SVJETSKI SAVEZ PUTOVANJA I TURIZMA - gov.me · PDF filepregled svih pitanja koja su povezana sa uspjehom u sektoru putovanja i turizma. ... za rat u Iraku . Četvrti, 2004 ... globalnoj

SVJETSKI SAVJET PUTOVANJA I TURIZMA

Crna Gora PUTOVANJA I TURIZAM

Ekonomsko istraživanje putovanja i turizma za 2005. godinu

MART 2005. godine

PREDSJEDAVAJUĆI: Vincent A Wolfington Predsjedavajući Carey International Inc POTPREDSJEDAVAJUĆI: Jean-Marc Espalioux Predsjednik Upravnog odbora i generalni direktor Accor Jonathan S Linen Potpredsjedavajući American Express Company IZVRŠNI ODBOR: Akbar Al Baker Generalni direktor Qatar Airways Peter Armstrong Predsjednik i generalni direktor Rocky Mountaineer Railtours David Babai Predsjedavajući Gullivers Travel Associates Sebastian Escarrer Potpredsjedavajući Sol Melia Manuel Fernando Espirito Santo Predsjedavajući Espirito Santo Tourism Edouard Ettedgui Generalni direktor grupe Mandarin Oriental Hotel Group Maurice Flanagan CBE Potpredsjedavajući i predsjednik grupe The Emirates Group Michael Frenzel Predsjedavajći TUI AG Stephen P. Holmes Potpredsjedavajući Cendant Corporation David House Predsjednik grupe American Express Company Interkontinental hotelske grupe Richard R Kelley Predsjedavajući Outrigger Enterprises Inc Geoffrey J W Kent Predsjedavajući i generalni direktor Abercrombie & Kent J W Marriott Jr Predsjedavajući i generalni direktor Marriott International Inc David Michels Generalni direktor Hilton Group plc Hilton International David Mongeau Potpredsjedavajući CIBC World Market Curtis Nelson Predsjednik i operativni direktor Carlson Companies Mike Ness Predsjednik The Travel Corporation

P R S Oberoi Predsjedavajući The Oberoi Group Alan Parker Generalni direktor Whitbread PLC Lalit Suri Predsjedavajući i generalni direktor Bharat Hotels Ltd Jonathan Tisch Predsjedavajući i generalni direktor Loews Hotels GLOBALNI ČLANOVI: Giovanni Angelini Generalni direktor Shangri-La Hotels & Resorts Ted Balestreri Predsejdavajući i generalni direktor Cannery Row Company Simón Barceló Vadell Predsejdavajući i generalni direktor Barceló Hotels and Resorts Henrik Bartl Izvršni direktor i načelnik odjeljenja za finansiranje nekretnina Aareal Bank AG Jürgen Baumhoff Generalni direktor Qatar National Hotels Company Raymond Bickson Generalni direktor The Taj Group of Hotels Regis Bulot Predsjedavajući Odbora Relais & Chateaux Marilyn Carlson Nelson Predsjedavajući i izvršni direktor Carlson Companies U Gary Charlwood Osnivač, predsjedavajući i izvršni direktor Uniglobe Travel (International) Inc Alex Christou Partner, Travel Services Accenture Jennie Chua Predsjedavajući i generalni direktor Raffles International Ltd David Clifton Izvršni direktor za Evropu i Aziju Interval International Jim Compton Zamjenik predsjednika, Marketing Continental Airlines Fernando Conte Predsjedavajući i generalni direktor Iberia, Airlines of Spain Glen Davidson Zamjenik predsjednika, Worldwide Travel, Insurance & Related Services American International Group, Inc Alain Demissy Predsjednik Izvršnog komiteta Mondial Assistance Group Rod Eddington Generalni direktor British Airways plc Rakesh Gangwal Predsjedavajući, predsjednik i generalni direktor Worldspan

Laurence Geller Predsjedavajući i generalni direktor Strategic Hotel Capital Naresh Goyal Predsjedavajući Jet Airways Maurice H Greenberg Predsjedavajući i generalni direktor American International Group, Inc Stelios Haji-Ioannou Predsjedavajući i osnivač easyGroup (UK) Ltd. Murray Hennessy Generalni direktor Avis Europe Plc Brent Hoberman Suosnivač i generalni direktor lastminute.com James Hogan Predsjednik i izvršni direktor Gulf Air Raimund Hosch Predsjednik i izvršni direktor Messe Berlin GmbH Nuno Trigoso Jordão Predsjednik i generalni direktor Sonae Turismo Gestao e Servicos Samuel Katz Predsjedavajući i generalni direktor Travel Distribution Services Division Cendant Corporation Nigel Knowles Upravljački partner DLA Krishna Kumar Potpredsejdavajući The Taj Group of Hotels Gerald Lawless Izvršni direktor Jumeirah International Dave Lucas Predsjednik i generalni direktor Blue Wave Solutions Lusotur S. A. Manuel Martin Partner CyberDodo Productions Ltd Wolfgang Mayrhuber Generalni direktor Lufthansa German Airlines Paul McManus Predsjednik i generalni direktor The Leading Hotels of the World Armin Meier Predsjednik i generalni direktor Kuoni Travel Holding Ltd Alan Mulally Izvršni potpredsjednik The Boeing Company John M Noel Predsjednik i generalni direktor The Noel Group Tom Nutley Predsjedavajući Reed Travel Exhibitions Jean Gabriel Pérès Predsjednik i generalni direktor Mövenpick Hotels & Resorts

Dionísio Pestana Predsjedavajući Group Pestana Fernando Pinto Generalni direktor TAP Air Portugal Wolfgang Prock-Schauer Izvršni direktor Jet Airways David Radcliffe Izvršni direktor Hogg Robinson plc Kurt Ritter Predsjednik i generalni direktor Rezidor SAS Hospitality Christopher Rodrigues Generalni direktor Visa International Peter Rogers Predsjednik i generalni direktor Diners Club International Carl Ruderman Predsjedavajući Universal Media Mary Salfen Generalni direktor, Global Travel & Transportation Industry IBM Bruno Schöpfer Predsjedavajući Odbora Mövenpick Hotels & Resorts Per Setterberg Generalni direktor Global Refund Group Eric J Speck Izvršni potpredsjednik i direktor marketinga Sabre Holdings Corporation Jean-Cyril Spinetta Predsjedavajući i generalni direktor Air France David Stein Predsjedavajući The Stein Group Barry Sternlicht Predsjedavajući i generalni direktor Starwood Hotels & Resorts Ron Stringfellow Generalni direktor Tsogo Sun Group Ian Swain Predsjednik Swain Tours Andrew C Taylor Predsjednik i generalni direktor Enterprise Rent-a-Car Kathleen Taylor Predsjednik, Worldwide Business Operations Four Seasons Hotels and Resorts José Antonio Tazón Predsjednik i generalni direktor Amadeus Global Travel Distribution Jeffrey Toffler Predsjedavajući Coventry Partners Simon Vincent Generalni direktor Opodo

Daniela Wagner Generalni direktor, International octopustravel.com Philip Wolf Generalni direktor PhoCusWright, Inc. Peter Yesawich Predsjedavajući i generalni direktor Yesawich, Pepperdine, Brown & Russell POČASNI ČLANOVI: André Jordan Lord Marshall of Knightsbridge Sir Frank Moore, AO Predsjedavajući Taylor Byrne Tourism Group Frank Olson Predsjedavajući Odbora The Hertz Corporation Gérard Pélisson Ko-predsjedavajući, Nadzorni odbor Accor SA Henry Silverman Predsjedavajući Cendant Corporation Tommaso Zanzotto Predsjednik TZ Associates Ltd POČASNI PREDSEJDAVAJUĆI: James D Robinson III Glavni partner RRE Ventures Predsjedavajući WTTC-a (1990-1994) PRETHODNI PREDSJEDAVAJUĆI: Sir Ian Prosser Predsjedavajući u penziji InterContinental Hotels Group Predsjedavajući WTTC-a (2001-2003) BIVŠI PREDSJEDAVAJUĆI Harvey Golub Predsjedavajući u penziji i generalni direktor American Express Co Predsjedavajući WTTC-a (1996 – 2001) Robert H. Burns Predsjedavajući Robert H Burns Holdings Limited Predsjedavajući WTTC-a (1994 – 1996) PREDSJEDNIK: Jean-Claude Baumgarten 14. februar 2004. godine

2

SADRŽAJ

PUTOVANJA I TURIZAM ČLANSTVO WTTC-a.............................................................................................................................................2 SADRŽAJ........................................................................................................................................................................3 SATELITSKI OBRAČUN PUTOVANJA I TURIZMA ..................................................................5 Pristup WTTC-a satelitskom obračunu efekata turizma...........................................................6 TSA koncepti i strukture......................................................................................................................................7 Potražnja i ponuda putovanja i turizma..................................................................................................9 Ekonomski uticaj....................................................................................................................................................12 Rast...................................................................................................................................................................................13 Nacionalne, regionalne i svjetske zbirne tabele...........................................................................14 Ukupna potražnja..................................................................................................................................................15 Zaposlenost................................................................................................................................................................17 Bruto društveni proizvod..................................................................................................................................19 Kapitalne investicije..............................................................................................................................................21 Lična i poslovna putovanja.............................................................................................................................23 Izvoz..................................................................................................................................................................................25 Vlada.................................................................................................................................................................................27 Rangiranje u odnosu na svijet......................................................................................................................29 Doprinos i rast...........................................................................................................................................................30 TABELE SATELITSKOG OBRAČUNA................................................................................................31 Odstupanja 2005./2004. ..................................................................................................................................33 Osvrt na svijet............................................................................................................................................................35 Oksfordsko ekonomsko prognoziranje.................................................................................................38

Korištenje materijala je dozvoljeno pod uslovom da se navede izvor 1-2 Queen Victoria Terrace, Sovereign Court, London E1W 3HA, United Kingdom,

3

SVJETSKI SAVJET ZA TURIZAM I PUTOVANJA

SVJETSKI SAVJET PUTOVANJA I TURIZMA (WTTC) JE FORUM LIDERA SEKTORA TURIZMA I PUTOVANJA KOJI SARAĐUJE SA VLADAMA U CILJU POVEĆANJA SVIJESTI O VAŽNOSTI OVOG NAJVEĆEG SVJETSKOG GENERATORA BOGATSTVA I RADNIH MJESTA. Sa čelnim ljudima više od stotinu vodećih svjetskih kompanija u svom članstvu, WTTC ima jedinstveni mandat i pregled svih pitanja koja su povezana sa uspjehom u sektoru putovanja i turizma.

Ovaj izvještaj za 2005. godinu za Crnu Goru predstavlja peti set istraživanja Satelitskog obračuna u turizmu (Tourism Satellite Accounting – TSA) koje je Oksfordsko ekonomsko prognoziranje (Oxford Economic Forecasting - OEF) pripremilo za WTTC. Prvo, naručeno 2001. godine, dovelo je do preuređivanja modela prethodno razvijenog tokom 1990-tih godina. Drugo, pripremljeno 2002. godine, odigralo je važnu ulogu u kvantifikovanju posljedica tragičnih događaja od 11. septembra 2001. po putovanja i turizam. Treći, 2003. godine, značajno je unaprijedio i poboljšao kvalitet, sofisticiranost i preciznost TSA istraživanja i predstavio drugi (gori slučaj) za rat u Iraku. Četvrti, 2004. godine, povećao je obim uključivanjem još 13 zemalja koje ranije nisu bile obuhvaćene TSA istraživanjem i predstavljao je čak i dublju analizu rezultata prezentiranih u izvještaju. Istraživanje za 2005. godinu nam pomaže da izgradimo model za predviđanje kriza koji će pomoći ovoj privrednoj grani, vladama i medijima da shvate mogući uticaj prirodnih katastrofa kao što je cunami u Indijskom okeanu, događaja povezanih sa zdravljem, kao što je bio SARS 2004. godine, ratova i sukoba kao što je rat u Zalivu iz 1990-te godine i terorističkih djela kao što je 11. septembar. Što više znamo o širini, trajanju i ozbiljnosti ovih raznih događaja, to bolje možemo predvidjeti potencijalni uticaj i pripremiti se za oporavak. Kao i uvijek, istraživanje za 2005. godinu ažurira istorijske rezultate na osnovu najnovijih izvora podataka, procjenjuje trenutni učinak crnogorskog turizma i putovanja i daje kratkoročne i dugoročne prognoze na osnovu najnovijih nacionalnih i međunarodnih izvora podataka i ekonometrijskih modela koje je razvio OEF.

Jean-Claude Baumgarten

Predsjednik, Svjetski savjet putovanja i turizma

Na osnovu standarda UN za satelitski obračun, ovo novo TSA istraživanje kvantifikuje sve aspekte potražnje putovanja i turizma, od lične potrošnje do poslovnih kupovina, kapitalne investicije, vladinu potrošnju i izvoz. Zatim prevodi ove informacije u ekonomske koncepte proizvodnje, kao što su bruto društvni proizvod i zaposlenost, koji se mogu porediti sa drugim privrednim granama i ukupnom privredom da se dobiju valjane statističke informacije koje će pomoći u procesima kreiranja politike i donošenja poslovnih odluka. Poruka ovogodišnjeg istraživanja je uglavnom pozitivna na globalnoj osnovi za zdravi povratak rastu. Očekuje se da će 2005. godine crnogorski turizam (direktni uticaj) generisati 8,5% BDP-a i12.949 radnih mjesta, dok se očekuje da će ukupna ekonomija generisana turizmom (direktnim i indirektnim) ostvariti ukupno 14,8% BDP-a i 22.644 radnih mjesta. Ako pogledamo budući razvoj, predviđa se da će ukupna potražnja putovanja i turizma imati realan porast 8,5% u 2005. godini i realni godišnji rast od 9,9% od 2006-te do 2015-te. Ovo istraživanje WTTC-a kvantifikuje i dokumentuje ekonomiku putovanja i turizma za Crnu Goru, prve korake u rješavanju kritičnih pitanja kao što su turistički menadžment, turistički marketing i promocija, turistička infrastruktura, oporezivanje, politika avio-saobraćaja i mnoga druga. Nadamo se da će podizanjem svijesti o ranijim rezultatima, trenutnom stanju i još uvijek nerealizovanim potencijalima putovanja i turizma u Crnoj Gori ovaj izvještaj djelovati kao katalizator, da će podstaći turističku privredu i vladu da nastave da sarađuju na kreiranju uslova neophodnih za realizaciju stvarnih mogućnosti ove privredne grane.

Vincent A. Wolfington

Predsjedavajući, Svjetski savjet putovanja i turizma Počasni predsjedavajući, Carey International, Inc.

4

SATELITSKI OBRAČUN PUTOVANJA I TURIZMA SATELITSKI OBRAČUN EFEKATA TURIZMA OVAJ IZVJEŠTAJ JE ZASNOVAN NA KONCEPTU SATELITSKOG OBRAČUNA DEFINISANOG KROZ SATELITSKI OBRAČUN U TURIZMU: PREPORUČENI METODOLOŠKI OKVIR (TSA:RMF), A NASTAO JE POD POKROVITELJSTVOM SVJETSKE TURISTIČKE ORGANIZACIJE. Tokom posljednje tri decenije pojedine zemlje su procjenjivale ekonomski uticaj turizma, putem čitavog niza mjera koristeći različite definicije i metodologije. Takvi pristupi su onemogućili smisleno poređenje među različitim zemljama, a čak i za istu državu u različitim vremenskim periodima. To je onemogućavalo pokušaje poslovnih ljudi i vlada da izvuku validne zaključke o prirodi i kretanju turističke potražnje u nacionalnim ekonomijama. Takav režim je zamaglio značajnu, pozitivnu ulogu koju ova privredna grana igra u nacionalnim ekonomijama i spriječio pokušaje poslovnih ljudi i vlada da optimiziraju ekonomske programe i politike. Svjetski savjet za putovanja i turizam (WTTC) prepoznao je nedostatak ključnih podataka o turističkoj privredi od trenutka svog osnivanja 1990. godine i objavio prve detaljne procjene uticaja turizma na svjetsku ekonomiju te iste godine. Od tada je WTTC radio na poboljšanju metodologije i podsticao pojedinačne zemlje da unaprijede mjerenja i razumijevanje uticaja turizma na ukupnu privredu. Osim toga, u duhu udruživanja snaga da se unaprijedi globalno razumijevanje uloge turizma u nacionalnim ekonomijama, WTTC je zdušno podržao programe Svjetske turističke organizacije (WTO) na poboljšanju turističkih statističkih podataka širom svijeta. WTTC ISTRAŽIVANJE WTTC je, u saradnji sa ekonomskim konsultantima/partnerima u istraživanju - Oksfordskim institutom za ekonomsko prognoziranje (OEF) od 1999. i “Global Insight” (ranije poznati kao DRI·WEFA) od 1990-1999., razradio i publikovao istraživanje ekonomskog doprinosa turizma svjetskoj, regionalnim i nacionalnim ekonomijama. Počevši od 1990. godine, istraživački tim WTTC-a je radio na razvijanju praktičnih, realnih modela u cilju ilustrovanja ekonomskog doprinosa turizma zasnovanog na potrebama vodećeg privatnog sektora, ljudi koji donose odluke u javnom sektoru i istraživača u ovoj privrednoj grani, kao i na interpretaciji sistema nacionalnih statističkih obračuna. Istraživanje je sada čvrsto inkorporirano u međunarodne standarde za satelitski sistem obračuna u turizmu koje su kreirale WTO, Organizacija za ekonomsku saradnju i razvoj (OECD) i Eurostat i odobreno od strane Komisije za statistiku Ujedinjenih nacija 2000. godine. Promovisano je na WTO konferenciji održanoj u Vankuveru maja 2001. i objavljeno kao Satelitski obračun u turizmu: Preporučeni metodoločki okvir (WTO:RMF) 2001. godine. Od 1999. godine, istraživanje WTTC-a je zasnovano na konceptualnom okviru standarda odobrenog od strane UN sa čitavim nizom diskrecionih ekstenzija. Istraživanje kombinuje najsofisticiranije ekonomsko

5

modeliranje i prognoze koje su dostupne sa najnovijim, javno iskazanim podacima koji generišu sveobuhvatnu implementacju satelitskog obračuna u turizmu. Ažurirani podaci za 2005-u godinu WTTC TSA istraživanja predstavljaju peto po redu godišnje ažuriranje podataka koje za WTTC radi OEF. U sprovođenju ovog posla OEF se obimno koristi metodologijom razvijanom godinama od strane WTTC-a da bi se TSA razvio kao operativni instrument. OEF je takođe iskoristio priliku da u nizu oblasti revidira i unaprijedi tehnike modeliranja, pretpostavke koje se koriste i izvore podataka koji se primjenjuju, pa ni ovo istraživanje za 2005. godinu nije izuzetak.

PRISTUP WTTC-A SATELITSKOM OBRAČUNU EFEKATA TURIZMA WTTC JE ULOŽIO NAPORE DA IMPLEMENTIRA I KREIRA NAJSVEOBUHVATNIJI TSA IZVJEŠTAJ, KAKO JE PREDVIĐENO U TSA:RMF, STVARANJEM UŽEG KONCEPTA “TURIZMA KAO PRIVREDNE GRANE”, UPOREDO SA STVARANJEM ŠIREG KONCEPTA “EKONOMIJE GENERISANE TURIZMOM”. WTTC se zalaže za punu implementaciju TSA-a, kako je definisan u TSA:RMF da bi se postigao najviši nivo korisnosti za ovu privrednu granu i za vlade. To uključuje:

• Niz informacija partnera i potrošača o kupovinama vezanim za turizam (prije, tokom i nakon putovanja, bilo domaćih ili međunarodnih, uvoznih ili izvoznih, kao i usluge, trajne i ne-trajne) koje do sada nikad nisu bile određene;

• Sveobuhvatnu dokumentaciju i analizu cjelokupnog lanca usluge turističkog proizvoda i sposobnost Vlade da pruži kvalitetnu i blagovremenu uslugu posjetiocima;

• Odnose između putovanja i turizma i drugih sektora privrede, kao što su poljoprivreda i proizvodne djelatnosti u cilju ilustrovanja protoka potrošnje;

• Kompletan pregled javnih radova koji su od koristi posjetiocima i turističkim preduzećima kako bi se usaglasili planovi i prioriteti razvoja javnog sektora;

• Fokusirane mogućnosti za domaću proizvodnju kao i podsticajne mjere iz javnog sektora kako bi se stvorio poslovni ambijent koji će pomoći ublažavanju problema trgovinskog bilansa;

• Informacije o potražnji i ponudi zaposlenosti koje omogućavaju planiranje i razvoj ljudskih resursa. WTTC je radio na razvijanju sveobuhvatnog TSA , ne zato što želi da preuveliča uticaj turizma, već zato što su informacije koje ovim putem mogu dobiti vlade i turizam kao privredna grana ključne za kreiranje promišljene i sveobuhvatne politike i donošenje poslovnih odluka. WTTC je stava da će vrijeme potvrditi pionirsku implementaciju simuliranog TSA kao jednu od najvažnijih prekretnica u odavno potrebnom ekonomskom priznavanju turizma. U istraživanju WTTC-a ni jedna zemlja nema poseban tretman niti se favorizuje. WTTC koristi međunarodno dostupne izvore podataka i isti obim satelitskog obračuna turizma za sve zemlje, a isto tako i iste osnovne pretpostavke kroz isti sistem modela. TSA istraživanje WTTC-a koristi univerzalne i interno konzistentne okvire modela i generiše usaglašene rezultate i predviđanja za više od 175 zemalja širom svijeta. Detalji o metodologiji koju koristi WTTC/OEF u svom TSA istraživanju su dostupni na WTTC web-site (www. wttc.org).

6

TSA KONCEPTI I STRUKTURE Obračun potražnje (mil €) 1. Lična putovanja i turizam (74,3 mil €) Formalno poznatija kao lična potrošnja na putovanja i turizam, ova kategorija obuhvata svu ličnu potrošnju stanovništva jedne države na usluge putovanja i turizma (smještaj, transport, zabava, ishrana, finansijske usluge, itd) i robu (trajnu i ne-trajnu) koja se koristi za turističke aktivnosti. Potrošnja može da se desi prije, tokom ili nakon puta. Potrošnja pokriva sva putovanja i turizam, i ona usmjerena ka inostranstvu i domaća. 2. Poslovna putovanja (6,3 mil €) Formalno poznata kao Intermediate Consumption of Travel and Tourism ili jednostavnije službena putovanja; ova kategorija troškova od strane vlade i privrede obuhvata potrošnju na robe i usluge (transport, smještaj, ishrana, zabava, itd) za svrhu službenih putovanja zaposlenih. 3. Vladini troškovi (individualni) (0,9 mil €) Formalno poznata kao netržišne usluge (individualne), ova kategorija uključuje troškove (transfere ili subvencije) od strane vladinih agencija za obezbjeđivanje usluga posjetiocima vezanih za putovanja i turizam kao što su kulturne (npr. muzeji umjetnosti), rekreacione (npr. nacionalni park) ili formalnosti oko ulaska u zemlju (npr. imigracione vlasti/ carina). 4. Izvoz ostvaren od strane posjetilaca (203,9 mil €) Potrošnja od strane međunarodnih posjetilaca na robu i usluge unutar ekonomije zemlje domaćina. 5. Potrošnja u turizmu i putovanjima (1+2+3+4) (285,4 mil €) Ukupna potrošnja u putovanjima i turizmu koju ostvare posjetioci i koja se ostvari u ime posjetilaca (roba i usluga) u ekonomiji zemlje domaćina. 1. Vladini troškovi (kolektivni) (16,9 mil €) Formalno poznata kao netržišne usluge (kolektivne), ova kategorija uključuje operativne troškove koje ostvare vladine agencije na usluge povezane sa putovanjima i turizmom, ali koji nisu direktno povezani sa bilo kojim pojedinačnim posjetiocem, već se ovi troškovi u osnovi čine u ime „šire zajednice“, kao što je turistička propaganda, administracija avionskog saobraćaja, usluge bezbjednosti i sanitarne usluge u turističkim centrima. 2. Kapitalne investicije (33,9 mil €) Formalno poznata kao akumulacija kapitala, ova kategorija uključuje utrošak kapitala od strane direktnih pružalaca usluga u turizmu kao privrednoj grani i od strane vladinih agencija da se obezbijede objekti, oprema i infrastruktura za posjetioce. 3. Izvoz (ne-turistički) (25,6 mil €) Potrošačka roba (kao što je odjeća, elektronika ili benzin) koja se izvozi u inostranstvo zbog konačne prodaje posjetiocima, ili kapitalna dobra (kao što su avioni ili putnički brodovi) koja se šalju u inostranstvo za korištenje pružaocima usluga ove privredne grane. 4. Potražnja u turizmu i putovanjima (1+2+3) (361,8 mil €) Nominalni skup turističke aktivnosti u ekonomiji zemlje domaćina.

7

Satelitski način obračuna efekata turizma je zasnovan na konceptu ekonomske aktivnosti sa stanovišta potražnje, jer ova privredna grana ne proizvodi niti nudi homogeni proizvod ili usluge kao tradicionalne privredne grane (poljoprivreda, elektronika, industrija čelika, itd.). Umjesto toga, turizam je privredna aktivnost definisana raznovrsnim skupom proizvoda (trajnih i ne-trajnih) i usluga (transport, smještaj, hrana i piće, zabava, vladine usluge, itd) koje se nude posjetiocima. Postoje dva osnovna skupa potražnje (potrošnja u turizmu i putovanjima i ukupna potražnja) i primjenjujući input/output modeliranje (žute strijelice) na ova dva skupa odvojeno, satelitski obračun je u stanju da da dva različita, a komplementarna skupa ponude putovanja i turizma: turizma kao privredne grane i šire ekonomije koju generiše turizam. Prva obuhvata eksplicitno definisane ekvivalente proizvodnje ove privredne grane (odnosno, isključivo direktni uticaj), zbog poređenja sa ostalim privrednim granama, dok druga obuhvata širi uticaj putovanja i turizma na ekonomiju, i direktni i indirektni. Obračun ponude (mil €) 1. BDP turizma i putovanja kao privredne grane (direktni) - 12900 radnih mj. (132,6 mil €) Direktni doprinos bruto društvenom proizvodu (takođe poznat i kao dodata vrijednost) i zaposlenost povezana sa turističkom potrošnjom. Ovo je eksplicitno definisan doprinos ove privredne grane sa strane ponude koji se može porediti jedan-za-jedan sa doprinosom BDP-u i zaposlenosti ostalih privrednih grana jedne ekonomije. Jedinice u ovoj kategoriji uključuju tradicionalne pružaoce usluga putovanja i turizma kao što su aviokompanije, hoteli, rent-a-kar kompanije, itd. 2. BDP turizma i putovanja kao privredne grane (indirektni) (44,2 mil €) Indirektni bruto društveni proizvod povezan sa potrošnjom putovanja i turizma. To je doprinos ekonomiji zemlje domaćina koji potiče od snabdjevača tradicionalne privredne grane putovanja i turizma. Jedinice u ovoj kategoriji uključuju kompanije za snabdijevanje gorivom i hranom, usluge pranja veša, računovodstvene firme, itd. 3. Uvoz turizma i putovanja kao privredne grane (108,6 mil €) Vrijednost robe uvezene od strane jedinica koje pripadaju direktnoj i indirektnoj privrednoj grani putovanja i turizma. 4. Ponuda putovanja i turizma kao privredne grane (1+2+3) (285,4 mil €) Ukupna ponuda putovanja i turizma 1. BDP šire ekonomije generisane turizmom (direktni i indirektni) - 22600 radnih mjesta (231,9 mil €) Direktni i indirektni bruto društveni proizvod (takođe poznat i kao dodata vrijednost) i zaposlenost povezani sa potražnjom turizma i putovanja. To je najšira mjera doprinosa turizma i putovanja ekonomiji zemlje domaćina. Jedinice u ovoj kategoriji uključuju one prethodno opisane kao i proizvodnju, izgradnju, vladu, itd koje su povezane sa kapitalnim investicijama, vladinim servisima i izvozom koji nije ostvaren od strane posjetilaca. 2. Uvoz šire ekonomije generisane turizmom (129,9 mil €) Vrijednost roba uvezenih od strane jedinica direktne i indirektne šire ekonomije generisane turizmom. 3. Ponuda šire ekonomije generisane turizmom (1+2) (361,8 mil €) Ukupna ponuda šire ekonomije generisane turizmom

8

POTRAŽNJA I PONUDA PUTOVANJA I TURIZMA

POTRAŽNJA TURIZMA I PUTOVANJA

PONUDA TURIZMA I PUTOVANJA

Lična putovanja i turizam Poslovna putovanja i turizam Vladini troškovi (individual.) Izvoz koji ostvare posjetioci Vladini troškovi (kolektivni) Kapitalne investicije Ostali izvoz

mil US$

Lična putovanja i turizam 87,7 Poslovna putovanja i turizam 7,4 Vladini troškovi (individualni) 1,1 Izvoz ostvaren od strane posjetilaca 240,6 Vladini troškovi (kolektivni) 20,0 Kapitalne investicije 40,0 Ostali izvoz 30,2 Potražnja turizma i putov 397,1 anja

Satelitski obračun turizma kvantifikuje obije strane ekonomske aktivnosti putovanja i turizma, i potražnju i ponudu. Grafikon sa lijeve strane pokazuje kako se potražnja putovanja i turizma „konzumira“, dok grafikon sa desne strane prikazuje kako se ponuda putovanja i turizma „proizvodi“. Bez obzira na to kakva je priroda turističke aktivnosti jedne ekonomije, potražnja putovanja i turizma je uvijek jednaka ponudi putovanja i turizma. < Ukupna potražnja = Ukupna ponuda >

BDP turističke privrede (direktni)

BDP šire ekon.gene.turizmom (indirektni)

Uvoz turističke privrede

BDP snabdjevača tur.priv. (direktni)

BDP snabdjevača tur.privrede (indirektni)

Uvoz snabdjevača tur.privrede

mil US$

BDP turizma kao privredne grane (dir.) 156,5 BDP turizma kao privredne grane (ind.) 52,2 Uvozi turizma kao privredne grane 128,1 BDP snabdjevača turizma (dir.) 48,8 BDP snabdjevača turizma (ind) 16,3 Uvozi snabdjevača turizma 25,2 Ponuda putovanja i turizma 397,1

POTROŠNJA TURIZMA I PUTOVANJA

TURIZAM I PUTOVANJA KAO PRIVREDNA GRANA

Vidi legendu iznad (gore lijevo)

mil US$ Lična putovanja i turizam 87,7 Poslovna putovanja i turizam 7,4 Troškovi vlade (individualni) 1,1 Izvoz od strane posjetilaca 240,6 Potrošnja putovanja i turizma 336,8

Potrošnja putovanja i turizma (sa lijeve strane tamno plave boje) je dio potražnje turizma i putovanja koji se obično identifikuje kao „potrošnja turista“. Ova potrošnja uključuje lična putovanja i turizam (domaća i putovanja van granica zemlje od strane njenih državljana), poslovna putovanja i turizam (domaća i putovanja van granica od strane privatnih i vladinih agencija iz zemlje), troškovi vlade – individualni (subvencije vlade usmjerene posjetiocima) i turistički izvoz (potrošnja u zemlji domaćinu stranih posjetilaca). Sa strane ponude, ova aktivnost se identifikuje (sa desne strane tamno plava boja) proizvodnjom ili dodatom vrijednošću (takođe poznata i kao bruto društveni proizvod) pružalaca tradicionalnih turističkih usluga (BDP turizma kao privredne grane – direktni) plus dodata vrijednost snabdjevača turističke privrede (BDP turizma kao privredne grane – indirektni) plus vrijednost uvoza turističke privrede iz drugih zemalja. Kada se u TSA govori o BDP turizma kao privredne grane, uvijek se misli na prvo „parče pite“ sa desne strane (BDP turizma kao privredne grane – direktni). To je dio ponude putovanja i turizma koji se može porediti sa ostalim privrednim granama da se procijeni njegov stvaran doprinos.

Vidi legendu iznad (gore desno)

mil US$ BDP turizma kao privredne grane (dir.) 156,5 BDP turizma kao privredne grane (ind.) 52,2 Uvozi turizma kao privredne grane 128,1 Ponuda putovanja i turizma 336,8

BDP TURIZMA KAO PRIVREDNE GRANE (SAMO DIREKTNI UTICAJ)

BDP ŠIRE EKONOMIJE GEN. TURIZMOM (DIREKTNO I INDIREKTNO)

WTTC se često poziva na BDP povezan sa privrednom granom turizma i putovanja koji je prethodno opisan (tamno plavi dio na „piti“ sa lijeve strane) nasuprot široj ekonomiji generisanoj putovanjima i turizmom (tamno plavi djelovi na „piti“ sa desne strane). Mada ova nomenklatura može biti zbunjujuća na prvi pogled, ova razlika je prilično jasna. Privredna grana putovanja i turizma je uska perspektiva naše aktivnosti koja se može porediti sa ostalim privrednim granama jedne ekonomije. Nasuprot tome, šira ekonomija generisana putovanjima i turizmom je šira perspektiva naše aktivnosti koja uzima u obzir i direktne i indirektne doprinose pružaoca tradicionalnih usluga putovanja i snabdjevača ove privredne grane unutar ekonomije zemlje domaćina. Ova perspektiva se koristi kada se želi razumjeti ukupan uticaj putovanja i turizma na ekonomiju zemlje domaćina.


mil US$ BDP turizma kao privredne grane (dir.) 156,5 BDP turizma kao privredne grane (ind.) 52,2 BDP snabdjevača turizma (dir.) 48,8 BDP snabdjevača turizma (ind) 16,3 BDP šire ekonomije generisane turizmom 273,7 (direktno i indirektno)


mil US$ BDP turizma kao privredne grane (direktni) 156,5

9

EKONOMSKI UTICAJ PUTOVANJA I TURIZMA PUTOVANJA I TURIZAM – KOJI OBUHVATAJU TRANSPORT, SMJEŠTAJ, UGOSTITELJSTVO, REKREACIJU I USLUGE ZA POSJETIOCE – ČINE JEDNU OD SVJETSKIH PRIVREDNIH GRANA I POSLODAVACA NAJVEĆEG PRIORITETA. U svijetu se 2005-te godine očekuje da će ostvariti 6.201.490 mil US$ ekonomske aktivnosti (ukupna potražnja), a predviđa se da će porasti na 10.678.500 mil US$ do 2015-te. Očekuje se da će potražnja za putovanjima i turizmom u Centralnoj i Istočnoj Evropi dostići 234.750,0 mil US$ 2005-te godine i porasti do 425.260,0 mil US$ 2015-te. U Crnoj Gori, 2005-te, očekuje se da će putovanja i turizam ostvariti 361,8 mil EUR (427,0 mil US$) ekonomske aktivnosti (ukupna potražnja), i porasti na 1.244,1 mil EUR (1.306,3 mil US$) do 2015-te. 2005-te godine, putovanja i turizam kao privredna grana treba da doprinese 3,8% svjetskom BDP-u. Šira ekonomija generisana putovanjima i turizmom treba da dprinese 10,6% svjetskom BDP-u 2005-te godine. U Centralnoj i Istočnoj Evropi, očekuje se da će putovanja i turizam ostvariti 2,2% doprinosa BDP-u 2005-te godine, a doprinos šire ekonomije generisane turizmom će iznositi 9,6%. Očekuje se da će crnogorski turizam i putovanja doprinijeti 8,5% bruto društvenom proizvodu (BDP) 2005-te godine (132,6 mil EUR ili 156,5 mil US$), sa nominalnim porastom na 423,7 mil EUR ili 444,9 mil US$ (13,6% od ukupnog BDP-a) do 2015-te. Doprinos šire ekonomije generisane turizmom (procenat ukupnog BDP-a) treba da se poveća sa 14,8% (231,9 mil EUR ili 273,7 mil US$) na 21,1% (655,6 mil EUR ili 688,4 mil US$) za isti period. Putovanja i turizam predstavljaju aktivnost visokog porasta za koju se predviđa da će doživjeti realni godišnji porast svoje ukupne ekonomske aktivnosti od 4,6% na svjetskom nivou u narednih deset godina. U Centralnoj i Istočnoj Evropi očekuje se da će putovanja i turizam ostvariti godišnji rast od 6,8% od 2006. do 2015-te. Za Crnu Goru aktivnost putovanja i turizma se očekuje da će rasti realnom godišnjom stopom od 9,9% od 2006. do 2015-te godine. Turizam je radno intenzivna privredna grana koja kreira široki spektar kvalitetnih poslova. U 2005. godini jedno od 12,0 radnih mjesta biće u široj ekonomiji generisanoj turizmom. Na turizam kao privrednu granu otpada 8,3% globalne zaposlenosti. Danas postoji oko 74,2 miliona radnih mjesta u turizmu kao privrednoj grani i 221,6 miliona radnih mjesta u široj ekonomiji generisanoj turizmom. Do 2015. predviđa se porast na 85,5 miliona radnih mjesta u turizmu kao privrednoj grani i 269,6 miliona radnih mjesta u široj ekonomiji generisanoj turizmom. Očekuje se da će privredna grana putovanja i turizma Centralne i Istočne Evrope generisati 2.846.400 radnih mjesta 2005-te godine (1,9% ukupne zaposlenosti), dok će na širu ekonomiju generisanu turizmom otpadati 12.272.000 radnih mjesta (8,3% ukupne zaposlenosti). U Crnoj Gori 2005. godine, ukupna zaposlenost u ekonomiji generisanoj turizmom procjenjuje sa na 22.644 radnih mjesta, ili 15,8% ukupne stope zaposlenosti ili 1 od svaka 6,3 radna mjesta. Do 2015. godine prognozira se rast broja radnih mjesta na 35.126, odnosno 22,5% ukupne zaposlenosti ili 1 od svaka 4,4 radna mjesta. Ukupno 12.949 radnih mjesta u turizmu kao privrednoj grani činiće 9,1% ukupne zaposlenosti 2005. godine, dok će porasti na 22.702 radna mjesta ili 14,5% ukupne zaposlenosti do 2015.

10

Turizam je značajna izvozna grana, jer dovodi turiste koji unose devize direktno u privredu. Očekuje se da će izvoz od putovanja i turizma u Centralnoj i Istočnoj Evropi predstavljati 11,5% ukupnog izvoza u 2005. godini. U Crnoj Gori, izvoz čini veoma važan dio doprinosa turizma BDP-u. Od ukupnog izvoza Crne Gore očekuje se da turizam generiše 39,8% (229,5 miliona €, ili 270,8 miliona US$) u 2005. godini i da poraste na 908,4 miliona € ili 953,8 miliona US$ (51,5% ukupnog izvoza) 2015. godine. Turizam je katalizator za izgradnju i proizvodnju. Očekuje se da će, u 2005. godini, javni i privatni sektor zajedno potrošiti 918,005 milijardi US$ za nove kapitalne investicije za putovanja i turizam širom svijeta što predstavlja 9,4% ukupnih investicija, sa porastom na 1.673.070,0 biliona US$, ili 10,0% od ukupnih investicija 2015. godine. Očekuje se da će kapitalna ulaganja u putovanja i turizam u Centralnoj i Istočnoj Evropi u 2005. godini iznositi 45.758,0 milijardi US$, ili 11,8% ukupnih regionalnih kapitalnih investicija. Kapitalne investicije tokom 2005. godine u crnogorsku širu ekonomiju generisanu turizmom se procjenjuju na 33,9 miliona € (40,0 miliona US$) ili 16,2% ukupnih investicija. Do 2015. godine trebalo bi da dostigne cifru od 84,2 miliona € (88,4 miliona US$) ili 20,2% ukupnih investicija. Putovanja i turizam su i generator i primalac Vladinih fondova. Globalno gledano, 2005.godine se očekuje da na putovanja i turizam ode 285.287,0 milijardi US$ Vladinih troškova, ili 3,8% ukupnih troškova. Do 2015. godine Vladina izdvajanja za turizam i putovanja trebalo bi da se povećaju na 41.368,0 milijardi US$, ili 4,1% ukupnih troškova Vlade. Očekuje se da u Crnoj Gori operativni troškovi koji otpadaju na putovanja i turizam u 2005. godini ukupno iznose 17,8 miliona € (21,0 milion US$) ili 2,8% ukupnih troškova Vlade. U 2015. godini predviđa se da će se ovi troškovi povećati na 36,4 miliona € (38,2 miliona US$), ili 2,9% ukupnih troškova Vlade.

11

EKONOMSKI UTICAJ OČEKUJE SE DA ĆE TURIZAM CRNE GORE 2005. GODINE GENERISATI 361,8 MIL. € (427,0 MILIONA US$) EKONOMSKE AKTIVNOSTI (UKUPNA POTRAŽNJA). DIREKTNI UTICAJ OVE PRIVREDNE GRANE UKLJUČUJE:

12.949 radnih mjesta što čini 9,1% ukupne

zaposlenosti.

132,6 mil. € (156,5 mil. US$)

bruto društvenog proizvoda (BDP) što čini 8,5% ukupnog BDP.

MEĐUTIM, POŠTO JE TURIZAM POVEZAN SA SVIM SEKTORIMA PRIVREDE, NJEGOV STVARAN UTICAJ JE ZNATNO VEĆI. TURIZAM CRNE GORE, DIREKTNO I INDIREKTNO, ČINI:

22,644 radnih mjesta što čini 15,8% ukupne

Zaposlenosti.

231,9 mil. € (273,7 mil. US$)

bruto društvenog proizvoda što čini 14,8% ukupnog BDP.

229,5 mil. € (270,8 mil. US$)

izvoza usluga i roba ili 39,8% ukupnog izvoza.

33,9 mil. € (40,0 mil. US$)

kapitalnih investicija ili 16,2% ukupnih investicija.

17,8 mil. €

(21,0 mil. US$) vladinih troškova ili 2,8% učešća.

12

RAST U 2005. GODINI U CRNOJ GORI PREDVIĐA SE REALNI RAST TURISTIČKE TRAŽNJE ZA 8,5%, ODNOSNO NA 361,8 MIL. € (427,0 MIL. US$) I

9,7% U BDP TURIZMA KAO PRIVREDNE GRANE

na 132,6 mil. € (156,5 mil. US$) direktno za ovu privrednu granu i 4,9% na 231,9

mil. € (273,7 mil US$) za ukupnu privredu generisanu turizmom

(direktni i indirektni efekti).

6,4% U ZAPOSLENOSTI U TURIZMU KAO

PRIVREDNOJ GRANI (samo direktni uticaj), na 12.949 radnih mjesta i 1,7% na 22.644 radnih

mjesta u ukupnoj privredi generisanoj turizmom (direktno i indirektno).

TOKOM NAREDNIH DESET GODINA, OČEKUJE SE DA ĆE TURIZAM CRNE GORE OSTVARITI GODIŠNJI REALNI RAST OD:

9,9% U UKUPNOJ

TURISTIČKOJ POTRAŽNJI, na 1.244,1 mil € (1.306,3 mil US$) 2015. godine.

9,1% U UKUPNOM BDP OD TURIZMA I PUTOVANJA,

na 423,7 mil € (444,9 mil US$) 2015. godine direktno za ovu privredu i na 655,6 mil €

(688,4 mil US$) za ukupnu privredu generisanu turizmom i putovanjima.

5,8% U ZAPOSLENOSTI U TURIZMU, na 22.702 radna mjesta direktno u

ovoj privrednoj grani i 4,5% na 35.126 radnih mjesta u ukupnoj privredi generisanoj turizmom i

putovanjima 2015. godine.

12,3% IZVOZ OSTVAREN OD STRANE POSJETILACA,

koji raste na 869,1 mil € (912,5 mil US$) do 2015. godine.

6,4% U SMISLU KAPITALNIH INVESTICIJA,

koje se povećavaju na 84,2 mil € (88,4 mil US$) 2015. godine.

4,3% U SMISLU VLADINIH TROŠKOVA

na 36,4 mil € (38,2 mil US$) 2015. godine.

13

NACIONALNE, REGIONALNE I SVJETSKE ZBIRNE TABELE

PROCJENE I PROGNOZE ZA CRNU GORU

2005 2015

Crna Gora mil EUR % od ukupno Rast1 mil EUR % od ukupno Rast2

Lična putovanja i turizam Poslovna putovanja Vladini troškovi Ulaganje kapitala Izvoz ostvaren od strane posjetilaca Ostali izvozi Potražnja putovanja i turizma BDP turizma kao privredne grane BDP ekonomije generisane turizmom

74,3 6,3

17,8 33,9

203,9 25,6

361,8 132,6 231,9

6,0 -

2,8 16,2 35,3 4,4

- 8,5

14,8

9,2 5,4 4,2

-10,3 13,6 2,4 8,5 9,7 4,9

200,0 15,1 36,4 84,2

869,1 39,4

1.244,1 423,7 655,6

8,2 -

2,9 20,2 49,3 2,2

- 13,6 21,1

7,2 5,9 4,3 6,4

12,3 1,4 9,9 9,1 7,7

Zaposlenost u tur. kao privrednoj grani Zaposlenost u uk. ekonomiji gener. turizmom

12,9 22,6

9,1 15,8

6,4 1,7

22,7 35,1

14,5 22,5

5,8 4,5

12005 Stvarni rast korigovan sa inflacijom (%); 22006-2015 Godišnji stvarni rast korigovan sa inflacijom (%); '000 radnih mjesta

PROCJENE I PROGNOZE ZA CENTRALNU I ISTOČNU EVROPU

2005 2015 Centralna i Istočna Evropa mil US $ % od ukupno Rast1 mil US $ % od ukupno Rast2


75.820,0 23.908,0

8.207,7 45.758,0 48.296,0 32.656,0

234.750,0 36.804,0

160.990,0

7,8 -

3,0 11,8 6,9 4,6

- 2,2 9,6

2,8 10,4 3,8 9,1 0,8

-2,7 3,6 5,5 5,0

134.250,0 34.015,0 10.368,0 88.727,0 99.601,0 58.197,0

425.260,0 63.050,0

280.720,0

9,9 -

3,0 12,7 7,7 4,5

- 2,6

11,6

6,5 4,2 3,0 8,2 8,0 6,3 6,8 6,0 6,5


2.846,4 12.272,0

1,9 8,3

0,6 0,1

3.246,4 14.618,0

2,2 9,8

1,3 1,8


SVJETSKE PROCJENE I PROGNOZE

2005 2015

Svijet mil US $ % od ukupno Rast1 mil US$ % od ukupno Rast2


2.833.110,0 652.898,0 285.287,0 918.005,0 818.349,0 694.144,0

6.201.490,0 1.712.430,0 4.745.690,0

10,4 -

3,8 9,4 6,5 5,5

- 3,8

10,6

5,1 4,6 2,9 5,3 7,3 6,3 5,4 5,2 5,1

4.601.960,0 962.707,0 417.368,0

1.673.070,0 1.513.010,0 1.510.470,0

10.678.500,0 2.660.630,0 7.798.680,0

11,0 -

4,1 10,0 5,5 5,5

- 3,9

11,3

3,9 3,1 2,8 4,8 5,7 7,4 4,6 3,5 4,0


74.223,0 221.568,0

2,8 8,3

2,9 3,0

85.520,8 269.556,0

2,8 8,9

1,4 2,0


14

UKUPNA POTRAŽNJA OČEKUJE SE DA ĆE TURIZAM I PUTOVANJA U CRNOJ GORI UKUPNO GENERISATI 361,8 MIL EUR (427,0 MIL US$) EKONOMSKE AKTIVNOSTI (UKUPNA POTRAŽNJA) 2005. GODINE, SA NOMINALNIM PORASTOM NA 1.244,1 MIL EUR (1.306,3 MIL US$) DO 2015. OČEKUJE SE DA ĆE POTRAŽNJA PUTOVANJA I TURIZMA PORASTI ZA 8,5% 2005. GODINE I DA ĆE RASTI REALNOM GODIŠNJOM STOPOM OD 9,9% OD 2006. DO 2015. UKUPNA POTRAŽNJA ZA 2005. GODINU PREDSTAVLJA UDIO OD 0,01% NA SVJETSKOM TRŽIŠTU.

Crna Gora Ukupna potražnja 2005.

Licna P&T Poslovna P&T Vladini troškovi Kapitalne investicije

Turistički izvoz Ostali izvoz

Crna Gora Ukupna potražnja putovanja i turizma

(mil US$ konst. vrijednost iz 1990)

Crna Gora Ukupna potražnja putovanja i turizma

(kumulativni realni rast, %)

Udio Crne Gore na tržištu Centralne i Istočne Evrope

Ukupna potražnja 2005.

Crna Gora Ostatak regiona *Udio na regionalnom tržištu 2005. godine

iznosi 0,018%

Udio Crne Gore na tržištu Centralne i Istočne Evrope - Ukupna potražnja

Centralna i Istočna Evropa

Ukupna potražnja putovanja i turizma (kumulativni realni rast, %)

15

Udio Crne Gore na svjetskom tržištu

ukupna potražnja 2005.

Crna Gora Ostatak svijeta *Udio na svjetskom tržištu 2005. godine iznosi 0,01%

Udio Crne Gore na svjetskom tržištu

Ukupna potražnja

Svijet

Ukupna potražnja putovanja i turizma (kumulativni realni rast, %)

IZVOD IZ TABELE WTTC-a Ukupna potražnja turizma i putovanja

(2005, mil US$)


(realni rast 2005., %)


(10-godišnji realni rast, godišnja stopa,%)

6 21 25 37 48 65 71

101 130 143

Italija Turska Grčka Češka Republika Hrvatska Bugarska Kipar Albanija Bosna i Hercegovina Crna Gora

1 16 55 68 74

124 142 144 156 165

Albanija Grčka Crna Gora Turska Bugarska Hrvatska Kipar Italija Češka Republika Bosna i Hercegovina

1 5 9

34 69 78 85

123 129 153

Crna Gora Hrvatska Češka Republika Bugarska Albanija Bosna i Hercegovina Kipar Grčka Turska Italija

16

ZAPOSLENOST ZAPOSLENOST U ŠIROJ EKONOMIJI GENERISANOJ TURIZMOM U CRNOJ GORI SE PROCJENJUJE NA 22.644 RADNA MJESTA 2005. GODINE, ODNOSNO 15,8% UKUPNE ZAPOSLENOSTI, ILI 1 NA SVAKIH 6,3 RADNIH MJESTA. DO 2015. GODINE, OVA CIFRA BI TREBALA PORASTI NA 35.126 RADNIH MJESTA, ODNOSNO 22,5% UKUPNE ZAPOSLENOSTI ILI 1 NA SVAKA 4,4 RADNA MJESTA. CIFRA OD 12.949 RADNIH MJESTA U TURISTIČKOJ PRIVREDNOJ GRANI ČINI 9,1% UKUPNE ZAPOSLENOSTI 2005. GODINE I PREDVIĐA SE DA ĆE IZNOSITI UKUPNO 22.702 RADNA MJESTA ODNOSNO 14,5% UKUPNE ZAPOSLENOSTI DO 2015.

Crna Gora

Zaposlenost u privredi gen. turizmom (’000 radnih mjesta)

Svjetlo plavom bojom prikazana su radna mjesta u turizmu kao grani; kombinovano svjetlo i tamno plavo predstavljaju radna mjesta u široj ekonomiji generisanoj turizmom

Crna Gora

Zaposlenost u privredi gen. turizmom (% ukupne zaposlenosti)

Svjetlo plava linija prikazuje radna mjesta u turizmu kao grani; tamno plava linija predstavlja radna mjesta u široj ekonomiji generisanoj turizmom

Crna Gora

Zaposlenost u privredi gen. turizmom (kumulativni realni rast, %)







17

Svijet


Svijet


Svijet


Ukup en. turizmom (2005, mil US$)

Uku n. turizmo kupne

zaposlenosti)

Uku edi

(10-godiš ast, godišnja stopa,%)

ublika

a

cegovina Crna Gora 159

a

Republika

Bosna i Hercegovina 161

Republika

a

rcegovina a

Italija

IZVOD IZ TABELE WTTC-a na zaposlenost u privredi g

IZVOD IZ TABELE WTTC-a pna zaposlenost u privredi ge

m (2005., % u

IZVOD IZ TABELE WTTC-a pna zaposlenost u privrgenerisana turizmom

nji realni r

16 25 42 49 56 77 96

113 131

Italija Turska Grčka Češka RepBugarska Hrvatska AlbanijKipar Bosna i Her

19 26 40 45 55 59 67 71

111

Kipar HrvatskGrčka Crna Gora Bugarska Češka Italija AlbanijaTurska

10 13 76

104 124 141 152 158 160

Hrvatska Crna Gora Češka Grčka AlbanijKipar Bosna i HeBugarskTurska

152

18

BRUTO DRUŠTVENI PROIZVOD OČEKUJE SE DA ĆE TURIZAM KAO PRIVREDNA GRANA DOPRINIJETI 8,5% BRUTO DRUŠTVENOM PROIZVODU (BDP) CRNE GORE 2005. GODINE (132,6 MIL EUR ILI 156,5 MIL US$), SA NOMINALNIM PORASTOM NA 423,7 MIL EUR ILI 444,9 MIL US$ (13,6% OD UKUPNOG) DO 2015. DOPRINOS UKUPNE PRIVREDE GENERISANE TURIZMOM (IZRAŽEN PROCENTUALNO) TREBALO BI DA SE POVEĆA SA 14,8% (231,9 MIL EUR ILI 273,7 MIL US$) NA 21,1% (655,6 MIL EUR ILI 688,4 MIL US$) ZA ISTI PERIOD.

Crna Gora

Doprinos putovanja i turizma BDP-u (mil US$ konst. vrijednost iz 1990)

Svjetlo plavom bojom prikazan je BDP turizma i putovanja kao privredne grane; kombinovano svjetlo i tamno plavo predstavljen je BDP šire ekonomije generisane turizmom

Crna Gora

Doprinos putovanja i turizma BDP-u (% ukupnog BDP)

Svjetlo plava linija prikazuje BDP turizma kao privredne grane; tamno plava linija predstavlja BDP šireekonomije generisane turizmom

Crna Gora

BDP šire privrede generisane turizmom (kumulativni realni rast, %)







19

Svijet


Svijet


Svijet


IZVOD IZ TABELE WTTC-a BDP šire privrede generisane turizmom

(2005, mil US$)


(2005., % ukupnog BDP)



7 19 21 37 49 67 69

104 127 144


29 34 44 47 50 54 57 75 77

156

Kipar Hrvatska Grčka Bugarska Crna Gora Albanija Češka Republika Turska Italija Bosna i Hercegovina

2 5

15 38 50 76 88

114 154 160

Hrvatska Crna Gora Češka Republika Bugarska Albanija Bosna i Hercegovina Kipar Grčka Turska Italija

20

KAPITALNE INVESTICIJE KAPITALNE INVESTICIJE U CRNOGORSKI TURIZAM I PUTOVANJA SE PROCJENJUJU NA 33,9 MIL EUR, ODNOSNO 40,0 MIL US$ ILI 16,2% UKUPNIH INVESTICIJA ZA 2005. GODINU. DO 2015. TREBALE BI DOSTIĆI CIFRU OD 84,2 MIL EUR, 88,4 MIL US$ ILI 20,2% UKUPNIH INVESTICIJA.

Crna Gora

Kapitalne investicije u putovanja i turizam (mil US$ konst. vrijednost iz 1990)

Crna Gora

Kapitalne investicije u putovanja i turizam

(% ukupnih kapitalnih investicija)

Crna Gora







(%ukupnih kapitalnih investicija)




21

Svijet


Svijet


(% ukupnih kapitalnih investicija)

Svijet



IZVOD IZ TABELE WTTC-a Kapitalne investicije u putovanja i turizam

(2005, mil US$)

IZVOD IZ TABELE WTTC-a Kapitalne investicije u

putovanja i turizam (2005., % ukupnih kapitalnih investicija)

IZVOD IZ TABELE WTTC-a Kapitalne investicije u

putovanja i turizam (10-godišnji realni rast, godišnja

stopa,%)

8 26 31 32 65 71 76

122 133 155

Italija Grčka Turska Češka Republika Hrvatska Bugarska Kipar Bosna i Hercegovina Albanija Crna Gora

32 49 63 81 95

101 127 135 136 148

Kipar Crna Gora Bugarska Češka Republika Grčka Hrvatska Turska Italija Bosna i Hercegovina Albanija

14 21 23 47 48 86 88

135 138 140

Češka Republika Crna Gora Albanija Bugarska Bosna i Hercegovina Hrvatska Grčka Kipar Italija Turska

22

LIČNA I POSLOVNA PUTOVANJA I TURIZAM LIČNA PUTOVANJA I TURIZAM U CRNOJ GORI PROCJENJUJU SE NA 74,3 MIL EUR, ODNOSNO 87,7 MN US$ ILI 6,0% UKUPNE LIČNE POTROŠNJE 2005. GODINE. DO 2015. OVA CIFRA BI TREBALA DOSTIĆI 200,0 MIL EUR, 210,0 MIL US$ ILI 8,2% UKUPNE POTROŠNJE. POSLOVNA PUTOVANJA U CRNOJ GORI SE PROCJENJUJU NA 6,3 MIL EUR, 7,4 MIL US$ 2005. GODINE. DO 2015. TREBALA BI DOSTIĆI CIFRU OD 15,1 MIL EUR ODNOSNO 15,8 MIL US$.

Crna Gora

Lična i poslovna putovanja i turizam (mil US$ konst. vrijednost iz 1990)

Svjetlo plavom bojom su prikazana lična putovanja i turizam, a tamno plavom poslovna putovanja

Crna Gora

Lična putovanja i turizam (% ukupne potrošnje)

Crna Gora

Lična putovanja i turizam (kumulativni realni rast, %)



Centralna i Istočna Evropa Lična putovanja i turizam

(%ukupne potrošnje)

Centralna i Istočna Evropa Lična putovanja i turizam


23

Svijet


Svijet

Lična putovanja i turizam (% ukupne potrošnje)

Svijet

Lična putovanja i turizam (kumulativni realni rast, %)

IZVOD IZ TABELE WTTC-a Lična putovanja i turizam

(2005, mil US$)


(2005., % ukupne potrošnje)



6 21 28 44 57 62 78 81

117 146


33 45 46 50 62 74 76 78

108 147

Hrvatska Italija Albanija Bugarska Grčka Kipar Turska Češka Republika Crna Gora Bosna i Hercegovina

10 14 16 26 39 64

105 130 142 155

Češka Republika Hrvatska Crna Gora Kipar Bugarska Albanija Bosna i Hercegovina Grčka Turska Italija

24

IZVOZ TURISTIČKI IZVOZ IGRA VAŽNU RAZVOJNU ULOGU ZA NACIONALNU EKONOMIJU GENERISANU TURIZMOM I PUTOVANJIMA. OČEKUJE SE DA ĆE ŠIRA EKONOMIJA CRNE GORE GENERISANA TURIZMOM OSTVARITI 39,8% UKUPNOG IZVOZA (229,5 MIL EUR ILI 270,8 MIL US$) 2005. GODINE, SA NOMINALNIM RASTOM NA 908,4 MIL EUR ILI 953,8 MIL US$ (51,5% UKUPNOG IZVOZA) 2015. GODINE.

Crna Gora

Ukupni izvoz vezan za putovanja i turizam


Svjetlo plavom bojom je prikazan izvoz koji ostvaruju gosti, a tamno plavom ostali izvoz

Crna Gora


(% ukupnog izvoza)

Svjetlo plava linija predstavlja izvoz koji ostvaruju gosti, a tamno plava ostali izvoz

Crna Gora

Izvoz koji ostvaruju posjetioci (kumulativni realni rast, %)






(% ukupnog izvoza)



25

Svijet



Svijet


(% ukupnog izvoza)

Svijet


IZVOD IZ TABELE WTTC-a Izvoz koji ostvaruju posjetioci

(2005, mil US$)

IZVOD IZ TABELE WTTC-a Izvoz koji ostvaruju posjetioci (2005., % ukupnog izvoza)

IZVOD IZ TABELE WTTC-a Izvoz koji ostvaruju posjetioci


4 10 14 33 34 48 51 84

121 155

Italija Turska Grčka Hrvatska Češka Republika Bugarska Kipar Albanija Crna Gora Bosna i Hercegovina

16 18 23 26 34 47 58 88

107 159

Kipar Albanija Grčka Crna Gora Hrvatska Turska Bugarska Italija Češka Republika Bosna i Hercegovina

2 15 16 50 60

109 111 124 125 150

Crna Gora Češka Republika Hrvatska Bugarska Bosna i Hercegovina Kipar Albanija Italija Grčka Turska

26

VLADA OČEKUJE SE DA ĆE OPERATIVNI TROŠKOVI VLADE ZA PUTOVANJA I TURIZAM U 2005. GODINI IZNOSITI UKUPNO 17,8 MIL EUR (21,0 MIL US$) ILI 2,8% UKUPNE POTROŠNJE VLADE. 2015. GODINE PREDVIĐA SE DA ĆE OVA POTROŠNJA IZNOSITI UKUPNO 36,4 MIL EUR (38,2 MIL US$), ILI 2,9% UKUPNE POTROŠNJE VLADE.

Crna Gora

Potrošnja Vlade za putovanja i turizam (mil US$ konst. vrijednost iz 1990)

Svjetlo plavom bojom je prikazana potrošnja Vlade – individualna , a tamno plavom kolektivna

Crna Gora

Potrošnja Vlade za putovanja i turizam

(% ukupnih troškova Vlade)

Crna Gora

Potrošnja Vlade za putovanja i turizam (kumulativni realni rast, %)








27

Svijet


Svijet



Svijet


IZVOD IZ TABELE WTTC-a Potrošnja Vlade za putovanja i turizam

(2005, mil US$)


(2005., % ukupnih troškova Vlade)



5 28 30 54 62 74 85

117 128 133

Italija Grčka Češka Republika Kipar Turska Bugarska Hrvatska Bosna i Hercegovina Albanija Crna Gora

30 78 81 84 87 94

110 153 165 172

Kipar Albanija Grčka Češka Republika Italija Bugarska Crna Gora Hrvatska Bosna i Hercegovina Turska

16 49 56

106 123 124 144 160 166 173

Albanija Crna Gora Bosna i Hercegovina Bugarska Češka Republika Kipar Hrvatska Italija Turska Grčka

28

29

30

TABELE SATELITSKOG OBRAČUNA 2000 2001 2002 2003 2005 E 2015 P

a i turizam 1

2004 E

Crnogorski turizam - milion EUR Lična putovanj 28.12 45.04 53.87 61.46 66.05 74.32 99.96

Poslovna putovanja i turizam 5.19 4.96 5.42 5.11 5.81 6.31 15.09 Korporativna 3.52 3.74 2.90 3.55 3.79 4.06 8.31 Vladina 1.67 1.22 2.52 1.56 2.03 2.25 6.78 Vladini troškovi - individualni 1.03 0.80 0.76 0.78 0.83 0.89 1.82 Turistički izvoz 77.28 112.54 131.54 144. 174. 203. 869.35 30 87 05

Turistička potrošnja 111.62 163.34 191.59 211. 247. 285. 1,085.69 00 39 92

Vladini troškovi - kolektivni 14.48 12.51 11.26 14.76 15.76 16.91 34.58 Ulaganje kapitala 24.67 2 18.32 11.40 8.60 36.69 33.89 84.19 Izvoz (ne-turistički) 7.33 9.38 26.39 2 2 34.71 24.29 5.60 9.37

Turistička potražnja 158.10 213.55 240.63 269.76 323.73 361.80 1,244.05

Turizam kao privredna grana (samo direktni uti

caj) Zaposlenost (‘000) 9.92 10. 7 11.01 10.65 12.17 12.95 22.70 5Bruto društveni proizvod 53.99 76.37 87.39 96.69 117.34 132.61 423.70

Ekonomija generisana turizmom (direktni i indir ticaji)

ektni u

Zaposlenost (‘000) 20.68 19.79 19.52 19.32 22.26 22.64 35.13 Bruto društveni proizvod 112.54 143.05 154.92 175.51 214.70 231.90 655.59

Doprinos turizma kao % nacionalnog obraču na Lična putovanja i turizam 5.28 5.51 5.92 5.67 5.74 6.03 8.15

Vladini troškovi 4.42 3.46 2.81 2.81 2.83 2.83 2.91 Ulaganje kapitala 16.51 114.09 7.50 10.11 18.81 6.22 20.25 Izvozi 27.83 30.79 31.67 36.66 38.38 39.77 51.50 Turistički uvozi 10.65 9.41 10.42 13.27 13.29 13.89 21.49

Turizam kao privredna grana (samo direktni uticaj)

Zaposlenost 6.95 7.33 7.66 7.50 8.58 9.06 14.55 Bruto društveni proizvod 7.17 7.28 7.16 7.03 8.04 8.49 13.63

Ekonomija generisana turizmom (direktni i indirektni uticaji)

Zaposlenost 14.49 13.74 13.58 13.62 15.71 15.84 22.51 Bruto društveni proizvod 14.95 13.64 12.69 12.76 14.72 14.84 21.09

Stvarni rast turizma (godišnji izuzev 2013 = 10 - godišnji anualizovani) Lična putovanja i turizam 3.39 16.05 3.68 3.87 4.34 9.24 7.22

Poslovna putovanja i turizam 10.52 -30.75 -5.37 -14.14 10.45 5.43 5.93 Vladini troškovi 47.51 7.82 -21.75 17.72 3.65 4.15 4.29 -3Ulaganje kapitala 159.39 -16.81 -65.12 48.60 91.54 -10.31 6.38 Turistički izvoz 66.46 5.52 1.31 -0.09 17.23 13.56 12.27 Ostali izvozi 24.42 -7.31 143.90 -14.75 -4.56 2.36 1.36 Turistička potrošnja 41.11 6.03 1.67 0.60 13.28 12.18 11.38 Turistička potražnja 51.67 -2.13 -2.33 2.07 16.52 8.50 9.87

31

2000 20 202001 2002 2003 04 E 05 E 2015 P

Turizam kao privredna grana (samo direktni utic aj) Bruto društveni proizvod 32,95 1

2,49 -0,81 0,73 7,82 9,73 9,06

Zaposlenost -10,63 5,44 4,47 -2,04 14,29 6,44 5,78

Ekonomija generisana turizmom (direktni i indir ticaji)

ektni u

Bruto društveni proizvod 4 18,27 -7,90 -6,13 3,15 8,77 4,87 7,72 Zaposlenost 0,66 -4,31 -1,38 -1,01 15,21 1,72 4,49

Crnogorski turizam - milion USD

Lična putovanja i turizam 25,98 40,33 50,92 69,56 81,01 87,71 209,96

Poslovna putovanja i turizam 4,80 4,44 5,12 5,78 7,13 7,45 15,84 Korporativni 3,25 3,35 2,74 4,01 4,64 4,79 8,72 Vladin 1,54 1,09 2,38 1,77 2,49 2,66 7,12 Vladini troškovi - individualni 0,95 0,71 0,72 0,88 1,02 1,05 1,91 Turistički izvoz 71,38 100,77 124,33 163,38 213,79 240,61 912,50

Turistička potrošnja 103,11 146,26 181,09 239,61 302,95 336,82 1.140,21

Vladini troškovi - kolektivni 19,95 36,31 13,37 11,21 10,64 16,71 19,33 Ulaganje kapitala 22,78 25,36 10,77 21,05 45,00 40,00 88,39 Izvoz (ne-turistički) 6,77 8,40 27,96 41,34 24,94 29,79 30,22

Turistička potražnja 146,03 191,22 227,45 305,33 397,07 427,00 1.306,26

Turizam kao privredna grana (samo direktni uticaj)

Zaposlenost (‘000) 9,92 10,57 11,01 10,65 12,17 12,95 22,70 Bruto društveni proizvod 49,87 68,39 82,60 109,44 143,92 156,51 444,89

Ekonomija generisana turizmom (direktni i indirektni uticaji)

Zaposlenost (‘000) 20,68 19,79 19,52 19,32 22,26 22,64 35,13 Bruto društveni proizvod 103,95 128,09 146,43 198,65 263,34 273,69 688,37

Turiz 990.

am - miliona US$ konstantnih iz 1

Lična putovanja i turizam 6,90 8,01 8,30 8,62 9,00 9,83 19,68

Poslovna putovanja i turizam 1,27 0,88 0,83 0,72 0,79 0,83 1,48 Vladini troškovi - individualni 0,25 0,14 0,12 0,11 0,11 0,12 0,18 Turistički izvoz 18,96 20,01 20,27 20,25 23,74 26,96 85,51 Turistička potroπnja 27,39 29,04 29,52 29,70 33,64 37,74 106,85 Vladini troškovi - kolektivni 3,55 2,22 1,74 2,07 2,15 2,24 3,40 Ulaganje kapitala 6,05 5,03 1,76 2,61 5,00 4,48 8,28 Izvoz (ne-turistički) 1,80 1,67 4,07 3,47 3,31 3,39 3,87 Turistička potražnja 38,79 37,96 37,08 37,84 44,09 47,84 122,41

Bruto društveni p

roizvod

Turizam kao privredna grana 13,25 13,58 13,47 13,56 15,98 17,54 41,69 Ekonomija generisana turizmom 27,61 25,43 23,87 24,62 29,24 30,67 64,51

32

ODSTUPANJA 2005./2004.

Lična putovanja i turizam mil US$ konst. vrijednost iz 1990

Lična putovanja i turizam % ukupne potrošnje

Poslovna putovanja i turizam mil US$ konst. vrijednost iz 1990

Vladini troškovi na putovanja i turizam mil US$ konst. vrijednost iz 1990

Vladini troškovi na putovanja i turizam % ukupnih vladinih troškova

Izvoz od posjetilaca mil US$ konst. vrijednost iz 1990

Ukupna potroš nja i turizam mil US$ konst. vrijednost iz 1990

nja za putova

Ukupan turis čki izvoz % ukupnog izvoza

ti

Kapitalne investicije u putovanja i turizam mil US$ konst. vrijednost iz 1990

Ukupna potrašnja putovanja i turizma mil US$ konst. vrijednost iz 1990

Kapitalne investicije u putovanja i turizam % ukupnih kapitalnih investicija

Procjene OEF-a za 2004. godinu

Isprekidana svjetloplava liProcjene OEF-a za 2005. godinu

Puna tamnoplava linija

nija

33

BDP turizma kao privredne grane mil US$ konst. vrijednost iz 1990

BDP turizma kao privredne grane % ukupnog BDP-a

BDP šire ekonomije generisane turizmom mil US$ konst. vrijednost iz 1990

BDP šire ekonomije generisane turizmom % ukupnog BDP-a

Zaposlenost u turizmu kao privrednoj grani ’000 radnih mjesta

Zaposlenost u turizmu kao privrednoj grani % ukupne zaposlenosti

Simulirani sate tski obračun u turizmu za 2005. godinu od strane

WTTC-a Ovogodišnje TSA istraživanje nastavlja našu praksu rastućeg unapređenja. 2003. godine napravljen je niz metodoloških unapređenja da bi se poboljšale kalkulacije raznih koncepata, dok je 2004. godine nju okrive h

usmjereno na unapređenje makroekonomskih podataka i prognoza za ne-OECD zemlje. Ove zemlje po pravilu imaju manje sofisticirane izvore podataka i mehanizme izvještavanja, tako da je utrošeno više vremena i napora da se iznađu novi izvori podataka i da se validuju stari izvori podataka tako da TSA procjene bolje odražavaju stvarnost tih ekonomija. Kao i uvijek, ažurirali smo podatke sa najnovijim brojkama koje su dostupne iz originalnih izvora, uzimajući u obzir blagovremenije indikatore putovanja i turizma tamo gdje su bili dostupni. U nekim

promjene su takođe očigledne daljeg rada na mskim podacima i

og svijeta

poslenost u širo rivredi g noturizmom

li

f proširenosti da se uključi još 13 novi

okus bio napekonomija. Ove godine poboljšanje istraživanja je bilo

slučajevima kao rezultatmakroekonopredviđanjima, kao dijela stalnmonitoringa stanja ekonomija širomod strane OEF-a.

Zaposl st j p i ge risizmom zapo no

eno u širo rivred ne anoj tur

%

Za j p enerisa j

ukupne sle sti ’000 radnih mjesta

a Gome za 2 . go

bilo čajn rede anj ataore mo u o diš TSživa

ne OEF- 04. g mn va lini

Pro e O -a za 2003. godinu Isprekidana svjet va ja

Crn ora Nap ne 005 dinu

Nije zna ijih finis a pod ka niti k kcija dela vogo njem A istra nju

Procje a za 20 odinuPuna ta opla ja

cjen EFlopla lini

34

OS RT SV J Tvora podataka na greš noza

nja turizma i putovanja za 2005. (mil Užnja turizma i putovanja za 2005. (% re asta)

tržištu ukupne potra tovanj a za . (% uk pot ) kao privredne grane za 2005. nog a)

re ekonomije generis zmom 2 ukupnog BDP-a)a u turizmu kao noj gra ('000)a u turizmu kao noj gra (% ukupne zapo sti)

9. Radna mje iroj omiji turiz 005. ('10. Radna mj u šir nom . turi 2005. kupn sleno11. Kapitalne esticij utova uriza 5. (% ukupnih inv ja) 12. alne estic utova urizam 5. (% i rast13. ila 005. ( upnog za) 14. ilaca 005. ( lni r15. put t 2 % uku potroš16. V ni troškovi na vanja i m za . (% ukupnih troš a)

4 7 8 10 11 15 17

V NA I E

anost iz1. Pouzd i margi ke prog 2. Potraž S$) 3. Potra alnog r 4. Udio na žnje pu a i turizm 2005 upne ražnje5. BDP turizma

ši (% ukup BDP-

6. BDP ane turi 005. (% 7. Radna mjest

na mjest privred ni 2005.

8. Rad privred ni 2005. sleno

sta u š ekon gen. mom 2 000) esta oj eko iji gen zmom (% u e zapo sti) inv e u p nja i t m 200 estici

Kapit inv ije u p nja i t 200 realn ) Izvoz od posjet ca za 2 % uk izvo Izvoz od posjet za 2 % rea ast) Lična ovanja i urizam za 005. ( pne nje)

ladi puto turiza 2005 kov

1 2 3 5 6 9 12 13 14 SVIJET 62 1 74 221501490 5.4 00.0 3.8 10.6 223 3 68 8.3 9.4 5.3 6.5 7.3 10.4 3.8 Karibi 45535 3.3 0.7 4.7 15.4 781 5 2380 15.1 20.7 7.5 17.3 2.2 6.4 8.7 Angvila Srednja 111 7.8 0.0 24.6 71.4 2 29 5 77.3 54.4 2.9 79.2 10.1 10.9 13.5 Antigva i Barbuda Srednja 837 9.0 0.0 25.0 86.0 11 35 29 95.0 51.8 3.8 71.9 13.5 22.5 27.8 Aruba Niska 2072 5.8 0.0 21.3 70.9 18 30 51 85.8 76.4 3.6 30.1 7.1 22.5 16.3 Bahami Niska 3883 11.0 0.1 18.4 54.7 43 26 116 68.7 66.1 17.8 69.2 11.4 23.2 13.8 Barbados Srednja 1686 10.7 0.0 16.1 48.0 27 20 74 55.3 62.9 4.5 56.6 15.2 11.5 15.6 Bermuda Niska 991 6.8 0.0 6.0 20.4 3 8 9 24.5 45.8 2.4 22.9 10.9 7.5 17.6 Britanska djevičanska ostrva Niska 459 10.7 0.0 38.0 95.2 3 38 8 94.1 51.1 -1.3 65.6 13.6 54.3 26.7 Kajmanska ostrva Niska 671 -1.6 0.0 9.4 29.9 3 13 9 36.8 58.8 13.1 38.7 -8.5 5.9 27.7 Kuba Niska 4921 4.9 0.1 4.1 13.2 158 4 497 11.3 16.5 1.5 40.4 8.5 4.8 5.7 Kurakao Niska 843 7.3 0.0 2.1 6.5 2 3 4 8.0 17.6 1.8 10.1 10.7 14.5 4.8 Dominika Srednja 99 9.8 0.0 9.6 26.0 3 9 9 23.8 15.8 4.5 36.4 13.8 11.6 6.1 Dominikanska Republika Srednja 7026 -14.4 0.1 7.5 22.9 233 7 696 19.8 24.7 3.5 36.6 -22.5 4.7 20.9 Grenada Srednja 154 8.6 0.0 5.0 24.3 2 5 9 22.0 24.2 56.9 21.7 -22.0 11.8 11.9 Gvadalupa Niska 1046 3.1 0.0 8.4 27.3 25 8 78 25.5 21.0 -0.9 19.1 7.1 7.0 20.5 Haiti Niska 375 1.2 0.0 2.2 6.0 2 159 4.7 4.7 12.9 10.5 -0.7 3.8 58 3.0 Jamajka Srednja 3914 10.0 0.1 10.8 36.2 10 394 31.9 33.7 17.7 44.7 10.1 7.6 16.7 121Martinik Niska 1407 1.4 0.0 2.0 8.9 3 24 9.3 17.6 4.3 12.2 4.2 5.1 7.7 6 Portoriko Srednja 9802 4.8 0.2 1.6 5.8 2 81 6.0 8.0 6.7 5.0 6.4 5.2 4.1 24 St Kitts i Navis Srednja 172 9.3 0.0 7.8 28.6 9 6 29.1 25.2 6.2 38.5 14.0 10.9 14.2 2 Santa Lucia Srednja 493 9.2 0.0 15.0 42.8 16 30 43.2 40.2 6.9 77.4 11.0 12.3 16.9 11 St. Vinsent i Grenadini Srednja 194 6.5 0.0 10.3 31.8 10 13 28.6 28.3 1.5 48.1 9.5 9.2 11.9 4 Trinidad i Tobago Srednja 2042 5.9 0.0 2.4 10.7 3 59 10.4 17.1 4.3 7.1 7.2 7.1 4.1 15 Djevičanska ostrva Niska 2338 7.9 0.0 9.8 33.7 14 18 40.3 58.0 3.2 38.0 12.5 9.9 19.6 6 Centralna i Istočna Evropa 234750 3.6 3.8 2.2 9.6 2 12272 8.3 11.8 9.1 6.9 0.8 7.8 3.0 2846Albanija Niska 1898 15.9 0.0 4.7 14.1 4 165 11.4 7.0 13.9 41.0 19.9 10.9 3.8 55 Bjelorusija Niska 2994 8.6 0.0 1.9 8.2 2 344 6.7 6.8 9.6 3.5 9.8 8.6 1.0 79 Bosna i Hercegovina Srednja 642 0.7 0.0 1.3 5.8 1 55 4.7 7.8 5.8 2.2 0.4 4.3 1.1 12 Bugarska Srednja 6862 7.3 0.1 4.6 15.6 4 474 13.3 13.7 11.2 17.5 4.0 10.8 3.2 139Hrvatska Visoka 11106 4.9 0.2 9.0 19.6 10 256 22.9 10.2 3.4 29.3 6.2 12.2 1.4 117Mekedonija Srednja 602 .6 7.4 4.8 2.3 4.4 1.3 1.6 0.0 1.7 6.9 11 2 43 6.4 9Crna Gora Srednja 427 .2 -10.3 35.3 13.6 6.0 2.8 8.5 0.0 8.5 14.8 13 9 23 15.8 16Rumunija Srednja 8218 .0 10.2 3.4 -8.9 4.3 3.4 5.8 0.1 1.3 5.8 115 1 492 4.9 8Ruska federacija Visoka 87066 .8 11.1 4.0 -1.5 9.1 2.7 3.3 1.4 1.6 9.0 979 1 5250 7.7 15Ukrajina Srednja 14178 .2 1.5 12.8 3.5 9.5 5.0 3.6 0.2 3.2 12.8 566 3 2316 10.3 18Jugoslavija Srednja 1664 9.7 0.0 1.2 4.8 43 1 160 4.3 8.3 13.3 1.3 17.4 4.1 0.8 Evropska unija 2271900 4.1 36.6 4.2 11.5 12.2 3.2 8926 4 24301 12.1 8.8 3.4 7.2 6.0Austrija Visoka 78651 4.4 1.3 6.1 16.7 16.8 4.8 284 7 764 18.6 13.5 2.4 13.9 8.5 Belgija Visoka 76124 2.8 1.2 3.6 10.5 4.8 14.0 3.2 165 4 469 11.2 6.4 -4.6 3.1 Kipar* Srednja 5120 3.5 0.1 10.4 22.7 .9 1.5 8.3 9.2 54 15 108 28.9 21.4 4.7 43Češka Republika* Visoka 24668 1.8 0.4 2.5 13.8 8.6 6.4 1.6 7.7 3.7 124 3 611 12.9 11.5 Danska Visoka 38417 4.8 0.6 3.5 9.4 11.3 2.5 92 3 254 9.3 10.1 0.8 6.3 9.2 Estonija* Srednja 3337 1.7 0.1 4.9 20.3 2.9 10.1 8.1 30 4 122 17.7 21.3 -7.0 12.9 Finska Visoka 28023 6.0 0.5 3.7 10.4 8.4 11.4 3.1 89 4 261 10.9 12.1 8.7 4.9 Francuska Visoka 365350 3.7 5.9 4.9 12.5 1528 6 3671 15.1 7.4 2.8 10.1 3.0 12.7 3.2 Njemačka Visoka 439766 3.5 7.1 2.8 9.6 1172 3 3959 10.3 6.1 -0.3 3.7 5.1 11.4 2.2 Grčka Viso 3885 11.6 16.2 4 50 2 7 7 0 .3 3 ka 8 0.6 7.2 32 8 7 18. 10. 1. 37. 23 9. 3.7 Mađarska* Viso 15 3.1 ka 261 0.2 4.2 9.3 214 5 345 8.9 7.4 7.2 7.1 2.8 7.2 5.2 Irska Visoka 31 7.0 0.5 2.8 9765 .3 54 3 161 8.5 16.1 11.0 4.0 6.2 8.6 3.6 Italija Visoka 2728 3.4 4.4 451 .9 11.4 1159 5 2749 12.2 7.9 2.8 9.5 7.8 11.3 3.5 Latvija* Srednja 1805 4.9 0.0 1.3 6.2 14 1 63 5.3 9.7 -6.6 5.8 1.2 6.9 3.0 Litvanija* 3985 6.5 0.1 1.6 8Srednja .5 23 1 118 7.2 10.1 -5.1 7.0 1.8 7.6 3.0 Luksemburg 7603 6.3 0.1 3.4 10Srednja .5 7 4 23 12.4 6.4 14.1 2.8 9.1 18.6 2.5 Malta* Srednja 2152 4.4 0.0 14.7 28.4 30 21 51 35.0 33.1 3.7 20.7 5.2 7.1 11.3 Holandija Visoka 9620 3.2 1.6 30 .6 9.5 258 4 655 9.2 6.6 0.4 4.7 7.5 12.3 2.2 Poljska* Visoka 3446 -0.5 0.6 11 .6 7.6 239 2 1035 7.1 8.1 4.9 7.0 -8.3 6.0 2.7 Portugal Visoka 4270 5.1 0.7 7.2 17.3 9 425 8 1036 20.2 10.8 2.9 15.5 9.4 13.3 6.5 Slovačka* 9195 7.0 0.1 1.9 12.4 Visoka 48 2 288 11.0 11.9 8.5 3.2 5.7 7.4 2.1 Slovenija* Visoka 6810 5.2 0.1 2.9 12.4 37 4 135 14.4 10.5 6.7 8.4 -0.2 9.7 4.2 Španija Visoka 245554 4.0 4.0 7.3 118.9 379 8 3492 20.3 14.5 6.6 15.7 -0.5 15.0 6.4 Švedska Visoka 4978 6.8 0.8 29 .7 8.1 101 2 323 7.6 7.1 10.5 4.7 10.4 10.3 2.2 Velika Britanija 353440 5.1 5.7 3 1Visoka .9 10.1 076 4 2857 9.3 8.5 4.1 6.7 10.6 13.5 2.9 Visoka - pouzdanost izvora poda

Zemlje sa srednjom p šću izvora po . mlje kod kojih je prog žna visokoj nosti oje im grani istu acim

EU su prezentiran irane i por vom taju r „reg Evro Unij su ihove tako ključene unutar nji geogr regiona Centraln očne g istoka i Sjeverne

taka Srednja – ouzdano datakaNiska – Ze nza podlo

analiz nesigur i/ili k aju o čen pr p pod a.

*Nove članice lisko

e, eđene u o izvješ unuta iona“ pske e, mada nj procjene đe u hovih afskih e i istEvroe, B Afrike.

35

OS RT SV Et izvora podataka na greške prognoza

turizma i putovanja za 2005. (mil USzma i putovanja za 2005. (% real

ne potra ovanja i tu a 20 ukupne potra rizma kao privredne 2005. (% BDre ekonomije generis zmom 200 pno P-a) mjesta u turizmu kao noj grani 2 0)

a mjesta u turizmu kao noj grani 2005 uku posl ti)

9. Radna mje u široj nomij turiz 2005.1 na mjesta u š onom . turi 2005 kupne oslen1 talne vestic utov urizam 5. (% ukupnih in ija) 12. taln vestic utov uriza 5. (% i rast13. z od posjetila 005. upn za) 14. z od posjetila 005. alni r15. nja i m za 2005. (% uk potro16. V ini t ovi na anja m z 5. (% ukupnih t a)

2 7 8 9 10 1 1 1 1

V NA IJ T 1. Pouzdan

ražnjaos i margi

2. Pot $) no3. Potražnja turi

na tržištu ukupg rasta)

ri4. Udio žnje putrane za

zma z 05. (%P-

žnje)5. BDP tu g ukupnog

5. a)

6. BDP šidna

ane turid

(% uku005

g BD7. Ra privre . ('00

. 8. Radn privred (% pne za enos

sta eko i gen. mom zm

('000) . 0. Rad

1. iroj ek iji gen

anom (% u zap osti)

Kapi K

in ije u pij

ja i t 200 vesticapi e in e u p anja i t m 200 realn )

Izvo ca za 2 (% uk og izvo Izvo L

ca za 2 turi

(% re ast) ična pul

tovaro

zapu

upne šnje) ad šk tov i turiza a 200 roškov

1 3 4 5 6 11 2 3 14 5 6 Latinska Amerika 1334 49 1230 20 5.8 2.2 2.9 7.6 10 3 5 7.3 9.5 8.3 6.8 8.9 5.7 2.9 Argentina 1 5 1Visoka 7729 8.5 0.3 2.6 7.8 31 4 321 9.1 10.0 12.1 7.2 12.2 6.4 2.4 Belize Srednja 316 9.4 0.0 7.8 20.0 6 8 15 19.7 24.5 3.9 22.3 14.1 7.3 12.1 Bolivia Srednja 1100 9.3 0.0 3.5 9.2 100 3 266 7.6 15.9 7.0 15.3 16.1 5.1 3.1 Brazil Visoka 55104 5.1 0.9 3.1 7.2 2475 3 5828 7.0 8.2 8.6 5.4 6.1 6.0 2.8 Čile Visoka 9213 6.2 0.1 2.4 6.5 161 3 397 6.8 8.7 9.4 4.9 6.7 5.2 4.1 Kolumbija Srednja 9756 2.4 0.2 2.3 6.6 380 2 1042 5.9 11.2 3.5 7.0 2.9 5.1 2.0 Kostarika Srednja 3618 9.7 0.1 5.5 13.7 90 6 211 13.3 16.8 3.1 18.0 12.5 5.4 6.1 Ekvador Srednja 3717 6.5 0.1 2.3 8.6 104 2 379 7.4 14.3 8.0 5.4 10.1 5.2 3.7 El Salvador Srednja 2032 6.7 0.0 3.2 7.8 3 194 6.8 11.7 3.6 16.2 10.6 4.3 2.5 80 Gvatemala Srednja 2778 8.3 0.0 2.9 6.9 3 289 6.0 9.3 4.8 18.6 13.8 4.3 4.6 124Gvajana Niska 160 4.5 0.0 2.7 9.3 2 24 7.7 22.1 2.2 4.2 11.2 7.4 5.9 7 Honduras Srednja 1428 7.3 0.0 4.4 10.4 4 227 8.5 9.8 6.8 14.9 5.1 8.0 4.0 96 Nikaragva Srednja 640 8.8 0.0 2.7 6.9 2 117 5.6 7.1 5.7 11.2 12.4 6.3 2.1 45 Panama Srednja 2716 7.4 0.0 5.2 13.5 5 150 12.9 13.8 4.0 13.4 10.7 7.5 4.8 60 Paragvaj Srednja 851 5.6 0.0 2.1 7.3 2 128 6.4 14.9 3.2 3.3 11.4 4.3 7.9 38 Peru Srednja 7740 6.2 0.1 3.4 8.2 3 773 7.6 10.6 4.3 9.3 8.8 6.4 2.7 332Surinam Niska 187 8.7 0.0 2.0 5.4 2 8 4.9 7.8 5.4 4.2 15.8 11.8 1.7 3 Urugvaj Srednja 2060 5.7 0.0 4.1 9.8 5 149 10.7 14.3 13.7 13.6 6.0 5.4 5.0 67 Venecuela Srednja 12276 0.2 0.2 2.0 8.8 2 787 8.1 11.9 4.4 1.8 17.0 4.4 3.5 210Srednji istok 128610 4.8 2.1 2.7 9.7 3 3998 9.1 10.4 5.1 5.8 8.5 9.3 2.3 1388Bahrein Niska 3206 9.1 0.1 7.6 20.4 10 69 23.4 4.2 7.5 11.9 10.1 20.0 3.8 29 Iran Srednja 21494 6.7 0.3 3.6 10.0 3 1710 8.9 4.4 8.1 6.9 13.3 13.8 2.9 647Izrael Srednja 15093 6.7 0.2 2.4 7.1 3 231 8.3 13.3 4.3 4.5 11.2 7.7 2.1 95 Jordan Srednja 3059 8.3 0.0 6.3 16.1 6 218 14.7 18.5 3.5 20.5 10.3 9.3 10.3 89 Kuvajt Niska 8926 6.4 0.1 1.5 7.3 2 82 7.6 10.9 4.8 1.4 9.8 23.3 1.2 24 Liban Niska 4329 5.7 0.1 3.6 12.8 4 194 12.4 11.1 4.5 51.1 10.1 8.9 9.1 58 Oman Niska 4049 16.7 13.4 1.2 7.6 0.1 1.8 10.3 2 75 10.3 8.8 5.9 1.1 18 Katar Niska 5599 1 7.6 11.7 8.7 15.3 5.4 8.1 0.1 4.2 18.7 19 6 71 21.8 11.Saudijska Arabija Srednja 27353 4.9 5.9 0.9 0.7 0.4 2.2 9.1 99 3 306 9.7 7.7 6.3 3.2 Sirija Niska 8133 17.7 7.8 4.5 3.1 5.9 0.1 2.1 6.0 132 2 333 6.1 7.0 3.2 Ujedinjeni Arapski Emirati Srednja 20743 4 3.5 2.7 9.1 10.7 1.9 2.4 0.3 1.3 12.5 28 2 184 12.4 30.Jemen Niska 1509 8 6.0 2.9 2.7 2.8 1.2 5.9 0.0 1.9 8.5 96 2 417 7.2 12.Sjeverna Afrika 47332 9.0 0.8 6.2 13.1 14.7 13.1 6.3 4.1 3137 6 5999 12.4 13.2 6.8 Alžir Niska 7834 6.5 0.1 1.8 6.4 4.8 1.1 148 2 482 5.6 5.9 10.4 1.1 10.7 Egipat Srednja 16032 8.6 0.3 8.3 15.4 6.1 6.6 1776 7 3268 13.0 17.5 4.8 29.2 9.6 Libija Niska 4642 6.3 0.1 3.2 14.1 9.3 11.6 2.6 54 4 170 14.2 31.2 7.5 0.8 Maroko Srednja 10676 14.1 0.2 9.5 17.0 20.4 6.6 3.6 866 8 1526 14.7 13.5 9.0 27.7 Tunis Srednja 5985 12.9 0.1 8.8 17.7 5.3 18.1 19.6 5.9 7.2 262 9 501 16.5 17.0 Sjeverna Amerika 1880200 5.7 30.3 4.2 11.0 6.8 7.4 10.5 5.0 8634 5 23012 12.3 10.3 4.1 Kanada Visoka 179963 4.1 2.9 3.8 11.8 8.9 12.9 4.0 736 5 2070 12.8 8.1 6.0 3.6 Meksiko Visoka 113259 11.6 1.8 5.2 14.5 18.5 12.2 4.8 1310 5 4120 14.2 10.4 16.0 5.9 SAD Visoka 1586990 5.6 25.6 4.1 10.8 6588 5 16821 11.9 10.5 3.4 7.9 6.1 10.2 5.1 Sjeveroistočna Azija 974200 6.0 15.7 3.0 9.8 17941 2 74819 8.8 8.1 7.3 3.1 9.4 10.2 3.9 Kina Viso a 2650 10 1 k 59 .1 4.3 2.4 11.7 4296 2 64625 8.6 9.9 10.4 3.6 7.5 10.8 3.8 Kineski Taipei Vis 8oka 35621 .2 0.6 1.6 5.7 223 2 662 6.6 9.5 10.5 2.9 9.8 6.9 1.7 Hong Kong Vis 48 11.4 7.5 oka 196 0.8 2.0 12.5 101 3 352 10.4 14.9 10.8 2.6 13.5 15.4 Japan Visoka 531584 3.1 8.6 3.5 9.6 2737 4 7180 11.3 5.9 2.6 2.4 14.8 10.4 4.1 Republika Koreja Visoka 87985 6.3 1.4 1.6 7.3 518 2 1837 8.0 8.6 5.6 2.5 -0.2 7.8 2.5 Makau Srednja 5762 14.6 0.1 20.1 54.6 66 28 164 69.6 86.9 9.5 41.7 17.0 10.0 12.3 Okeanija 128632 8.1 2.1 6.0 13.3 848 7 1894 14.8 12.1 6.5 18.0 15.1 12.0 4.1 Australija Visoka 99629 9.1 1.6 5.6 12.4 572 6 1274 13.0 11.2 7.4 15.3 19.5 12.0 3.8 Fidži Niska 966 14.7 0.0 12.0 29.7 41 12 97 27.7 39.3 3.9 35.0 22.4 8.5 12.8 Kiribati Niska 28 12.6 0.0 9.7 26.0 2 8 6 21.3 15.8 2.4 21.1 19.3 7.2 2.4 Novi Zeland Visoka 21001 3.3 0.3 7.1 14.9 155 8 327 16.7 12.2 1.2 19.7 4.6 13.1 3.5 Ostatak Okeanije Niska 6762 4.7 0.1 12.0 32.4 62 17 146 39.8 72.5 4.2 50.5 4.8 5.7 19.4 Solomonska ostrva Niska 45 10.5 0.0 3.1 9.7 5 3 17 8.0 22.9 5.0 6.1 12.8 8.3 2.7 Tonga Niska 34 9.5 0.0 4.9 14.0 1 4 4 12.1 25.0 3.6 31.4 17.9 3.6 5.7 Vanuatu Niska 166 14.7 0.0 17.2 42.5 9 16 22 38.3 37.7 5.5 50.2 20.7 15.6 13.7 Visoka - pouzdanost izvora podataka. Srednja – Zemlje sa srednjom pouzdanošću izvora podataka. Niska – Zemlje kod kojih je prognza podložna visokoj nesigurnosti i/ili koje imaju ograničen pristup podacima.

36

OSVRT NA SVIJET 1. Pouzdanost izvora podataka i margina greške prognoza 2. Potražnja turizma i putovanja za 2005. (mil US$) 3. Potražnja turizma i putovanja za 2005. (% realnog rasta) 4. Udio na tržištu ukupne potražnje putovanja i turizma za 2005. (% ukupne potražnje) 5. BDP turizma kao privredne grane za 2005. (% ukupnog BDP-a) 6. BDP šire ekonomije generisane turizmom 2005. (% ukupnog BDP-a) 7. Radna mjesta u turizmu kao privrednoj grani 2005. ('000) 8. Radna mjesta u turizmu kao privrednoj grani 2005. (% ukupne zaposlenosti)

9. Radna mjesta u široj ekonomiji gen. turizmom 2005. ('000) 10. Radna mjesta u široj ekonomiji gen. turizmom 2005. (% ukupne zaposlenosti) 11. Kapitalne investicije u putovanja i turizam 2005. (% ukupnih investicija) 12. Kapitalne investicije u putovanja i turizam 2005. (% realni rast) 13. Izvoz od posjetilaca za 2005. (% ukupnog izvoza) 14. Izvoz od posjetilaca za 2005. (% realni rast) 15. Lična putovanja i turizam za 2005. (% ukupne potrošnje) 16. Vladini troškovi na putovanja i turizam za 2005. (% ukupnih troškova)

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 Ostatak zapadne Evrope 165330 5,9 2,7 5,0 12,0 1239 4 2717 9,6 7,9 -7,9 10,2 13,1 12,1 5,0 Island Srednja 3689 6,1 0,1 7,1 19,4 11 7 36 22,0 18,7 0,9 15,7 9,6 13,2 13,0 Norveška Visoka 39342 7,2 0,6 2,7 8,9 68 3 248 10,8 6,9 10,3 4,4 10,2 11,7 5,5 Švajcarska Visoka 76400 3,9 1,2 6,2 14,3 353 8 779 18,5 7,9 -1,4 8,6 9,7 16,2 7,5 Turska Visoka 45896 7,8 0,7 5,5 11,4 807 4 1655 7,7 8,2 -20,2 19,9 15,9 7,9 0,6 Južna Azija 59328 10,0 1,0 2,2 5,5 13547 2 30795 5,2 7,5 13,6 4,0 3,4 4,6 1,2 Bangladeš Srednja 3194 7,3 0,1 1,6 3,8 959 1 2352 3,0 4,5 5,0 0,9 11,8 3,2 2,1 Indija Visoka 44713 10,9 0,7 2,1 5,3 10762 2 24266 5,5 7,3 14,2 3,3 5,5 4,7 0,9 Maldivi Srednja 574 -14,2 0,0 32,3 62,6 32 28 61 54,2 29,5 19,2 64,7 -21,9 34,5 14,8 Nepal Niska 919 8,4 0,0 4,4 9,1 366 3 774 7,1 12,4 2,6 16,1 10,8 4,6 5,0 Pakistan Srednja 7022 10,0 0,1 2,6 5,9 1174 2 2689 4,8 11,3 11,6 4,7 15,0 4,7 1,9 Šri Lanka Srednja 2906 2,9 0,0 3,8 9,5 255 3 654 7,8 11,5 18,9 9,4 -11,3 6,1 4,4 Jugoistočna Azija 165450 6,3 2,7 2,8 7,5 6961 3 19306 7,9 10,6 9,1 4,9 1,1 6,7 5,1 Brunei Darusalam Niska 989 1,0 0,0 3,3 13,4 8 5 24 14,3 13,0 5,0 1,2 5,1 5,6 2,3 Burma Niska 22532 0,8 0,4 1,6 3,4 323 2 652 3,1 4,8 1,2 1,5 10,6 4,3 2,8 Kambodža Niska 1033 7,6 0,0 7,3 17,2 396 6 949 13,5 16,0 3,1 17,9 9,8 3,3 9,1 Indonezija Visoka 34452 8,6 0,6 3,1 8,9 2445 3 7090 7,4 11,9 13,3 5,7 1,6 6,0 8,9 Laos Niska 376 14,6 0,0 5,5 11,4 108 4 227 8,9 9,1 6,6 26,3 21,5 2,4 7,8 Malezija Visoka 28711 14,9 0,5 5,3 15,6 560 5 1443 13,7 16,9 10,8 5,8 18,1 9,7 1,7 Papua Nova Gvineja Niska 1021 13,4 0,0 5,8 14,5 121 5 305 11,9 20,5 4,1 10,0 20,3 15,5 3,2 Filipini Visoka 10035 7,5 0,2 2,7 7,3 917 3 2837 9,4 10,8 6,0 4,6 8,7 5,6 3,5 Singapur Visoka 26850 7,0 0,4 2,6 10,6 55 2 183 8,3 17,6 1,7 2,3 13,1 16,0 10,1 Tajland Visoka 31997 -2,4 0,5 5,2 11,7 1397 4 2984 8,4 9,7 12,3 8,9 -14,9 11,7 2,7 Vijetnam Srednja 7451 8,9 0,1 2,2 8,7 632 2 2613 7,0 8,8 6,6 1,0 14,1 8,4 1,4 Sub-saharska Afrika 73618 7,9 1,2 3,3 8,8 3877 2 10647 6,8 11,9 5,8 7,9 11,0 5,8 1,5 Angola Niska 2391 13,5 0,0 3,3 27,7 85 3 758 22,7 8,6 8,2 0,5 18,4 6,6 1,1 Benin Niska 340 4,1 0,0 2,3 5,1 32 2 70 4,1 6,6 6,2 9,1 3,0 3,2 3,0 Bocvana Niska 1421 12,8 0,0 4,8 10,3 20 7 39 12,7 6,8 5,2 13,4 17,1 10,3 2,3 Burkina Faso Niska 398 6,8 0,0 2,1 4,7 41 2 94 3,7 7,6 5,3 13,2 1,7 3,1 1,9 Burundi Niska 71 8,3 0,0 2,7 4,9 33 2 61 3,8 8,7 0,9 2,6 -3,9 5,6 0,7 Kamerun Niska 1425 7,6 0,0 1,8 5,0 61 2 166 4,2 7,3 4,5 3,2 0,0 4,4 1,7 Kapo Verde Niska 373 5,8 0,0 11,1 19,2 11 10 19 17,5 4,7 11,1 48,8 1,9 12,8 6,2 Centralno-afrička Republika Niska 76 6,7 0,0 1,6 3,0 9 1 18 2,4 6,8 5,0 2,6 -8,5 2,2 1,6 Čad Niska 615 10,3 0,0 1,5 9,1 21 1 135 7,4 10,9 11,0 3,0 4,9 5,9 3,8 Komoros Niska 75 8,0 0,0 4,1 10,6 6 3 15 8,6 29,7 6,2 17,9 9,6 7,5 6,1 Dem.Rep. Kongo Niska 504 4,2 0,0 1,2 7,9 8 1 51 6,7 7,2 6,2 0,9 0,4 4,8 2,5 Obala Slonovače Niska 1745 5,1 0,0 1,8 4,5 67 1 173 3,8 6,7 5,4 1,8 8,7 7,0 1,4 Rep. Kongo Niska 528 6,8 0,0 1,2 3,0 128 1 312 2,3 5,1 5,5 0,2 15,0 3,2 0,8 Etiopija Niska 1112 4,8 0,0 4,7 9,5 664 4 1349 7,3 8,8 2,9 22,5 -2,3 4,8 2,3 Gabon Niska 1457 5,2 0,0 3,3 12,7 15 4 48 12,7 10,1 3,5 5,2 6,3 15,5 3,8 Gambija Niska 132 9,3 0,0 12,3 23,2 62 10 119 18,6 16,6 4,7 30,6 10,1 6,4 9,3 Gana Srednja 1641 10,9 0,0 5,4 10,8 230 4 465 8,7 8,9 4,9 17,3 16,0 6,1 3,2 Gvineja Niska 298 7,8 0,0 3,2 5,8 54 3 100 4,8 5,6 4,0 5,5 15,9 4,0 2,9 Kenija Srednja 2443 9,7 0,0 5,3 12,2 235 4 548 9,9 23,3 5,6 19,8 17,4 5,4 6,9 Lesoto Niska 223 3,2 0,0 2,6 7,5 9 2 27 6,2 11,4 3,3 6,8 11,3 3,5 1,2 Madagaskar Niska 534 11,2 0,0 3,0 7,5 88 2 222 6,0 11,6 7,1 13,4 14,7 3,9 5,4 Malavi Niska 232 9,4 0,0 3,7 7,3 67 3 133 5,7 5,5 4,1 9,6 13,9 3,8 1,3 Mali Niska 626 7,3 0,0 3,5 7,2 87 3 185 5,7 8,0 2,3 15,7 6,4 5,5 1,7 Mauricijus Srednja 2506 12,7 0,0 14,5 31,6 85 17 171 33,9 25,8 6,5 32,9 16,8 8,8 15,8 Namibija Niska 1004 8,2 0,0 5,6 11,2 34 6 65 11,3 8,1 3,7 18,9 11,9 5,2 3,7 Niger Niska 250 4,6 0,0 1,7 4,3 14 1 36 3,5 9,1 5,7 7,8 -5,8 3,1 1,8 Nigerija Srednja 8469 8,7 0,1 1,5 7,7 409 1 2108 6,4 2,4 6,1 1,2 12,0 5,1 0,3 Reunion Niska 3962 1,8 0,1 1,8 5,8 7 3 18 6,5 11,3 3,3 3,0 10,3 9,3 2,9 Ruanda Niska 191 12,5 0,0 3,3 6,5 48 3 96 5,2 6,2 5,0 30,6 20,6 4,3 1,6 Sao Tome i Principe Niska 24 -6,2 0,0 14,4 25,4 5 11 9 20,2 4,7 -10,1 52,0 -6,7 5,9 2,4 Senegal Niska 1023 5,6 0,0 3,5 8,0 72 3 165 6,6 11,2 4,3 16,2 8,5 3,4 3,7 Sejšeli Srednja 510 14,0 0,0 33,0 60,2 16 44 27 76,7 12,5 1,9 47,4 18,6 16,3 22,1 Siera Leone Niska 83 6,4 0,0 2,9 5,7 24 2 47 4,5 3,4 19,5 20,2 1,7 3,0 2,3 Južna Afrika Visoka 30332 7,1 0,5 3,9 9,0 522 4 1100 8,3 14,1 5,2 11,0 11,8 6,3 0,5 Sudan Niska 2396 7,9 0,0 1,1 8,7 59 1 485 7,2 40,3 6,3 2,5 2,9 1,8 1,2 Svazilend Niska 340 3,9 0,0 2,4 6,6 3 3 7 6,9 12,8 1,3 2,9 7,8 6,3 3,0 Tanzanija Niska 1858 11,5 0,0 4,3 9,7 293 3 673 7,7 13,0 9,3 33,0 12,4 5,8 5,5 Togo Niska 208 6,8 0,0 1,8 4,7 10 1 27 3,8 10,2 4,8 3,6 8,9 4,2 2,5 Uganda Niska 840 9,1 0,0 4,6 9,2 206 4 420 7,3 7,2 5,3 23,4 8,5 5,1 2,3 Zambija Srednja 620 1,3 0,0 1,9 4,5 24 2 55 3,7 11,4 5,3 9,0 1,5 4,6 2,1 Zimbabve Niska 342 -3,2 0,0 1,4 3,3 13 1 30 2,9 8,4 -2,6 3,6 -16,4 3,3 2,3 Visoka - pouzdanost izvora podataka. Srednja – Zemlje sa srednjom pouzdanošću izvora podataka. Niska – Zemlje kod kojih je prognza podložna visokoj nesigurnosti i/ili koje imaju ograničen pristup podacima.

37

OKSFORDSKO EKONOMSKO PROGNOZIRANJE POMAŽE WTTC-u DA OBEZBIJEDI INSTRUMENTE ZA ANALIZU, IZRADU REPERA, PROGNOZIRANJE I PLANIRANJE Elitni pružalac usluga ekonomskih analiza, prognoziranja i izrade modela, OEF ima stručnost i iskustvo da vam pomogne da shvatite pokretače vašeg posla. Projekti odrađeni poslednjih godina u oblastima povezanim sa turizmom uključuju: • Detaljne procjene, za pojedinačne zemlje i regione, uticaja turizma na ekonomiju • Pripremu scenarija za procjenu potencijalnog uticaja spoljašnjih događaja, kao što su rat u Iraku, na turističke tokove i potrošnju • Razvoj okvira za prognoziranje za lance hotela da im omogući predviđanje popunjenosti i prihoda u svojim objektima Osim konsultantskih usluga po narudžbi, OEF nudi i niz usluga po principu pretplate. One uključuju publikacije o međunarodnoj makroekonomiji i svim sektorima na globalnom nivou, kao i bogate baze podataka za prognoziranje koje se mogu download-ovati u Excel formatu. Naglasak u našem radu je na tome da učinimo naše analize i dostupne i relevantne za ljude koji se nalaze na pozicijama odlučivanja. Tokom poslednjih 25 godina OEF je izgradio raznovrsnu i lojalnu bazu klijenata od preko 300 organizacija širom svijeta, uključujući i međunarodne organizacije, vlade, centralne banke i velika i mala preduzeća podjednako. Sa sjedištem u Oksfordu, Engleska, i kancelarijama u Filadelfiji i Bazelu, OEF upošljava 35 stalno zaposlenih visokokvalifikovanih ekonomista i stručnjaka za podatke, a istovremeno održava veze sa mrežom ekonomista na univerzitetima širom svijeta. Za dodatne informacije molimo da iskoristite naš besplatni servis na našem sajtu, www.oef.com, ili kontaktirate Tom Glanville, OEF, Abbey House, 121 St Aldates, Oxford, OX1 1HB, United Kingdom.Tel 44 1865 268907; E-mail: [email protected]

38

WTTC želi da izrazi svoju iskrenu zahvalnost kompletnom istraživačkom i ekonomskom timu koji je bio uključen u istraživanje Satelitskog obračuna u turizmu za 2005. godinu

Oxford Economic Forecasting

• Adrian Cooper, generalni direktor

Alan Wilson, direktor usluga konsaltinga Keith Edmonds, viši ekonomista Pablo Astorga, viši ekonomista

OEF tehnički i timovi za makroekonomsko prognoziranje

World Travel & Tourism Council •

Richard Miller, izvršni potpredsjednik

39

40

Documents

SVJETSKI SAVEZ PUTOVANJA I TURIZMA - gov.me · PDF filepregled svih pitanja koja su povezana sa uspjehom u sektoru putovanja i turizma. ... za rat u Iraku . Četvrti, 2004 ... globalnoj