᐅᒐᒥ ᐱᔪᓐᓇᐅᑎᖃᓐᖏᔭᐃᑦᑐᖅ ᖁᖓᓐᓇ -ᑎᑦᓯᖃᑦᑕᕈᓐᓇᓂᕐᒥᒃ ᖃᓪᓗᓈᑦ ᐱᐅᓯᖏᓐᓂᒃ ᓂᓐᖓᐃᒍᑎᒋᓂᐊᕈᓐᓇᐃᓗᒋᑦ ᓇᐅᒥᓪᓘᓃᑦ. ᐅᖃᖃᑦ -ᑕᕈᓐᓇᑐᖅ ᐅᖃᖅᑕᐅᒍᓐᓇᓂᐅᔭᕋᔭᓐᖑᐊᖏᑦᑐᓂᒃ ᖃᓪᓗᓈᒍᓐᖏᑐᒧᑦ. ᐃᓗᒧᑦ ᑐᑭᓯᒪᑦᓯᐊᑐᖅᖃᐅᔨᒪᑦᓱᓂᓗ ᖃᓪᓗᓈᒍᖃᑎᒥᑕ ᐱᐅᓯᒻᒪᕆᖏᓐᓂᒃ, ᑕᐃᒪᐃᒻᒪᓗ ᓱᓕᓐᖏᑐᖁᑕᐅᑐᐃᓐᓇᕈᓐᓇᕋᓂ.ᑖᓐᓇ ᓇᓚᐅᑦᓵᑐᐃᓐᓇᒐᓛᑦᔭᖏᓐᓇᒥ ᐸᓯᔭᐅᓯᒋᓐᓇᐅᒐᓛᓐᖏᑐᖅ ᓇᕐᕈᓇᖅᑎᓯᒐᓱᐊᕐᓂᕋᖅ ᑕᐅᓗᓂ -ᓘᓐᓃᑦ ᐅᖃᕐᓂᓗᐊᒍᑎᖃᕐᓂᕋᖅᑕᐅᓗᓂᓘᓐᓃᑦ.

#108 ᐊᓪᓚᓯᒪᔭᖏᓐᓃᑐᖅ ᐃᒪᐃᓕᖓᔪᖅ: ᐱᐅᒋᔭᖃᖅᑑᔮᕐᓂᖅ ᓱᒃᑲᐃᑐᐊᓗᓐᓂᒃ ᑐᓴᕐᓂᓗ ᐊᓐ ᖏ -ᑐᓂᒃ ᑐᓴᕐᓂᔮᕈᑎᓂᒃ, ᖃᐅᔨᒋᐅᕐᓇᓚᐅᔪᕗᖅ, ᐅᕙᓐᓄᓕ. ᑐᑭᓯᒪᔪᕆᖃᑦᑕᓯᒪᒐᒪ ᖃᓪᓗᓈᑦ ᓱᓕᔪᒥᒃ

By Zebedee Nungak

Back on Canada Day 2008, CBC TV National News featured a storyabout Christian Lander, author of a book called Stuff White PeopleLike. My reaction to the story was, “Wow! A Qallunaaq

Qallunologist! Now we’ll have to find an Inuk Eskimologist to keep up!”As something of a Qallunologist myself, I was glad to see somebody elseseriously take up the subject of Qallunology under another name. Icould relate to this guy, Christian Lander!

Lander has taken up what might be called self-anthropology basedon the great denominator of humour. Being a bona fide Qallunaaq, hehas license to poke fun at Caucasian ways without giving offense. He cansay things that would otherwise be off limits to non-Qallunaat. He possesses insight and knowledge about his people, giving weight to whathe says. He is not making any wild guesses, and he can’t be accused ofracist bias or bigotry.

#108 on the list, Appearing to Enjoy Classical Music, was quite a revelation to me. I had thought Qallunaat genuinely enjoyed classicalmusic. A parallel list called “Stuff Inuit People Like,” would be amended

Eskimology: Stuff Inuit People Like

ᐃᓄᓐᓂᒃᐱᐅᓯᕐᓯᐅᕆᓂᖅ:ᓱᓇᒐᓚᑐᐃᓐᓇᐃᑦ ᐃᓄᐃᑦ ᐱᐅᒋᔭᖏᑦ

41I N U K T I T U T wk4tg5

UK

IAK

SA

AQ

| A

UT

OM

NE

200

9

whmQ/q5 | COMMENTARY | ISUMAGIJANGIT | RÉFLEXION

Allatangit Zebedee Nungaup

Kanataup ullunga nalliusimatillugu 2008-mi, siipiisii talaviisankutKanatalimaami pivalliajulirigutingit unikkaausiqalaujuvut ChristianLander-mik allaniagaliurtuvinirmik taijaujunik “Stuff White

People Like” (sunagalatuinnait qallunaat piugijangit). tamannali unik -kaatautillugu takugakku isumalaujujunga, “Wuai! qallunaagutsuniunaqallunaanik piujuqsiuriji! tagali navvaaaqarnialiqpugut Inuuluni Inunnikpiusiqsiurijimik tamatumingaulirmijuq angumatsigumaniarutta! Qallu -naanik piusiqsiurijigalaummisungaluurama, alialilaujujunga asimmatpillarigasuarutiqaqpalailirninganik Qallulanaanik piusiqsiurinirmikasiqquapittumik atiqaraluaqtilugu. Piqatigigunnarajariangali ippigililau-jujara angut taanna Christian Lander!

Taanna Mr Lander kamattuariaqsimavalailiqtuq taijaugunnatumik“namminirminik piusituqaqsiurinirmik” tunngaviqaqsuni ajjigiiliq ti si gu -taummarigunnatumik mitaangatsianirmik, ilaak qungannakaigunnanir-mik unikkaarijaminik. qallunaallariugami pijunnautiqanngijaittuq qun-gannatitsiqattarunnanirmik Qallunaat piusinginnik ninngaigutiginia -run nailugit naumilluuniit. Uqaqattarunnatuq uqaqtaugunnaniujarajan-nguangittunik qallunaagunngitumut. Ilumut tukisimatsiatuq qaujimat-

par Zebedee Nungak

Le jour de la Fête du Canada en 2008, il y a euun reportage sur le réseau télévisé de la CBCau sujet de Christian Lander, auteur d’un livre

intitulé Stuff White People Like. J’ai réagi aureportage en pensant : « Génial! Un qallunologueqallunaaq [Blanc]! Il nous faut maintenant trouverun esquimaulogue inuit pour se maintenir auniveau! » Étant un peu qallunologue moi-même,

j’étais heureux de voir une autre personne se pencher sérieusement surla question de la qallunologie sous un autre nom. Je me sentais desaffinités avec ce nommé Christian Lander!

M. Lander a entrepris ce qu’on pourrait appeler l’autoanthropologieà partir du grand dénominateur commun qu’est l’humour. Comme ilest un authentique Qallunaaq, il peut se permettre de se moquer desmanières caucasiennes sans offenser. Il peut se permettre de dire deschoses que les non-Qallunaats ne pourraient pas. Il est perspicace etpossède une bonne connaissance de son peuple, ce qui ajoute du poidsà ses paroles. Il n’écrit pas au hasard et on ne pourrait pas l’accuser deracisme ou d’intoIérance.

Esquimaulogie : Ce que le peuple inuit aime

Inunnik Piusirsiuriniq:

Sunagalatuinnait Inuit Piugijangit

42

srx4~6

| FA

LL 2

009

I N U K T I T U T wk4tg5

ᐱᐅᒋᔭᖃᓪᓚᕆᑦᑐᕆᑦᓱᒋᑦ ᑕᐃᒃᑯᓂᖓ ᓱᒃᑲᐃᑑᑦᓱᑎᒃ ᑐᓴᕐᓂᓗᐊᓐᖏᑐᓂᒃ ᑐᓴᕐᓂᔮᒐᕐᓂᒃ “ classicalmusic” - ᒍᓂᕋᖅᑕᓂᒃ ᐊᐃᑉᐸᐃᕆᓕᐅᑎᔪᓂᒃ ᓈᓴᖅᓯᒪᒻᒥᔪᓂᒃ ᐋᖅᑭᑕᐅᔪᖃᕋᔭᖅᐸᑦ ᑕᐃᔭᐅᒐᔭᖅᑐᓂᒃᐃᒫᒃ “ ᓱᓇᒐᓚᑐᐃᓐᓇᐃᑦ ᐃᓄᐃᑦ ᐱᐅᒋᔭᖏᑦ” ᐋᖅᑭᒋᐊᖅᓯᒪᑦᓴᐅᑎᒋᔪᒥᒃ ᐃᒪᐃᓕᔪᖅᑕᖃᕋᕋ ᔭᖅᑐ -ᓴᐅᕗᖅ ( ᐃᓄᓐᓅᓕᖓᖔᖅᑐᒥᒃ) : “ ᐱᐅᑦᓴᑐᖅᔫᔮᕋᓱᐊᕐᓂᖅ ᓱᒃᑲᐃᑐᐊᓘᑦᓱᑎᒃ ᑐᓴᕐᓂᓗᐊᓐᖏᑐᓂᒃᑐᓴᕐᓂᔮᒐᕐᓂᒃ. ” ᐃᓄᒃᑎᑑᓕᖅᑎᓯᒐᓱᐊᖃᑦᑕᓯᒪᒻᒥᔪᖓ “ classical music” – ᓚᔪᒥᒃ ᐃᒪᐃᓕᑎᑦᓱᒍ:“ ᓱᒃᑲᐃᑐᐊᓗᐃᑦ ᑐᓴᕐᓃᑐᐊᓗᐃᑦ ᑐᓴᕐᓂᔮᕈᑏᑦ ᖃᓪᓗᓈᑦ ᐱᐅᒋᔭᖏᑦ, ᖃᓪᓗᓈᑎᑐᑦ ᐃᒪᐃᓕᒐ -ᔭᓐᖑᐊᓱᓂ: “ Achingly slow, terrible- sounding music that Qallunaat enjoy. ”

#116 ᐊᓪᓚᓯᒪᔪᓂᒃ, ᕿᕐᓂᑕᐃᑦ ᑐᓴᕐᓂᔮᕈᑎᑦᓴᔭᖏᑦ ᕿᕐᓂᑕᓄᑦ ᐊᕆᐅᑕᐅᓂᑰᓕᖅᑐᑦ-ᓚᔪᖅ,ᐃᖅᑲᐃᒍᑎᒋᔭᕋᓕ ᐊᖑᒪᑦᓯᔭᒍᓐᓇᐃᓂᕐᓂᒃ ᖃᐅᔨᓴᓕᐅᒥᔮᖃᑦᑕᕆᐊᖃᕋᓗᐊᖅᓱᖓ ᓄᑖᒍᓕᕐᒥᔪᓄᑦᖃᓪᓗᓈᑦ ᐱᐅᓯᕆᓕᖅᐸᓪᓕᐊᔭᖏᓐᓂᒃ. #101, ᓯᓪᓗᓕᖅᑎᑕᐅᓂᖅ- ᓚᔪᖅ ᖃᐅᔨᑦᓯᐊᕆᐊᖓᐱᐅᒋᓚᐅᔪᔭᕋ. ᓯᓪᓗᓕᖅᑎᓯᒐᓱᐊᑐᐃᓐᓇᓯᒪᓐᖏᑲᓗᐊᕋᒪ ᖃᓪᓗᓈᓂᒃ ᓴᖅᑭᑎᑦᓯᒋᐊᓐᖓᕈᑎᒐᓂᖃᓪᓗᓈᓂᒃ ᐱᐅᓯᖅᓯᐅᕆᒍᑎᓂᒃ. ᐱᐅᔪᕋᑕᖅ ᖃᐅᔨᑦᓯᐊᔫᒥᒋᐊᒥᒃ ᐃᓚᐃᓐᓇᕆᔪᑦᓴᕆᒻᒥᔭᕋᓗᐊᖏᑦᐱᐅᒋᔭᖃᑐᐃᓐᓇᓂᕋᖅᑕᐅᒪᑕ ᓯᓪᓗᓕᖅᑎᑕᐅᓂᕋᓗᐊᒥᒃ. # 83 ᐊᐅᓚᔨᓂᕐᓘᑏᑦ ᐳᖅᑐᓂᖅᓴᒥᐃᓕᓐᓂᐊᕕᒻᒦᒍᑎᕕᓂᕐᓃ-ᓚᔪᖅ ᐊᑑᑎᖃᓚᐅᔪᒋᕗᖅ ᖃᐅᔨᑦᓱᒍ; ᓱᓇᐅᕝᕙᒪᑯᐊ ᖃᓪᓗᓈᑦ ᐱᐅᑦᓴ -ᓂᕋᕈᓐᓇᒥᔪᑦ ᖃᓄᐃᒋᓐᖏᑐᐃᓐᓇᕋᑦᓴᐅᔮᓐᖑᐊᖏᑦᑑᒐᓗᐊᒥ ᐃᓕᓐᓂᐊᕕᒻᒦᓱᑎᒃ ᐊᐅᓚᔨᓂᕐᓘᑎ -ᑖᕆᓯᒪᔭᕕᓂᕐᒥᓂᒃ!

# 71, ᓇᔪᖅᑕᒥᓂ ᖃᓪᓗᓈᑐᐊᕆᔭᐅᓃ-ᓚᔪᖅ ᓱᓕᓪᓗᑐᑦᓯᐊᑐᖁᑎᒋᓇᖅᑐᖅ ᖃᐅᔨᒪᓇᕇᖅᑐᖁ -ᑎᒋᓇᖅᓱᓂᓗ, ᐃᓕᑕᕐᓇᕋᒥ. ᖃᐅᔨᒪᓯᒪᒐᒪ ᐊᒥᓱᓂᒃ ᖃᓪᓗᓈᓂᒃ ᖁᕕᐊᒋᔭᖃᑦᓯᐊᑐᐃᓐᓇᑐᓂᒃᖃᓪᓗᓈᑐᐊᕆᔭᐅᒋᐊᒥᒃ ᓇᓂᐅᒐᓗᐊᖅ ᓇᔪᓕᖅᒥᓂᒃ. # 62, ᖃᐅᔨᒪᔪᑑᔪᕆᓂᖅ ᐊᑦᓱᔪᐃᑦᖃᓄᐃᓕᐅᖅᕕᐅᔪᒃᓴᐅᒪᖔᑕ-ᓚᔪᖅ ᑐᑭᓕᐅᑎᓯᒪᒍᓐᓇᐳᖅ ᓇᐅᓕᒫᓄᑦ ᖃᓪᓗᓈᒍᓐᖏᑐᓕᒫᓄᑦ,ᖃᓪᓗᓈᑦ ᐊᐅᓚᑦᓯᒋᓐᓇᖃᑦᑕᓯᒪᔭᓕᒫᖏᓐᓄᑦ, ᐊᑦᓱᔪᓄᑐᐃᓐᓇᐅᖏᑦᑐᖅ. ᖃᓪᓗᓈᑦ ᑕᒪᑐᒥᖓᑕᑯᑦᓴᐅᒍᑎᖃᖃᑦᑕᓯᒪᒻᒪᑕ ᖃᓪᓕᕌᕆᔪᑦᓴᐅᔪᕆᒍᓐᓇᓂᕐᒥᓂᒃ ᓇᓂᑐᐃᓐᓇᓕᒫᑦᓯᐊᖅ ᓯᓚᖅᔪᐊᒥᓇᔪᓕᖅᑕᑐᐃᓐᓇᒥᓂᒃ. # 20, ᖃᐅᔨᒪᓂᖅᐹᒍᔪᕆᒍᑎᖃᕐᓂᖅ ᐃᓕᑦᓯ ᐱᐅᓯᑐᖃᑦᓯᓃ-ᓚᔪᖅ,ᓱᓕᑕᐅᒃᑲᐃᓯᐊᕐᒥᔪᖅ ᖃᓪᓗᓈᑦ ᐱᐅᓯᒻᒪᕆᖏᑕ ᖃᐅᔨᒪᔮᒍᒍᑎᒋᓲᖓᓂᒃ ᐃᓕᑕᕐᓇᕈᑎᒋᒻᒥᔭᖓᓂᒃ.

ᐃᓚᖏᑦ ᑖᒃᑯᓇᓃᑦᑐᑦ ᓱᓇᒐᓚᑐᐃᓐᓇᐃᑦ ᖃᓪᓗᓈᑦ ᐱᐅᒋᔭᖐ-ᓚᔪᓂ ᐊᑐᑦᓯᐊᑐᐃᓐᓇ -ᑕᐅᓕᐅᒥᔮᓕᕐᒥᔪᑦ ᐃᓅᒐᓗᐊᓄᑦ ᐅᓪᓗᒥᐅᔪᖅ ᐃᓅᓯᐅᓕᖅᑐᒥᒃ. ᐃᓄᐃᑦᒪᑯᐊ ᐊᓱᒎᖅ “ ᖃᓪᓗ -ᓈᖅᔪᐊᑎᑐᑦ” ᐱᐅᓯᖅᑖᐸᓪᓕᐊᖂᕐᒥᒪᑕ, ᖃᓪᓗᓈᒍᔮᓕᐅᒥᕙᓪᓕᐊᓱᑎᓪᓗ, ᑐᖅᑯᓯᒪᑦᓯᐊᑐᐃᓐᓇ ᖃᑕ -ᐅ ᒍᓐ ᓇᓯᑦᓱᑎᒃ ᓱᖏᐅᓐᓂᕆᓕᕐᓗᒋᐊᓛᑦ ᖃᓪᓗᓈᑦ ᐱᐅᓯᕋᓗᐊᖏᓐᓂᒃ ᒪᑯᓂᖓ: # 120, ᐊᕐᕌᒍᓕᒫᖅᓈᓗᒍ ᐱᓇᓱᐊᓐᖏᑲᐃᓐᓇᕈᓐᓇᓂᕐᒥᒃ, # 72 sushi, ᔮᐸᓃᓰᑦ ᐃᖃᓗᑦᑐᕈᓯᖓ ᒥᑭᒐᕐᒥᒃ, # 66, ᑲᑎᑎ -ᑕᐅᒪᔪᐃᑦ ᐊᕕᑉᐸᓂᖏᑦ, # 13, ᑏ, ᐊᒻᒪᓗ # 1, ᑳᐱ.

as “Pretending to Enjoy Classical Music.” I’ve tried translating “classicalmusic” into Inuktitut, as: “Sukkaitualuit tusarniitualuit tusarnijaarutiitQallunaat piugijangit,” which means, “Achingly slow, terrible-soundingmusic that Qallunaat enjoy.”

#116, Black Music That Black People Don’t Listen To Anymore,reminds me that I’m not keeping up with research on current Qallunaatways. #101, Being Offended, was good to know. I never meant anyoffense to Qallunaat in my original presentations of Qallunology. But it’sgood to know that at least some of them actually like being offended.#83, Bad Memories of High School, was useful to know; Qallunaat claim-ing to like being afflicted with bad school day memories!

#71, Being the only white person around, has the great echo oftruth around it. I’ve known many Qallunaat who thoroughly enjoyedthat status. #62, Knowing what’s best for poor people, can apply to anynon-Qallunaat, not only to poor people. Qallunaat have demonstratedthis trait all over the world. #20, Being an expert on YOUR culture, alsoreinforces a well-known characteristic of Qallunaat.

Some Stuff White People Like sounds realistically applicable toInuit in modern life. Inuit must be getting “civilized,” or moreQallunaaq-like, to be entirely comfortable with; #120, Taking a year off;#42 Sushi; #66 Divorce; #13 Tea; and #1 Coffee.

Christian Lander, you’re on to something! Now an Inuk Eskimologistwill have to think up “Stuff Inuit People Like.” So here goes.

Some items on the list should come only with an accompanyingcommentary, but here we go with simply a list:

1.Tea 2. Tobacco 3. Flour, with its ingredients; lard, salt, and bakingpowder 4. Bannock; in its variations; niqitsajaq, paniqtitaq, imaqvalajuq,

whmQ/q5 | COMMENTARY | ISUMAGIJANGIT | RÉFLEXION

43I N U K T I T U T wk4tg5

UK

IAK

SA

AQ

| A

UT

OM

NE

200

9

sunilu qallunaaguqatimita piusimmaringinnik, taimaimmalu sulinngitu -qutautuinnarunnarani. Taanna nalautsaatuinnagalaatjanginnami pasi-jausiginnaugalaanngituq narrunaqtisigasuarniraqtauluniluunniit uqar -niluagutiqarniraqtauluniluunniit.

#108 allasimajanginniituq imailingajuq: piugijaqaqtuujaarniq suk -kaitualunnik tusarniluanngitunik tusarnijaarutinik, qaujigiurnalaujuvuq,uvannuli. Tukisimajuriqattasimagama qallunaat sulijumik piugijaqalla -ritturitsugit taikkuninga sukkaituutsutik tusarniluanngitunik tusarnijaa-garnik “classical music”-guniraqtanik aippairiliutijunik naasaqsimammi-junik aaqqitaujuqarajaqpat taijaugajaqtunik imaak “sunagalatuinnaitInuit piugijangit” aaqqigiaqsimatsautigijumik imailijuqtaqararajaqtu -sauvuq (inunnuulingangaaqtumik): “piutsatuqjuujaarasuarniq sukkaitu-aluutsutik tusarniluanngitunik tusarnijaagarnik.” Inuktituuliq tisi ga sua -qattasimammijunga “classical musicimailititsugu: “sukkaitualuit tusarnii -tualuit tusarnijaarutiit qallunaat piugijangit, qallunaatitut imailigajan-nguasuni: “Achingly slow, terrible-sounding music that Qallunaat enjoy.”

#116 allasimajunik, qirnitait tusarnijaarutitsajangit qirnitanut ariu-taunikuuliqtut-lajuq, iqqaigutigijarali angumatsijagunnainirnik qaujisal-iumijaaqattariaqaraluaqsunga nutaagulirmijunut Qallunaat piusiriliqpal -liajanginnik. #101, silluliqtitauniq-lajuq qaujitsiarianga piugilaujujara.silluliqtisigasuatuinnasimanngikaluarama Qallunaanik saqqititsigian-ngarutigani Qallunaanik piusiqsiurigutinik. piujurataq qaujitsiajuumigia -mik ilainnarijutsarimmijaraluangit piugijaqatuinnaniraqtaumata silluliq -titauniraluamik. # 83 aulajinirluutiit puqtuniqsami ilinniavimmii gu ti -vinirnii-lajuq atuutiqalaujugivuq qaujitsugu; sunauvvamakua Qallunaatpiutsanirarunnamijut qanuiginngituinnaratsaujaannguangittuugaluamiilinniavimmiisutik aulajinirluutitaarisimajavinirminik!

# 71, najuqtamini qallunaatuarujaunii-lajuq sulillututsiatuqutigi-naqtuq qaujimanariiqtuqutiginaqsunilu, ilitarnarami. Qaujimasimagamaamisunik Qallunaanik quviagijaqatsiatuinnatunik qallunaatuarijaugiamiknaniugaluaq najuliqminik. # 62, qaujimajutuujuriniq atsujuit qanuili-uqviujuksaumangaata-lajuq tukiliutisimagunnapuq naulimaanut qallu-naagunngitulimaanut, Qallunaat aulatsiginnaqattasimajalimaanginnut,atsujunutuinnaungittuq. Qallunaat tamatuminga takutsaugutiqaqattasi-mammata qalliraarijutsaujurigunnanirminik nanituinnalimaatsiaqsilaqjuami najuliqtatuinnaminik. # 20, qaujimaniqpaagujurigutiqarniqilitsi piusituqatsinii-lajuq, sulitaukkaisiarmijuq qallunaat piusimmaringitaqaujimajaagugutigisuunganik ilitarnarutigimmijanganik.

Ilangit taakkunaniittut sunagalatuinnait qallunaat piugijangii-lajuniatutsiatuinnatauliumijaalirmijut inuugaluanut ullumiujuq inuusiuliqtu-mik. Inuitmakua asuguuq “qallunaaqjuatitut” piusiqtaapalliaquurmimata,qallunaagujaaliumivalliasutillu, tuqqusimatsiatuinnaqataugunnasitsutiksungiunnirilirlugialaat Qallunaat piusiraluanginnik makuninga: # 120,arraagulimaaq naalugu pinasuanngikainnarunnanirmik, # 72 sushi, jaa-paniisiit iqalutturusinga mikigarmik, # 66, katititaumajuit avippaningit,# 13, tii, ammalu # 1, kaapi.

Christian Lander, atuutiqatsiaruqunnapallaijunik alakkaivutit!tagali inuuluni inunnik piusiqsiurigunnatumik isumagasuaqtuqari-aqaliqquq nuitsigiaqaqtuqaliqsunilu “nagalatuinnanik inuit piugi-janginkni:” makuataga.

Ilangit naasaqsimajuni taijausimajuit unikkausiqtanga atatsautigitil-lugu kisiani pijutsaugaluaqtilugit pigiasituinnaqugut sunauningit taigu-lutuinnalugiunniit:

1. Tii 2. Tupaaki 3. Niqitsajaq/sanaugaq, ilagisuungit atatillugik ukua:punniq, tariuq, amma putjusautik 4. Igamajuq niqitsajaq, ajjigiingigun-

No 108 de la liste : Avoir l’air d’aimer la musique classique. Cetteobservation fut pour moi une grande révélation. Je croyais que lesQallunaats appréciaient réellement la musique classique. Une liste parallèle intitulée « Ce que le peuple inuit aime » pourrait être adaptéepour lire « Faire semblant d’apprécier la musique classique ». J’ai essayéde traduire « musique classique » en inuktitut comme suit : « Sukkaitualuittusarniitualuit tusarnijaarutiit Qallunaat piugijangit », ce qui signifie « Musique d’une lenteur douloureuse et d’une tonalité horrible que lesQallunaats apprécient ».

No 116, Musique noire que les Noirs n’écoutent plus. Cette remarqueme rappelle que je ne suis plus à jour dans mes recherches sur lesmanières actuelles des Qallunaats. Pour le no 101, Être blessé, j’étaiscontent de le savoir. Je n’ai jamais voulu blesser les Qallunaats dans mesprésentations préalables sur la qallunologie, mais il est bon de savoirqu’au moins certains d’entre eux aiment se faire blesser. Le no 83,Mauvais souvenirs de l’école secondaire, a été utile. Je ne savais pas queles Qallunaats aimaient souffrir de leurs mauvais souvenirs de l’écolesecondaire!

Le no 71, Être le seul Blanc dans les alentours, me semble très vrai.J’ai connu plusieurs Qallunaats qui appréciaient particulièrement cestatut. Quant au no 62, Savoir ce qui est le mieux pour les pauvres, celas’applique à tout non-Qallunaaq, pas seulement en ce qui concerne lespauvres. Les Qallunaats ont fait preuve de cette caractéristique dans lemonde entier. Le no 20, Être un spécialiste de VOTRE culture, cela vientrenforcer aussi une caractéristique bien connue des Qallunaats.

Certaines des choses que les Blancs aiment semblent s’appliquer defaçon réaliste aux Inuits dans la vie moderne. Les Inuits doivent être entrain de se ‘civiliser’ ou devenir plus semblables aux Qallunaats pourêtre complètement à l’aise avec le no 20, Prendre une année sabbatique;le no 42, Le sushi; le no 66, Le divorce; le no 13, Le thé et le no 1, Le café.

Christian Lander, vous êtes sur la bonne voie! Un esquimaulogueinuit doit à son tour imaginer « Ce que le peuple inuit aime ». Allons-y.

Certains des éléments de la liste mériteraient une note d’accompa-gnement, mais je vous présente une liste toute simple :

whmQ/q5 | COMMENTARY | ISUMAGIJANGIT | RÉFLEXION

44

srx4~6

| FA

LL 2

009

I N U K T I T U T wk4tg5

Christian Lander, ᐊᑑᑎᖃᑦᓯᐊᕈᖁᓐᓇᐸᓪᓚᐃᔪᓂᒃ ᐊᓚᒃᑲᐃᕗᑎᑦ! ᑕᒐᓕ ᐃᓅᓗᓂ ᐃᓄᓐᓂᒃᐱᐅᓯᖅᓯᐅᕆᒍᓐᓇᑐᒥᒃ ᐃᓱᒪᒐᓱᐊᖅᑐᖃᕆᐊᖃᓕᖅᑯᖅ ᓄᐃᑦᓯᒋᐊᖃᖅᑐᖃᓕᖅᓱᓂᓗ “ ᓇᒐᓚᑐᐃᓐᓇᓂᒃᐃᓄᐃᑦ ᐱᐅᒋᔭᖏᓐᒃᓂ: ” ᒪᑯᐊᑕᒐ.

ᐃᓚᖏᑦ ᓈᓴᖅᓯᒪᔪᓂ ᑕᐃᔭᐅᓯᒪᔪᐃᑦ ᐅᓂᒃᑲᐅᓯᖅᑕᖓ ᐊᑕᑦᓴᐅᑎᒋᑎᓪᓗᒍ ᑭᓯᐊᓂᐱᔪᑦᓴᐅᒐᓗᐊᖅᑎᓗᒋᑦ ᐱᒋᐊᓯᑐᐃᓐᓇᖁᒍᑦ ᓱᓇᐅᓂᖏᑦ ᑕᐃᒍᓗᑐᐃᓐᓇᓗᒋᐅᓐᓃᑦ:

1 . ᑏ 2 . ᑐᐹᑭ 3 . ᓂᕿᑦᓴᔭᖅ/ᓴᓇᐅᒐᖅ, ᐃᓚᒋᓲᖏᑦ ᐊᑕᑎᓪᓗᒋᒃ ᐅᑯᐊ: ᐳᓐᓂᖅ, ᑕᕆᐅᖅ,ᐊᒻᒪ ᐳᑦᔪᓴᐅᑎᒃ 4 . ᐃᒐᒪᔪᖅ ᓂᕿᑦᓴᔭᖅ, ᐊᔾᔨᒌᖏᒍᓐᓇᓂᖏᓪᓗ ᐃᒐᒪᒍᓯᖏᑕ; ᓂᕿᑦᓴᔭᖅ,ᐸᓂᖅᑎᑕᖅ, ᐃᒪᖅᕙᓚᔪᖅ, ᓴᓚᕘᖅ 5 . ᒥᑭᒐᖅ ᖁᐊᕐᓘᓃᑦ ᓂᕿᑐᐃᓐᓇᖅ 6 . ᐊᐅᓚᔫᑦ/ᑕᕐᕋᓕᔮᑦᖃᓄᐃᑦᑐᑐᐃᓐᓇᐅᒐᓗᐊᖅᐸᑕ. ᑖᒃᑯᓴᐃᓐᓇᐃᑦ ᑕᑯᓐᓇᕆᐊᓕᖅᑭᑕᐅᒐᓗᐊᕈᑎᒃ 2 0 , ᕕᓪᓗᒋᑦᖃᓄᐃᒋᔭᐅᒍᓐᓇᕋᑎᒃ 7 . ᒪᖃᐃᓐᓂᖅ/ᐆᒪᔪᖅᓯᐅᓂᖅ ᓱᓇᓯᐅᕐᓂᐅᒐᓗᐊᕈᓂ ᓇᒧᓐᖓᓕᐊᕐ ᓂᐅ ᒐ -ᓗᐊᕈᓂᓗ 8. ᐃᖃᓗᑦᓯᐅᓂᖅ/ᐃᖃᓪᓕᐊᓂᖅ 9. ᓄᓂᕙᒋᐊᕐᓂᖅ 1 0. ᐅᐱᕐᖏᒋᐊᕐᑐᓯᒪᓂᖅᐅᐱᕐᓐᖏᕕᒻᒥ 1 1 . ᐃᕐᓐᖑᑕᐃᑦ 1 2 . ᐃᕐᓐᖑᑕᓕᖅᑮᑦ 1 3 . ᐃᒍᓇᖅ ᓂᕿ 1 4 . ᐅᔾᔭᐃᑦ ᐳᐃᔩᑦᐊᐃᕖᓪᓘᓃᑦ ᓯᖅᑯᖏᑦ 1 5 . ᓴᐅᓂᖃᓂᖅ/ᐊᑎᑦᓯᐊᖃᓂᖅ; ᐊᑦᓯᑕᐅᒪᓂᕐᓗ ᐃᓚᒋᔭᓂᑦ ᐅᖓᓇᖅ -ᑐᖁᑕᐅᓯᒪᔪᓂᑦ.

1 6 . ᓴᓇᔩᑦ ᐊᕐᓇᖁᑏᓪᓗ ( ᐱᐊᕋᐅᑉ ᐃᓅᓕᕋᑖᑉ ᒥᑦᓯᐊᖓᓂᒃ ᑭᐱᑦᓱᒍᓗ ᕿᓚᐃᔪᕕᓃᑦ) 1 7 .ᐊᖑᓯᐊᑦ ᐊᕐᓇᓕᐊᓪᓗ 1 8. ᐅᖓᓯᑦᑐᒧᑦ ᐃᖏᕐᕋᓃᑦ 1 9. ᐅᖃᒋᐊᒥᒃ “ ᑕᐃᑦᓱᒪᓂᐅᕙᓚ ᐅᖅ -ᑐᓂᑕᕐᓂᒃ” 2 0. ᐊᐳᔭᕆᑦᓯᐊᑯᑦ ᓯᑐᒋᐊᒥᒃ 2 1 . cowboy- ᓯᐅᑏᒃ ᑐᓴᕐᓂᔮᕈᑏᑦ 2 2 . ᐅᒃᐱᓂᕐᒨ -ᓕᖓᔪᑦ ᑐᓴᕐᓂᔮᕈᑏᑦ 2 3 . Wilf Carter – ᐃᓐᖏᖑᐊᖅᑎᐅᓯᒪᔪᑦ 2 4 . Louvin Brothers –ᐃᓐᖏᖑᐊᖅᑎᐅᓯᒪᔫᒃ 2 5 . Carter Family – ᐃᓚᒌᑦ ᐃᓐᖏᑎᐅᓯᒪᔪᐃᑦ 2 6 . ᑯᑭᑦᑕᐸᒍᓯᖅᑕᐃᔭᐅᔪᖅ “ Wildwood Flower” 2 7 . ᐆᓇᖅᓯᓰᒍᑏᑦ ᐃᒐᒍᑏᑦ ᐃᑯᒪᐅᑎᒨᖅᑐᑦ ( ᖃᓚᒍᐊᖅ -ᑐᓕᐅᕈᑏᑦ) 2 8. ᑎᒍᒥᐊᒐᐅᑦᓱᑎᒃ ᓅᑦᑕᑎᑦᓯᒍᑏᑦ ᑕᓚᕖᓴᒥᒃ ᓈᓚᐅᑎᒥᓪᓘᓃᑦ 2 9. ᓯᑕᒪᓂᒃᐊᑦᓴᓗᐊᓖᑦ ᐃᖏᕐᕋᐅᑏᑦ 3 0. ᐊᕐᕌᒎᑉ ᐃᓗᐊᓂ ᓯᓚᐅᑉ ᐊᓯᔾᔨᑕᕐᓂᖏᑦ 3 1 . ᓲᓴᓐ ᐊᒡᓗᑳᖅ.

3 2 . ᓯᑭᑑᑦ 3 3 . ᓯᑳᑦᓰᑦ ᑐᓴᕐᓂᑐᖁᑎᖏᑦ ᑐᓴᕐᓂᔮᕈᑏᑦ 3 4 . ᖃᓪᓗᓈᒍᑦᓱᑎᒃ ᐃᓄᒃᑎᑐᑦᐅᖃᑦᓯᐊᕆᐅᖅᓯᒪᔪᐃᑦ 3 5 . ᐃᓅᑦᓱᑎᒃ ᖃᓪᓗᓈᑎᑑᕆᐅᓯᐊᓯᒪᔪᐃᑦ 3 6 . ᔪᐊᑕᓐ ᑑᑐ 3 7 . ᑳᓇᑕᐅᑉᐃᓛᓂᐅᓐᖏᑑᕈᑎᒋᓯᒪᔭᖓ ( ᒪᒥᐊᒍᑎᒋᓯᒪᔭᖓ) ᐃᓕᓐᓂᐊᑎᖃᐅᑎᓃᑎᑕᐅᓯᒪᔪᕕᓃᑦ ᐱᓪᓗᒋᑦ 3 8.ᕼᐊᑭᕐᓂᐅᑉ ᐅᓐᓄᓯᐅᕈᖁᑕᐅᓂᕆᓲᖓ ᑲᓇᑕᓕᒫᒥ 3 9. ᐱᕈᖅᑐᕕᓃᓐᓇᓂᒃ ᓂᕿᑐᐊᓖᑦ ᖃᓪᓗᓈᑦ 4 0.ᐸᓈᓇᐃᑦ 4 1 . ᓄᓇᓖᑦ ᑐᓴᐅᑎᖏᑦ ( ᓈᓚᐅᑎᖏᑦ) 4 2 . ᐅᓐᓂᓗᒐᐅᔭᕐᓂᖅ ᓄᓇᓖᑦ ᑐᓴᐅᑎᖏᑎᒍᑦ4 3 . ᑖᒃᓰᔭᕈᖁᑎᕕᓂᕐᓅᖓᔪᓂᒃ ᑮᓇᐅᑦᔭᓂᖅ ᑲᕙᒪᒃᑯᓂᑦ. 4 4 . ᐃᓚᒋᔭᓂᒃ ᓇᓂᓯᓂᖅ ᓄᓇᓖᑦᐊᓯᖏᓐᓂᒃ 4 5 . Tommy Hunter- ᒃᑯᑦ ᑕᑯᓐᓇᕋᖃᑦᓴᐅᓂᕙᓚᐅᖅᑕᖏᑦ 4 6 . ᐊᑕᓈᕐᔪᐊᑦ ᐅᕿᓚᔪᖅ4 7 . ᓄᓇᕘᑦ ᑲᕙᒪᖓ 4 8. ᐃᓄᒃᑎᑑᖅᑐᐃᑦ ᑕᓚᕖᓴᒃᑯᑦ ᑕᑯᓐᓇᕋᒃᓴᐃᑦ ᓇᐅᒃᑰᕋᓗᐊᖅᐸᑕᑕᑯᑦᓴᐅᓂᖏᑦ 4 9. ᐃᓄᒃᑎᑑᑦ ᕿᒥᕐᕈᖁᐊᒐᐃᑦ 5 0. ᖃᓪᓗᓈᑦ ᓄᓇᖓᓐᓄᑦ ᖃᖓᑕᒍᓐᓇᓂᖅᐅᓪᓗᓴᐃᓐᓇᖅ ᑎᑭᓚᖓᓗᓂ 5 1 . ᖃᖓᑕᖃᑦᑕᕈᑎᕕᓃᑦ ᖃᖓᑦᑕᐅᑎᑦᓴᑖᕈᑕᐅᓲᑦ 5 2 . ᐱᑦᓰᑦ –ᐃᖃᓗᐃᑦ ᐸᓂᖅᑎᓯᒪᔪᑦ 5 3 . ᐊᖅᕕᐅᑉ ᒪᒃᑕᖓ 5 4 . ᑯᐊᐸᒃᑯᓂ ᖄᖏᕐᓂᑯᑖᕐᓂᖅ 5 5 . ᐅᑭᐅᒥᐱᖅᑐᓯᐅᓚᐅᑲᑦᓯᐊᑐᐃᓐᓇᓂᖅ 5 6 . ᓄᑖᖅ ᓇᑦᓯᐅᑉ ᑎᖑᖓ 5 7 . ᐱᐅᑦᓴᑐᖅᔫᔮᕋᓱᐊᕐᓂᖅᓱᒃᑲᐃᑐᐊᓘᑦᓱᑎᒃ ᑐᓴᕐᓃᑐᐊᓗᓐᓂᒃ ᑐᓴᕐᓂᔮᕈᑎᓂᒃ ᖃᓪᓗᓈᑦ ᐱᐅᒋᔭᖏᓐᓂᒃ 5 8. ᖃᕆᑕᐅᔭᒃᑯᑦᖃᐅᔨᒪᖃᑦᑕᐅᑎᕖᑦ ᑕᐃᔭᐅᔪᑦ Facebook ᐊᒻᒪᓗ Bebo.

5 9. ᐊᑦᓱᓈᖃᓐᖏᑐᐃᑦ ᐅᖄᒍᑏᑦ 6 0. ᐊᑕᓂᐊᓗᒃ ( ᐃᓕᓴᐱ) 6 1 . ᐃᓄᐃᑦ ᖃᖓᑦᑕᔫᖏᑦ 6 2 . ᑐᕋᒍᑎᓄᑦ ᐱᓐᖑᐊᓂᖅ 6 3 . ᐅᖅᓱᐊᖅ ( ᐃᑯᓪᓕᐊᖅ) ᑕᕆᐅᖅ ᑕᕐᕋᑑᑎᐅᔮᖅᑎᓗᒍ 6 4 . ᐊᕐᑭᒃᒋᓂᒍᑏᑦ ᐅᐱᕐᓐᖔᒥ ( ᐅᐱᕐᖔᓴᒥ) 6 5 . ᑎᖅᑭᐊᓖᑦ ᓇᓴᐃᑦ ᐊᓇᐅᓪᓚᑐᖅᓯᐅᑏᑦ 6 6 . ᓂᕆᒋᐅᕋᓱᐊᕐᓂᒻ ᓄᕗᐃᑦᑐᒧᑦ ᓴᕕᒻᒧᑦ ᐊᔭᑦᓴᐅᑎᓐᓄᓗ ( ᑲᐳᖅᑲᐅᑏᓐᓄ) 6 7 . ᓴᓇᐅᒐᕐᓂᒃ( ᖁᓪᓕ ᓴᔭᓂᒃ) ᓂᐅᕐᕈᑎᖃᓂᖅ ᖃᓪᓗᓈᓄᑦ 6 8. ᑕᕆᐅᑉ ᐊᑭᐊᓃᑦᑐᓄᑦ ᐊᐃᓂᖅ ᓇᒧᑐᐃᓐ ᓇᐅ -ᒐᓗᐊᖅᐸᑦ 6 9. ᐊᕐᕋᒍᓕᒫᖅ ᓇᓗᒍ ᐱᓇᓱᐊᓐᖏᑲᐃᓐᓇᓂᖅ 7 0. ᓂᕈᐊᖃᑕᐅᓂᖅ ᓂᕈᐊᕐᓂᒐᓚᓐᓂ

7 1 . ᓂᕈᐊᖃᑕᐅᕙᓐᓂᖅ ᓂᕈᐊᕐᓂᒪᕆᓐᓂ ( ᐊᕕᒐᓱᐊᕐᓂᓕᕆᓕᐅᒥᔮᖅᑐᓂ 7 2 . ᐅᒡᔫᑉᐃᓇᓗᐊᖏᑦ ᐆᒪᔪᑎᓪᓗᒋᑦ ( ᐃᓚᖏᓐᓄᑦ ᐃᓄᑦᓯᐅᑎᐅᑦᓱᑎᒃ spaghetti- ᐅᓂᕋᖅᑕᐅᓲᑦ 7 3 .ᐅᖄᓚᒋᐊᒥᒃ ᐊᑭᓕᕆᐊᖃᓐᖏᑐᓄᑦ ᐊᑭᓕᕆᐊᖃᓐᖏᑐᓄᑦ 1 - 800- ᒥᒃ ᑭᓯᑦᓯᒍᑎᓕᓐᓄᑦ 7 4 .ᒥᑐᐃᔭᐅᑎᓂᒃ ᐃᕿᐊᑦᑕᐅᑎᓂᓪᓗ ᐃᐳᓕᐅᕆᓂᖅ Hᐋᑭᕈᑏᑦ ᕿᔪᖏᓐᓂᒃ 7 5 . ᑲᒥᐊᓗᐃᑦ“ ᓯᑭᑑᕈᑏᑦ” 7 6 . ᖁᒻᒧᐊᑎᑕᐅᓯᒪᔪᒃᑰᑐᐃᑦ ᐅᕚᒍᑏᑦ 7 7 . ᖃᐅᔨᒪᔪᑑᔪᕆᓗᐊᒧᑦ ᐊᖏᔪᕐᕉ -ᑎᓐᓂᐅᔭᕿᔪᓂᒃ ᐋᖅᑮᒋᐊᓪᓚᕆᓐᓂᖅ ᑲᕙᒪᒃᑯᑦ ᐱᔨᒐᓚᖏᓐᓂᒃ 7 8. ᓈᓚᐅᑏᑦ ᒪᖃᐃᓯᐅᑏᑦ( ᐆᕙᒍᓂᕋᖅᑕᐅᔪᑦ) 7 9. ᐃᒻᒥᓚᔪ ᐊᕐᓇᑰᑉ ᐱᓇᓱᐊᕈᓯᐅᑉ ᓄᓐᖑᐊᓂ ᓰᐲᓰ ᐅᑭᐅᖅᑕᑑᑉᓈᓚᐅᑎᖓᒎᕈᑎᒋᕙᑦᑕᖏᑦ 80. ᐃᓐᖏᖑᐊᕈᓯᖅ “ ᐃᕐᓂᐅᒋᐊᒥᒃ ᓛᐸᑐᐊᕆᒦ” -ᓚᔪᖅ.

81 . ᑏ ᐊᑎᓕᒃ Yorkshire orange pekoe tea 82 . ᑲᓇᑕᐅᑉ ᐊᖓᔪᖅᑳᕆᓚᐅᖅᓯᒪᔭᖓ PierreElliott Trudeau- ᒍᓚᐅᕐᑐᖅ 83 . Jean Chretien, ᐊᖓᔪᖅᑲᐅᕕᖃᕈᑖᓂ ᐃᓄᓕᕆᔨᑐᖃᒃᑯᓂᒃ 84 .ᐃᔪᕐᓇᑐᖁᑎᒥᓂᒃ ᐱᓕᐅᑦᔪᕋᐅᑎᒍᑎᓖᑦ ᖁᕕᐊᓱᕝᕕᒥ 85 . ᓄᑖᕕᓂᖅ ᓂᕿᑐᐃᓐᓇᖅ ᐃᖃᓗᒡᓘᓃᑦᓱᓇᐅᒐᓗᐊᕈᓂ 86 . ᐊᑦᓴᓗᐊᓕᒫᖏᑦ ᐊᒡᒍᐊᕈᓐᓇᑐᐃᑦ ᓄᓇᒃᑰᔫᑦ 87 . ᕿᖅᓱᑎᖅᓯᒪᔪᐃᑦ( ᖁᐊᖅᑎᓯᒪᔪᐃᑦ) ᐊᖅᑯᑏᑦ ( ᑭᖑᓪᓕᐅᕌᓗᒍᒫᖅᑎᓗᒋᓪᓕ ᐊᖅᑯᑎᐅᑉ ᓴᓂᕌᒎᖅᑐᑦ ᐱᓱᒃᑐᓗᑦ ᐊᖅᑯᑏᑦ89. ᕿᔪᐃᑦ ᖃᒧᑎᑦᓴᐃᑦ ᐊᑭᕈᖅᑕᐅᖏᑦᑐᑦ 90. ᐃᓄᑐᖃᐃᑦ ᐅᓂᒃᑳᓯᐊᕈᓐᓇᑐᐃᑦ 91 . ᐃᓅᓱᑦᑐᐃᑦ( ᐅᕕᒃᑲᐃᑦ) ᐃᑲᔪᕋᓱᐊᑦᓯᐊᓲᑦ ᐃᓄᑐᖃᐅᓕᖅᑐᓂᒃ 92 . ᐊᒥᐊᕆᑲᒥᐅᑦ ᐊᖓᔪᖅᑳᖓ BarackObama 93 . ᑐᑦᓯᐊᕕᒻᒥ ᐊᔪᕿᖅᑐᐃᔫᑉ ᐊᔪᕿᖅᑐᐃᓯᐊᒻᒪᕆᓐᓂᖓ 94 . ᓵᓕ ᐸᓂᒍᓂᐊᖅ.

95 . ᑐᒃᑑᑉ ᐸᑎᖓ 96 . ᓴᓇᓯᒪᑦᓯᐊᑐᖅ ᓇᐅᓚᖅ 97 . ᐃᓐᖏᖑᐊᖅᑎᐅᓚᐅᖅᓯᒪᔪᑦ The Beatles98. ᐊᕐᓇᐃᑦ ᑲᒻᒥᐅᓲᑦ ᑲᒥᑐᐃᓐᓇᓂᒃ 99. ᓴᕕᕋᔭᐃᑦ ᓂᓪᓕᓱᐃᑦᑐᐃᑦ ( ᐆᓇᕐᑐᖃᐅᑏᑦ) 1 00.ᐊᐅᓚᐅᑎᐊᐲᑦ ᐃᑯᒪᓕᐅᕈᑏᑦ 1 01 . ᐊᐅᓚᔫᑦ/ᑕᕐᕋᓕᔮᑦ Nanook of the North, ᓯᐱᑎᓐᖑᐊᑕᓖᑦ

salavuuq 5. Raw, or frozen, country food 6. Movies of any kind; we cansee the same one 20 or more times 7. Hunting; for anything, anywhere 8. Fishing 9. Berry picking 10. Spring camping 11. Grandchildren 12. Great-grandchildren 13. Igunaq; fermented food 14. Ujjaq; fermentedseal or walrus flippers 15. Namesakes; and being named after a dear relative.

16. Sanajiit and arnaqutiit [umbilical cord cutters] 17. Angusiat andarnaliat [birth-sponsored babies of both sexes] 18. Going on long trips19. Talking about “The Old Days” 20. Sliding down a snowy slope 21. Country music 22. Gospel music 23. Wilf Carter 24. Louvin Brothers25. Carter Family 26. The tune “Wildwood Flower” 27. Microwave ovens28. Remote controls for television sets and radio 29. Four wheeler ATVs30. Changing seasons 31. Susan Aglukark.

32. Snowmobiles [sikituut] 33. Scottish jigs and reels 34. Qallunaatwho speak Inuktitut well 35. Inuit who have mastered English 36. JordinTootoo 37. Canada’s Residential School Apology 38. Hockey Night inCanada 39. Vegetarian Qallunaat 40. Bananas 41. Local FM radio sta-tions 42. Complaining on local FM radio stations 43. Getting tax rebatesfrom the government.

44. Finding relatives in other communities 45. The Tommy HunterShow 46. “Atanarjuat: the Fast Runner” 47. The Government of Nunavut 48. Inuktitut programs on television, wherever shown 49. InuktitutMagazine 50. Flying south on a single day 51. Aeroplan miles 52. Pitsi –dried fish 53. Bowhead maktaq 54. Co-op dividends 55. A good wintersnowstorm 56. Fresh seal liver 57. Pretending to Enjoy Classical Music58. Facebook and Bebo.

59. Cordless telephones 60. The Queen 61. Air Inuit 62. Playingpool 63. A smooth, glassy sea 64. The first ptarmigan of spring 65. Baseball caps 66. Learning to eat with a knife and fork 67. Selling carvings to Qallunaat 68. Going overseas anywhere 69. Taking a Year Off70. Voting in elections.

71. Voting in referendums (referendii?) 72. Boiled ugjuk intestines[called Eskimo spaghetti by some] 73. Calling toll-free 1-800 numbers74. Making ice scoop and fishing line handles from hockey stick shafts75. “Ski-doo” boots 76. Satellite telephones 77. Deflating wise-guy government officials down to size 78. HF radios [Uuvaat] 79. ImmilayuArnaquq’s weekend programs on CBC North Radio. 80. The songInniugiamik Labradorimi (Sons of Labrador)

81. Yorkshire orange pekoe tea 82. The late Prime Minister PierreElliot Trudeau 83. Jean Chrétien, when he was Minister of Indian Affairs84. Humourous story contests at Christmas time 85. Fresh meat and fishof any kind 86. Four wheel drive SUVs 87. Paved roads (the sidewalkscan come later) 88. Portable computer modems 89. Lumber for qamutiik(sled) without knots 90. Elders who tell good stories 91. Youngsters whohelp their elders 92. U.S. President Barack Obama 93. A well-preachedsermon 94. Charlie Panigoniak

95. Caribou bone marrow 96. A well-made naulaq (harpoon head)

whmQ/q5 | COMMENTARY | ISUMAGIJANGIT | RÉFLEXION

45I N U K T I T U T wk4tg5

naningillu igamagusingita; niqitsajaq, paniqtitaq, imaqvalajuq, salavuuq5. Mikigaq quarluuniit niqituinnaq 6. aulajuut/tarralijaat qanuittutuin-naugaluaqpata. taakkusainnait takunnarialiqqitaugaluarutik 20,villugitqanuigijaugunnaratik 7. Maqainniq/uumajuqsiuniq sunasiurniugaluaruninamunngaliarniugaluarunilu 8. Iqalutsiuniq/iqallianiq 9. Nunivagiarniq10. Upirngigiartusimaniq upirnngivimmi 11. Irnngutait 12. Irnnguta liqqiit13. Igunaq niqi 14. Ujjait puijiit aiviilluuniit siqqungit 15. Sauniqaniq/atitsiaqaniq; atsitaumanirlu ilagijanit unganaqtuqutausimajunit.

16. Sanajiit arnaqutiillu (piaraup inuulirataap mitsianganik kipit-sugulu qilaijuviniit) 17. Angusiat arnaliallu 18. Ungasittumut ingirraniit19. Uqagiamik “taitsumaniuvalauqtunitarnik” 20. Apujaritsiakut situgia -mik 21. Cowboy-siutiik tusarnijaarutiit 22. Ukpinirmuulingajut tusarni-jaarutiit 23. Wilf Carter - innginguaqtiusimajut 24. Louvin Brothers -innginguaqtiusimajuuk 25. Carter Family - ilagiit inngitiusimajuit 26. Kukittapagusiq taijaujuq “Wildwood Flower” 27. Uunaqsisiigutiitigagutiit ikumautimuuqtut (qalaguaqtuliurutiit) 28. Tigumiagautsutiknuuttatitsigutiit talaviisamik naalautimilluuniit 29. Sitamanik atsalualiitingirrautiit 30. Arraaguup iluani silaup asijjitarningit 31. Susan Aglukaaq.

32. Aikituut 33. Sikaatsiit tusarnituqutingit tusarnijaarutiit 34.Qallunaagutsutik inuktitut uqatsiariuqsimajuit 35. Inuutsutik qallunaat-ituuriusiasimajuit 36. Jordan Tootoo 37. Kaanataup ilaaniunngituu-rutigisimajanga (mamiagutigisimajanga) ilinniatiqautiniititausimaju-viniit pillugit 38. Unnusiuruqutaunirisuunga Kanatalimaami 39. Piruq -tuviniinnanik niqitualiit Qallunaat 40. Panaanait 41. Nunaliit tusautingit(Naalautingit) 42. Unnilugaujarniq nunaliit tusautingitigut 43. Taak -siijaruqutivinirnuungajunik kiinautjaniq kavamakkunit. 44. Ilagijaniknanisiniq nunaliit asinginnik 45. Tommy Hunter-kkut takunnaraqat-saunivalauqtangit 46. Atanaarjuat uqilajuq 47. Nunavuut kavamanga 48.Inuktituuqtuit talaviisakkut takunnaraksait naukkuuraluaqpata takut-sauningit 49. Inuktituut qimirruquagait 50. Qallunaat nunangannutqangatagunnaniq ullusainnaq tikilangaluni 51. Qangataqattarutiviniitqangattautitsataarutausuut 52. Pitsiit - Iqaluit paniqtisimajut 53. Aqviupmaktanga 54. Kuapakkuni qaangirnikutaarniq 55. Ukiumi piqtusiu-laukatsiatuinnaniq 56. Nutaaq natsiup tingunga 57. Piutsatuq juu - j aarasuarniq sukkaitualuutsutik tusarniitualunnik tusarnijaarutinik qallunaat piugijanginnik 58. Qaritaujakkut qaujimaqattautiviit taijaujutFacebook ammalu Bebo.

59. Atsunaaqanngituit uqaagutiit 60. Atanialuk (ilisapi) 61. Inuitqangattajuungit 62. Turagutinut pinnguaniq 63. Uqsuaq (ikulliaq) tariuqtarratuutiujaaqtilugu 64. Arkikginigutiit upirnngaami (upirngaasami)65. Tiqqialiit nasait anaullatuqsiutiit 66. Nirigiurasuarnim nuvuittumutsavimmut ajatsautinnulu (kapuqqautiinnu) 67. Sanaugarnik (qullisajanik)niurrutiqaniq qallunaanut 68. Tariup akianiittunut ainiq namutuinnau-galuaqpat 69. Arragulimaaq nalugu pinasuanngikainnaniq 70. Nirua -qatauniq niruarnigalanni

71. Niruaqatauvanniq niruarnimarinni (avigasuarniliriliumijaaqtuni72. Ugjuup inaluangit uumajutillugit (ilanginnut inutsiutiutsutik spaghetti-uniraqtausuut 73. Uqaalagiamik akiliriaqanngitunut akiliriaqanngitunut1-800-mik kisitsigutilinnut 74. Mituijautinik iqiattautinillu ipuliuriniqHaakirutiit qijunginnik 75. Kamialuit “sikituurutiit” 76. Qummuati tau -simajukkuutuit uvaagutiit 77. Qaujimajutuujuriluamut angijurruutinni-ujaqijunik aaqqiigiallarinniq kavamakkut pijigalanginnik 78. Naalautiitmaqaisiutiit (uuvaguniraqtaujut) 79. Immilaju arnakuup pinasuarusiupnunnguani siipiisii ukiuqtatuup naalautingaguurutigivattangit 80.Innginguarusiq “irniugiamik Laapatuarimii”-lajuq.

81. Tii atilik Yorkshire orange pekoe tea 82. Kanataup angajuqqaar-ilauqsimajanga Pierre Elliott Trudeau-gulaurtuq 83. Jean Chretien,angajuquviqarutaani inulirijituqakkunik 84. Ijurnatuqutiminik piliutju-

1. Le thé. 2. Le tabac. 3. La farine, avec ses ingrédients; le lard, le selet la poudre à pâte. 4. Le bannock et ses variations; niqitsajaq, paniqtitaq,imaqvalajuq, salavuuq. 5. La nourriture traditionnelle crue ou gelée. 6. Le cinéma de tout genre; un film pouvant être visionné 20 fois ouplus. 7. La chasse à n’importe quoi, n’importe où. 8. La pêche. 9. Lacueillette de baies. 10. Le camping de printemps. 11. Les petits-enfants.12. Les arrières petits-enfants. 13. Igunaq ou nourriture fermentée. 14. Ujjaqou nageoires fermentées de phoque ou de morse. 15. Les homonymeset être nommé en honneur d’un parent bien-aimé.

16. Sanajiit et arnaqutiit [coupeurs de cordon ombilical]. 17. Angusiatet arnaliat [bébés parrainés à la naissance, des deux sexes]. 18. Faire delongues randonnées. 19. Parler du bon vieux temps. 20. Glisser sur unepente enneigée. 21. La musique country. 22. La musique « gospel ». 23. WilfCarter. 24. Les frères Louvin. 25. La famille Carter. 26. L’air de « WildwoodFlower ». 27. Les fours à micro-ondes. 28. Les manettes de contrôle pourla télévision et la radio. 29. Les véhicules tous terrains à quatre roues.30. Le changement des saisons. 31. Susan Aglukark.

32. Les motoneiges [sikituut]. 33. Les gigues et les reels écossais. 34. LesQallunaats qui parlent bien l’inuktitut. 35. Les Inuits qui parlent bienl’anglais. 36. Jordin Tootoo. 37. Les excuses présentées par le Canada ausujet des pensionnats. 38. La soirée du hockey au Canada. 39. Les Qallunaatsvégétariens. 40. Les bananes. 41. Les postes de radio FM locaux. 42. Lesplaintes diffusées sur les postes de radio FM locaux. 43. Les remboursementsde taxes du gouvernement.

whmQ/q5 | COMMENTARY | ISUMAGIJANGIT | RÉFLEXION

UK

IAK

SA

AQ

| A

UT

OM

NE

200

9

46

srx4~6

| FA

LL 2

009

I N U K T I T U T wk4tg5

ᐊᓚᒃᑲᐊᓪᓚᒥᒃ 1 02 . ᓂᑦᔭᐅᓯᔭᕈᓯᖅ ᑕᐃᔭᐅᒍᓯᓕᒃ “ My Love She’ s But a Lassie Yet” 1 03 .ᐃᓄᐃᑦ ᑕᑯᓐᓇᕋᑦᓴᓕᕆᔨᖏᑕ ᑕᑯᓐᓇᕋᒃᓴᓕᐊᕆᓲᖏᑦ “ ᕿᐱᓐᖑᐃᔭᐅᑏᑦ” 1 05 . ᑐᓴᕋᑦᓴᓯᐊᒥᒃᑐᓴᕈᒥᓇᖅᑐᒥᒃ ᑐᓴᕆᐊᒥᒃ ᐅᖓᓯᑦᑐᒥᑦ 1 06 . ᐆᔪᓕᐅᕈᑎᕕᓂᐅᑉ ᖃᔪᖓ ᐆᓇᖅᑐᖅ ᖃᔪᖅᑑᑎᒦᑦᑐᖅ1 07 . ᖃᐅᔨᒋᐅᕆᐊᒥᒃ ᐃᓅᑉ ᐱᒍᓐᓇᓯᐊᖅᓱᒍ ᐱᓯᑎᐅᒍᑎᖓᓂᒃ ᓴᖅᑭᓚᐅᖅᓯᒪᓐᓂᖏᑦᑕᖓᓂᒃᐃᔨᖅᑐᐊᕆᔭᖅᑎᑑᖅᑕᕕᓂᖓᓂᒃ 1 08. ᐅᕕᓂᓐᓂᐊᕆᐊᒥᒃ ᑯᕕᔪᒧᑦ ᓱᕈᔪᑦᑕᐅᒍᑎᐅᔭᒧᑦ( ᓯᓚᓗᑦᑕᐅᒍᑎᐅᔭᒧᑦ) ( ᖃᐅᔨᒪᔭᐅᓂᐅᔭᖅᓯᒪᓐᖏᑐᒧᑦ ᑕᐃᑦᓱᒪᓂᐅᑎᓪᓗᒍ) .

1 09. ᑐᓴᕐᓂᔮᕈᑎᒃ ᐊᒋᐊᕈᓯᔭᖅᑐᒧᑦ ( ᑕᐅᑏᖅᑐᒧᑦ) ᐊᑐᖅᑕᐅᓲᖅ Ste Anne’ s Reel 1 1 0.ᓴᐃᓕᑦᓯᐊᓇᕐᓂᐊᓗᐊ ᓯᓂᑦᑕᓗᓂ ᐃᒡᓗᒥ ᐊᐳᑎᒥ ( ᐃᒡᓗᕕᒐᕐᒥ) 1 1 1 . ᑐᒃᑐᕕᓂᕐᒥᒃ ᓂᕆᕿᒋᐊᒥᒃᓯᓈᓂ ᑕᕆᐅᒥᒃ 1 1 2 . ᐳᐃᔨᕕᓂᕐᒥᒃ ᐊᐃᕕᕕᓂᕐᒥᓘᓐᓃᑦ ᓂᕆᒋᐊᒥᒃ ᑕᑉᐹᓂ ᓄᓇᑐᐃᓐᓇᒥᒃ 1 1 3 .ᐃᓄᐃᑦ ᐅᐱᒋᔭᐅᒍᑎᑖᖃᑕᐅᓲᑦ ᓄᓇᖃᖅᑳᓯᒪᔪᐃᑦ ᑲᓇᑕᓕᒫᒥ ᐅᐱᒋᔭᐅᒍᑎᒋᓲᖏᓐᓂᒃ 1 1 4 .ᐊᖏᕐᕋᒧᑦ ᑎᑭᒋᐊᒥᒃ ᐊᒃᓂᑐᖅᓯᒪᓗᓂ 1 1 5 . ᑳᓇᑕᐅᑉ ᐅᓪᓗᖓᑕ ᓇᓪᓕᐅᓂᖓ 1 1 6 . ᐃᓐᖏᕈᓯᖅᐱᓯᖅ “ ᐃᑦᔪᓇᐃᑦᑐᑑᔪᑎᑦ ᒎᑎᐅᕗᑏᓪᓕ” -ᓚᔪᖅ 1 1 7 . ᓴᐃᓕᑦᓯᐊᓇᖅᑐᖅ ᖃᔭᕐᒦᒋᐊᒥᒃ ᐃᒫᓂᐅᖅᓱᐊᑎᓪᓗᒍ ( ᐃᑯᓪᓕᐊᑎᓪᓗᒍ) 1 1 8. ᐃᓚᒋᔭᒥᒃ ᓵᓚᖃᖅᑐᖃᖅᑎᓗᒍ ᐱᓕᐅᔾᔨᕋᐅᑎᓂᒐᓚᓐᓂ.

1 1 9. ᓇᓂᓯᕋᑕᕋᓱᐊᕐᓂᖅ ᐅᖃᐅᓯᕐᒥᒃ ᐃᓄᑦᑎᑑᖅᑐᒥᒃ ᓇᓚᐅᓪᓗᒍ ᑐᑭᖃᖃᑎᖓᓂᒃᖃᓪᓗᓈᑎᑑᖅᑑᑉ “ Congratulations” -ᓚᔫᑉ 1 2 0. ᐅᖃᕆᐊᖃᓂᖅ “ Stand- by” -ᓚᔪᒥᒃᖃᓪᓗᓈᑎᑐᑦ ᐃᓄᒃᑎᑐᑦ ᐅᖄᕉᑕᕆᒐᓗᐊᕐᓗᓂ 1 2 1 . ᐃᓄᑐᖃᐅᓕᖅᑐᐃᑦ ᐅᒃᑳᑐᐃᑦ ᐋᓰᒎᖅ “ line-aappa” - ᑯᑖᑦᑐᓃᕋᑖᕋᒥᒃ ᓂᐅᕕᖅᕕᒥ 1 2 2 . ᐃᓱᓕᑦᓯᒪᓐᖏᑐᒥᒃ ᖁᑭᐅᑎᑖᕈᓐᓇᐅᑎᖃᕐᓂᖅ 1 2 3 .ᐊᑦᓱᓈᖅ ( ᐃᑦᓱᓈᑎᑐᐃᓐᓇᖅ) ᐅᔾᔪᒐᔭ 1 2 4 . ᐃᓄᒃᑎᑑᑦ ᐅᖃᐅᓯᖅ “ ᑖᓂᓰ” -ᓚᔪᖅ,ᐱᔭᐅᓯᒪᒐᓗᐊᖅᓱᓂ ᐅᖃᐅᓯᕐᒥᒃ “ dance” - ᓚᔪᒥᒃ ᖃᓪᓗᓈᑎᑑᖅᑐᒥᒃ 1 2 5 . ᑯᐸᐃᒥᐃᓚᐅᒍᑎᖃᓂᖅ.

ᑖᒃᑯᓇᓂ ᓈᓴᐃᒐᒪ 1 2 5 - ᒍᓗᑐᐃᓐᓇᓂᒃ ᓱᓇᐅᓂᖏᑦ ᑕᐃᑦᓱᒋᑦ “ ᓱᓇᒐᓚᑐᐃᓐᓇᐃᑦ ᐃᓄᐃᑦᐱᐅᒋᔭᖏᑦ” - ᓚᔪᓂᒃ, ᓱᖅᑯᐃᓱᑉᐳᖓ ᐃᓄᐃᑦ ᐊᓯᒃᑲ ᐃᓛᖅᑐᐃᕙᓪᓕᐊᓯᑦᓴᐅᑎᒋᓚᖓᒻᒪᑕᐱᐅᓂᖅᓴᓂᒃ ᐊᓪᓛᑦ ᑖᒃᑯᓄᖓ ᓈᓴᖅᓯᒪᒍᑎᓄᑦ.

97. The Beatles 98. Women who can make kamiit (sealskin boots) 99.Metal thermos bottles 100. Portable generators 101. The film, “Nanookof the North,” starring Alakkariallak 102. The accordion tune, “My LoveShe’s But a Lassie Yet” 103. Meeting others on the hunting trail 104. TheIBC program, “Kipinnguijautiit” 105. Good news from far away 106. A bowlof hot broth 107. Discovering somebody’s hidden talent. 108. A goodshower (unknown in the Old Days).

109. The fiddle tune, “Ste. Anne’s Reel” 110. The utter tranquilityof sleeping in an igloo 111. Eating caribou meat on the floe edge 112.Eating seal or walrus meat far inland 113. Inuit winning NationalAboriginal Achievement Awards 114. Arriving home with a good catch115. Canada Day 116. The hymn, “Holy, Holy, Holy, Lord God Almighty”117. The utter tranquility of being on water in a qayaq on a calm day118. Having a relative win a competition.

119. Trying to find an equivalent Inuktitut word for “Congratulations”120. Having to say, “Stand-by” in English while speaking Inuktitut 121. Elders telling about being in a long “line-aapp-a” at the local store122. Having a valid Firearms Acquisition Certificate. 123. Rawhide ropemade from ugjuk skin 124. The Inuktitut word, taanisiq, adopted from“dance” in English. 125. A Co-op membership.

Having listed a mere 125 items of Stuff Inuit People Like, I’m sureother Inuit will start adding even better stuff to this list.

whmQ/q5 | COMMENTARY | ISUMAGIJANGIT | RÉFLEXION

“ ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᒥᒃ ᓴᖅᑭᔮᕐᑎᑦᓯᓂᖅ’ , ᑎᑎᖃᖅᑕᐅᔪᑦ IV,ᐃᓄᐃᑦ, ᓴᓐᖏᓃᑦ ᐊᒻᒪ ᐃᓱᒪᖏᔭᐅᔪᑦ ᑲᓇᑕᐅᑉ ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᒥᐅᖏᓐᓄᑦ,ᑕᐃᒪᖓᓕᒫᖅ ᐊᐃᕙᒍᑕᐅᖏᓐᓇᐅᔭᕐᑐᖅ ᑲᓇᑕᐅᑉ ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᐊᑕ ᓯᕗᓂᒃᓴᖓ ᐅᖃᐅᓯᐅᓯᒪᑦᓯᐊᕐᑐᖅ ᐊᒻᒪ ᖃᐅᒪᔭᐅᓂᖏᑦᓴᖅᑭᑕᐅᓯᒪᓪᓗᑎᒃ ᑖᒃᑯᓇᓂ ᐅᖃᓕᒫᒐᕐᓂ ᑕᐃᔭᐅᔪᓂ “ Northern Exposure” ᑲᑎᒪᕐᔪᐊᕐᓂᐅᓚᐅᕐᓯᒪᔪᒃᑯᑦ ᐅᒃᑐᐱᕆ 2007,ᒥ.ᑖᒃᑯᐊ ᐅᖃᓕᒫᒐᒃᓴᐃᑦ ᓴᖅᑭᑕᐅᓯᒪᔪᑦ ᖃᐅᔨᓴᕐᓂᓕᕆᓂᕐᒧᑦ ᒪᓕᒐᒃᓴᓕᕆᕕᒃᑯᑎᒍᑦ, Institute for Research on PublicPolicy, ᐅᓂᒃᑳᕐᓯᒪᔪᑦ ᒪᓕᒐᕐᒥᒃ ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᒧᑦ, ᐱᓗᐊᕐᑐᒥᒃ ᖃᓄᖅ ᐃᓱᒪᖃᓂᖏᓐᓂᒃ ᐊᒻᒪ ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᒥᐅᑦ ᐃᓱᒪᖏᔭᒋᓐᓂᒃᓲᕐᓗ ᓂᐊᓕ ᑯᐊᓃ, ᒥᐊᓕ ᓴᐃᒪᓐ ᐊᒻᒪ ᓰᓚ ᕗᐊᑦ- ᒃᓘᑦᓴᐃ. ᑕᑯᖏᐊᓗᖏᑦ ᐅᕙᓂ www. irpp.org/indexe. htm ᐊᔾᔨᖏᓐᓂᒃᐱᔪᓐᓇᕐᑐᑎᑦ ᖃᕆᑕᐅᔭᒃᑯᑦ"Northern Exposure" Volume IVPeoples, Powers and Prospects in Canada’s NorthThe ongoing debate about the future of Canada’s North is given insight and knowledge in thispath-breaking book that stems from the “Northern Exposure” conference held in October 2007.A publication by the Institute for Research on Public Policy, this book explores public policy inthe Arctic, with views and perspectives from northerners such as Nellie Cournoyea, Mary Simonand Sheila Watt Cloutier. Go to www.irpp.org/indexe.htm to order your own copy online.

“Ukiurtartumik saqqijaartitsiniq”, titiqaqtaujut IV, Inuit, sannginiit amma isumangijaujut Kanataup ukiurtartumiunginnut Taimangalimaaq aivagutaunginnaujartuq Kanataup ukiurtartuata sivuniksangauqausiusimatsiartuq amma qaumajauningit saqqitausimallutik taakkunani uqalimaagarnitaijaujuni “Northern Exposure” katimarjuarniulaursimajukkut Uktupiri 2007,mi. Taakkuauqalimaagaksait saqqitausimajut qaujisarnilirinirmut maligaksalirivikkutigut, Institute forResearch on Public Policy, unikkaarsimajut maligarmik ukiurtartumut, piluartumik qanuqisumaqaninginnik amma ukiurtartumiut isumangijaginnik suurlu Nellie Cournoyea, Mary Simonamma Sheila Watt Cloutier. Takungialungit uvani www.irpp.org/indexe.htm ajjinginnikpijunnartutit qaritaujakkut.

Northern Exposure, Volume IVPeoples, Powers and Prospects in Canada’s NorthLe débat continu au sujet de l’avenir du Nord canadien reçoit une infusion d’idées et de connaissances dans ce livre innovateur qui découle de la conférence « Northern Exposure »tenue en octobre 2007. Publié par l’Institut de recherche en politiques publiques, ce livreexplore les politiques publiques dans l’Arctique et comprend le point de vue et les opinionsparticulières de gens du nord tels que Nellie Cournoyea, Mary Simon et Sheila Watt Cloutier.Pour commander votre copie (en anglais) en ligne, aller au www.irpp.org/indexe.htm.

cspm/sJ4n6... | Noteworthy... | Qaujimajaujuksaq... | À signaler...

ww

47I N U K T I T U T wk4tg5

UK

IAK

SA

AQ

| A

UT

OM

NE

200

9

rautigutiliit quviasuvvimi 85. Nutaaviniq niqituinnaq iqalugluuniitsunaugaluaruni 86. Atsalualimaangit agguarunnatuit nunakkuujuut 87. Qiqsutiqsimajuit (quaqtisimajuit) aqqutiit (kingulliuraalugumaaq -tilugilli aqqutiup saniraaguuqtut pisuktulut aqqutiit 89. Qijuit qamutit-sait akiruqtaungittut 90. inutuqait unikkaasiarunnatuit 91. Inuusuttuit(uvikkait) ikajurasuatsiasuut inutuqauliqtunik 92. Amiarikamiut anga-juqqaanga Barack Obama 93. Tutsiavimmi ajuqiqtuijuup ajuqiqtuisi-ammarinninga 94. Charlie Panigoniak.

95. tuktuup patinga 96. sanasimatsiatuq naulaq 97. innginguaqtiu-lauqsimajut The Beatles 98. arnait kammiusuut kamituinnanik 99. savi-rajait nillisuittuit (uunartuqautiit) 100. aulautiapiit ikumaliurutiit 101.aulajuut/tarralijaat Nanook of the North, sipitinnguataliit Alakkarial -lunmik 102. nitjausijarusiq taijaugusilik “My Love She’s But a Lassie Yet”103. inuit takunnaratsalirijingita takunnaraksaliarisuungit “qipinngui-jautiit” 105. tusaratsasiamik tusaruminaqtumik tusariamik ungasittumit106. uujuliurutiviniup qajunga uunaqtuq qajuqtuutimiittuq 107. qau-jigiuriamik inuup pigunnasiaqsugu pisitiugutinganik saqqilauqsiman-ningittanganik ijiqtuarijaqtituuqtavininganik 108. uvininniariamik kuvi-jumut surujuttaugutiujamut (silaluttaugutiujamut) (qaujimajauniujaqsi-manngitumut taitsumaniutillugu).

109. Tusarnijaarutik agiarusijaqtumut (tautiiqtumut) atuqtausuuqSte Anne’s Reel 110. Sailitsianarnialua sinittaluni iglumi aputimi (iglu-vigarmi) 111. Tuktuvinirmik niriqigiamik sinaani tariumik 112. Puiji vi -nirmik aivivinirmiluunniit nirigiamik tappaani nunatuinnamik 113. Inuitupigijaugutitaaqatausuut nunaqaqqaasimajuit kanatalimaami upigijau -gutigisuunginnik 114. Angirramut tikigiamik aknituqsimaluni 115.Kaanataup ullungata nalliuninga 116. Inngirusiq pisiq “itjunaittutuuju-tit guutiuvutiilli”-lajuq 117. Sailitsianaqtuq qajarmiigiamik imaani uqsu-atillugu (ikulliatillugu) 118. Ilagijamik saalaqaqtuqaqtilugu piliujjirau -tinigalanni.

119. Nanisiratarasuarniq uqausirmik inuttituuqtumik nalaullugutukiqaqatinganik qallunaatituuqtuup “Congratulations”-lajuup 120.uqariaqaniq “Stand-by”-lajumik qallunaatitut inuktitut uqaaruutarigalu-arluni 121. Inutuqauliqtuit ukkaatuit aasiiguuq “line-aappa”-kutaattuni-irataaramik niuviqvimi 122. Isulitsimanngitumik qukiutitaarunnau-tiqarniq 123. Atsunaaq (itsunaatituinnaq) ujjugaja 124. Inuktituutuqausiq “taanisii”-lajuq, pijausimagaluaqsuni uqausirmik “dance”-lajumik qallunaatituuqtumik 125. Kupaimi ilaugutiqaniq

Taakkunani naasaigama 125-gulutuinnanik sunauningit taitsugit“sunagalatuinnait inuit piugijangit”-lajunik, suqquisuppunga Inuit asikkailaaqtuivalliasitsautigilangammata piuniqsanik allaat taakkununganaasaqsimagutinut.

44. Retrouver de la parenté dans d’autres collectivités. 45. Le TommyHunter Show. 46. Le film Atanarjuat, l’homme rapide. 47. Le gouvernementdu Nunavut. 48. Les programmes en inuktitut à la télé, peu importe surquel poste. 49. La revue Inuktitut. 50. S’envoler vers le Sud en une seulejournée. 51. Les milles d’Aeroplan. 52. Pitsi ou poisson séché. 53. Lemaktaq de baleine boréale. 54. Les dividendes de coops. 55. Une bonnetempête hivernale. 56. Du foie frais de phoque. 57. Faire semblant d’apprécier la musique classique. 58. Facebook et Bebo.

59. Les téléphones sans fil. 60. La Reine. 61. Air Inuit. 62. Le jeu debillard. 63. Une mer lisse et vitreuse. 64. Le premier lagopède au printemps.65. Les casquettes de base-ball. 66. Apprendre à manger avec uncouteau et une fourchette. 67. Vendre des sculptures aux Qallunaats. 68.Aller outre-mer, n’importe où. 69. Prendre un congé d’un an. 70. Voterlors d’élections.

71. Voter lors de référendums. 72. Intestins bouillis d’ugjuk [nommés« spaghetti esquimaux » par certains]. 73. Faire des appels 1-800 sansfrais. 74. Fabriquer des cuillères à glace et des manches pour ligne àpêche à partir de bâtons de hockey. 75. Des bottes de motoneige. 76. Lestéléphones satellites. 77. Démonter les fonctionnaires qui savent tout.78. Les radios HF [Uuvaat]. 79. Les programmes de fin de semained’Immilayu Arnaquq sur la radio Nord de la CBC. 80. La chansonInniugiamik Labradorimi (fils du Labrador).

81. Le thé pekoe orange Yorkshire. 82. Feu premier ministre PierreElliott Trudeau. 83. Jean Chrétien, quand il était ministre des Affairesindiennes. 84. Les concours d’anecdotes amusantes à Noël. 85. De laviande fraîche et du poisson frais en tout temps. 86. Les véhicules utilitaires sports à quatre roues motrices. 87. Les routes goudronnées[les trottoirs peuvent suivre plus tard]. 88. Les modems portables. 89. Desplanches pour les qamutiik (traîneaux) sans nœuds. 90. Les aînés quiracontent de bonnes histoires. 91. Les jeunes qui aident les aînés. 92. Leprésident des É.-U. Barack Obama. 93. Un sermon bien présenté. 94. Charlie Panigoniak.

95. La moelle osseuse de caribou. 96. Une naulaq (tête de harpon)bien fabriquée. 97. Les Beatles. 98. Les femmes qui savent faire deskamiit (bottes en peau de phoque). 99. Les thermos en métal. 100. Lesgénérateurs portables. 101. Le film Nanook qui vient du Nord, mettant envedette Alakkariallak. 102. La mélodie à l’accordéon « My Love She’sBut a Lassie Yet ». 103. Rencontrer d’autres personnes sur un sentier dechasse. 104. Le programme de l’Inuit Broadcasting CorporationKipinnguijautiit. 105. De bonnes nouvelles qui viennent de loin. 106. Unbol de bouillon chaud. 107. Découvrir un talent caché. 108. Une bonnedouche (c’était inconnu dans l’ancien temps).

109. La mélodie au violon « Ste. Anne’s Reel ». 110. L’immensepaix de dormir dans un igloo. 111. Manger du caribou au bord d’unfloe. 112. Manger du phoque ou du morse loin dans les terres intérieures.113. Les Inuits qui remportent des prix nationaux d’excellencedécernés aux Autochtones. 114. Arriver chez soi avec une bonne prise.115. Le jour de la Fête du Canada. 116. L’hymne « Holy, Holy, Holy,Lord God Almighty ». 117. La grande paix d’être sur l’eau dans unqayaq par beau temps. 118. Lorsqu’un parent remporte un concours.

119. Essayer de trouver le mot pour rendre « Félicitations » en inuktitut.120. Avoir à dire « Stand-by » en anglais tout en parlant en inuktitut.121. Les aînés racontant comment ils ont dû attendre longtemps enligne au magasin local (« long line-aapp-a »). 122. Posséder uneAutorisation d'acquisition d'armes à feu en règle. 123. Une corde enpeau crue d’ugjuk. 124. Le mot udInuktitut taanisiq, adopté de l’anglais« dance ». 125. L’adhésion à une coopérative.

Ayant énuméré seulement 125 articles de ce que le peuple inuitaime, je suis certain que d’autres Inuits vont commencer à ajouter desarticles encore meilleurs à cette liste.

whmQ/q5 | COMMENTARY | ISUMAGIJANGIT | RÉFLEXION

w

w

48

srx4~6

| FA

LL 2

009

I N U K T I T U T wk4tg5

ᐃᓄᐃᑦ ᓄᓇᖓᑦ x9Mbq5 uxo nwm8, xzJ6√zb wkw5 bW‰5 vNbu

ᐅᕙᖑᑦ ᒫᓐᓇᕋᑖᖑᓚᐅᕐᑐᖅ ᐊᖏᕈᑎᖃᓚᐅᕐᒪᑕ ᐅᖃᐅᓯᕐᒥᒃ“ ᐃᓄᐃᑦ ᓄᓇᖓ” ᐅᖃᐅᓯᕆᔭᐅᓕᑐᐊᕐᒪᑦ ᐅᕝᕙᓘᓐᓃᑦᐱᔾᔪᑎᖃᑐᐊᕐᒪᑕ ᐃᓄᐃᑦ ᓄᓇᖓᓂᒃ ᐱᔾᔪᑎᖃᑐᐊᕐᒪᑦ.

ᑲᓇᑕᒥᐅᑎᑐᑦ ᐃᓄᑦᑎᑐᑦ ᐅᖃᐅᓯᖅ ᑐᑭᓕᒃ ᐊᑕᖏᕐᓯᓂᖅ ᑕᒪᐃᓐᓂᒃᓄᓇᒥᒃ, ᐃᒪᕐᒥᒃ, ᐊᒪ ᐊᓪᓛᑦ ᓯᑯᒥᒃ, ᐊᕙᑎᕗᑦ ᐊᑕᖏᕐᓱᒍ.

ᐅᕙᖑᑦ ᑕᑯᓗᒍ ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᖅ ᐊᔾᔨᐅᖏᑦᑐᒻᒪᕆᒃ. ᐅᕙᑦᑎᓐᓄᓪᓕᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᖅ ᑐᑭᖃᖅᑎᑕᐅᔪᖅ ᒐᕙᒪᒃᑯᑦ ᐊᐅᓚᑦᓯᓂᕆᑐᐃᓐᓇᖏᑦᑕᖓᐊᕕᒃᑐᕐᓯᒪᔪᑎᒍᑦ ᐊᑲᐅᓈᕐᑎᒐᓱᐊᑐᐃᓐᓇᕐᓗᒍ ᑲᑎᒪᔨᐅᓂᒃᑯᑦ ᐊᒻᒪᒐᕙᒪᓄᑦ ᑲᒪᒋᒋᐊᖅ, ᐃᓄᐃᑦ ᓄᓇᖓ ᑐᑭᖃᒪᑦ ᑭᓪᓕᓕᐅᕐᑕᐅᓯᒪᓂ -

ᑐᐃᓐᓇᐅᖏᑦᑐᒃᑯᑦ, ᐊᑕᖏᕐᓯᓂᐅᒻᒪᑦ ᓄᓇᑦᑎᓐᓂᒃ. ᑭᓪᓕᓕᐅᕐᑕᐅᓯ ᒪᑐ ᐃᓐᓇᕆᐊᓕᐅᒐᓗᐊᑦᑎᑎᕋᖅᓯᒪᔪᑎᒍᑦ ᓄᓇᕕᒃ ᐊᒻᒪ ᓄᓇᑦᓯᐊᕗᑦ, ᐊᒻᒪ ᐃᓄᕕᐊᓗᐃᑦ ᓄᓇᑖᕆᓯᒪᔭᖓᑎᒍᑦ ᐊᒻᒪᓄᓇᕗᑦ, ᑭᓯᐊᓂᓕ ᐃᓄᐃᑦ ᓄᓇᖓ ᑕᒪᒃᑯᓂᖓ ᑭᓪᓕᓕᐅᕐᑕᐅᓯᒪᔪᓂᒃ ᓱᖁᑎᒃᓴᕐᓯᒪᖏᑦᑐᑦᑭᓪᓕᓕᐊᕆᔭᐅᓯᒪᔪᓂᒃ. ᐃᓄᐃᑦ ᓄᓇᖃᖅᓯᒪᔪᑦ, ᐊᒻᒪ ᐊᓐᓇᐅᒪᒍᑎᒋᓯᒪᓪᓗᒍ. ᐊᑯᓂᒻᒪᕆᐊᓗᒃ,ᓄᓇᓂ ᐊᕐᕌᒍᒐᓵᓗᓐᓄ ᓱᓕ ᑭᓪᓕᓕᐅᕐᑕᐅᓚᐅᕐᓯᒪᑎᓐᓇᒋᑦ ᓄᓇᖑᐊᒃᑯᑦ, ᐊᑕᖏᕐᓱᒍ ᑕᒪᓐᓇ ᐃᓄᐃᑦᓄᓇᖓᑦ.

ᐊᒻᒪ ᐃᓄᐃᑦ ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᒥ ᖃᐅᔨᒪᒻᒪᑕ/ᑕᑯᓐᓇᕐᒪᑕ ᐊᔾᔨᒋᖏᑕᒻᒪᕆᖓᓂᒃ ᐊᓯᖏᑕ ᑲᓇᑕᒥᐅᑦᑐᑭᓯᐊᓂᖓᑕ. ᐅᒡᒍᓇᕐᑑᒐᓗᐊᖅ, ᑲᓇᑕᒥᐅᑦ ᑐᑭᓯᐊᓂᕐᓗᓲᒍᒻᒪᑕ “ ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᖅ” ᑲᓇᑕᒧᑦ“ ᐅᑭᐅᕐᑕᑐᒻᒪᕆᐅᓂᕋᖅᓱᒍ” , ᑭᓯᐊᓂᓕ ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᖅ ᑐᑭᓯᐊᔭᐅᖏᓐᓇᕐᑑᔮᕐᓯᒪᔪᖅ ᐃᒪᓐᓇ ᐊᖏ -ᔪᐊᓗᒃ, ᐃᒃᑮᓇᕐᑐᐊᓗᒃ, ᐅᖓᓯᑦᑕᕇᑦᑐᐊᓘᓪᓗᓂ ᐃᓄᖃᖏᑦᑐᖅ, ᐊᒻᒪ ᓄᓇᑐᐃᓐᓇᖅ ᓱᓇᖃ ᕋᓂ,

Inuit NunangatBy Mary Simon, President Inuit Tapiriit Kanatami

We recently adopted the phrase “Inuit Nunangat” when discussingor referring to the Inuit Homeland. It is a Canadian Inuktitut phrasethat is inclusive of the interrelated land, waters, and even the ice,

of our environment. We see the Ar ctic in a unique light. To us the Ar ctic is much mor e than

the collection of f ederally defined administr ative jurisdictions that ar e convenient for politicians and bur eaucrats to deal with. Inuit Nunangat conveys no meaning of boundar y other than the boundaries of our home-land as a whole . There may be a line dr awn on the map betw een Nunavikand Nunatsiavut, and between the Inuvialuit Settlement Region and Nunavut,but Inuit Nunangat does not include those lines. Inuit have lived in, and as apart of, those lands f or thousands of y ears before any boundaries w eredrawn on any maps, it is all Inuit Nunangat.

Inuit also view the Ar ctic quite differently than many other C anadiansdo. Unfortunately, all too often the Canadian perception seems to be that“the north” is what mak es Canada an “Arctic nation”, but that gener allyspeaking it is a large, cold, sparsely inhabited, and for the most part barren,part of the country where the ill-fated Franklin Expedition was lost and furtraders once plied their trade.

bwm | TAIMA©

VA

NO

C

49I N U K T I T U T wk4tg5

UK

IAK

SA

AQ

| A

UT

OM

NE

200

9

Inuit Nunangatallatangit Mary Simon, Angajuqqaangata Inuit Tapiriit Kanatami

Uvangut maannarataangulaurtuq angirutiqalaurmata uqausirmik“Inuit Nunanga” uqausirijaulituarmat uvvaluunniit pijjutiqatuarmataInuit Nunaanik pijjutiqatuarmat. Kanatamiutitut Inuttitut uqausiq

tukilik atangirsiniq tamainnik nunamik, imarmik, ama allaat sikumik, avativutatangirsugu.

Uvangut takulugu ukiurtartuq ajjiungittummarik. Uvattinnulli ukiurtartuqtukiqaqtitaujuq gavamakkut aulatsinirituinnangittanga a viktursimajutigutakaunaartigasuatuinnarlungu katimajiunikkut amma gavamanut kamagigiaq,Inuit Nunanga tukiqamat killiliurtausimanituinnaungittukkut, atangirsiniummatnunattinnik. Killiliurtausimatuinnarialiugaluat titiraqsimajutigut Nunavikamma Nunatsiavut, amma Inuvialuit nunataarisimajangatigut ammaNunavut, kisianili Inuit Nunanga tamakkuninga k illiliurtausimajuniksuqutiksarsimangittut killiliarijausimajunik. Inuit nunaqaqsimajut , ammaannaumagutigisimallugu. Akunimmarialuk, nunani arraagugasaalunnu sulikilliliur taulaursimatinnagit nunanguakkut, atangirsugu tamanna Inuitnunangat.

Amma Inuit uk iurtartumi qaujimammata/takunnarmata ajjigingitam-maringanik asingita K anatamiut tukisianingata. Uggunartuugaluaq, Kanata - miut tukisianirlusuugummata “ukiurtartuq” Kanatamut “ukiurtatummariu-

Nunangat inuitMary Simon, Présidente, Inuit Tapiriit Kanatami

Nous avons récemment adopté l’expression Nunangat inuit lorsquenous discutons ou parlons de la patrie des Inuits. C’est une expressionqui vient de l’inuktitut canadien et qui comprend les terres, les eaux

et même les glaces qui existent en corrélation dans notre environnement.Nous percevons l’Arctique d’un point de vue unique. Pour nous, l’Arctique

est beaucoup plus qu’un ensemble de compétences administratives établiespar le gouvernement fédéral, ce qui est pr atique pour les politiciens et lesfonctionnaires. Le Nunangat inuit ne c omporte pas de notion de fr ontière,sauf pour celles qui démarquent notre patrie dans son ensemble . Il peut yavoir un trait sur une car te entre le Nunavik et le Nunatsia vut, et entre larégion du règlement de l’Inuvialuit et le Nunavut, mais le Nunangat inuit necomprend pas ces démarcations. Les Inuits ont vécu sur ces terres et en fontpartie depuis des millénaires, bien avant que des frontières soient dessinéessur des cartes. Tout l’ensemble, c’est le Nunangat inuit.

Les Inuits envisagent aussi l’Arctique de façon très différente de celle dela plupart des autr es Canadiens. Malheureusement, la per ception desCanadiens semble êtr e trop souvent que, en r aison de l’exist ence de la « région du Nord », le Canada est un « pays arctique », qu’en général c’est unendroit immense, froid, peu peuplé et en majorité aride, que c’est le lieu de

bwm | TAIMA

50

srx4~6

| FA

LL 2

009

I N U K T I T U T wk4tg5

ᐃᓚᖓᓗ ᑐᖁᕕᐅᓯᒪᔪᖅ ᕗᕋᐃᖕᓚᓐ ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᒧᐊᖅᑳᕋᓱᓚᐅᕐᓯᒪᓂᖓᓄᑦ, Franklin Expeditionᐊᓯᐅᓚᐅᕐᑐᕕᓂᕐᒧᑦ ᐊᒻᒪ ᓂᐅᕕᕐᑎᖃᒻᒪᕆᓚᐅᕐᓯᒪᓂᖓᓄᑦ.

ᐃᓄᐃᑦ ᖃᐅᔨᒪᔪᑦ ᐊᖏᔪᐊᓗᒻᒥᒃ ᑲᔾᔮᕐᓇᕐᑐᐊᓗᒻᒥᒃ ᓱᓇᓕᒫᓕᒻᒥᒃ ᓄᓇᒥᐅᑕᓂᒃ, ᐱᕈᖅᑐᓂᒃ,ᐆᒪᔪᓂᒃ, ᐊᒻᒪ ᐊᒃᑐᐊᓂᖃᓪᓚᕆᑦᑐᒥᒃ ᐃᓕᖅᑯᓯᖓᓄᑦ ᐊᒻᒪ ᑭᒃᑰᓂᑦᑎᓐᓄᑦ ᓇᓗᓇᐃᕐᓯᒍᑕᐅᓂᖓᓂᒃ.

ᐊᖓᔪᖅᑳᕐᔪᐊᕗᑦ ᑲᓇᑕᒥ, ᐊᒻᒪ ᑲᓇᑕᐅᑉ ᒐᕙᒪᒃᑯᖏᑦ, ᑕᑯᓐᓇᕐᑐᑦ ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᒥᒃ ᑮᓇᐅᔭᓕᐅ -ᕈᑎᒃᓴᖃᓂᕐᐸᐅᓱᕆᓪᓗᒍ ᑲᓇᑕᒥ, ᐱᕕᒃᓴᖃᐅᑕᐅᑎᓪᓗᒍ ᑲᓇᑕᒥ ᐆᒻᒪᖅᑯᑎᓕᐅᕐᓂᒃᑯᑦ ᐊᒻᒪᐅᔭᕋᓐᓂᐊᕐᓂᒃᑯᑦ “ ᓴᓐᖏᔪᐊᓗᓐᓂᒃ ᐆᒻᒪᖅᑯᑎᖃᐅᑕᐅᓗᓂ” ᓴᐳᒻᒥᔭᐅᒋᐊᖃᖅᑎᓪᓗᒍ ᐸᕝᕕᓴᒃᑕ ᐅᑐ -ᐃᓐᓇᕆᐊᖃᓂᖓ ᑲᓇᑕᒥᐅᑕᐅᖏᑦᑐᓄᑦ, ᐊᓪᓛᑦ ᐃᓚᓐᓂᕐᑑᔮᕐᑑᒐᓗᐊᓂᑦ, ᐃᓚᒋᔭᐅᑎᑕᐅᓗᓂᓴᐳᒻᒥᔭᐅᒋᐊᖃᓂᖓᓄᑦ ᑲᓇᑕᐅᑉ ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᖓᓂᒃ ᓇᒻᒥᓂᖃᓂᒃᑯᑦ. ᓴᖅᑭᑎᑦᓯᔪᒃᓴᐅᔪᑦᐅᓇᕐᑐᒃᓴᖃᕕᒻᒥᒃ, ᐊᔪᖏᓐᓂᖃᑦᓯᐊᕐᑐᓂᒃ ᓇᐅᑦᓯᕐᑐᕆᐊᖅ ᐅᒥᐊᕐᔪᐊᒃᑯᑦ ᓯᑯᐊᓗᒻᒥ, ᐊᒻᒪ ᐊᕐᕌᒍᑕᒫᑦᐅᒥᐊᕐᔪᐊᖃᖅᐸᓐᓂᒃᑯᑦ ᐅᓇᕐᑕᕐᑐᒃᓴᓂᒃ ᖃᐅᔨᒪᔭᐅᒍᑎᒋᓂᐊᕐᑕᖓᓂᒃ ᓯᓚᕐᔪᐊᒥᐅᓄᑦ ᐅᓇᕐᑐᒃᓴ -ᖃᑎᑦᓯᓂᒃᑯᑦ ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᒥᒃ ᓴᐳᒻᒥᓂᑦᑎᓐᓂᒃ “ ᓇᒻᒥᓂᕆᒐᑦᑎᒍ” .

ᐃᓄᐃᑦ ᖃᐅᔨᒪᔪᑦ ᑲᓇᑕᐅᑉ ᐅᑭᐅᖅᑕᕐᑐᐊᓂᒃ ᓇᒻᒥᓂᖃᓂᕐᒧᑦ ᐱᔾᔪᑎᒻᒪᕆᐅᒋᐊᖅ, ᐊᒻᒪᐊᑯᓂᒻᒪᕆᐊᓗᒃ ᑕᐅᓴᓂ ᐊᕐᕌᒍᒐᓵᓗᓐᓂ ᓄᓇᖃᖅᓯᒪᔪᑐᖃᐅᒐᑦᑕ ᐊᒻᒪ ᐊᓐᓇᐅᒪᒍᑎᒋᖏᓐᓇᕐᓱᒍᓄᓇᕗᑦ ᓇᓗᓇᖏᒍᑕᐅᖏᓪᓗᒍ ᑲᓇᑕᒥ ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑑᑉ ᓇᒻᒥᓂᕆᔭᐅᓪᓚᕆᓐᓂᖓᓂᒃ, ᐊᒻᒪᖁᕕᐊᓱᑐᐃᓐᓇᑐᒍᑦ ᓇᓗᓇᐃᒃᑯᑕᐅᓪᓚᕆᒋᐊᖅ. ᓇᓕᐊᒃ ᑲᐊᓈᕐᓂᕐᓴᐅᒐᔭᕐᑐᒋᔭᐅᕙ ᐱᔾᔪᑕᐅᓗᑎᒃᓄᓇᓕᓐᓄᑦ ᐊᐃᕙᐅᑎᖃᕆᐊᖃᖅᐸᑕ ᓇᒻᒥᓂᕆᔭᐅᓂᖓᓂᒃ ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑑᑉ, ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑑᑉ ᓇᐅᑦᓯᕐᑐᕐ -ᑕᐅᖏᓐᓇᕐᓂᐊᒍᑦ ᓯᑯᓯᐅᑎᒃᑯᑦ ᐅᒥᐊᕐᔪᐊᓄᑦ ᐊᒻᒪ ᐅᓇᑕᕐᑐᒃᓴᖃᖅᑎᑦᓯᓂᒃᑯᑦ, ᐅᕝᕙᓘᓐᓃᑦᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑑᑉ ᐃᑲᔪᕐᓯᔭᐅᓂᖃᓗᓂ ᐱᓕᕆᕕᐅᓂᐊᕐᓂᖓ ᐸᕐᓇᓯᒪᑦᓯᐊᕐᑐᓂᒃ ᑲᔪᓯᑦᓯᐊᖏᓐᓇᕐᓂᐊᕐᑐᓂᒃ,ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᒥ ᓄᓇᓕᓐᓄᑦ ᐊᒻᒪ ᐊᕕᒃᑐᕐᓯᒪᔪᑎᒍᑦ, ᐊᒻᒪ ᓄᓇᑖᕐᓯᒪᓂᒃᑯᑦ ᐊᒻᒪ ᐊᑐᓕᕐᑎᑕᐅᓯ ᒪᓂᖏᑦᒍᑦᐊᖏᕈᑕᐅᓯᒪᔪᑎᒍᑦ?

ᑖᒃᓱᒧᖓ ᐊᐱᖅᑯᑎᒧᑦ ᑭᐅᔾᔪᑎᒃᓴᖅ ᖃᐅᔨᒪᓇᕇᕐᑐᖅ. ᒪᓕᓪᓗᒋᑦ ᒫᓐᓇᕋᑖᖑᓚᐅᕐᑐᖅ ᐅᑯᐊ NASA, ᑯᓐᓄᑦ ᓵᑕᓚᐃᒃᑯᑎᒍᑦ ( ᐸᓕᐊᖑᐊᒃᑯᑦ) ᑲᑎᕐᓱᕐ -

ᓯᒪᔭᖏᑦ ᑐᑭᓯᒋᐊᕐᕕᒃᓴᐃᑦ ᓯᑯᑉ ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᒥ ᒥᒃᓵᓄᑦ ᐅᖃᖅᓯᒪᒻᒪᑕ “ ᐊᒃᓱᐊᓗᒃ ᓯᑯᓵᓪᓕᒋᐊᕐᓯᒪᓂᖓᓂᒃ” ᐊᕐᕌᒍᑦ 2 004 ᐊᒻᒪ 2 008 ᐊᑯᓐᓂᖏᓐᓂ, ᐊᒻᒪ ᑖᒃᑯᐊ 1 . 5 ᒥᓕᐊᓐᔅᑯᕕᐅᕐ ᑭᓚᒥᑐᕐᔅᓂᒃ ᐊᕐᕌᒍᓂ ᐊᒥᓱᐊᓗᓐᓂ ᓯᑰᕈᓂᑯᐃᑦ ᐊᐅᒃᓯᒪᓕᕐᓱᑎᒃ. ᑭᓯᐊᓂ ᐊᒥᓱᒻᒪᕆᐊᓗᐃᑦᑲᓇᑕᒥᐅᑦ ᑕᒪᒃᑯᓂᖓ ᖃᐅᔨᒪᖏᓱᑐᐃᓐᓇᕆᐊᓖᑦ ᑲᒪᖏᕐᓱᕐᓗᑎᒃ, ᓱᒃᑲᔪᐊᓗᒻᒥᒃ ᐊᐅᑉᐸᓪ ᓕᐊ -ᓂᖓᓄᑦ ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑑᑉ ᐊᖅᑯᑎᒋᔭᐅᑲᑕᓐᓂᕐᓴᐅᑐᐃᓐᓇᕆᐊᖃᓕᕐᓂᖓᓂᒃ ᓇᑭᑐᐃᓐᓈᕐᑐᓄᑦᓯᓚᕐᔪᐊᒥᐅᓄᑦ ᐱᐅᓯᕆᔭᐅᓚᐅᕐᓯᒪᖏᑦᑐᒥᒃ, ᐱᖃᓯᐅᑎᓪᓗᑕ ᑲᓇᑕᒥᐅᑕᐅᔪᒍᑦ — ᐊᒻᒪ ᑕᐃᒪᐃᒻᒪᑦᓯᓚᕐᔪᐊᒥᐅᑦ ᐊᒃᓱᐊᓗᒃ ᑲᒪᓂᕐᓴᐅᓯᒪᓕᕐᑐᑦ ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᒥᒃ. ᓯᓚᕐᔪᐊᒥᐅᓄᑦ ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᖅ ᐃᓱᒪᒋᔭᐅᒻᒪᑦᑮᓇᐅᔭᓕᐅᕈᑎᒃᓴᑦᓯᐊᕚᓘᓂᖓ ᑲᒪᒋᔭᐅᓯᒪᖏᑐᐃᓐᓇᕐᑐᓂᒃ, ᐅᕝᕙᓘᓐᓃᑦ ᐊᑭᑭᓪᓕᒋᐊᕈᑕᐅᒐᔭᕐᑐᓂᐃᖏᕐᕋᐅᑎᓄᑦ ᑲᓇᑕᐅᑉ ᐊᑭᐊᓄᑦ ᐊᒻᒪ ᐊᐃᓴᒥᐅᓄᑦ ᐅᑎᕐᑕᕈᓐᓇᕐᓂᒃᑯᑦ, ᑲᑎᒪᒍᑕᐅᒋᐊᖃᓪᓚ -ᕆᓐᓂᖏ ᓯᓚᕐᔪᐊᒥᐅᓄᑦ ᐅᖃᐅᓯᕆᔭᐅᓗᓂ, ᐊᕕᒃᑐᕐᑕᐅᓯᒪᒻᒪᑦ ᐊᖏᕈᑎᑎᒍᑦ ᐅᕝᕙᓘᓐᓃᑦᒪᓕᒐᕐᑎᒍᑦ, ᐊᒻᒪ ᑮᓇᐅᔭᓕᐅᕋᓱᐊᕈᑕᐅᔪᓐᓇᕐᑐᑦ ᓄᓇᓕᕐᔪᐊᓄᑦ ᐊᔾᔨᒌᖏᑦᑐᓄᑦ.

ᐃᓄᐃᑦ ᐃᓱᒪᕗᑦ ᑖᓐᓇ ᐅᖃᐅᓯᖅ ᐃᓄᐃᑦ ᓄᓇᖓᑦ ᓱᓕᔪᕆᓪᓗᒍ, ᐊᑕᐅᓯᒃᑯᑦ, ᐊᑕᖏᕐᓯᓂᒃᑯᑦ,ᐃᓄᐃᑦ ᓄᓇᖓᓂᒃ ᓄᓇᖃᕐᓂᑦᑎᓐᓂᒃ ᐅᖃᐅᓯᖃᒪᑦ, ᐊᒻᒪ ᓯᕗᓂᕕᓂᑦᑎᓐᓂᒃ, ᐃᓱᒪᕐᓱᑦᓯᐊᕐᓱᑎᒃᓇᒧᑐᐃᓐᓇᖅ ᓅᑦᑕᕐᐸᓚᐅᕐᓂᖏᓐᓂᒃ, ᓄᓇᒋᔭᑦᑎᓐᓂ.

Inuit see a v ast and beautiful landscape filled with lif e-sustainingresources, plants, and animals that is , and has been, an integral part of ourculture and who we are as a people.

Our Prime Minister, and the C anadian government, see the Ar ctic as aresource-rich part of the c ountry that has the pot ential to turn our nationinto an energy and mining “superpower” that needs t o be protected fromoutsiders, even the friendly ones , as par t of a national Ar ctic Sovereigntypolicy package. A package that envisions potential military bases, multipleice capable patr ol ships, and annual militar y exercises to show the w orldthat we have a military presence in the north to defend what is “ours”.

Inuit see the inescapable r eality that w e are the bedr ock of C anadianArctic Sovereignty, and that our unbroken thousands-of-years-long occupationand use of the land is the anchor t o which Canadian claims are made, andwe are more than happy t o be that anchor . Which will the int ernational community find easier t o dispute, an Arctic claim back ed by ice-breakingpatrol ships and militar y exercises, or an Ar ctic claim back ed by healthy, sustainable, Arctic communities and regions, with settled and fully imple-mented land claims agreements in place?

We believe the answer to that question is obvious.According to recent NASA satellite data the sea ice in the Arctic “thinned

dramatically” between 2004 and 2008, and those 1.5 million square kilometersof multi-year ice cover has disappear ed. However much man y Canadiansmay choose to deny its existence, rapidly escalating climate change is makingArctic regions all over the world more accessible than they have been at anyother time in r ecorded history, ours included — and the ey es of the int er -national community have turned nor thward as a r esult. The internationalcommunity sees either a potentially resource rich part of the planet that hashitherto been denied t o them, or a money-sa ving transportation shortcutbetween Europe and A sia, that needs t o be discussed at int ernational conferences, divided up b y either c onsensus or la w, and claimed f or the economic benefit of one country or another.

Inuit see Inuit Nunagnat for what it is, a single, undivided, Inuit homelandwhere we, and our ancestors, have always lived, and moved freely, within.

bwm | TAIMA

w

w

51I N U K T I T U T wk4tg5

UK

IAK

SA

AQ

| A

UT

OM

NE

200

9

niraqsugu”, kisianili ukiurtartuq tukisiajaunginnartuujaarsimajuq imannaangijualuk, ikkiinartualuk, ungasittariittualuulluni inuqangittuq , ammanunatuinnaq sunaqarani, ilangalu tuquviusimajuq Vurainglan ukiurtartu-muaqqaarasulaursimaninganut, Franklin Expedition asiulaur tuvinirmutamma niuvirtiqammarilaursimaninganut.

Inuit qaujimajut angijualummik k ajjaarnartualummik sunalimaalimmiknunamiutanik, piruqtunik, uumanik, amma aktuaniqallarittumik iliqqusin-ganut amma kikkuunittinnut nalunairsigutauninganik.

Angajuqqaarjuavut Kanatami, amma K anataup gavamakkungit, takun-nartut ukiurtartumik kiinaujaliurutiksaqanirpausurillugu Kanatami, pivik -saqautautillugu Kanatami uummaqqutiliurnikkut amma ujaqanniarnikkut“sanngijualunnik uummaqqutiqautauluni” sapummijaugiaqaqtillungupavvisaktautuinnariaqaninga Kanatamiutaungittunut, allaat ilannirtuujaar-tuugaluanit, ilagijautitauluni sapummijaugiaqaninganut Kana taup ukiurtar-tunganik namminiqanikkut. Saq qititsijuksaujut unartuksaqavimmik, ajungin -niqatsiartunik nautsirturiaq umiarjuakkut sikua lummi, amma arraagutamaatumiarjuaqaqpannikkut unartartuksanik qaujimajaugutiginiartanganik silar-juamiunut unartuksaqa tit sinikkut ukiurtartumik saumminittinnik “nam-minirigattigu”.

Inuit qaujimajut K anataup ukiurtartuartuanik namminiqanirmut pijju-timmariugiaq, amma akunimmarialuk tausani arraaguga saalunni nuna qaq -simajutuqaugatta amma annaumagutiginginnarsungu Nunavut nalu na ngi - gutaungillungu Kanatami ukiurtartuup namminirijaullarinninganik, ammaquviasutuinnatugut nalunaikkutaullarigiaq. Naliak kaunaarnirsaugajartugi-jauva pijjutaulutik nunalinnut aivautiqariaqaq-pata namminirijauninganik uk iurtartuup, uki-urtartuup nautsirturtaunginnarniagut sikusiu-tikkut umiarjuanut amma unatar tuksaqaq -titsinikkut, uvvaluunniit ukiurtartuup ikajursi-jauniqaluni piliriviuniarninga parnasimatsiar tu-nik kajusitsianginnarniartunik, ukiurtartuminunalinnut amma a viktursimajutingut, ammanunataarsimanikkut amma atulir titausimanin-gitgut angirutausimajutigut?

Taaksumunga apiqqutimut k iujjutiksaqqaujimanariirtuq.

Malillugit maannarataangulaurtuq ukuaNASA,kunnut saatalaikkutigut (palianguakkut)katirsursimajangit tukisigiarviksait sikup ukiur-tartumi miksaanut uqaqsimammata “aksualuksiku saalligiarsimaninganik” arraagut 2004amma 2008 akunninginni, amma taakkua 1.5milian skuviur kilamitursnik arraaguni amisualunni sikuurunikuit auksimalir-sutik. Kisiani amisum ma rialuit kanatamiut tamakkuninga qaujimangisutuin-narialiit kamangirsurlutik, sukkajualummik auppallianinganut ukiurtartuupaqqutigijaukatannirsautuinnariaqalirninganik nakituinnaartunut silar-juamiunut piusirijaulaursimangittumik, piqasiutilluta K anatamiutaujugut— amma taimaimmat silarjuamiut aksualuk k amanirsausimalirtut ukiurtar-tumik. silarjuamiunut uk iurtartuq isumagijaummat k iinaujaliurutiksatsi-avaaluuninga kamagijausimangituinnartunik, uvvaluunniit akikilligiarutau-gajartuni ingirrautinut Kana taup akianut amma aisamiunut utir tarun-narnikkut, katimagutaugiaqallarinningi silarjuamiunut uqausirijauluni, avik-turtausimammat angirutitigut uvvaluunniit maligartigut, amma k iinaujali-urasuarutaujunnartut nunalirjuanut ajjigiingittunut.

Inuit Isumavut taanna uqausiq inuit nunangat sulijurillugu , atausikkut,atangirsinikkut, Inuit nunanganik nunaqarnittinnik uqausiqamat , ammasivunivinittinnik, isumarsutsiarsutik namutuinnaq nuuttarpalaurninginnik,nunagijattinni.

la perte de la funest e expédition de F ranklin et où les c ommerçants de fourrures exerçaient jadis leur métier.

Pour les Inuits, il s’agit d’un paysage vaste et beau, rempli de ressources,de plantes et d’animaux essentiels au maintien de la vie, et qui fait et faisaitpartie intégrante de leur culture et de leur identité comme peuple.

Pour notre premier ministre et le gouv ernement du Canada, l’Arctiqueest une partie du pays riche en ressources et qui a le potentiel de transformernotre nation en une « superpuissanc e » éner gétique et minièr e qu’il fautprotéger des étrangers, même de c eux qui sont amis , dans le cadr e d’unepolitique nationale de souveraineté dans l’Arctique. Cette politique prévoitla possibilité de bases militaires, de nombreux navires pouvant opérer dansles eaux envahies par les glaces, et d’exercices militaires annuels en vue demontrer au monde entier que nous a vons une présenc e militaire dans leNord pour protéger ce qui « nous » appar tient.

Les Inuits se r endent comptent de la réalité i néluctable qu’ils constituent le fondement de la souv eraineté canadienne dans l’Arctique etque leur occupation ininterrompue pendant des millénaires et leur utilisationdes terres sont l’ancre à laquelle les revendications canadiennes se rattachent,et nous sommes très heureux d’être cette ancre. Lequel des scénarios lacommunauté internationale trouvera-t-elle le plus facile à c ontester, unerevendication arctique fondée sur des na vires de patr ouille brise-glace et des ex ercices militaires ou une r evendication arctique fondée sur des collectivités et des régions saines et dur ables, établies en f onction de revendications territoriales complètement réglées?

Nous croyons que laréponse à c ette question estévidente.

Selon de récentes donnéessatellites de la NASA, la glacede mer dans l’ Arctique s’est « amincie énormément » entre2004 et 2008, et les 1,5 millionde kilomètres carrés de calotteglaciale remontant à de nombreuses années a disparu.Peu importe que plusieursCanadiens choisissent de nierson existence, le changementclimatique en rapide évolutionfacilite l’accès aux régions arctiques partout sur la planète,plus qu’à tout autre moment

dans les écrits hist oriques, le nôtr e aussi... et les y eux de la c ommunautéinter nationale se sont par c onséquent tournés vers le Nor d. Pour la communauté internationale, il s ’agit d’une riche r essource potentielle duglobe terrestre, jusqu’à maintenant inaccessible ou d ’un moyen de transport économique entre l’Europe et l’A sie, l’un ou l’autr e devant être discuté lors de c onférences internationales, divisé par c onsensus ou lois, etrevendiqué pour le bien-être économique d’un pays ou l’autre.

Pour nous, les Inuits, le Nunangat inuit est ce qu’il est : la patrie unique etindivisée des Inuits où nous et nos ancêtr es avons toujours vécu et danslequel nous nous déplaçons librement.

bwm | TAIMA

w

w

ᐃᔾᔪᐊᕋᒃᓴᑦᓯᐊᕙᐃᑦ ᑳᕕᓐ ᐃᕙᓐᔅ, Gavin Evans ᒪᖅᑰᕕᒻᒥᐅᖅ, ᓄᓇᑦᓯᐊᕗᒻᒥ ᐱᓐᖑᐊᕐᑎᒻᒪᕆᐅᕗᖅ, ᐃᓄᑦᑎᑐᓪᓗᕿᓚᐅᔾᔭᕐᑎᐅᓪᓗᓂ, ᓄᓇᓕᓐᓂᓗ ᐊᑭᓕᕐᑕᐅᓇᓂ ᐃᑲᔪᕐᐸᑦᓱᓂ, ᐊᒻᒪ ᐅᓇᑕᕐᑐᒃᓴᓄᑦ ᓯᕗᓕᐅᕐᑎᒋᔭᐅᔪᖅᐅᓇᑕᕐᑐᒃᓴᕋᓛᖏᓐᓄᑦ ᑲᓇᑕᒥ.ᓵᓚᑦ ᖃᒪᓂᖅ, Charlotte Qamaniq, ᐃᒡᓗᓕᒻᒥᐅᑕᒃᓴᔭᖅ, ᓄᓇᕗᒻᒥ, ᑲᑕᔾᔭᕐᐸᑦᑐᖅ ᐊᒻᒪ ᐊᑭᓕᕐᑐᕐᑕᐅᓇᓂᐃᑲᔪᕐᐸᑦᑐᖅ ᐱᓱᖃᑕᐅᓯᒪᓪᓗᓂ ᑲᓇᑕᒥ ᑐᑭᓯᑎᑦᓯᓇᓱᐊᕐᑎᓪᓗᒋᑦ ᓄᓇᖃᖅᑳᖅᓯᒪᔪᑦ ᐃᒻᒥᓃᕐᐸᓐᓂᖏᑕ ᒥᒃᓵᓄᑦ. ᐋᓯᕙᒃ ᑰᔅᑖᑦᓯᓐ, Asivak Koostachin ᐃᓄᕕᐊᓗᓐᓂ ᐃᓚᖃᐅᖅᑐᖅᓱᓂ ᓄᓇᓕᓐᓂ ᐊᑭᓕᕐᑐᕐᑕᐅᓇᓂ ᐃᑲᔪᕐᐸᑦᑐᖅᐊᒻᒪ ᑲᒪᔨᒻᒪᕆᐅᔪᒪᔪᖅ ᐊᔾᔨᓕᐅᕆᓂᕐᒥᒃ ᑕᑯᓐᓇᕋᒃᓴᓂᒃ ᐊᒻᒪ ᑕᓚᕕᓴᒃᑰᕐᑐᒃᓴᓂᒃ. Role ModelsGavin Evans of Makkovik, Nunatsiavut, is an athlete, a traditional drummer, a communityvolunteer, and a Sergeant in the Junior Canadian Rangers.

Charlotte Qamaniq, whose home community is Igloolik, Nunavut, is a traditional throatsinger and volunteer who walked across Canada to raise awareness about AboriginalYouth Suicide.

Asivak Koostachin has roots in the Inuvialuit Region and is a c ommunity volunteerwho wants to be a director of photography for film and television.

IjjaugatsattiavaaluitGavin Evans Maqquuvimmiuq, Nunatsiavummi pinnguartimmariuvuq, inuttitulluqilaujjartiulluni, nunalinnilu akilirtaunani ikajurpatsuni, amma unatartuksanutsivuliurtigijaujuq unatartuksaralaanginnut Kanatami.

Charlotte Qamaniq, Iglulimmiutaksajaq, Nunavummi, katajjarpattuq ammaakilirturtaunani ikajurpattuq pisuqatausimalluni Kanatami tukisititsinasuartillugitnunaqaqqaaqsimajut imminiirpanningita miksaanut.

Asivak Koostachin Inuvialunni ilaqauqtuqsuni nunalinni ak ilirturtaunani ikajurpattuqamma kamajimmariujumajuq ajjiliurinirmik takunnaraksanik ammatalavisakkuurtuksanik.

Modèles à suivreGavin Evans, de Makkovik, au Nunatsiavut, est à la fois un athlète, un joueur de tambour traditionnel, un bénévole de la collectivité et un sergent des Rangers juniorscanadiens.

Charlotte Qamaniq, qui vient d’Igloolik, au Nunavut, est une interprète de chant guttural traditionnel et une bénévole qui a traversé le Canada à pied pour sensibiliserla population au suicide chez les jeunes A utochtones.

Asivak Koostachin, qui a des racines dans la région de l’Inuvialuit, est un bénévole de lacollectivité qui veut devenir directeur de la photographie au cinéma et à la télévision.

52

srx4~6

| FA

LL 2

009

I N U K T I T U T wk4tg5

ᑭᒃᑯᑐᐃᓐᓇᕐᓂᒃ ᑲᒪᓇᓗᐊᕐᑐᓂᒃ ᐊᐱᖅᓱᕐᓂᖅ ᔮᓐ ᕼᐅᔅᑕᐅᑉ, John Houston ᑭᖑᓪᓕᕐᐹᖅ ᑕᕐᕆᔭᒐᒃᓴᓕᐅᕋᑖᕕᓂᖓ The Most Interesting Group of PeopleYou’ ll Ever Meet ᐊᑎᓕᐅᕐᑕᐅᓯᒪᔪᖅ ᐅᖃᐅᓯᕆᔭᐅᓚᐅᕐᓯᒪᔪᕕᓂᕐᒥᑦ ᐅᓂᒃᑳᕐᓱᓂ ᓴᓇᓐᖑᐊᒃᑲᐅᔪᒥᒃ ᐊᒻᒪᑎᑎᕋᖅᑎᒥᒃ ᔮᐃᒥᔅ ᕼᐅᔅᑕᓐᒥᒃ, James Houston. ᑖᓐᓇ ᑕᕐᕆᔭᒐᒃᓴᖅ ᐅᓂᒃᑳᕐᓯᒪᔪᖅ ᑐᖏᓕᕇᓂᒃ ᐊᐱᕐᓱᕐᓂᕕᓂᖓᓂᒃᐃᓚᓐᓇᕆᔭᒥᓂᒃ ᐊᒻᒪ ᐃᓚᖏᓐᓂᒃ ᐃᓄᑐᖃᐅᑉ ᕼᐃᐅᔅᑕᐅᑉ, ᐊᑎᖃᖅᑎᑕᐅᕙᓚᐅᕐᑑᑉ “ ᓴᐅᒥᒃ” , “ Saumik. ” Interviews with interesting peopleJohn Houston’s latest film, The Most Interesting Group of People You’ll Ever Meet, takes itsname from a phrase once used to describe the famous artist and author James Houston.The film takes the form of a series of interviews with friends and family of the manknown as “Saumik.”

Kikkutuinnarnik kamanaluartunik apiqsurniq John Houston kingullirpaaq tarrijagaksaliurataavininga The Most Interesting Group ofPeople You’ll Ever Meet atiliurtausimajuq uqausirijaulaursimajuvinirmit unikkaarsunisanannguakkaujumik amma titiraqtimik James Houston. taanna tarrijagaksaq unikkaar -simajuq tungiliriinik apirsurnivininganik ilannarijaminik amma ilanginnik “Saumik.”

Entrevues avec des personnes intéressantesLe dernier film de John Houston, The Most Interesting Group of People You’ll Ever Meet,tire son titre d’une phrase utilisée pour décrire l’artiste et écrivain célèbre JamesHouston. Le film comprend une série d’entrevues avec des amis et des membres de lafamille de Houston père, connu sous le nom de « Saumik ».

cspm/sJ4n6... | Noteworthy... | Qaujimajaujuksaq... | À signaler...©

ALI

CE

WAT

SON

© B

EN P

OW

LESS

(3)

ᑳᕕᓐ ᐃᕙᓐᔅ Gavin Evans

ᓵᓚᑦ ᖃᒪᓂᖅ Charlotte Qamaniq

ᐋᓯᕙᒃ ᑰᔅᑖᑦᓯᓐ Asivak Koostachin

srx4~6 | FALL | UKIAKSAAQ | AUTOMNE 2009, Nwns∫ VOLUME NAISAUTAA 17, # 2

wkw5 s9lu INUIT TODAY

ᒐᕙᒪᕈᕋᑖᕐᓂᑯᐃᑦ ᓄᓇᑦᓯᐊᕗᒻᒥ ᑐᓐᖓᓱᒃᑎᑦᓯᖃ -ᑕᐅᓚᐅᕐᐳᑦ 2 009, ᒥ ᐃᓄᐃᑦ ᑕᐱᕇᑦ ᑲᓇᑕᒥᐊᕐᕌᒍᑕᒫᕐᓯᐅᑎᒥᓂᒃ ᑲᑎᒪᕐᔪᐊᕐᓂᖃᖅᑎᓪᓗᒋᑦᓇᐃᓂᒥ. ᑲᑎᒪᓂᖃᓚᐅᕐᑐᖅ ᓚᐸᑐᐊᒥ ᐃᓄᐃᑦᑲᑐᔾᔨᖃᑎᒌᖏᑕ ᑲᑎᒪᕕᕕᓂᑐᖃᖓᓂ. ᐃᓄᐃᑦᑕᐱᕇᑦ ᑲᓇᑕᒥ ᐊᕐᕌᒍᑕᒫᕐᓯᐅᒻᒥᒃ ᑲᑎᒪᓂᖃ ᓚ -ᐅᕐᓯᒪᔪᑦ 2 005 , ᒥ ᑕᐃᑲᓂᑦᓴᐃᓐᓇᖅ.

ᐅᓪᓘᓐᓂ ᒪᕐᕉᓐᓂ ᑲᑎᒪᔾᔪᑎᖃᓗᐊᓚᐅᕐᑐᑦᐅᑯᓂᖓ – ᑲᑎᒪᔨᑐᐃᓐᓇᐃᑦ ᑲᑎᒪᓚᐅᕐᑎᓪᓗᒋᑦᐊᕐᕌᒍᑕᒫᕐᓯᐅᒻᒥᒃ ᑲᑎᒪᓂᖃᓚᐅᕐᑐᑦ – ᐅᖃᐅ ᓯ -ᖃᓚᐅᕐᑐᑦ ᓱᓕᔪᕐᓂᐊᕐᓂᕐᒧᑦ ᑲᒥᓴᓐᒥᒃ, ᖃᓂᒪ -ᓇᕐᑐᖃᓂᕐᒥᒃ ᐅᓪᓗᒥ, H1 N1 flu virus,

The newly minted Government ofNunatsiavut played host to the 2009 ITKAnnual General Meeting (AGM) in Nain.The meeting was h eld in th e formerLabrador Inuit Association boardroom.ITK held an AGM there in 2005.

Highlights from the two d ays ofmeetings – a Board of Directors meetingfollowed by the AGM – included discussionson the Truth and Reconciliation Com mis -sion, the H1N1 flu pan demic, the Food

Gavamarurataarnikuit Nunatsiavummitunngasuktitsiqataulaurput 2009,mi InuitTapiriit Kanatami arraagutamaarsiutimi -nik katimarjuarniqaqtillugit Nainimi.Katimaniqalaurtuq Lapatuami Inuit katu j -jiqatigiingita katimavivinituqangani.Inuit Tapiriit Kanatami arraagutamaarsium -mik katimaniqalaursimajut 2005,mi tai ka -nitsainnaq.

Ulluunni marruunni katimajjutiqalua -laurtut ukuninga — katimajituinnait kati -malaurtillugit arraagutamaarsiummikkatimaniqalaurtut — uqausiqalaurtut

Le tout nouveau gouvernement duNunatsiavut a accueilli l’assembléegénérale annuelle (AGA) 2009 de l’ITK àNain. La réunion a eu lieu dans l’anciennesalle de conférence de la Labrador InuitAssociation. L’ITK y avait tenu son AGAen 2005.

Parmi les faits saillants des deux joursde réunions – un e réunion du conseild’administration suivie de l’AGA – mention-nons les discussions sur la Commissi onde vérité et de réconciliation, l’épidémie

2 009, ᒥ ᐃᓄᐃᑦ ᑕᐱᕇᑦ ᑲᓇᑕᒥ ᐊᕐᕌᒍᑕᒫᕐᓯᐅᒻᒥᒃ ᑲᑎᒪᕐᔪᐊᕐᓂᖓ ᓇᐃᓂᒥ2009 ITK AGM Held in Nain

2009,mi Inuit Tapiriit Kanatami Arraagutamaarsiummik Katimarjuarninga Nainimi

AGA 2009 de l’ITK à Nain

53I N U K T I T U T wk4tg5

UK

IAK

SA

AQ

| A

UT

OM

NE

200

9

wkw5 s9lu INUIT TODAY

ᖑᓂᕋᖅᑕᐅᔪᒥᒃ, ᓂᕿᓄᑦ ᐃᑲᔪᕐᑕᐅᔾᔪᑎᒃᓴᓕ ᕆ -ᓂᕐᒥᒃ, ᓇᓄᓕᕆᓂᕐᒧᑦ ᖃᐅᔨᓴᕐᓂᕐᒥᒃ, ᑲᓇᑕᐅᑉᐊᑭᐊᓂ ᓇᑦᓯᓕᕆᓂᕐᒥᒃ, ᐃᓄᐃᑦ ᖃᐅᔨᒪᔭᑐᖃ -ᖏᓐᓂᒃ ᑲᑎᕐᓱᐃᕕᒃᓴᒥᒃ, ᐊᒻᒪ ᐅᓪᓗᒥ ᖃᓄᐃᓕ -ᖓᓕᕐᓂᖏᓐᓂᒃ ᒐᕙᒪᐃᑦ ᑲᓇᑕᒥ.

2 008- 2 009, ᒥ ᐃᓄᐃᑦ ᑕᐱᕇᑦ ᑲᓇᑕᒥᐊᕐᕋᒍᑕᒫᕐᓯᐅᒻᒥᒃ ᑲᑎᒪᕐᔪᐊᕐᑎᓪᓗᒋᑦ ᐅᖃᐅᓯ ᖃᖅ -ᐸᑦᑐᑦ ᓇᐃᓪᓕᒋᐊᕐᓯᒪᑎᓪᓗᒋᑦ ᐃᓄᐃᑦ ᑕᐱᕇᑦᑲᓇᑕᒥ ᐱᓕᕆᐊᖏᑦ, ᐊᒻᒪ ᐱᓗᐊᕐᑐᒥᒃ, ᐅᖃ -ᐅᓯᕆᔭᐅᔭᕆᐊᓕᓐᓂᒃ ᑲᑎᒪᔨᖏᑦ ᑲᑎᒪᑎᓪᓗᒋᑦᐊᒻᒪ ᐊᕐᕌᒍᑕᒫᕐᓯᐅᑎᒥᒃ ᑲᑎᒪᕐᔪᐊᕐᓂᖃᖅᑎᓪᓗᒋᑦ.ᐅᑯᐊ ᑐᓴᕐᑎᑦᓯᒍᑏᑦ ᐊᑐᐃᓐᓇᐅᔪᑦ ᖃᕆᑕᐅᔭᒃᑯᑦᐅᕘᓇ www. itk. ca ᐃᓄᑦᑐᑦ, ᖃᓪᓗᓈᑎᑐᑦ ᐊᒻᒪᐅᐃᒍᐃᑎᑐᑦ.

ᑕᓪᓕᒪᓂᒃ ( 5 ) ᐊᑐᓕᖁᔨᕗᖔᕈᑎᓕᐅᓚ ᐅᕐ ᑐᑦᑲᑎᒪᕐᔪᐊᕐᓂᖃᖅᑎᓪᓗᒋᑦ ᐊᕐᕌᒍᑕᒫᕐᓯᐅᑎᒥᓂᒃ.ᐱᔾᔪᑎᖃᖅᑐᒥᒃ ᖃᓂᒪᓇᑖᖑᓵᕐᓯᒪᔪᒥᒃ ᑕᐃᔭ ᐅᓪ -ᓗᓂ, H1 N1 flu virus, ᓱᓕᔪᕐᓂᐊᓂᕐᒧᑦ ᑲᒥᓴᓐᒥᒃᓵᓄᑦ, ᓇᓄᕐᓂᒃ ᖃᐅᔨᓴᕐᓂᕐᒥᒃ, ᐃᓄᓐᓄᐊᖓ -ᓂᕐᓴ ᓄᐊᖓᔪᓕᕆᓂᕐᒧᑦ, ᐊᒻᒪ ᑲᓇᑕᒥ ᐃᓄᐃᑦᐃᓕᓐᓂᐊᕐᓂᓕᕆᓂᕐᒧᑦ ᑲᑎᒪᔨᖏᓐᓂᒃ. ᐊᑐᓕᖁ -ᔨᕗᖔᕈᑎᓕᐊᖑᓯᒪᔪᑦ ᐊᑐᐃᓐᓇᐅᕗᑦ ᐃᓄᐃᑦᑕᐱᕇᑦ ᑲᓇᑕᒥ ᖃᕆᑕᐅᔭᒃᑯᑦ ᑐᑭᓯ ᒋ ᐊᕐᕕᖓᒍᑦ.

ᓇᐃᓂᒥ ᐃᓄᑐᖃᖅ ᔪᓕᐊᔅ ᒥᖅᑯᕋᑦᓱᒃ, JuliusMerkeratsuk ᑐᒃᓯᐅᔾᔨᓚᐅᕐᑐᖅ ᓄᖅᑲᕆᐊᕐᓂᕐᒥᐊᒻᒪ ᖁᔭᓕᓚᐅᕐᑐᖅ ᐱᓕᕆᓯᒪᓂᖏᓐᓂᒃ ᐃᓄᐃᑦᑕᐱᕇᑦ ᑲᓇᑕᒥ ᐊᒻᒪ ᐅᓪᓗᒥ ᓱᓕ ᐊᕐᓱᕈᕈᑎ -ᖃᓂᖏᓐᓂᒃ ᐃᓄᐃᑦ ᐱᔾᔪᑎᒋᓪᓗᒋᑦ, ᐅᐱᒍᓱᓐ -ᓂᖃᖅᓱᓂᓗ ᐃᓄᐃᑦ ᓯᕗᓕᐅᕐᑎᖏᓐᓂᒃ ᑲᔪᖏᖅ -ᓱᕐᓱᒋᑦ ᑲᑐᑎᖏᓐᓇᖁᓪᓗᒋᑦ ᐱᔾᔪᑎᒋᓗᒋᑦ ᐃᓄᐃᑦ

Mail Program, Polar Bear Research, theEuropean Union Ban on Seal Pr oducts,the Inuit Knowledge Centre, and thestate of national politics in Canada.

The 2008-2009 ITK Ann ual Reportcontains a summary of the issues ITK isactive on, and which were, substantially,matters for discussion at the BOD and AGMmeetings. The report is available onlineat www.itk.ca in Inuktitut, English, andFrench.

Five resolutions were passed at th eAGM. They were on the H1N1 flu virus ,Truth and Reconciliation Commission,Polar Bear Research, Inuit as a specifi caboriginal people, and the national Inuiteducation committee. These resolutionsare available on the ITK website.

Nain elder Julius M erkeratsuk waspresent for the closing prayer at the meet-ing and remarked that h e appreciatedthe work ITC and now ITK is doing at thenational level for Inuit, commending theInuit leaders present on working togethercollectively for the betterment of Inuitsociety in Inuit Nunangat.

ITK President Mary Simon was elected

sulijurniarnirmut kamisanmik, qanima-nartuqanirmik ullumi, H1N1 flu virus ,nguniraqtaujumik, niqinut ikajurtaujju-tiksalirinirmik, nanulirinirmut qaujisar -nirmik, Kanataup akiani natsilirinirmik,Inuit qaujimajatuqanginnik katirsui vik -samik, amma ullumi qan uilingalir ni -ngin nik gavamait Kanatami.

2008-2009,mi Inuit Tapiriit Kanatamiarragutamaarsiummik katimarjuartil lu gituqausiqaqpattut nailligiarsimatillugitInuit Tapiriit Kanatami piliriangit, ammumapiluartumik, uqausirijaujarialinnik kati-majingit katimatillugit amma arraaguta-maarsiutimik katimarjuarniqaqtillugit.Ukua tusartitsigutiit atuinnaujut qari-taujakkut uvuuna www.itk.ca inuttut,qallunaatitut amma uiguititut.

Tallimanik (5) atuliqujivungaarutiliu -laurtut katimarjuarniqaqtillugit arraagu -tamaarsiutiminik. Pijjutiqaqtumik qani-manataangusaarsimajumik taijaulluni,H1N1 flu virus, sulijurliarlirnut kanisanmiksaanut, nanurnik qaujisarnirmik,inunnuanganirsanuangajulirinirmut,amma Kanatami Inuit ilinniarnilirinirmutkatimajinginnik. Atuliqujivungaa ruti lia -ngusimajut atuinnauvut Inuit TapiriitKanatami qaritaujakkut tukisigiarvingagut.

Nainimi Inutuqaq Julius Merkeratsuktuksiujjilaurtuq nuqqariarnirmi ammaqujalilaurtuq pilirisimaninginnik InuitTapiriit Kanatami amma ullumi suli arsu -rurutiqaninginnik Inuit pijjutigil lugit,upigusunniqaqsunilu Inuit sivuliurti -ngin nik kajungiqsursugit katutingin-naqullugit pijjutigilugit inuit inuusingitInuit Nunangani.

Arraagutamaarsiutimik katimarjuar ni -qaqtillugit, Inuit Tapiriit Kanatami anga -juqqaangan Mary Simon niruartaugialla -laurtuq niruaraksatuutillugu tullirilirta -nganilu arraagunut pingasunut inimini-innialirtillugu amma allavikkut sulijunikuqaqtitaulluni, iqqaqtuijiralaanganutHenry Lyallmut nirivigjuarniqaqtillugit

de grippe H1N1, le programme de produitsalimentaires livrés par la poste , larecherche sur l’ours polaire, l’interdictionde l’Union européenne touchant les produits du phoque, le Centre du savoirinuit et la situ ation en m atière de politiques nationales du Canada.

Le rapport annuel 2008-2009 de l’ITKcomprend un sommaire des dossiers surlesquels travaille l’ITK et qui son t,essentiellement, des sujets de discussionlors des réunions du conseil d’adminis-tration et de l’AGA. On peut avoir accèsau rapport en li gne à www .itk.ca eninuktitut, en français et en anglais.

L’AGA a ad opté cinq résoluti ons.Elles portaient sur le virus d e la grippeH1N1, la Commissi on de vérité et d eréconciliation, la r echerche sur l’ourspolaire, les Inuits comme peuple autoch -tone distinct et le comité n ational surl’éducation des Inuits. Ces résoluti onssont accessibles sur le site Web de l’ITK.

L’aîné Julius M erkeratsuk de Nainétait présent pour la prière de clôture dela réunion et a indiqué son appréciationpour le travail de l’ancien ITC, maintenantITK, à l’échelon national pour les Inuits,félicitant les dirigeants inuits participantsde leur travail collectif pour l’amélioration dela société inuite au sein du Nunangat inuit.

Lors de l’AGA, la présidente de l’ITKMary Simon a été élue par acclam ationpour un secon d mandat consécutif detrois ans et a prêté serm ent, dans unecérémonie publique présidée par le jugede paix Henry Lyall à l’occasion d’un festincommunautaire dans le gymnase de l’écoleJens Haven dans la soirée du 10 juin 2009.

L’ITK a aussi honoré des Inuits pourleurs réalisations exceptionnelles danscinq domaines :

54

srx4~6

| FA

LL 2

009

I N U K T I T U T wk4tg5

ᐃᓅᓯᖏᑦ ᐃᓄᐃᑦ ᓄᓇᖓᓂ. ᐊᕐᕌᒍᑕᒫᕐᓯᐅᑎᒥᒃ ᑲᑎᒪᕐᔪᐊᕐᓂᖃᖅᑎᓪᓗᒋᑦ,

ᐃᓄᐃᑦ ᑕᐱᕇᑦ ᑲᓇᑕᒥ ᐊᖓᔪᖅᑳᖓᓐ ᒥᐊᓕᓴᐃᒪᓐ ᓂᕈᐊᕐᑕᐅᒋᐊᓪᓚᓚᐅᕐᑐᖅ ᓂᕈᐊᕋᒃᓴᑑ -ᑎᓪᓗᒍ ᑐᓪᓕᕆᓕᕐᑕᖓᓂᓗ ᐊᕐᕌᒍᓄᑦ ᐱᖓᓱᓄᑦᐃᓂᒥᓃᓐᓂᐊᓕᕐᑎᓪᓗᒍ ᐊᒻᒪ ᐊᓪᓚᕕᒃᑯᑦ ᓱᓕᔪᓂᒃᐅᖃᖅᑎᑕᐅᓪᓗᓂ, ᐃᖅᑲᖅᑐᐃᔨᕋᓛᖓᓄᑦ ᕼᐃᓐ -ᓄᕆ ᓚᐃᓪᒧᑦ, Henry Lyall ᓂᕆᕕᒡᔪᐊᕐ ᓂᖃᖅ -ᑎᓪᓗᒋᑦ ᓄᓇᓖᑦ ᐃᓕᓐᓂᐊᕐᕕᖓᑕ Jens HavenSchool ᐱᓐᖑᐊᕐᕕᖓᓂ ᔫᓂ 1 0, 2 009, ᒥ.

ᐃᓄᐃᑦ ᑕᐱᕇᑦ ᑲᓇᑕᒥ ᐅᐱᒍᓱᓐᓂᖃᓚᐅᕐᒥᔪᑦᐃᓄᓐᓂᒃ ᑲᔪᓯᑦᓯᐊᕐᓯᒪᔪᓂᒃ ᐊᔾᔨᒌᖏᑦᑐᓂᑕᓪᓕᒪᓂ ᐱᓕᕆᐊᖃᖅᓱᑎᒃ ᐅᑯᓂᖓ:

• ᐃᓄᐃᑦ ᑕᐱᕇᑦ ᑲᓇᑕᒥ ᐃᑲᔪᕐᓯᓯᒪᔪᖁᑎᒋᔭᖓᐊᕐᓇᖅ: ᕗᕌᓐᓯᔅ ᒧᕐᕕ

• ᐃᓄᐃᑦ ᑕᐱᕇᑦ ᐃᑲᔪᕐᓯᓯᒪᔪᖁᑎᒋᔭᖓᐃᓅᓯᓕᕆᓂᕐᒧᑦ ᓄᓇᓖᑦ ᐊᕕᒃᑐᕐᓯᒪᓂᖏᑎᒍᑦ:ᓯᐊᓚ ᐃᐅᕆᒃᓴᓐ

• ᐃᓄᐃᑦ ᑕᐱᕇᑦ ᐃᑲᔪᕐᓯᓯᒪᔪᖁᑎᒋᔭᖓᓯᓚᕐᔪᐊᒥᐅᑕᓕᕆᓂᕐᒧᑦ: ᐃᓴᐱᐊᓚ ᐸᐃᓐ

• ᐃᓄᐃᑦ ᑕᐱᕇᑦ ᐃᑲᔪᕐᓯᓯᒪᔪᖁᑎᒋᔭᖓᐋᓐᓂᐊᕐᓇᖏᓐᓂᓕᕆᓂᕐᒧᑦ: ᑯᐃᓐ ᕗᐊᑦᔅ

• ᐃᓄᐃᑦ ᑕᐱᕇᑦ ᐃᑲᔪᕐᓯᓯᒪᔪᖁᑎᒋᔭᖓᒪᒃᑯᑦᑐᓅᖓᔪᓕᕆᓂᕐᒧᑦ: ᔮᔅ ᐸᒪᒃ

ᑲᑎᒪᔨᖏᑦ ᐃᓄᐃᑦ ᑕᐱᕇᑦ ᑲᓇᑕᒥᑲᑎᒪᖃᑕᐅᓚᐅᕐᑐᑦ ᐅᑯᐊᖑᕗᑦ:

• ᒥᐊᓕ ᓴᐃᒪᓐ, ᐃᓄᐃᑦ ᑕᐱᕇᑦ ᑲᓇᑕᒥᐊᖓᔪᖅᑳᖓᓐ

• ᑐᐃᓐ ᔅᒥᑦ ᐊᖓᔪᖅᑳᑉ ᑐᓪᓕᐊ, ᐃᓄᐃᑦ ᑕᐱᕇᑦᑲᓇᑕᒥ; ᐊᖓᔪᖅᑳᖅ ᐊᐃᓯᓯ ( ᑲᓇᑕᒧ) ᑦ

• ᓄᓇᕗᑦ ᐹᓪ ᖃᓗᔾᔭᖅ, ᐊᖓᔪᖅᑳᖅ, ᓄᓇᕗᑦ ᑐᓐᖓᕕᒃᑲᑐᔾᔨᖃᑎᒌᖓᓄᑦᔫ ᖃᓗᔾᔭᖅ, ᐊᖓᔪᖅᑳᑉ ᑐᓪᓕᖓ, ᑭᕙᓪᓕᕐᒥᐃᓄᐃᑦ ᑲᑐᔾᔨᖃᑎᒌᖏᑕᕋᐃᒪᓐ ᖃᔭᒃᓴᒃ, ᐊᖓᔪᖅᑳᑉ ᑐᓪᓕᖓ,ᕿᑎᕐᒥᐅᑦ ᐃᓄᐃᑦ ᑲᑐᔾᔨᖃᑎᒌᖏᑕ

• ᓄᓇᕕᒃ ᐲᑕ ᐋᑦᑕᒥ, ᒪᑭᕕᒃ ᑯᐊᐳᕇᓴᒃᑯᑦ ᐊᖓᔪᖅᑳᖓᓐᐋᓐᑕᓂ ᐃᑦᑐᓵᑦ, ᒪᑭᕕᒃᑯᑦ ᑮᓇᐅᔭᓕᕆᔨᖓᔮᔨ ᐳᕐᑎ, ᒪᑭᕕᒃ ᑯᐊᐳᕆᑦ ᑮᓇᐅᔭᓕᕆᔨᖓ

• ᐃᓄᕕᐊᓗᐃᑦ ᓂᐊᓕ ᑯᐊᓃ, ᐃᒃᓯᕙᐅᑕᖅ ᑲᑐᔾᔨᖃᑎᒌᖏᓐᓄᑦᐃᒃᓯᕙᐅᑕᐅᔪᖅ ᐊᒻᒪ ᑭᒡᒐᕐᑐᕐᑎᐅᔪᖅᑮᓇᐅᔭᓕᐅᕋᓱᐊᕐᓂᓕᕆᔨᖏᓐᓄᑦ, ᐃᓄᕕᐊᓗᐃᑦᑲᑎᑐᔾᔨᖃᑎᒌᖓᓄᑦᕌᐳᕐᑦ ᑯᕉᐸᓐ, ᐃᓄᕕᐊᓗᐃᑦ ᑲᑐᔾᔨᖃᑎᒌᖓᑕᑲᑎᒪᔨᖏᓐᓄᑦ ᑲᑎᒪᔨᐅᔪᖅ, ᐃᒃᓯᕙᐅᑕᐅᔪᖅᑐᒃᑐᔭᕐᑐᒥ ᓄᓇᓖᑦ ᑯᐊᐳᕇᓴᖓᓄᑦ ᑭᓪᐳᕐᑦ ᑐᕌᓱᕐ ᐊᖓᔪᒃᓯᖅ, ᐃᓄᕕᐊᓗᐃᑦᑲᑐᔾᔨᖃᑎᒌᖏᑕ ᑲᑎᓯᒪᔨᖏᓐᓄᑦ ᑲᑎᒪᔨ,ᐃᒃᓯᕙᐅᑕᖅ ᐊᐅᓚᑕᒥ ᓄᓇᓖᑦ ᑯᐊᐳᕇᓴᖓᓄᑦ

• ᓄᓇᑦᓯᐊᕗᑦᔨᒻ ᒪᐃᓪ, ᐊᖓᔪᖅᑳᖅ, ᓄᓇᑦᓯᐊᕗᑦᒐᕙᒪᖏᓐᓄᑦ ᑑᓂ ᐋᓐᑐᕐᓯᓐ, ᐊᖓᔪᖅᑳᑉ ᑐᓪᓕᖓ,ᓄᓇᑦᓯᐊᕗᑦ ᒐᕙᒪᖏᓐᓄᑦ

• ᒪᒃᑯᑦᑐᑦ ᔨᐊᓯ ᒪᐃᑦ, ᐊᖓᔪᖅᑳᖅ, ᑲᓇᑕᒥ ᐃᓄᐃᑦᒪᒃᑯᑦᑐᑦ ᑲᑎᒪᔨᖏᓐᓄᑦ

• ᐊᕐᓇᐃᑦ ᕉᑕ ᐃᓄᒃᓱᒃ, ᐊᖓᔪᖅᑳᖅ, ᐸᐅᒃᑐᑎᑦ

by acclamation for a second consecutivethree-year term at th e AGM and tookthe oath of office, administered publiclyby Justice of the Peace Henry Lyall at acommunity feast held in the Jens HavenSchool gymnasium on th e evening ofJune 10, 2009.

ITK also h onoured Inuit for out-standing achievement in five fields:

• ITK Advancement of Women: Frances Murphy

• ITK Advancement of Regional Issues:Sarah Erickson

• ITK Advancement of InternationalIssues: Isabella Pain

• ITK Advancement of Health Issues:Gwen Watts

• ITK Advancement of Youth Issues:Josh Pamak

The members of the ITK Boar d inattendance for the meeting:

• Mary Simon, President, ITK• Duane Smith Vice-President, ITK;

President ICC (Canada) • Nunavut

Paul Kaludjak, President, Nunavut Tunngavik IncorporatedJoe Kaludjak, Vice-President, Kivalliq Inuit AssociationRaymond Kayaksark, Vice-President,Kitikmeot Inuit Association

• NunavikPita Aatami, Makivik CorporationPresidentAnthony Ittoshat, Makivik TreasurerGeorge Berthe, Makivik CorporateSecretary

• InuvialuitNellie Cournoyea, Chair and CEO, IRCRobert B. Gruben, IRC Board Member,Chair of Tuktoyaktuk CommunityCorporationGilbert Thrasher Sr., IRC BoardMember, Chair of Paulatuk CommunityCorporation

• NunatsiavutJim Lyall, President, NunatsiavutGovernmentTony Andersen, Vice-President,Nunatsiavut Government

• YouthJesse Mike, President, National Inuit Youth Council

• WomenRhoda Innuksuk, President, Pauktuutit

nunaliit ilinniarvingata Jens Haven Schoolpinnguarvingani juuni 10, 2009,mi.

Inuit Tapiriit Kanatami upigusunni -qalaurmijut inunnik kajusitsiarsimajunikajjigiingittuni tallimani piliriaqaqsutikukuninga:

• Inuit Tapiriit Kanatami ikajursisima-juqutigijanga arnaq: Frances Murphy

• Inuit Tapiriit ikajursisimajuqutigijangainuusilirinirmut nunaliit aviktursima -ningitigut: Sarah Erickson

• Inuit Tapiriit ikajursisimajuqutigijangasilarjuamiutalirinirmut: Isabella Pain

• Inuit Tapiriit ikajursisimajuqutigijangaaanniarnanginnilirinirmut: Gwen Watts

• Inuit Tapiriit ikajursisimajuqutigijangamakkuttunuungajulirinirmut: Josh Pamak

Katimajingit Inuit Tapiriit Kanatamikatimaqataulaurtut ukuanguvut:

• Mary Simon, Inuit Tapiriit Kanatamiangajuqqaangan

• Duane Smith angajuqqaap tullia,Inuit Tapiriit Kanatami; AngajuqqaaqAisisi (Kanatami)

• Nunavut Paul Kaludjak, angajuqqaaq, NunavutTunngavik KatujjiqatigiinganutJoe Kaludjak, angajuqqaap tullinga,Kivallirmi Inuit KatujjiqatigiingitaRaymond Kayaksark, angajuqqaaptullinga, Qitirmiut InuitKatujjiqatigiingita

• Nunavik Pita Aatami, Makivik kuapuriisakkutangajuqqaanganAnthony Ittoshat, Makivikkut kiinaujalirijingaGeorge Berthe, Makivik Kuapurit kiinaujalirijinga

• Inuvialuit Nellie Cournoyea, iksivautaq katujjiqatigiinginnut iksivautaujuqamma kiggarturtiujuq kiinaujaliura-suarnilirijinginnut, InuvialuitKatitujjiqatigiinganutRobert B. Gruben, InuvialuitKatujjiqatigiingata katimajinginnutkatimajiujuq, iksivautaujuq tuktujar-tumi nunaliit kuapuriisanganut Gilbert Thrasher Sr., angajuksiq,Inuvialuit Katujjiqatigiingita katisimajinginnut katimaji, iksivautaqaulatami nunaliit kuapuriisanganut

• NunatsiavutJim Lyall, angajuqqaaq, Nunatsiavut Gavalanginnut Tony Andersen, angajuqqaap tullinga,Nunatsiavut Gavalanginnut

• Makkuttut Jesse Mike, angajuqqaaq, KanatamiInuit Makkuttut Katimajinginnut

• Arnait Rhoda Innuksuk, angajuqqaaq,Pauktutit

• Prix de l’ITK pour la promotion desfemmes : Frances Murphy

• Prix de l’ITK pour la promotion desquestions régionales : Sarah Erickson

• Prix de l’ITK pour la promotion desquestions internationales : IsabellaPain

• Prix de l’ITK pour la promotion desquestions de santé : Gwen Watts

• Prix de l’ITK pour la promotion desquestions relatives aux jeunes : JoshPamak

Les membres du conseil d’admini s -tration de l’ITK présents à la réunion :

• Mary Simon, Présidente, ITK• Duane Smith, Vice-président, ITK;

Président du CCI (Canada)• Nunavut

Paul Kaludjak, Président, Nunavut Tunngavik IncorporatedJoe Kaludjak, Vice-président, Kivalliq Inuit AssociationRaymond Kayaksark, Vice-président,Kitikmeot Inuit Association

• NunavikPita Aatami, Président, Société MakivikAnthony Ittoshat, Trésorier, SociétéMakivikGeorge Berthe, Secrétaire, SociétéMakivik

• InuvialuitNellie Cournoyea, Présidente et directrice générale, IRCRobert B. Gruben, Membre du conseild’administration, IRC, et président dela Tuktoyaktuk CommunityCorporationGilbert Thrasher sén., Membre duconseil d’administration, IRC, etprésident de la Paulatuk CommunityCorporation

• NunatsiavutJim Lyall, Président, Gouvernementdu NunatsiavutTony Andersen, Vice-président,Gouvernement du Nunatsiavut

• JeunesJesse Mike, Président, National InuitYouth Council

• FemmesRhoda Innuksuk, Présidente, Pauktuutit

55I N U K T I T U T wk4tg5

UK

IAK

SA

AQ

| A

UT

OM

NE

200

9

56 I N U K T I T U T wk4tg5

wkw5 s9lu INUIT TODAY

ᐃᓄᐃᑦ ᓄᑕᕋᖏᑦ ᑐᖁᓴᕋᐃᑉᐸᓐᓂᖏᑕ ᓯᓚᕐᔪᐊᒥ ᐱᓗᐊᖃᑕᐅᓂᕐᐸᐅᕙᓪᓕᐊᓂᖏᑦ Inuit infant mortality approaches Third World levels

Inuit nutarangit tuqusaraippanningita silarjuami piluaqataunirpauvallianingit

La mortalité infantile des Inuits atteint les niveaux du Tiers-Monde

ᖃᓄᐃᖏᑦᓯᐊᕋᓱᐊᕐᓂᒃᑯᑦ ᖃᐅᔨᓴᕈᑕᐅᔪᑎᒍᑦᐃᓄᐃᑦ ᓱᕈᓯᖏᑦ ᑲᓇᑕᒥ ᓱᕙᓗᓗᐊᕐᐸᓪᓕᐊᒻᒪᑕᓯᓚᕐᔪᐊᒥᐅᑎᑐᑦ ᐊᕐᓱᕈᕐᓂᕐᓴᑎᑐᑦ, ᒪᓕᓪᓗᒋᑦᖃᐅᔨᓴᕈᑕᐅᓯᒪᔪᑦ UNICEF, ᑯᓐᓄᑦ ᑲᓇᑕᒥᐱᓕᕆᖃᑎᖃᖅᓱᑎᒃ ᑲᓇᑕᒥ ᐃᓄᐃᑦ ᑕᐱᕇᒃᑯᑦᖃᓄᐃᖏᑦᓯᐊᕋᓱᐊᕐᓂᓕᕆᓂᕐᒧᑦ ᐊᒻᒪ ᐊᕙᑎᓕ ᕆ -ᓂᕐᒧᑦ ᐱᓇᓱᒡᕕᖓᓂᒃ. ᓄᓇᕗᒻᒥ ᓄᑕᕋᐃᑦ ᑐᖁᐊ -ᐱᖃᑦᑕᕐᓂᖏᑦ 16,ᕕᓪᓗᐊᕐᒪᑕ 1,000,ᓂᑦᐃᓄᔪᓂᑦ – ᐅᓄᖏᓐᓂᕐᓴᒐᓛᑐᐃᓐᓇᐃᑦ ᓄᑕᕋᓂᑦᑐᖁᑲᐱᑉᐸᑦᑐᓂᒃ ᓴᕆ ᓚᐃᖕᑲᒥ, Sri Lanka ᐊᒻᒪᕖᔨᒥ, Fiji.

ᑎᑎᕋᖅᓯᒪᔪᑎᒍᑦ ᐅᓂᒃᑳᕐᓯᒪᔪᑎᒍᑦ, ᓄᓇ ᖃᖅ -ᑳᖅᓯᒪᔪᑦ ᓱᕈᓯᖏᑕ ᖃᓄᐃᓐᓂᖏᑦ: ᐊᑕᖏᕐᓯᓂᖅᓱᕈᖁᓯᓕᒫᓂᒃ, Aboriginal Children’ s Health:Leaving No Child Behind, ᑲᓇᑕᒥ ᐃᓚᐅ -ᑎᑕᐅᔪᑦ ᓯᓚᕐᔪᐊᒥ ᓱᕈᓯᕐᓄᑦ, State of theWorld’ s Children, ᐊᕐᕌᒍᑕᒫᕐᓯᐅᑕᐅᓪᓗᑎᒃᖃᐅᔨᓴᕐᑕᐅᓂᑯᐃᑦ ᓱᕈᓯᕐᓂᒃ ᓯᓚᕐᔪᐊᒥ.

Health indicators among Inuit children

in Canada are approaching levels seen

in developing countries, according to a

report produced by UNI CEF Canada in

collaboration with ITK’s Departm ent of

Health and Environment. Nunavut’s

infant mortality rate is 16 d eaths per

1,000 live birth s – only sli ghtly less

than infant mortality rates in Sri Lanka

and Fiji.

The report, Aboriginal Children’s

Health: Leaving No Child Behind, is the

Canadian supplement to State o f the

World’s Children, an ann ual survey o f

child development indicators around the

world.

Qanuingitsiarasuarnikkut qaujisarutau -jutigut Inuit surusingit Kanatami suva lu - luarpalliammata silarjuamiutitut arsurur -nirsatitut, malillugit qaujisarutausimajutUNICEF,kunnut Kanatami piliriqatiqaqsu-tik Kanatami Inuit Tapiriikkut qanuin-gitsiarasuarnilirinirmut amma avatilirinir-mut pinasugvinganik. Nunavummi nutaraittuquapiqattarningit 16,villuarmata1,000,nit inujunit – ununginnirsagalaa-tuinnait nutaranit tuqukapippattunikSari Laingkami, Sri Lanka amma Fiji.

Titiraqsimajutigut unikkaarsimaju-tigut, nunaqaqqaaqsimajut surusingitaqanuinningit: atangirsiniq suruqusili-maanik, Aboriginal Children’s Health:Leaving No Child Behind, Kanatami ilau-titaujut silarjuami surusirnut, State o fthe World’s Children, arraagutamaarsiu-taullutik qaujisartaunikuit surusirniksilarjuami.

Taakkua qaujisarutiviniit uqausiqaq -simammijut arsururutiqarjuarninginnik(pinailutaqarjuarninginnik) Inuit ammaInuit asingita Kanatami miksaanut.Surusiit tuqukapippanninginnit Inuitsurusingit unurnirpauqataujut qaujisar-tausimaningit malillugit. arraagut 2002amma 2006 akunnin ginni, puvalluttutinuit 90,ngirsursugit unurnirsaulaurtutkanatami inuulirsimajunik asinginnit.Taitsumani Kanatamiut qanimanartu qa -ningit ununginnirpauniraqtausimatil-lugit titiraqattausimaningitigut.

33 pursinluangit Inuit suruqusingitarsururutiqaqsimajut aanniammarinnik -kut. 2001,mi, 45pursin tuinnait Inuitqiturngangit takujartursimallutik luttaa -nik arraaniulaurtuq, ajjigiunginniqaqtil-lugu 85,pursinluamut asinginnut nuna -qaqqaaqsimajut. amisummarialuit Inuitnunanginni luttaaqangimmata ammaqaninnirpaamut aanniavimmut aullari-aqaqpattut.

Katillugit tamakkua naisautiit mak -kuttut ukiurtartumi un urnirpaullutik.Malillugit 2006,mi killisiniarutausimajut,35,pursi Inuit arraguqalaurtut 15 ataani.

Les indicateurs de la santé chez lesenfants inuits au Canada atteignent lesniveaux observés d ans les pays endéveloppement, selon un rapport réalisépar UNICEF Canada en collabor ationavec le Département de la santé et del’environnement de l’ITK. Le taux d emortalité infantile au N unavut est d e 16 décès pour 1000 naissances vivantes– un taux un peu m oins élevé que letaux de mortalité infantile au Sri Lankaet à Fiji.

Le rapport intitulé La santé desenfants autochtones : Pour tous les enfants,sans exception est le supplément canadiende La Situation des enfants dans le monde2009 : la santé maternelle et néonatale,une étude annuelle sur les in dicateursde développement de l’enfant dans lemonde.

Le rapport indique aussi de grandesanomalies entre les In uits et les n on-Inuits au Canada. Le taux d e mortalitéinfantile chez les Inuits est quatre foisplus élevé que la moyenne nationale. Entre2002 et 2006, le taux d e tuberculosechez les Inuits était 90 f ois plus élevéque le taux des Canadiens nés au Canada,ceci au m oment même où l’in cidencecanadienne de la maladie est descendueà son taux le plus faible de l’histoire.

Trente pour cen t des enfants inuitssouffrent de conditions de santéchroniques. En 2001, seulem ent 45 %des enfants inuits avaient vu le docteurau cours de l’année, comparativement à85 % des enfants non autochtones. Lagrande majorité des collectivités inuitesn’ont pas de médecin résidant et l’hôpitalle plus proche ne peut être atteint quepar avion.

Ces pourcentages sont d’autant plus alarmants que la populati on inuite estrelativement jeune. Selon le recensementde 2006, 35 % des Inuits ont moins de15 ans.

« Il n’existe pas de solutions rapidesou symboliques qui von t susciter un

srx4~6

| FA

LL 2

009

57I N U K T I T U T wk4tg5

UK

IAK

SA

AQ

| A

UT

OM

NE

200

9

ᑖᒃᑯᐊ ᖃᐅᔨᓴᕈᑎᕕᓃᑦ ᐅᖃᐅᓯᖃᖅᓯᒪᒻᒥᔪᑦᐊᕐᓱᕈᕈᑎᖃᕐᔪᐊᕐᓂᖏᓐᓂᒃ ( ᐱᓇᐃᓗᑕᖃᕐᔪ ᐊᕐ -ᓂᖏᓐᓂᒃ) ᐃᓄᐃᑦ ᐊᒻᒪ ᐃᓄᐃᑦ ᐊᓯᖏᑕ ᑲᓇᑕᒥᒥᒃᓵᓄᑦ. ᓱᕈᓰᑦ ᑐᖁᑲᐱᑉᐸᓐᓂᖏᓐᓂᑦ ᐃᓄᐃᑦᓱᕈᓯᖏᑦ ᐅᓄᕐᓂᕐᐸᐅᖃᑕᐅᔪᑦ ᖃᐅᔨᓴᕐᑕᐅᓯ ᒪ -ᓂᖏᑦ ᒪᓕᓪᓗᒋᑦ. ᐊᕐᕌᒍᑦ 2 002 ᐊᒻᒪ 2 006ᐊᑯᓐᓂᖏᓐᓂ, ᐳᕙᓪᓗᑦᑐᑦ ᐃᓄᐃᑦ 90,ᖏᕐᓱᕐ ᓱᒋᑦᐅᓄᕐᓂᕐᓴᐅᓚᐅᕐᑐᑦ ᑲᓇᑕᒥ ᐃᓅᓕᕐᓯᒪᔪᓂᒃᐊᓯᖏᓐᓂᑦ. ᑕᐃᑦᓱᒪᓂ ᑲᓇᑕᒥᐅᑦ ᖃᓂᒪ -ᓇᕐᑐᖃᓂᖏᑦ ᐅᓄᖏᓐᓂᕐᐸᐅᓂᕋᖅᑕᐅᓯᒪᑎᓪᓗᒋᑦᑎᑎᕋᖃᑦᑕᐅᓯᒪᓂᖏᑎᒍᑦ.

33ᐳᕐᓯᓐᓗᐊᖏᑦ ᐃᓄᐃᑦ ᓱᕈᖁᓯᖏᑦ ᐊᕐᓱ -ᕈᕈᑎᖃᖅᓯᒪᔪᑦ ᐋᓐᓂᐊᒻᒪᕆᓐᓂᒃᑯᑦ. 2001,ᒥ,4 5ᐳᕐᓯᓐᑐᐃᓐᓇᐃᑦ ᐃᓄᐃᑦ ᕿᑐᕐᖓᖏᑦ ᑕᑯᔭᕐ -ᑐᕐᓯᒪᓪᓗᑎᒃ ᓗᑦᑖᓂᒃ ᐊᕐᕌᓂᐅᓚᐅᕐᑐᖅ, ᐊᔾᔨᒋᐅ -ᖏᓐᓂᖃᖅᑎᓪᓗᒍ 85,ᐳᕐᓯᓐᓗᐊᒧᑦ ᐊᓯᖏᓐᓄᑦᓄᓇᖃᖅᑳᖅᓯᒪᔪᑦ. ᐊᒥᓱᒻᒪᕆᐊᓗᐃᑦ ᐃᓄᐃᑦᓄᓇᖏᓐᓂ ᓗᑦᑖᖃᖏᒻᒪᑕ ᐊᒻᒪ ᖃᓂᓐᓂᕐᐹᒧᑦᐋᓐᓂᐊᕕᒻᒧᑦ ᐊᐅᓪᓚᕆᐊᖃᖅᐸᑦᑐᑦ.

ᑲᑎᓪᓗᒋᑦ ᑕᒪᒃᑯᐊ ᓇᐃᓴᐅᑏᑦ ᒪᒃᑯᑦᑐᑦᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᒥ ᐅᓄᕐᓂᕐᐸᐅᓪᓗᑎᒃ. ᒪᓕᓪᓗᒋᑦ 2006,ᒥᑭᓪᓕᓯᓂᐊᕈᑕᐅᓯᒪᔪᑦ, 35,ᐳᕐᓯ ᐃᓄᐃᑦ ᐊᕐᕋ ᒍᖃ -ᓚᐅᕐᑐᑦ 1 5 ᐊᑖᓂ.

“ ᑕᒪᒃᑯᓄᖓ ᓱᒃᑲᔪᒃᑯᑦ ᐋᖅᑭᒋᐊᕈᑎᒃᓴᖃᑦ ᓴᐅ -ᑎᖃᖏᓚᑦ ᐅᕝᕙᓘᓐᓃᑦ ᐊᖅᑭᒋᐊᕈᑎᒃᓴᓂᒃᐅᓪᓗᒥᐅᓂᖓᓄᑦ ᐱᑕᖃᕋᓂ ᐊᑑᑎᖃᖅᓯᐊᕐᓗᑎᒃ,ᐊᑯᓂᐅᔪᒧᑦ ᐊᓯᔾᔨᕈᑕᐅᔪᓐᓇᕐᑐᓂᒃ, ” ᐅᖃᓚᐅᕐᑐᖅᓯᓪᒪ ᕗᐊᕐᑦ, ᒪᓕᒐᒃᓴᓕᐅᕐᓂᒃᑯᑦ ᐃᑲᔪᕐᑎᐅᔪᖅᐃᓱᒪᓕᐅᕐᓂᒃᑯᑦ ᑲᓇᑕᒥ ᐃᓄᐃᑦ ᑕᐱᕇᒃᑯᖏᓐᓄᑦᐊᒻᒪ ᑎᑎᕋᖅᓯᒪᔪᖅ, ᐱᓕᕆᖃᑎᖃᖅᓱᓂ ᖃᐅᔨ -ᓴᕐ ᑎᒻᒪᕆᐅᔪᒥᑦᑕᐅᖅ ᒪᐃᑲᓐ ᒪᑭᓇᓐᒥᒃ, MeghanMcKenna, ᐅᓂᒃᑳᕐᓯᒪᔪᓂᒃ ᕉᓴᓕᐅᑉ ᐅᓂᑳᖓᓂᒃ:ᐃᓄᐃᑦ ᕿᑐᕐᖏᐅᑉᐸᑦᑐᑦ ᐊᒻᒪ ᕿᑐᕐᖓᖏᑕᖃᓄᐃᖏᑦᓯᐊᕋᓱᐊᕐᓂᕐᒧᑦ ᐱᔾᔪᑎᖏᑕ ᒥᒃᓵᓄᑦ,ᑎᑎᕋᖅᓯᒪᓪᓗᑎᒃ UNICEF, ᑯᑦ ᐅᓂᒃᑳᕆᓯᒪᔭᖏᓐᓂᐃᓄᐃᑦ ᖃᓄᐃᖏᑦᓯᐊᕋᓱᐊᕐᓂᖏᑕ ᒥᒃᓵᓄᑦ.

“ ᐋᖅᑭᒋᐊᕈᑎᒃᓴᐃᑦ ᑐᕌᖓᒋᐊᖃᖅᐳᑦ ᐊᔾᔨᒌ -ᖏᑦᑐᓄᑦ ᐊᒻᒪ ᑭᓪᓕᓕᐅᕐᑕᐅᓯᒪᔪᓄᑦ ᐊᔾᔨᒌᖏᑦ -ᑐᓄᑦ. ᐃᓄᐃᑦ ᖃᐅᔨᒪᕗᑦ ᐊᓯᔾᔨᕐᑐᐃᒋᐊᖃᓂᕐᒥᒃᐊᒻᒪ ᒪᒃᑯᑦᑐᑦ ᐱᓕᕆᖃᑕᐅᒋᐊᖃᓪᓚᕆᓐ ᓂ ᖏᓐ ᓂᒃ, ”ᐅᖃᓚᐅᕐᑐᖅ ᕗᐊᕐᑦ. “ ᐊᑐᐃᓐᓇᖃᕆᐊᖃᓂᖅᐃᑲᔪᕐᑕᐅᔾᔪᑎᒃᓴᓂᒃ ᐊᒻᒪ ᐱᓕᕆᐊᒃᓴᓂᒃ ᓱᕈᓯᕐᓄᑦᐊᒻᒪ ᒪᒃᑯᑦᑐᓄᑦ ᐊᒻᒪ ᐊᓈᓇᒃᑯᖏᓐᓄᑦ/ᐊᑖᑕᒃᑯᖏᓐᓄᑦ ᓯᕗᓪᓕᐅᔾᔭᐅᒋᐊᖃᖅᐳᑦ ᐊᕐᓱᕈ -ᕈᑕᐅᓗᑎᒃ ᓴᖅᑭᑎᑦᓯᒐᓱᐊᕆᐊᖅ ᐃᑲᔪᕈᑎᒃᓴᓂᒃᖃᓄᐃᖏᑦᓯᐊᓱᐊᕐᓂᓕᕆᓂᕐᒧᑦ ᐃᓄᐃᑦ ᐊᕐᓱᕈᕈ -ᑎᒋ ᔭᖏᓐᓄᑦ. ᐊᒻᒪ ᑕᒪᒃᑯᐊ ᐱᓕᕆᐊᒃᓴᐃᑦᐋᖅᑭᒃᓱᕐᑕᐅᔪᒃᓴᐅᔪᑦ ᐃᓄᐃᑦ ᓄᓇᓕᖏᓐᓂᑦᐊᑑᑎᖃᑦᓯᐊᖁᓪᓗᒋᑦ ᐃᓄᓐᓄᑦ ᓄᓇᓕᓐᓄᑦ. ”

The report also shows great disparities

between Inuit and non-Inuit in Canada.

The infant mortality rate among Inuit is

four times the national average. Between

2002 and 2006, th e tuberculosis rate

among Inuit was 90 tim es higher than

the rate in Canadians born in Canada. This

at a time when the Canadian incidence

of the disease fell to its lowest rate ever

recorded.

Thirty-three percent of Inuit children

suffer from chronic health conditions. In

2001, only 45 percent of Inuit children had

seen a doctor in the past year, compared

with 85 percent of non-aboriginal children.

The vast majority of Inuit communities

have no resident doctor and the nearest

hospital is accessible only by air.

Compounding these numbers is the

relative youth of the Inuit population.

According to the 2006 Census, 35 percent

of Inuit are under the age of 15.

“There are no quick fixes or band-aid

solutions that will bring about meaning-

ful, long-term change,” said Selma Ford,

senior policy advisor f or Inuit Tapiriit

Kanatami and the author, with ITK senior

researcher Meghan McKenna, of Rosalie’s

Story: Putting a face on Inuit maternal

and child health issues, a chapter in the

UNICEF report addressing Inuit health.

“Solutions must be m ulti-faceted

and multi-jurisdictional. Inuit know that

change is needed and that youth are the

key,” said Ford. “Improving access to

services and programs targeted at children

and youth and their parents must be a

priority in efforts to address the health

inequities faced by In uit. And these

initiatives must be community-driven to

be viable for the unique con texts in

which Inuit live.”

“Tamakkununga sukkajukkut aaqqi-giarutiksaqatsautiqangilat uvvaluunniitaqqigiarutiksanik ullumiuninganut pita -qarani atuutiqaqsiarlutik, akuniujumutasijjirutaujunnartunik,” uqalaurtuq SelmaFord, maligaksaliurnikkut ikajurtiujuqisumaliurnikkut Kanatami Inuit Tapiriik -kunginnut amma titiraqsimajuq, piliri -qa tiqaqsuni qaujisartimmariujumittauqMeghan McKennamik, unikkaarsimajunikruusaliup unikaanganik: Inuit qitur -ngiup pattut amma qiturngangita qan-uingitsiarasuarnirmut pijjutingita mik-saanut, titiraqsimallutik UNICEF,kutunikkaarisimajanginni Inuit qanuingit-siarasuarningita miksaanut.

“Aaqqigiarutiksait turaangagiaqaq -put ajjigiingittunut amma killiliurtausi-majunut ajjigiingittunut. Inuit qaujima -vut asijjirtuigiaqanirmik amma makkuttutpiliriqataugiaqallarinninginnik,” uqa laur -tuq Ford. “Atuinnaqariaqaniq ikajurtauj -jutiksanik amma piliriaksanik surusirnutamma makkuttunut amma anaanak -kunginnut/ataatakkunginnut sivulliuj-jaugiaqaqput arsururutaulutik saqqitit-sigasuariaq ikajurutiksanik qanuingitsia -suarnilirinirmut Inuit arsururutigija ngin -nut. amma tamakkua piliriaksait aaqqik-surtaujuksaujut Inuit nunalinginnitatuutiqatsiaqullugit inunnut nuna linnut.”

changement important à long terme »,de dire Selma Ford, conseillère politiqueprincipale de l’Inuit Tapiriit Kanatami etauteure, en collaboration avec une deschercheuses principales de l’ITK MeghanMcKenna, de « Rosalie’s Story: Putting aface on Inuit maternal and child healthissues » (L’histoire de Rosalie : mettreun visage sur les questi ons inuites desanté maternelle et inf antile), unchapitre du rapport de l’UNICEF sur lasanté des Inuits.

Selon Mme Ford, « Les soluti onsdoivent présenter de multiples facetteset être multijuridictionnelles. Les Inuitssavent que le changement est nécessaireet que les jeun es sont la clé. L ’amélio -r ation de l’accès aux servi ces et aux programmes axés sur les enf ants et lesjeunes et leurs par ents doit être une priorité dans les dém arches visant àredresser les inégalités auxquelles son tconfrontés les In uits en m atière desanté. Et ces initi atives doivent êtreaxées sur la comm unauté pour êtr eviables dans les con textes particuliersoù vivent les Inuits. »

© O

FFIC

E O

F TH

E H

ON

. LEO

NA

AG

LUKK

AQ

wkw5 s9lu INUIT TODAY

58

srx4~6

| FA

LL 2

009

I N U K T I T U T wk4tg5

2 03 0, ᒥ ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᒥ ᑲᑎᒪᕐᔪᐊᕈᒫᓂᕐᒧᑦ ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᒧᐊᓕᖓᔪᓂᒃ ᑲᑎᒪᔾᔪᑎᒃᓴᓂᒃ ᕿᒥᕐᕈᓂᖅ Bold Visions Chart Arctic Agenda at 2030 North Conference

2030,mi ukiurtartumi katimarjuarumaanirmut ukiurtartumualingajunik katimajjutiksanik qimirruniq

Des visions audacieuses orientent le programme de la 2030 North ConferenceArraagungani 2030,mi ukiurtartumikatimarjuarniugumaartumut Kanatamiparnaijiujut katimatitsilaurput (NorthNational Planning Conference) nuna qaq -qaaqsimajut sivuliurtinginnik, qaujisar-timmarinnik, ilisaijimmarinnik, maligal-iurtinik, gavamakkut kiggarturtinginnik,gavamaungittut timiqutinginnit ammaniuviarsalirijinit, qimirruqullugit tunnga -viksaliurutiksanik ukiurtartumi pilirijju -siksamut Kanatami. Tunngasuktit si qa tau -laurtut Inuit Tapiriit Kanatami, Kanatamiukiurtartumi qaujisarnilirinirmut katima -jiujut, amma silattursarvianit kalkirimiunatartuksalirinirmut amma pilirijjusik-saliririnirmut, amma 2030,mi ukiurtar-tumi katimarjualaarniup miksaanut,katimaniqalaurtullu Juuni 1-4,mi.

Katimaniq kajusititauniqalaurtuqaivaqatigiinnikkut, isumaksarsiuqatigi-innikkut, amma maligaksanik atuliqu-jivungaarutiliurnikkut malitsugit tallimatsaqqitaunikuit titiraqsimajut. Tallimanikajjigiingittunik katimagutiqalaurtutukuninga: silaup asijjirpalli aninganutakturtauvallianiq; nunataarsimanirkutangiqatigiigutausimajut; ukiurtartumiqaujisarnirmut maligaq Kanatami; ammaKanatami nutaaq ukiurtartuq: n utaaqpilirijjusiksaq.

Ukua ataani titir aqsimajut uqau-siviniit, atuliqujivungaarutausimajuniamma maligaliangujumajuni katimar-juartunut:

“Kanatami aaqqiksigiaqaliqput nutaa -mik sivunirijumajaminik ukiurtartumutamma katutiluta sugiallagutigijariaqaq-tavut isumaliurutigitsiarlugu, piluartumiksugiallagutiqariaqalirtugut ullumi ammaisulivviksaliurlugit aturtauvanningitaCO2 kamagijaugusingita. Ukiurtartumiknamminiqaniq uqausituinnaugunnaimat,uvvaluunniit unatartuksaqariaqarutitu-innaungimmat, ullumi n utaangummatamma angijualummik avatimik aktu-iniqaqtuq.” – Mary Simon, angajuqqaaq,Inuit Tapiriit Kanatami

“Kanatami akaungiliurutaunirpaan-guvuq suli aulatsiniq n unamiutanik.ukiurtartumi taimaatsainnaq pijunnau-tiqaqtuksaugaluarput Kanataup aviktur-simaningitigut tamakkua pijjutigilugit.Kanataup gavamakkungit ikpigijaqaralu-armata tunisigiaq sannginirijaminikpijjutigilugu Kanata annaumautiqari-aqammarimmat aturluni n unangani/

Le comité de planification nationale dela conférence 2030 sur le N ord arassemblé des dirigeants autochtones,des chercheurs, des universitaires, desdécideurs et d es représentants de gouvernements, d’ONG et d e l’industriepour établir les f ondements d’unestratégie nordique globale pour leCanada. Organisée conjointement parl’Inuit Tapiriit Kanatami (ITK), leCanadian Arctic Research Committee(CARC) et le Cen tre for Military an dStrategic Studies (CMSS) de l’Universitéde Calgary, la 2030 North Conference aeu lieu à Ottawa du 1er au 4 juin.

Les débats, les discussi ons et lesrecommandations de principe de la conférence ont découlé de cinq commu-nications originales commandées. Voici lesthèmes des cinq séances : les répercussionsdu changement climatique; le rythm e du changement; les accor ds sur lesrevendications territoriales; la politiquescientifique nordique du Canada et lenouveau Nord du Canada : une nouvellestratégie.

Les participants ont présenté desrecommandations et d es positions deprincipe convaincantes, notamment :

« Le Canada doit élaborer une nouvellevision du Nord et agir collectivement etavec fermeté; nous avons surtoutbesoin d’action et d’un calendrier précissur le contrôle du CO2. La souverainetén’est plus simplement un problème politico-militaire : elle comporte maintenant unedimension environnementale nouvelleet importante. » [Traduction] – Mary Simon,Présidente, Inuit Tapiriit Kanatami

« Le pr oblème principal du Canadademeure la g estion de ses r essourcesnaturelles. Les territoir es devraientavoir les mêmes droits que les provincesà ce sujet. Il est dans le meilleur intérêtdu Canada de transférer ce con trôlepuisque l’autorité législative d u paysrepose tellement sur l’utilisati on desterres par les habitan ts du Nord. »[Traduction] – Tony Penikett, Président,Canadian Arctic Research Committee

ᐊᕐᕌᒍᖓᓂ 2030, ᒥ ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᒥ ᑲᑎᒪᕐᔪᐊᕐᓂ -ᐅ ᒍᒫᕐᑐᒧᑦ ᑲᓇᑕᒥ ᐸᕐᓇᐃᔨᐅᔪᑦ ᑲᑎᒪᑎᑦᓯᓚᐅᕐᐳᑦ( North National Planning Conference)ᓄᓇ ᖃᖅᑳᖅᓯᒪᔪᑦ ᓯᕗᓕᐅᕐᑎᖏᓐᓂᒃ, ᖃᐅᔨᓴᕐ -ᑎᒻᒪᕆᓐᓂᒃ, ᐃᓕᓴᐃᔨᒻᒪᕆᓐᓂᒃ, ᒪᓕᒐᓕᐅᕐ -ᑎᓂᒃ, ᒐᕙᒪᒃᑯᑦ ᑭᒡᒐᕐᑐᕐᑎᖏᓐᓂᒃ, ᒐᕙᒪᐅᖏᑦᑐᑦᑎᒥᖁᑎᖏᓐᓂᑦ ᐊᒻᒪ ᓂᐅᕕᐊᕐᓴᓕᕆᔨᓂᑦ,ᕿᒥᕐᕈ ᖁᓪᓗᒋᑦ ᑐᓐᖓᕕᒃᓴᓕᐅᕈᑎᒃᓴᓂᒃ ᐅᑭᐅᕐ -ᑕᕐᑐᒥ ᐱᓕᕆᔾᔪᓯᒃᓴᒧᑦ ᑲᓇᑕᒥ. ᑐᓐᖓᓱᒃᑎᑦᓯᖃ -ᑕᐅᓚᐅᕐᑐᑦ ᐃᓄᐃᑦ ᑕᐱᕇᑦ ᑲᓇᑕᒥ, ᑲᓇᑕᒥᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᒥ ᖃᐅᔨᓴᕐᓂᓕᕆᓂᕐᒧᑦ ᑲᑎᒪᔨᐅᔪᑦ,ᐊᒻᒪ ᓯᓚᑦᑐᕐᓴᕐᕕᐊᓂᑦ ᑲᓪᑭᕆᒥ ᐅᓇᑕᕐᑐᒃᓴ -ᓕᕆᓂᕐᒧᑦ ᐊᒻᒪ ᐱᓕᕆᔾᔪᓯᒃᓴᓕᕆᕆᓂᕐᒧᑦ, ᐊᒻᒪ2 03 0 , ᒥ ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᒥ ᑲᑎᒪᕐᔪᐊᓛᕐᓂᐅᑉᒥᒃᓵᓄᑦ, ᑲᑎᒪᓂᖃᓚᐅᕐᑐᓪᓗ ᔫᓂ 1 - 4 , ᒥ.

ᑲᑎᒪᓂᖅ ᑲᔪᓯᑎᑕᐅᓂᖃᓚᐅᕐᑐᖅ ᐊᐃᕙᖃ -ᑎᒌᓐᓂᒃᑯᑦ, ᐃᓱᒪᒃᓴᕐᓯᐅᖃᑎᒌᓐᓂᒃᑯᑦ, ᐊᒻᒪᒪᓕ ᒐᒃᓴᓂᒃ ᐊᑐᓕᖁᔨᕗᖔᕈᑎᓕᐅᕐᓂᒃᑯᑦ ᒪᓕᑦᓱᒋᑦᑕᓪᓕᒪᑦ ᓴᖅᑭᑕᐅᓂᑯᐃᑦ ᑎᑎᕋᖅᓯᒪᔪᑦ. ᑕᓪᓕᒪᓂᒃᐊᔾᔨᒌᖏᑦᑐᓂᒃ ᑲᑎᒪᒍᑎᖃᓚᐅᕐᑐᑦ ᐅᑯᓂᖓ:ᓯᓚᐅᑉ ᐊᓯᔾᔨᕐᐸᓪᓕᐊᓂᖓᓄᑦ ᐊᒃᑐᕐᑕᐅᕙᓪᓕ -ᐊᓂᖅ; ᓄᓇᑖᕐᓯᒪᓂᕐᑯᑦ ᐊᖏᖃᑎᒌᒍᑕᐅᓯᒪᔪᑦ;ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᒥ ᖃᐅᔨᓴᕐᓂᕐᒧᑦ ᒪᓕᒐᖅ ᑲᓇᑕᒥ; ᐊᒻᒪᑲᓇᑕᒥ ᓄᑖᖅ ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᖅ: ᓄᑖᖅ ᐱᓕᕆᔾᔪ -ᓯᒃᓴᖅ.

ᐅᑯᐊ ᐊᑖᓂ ᑎᑎᕋᖅᓯᒪᔪᑦ ᐅᖃᐅᓯᕕᓃᑦ,ᐊᑐᓕᖁᔨᕗᖔᕈᑕᐅᓯᒪᔪᓂ ᐊᒻᒪ ᒪᓕᒐᓕᐊᖑᔪᒪᔪᓂᑲᑎᒪᕐᔪᐊᕐᑐᓄᑦ: “ ᑲᓇᑕᒥ ᐋᖅᑭᒃᓯᒋᐊᖃᓕᖅᐳᑦ ᓄᑖᒥᒃ ᓯᕗᓂᕆ -ᔪᒪᔭᒥᓂᒃ ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᒧᑦ ᐊᒻᒪ ᑲᑐᑎᓗᑕ ᓱᒋᐊᓪ -ᓚᒍᑎᒋᔭᕆᐊᖃᖅᑕᕗᑦ ᐃᓱᒪᓕᐅᕈᑎᒋᑦᓯᐊᕐᓗᒍ,ᐱᓗᐊᕐᑐᒥᒃ ᓱᒋᐊᓪᓚᒍᑎᖃᕆᐊᖃᓕᕐᑐᒍᑦ ᐅᓪᓗᒥᐊᒻᒪ ᐃᓱᓕᕝᕕᒃᓴᓕᐅᕐᓗᒋᑦ ᐊᑐᕐᑕᐅᕙᓐᓂᖏᑕCO2 ᑲᒪᒋᔭᐅᒍᓯᖏᑕ. ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᒥᒃ ᓇᒻᒥᓂ -ᖃᓂᖅ ᐅᖃᐅᓯᑐᐃᓐᓇᐅᒍᓐᓇᐃᒪᑦ, ᐅᕝᕙᓘᓐᓃᑦ

The 2030 North National PlanningConference was a gath ering ofAboriginal leaders, scientists, academics,policy makers, government representa-tives, NGOs and industry to generate thefoundations of a comprehensive northernstrategy for Canada. Co-hosted by InuitTapiriit Kanatami (ITK), th e CanadianArctic Research Committee (CARC), andthe University of Calgary’s Cen tre forMilitary and Strategic Studies (CMSS),the 2030 North Conference was held inOttawa June 1-4.

Debate, discussion, and policy rec-ommendations based on five ori ginalcommissioned papers gui ded the con-ference. The five session themes were:Climate Change Impacts; Th e Pace ofChange; Land Claims Agreements;Northern Science Policy for Canada; andCanada’s New North: A New Strategy.

Quoted below are some of the com-pelling recommendations and policypositions by conference participants:

“Canada needs to shape a n ewvision of the North and needs to act col-lectively and decisively, in particular weneed action and finite timelines on CO2controls. Sovereignty is no longer sim-ply a political/military problem, it nowhas a new and significant environmen-

59I N U K T I T U T wk4tg5

UK

IAK

SA

AQ

| A

UT

OM

NE

200

9

ᐅᓇᑕᕐᑐᒃᓴᖃᕆᐊᖃᕈᑎᑐᐃᓐᓇᐅᖏᒻᒪᑦ, ᐅᓪᓗᒥᓄᑖᖑᒻᒪᑦ ᐊᒻᒪ ᐊᖏᔪᐊᓗᒻᒥᒃ ᐊᕙᑎᒥᒃ ᐊᒃᑐ -ᐃᓂᖃᖅᑐᖅ. ” – ᒥᐊᓕ ᓴᐃᒪᓐ, ᐊᖓᔪᖅᑳᖅ,ᐃᓄᐃᑦ ᑕᐱᕇᑦ ᑲᓇᑕᒥ

“ ᑲᓇᑕᒥ ᐊᑲᐅᖏᓕᐅᕈᑕᐅᓂᕐᐹᖑᕗᖅ ᓱᓕᐊᐅᓚᑦᓯᓂᖅ ᓄᓇᒥᐅᑕᓂᒃ. ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᒥ ᑕᐃᒫᑦ -ᓴᐃᓐᓇᖅ ᐱᔪᓐᓇᐅᑎᖃᖅᑐᒃᓴᐅᒐᓗᐊᕐᐳᑦ ᑲᓇᑕᐅᑉᐊᕕᒃᑐᕐᓯᒪᓂᖏᑎᒍᑦ ᑕᒪᒃᑯᐊ ᐱᔾᔪᑎᒋᓗᒋᑦ.ᑲᓇᑕᐅᑉ ᒐᕙᒪᒃᑯᖏᑦ ᐃᒃᐱᒋᔭᖃᕋᓗᐊᕐᒪᑕ ᑐᓂᓯ -ᒋᐊᖅ ᓴᓐᖏᓂᕆᔭᒥᓂᒃ ᐱᔾᔪᑎᒋᓗᒍ ᑲᓇᑕᐊᓐᓇᐅᒪᐅᑎᖃᕆᐊᖃᒻᒪᕆᒻᒪᑦ ᐊᑐᕐᓗᓂ ᓄᓇᖓᓂ/ᐊᕙᑎᖓᓂᒃ ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᒥᐅᑦ. ” – ᑑᓂ ᐸᓂᑭᑦ,ᐊᖓᔪᖅᑳᖅ ᑲᓇᑕᐅᑉ ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᖓᓂ ᖃᐅᔨᓴᕐᓂ -ᓕᕆᓂᕐᒧᑦ ᑲᑎᔨᓄᑦ

“ ᐃᓄᐃᑦ ᑕᐃᒪᖓᓕᒫᖅ ᓇᓗᓇᐃᕐᓯᓯᒪᒍᑕᐅ -ᖏᓐᓇᓚᖓᕗᑦ ᑲᓇᑕᐅᑉ ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᐊᓂᒃ ᓇᒻᒥ -ᓂᖃᓂᕐᒥᒃ. ᓯᓚᐅᑉ ᐊᓯᔾᔨᕐᐸᓪᓕᐊᓂᐊᓂᒃ ᓱᒃᑲᐃ -ᓕ ᑎᑦᓯᒋᐊᕐᓂᖅ ᐱᐅᓂᕐᐸᐅᕗᖅ ᓇᒻᒥᓂᖃᓂᕐᒧᑦᐱᓕᕆᔾᔪᓯᒃᓴᐅᓗᓂ. ᓯᑯᖃᐃᓐᓇᕈᓐᓇᕐᓂᖅ ᓴᐳᒻ -ᒥᒍᑎᑦᓴᑦᓯᐊᕙᐅᓂᕐᐸᐅᕗᖅ ᐅᒥᐊᕐᔪᐊᖃᐃᓐᓇ ᕋ -ᔭᕐᓂᕐᒥᑦ ᓇᑭᑐᐃᓐᓈᓗᒃ ᓯᓚᕐᔪᐊᒥᑦ. ᑲᓇᑕᒥᐱᕕᒃᓴᖃᑦᓯᐊᕐᐳᑦ ᐅᓪᓗᒥ ᓯᕗᓕᐅᕐᑎᐅᒋᐊᖅ,ᓯᓚᕐᔪᐊᒥᓗ ᓴᖅᑭᔮᕐᑎᑦᓯᓪᓚᕆᒋᐊᖅ ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᒥᑲᔪᓯᑦᓯᐊᖏᓐᓇᕐᓂᐊᕐᑐᓂᒃ ᐱᕙᓪᓕᐊᑎᑦᓯᔪᓐ ᓇᕐ -ᓂᒃᑯᑦ ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᒥ ᐊᑐᕐᓗᑎᒃ ᖃᓄᓕᒫᖅᓄᓇᒥ ᒃ/ᐃᒪ ᕐᒥ ᒃ/ᐆᒪᔪᖏᓐᓂᒃ/ᐱᕈ ᕐᑐᓂᒃ .ᐅᓇᑕᖃᑦᑕᐅᑎᖏᓐᓂᒃᑯᑦ, ᐱᓕᕆᖃᑎᒌᑦᓯᐊᕐᓂᒃ -ᑯᓪᓗ, ᐱᕙᓪᓕᐊᑎᑦᓯᓂᒃᑯᑦ ᐆᑦᑐᕋᐅᑎᑦᓯᐊᕙᓕᐅ -ᕆᐊᖃᖅᑐᒍᑦ, ᒪᓕᓪᓗᒍ ᐃᑲᔪᕐᓯᓂᖅ ᐅᑭᐅᕐᑕᕐ -ᑐᒥᐅᓂᒃ – ᐆᒃᑐᕋᐅᑎᑦᓯᐊᕙᐅᒐᔭᕐᒪᑦ ᓯᓚᕐᔪ -ᐊᒥᐅᓕᒫᓄᑦ. ᑎᓕᓯᔪᒃᓴᐅᔪᒍᑦ ᑲᓇᑕᐅᑉ ᒐᕙᒪᒃᑯ -ᖏᓐᓂᒃ ᐋᖅᑭᒃᓱᐃᖁᓗᒋᑦ ᓄᑖᓂᒃ, ᐊᓪᓚᓯᒪᑦᓯ -ᐊᑐᓂᒃ ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᒧᑦ ᒪᓕᒐᒃᓴᓂᒃ. ᓴᖅᑭᑎᑦᓯᒐ -ᓱᐊᕐᓗᑎᒃ ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᒧᑦ ᐊᖏᕈᑕᐅᒐᔭᕐᑐᒥᒃ ᐃᓄᐃᑦᐱᓇ ᓱ ᐊᖃ ᑕ ᐅ ᒍ ᓐ ᓇ ᐅᑎ ᒋ ᒐ ᔭ ᕐ ᑕᖏ ᓐᓂ ᒃ ,ᓴᖅᑭᑎᑦᓯᓗᑎᓪᓗ ᓯᓚᕐᔪᐊᒥᐅᓄᑦ ᐊᐅᓚᑦᓯᖃᑎᒋ -ᒍᑕᐅᔪᓐᓇᕋᔭᕐᑐᒥᒃ ᐊᖏᕈᑎᓂᒃ ᒪᓕᓪᓗᒋᑦ ᐊᖏᕈ -ᑕᐅᓯᒪᔪᑦ ᓄᓇᑖᕐᓯᒪᓂᒃᑯᑦ. ᑲᔪᖏᖅᓱᐃᓗᑎᒃ ᐊᔾᔨ -ᒌᖏᑦᑐᓂᒃ ᓄᑖᓂᒃ ᐱᓕᕆᕕᒃᓴᓂᒃ; ᐊᖏᓪᓕᒋ -ᐊᕐᓗᒋᓪᓗ ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᓕᕆᓂᕐᒧᑦ ᑲᑎᒪᔨᕐᔪᐊᑦᐱᓕᕆᐊᒃᓴᖏᑦ. ” – ᓰᓚ ᕗᐊᑦ- ᒃᓘᑦᓴᐃ,ᐅᖃᓕᒪᔨᒋᔭᐅᓪᓗᓂ

“ ᐱᕕᒃᓴᐅᓕᕋᓗᐊᕐᒪᑦ ᑲᓇᑕᒥᐅᓄᑦ ᕿᓂᕆᐊᑦᐊᖏᓂᕐᓴᓂᒃ ᓄᑖᓂᒃ ᐃᓱᒪᒃᓴᕐᓯᐅᕈᑎᖃᕆᐊᖅᑭᐅᔾᔪᐅᒍᓐᓇᕐᑐᓂᒃ ᐱᓕᕆᐊᒃᓴᓄᑦ ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᒥ.ᑕᒪᒃᑯᐊ ᐊᓯᔾᔨᕐᐸᓪᓕᐊᔭᐅᒐᔭᕐᓂᖏᑦ ᓴᖅᑭᑎᑦ -ᓯᒍᑕᐅᒋᐊᖃᖏᓚᑦ ᐋᖅᑭᒋᐊᒐᓛᐱᒍᑎᑐᐃᓐᓇᓂᒃ,ᐃᓛᒃᑰᕐᑎᕐᑐᓂᒃ, ᐊᒻᒪ ᑭᐅᒋᐊᕈᑎᑐᐃᓐᓇᕐᓂᒃ ᖃᐅ - ᔨᔭᐅᕙᓪᓕᐊᔪᓄᑦ ᒪᓕᒐᓕᐅᕐᑐᓴᐅᖏᑐᑦ. ᐊᖏ ᔪᓂᒃᐃᓱᒪᒋᐊᖃᖅᐳᒍᑦ, ᐃᓱᒪᒋᐊᖃᖅᑐᒍᑦ ᓄᓇᕐᔪᐊᒥᒃᑭᓪᓕᓕᐅᕐᓯᒪᓂᐅᑉ ᐅᖓᑖᓄᑦ, ᐊᒻᒪ ᓱᓕᓗᑕ,ᑲᑦᓱᖓᐃᓪᓗᑕ. ” – Dr. ᕌᑉ ᕼᐃᐅᕐᐳᕐᑦ, RobHuebert, ᓯᓚᑦᑐᕐᓴᕐᕕᐊᓂ ᑭᓪᑭᕆᐅᑉ ᐱᓕᕆ -ᕕᐊᓂ ᐅᓇᑕᕐᑐᒃᓴᓕᕆᓂᕐᒧᑦ ᐊᒻᒪ ᐱᓕᕆᔾᔪᓯᒃᓴᓂᒃᐃᓕᓐᓂᐊᕐᓂᕐᒧᑦ

“ ᓯᓚᐅᑉ ᐊᓯᔾᔨᕐᐸᓪᓕᐊᓂᖓ ᑲᒪᒋᓂᐊᕐᐸᑦ:ᒪᕆᐊᓗᒃ, ᐊᒃᓱᑦ ᑕᐃᒪᐃᓕᖓᕗᒍᑦ! ᐊᑏᑦ ᕿᓂᕆ -ᐊᓚᐅᕐᑕ ᐋᖅᑭᒋᐊᕈᑎᒃᓴᓂᒃ.

ᐊᓯᔾᔨᕐᐸᓪᓕᐊᓂᖅ: ᐅᕙᑦᑎᓐᓄᓕ ᑕᒪᓐᓇᓱᑲᑦᑐᒪᒻᕆᐊᓘᓯᒪᔪᖅ, ᐊᒻᒪ ᓱᓕ ᐊᓛᑦ ᓱᒃᑲᓕ -ᕙᓪᓕᐊᔪᑦ ᐊᓯᔾᔨᕐᑐᕐᑐᑦ. ᑕᐃᒪᖓᓕᒫᖅ ᐊᓯᔾᔨᕐᑐᕐ -ᐸᓪ ᓕᐊᒻᒪᑕ. ᓄᓇᑖᕐᓯᒪᓂᒃᑯᑦ ᐊᖏᖃᑎᒌᒍᑕᐅ -ᓯᒪᔪᑦ: ᐊᑐᓕᕐᑎᑕᐅᓗᑎᒃ, ᐊᑐᓕᕐᑎᑕᐅᓗᑎᒃ,ᐊᒻᒪ ᓱᓕ ᐊᑐᓕᕐᑎᑕᐅᓗᑎᒃ.

ᓱᖅᑯᐃᔭᐃᓂᒃᑯᑦ ᐊᒻᒪ ᖃᐅᔨᓴᕐᓂᒃᑯᑦ ᑲᓇᑕᐅᑉᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᖓᓂ: ᓱᖅᑯᐃᔭᐃᒍᒪᒍᑎᒃ ᐊᒻᒪ ᖃᐅᔨᓴ -

tal dimension.” – Mary Simon, President,Inuit Tapiriit Kanatami

“Canada’s main problem remains themanagement of natural resources.Territories should have the same rightsas provinces in this r egard. It is inCanada’s interest to han d over this control since the country’s jurisdictionrelies so heavily on the use of the landby Northerners.” – Tony Penikett,President, Canadian Arctic ResearchCommittee

“Inuit will continue to assert Canada’ssovereignty in the Arctic. Slowing downclimate change is the best strategy forsovereignty. Keeping ice intact is th ebest defence against international ship-ping. This is Can ada’s moment to lead,to take a principled stance on the globalstage based on a vision of a sustainablydeveloped Arctic economy balanced witha carefully managed Arctic ecosystem.We need to and must make this a peacefuland cooperative, sustainable model,based on support f or Arctic peoples –the model for the rest of the globe. Callon the Government of Canada to devel-op a new, detailed Arctic foreign policy.Propose an Ar ctic treaty that char gesInuit peoples with stewar dship, toinclude international co-managementagreements based on land claims models.Promote new multilateral institutions;expand the role of the Arctic Council.” –Sheila Watt-Cloutier, keynote speaker

“The time has come for Canadians tolook for the Big Idea for responding tothe challenges of the North. The trans-formational nature of the challengescoming forward require that we d o notresort to ad hoc, piecemeal, incrementaland reactive policies. We need to thinkbig, we need to think beyond boundaries,and we must be bold.” – Dr. Rob Huebert,University of Calgary’s Centre for Militaryand Strategic Studies

“In the Grip of Climate Change: yeswe are! Let’s get on with finding solutions.

Pace of change: for us it has beenvery fast, and is becoming even faster.The only constant is change itself. LandClaims Agreements: implement, implement,and implement again.

Science and Research in the CanadianArctic: If you wan t to d o science andresearch, you are welcome. Don’t harmthe wildlife and environment. When youhave done your work, please share your

avatinganik ukiurtartumiut.” – TonyPenikett, angajuqqaaq Kanataup ukiur-tartungani qaujisarnilirinirmut katijinut

“Inuit taimangalimaaq nalunair-sisimagutaunginnalangavut Kanataupukiurtartuanik namminiqanirmik. Sinaupasijjirpallianianik sukkailititsigiarniqpiunirpauvuq namminiqanirmut pilirijju -siksauluni. sikuqainnarunnarniq sapum-migutitsatsiavaunirpauvuq umiarjua qain -narajarnirmit nakituinnaaluk silarjuamit.Kanatami piviksaqatsiarput ullumisivuliurtiugiaq, silarjuamilu saqqijaar-titsillarigiaq ukiurtartumi k ajusit-sianginnarniartunik pivalliatitsijunnar -nikkut ukiurtartumi aturlutik qanulimaaqnunamik/imarmik/uumajunginnik/pirurtunik. Unataqattau tingin nik kut, piliri -qa tigiitsiarnikkullu, pivalliatitsinikkutuutturautitsiavaliuriaqaqtugut, malilluguikajursiniq ukiurtartumiunik – uukturau -titsiavaugajarmat silarjuamiulimaanut.Tilisijuksaujugut Kanataup gavamak ku -nginnik aaqqiksuiqulugit n utaanik,allasimatsiatunik ukiurtartumut maligak -sanik. Saqqititsigasuarlutik ukiurtartumutangirutaugajartumik Inuit pinasua qa tau -gunnautigigajartanginnik, saqqititsilutillusilarjuamiunut aulatsiqatigigutaujun-narajartumik angirutinik malillugitangirutausimajut nunataarsimanikkut.kajungiqsuilutik ajjigiingittunik nutaanikpiliriviksanik; angilligiarlugillu ukiurtar-tulirinirmut katimajirjuat piliriaksangit.” –Sheila Watt-Cloutier, uqalimajigijaulluni

“Piviksauliraluarmat Kanatamiunutqiniriat anginirsanik nutaanik isumak-sarsiurutiqariaq kiujjuugunnartunikpiliriaksanut ukiurtartumi. T amakkuaasijjirpalliajaugajarningit saqqititsigu -taugiaqangilat aaqqigiagalaapigutituin-nanik, ilaakkuurtirtunik, amm a kiugia-rutituinnarnik qaujijauvalliajunut mali-galiurtusaungitut. Angijunik isumagia -qaqpugut, isumagiaqaqtugut nunarjua -mik killiliursimaniup ungataanut, ammasuliluta, katsungailluta.” – Dr. Rob Huebert,silattursarviani kilkiriup pilirivi aniunatartuksalirinirmut amma pilirijjusik-sanik ilinniarnirmut

“Silaup asijjirpallianinga kamagi -niarpat: marialuk, aksut taim ailinga -vugut! Atiit qinirialaurta aaqqigiarutik-sanik.

Asijjirpallianiq: uvattinnuli tamannasukattumamrialuusimajuq, amma suli alaatsukkalivalliajut asijjirturtut. T aimanga -limaaq asijjirturpalliammata. Nunataar -simanikkut angiqatigiigutausimajut:atulirtitaulutik, atulirtitaulutik, amm asuli atulirtitaulutik.

Suqquijainikkut amma qaujisar nik kutkanataup ukiurtartungani: suqquijaigu-magutik amma qaujisarumagutik, tun-ngasuktitauvut. Kisiani surrangillugituumajut amma avativut. Pijariirutsilupiliriarijatsinnik, uqausiritsiarpallugitqaujijasi ukiurtartumiunut. Aullarutsi

« Les Inuits continueront de revendi-quer la souver aineté canadienne del’Arctique. Le ralentissement du change-ment climatique constitue la meilleurestratégie de la souveraineté. Le meilleurmoyen d’empêcher le tr ansport inter -national est d e conserver les glacesintactes. Le m oment est ven u pour leCanada de mener par l’e xemple, enadoptant sur la scèn e internationaleune position fondée sur des principes etune vision d’une économie arctiquedéveloppée de manière durable et contrebalancée par un écosystème arctiquegéré avec soin. Il n ous faut créer unmodèle durable pacifique et coopératif,en appuyant les peuples de l’Arctique –un exemple pour le reste de l’humanité.Il faut demander au g ouvernement duCanada d’élaborer une nouvelle politiqueextérieure détaillée pour l’ Arctique. Ilfaut proposer un traité de l’Arctique quiattribuerait l’intendance au peuple inuitet qui compr endrait des conventionsinternationales de cogestion fondées surdes modèles de revendication territoriale.Il faut promouvoir la création de nouvellesinstitutions multilatérales et élar gir lerôle du Conseil de l’Arctique. » [Traduction]– Sheila Watt-Cloutier, conférencièred’honneur

« Le m oment est ven u pour lesCanadiens de chercher la ‘Gr ande idée’pour réagir aux défis que présen te leNord. La nature transformationnelle desdéfis nous force à ne pas recourir à despolitiques réactives, marginales, partielleset à l’improviste. Nous devons « pensergrand », au-delà des frontières, et nousdevons être audacieux. » [Traduction] –Professeur Rob H uebert, Centre forMilitary and Strategic Studies, Universitéde Calgary

« Aux prises avec le chan gement climatique, oui, nous le sommes! Il nousfaut maintenant trouver des solutions.

La vitesse du changement : pour nous,les choses se produisent rapidement, etce, de plus en plus . Le seul élém ent constant est le changement lui-même. Lesaccords sur les revendications territoriales :les réaliser, les réaliser, les réaliser encore.

La science et la r echerche dansl’Arctique canadien : Si vous voulez fairede la sci ence et d e la r echerche, vousêtes les bienvenus. Ne nuisez pas à lafaune et à l’envir onnement. Lorsquevous avez terminé vos tr avaux, veuillezpartager vos conclusions. Lorsque vousquittez les lieux, emportez vos déchets.La souveraineté canadienne de l’Arctique :

wkw5 s9lu INUIT TODAY

60

srx4~6

| FA

LL 2

009

I N U K T I T U T wk4tg5

ᕈᒪᒍᑎᒃ, ᑐᓐᖓᓱᒃᑎᑕᐅᕗᑦ. ᑭᓯᐊᓂ ᓱᕐᕋᖏᓪᓗᒋᑦᐆᒪᔪᑦ ᐊᒻᒪ ᐊᕙᑎᕗᑦ. ᐱᔭᕇᕈᑦᓯᓗ ᐱᓕᕆᐊᕆ -ᔭᑦᓯᓐᓂᒃ, ᐅᖃᐅᓯᕆᑦᓯᐊᕐᐸᓪᓗᒋᑦ ᖃᐅᔨᔭᓯ ᐅᑭ -ᐅᕐ ᑕᕐᑐᒥᐅᓄᑦ. ᐊᐅᓪᓚᕈᑦᓯ ᓄᓇᑦᑎᓐᓂ, ᓇᒃᓴᖃ -ᓯ ᐅᑎᕙᓪᓗᓯᐅᒃ ᒪᕐᓗᑯᓯ.

ᑲᓇᑕᐅᑉ ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᖓᓂᒃ ᓇᒻᒥᓂᖃᓂᖅ:ᑕᒪᓐᓇ ᐱᑐᐃᓐᓇᐅᖏᑦᑐᒻᒪᕆᒃ, ᐱᔭᕆᐊᑐᔪᖅ.ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᖅ ᖃᓄᐃᑦᑑᖅᑰᔨᕙ? ᑕᑯᓐᓇᕐᐸᐃᑦᑕᕝᕙ. ” – ᔮᓐ ᐊᒪᕈᐊᓕᒃ, “ ᓄᓇᕗᒻᒧᑦ ᐊᑖᑕ” “ ᓱᖅᑯᐃᔭᐃᓂᖅ ( ᖃᐅᔨᓴᕐᓂᖅ) ᐊᒻᒪ ᖃᕆ -

ᑕᐅᔭᒃᑯᑦ ᐊᒃᑐᐃᓂᖃᖅᑐᖅ ᑕᒪᐃᓐᓂᒃ ᑎᓴᒪᓂᒃᐱᒻᒪᕆᐅᑎᑕᐅᔪᓂᒃ: ᓇᒻᒥᓂᖃᓂᖅ ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᒥᒃ,ᑮᓇᐅᔭᓕᐅᕋᓱᐊᕐᓂᓕᕆᓂᖅ ᐊᒻᒪ ᐃᓅᓯᓕᕆᓂᖅ,ᐊᕙᑎᒥᒃ ᓴᐳᒻᒥᓇᓱᐊᕐᓂᖅ, ᐊᒻᒪ ᓇᒻᒥᓂᖅᒐᕙᒪᓕᕆᓂᖅ. ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᒥᐅᑦ ᓯᕗᓕ ᐅᕆᒋ ᐊ -ᖃᖅᐳᑦ ᐱᓕᕆᖃᑕᐅᓂᒃᑯᑦ ᐋᖅᑭᒃᓱᐃᓇᓱ -ᐊᕐᑎᓪᓗᒋᑦ ᑲᓇᑕᒥ ᖃᐅᔨᓴᕐᑕᐅᔪᒃᓴᓂᒃ. ” –Dr. ᑕᐃᑯᑦ ᕼᒃ, David Hik ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᒥ ᖃᐅᔨ -ᐅᓴᕐᓂᓕᕆᔨ ᒪᓕᒐᕐᒥᒃ

“ ᐱᓕᕆᔾᔪᓯᐅᒐᔭᕐᑐᖅ ᑐᕌᖓᒋᐊᓕᐅᒐᓗᐊᖅ,ᐊᑕᖏᕐᓯᓂᕐᒥᒃ ᐊᖏᔫᑎᓂᒃ ᑕᐅᑐᓐᓂᒃᑯᑦ. ᑭᓯᐊᓂᐱᓕᕆᔾᔪᓯᖃᕋᑦᑕ ᐊᑲᐅᖏᑦᑐᓂᒃ ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᒧᑦᑎᓴᒪᐃᓐᓇᕐᓂᒃ ᐱᔾᔪᑎᖃᓗᐊᕐᑐᓂᒃ. ᐱᓕᕆᔾᔪ -ᓯᖃᕆᐊᖃᖅᐳᒍᑦ ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᒧᑦ ᐊᒻᒪ ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᒧᑦᐱᓕᕆᔾᔪᓯᓪᓚᕆᐅᓗᓂ ᑐᕌᖓᔪᒥᒃ. ” – Dr. ᕗᕋ -ᐃᖕᓕᓐ ᑯᕆᕕᑦ, Franklyn Griffiths ᑲᓇᑕᒥᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᓕᕆᓂᕐᒧᑦ – ᓄᑖᖅ ᐱᓕᕆᔾᔪᓯᒃᓴᖅ

findings. When you leave , please tak eyour garbage.

Canadian Arctic Sovereignty: It is avery complex issue. What d oes it looklike in th e North? You are looking atit.” – John Amagoalik, “The Father ofNunavut”

“Science and technology underpinall four pillars: Sover eignty, Economicand Social Development, EnvironmentalProtection, and Governance. People of theNorth must take a lead r ole in shapingCanada’s research agenda.” – Dr. David Hik

“The strategy should be a spear, anelegant thing. Instead we have a north-ern strategy that has four pillars, whichis totally imm obile. We need to have a Northern Strategy and an Ar ctic strategy.” – Dr. Franklyn Griffiths

nunattinni, naksaqasiutivallusiuk marlukusi. Kanataup ukiurtartunganik nammi -

niqaniq: tamanna pituinnaungittum-marik, pijariatujuq. Ukiurtartuq qanuit-tuuqquujiva? takunnarpait tavva.” –John Amagoalik, “Nunavummut ataata”

“Suqquijainiq (qaujisarniq) amm aqaritaujakkut iqiniq aktuiniqaqtuqtamainnik tisamanik pimmariutitaujunik:namminiqaniq ukiurtartumik, kiinaujali-urasuarniliriniq amma inuusiliriniq, ava-timik sapumminasuarniq, amma namminiqgavamaliriniq. ukiurtartumiut sivuliuri-giaqaqput piliriqataunikkut aaqqiksui -nasuartillugit Kanatami qaujisartaujuk-sanik.” – Dr. David Hik ukiurtartumiqaujiusarniliriji maligarmik

“Pilirijjusiugajartuq turaangagialiu-galuaq, atangirsinirmik angijuutiniktautunnikkut. Kisiani pilirijjusiqarattaakaungittunik ukiurtartumut tisamain-narnik pijjutiqaluartunik. pilirijjusiqari-aqaqpugut ukiurtartumut amma ukiur-tartumut pilirijjusillariuluni turaangaju-mik.” – Dr. Franklyn Griffiths Kanatamiukiurtartulirinirmut – nutaaq pilirijjusiksaq

Il s’agit d’une question très complexe. Àquoi cela r essemble-t-il dans le N ord?Vous êtes en tr ain de le r egarder. »[Traduction] – John Amagoalik, le « pèredu Nunavut »

« La science et la techn ologie sou -tiennent quatre piliers : la souveraineté,le développement économique et social,la protection de l'environnement et lagouvernance. Les gens du Nord doiventjouer un rôle prépondérant dans l’élabo-ration du programme de recherche duCanada. » [T raduction] – ProfesseurDavid Hik, sur la politique sci entifiquedans le Nord

« La stratégie devrait être une lance,une chose élégante. Au lieu, nous avonsune stratégie nordique fondée sur quatrepiliers, ce qui l’imm obilise totalement.Il nous faut une stratégie nordique etune stratégie arctique. » [Traduction] –Professeur Franklyn Griffiths, sur le Nordcanadien – Une nouvelle stratégie

ᓄᓇᑦᓯᐊᕗᑦ ᐊᕕᒃᑐᕐᓯᒪᓂᖓ ᓇᓗᓇᐃᕐᑕᐅ -ᓚᐅᕐᑐᖅ ᓂᐅᕐᕈᔭᒃᓴᒫᖑᑎᓪᓗᒍ 2 009, ᒥ ᐃᓄᐃᑦᑕᐱᕇᑦ ᑲᓇᑕᒥ ᐃᓄᐃᑦ ᓄᓇᖏᓐᓄᐊᕐᑕᓕᕐᐸᑕ.1 9, ᖑᔪᑦ ᐊᖓᔪᖅᑳᖑᔫᑏᑦ ᒐᕙᒪᐃᑦ 7,ᓂᑦᒐᕙᒪᑐᖃᒃᑯᑦ ᐱᓕᕆᕕᖏᓐᓂᑦ ᐃᖏᕐᕋᑲᖃ ᐅᓚ -ᐅᕐᑐᑦ ᐊᐃᕆᓕ 2 0- 2 4 , 2 009, ᒥ. ᐃᖏᕐᕋᑲ -ᑕᖃᑕᐅᔪᑦ ᑲᑎᖃᑎᖃᕈᓐᓇᕐᓯᓚᐅᕐᑐᑦ ᓄᓇᑦᓯᐊᕗᑦᒐᕙᒪᖏᑕ ᐊᖓᔪᖅᑳᖏᓐᓂᒃ ᓇᐃᓂᒥ ᐊᒻᒪᕼᐅᑉᑕᐃᓕᒥ, ᐊᒻᒪ ᕗᐃᓯᔅ ᐸᐃᒥ, 1 0 ᒪᐃᓪ ᐸᐃᒥ,ᑰᔅ ᐸᐃᒥ, ᐊᒻᒪ ᓴᐃᑦ ᔮᓐᔅᒥ. ᒪᓕᑦᑐᑦ 1 9ᑲᑎᒪᖃᑕᐅᓪᓗᑎᒃ ᑐᑭᓯᒋᐊᕐᑎᑕᐅᓚᐅᕐᑐᑦ ᖃᓄᖅᐱᕙᓪᓕᐊᑎᑕᐅᒻᒪᖔᑕ ᓄᓇᑦᓯᐊᕗᑦ ᒐᕙᒪᖏᑦ,ᓚᐸᑐᐊᒥᓗ ᐃᓄᐃᑦ ᑮᓇᐅᔭᓕᐅᕋᓱᐊᕐᓂᓕᕆᓂᕐᒧᑦᑲᑐᔾᔨᖃᑎᒌᖏᑕ ᒥᒃᓵᓄᑦ, ᓄᓇᑦᓯᐊᕗᑦ ᓂᐅᕐᕈ -ᔪᓕᕆᓂᐊᓄᑦ, ᐅᔭᕋᓐᓂᐊᕐᕕᐅᑉ Vale Inco ᓂᑯᓪᒥᒥᒃᓵᓄᑦ, ᐊᒻᒪ ᐅᖄᓚᖃᑎᒌᑦ ᑐᓴᐅᒪᐅᑎᓕᕆᔨᖏᑕᒥᒃᓵᓄᑦ. ᐊᕐᕕᑕᕐᑎᓗᒋᑦ ᓯᑭᑑᒃᑯᑦ ᐆᒐᕐᓯᐅᕐᑎ ᑕ ᐅ -ᓚᐅᕐᑐᑦ, ᐊᒻᒪ ᑏᓕᐅᕐᓱᑎᒃ ᓴᓂᐊᓂ ᕼᐅᑕᐃᓕᐅᑉ.

ᓇᖁᕋᒦᕐᑕᕗᑦ ᓄᓇᑦᓯᐊᕗᑦ ᒐᕙᒪᖏᑦ ᐃᑲᔪ -ᓚᐅᕐᒪᑕ ᑕᒪᑐᒥᐊ ᐊᕐᕕᑕᓚᐅᕐᓂᒥᒃ ᐸᕐᓇᐃᑎᓪ -ᓗᑕ, ᐊᒻᒪ ᖁᔭᓕᔭᕗᑦ ᖃᖓᑕᔫᖏᑦ, AirLabrador ᐃᑲᔪᓚᐅᕐᒪᑕ ᑲᑎᒪᔭᕐᑐᖃᐅᔪᓂᒃ ᕼᐊᐱᕙᓕᒥᑦ. 2 01 0, ᒥ ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᒥ ᐊᕐᕕᑕᕈᒫᓕᕆᕗᑦᓄᓇᕕᒻᒧᑦ.

The Nunatsiavut region was the desti-nation for the 2009 ITK Inuit Arctic Tour.19 senior bureaucrats from seven federalgovernment departments participated inthe tour, which took place April 20-24,2009. The participants met withNunatsiavut Government officials in Nainand Hopedale, as well as V oisey’s Bay,Ten Mile Bay, Goose Bay, and St. John’s.The 19 parti cipants attended briefingson the development of the NunatsiavutGovernment, Labrador Inuit DevelopmentCorporation, Nunatsiavut Tourism, theVale Inco nickel mine, and OKâlaKatigetSociety. A tour hi ghlight was a ski-d ooexcursion to ji g for cod, and have aboilup near Hopedale.

Thanks to the Nunatsiavut Govern mentfor assistance in arr angements for thetour, and to Air Labrador for sponsoringa supper f or the participants while inHappy Valley. The 2010 Arctic Tour willbe held in the Nunavik region.

Nunatsiavut aviktursimaninga nalunair -taulaurtuq niurrujaksamaangutillugu2009,mi Inuit Tapiriit Kanatami Inuitnunanginnuartalirpata. 19,ngujut anga-juqqaangujuutiit gavamait 7,nit gavama -tuqakkut pilirivinginnit ingirrakaqaulaur -tut Airili 20-24, 2009,mi. Ingirra ka ta qa -taujut katiqatiqarunnarsilaurtut Nunat -siavut gavamangita angajuqqaanginniknainimi amma Hopedalemi, amma Voisey’sBaymi, Ten Mile Baymi, Goose Baymi,amma St. John’smi. Malittut 19 katima -qataullutik tukisigiartitaulaurtut qanuqpivalliatitaummangaata Nunatsiavutgavamangit, Lapatuamilu Inuit Kiinau ja -liurasuarnilirinirmut katujjiqatigiingitamiksaanut, Nunatsiavut niurrujulirini-anut, ujaranniarviup Vale Inco nikulmimiksaanut, amma OKâlaKatiget tusau -mautilirijingita miksaanut. Arvitar ti lu gitsikituukkut kuugarsiurtitaulaurtut,amma tiiliursutik saniani Hopedaliup.

Naquramiirtavut nunatsiavut gava-mangit ikajulaurmata tamatumia arvita-laurnimik parnaitilluta, amma qujali-javut qangatajuungit, Air Labrador ika-julaurmata katimajartuqaujunik HappyValleymit. 2010,mi ukiurtartumi arvita -rumaalirivut nunavimmut.

La région du Nunatsiavut a fait l’objetde la tournée d e l’Arctique de l’ITK en2009. Dix-neuf hauts fonctionnaires desept ministères du gouvernement fédéralont participé à la tournée qui a eu li eudu 20 au 24 avril 2009. Les participants ontrencontré des représentants du gouverne -ment du Nunatsiavut à Nain et à Hopedale,ainsi qu’à Voisey’s Bay, Ten Mile Bay, GooseBay et St. John’s. Les 19 participants ontassisté à des séances de renseignementssur le développement du gouvernement duNunatsiavut, la Labrador Inuit Develop -ment Corporation, Nunatsiavut Tourism,la mine de nickel Vale Inco et laOKâlaKatiget Society. Un fait saillant dela tournée a été l’e xcursion en m oto -neige pour la pêch e à la m orue et sacuisson près de Hopedale.

Nous désirons remercier le gouverne-ment du Nunatsiavut pour son aide dansl’organisation de la tournée et AirLabrador pour avoir comm andité undîner à l’in tention des participants àHappy Valley. La tournée d e l’Arctique2010 aura lieu dans la région du Nunavik.

ᐃᓄᐃᑦ ᐅᑭᐅᕐᑕᕐᑐᒧᐊᕐᓂᖓ 2 009, ᒥ Inuit Arctic Tour 2009

Inuit Ukiurtartumuarninga 2009,mi

Tournée de l’Arctique inuit 2009

61I N U K T I T U T wk4tg5

UK

IAK

SA

AQ

| A

UT

OM

NE

200

9

ᒪᒃᑯᑦᑑᑉ ᐅᐱᒍᓱᓐᓂᖓ ᐊᒻᒪ ᑲᒪᑦᓯᐊᕐᓂᖓ ( ᒪᑭᑕᑦᓯᐊᕐᓂᖓ) Young, proud and in control

Makkuttuup upigusunninga amma kamatsiarninga (mamikatsiarninga)

Jeunes, fiers et autonomes

ᒪᑭᒪᑦᓯᐊᓕᕐᓂᖅ ᐊᒻᒪ ᐃᖅᑲᓇᐃᔭᕐᓂᖅ ᐊᕐᓱᕈᕈ -ᑎ ᒋᒻᒪᕆᑉᐸᖏᑦ ᐃᓄᐃᑦ ᑕᐱᕇᑦ ᑲᓇᑕᒥ ᑐᒃᓯᕋ -ᕈᑎᖏᑎᒍᑦ ᒪᒃᑯᑦᑐᓕᕆᕕᐊᒍᑦ. ᐃᖅᑲᓇᐃᔭᕐᑎ -ᖃᓛᕐᑐᑦ ᑕᓪᓕᒪᓂᒃ ( 5 ) ᒪᒃᑯᑦᑐᓂᒃ ᐃᓄᓐᓂᑦᑐᓴᕐᑎᑦᓯᒐᔭᕐᑎᓪᓗᒋᑦ ᒪᒃᑯᑦᑐᓂᒃ ᐃᓱᒫᓗᒍᑎ -ᒋᔭᖏᑕ ᒥᒃᓵᓄᑦ ᑲᓇᑕᒥ ᒪᓕᒐᓕᐅᕐᐸᓪᓕᐊᓂᒃᑯᑦ.ᑕᕝᕙᓂ ᐃᖅᑲᓇᐃᔭᕐᕕᒻᒥ ᑲᒪᒋᔭᖃᕋᔭᕐᑐᑦᖃᓄᐃᖏᑦᓯᐊᕋᓱᐊᕐᓂᓕᕆᓂᕐᒧᑦ ᐊᒻᒪ ᐊᕙ ᑎᓕ -ᕆᓂᕐᒧᑦ, ᐃᓅᓯᓕᕆᓂᕐᒧᑦ/ᑮᓇᐅᔭᓕ ᐅᕋᓱᐊᕐᓂᓕ -ᕆᓂᕐᒧᓪᓗ, ᐃᓕᓐᓂᐊᕐᓂᓕᕆᓂᕐᒧᑦ ᐊᒻᒪ ᐃᓄᓯ -ᓕᒫᒥ ᐃᓕᓐᓂᐊᕈᓐᓇᕐᓂᕐᒧᑦ, ᐊᒻᒪ ᐅᖃᐅᓯᓕᕆ -ᓂᕐᒥᒃ ᑲᔪᖏᖅᓱᐃᓂᕐᒧᑦ ᐊᒻᒪ ᓴᐳᒻᒥᔪᒃᓴᐅᓂᕐᒧᑦᑐᕌᖓᔪᓂᒃ.

ᒪᒃᑯᑦᑐᓕᕆᓂᕐᒧᑦ ᐃᖅᑲᓇᐃᔭᕐᕕᒻᒥ ᐱᓇᓱᐊ ᖃ -ᑎᖃᕋᔭᕐᑐᑦ ᑲᓇᑕᒥ ᒪᒃᑯᑦᑐᑦ ᐃᓄᐃᑦ ᑲᑐᔾᔨᖃ -ᑎᒌᖓᓂᒃ, ᐊᑭᓕᕐᑐᕐᑕᐅᓇᑎᒃ ᒪᒃᑯᑦᑐᑦ ᐃᓄᐃᑦᓂᕈᐊᕐᑕᐅᓯᒪᔪᑦ ᐱᖓᓲᔪᕐᑐᓂᑦ ( 6 ) ᓄᓇᓖᑦᐊᕕᒃᑐᕐᓯᒪᓂᖏᓐᓂᑦ ᐃᓄᐃᑦ ᓄᓇᖓᓂ, ᐊᒻᒪᐱᕕᒃᓴᖃᕈᑕᐅᒐᔭᕐᑎᓪᓗᒍ ᑲᓇᑕᒥ ᐃᓄᐃᑦ ᒪᒃᑯᑦᑐᑦᑲᑎᒪᔨᖏᓐᓄᑦ ᑲᒪᒋᐊᖅ ᐊᖏᓂᕐᓴᓂᒃ ᐊᒻᒪᐊᑯᓂᐅᓂᕐᓴᒧᐊᖓᔪᓂᒃ ᐱᓕᕆᐊᖃᕈᓐᓇᕆᐊᖅᐃᑲᔪᕈᑎᒃᓴᓂᒃ. ᐊᒻᒪ ᑐᒃᓯᕋᓛᕐᑐᑦ ᐊᑐᐃᓐᓇᖃ -ᕈᓐᓇᕋᔭᕐᓂᕐᒧᑦ ᑮᓇᐅᔭᓂᒃ ᐊᑐᕆᐊᖃᖅᑕᒥᓂᒃᐱᓕᕆᓗᑎᒃ ᑲᓇᑕᒥ ᐃᓄᐃᑦ ᒪᒃᑯᑦᑐᑦ ᑲᑎᒪᔨᖏᑕᐱᓕᕆᐊᒃᓴᖏᓐᓄᑦ, ᑕᒪᓐᓇᓗ ᐊᑯᓂ ᐊᕐᕌᒍᒐᓴᓐᓂ

Empowerment and employment are thecornerstones of ITK’s proposed new YouthDivision. It will employ five young Inuitto bring a youth-inf ormed perspectiveto relevant issues at the national policylevel. The division will f ocus on th eareas of health and environment, socio-economic development, education andlifelong learning, and language promotionand preservation.

The Youth Division would work withthe National Inuit Youth Council (NIYC),a volunteer board of young Inuit elect-ed to represent six regions within InuitNunangat, and allow NIYC to tak e onlarger and longer-term projects. It wouldalso apply f or and access th e fundingnecessary to carry out the work of NIYC,which has struggled for several years asan unincorporated body unable to obtainfederal grants.

The immediate goals of the YouthDivision include the drafting of a Youth

Makimatsialirniq amma iqqanaijarniqarsururutigimmarippangit Inuit TapiriitKanatami tuksirarutingitigut makkut-tuliriviagut. Iqqanaijartiqalaartut talli-manik (5) makkuttunik Inunnit tusartit-sigajartillugit makkuttunik isumaalu gu -tigijangita miksaanut Kanatami maligal-iurpallianikkut. Tavvani iqqanaijarvimmikamagijaqarajartut qanuingitsiarasuar -nilirinirmut amma avatilirinirmut, inuu -si lirinirmut/kiinaujaliurasuarnilirinir mullu,ilinniarnilirinirmut amma inusilimaamiilinniarunnarnirmut, amma uqausiliri -nir mik kajungiqsuinirmut amma sapum-mijuksaunirmut

Makkuttulirinirmut iqqanaijarvimmipinasuaqatiqarajartut Kanatami makkut-tut Inuit katujjiqatigiinganik, akilirtur-taunatik makkuttut Inuit niruartausimajutpingasuujurtunit (6) nunaliit aviktursi-maninginnit Inuit nunangani, ammapiviksaqarutaugajartillugu Kanatami Inuitmakkuttut katimajinginnut kamagiaqanginirsanik amma akuniunirsamuanga-

L’habilitation et l’emploi constituentles pierres angulaires de la n ouvelleDivision de la jeunesse que propose l’ITK.Cinq jeunes Inuits y tr availleront pourêtre en mesure de donner un point devue éclairé de la part des jeunes sur desquestions pertinentes au niveaustratégique national. La Divisi on seconcentrera sur les secteurs de la santéet de l’environnement, le développe-ment socio-économique, l’éducation etl’acquisition continue du savoir, et lamise en valeur et la préservati on de lalangue.La Division de la jeunesse travailleraitavec le N ational Inuit Youth Council(NIYC), un con seil bénévole d e jeunesInuits élus pour représenter six régionsdu Nunangat inuit et permettre au NIYCd’entreprendre de plus grands projets àplus long terme. La Divisi on deman-derait aussi le fin ancement nécessaireet pourrait y avoir accès, pour réaliser le

ᑲᓇᑕᒥ ᐃᓄᐃᑦ ᒪᒃᑯᑦᑐᑦ ᑲᑎᒪᔨᕐᔪᐊᖏᑦ ᑲᑎᑦᑐᑦ ᑲᓇᑕᒥ ᐃᓄᐃᑦ ᑕᐱᕆᒃᑯᖏᓐᓂ. Members of the National Inuit Youth Council gather at ITK.Kanatami Inuit Makkuttut Katimajiangit katittut Kanatami Inuit Tapiriknginni.Les membres du National Inuit Youth Council se réunissent à l’ITK.

wkw5 s9lu INUIT TODAY

62 I N U K T I T U T wk4tg5

ᐊᕐᓱᕈᕈᑎᒋᓯᒪᒻᒪᐅᒃ ᓇᓗᓇᐃᕐᑕᐅᓯᒪᖏᓐᓂᖓᑕᑎᒥᖁᑎᐊᑕ ᐱᔾᔪᑎᒋᓪᓗᒍ, ᑮᓇᐅᔭᓂᒃ ᑎᒍᓯᒐᓱ -ᐊᕆᐊᖅ ᑲᓇᑕᐅᑉ ᒐᕙᒪᒃᑯᖏᓐᓂᑦ.

ᒪᒃᑯᑦᑐᓕᕆᓂᕐᒧᑦ ᐱᓇᓱᐊᕐᕕᖓᓂ ᓯᕗᓪᓕᕐᐹᒥᑐᕌᒐᖃᖅᐳᑦ ᐅᑯᓂᖓ ᑎᑎᕋᖅᐸᓪᓕᐊᒋᐊᖅᒪᒃᑯᑦᑐᑦ ᐱᓇᓱᐊᕆᐊᖃᖅᑕᖏᓐᓂᒃ, ᓇᓗᓇᐃᕐᓯ -ᓗᑎᒃ ᐱᔾᔪᑎᖓᓂᒃ, ᑐᕌᕐᑕᖏᓐᓂᒃ ᐊᒻᒪ ᐱᓕᕆᔾ -ᔪ ᓯᒃᓴᖏᓐᓂᒃ ᐊᒻᒪ ᐊᑐᐊᒐᒃᓴᖏᓐᓂᒃ ᒪᓕᒐᑎᒍᑦᐱᓇᓱᐊᕐᓗᑎᒃ, ᐊᒻᒪ ᐋᖅᑭᒃᓱᐃᓂᒃᑯᑦ ᐱᓕᕆᖃᑎ -ᒌᓐᓂᐅᒐᓴᕐᑐᒥᒃ, ᐊᒻᒪ ᑕᒪᓐᓇ ᐃᖅᑲᓇᐃᔭᕐᑎᖃ -ᑲᐃᓐᓇᕈᑕᐅᒐᔭᕐᒪᑦ ( ᐊᒻᒪ ᐃᖅᑲᓇᐃᔭᐃᓐᓇᕐ -ᑐᖃᓗᓂ ᐊᒻᒪ ᐃᖅᑲᓇᐃᔭᑲᐃᓐᓇᕐᑐᓂᒃ ᒪᒃᑯᑦᑐᓂᒃᐱᓇᓱᐊᕐᕕᖓᓂ) ᐊᒻᒪ ᐱᕕᒃᓴᑦᓯᐊᕙᐅᒐᔭᕐᑐᖅᐱᒋᐅᕐᓴᕐᓂᒃᑯᑦ ᐊᒻᒪ ᓯᕗᓕᐅᕐᑎᐅᓂᕐᒧᑦ ᐃᓕᓐᓂ -ᐊᕐᐸᓪᓕᐊᓂᒃᑯᑦ.

ᒪᒃᑯᑦᑐᓕᕆᓂᕐᒧᑦ ᐱᓇᓱᒡᕕᒻᒥ ᐃᑲᔪᕋᔭᕐᑐᑦᐋᖅᑭᒃᓱᐃᒋᐊᓪᓚᒋᐊᖅ ᑎᒥᖁᑎᖓᓂᒃ ᑲᓇᑕᒥᐃᓄᐃᑦ ᒪᒃᑯᑦᑐᑦ ᑲᑐᔾᔨᖃᑎᒌᖓᑕ, ᑕᒪᓐᓇᓗᐱᒋᐊᕐᑕᐅᓯᒪᓕᕇᖅᑐᖅ.

ᐊᒻᒪ ᑕᑯᓐᓇᕐᓗᒍ ᓯᕗᓂᒃᓴᖓ, ᑖᒃᑯᐊ ᑲᓇᑕᒥᐃᓄᐃᑦ ᒪᒃᑯᑦᑐᑦ ᑲᑐᔾᔨᖃᑎᒌᖓᑕ ᑲᑎᒪᔨᖏᑦᐅᖃᐅᓯᖃᖅᓯᒪᔪᑦ ᐊᕐᓱᕈᕈᑎᒋᓯᒪᔭᖏᓐᓂᒃ ᑎᒥᖁ -ᑎᖓᑕ ᑭᖑᓂᐅᓕᕐᑐᒥ, ᑲᑎᒪᑎᓪᓗᒋᑦ ᑲᑎᒪᓪᓚᑦ -ᑖᕐᓱᑎᒃ ᐋᑐᕗᐊᒥ ᒪᕐᔨ 2 009, ᒥ. ᑲᑎᒪᔨᖏᑦᑲᑎᖃᑎᖃᓚᐅᕐᑐᑦ ᔮᓇᑕ ᑑᕐᐅᒥᒃ, JonathanDewar, ᑲᒪᔨᒻᒪᕆᖓᓂᒃ ᖃᐅᔨᓴᕐᓂᕐᒧᑦ ᓄᓇᖃᖅ -ᑳᖅᓯᒪᔪᑦ ᐃᓕᓐᓂᐊᕆᐊᕐᑎᑕᐅᕙᓚᐅᕐᑐᑦ ᑐᓐᖓ -ᕕᖓᓂ, ᐊᒻᒪ ᐅᖃᐅᓯᖃᓚᐅᕐᑐᑦ ᐊᑲᐅᖏᓕ -ᐅᕈᑕᐅᓂᖓᓂᒃ ᐃᓕᓐᓂᐊᕆᐊᖅᐸᓚᐅᕐᑐᑦ ᐊᐅᓪ -ᓚᕐ ᑎᑕᐅᓪᓗᑎᒃ ᐱᔾᔪᑎᒋᓪᓗᒋᑦ.

“ ᐃᓱᒪᒋᔭᐅᓯᒪᖏᓐᓇᑦᑕ ᑭᖑᕚᖑᓂᕗᑦ ᑭᖑ -ᕚᖑᑎᓪᓗᑕ, ” ᐅᖃᓚᐅᕐᑐᖅ ᑲᓇᑕᒥ ᐃᓄᐃᑦᒪᒃᑯᑦᑐᑦ ᑲᑐᔾᔨᖃᑎᒌᖏᑕ ᐊᖓᔪᖅᑳᖓ ᔨᐊᓯ ᒪᐃᑦ.“ ᑕᒪᑦᑕ ᕿᑐᕐᖓᕆᔭᐅᕗᒍᑦ ᐃᓕᓐᓂᐊᕆᐊᖅᐸ -ᓚᐅᕐᑐᓄᑦ. ᑕᒪᑦᑕ ᑐᑭᓯᐊᔪᒍᑦ ᐅᖃᐅᓯᕐᒥᓂᒃ ᐊᒻᒪᐃᓕᖅᑯᓯᒥᓂᒃ ᐊᑐᕈᓐᓇᐃᓚᐅᕐᓂᕐᒥᒃ. ᑭᓯᐊᓂᑦ -ᑕᐅᖅ, ᐃᓚᖏᑦ ᒪᒃᑯᑦᑐᑦ ᖃᐅᔨᒪᖏᑐᐃᓐ -ᓇᕆᐊᖃᖅᑐᑦ ᐊᓈᓇᒃᑯᖏᑕ/ᐊᑖᑕᒃᑯᖏᑕ ᐊᑐᕐᓯ -ᒪ ᔭᖏᓐᓂᒃ, ” ᐅᖃᓚᐅᕐᑐᖅ, “ ᐱᔾᔪᑎᒋᓪᓗᒍ ᓱᓕᐅᖃᐅᓯᕆᔪᓐᓇᕐᓯᓯᒪᖏᒻᒪᐅᒃ ᐅᓪᓗᒥᒧᑦ. ”

ᑕᐃᒪᐃᒻᒪᑦ ᐱᔾᔪᑎᖃᑦᓯᐊᕐᐳᒍᑦ ᐃᓚᒋᓕᐅ -ᑎᔭᐅᖁᔨᓪᓗᑕ ᐃᓕᓐᓂᐊᕆᐊᕐᐸᓚᐅᕐᓂᐅᑉ ᒥᒃᓵᓄᑦᐃᓕᓐᓂᐊᕈᑎᓂ – ᐱᔾᔪᑎᒋᓪᓗᒍ ᑭᖑᕚᒃᓴᐃᑦᐃᓄᐃᑦ ᑐᑭᓯᐊᖁᓪᓗᒋᑦ ᑭᐅᓂᕐᒥ ᐊᑐᕐᑕᐅᓯᒪᔪᓂᒃᐊᒻᒪ ᒪᑭᒋᐊᖁᓪᓗᒋᑦ ᑕᒪᒃᑯᓇᖓᑦ. ᑕᕐᕆᔭᒐᒃᓴᕐ -ᑕᖃᖅᐳᖅ ᐃᓱᒪᒃᓴᕐᓯᐅᕈᑕᐅᔪᓐᓇᕐᑐᒥᒃ ᐊᑐᐃᓐᓇ -ᐅᔪᓂᒃ ᐅᕙᓂ www. niyc. ca.

Workplan, which would outlin e themandate, goals and strategies of thedivision and guide its policy work, andcreate an internship program, which wouldprovide short-term employment (inaddition to the full- and part-time staffmembers of the Youth Division) and anopportunity for skills an d leadershiptraining.

The Youth Division will assist in thereorganization of the NIYC, whi ch hasalready begun.

In addition to looking to the future,the NIYC board discussed the difficultiesthe group has faced in the past duringa face-to-face meeting in Ottawa inMarch, 2009. Members met with JonathanDewar, director of research at th eAboriginal Healing Foundation, andtalked about th e intergenerationaleffects of the residential school system.

“We’re not considered survivors butwe are,” said NIYC President Jesse Mike.“All of us here are children of residentialschool students. All of us understand theloss of language and culture. However,some young people may not know the fullextent of their parent or grandparent’sexperience,” she added, “because th eyare not yet ready to talk about it.”

That’s a compelling reason to includethe history of residential schools in schoolcurricula – so that future generations ofInuit may learn from the past and growbeyond it. A vi deo of the discussion isavailable at www.niyc.ca.

junik piliriaqarunnariaq ikajurutiksanik.Amma tuksiralaartut atuinnaqarunnara-jarnirmut kiinaujanik aturiaqaqtaminikpilirilutik Kanatami Inuit makkuttutkatimajingita piliriaksanginnut, tamannaluakuni arraagugasanni arsururutigisi-mammauk nalunairtausimanginningatatimiqutiata pijjutigillugu, kiinaujanik tigu -sigasuariaq Kanataup gavamakku ngin nit.

Makkuttulirinirmut pinasuarvinganisivullirpaami turaagaqaqput ukuningatitiraqpalliagiaq makkuttut pinasuaria -qaqtanginnik, nalunairsilutik pijjutinganik,turaartanginnik amma pilirijju sik sa ngin -nik amma atuagaksanginnik maligatigutpinasuarlutik, amma aaqqiksuinikkutpiliriqatigiinniugasartumik, amma tamannaiqqanaijartiqakainnarutaugajarmat (ammaiqqanaijainnartuqaluni amma iqqanaija -kainnartunik makkuttunik pinasuarvingani)amma piviksatsiavaugajartuq pigiursa r -nikkut amma sivuliurtiunirmut ilinniar -pallianikkut.

Makkuttulirinirmut pinasugvimmiikajurajartut aaqqiksuingiallagiaq timi -qutinganik Kanatami Inuit makkuttutkatujjiqatigiingata, tamannalu pigiartau -simaliriiqtuq.

Amma takunnarlugu sivuniksanga,taakkua Kanatami Inuit makkuttut katu-jjiqatigiingata katimajingit uqausiqaqsi-majut arsururutigisimajanginnik timi qu -tingata kinguniulirtumi, katimatillugitkatimallattaarsutik Aatuvuami Marji2009,mi. katimajingit katiqatiqalaurtutJonathan Dewarmik, kamajimmari nganikqaujisarnirmut nunaqaqqaaqsimajut ilin -niariartitauvalaurtut tunngavingani,amma uqausiqalaurtut akaungiliurutau -ninganik ilinniariaqpalaurtut aullarti-taullutik pijjutigillugit.

“Isumagijausimanginnatta kinguvaa -ngunivut kinguvaangutilluta,” uqalaurtuqKanatami Inuit makkuttut katujjiqatigii -ngita angajuqqaanga Jesse Mike. “tamattaqiturngarijauvugut ilinniariaqpalaurtunut.tamatta tukisiajugut uqausirminik ammailiqqusiminik aturunnailaurnirmik. Kisia -nittauq, ilangit makkuttut qaujimangi-tuinnariaqaqtut anaanakkungita/ataa -takkungita atursimajanginnik,” uqalaur-tuq, “pijjutigillugu suli uqausirijunnar-sisimangimmauk ullumimut.”

Taimaimmat pijjutiqatsiarpugut ila -giliutijauqujilluta ilinniariarpalaurniupmiksaanut ilinniarutini – pijjutigillugukinguvaaksait Inuit tukisiaqullugit kiu-nirmi aturtausimajunik amma makigia -qullugit tamakkunangat. Tarrijagaksar -ta qaqpuq isumaksarsiurutaujunnartumikatuinnaujunik uvani www.niyc.ca.

travail du NIYC, qui a subsisté pen dantdes années san s pouvoir obtenir d essubventions fédérales du fait que l’asso-ciation n’était pas con stituée ensociété.Les buts immédiats de la Division de lajeunesse comprennent la rédaction d’unplan de travail pour la jeun esse, quiprésente le mandat, les objectifs et lesstratégies de la Divisi on et ori entel’élaboration des politiques, et crée unprogramme d’internat; celui-ci o ffriraitde l’emploi à court term e (en plus d espostes à temps complet et à temps par-tiel des membres de la Divisi on de lajeunesse) et un e possibilité d’acquisi-tion des compétences et d e formationen leadership.

La Division de la jeunesse aidera à laréorganisation du NIYC, qui a déjà étéentreprise.

En plus de se tourner vers l’avenir, leconseil du NIYC a discuté, lors d’un erencontre personnelle en m ars 2009 àOttawa, les difficultés éprouvées par legroupe dans le passé. Les m embres ontrencontré Jonathan Dewar, directeur dela recherche à la Fon dation pour laguérison des Autochtones, et discutédes effets in tergénérationnels du sys-tème de pensionnats.

« Nous ne nous considérons pas dessurvivants, mais nous le somm es,explique la prési dente du NIYC J esseMike. Nous sommes tous issus d e pen-sionnaires. Nous comprenons tous laperte de la lan gue et d e la cultur e.Cependant, certains jeunes ne sont pascomplètement au cour ant de l’expé -rience de leurs par ents ou d e leursgrands-parents, ajoute-t-elle, parce quecertains d’entre eux ne sont pas encoreen mesure d’en parler. »

Voilà une raison convaincante d’inclure l’histoire des pensionnats dansles programmes d’études – pour faire ensorte que les génér ations futuresd’Inuits puissent apprendre du passé etle dépasser. On peut avoir accès à un evidéo de la discussion à www.niyc.ca.

srx4~6

| FA

LL 2

009

ᐃᓄᒃᑎᑐᑦ ᐅᖃᓕᒪᒋᐅᕐᓴᕐᓂᖅ ᓄᓇᑦᓯᐊᕗᑦ ᒐᕙᒪᒃᑯᖏᑕ ᑐᕐᖓᓱᒃ ᐃᓕᖅᑯᓯᓕᕆᕕᐊᓂ, Torngâsok Cultural Centre ᐸᕐᓇᐃᕗᑦᓴᖅᑭᑎᑦᓯᓛᕆᐊᖅ ᒪᕐᕈᐃᓕᖓᔫᓐᓂᒃ ( 2 ) ᖃᕆᑕᐅᔭᒃᑯᑦ ᐃᓄᑦᑎᑑᕐᑐᓂᒃ ᐅᖃᐅᓯᓕᕆᓂᕐᒥᒃ ᐃᓕᓐᓂᐊᕈᑎᒃᓵᓐᓂᒃᒫᓐᓇ ᐅᑭᐅᒃᓵᖑᓂᐊᕐᑐᒥ. 2 007 , ᒥ, ᑐᕐᖓᓱᒃᑯᑦ ᓴᖅᑭᑎᑦᓯᓚᐅᕐᑐᑦ ᓯᕗᓪᓕᕐᓂᒃ ( 1 ) ᐃᓕᓐᓂᐊᕈᑎᒃᓴᓂᒃ,ᐱᓇᓱᐊᖃᑎᖃᓚᐅᕐᓱᑎᒃ ᐅᖃᐅᓯᕐᓂᒃ ᐊᓐᓇᐅᒪᑎᑦᓯᓇᓱᐊᕐᓂᕐᒧᑦ ᐱᓇᓱᐊᕐᑐᓂᒃ ᑕᐃᔭᐅᓪᓗᑎᒃ EndangeredLanguage Program at Rosetta Stone, ᐊᒥᐊᓕᑲᒥ ᑲᒻᐸᓂᐅᔪᓂᒃ ᓴᖅᑭᑎᑦᓯᕙᑦᓱᑎᒃ ᐅᖃᐅᓯᓕᕆᓂᕐᒧᑦᐃᓕᓴᐅᑎᒃᓴᓂᒃ ᖃᕆᑕᐅᔭᒃᑯᑦ ᐊᔾᔨᒌᖏᑦᑐᓂᒃ ᐅᖃᐅᓯᕐᓂᒃ ᓯᓚᕐᔪᐊᒥ. ᑖᒃᑯᐊ ᖃᕆᑕᐅᔭᒃᑰᕐᑐᒃᓴᐃᑦᐊᑐᕐᑕᐅᖃᑦᑕᕋᔭᕐᑐᑦ ᐃᓕᓴᐅᑎᐅᓗᑎᒃ, ᐊᑐᕐᐅᕙᓪᓗᑎᒃ ᐃᓕᓴᐃᔨᓄᑦ ᓅᑖᓂᒃ ᐅᖃᐅᓯᓕᕆᓂᕐᒧᑦᐃᓕᓐᓂᐊᖃᑦᑕᕐᓯᒪᓂᖓᑎᒍᑦ ᓯᕗᓪᓕᕐᒥᒃ ᐅᖃᐅᓯᓪᓚᕆᒻᒥᓂᒃ ᐊᑐᕐᓗᑎᒃ. ᑖᒃᑯᐊ ᐊᑲᐅᔪᕆᔭᐅᒻᒪᑕ ᐃᓄᓐᓄᑦ,ᐃᓄᑦᑎᑐᑦ ᐅᖃᐅᓯᕐᒥᒃ ᖃᐅᔨᒪᒐᓗᐊᕐᓱᑎᒃ ᐅᖃᓕᒪᑦᓯᐊᕈᓐᓇᖏᑐᐃᓐᓇᕆᐊᓕᓐᓄᑦ. ᑖᒃᑯᐊ ᖃᕆᑕᐅᔭᒃᑰᕐᑐᒃᓴᐃᑦᐋᖅᑭᒃᓱᕐᑕᐅᓯᒪᔪᑦ ᓈᒻᒪᒋᐊᕐᑎᓪᓗᒋᑦ ᐃᓄᐃᑦ ᐃᓕᖅᓯᖓᓄᑦ, ᓲᕐᓗ ᐃᒫᒃ, ᐲᔭᖓᓗᒋᑦ ᐊᔾᔨᓐᖑᐊᖏᑕ ᐃᓚᖏᑦᖃᐅᔨᒪᔭᐅᓂᖃᒻᒪᕆᑦᑐᑦ ᐊᖓᔪᖅᑳᖓᑕ ᓚᐸᑐᐊᒥ ᐃᓄᐃᑦ ᑲᑐᔾᔨᖃᑎᒌᖏᑕ ᐊᒻᒪ ᖃᐅᔨᒪᔭᐅᒻᒪᕆᑦᑐᑦ ᓄᓇᑦᓯᐊᕗᒻᒥᓴᓇᓐᖑᐊᕐᑏᑦ ᐊᔾᔨᓐᖑᐊᖏᑦ. ᑐᕌᒐᖃᓚᐅᕐᑐᑦ ᐋᖅᑭᒃᓱᐃᒋᐊᖅ ᐃᓕᓴᐅᑎᒃᓴᓂᒃ ᐅᖃᐅᓯᓕᕆᓂᑐᐃᓐᓇᐅᖏᑦᑐᒧᑦ,ᑭᓯᐊᓂᑦᑕᐅᖅ ᐃᓕᖅᑯᓯᖓᑕ ᒥᒃᓵᓄᑦ, ᐅᖃᓚᐅᕐᑐᖅ ᑑᓂ ᕗᐃᑦ, Toni White, ᑐᐋᓱᒃᑯᑦ ᐅᖃᐅᓯᓕᕆᓂᕐᒥᒃᐱᓕᕆᐊᖃᓂᕐᒧᑦ ᐋᖅᑭᐅᒪᑎᑦᓯᔨᖓ.

Interactive Inuktitut The Nunatsiavut Government’s Torngâsok Cultural Centre is preparing to launch Level two of its popular computer-based Inuttitut language program this fall. In 2007,Torngâsok launched Level one of the program, after working with the EndangeredLanguage Program at Rosetta Stone, an American company that produces language-learning software in more than 30 international languages. The software works like animmersion program, teaching users a new language in the same wa y they learned theirmother tongue. This is ideal for Inuit, who consider Inuktitut their first language eventhough they might not speak it fluently. The software was customized to make it relevant to Inuit culture, for instance, by replacing images in a section on famous people with photos of the first president of the Labrador Inuit Association and famousNunatsiavut craftspeople. The goal was to produce software that teaches not just language, but culture too, said Toni White, Torngâsok’s language program coordinator.

Inuktitut uqalimagiursarniq Nunatsiavut gavamakkungita turngasuk iliqqusiliriviani, Torngâsok Cultural Centreparnaivut saqqititsilaariaq marruilingajuunnik (2) qaritaujakkut inuttituur tunikuqausilirinirmik ilinniarutiksaannik maanna ukiuksaanguniartumi. 2007,mi,turngasukkut saqqititsilaurtut sivullirnik (1) ilinniarutiksanik, pinasuaqatiqalaursutikuqausirnik annaumatitsinasuarnirmut pinasuartunik taijaullutik Endangered LanguageProgram at Rosetta Stone, Amialikami kampaniujunik saqqititsivatsutikuqausilirinirmut ilisautiksanik qaritaujakkut ajjigiingittunik uqausirnik silarjuami.Taakkua qaritaujak kuurtuksait aturtauqattarajartut ilisautiulutik, aturuvallutik ilisaijinutnuutaanik uqausilirinirmut ilinniaqattarsimaningatigut sivullirmik uqausillarimminikaturlutik. Taakkua akaujurijaummata inunnut, Inuttitut uqausirmik qaujimagaluarsutikuqalimatsiarunnangituinnarialinnut. Taakkua qaritaujakkuurtuksaitaaqqiksurtausimajut naammagiartillugit Inuit iliqsinganut, suurlu imaak, piijangalugitajjinnguangita ilangit qaujimajauniqammarittut angajuqqaangata Lapatuami Inuitkatujjiqatigiingita amma qaujimajaummarittut Nunatsiavummi sanannguartiitajjinnguangit. Turaagaqalaurtut aaqqiksuigiaq ilisautiksanik uqausilirinituinnaungit -tumut, kisianittauq iliqqusingata miksaanut, uqalaurtuq Toni White, tuaasukkutuqausilirinirmik piliriaqanirmut aaqqiumatitsijinga.

L’inuktitut interactifLe Torngâsok Cultural Centre du gouvernement du Nunatsiavut se prépare à inaugurercet automne le second niveau de son programme de langue en inuktitut assisté parordinateur. En 2007, Torngâsok a lancé le premier niveau du programme, après avoir travaillé avec le programme des langues en danger d’extinction de Rosetta Stone, uneentreprise américaine qui produit des logiciels d’apprentissage des langues en plus de30 langues internationales. Le logiciel fonctionne comme un programme d’immersion,enseignant aux usagers une nouvelle langue de la même manière qu’ils ont appris leurlangue maternelle. Cette méthode est idéale pour les Inuits, qui considèrent l’inuktitutcomme leur première langue même s’ils ne la parlent pas couramment. Le logiciel a étéadapté à la culture inuite, par exemple en remplaçant les images dans une section sur les gens célèbres par des photos du premier président de la Labrador Inuit Associationet des artisans célèbres du Nunatsiavut. Le but est non seulement de produire un logicielqui enseigne la langue, mais aussi la culture, selon Toni White, la coordonnatrice du programme des langues de Torngâsok.

cspm/sJ4n6... | Noteworthy... | Qaujimajaujuksaq... | À signaler...

ᖃᕆᑕᐅᔭᒃᑯᑦ ᐃᓕᓐᓂᐊᕈᑎᒃᓴᐃᑦ ᐋᖅᑭᒃᓱᕐᑕᐅᓯᒪᔪᑦᐊᑲᐅᓈᕆᐊᕐᑎᓪᓗᒋᑦ ᐃᓄᓐᓄᑦ. The software was customized to make it relevantto Inuit.Qaritaujakkut ilinniarutiksait aaqqiksurtausimajutakaunaariartillugit inunnut.Le logiciel a été adapté pour qu’il soit pertinent aux Inuits.

63I N U K T I T U T wk4tg5

UK

IAK

SA

AQ

| A

UT

OM

NE

200

9