Vì sao tr! em Nh"t gi#i nh$ v"y? T"n m%t ch&ng ki'n v( giáo d)c m*m non Nh"t B+n, tôi không khó hi,u l%m khi th-y .-t n$/c m0t tr1i m2c này l3i .*y nh4ng con ng$1i phi th$1ng, dù trong chi'n tranh, trong phát tri,n kinh t', hay c+ trong nh4ng th+m h2a thiên tai kh5ng khi'p nh$ .6ng .-t, sóng th*n, h2 v7n th, hi8n m6t tinh th*n vô cùng Nh"t B+n. B!ng cách nào mà h" l#i có th$ d#y tr% em làm &'(c nh)ng &i*u tuy+t v,i &-n nh' v.y? /$ làm sáng t0 v1n &* này, tôi &ã có nh)ng bu2i th3o lu.n và trao &2i tr4c ti-p v5i cô hi+u tr'6ng cùng các cô giáo trong tr',ng. !

!N-u bé t4 mày mò và phát hi+n ra r!ng màu xanh da tr,i tr7n v5i màu vàng s8 thành màu xanh lá cây, bé s8 nh5 r1t lâu. !!Ch9i ., h2c và h2c qua ch9i Cô giáo ch9 nhi+m l5p Usagi-gumi gi3i thích v5i tôi, quan &i$m c: b3n c9a giáo d;c Nh.t B3n là: “T#o &i*u ki+n t<i &a &$ tr% t4 tr3i nghi+m và khám phá”. Cách ti-p nh.n ki-n th=c c9a tr% không gi<ng nh' ng',i l5n. Ng',i tr'6ng thành có h"c b!ng cách &"c sách, ho>c nghe ng',i khác gi3ng gi3i l#i là có th$ hi$u và n?m v)ng v1n &*, còn tr% em thì không h"c nh' v.y. Tr% không khám phá th- gi5i b!ng sách v6, mà b!ng chính nh)ng &i*u các em tr3i qua. Tr% có th$ h"c thu7c lòng “h#t n@y mAm thành chBi, chBi l5n thành cây, cây ra n;, n; n6 thành hoa...”, nh'ng chC là h"c thu7c lòng thôi, ch= không ph3i th.t s4 hi$u. “N-u bé t4 mày mò và phát hi+n ra r!ng màu xanh da tr,i tr7n v5i màu vàng s8 thành màu xanh lá cây, bé s8 nh5 r1t lâu” – cô chia s%.

Vì v.y, các cô luôn c< g?ng nói ít nh1t có th$, và t#o &i*u ki+n cho các bé t4 tr3i nghi+m. M7t &=a tr% t4 mình khám phá ra r!ng gõ 2 thanh kim lo#i vào nhau s8 phát ra ti-ng &7ng, dù &ó là &i*u ai cDng bi-t c3 rBi nh'ng v5i tr% thì s4 ki+n &ó cDng gi<ng h+t nh' Edison phát minh ra bóng &èn v.y. Tr% s8 h"c &'(c r1t nhi*u tE &ó. 5 m)c tiêu c5a tr$1ng m*m mon Theo cô hi+u tr'6ng, m7t trong nh)ng &i*u r1t quan tr"ng m7t tr',ng mAm non cAn làm &'(c, &ó là t#o ra m7t môi tr',ng &9 phong phú cho tr% tr3i nghi+m, tE c0 cây, hoa lá, bãi cát, sân ch:i, các trò ch:i dân gian, &B th9 công, màu v8... Nh)ng ho#t &7ng vui ch:i hàng ngày, cDng chính là nh)ng l5p h"c v* th- gi5i bên ngoài dành cho tr%. Môi tr',ng mà các tr',ng mAm non Nh.t B3n t#o ra không chC là “môi tr',ng” v* c: s6 v.t ch1t, mà còn là môi tr',ng t':ng tác gi)a tr% em v5i tr% em, và gi)a tr% em v5i các cô giáo. Các bé &'(c khuy-n khích ch:i cùng nhau, khi th1y có bé nào ch:i m7t mình thì các cô giáo s8 ra h0i chuy+n và tìm cách giúp bé hòa nh.p vào m7t nhóm nào &ó.

!Bé thu ho#ch khoai. !Khi gi)a các bé có xích mích – chuy+n không th$ tránh kh0i khi tr% em ch:i v5i nhau, &ây cDng là lúc các cô giáo s8 ra tay, nh'ng không ph3i làm tr"ng tài phân xF “&úng-sai”, không có ai &úng, không có ai sai, c3 hai phía &*u ph3i nhìn l#i xem mình &ã có lGi gì và xin lGi b#n, sau &ó ra d1u làm hòa. M5i ít phút tr'5c còn gi.n dGi nhau là th-, v.y mà chC ít phút sau các bé &ã n?m tay nhau, c',i th.t t':i và ti-p t;c cùng nhau khám phá th- gi5i. Không chC có v.y, nhà tr',ng còn t2 ch=c r1t nhi*u các ho#t &7ng t.p th$, &$ các bé có c: h7i ch:i &ùa v5i nhau, ho>c cùng nhau nG l4c, c< g?ng v'(t qua m7t thF thách trong trò ch:i. M7t tuAn trung bình có tE 2-3 ho#t &7ng nh' v.y.

Tôi nh.n ra r!ng, tr% em Nh.t B3n &'(c h"c cách =ng xF, &<i nhân xF th- ngay tE khi các bé h"c trong tr',ng mHu giáo. Nh)ng chu@n m4c =ng xF, chu@n m4c &#o &=c, vIn hóa c9a dân t7c &'(c các cô giáo khéo léo truy*n cho tr% tEng chút m7t thông qua các ho#t &7ng hàng ngày. Các tr',ng mAm non Nh.t B3n luôn c< g?ng t#o cho tr% môi tr',ng t<t nh1t &$ &#t &'(c 5 m;c tiêu chính sau: Tr% có tâm hBn phong phú; tr% kh0e m#nh; tr% hòa nh.p và có nhi*u b#n thân; tr% chJu khó suy nghK; tr% luôn c< g?ng và nG l4c. Hãy ., bé t: làm Khi tôi k$ r!ng tr% em Vi+t Nam dù h"c c1p I rBi nh'ng vHn còn nhi*u bé &'(c b< mL ho>c cô giáo xúc cho In, m>c quAn áo h7, lAn này &-n l'(t cô hi+u tr'6ng tròn m?t ng#c nhiên. Cô hi+u tr'6ng gi3i thích r!ng, tr% em khi m5i b?t &Au t.p làm m7t vi+c gì &ó thì không th$ làm t<t ngay &'(c, không chC tr% em Vi+t Nam mà tr% em Nh.t B3n cDng nh' v.y. Nh' vi+c m>c áo, lúc &Au các bé m>c r1t ch.m, x0 nhAm tay, cài nhAm khuy su<t, nh'ng rBi c= làm nhi*u thì các bé dAn bi-t cách làm, làm nhanh h:n và chính xác h:n. Ho>c &ôi khi các bé &ánh &2 nh)ng h#t &G, h#t vEng (dùng &$ ch:i) v':ng vãi kh?p l5p h"c, &$ d"n nh)ng th= này &òi h0i ph3i có s4 khéo léo trong vi+c sF d;ng ch2i, nên bình th',ng dù các bé có quét &i quét l#i vài lAn cDng không s#ch &'(c. Và bao gi, sau khi các bé ra v* h-t, các cô giáo cDng ph3i d"n dLp và s?p x-p l#i l5p h"c m7t lAn n)a. “Nh'ng chúng tôi vHn cho các bé làm, làm không ph3i &$ d"n s#ch l5p, làm là &$ rèn thói quen s#ch s8, rèn tính cách t4 giác cho tr%.” – cô hi+u tr'6ng chia s%. M7t l5p h"c mHu giáo công l.p c9a Nh.t B3n có th$ lên t5i 30 tr%, nh'ng chC có duy nh1t m7t cô giáo. Nh'ng tôi ch'a tEng th1y các cô giáo ph3i gào lên hay gBng mình &$ qu3n các bé, b6i vì các bé r1t t4 giác.

Bé mAm non h"c n1u In. B; m< .óng vai trò r-t l/n Tr% em 6 Nh.t B3n chC &-n tr',ng tE 9h sáng &-n 2h chi*u, 5 bu2i 1 tuAn, t=c là chC kho3ng 25h/tuAn, th,i gian các bé 6 bên gia &ình nhi*u h:n th,i gian bé 6 tr',ng t5i 7 lAn. Chính vì v.y, b< mL &óng vai trò r1t l5n trong s4 phát tri$n và &Jnh hình tính cách c9a tr%. “M tr',ng chúng tôi có th$ d#y tr% c< g?ng t4 l.p, gi) gìn v+ sinh, ch1p hành lu.t giao thông... nh'ng khi v* nhà n-u b< mL l#i làm ng'(c l#i thì t1t c3 nh)ng &i*u trên s8 tr6 thành vô nghKa.” – Cô hi+u tr'6ng nói. Dù các cô giáo có nG l4c &-n m1y &$ d#y tr% &i &úng lu.t giao thông, nh'ng khi &'a tr% &i ch:i b< mL l#i v'(t &èn &0 thì tr% cDng s8 không ch1p hành lu.t giao thông. Ho>c trong vi+c d#y tr% t4 l.p, 6 l5p các cô giáo c< g?ng rèn thói quen cho tr% bi-t d"n dLp khi th1y bEa bãi, nh'ng v* nhà b< mL l#i làm h7 thì tr% cDng không hình thành &'(c N th=c t4 giác. /$ vi+c nuôi d#y tr% &#t hi+u qu3 t<t h:n tE phía gia &ình, các cô giáo th',ng xuyên có các bu2i trao &2i và chia s% v5i ph; huynh v* cách nuôi d#y con. Các ông b< bà mL ng',i Nh.t cDng r1t “nghe l,i” cô giáo: “V* kinh t- hay k- toán thì tôi r1t t4 tin, nh'ng v* vi+c nuôi d#y tr% thì tôi l#i chOng bi-t gì, nên tôi luôn c< g?ng làm theo h'5ng dHn c9a các cô giáo – nh)ng ng',i có chuyên môn v* vi+c này” - m7t ng',i mL cho bi-t.

• Bài và !nh: Quách =&c Anh(Tokyo, Nh"t B!n) !

!