Upload
radio
View
222
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
मेरा गीतहरु बि�क्ने भन्दा टि�क्ने खालका छन् – स्वरुपराज आचार्य!ललिलतपुरको थलि&�ोलमा गार्यक भक्तराज आचार्य! र आमा &ुशीला आचार्य!को कान्छो छोराको रुपमा 2035 &ालमा जन्मनुभएका स्वरुपराज आचार्य! आधुबिनक गीतका चर्चिच,त गार्यक हुन् । नेपाली चललिचत्र जगत्मा पबिन आफ्नो छु�्�ै पबिहचान �नाउन &फल गार्यक आचार्य!ले २०५१ &ालदेखिख औपचारिरक रुपमा गीत गाउन &ुरु गरेका हुन् । वरिरष्ठ गार्यक �ु�ा भक्तराज आचार्य!को पे्ररणा�ा� &ानै उमेरदेखिख गीत &ङ्गीततफ! आकर्षिB,त गार्यक स्वरुपराज आचार्य! &ानैदेखिख &ांगीबितक माहोलमा हुकD का हुन् । �ु�ा भक्तराज आचार्य!को जिजब्रोको क्र्यान्&र भएपलिछ �ु�ाको &पना &ाकार पान! धेरै दुःख, कष्� र &ंघB! गरी नेपाली &ांगीबितक के्षत्रमा आफनो छु�्�ै इबितहा& कोन! &फल अबिहलेका चर्चिच,त गार्यक स्वरुपराज आचार्य!&ँंग काभे्र �ाइम्& &ाप्ताबिहकको लाबिग गरिरएको कुराकानी र्यहाँं प्रस्तुत गरिरएको छ ।० अबिहले केमा व्यस्त हुनुहुन्छ ?म अबिहले नर्याँं एल्�म ‘मन मोबिहनी’को तर्यारीमा व्यस्त छु । र्यो एल्�मको एउ�ा गीत कान्तिन्तपुर एफएममा �जिज&केको छ । &ाउनको दोस्रो &ातामा म र &त्र्यराज &ाँगीबितक कार्य!क्रम लिलएर एक मबिहना लामो रु्यरोपको र्यात्रामा जादैँछौ । वैदेलिशक कार्य!क्रम�ा� फर्षिक,एपलिछ भव्य कार्य!क्रम गरेर एल्�मको बिवमोचन गनD बिवचार छ ।० ’मन मोबिहनी’ एल्�ममा कस्ता कस्ता गीतहरु &मावेश छन् ?मैले अबिहले&म्म गाएका गीतहरुभन्दा फरक धारका गीतहरुलाई &मावेश गरेको छु । र्य& एल्�ममा छ व�ा रमाइला गीतहरु छन् । स्�ेज कार्य!क्रमका लाबिग &ुहाउँदो गीत भएकाले स्रोताहरुले ‘मन मोबिहनी’ एल्�मका गीतहरु मन पराउनेमा म आशावादी छु ।० ’मन मोहनी’ एल्�मका गीतकार र &ंगीतकार को–को हुन् ?गीतकार उत्तम भौकाजी र गार्यन तथा &ंगीत मेरो हो । र्यो मेरो &ातौँ एकल एल्�म हो ।० बिवदेशको कार्य!क्रममा तपाईंको &ाथमा अरु को को कलाकार हुनुहुन्छ ?बिवदेशको कार्य!क्रममा म र &त्र्यराज दुई जना मात्र जादैँछौ । हाम्रो &ाथमा अरु कोही कलाकार हुनुहुन्न । रु्यरोपका १० व�ा देशमा हाम्रो कार्य!क्रम हुनेछ ।० तपाईंले गार्यन र्यात्राको &ुरुवात कबिहलेदेखिख गनु!भर्यो ?�ु�ा भक्तराज आचार्य! वरिरष्ठ गार्यक हुनुहुन्छ । �ु�ा गार्यक भएकाले घरमा &धैँ &ांगीबितक माहोल हुन्थ्र्यो । &ंगीतप्रबित &ानैदेखिख �ुझ्ने अव&र पाइर्यो । �ु�ाको गीत �ेलिलभिभजन तथा रेबिcर्योमा आउँदा मलाई पबिन गार्यक �न्न मन लाग्थ्र्यो । �ु�ाले पबिन गीत गाउन हौ&ला टिदनुभर्यो । स्कुल तथा अन्र्य &ाँस्कृबितक कार्य!क्रममा पबिन गीत गाउन थालेँ । गीत गाउन &जिजलो छैन । धेरै दुःख, मिमहेनत र अध्र्यर्यन पलिछ २०५१ &ालमा ‘&पनाकी रानी’ भन्ने गीत रेकर्षिc,ङ भर्यो । र्यो नै मेरो जीवनको पबिहलो रेकर्षिc,ङ् गीत हो ।० तपाईंलाई स्वरुपराज आचार्य! भनेर लाखौँ स्रोताहरुले लिचन्ने पबिहलो गीत कुन हो ?२०५४ &ालमा &त्र्य र मैले &ंरु्यक्त रुपमा गाएको म बितम्रो नजरले भन्ने गीत बिनकै चल्र्यो । त्र्यो गीत�ा� हामीले बिह�्& एफएम अवाc! पबिन पार्यौँ । तर पबिन &�ैले &�ैले मलाई लिचन्ने गीत नीर शाहको बिफल्म व&न्तीको �ाइ�ल गीत ‘मेरी व&न्ती’ भन्ने हो ।० तपाइले गाउनुभएको गीत ’धेरै मार्या दिद,दा रै’छन्’ भन्ने गीत &ुनेर एकजनाले आत्महत्र्या गनु!भर्यो । कस्तो अनुभव भर्यो त्र्य&�ेला ?गीत &ुनेर आत्महत्र्या गनD काम राम्रो होइन । ‘धेरै मार्या दिद,दा रै’छन्’ भन्ने गीत लाखौँ स्रोताले मन पराइटिदनुभर्यो । र्यो गीतमा बिवछोc भएका प्रेमीलाई &म्झेर दुःखी हुने प्ेरमिमकाको कथा छ । र्यस्तो कथा धेरै स्रोताहरुको जीवन&ँग मेल खाएको भएर नै र्यो गीतको त्र्यबित धेरै प्रभाव परेको होला ।० र्यस्तो मार्मिम,क गीतको रचनाकार र &ंगीतकार को हुन् ?रचनाकार नबिवन कँुवर र &ङ्गीतकार अजु!न नेपाली हुन् ।० तपाईंले गाएका गीतहरुमध्र्ये बिवछोcका गीतहरु �ढी लोकबिप्रर्य हुन्छन् बिकन ?
&मर्य र्यस्तो छ बिक र्यहाँ मिमलनको घ�ना भन्दा बि�छोcका घ�नाहरु �ढी हुन्छन् । मिमलनभन्दा बि�छोcलाई मान्छेहरु लामो &मर्य&म्म &म्झिम्झरहन्छन् । त्र्य&ैले स्रोताहरुको लाबिग बिवछोcका गीत आफ्नै लाबिग लेखेको जस्तो लाग्छ र बिवछोcका गीतहरु �ढी लोकबिप्रर्य हुन्छन् ।० तपाईं नेपाली चललिचत्र क्षेत्रको चर्चिच,त गार्यक पबिन हुनुहुन्छ। हाल&म्म कबितव�ा चललिचत्रमा गीत गाउनुभर्यो होला ?मैले गीत गाएको चललिचत्रको &ङ्ख्र्या दुई &र्य नामिघ&क्र्यो ।० तपाइले गाउनुभएका चर्चिच,त गीतहरु कुन–कुन हुन् ?पागल म �न्न &क्छु, बितमी बिवनाको जीवन, जहाँ बितमी त्र्यहाँ म, मनD क&ैलाई रहर हँुुदैन, काँcा त बि�झ्र्यो बि�झ्र्यो, �ल गरेर त्र्यो मन र्यता मोc भजिन्दन म, �दनाम भए म बितम्ैर कारणले, आँधी&री बितम्रो मार्या, म ढलेँ, जोcेको नाता तोcेर गर्यौ ….. इत्र्याटिद ।० हाल&म्म कबितव�ा गीत गाउनुभर्यो ?मैले गाएका गीतहरुको &ङ्ख्र्या तीन हजार पुग्र्यो र मैले &ङ्गीत टिदएका गीतहरु लगभग दुईहजारव�ा भर्यो होला ।० तपाईंले गाउनुभएका गीतहरु &ुन्दा गीत गाउन तपाईंले धेरै मिमहेनत गनु!भएको जस्तो देखिखन्छ । कबितको गाह्रो हुन्छ गीत गाउन ?आफूले जुन काम गनD हो त्र्य&मा पुरा इमान्दारिरका &ाथ लाग्नुपछ! । म गीत गाउँदा धेरै नै मिमहेनत गछु! । मलाई जुन गीत मनपछ! त्र्यो गीतमात्र गाउँछु । त्र्य&ैले मैले गाएका गीतहरु बि�क्ने भन्दा टि�क्ने खालका हुन्छन् । गीत गाउन &ोचेजस्तो &जिजलो छैन ।० गार्यकहरुले खानपानमा �ढी ध्र्यान टिदनुपछ! भन्छन् नी ?गार्यकहरुले लिच&ो र लिचल्लो खानुहँुुदैन । दैबिनक रिरर्याज गनु!पछ! । म बि�हान १ घण्�ा र �ेलुका १ घण्�ा गरी टिदनको २ घण्�ा रिरर्याज गछु! ।० गार्यकको तुलनामा &ंगीतकार र गीतकार ओझेलमा पछ!न नी, बिकन ?गीतकार भनेको बिनदDशक हो र उ &धैँ पदा! पछाबिc रहन्छ । तर अबिहले गीतकारको नामले पबिन गीत चर्चिच,त हुन थालेको छ । गीतकारको तुलनामा &ंगीतकारहरु �ढी लोकबिप्रर्य हुन्छन् ।० &ांगीबितक के्षत्रमा कभित्तको प्रबितस्पधा! छ र खु�्�ा तान्ने प्रवृभित्त कभित्तको छ ?&ांगीबितक के्षत्रमा ब्र्यापक प्रबितष्पधा! छ । गार्यकहरुले आफ्नो स्तर भुलेका छन् । अस्वस्थ प्रबितस्पधा!ले गदा! गार्यकहरुले ठूलो जोखिखममा र मारमा परेका छन् । खु�्�ा तान्ने प्रवृभित्त त जुन&ुकै क्षेत्रमा छँदैछ ।० गार्यक गामिर्यकाहरुको आम्दानीको मुख्र्य स्रोत के हो ?बिवभिभन्न महोत्&व तथा स्�ेज कार्य!क्रम तथा �ैदेलिशक कार्य!क्रमको स्रोत नै आम्दानीको मुख्र्य स्रोत हो ।० स्�ेज कार्य!क्रमका आर्योजक र गार्यक गामिर्यकाको �ीचमा कभित्तको वागDबिनङ हुन्छ?अत्र्यामिधक वागDबिनङ हुन्छ । र्य&मा गार्यक गामिर्यकाको पबिन दोB छ । बिकनकी उनीहरु आफ्नो रे�मा अबिcग भएर �स्न &क्दैनन् । एक लाख पारिरश्रमिमक पाएको गार्यकले अन्त्र्यमा एक हजारमा पबिन लिचत्त �ुझाएको अवस्था देखिखएको छ ।० नेपालका कलाकारलाई &म्पक! गन! र भे�्न गाह्रो छैन । बिकन कलाकारहरु र्यबित धेरै &स्तो भएका ?नेपाली कलाकारको आर्चिथ,क म्झिस्थती धेरै कमजोर छ र आफ्नो छु�्�ै मेनेजर राख्न &क्ने हैलि&र्यत केही कलाकारहरुमा मात्र छ । अपवादमा राजेश हमाल र करिरश्मा मानन्धर �ाहेक प्रार्य &�ै कलाकारहरुले आफैँ फोन रिरलि&भ गछ!न् । म र &त्र्यले पबिन एकप�क ड्राइभर र मेनेजर राखेका लिथर्यौँ तर र्य&लाई बिनरन्तरता टिदन &बिकएन । नेपाली कलाकारहरुका कुनै &ुरक्षा गाc! पबिन हँुदैनन् र कलाकारहरु पबिन &व!&ाधारण &रह हिह,c्छन् । &रकारले कलाकारलाई राखिष्�र्य गहना त भन्छ तर कुनै &ेवा र &ुबिवधा टिदन &केको छैन ।० ब्लफ कल कभित्तको आउँछ ?
स्�ुबिcर्यो�ा� मो�ाइल नम्�र लिलक हुन्छ । ब्लफ कल अत्र्यामिधक आउँछ । प्रार्य के�ीहरु फोन गरेर �ढी जिजस्कने गछ!न् । रातको १२–१ �जे फोन आउँछ । परिरवार&ँगै हँुदा ब्लफ कलले धेरै तनाव टिदन्छ । कभित्त जनाको त फोन नम्�र नै लक गरिरटिदएको छु ।० तपाइको �ु�ाको जीवनमा आधारिरत चललिचत्र ‘आचार्य!’ �ा� के–कस्तो प्रबितबिक्रर्या पाउनुभर्यो ?‘आचार्य!’ बिफल्म र्यो शताब्दीकै नमुना बिफल्म हो । र्यस्तो बिफल्म र्यहाँभन्दा अगाcी कुनै �नेका पबिन लिथएनन् र &ार्यद पलिछ पबिन �न्दैनन् होला । र्यो बिफल्मको लगानी माते्र &ाढे दुई करोc लागेको लिथर्यो । अत्र्यमिधक दश!कहरुले रुचाइटिदनुभएको र्यो बिफल्ममा �ु�ा भक्तराज आचार्य!को भुमिमकामा &त्र्यले अभिभनर्य गनु!भएको छ ।० तपाईंलाई चाहिह, अभिभनर्यप्रबित रुलिच छैन?मलाई अभिभनर्यप्रबित रुलिच छैन म दश!कमै ठीक छु ।० नेपाली चललिचत्र कभित्तको हेनु!हुन्छ ?मन लागेको बिफल्म टि�क� का�ेर हलमै गएर हेछु! । बिफल्म मन परेन भने बिफल्म आधी हुँदाहँुुदै हल�ा� बिनस्कन्छु । मैले पलिछल्लो प�क हेरेको बिफल्म क�c्cी हो । म प्रार्य ना�कहरु हेरिररहन्छु ।० हाल&ालमातै्र तपाइले काभ्ेरका गीतकार बि�नोद �ञ्जराको गीत गाउनुभएको छ । कस्तो लाग्र्यो त्र्यो गीत ?गीतकार �ञ्जाराको पबिहलो एल्�म भएपबिन उहाँको रचना बिनकै उत्कृष्� छ । पबिहलो एल्�ममै त्र्यबित उत्कृष्� श्रेणीको गीतको रचना गनD गीतकार बि�नोद �ञ्जारा प्रबितभावान गीतकार हुनुहुन्छ । दीप �नो&् …. भन्ने आदश!का गीत लेख्ने गीतकार �ञ्जराको गीत गाउन पाउँदा म धेरै खु&ी छु ।० तपाईंको जीवनको दुःखद घ�ना कुन हो ?ज� �ा�ाको जिजब्रोको क्र्यान्&र भएर उहाँ �ोल्न तथा गीत गाउन न&क्ने हुनुभर्यो त्र्यो टिदन मेरो मात्र हैन लि&ङ्गो परिरवारको दुःखद टिदन रह्र्यो ।० फु&!दको क्षणमा के गनु!हुन्छ ?पुस्तक तथा पत्रपबित्रका पढ्छु ।० खेलकुद प्रबित कभित्तको रुलिच छ ?&ानोमा म र &त्र्य खु� फु��ल खेल्थ्र्यौँ ।० तपाइले अवाc! तथा &म्मान पबिन धेरै पाउनुभा’को छ ?अवाc! र &म्मानले मेरो एउ�ा कोठा भरिरएको छ ।
भबिवष्र्य &ोचेर पे्रममा भुलिलन - &ज!क लिशव &ुवेदी२०४५ मा पव!तमा जन्मेका &ज!क लिशव &ु�ेदीले आफ्नो क्षमता लोक&ंगीतमा प्रद!शन गरिररहेका छन् । स्कुल तहमा &धै प्रथम भएका &ुवेदी अध्र्यर्यनको बिह&ावले बिवज्ञान &ंकार्य अंगालेपबिन लोक&ंगीतमा एकपलिछ अक� मम!स्पश� गीत &ृजना �जारमा ल्र्याईरहेका छन् ।&ृजना क&ैलाई न�ेच्ने स्वभावका &ुवेदी स्कुल तहमा अध्र्यर्यनमा मात्र होईन, शुक्र�ारे अबितरिरक्त बिक्रर्याकलापमा पबिन उभित्तकै अब्�ल लिथए । कक्षा ६ मा पढ्दै गदा! बिवष्णु खत्रबिको गीत अमिघ जन्ती पछाcी मलामी �ोलको गीत गाएका लिथए । त्र्यस्तै पुरुBोत्तम न्र्यौपानेका ढंुगे धारामा, कस्तुप पन्तका मधु �नैमा जस्ता थुपै्र गीत &ुन्ने र गुनगुनाउने गनD कुरा हाम्रो भे�मा &ुवेदीले �ाँcे ।�ाल्र्यकालमै गीत लेख्ने अभ्र्या& गरेर बिवभिभन्न प्रबितर्योगीतामा भाग लिलएका &ुवेदी ए&एललि& पा&पलिछ पोखरा आए । रेबिcर्यो नेपालको के्षत्रीर्य प्र&ारण पोखराको देउरालीमा धेरैप�क &हभागी �न्ने प्रर्या& गरेपबिन अ&फल भर्यो ।घाम जस्तो चम्किम्कलो जुन हुदैन् गीतलाई जीवनको �र्षिन,ङ पोईन्�को रुपमा लिलने &ुवेदी र्यो गीतलाई १९ �B!को उमेर &ृजना गरेका लिथए । रहरैरहरमा लोक&ंगीतमा प्रवेश गरेका &ुवेदीले पोखराको बिपएन क्र्याम्प&मा अध्र्यर्यन गद� गदा! र्यो गीत क्र्याम्प& आउदाजादा &ृजना गरेका हुन् ।अध्र्यर्यनमा बिcग्री पा& गरेका &ज!क &ुवेदीले मार्याका केबिह
रमाईला प्र&ंग हामीमाझ पबिहलो प�क &ा�े । उनले &ुनाए … म कक्षा ७ मा पढ्दै लिथएहोला । मेरो नाममा लभ परेछ तर मलाई थाहा लिथएन् । एक व्याच अमिघको &ाथीले के�ी&ाथी &ंग नजिजबिकन मेरो नामवा� पत्र आतेजाते हुदो रहेछ । गाउँको अंकलले भनेपलिछ �ल्ल थाहा भर्यो की मेरो लभ परेछ । तर गलत तवरले मेरो नाम जोबिcएको �ैनी &ंग �ालचालै �न्द भर्यो ।जीवनमा क&ैलाई पबिन पे्रमप्रस्ताव नगरेका &ुवेदीलाई केबिह गीतले चचा! कमाउन थालेपलिछ प्रस्ताव आउन थाल्र्यो । उनले भने - भबिवष्र्य &ोचेरै प्रस्ताव तथा प्रबितउत्तर लेखिखन् ।उनले बिवए&&ीको अध्र्यर्यन &काएर काठमाcौँ प्रवेश गरेपलिछ लभ तथा मागी बिवहे गरे । बिवहे गदा! शारिररीक &ुन्दरता नहेरेको प्रष्� पाद� आकB!णमा cु�ेकाको मार्या अजम्�री हुन &क्दैन् ।&ुवेदीले आफु लगार्यतका केबिह पलिछल्ला लोक कलाकारले लोक&ंगीतमा लागेका बि�ग्रन्छन्, अध्र्यर्यन गन! न&क्नेहरु र्य& क्षेत्रमा लाग्छन् भन्ने आरोपलाई लिचरेको �ताए । पलिछल्लो &मर्य बिवष्णु खत्री, लिशरिरB देवको�ा, पशुपबित शमा! र आफु स्वर्यम्ले पबिन बिcग्री पा& गरेर आरोप लगाउनेहरुको मुख थुन्न केबिह हद&म्म &फल भएको �ताए ।नेपाली &ंगीतमा उलिचत मापदण्c नभएकाले के्षत्र अव्यवम्झिस्थत �नेकोमा लिचन्ता व्यक्त गद� राई� मेन, राई� प्ले& हुन &केमात्र के्षत्र व्यवम्झिस्थत �न्नेमा जोc टिदए । गीत &ृजना र गुनगुनाउन मन पनD &ुवेदीलाई बिवBर्यगत बिवBर्यमा लेख लेख्न पबिन मन पछ! ।बिनकै &घ!B गद� लोक&ंगीतमा स्थाबिपत �नेका &ज!क &ुवेदी जीवनलाई &ंघBै&ंघB!को मैदानको रुपमा परिरभाबिBत गछ!न् । उनी भन्छन् - &ंघB!वा� नभाग्नेहरुले प्रगती गन! &क्छन् । कल्पना नगरे&म्म कुनै काम &फल हुनै &क्दैन् । &फलताका लागी कल्पना, र्योजना र बिक्रर्याकलापको &ाथमा बिनरन्तरता आवश्र्यक ठान्छन् &ुवेदी ।र्यो मार्याले बिपरै पान� हो, भुल्नै भर्यो धौ, भुमरीमा परे भने म, कल्पनामै भएनी देख्छु भनेको, आमा बितम्रो दुधको धारा, खै हाम्रो टिदलमा त घामै लाएन् &बिहत पलिछल्लो &मर्यमा र्यबित जान्न मन छ �ोलको गीत �जारमा ल्र्याएका छन् ।पशुपबित शमा!को दोधारेपन – धन ठूलो बिक बि�द्या ?गार्यक पशुपबित शमा! अबिहले अमेरिरकाको बिवभिभन्न शहरमा नर्याँ वB! मनाउँदैछन् । मलाई अमेरिरका र्यहीँ भन्दै अमेरिरकाका नेपालीलाई नचाइरहेका पशुपबित शमा!ले नेपालमा भने नर्याँ �ह& &ुरुवात गरेका छन् ।धन ठूलो बिक बि�द्या ? र्यो &दा�हार �ह&लाई पशुपबितले &ुन्दर लोकभाकामा उनेर प्रस्तुत गरेका छन् ।आफ्नो जीवन पढाईमै गर्यो&ंग&ाथीको घcेरी घर भर्यो&ाच्चै ठूलो के रैछ र्यभित्त जान्न मन छ,मैले पढेको शास्त्रले त बि�द्या ठूलो भन्छ
नर्याँ वB!को अव&रमा &ोम�ार &ाव!जबिनक भएको उनको नर्याँ गीतमा पशुपबित र स्मृबित पुनको स्वर रहेको छ । भिभबिcर्योमा गार्यक शमा! र मोcल आशा खc्काले अभिभनर्य गरेका छन् । शी� &ुवेदीको एल्�ममा पशुपबितले स्वर टिदएका हुन् ।&ुवेदीले र्य&अमिघ घाम जस्तो चम्किम्कलो जुन हुँदैन, घामले बिन पोम्किल्दर्यो, दुखेको देश लगार्यतका एल्�म ल्र्याएका लिथए ।
थापाको जन्म टिदनमा भजन गाउन पाइँन : कोमल ओलीगएको माघ २० गते भएको भे� नै पूव!प्रधानमन्त्री &ूर्य!�हादुर थापा&ँग अन्तिन्तम भे� भर्यो मेरा लाबिग । भे� नभएको धेरै भएकाले भे�घा� गन!कै लाबिग म उहाकै बिनवा& मालीगाउँ गएकी लिथए ँ।
कुराकानीका क्रममा उहाँले जन्म टिदनलाई &ांगीबितक �नाउने कुरा गनु! भर्यो । मैले केही भजनहरु गाउँने कुरा गरें । तर, उहाँको जन्मटिदनमा म कार्य!क्रमका लाबिग अष्�्ेरलिलर्या जानुपनD भर्यो । मैले फोन गरेर शुभकामना टिदए ँ। तर, उहाँको दीघा!रु्यको कामना गद� गाउन पाइँन ।मेरो �ुझाइमा उहाँ एउ�ा कुशल राजनीबितज्ञ हुनुहुन्थ्र्यो । नेपाली राजनीतीमा जुन-जुन हथकण्cा अपनाउनुपछ!, ती बिवBर्यमा उहाँ पोख्त हुनुहुन्थ्र्यो ।म उहाँको ब्र्यलिक्तत्व�ा� अ&ाध्र्यै प्रभाबिवत छु । राज खान्दानपलिछ ब्र्यलिक्तत्व झल्किल्कने उहाँकै हो । अक� महत्वपूण! कुरो, उहाँले कबिहल्र्यै दुईव�ा चरिरत्र देखाउनुभएन । उहाँ जे �ोल्नुहुन्थ्र्यो, त्र्यो पूरा गरेर छाc्नुहुन्थ्र्यो ।मलाई लाग्छ, नेपालको राजनीबितक दल र दर�ारलाई &न्तुलनमा राखेर काम गन! &क्ने नेता उहाँ नै हो । र, उहाँले जे काम गनु!हुन्थ्र्यो पूरा गरेर छाc्नुहुन्थ्र्यो । र्यटिद उहाँको &ंलग्नता नभएको भए ०३६ &ालमा भएको बिनवा!चनमा पञ्चार्यतले हान! पबिन &क्थ्र्यो ।