Sunum Yazılımı Ms Powerpoınt Çalışma Kağıdımebk12.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/20/13/740931/... · Bilgisayar ortamında hareketli sunumlar hazırlamak için kullanılan

3.4. Çokluortam Uygulamaları (çevrimiçi ve çevrimdışı sunu, video, ses, animasyon ve 2D/3D çizim araçları vb.) OLCAY BÜYÜKÇAPAR tarafından BT ve Yazılım Dersi Kitabı için destek materyali olarak hazırlanmış ve sunulmuştur. / İzmir 2014 / www.olcaybuyukcapar.com

Sunum Yazılımı (Ms Powerpoınt) Çalışma Kağıdı

Bilgisayar ortamında hareketli sunumlar hazırlamak için kullanılan yazılımların genel

adı sunum yazılımıdır. Sunum; sunu, sunuş ya da slayt gösterisi olarak da ifade

edilebilir. Bir sunum içinde yer alan bir ya da birden fazla slayttan meydana

gelmektedir. Microsoft Powerpoint ("pavırpoint" şeklinde okunmalıdır) ile hazırlanan

sunumlara genellikle powerpoint dosyası da denmektedir. Kitabın dördüncü

bölümünde (Google Slaytlar) işlenen konuda çevrimiçi sunum hazırlamayı görmüştük.

Sunum hazırlamak için bilgisayarda kurulu programlar dışında seçeneklerin de

olduğunu böylece öğrenmiştik. Ancak bilgisayara kurulu sunum yazılımlarının tek örneği

Ms Powerpoint değildir. En az powerpoint kadar güçlü araçlara sahip olan LibreOffice

Impress de pekala gönül rahatlığıyla kullanılabilir.

Sunum yazılımları ile genel olarak şunlar yapılabilir:

Tanıtım sunumları hazırlama,

Animasyonlu içerikler hazırlama,

Broşür, bülten ve benzeri basılı masaüstü yayınlar,

Etkileşimli içerikler (eğitim yazılımları, kataloglar gibi.)

Web sayfaları hazırlanabilir.

Microsoft Powerpoint Yazılımını Çalıştırma

Başlat > Tüm Programlar > Microsoft Office > Microsoft Office Powerpoint 2007

Powerpoint Sunumlarını

Kaydetme

Belgeyi kaydetmek için yandaki resimde

görüldüğü gibi OFFICE düğmesi tıklanır,

ardından KAYDET seçeneği tıklanır. Kayıt

edilecek yer seçilir ve KAYDET tıklanır.

Kayıt edilen Word dokümanının uzantısı .pptx olacaktır.

Slayt Düzenini Değiştirelim

Slayt düzenleri, slaytta görünen tüm içerik için

biçimlendirme, konumlandırma ve yer tutucular içerir.

Yer tutucular, düzenler içinde metin (gövde metni, madde işaretli listeler ve başlıklar da dahil), tablolar,

grafikler, SmartArt grafikleri, filmler, sesler, resimler ve küçük resim içeren kapsayıcılardır. Düzen, bir slaydın

temasını (renkler, yazı tipleri, efektler ve arka plan) da içerir1.

1 http://office.microsoft.com/tr-tr/powerpoint-help/HA010338412.aspx, 13.09.2014


Resmi tanımından da anlaşılacağı üzere genel yerleşimin belirlenmesinde slayt düzenleri devreye girer. Slayt

düzeni kullanma mecburiyeti yoktur. Bu durumda düzen seçeneklerinden boş olan seçilebilir. Tasarımcı,

sunumunu kendi istediği şekilde düzenleyebilir. Öte yandan önceden seçilen düzen, istendiği an

değiştirilebilir ya da tamamen kaldırılabilir. Bu durumda da onlarca slayt içeren bir sunumun çeşitli

bölümlerinde yazı ve görsellerin kayması/karışması olasıdır. En baştan slayt düzenine karar vermek yerinde

olacaktır. Slayt düzeni içinde yer tutucuların yerleri de kolayca değiştirilebilir; sabit değillerdir. Örneğin başlığa

"Hasankeyf'in Coğrafi Konumu" yazdınız ancak başlık yer tutucusunu en alta indirmek ya da dikey konuma

döndürmek istiyorsunuz. Her zaman bunu yapmak mümkün.

Slayt düzenini belirlemek/değiştirmek için Ms Powerpoint sekmelerinden Giriş > Slaytlar > Düzen ya da slayt

ortasında Sağ Tık > Düzen seçeneği kullanılabilir.

Ms Powerpoint'te standart dokuz adet düzen yer alır. Bunlardan en sık kullanılanları şunlardır:

Powerpoint programı ilk olarak

açıldığında ilk slaydın düzeni başlık

slaydıdır. Büyük ana başlık ve altında alt

başlık şeklinde belirir. Bu yer tutucuların

konumları çerçevelerinden tutularak

değiştirilebilir.

Eğer giriş slaydını bitirdikten sonra ikinci

slayt varsayılan düzende eklendi ise,

başlık ve içerik slayt düzenine sahip

olarak belirecektir. Üstte başlık ve

gövdede içerik yer tutucuları

bulunmaktadır. Bunların boyutları ve konum değişiklikleri çerçevelerinden yapılmaktadır.

Genellikle bir slaytta yan yana resim-yazı, resim-resim, yazı-yazı ve benzeri tasarımlar için iki

içerik düzeni uygundur. Örneğin solda yıllara göre nüfus artışı grafiği gösterilirken sağda da

kentin kuşbakışı görüntüsü kullanılabilir.

Belirli bir düzene mahkum olmak istemeyenler için idealdir. Ancak metin kutuları, şekiller, görsellerin yerleşimi

gibi tasarım seçimleri kullanıcı tarafından sıfırdan yapılmalıdır.

Yeni Slayt Ekleyelim

İlk slaydımızı başlık slaydı olarak belirledik, "Türkiye'mizi Tanıyalım" alt başlığı ve "Hasankeyf" başlığı ile

sunumun konusunu belirttik. Başlık slaydında yer tutucular sayesinde tek tıklama ile başlıklarımızı yazmış ve

kısa zamanda bu işi bitirmiş olduk.

Şimdi Batman ilimizin Hasankeyf ilçesini tanıtmak için yeni slaytlara ihtiyacımız olacak. Yeni slayt eklemek için

birden fazla yol bulunmaktadır. Bunlardan bazıları şunlardır:

1. Slayt bölmesine sağ tık > yeni slayt işlem sırası kullanılarak yeni bir slayt

eklenebilir.

2. Giriş sekmesi > yeni slayt butonu ile yeni bir slayt eklenebilir.

3. Klavyeden CTRL + M tuşlarına birlikte basarak yeni bir slayt eklenebilir.


Eğer yeni slayt eklerken varsayılan düzen değiştirilmesi ise yeni slayt, başlık

ve içerik slayt düzenine sahip olacaktır.

İkinci slayda Hasankeyf'in tarihçesini yazalım. Güvenilir bilgi için T.C. Kültür

ve Turizm Bakanlığı Tanıtma Genel Müdürlüğü web sitesi içindeki

http://www.tanitma.gov.tr/TR,22819/hasankeyf.html web adresinden

yararlanılmıştır.

Bir Slaydı Çoğaltalım

Kimi zaman bir slaydın düzenini değiştirmek gerekir. Bu düzeni de bir

başka slaytta aynı şekilde kullanmak isteyebiliriz. Bu durumda slayt

çoğaltmak uygun bir çözümdür. Slayt çoğaltmak aslında kopyala-

yapıştır işleminin bir diğer şeklidir ve Powerpoint'te ikisi farklı iki işlem

olarak sunulmaktadır. Slayt çoğaltmak için birden fazla yol

bulunmaktadır. Bazılar şunlardır:

1. Soldaki slayt bölmesinden slayt üzerine sağ tık > slayt çoğalt

işlem sırası ile,

2. Soldaki slayt bölmesinden slayt üzerine sağ tık > kopyala >

slayt bölmesinde herhangi yere sağ tık > yapıştır işlem sırası

ile,

3. Soldaki slayt bölmesinden slayt seçili iken klavyeden CTRL +

C > CTRL + V işlem sırası ile slayt çoğaltılabilir.

Slaydın Arka Plan Rengini Değiştirelim

Slaytların tümünün ya da yalnızca bazılarının arka plan renkleri

değiştirilebilir. Arka plan renk seçenekleri oldukça zengindir. Arka

plan renklerinin yanı sıra arka plan stilleri de göze hoş gelen renk

tasarımları sunmaktadır.

Slaydın/slaytların arka plan rengini değiştirmek için birden fazla yol bulunmaktadır. Bazıları şunlardır:

1. Slaydın boş bir alanında sağ tık > Arka Planı Biçimlendir işlem sırası ile,

2. Tasarım sekmesi > Arka Plan Bölmesi > Arka Plan Stilleri sırası ile,

3. Tasarım sekmesi > Arka Plan Bölmesi > Arka Plan Stilleri > Arka Planı Biçimlendir işlem sırası ile slayt

arka planları renklendirilebilir.


Aşağıdaki arka plan rengi belirlenmiş iki slayt görünümü yer almaktadır. Soldaki arka plan stili uygulanmış

olanı, sağdaki ise arka plan rengi uygulanmış olanına aittir.

Arka plan renk seçeneklerinin zenginliğini bu kitapta uzun uzadıya anlatmak lüzumsuzdur. Öğrencilerin

keşfetmelerine olanak sağlayacak kadar zaman tanımanızı öneriyorum.

Slaytlara Tema Uygulayalım

Ms Powerpoint'in tasarım sekmesi altında sayfanın yapısı (boyut), sayfa yönlendirmesi (dikey-yatay), tema

seçenekleri, renk düzenleri, yazı tipleri, efektler ve arka plan seçenekleri yer alır. Bizim ilgileneceğimiz alan

temalar bölmesidir. Ms Powerpoint 2007 sürümünde 20 adet tema standart olarak bulunur. Daha fazla tema

bulmak için temalar bölmesindeki Microsoft Office Online'daki Diğer Temalar seçeneğine tıklandığında

internet tarayıcısı açılır ve http://office.microsoft.com/tr-tr/templates/ adresine yönlendirilirsiniz. Buradan

yeni temalar bulup Powerpoint'e dahil edebilirsiniz.

NOT: 13.09.2014 tarihi itibariyle daha fazla tema için office.microsoft.com adresine erişildiğinde şablonlar

kategorisinin açıldığını fark edeceksiniz. Office'in son sürümlerinde kavramın adı değişmiş durumda.

Temalar ile bir seferde slayttaki/slaytlardaki yazı tipinden, renk düzenine, yer tutucuların yerleşiminden arka

plan rengine kadar bütüncül olarak düzenleme yapılır. Her temanın kendine özgü görsel özellikleri bulunur.

Aşağıda birkaç temanın görüntüsü yan yana verilmiştir. Aynı slayt için farklı temalarda görünüm değişikliğini

kolayca fark edebilirsiniz.


Eğer bir tema üzerine tıklanırsa (varsayılan sol tuş ile) o

tema tüm sunuma (sunumdaki tüm slaytlara) sirayet

edecektir. Ancak yalnızca belirli slaytlara farklı temalar

uygulamak da mümkün. Bunun için uygulanacak olan

tema üzerine sağ tık > Seçili Slaytlara Uygula işlem sırası

izlenmelidir.

Slaytlara Resim Ekleyelim

Resim eklemek için birden çok yol bulunmaktadır. Bazıları şunlardır:

1. Ekle sekmesinden > Çizimler Bölmesi > Resim butonuna

tıklayarak bilgisayarda kayıtlı olan resimlerden seçim

yapılabilir,

2. Bilgisayarda kayıtlı olan resim dosyası fare ile sürüklenerek

slayt içine bırakıldığında resim eklenir,

3. İnternetten bulunan resme sağ tık > kopyala slayt içine sağ

tık > yapıştır işlem sırası ile resim eklenebilir.

Powerpoint'te resimlerin yazılar içine konumlandırılması mümkün değildir. Dolayısıyla resimler eklendikten

sonra yazılar üzerine gelebilir, diğer nesneler üzerine gelebilir, görünmesini engelleyebilir. Bu durumda

resmin görünme sırası (önden arkaya, arkadan öne) değiştirilerek durum düzeltilebilir. Resim yazıların

arkasına alınabilir, önüne geçebilir.

Powerpoint'te resimlerle çalışmak Word'deki ile neredeyse aynıdır. Boyutlandırma için köşe ve kenarlardaki

kulplar, döndürmek için üstteki yeşil nokta kullanılmalıdır. Resim efektleri de yine biçim sekmesi altındadır.

Elbette resimde tüm bu düzenlemelerin yapılabilmesi için resmin seçili olması gerekir.

Aşağıda Hasankeyf ilçesinin karşı karşıya kaldığı ve çözüm bulunmaya çalışılan Ilısu Barajı Tehlikesi başlıklı

slayt içine bu durumu anlatan bir görsel eklemiş olalım. Görseli slaydın altına aldık ve kırparak üstteki

açıklamaların da yeterli büyüklükte görünmesini sağladık. Ayrıca gövde metnini içine alan metin kutusunu da

alttaki boyutlandırma kulpundan yukarı doğru daralttık.


Slaytlara Metin Kutusu Ekleyelim ve Biçimlendirelim

Konunun başında slayt düzenlerinden bahsederken, düzen seçiminin zorunlu olmadığını, boş

düzenin de tercih edilebileceğini belirtmiştik. Bu başlıkta boş bir slayt ekleyeceği ve düzenini

de boş olarak belirleyeceğiz. Metin kutusunu kendimiz ekleyip, içine yazı yazıp

biçimlendireceğiz.

Metin kutusu eklemek için birden fazla yol bulunur. Bazıları şunlardır:

1. Giriş sekmesi > Çizim bölmesi > Şekiller > Metin Kutusu işlem sırası ile,

2. Ekle sekmesi > Metin bölmesi > Metin Kutusu işlem sırası ile,

3. Başka bir alandan kopyalanan yazının doğrudan boş slayda yapıştırılması sonucunda metin kutusu

eklenmiş olur.

Üstteki metin

kutusu Ekle

sekmesindeki

Metin Kutusu

butonu ile çizildi ve

içine yazı yazıldı.

Sağdaki metin

kutusu ilgili web

sayfasındaki metnin

yapıştırılması

sonucunda ortaya

çıktı ve kulpundan

döndürüldü. İlk

paragraf

belirginleştirildi.

Resim de yine aynı

web adresinden

kopyalandı

yapıştırıldı ve döndürüldü.

Hızlı Stiller ile şık metin kutuları:

Metin kutularına hızlı stiller uygulamak için metin kutusunun

seçili olması yeterlidir. Giriş sekmesi altında Çizim bölmesi

içindedir.


Slaytlara Şekiller Ekleyelim

Ms Powerpoint programının oldukça zengin bir şekil

kütüphanesi bulunmaktadır. İlk sürümlerinden bu yana

şekil konusunda powerpoint ve Ms Office'in diğer

uygulamaları hep bol seçenek sunmuştur.

Şekil ekleme metin kutusu ekleme ile aynıdır; Şekiller

menüsü altından istenen şekil seçilir ve slayt içinde istenen

boyutta çizimi gerçekleştirilir.

Şekil eklemek için aşağıdaki yollar kullanılabilir:

1. Giriş sekmesi > Çizim Bölmesi > Şekiller ile,

2. Ekle sekmesi > Çizimler Bölmesi > Şekiller ile.

Eklenen şekillerin boyutlandırılması kenar ve köşelerindeki

kulplar ile, döndürülmesi ise üstündeki yeşil noktadan

yapılmaktadır.

Şekillerin görünümleri Hızlı Stiller ile, Biçim sekmesi altında

yer alan Şekil Stilleri ile, Şekil dolgusu, şekil ana hattı ve

şekil efektleri ile değiştirilebilir.

Şekiller içine yazı yazmak için ise şekle sağ tıklanmalı ve

çıkan menüden Metni Düzenle seçeneğine tıklanmalıdır.

Word Art (Süslü Yazılar) Ekleyelim

Süslü yazılar eklemek için Ekle sekmesi altında Metin bölmesinden WordArt

butonu kullanılır.

İstenen süslü yazı biçimi seçildiğinde aşağıda göründüğü gibi slaydın tam ortasında

"Metninizi Yazın" metni olan bir süslü yazı metin kutusu olarak eklenecektir.


Bu yazı silinir ve istenen metin yazılır. Süslü yazının stili daha sonra Biçim sekmesi altında seçenekler

kullanılarak değiştirilebilir.

NOT : Önceki sürümlerinde "Word Art"lar nesne olarak eklenmekteydi, 2007 sürümünden itibaren metin

kutusu olarak eklenmektedir.

Slayt Geçişlerini Hareketlendirelim

Sunumun gösterimi esnasında slaytlar arasına geçiş efektleri koyarak, sunumun gösterişini artırmak

mümkündür. Animasyonlar sekmesi altında Bu Slayda Geçiş bölmesi altından geçiş efekti seçimi, geçiş sesi,

geçiş hızı, slayt ilerleme biçimi ayarlanabilir.

Eğer Tümüne Uygula butonuna tıklanmaz ise, slayt geçiş efekti yalnızca o anda

seçili olan slayda geçiş esnasında aktif olacaktır. Diğer slaytların da aynı efekte

sahip olması için Tümüne Uygula butonuna tıklanmalıdır.

Geçiş efektleri üzerinde kısa süre beklendiğinde ön izlemesi hemen görülebilir.

Geçiş efekt seçenekleri zengindir.

Yazı, Şekil ve Resimlere Animasyon Katalım

Slayt geçişlerine verilen efektler yalnızca geçiş için geçerlidir. Oysa slaytlarda yer alan her bir nesne için özel

bir animasyon efekti verilebilir. Örneğin sunumun girişinde

ilk slaydın başlığını hareketlendirelim.

Yazının seçilmesinin ardından Animasyonlar sekmesi

açılmalıdır. Animasyon Ekle seçeneği yanındaki açılır

menüden hazır olarak sunulan bir animasyon üzerinde fare

imleci kısa süre bekletildiğinde animasyon hemen öz

izlenebilir. Bunların dışında bir animasyon efekti uygulamak

için Özel Animasyon butonuna

tıklanmalıdır.

Özel Animasyon butonuna tıklandığında

penceresin sağ tarafında Özel

Animasyon Bölmesi belirecektir. Efekt

Ekle menüsünden çeşitli animasyon

efektleri uygulanabilir. Uygulanan

efektleri sıralaması yine bu bölmeden

düzenlenebilir.


Slaytlardan Slaytlara Köprü Kurmak

Ms Office paketindeki uygulamalar eski sürümlerinden bu yana köprüler özelliğine sahiptir. Köprüler ile

sayfalar arasında (Word için), çalışma sayfaları ve çalışma kitapları arasında (Excel için), slaytlar arasında

(Powerpoint için) bağlantılar kurulabilmektedir. Bir yazıya, şekle, resme köprü eklenerek diğer slaytlara

sunum esnasında tek tıklama ile erişmek böylece mümkün olmaktadır.

Sunumların etkisini artırmak için bazıları tarafından özellikle giriş slaydından hemen sonra içindekiler isimli bir

slayt hazırlanır ve her bir başlığa tıklandığında ilgili slayda geçiş sağlanır. Yine o slayttan geri dönüş için de

köprü eklenir. Böylece sunumunu yapan kişi doğrusal bir sıralama sunumunu gerçekleştirmek zorunda

kalmaz.

Bir nesneye köprü eklemek için sağ tık > Köprü... işlem

sırası izlenir.

Devamında açılan Köprü Ekle penceresinden Bu Belgeye

Yerleştir butonuna tıklanır ve seçilen nesneye kurulacak

köprünün hedef slaydı belirlenir.

Slayt gösterisi başlatıldığında (Klavyeden F5 tuşuna basılabilir) köprüler kullanılabilir.

NOT: Yanlışlıkla boş bir alana tıklandığında slaydın

geçmesini engellemek için Animasyonlar sekmesi

altından Fare Tıklatmasında onay kutusu

boşaltılmalı ve Tümüne Uygula butonuna

basılmalıdır.


Slayt Gösterisini (Sunumu) Başlatalım

Sunumun amacı adından da anlaşılacağı üzere, bir konuda izleyicilere bilgi sunmaktır. Bilişim teknolojileri

olmadan da sunumlar gerçekleştirilebilir. Bir tahta, büyük kağıtlar, metal levhalar ile de bir konu hakkında

sunum yapmak mümkündür. Ancak sunuma canlılık, hareketlilik ve etkileşim katılmak istendiğinde bilişim

teknolojileri destekli olmayan sunumlar kısıtlı kalmaktadır.

Sunumun tasarlanması esnasında da zaman zaman sunum ön izlenir ve buna göre düzeltmeler veya

iyileştirmeler yapılır. Elbette sunum tasarımı tamamlandıktan sonra asıl hedef olan ilgili kitleye sunum yapılır.

Slayt gösterisini (sunumu) başlatmak için birden fazla yol bulunmaktadır. Bunlardan bazıları şöyledir:

1. Klavyeden F5 tuşuna basarak sunum başlatılabilir,

2. Slayt Gösterisi Sekmesi > Baştan düğmesine tıklanarak sunum başlatılabilir,

3. Kayıtlı olan sunum dosyası simgesine sağ tık > Göster seçeneğine tıklanarak sunum başlatılabilir.

Sunum başlatıldıktan sonra klavyeden yön tuşları ile ya da fare sol tuşu ile slaytlara tıklanarak (Fare

Tıklatmasında kutusu işaretliyse) slaytlar ilerletilebilir. Önceki slayda dönüş için sol yön tuşu kullanılabilir ya

da slayt üzerinde sağ tık > önceki seçeneğine tıklanabilir.

NOT : Sunum kayıt edilirken dosya türü olarak Powerpoint Gösterisi türünde kayıt edilirse dosya

uzantısı ".ppsx" olacaktır ve sunumun başlatılması için yalnızca çift tıklamak (sağ tık > göster)

yeterli olacaktır. Bu durumda dosyanın simgesi de farklı olacaktır.

Documents

Sunum Yazılımı Ms Powerpoınt Çalışma Kağıdımebk12.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/20/13/740931/... · Bilgisayar ortamında hareketli sunumlar hazırlamak için kullanılan