Swêd Effektivare samhälls- och hälsokommunikation för nyanlända på hemspråk i Dalarna. Ett projekt med Dalakommunerna i samverkan med……

SwêdSwêd

Effektivare samhälls- och hälsokommunikation för nyanländapå hemspråk i Dalarna.Ett projekt med Dalakommunerna i samverkan med…….

Photo: www.imagebank.sweden.se (c) Swedish Institute/Swedish Institute


Folkmängd i Dalarnas kommuner 2009. (inom parentes förändringar under året)Avesta 21 922 ( Borlänge 48 324 (Falun 55 428 Gagnef 10 109 Hedemora 15 236 Leksand 15 272 Ludvika 25 530 Mora 20 170 Malung-Sälen 10 384 Orsa 6 953 Rättvik 10 804 Smedjebacken 10 706 Säter 10 938 Vansbro 6 902 Älvdalen 7 282

275 960 (+93)Folkmängd 2009 9 340 000

Dalarna

Sverige


DalarnaKerte, lehemankatda parêzgaye Jimarey danîştunî 275960 kese. lenawkertekeda wile 15 komon pêkhatuwe

SwêdWelatê te yê nuh gelekî mazin eWelatekî dirêj e.Lê tenê 9 milyon mirov li Swêdê dijîn.Piraniya şêniyê Swêdê li başûrê welêt dijîn.


Şehr Stockholm le ser çend giravek bingehî wî hatiye danîn , herweha rûbarî Mälaren ku lê ketin be derya debêt

Stockholm paytextê Swêdê ye.


Stockholm paytextî wullatî paşayetî swêde, û gewretrîn şarî swîde, le hemankatda gewretrîn şarî eskendinavyaşe ke dekewête ser deryaye belltîq, heremeşe ke way kirduwe ke stokhollim bibêt be yekêk le cwantirîn şarekanî cîhan. Stockholm cgelewey ke nawcergey jyanî bazriganî û roşinbîrî swîde, lehemankatda çeqî serekî bazriganî û peywendî cîhanîşe, ke jimarey danîştwanekey degate 692954 kes. Herweha jimarey danîştwanî Stockholmî gewre degate 1377560 kes.

Swêd

Foto: www.fotoakuten.se


Şehr kevn li navendî Stocholmî ye ku nexşe almanî tesîra lê ser wî jî kirina.

Şehr kevn

Riddarfjärden med stadshuset och slottet

Foto: www.fotoakuten.se Effektivare samhälls- och hälsokommunikation för nyanländapå hemspråk i Dalarna.Ett projekt med Dalakommunerna i samverkan med…….

Riddarfjärden

Rîdarfyarden rûbarî xorhellatî deryay malarînî swîdîye

Koşkê Stockholm


Koşkîstockholmewkoşkeşahaneyeyekeşaûşajintêydadejîn.Ewkoşklesallî1754dacarêkêdihatêdirustkrênlepaşsutandnê.

Parlamenta Swêdê li Stockholmê ye.


Demokratîye Swêd

هۆڵی په رله مان


StockholmpaytextêSwêdêye.ParlamentaSwêdêliStockholmêye.Ewkesênliparlamentê,siyasetmedarin.Liparlamentê349siyasetmedarhene.Ewjiçaraliyêwelêthatinenavparlamentê.

LiSwêdêparlamenterbiryarênqanûnîdigrin..


Taybetmendîn demokrasîya Swêdî

•Imkanê çalak bune ji nav parten siyasî de.•Imkan tesîr lê kirin bo nimûne ji rêyên şandin deverî de. •Imkanê jê agahdar bûn yê bi karê dewletê ve eleqedar bo nimûne li protokolê kombûnin beledîye de.


Qanûna dewleta Swêdê

•Azadîya çap kirin. •Azadîya daxuyanî dan.•Peyiva azad parastin.


çend hiqûqin bingehî ya

•Azadîya derbirîna bîrûbawerîyê, azadîya gotina bîrûbawerîyê •Azadîya kombûn•Azadîya xwepêşandanê•Azadîya dînî•cezayê mirinê, cezayê îdamê qedexe•Rapora mihasebeyê li beramber bertîlxwarin .


HilbijartinJi ’parlament’ a Meclîsa Wilayetê re dibêjin: Landstingsfullmäktige.Ji ’parlament’ a Kommun’ê re dibêjin: Kommunfullmäktige. Di heman rojê de hilbijartin ji bo Parlament, ji bo Landsting û ji bo Kommunfullmäktige re çê dibe.Ji her çar salan carekê, rojek ji roja yekşemba li meha îlonê roja hilbijartinê ye.Sala 2010, 2014, 2018, 2022 salên hilbijartinê ne.

Hur Sverige styrs

Çawa welêt dête îdare kirin – Di sê ast ye

i tre nivåer

Allmänna val

REG

ION

AL

RiksdagRegeringRegeringskansliet, statliga verkoch myndigheter

Länsstyrelsen (utses av regeringen)

Region Dalarna (Utses av kommunerna och landstinget)

Landstingsfullmäktige

LandstingsstyrelseAdministration och verksamhet

StatenStatenAllmänna val

Allmänna val

NAT

ION

ELL





Riksdag (349)

RegeringRegeringskansliet, statliga verkoch myndigheterN

ATIO

NEL

L

StatenStatenAllmänna val

Val till Riksdagen

Hilbijartina Parlamenê

Gul röstsedel

Ji her çar salan carekê em diherin hilbijartinan û em partiya ku welêt bi rê ve bibe hildibijêrin.Ji vê hilbijartinê re Hilbijartina Parlamentoyê dihêt gotin.Li parlamentoyê biryarên herî girîng ên siyasî dihêne wergirtin.Van biryaran ji bo tevayiya welêt in.


Länsstyrelsen (utses av regeringen)

Region Dalarna (Utses av kommunerna och landstinget)



Val till Landstinget

Hilbijartin ji bo meclisa wîlayetê

Allmänna val

Blå valsedel

REG

ION

AL

Landstinget

wîlayetê swede jî beş bi beş kirine li ser meclisa wîlayetê (landsting) û beledîye meclisa şehrin piçek mezintre


Val till kommunen Hilbijartin ji bo Beledîye

Allmänna valKommun




Beledîye kêmk navçek piçûktirLi nav berpirsiyariya Kommun’ê dibistan, zarokxane û sexbêriya kal û pîran jî heye.Li ser Kommun û Landsting’ê li nav vê dosyayê li rûpelên pêş bêhtir bixwîne.Ji ’parlament’ a Meclîsa Wilayetê re dibêjin: Landstingsfullmäktige.Ji ’parlament’ a Kommun’ê re dibêjin: Kommunfullmäktige. Di heman rojê de hilbijartin ji bo Parlament, ji bo Landsting û ji bo Kommunfullmäktige re çê dibe.

Vit valsedel


Çawa dizanem ku ez mafî heye dengê xwe bidem?

Çend hefte berî hilbijartinan, bi riya posteyê karta hilbijartinê (röstkort) ji wan kesên xwedî mafê dengdanê re dihêt. Karta dengdanê diyar dike ku te mafê dengdanê heye.Her wisan jî diyar dike ku tu wê li ku derê û kengê dengê xwe bidî.


Kê mafê heye dengê xwe bide û jî bo kîjan hilbijartin?Kesê ku welatiyê swêdî ye û ketiye 18-saliya xwe mafê wî/wê heye ku di her sê hilbijartinan de deng bide. Welatiyên biyanî mafê wan nîn e ku li hilbijartina parlamentê de deng bidin.Lê belê mafê welatiyên biyanî heye ku bikevin hilbijartinên Landsting û Kommunfullmäktige.Hingê welatiyên biyanî divêt ketibin 18 saliya xwe.Her wisan jî gerek e ku herî hindik sê sal li Swêdê rûniştina wan hatibe qeydkirin.Yê/ya ku rûniştina wan hatibe qeydkirin, li Swêdê navê wan hatiye tomarkirinHinek li pêş li nav vê dosyeyê derbareyê qeyda nifûsê bêhtir bixwîne.Kesê ku welatiyê welatekî YE’yê (Europeiska Unionen) be, dikare yekser li hilbijartina Landsting û Kommunfullmäktige deng bide. Yê ku dikare dengê xwe bide, her weha dikare ji bo erkdariyên siyasî jî were hilbijartin.Heger te divê ku tu jî bibî xwedî gotin û biryarên siyasî, hingê bibe endamê partiyeke siyasî!


Her kesekî dikare hizra xwe bi serbestî bihêne ser zimên

Ji ber ku Swêd welatekî demokrat e, her kesekî dikare hizra xwe bi serbestî bihêne ser zimên.Em serbest in bi kîjan Xudayî bawer bikin.Em serbest in ku xwe bikin endamê komeleyên cihêreng.Her kes xwedî yek nirxekî ye.Jin û mêr tev xwedî yek derfet û mafdariyan e.Em hewlê didin xwe da ku em, xwe bigehînin wekheviya li navbera jin û mêran.Mafê mirovan ji bo her kesekî ye.Her wisan ji bo zarokan e jî.Divê dilê kesî neyê hiştin ji ber ku ew kes bi awayekî cihê ye.Divê dilê kesî neyê hiştin ji ber tercîha wê/wî ya cinsî”sexuella läggning”.


Siyasîye demokratîkî, prensîpa eşkerebûnê, komele demokratîkî

Li sazûmaniyeke demokratîkî de grîng e ku mirov bikaribe siyasetmedar û rêvebiran biguherîne.Loma me ji her çar salan carekê hilbijartin heye.Li komeleyên din jî heman tevger heye.Komeleyên cihêreng kombûna salane dikin.Li kombûnên salane heger endam bixwazin rêvebirên komeleyan diguherînin.Hinek li pêş derbareyê komeleyan bêhtir bixwîne. Swêd jî welatekî serbestiyê ye.Her kesê bixwaze dikare di gelek civînan de beşdar bibe.Xwegihandina li biryarên siyasetmedaran hêsan e.Her wisan jî hêsan e lênerîna (kontrolkirina) li kar û barên siyasetmedaran.Ji vê re dibêjin prensîba eşkeretiyê (offentlighetsprincipen).

Swêd endamê Yekîtiya Ewrûpayê ye(E U).


EU di wateya Yekîtiya Ewrûpayê de ye.Piraniya welatên li Ewrûpayê endamê YE’yê ne..Ev welat hevkariyê dikin da ku aboriya xwe baş bikin.Her wisan jî hevkariya pêşîlêgirtina şerî dikin.Hevkariya li YE’yê wê aştiyê bîne.Welatên li nav YE’yê her wisan jî hevkariya ji bo erdçandiniyê, jîngehê û bazirganiyê dikin. YE’yê xwedî gelek destûr û qanûnên hevbeş e.Ev li ser me li Swêdê jî derbas dibin.Beşek ji qanûnên YE’yê ji hêla Parlamenta Ewrûpayê ve dihêt derxistin.Li Parlamenta Ewrûpayê siyasetmedarên tev ji welatên YE’yê hene.Welatiyên Swêdê dikarin dengê xwe bidin ku kîjan siyasetmedar wê bikevin Parlamenta Ewrûpayê.Hilbijartina ji bo Parlamenta Ewrûpayê ji pênc salan carekê ye.


Şahjin SilviaNavê kral Karl Gustav ê Şanzdemîn e

Swêd welatekî monarşîkî ye.

Swêd welatekî monarşîkî ye.Me kralekî heye.Lê belê qral ne xwedî desthilatdariyeke siyasî ye.Navê kral Karl Gustav ê Şanzdemîn e.Navê kral wisan dihêt nivîsîn: Carl XVI Gustaf.Zaroka herî mazin a kral navê wê Victoria ye.Ew piştî Carl XVI Gustaf’î dibe şahjin.

Roja netewî ya Swêdê

Roja 6’ê Hezîranê roja netewî ya Swêdê ye. Ev roj bi muzîk û axef dihêt pîrozkirin.Li hin deveran xêrhatina welatiyên nuh ên swêdî dikin li vê rojê.Roja 6’ê Hezîranê gelek kes ji kar û dibistanê betal in.Li roja netewî ya Swêdê gelek kes ala swêdî bi dar ve dikin.Ala Swêdê di rengê şîn e û xaçeke di rengê zer li ser e.



Meqamê(daîreya)resmîParlament û hikûmet qanûn û destûrên nuh derdixînin.Saziyên dewletê li gor daxwaza parlament û hikûmetê tevdigerin. Saziyên dewletê çavdêriya li ser qanûn û destûrên nuh dikin, ku çend rêz li wan têt girtin.Li dor 250 saziyên dewletê hene li Swêdê.Çend ji van ji bo nimûnê Polîs û Vägverket (Daîreya Riyan ya Giştî) in.Skolverket (Daîreya Giştî ya Dibistanan), Skatteverket (Daîreya Bacê) û Migrationsverket (Daîreya Penaberiyê).

Li ser van saziyan ferz e ku amadeyê xizmetê bin.Ew ê bi alîkariya te rabin.Te maf heye ku tu seredana saziyekê bikî.Tu dikarî yekê alîkar jî di gel xwe bihênî.Heger te dijwariyên zimanî hebe, te mafê wergêrekî heye.Tu dikarî ji saziyê re telefon bikî.Tu dikarî her wisan jî ji saziyê re yan name binivisînî yan jî e-post.Bersiv wê ji te re zû were.Sazî xwedî malperên li ser Înternet’ê ne jî. Bi riya komputerekê tu dikarî gelek tişt derbareyê saziyan fêr bibî.Gelek caran agehî bi zimanên cihêreng hene.


Järnvägar

Vägar

Flyg

Sjöfarten

BolagDaîreya Rêyan ya Giştî

Rêya hesinî

Balafir

Trafîka deryayê

Verk Karxane, şîrket


Daîreya resmî di nav perwedekirin de

Daîreya Giştî ya Dibistanan

Daîreya Giştî ya xwendina bilind

NivîsîngehaDaîreya Giştî ya xwendina bilind

Komîsyona Navendî ya Piştgirîya Xwendinê


HögskoleverketInvest in Sweden AgencyJordbruksverketJämställdhetsombudsmannenKemikalieinspektionen

KommerskollegiumKonkurrensverketKonsumentverketKrisberedskapsmyndighetenKungliga HovstaternaLantmäterietLivsmedelsverket PremiepensionsmyndighetenRegeringenRiksarkivetRiksbankenRiksdagenRiksförsäkringsverket

Allmänna reklamationsnämnden

ArbetsmarknadsstyrelsenArbetsmiljöverketBanverketBarnombudsmannenBeräkna bostadsbidragBilprovningenBolagsverketBoverketBrottsförebyggande rådetBrottsoffermyndighetenCSNDatainspektionenDiskrimineringsombudsmannenDjurskyddsmyndighetenEnergimyndighetenExportkreditnämdenExportrådet FinansinspektionenFolkhälsoinstitutetFolktandvårdenFörsvarsmaktenFörsäkringskassan

Svenska KyrkanSvenskt näringslivSveriges Advokatsamfund

Sveriges ambassader & konsulatSveriges Marknadsförbund

Sweden.seTransportstyrelsenTullverketUngdomsstyrelsenUtrikesdepartementetVägverketVärldsnaturfonden

RiksåklagarenRäddningsverket SIDASIFOSkolverket SjöfartsverketSkattebetalarnaSkatteverketSkogsvårdsstyrelsenSMHISmittskyddsinsitutetSocialstyrelsenSOS AlarmStatens Haverikommission

Statens KonstrådStatens KulturrådStatens StrålskyddsinstitutStatens Veterinärmedicinska Anstalt

Statistiska CentralbyrånStatskontoretSvenska Institutet

Hinek daîreyain resmî

http://www.internetstart.se/myndighetper.as

Bar kirin ji bo Swêd

• Kar kirin li Swêd • Xwendin li Swêd • Serdane Swêd • Bar kirin din jî kesek di

Swêd de• Bûn bi hevwelatî swêdî • Taldey penaberî liSwêd


Mebest bûn bi sîstema dadmendîyê• polîs

• Dadgeha • Nivîsîngeha bijîşkîn qanûnye• Nivîsîngehen tawanen aborîye • Lênêrîna tawankaran • Dadgerîn swedi ye• Komîten niştimanye li dij twankarye hikûmet ji ber ku qurbanî• Çavdêrî kirin peravê ، Daîreya Bacê ya Giştî ، Daîreya gumrik



PUTMisoger te pêwendî bi Migrationsverket’ê bûye.Migrationsverket her wisan jî bi karê kîjan biyanî wê li Swêdê bimîne dixebite. Migrationsverket bi kar û barên kesên ku bextê siyasî ji Swêdê dixwazin, dirabe.Ew kesên ku wan pêwîstiya parastinê ji taqîbata hebe.Ji bo ku tu bikaribî li Swêdê rûnî û bixebitî, te pêwîstî bi destûra rûniştinê (PUT) heye.Ji vê re dibêjin Permanent uppehållstillstånd (PUT).Bi riya destûra PUT’ê tu dikarî bi serbestî ji Swêdê derkevî û bikevî Swêdê.Heger te bivê tu ji Swêdê derkevî û dîsan vegerî Swêdê, gerek e te pasaporteke teze hebe. Heger tu ji Swêdê mala xwe bar bikî, destûra te ya rûniştinê betal dibe.Destûra berdewamî ya ji bo rûniştina li Swêdê gava tu li Swêdê rûnî derbas dibe.Nîşanekê ku diyar dike tu li Swêdê dirûnî (PUT) li nav pasaporta te dihêt zeliqandin.Ev nîşan ta pasaporta te derbas bibe ew jî derbas dibe.Heger du welatiyên biyanî li Swêdê bibin xwedî zarok, hingî zarok jî mafê rûniştinê werdigire.Heger tu yan mêrê te yan jina te hûn xwedî PUT bin û we zarokek çêbe, hûn ê ji bo zarokê ji Migrationsverket’ê (Daîreya Penaberiyê) destûra rûniştinê bixwazin.


Hevgirêdana mermaliyêGava hin kes ku li Swêdê mafê rûniştinê werdigirin, dixazin ku mermalê wan ên nêzîk jî barî vir bikin. Saziyên dewletê ji vê re dibêjin rewşa hevgirêdana mermaliyê (anknytningsfall). Dibe ku ev ji bo hatina zarokên li bin temenê 18 salan be.Yan jî li ser rewşa mêr yan jinên bi mar be, yan jî li ser hevjîna ji ser 18 salan be.Yan jî li ser kesê ku ji berê de zewicandî ye, lê belê li Swêdê bi yekê din re dijî.Mermalê nêzîk ji wan kesan re jî dihêt gotin ku ji ser 18 salan e û wê bizewice,yan jî wê li Swêdê bi yekî din re bijî.Dêbav û zaroyên ji ser 18 salan jî weke mermalê nêzîk têne jimartin. Ew kesê ku ji ber rewşa hevgirêdana mermalî dixwaze were Swêdê, divêt serelêdana xwe li balyozxaneya Swêdê ya li cih bike, yan jî li konsolosxaneyeke li derveyî welêt bike.Ta ku bersivek were dikare demeke dirêj derbas bibe,gava mermalên nêzîk bixwazin barî Swêdê bikin.Destûrwergirtina rûniştinê ya li Swêdê ya ji bo dêbava û ya ji bo zaroyên navsere nuha dijwartir bûye.


Welatiyê Swêdê

Ew kesê ku welatiyê Swêdê ye, yê welatê Swêdê dihêt jimartin.Welatiyên Swêdê xwedî gelek cûre maf û erkdariyan in.Kesê ku welatiyê Swêdê ye, nabe ku dersînor bibe.Welatiyên biyanî ku li Swêdê xwedî PUT’ê ne û li Swêdê hatine qeydkirin, hema hema xwedî heman maf û erkdariyê wek ên welatiyên swêdî ne.Tenê çend cudahî hene.

Welatiyekî Swêdê her dem xwedî mafê rûniştin û xebatkirina li Swêdê ye. Welatiyekî Swêdê her wisan dikare li welatên din ên YE’yê jî bixebite.Her tenê welatiyên swêdî dikarin deng li hilbijartina ji bo parlamentoyê bidin. Heger te divê tu bibî siyasetmedar û li parlamentoyê bixebitî,divêt ku tu pêşî welatiyê swêdî bî.


Cotwelatî

Kartain aw welatiyên ku le sale 2001 jî cotwelatîyên be resmyê hatna nasin (zar), û sor aw welaten ku be resmî nehatna nas kirin.

Dibe ku tu welatiyên du welata bî, heger ev her du welat jî vê bixwazin.Ji vê re dibêjin cotwelatî (dubbelt medborgarskap).Swêd rê dide ji cotwelatiyê re.


Kê dikare bibî hawelatiyê swêdî?

Her wisan jî divêt ku tu li Swêdê li gor qanûnan jiya bî.Kesê ku sûcekî kiribe, divêt demeke dirêj bipê, ta ku bibe welatiyê swêdî.Lêçûna serelêdana wergirtina mafê hevwelatiya swêdî 1500 kronor e.Li malpera Migrationsverket’ê tu dikarî bêhtir agehiyênderbareyê destûra bûna welatiyê swêdî bixînî. Navnîşan eve ye: www.migrationsverket.se Her wisan jî tu dikarî telefonê ji Migrationsverket’ê re bikî yan jî binivîsî.


(Folkbokföring) Qeyda Nifûsê

)Folkbokföring (Qeyda Nifûsê Gava ku te mafê rûniştinê wergirt, tu wê li nifûsê werî qeydkirin.Ev kar ji hêla saziya Skatteverket ve dihêt kirin.Gava ku tu li nifûsê dihêyî qeydkirin, navê te li sicîlê tomar dibe.Ev nîşan dide ku tu li Swêdê dijî.

Her wisan jimareyeke kesane (personnummer) jî bi te dihêt dayin.Ev jimare tenê ji bo te ye û li nik kesekî din nîn e.Ev hejimar ji 10 jimaran pêk dihêt.Ev nîşan dide ku kîjan salî kîjan mehî û kîjan rojî tu ji diya xwe bûyî.Ew çar jimareyên dawîn, te ji wan kesên ku wek te li heman rojî hatine dunyayê vediqetîne.Baş e ku tu vê jimareya kesane ya xwe ji ber bizanibî.Gelekan ev jimareya te divên, wek nimûne saziyên dewletê û bankdivên ku ev jimareya te bizanibin.


ID kort Nasname (hiwîyet )

Heger bêtu pasportit nebêt, yan eger bêtu tenha pasaporta bîyanîyan pêbêt, ewkat asan nîye bitwanît bibît be xawenî hhîsab bankîyek û parewerbigrît. boye lem kateda detwanît peywendî bikeyt be berpirseketewe bo ewey le dezgay sikat bitwanît nasname derbikeyt.


Gava ku te jimareya xwe ya kesane wergirt, tu wê navê xwe li nig Försäkringskassan’ê (Kaseya Sîgorteyê) qeyd bikî.Försäkringskassan saziyeke dewletî ye.Gava ku te navê xwe li Försäkringskassan’ê nivîsand,her wisan te maf heye ku tu alîkariya aborî ji sîgorteya civakî (socialförsäkringen)werbigirî.Försäkringskassan bi kar û barê sîgorteya civakî dirabe.Sîgorteya civakî ji bo her kesekî ye ku li Swêdê dirûne û dixebite.Ev sîgorte wê li tevayiya jiyanê, ewletiya aborî bide.Êv ewletî diravên serzêde ye ku gava pêwîstiya mirov pê hebe.Ev dikare gerek bibe di rewşa ku mirov nexweş dibe,yan jî tûşê handîkapekê dibe.Kesê ku dibe xwedîzaro ji sîgorteya civakî alîkariya diravî werdigire.Ev sîgorteya civakî her wisan ji nexweşan re ji kal û pîr û seqetan re jî alîkariyê dide.Ev diravên serzêde dikare ji bo nimûnê bibe pereyê ji bo alîkariya zarokan yan jî alîkariya kirê.Her wisan jî dikare bibe alîkariya ji bo pereyê nexweşiyê yan jî alîkariya ji bo rehabîlîtasyonê.Sîgorteya civakî li ser digere ku,tu wan diravên ku mafê te ye tu ew werbigirî. Li malpera sîgorteya civakî agehiyên bêhtir hene ji bo xwandinê.Navnîşana malperê eve ye: www.fk.se yan jî www.forsakringskassan.se

Kaseya Sîgorteyê


Daîreya KarîCivaka me li ser vê ava bûye, ku tev kesên navsere, xwedîkar in û dixebitin. Hem mêr û hem jî jin.Ji bo ku tu bibî xwedî karekî, divêt ku tu bi xwe gelek hewlê bidî.Divêt ku tu ji gelek kesan re bibêjî ku tu li kar digerî.Divêt tu behsa xwe bikî û ji gelekan pirsa kar bikî.Pir grîng e ku tu pêwendî bi karxane û fîrmayên cihêreng bikî.Her wisan anonsên li ser kar li rojname û li Înternet’ê heye. Li her şaredariyekê saziya dewletî ya bi navê Arbetsförmedlingen (Daîreya Karî) heye.Gava ku tu li kar digerî, tu dikarî navê xwe li Arbetsförmedlingen’ê binivisînî.Arbetsförmedlingen dikare di hinek waran de bi alîkariya te rabe. Li buroyên Arbetsförmedlingen’ê komputer hene, ku tu ji bo lêgerîna kar ew bi kar bihênî.Navnîşana malpera Arbetsförmedlingen’ê eve ye: www.arbetsformedlingen.se


Starta eget Fîrmayek ava bike

Hin kes dixwazin ku ji xwe re fîrmayekê ava bikin.Yê ku ji xwe re fîrmayek ava bike, divêt li ser gelek xalan bihizire.Ev yek dikare li ser dirava be.Gelo mirov ji serî de dikare pere deyn bike? Gelo ev hizreke baş e?Gelo kiryar hene ku ew tiştê ku ez difiroşim bikirin?Gelo kîjan destûr derbas dibe ji bo ew kesê ku dixwaze ji xwe re fîrmeyekê ava bike? Lê belê her wisan jî gelek kes hene ku tu dikarî bi wan bişêwirî?Insamlingsstiftelsen IFS rådgivningscentrum (Navenda Şêwirmendiyê ya weqfa bi navê IFS’ê) şêwira dide, bi taybetî ji penaberan re, ji biyaniyên ku dixwazin ji xwe re fîrma ava bikin. Navnîşana malpera wan eve ye: www.ifs.a.se . ALMI, NyföretagarCentrum û Näringslivskontoret a li şaredariya te ew du ciyên din in ku dikarin bi alîkariya te rabin. Piraniya caran şêwir a li ser avakirina fîrmayekê bêpere ye.


DeklareraHatiniya xwe bidin zanîn

Tev kesên ku dixebitin û pere qezenc dikin, divêt ku hatiniya xwe bidin zanîn.Ev beyanata te ji Skatteverket’ê re dihêt şandin.Gava ku meriv xwedîkar be û pere qezenc bike, divêt ku hema hemû kes hatiniya xwe beyan bikin.Gava ku tu hatiniya xwe ji Skatteverket’ê re diyar dikî,tu xuya dikî ku sala berê te çend pere qezenc kirine.Tu wê çend ji van pereyan baca xwe bidî girêdayê hatina te ya mûçeya mehane ye.Alîkariya diravî ya destpêkî (introduktıonsersättning) tu ji şaredariyê werdigirî.Dema te ya herî pêşî ya li Swêdê bêbac e.Ew kesê ku karmend e û fîrmayê wî/wê heye,divêt ku ji bo karkerên xwe bac û lêçûnên din bide.Ev pere ji Skatteverket’ê re dihêt şandin.Hin kes hene ku vê na kin.Ew tevaya mûçeya mehaneyê bêyî kurtkirinekê tev didine ji karker re.


organîzasyonê xwedîyê karî (kardêr )

Hemê şîrketê (fîrmayê) swêdîye

Nûnera fîrmayê le swêdî

Nûneratye 54000 fîrma dikat

Jî nav 50 branş û organîzasyon xwedîyê karî


Karê Reş Ew kesê ku karmend e û fîrmayê wî/wê heye,divêt ku ji bo karkerên xwe bac û lêçûnên din bide.Ev pere ji Skatteverket’ê re dihêt şandin.Hin kes hene ku vê na kin.Ew tevaya mûçeya mehaneyê bêyî kurtkirinekê tev didine ji karker re.Ji vê re dibêjin ”Karê Reş”.Karê reş ji karmenda re herzantir e.Lê kesê ku reş dixebite dikare rast li dijwariyên mazin were.Hingê heger karker nexweş bikeve, mûçeya nexweşiyê yan jî pereyê nexweşiyê wernagire.Her wisan jî gava xwe li ser kar seqet bike, çi pereyekî wernagire.Ji bo ew demên ku tu reş xebitiyî pereyê teqawûtê jî wernagirî.Lîstina li ser pereyê bacê sûc e.Hem karmend û hem jî ew kesê karker ku reş xebitiye dikare were cezakirin.


Saetên kar

Demasaetênkarênlinavhefteyêbinormalîherîbilind40saetin.Tevkesêkudixebitinxwedîmafêtatîlêne.Ewkesêkurojênseranserdixebitin,wanmafheyekulisalê25rojantatîlabiperewerbigirin.Ewkesêkulikarêxwenuhe,dikaresalapêşîtatîlawî/wêkurttirbe.


• Landsorganisationen – LO Yekîtîya sendîkayê karkeran

• Tjänstemännens Central-organisation - TCO

Yekîtîya karmendan merkezî

• Sveriges Akademikers Centralorganisation – SACO• Sendîkayê akademîsyenê merkezî Swêd

Organîzasyonê Karkeran


Bild: Östersunds kommun


Bild: Multimediabyrån

Bild: Multimediabyrån

Jîngeha hêwirînêTu dikarî ji xwe re xanî yan kirê bikî yan jî bikirî.Ev xanî dikare yan vîllayek be yan jî daîreyek.Piraniya caran peydakirina xaniyan, li derveyî bajarên mazin hêsantir e.Her wisan jî herzantir e heger mirov li navçeyekî biçûktir rûne.Heger tu bixwazî li navçeyekî rûnî ku swêdî lê dijîn,hingê tu dikarî bi hêsanî swêdî fêr bibî.Her wisan jî ev ji te re hêsantir dike, ku tu civaka swêdî nas bikî.



kirê

Källa: Microsoft

Heger te divê ku tu daîreyekê kirê bikî,tu û xwedîxanî hûn ê li hev bikin.Tu wê peymaneke nivîskî werbigirî.Ji vê re dibêjin peymana kirê.Li vê peymanê her wisa jî diyar e ku tu wê çi qas kirê bidî.


Kirê dan

Kirê wê li roja dawîn a mehê were dayin.Tu wê kirê ji bo meha li pêşiya xwe bidî.Roja dawîn a meha Gulanê tu wê kirê bidî da ku tu li tevaya meha Hezîranê li xanî rûnî.Berî ku tu bikevî nav xanî, biner ku her tişt pak û çak dixebite.


Heger tu dixwazî tiştek li daîreyê biguherînî

Heger tu dixwazî tiştek li daîreyê biguherînî, divêt tu pêşî ji xwedîxanî bipirsî.Xwedîxanî xwedîmal e.Her wisa jî bi xwedîxanî re bipeyive heger,yek wê li mala te demeke dirêj bimîne.Heger te divê ku tu parabolekê li balkona xwe dahênî,divêt ku tu vê pêşî ji xwedîxanî bipirsî ka tu dikarî yan na.


Nîzam û qaîdeyên kirê

Källa: Microsoft

Ji bînayek ku ji gelek daîreyan pêk dihêt, dibêjin xaniyê kirê (hyreshus).Ji bo tev kesên ku li xaniyê kirê dirûnin ji mayina xwe ya li wir dilxweş bin, hin qayîdeyên rêkûpêkiyê hene.Ji bo nimûnê dibe ku ji balkonê bi şivlêdanê weşandina toza mehfûran qedexe be.Toza mehfûrê dikare bi ser balkona cîran de were.


Qayîdeyên nenivîsandî

Swêdî her car li warê şopandina qayîdeya rêkûpêkiyê, xwe rastûdurust dilivînin.Ev qayîde wê li ser kaxezekê hatibe nivîsîn.Lê her wisan jî hin qayîde hene, ku her kes li ser vê hevhizir e,her çend ku ne hatibe nivîsîn jî.Ji vê re dibêjin oskrivna regler (qayîdeyên nenivîsandî).Van qayîdeyên nenivîsandî fêr bibe!Ji kesên din bipirse ku ew çawa dikin!


Källa: http://www.tvattstuga.se/

Qayîdeya rêkûpêkiya li cilşoyê

Swêdî her car di şopandina qayîdeya rêkûpêkiya li cilşoyê (tvättstugan) xwe rastûdurust dilivînin. Xwe fêr bike ku piraniya kesan çawa bawer dikin û çawa dixwazin!Heger tu qayîdeyên li cilşoyê bizanî, tu dikarî xwe ji peyamên nivîskî yên bi hêrsû ji kesên mizmizok rizgarkî!


Komela Kirêdaran

Ji wan kesên re dibêjin kirêdar ku li daîreyekê li xaniyê kirê dirûnin.Komeleyek ji bo kirêdaran re heye.Navê vê komeleyê Hyresgästföreningen (Komela Kirêdaran) e.Hyresgästföreningen bi alîkariya wan kirêdarên xwedîpirsgirêk dirabe.


Sîgorteya mal Girîng e ku te sîgorteya malê hebe.Heger qezayek li mala te bibe, hingê baş e ku tu sîgortekirî bî.Heger mal bişewite yan jî dizek bikeve malê,hingê tu wê tazmînat werbigirî heger te sîgorteya malê hebe.Yan jî wan tiştên xwe yên şewitî tev win dikî.Tu sîgorteya xwe ji fîrmayeka sîgorteyê dikirî.


█▌ TV-licens enbart█▌ TV-licens och reklam█▌ TV-licens, reklam och statligt stödIngen TV-licens █▌ Statligt stöd och reklam█▌ Reklam enbart█▌ Okänt

lîsansa Tvyê(Heqê-tv)Her kesekî ku xwedî televîzyon e divêt ku heqê-tv bide.Ne grîng e tu li kîjan kanalan temaşe dikî yan temaşe nakî.Heqê-tv hinek ji ser 2000 krona ye ji bo salekê.Ev pere ji Radiotjänst a li Kîruna re dihêt dayin.Heger te divê ku tu agehiyên bêhtir li ser heqê-tv werbigirî, here nav malpera www.radiotjanst.se Li nav vê malperê agehiyên bi zimanên cihê hene.

Zarokxane ji salê sifir hê jî, 5

Pêşdibistan xwendegeha destpêkî,

Zarokxane bingehî ji salê şeş hê jî, salê şanzdeh

Xwendina bazara karî

Zanistgeh an jî xwendegeha bilind


Xwendingeha û perwedekirin

Pêşdibistanêsala ku berîya zarok dest bi dibistanê bike

Foton: Östersunds kommunEffektivare samhälls- och hälsokommunikation för nyanländapå hemspråk i Dalarna.Ett projekt med Dalakommunerna i samverkan med…….

Şaredarî divêt li pêşdibistanê ji tevaya zarokan re cih peyda bikin,Qava zaro dikevin 6 saliya xwe.Li pêşdibistanê zaro dihêne meşqkirin ku baş pêş de herin.Dêbav biryarê didin, heger wê zaruyên wan herin dibistanê yan na.Ew dêbavê dixwazin, dikarin serelêdana xwe li şaredariyan bikin.


Xwendegeha bingehî “destpêkî”Perwerdeya li dibistana asayî belaş e.Pirtûk, xwarina li disbistanê û çûna dibistanê bi çûnûhata sûwarî piraniya caran belaş e.Kesên navsere jî xwedî mafê perwerdeyê ne.

Hemû zaroyên li navbera 7 ta 16 salan wê herin dibistana asayî.Heger dêbav bixwazin, zaro dikarin zûtir dest pê bikin.


Xwendingeha amadeyî (lîse mekteb)

Hema hemû şagird ên ku ji sinifa nehê derbas kiribin, diçin xwandina li lîseyê.Li xwandina lîseyê gelek bernameyên cihêreng ên ku mirov dikare ji xwe re hilbijêre hene.Xwandina lîseyê 3 sal in.


Foto: Östersunds kommun

Piştî xwendingeha amadeyî

Zanistgeh, xwendegehên bilind û xwendegeha bilind ya gelî, belaş in.Tu dikarî bêhtir li ser xwendegeh û perwerdeyê li malpera daîreya Skolverket’ê bixwînî.Navnîşana malperê eve ye: www.skolverket.se


Qanûn û maf

Qanûn dibêjine mirov ku kîjan mafên mirov in û kîjan jî erkdariyên li ser şanê mirov in.Qanûn her wisan jî dibêjine mirov ku çi qedexe ye.Hemû welatên dunyayê xwedî qanûnên ji bo sûcên cihêreng in. Tev welatên dunyayê li sûcên gran cihê dinerin.


Qedexe ye! Li Swêdê qedexe ye hîlekirina li ser bac û alîkariyên dravî.Mafê kesî nîn e ku agehiyên xeletî bide da ku alîkariyekî bêhtir a dravî werbigire.Qedexe ye ajotina otomobîlê ya bi serxwoşiya ji ber alkolê yan jî narkotîkê.


█▌ Skolaga och barnaga tillåtet

█▌ Skolaga förbjudet, barnaga tillåtet

█▌ All form av aga förbjudet

Lêdana zarokan qedexe ye

Li Swêdê lêdana zarokan qedexe ye. Metodên din hene ji bo zarok gurra mirov bikin û hînî tişta bibin.Baştir e ku mirov bi zarokan re bipeyive.Baştir e ku mirov ji zarokan re tişta bibêje, ev ji lêxistina ji bo cezakirina wan baştir e.Her wisan jî qedexe ye ku mirov li endamekî malbata xwe bixe.


Tawanê kuştina

Kuştina yekî her dem qedexe ye.Ceza mirinê jî li Swêdê nîn e.


Zewac

Her wisan jî bi zorê zewicandina yekî qedexe ye.Li Swêdê divêt ew kesê ku bizewice 18 salî be.Kesê ku zorê li ser yekî dike ku bizewice dikare ceza bigre.


Polîs

Polîs parastin ji bo her kesekî ku li Swêdê dijî, dike.Ne gerek e ku tu ji polîs bitirsî gava te pirs ji bo alîkariyekê hebe.Polîs her wisan kontrola trafîkê dikin da ku trafîk baş bixebite.Kesên ku dixazin li civatê hin tişta bikin, divêt ku carina ji polîs destûrê werbigirin.Polîs destûra ji bo rêkxistina konser û xwepêşandanên mazin dide.Kesê ku dixwaze li restoranê alkol bifiroşe, gerek e destûr werbigire.Polîs dikare yekî bigire,heger bawerî hebe ku ew kes karekî xirap kiriye.Lê belê dadgir divêt zû biryar bide ku ew mirov li hundir bê hiştin yan na.


Karta Ajotinê (ehliyet)

Ji bo ku tu li Swêdê bikaribî otomobîl bajoyî, divêt ku te karta ajotinê hebe.Heger te kartek ajotinê ji welatê te bi te re hebe, ev karta ajotinê,piştî ku salek ji ser qeyda te ya nifûsê ya li Swêdê derbas bibe, hingî derbas dibe.Dema ku tu vê karta ajotinê ya ji welatê xwe bi kar dihênî,divêt ku tu wergera vê karta ajotinê jî li otomobîlê bi xwe re bigerînî.Paşê jî divêt ku tu ji çend azmûnên cihê derbas bibî ta ku tu karta ajotina swêdî werbigirî.Bi swêdî em dibêjin ta körkort, ango; derxistina karta ajotinê.


AzmûnDivêt tu azmûneke nivîskî jî bidî.Di vê azmûnê de tu wê bersiva çend pirsên cihêreng ên qayîdeyên trafîkê bidî.Tu divêt nîşan bidî ku tu dikarî otomobîlê bajoyî.Dezgeha dewletî ya Vägverket vê azmûnê rêk dixe.Heger te pêwîstî bi werger hebe bibêje!Vägverket her wisan jî karta ajotinê çê dike û dişîne ji te re.Piraniya riyan û qeyda otomobîlan li bin çavdêriya Vägverket’ê ye.Temamiya otomobîlan li Qeyda Otomobîlan (bilregistret) hatine sicîlkirin. Dibistanên Trafîkê hene ku me hînî ajotina otomobîlan dikin. Ji bo ku tu bikaribî karta ajotinê werbigirî, divêt ku tu herî kêm 18 salî bî.Ev ji bo otomobîl, kamyon û motorbisîklêtê jî derbas dibe.Ji bo ku tu bikaribî otobusê bajoyî, divêt ku tu 21 salî bî.Heger te divêt ku tu motorbisîklêtê biçûk (moped) bajoyî, 15 yan 16 salî bî bes e.Ev girêdayê lezbûna mopedê ye.Kesê ku 16 salî be, dikare dest bi meşqkirina ajotina otomobîlê bike. Kesê ku dixwaze dest bi meşqkirina ajotina otomobîlê bike, divêt ku destûr werbigire.Li polîs û dibistanên Trafîkê derbareyê vê yekê agehiyên bêhtir heye.


Qayîdeyên Trafîkê


Te berê li vê jorê xwand ku ajotina otomobîlê qedexe ye,heger ku te şerab, alkol yan jî bîra vexwaribe.Ew ê ku vexwe û biajo, cezayê pere dide yan jî dikeve hepsê.Kesê ku alkol li laşê wî/wê otomobîl biajo dikare ji karta xwe ya ajotinê bibe.Her wisa jî ajotina otomobîlê qedexe ye heger mirov narkotîk bi kar hanîbe,yan jî hin ji dermanan xwaribe.Sêkûjeke (triangel) sor li ser pakêta dermaman nîşan dide ku tu gava wê dermanê bixwî nikarî otomobîl biajoyî.

Ajotina otomobîlê qedexe ye heger mirov narkotîk bi kar hanîbe


Nîşana trafîkê


Kontrolê otomobîl Hemû otomobîlên ku li Swêdê dihêne ajotin, gerek e werine sicîlkirin.Daîreyên dewletî gerek e tev otomobîlên ku li ser riyên Swêdê dihêne ajotinê nas bikin.

Bilprovningen (Saziya testkirina otomobîlan) ji bo otomobîlan kontrola ewletiyê dike.Divêt hemû otomobîl hem ji bo mirovan û hem jî ji bo jîngehê ewle be.Ji vê kontrolê re dibêjin ’bilbesiktning’.


Bacê otomobîl û sîgorteya

Hemû kesên ku xwedî otomobîl in divêt bacê bidin.Hemû kesên ku xwedî otomobîl in divêt sîgorteya xwe ya trafîkê jî çêkin.


Vägverketliserqayîdeyêntrafîkêbiberfirehîagehiyêdide.Vägverketherwisaagehiyênbigelekzimananbelavdike.NavnîşanamalperaVägverket’ê eveye:www.vv.se

www.transportstyrelsen.se


Komeleye ji bo hemye û bo heme ştek

Gelekswêdîendamêkomeleyekêne.Komeleyêngelekcihêrenghene.Mirovênkuxwedîhemanîntereseyêne,likomeleyekêdihênenighev.

Jibonimûnêsendîka,korokomeleyênşanogeriyê,komeleyênsporê,komeleyênhunerê,komeleyênherêmanûgelekcûreyênkomeleyanhene.Awayekebaşarastlihevhatinadostan,endambûnalikomeleyekêye.


Mafê herkesîye ku Nirxê xwezayê li nig gelek swêdiyan pir bilind e. Swêdî hez dikin piraniya caran dema xwe li nav daristanê derbas bikin.Hemû mirov xwedîmaf in ku bi serbestî li nav xwezayê bigerin. Ne grîng e ku kî xwediyê erd e. Ji vê re dibêjin mafê her kesekî (allemansrätt). Her kes dikare ji xwe re berên bejî û kuvankên li çolê kom bike.Her wisan jî mirov dikare ji xwe re gelek kulîlkên bejî kom bike. Lê belê hin kulîlk û çend giya hene ku ew parastî (skyddade) ne. Ew bi qanûnê hatine parastinê. Mirov nikare wan ji xwe re jê ke û bibe. Kes destûr nîn e ku zerarê bigehîne xwezayê. Heger te divê ku tu masî bigrî yan nêçîrê bikî, divêt ku tu destûra taybetî ji xwe re werbigirî.


Sipas

Bixêrhatî ji bo babetye zanyarî, tê re daxwazî kûr bin ji bêtir sebaret be her meseleyeka komellayetîye.

Azhar û Mustafa


Pêşnîyaz ji bo xwe dan

•Kar/perwerde •Demokrasî ji armancin hilbijartin•Malbat(mal)•Hêwirîn •Sermaye •Roşinbîrî (Kultur)•Pirsin serfkarên•Mêjûê (dîroka) Swêd

Documents

Swêd Effektivare samhälls- och hälsokommunikation för nyanlända på hemspråk i Dalarna. Ett projekt med Dalakommunerna i samverkan med……