Starożytny Rzym.docx

7/24/2019 Staroytny Rzym.docx

1/12

Brama Srebrnikw uk przylegaj

cy do kocioa San Giorgio al Velabrona rzymskimAwentynie. Wzniesiony

w 20roku przez !andlarzy byda i czczcy cesarza Septymiusza Sewerai jego rodzin. "olna czuku zostaa

przysonita przez podnoszcy siprzez wieki poziom gruntu. G#rn

czezdobirelie$y% ukazujce czonk#w

rodziny cesarskiej podczas obrzd#w religijnyc!. &mii postaGety% brata cesarza 'arakalli% syna Septymiusza

Sewera% zostao usunite przez samego 'arakalpo zamordowaniu brata.

Paac Lateraski% zwany take (aacem na )ateranie * jedna z rezydencji papieskic!.

+najduje sina (iazza San Gio,anniw -zymie% tuobok bazylikiw. ana na)ateranie/Basilica di San Giovanni in Laterano% jednej z czterec! bazylik ponty1kalnyc!w-zymie.(aac na )ateranie% gra1ka z V&&& wieku

3d momentu przekazania paacu biskupowi -zymu w &V wieku przez 'onstantynaWielkiego(aac )ateraski stanowisiedzibpapiey% wykorzystywanna r#wni
http://pl.wikipedia.org/wiki/Geta_(cesarz)http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Piazza_San_Giovanni&action=edit&redlink=1http://pl.wikipedia.org/wiki/Bazylikahttp://pl.wikipedia.org/wiki/Bazylika_%C5%9Bw._Jana_na_Lateraniehttp://pl.wikipedia.org/wiki/Bazylika_%C5%9Bw._Jana_na_Lateraniehttp://pl.wikipedia.org/wiki/Bazylika_%C5%9Bw._Jana_na_Lateraniehttp://pl.wikipedia.org/wiki/Bazylika_wi%C4%99kszahttp://pl.wikipedia.org/wiki/XVIII_wiekhttp://pl.wikipedia.org/wiki/Konstantyn_I_Wielkihttp://pl.wikipedia.org/wiki/Konstantyn_I_Wielkihttp://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Piazza_San_Giovanni&action=edit&redlink=1http://pl.wikipedia.org/wiki/Bazylikahttp://pl.wikipedia.org/wiki/Bazylika_%C5%9Bw._Jana_na_Lateraniehttp://pl.wikipedia.org/wiki/Bazylika_%C5%9Bw._Jana_na_Lateraniehttp://pl.wikipedia.org/wiki/Bazylika_wi%C4%99kszahttp://pl.wikipedia.org/wiki/XVIII_wiekhttp://pl.wikipedia.org/wiki/Konstantyn_I_Wielkihttp://pl.wikipedia.org/wiki/Konstantyn_I_Wielkihttp://pl.wikipedia.org/wiki/Geta_(cesarz)


2/12

z Watykaem. 4utaj podpisano tew 5626 r. 4raktaty lateraskie% kt#re reguloway stosunki midzy StolicApostolska pastwem woskim.

7a mocy 4raktat#w (aac% wraz z wieloma innymi budynkami na terenie -zymu% otrzymastatuseksterytorialnoci.3becnie mieci siw nim (apieskie 8uzeum Staroytnoci 9!rzecijaskic!.

Teatr Pompejusza* pierwszy rzymski teatr wzniesiony z kamienia.+ostazbudowany ok. :: p.n.e. ego budows1nansowa(ompejusz% byumocniswpozycj politycznw -zymie.

+e wzgldu na zakaz budowy tego typu budynk#w (ompejusz zdecydowasina stworzenie kompleksu% czcego w sobie teatr i witynipowiconWenus +wyciskiej/Venus Victrix *widownia speniaa tu r#wnierolsc!od#w. Wenus +wyciska to b#stwo osobiste (ompejusza /dla

por#wnania% uliusz 9ezar za swoje b#stwo opiekucze przyjmowaVenus Genetrix* Wenus -odzicielk. 'omplekszawierar#wnieogr#d wraz z pomnikami najwybitniejszyc! artyst#w i aktor#w% oraz miejsce przeznaczone dospotkasenatu. 7ie zac!owany do dzisiejszym czas#w.

W portyku teat ru% podczas id marcowyc! p.n.e. zostazamordowany uliusz 9ezar.

Forum Romanuminna nazwa to Forum Magnum*

najstarszy plac miejski w -zymie% otoczony szecioma z siedmiu

wzg#rz; 'apitol em%(alatynem% 9eliusem%


3/12

zniszczenia mogo teprzyczynisitrzsienie ziemiw @:5 roku. W okresie redniowiecza=orum -omanum ulego

stopniowemu zniszczeniu. (rawdopodobnie w okresie & wieku =orum% jak i inne pozosta oci rzymskie stanowio

kamienioom miejsce atwegopozyskiwania budulca dla nowyc! inicjatyw arc!itektonicznyc!. "o V&&& wieku

miejsce to suyo na wypas% a p#niej targ byda. W tym czasie nazywano je 9ampo Va

ccino.(race wykopaliskowe zapocztkowano w 5@0B% a od 5@6@ prace s

prowadzonesystematycznie.Plac witego Piotra/w.Piazza San Pietro * plac przed bazylikw.(iotrana Watykanie% nalecy do osiczcej bazyliki Via della 9onciliazione. +ostazaprojektowany

w 5?:?przez Cerniniegojako prostopady owal% kt#ry od strony zac!odniej za porednictwem czci w

ksztacie trapezuotwiera sina $asadbazyliki% od strony wsc!odniej wyc!odzi na przebitw latac! B0. w.Viadella 9onciliazione. 9entralne miejsce placu zajmuje jeden z trzynastu egipskic! obelisk#ww -zymie% zdobicy

dawniej cyrk7erona. Wraz z podstaw

i krzyem obelisk mierzy B6%@5 m wysokoci. Wedle tradycji bywiadkiem

mczeskiej mierci w. (iotrai innyc! c!rzecijan. 3belisk poc!odzi z &&& w. p.n.e.% w latac! B>5 sprowadzigo do

-zymu cesarz 'aligula. W 5:@?papieSykstus Vpoleciprzeniego na obecne miejsce arc!itektowi "omenico

=ontanieD5E. 3belisk opatrzono wtedy inskrypcjamiw jzyku aciskim;
http://pl.wikipedia.org/wiki/Trz%C4%99sienie_ziemihttp://pl.wikipedia.org/wiki/Trz%C4%99sienie_ziemihttp://pl.wikipedia.org/wiki/Trz%C4%99sienie_ziemihttp://pl.wikipedia.org/wiki/%C5%9Aredniowieczehttp://pl.wikipedia.org/wiki/%C5%9Aredniowieczehttp://pl.wikipedia.org/wiki/J%C4%99zyk_w%C5%82oskihttp://pl.wikipedia.org/wiki/J%C4%99zyk_w%C5%82oskihttp://pl.wikipedia.org/wiki/J%C4%99zyk_w%C5%82oskihttp://pl.wikipedia.org/wiki/Bazylika_%C5%9Bw._Piotra_na_Watykaniehttp://pl.wikipedia.org/wiki/Bazylika_%C5%9Bw._Piotra_na_Watykaniehttp://pl.wikipedia.org/wiki/Bazylika_%C5%9Bw._Piotra_na_Watykaniehttp://pl.wikipedia.org/wiki/Bazylika_%C5%9Bw._Piotra_na_Watykaniehttp://pl.wikipedia.org/wiki/Bazylika_%C5%9Bw._Piotra_na_Watykaniehttp://pl.wikipedia.org/wiki/Bazylika_%C5%9Bw._Piotra_na_Watykaniehttp://pl.wikipedia.org/wiki/Watykanhttp://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=O%C5%9B_urbanistyczna&action=edit&redlink=1http://pl.wikipedia.org/wiki/1656http://pl.wikipedia.org/wiki/Giovanni_Lorenzo_Berninihttp://pl.wikipedia.org/wiki/Trapezhttp://pl.wikipedia.org/wiki/Fasadahttp://pl.wikipedia.org/wiki/Fasadahttp://pl.wikipedia.org/wiki/Lata_30._XX_wiekuhttp://pl.wikipedia.org/wiki/Obeliskhttp://pl.wikipedia.org/wiki/Cyrk_(budowla)http://pl.wikipedia.org/wiki/Neronhttp://pl.wikipedia.org/wiki/%C5%9Aw._Piotrhttp://pl.wikipedia.org/wiki/%C5%9Aw._Piotrhttp://pl.wikipedia.org/wiki/XIII_wiek_p.n.e.http://pl.wikipedia.org/wiki/Kaligulahttp://pl.wikipedia.org/wiki/1586http://pl.wikipedia.org/wiki/Sykstus_Vhttp://pl.wikipedia.org/wiki/Sykstus_Vhttp://pl.wikipedia.org/wiki/Sykstus_Vhttp://pl.wikipedia.org/wiki/Domenico_Fontanahttp://pl.wikipedia.org/wiki/Domenico_Fontanahttp://pl.wikipedia.org/wiki/Plac_%C5%9Awi%C4%99tego_Piotra#cite_note-WW-1http://pl.wikipedia.org/wiki/Inskrypcjahttp://pl.wikipedia.org/wiki/Trz%C4%99sienie_ziemihttp://pl.wikipedia.org/wiki/%C5%9Aredniowieczehttp://pl.wikipedia.org/wiki/J%C4%99zyk_w%C5%82oskihttp://pl.wikipedia.org/wiki/Bazylika_%C5%9Bw._Piotra_na_Watykaniehttp://pl.wikipedia.org/wiki/Bazylika_%C5%9Bw._Piotra_na_Watykaniehttp://pl.wikipedia.org/wiki/Watykanhttp://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=O%C5%9B_urbanistyczna&action=edit&redlink=1http://pl.wikipedia.org/wiki/1656http://pl.wikipedia.org/wiki/Giovanni_Lorenzo_Berninihttp://pl.wikipedia.org/wiki/Trapezhttp://pl.wikipedia.org/wiki/Fasadahttp://pl.wikipedia.org/wiki/Lata_30._XX_wiekuhttp://pl.wikipedia.org/wiki/Obeliskhttp://pl.wikipedia.org/wiki/Cyrk_(budowla)http://pl.wikipedia.org/wiki/Neronhttp://pl.wikipedia.org/wiki/%C5%9Aw._Piotrhttp://pl.wikipedia.org/wiki/XIII_wiek_p.n.e.http://pl.wikipedia.org/wiki/Kaligulahttp://pl.wikipedia.org/wiki/1586http://pl.wikipedia.org/wiki/Sykstus_Vhttp://pl.wikipedia.org/wiki/Domenico_Fontanahttp://pl.wikipedia.org/wiki/Domenico_Fontanahttp://pl.wikipedia.org/wiki/Plac_%C5%9Awi%C4%99tego_Piotra#cite_note-WW-1http://pl.wikipedia.org/wiki/Inskrypcja


4/12

-ozrywk -zymian byy tewycigi rydwanw% kt#re odbyway si na podunyc! stadionac!

zwanyc! circusami% z kt#ryc! najbardziej znany jest Circus Maximusw -zymie. ego budowrozpoczuliusz

9ezar a ukoczy3ktawian August. Circus Maximus/9yrk Wielki m#gpomiecinawet 5@0 tysicy widz#w. 4or%

na kt#rym odbyway siwycigi rydwan#w otaczaa trzypitrowa widownia% pierwsze pitro zbudowane byo z

kamienia a dwa kolejne z drewna. 3czywicie najlepsze miejsca w pierwszyc! rzdac! zarezerwowane byy dla

dostojnik#w% zwykli widzowie miejsca zajmowali sami% nie byo bilet#w ani opat. Wonice rydwan#w przynaleeli

do czterec! oboz#w oznaczanyc! kolorami niebieskic!% biayc!% czerwonyc! i zielonyc!. Wycigi byy okazjdo

obstawiania zakad#w% na#g !azardu wielu doprowadzido ruiny. Wycig rydwan#w rozpoczynaa siprocesj%

kt#ra z 'apitolu poprzez =orum -omanum docieraa do 9ircus 8aFimus. -ydwany byy zaprzone albo w dwa

albo w cztery konie. Ciorce udziaw wycigu rydwany pokonyway okoo osiem kilometr#w okrajc siedem

razy stadion. (rzewanie wycigi koczyy siprzed nadejciem wieczora%

jednak nieraz kontynuowano je przy sztucznym wietle lamp.

-zymianie c!tnie bywali w 9yrku Wielkim. &ntelektualici rzymscy

krytykowali taki spos#b spdzania wolnego czasu. A jednak cyrk

przyciga przedstawicieli wszystkic! grup spoeczestwa rzymskiego.

7iejeden cesarz z okien paacu na pobliskim (alatynie z ciekawoci

spoglda ku torom 9ircus 8aFimus% na kt#rego widowni mia zreszt

wasnlo.

7iecodziennie c!adzano r#wniedo teatru. 8ona byo obejrzetam zresztnie tylko przedstawienia teatralne%

ale take niezwyke okazy ory i $auny. (ocztkowo nowoci te pokazywano w czasie poc!od#w trium$alnyc! lub

widowisk w am1teatrac!% ale p#niej nie szukano ju okazji% by to zrobi; wystawiano je np. w publicznyc!

gmac!ac!. -zymianie dni byli widoku nieznanyc! im rolin% np. drzew !ebanowyc! lub krzew#w balsamu%

oraz zwierzt% np. tygrys#w czy dwudziestometrowyc! wy. 4umy gapi#w gromadziy siwok#wystawianyc!

na widok publiczny osobliwoci% np. koci olbrzymic! zwierzt; wieloryb#w% krokodyli (ewnego razu wielkie

poruszenie w -zymie wywoazb dugi na trzydzieci centymetr#w.
http://www.imperiumromanum.edu.pl/circus_maximus.htmlhttp://www.imperiumromanum.edu.pl/circus_maximus.html


5/12

9!o widz zasiadajcy na widowni teatru rzymskiego nie bytak

wyrobiony jak Grek% to w teatrac! bywali wszyscy% take

niewolnicy. W trakcie przedstawienia widzowie dawali wyraz

swoim emocjom i ocenom. Wielkim uznaniem cieszyy si w

-zymie zwaszcza mim i pantomima% a popularnopowanyc!utwor#w dramatycznyc! skoczya siwraz z republik.

-zymianie lubili ucztowa. + czasem skonnodo luksusu i zbytku

wypara surowe obyczaje przodk#w% kt#re nakazyway

powcigliwo take w jadalni. Ciesiady w zamonyc!

domac! mogy cign si w nieskoczono. Hczty stay si

wytworne i dugie% potrawy niecodzienne i zaskakujceI a wreszcie w domac! rzymskic! pojawiy

sivomitoria miejsca gdzie mona byo uly odkowi% robic miejsce na kolejne wyszukane dania.

8niej zamoni mieszkacy -zymu odwiedzali restauracje i bary. Wielu smakowityc!% staroytnyc! potraw nie

mona byoby spr#bowadzibez obaw o konsekwencje% ale wtedy uc!odzi y za smakowite i jadano je c!tnie.W miecie takim jak -zym restauracje i bary czsto otwarte byy przez ca noc; do dua grupa jego

mieszkac#w nie miaa we wasnym domu kuc!ni. W restauracjac! podzielonyc! wedug kategorii mona byo

spdziczas jedzc% pijc wino% siedzc przy stoliku do gry lub rozmawiajc.


6/12

-eligia staroytnego -zymuwywodzi siz pierwotnej

religii praindoeuropejskiej% religii

plemion staroitalskic! oraz element#w

wierze


7/12

p.n.e.&nni pisarze klasyczni% jak 3widiuszw swoim dziele asti/'alendarz% pozostawali pod silnym wpywem

modelu !ellenistycznegoi w swoic! dzieac! czsto zapeniali luki w tradycji rzymskiej greckimi wierzeniami.

Wok#wierze-zymian powstazbi#r mit#wopisujcyc! dzieje ic! bog#w% zebranyc! w mitologii rzymskiej.

)iczba i arc!itektura rzymskic! witytake odzwierciedla otwarto-zymu wobec wszelkic! religii wiata.

7ajstarsze rzymskie witynie przypominajwitynie etruskie% jak np. wielka witynia na Wzg#rzu 'apitoliskim%

powicona w :06 p.n.e.4riadzie 'apitoliskiej /owiszowi% unonie i 8inerwie. (odobnie% jak etruskie pierwowzory%

witynia zostaa wzniesiona na wysokimpodium% a wejcie do niej byo moliwe jedynie przez $rontowe sc!ody%

inaczej% niw wityniac! greckic!% gdzie sc!ody otaczay witynie ze wszystkic! stron. =asada r#wnier#nia si

od wzor#w greckic! * kolumnowy portyk miaa? rzd#w kolumn i znajdowasijedynie od $rontu. Wntrze

podzielone byo na szereg pomieszczedla rzeb kultowyc!. witynia &zydyi Serapisana (olu 8arsowm%

zbudowana z egipskic!materia#w i w egipskim stylu w celu uprawiania z!ellenizowanego kultu egipskiej bogini

&zydy% jest typowym przykadem r#norodnoci p#norzymskic! budowli sakralnyc!. 7ajbardziej godnymi uwagiwityniami w -zymie byy witynia owisza 'apitoliskiego i (anteon. (anteon zostawzniesiony przez

cesarza Kadrianapomidzy 55>i 5B@rokiem i powicony wszystkim bogomI budowla ta zastpia mniejszwityni

wzniesionprzez generaa 8arka Wipsaniusza Agryp. W ?0>roku (anteon zostaprzeksztacony w koci#

c!rzecijaski i jest obecnie woskim zabytkiem narodowymI poc!owany tam zosta-a$aeli kilku kr#l#w

zjednoczonyc! Woc!.

Bitwa pod Tri!anummiaa miejsce w roku BB6 p.n.e.w trakcie && wojny latyskiejB0 p.n.e.BB@ p.n.e..

"okadne miejsce bitwy nie jest znane% wiadomo jedynie% ze dosz o do niej w dzisiejszej prowincji 9aserta.

(o zwycistwie w bitwie pod Wezuwiuszemrok wczeniej% -zymianiezdecydowali sina ostatecznrozpraw

zbrojnz rebeliantami latyskimi. Wojskami rzymskimi dowodziponownie 4ytus 8anliusz 4orLuatus. -zymianie
http://pl.wikipedia.org/wiki/I_wiek_p.n.e.http://pl.wikipedia.org/wiki/Owidiuszhttp://pl.wikipedia.org/wiki/Epoka_hellenistycznahttp://pl.wikipedia.org/wiki/Mithttp://pl.wikipedia.org/wiki/Mitologia_rzymskahttp://pl.wikipedia.org/wiki/Etruskowiehttp://pl.wikipedia.org/wiki/Kapitolhttp://pl.wikipedia.org/wiki/Kapitolhttp://pl.wikipedia.org/wiki/Kapitolhttp://pl.wikipedia.org/wiki/509_p.n.e.http://pl.wikipedia.org/wiki/Izydahttp://pl.wikipedia.org/wiki/Serapishttp://pl.wikipedia.org/wiki/Egipthttp://pl.wikipedia.org/wiki/Panteonhttp://pl.wikipedia.org/wiki/Hadrianhttp://pl.wikipedia.org/wiki/117http://pl.wikipedia.org/wiki/138http://pl.wikipedia.org/wiki/Marek_Agrypahttp://pl.wikipedia.org/wiki/Marek_Agrypahttp://pl.wikipedia.org/wiki/607http://pl.wikipedia.org/wiki/Rafael_Santihttp://pl.wikipedia.org/wiki/W%C5%82ochyhttp://pl.wikipedia.org/wiki/W%C5%82ochyhttp://pl.wikipedia.org/wiki/W%C5%82ochyhttp://pl.wikipedia.org/wiki/339_p.n.e.http://pl.wikipedia.org/wiki/Wojna_laty%C5%84skahttp://pl.wikipedia.org/wiki/Wojna_laty%C5%84skahttp://pl.wikipedia.org/wiki/Wojna_laty%C5%84skahttp://pl.wikipedia.org/wiki/340_p.n.e.http://pl.wikipedia.org/wiki/338_p.n.e.http://pl.wikipedia.org/wiki/Casertahttp://pl.wikipedia.org/wiki/Bitwa_pod_Wezuwiuszem_(340_p.n.e.)http://pl.wikipedia.org/wiki/Rzymhttp://pl.wikipedia.org/wiki/Latynowiehttp://pl.wikipedia.org/wiki/Latynowiehttp://pl.wikipedia.org/wiki/Latynowiehttp://pl.wikipedia.org/wiki/I_wiek_p.n.e.http://pl.wikipedia.org/wiki/Owidiuszhttp://pl.wikipedia.org/wiki/Epoka_hellenistycznahttp://pl.wikipedia.org/wiki/Mithttp://pl.wikipedia.org/wiki/Mitologia_rzymskahttp://pl.wikipedia.org/wiki/Etruskowiehttp://pl.wikipedia.org/wiki/Kapitolhttp://pl.wikipedia.org/wiki/509_p.n.e.http://pl.wikipedia.org/wiki/Izydahttp://pl.wikipedia.org/wiki/Serapishttp://pl.wikipedia.org/wiki/Egipthttp://pl.wikipedia.org/wiki/Panteonhttp://pl.wikipedia.org/wiki/Hadrianhttp://pl.wikipedia.org/wiki/117http://pl.wikipedia.org/wiki/138http://pl.wikipedia.org/wiki/Marek_Agrypahttp://pl.wikipedia.org/wiki/607http://pl.wikipedia.org/wiki/Rafael_Santihttp://pl.wikipedia.org/wiki/W%C5%82ochyhttp://pl.wikipedia.org/wiki/339_p.n.e.http://pl.wikipedia.org/wiki/Wojna_laty%C5%84skahttp://pl.wikipedia.org/wiki/340_p.n.e.http://pl.wikipedia.org/wiki/338_p.n.e.http://pl.wikipedia.org/wiki/Casertahttp://pl.wikipedia.org/wiki/Bitwa_pod_Wezuwiuszem_(340_p.n.e.)http://pl.wikipedia.org/wiki/Rzymhttp://pl.wikipedia.org/wiki/Latynowie


8/12

wyszli z bitwy zwycisko% koczc wojnzajciem Antium. &stniejcy w starej $ormie +wizek )atyski zosta

rozwizany a miasta prowincji przyczono do -zymu.

Bitwa pod "ezuwiuszemmiaa miejsce w roku B0 p.n.e.w trakcie && wojny latyskiejB0 p.n.e.BB@ p.n.e.

(o zakoczeniu w roku B5 p.n.e.& wojny samnickiejpomidzy -zymianamia Samnitami% w miastac! latyskic!

zaczto obawiasidominujcej roli -zymian% co zaowocowao zbrojnym wystpieniem )atyn#ww roku B0

p.n.e.(rzyczyy sido nic! take 'ampaniaoraz Sydycynia. (o udanym pocztku wojny% w kt#rym to )atynowie

dotarli do Samnium% w roku B0 p.n.e. pod Wezuwiuszemdoszo do pierwszej znaczcej bitwy tego koniktu.

-zymianami dowodzili konsulowie (ubliusz "ecjusz 8us oraz 4ytus 8anliusz &mperosius 4orLuatus. "oniesienia o

samej bitwie owiane slegend. "la wzmocnienia dyscypliny w wojsku% 8anliusz miapodobno zabiwasnego syna

walczcego po stronie rebeliant#w. "ecjusz natomiast miapowicisiw o1erze bogom% w celu zagwarantowania

zwycistwa -zymianom. edyne co jest pewne% to $akt e -zymianie potra1li wyjzwycisko z praktycznieprzegranej bitwy. W rok p#niej w wyniku bitwy pod 4ri$anum)atynowie zostanostatecznie pokonani.

Citwpod Wezuwiuszem okrela sitake niekiedy starcie pod 8ons )actarius% w wyniku kt#rego 3strogoci

pokonani zostali przez Wsc!odnic! -zymian% a take jedno ze star(owstania Spartakusa.

Rzeba rzymska% jak caa sztuka rzymska% rodzia sidwukrotnie. (ierwszy okres to wpywy etruskiea drugi% to

czas zwizany z przejciem wielu cennyc! dziegreckic!po podbojac! dokonanyc! w && w. p.n.e.

(ocztki rozwoju rzeby rzymskiej przyjmowane szazwyczaj na koniec && w. p.n.e. Wytworzone zostay na

zapotrzebowanie monyc! kolekcjonujcyc! dziea sztuki. Wraz z uczynieniem z Grecji prowincji pozostajcej podpatronatem -zymuustalono prawa zapobiegajce grabieom. W -zymie utworzysirynek antykwaryczny a dziea

greckic! tw#rc#w zaczy osigawysokie ceny. "la zaspokojenia stale rosncego popytu zaczto wic

wytwarzakopiemniej lub bardziej wiernie oddajce pierwowzory. (ocztkowo kopie powstaway w warsztatac!

greckic!% p#niej w r#nyc! miastac! Azji 8niejszej% w kocu take w samej &talii% szczeg#lnie po odkryciu /w
http://pl.wikipedia.org/wiki/340_p.n.e.http://pl.wikipedia.org/wiki/Wojna_laty%C5%84skahttp://pl.wikipedia.org/wiki/Wojna_laty%C5%84skahttp://pl.wikipedia.org/wiki/Wojna_laty%C5%84skahttp://pl.wikipedia.org/wiki/340_p.n.e.http://pl.wikipedia.org/wiki/338_p.n.e.http://pl.wikipedia.org/wiki/341_p.n.e.http://pl.wikipedia.org/wiki/I_wojna_samnickahttp://pl.wikipedia.org/wiki/Rzymhttp://pl.wikipedia.org/wiki/Samnicihttp://pl.wikipedia.org/wiki/Latynowiehttp://pl.wikipedia.org/wiki/340_p.n.e.http://pl.wikipedia.org/wiki/340_p.n.e.http://pl.wikipedia.org/wiki/Kampania_(region)http://pl.wikipedia.org/wiki/Samnicihttp://pl.wikipedia.org/wiki/Wezuwiuszhttp://pl.wikipedia.org/wiki/Bitwa_pod_Trifanumhttp://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bitwa_pod_Mons_Lactarius&action=edit&redlink=1http://pl.wikipedia.org/wiki/Powstanie_Spartakusahttp://pl.wikipedia.org/wiki/Sztuka_staro%C5%BCytnego_Rzymuhttp://pl.wikipedia.org/wiki/Sztuka_etruskahttp://pl.wikipedia.org/wiki/Sztuka_staro%C5%BCytnej_Grecjihttp://pl.wikipedia.org/wiki/II_wiek_p.n.e.http://pl.wikipedia.org/wiki/Staro%C5%BCytny_Rzymhttp://pl.wikipedia.org/wiki/Kopia_(sztuka)http://pl.wikipedia.org/wiki/Anatoliahttp://pl.wikipedia.org/wiki/Italia_(kraina_historyczna)http://pl.wikipedia.org/wiki/340_p.n.e.http://pl.wikipedia.org/wiki/Wojna_laty%C5%84skahttp://pl.wikipedia.org/wiki/340_p.n.e.http://pl.wikipedia.org/wiki/338_p.n.e.http://pl.wikipedia.org/wiki/341_p.n.e.http://pl.wikipedia.org/wiki/I_wojna_samnickahttp://pl.wikipedia.org/wiki/Rzymhttp://pl.wikipedia.org/wiki/Samnicihttp://pl.wikipedia.org/wiki/Latynowiehttp://pl.wikipedia.org/wiki/340_p.n.e.http://pl.wikipedia.org/wiki/340_p.n.e.http://pl.wikipedia.org/wiki/Kampania_(region)http://pl.wikipedia.org/wiki/Samnicihttp://pl.wikipedia.org/wiki/Wezuwiuszhttp://pl.wikipedia.org/wiki/Bitwa_pod_Trifanumhttp://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bitwa_pod_Mons_Lactarius&action=edit&redlink=1http://pl.wikipedia.org/wiki/Powstanie_Spartakusahttp://pl.wikipedia.org/wiki/Sztuka_staro%C5%BCytnego_Rzymuhttp://pl.wikipedia.org/wiki/Sztuka_etruskahttp://pl.wikipedia.org/wiki/Sztuka_staro%C5%BCytnej_Grecjihttp://pl.wikipedia.org/wiki/II_wiek_p.n.e.http://pl.wikipedia.org/wiki/Staro%C5%BCytny_Rzymhttp://pl.wikipedia.org/wiki/Kopia_(sztuka)http://pl.wikipedia.org/wiki/Anatoliahttp://pl.wikipedia.org/wiki/Italia_(kraina_historyczna)


9/12

czasac! Augusta duyc! z#marmuruw 9arrarze. 'opiowano posgi oraz tworzono z nic! cae grupy wzorowane

czsto na pojedynczyc! postaciac!. -zebyte suyy przede wszystkim do dekoracji wntrz i ogrod#w. +

wzorowania sina greckiej rzebie sakralnej% powstaa rzeba dekoracyjna o tematyce mitologicznej. 'opici na og#

nie podpisywali swoic! dzie. +nane stylko niekt#re imiona. "o rzebiarzy zajmujcyc! sitdziedzinnaleeli;

(azyteles * Grek pracujcy na poudniu &talii w latac! ?00 p.n.e.ego uczniem byStep!anos% kt#ry z kolei

wyksztaci8enelaosa. 3baj byli Grekami.

Salpion% Sosibos% (omtion * Ateczycyyjcy na przeomie er. Wytwarzali przede wszystkim piknie rzeby w

$ormie naczy% kt#ryc! przeznaczeniem bya dekoracja obiekt#w arc!itektonicznyc!. 3d miejsca ic! dziaalnoci%

rzeby% $ryzy% otarze o podobnej w $ormie dekoracji okrelane sjako neoattyckie.

4w#rczokopist#w wygasa w &&w.

-#wnolegle do dziaalnoci kopist#w rozwijay sidwa inne nurty tematykirzebiarskiej; portretoraz relie$!istoryczny. 3bydwa gatunki nie srzymskim pomysem. +ostay zapoyczone i

rozwinite na wielkskalw -zymie.

(ocztki rozwoju paskorzeby o tematyce !istorycznej datowane sna przeom && i & w. p.n.e.(rzedstawienia

utrwalay wydarzenia% kt#re $aktycznie rozegray siw niedalekiej przeszoci. 4w#rcy starali siwiernie odda

postacie wystpujcyc! os#b% ic! ubi#r% bro% sprzty oraz otoczenie. (ojawiajsizatem elementy krajobrazu lub

budowli. Widz miadokadnie wiedziegdzie i kiedy rozegray sizdarzenia i kto w nic! braudzia. 7ie upikszano

zatem postaci% nie odmadzano ic!. (ostacie przedstawiano w spos#b wieloplanowy. Std rozwijay sig#wne cec!y

rzeby rzymskiej% takie jak; wierno$aktom /!istorycyzm% narracyjnoi iluzjonizm. (ewnym zaprzeczeniem!istorycyzmu byo umieszczanie% czsto na pierwszym planie% postaci b#stw. (eniy one rolpropagandow

przekonujc ogldajcyc! dzieo o susznoci dokonai udzielanym poparciu dla os#b podejmujcyc! przedstawiane

dokonania. Szczeg#lnrolpropagandowrelie$ !istoryczny zaczpeniz objciem wadzy przez 3ktawiana

Augusta. Spos#b ukazywania cesarza i jego rodziny mia przyczynisido uzasadnienia skupienia wadzy w jego
http://pl.wikipedia.org/wiki/Oktawian_Augusthttp://pl.wikipedia.org/wiki/Marmurhttp://pl.wikipedia.org/wiki/Rze%C5%BAbahttp://pl.wikipedia.org/wiki/Rze%C5%BAbahttp://pl.wikipedia.org/wiki/Rze%C5%BAbahttp://pl.wikipedia.org/wiki/60_p.n.e.http://pl.wikipedia.org/wiki/40_p.n.e.http://pl.wikipedia.org/wiki/Atenyhttp://pl.wikipedia.org/wiki/Atenyhttp://pl.wikipedia.org/wiki/Atenyhttp://pl.wikipedia.org/wiki/Fryzhttp://pl.wikipedia.org/wiki/Neoattycyzmhttp://pl.wikipedia.org/wiki/II_wiekhttp://pl.wikipedia.org/wiki/Portrethttp://pl.wikipedia.org/wiki/Reliefhttp://pl.wikipedia.org/wiki/I_wiek_p.n.e.http://pl.wikipedia.org/wiki/Oktawian_Augusthttp://pl.wikipedia.org/wiki/Marmurhttp://pl.wikipedia.org/wiki/Rze%C5%BAbahttp://pl.wikipedia.org/wiki/60_p.n.e.http://pl.wikipedia.org/wiki/40_p.n.e.http://pl.wikipedia.org/wiki/Atenyhttp://pl.wikipedia.org/wiki/Fryzhttp://pl.wikipedia.org/wiki/Neoattycyzmhttp://pl.wikipedia.org/wiki/II_wiekhttp://pl.wikipedia.org/wiki/Portrethttp://pl.wikipedia.org/wiki/Reliefhttp://pl.wikipedia.org/wiki/I_wiek_p.n.e.


10/12

rkac! oraz w przyszoci pozwolina jej przekazanie swoim nastpc. Std eksponowanie jego zasug oraz pr#ba

tworzenia legendy o boskim poc!odzeniu jego rodu. ( askorzeby ukazane na Ara (acis/3tarzu (okoju

przypominajmity o


11/12

(askorzeby o tematyce !istorycznej najczciej byy eksponowane na budowlac!% pomnikac! stawianyc! w

miejscac! publicznyc!.

#rc$itektura staroytnego Rzymubya pocztkowo zwizana tylko z -zymem. Wraz z licznymi podbojami jej

zasig ogarnprawie ca


12/12

publicznej; kuria% bazylika% termy% cyrki/np. rzymski 9ircus 8aFimus. (rzykadem budownictwa sakralnego bya

niezac!owana do dzisiajwitynia owisza 7ajlepszego 7ajwikszego% zbudowana w porzdku toskaskim.

3kres cesarstwa to rozw#j urbanistyki i arc!itektury. 8iasta otaczano murami obronnymiz bramami% wieami%

rozbudowywano akwedukty i system kanalizacyjny. W tym okresie przebudowano -zym /(ole 8arsowe% =orum

-omanum. Wzdudr#g powstaway nekropolia. (owstay mauzolea% np. 8auzoleum Kadriana% katakumby.

Cudowano okazae paace /+oty "om 7erona% paac =lawiusz#w. (owszec!niejsze stao si

stosowanie kopu* (anteon w -zymie. Cudowle powszec!nego uytku przybieray monumentalne rozmiary%

np. am1teatr'oloseum% teatry% termy 'arakalli. (owstaway teuki trium$alne. 7a podbityc! terenac! zakadano

stae obozy wojskowe /castrum romanum% kt#re day pocztek licznym miastom.

Arc!itektura rzymska wywara duy wpyw na rozwijajcsiarc!itektur wczesnego c!rzecijastwai bizantyjsk.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Curia_Iuliahttp://pl.wikipedia.org/wiki/Bazylikahttp://pl.wikipedia.org/wiki/Termyhttp://pl.wikipedia.org/wiki/Cyrk_(budowla)http://pl.wikipedia.org/wiki/Circus_Maximushttp://pl.wikipedia.org/wiki/%C5%9Awi%C4%85tynia_Jowisza_Najlepszego_Najwi%C4%99kszegohttp://pl.wikipedia.org/wiki/%C5%9Awi%C4%85tynia_Jowisza_Najlepszego_Najwi%C4%99kszegohttp://pl.wikipedia.org/wiki/%C5%9Awi%C4%85tynia_Jowisza_Najlepszego_Najwi%C4%99kszegohttp://pl.wikipedia.org/wiki/%C5%9Awi%C4%85tynia_Jowisza_Najlepszego_Najwi%C4%99kszegohttp://pl.wikipedia.org/wiki/%C5%9Awi%C4%85tynia_Jowisza_Najlepszego_Najwi%C4%99kszegohttp://pl.wikipedia.org/wiki/%C5%9Awi%C4%85tynia_Jowisza_Najlepszego_Najwi%C4%99kszegohttp://pl.wikipedia.org/wiki/%C5%9Awi%C4%85tynia_Jowisza_Najlepszego_Najwi%C4%99kszegohttp://pl.wikipedia.org/wiki/%C5%9Awi%C4%85tynia_Jowisza_Najlepszego_Najwi%C4%99kszegohttp://pl.wikipedia.org/wiki/Porz%C4%85dek_toska%C5%84skihttp://pl.wikipedia.org/wiki/Porz%C4%85dek_toska%C5%84skihttp://pl.wikipedia.org/wiki/Porz%C4%85dek_toska%C5%84skihttp://pl.wikipedia.org/wiki/Porz%C4%85dek_toska%C5%84skihttp://pl.wikipedia.org/wiki/Porz%C4%85dek_toska%C5%84skihttp://pl.wikipedia.org/wiki/Mur_obronnyhttp://pl.wikipedia.org/wiki/Bramahttp://pl.wikipedia.org/wiki/Wie%C5%BCahttp://pl.wikipedia.org/wiki/Wie%C5%BCahttp://pl.wikipedia.org/wiki/Wie%C5%BCahttp://pl.wikipedia.org/wiki/Pole_Marsowe_(Rzym)http://pl.wikipedia.org/wiki/Forum_Romanumhttp://pl.wikipedia.org/wiki/Forum_Romanumhttp://pl.wikipedia.org/wiki/Nekropolahttp://pl.wikipedia.org/wiki/Mauzoleumhttp://pl.wikipedia.org/wiki/Zamek_%C5%9Awi%C4%99tego_Anio%C5%82ahttp://pl.wikipedia.org/wiki/Katakumbyhttp://pl.wikipedia.org/wiki/Domus_Aureahttp://pl.wikipedia.org/wiki/Domus_Aureahttp://pl.wikipedia.org/wiki/Domus_Aureahttp://pl.wikipedia.org/wiki/Kopu%C5%82a_(architektura)http://pl.wikipedia.org/wiki/Kopu%C5%82a_(architektura)http://pl.wikipedia.org/wiki/Panteon_w_Rzymiehttp://pl.wikipedia.org/wiki/Amfiteatrhttp://pl.wikipedia.org/wiki/Koloseumhttp://pl.wikipedia.org/wiki/Termy_Karakallihttp://pl.wikipedia.org/wiki/%C5%81uk_triumfalnyhttp://pl.wikipedia.org/wiki/%C5%81uk_triumfalnyhttp://pl.wikipedia.org/wiki/Castra_Romanahttp://pl.wikipedia.org/wiki/Architektura_wczesnochrze%C5%9Bcija%C5%84skahttp://pl.wikipedia.org/wiki/Architektura_wczesnochrze%C5%9Bcija%C5%84skahttp://pl.wikipedia.org/wiki/Architektura_wczesnochrze%C5%9Bcija%C5%84skahttp://pl.wikipedia.org/wiki/Architektura_wczesnochrze%C5%9Bcija%C5%84skahttp://pl.wikipedia.org/wiki/Architektura_wczesnochrze%C5%9Bcija%C5%84skahttp://pl.wikipedia.org/wiki/Architektura_wczesnochrze%C5%9Bcija%C5%84skahttp://pl.wikipedia.org/wiki/Architektura_wczesnochrze%C5%9Bcija%C5%84skahttp://pl.wikipedia.org/wiki/Architektura_bizanty%C5%84skahttp://pl.wikipedia.org/wiki/Architektura_bizanty%C5%84skahttp://pl.wikipedia.org/wiki/Curia_Iuliahttp://pl.wikipedia.org/wiki/Bazylikahttp://pl.wikipedia.org/wiki/Termyhttp://pl.wikipedia.org/wiki/Cyrk_(budowla)http://pl.wikipedia.org/wiki/Circus_Maximushttp://pl.wikipedia.org/wiki/%C5%9Awi%C4%85tynia_Jowisza_Najlepszego_Najwi%C4%99kszegohttp://pl.wikipedia.org/wiki/Porz%C4%85dek_toska%C5%84skihttp://pl.wikipedia.org/wiki/Mur_obronnyhttp://pl.wikipedia.org/wiki/Bramahttp://pl.wikipedia.org/wiki/Wie%C5%BCahttp://pl.wikipedia.org/wiki/Pole_Marsowe_(Rzym)http://pl.wikipedia.org/wiki/Forum_Romanumhttp://pl.wikipedia.org/wiki/Forum_Romanumhttp://pl.wikipedia.org/wiki/Nekropolahttp://pl.wikipedia.org/wiki/Mauzoleumhttp://pl.wikipedia.org/wiki/Zamek_%C5%9Awi%C4%99tego_Anio%C5%82ahttp://pl.wikipedia.org/wiki/Katakumbyhttp://pl.wikipedia.org/wiki/Domus_Aureahttp://pl.wikipedia.org/wiki/Kopu%C5%82a_(architektura)http://pl.wikipedia.org/wiki/Panteon_w_Rzymiehttp://pl.wikipedia.org/wiki/Amfiteatrhttp://pl.wikipedia.org/wiki/Koloseumhttp://pl.wikipedia.org/wiki/Termy_Karakallihttp://pl.wikipedia.org/wiki/%C5%81uk_triumfalnyhttp://pl.wikipedia.org/wiki/Castra_Romanahttp://pl.wikipedia.org/wiki/Architektura_wczesnochrze%C5%9Bcija%C5%84skahttp://pl.wikipedia.org/wiki/Architektura_bizanty%C5%84ska

Documents

Starożytny Rzym.docx