ไฟถนน

Street Lighting

ตารางท่ี 7.1 มาตรฐานแสงสวางของถนนท่ีใชโดยท่ัวไป ตามมาตรฐาน IES

ขนาดถนน ในเมือง ชานเมือง นอกเมือง

ถนนขนาดใหญ

ถนนขนาดกลาง

ถนนขนาดเล็ก

21.5

13.0

9.7

13.0

9.7

6.5

9.7

6.5

2.2

ความสูงของเสาไฟ : 6, 8, 10, 12 และอาจมีความสูงถึง 20 - 30 เมตร

บางกรณีอาจติดตั้งกับเสาไฟฟาในระบบจําหนายของการไฟฟาได

ความสม่ําเสมอของแสง

ถนนซูเปอรไฮเวย 20 - 25 lx ความสม่ําเสมอของแสง ≅ 1 : 4 - 1:3

ถนนใหญ 10 - 20 lx ความสม่ําเสมอของแสง ≅ 1 : 4 - 1:3

ถนนในเมอืง 10 - 20 lx ความสม่ําเสมอของแสง ≥ 1 : 10

ถนนซอย 2 - 10 lx ความสม่ําเสมอของแสง ≥ 1 : 10

จะสังเกตวาถนนที่รถยนตใชความเร็วสูงจะมีความสม่ําเสมอของแสงมากขึ้น

(อัตราสวนมีคามากขึ้น) เชน ถนนซเูปอรไฮเวย ถนนใหญ มคีวามสม่ําเสมอ

สูงสุดที่ 1 : 3 เปนตน

ตดิกับเสาไฟระบบจําหนาย

ลักษณะของเสาไฟถนนโดยท่ัวไปจะมีท้ังแบบกิ่งเดยีวและกิ่งคู ดานลาง

สุดคือฐานสําหรับยึดเขากบัปูนซีเมนต (reinforced concrete

foundation) มีชองเปด (service door) สําหรับตอสายไฟ

และอุปกรณปองกันอยูดานลาง และดานบนสุดคือสวนติดตั้งโคมไฟ

รูปแบบการติดต้ังเสาไฟถนน

การติดต้ังเสาขางเดียว (Single Side) ความสูง

ของเสา (H) ควรเทากับหรือมากกวาความ

กวางของถนน (W)

H ≥W

แบบนีแ้นวของแสงจะสามารถนําทาง

(visual guidance) ในการการขบัขีย่วดยาน

ไดดี

การติดตั้งเสาตรงกันขามกัน (Opposite)

ใชกับถนนความกวางไมต่ํากวา 1.5

เทาของความสูงของเสาไฟ

W ≥ 1.5 H

การติดตั้งเสาสลับกัน (Stagger or

Zigzag) หรืแแบบทะแยง ใชกับถนน

ท่ีมีความกวางไมเกิน1.5 เทาของความ

สูงของเสา

W≤ 1.5 H

แบบนี้แนวลําแสงจะนําทางการขับข่ี

ไมคอยดี เพราะจะมีความสวางและ

มืดสลับกันตลอดทาง

การคํานวณระบบสองสวางไฟถนนดวยวิธีลเูมน

วิธีลูเมน (lumen method) เปนวิธีเดียวกบัวิธีลูเมนท่ีกลาวไวในบทท่ี 5

เพียงแตนํามาใชตางสถานท่ีกัน

E =

S คือ ระยะหางของเสาไฟถนน (m)

W คอื ความกวางของถนน (m)

F x CU x MF

S x W

ระยะหางของเสาไฟถนน

S S

S S

2S 2S

W

กราฟไอโซลักซ (isolux curve)

หรือ กราฟไอโซฟุตแคนเดิล (isofootcandle curve) โดยกราฟแตละเสนจะแสดง

คาความสองสวางท่ีเทากันบนพื้นท่ีเกดิจากฟลักซสองสวาง 1,000 ลูเมน กราฟนี้

ใชกับเสาสูง 30 ฟุต

คาสัมประสิทธิ์การใชประโยชน

CU

= C

U (ด

านถน

น) +

CU

(ดาน

หลงั

โคม

)

การกําหนดระยะตาง ๆ ของการติดตัง้ไฟถนน

KS SS

W

H

อัตราสวนที่ใชกําหนดจุดในกราฟสําหรับการออกแบบ

อัตราสวนดานขวางกับถนน =

อัตราสวนดานขนานกับถนน =

เชน

อัตราสวนดานถนน =

อัตราสวนดานหลังโคม = KS

MH

SS

MH

ระยะใด ๆ ตามขนาน

MH

ระยะใด ๆ ตามขวาง

MH

ตัวอยางท่ี 7.1 ถนนกวาง 10 เมตร ขนาด 2 ชองจราจร มเีสาไฟถนนสูง 10 เมตรแบบติดต้ังขาง

เดียว ตัวโคมย่ืนเขาไปในถนน 1 เมตร ใชหลอดโซเดียมความดันสงูขนาด 250 วัตต 27,500

ลูเมน มีคา ตัวประกอบการบํารุงรักษาเทากับ 0.8 กราฟไอโซฟตุแคนเด้ิลและกราฟ

สัมประสิทธิ์การใชประโยชนดังภาพ ที่ 7.15 และ 7.17 ตามลําดับ ติดต้ังเสาไฟหางกัน 30

เมตร ใหคาํนวณหาคาความสองสวางเฉลีย่ ของถนนเลนสซายและเลนสขวา

1 m 9 m

4 m

10 m

5 m

F x CU x MF

S x WE =

0.1 0.4

0.02

0.175

CU = 0.02 + 0.175 = 0.195

ตวัอยางท่ี 7.2 ถนนจากตัวอยางท่ี 7.1 ใหคํานวณหาคาความสองสวางเฉล่ีย และ

ความสมํ่าเสมอของแสง

1 m 9 m

4 m

10 m

5 m

พิจารณาจดุท่ีมีคาความสองสวางต่ําสุด คือบริเวณขอบถนนอีกดานหนึ่ง

ระหวางเสาไฟถนน 2 ตน คือจุด x ดังภาพ

x x

15 m

9 m30 m 30 m

15 m

จากภาพ จะไดอัตราสวนเม่ือเทียบกับความสูงของเสาไฟถนน ตามแนว

ขวางและตามแนวขนานกับถนน

0.9

1.50.07 fc

คาความสองสวางในกราฟเกดิจากฟลักซสองสวาง 1,000 ลูเมน สวนใน

ตัวอยางนี้ใชหลอดขนาด 27,500 ลูเมน

คาความสองสวางท่ีไดเปนคาท่ีความสูง 30 ฟุต ในตัวอยางนี้ใชเสาสูง 10

เมตร หรือ 32.8 ฟุต จะไดคาความสองสวางจริง

คิดคาตัวประกอบการบํารุงรักษาและสัมประสิทธ์ิการใชประโยชน จะได

คาความสองสวางท่ีนําไปคํานวณความสมํ่าเสมอของแสง ดังนี้

= 17.32 x 0.8 x 0.36 = 5 lux

ผลจากโคมท่ีขนาบอยูอีก 1 โคม จะไดความสองสวางจุดท่ีพิจารณา

= 5 x 2 = 10 lux

ความสมํ่าเสมอของแสง = 10 : 26.4 = 1 : 2.64

(สูงกวา 1 : 3 จึงใชได)

ตวัอยางท่ี 7.3 จากตัวอยางท่ี 7.1 ถาถนนดังกลาวเปนถนนในเมืองตองการ

ความสองสวางเฉล่ียอยางนอยไมต่ํากวา 20 ลักซ ท่ีความสูงของเสาเทา

เดิมจะสามารถติดตั้งเสาไฟไดหางมากท่ีสุดไมเกิน กี่เมตร โดยท่ีความ

สมํ่าเสมอของแสงไมต่ํากวามาตรฐาน

ตรวจสอบคาความสมํ่าเสมอของแสง โดยพิจารณาภาพการติดตั้งจุดท่ี

คาดวาจะมีความสองสวางต่ําสุดคือดานตรงกันขามกับโคมไฟ ท่ีระยะ

ดานขนานกบัถนนมีคาเปน คร่ึงหนึ่งของระยะหางของเสาไฟท่ีคํานวณ

ได จึงไดระยะ 23.1 เมตร

x x

23.1 m 9 m46.2 m

คํานวณอัตราสวนเม่ือเทียบกับความสูงของเสาไฟถนน ตามแนว

ขวางและตามแนวขนานกับถนน

นําไปหาคาสองสวางโดยกําหนดอัตราสวนท้ังสองลงบนกราฟไอโซฟุต

แคนเดิล

0.9

2.31 0.055

คาความสองสวางท่ีไดเกดิจากฟลักซสองสวาง 1,000 ลูเมน เม่ือใชหลอด

ขนาด 27,500 ลูเมน จะไดความสองสวาง

ปรับหนวยเปนลักซ = 1.5125 x 10.76 = 16.27 lux

คาท่ีไดเปนคาท่ีความสูง 30 ฟุต

จากโจทยเสาสูง 10 เมตร หรือ 32.8 ฟุต จะไดคาความสองสวาง

คิดคา CU 0.36 = 13.6 x 0.36 x 0.8 = 3.92 lux

ผลจากหลอดท่ีอยูใกลกนั = 3.92 x 2 = 7.84 lux

ความสมํ่าเสมอของแสง = 7.84 : 20 = 1 : 2.55

ความสมํ่าเสมอของแสง 1 : 2.55 ซ่ึงไมต่ํากวา 1 : 10

เปนมาตรฐานสําหรับถนนในเมือง คานี้จึงจัดวาใชได

ปดไฟ =เปดไฟ=ผลตาง =

ปดไฟ=เปดไฟ=ผลตาง =

ปดไฟ=เปดไฟ=ผลตาง =

ปดไฟ=เปดไฟ=ผลตาง =

ปดไฟ=เปดไฟ=ผลตาง =

ปดไฟ=เปดไฟ=ผลตาง =

ปดไฟ=เปดไฟ=ผลตาง =

ปดไฟ=เปดไฟ=ผลตาง =

ปดไฟ=เปดไฟ=ผลตาง =