Samenvatting

Naam: Sari Van Tendeloo 2007-2008Vak: Algemene inleiding tot het privaatrecht 1e bachelorProf: Kokelenberg

INLEIDING

Regels van burgerlijk privaatrecht BW (gaat terug tot Code Civil des francais, sedert 1807 Code Napoléon)." Met oog op rechtszekerheid bestond BW uit:

- Romeins Recht- Gewoonterecht- Koninklijke ordonnanties- Edicten- Kerkelijke recht

" De invloed van het gewoonterecht was overwegend. " Ook grote invloed van beginselen Franse revolutie : vrijheid, gelijkheid, eigendom…

Naast burgerlijk wetboek moet inzake burgerlijk recht ook rekening gehouden worden met bijzondere wetten. Ook altijd onderzoek naar hoe men wet moet interpreteren.

Persoon Rechtssubject: drager van rechten en plichten, kan natuurlijk of rechtspersoon zijn

Rechtspersoon Vereniging, vennootschap, instelling, stichting die ten aanzien van het recht behandeld wordt als een zelfstandige eenheid

Verhaalobject / executieobject Hetgeen waarop men beslag kan leggenNietigheid Het heeft nooit plaatsgevonden, de idee dat wat niet mocht gebeuren niet

gebeurd is (retro-actief)Absolute nietigheid - Kan door zeer brede kring van belanghebbenden ingeroepen worden

- Niet vatbaar voor bevestiging- Kan niet of slechts na 30 jaar verjaren

Relatieve nietigheid - Kan slechts aangevoerd worden door de persoon wiens belang de regel poogde te beschermen

- Vatbaar voor bevestiging- Vatbaar voor korte verjaring

Genotsbekwaamheid Het hebben van rechten (komt zelden voor, neemt vorm van een sanctie aan)Handelingsbekwaamheid Het uitoefenen van rechten (vaak voor, beschermingsmaatregel)Vertegenwoordiging Wanneer een persoon optreedt in naam en voor rekening van een anderBijstand Wanneer een persoon zelf optreedt maar bijgestaan wordt door een ander

wiens optreden door de wet wordt vereist om rechtshandeling geldig te kunnen verrichten

Machtiging Wanneer een door de wet daartoe bevoegd verklaard persoon of lichaam instemt, teneinde aan een door een ander te stellen rechtshandeling geldigheid te verlenen

ZAKENRECHT ander woord: goederenrecht

1. Begrip en voorwerp van het zakenrecht " onderdeel vermogensrecht" vermogensrecht omvat geheel van rechtsvoorschriften m.b.t. de goederen : beschrijving + wijzen

verloren,verworven goederen" zakenrecht houdt zich bezig met studie van de eigendom en andere zakelijke rechten en van de

oorspronkelijke wijzen waarop eigendom en zakelijke rechten verkregen worden" vermogensrecht bevat ook:

- erfrecht- schenkingen en testamenten- huwelijksvermogensrecht- verbintenissenrecht- contracten- zakelijke zekerheden

1

Samenvatting

- handelsrecht

2. Goederen: begrip en soorten 2.1 Begrip “goederen”

" Goederen heeft ruimere betekenis dan zaak. Met zaak bedoeld met stoffelijk goed. Goed is meest algemene term:- zaken (lichamelijke goederen)- de rechten die betrekking hebben op deze zaken- schuldvorderingen en rechtsvorderingen

2.2 Onderscheid der goederen

Volgens toe-eigening

Pro memorie

Al dan niet in de handel

- zaken in handel worden in rechtsverkeer opgenomen en kunnen voorwerp zijn van vermogensrechten

- zaken buiten handel zijn vatbaar voor private toe-eigening maar door een wettelijk beletsel worden ze hiervan uitgesloten : niet in aanmerking voor overeenkomsten

Al dan niet verbruikbaar

- verbruikbare zaken gaan bij eerste gebruik dat men ervan maakt (juridisch of materieel) teniet

- niet-verbruikbare zaken overleven dit 1ste gebruikbelang van het onderscheid bv." vruchtgebruik, quasi-vruchtgebruik" bruikleen, verbruikleen

Al dan niet vervangbaar

- vervangbare goederen zijn slechts naar hun soort bepaald en zijn dus onderling omwisselbaar

- belang van het onderscheid bv." ogenblik waarop eigendom en risico overgaan" mogelijkheid tot wettelijke schuldvergelijking

merk op: de al dan niet vervangbaarheid hangt af van wil partijen, de al dan niet verbruikbaarheid van aard zaak

Lichamelijk – onlichamelijk

- lichamelijke goederen zijn vatbaar voor zintuiglijke waarneming- onlichamelijke goederen zijn niet vatbaar vb. rechten

Hoofd- en bijzaak

Het lot van de belangrijkste zaak bepaalt de minder belangrijke. Bv.- natrekking : eigendomsconflict in voordeel van grondeigenaar opgelost- erfdienstbaarheid : de erfdienstbaarheid gaat als voor of nadeel mee met het erf

ongeacht wie de opeenvolgende eigenaars ervan zullen zijn- schuldvordering-zekerheid : het tenietgaan van de schuldvordering doet meteen de

zekerheid verdwijnenRoerend – onroerend

Het onderscheid w hier bepaald door de verplaatsbaarheid. Alle goederen zijn of roerend of onroerend. Het onderscheid leidt in verschillende domeinen van het recht tot verschillende juridische behandeling.- Onroerende goederen

" Onroerend uit hun aard× gronderven en gebouwen (elke constructie die in grond ingewerkt is of er

steun op vind), planten, gewassen, delfstoffen voor zover ze deel uitmaken van de grond, erin of eraan vastzitten

× theoretische verplaatsing speelt geen rol, bedoeling dat de zaak ter plaatse blijft is voldoende

× zaken die nodig zijn om een gebouw of een ander erf te voltooien of volledig uit te rusten bv. deuren, trappen, lift…

" Onroerend door bestemming× goederen die in werkelijkheid roerend zijn× het onroerend worden door bestemming is een fictie die in de geest van de

wetgever aan een bepaalde economische noodzaak beantwoordt: de juridische samenhang bewaren van alle bestanddelen die de exploitatie van een erf mogelijk maken en beletten dat die exploitatie, wanneer een van die bestanddelen wordt weggenomen, door die verbrokkeling een belangrijk schade lijdt.

2

Samenvatting

× voorwaarden:" subjectief: eigenaar van onroerend goed van nature en roerend goed

moeten een en dezelfde persoon zijn en deze eigenaar moet de wil hebben deze goederen als een geheel te zien

" objectief: het roerend goed moet lichamelijk zijn en het onroerend goed en het roerend goed moeten in zekere mate op mekaar afgestemd zijn.

" situatie moet voor derden herkenbaar zijn, 2 mogelijkheden: inschakeling in exploitatie blijvend verbinden

× onroerend door bestemming eindigt door de wil van eigenaar goederen niet langer als geheel te beschouwen

" Onroerend door hun voorwerp× het zijn de rechten en rechtsvorderingen m.b.t. onroerende zaken.× vruchtgebruik, erfdienstbaarheden…

- Roerende goederen " Roerend uit hun aard

× het zijn goederen die door een inwendige of externe kracht kunnen bewegen, bv. een koe, een kruiwagen

" Roerend door wetsbepaling× zakelijke rechten en rechtsvorderingen m.b.t. roerende goederen bv.

verbintenissen en vorderingen die opeisbare geldsommen of roerende goederen betreffen

" Vervroegd roerende goederen× ook hier gaat het om fictie, goederen die nog geïncorporeerd zijn in een van

nature onroerend goed worden in een rechtshandeling beschouwd als reeds afgescheiden van het goed dat onroerend is van nature bv. verkopen van hout op stam

Domeingoederen Het zijn de goederen die toebehoren aan publiekrechterlijke rechtspersonen. In tegenstelling tot de goederen van particulieren die principieel vrij beschikken over hun goederen, worden de overheidsgoederen beheerd en kunnen ze alleen worden vervreemd met naleving van bijzondere wettelijke voorschriften.De overheidsgoederen of domeingoederen onderverdeeld in 2 categorieën:- tot openbaar domein : de goederen die van nature, door de wet of door een beslissing

van de bevoegde overheid tot het gebruik van allen bestemd zijn, maximaal kan aan de burger een steeds herroepbaar gebruik toegestaan worden : de concessie" een domeingoed verliest het kenmerk van openbaar domein door een wisseling

van de natuurlijke omstandigheden of een beslissing van de overheid- tot privaat domein : de overheidsgoederen die geen bijzondere bestemming kregen,

hierop kunnen particulieren dus wel rechten verwerven (via koop, huur…)Tegenwoordige – toekomstige goederen

- Tegenwoordige goederen zijn goederen die objectief bestaan en zich reeds in het vermogen bevinden van de persoon die erover een beschikkingsdaad stelt.

- Toekomstige goederen zijn ofwel objectief toekomstig omdat ze nog niet bestaan ofwel subjectief toekomstig omdat ze materialiter al wel bestaan maar zich nog niet in het vermogen bevinden van degene die er een daad van beschikking over stelt.

3

Samenvatting

2.3 Zakelijke rechten " Het zakelijk recht is een actief bestand van het vermogen, door de wetgever erkend => verwarrend,

beter vergelijken met persoonlijk recht.

Zakelijke rechten Persoonlijke rechten- zakelijke rechten verschaffen de houder van het recht een

rechtstreekse zeggenschap of heerschappij over een bepaalde zaak

- zakelijk recht is tegenstelbaar aan derden die het betrokken recht en de uitvoering ervan moeten eerbiedigen

- zakelijk recht geniet bezitsbescherming- zakelijke recht wordt gekenmerkt door volgrecht en recht

van voorrang" volgrecht: de titularis van het recht kan de zaak

waarop zijn recht slaat, terugvorderen ongeacht bij wie de zaak zich bevindt

" recht van voorrang: de titularis van het recht kan de zaak terugnemen zonder zich, ingeval van insolvabiliteit van de houder van de zaak, te moeten onderwerpen aan de regel van de pondspondsgewijze verdeling der voorhanden zijnde activa

- numerus clausus beginsel: andere dan diegene in de wet opgesomd zijn er nietzakelijke rechten : eigendomsrecht, recht van vruchtgebruik, gebruik en bewoning, erfdienstbaarheden, recht van opstal en erfpacht, voorrechten en hypotheken

- persoonlijke rechten : aanspraken t.o.v. bepaalde andere personen op een bepaalde gedraging of prestatie doen geven of nalaten, welbepaalde rechtsverband tussen 2 of meer personen: geen rechtstreekse heerschappij over de zaak

- de derden moeten het bestaan van persoonlijk recht erkennen maar kunnen niet tot uitvoering aangesproken worden

- persoonlijke rechten genieten geen bezitsbescherming

- bij bepaalde vorderingsrechten bestaat volgrecht, voorrang op een persoonlijk recht:" tussen 2 zakelijke rechten:

prioriteit oudste recht" bij hypotheken: belang van datum

inschrijving- de vorderingsrechten treft men aan bij

de contractuele verbintenissen

Naast de zakelijke rechten en de vorderingsrechten omvatten de vermogensrechten ook nog de intellectuele rechten bv. merken, auteursrechten, tekeningen of modellen…

3. Het eigendomsrecht 3.1 Begrip en inhoud

" Eigendom is het meest omvattend zakelijke recht. Eigendom geeft het recht om de zaak te gebruiken, en de opbrengsten van te genieten en erover te beschikken.

3.2 Verkrijgen van eigendom " Men maakt een onderscheid tussen oorspronkelijke en afgeleide wijzen van eigendomsverwerving." Criterium is of er al dan niet een rechtsvoorganger was van wie men het recht overgedragen kreeg.

- Afgeleide wijzen van verkrijging: verkrijging van rechtsvoorganger-overdracht:“Eigendom van goederen wordt verkregen en gaat over door erfopvolging, schenking onder levenden of bij testament en uit kracht van verbintenissen”.

- Oorspronkelijke wijzen van verkrijging: geen overname van iemand anders" Bijzondere vorm van eigendomsverkrijging door de overheid:

- onteigening : nut, voorafgaande betaling en rechterlijke controle- opeising : noodzaak, betaling en rechterlijke controle achteraf

" Natrekking of incorporatie : vaak bedoeld om eigendomsconflict op te lossen op basis van de regel dat de hoofdzaak het lot van de bijzaak bepaalt.

" Verkrijgende verjaring : verjaring is een middel om, door verloop van een zekere tijd en onder de voorwaarden die de wet bepaalt, iets te verkrijgen.

" Schatvinding : - op eigen grond : volledig eigenaar- op andermans grond : helft voor eigenaar eigendom, helft vinder

" Bezit " Occupatio

3.3 Mede-eigendom " Een recht kan over verschillende titularissen verspreid zijn: onverdeeldheid " Mede-eigendom is de opsplitsing van eigendomsrecht tussen meerdere mede-eigenaars: ieder mede-

eigenaar is voor een breukdeel gerechtigd in de zaak. Het is dus het recht, niet de zaak, die verdeeld is. Dat laatste gebeurt pas bij de verdeling.

4

Samenvatting

" 3 soorten: - Gewone of toevallige mede-eigendom : gevolg van het openvallen van een nalatenschap, ongewild

en ongeorganiseerd- Bedongen mede-eigendom : heeft een contractuele oorsprong en partijen hebben dus de nodige

organisatie kunnen uitwerken- Verplichte mede-eigendom : vermits mede-eigendom in grote mate impliceert dat men op

medewerking van andere personen aangewezen is wordt dit meestal ervaren als een situatie waar men zo vlug mogelijk wil uit treden, daartoe moet men overgaan tot de verdeling

" Rechten en plichten van mede-eigenaars: - t.a.v. eigen aandeel : vrij genot, beheer en beschikking- t.a.v. gemene zaak :

" iedere mede-eigenaar kan wettig daden tot behoud van het goed en daden van voorlopig beheer verrichten : andere daden van beheer en daden van beschikking vereisen voor hun geldigheid de toestemming van alle mede-eigenaars

" de mede-eigenaar heeft deel in de rechten en draagt bij in de lasten van de eigendom naar verhouding van zijn aandeel

" Belangrijke ontwikkelingen: - Multi-eigendom (timesharing), appartementsmede-eigendom

3.4 Beperkingen van het eigendomsrecht " Eigendomsrecht kan beperkt worden door de wet, door een rechtshandeling of door jurisprudentiële

constructies.- beperkingen die volgen uit de wet

" onteigeningen ten algemenen nutte, mits billijke en voorafgaande schadevergoeding" erfdienstbaarheden door de wet gevestigd: beperkingen van het eigendomsrecht op onroerende

goederen× tot algemeen of gemeentelijk nut : wegen, openbare werken…× tot nut van particulieren : privaat nut bv noodweg

" natuurlijke erfdienstbaarheden ontstaan uit ligging van plaatsen " maatregelen van milieurecht : geen hinderlijke inrichtingen zonder milieuvergunning,

bescherming van oppervlaktewateren, bescherming inzake luchtverontreiniging- beperkingen krachtens overeenkomst of bij testament

" bv. erfdienstbaarheden, vruchtgebruik- beperkingen via de rechtspraak

" onbeperkte uitoefeningvrijheid wordt getemperd door de jurisprudentiële theorieën inzake rechtsmisbruik en burenhinder

" Rechtsmisbruik× Het eigendomsrecht mag niet misbruikt worden. × Volgens het HvC is er misbruik van recht wanneer het recht wordt uitgeoefend op een

wijze die kennelijk de grenzen van een normale uitoefening van het recht door een voorzichtig en bezorgd persoon te buiten gaan.

× De sanctie op het misbruik bestaat niet in een volledig verbeuren van het recht maar in het opleggen van de normale uitoefening van het recht of in het herstel van de schade die door het misbruik is teweeggebracht.

× Het rechtsmisbruik is soms uitdrukkelijk in de wet vermeld of geregeld." Burenhinder

× Het gaat in deze niet noodzakelijk om eigenaars maar om een logische structuur te behouden is het bij eigendom ondergebracht.

" Foutieve handeling vb: bouwen zonder of niet volgens je bouwvergunning" Evenwichtsleer: eigendom van de ene is even goed als van de andere en dit evenwicht kan verstoort

worden" Objectieve aansprakelijkheid: aansprakelijk zonder dat de fout bewezen moet worden, alleen de schade

aangetoond." De twee methodes worden vaak gecombineerd: wanneer de rechter vindt dat het geen fout is kan de

advocaat nog in de eis gezet hebben dat er in dat geval een nieuwe eis is op grond van de evenwichtsleer.- De eigenaar van een onroerend goed die door een niet-foutief feit dit evenwicht verbreekt, bij het

opleggen aan een naburige eigenaar van een stoornis die de maat van de gewone buurschapnadelen

5

Samenvatting

overschrijdt, is hem een rechtmatige en passende compensatie verschuldigd waardoor evenwicht wordt hersteld.

- Men zal moeten uitmaken of er sprake is van overlast en wat onder buur moet verstaan worden.Overdreven of abnormale hinder: soevereine appreciatie door de feitenrechten die rekening zal houden met factoren van tijd, duur, plaats, technische vooruitgang, modernisering, eersingebruikneming, bijzondere gevoeligheid van persoon of zaak. " Buren :

- erven hoeven niet aanpalen te zijn- volstaat dat gevolgen van activiteit op ene erf waarneembaar zijn op andere

" Sanctie : geen integraal herstel van het nadeel, wel een compensatie voor wat de grenzen van de normale hinder overschrijdt: herstel in natura of schadevergoeding

4. Juridisch belang van het bezit 4.1 Begrip “Bezit” : wezenlijke bestanddelen – onderscheid met detentie " Bezit is een loutere feitelijkheid. De bezitter heeft geen recht. Maar omdat meestal de feitelijke situatie

overeenstemt met het recht worden aan het bezit belangrijke gevolgen gehecht. In ons rechtssysteem heeft het bezit een tweevoudige functie: men spreekt van een verkrijgende en een bewijsmatige functie.

" Wezensbestanddelen van het bezit- Bezit vergt een materieel en een psychologisch of intentioneel element.

" feitelijk of materieel bestanddeel : het uitoefenen van een feitelijke, exclusieve macht over een zaak : feitelijke gedraging – materiële daden

" intentioneel bestanddeel : de wil voor zichzelf de macht over de zaak uit te oefenen en zich te gedragen als de persoon die het recht heeft die macht over de zaak uit te oefenen

- Het BW formuleert een wettelijk weerlegbaar vermoeden dat diegene die de zaak feitelijk in handen heeft de bezitter is en geen loutere houder.

" Deugdelijkheidvereisten- Het bezit moet vrij zijn van gebreken.- Om iets door verjaring te verkrijgen, is vereist: een voortdurend en onafgebroken, ongestoord,

openbaar, niet-dubbelzinnig bezit, als eigenaar." voortdurend: een uitoefening die overeenstemt met de normale frequentie" onafgebroken : er mag geen stuiting of schorsing zijn" ongestoord of vreedzaam : er mag geen geweld zijn om zich in de bezitssituatie te handhaven" openbaar : het moet voor de werkelijke eigenaar mogelijk zijn vast te stellen dat zijn recht

bedreigd wordt" ondubbelzinnig : de situatie mag niet voor meer dan 1 juridische uitleg vatbaar zijn

" Invloed van goede of kwade trouw - De al dan niet goede trouw van de bezitter is bepalend voor de termijn waarbinnen het recht

rechtsverwervende gevolgen hecht aan het bezit." Goede trouw wanneer de bezitter vast meent op rechtmatige wijze te hebben verkregen en dit

redelijkerwijze ook mocht menen." Kwade trouw wanneer de bezitter wist of behoorde te weten dat hij handelende met een

onbevoegd persoon.

4.2 Rechtgevolgen van bezit " Verkrijgende verjaring

- Een wijze van eigendomsverkrijging door het bezit gedurende een bepaalde tijd uit te oefenen. Reden voor deze instelling : rechtszekerheid – maatschappelijke orde.

- voorwerp van verjaring : alle goederen en rechten die vatbaar zijn voor bezitduur van verjaringstermijn kan beïnvloed worden door stuiting of schorsing" schorsing: lopen van termijn wordt om een of andere door wet bepaalde reden stilgelegd,

zodra deze reden verdwijnt loopt termijn gewoon verder, de voor de schorsing reeds verworven termijn blijft behouden

" stuiting : wordt om een of andere in wet bepaalde reden termijn radicaal afgebroken, de reeds verstreken periode is verloren, men moet opnieuw beginnen

- Alle zakelijke rechtsvorderingen verjaren door verloop van 30 jaar zonder dat hij die zich op deze verjaring beroept, verplicht is daarvan enige titel te vertonen of dat men hem de exceptie van kwade trouw kan tegenwerpen. Goede trouw is dus niet vereist om eigendom door 30jarige verjaring te verkrijgen.

- Er geldt een bijzondere korte termijn voor verkrijging van onroerende goederen door verjaring.

6

Samenvatting

" 10j : bij verkrijging ter goede trouw en uit kracht van wettige titel indien de ware eigenaar woont binnen het rechtsgebied van het HvB waarin het onroerend goed gelegen is

" 20j : idem als boven maar de eigenaar woont buiten het rechtsgebied" Met betrekking tot roerende goederen geldt het bezit als titel art. 2279 BW

- De regel van art. 2279 BW heeft een eigendomsverwervende en een bewijsrechtelijke functie." Het werkelijk bezit van roerende goederen dat deugdelijk en te goeder trouw is, verleent aan

deze bezitter de eigendom over de goederen (voor zover het gaat over gesingualiseerde lichamelijke roerende goederen: eigendomsverlenende functie van het bezit, de ware eigenaar kan zijn goed niet meer terugvorderen van de bezitter of derdeverkrijger die het verkregen had van iemand die niet de rechte eigenaar was).

" bewijsrechtelijke functie : in alle gevallen waarin roerende zaken teruggevorderd worden wordt de bezitter vermoed eigenaar te zijnbewijslast: diegene die revindiceert moet bewijzen dat het bezit door een gebrek of door kwade trouw is aangetast, daarenboven bewijslast van eigendomsrecht

5. Vruchtgebruik 5.1 Begrip " Het recht om van een zaak waarvan een ander de eigendom heeft, het genot te hebben, zoals de eigenaar

zelf, maar onder verplichting om de zaak zelf in stand te houden. " Vruchtgebruik is een tijdelijk zakelijk recht.

- Tijdelijk : gaat teniet bij overlijden vruchtgebruiker indien deze een fysische persoon is of na 30 j indien rechtspersoon

5.2 Manier waarop vruchtgebruik wordt gevestigd " door de wet" door een rechtshandeling" door verjaring5.3 Rechten en verplichtingen van de vruchtgebruiker" recht op gebruik van de zaak of het recht aan vruchtgebruik onderworpen en genot van alle soorten

vruchten" verplicht tot onderhoudsherstellingen, grove herstellingen ten laste van de naakte eigenaar5.4 Einde van vruchtgebruik" dood van vruchtgebruiker" verstrijken van tijd waarvoor vruchtgebruik verleend werd" vermenging: vereniging van beide hoedanigheden van vruchtgebruiker en eigenaar in zelfde persoon" niet uitoefenen van recht waarop vruchtgebruik gevestigd is" misbruik van genot

6. Gebruik en bewoning " “Varianten” op het vruchtgebruik.

- Recht van gebruik: tijdelijke zakelijk recht op andermans goed, gelijkaardig aan het vruchtgebruik maar beperkter naar omvang.

- Recht van bewoning: het gebruiksrecht van andermans woning." Anders dan bij vruchtgebruik zijn deze rechten die vatbaar voor vervreemding, verhuring of beslag, de

uitoefening ervan mag niet worden overgelaten aan een ander dan de rechthebbende of diens gezin.

7. De erfdienstbaarheden 7.1 Begrip " Een last op een erf, gelegd tot gebruik en tot nut van een erf dat aan een andere eigenaar toebehoort." Erfdienstbaarheid is een bijkomend onroerend zakelijk recht.

- zakelijk recht : de eigenaar van heersend erf heeft rechtstreekse zeggenschap op het dienende erf, volgrecht

- onroerend : kan enkel ten laste en ten voordele van gronderven of gebouwen- bijkomstig recht : afhankelijk van eigendom van het erf, geen zelfstandig bestaan

7.2 Hoe ontstaan erfdienstbaarheden?" Uit natuurlijke ligging van de plaatsten

- bv. waterloop van hoger gelegen erf op lager gelegen erf dat het water moet opvangen. " Door wet gevestigd

- tot openbaar nut" telegraaf-telefoonlijnen" militaire erfdienstbaarheden

7

Samenvatting

" wegenbouw, waterlopen

- tot privaat nut bv. afstand van afsluitingen en beplantingen" Door mens gevestigd" door een titel : rechtshandeling, overeenkomst, testament" door verkrijgende verjaring" door bestemming van de huisvader : schepping door huisvader of herleving van

erfdienstbaarheidtoestand die reeds bestond voordat huisvader eigendommen verwierf die hij ongewijzigd heeft laten voortbestaan

× schepping : “wanneer bewezen is dan 2 thans van elkaar gescheiden ervan aan dezelfde eigenaar hebben toebehoord en dat deze de zaken gesteld heeft in de toestand waaruit de erfdienstbaarheid voortvloeit”

× herleving : erfdienstbaarheid bestond reeds voor heersend en lijdend erf in handen van één enkele eigenaar kwamen, deze laat situatie voortbestaan, achteraf komen heersend en lijdend erf weer in verschillende handen = Grondslag voor beide gevallen van vestiging : wettelijk vermoeden dat de partijen het voortbestaan na de scheiding der erven gewild hebben.

7.3 Tenietgaan van erfdienstbaarheden " vermenging van de twee erven in zelfde hand" verjaring door onbruik : 30 jaar" onmogelijkheid van gebruik of uitoefening" verlies van elk nut" afschaffing van erfdienstbaarheden kan op verzoek van de eigenaar van het lijdend erf, door de rechter

worden bevolen

8. Opstal " Tijdelijk, zakelijk recht om gebouwen, werken op beplantingen op andermans grond te hebben :

afwijking of correctie op principe van natrekking." Gesplitste eigendomsverhouding tussen de grond en de opstallen (gebouwen, werken, beplantingen),

maximumduur van 50 jaar.

VERBINTENISSEN

1. Inleiding " Rechtsverbintenis: rechtsband/rechtsverhouding tussen personen krachtens dewelke de ene aan de

andere een prestatie, iets geven/doen/laten, verschuldigd is. - Art 1126 BW- = juridische verbintenis: afdwingbaar via RB

" Natuurlijke verbintenis: het gaat om een aantal situaties die algemeen maatschappelijk als verplichtend worden ervaren maar niet gerechtelijk afdwingbaar zijn. Eens vrijwillig uitgevoerd is er echter geen terugvordering mogelijk - art 1235, 2e lid BW- = omvorming in rechtsverbintenis op initiatief van de schuldenaar

" Morele of zedelijke verbintenis: partijen hebben van meetafaan duidelijk iedere juridische afdwingbaarheid willen uitsluiten

2. Bronnen van verbintenissen " Art 1370 BW: verbintenissen buiten overeenkomst

- De wet- De oneigelijke overeenkomst = quasi-contrats: de situatie verschil van een echte ovk doordat er

geen wilsovereenstemming aan de oorsprong ligt maar loopt er wel parallel mee wat de gevolgen betreft (art 1371-1381):" Zaakwaarneming" Onverschuldigde betaling" Verrijking zonder oorzaak

- Misdrijven (art 1382)- Oneigenlijke misdrijven

" De eenzijdige wilsuiting" De overeenkomst: art 1101-1369

8

Samenvatting

"3. De overeenkomst

" Begrip: samenloop van twee of meer wilsuitingen, strekkende tot het doen ontstaan, wijzigen of uitdoven van één of meer verbintenissen, toestemming met bedoeling zich rechtens te verbinden en rechtsgevolgen teweeg te brengen die desnoods afdwingbaar zijn- Art 1101

4. Soorten contracten: " Eenzijdig – wederkering: WIE gaat de verbintenissen aan?

- Bij elke wederkerig contract weerkeren een aantal regels steeds weer, de prestatie van de ene partij vindt haar oorzaak in die van de andere " stilzwijgende ontbindend beding (art 1184) " exceptie van niet-uitvoering

- eenzijdig contract: art 1326" onder bezwarende titel – om niet: wie haalt VOORDEEL uit het contract? (1105-1106)" kanscontract – vergeldend contract

- kanscontract: overeenkomst waarbij de kans op winst/verlies voor elke partij afh. is v/e onzekere gebeurtenis " Onder bezwarende titel" Je weet niet wat het zal worden = onzekere gebeurtenis

- Vergeldende contract: Men weet bij het afsluiten hoe groot de kans op winst of verlies is. (art 1104, 1964-1983 BW)

" Consensuele- plechtige contracten- Consensuele contracten: Het contract komt tot stand door loutere toestemming van de partijen =

consensus.- Bij deze contracten neemt men het risico al voor zijn rekening soms voor men het in handen krijgt.- Plechtige contracten: Het contract is onderworpen aan formaliteiten. Vb. Huwelijk, adoptie,… (vb

art 931 BW= schenking)" Zakelijke of reële contracten

- Wanneer je de zaak afgeeft dan zal het contract in werking treden.- Vb. Pand, bruikleen, bewaargeving

" Contracten “intuiti personae”- Dit bestaat zolang de persoon er is. Ze worden aangegaan met oog op de kwaliteiten van de

betrokken persoon. Bij vergissing (dwaling) is het contract nietig en contract ten einde bij dood van die persoon. (art 1110 lid 2 BW)

- Vb. Trouwen" Onbenoemde – benoemde contracten

- Onbenoemde contracten: Het is een contract waarbij geen specifieke wettelijke regeling bestaat.- Benoemde contracten: Het is een overeenkomst die door de wet geregeld wordt.

" tussenvorm is het gemengde contract" Resultaatsverbintenissen

- Van meet af aan bindt de partij zich voor een prestatie, die wordt gegarandeerd.- Vb. Dokter: normaliter moet dat gaan maar ik garandeer u niets en hij behandelt u.

" Middelen- of inspanningsverbintenis- Schuldenaar zal maar aansprakelijk zijn als de bewijzen er zijn van een fout: resultaat is er niet en

is diegene die zich verbonden had aansprakelijk.- schuldenaar moet kunnen bewijzen dat er uitzonderlijke omstandigheden waren zodat hij zijn

prestatie niet kon uitvoeren." Toetredingscontracten

- Het is een contract waarbij er een economische ongelijkheid is tussen de partijen en waarbij 1 partij duidelijk zwakker is. Het contract is dan niet echt het resultaat van een wilsovereenstemming. (uitvoering der goeder trouw w streng toegepast: art 1134 BW)

- Vb. Openbaar vervoer, watervoorziening,…" Standaardcontracten

- Het is een typecontract dat door een handelaar eenzijdig gemaakt is en dag geldig is indien:- tegenpartij de clausule kende of verondersteld het te kennen: dus niet geldig als clausule

" op achterkant staat" er niet uitdrukkelijk naar verwezen wordt" niet duidelijk leesbaar is" moeilijk of nauwelijks begrijpbaar is.

- tegenpartij met clausule akkoord is: dit is het probleem van aanvaarding

9

Samenvatting

5. Grondbeginselen van het verbintenissen recht " De wilsautonomie: principiële vrijheid van de partijen om al dan niet te contracteren en om,

desgevallend, de inhoud van de overeenkomsten die ze aangaan, vrij te bepalen- Is onderworpen aan heel wal beperkingen vooruitspruitend uit:

" Regels van openbare orde, goede zeden (art 6), dwingend recht" Machtsverhoudingen tussen partijen: feitelijke beperkingen

" De overeenkomst-wet: de bindende kracht- Art 1134- Alle overeenkomsten die wettig zijn aangegaan strekken diegenen die ze hebben aangegaan tot wet - slechts herroepbaar mits wederzijdse toestemming of op gronden door de wet erkend - de rechter mag om loutere redenen van billijkheid, de inhoud van een ovk niet wijzigen- bijzondere gevallen waarin afwijking mogelijk is:

" benadeling: art 1674-1685" strafbedeling: voorafgaande vaststelling van schadevergoeding, art 1126,1129,1237 BW en

1023 Ger W" loon van de lasthebber dat buiten vhd is met bewezen diensten " rechtsmisbruik" rechtsverwerking" overmacht" imprevisieleer: 1244" eenzijdige beëindiging van aannemingsovereenkomst: art 1794

" Het consensualisme:- Begrip: contract ontstaat door het louter samentreffen van de wilsuitingen- Art 1134, 1138, 1583- Uitzonderingen:

" Plechtige of vormelijke contracten" Zakelijke contracten

" De goede trouw- De overeenkomsten moeten ‘te goeder trouw’ uitgevoerd worden (1134) en volgens de eisen van

redelijkheid en billijkheid

6. Voorwaarden van geldigheid van de overeenkomst Art 1108 BW

" Voorwerp – oorzaak:" De bekwaamheid

- Art 1123: eenieder kan contracten aangaan, indien hij daartoe door de wet niet onbekwaam is verklaard

- Art 1124: onbekwaam om contracten aan te gaan zijn minderjarigen, onbekwaamverklaarden en, in het algemeen, al degenen aan wie de wet het aangaan van bepaalde contracten verbiedt" Minderjarigen: beperkte handelingsbekwaamheid

× Sanctie van onbekwaamheid, art 1305, vernietiging igv benadeling: relatieve nietigheid kan niet worden ingeroepen door bekwame personen die met de minderjarige gecontracteerd heeft (art 1125)

" Bijzondere gevallen waarin de wet aan een bepaalde persoon het aangaan van bepaalde contracten verbiedt: art 411, 1595-1596 + faillisementswet

" De toestemming van de partijen die zich verbinden- Een geldige, vrije toestemming is de essentiële voorwaarde: impliceert de bedoeling van partijen

om zich juridisch te verbinden- Toestemming moet slaan op essentiële bestanddelen van de overeenkomst- Ontbreken van volledige toestemming kan leiden tot nietigheid- Wilsgebreken: geen toestemming is geldig, indien zij alleen door dwaling, geweld of bedrog is

verkregen. Art 1109 ( geen algemene nietigheidsgrond)" Dwaling: verkeerde voorstelling, vergissing begaan door partij die zich verbind, 2 soorten (art

1110 BW)× Dwaling omtrent zelfstandigheid van de zaak die het voorwerp van de ovk uitmaakt

(hoofdzakelijk, wezenlijk)× Dwaling omtrent de persoon van de medecontractant indien de ovk hoofdzakelijk werd

aangegaan owv deze persoon (intuitu personae)

10

Samenvatting

× Om te kunnen ingeroepen worden als nietigheidsgrond van ovk moet de dwaling “verschoonbaar” zijn (geen redelijk mens in deze omstandigheden zou begaan hebben)

× Sanctie: relatieve nietigheid van ovk" Bedrog: alleen bedrog uitgaande van de tegenpartij of haar vertegenwoordiger komt in

aanmerking (intentioneel en materieel element)× het bedrog vergt een opzettelijke misleiding door een contractspartij van de andere

partij× het moet bepalend of doorslaggevend zijn voor de “toestemming” van de bedrogen

persoon (art 1116)× bedrog vergt kunstgrepen zoals leugens, verzwijgen,…× een loutere overdrijving is nog geen bedrog (dolus bonus tov dolus malus)× het bedrog wordt niet verschoond door de onvoorzichtigheid of zelfs de grove

nalatigheid van het bedrogen slachtoffer× het bedrog wordt niet vermoed en moet bewezen worden, maar dit mag met alle

middelen× sanctie: × hoofdbedrog: relatieve nietigheid, art 1117, 1304 (10j termijn)× bijkomend bedrog: alleen desgevallend schadevergoeding, geen nietigheid van

rechtswege" Geweld:

× Oorzaak van nietigheid, zelfs indien gepleegd door een derde of indien het voortspruit uit omstandigheden (verschil met bedrog) art 1111

× Moet op een redelijk mens indruk maken en hem doen vrezen dat hijzelf zijn echtgenoot of bloedverwant of zijn vermogen aan een aanzienlijk en dadelijk kwaad is blootgesteld (art 1112)

× Het geweld moet een daadwerkelijke invloed op de toestemming hebben uitgeoefend× Fysisch of moreel geweld tov de persoon die contract aangaat, zijn echtgenoot of zijn

bloedverwanten× Geweld tast de geldigheid van de toestemming slechts aan voor zover het

onrechtvaardig of ongeoorloofd is× Sanctie: relatieve nietigheid van de ovk (art 1115,1171,1304 BW)

" Benadeling: maakt ovk slechts nietig wat betreft bepaalde contracten of bepaalde personen (is dus voor de wetgever geen algemeen gesanctioneerde vorm van wilsgebrek) (art 1118 BW)

× Grondslag: wanverhouding tussen perstaties van contractspartijen met als gevolg pecuniaire benadeling van één der personen: vermoeden van gebrek in de toestemming

× De wanverhouding moet ernstig zijn× Voorzien in de wet: art 1674,887-1079,1305-1306,1907ter,783 BW× Gekwalificeerde of omstandige benadeling: duidelijke en gewichtige wanverhouding

tss wederzijdse prestaties die haar oosprong vindt in het uitbuiten door een van de contractspartijen van de minder gunstige positie, benarde toestand, zwakheid, onervarenheid of onwetendheid van de andere partij

× Sanctie van gekwalificeerde benadeling: naargelang de aangenomen grondslag, absolute of relatieve nietigheid, schadevergoeding, vermindering of herleiden van prestaties

7. Bewijs van de verbintenissen 7.1 Grondregels

" Bewijslast:- Wie: wie iets beweert draagt de bewijslast (art 1315 BW, 870 Ger.W.)- Wat: niet de rechtsregels, wel de materiële feiten, rechtsfeiten en rechtshandelingen- Hoe: de beantwoording van die vraag hangt af van het soort waarheid dat nagestreefd wordt

" Objectieve waarheid: vrije bewijslevering, actieve rol van de rechter" Juridische waarheid: gereglementeerde bewijslevering met hiërarchie van bewijsmiddelen,

beschikkingsbeginsel, lijdelijkheid van de rechter" Verschillende bewijsregeling naargelang de materie: strafrecht, burgerlijk recht en

handelsrecht" Ook in het burgerlijk recht mogen feiten vrij bewezen worden, alleen voor rechtshandelingen

geldt het gereglementeerd stelsel7.2 Schriftelijk bewijs

11

Samenvatting

" Voor elk vorm van schriftelijk bewijs is de handtekening (van degene tegen wie men wil bewijzen) essentieel. Men onderscheidt de authentieke en onderhandse akte: tussen partijen hebben ze dezelfde bewijswaarde, tov derden hebben ze een verschillende bewijskracht

" Authentieke akte (art 1317-1321BW)- Een akte in de wettelijke vorm verleden voor de daartoe qua plaats en inhoud wettelijk bevoegde

(territoriaal en voor de materie) openbare ambtenaar: indien aan één van deze voorwaarden niet voldaan is kan de akte, mits ondertekend door de partij, nog als onderhandse akte gelden

- Bewijswaarde: onderscheid moet gemaakt worden tussen de eigen vaststellingen van de openbare ambtenaar en de verklaringen van partijen

- Partij mogen een tegenbrief(art 1321) opstellen die hun ware bedoeling weergeeft en afwijkt van de akte die zij voor het oog van de buitenwereld bestelden

" Onderhandse akte (art 1322-1333 BW)- Belang van erkenning of ontkenning van de handtekening: art 1322-1324 BW- Door de handtekening schept men een bewijs tegen zichzelf - De ondertekenaar moet formeel zijn handtekening ontkennen, zijn erfgenamen kunnen zich

beperken tot de verklaring niet te tekenen- Vormvereisten:

" art 1325 BW× Sanctie: relatieve nietigheid, slaat op het instrumentum, aanvullend bewijs door

vermoedens en getuigen toegelaten" Art 1326 BW

× Sanctie: nietigheid bij niet vervullen van vereisten, aan te vullen met bewijs door getuigen of vermoedens

- Belang van dagtekening: art 1328 BW7.3 Bewijs door getuigen(art 1341-1348 BW en 915-961 Ger W)

" Verklaring voor de rechtbank van een persoon die de te bewijzen feiten met eigen zintuigen heeft waargenomen of ze vernam van een ander persoon die zelf de aangelegenheid heeft meegemaakt

" Beperking: art 1341 BW, getuigenbewijs is niet toegelaten zo de waarde van de zaak 375 euro te boven gaat, noch boven of tegen inhoud van een reeds bestaande akte

7.4 Bewijs door vermoedens(art 1349-1353 BW) " 1349 BW: uit het bestaan van een gekend feit wordt door de wet of door de rechter het bestaan van een

ander feit afgeleid" Wettelijke vermoedens: art 1350 BW

- Onderscheid weerlegbare – onweerlegbare vermoedens:" Verschil in bewijswaarde: onweerlegbaar vermoeden is niet vatbaar voor tegenbewijs,

weerlegbaar vermoeden heeft een verschuiving van bewijslast tot gevolg want het ontslaat degene in wiens voordeel het bestaat van bewijs zolang de tegenpartij niet heeft aangetoond dat in het concrete geval de redenering van de wet niet klopt (art 1352 BW)

- Feitelijke of rechterlijke vermoedens:" Begrip: gevolgtrekking die rechter maakt uit feit dat in het geding vaststaat" Bewijswaarde: soeverein door rechter geapprecieerd" Voorwaarden van toelaatbaarheid: art 1353 BW: gewichtig, bepaald, met elkaar

overeenstemmend, alleen in gevallen waarin de wet het bewijs door getuigen toelaat7.5 Bekentenis(art 1354-1356 BW)

" Impliceert de wil om tav een betwistingen een verklaring af te leggen bestemd om tot bewijs voor de tegenpartij te dienen: deze wil moet bewust zijn maar kan enkel de feiten niet de eraan verbonden juridische consequenties betreffen

" Afgelegd na het bekende gerechtsfeit: men onderscheidt de gerechtelijke en buitengerechtelijke bekentenis (art 1354 -1356BW)- De gerechtelijke bekentenis wordt afgelegd in de loop van de procedure voor de rechter die kennis

neemt van de zaak, haar bewijswaarde dringt zich aan de rechter op, deze bekentenis mag niet gesplitst worden

7.6 Eed(art 1357-1369 BW en art 1005-1006 Ger W) " Gedingbeslissende eed: door een partij aan de andere opgedragen om er afloop van geding te doen

afhangen- Drie mogelijke reacties:

" Afleggen" Weigeren" Terugwijzen

- Enkel omtrent feit waarbij degenen aan wie eed wordt opgelegd of teruggewezen betrokken was

12

Samenvatting

- Strafrechtelijk bewezen meineed blijft zonder burgerrechtelijke gevolgen" Ambtshalve opgelegde eed: initiatief van rechter indien eis of exceptie niet geheel bewezen of niet

geheel van bewijs ontbloot is- Valsheid van eed mag aangetoond worden, beroep blijft mogelijk

7.7 Deskundig onderzoek (art 962-991 Ger W) " Doel: rechter informeren over technische aspecten" Bewijswaarde: inlichting, uiteindelijk beslist de rechter

BIJZONDERE CONTRACTEN

" Algemene beschouwingen over de ontwikkeling in het contractenrecht:- beperking van de wilsautonomie - groeiende invloed van dwingend recht en wetsbepalingen die de openbare orde raken- nieuwe toepassingen van het contractenrecht vb. leasing, factoring, franchising, engineering- belang van algemene regels van het verbintenissenrecht

1. Het Koopcontract " Kenmerken

- De wettelijke definitie moet enigszins aangevuld worden. “Koop is een overeenkomst waarbij de ene partij zich verbindt om van een zaak te leveren en de andere om daarvoor een prijs te betalen”.

- wederkerige overeenkomst, ten bezwarende titel- consensueel : de koop is tussen partijen voltrokken en de koper verkrijgt van rechtswege de

eigendom ten aanzien van de verkoper, zodra er overeenkomst is omtrent de zaak en de prijs, hoewel de zaak nog niet is geleverd en de prijs nog niet is betaald

- verkoopbelofte geldt als koop, wanneer er wederzijdse toestemming is van de partijen omtrent de zaak en omtrent de prijs

- een authentieke akte is slechts vereist om de koop tegenstelbaar te maken aan derden" Geldigheidsvoorwaarden

- de koopprijs moet bepaald zijn en door de partijen worden vastgesteld- toestemming (gebreken)- bekwaamheid : benevens met de algemene bekwaamheidsregels moet bij koop nog met een aantal

specifieke onbekwaamheden rekening worden gehouden die bepaalde personen een wettelijke verbod tot contracten opleggen:" tussen echtgenoten" wegens belangenconflict: voogden, lasthebbers, openbare ambtenaren, bestuurders" rechters, notarissen, advocaten i.v.m. betwiste rechten en rechtsvorderingen

- voorwerp" het voorwerp moet in de handel zijn" verkoop van een anders zaak is nietig" het voorwerp moet welbepaald of bepaald naar soort en hoeveelheid zijn" het voorwerp moet bestaan of kunnen bestaan" nalatenschap van nog levend persoon kan niet verkocht worden

- benadeling " De verkoper die in de verkoopprijs van een onroerend goed voor meer dan 7/12 is benadeeld,

heeft het recht om, binnen 2 jaar te rekenen van de koop, de vernietiging van de koop te eis. Bewijs van benadeling door verslag van 3 deskundigen.

" Verplichtingen van de verkoper:Levering van verkochte zaak Vrijwaring “garantie”

- Wat moet geleverd worden?" Hetgeen verkocht werd in

de staat waarin de zaak zich bevond op het ogenblik van koop + de vruchten en toebehoren en alles wat voor haar blijvend gebruik bestemd is.

- Sanctie wnn niet-nakoming door verkoper : koper heeft keus tss

- vrijwaring voor uitwinning- Doel: aan de koper het ongestoord bezit van de verkochte zaak waarborgen

" Vrijwaring voor uitwinning die de koper ondergaat op geheel of gedeelte van verkochte zaak tengevolge van daad van de koper zelf of van derde

" Vrijwaring voor lasten die iemand beweert op die zaak te hebben en die bij de koop niet zijn opgegeven

" Waarin uit zich de vrijwaringsplicht : teruggave van koopprijs, kosten, schadevergoeding

" Waarde van niet-vrijwaringsbeding: niet geldig ivm vrijwaring die volgt uit eigen daad van verkoper

13

Samenvatting

vorderen van ontbinding of inbezitstelling, desgevallend + schadevergoeding.

- Verkoper moet niet leveren indien koper, aan wie geen betalingstermijn was toegestaan niet betaalt of indien koper sinds de koop failliet is.

- Probleem indien omvang of maat van geleverde zaak niet overeenstemt met hetgeen overeengekomen werd: eventueel aanvulling van prijs of afzien van contract door koper.

- vrijwaring voor gebreken van de verkochte zaak- Onderscheid moet gemaakt worden tussen zichtbare en verborgen gebreken:

" Zichtbare gebreken zijn diegene die men ten tijde van de levering bij een eerste aandacht onderzoek, zonder deskundige te moeten zijn, kon opmerken. Indien men dan niet protesteert zijn ze door de aanvaarding gedekt.

" Verborgen gebreken zijn niet gedekt door de aanvaarding door de koper van de verkochte waar.

" Het verborgen gebrek moet, minstens in de kiem aanwezig geweest zijn op het ogenblik van de koop.

" Principe : de verkoper is gehouden tot vrijwaring voor de verbogen gebreken van de verkochte zaak, die deze ongeschikt maken tot het gebruik waartoe men ze bestemt, of die dit gebruik zodanig verminderen dat de koper, indien hij de gebreken gekend had, de zaak niet of slechts voor een mindere prijs zou hebben gekocht.

" Verborgen gebrek : kan een gebrek zijn dat, indien het de zaak niet intrinsiek aantast, deze ongeschikt maakt tot het gebruik waartoe de koper, naar de verkoper wist, ze bestemde : functionele opvatting.

- Sancties:" ofwel teruggave zaak en terugbetaling van prijs en van door koop veroorzaakte kosten,

ofwel de zaak behouden en zich een deel van de prijs doen terugbetalen" daarenboven schadevergoeding indien verkoper ter kwade trouw was" Rechtsvordering op grond van koopvernietigende gebreken moet door de koper worden

ingesteld binnen een korte termijn" Verplichtingen van de koper

- betalen van de prijs sanctie: verkoper kan ontbinding vorderen, exceptie van niet-uitvoering- in ontvangst nemen van gekochte zaak, bij verkoop van waren en roerende goederen, heeft de

ontbinding van de koop plaats van rechtswege en zonder aanmaning ten voordele van de verkoper, na afloop van de tijd die voor afhaling is overeengekomen

" Overdracht van schuldvordering- tussen partijen : door loutere wilsovereenstemming- t.a.v. derden, andere dan de overgedragen schuldenaar: louter door afsluiten van overeenkomst- t.a.v. overgedragen schuldenaar: door erkenning of verwittiging- tot op dat ogenblik kan

schuldenaar, mits hij te goeder trouw is, geldig betalen aan de oorspronkelijke schuldeiser-overdrager.

2. Het Huurcontract 2.1 Huur van goederen

" Men heeft een systeem van algemene bepalingen die voor elke vorm van huur gelden en per specifieke huurvorm eigen bepalingen die eigenlijk elk het voorwerp van een eigen wetgeving vormen dus ook ieder een aparte nummering van de artikelen hebben.

" Begrip huur- De verhuurder gaat de verbintenis aan het tijdelijk genot van een goed te verschaffen. Hij dient

geen eigenaar te zijn, aan de huurder wordt geen zakelijk recht toegestaan. De huurder dient hiervoor een prijs te betalen, die echter niet noodzakelijk in geld hoeft te zijn.

- Verplichtingen van de verhuurder " het verhuurder huis ter beschikking stellen van de huurder, in een staat dat het kan dienen

voor het gebruik waartoe het bestemd is" het huis in zodanige staat onderhouden dat het kan dienen tot het gebruik waartoe het

verhuurd is" aan de huurder het rustig genot verzekeren zolang de huur duurt, o.a. door herstellingen

uitgezonderd herstellingen ten laste van huurder en door vrijwaring tegen eigen daad en daden van derden voor zover die gebaseerd zijn op rechten hun door de verhuurder toegekend

" vrijwaring voor zichtbare gebreken - Verplichtingen van huurder

" gebruik als een goed huisvader en volgens bestemming" huurprijs op bepaalde termijn voldoen – eventueel indexatie, kosten" het huis van genoegzaam huisraad voorzien

14

Samenvatting

" aansprakelijkheid voor verlies, beschadiging, brand- Plaatsbeschrijving

" Voor of tijdens de eerste maand van de huurbezetting moet een plaatsbeschrijving opgemaakt worden, bij gebreke van akkoord kan men zich tot de vrederechter wenden.

" Indien geen omstandige plaatsbeschrijving is opgemaakt, wordt vermoed dat de huurder het gehuurde goed ontvangen heeft in dezelfde staat waarin het zich bevindt op het einde van de huurovereenkomst. Werd wel een gedetailleerde plaatsbeschrijving opgemaakt dan rust op de huurder een resultaatsverbintenis het goed in dezelfde staat terug te geven. Hij kan daaraan slechts ontsnappen door het bewijs dat de schade het gevolg is van ouderdom of overmacht.

- Duur- opzegtermijn - Sancties

" ontbinding mogelijk indien het goed niet overeenkomstig de overeengekomen bestemming gebruikt wordt, de uitdrukkelijke ontbindende voorwaarden wordt echter voor niet geschreven gehouden

" wederverhuringsvergoeding zo huur door schuld van huurder ontbonden w- Regels betreffende de huurovereenkomsten met betrekking tot de hoofdverblijfplaats van de

huurder" Deze regels hebben een imperatief karakter. De essentiële gegevens van de overeenkomst

(prijs, partijen, gehuurde goederen) dienen in een geschrift vastgelegd te worden. De plaatsbeschrijving moet samen met de geschreven huurovereenkomst ter registratie worden aangeboden.

2.2 Toepassingsgebied art. 1 " Huur van een woning door de huurder tot zijn hoofdverblijfplaats bestemd. Hetzelfde geldt voor de

onderhuur toegestaan door OCMW’s gemeenten, VZW’s en VSO’s aan sociaal zwakkeren die de woning uitsluitend tot hun hoofdverblijf bestemmen, mits de hoofdverhuurder hiermee akkoord was.

" vanaf de ingenottreding :- toestemming vanwege de verhuurder met deze bestemming is vereist, maar ze ken even goed

mondeling als schriftelijk worden verleend- een beding dat het goed niet als hoofdverblijfplaats mag dienen wordt, behoudens vervulling van

strenge vooraarden voor niet geschreven gehouden" tijdens de huur :

- kan alleen met schriftelijk akkoord van de verhuurder- in dat geval neemt de huur pas dan een aanvang- uitzondering : de huurovereenkomst is ondergeschikt aan een hoofdovereenkomst met betrekking

tot functie of bedrijvigheid van de huurder" de huurovereenkomst valt niet langer onder de beschermende regeling van afdeling II en het gemeen

recht inzake huur herneemt zijn toepassing zodra de huurder beslist het goed niet langer als hoofdverblijf te bestemmen- merk op:- hoofdverblijfplaats " gezinswoning, elk gezinslid kan afzonderlijk hoofdverblijf betrekken- beslissingsrecht of deze bijzondere beschermende regeling, waarvan elke bepaling van dwingend

recht is, tenzij ze het anders bepaald, al dan niet toepasselijk zal zijn, berust bij de huurder

2.3 Staat van het gehuurde goed art. 2 " Art. 3 stelt uitdrukkelijk dat het goed aan de, bij K.B. bepaalde, elementaire vereisten van veiligheid,

gezondheid en bewoonbaarheid moet voldoen, te beoordelen op moment dat huurder in genot van goed treedt.

" Uitzondering: renovatie (huurder verbindt zich om zelf verbeteringswerken uit te voeren, verhuurder biedt tegenprestaties op vlak van huurprijs of opzeggingsmogelijkheden

2.4 Duur art. 3 " Elke huur van een hoofdverblijfplaats wordt geacht te zijn aangegaan voor negen jaar. " Uitzonderingen : bv opzegging" door verhuurder

- ten allen tijde : voor persoonlijke bezetting, opzegtermijn : 6m, schadevergoeding 18m huur indien niet gerealiseerd

- bij verstrijken van 1ste of 2de driejarige periode : " voor wederopbouw, verbouwing of renovatie : kostprijs moet 3 jaar overtreffen, opzegtermijn

6m, schadevergoeding van 18m huur indien werken niet worden uitgevoerd.

15

Samenvatting

" zonder motief : mits opzeg van 6m en schadevergoeding van 9 of 6m naargelang de huur aldus eindigt bij het verstrijken van de eerste of tweede driejarige periode

" door huurder : op elk ogenblik, mits opzegtermijn van 3m, schadevergoeding indien dit gebeurt voordat de eerste drie jaren verstreken zijn.

2.5 Huurprijs " Elke officiële of publieke mededeling van verhuring van een goed dat bestemd is voor bewoning in de

ruime betekenis moet melding maken van de gevraagde huurprijs en gemeenschappelijke lasten. " Specifiek voor de huur van de hoofdverblijfplaats geldt dat;

- de onroerende voorheffing niet ten laste van de huurder mag gelegd worden- behoudens uitdrukkelijk afwijkend beding en mits het om een schriftelijke verhuring gaat is de

indexatie op de verjaardag van de overeenkomst van rechtswege toepasselijk- herziening huurprijs -> bij onderlinge overeenkomst- bij rechterlijke beslissing zo door nieuwe omstandigheden normale huurwaarde minstens 20%

hoger of lager is dan actuele prijs, of zo door werken op kosten van de verhuurder de normale huurwaarde minstens 10% hoger ligt dan de actuele prijs. De rechter oordeelt naar billijkheid. In geval van levenslange verhuring kunnen partijen overeenkomen af te zien van het recht op herziening.

2.6 Waarborg art. 10 " Een bijkomende waarborg ten belope van maximaal twee of drie maanden huur is toegelaten. De

huurder heeft de keuze uit drie mogelijkheden om dergelijke bijkomende waarborg te bieden.- ofwel wordt bij een financiële instelling of een geïndividualiseerde rekening op naam van de

huurder onmiddellijk een bedrag van 2 maanden huur gezet- ofwel sluit hij met de financiële instelling waar hij zijn rekening heeft en waar zijn beroeps en

vervangingsinkomen wordt gestort een overeenkomst om de verhuurder een bankwaarborg te leven, het bedrag van die bankwaarborg mag maximaal 3 maanden huur bedragen en de maximale termijn voor de huurder om via maandelijkse afbetalingen dit bedrag samen te stellen bedraagt 3 jaar

- ofwel kiest de huurder voor een bankwaarborg van maximaal 3 maanden huur die het gevolg is van een standaardcontract tussen een OCMW en een financiële instelling.

3. Handelshuur " Toepassingsgebied :

- huur van onroerende goederen, in hoofdzaak gebruikt voor het uitoefenen van een kleinhandel of voor het bedrijf van een ambachtsman die rechtstreek in contact staat met het publiek

- grotendeels: bepalingen van dwingend recht meestel ter bescherming van de huurder" Duur : niet korter dan negen jaar, bij uitzondering korter" Huurprijs : herziening" Overdracht van gehuurd goed " Procedure : bevoegdheid van de Vrederechter

4. Pachtwet " Wetgeving van dwingende aard meestal in het voordeel van de pachter." Toepassingsgebied : pacht (huur) en vruchtgebruik van onroerende goederen, hoofdzakelijk gebruikt

voor een landbouwbedrijf. " Pachttijd : niet korter dan negen jaar – bij gebreke aan geldige opzegging : van rechtswege verlening

voor periodes van 9j.- beperkte gevallen waarin verpachter een einde kan maken aan de pacht- de pachter: kan ten allen tijde een einde maken aan de pacht mits opzegging van tenminste 1 jaar- beëindiging bij onderling akkoord: authentieke akte of verklaring voor Vrederechter

" Pachtprijs : herziening" Recht van verkoop ten gunste van de pachter in geval van verkoop van in pacht gegeven landeigendom.

Indien de pachter bereid is aan dezelfde prijs en onder dezelfde voorwaarden te kopen geniet hij de voorrang op elke andere kandidaat.Sanctie: de pachter heeft het recht om ofwel in de plaats van geteld te worden van de koper, ofwel om van de verkoper een schadevergoeding te eisen ten bedragen van 20% van de verkoopprijs.

5. Contract van aanneming

16

Samenvatting

" Begrip : Een overeenkomst waarbij een persoon een ander persoon gelast met het uitvoeren van een bepaald werk dat het verrichten van andere dan rechtshandelingen impliceert: normaal geen vertegenwoordiging van de opdrachtgever. De aannemer is tegenover de opdrachtgever onafhankelijk d.i. bevindt zich niet in een band van ondergeschiktheid.

" Toepassingsgebied : niet alleen bouwwerken!" Belang van de 10-jarige aansprakelijkheid van aannemers en architecten: in geval het gebouw geheel of

gedeeltelijk teniet gaat door gebrek in de bouw zelfs door ondergeschiktheid van de grond. Deze artikelen zijn van openbare orde: bescherming van opdrachtgever en van openbare veiligheid. De termijn is niet vatbaar voor stuiting of schorsing. Vertrekpunt van termijn: vanaf de aanvaarding van het werk, d.w.z. in beginsel vanaf de definitieve oplevering van het werk.

" Partijen kunnen echter bedongen hebben dat de voorlopige oplevering reeds als aanvaarding geldt, in welk geval de 10 jaar reeds vanaf dan beginnen te lopen. De praktijk maakt inderdaad een onderscheid tussen voorlopige en definitieve oplevering. De voorlopige oplevering houdt normaal enkel de vaststelling in dat het werk beëindigd is maar impliceert, behoudens afwijkend beding, geen goedkeurig. Die goedkeuring of aanvaarding komt er pas bij de definitieve oplevering.

6. Lastgeving " Contract waarbij de ene partij de andere partij het verrichten van rechtshandeling voor rekening en in

naam van de lastgever toevertrouwt en waarbij de lasthebber die opdracht aanvaardt." De lasthebber vertegenwoordigt de lastgever. De rechtshandeling, binnen de grenzen van het mandaat

gesteld, wordt rechtstreeks toegerekend aan de lastgever. Indien de lasthebber buiten de grenzen is gegaan zal de rechtshandeling slechts aan de lastgever kunnen toegerekend worden indien hij ze uitdrukkelijk of stilzwijgend bekrachtigde.

" De rechter kan – volgens de HvC – het tussen partijen overeengekomen loon verminderen wanneer dit loon buiten verhouding is met de bewezen diensten.

" Bewijs van de lastgeving: derden mogen met alle middelen bestaan en omvang van de lastgeving aantonen.

7. Borgtocht " Persoonlijke zekerheid, bijkomende, eenzijdig contract, subsidiaire verbintenis van borg." Hij die zich voor een verbintenis borg stelt, verplicht zich jegens de schuldeiser, aan die verbintenis te

voldoen, indien de schuldenaar niet zelf daaraan voldoet." Voorrecht van uitwinning tenzij afstand of hoofdelijke verbondenheid met schuldenaar. De borg die

door de schuldeiser wordt aangesproken mag eisen dat deze zich eerst tot de eigenlijke schuldenaar wendt. Hij dient van deze mogelijkheid gebruik te maken bij de eerste aanspraak die de schuldeiser tegen hem richt en moet de goederen van de schuldenaar aanwijzen waarop schuldeiser zich kan verhalen. Volstaan deze niet dan kan de schuldeiser zich terug tegen de borg keren.

8. Lening " eenzijdig, zakelijk contract, principieel kosteloos" 3 vormen

- bruikleen: zelfde zaak in natura terug geven- verbruikleen: even veel goederen van dezelfde soort en kwaliteit teruggeven- lening op intrest: is in feite een verbruikleen tegen betaling

" Bewaargeving" zakelijk, eenzijdig contract dat de bewaarder de verplichting oplegt tot bewaking en teruggave" de teruggave plicht is een resultaatsverbintenis" naargelang men te maken heeft met een vrijwillige bewaargeven of een bewaargeving uit noodzaak

dient het bewijs al dan niet geleverd te worden" Dading

- Een contract waarbij partijen, door wederzijdse toegevingen, een gerezen geschil beëindigen of een toekomstig geschil voorkomen. Tussen partijen heeft ze dezelfde binding als de kracht van gewijsde van een beslissing die in laatste aanleg werd uitgesproken.

9. Inpandgeving " Een contract waarbij een schuldenaar aan zijn schuldeiser een zaak afgeeft tot zekerheid van de schuld.

Zakelijk, eenzijdig, bijkomstig contract dat slechts tot stand komt door afgifte van de zaak. Verbod voor pandhoudende schuldeiser om zonder tussenkomst van recht over zaak te beschikken.

" Pand verleent voorrecht

17