Prof. Dr. Hamza ATEŞ

İstanbul Medeniyet

Üniversitesi

STK’larda gönüllü yönetimi

Çok bilmişler (?), genelde en kötü yapanlardır.

Amaç, gönüllü çalışmalarda başarıyı artırma yollarını anlatmak

MERSİNDEKİ BİR STK

Bu işi nasıldaha mükemmel

yapabilirim?

Motive edilmiş gönüllüler, Daha verimli hizmetler

4

Bir araya gelmek bir başlangıçtır

Bir arada kalmak bir ilerlemedir

Bir arada çalışmak ise başarının ta

kendisidir

Anonim

Başarılı olmak mı istiyorsunuz?

Eğer kuruluşunuz başarılı olacaksa, tüm üyelerin desteğini almak zorundadır.

Bu desteğin anlamı işe zamanında gelmek ve verilen görevi yapmak değil, işin başarılı olmasına ilgi duymak ve yeni gelişmeleri ortaya çıkarmak için sürekli çaba göstermektir.

Üyeler, kendilerine ayrılan köşelerden dışarı bakmalı, yardım elini uzatmaya hazır olmalı ve yapıcı önerilerde bulunmalıdır.

Bu olmayınca, insanlar birbirinin hedefini baltalayacak biçimde iş yapabilir ve kendi başarıları için ekibin başarılarını engelleyebilir

Gönüllülerle çalışmak, takım çalışmasının ta kendisidir….

KAZLAR UÇARKENBilim adamları, kazların V şeklinde bir grup düzeninde uçtuklarını tespit etmiş ve derinlemesine bir inceleme yapmış. Araştırmadan çıkan bazı sonuçlar, bize bir şeyleri hatırlatıyor. 

Öne geçer

Öndeki kaz, yorulunca dinlenmek için

en arkaya sıraya geçer.

Uçan her kuş, kanat çırptığında arkasındaki kuş için onu kaldıran bir hava akımı oluşturuyor. V şeklindeki formasyonla uçan kaz grubu, birbirlerinin kanat çırpışlarındaki hava akımını kullanarak uçuş menzillerini %71 oranında uzatıyorlar. Yani tek başına gidebilecekleri yolu neredeyse ikiye katlıyorlar. Bir kaz, V grubundan çıktığı anda, formasyonun akımı dışında kaldığından uçmakta güçlük çeker ve hemen formasyona geri döner. Başta giden kaz lideri yorulduğunda en arkaya geçiyor ve hemen arkasındaki liderliği ele alıyor. Gerideki kuşlar öndekileri daha hızlı gitmek üzere bağırarak uyarıyor. Formasyondaki bir kaz hastalanırsa veya bir avcı tarafından vurulur da uçamayacak hale gelirse, bu kaza yardım etmek üzere formasyondan iki kaz ayrılıyor ve düşen kazı korumak için yanına gidiyor (Vefa). Yaralı kaz tekrar uçabilene veya ölene kadar onunla beraber kalıyorlar. Sonra diğer bir V formasyonuna katılıp gruplarına ulaşıncaya kadar beraber uçuyorlar.

Kazların bu hareket tarzından belki de bazı sonuçları çıkarmak mümkün. Örneğin; «kazlar kaz kafalı değilmiş» denilebilir.

Ama şu bir gerçek ki; belli bir hedefi olan ve buraya ulaşmak için bir araya gelen bir takım ya da bir grup, birbirlerinin sinerjilerini kullanarak, hedefe daha çabuk ve kolay varabilir. Motivasyon, liderlik paylaşımı ve gönüllü yönetimi, işleri oldukça kolaylaştırabilir.

Sürüden ayrılan kuzuyu kurt kapar…

Ya sürüden ayrılan kazı?

Bu kaz, V grubundan ayrılmıştı. Ceza olarak onu vurdum.

Bir avcı vurdu beniiiiiii ..!

Türkiyenin STK fotoğrafıTürkiye genelinde faaliyet gösteren yaklaşık

85 bin dernek ve 5 bin vakıf bulunuyor.Nüfus 76 milyon olduğuna göre, STK Dernek

başına ortalama 850 kişi düşüyor. "Türkiye’de Sivil Toplum” konulu araştırmaya

göre, derneklerin 14 bin 744’ünü, cami yaptırma ve kuran kursu düzenleme gibi dini hizmetlerin gerçekleştirilmesine yönelik faaliyetler üstlenen dernekler oluşturuyor.

 

STK üyeliği yetersiz… Kadın üye sayısı, erkek üyelerin altıda biri civarında. Kişi başına düşen STK sayısı, batı ülkelerinin çok altında…. Örneğin;5,5 milyon nüfuslu Danimarka’da dernek üyesi sayısı 18 milyon.

Kişi başına 3 dernek düşüyor.• Basit bir hesapla; Danimarka’da sivil örgütlülük, Türkiye’ye göre

ortalama 30 misli daha yüksek… Almanya’da 2 milyon 100 bin, Fransa’da 1 milyon 470 bin dernek

bulunuyor. Fransa ve Almanya’da her 40 kişiye 1 dernek düşüyor. Ancak her 10 Fransız’dan 4’ü en az bir derneğin faaliyetine katılıyor. Nüfusun beşte biri ise en az iki derneğe üye bulunuyor.

ABD’de 1 milyon 200 bin dernek bulunuyor. Bu ülkede her 15 Amerikalıdan bir tanesi bu tür kuruluşlarda çalışıyor. Bu sektör ABD’de bankacılık, teknoloji ve hatta kamu sektörü kadar ağırlığa sahiptir.

Bu sayılar, ülkemizde STK yapılanmasının göreceli olarak yetersiz olduğunu gösteriyor. GÖNÜLLÜ SAYISINI ARTIRMAK LAZIM.

Sivil Toplum?Sivil toplumdan ve sivil toplum

kuruluşlarından söz edildiğinde; başta kamu ve medya olmak üzere akla sivil dernek ve vakıflardan daha çok, TOBB / TZOB / TESK / TİSK vb ile kamu tabanlı sendikal örgütlerin gelmesi, sivil toplum konusundaki ciddi yanılgıyı ortaya koyuyor.

STKların istihdamdaki yeri ?ABD’de, yaklaşık 7 milyon kişi, sivil toplum

kuruluşlarında tam zamanlı olarak istihdam ediliyor. Bu oran ABD’deki toplam istihdamın %6,8’ini, hizmet sektöründe istihdam edilenlerin ise %15,4’ünü oluşturuyor.

Avrupa Birliği ülkelerinde örneğin Almanya (1 milyon), Fransa (0,8 milyon) ve İngiltere’de sivil toplum kuruluşlarının genel istihdamdaki payı %4, hizmet sektörü açısından bakıldığında ise %10.

Japonya’da ise 1,4 milyon kişi sivil toplum kuruluşlarında istihdam ediliyor.

Bizde durum?

STK’larımızda üye ve gönüllü yönetimi sorunlarıKatılımÜye- gönüllü ayrımını kabullenmeKurumsallıkFaaliyet alanlarını yeterince temsil etmeÜyeleri yönetim sürecine dahil etmeMotivasyon yetersizliğiGönüllü kazanma ve gönüllülerle çalışma

kültüründeki eksiklikler

TemsilSTK’ların en ciddi sorunları arasında ‘temsil

yetenekleri’ ile ‘temsildeki meşruiyetleri’ geliyor.Kendilerini toplumun tamamı ile özdeşleştirmekte çok

aceleci ve kolaycı davranıyorlar.Halkı kendi doğal üyeleri sayarak daha baştan ciddi

bir yanlışın içine düşüyorlar. toplumla bağlantı kurmakHalkı gerçekten temsil edemedikleri gibi, ta ciddi

sorunları var.Yeterli bağlantı kurulamayınca bunun sorumlusu

olarak yurttaşların kayıtsızlığını görüyorlar. Kendi başarısızlıklarını ise bireylerin olumsuz tutum

ve davranışlarına bağlıyorlar.

İletişimsizlik

STK’larda yaşan ikinci temel sorunu, iletişimsizlik ve kapalılık olarak tanımlayabiliriz.

Halka, diğer STK’lara ve farklı düşüncelere kapalı bir halleri var.

Bu yönleriyle bir STK’dan daha çok, söylem katılığı içinde olan marjinal ideolojik marjinal bir siyasal partiyi andırıyorlar.

Büyüme ve sürdürülebilirlik

STK’larda söylem, kadro ve birikim olarak bir ‘sivil büyüme’ anlayışı yok.

Büyüme ihtiyacı doğru kavranamadığından, sürdürülebilirlik de yeterince anlaşılmıyor ve bir birikim olarak gelişmiyor.

Kurumsallaşmak isteyen STK’lar ya aşırı profesyonelleşiyor ya da başarısızlığa uğrayıp tümüyle amatör kalıyor.

Diğer STKlar ile ilişkilerİmece geleneği olan bir toplumda ‘sivil

toplum imecesi’ yaklaşımı gelişebilmiş değil.

STK’lar arasında deneyim alışverişi ve buna uygun ortamlar yok.

Ağ çalışmaları yeterince etkin değil.STK’lar işbirliği içinde olmak yerine bireysel

başarı arayışı içindeler.

ProfesyonelleşmeSon yıllarda sivil toplum alanında görülen

eğilimlerden birisi, bu kuruluşların iş yapma modeli ve kadro olarak hızla profesyonelleşmesidir.

Bir STK’nın profesyonel kadrosunun bulunması olağandır. Ama bu kadro, STK’nın zorunlu fakat küçük bir yüzdesi olmak durumundadır.

Profesyonelleşmeyi abartmayalım...

Örgüt içi demokrasiOtorite temelli bir kültürümüz var.Bu içsel otoriter kültür, sosyal yaşamımızın

her alanına yansıyor.Katılımın ve kitleselleşmenin demokrasiyi

geliştireceğini umduğumuz anlarda da ‘Oligarşinin Tunç Yasası’ devreye giriyor.

Pek çok STK, (katılım düzeyinden bağımsız olarak) hızla bir oligarşiye dönüşüyor.

STKların İnsan Kaynakları Sorunu

Pek çok STK o kadar kısıtlı bir kadroyla çalışıyor ki…5-6 kişilik profesyonel bir ekip ile en az 40 farklı çalışma

başlığına yetişmeye çalışırken, yani “Hedefleri” yakalamaya çalışırken, yolunuzda gönüllüler ile karşılaşıyorsunuz. Karşılaşmanız da gerekiyor. Fakat 40 farklı çalışma başlığı, eğer ilgili başlıkta bir yönetsel biriminiz yok ise Gönüllüleri kaybetmenize hatta zarar görmenize sebebiyet verebilir.

Ana hedefler olan yaygınlık-sürdürülebilirlik ve sağlıklı büyüme için STK’ların en önemli başlığı Gönüllü Kaynağı Yönetimidir.

Gönüllüler, STK’ların topluma nüfuz etmiş temsilcileri oldukları için, STK ile toplum arasında birer iletişim kuran ve STK’ların vermek istedikleri mesajları topluma direk aktaran kişilerdir.

Gönüllülüğü anlamak…

27

Gönüllü kime denir ?

Başkaları yararına bir işi , hiçbir yükümlülüğü yokken gönül rızası ile üstlenen kişi. (TDK )

Türkiye‘de bugünkü veriler başka ifade ediliyorsa da, geleneksel yaşamımıza baktığımızda hayır işleri ve imece çalışmalarının toplumsal yapımızda tarih boyunca var olduğunu görmekteyiz.

28

Bindiğimiz alâmet...

29

Başarılı bir gönüllü programı için;

1.1. KuruKurululuşş ama amaçç ve hedefleri ve hedefleri2.2. Yerel halkYerel halkıın ihtiyac ve isteklerin ihtiyac ve istekleri

3.3. Grup ihtiyaGrup ihtiyaçç ve istekleri ve istekleri4.4. İşİşbirlibirliğği yapi yapıılan kurum ihtiyalan kurum ihtiyaçç ve ve

imkanlarimkanlarııgöz önüne alınmalıdırgöz önüne alınmalıdır

GÖNÜLLÜ YÖNETİMİ….GÖNÜLLÜ YÖNETİMİ….

30

STKların profesyonel çalışanlarında olması gereken özellikler

Bireysel sorumlukSosyal sorumlulukEkip çalışmasına yatkınlıkİletişim becerisiFarklı kültürleri algılayabilme Eleştiri-özeleştiri mekanizmasını uygulayabilmeYeniliklere açıklıkAraştırmacı olmaPaylaşımcı olma

31

STK yönetici / koordinatör / liderinde olması gereken özellikler

Sorumluluk ve yetkileri etkili bir şekilde dağıtmak

Performans beklentilerini açıklamakHerkesin fikrini almakİnsanları dinlemekÇalışanların iş yeteneklerinin gelişmesine

yardımcı olmakYapıcı eleştirilerde bulunmakGerektiğinde duruma müdahale edip,

düzeltmekBelli bir sistem dahilinde başarılı çalışanları

ödüllendirmek

1. Üyeler ve gönüllüler “özgür” insanlardır

2. Gönüllülükte hiç mi karşılık yok?

Gönüllülerin karşılık beklemeden bir iş yapıyor olması, onların yaptıkları iş karşılığında hiçbir şey elde etmeyecekleri anlamına gelmez.

Yapılan birçok araştırma, gönüllülüğün bireyin kişisel gelişimini ve manevi tatminini desteklediğini göstermektedir. (Özden, 2008: 57).

3. Gönüllülük = İş gücü sömürüsü?Türkiye küçük Milet Meclisleri(TkMM) ve Düşünce Suçu’na

Karşı Girişim’in eski çalışanları, 25 Mart Pazartesi bir basın açıklması gerçekleştirdiler.

Ş.T.’ın sigorta istedikleri için topluca işten attığı eski çalışanlar, STK’larda yaşanan emek sömürüsüne dikkat çekti. İşten atılan işçiler, Ş.T.’Nın sıkça kullandığı “önyargılar giremez” sözüne ithafen “Önyargılar girdi, sigorta giremedi” dediler. Geçen yılın başında sigorta istediği için işten atılan bir işçinin ardından Ş.T “Burada demokrasi yok, benim kararlarım uygulanır” demiş, bu olayın ardından “yapılan işi beğenmediği için” bir ofis çalışanını istifaya zorlamış, son olarak 18 Mart tarihinde ise dört ofis çalışanını daha sigorta istedikleri gerekçesiyle işten çıkartmıştı.

İşten çıkartmaların ardından “daha ucuz olması için üniversite öğrencilerini çalıştıracağını” belirten Ş.Y.’a karşı, …. ofisinde çalışan bir üniversite öğrencisi de yaşananlar ve Ş.Y.’ın tutumları sebebiyle işten ayrılmıştı. 

Gönüllülerinizin % kaçı «faal gönüllü»?Parasal Kaynak sağlamaDüşünce ve emek gücünden istifade etmeKamuoyu oluşturmaÜst düzey ilişki kurmada yardımcı olmaSözcülük yapmaİletişim ve bilgilendirme merkezi olarak hareket

etmeGündem belirleyici ve örgütleyici bir unsur olmaYeni üyeler kazandıran bir temsilci görevi görme

36

Kimler gönüllü olur ?Maslow’un ihtiyaçlar hiyerarşisine göre;

Kendini kanıtlamaİtibarAidiyetGüvenlikTemel ihtiyaçlar

Bireysel gönüllülüğün sebepleri

38

•Kişiler, sorumluluk almak ya da kendini bir yere bağımlı hissetmek istememektedir.•Kimse onlara gönüllü olup olmayacağını sormamıştır.•Yapabilecekleri bir şeylerin olduğuna inanmazlar.•Daha önce kötü deneyimleri olmuştur. Beklentileri karşılanamamıştır, yaptığı iş küçümsenmiştir ya da tatsız bir şekilde ayrılmıştır.•Özgüven eksikliğinden dolayı böyle bir işe kalkışmazlar.•Kişinin bir “gönüllü olma” anlayışı yoktur veya böyle bir alışkanlık/gelenek çevresinde/ailesinde yoktur.•Kişi ek masraf yapacağından çekinir ve bu masrafları gözünde büyütür...

Niçin Gönüllü olmayız?

Gönüllülük keyfilik değildir!Hür tercihiyle gönüllü olan kişi görevlendirildikten sonra

üstlendiği işi isteyerek, gönülden yapmalıdır. Gönüllünün üzerine aldığı işi yapmaması, geciktirmesi ya da savsaklaması gönüllüden beklenmeyecek davranışlardır.

Profesyonel gönüllü yönetimi ihtiyacıGönüllülerin daha eğitimli, daha yüksek motivasyona sahip, bilgi, beceri ve donanımı yüksek sorgulayan bireyler olmasıprofesyonel gönüllü yönetimi ihtiyacını arttırmaktadır. (Flood vd., 2005: 80).

41

42

Olmazsa ne olur ?BelirsizlikTatminsizlikYanlış-eksik uygulamaSorumluluk almada isteksizlikGüvensizlikİşgücü devir oranı yüksekliğiOlumsuz Örgüt iklimi

Gönüllü yönetimi süreci1. İşe uygun gönüllü seçimi, 2. sürekli bilgilendirme, 3. görev tanımının yapılması,4. etkin-sürdürülebilir çözümler

geliştirme,5. organizasyon ve gönüllü adına

daha net bir süreç elde etme, 6. gönüllüler arasında daha eşit ve

profesyonel hizmet dağılımı, 7. yaptıkları faaliyetlere yönelik

motive edilmeleri.

A. Gönüllülerin Görev Çerçevelerinin Belirlenmesi ve

Tanımlanması1. STK’nın misyonu ve vizyonu2. hitap edeceği kesim3. hedef ve planlama4. işe uygun gönüllülerin

belirlenmesi5. ne tür faaliyetler yürütebileceği 6. kurumun gönüllülerden

beklentileri

B. Gönüllülere Ulaşma

Gönüllülere ulaşma ve kuruma çekme aşamasında, gönüllülerin davet edilme sebebinin net olarak belirlenmemesi olumsuz izlenim doğurabilecektir.

Kurumun iyi bir alt yapıya sahip olması, şeffaflık ilkesini gözetmesi, hedeflerini iyi belirlemesi ve iyi bir tanıtım sürecine sahip olması gerekir.

Gönüllü bulma kaynakları Öğrenciler; özellikle üniversite öğrencileri, paranın yanında gönüllü desteği de verebilen işletmeler,

eski gönüllüleremekliler,diğer STK’lar.

C. Gönüllülerin Kuruma Oryantasyonu

Oryantasyon süreci gönüllünün kuruma ilk geldiği ve kurum hakkında ilk bilgi elde ettiği dönemdir.

Bu süreçte kurumun gönüllülere tanıtımı yapılır.

Oryantasyon sürecinin sonucunda gönüllünün kurumu ve kurumun hedeflerini benimsemesi beklenir.

Kurumun tarihçesi,misyonu ve vizyonu, amaç ve hedefleri,yapısı ve birimleri,gönüllü politikaları, gerçekleştirilen gönüllü hizmetler,çalışma arkadaşları,faaliyet bilgileri,yardımcı olabilecekler,ofis, araç ve gereçler. (Polk, 2006: 25; Ellis, 2005:

53).

Oryantasyon sürecinde üzerinde durulması gereken

konular

D. Gönüllünün eğitimiÖzellikle Dezavantajlı gruplara hizmet sunan gönüllü kuruluşlar açısından gönüllü yönetiminin ayrıca bir önemi vardır.

Bu gönüllülerin hizmet verdiği dezavantajlı grup hakkında bilgi sahibi olması gerekmektedir.

Bu da gönüllülere verilecek oryantasyon eğitimi ile sağlanabilir.

 E. Görevlendirme ve Seçim

Gönüllünün kurum içerisinde hangi görevi yapacağı, hangi sorumlulukları üstleneceği ve hangi süreçlere dahil olması gerektiği,

Eğer gönüllüler rastgele seçilerek herhangi bir işe yönlendirilirse bu durum negatif olarak o gönüllüye, gruba ya da topluma yansıyabilir. Böylelikle gönüllü tamamen kaybedilebilir. (McFarland, 2005: 13).

F. Gönüllülerin Motivasyonu

Özel sektörde çalışan bireylerin motivasyonu daha çok maddi kaynaklarla sağlanmaktadır. Ancak, gönüllü bireylerin herhangi bir maddi beklentisi yoktur.

Gönüllülerin ancak manevi duygularla motivasyonu arttırılabilir.

Bireysel motivasyonu etkileyen özelliklerin en başında davranışlar, inançlar, değerler, ihtiyaçlar ve amaçlar gelmektedir.

Gönüllülerin motivasyonu-1

İletişim: Sorunsuz ve açık bir iletişim ile gönüllü kendisini kurumun bir parçası gibi hisseder.

Bilgilendirme: Gerçekleştirilen faaliyetler ile ilgili sürekli bilgilendirilen gönüllü kendini kurum ile özdeşleştirebilecektir.

Gönüllülere ismi ile hitap etmek: Gönüllü yöneticilerinin gönüllülere ismi ile hitap etmesi gönüllünün motivasyonunu arttırmak için önemlidir.

Gönüllüler hakkında bilgi edinmek: Gönüllülere, önemli günlerinde yanlarında bulunarak kurum için değerli oldukları hissettirilmelidir.

Gönüllülerin motivasyonu-2

Gönüllülerin birbirleri arasındaki etkileşime yardımcı olmak: sosyalleşme ihtiyaçlarını karşılar, motivasyonu artırır.

Zorlandıkları durumda gönüllülere yardımcı olmak: gönüllünün kendisini yalnız hissetmemesi açısından önemlidir.

Karar alma süreçlerine gönüllüleri dahil etmek: düşüncelerine başvurmak gönüllünün kuruma olan bağlılığını ve motivasyonunu arttıracaktır. (McFarland, 2005: 97-99)

G. ÖdüllendirmeGönüllülerin verdikleri hizmetlerin karşılığında,

kuruma bağlılıklarının ve devamlılıklarının arttırılmasını sağlamak amacıyla yaptıkları katkıların ödüllendirilmesi gerekir.

Teşekkür notu, sertifika, rozet, kişisel mektuplar, hediye, fotoğraflar, yurt dışında bir konferansa gönderme, doğum günü ve diğer özel günler için tebrik kartları ya da kutlama hazırlama, gönüllünün adına bir gece düzenleme...

Dikkat edilmesi gereken nokta ödüllendirmenin yapmacıklıktan uzak, zamanında ve içten bir şekilde gerçekleştirilmesidir. (Güder, 2006: 15).

İ. Kayıtlama ve Gönüllü Veri Tabanı: Kayıtlama ya da kayıt altına alma işlemi tüm

kurumlar için kritik öneme sahip bir konudur. “Kayıt altına alınamayan bir şey geliştirilemez” ilkesinden hareketle kurumlarda yapılan her türlü faaliyet, kayıt altına alınmalıdır.

Sivil toplum kuruluşlarında gönüllü yönetimi başlığı altında kayıt tutma; gönüllülerin yaptıkları tüm işlerin, onlara uygulanan eğitim ve yetiştirme faaliyetlerinin ve performanslarına dair değerlendirmelerin kayıt altına alınmasıdır

sivil toplum kuruluşlarında bu kayıtlara niçin gerek duyulur?

(i) Yeni gelecek gönüllünün veya hâlihazırdaki gönüllünün görevlendirilmesi ile ilgili bir çatışmayı önlemek, doğru göreve doğru gönüllüyü yerleştirebilmek için,

(ii) Gönüllülerin hangi motivasyonla kuruma geldikleri bilineceği için onların motivasyonlarının sağlanması ve arttırılmasını kolaylaştırmak için,

(iii) Gönüllülere ihtiyaç duyulduğunda ulaşabilmek ve onları acil durumlarda haberdar edebilmek için,

(v) Verilecek herhangi bir ödül söz konusu olduğunda bir yanlışlığa düşmemek için.

Gönüllülük ve TeknolojiGönüllülük ve TeknolojiMobil ve internet

bazlı enformasyon ve komünikasyon teknolojilerinin (ICT) ortaya çıkışı gönüllü faaliyeti “ kim, ne, ne zaman ve nerede” soruları bağlamında tamamen değiştirdi.

Gönüllülük ve Mobil İletişim Gönüllülük ve Mobil İletişim TeknolojileriTeknolojileri

Mobil-bağlantılı gönüllülüğün en yenilikçi ve başarılı örneklerinden bazıları gelişmekte olan dünyada görülüyor, bu öyle olağanüstü bir fenomen ki “mobil devrim” diye adlandırılıyor.

Kısa mesaj servisi (SMS) ile mesaj metni gönderebilmek belki de bunlar içinde en büyük etkisi olanıdır.

Kitlesel düzeyde SMS iletişimi, uzun sureli bir yükümlülük gerektirmeyip sınırlı bir sure için geçerli olduğundan, bir “mikro-gönüllülük” çeşidi olarak düşünülüyor.

Gönüllünün katılımını arttırma yollarıpozisyon ve işin gereği yapılması gerekenlerin,

gönüllünün yetenekleri ve ilgi alanları ile doğru eşleşme olduğundan emin olunmalıdır.

Gönüllünün elinde işi gerçekleştirecek yeterli kaynak bulunmalıdır.

Gönüllülerin lojistik engelleri aşmalarına yardım edilmelidir. (örneğin ulaşım, çocuk bakımı gibi)

Çalışılan ortamın rahat ve güvenli olması sağlanmalıdır.

Gönüllülerin sosyalleşmesi için bütçe yaratmak gerekir.

Gönüllülük ve İnternetGönüllülük ve İnternetÇevrimiçi gönüllüler

“zaman ve becerilerini, internet üzerinden, ücretsiz olarak, herhangi finansal bir beklentileri olmaksızın toplum yararına veren insanlardır.”

Çevrimiçi gönüllülük, gönüllülüğün belli bir zaman ve mekâna bağlı olma zorunluluğunu ortadan kaldırdı.

62

Alıştırma 1 Gönüllü ile çalışmanın zorlukları ve avantajlarıönünüzdeki sayfaya zorluklar ve avantajlardan önemli gördüğünüz 3 tane yazın

zorluklar kolayliklarZorluklar

Avantajlar

63

Alıştırma 2İhtiyaç Belirleme

KURULUŞUNUZUN Şu andaki durumu nedir ? …………………………………. Kaç gönüllüye ulaşmayı

hedefliyorsunuz? ………………………………… Gönüllü iş tanımlarınız var

mı? Evet ( ) Hayır ( ) Varsa, açıklayın ……………. Yoksa, düşünüp şimdi en az

2 tane yazın ………………………………………

…………………………… ……………………………………

KURULUŞUNUZUN Nasıl gönüllüler

arıyorsunuz? ……………………………………. …………………………………….. ……………………………………… Gönüllü kazanma yolları

nelerdir ? ……………………………….. ………………………………… ………………………………… Gönüllülerden kim

sorumludur? …………………………………….

64

1.Gönüllüye hangi kaynaklardan nasıl ulaşılacak?2.Hangi iletişim araçları kullanılacak?3.Mesaj ne olacak?4.Başvurular nasıl değerlendirilecek?

GÖNÜLLÜLERİ KURUMA ÇEKMEK

Kişilerin sivil toplum kuruluşlarına, * En çok yakınlarının-dostlarının-akrabalarının teşviki üzerine, *daha sonra medyadaki tanınırlığına göre katılmaktadır.

Birebir ilişkinin gücü, gönüllü bulma faaliyetlerinde kendini özellikle göstermektedir.

65

Yönetim & Koordinasyon Gönüllü Kazanmak için yapılması

gerekenlerİşi tanımlaDiğer çalışanlarla ilişkiyi yönlendirReferansları araDeneme süresi koyOryantasyon eğitimi verDestek olGerekirse giderleri karşıla

66

Gönüllü oryantasyonunasıl yapılmalı?

1. Kuruluşun geçmişi2.   Misyonu3.   Amaç ve Hedefleri4.   Program ve hizmetleri5.   Gelecek planları6.   Organizasyon yapısı / Hizmet çerçevesi/ Projeleri7. Diğer kuruluşlarla işbirlikleri8.   Prosedür ve yasal çerçeveleri9.   Gönüllülere kazandırdıkları10. Eğitim11. Pratik ayrıntılar12. Organizasyon tanıtımı ve ekip ile tanıştırma

67

68

GÖNÜLLÜ EĞİTİMİ ve YETİŞTİRİLMESİ

Verilen eğitimlerin üç boyutu:

Birinci boyut, yani eğitimlerin görev boyutu; gönüllünün yaptığı ve yapacağı işler için yeterlilik kazandırılmasıdır.

İkinci olarak, beşeri ve sosyal boyut; kendileriyle ve grupla ilgili farkındalık kazanmaları, grup olabilme yeteneklerinin ve sorun çözme kabiliyetlerinin arttırılmasıdır.

Üçüncü olarak kurumda ileride boşalacak gönüllü kadrolar için gönüllü yetiştirmektir.

69

Başarılı Motivasyon

Başarı Ödüllendirme Güven Bilgi ve iletişim

70

Başarı Başarı her zaman kişilerin kendilerini motive etmelerine yardımcı olan bir

faktördür.

Başarılı olmak, kişilerin algılamalarını

değiştirir.

71

Alıştırma 3Bir gönüllüyü neler motive edebilir?…………………………………………………………………………………………………………….

72

Ödüllendirme

Ödüllendirmenin yollarıSertifikaTörenDuyuru En üst makamdan kişisel

mektupİçten teşekkürKişisel notlarDuygularını göstermek

73

Prof. Dr. Hamza ATEŞ tarafından verilen Prof. Dr. Hamza ATEŞ tarafından verilen “Gönüllü “Gönüllü

Yönetimi ve Motivasyon“Yönetimi ve Motivasyon“ eğitimini tama eğitimini tamamlmlayarak bu ayarak bu belgeyi almaya hak kazanmıştır.belgeyi almaya hak kazanmıştır.

........Mersin…… Derneği BaşkanıMersin…… Derneği Başkanı

7Aralık 20137Aralık 2013

Sayın ............................... ,

örnektir DERNEK AMBLEMİ

74

Ödüllendirme

Etkin Ödüllendirme;

Zamanında olmalı Belirgin olmalı İçten olmalı

75

Güven Kişilere saygı duymak Kişilerin hedeflerini

vermek Sözünde durmak Samimi olmak Empati sahibi olmak Kişilerin başarılarını

değerlendirmek ‘zaman ı iyi

kullanmak

76

Ve ... Sosyal etkinlikler düzenleyin

Aidiyet duygusuPaylaşmaKaynaşmaFikir alışverişiEkip ruhu Duygularını

arttırmaya yarar.

77

Bilgi ve İletişim Kişisel ilişkiler Kurum içi yayınlar: bülten,

gazete ve dergiler Web sitesi, internet, intranet Günlük bilgilendirme

toplantıları E-mail Yeni projelerle ilgili önerilerin

yer alacağı bir duvar panosu Anketler Duyuru panoları Hatırlatma notları Medya (Radyo, TV)

78

Gönüllüleri DeğerlendirmeGönüllülerin, kendilerinden ne beklendiğini

bilme hakları vardır.Değerlendirmeler ödüllendirme ve

gönüllülere yeni sorumluluklar ve kariyer gelişimi sunma konusunda bir temel oluşturur.

Yazılı değerlendirmeler başarılı ve başarısız çalışma performansı konusunda iki yönlü bir iletişim dökümanı oluştururlar

79

Gönüllü YönetimindeGenel kurallar

Yıllık periyodik performans tarihleri belirleyin. Bir ekip ile performans değerlendirilmesi yapın.Disiplin ile ilgili kuralların yazılı bir şekilde en

başta oryantasyonda açıklanmasına dikkat edin.

Birlikte konulması gereken ortak kurallar oluşturun.

Periyodik toplantılar yaparak bilgi / fikir alışverişini sağlayın

Kayıtları güncelleyin

80

Çözüm???Kolaya kaçmamakYaratıcı olmakEkip çalışması yapmakGerekirse sorunu yeniden tanımlamak

DİKKAT!Sosyal sorumluluklarımız gereği çok

dikkatli davranmak zorundayız.ÇÜNKÜ ! Dikkatli olmazsak topluma

ve amacımıza zarar verebiliriz.

81

Alıştırma 4Gönüllüyü Motive Etme Konusunda Kendinizi Değerlendirin

Lütfen, Elinizdeki kağıtlara işaretleyin !

82

Gönüllü Motivasyon Kontrol Listesi

Hiç kişisel teşekkür ettiniz mi? İsmi ile hitap ettiniz mi? Birlikte bir yemek yediniz mi? İşlerin nasıl gittiğini sorup dinlediniz mi? Kurumdaki gelişmelerden haberdar ettiniz mi? Gönüllüler için özel bir faaliyet düzenlediniz mi? Hiç üst düzey yetkili ile toplantı veya görüşme

yapmalarını sağladınız mı? Gönüllülerden biri gelmediğinde aradınız veya hasta ise

ziyaretine gittiniz mi? Başarılı gönüllüleri özel olarak taltif ettiniz mi? Gönüllülere özel ve/ya ileri eğitim teklif ettiniz mi? Program değişikliği için gönüllülerin görüşünü aldınız mı? Gönüllülerin performansını değerlendirdiniz mi?

83

Gruplara bölünecek ve Kocaeli Hanımlar Derneği için nasıl gönüllü bulunacağı tartışılıp, bir el ilanı ve afiş hazırlanacak ( Süre 20 dakika)

El ilanında yer alması gerekenler, Çarpıcı Tasarım Kuruluşun amacı, Aranan gönüllü özellikleri, İletişim bilgileri, Ve sizin gerekli gördükleriniz

Afiş için cevaplanması gereken sorular Gönüllü İlanı nerede asılmalı ve nasıl olmalıdır? II. Her grup topluca sunum yapacak ( süre 3 dakika)

Örnek: Bilim Kültür ve Sanat Derneği, kendisini unutulmaya yüz tutmuş kültürel değerlerimizi canlandırmaya adamış, kar-amacı gütmeyen, Kocaeli merkezli bir sivil toplum kuruluşudur.

Bilim Kültür ve Sanat Derneği’nin Cumartesi günleri 09:30 – 14:30 saatleri arasında verileri bilgisayara girecek, Excel kullanmayı bilen gönüllüye ihtiyacı vardır

Gönüllü ilanının Gönüllüleri teşvik edici ve yaratıcı olması planlanmalıdır

Alıştırma 5 Gönüllü kazanma

Son mesajlarÜyelerinizi sadece kullanmayın, işlerin planlanması

sürecine katın (anket, istişare toplantıları, vs)Kurum içi katılımı önemseyin (Yönetim kurulu

toplantılarına sınırlı sayıda üye katılımı, yemekli toplantılar vs)

Kadınlar da aktif üye olabilirGönüllüler ve üyeler de özgür insanlardır,

sömürüldüklerini düşünmesinlerÜye ve gönüllülere ilgi ve kabiliyetlerine göre iş

verinÜye ve gönüllüleri onore edinGerekirse ücretli işçi çalıştırın, hatta ücretli gönüllü

uygulamasına geçinSüreklilik ve kurumsallaşmaya önem verin

85

Sonuç İster ücretli ister gönüllü olsun,derneğinizin kurum kültürüne

uygun çalışanlar seçin.

Hangi işin ne gibi beceriler gerektirdiğini tespit edin.

Bu özelliklere uyan kişiler bulun.

Bulduğunuz kişileri iyi bilgilendirin.

Kurum içi iletişime çok önem verin.

Ekip çalışmasını gerçekleştirin.

Başarılı olanları takdir ve teşvik edin.

TEŞEKKÜRLER