6.1-р зурагГүйдэлтэй хүрээнд үзүүлэх соронзон орны үйлчлэл

1- гуйдлийн хүч, з-туршилтын хүрээний талбай

6.2-р зураг Соронзжилтьш муруи

1-Ферро, 2-пара, 3-диасоронзон материал

Ферросоронзон бодисуудын хувьд тэд соронзон ханалтвш уед хүрэхэд индукц нь соронзон орны хүчдяийн өсөлтөөр үргэлжлэн нэмэгдэнэ. Яг энэ үед нь хучддийг нь таслах юм бол соронзон индукд шууд тэгтэй тэндэхгуй, тодорхой хэмжээний үлдэгдэл хүчдэл хадгалсан хэвээр байна (үлдэгдэл индукц).

Соронзон орны хүчдлийн өөрчлөлтөөс индукцийн өөрчлөлт хоцрох энэ үзэгдлийг соронзон гистерезис гэж нэрлэдэг.

Ферросоронзон боднсын соронзжилтыг арилгахын тулд эсрэг чиглэлтэй соронзон орон үүсгэх шаарддагатай. Индукц В тэгтэй тэнцэх нөхцдийг бүрдүүлэх соронзон орны хүчдлийг коэрцитивийн хүч гэж нэрлэдэг бөгөөд энэхүү үлдэгдэл индукц, коэрцитивийн хүч хоёр нь ферросоронзон биетнйн онцлог шинжийг тодорхойлдог.

Коэрцитивийн хүчний хэмжээгээр нь материалуудыг юөлөн соронзон (коэрцитивийн хүч йь хэдэн мянганы нэгээс хоёр ампер/сантиметр хүртэл) ба хатуу соронзон (коэрцитивййн хүч нь хэдэн арван ампер/сантиметрээс хэдэн мянган ампер/сантиметр хүртэл) гэж ангилдаг. Зөвхөн Ре, N1, Со, Сй (гадолини) гэсэн дөрвөн элемен? л ферросоронжилтын маш хурц илрэлийг агуулсан байдаг бол 55 элемент парасоронзон чанартай (тэднээс 32 нь энэхүү чанарыг 5с, М1, V, Сг, Вп, платиниодын триадуудтай химийн нэгдэл үүсгэж, 16 элемент нь цэвэр байдааар буюу диасоройзон элементүүд болох 1л, 0, Иа,, В§, А1, Са, Са, Зг, ИЬ, 5п, Ва, Ьа, Ьи, Ш, ТЬ-тай нэгдэж парасоронзон чкаартай болдог) байна.

Эрдсүүдийн соронзон Шйнж чанар соронзон мэдрэдийн щ хэмжээ, тэмдгээр тодорхойлогддог. Бүх эрдсүүд хувийн сороная мэдрэцээрээр доорхи байдлаар ангилагдана. Үүнд: V

-хучтэй соронзон "X >4*105, м3/кг I-сул соронзон- х^! .5* Ю~6-\ м3/кг щ-соронзойбус-%<1.26*10'7, мҮкг I

Хүчтэй соронзон материачд бүх ферросоронзон материалуш хамрагддаг. Үүнд гетит РеО, магнетит Ре30 4 (%=0.1-0.5), у-РеаШ ферромагнетйк (х=0.05-0.04), титаномагнетит Ре(П)304, р-Р<Л ферромагнетик (%= 1 -6* 10~3), гексагоншгь пирротин Репвп+1, (ХгЩ 50* Ю-6). марказит РеЗ̂ (ромбон сингони, х^Ю-20^10'6), пирит РеЯ (куб сингони, 1 -10* 10'6). 1

Сул соронзон материалуудын бүлэгт ислүүд, усан ислүүд төмрийн болон марганцын карбонатууд, ильменит, вольфрамшЛ биотит гэх мэт хамрагддаг. Харин соронзон биш материаяд кварщ гялтгануур, циркон, рутил болон бусад эрдсүүд орно. 1

6.4.Нэг төрлийн бус соронзон орон дахь биетүүдэд үйлчлэх соронзон хүч

Соронзон бодист {үйлчилж байгаа соронзон хүчийг V эзатхүүнтэй биеийн соронзжилтыг §гайН-аар үржүүлж тодорхойлдог.

Ри = ц^У^гаШ , (6.4.1)Нэгж жинд (ш) оногдох хувийн соронзон хуч нь .

= Рм !т = /л^Х ' р)Н §гаШ , учир нь т=Ур гэЯЙтомъёологдоно. 1ШН ;с!Х үржвэрийг соронзон хүч гэнэ. ■

Аливаа бодисуудын хольцыг соронзон оронд ялгах явц» соронзон мэдрэц нь таталцлын оронд ялгах үеийн нягтщ гүйцэтгэх үүрэгтэй адил үүрэг гүйцэтгэх ба Ш Н/Ш хэмжигдэхүүн нь челөөт уналтын хурдатгалын уүрп Д гүйцэтгэнэ. Гэвч §=соп81 (тогтмол), харйн ШН/Ж-ийг тодор^Я хэмжээгээр өгч болдог. Я

Н(Ш/йХ нь зайнаас хамааран экспоненциал хамаарлаИ буурдаг ба эгэл хэсэг өөрийн диаметрийн 0.2-оос бага заЯ ойртоход татах хүч бүхэл бүтэн нэг зэргээр нэмэгдэж, цааьшИ улам ойртоход-экспоненциачаар тооцсонтой харьдуулахад бүшИ хоёр зэргээр нэмэгдэнэ. И

б.ЗЭрдсүүдийн соронзон пшнжчанар щ

Соронзовд ойртох үеийн хүчний үйлчлэл нь хоёр биеийн хооровдох завсрын соронзон дамжуулалт ихсэхэд өсч, улмаар 5 соронзонгийн авцалдах талбай, түүнд үйлчилж байгаа индукцийн квадратын үржвэртэй шууд пропорциональ болдог.

Рм = ( 5 25)/(8р //0), (6.4.2)Бодит амьдрал дээр энэ үзэгдлийг өндер градиентын

сепараци явуулах болон 0.074-0.015 мм-ээс том бүхэллэгтэй нарийн эгэл хэсгүүдийг флокуляцад оруулахад хэрэглэдэг.

6.5*Ялгарал явагдах нөхцел

Ялгаралтанд орж байгаа биеийн жинд харьцуулсан соронзон хүч нь ялгалт явагдах нөхцдийг тодорхойлдог.

Магнетит, гематит зэрэг эрдсүүд нь соленойдод тэдний хүндийн хүчнээс 15.8 ба 0.006 дахин их хүчээр тус тус татагддаг бол кварц эсрэгээр буюу соронзон орноор түлхэгддэг байна. Хүчтэй соронзон биетүүдийн хувьд соронзон хүч нь бусад механик хүчний нийлбэрээс их, харин сул соронзон биетүүдийн хувьд эсрэг байдаг. Сонгон ялгах процесс амжилттай явагдахад ялгаж буй эрдсүүдийн соронзон мэдрэцүүдийн харьцаа х’/х=1.60-2.40 байх нь тохиромжтой байдаг.

6.6.Баяжуулалтын соронзонаргууд

Баяжуулалтанд үндсэндээ дараахь гурван төрлийн механик соронзон аргыг ашигладаг. Үүнд:

1.Соронзон чанараараа ялгаатай, усанд болон агаарт өөр өөр замаар шилжих хөдөлгөөнтэй фракцуудыг тогтмол ба хувьсах соронзон оронд оруулж эрдсүүдийг ялгах (сепараци)

2.Хүчтэй индукцийн соронзон-тээгчийн тусдамжтайгаар явуулах өндөр градиентын сепараци

3.Соронзон орон ба материалуудын үйлчлэлээр ажиллах кибернетикийн төхөөрөмжийн тусламжтайгаар ялгах

. :6.7.Соронзон сепараторуудьш төрөл

Соронзон орон үүсгэж буй хүчддийн хэмжээгээр нь сепараторуудыг хоёр бүлэгт хувааж үздэг.-хүчтэй соронзон хүДрийг баяжуулах сул соронзон оронтой (80- 120 кА/м) сепараторууд-сул соронзон хүдрийг баяжуулах хүчтэй соронзон оронтой (800- 1600 кА/м) сепараторууд

Сул соронзон орныг олон туйлт задгай соро снстемээр үүсгэдэг бол хүчтэй соронзон Орныг битүү сорс системээр бйй болгодог. Задгай соронзон системтэй сепарат ‘ схемийг 6.3-р зурагт үзүүлэв.

Хүчтэй соронзон орон үүсгэхийн тулд туйлууд нь бие би# рүүгээ чиглэсэн битүү соронзон систем ашигладаг (6.4-р зураг).

Соронзон баяжуулалт явуулж буй орчноос нь хам сепараторуудь1г хуурай (агаарт) ба нойтон баяжуулалтын ( орчинд) гэж аегилдаг. Хуурай баяжуулалтыг ихэнх тохиол 3(6) ‘ММ’ЭЭС жижнг, нойтон баяжуулалтыг 3(6) мм*ээс ширхэгтэй материалуудыг ялгахад ашигладаг. Нарийн ширхэ. материалыг нойтон соронзон баяжуулалтаар ялгах нь эрүүл а

6.3-р зураг. Хүрдэн сепараторын ажлын бүс

С с

фракц ф ^ "

6.4-р зураг. Битүү соронзон системтэй сепараторын схем

ариун цэврийн шаарддагад нийодэг. Хэт нунтагласан материалыг хуурай соронзон сепарацид оруулахад их хэмжээний тоос үүсч хөдөлмөрийн нөхцөл муудах шалтгаан болох ба эгэл хэсгүүд хүрдэнд наалдаж баяжуулалтын үр ашиг буурдаг. Нойтон соронзон баяжуулалтанд орж байгаа булингын нягт 20-40% байдаг.

6.8.Хүрдэн соронзон сепараторт явагдах ялгарльш загварчлал

Хүрдэн соронзон сепараторын загварыг (6.5-р ззфаг) авч үзье. Чөлөөт нөхцөлд эгэл хэсэгт үйлчилж байгаа хүчний балансьш тэгшитгэлийг бичвэл

Рм=Ргр+Рс=0 (6.8.1) болно.

МохНкгаЛН - §(рм - р с )1 р м - 1 ЩУ, / р м<1- = 0. (6.8.2)учир нъ т = УрмРм, Ргр, Рс-соронзон, гравитаци ба эсэргүүцпийн хүчнүүд Рм 9 Рс ' ЭГЭЛ ХЭСГИЙН болон орчны нягтII; - р м нягттай 1-р эгэл хэсгийн хөдөлгөөний хурд (урсгаитай

харьцуулсан)с1, х -тогтмол хэмжигдэхүүнүүд 77 -V эзэлхүүнтэй сепараторын ажлын бүсийн урт1-эгэл хэсгийн сепараторын ажлын бүсэд байх хугацаа

Ъ*У/ЧГ\Ү-анхдагч ( сепараторын тэжээл) булингын эзэлхүүн

хаягдал

6.5-р зураг. Хүрдэн соронзон сепаратор дахь материалын урсгалын схем

Цахилгаан баяжуулалт нь эрдсийн эгэл хэсгүүд, дахилгаан орон хоёрын хоорондын харилцан үйлчлэл дээр үндэслэгдсэн байдаг ба цахилгаан орон доторхи эрдсүүдийн ялгарал нь тэдний цахилгаан дамжуулах чадвартай шууд холбоотой.

Баяжуулалтын цахилгаан аргыг титан-циркон, цагаан тугалга-вольфрам зэрэг хүдрийн гравитацийн баяжмал (хүнд фракцууд)-ыг гүйцээн боловсруулах, металл биш ашигт малтмая (нүүрс, фосфорит, кварцын элс гм.)-ыг баяжуулахад өргөн хэрэглэдэг.

7.1.Цахилгаан аргын физик үндэс

7.1.1Дахилгаан орон

Сепараторууд доторхи цахилгаан орныг ихэнх тохиоддолд түүний электродуудын аль нэгэнд өндөр хүчдяийн тогтмол гүйдэл (10-50кВ) өгч бий болгодог.

Цахилгаан коронон сепаратор дотор агаар ионжих үзэгдэд явагдана. Хувьсах орныг диэлектрик сепараци болон бусад тусгай тохиолдолд хэрэглэнэ.

Цахилгаан орны хүчний шинж гэдэг нь цахилгаан орвы тодорхой нэг цэгт хөдөлгөөнгүй орших НЭМЭХ ЦЭНЭГ (о)^Г цахш!гаанорнызүгээсүйлчлэххүч(Р)-тэйтэнцүүхүчдэл юм.

Е=Р/я (7.11.1)График дээр цахилгаан орныг тухайн орны цэг бүрд

хүчдлийн векторын чиглэлтэй тохирч байх хүчний шүргэлцсэн шугамаар дүрсэлдэг. Цахилгаан статик орны хүчний шугам нь задгай байдаг ба тэр нь нэмэх цэнэгээс эхэлж хасах цэнэг дээр дуусч байдаг. Цахилгаан орон цэг бүрдээ адил байвал, түүнийг нзг төрлийн, эсрэг то~хиолдолд нэг төрлийн бус гэж нэрлэдэг.

7.1.2.Материалуудан туйлжих үзэгдэл

Цахилгаан оронд оруулсан цахилгаан саармаг эгэл хэсгүуд тэдний төрлөөс үл хамааран туйлждаг бол дамжуулагч ба тусгаарлагчдын туйлжих үзэгдэл өвөрмөц шинж чанартай байдаг. Дамжуулагчид буюу металлуудын цахилгаан сайн дамжуулах шинж чанар нь тэдний бүтцэд орсон зарим атомуудын электрон шилжилт явагддагтай холбоотой юм. Үүний үр дүнд үүсс^н металлуудын нэмэх цэнэгтэй ионуудын дотор электронуудьщ “чөлөөт цэнэг” хөдөлж каркас үүсгэдэг.

Диэлекрикүүд цахилгаан дамжуулдаггүй бөгөөд тэдэнд- чөлөөт цахилгаан цэнэг байдаггүй. Диэлекрикүүдийн цахилгаан

Ш

шинж чанар нь молекулуудын диполь моментуулИ тодорхойлогддог. Р — , (7.1.2.1) Жд -молекулуудын нэмэх дэнэгийн нийлбэр (буюу хасах цэнэ|Щ

нийлбэр) Я( -хасах, нэмэх цэнэгүүдийн хундийн төвүүдийн хоорондын з&дИ

Энэ цэнэгүүдийг холбогдсон цэнэгүүд гэж нэрлэдИ Хэрвээ Ч =0 бол диэлекрикийг туйлжаагүй, 1 ^ 0 тохиодш| туйлжсан гэж нэрлэдэг. Ямарч бага цахилгаан оронд бавЛ дамжуулагчдад чөлөөт цэнэгийн хөдөлгөөн тэдэнд үйлч1Ш байгаа хүчний чиглэлд зшагддаг ба үүнийг цахилгаан гүйдэл м нэрлэдэг. Энэ үзэгдэл дамжуулагч доторхи хүчдэл тэгтэй тэщя хүртэл үргэлжилдэг. Металлууд нь өөрөөрөө цахилгаан стаД орныг нэвтрүүлдэггүй. Битүү металл гадаргуу дотор цахилпщ статик орон байдаггүй бөгөөд үүнтэй уялдаж туйлжих үзэгдш дамлсуулагчдын гадаргуугийн давхрагад хуваарилагдалс, улмц| индүкцлэгдсэн орон гадаад цахилгаан орныг орлодог.

Цахилгаан оронд байгаа диэлекрикүүд туйлжйЯ цахилгаан орныг бууруулах боловч түүнийг бүрэн орлоз чаддаггүй. Жишээлбэл, цэгэн цэнэг “д”-ийн хувьд:

Е = Е0/880 =(1/4ле0(д /ег2)) (7.1.2.2)Е -вакууыд байгаа цахилгаан орны хүчдэл 8 -эрдсийн диэлектрик нэвтрэце0 -диэлекрик доторхи цахилгаан орны сулралын зэргийг үзүүлд|(вакуумтай харьцуулахад) орчны харьцангуй диэлекрик нэвтрэц г-цэнэг хүртэлхзай Д

Ямарч материалын туйлжилтын үед эсрэг чиглэдая индукцдэгдсэн орон үүсч байдаг. Диэлектрикүүдийн туйлжил™ иоды ба электронон, баримжаалагдсан гэж ялгаж болно. ;1Баримжаалагдса&молекулууА нь тогтмол диполь агуулщ диэлектрикүүдэд ажиглагдах ба энэ нь диполийн тэнхлэгш эргэлт хүчдлийн векторын дагуу болоход бий болдог. ■Электронотушжщттщ диэлектрикүүдэд байна. МолекулууЯ индукцлэгдсэн момент үүссэн нөхцөлд бийболно. щИононЫаС1, С3С1 гэх мэт ионын кристалл тор агуулсан кристШ диэдектрйкүүдэд байна. Энэ нь торны нэмэх цэнэгтэй ионД цахилгаан орны хүчдлийн дагуу, хасах ионууд нь эсрэг чиглЯ пшлящхэд бий болно. 'И

Диэлектрикүүдийн туйлжилтыг туйлжилтын векторш буюу нэгж эзэлхүүнд байгаа молекулуудын диполийн векторЯ нийлбэрээр хэмждэг. Щ

Р = е0гЕ (7.1.2.3) 1

X -диэлектрикийн нэгж эзэлхүүний туйлжилт буюу бодисык диэлектрик мэдрэц. Туйлждаггүй молекултай диэлектрикүүдийн хувьд: % = %т=апь (7.1.2.4)а -атом буюу молекулын туйлжилтын коэффициент п0*нэгж эзэлхүүн дэх молекулын тоо Туйлждаг молекултай диэлектрикийн хувьд:

Х ~ Хр - ( щ Р 2)/(ЗёоКТ) (7.1.2.5)К -Больцманы тогтмол Р-диполийн момент

Диэлектрик мэдрэц нь харьцангуй диэлектрик нэвтрэцтэй холбоотой байдаг.

е = \ + х (7.1.2.6)Холбогдсон цэнэгүүд бий болох нөхцөл бүрдуүлдэг гадаад

цахилгаан орон Е0 нь чөлөөт цэнэгээр цэнэглэгдсэн электронуудын тусламжаар бий болдог. Диэлектрикүүдэд бол гадаад цахилгаан орон Е0, холбогдсон цэнэгүүдийн орон ЕР хоёр нь вектор нийлбэр хэлбэрээр орщдог.

Е=Е0+ЕР (7.1.2.7)Цахилгаан индукц (цахилгаан шилжилт) 0 гэдэг нь

цайшгаан орныг тодорхойлдог вектор хэмжигдэхүүн юм. Вакуум дахь цахилгаан орны хувьд:

. Б̂ воЕ (7.1.2.8)Нэг төрлийн диэлектрик орны хувьд:

О=е0Е+Р (7.1.2.9)буюу (7.1.2.3), (7.1.2.9)-ийгоролцуулантооцоход

Б= е е̂ Е (7.1.2.10) болно.

7.2,Эгэл хэсгүүдийг цэнэглэх аргууд

Эгэл хэсгүүдийн ялгарлын үр дүнг дээшлүүлэхийн тулд тэднийг янз бүрийн аргаар цэнэглэдэг. Үүнд:1 эгэл хэсгүүд электродтой шууд авцалдах үед дараахь цэнэг бий

болно. <7 = 2/Зж3е0г 2Ешг (7.2.1)

= 8.8.* 1(Г12-вакуумын диэлектрик нэвтрэцг-эгэл хэсгийн радиус

2.коронон цэнэгийн оронд (ионжсон эгэл хэсгүүд эрдэс дээр суух)цэнэглэх ?1гах = 12же0г 2>Екорцэнэг (7.2.2)З.Эгэл хэсгүүд материалын гадаргуутай шүргэлцэж үрэлтээр цэнэглэгдэх

түлхдэг, е2>вс үед түүнийг цахилгаан орны хучтэй хэсэг рүү татахыг хичээдэг. Агаарын хувьд ес=1.

Пондеромоторын хүч нь хэвийн агаарт явагдаж байгаа сепарадийн үед электродоос өөр тийш чиглэсэн байдаг. Учир нь е2>1. Гэвч энэ хүч нь Кулоны хүчтэй харьцуулахад маш бага юм.3. Толины тусгалын хүч гэдэг нь эгэл хэсэг электрод хоёрын үйлчлэлийн үед үүсэх үлдэгдэл цэнэгтэй холбоотой.

Е1 = ч1с, /(16жг0г 2г 2) (7.3.4)Энэ хүч нь бүх төрлийн цахилгаан орнуудад электродын

ойролцоо үүсэх бөгөөд электрод руу чиглэсэн байдаг. Абсолют хэмжигдэхүүнээрээ энэ хүч нь Кулоныхоос харьцангуй бага байдаг. Цахилгаан хүчинд нэмэлт болон үйлчлэх механйк хүчний шинж чанар нь ажлын орчинд байгаа материалын хөддөх аргуудаас хамаардаг. Цахилгаан оронд байгаа эгэл хэсэгт хүндийн хүчнээс гадна эгэл хэсэг хүрдэн сепаратораар дамжих үед-төвөөс зугатах хүч, хавтгай гадаргуугаар бол адгезийн, үрздтийн, агаарт (тоос барих үед)-эсэргүүцпийн гэх мэт хүчнүүд нэмэгддэг.

7.4.Эрдсүүдийн цахилгаан физик шинж

Цахилгаан сепараторт эрдсүүдийн ялгарах үйл явц нь тэдний цахилгаан дамжуулах чадвар, цахилгаан нэвтрэц ба өөр өөр хэмжээтэй цэнэгтэй болох буюу газардуулагдсан электрод дээгүүр өнгөрч байгаа эгэл хэсгийн цэнэгийг хүлээн авах трйбоцахилгаан чадвар зэрэг цахилгаан физикийн шинж чанарын ялгаан дээр үндэслэгдсэн байдаг.

Сфалернт (102-10*5 ом .̂см^-аас бусад бараг бүх сульфйдьш эрдсүүд нь цахилгаан сайн дамжуулдаг. Силикат ба карбонатын эрдсүүд цахилгаан муу дамжуулдаг. Цахилгаан дамжуулдаггүй эрдсүүдийг ялгахад трибоцахилгаай сепараторыг ашигладаг. Үйлдвэрлэлд диэл ектрик сепараторыг хэрэгл эдэггүй.

7.5.Цахилгаан сепарацвд материалыг бэлтгэх нь

Цэнэгтэй биеүдийн ялгарах чадвар нь тэднийг урьдчилан хатааж, ангилж, тоосгүйжүүлэх ажиллагаануудын үр дүнгээр дээшилдэг. Хатаалт нь эрдсийн эгэл хэсгүүдийн бие даасан байдаыг хангах, тоосгүйжүүлэлт нь тэдний сонголтыг дээшлүүлэх буюу гадаргуугийн цахилгаан дамжуулах чадварыг тогтворжуулахад хэрэгтэй.

Хүндийн хүч нь эрдсийн эгэл хэсгүүдийн бүхэллэгийн куб зэрэгтэй, цахилгаан хүч нь-квадрат зэрэгтэй пропбрциональ байдаг учир нарийн эгэл хэсгүүдийн ялгарах чадвар сайн байдаг.

Цахилгаан сепарацид орох эгэл хэсгүудийн ош Н бүхэллэгийг сонгоход эгэл хэсгийн хуваагдалтанд нөлөөлонЛ зуйлсийг авч үзэх хэрэгтэй. Я

ц = (1 -2 (8 -1 )/(е + 2 ))!гр (7.5.1) ЯТ]у / Г)2 -харьцаа ихсэх тусам ялгаралт сайжирдаг. ЛЭрдсүүдийн цахилгаан дамжуулах байгалийн щЛ

нэмэгдүүлэхийн тулд урвалж хэрэглэх буюу өндөр темперИ байлгах зэрэг бэлтгэл ажилбаруудыг явуулдаг байна. Я ажилбаруудыг эрдсүүдийн эзэлхүүний цахилгаан памж д чадвар ба норолтын зэргээс нь хамааруулан дараахь гЯ терлийн аргаар хийдэг. Үүнд: |

-цахилгаан дамжуулах чадварыг нэмэгдүүлэх халаалт 1 -гидрофиль шинжтэй эрдсүүдийн гадаргуугийн цахит

дамжуулах чадварыг дээшлүүлэхийн тулд норгох (хэд эрдсүүдийн эзэлхүүний цахилгаан дамжуулах чадвар хуу| нөхцлийнхтэй ойролцоо үед)

-норох чадвар нь ойролцоо эрдсүүдийн аль нэп гадаргуу идэвхит бодисоор нэвчих

Эрдсүүдийг дулаанаар үйлчлэх үед гадаргуугийн 6013 эзэлхүүний цахилгаан дамжуулах чадвар өөрчлөгддөг ба хш дамжуулагчдын энэ чадвар температурын өсөлтөөр нэмэгддэг й дамжуулагчдынх эсрэг байдаг.

Аливаа хос эрдсүүдийн хувьд хамгийн сайн ялга| явагдах оновчтой температур гэж байдаг. Эрдсүүдийн гадарг̂ химийн бодисоор үйлчлэх нь нааштай үр дүнд хүргэхгүй б| тохиолдол байдаг. Үүний учир нь, химийн бодисоор эрдсүүдц гадаргууд үйлчлэхэд мэдэгдэхүйц ялгаатай цахил^ дамжуулалттай хальс үүсдэг явдал юм. ^

7.6.Эрдсүүдийг цахилгаан дамжуулах чадаар||( нь ялгах сепараторууд 1

Эрдсүүдийг цахилгаан дамжуулах чадвараар нь ящ сепараторуудын схемийг '7.1-р зурагт үзүүлэв. Я

Электростатик сепараторт дамжуулагч эгэл хэсш хүрдний суулгагч электродоос цэнэг аваад хүрднээс түлхэгш ХарШ цахилгаан дамжуулддаггүй хэсгүүд нь механйк хүш үйлчлэлээр замаа өөрчлөхгүйгээр доош унадаг. Энэ нөхш хүлээн авах хайрцагны тусгаарлах хананы байрлалыг өөр* замаар фракцуудын ангилльп' сайжруулж болно. щ

Коронон сепараторт эгэл хэсгүүдийн цэнэгийн ялгая эсрэг тэсрэг хоёр үйлдлийн үр дүнд бий болно. Энэ нь эхж коронон электрод дээр үүссэн электроны урсгалаар цэнэгш

дараа нь суулгагч электродоор цэнэггүй болгох үйлдэл юм. Үүний үр дүнд дамжуулагч эрдсүүд нь электродоос түлхэгдэх ба харин дахилгаан дамжуулдаггүй хэсгүүд нь үлдэгдэл цэнэгний хүчээр хүрдтэй хамт эргэж, эргэлтийн дагуу хамгийн хол орших хүлээн авах саванд ордог. Хагас дамжуулагчид нь хүндийн болон төвөөс зугатах хүчний үйлчлэлээр дунд тальш хүлээн авах саванд орно.

а/ б/ в/

7.1-рзураг. Хүрдэн сепараторуудын бүдүүвч: а~электростатик (цахилгаанстатик), б-коронон, в-коронон-электроетатик

(цахилгаанстатик коронон), 1-б)шкер; 2-цэнэглэщсэн буюу газардуулагдсан хүрд; 3-корончлох, зүү хэлбэрййн электрод;

4-чиглэл өөрчлөгч электрод; 5-хүрд цэвэрлэх сойз; НР, ПП, ПР- цахилгаан дамжуулдаг, хагас дамжуулдаг, дамжуулдаггүй

эрдсүүдийг хүлээн авах савууд

Цахилгаан коронон сепараторт цэнэглэх ба цэнэггүй болгох процессын үр дүнд, дамжуулагчдын чиглэл өөрчлөгдөж, электрод (4)-д татагдах явц сайжрах ба үүний үр дүнд ялгаж буй эрдсүүдийн ялгарах хоорондын зай өргөсдөг байна.

Цахилгаан дамжуулдаггүй эрдсүүдийг ялгахад трибоцахилгаан сепаратор ашигладаг ба тэдний зохион байгуулалт нь цахилгаан сенараторуудтай адил юм (7Д-р зураг,а).

Эрдсүүдийг урьдчилан цэнэглэхцйн цахилгаанжуулагч эрдэс болон оновчтой температурьн' сонгон авдаг. Цэнэглэх ажлыг чичиргээт хоолойд явуулах бөгөөд энэ үед эрдсүүд хоолойгбор хөдлөх замдаа цахилгаанжуулагч эрдэстэй олон удаа мөргөлдөх бөгөөд хангалттай цэнэг аэдаг. Эгэл хэсгүүдийг тусгай халаагуурт 120-200 градус хүртэл халааж болйо. Эрдсүүдийг халаах явцад цахилгаан дамжуулдаггүй эрд<^үдийн гадаргуугийн цахилгаан дамжуулах чадвар ул^м буурахын

275

зэрэгцээ зарим эрдсүүдэд цэнэглэлтийн пироэлёктрик үз^Я бий болох үндэслэлтэй (турмалин, каламин, базарит, гм.). Я хэсгүүдийг цэнэглэх явцад ямар цэнэг авч байгаагаас хашН электродуудын туйлыг сонгон авдаг. Я

7.7.Цахш1гаан-коронон сепараторт эгэл ■ хэсгүүдийн ялгарах загвар Я

Эрдсүүдийн эгэл хэсгүүд хүрдний (суулгагч электрЛ гадаргууд нэг үеэр жигд тархсан байна гэж үзвэл, энэ эгэл хэсШ цэнэг өөрчлөгдөх хурд (с^/с^-ыг электроноор цэнэглэх боЛ цэнэг хүрдээр урсаж өнгөрөх процессуудын харьцааш тодорхойлдог. 1

! И ,М ,=-(11К С)д + (кЕ ^,д) (7.7.1) '10/КС)-}фсаж өнгөрөх идэвхжилт, кЕкор-авах цэнэг, <^•корончлох электрод дээрх хучдэл ^Цэнэгийг өөрчлөхийн тулд доорхи илэрхийллийг гаргаж авна.

Ьп{ч, I д0) = (кЕ - (1 / ДбС)> , (7.7.2) ,д0, <!( -эхний болон I хугацаан дахь цэнэгүүд

Одоо хурдний гадаргуугаас эгэл хэсгүүд салах нөхцли! тодорхойльё. Хэрвээ эгэл хэсгүүд татагдах кулоны ба толя) ойлтын хүч, тэднийг хүрднээс салгах-хүндийн болон төвв! зугатах хүчнээс их бол эгэл хэсэг зсүрдтэй хамт эргэлдэх бол* Эсрэг тохиолдолд тэр хүрднээс салж унах болно.

ЯЕ + (я2осг /(\6ре0егг2 ))< (дсоза + &2Кб) (7.74Й

Хүр>дэнд татагдах хүч нь хугацаанаас хамааран буурсш эцэст нь механик хүчнээс бага болдог. |

Эрдсййн эгэл хэсгүүдийн цахилгаан физикш хГэмзшгдэхүүнүүд нь (7.7.3)-ын нөхцдийг бүрдүүлш шаардаагатай хугацааг тодорхойлдог ба үүгээр дамжууларщ болон хагас дамжуулагчдын хүрднээс салж унах хүрйЯ эргэлтийн өнцгөн утгыг тодорхойлно. Щ

Тусгаарлагчдын хувьд хүрдний нэг удаагийн эргэляИ (7.7.3) нөхцөл хангагддаггүй. Иймд тэднийг хүрдний гадаргушИ механик аргаар буюу тусгай сойз-хусуураар салгадаг. Я

7.8.Цазщлгаан баяжуулалтьш схем Щ. Цахилгаан сепарацийн зарчмын схём нь завшя

бүтээгдэхүүн (хагас боловсорсон бүтээгдэхүүн) нь түүнийг Я болшсон тэр операцидаа буцаж орж баяжигдаж байзИ холбогдсон канонон каскад хэлбэртэй байдаг. Я

Ийм битүү хэлхээ нь ялгалтанд орж байгаа урсгалыг тоггворжуулах давуу талтай (7,2-р ззфаг).

Бодит схем нь хангалттай йарийн боловч өндөр үр дүнтэй байдаг бөгөөд түүнийг хэрэгжүүлэхэд цахил^аан эрчим хүч ихээр шаардагддаг (тэжээлийн 1метр өргөнд 1.5-2кВт). Цахилгаан сепараци нь тохируулах болон удирдахад хялбар байдаг.

Цахилгаан сепарацийг 0.15-3.0 мм бүхэллэгтэй эгэл хэсгүүд бүхий шороон ордуудын хүдрийг баяжуулахад өргөн ашигладаг. Хүдэр

7.2-р зураг. Цахилгаан сепарацийн зарчмын схем

Хүдэр баяжуулалтанд гравитаци-соронзон-цахил гаан ы ХОСС1. 1СОН схемүүдийг хэрэглэх нь эрдэс түүхий эдийн иж бүрэн ашиглатгыг их хэмжээгээр дээштүүлдэг сайн татттай