SÝNISHORNÍST HB 200:2020

Raflagnir bygginga

- Handbók -

Samantekt þýðinga á stöðlum úr staðlaröðinni

ÍST HD 60364

Bindi 1 & 2

1. útgáfa 2020

SÝNISHORN

SÝNISHORNÍST HB 200:2020

Raflagnir bygginga

- Handbók -

Samantekt þýðinga á stöðlum úr staðlaröðinni

ÍST HD 60364

Bindi 1

1. útgáfa 2020

SÝNISHORN

Samantekt staðlaþýðinga fyrir reglugerð raforkuvirki lágspenntar raflagnir

Bindi 1 af 21. útgáfa 2020© Staðlaráð íslandsAfritun ekki heimil nema með sérstöku leyfi

ÍST-HB-200:2020© Staðlaráð íslandsÞýðendur: Gunnar Ámundason og Sigurður SigurðarsonTæknilegur yfirlestur: Guðrún RögnvaldardóttirUppsetning: Ingigerður GuðmundsdóttirRitstjóri: Guðmundur ValssonPrentun: Staðlaráð ÍslandsGefið út 20201. útgáfa.

ISBN 978-9979-851-27-1 (prentuð útgáfa)ISBN 978-9979-851-28-8 (pdf)

Gefið út af Staðlaráði Íslands fyrir hönd RafstaðlaráðsÞórunnartún 2105 ReykjavíkSími: 5207150stadlar@stadlar.iswww.stadlar.is

SÝNISHORNFormáli

Handbók þessi er í tveimur bindum og inniheldur samantekt á þýðingum ÍST HD 60364 raðarinnar. Í vefútgáfu eru bæði bindi í sama skjali. Staðlaröðin í heild sinni tók gildi hér á landi 20. janúar 2020. Fyrirhugað er að breyta tilvísun í reglugerð um raforkuvirki nr. 678/2009 þannig að vísað verði í ensku útgáfu raðarinnar. Framvegis munu nýir staðlar raðarinnar taka gildi á Íslandi strax í kjölfar útgáfu þeirra hjá CENELEC, evrópsku rafstaðla-samtökunum.

Handbókin ÍST HB 200 er afrakstur samstarfsverkefnis Húsnæðis- og mannvirkjastofnunar, Rafstaðlaráðs og Staðlaráðs Íslands. Með henni er fagmönnum veittur aðgangur að nýjum þýðingum ÍST HD 60364 raðarinnar án verulegra tafa frá gildistöku.

Þýðingar í handbókinni eru merktar með „(ísl.)“ til aðgreiningar frá ensku útgáfunni og gerður fyrirvari um að ef þýðingin víkur frá þeirri ensku, gildi sú enska. Í handbókinni er upphaflegum forsíðum og formálum sleppt til að minnka umfang hennar.

Staðlar eru virk skjöl og þeir eru því endurskoðaðir og þeim skipt út jafnt og þétt með útgáfu leiðréttingarblaða (AC) og viðbóta (A). Þetta á einnig við um þýðinguna í handbókinni.

Í ÍST HD stöðlum er oft að finna sérstakar kröfur einstakra þjóða, svokölluð A-frávik. Þau byggja ýmist á löggjöf þjóðanna og sértækum kröfum landa, s.s. um veðurskilyrði. Í íslensku þýðingunni er einunigs að finna kröfur sem eiga við á Íslandi. Kröfur annarra landa má finna í ensku útgáfunni. Dæmi: ÍST HD 60364-4-42:2011+A1:2015 (ísl.). Íslensk þýðing þessa staðals inniheldur þýðingu á upprunalega staðlinum auk leiðréttingarblaða (AC) og viðbóta (A) sem gilda hérlendis.

Um staðla og tilvísanir

Gildistími staðla er oftast þannig að nota má eldri útgáfu samhliða nýrri á aðlögunartímabili, sem jafnan er 3 ár. Enginn aðlögunartími er þó gefinn fyrir leiðréttingarblöð, sem verða sjálfvirkt hluti staðals frá útgáfu þeirra.

Þeir sem kaupa áskrift að ÍST HB 200 fá aðgang að 1. vefútgáfu handbókarinnar, þýðingum stakra skjala eftir það og aðgang að staðlaröðinni á ensku. Spurningum um gildistíma og tilvísanir er svarað hjá Staðlaráði Íslands í sala@stadlar.is eða í síma 520 7150.

Mikilvægar upplýsingar um einföldun við þýðingu

Þýðing sú sem birt er í þessari handbók er ekki fullgildur staðall. Innihaldið er hið sama utan eftirfarandi frávika:

Íslenskum forsíðum, efnisyfirliti, formála íslensku staðlanna og evrópskum innleiðingarsíðum er sleppt. Sjá sýnishorn hér að neðan.

3

SÝNISHORNÞessum síðum má fletta upp í sýnishorni viðkomandi staðals í Staðlabúðinni á www.stadlar.is.

Í handbókinni hafa breytingar, sem gerðar hafa verið í Evrópu á IEC stöðlum, verið unnar inn í íslensku þýð-inguna. Ef viðaukar staðlanna eru án innihalds hafa þeir ekki vægi á Íslandi og hafa því ekki verið þýddir.

Aðrir hlutar handbókar

Í báðum bindum handbókarinnar eru efnisyfirlit en með ólíkri uppbyggingu. Efnisyfirlit í bindi 1 sýnir staðla-númer, titla og undirkafla. Efnisyfirlit bindis 2 sýnir einungis staðlanúmer og titla. Stöðlum er almennt raðað í númeraröð.

Bindi 1 inniheldur hugtök og skilgreiningar úr ÍST 200 með áorðnum breytingum vegna endurbóta sem gerðar hafa verið á þýðingum. Stefnt er að því að stofna vinnuhóp til að yfirfara og bæta hugtakalistann. Unnið verður með hugtök í raftækniorðasafninu Electropedia sem gefið hefur verið út af Alþjóðaraftækniráðinu IEC í staðla-röðinni IEC 60050. Safnið er aðgengilegt á www.electropedia.org/

Í báðum bindum handbókarinnar eru settar inn auðar síður til að halda samræmi í blaðsíðutali miðað við upp-runalegu staðlana. Blaðsíðutalið sést ýmist neðst á hægri eða vinstri hluta síðu en blaðsíðutal handbókarinnar sjálfrar er miðjað.

4

SÝNISHORNEfnisyfirlit

Formáli ............................................................................................................................................................................................................................................

ÍST HD 60364 -1:2008 (ísl.) Lágspenntar raflagnir – Hluti 1: Grundvallarreglur, mat á almennum einkennum, skilgreiningar .........................................................11

11 Umfang ........................................................................................................................................................................................ 1112 Tilvísanir í staðla .................................................................................................................................................................... 1313 Grundvallarreglur .................................................................................................................................................................. 14131 Vörn í öryggisskyni ................................................................................................................................................................ 14132 Hönnun ....................................................................................................................................................................................... 16133 Valárafbúnaði ......................................................................................................................................................................... 18134 Uppsetningogsannprófunraflagna ............................................................................................................................... 2020 Íðorð og skilgreiningar ........................................................................................................................................................ 2030 Mat almennra eiginleika...................................................................................................................................................... 2131 Tilgangur,aflgjafaroggerðkerfa ..................................................................................................................................... 21311 Hámarksálag og dreif............................................................................................................................................................ 21312 Skipanleiðaraogkerfisjarðtenging ............................................................................................................................... 21313 Aflgjafar ...................................................................................................................................................................................... 36314 Skiptingraflagnar................................................................................................................................................................... 3632 Flokkun ytri áhrifa ................................................................................................................................................................. 3733 Samhæfi ...................................................................................................................................................................................... 3734 Viðhaldshæfi............................................................................................................................................................................. 3735 Öryggiskerfi .............................................................................................................................................................................. 3836 Samfella í rekstri ..................................................................................................................................................................... 38ViðaukiA(tilupplýsingar)Dæmiumjarðbindingukerfa ................................................................................................ 39ViðaukiB(tilupplýsingar)Skilgreiningar–Notkunarleiðbeiningarogskýringarviðvaliníðorð

íIEC60050-826(IEV826–Raflagnir) ......................................................................................................................... 51Viðauki ZA (eiginlegur hluti staðalsins) Sértækar kröfur landa ..................................................................................... 54Viðauki ZB (til upplýsingar) A-frávik .......................................................................................................................................... 55Ritaskrá ................................................................................................................................................................................................... 56

Skilgreiningar .....................................................................................................................................................................57

ÍST HD 60364-4-41:2017 (ísl.) Lágspenntar raflagnir – Hluti 4-41: Vörn í öryggisskyni – Vörn gegn raflosti ...............................................................................................71

410 Inngangur .................................................................................................................................................................................. 71411 Varnaraðgerð:Sjálfvirktroffráveitu ............................................................................................................................. 74412 Varnaraðgerð: Tvöföld eða aukin einangrun .............................................................................................................. 81413 Varnaraðgerð: Rafmagnslegur aðskilnaður ................................................................................................................ 83414 Varnaraðgerð : Notkun smáspennu SELV og PELV ................................................................................................. 84415 Viðbótarvörn ............................................................................................................................................................................ 87ViðaukiA(eiginlegurhlutistaðalsins)Aðgerðirtilgrunnvarnar(varnargegnbeinnisnertingu) ................ 88 Viðauki B (eiginlegur hluti staðalsins) Hindranir og staðsetning utan seilingarsviðs ........................................ 89

5

SÝNISHORNViðaukiC(eiginlegurhlutistaðalsins)Varnaraðgerðirsemeinungisskalbeitaefraflögninerundireftirlitieðayfirumsjónkunnáttumannaeðasérþjálfaðramanna ..................................................................... 91ViðaukiD(eiginlegurhlutistaðalsins)Ákvæðisembeitaskalþegarsjálfvirktrofísamræmivið 411.3.2 er ekki mögulegt .......................................................................................................................................................... 94Viðauki ZA (eiginlegur hluti staðalsins) Sértækar kröfur landa ................................................................................... 95Viðauki ZB (til upplýsingar) A-frávik ....................................................................................................................................... 96Ritaskrá ................................................................................................................................................................................................... 97

ÍST HD 60364-4-42:2011+A1:2015 (ísl.) Lágspenntar raflagnir – Hluti 4-42: Vörn í öryggisskyni – Vörn gegn hitaáraun ..........................................................................................99

420 Umfang ....................................................................................................................................................................................... 99421 Vörngegneldsvoðaafvöldumrafbúnaðar ...............................................................................................................100422 Varúðarráðstafanirþarsemeldhættaermikil ........................................................................................................102423 Vörngegnbrunasárum .....................................................................................................................................................107424 Vörngegnofhitnun ..............................................................................................................................................................107ViðaukiA(tilupplýsingar)Listiyfirsértækarathugasemdirákveðinnalanda....................................................109ViðaukiB(tilupplýsingar)Ljósbogaskynjarar ...................................................................................................................110Ritaskrá .................................................................................................................................................................................................111

ÍST HD 60364-4-43:2010 (ísl.) Lágspenntar raflagnir – Hluti 4-43: Yfirstraumsvörn .............................. 115431 Kröfur í samræmi við eðli straumrása ........................................................................................................................115432 Eiginleikarvarnartækja .....................................................................................................................................................116433 Vörngegnyfirálagsstraumi ..............................................................................................................................................117434 Vörn gegn skammhlaupsstraumum .............................................................................................................................120435 Samræmingyfirálags-ogskammhlaupsvarnar .....................................................................................................123436 Takmörkunyfirstraumsmeðkennistærðveitu ......................................................................................................123ViðaukiA(tilupplýsingar)Vörnhliðtengdraleiðaragegnyfirstraumi ...................................................................124Viðauki B (til upplýsingar) Skilyrði 1 og 2 í 433.1 .............................................................................................................129ViðaukiC(tilupplýsingar)Staðsetningyfirálagsvarnareðahennisleppt ............................................................130Viðauki D (til upplýsingar) Staðsetning skammhlaupsvarnar eða henni sleppt ..................................................133ViðaukiZA(eiginlegurhlutistaðalsins)Tilvísaniríalþjóðlegastaðlaogsamsvarandievrópskastaðla .136Viðauki ZB (eiginlegur hluti staðalsins) Sértækar kröfur landa ................................................................................138Ritaskrá .................................................................................................................................................................................................139

ÍST HD 60364-4-442:2012 (ísl.) Lágspenntar raflagnir – Hluti 4-442: Varnaraðgerðir – Vörn gegn truflunum á spennu og rafsegultruflunum .............................. 141

441 (Ónotað) ..................................................................................................................................................................................142442 Vörnlágspennulagnagegntímabundnumyfirspennumvegnajarðhlaupsíháspennukerfumog

vegnabilanaílágspennukerfum...................................................................................................................................142443 Vörngegnyfirspennumfrágufuhvolfieðavegnarofs .........................................................................................147444 Aðgerðirgegnrafsegultruflunum .................................................................................................................................147445 Vörn gegn undirspennu .....................................................................................................................................................148Ritaskrá .................................................................................................................................................................................................149

6

SÝNISHORNÍST HD 60364-4-443:2016+1:2019 (ísl.) Lágspenntar raflagnir – Hluti 4-443: Vörn gegn yfirspennum frá gufuhvolfi eða vegna rofs ................................................................... 151

ViðaukiA(tilupplýsingar)DæmiumútreiknaðáhættustigCRLfyrirnotkunyfirspennuvarnartækja ....157ViðaukiB(tilupplýsingar)Leiðbeiningarumyfirspennustýringumeðyfirspennuvarnartækjumá loftlínum ...........................................................................................................................................................................................159Viðauki ZA (eiginlegur hluti staðalsins) Sértækar kröfur landa .................................................................................160Viðauki ZB (eiginlegur hluti staðalsins) A-frávik ..............................................................................................................161Ritaskrá ................................................................................................................................................................................................162

ÍST 60364-4-444:2010 (ísl.) Lágspenntar raflagnir – Hluti 4-444: Aðgerðir gegn rafsegultruflunum ... 163 Viðauki ZB (eiginlegur hluti staðalsins) Sértækar kröfur landa ................................................................................193

Ritaskrá ................................................................................................................................................................................................194

ÍST HD 60364-4-46:2016 (ísl.) Lágspenntar raflagnir – Hluti 4-46: Vörn í öryggisskyni – Aðskilnaður og rof ............................................................................................ 195

460 Inngangur ................................................................................................................................................................................195461 Almennt ....................................................................................................................................................................................195462 Aðskilnaður ............................................................................................................................................................................195463 Rekstrarrof (stýring) ..........................................................................................................................................................196464 Rof vegna vélræns viðhalds .............................................................................................................................................197465 Neyðarrof .................................................................................................................................................................................198Viðauki A (til upplýsingar) Útskýring á virkni neyðaraðgerða ....................................................................................199ViðaukiB(eiginlegurhlutistaðalsins)Listiyfirsértækarathugasemdirákveðinnalanda ............................200Viðauki C (eiginlegur hluti staðalsins) A-frávik ..................................................................................................................201

ÍST 60364-5-51:2009+ A11:2017 (ísl.) Lágspenntar raflagnir – Hluti 5-51: Val og uppsetning rafbúnaðar – Almennar reglur........................................................................... 203

510 Inngangur ................................................................................................................................................................................203511 Samræmi við staðla .............................................................................................................................................................204512 Rekstrarskilyrði og ytri áhrif ...........................................................................................................................................204513 Aðgengi .....................................................................................................................................................................................205514 Merkingar ................................................................................................................................................................................205515 Hindrun á gagnkvæmum skaðlegum áhrifum ........................................................................................................208516 Aðgerðir varðandi strauma í varnarleiðara ..............................................................................................................209ViðaukiA(tilupplýsingar)Ítarlegurlistiyfirytriáhrif ..................................................................................................210Viðauki ZA (til upplýsingar) Ytri áhrif ....................................................................................................................................212Viðauki ZB (til upplýsingar) Aðferðir við merkingar PEN-leiðara í mismunandi löndum ..............................225Viðauki ZC (til upplýsingar) Auðkenning leiðara ...............................................................................................................226Viðauki ZD (til upplýsingar) Sértækar kröfur landa ........................................................................................................227Viðauki ZE (eiginlegur hluti staðalsins) A-frávik ..............................................................................................................228Ritaskrá ................................................................................................................................................................................................229

7

SÝNISHORNÍST HD 60364-5-52:2011 (ísl.) Lágspenntar raflagnir – Hluti 5-52: Val og uppsetning rafbúnaðar – lagnarkerfi ..................................................................................... 231

520 Inngangur ................................................................................................................................................................................231521 Gerðir lagnarkerfa ................................................................................................................................................................233522 Val og uppsetning lagnarkerfa með tilliti til ytri áhrifa .......................................................................................234523 Straumþol ................................................................................................................................................................................239524 Gildleiki leiðara .....................................................................................................................................................................241525 Spennufall í neysluveitum ................................................................................................................................................243526 Raftæknilegar tengingar ...................................................................................................................................................243527 Valoguppsetninglagnarkerfistilþessaðlágmarkaútbreiðsluelds ...........................................................244528 Nálægðraflagnarkerfisviðönnurkerfi ......................................................................................................................246529 Valoguppsetninglagnarkerfameðhliðsjónafviðhaldshæfni,þ.m.t.hreinsun .......................................247Viðauki A (eiginlegur hluti staðalsins) Lagnaraðferðir ...................................................................................................248ViðaukiB(tilupplýsingar)Straumþol ....................................................................................................................................256ViðaukiC(tilupplýsingar)Dæmiumaðferðirtileinföldunarátöflumígrein523 ............................................285ViðaukiD(eiginlegurhlutistaðalsins)Jöfnursemsýnastraumþol ..........................................................................289ViðaukiE(eiginlegurhlutistaðalsins)Áhrifyfirsveiflustraumaáþrífasakerfiíjafnvægi .............................290Viðauki F (til upplýsingar) Val á strengrörum .....................................................................................................................292Viðauki G (til upplýsingar) Spennufall í neysluveitum ....................................................................................................293ViðaukiH(tilupplýsingar)Dæmiumskipansamsíðastrengja ..................................................................................295ViðaukiI(eiginlegurhlutistaðalsins)Listiyfirsértækarathugasemdirákveðinnalanda...............................298ViðaukiZA(eiginlegurhlutistaðalsins)Tilvísaniríalþjóðlegstöðlunarskjölmeðtilsvarandi Evrópskumstöðlunarskjölum ........................................................................................................................................298Viðauki ZB (eiginlegur hluti staðalsins) Sértækar kröfur landa .................................................................................300Viðauki ZC (eiginlegur hluti staðalsins) A-frávik ...............................................................................................................301Ritaskrá .................................................................................................................................................................................................302

ÍST HD 60364-5-53:2015 (ísl.) Lágspenntar raflagnir – Hluti 5-53: Val og uppsetning rafbúnaðar – Rofabúnaður og stjórnbúnaður .............................................. 305

530 Inngangur ................................................................................................................................................................................305531 Búnaðurtilvarnargegnraflostimeðbeitinguásjálfvirkurofifráveitu .....................................................311532 Búnaðurtilvarnargegnbrunahættu ..........................................................................................................................316533 Búnaðurtilvarnargegnyfirstraumi ............................................................................................................................317534 Tækitilvarnargegnyfirspennu .....................................................................................................................................321535 Tæki til varnar gegn undirspennu ................................................................................................................................321536 Samræmingrafbúnaðarfyrirvörn,aðskilnað,rofogstýringu .........................................................................322537 Rof og aðskilnaður ...............................................................................................................................................................338538 Vöktunarbúnaður .................................................................................................................................................................338ViðaukiA(tilupplýsingar)Mögulegirbilunarstraumaríkerfummeðhálfleiðurum ........................................342Viðauki ZA (eiginlegur hluti staðalsins) Sértækar kröfur landa ..................................................................................344Viðauki ZB (eiginlegur hluti staðalsins) A-frávik ...............................................................................................................345Ritaskrá .................................................................................................................................................................................................346

8

SÝNISHORNÍST HD 60364 5-534:2016 (ísl.) Lágspenntar raflagnir – Hluti 5-534: Val og uppsetning rafbúnaðar – Yfirstraumsvarnartæki ........................................................... 347

534 Búnaðurtilvarnargegnsvipulumyfirspennum ....................................................................................................349ViðaukiA(tilupplýsingar)Uppsetningyfirspennuvarnartækja–Dæmiumuppsetningar ísamræmiviðkerfisfyrirkomulag ................................................................................................................................364ViðaukiB(tilupplýsingar)Raflagnirsemfáfæðingufráloftlínum ...........................................................................377ViðaukiC(tilupplýsingar)Samsvörunámilligerðayfirspennuvarnartækjaogprófunarflokka

í samræmi við framleiðslustaðalinn EN 61643-11 ................................................................................................378Ritaskrá .................................................................................................................................................................................................379

ÍST HD 60364-5-537:2016 (ísl.) Lágspenntar raflagnir – Hluti 5-537: Val og uppsetning rafbúnaðar – Búnaður til aðskilnaðar og rofs ............................................ 381

ViðaukiA(eiginlegurhlutistaðalsins)Búnaðurfyriraðskilnaðogrof....................................................................386Viðauki B (til upplýsingar) Rofar fyrir slökkviliðsmenn .................................................................................................388Viðauki C (eiginlegur hluti staðalsins) Sértækar kröfur landa.....................................................................................389Viðauki D (til upplýsingar) A-frávik .........................................................................................................................................390

ÍST HD 60364-5-54:2011 (ísl.) Lágspenntar raflagnir – Hluti 5-54: Val og uppsetning rafbúnaðar – Skipan jarðtenginga og varnarleiðara ................................. 391

541 Almennt ....................................................................................................................................................................................391542 Skipanjarðtenginga ............................................................................................................................................................393543 Varnarleiðarar .......................................................................................................................................................................397544 Varnarspennujöfnunarleiðarar ......................................................................................................................................403ViðaukiA(eiginlegurhlutistaðalsins)Aðferðviðútreikningástuðlinumk í 543.1.2

(sjáeinnigIEC60724ogIEC60949) ...........................................................................................................................405ViðaukiB(tilupplýsingar)Dæmiumfyrirkomulagjarðbindingaogvarnarleiðara ..........................................409Viðauki C (til upplýsingar) Uppsetning sökkulskauts í steinsteypu ..........................................................................411ViðaukiD(tilupplýsingar)Uppsetningsökkulskautaíjörðu ......................................................................................414Viðauki E (eiginlegur hluti staðalsins) Sértækar kröfur landa ....................................................................................418Ritaskrá .................................................................................................................................................................................................419

ÍST 60364-5-551:2010+A11:2016 (ísl.) Lágspenntar raflagnir – Hluti 5-55: Val og uppsetning rafbúnaðar – Annar búnaður ............................................................................. 421

551 Rafalasamstæður á lágspennu ........................................................................................................................................421Viðauki ZA (eiginlegur hluti staðalsins) Tilvísanir í staðla ............................................................................................427Viðauki ZB (eiginlegur hluti staðalsins) Sértækar kröfur landa ..................................................................................428ViðaukiZC(eiginlegurhlutistaðalsins)Viðbótarkröfurfyrirsérstæðarrafalasamstæðursemekkieru

tengdarviðveituogsérstæðarrafalasamstæðursemfæðafastaraflögnsemerfrátengdveitu .....429

ÍST HD 5-557:2013 (ísl.) Lágspenntar raflagnir – Hluti 5-557: Val og uppsetning rafbúnaðar – Hjálparrásir ............................................................................... 435

Viðauki ZC (til upplýsingar) A-frávik .......................................................................................................................................443

9

SÝNISHORNÍST HD 60364-4-559:2012 (ísl.) Lágspenntar raflagnir – Hluti 5-59: Val og uppsetning rafbúnaðar – Lampar og lýsingarkerfi ........................................................... 445

550 Inngangur ... ............................................................................................................................................................................445551 Rafalasamstæður á lágspennu ....... ...............................................................................................................................447559Lamparoglýsingarkerfi................ ...................................................................................................................................447ViðaukiA(eiginlegurhlutistaðalsins)Yfirlityfirathugasemdirákveðinnalanda .............................................452ViðaukiB(tilupplýsingar)Skýringarátáknumsemerunotuðálampa,stýribúnaðfyrirlampa

og fyrir uppsetningu lampa .............................................................................................................................................453Viðauki ZA (eiginlegur hluti staðalsins) Tilvísanir í staðla ............................................................................................455Ritaskrá .................................................................................................................................................................................................455

ÍST HD 60354-5-56:2018 (ísl.) Lágspenntar raflagnir – Hluti 5-56: Val og uppsetning rafbúnaðar – Öryggiskerfi ................................................................................... 459

ViðaukiA(tilupplýsingar)Leiðbeiningarvegnaneyðarlýsingar ...............................................................................468ViðaukiB(tilupplýsingar)Leiðbeiningarvegnaeldvarnarbúnaðar .........................................................................469ViðaukiC(tilupplýsingar)Yfirlityfirkröfurákveðinnalanda ....................................................................................470ViðaukiD(tilupplýsingar)Brunarofi .....................................................................................................................................471ViðaukiE(tilupplýsingar)Dæmiumlagnaraðferðiröryggiskerfameðstrengjakerfum .................................472ViðaukiF(tilupplýsingar)Lagnarkerfi ..................................................................................................................................473ViðaukiG(tilupplýsingar)Leiðbeiningarumviðeigandistaðifyriraflgjafafyriröryggiskerfi ....................475ViðaukiZA(eiginlegurhlutistaðalsins)Tilvísaniríalþjóðlegastaðlaogsamsvarandievrópskastaðla .......476Ritaskrá .................................................................................................................................................................................................477

ÍST HD 60364-6:2016 (ísl.) Lágspenntar raflagnir – Hluti 6: Sannprófun ................................................... 479Viðauki A (til upplýsingar) Áætlað viðnámsgildi sem líklegt er að fáist við samfelldniprófanir ...................491Viðauki B (til upplýsingar) Aðferðir við mælingu á einangrunarviðnámi/samviðnámi gólfa

ogveggjatiljarðareðatilvarnarleiðara ....................................................................................................................492ViðaukiC(tilupplýsingar)Mælingjarðskautsviðnáms–AðferðirC.1,C.2ogC.3 ...............................................495ViðaukiD(tilupplýsingar)Leiðbeiningarumbeitingureglnaígrein6.4–Upphafssannprófun .................499Viðauki E (til upplýsingar) Skýrsluform fyrir skráningu ................................................................................................502ViðaukiF(tilupplýsingar)Skýrsluformfyrirskoðunáraflögnum ............................................................................509Viðauki G (til upplýsingar) Dæmi um rásaupplýsingar og niðurstöður prófana ..................................................518ViðaukiH(tilupplýsingar)Yfirlityfirkröfurákveðinnalanda ....................................................................................519Viðauki ZB (til upplýsingar) A-frávik.......................................................................................................................................520Ritaskrá .................................................................................................................................................................................................521

10

SÝNISHORN

5

ÍST HD 60364 -1:2008 (ísl.)

LÁGSPENNTAR RAFLAGNIR

Hluti 1: Grundvallarreglur, mat á almennum einkennum, skilgreiningar

11 Umfang1

Í ÍST HD 60364-1 eru tilgreindar reglur fyrir hönnun, uppsetningu og sannprófun raflagna á lágspennu. Reglunum er ætlað að veita einstaklingum, húsdýrum og fasteignum öryggi gegn hættu og skemmdum sem geta orðið við eðlilega notkun raflagnanna og sjá til réttrar virkni þeirra.

11.1 ÍST HD 60364-1 gildir um hönnun, uppsetningu og sannprófun raflagna svo sem þeirra sem tilheyra:

a) Íbúðarhúsnæði með tilheyrandi lóð.

b) Verslunar- og skrifstofuhúsnæði með tilheyrandi lóð.

c) Opinberum byggingum með tilheyrandi lóð.

d) Iðnaðarbyggingum með tilheyrandi lóð.

e) Landbúnaðar- og garðræktarsvæðum með byggingum.

f) Einingahúsum.

g) Hjólhýsum, hjólhýsastæðum og svipuðum svæðum.

h) Byggingarsvæðum, sýningarsvæðum, vörusýningarsvæðum og öðrum svæðum til tímabundinnar notkunar.

i) Skemmtibátahöfnum.

j) Útilýsingu og svipuðum lögnum (sjá þó 11.3 e)).

k) Lækningastofum og -stöðum.

l) Hreyfanlegum eða flytjanlegum einingum.

m) Ljósíspennukerfum.

n) Lágspennu rafalasamstæðum.

11.2 ÍST HD 60364-1 gildir fyrir eftirtalinn búnað:

a) Straumrásir sem hafa nafnspennur allt að 1000 V riðspennu og 1500 V jafnspennu, að meðtöldum hámarks-spennunum. Að því er varðar riðspennu eru æskilegar tíðnir sem þessi staðall gerir ráð fyrir 50 Hz, 60 Hz og400 Hz. Notkun annarra tíðna í sérstökum tilvikum er ekki útilokuð.

b) Straumrásir, að frátöldum innri lögnum í raftækjum, fyrir hærri spennu en 1000 V sem fengin er úr kerfi meðspennu sem er ekki hærri en 1000 V riðspenna t.d. fyrir lýsingarkerfi með úrhleðslulömpum eða rafstöðusíur.

c) Lagnarkerfi og strengir sem eru ekki tekin sérstaklega með í tækjastaðla.

d) Allar neysluveitur utan bygginga.

e) Fastar lagnir fyrir upplýsinga- og fjarskiptatækni, merkjasendingar, stýringar og þess háttar notkun (að frá-töldum innri lögnum tækja).

f) Viðbætur eða breytingar á raflögn sem fyrir er eða hlutum hennar sem verða fyrir áhrifum af viðbótinni eðabreytingunum.

Athugasemd Reglum ÍST HD 60364-1 er ætlað að gilda almennt fyrir raflagnir en í vissum tilvikum getur þurft að auka við þær með kröfum eða tilmælum annarra CENELEC staðla (til dæmis fyrir raflagnir í sprengifimu umhverfi).

1 Númerakerfið er útskýrt í viðauka A í IEC 60364-1:2005.

11

SÝNISHORN

6

ÍST HD 60364 -1:2008 (ísl.)

11.3 ÍST HD 60364-1 gildir ekki fyrir eftirtalinn búnað:

a) Rafknúin dráttartæki, vagna og merkjabúnað.

b) Rafbúnað vélknúinna ökutækja, nema þeirra sem fjallað er um í hluta 7.

c) Raflagnir í skipum og á hreyfanlegum og festum aflandspöllum.

d) Raflagnir í flugvélum.

e) Götulýsingarlagnir sem eru hluti opinberrar orkuveitu.

f) Raflagnir í námum þ.m.t. grjótnámum.

g) Búnað til deyfinga útvarpstruflana, nema hann hafi áhrif á öryggi lagnarinnar.

h) Rafmagnsgirðingar.

i) Ytri eldingarvörn bygginga (LPS).

Athugasemd Fjallað er um fyrirbæri í gufuhvolfi í ÍST HD 60364-1 en aðeins að því er varðar raflögnina sjálfa (t.d. val á yfir-spennuafleiðurum)

j) Tiltekin atriði í búnaði lyftna.

k) Rafbúnað véla.

11.4 ÍST HD 60364-1 er ekki ætlaður til notkunar fyrir:

– Kerfi fyrir dreifingu á orku til almennra notenda, eða

– Orkuframleiðslu og -flutning fyrir slík kerfi.

Athugasemd 1 Sé þess óskað má þó nota skjalið allt eða hluta þess fyrir ofangreind atriði.

Athugasemd 2 Samkvæmt HD 637 þar sem tilgreindar eru almennar reglur fyrir hönnun og uppsetningu raforkukerfa með málspennu hærri en 1 kV riðspennu og nafntíðni til og með 60 Hz ættu varnar- og vöktunarkerfi á lágspennu að vera í samræmi við ÍST HD 60364.

11.5 Um rafbúnað er einungis fjallað að því er varðar val hans og notkun í raflögninni.

Þetta á einnig við um samstæður rafbúnaðar sem uppfyllir viðeigandi staðla.

12

SÝNISHORN

7

ÍST HD 60364 -1:2008 (ísl.)

12 Tilvísanir í staðla

Eftirtalin skjöl sem vísað er til eru ómissandi við notkun skjalsins. Ef um er að ræða tilvísanir í dagsett skjöl gildir aðeins útgáfan sem vísað er til. Um ódagsett skjöl gildir síðasta útgáfa skjals sem vísað er til (þ.m.t. viðbætur ef einhverjar eru).

EN/HD Ár Titill IEC Ár

HD 472 S1 1989 Nominal voltages for low voltage public electricity supply systems 2

IEC 60038 (breyttur) 1983

- - International Electrotechnical Vocabulary (IEV) Chapter 691: Tariffs for electricity

IEC 60050-691

- - International Electrotechnical Vocabulary (IEV) Part 826: Electrical installations

IEC 60050-826

HD 384 / HD 60364

Staðlaröð Raflagnir bygginga IEC 60364 (breytt) staðlaröðin

EN 60445 Basic and safety principles for man-machine interface, marking and identification - Identifi-cation of equipment terminals and conductor terminations

IEC 60445 (breytt)

EN 60446 Basic and safety principles for man-machine interface, marking and identification - Identifi-cation of conductors by colours or numerals

IEC 60446

- - Graphical symbols for diagrams IEC 60617 Gagna-grunnur

EN 60721 Staðlaröð Classification of environmental conditions IEC 60721 Staðlaröð

2 Titill IEC 60038 er: “IEC standard voltages”.

13

SÝNISHORN

8

ÍST HD 60364 -1:2008 (ísl.)

13 Grundvallarreglur Athugasemd 1 Ef lönd sem hafa ekki þjóðarreglur fyrir gerð raflagna telja nauðsynlegt að setja lög þar að lútandi er mælt með því að takmarka lögin við grundvallarreglur sem ekki þarf oft að breyta vegna tækniþróunar. Innihald greinar 13 má nota sem grundvöll slíkrar lagasetningar. Athugasemd 2 Í greininni eru tilgreindar grunnkröfur. Í öðrum hlutum staðalsins eru hugsanlega nákvæmari kröfur til-greind ar.

131 Vörn í öryggisskyni

131.1 Almennt

Kröfunum sem tilgreindar eru í 131.2 til 131.7 er ætlað að veita einstaklingum, húsdýrum og fasteignum öryggi gagnvart hættu og tjóni sem getur orðið við eðlilega notkun raflagna. Kröfurnar sem ætlað er að veita öryggi húsdýra gilda á stöðum sem ætlaðir eru dýrunum.

Athugasemd Af raflögnum getur stafað hætta sem hér segir:

– höggstraumar;

– mjög hátt hitastig sem líklegt er til þess að valda bruna, eldsvoða og öðrum skaðlegum áhrifum;

– íkveikja sprengifims andrúmlofts;

– undirspenna, yfirspenna og rafseguláhrif sem líkleg eru til þess að valda eða leiða til meiðsla eða tjóns;

– rekstrartruflanir og/eða truflanir á öryggisþjónustu;

– neistamyndun sem líkleg er til þess að orsaka blindu, mjög mikinn þrýsting og/eða eitraðar lofttegundir;

– vélræn hreyfing raftækja sem ræst eru með rafmagni.

131.2 Vörn gegn raflosti

131.2.1 Grunnvörn (vörn gegn beinni snertingu)

Athugasemd Í raflögnum, kerfum og búnaði fyrir lágspennu er grunnvörn venjulega samsvarandi vörn gegn beinni snert-ingu.

Séð skal fyrir vörn gegn hættu sem getur skapast við snertingu manna eða húsdýra við spennuhafa hluta raflagnarinnar.

Þessi vörn næst með annarri hvorri eftirtalinna aðferða:

– með því að koma í veg fyrir að straumur fari í gegnum líkama manns eða húsdýrs;

– með því að takmarka strauminn sem farið getur í gegnum líkama manns eða húsdýrs við hættulaust gildi. 131.2.2 Vörn við bilun (vörn við óbeina snertingu) Athugasemd Í raflögnum, kerfum og búnaði fyrir lágspennu er bilunarvörn venjulega samsvarandi vörn við óbeina snert-ingu, aðallega í sambandi við bilun í grunneinangrun.

Séð skal fyrir vörn gegn hættu sem getur skapast við snertingu manna eða húsdýra við beran leiðinn hluta raflagnarinnar.

Þessi vörn næst með með einni eftirtalinna aðferða:

– með því að koma í veg fyrir að straumur vegna bilunar fari í gegnum líkama manns eða húsdýrs;

– með því að takmarka styrk straums vegna bilunar, sem farið getur í gegnum líkama manns eða húsdýrs, við hættulaust gildi;

– með því að takmarka tímann sem straumur vegna bilunar, sem farið getur í gegnum líkama manns eða húsdýrs, varir, við hættulausa tímalengd.

14

SÝNISHORN

9

ÍST HD 60364 -1:2008 (ísl.)

131.3 Vörn gegn hitaáraun

Skipan raflagnar skal vera með þeim hætti að hætta á tjóni af völdum þess að kvikni í eldfimum efnum vegna hás hitastigs eða rafneista sé lágmörkuð. Þar að auki skal ekki vera nein hætta á brunasárum hjá mönnum og húsdýrum í venjulegum rekstri rafbúnaðarins.

131.4 Vörn gegn yfirstraumi

Persónur og húsdýr skulu varin gegn meiðslum og fasteignir gegn tjóni vegna mjög hás hitastigs eða kraft-rænnar rafseguláraunar sem líklega getur skapast í leiðurum.

Vörn má ná með því að takmarka stærð yfirstraumsins eða tímann sem hann varir við örugg gildi.

131.5 Vörn gegn bilunarstraumum

Leiðarar, aðrir en þeir sem eru spennuhafa, og sérhverjir aðrir hlutar sem ætlað er að flytja bilunarstraum skulu geta flutt strauminn án þess að hitna óhóflega. Rafbúnaður, þar með taldir leiðarar, skal búinn kraftrænni vörn gegn rafkraftrænni áraun af völdum bilunarstrauma. Vörnin skal vera næg til þess að hindra meiðsli á persónum og húsdýrum eða skemmdir á fasteignum.

Spennuhafa leiðarar skulu varðir gegn áhrifum yfirstraums sem verður vegna bilunar með aðferðum sem til-greindar eru í 131.4,

Athugasemd Sérstakan gaum ætti að gefa straumi í PE leiðurum og jarðtengileiðurum.

131.6 Vörn gegn truflunum á spennu og aðgerðir gegn rafseguláhrifum

131.6.1 Verja skal persónur og húsdýr gegn meiðslum og fasteignir gegn skemmdum af völdum bilunar milli spennuhafa hluta straumrása á mismunandi hárri spennu.

131.6.2 Verja skal persónur og húsdýr gegn meiðslum og fasteignir gegn skemmdum af völdum yfirspennu sem getur átt upptök í gufuhvolfi eða rofaðgerðum.

Athugasemd Fjallað er um vörn gegn áhrifum beinna eldinga í EN 62305 staðlaröðinni.

131.6.3 Verja skal persónur og húsdýr gegn meiðslum og fasteignir gegn skemmdum af völdum undir-spennu og eftirfylgjandi endurspennusetningu.

131.6.4 Raflögnin skal hafa nægilegt ónæmisstig gegn rafsegultruflunum til þess að hún starfi rétt í til-greindu umhverfi. Við hönnun raflagnarinnar skal tekið tillit til fyrirsjáanlegar rafsegulútgeislunar frá raflögninni sjálfri eða uppsettum búnaði, sem skal vera viðeigandi fyrir neyslutækin sem eru notuð í lögninni eða tengd henni.

131.7 Vörn við rof á afli til raflagnarinnar

Ef rof á afli til raflagnar er líklegt til þess að valda hættu eða tjóni skulu gerðar viðeigandi ráðstafanir í raflögn-inni eða búnaði tengdum henni.

15

SÝNISHORN

10

ÍST HD 60364 -1:2008 (ísl.)

132 Hönnun

132.1 Almennt

Við hönnun raflagnar skal taka mið af eftirfarandi atriðum til að veita

– vörn persóna, húsdýra og fasteigna í samræmi við grein 131;

– rétta virkni raflagnarinnar með tilliti til ætlaðrar notkunar.

Þær upplýsingar sem krafist er til grundvallar hönnun eru taldar upp í greinum 132.2 til 132.5. Kröfurnar sem hönnunin skal uppfylla eru tilgreindar í greinum 132.6 til 132.12.

132.2 Eiginleikar aflgjafa

Þegar raflögn er hönnuð samkvæmt ÍST HD 60364 staðlaröðinni er nauðsynlegt að þekkja eiginleika aflgjafans. Viðeigandi upplýsingar frá rafveitunni eru nauðsynlegar fyrir hönnun á öruggri raflögn samkvæmt ÍST HD 60364 staðlaröðinni. Eiginleikar aflgjafans ættu að vera með í fylgiskjölunum til þess að sýna samræmi við ÍST HD 60364 staðlaröðina. Ef rafveitan breytir eiginleikum aflgjafans getur það haft áhrif á öryggi raflagnarinnar.

132.2.1 Eðli straums: Riðstraumur og/eða jafnstraumur

132.2.2 Tilgangur leiðara:

Fyrir riðstraum: ytri leiðarar

N- leiðarar

PE – leiðarar, varnarleiðarar.

Fyrir jafnstraum: ytri leiðarar miðjuleiðarar PE – leiðarar, varnarleiðarar.

Athugasemd Sameina má virkni sumra leiðara í einum leiðara.

132.2.3 Gildi og vikmörk

– spenna og vikmörk spennu;

– spennutruflanir, spennuflökt og spennudýfur;

– tíðni og vikmörk tíðni;

– hæsti leyfilegi straumur;

– hringrásarsamviðnám við jarðhlaup innan við inntak raflagnar;

– væntiskammhlaupsstraumur.

Sjá HD 472 varðandi staðlaðar spennur og tíðnir.

132.2.4 Varnaraðgerðir sem innbyggðar eru í aflgjafa, t.d. kerfisjarðtenging eða jarðtenging miðjupunkts.

132.2.5 Sértækar kröfur rafveitu.

16