CHNG I: NHNG VN C BN V QUN TRI.KHI QUT CHUNG V QUN TR1. Khi nim, chc nng v nng lc qun tra, T chccon ngi ngay t bui bnh minh ca lch s nhn loi do tp tnh vn c ca sinh vt ( ng vt c cm gic) con ngi ( ng vt c thc v mnh v v ngi khc): (1) tp tnh v mi tn ti, (2) tp tnh cn sng chung c sng an ton, (3) tp tnh phn chia lnh th nhm s hu v c phng tin sng, (4) tp tnh con u n- quyn lc cnh tranh phn cp, (5) tp tnh bt chc( hc hi, tip thu), (6) tp tnh c kh nng t duy sng to, (7) tp tnh mun hiu bit v m rng mi trng sng( i ngoi, giao tip), con ngi bit qui t nhau li thnh by, nhm tn ti vi hai mc tiu: - m bo c sng an ton trong mi trng( kim c ci n, chng li s tn cng ca th d, thin tai, ca cc by nhm khc)- pht trin(kimsngtt hn, cmi trngsngln hn)dn dn s cng ng sinh tn c t chc ngy mt cht ch v to thnh cc x hi vi cc hot ng a dng v phong ph trn tri t. trong qutrnhsngchungvi nhau, conngi cthi quenlunchn nhng ngi ng loi, chnh thi quen to cho con ngi hai c im m cc sinh vt khc khng c, l: 1)con ngi bit t iu khin ly mnhv2)ckhnngpht trinthctrchnhimcamnhi vi ngi khc. c im th nht to ra thuc tnh ca con ngi cn c bu bn, c cng ng, cn c im th hai to ra thuc tnh con ngi thch cuc sng t do, sng to, c quyn lc chi phi, tc ng n ngi khc.T hai c im v hai thuc tnh nu trn, cng vi s pht trin ca lc lng sn xut x hi, s hnh thnh cc nhm vi t cch l cc t chc x hi l mt iu tt yu.T chc l s sp xp c h thng nhng ngi phi hp hot ng vi nhau t c mc tiu c th.Mt n v kinh doanh l mt t chc, cc bnh vin, trng hc, bo tng, cu lc b, ca hiu, cng vin gii tr ngoi tri, nh hng, ban nhc, nhm cng ng, c quan cng quyn,... cng l cc t chc. Cc t chc c th c quy m ln hay nh, hot ng nhm mc ch sinh li hay phi li nhun, cung cp sn phm hay dch v hoc c hai, mt s ang c qun tr tt, mt s ang n lc duy tr s tn ti pht trin...Trn c s , mt t chc c cc c im chung u bao gm nhiu ngi nhm gp li vi nhau theo cch thc no (c mt cu trc, h thng r rng) v cng n lc t c nhng mc tiu m tng c nhn ring l n c hot ng khng th hon thnh c.Mc tiu l kt qu trong tng lai m t chc mong mun t c, l nhng iu t chc cam kt t c n. Nhng khng c mc tiu no c th t c nu khng c con ngi, con ngi l c trng th hai ca t chc a ra cc mc tiu v thc hin hng lot cc hng ng thc hin cc mc tiu . c im th ba l tt c cc t chc u xy dng cho mnh mt cu trc, mt h thng m trn c s mi ngi c th phi hp hot ng vi nhau nhm t c nhng mc tiu nh.b, Khi nim qun tr .Qun tr tr thnh ngnh khoa hc mi m, c rt nhiu khi nim khc nhau v qun tr.Theo Mary Parker Follett thuc L thuyt hnh vi (Behaviourism) li nh ngha: "Qun tr l vic hon thnh cng vic thng qua ngi khc".Koontf v O' Donnell trong gio trnh "Nhng iu ct yu ca qun l" nh ngha: "C l khng c lnh vc hot ng no ca con ngi quan trng hn l cng vic qun l, bi v mi nh qun tr mi cp v trong mi c s u c mt nhim v c bn l thit k v duy tr mt mi trng m trong cc c nhn lm vic vi nhau trong cc nhm c th hon thnh cc nhim v v cc mc tiu nh".James H.Donnelly, JamesL.GibsonvJohnM.Ivancevichtronggio trnh "Qun tr hc cn bn" li cho rng, "Qun tr l qu trnh do mt hay nhiu ngi, nhm phi hp cc hot ng ca nhng ngi khc t c nhng kt qu m mt ngi hnh ng ring r khng th no t c".Stoner v Robbins li cho rng: Qun tr l mt tin trnh bao gm vic hoch nh, t chc, qun tr con ngi, v kim tra cc hot ng trong mt n v, mt cch c h thng nhm t c mc tiu ca n v .Ni mt cch tng qut:Qun tr l hot ng cn thit phi c thc hin khi con ngi kthp vi nhau trong t chc nhm t c nhng mc tiu chung.Qun tr hc l khoa hc v ngh thut nghin cu, x l cc vn v qun tr ca t chc c con ngi tham d.Thc cht ca qun tr: xt v mt t chc v k thut hot ng ca qun tr, qun tr l s kt hp mi n lc chung ca con ngi trong t chc v vic s dng tt cc ca ci vt cht thuc phm vi s hu ca t chc t c mc tiu chung ca t chc v mc tiu ring ca mi mt ngi mt cch khn kho nht v c hiu qu nht. qun tr phi tr li cc cu hi: phi t mc tiu no ra, phi t mc tiu nh th no v bng cch no, phi m rng nh hng ca t chc bng cch no, c ri ro no c th xy ra v cch x l, trong mt chng mc no cng phi tr li cu hi: mc tiu t ra c ngha g khng?Qun tr ra i chnh l to ra mt hiu qu hot ng cao hn hn so vi vic lm ca tng c nhn ring r, ca mt nhm ngi khi h tinhnh cc cng vic c mc tiu chung gn gi vi nhau.Ni mt cch khc: thc cht ca qun tr l l qun l con ngi trong t chc, thng qua vic s dng c hiu qu nht mi tim nng, mi mi quan h v mi c hi c th c ca t chc.Qun tr v lnh oy l hai thut ng khng ng nht c gii thch ty vo lnh vc nghin cu ( trong chnh tr khc trong x hi, trong kinh doanh khc trong chnh tr). Trong lnh vc kinh doanh, hai thut ng qun tr v lnh o u bao hm tc ng nhng khc nhau v mc v phng thc tin hnh. Lnh o ( hng dn) l qu trnh nh hng di hn cho chui cc tc ng ca ch th qun tr, cn qun tr l qu trnh ch th t chc lin kt v tc ng ln i tng b qun tr thc hin cc nh hng tc ng di hn. lnh o l qun tr nhng mc tiu rng xa hn, khi qut hn. Cn qun tr l lnh o trong trng hp mc tiu c th hn v chun xc hn. Ngi lnh o l ngi to ra mt vin cnh c th tp hp c nhiu qun chng, cn ngi qun tr l ngi tp hp c nhn ti vt lc bin vin cnh thnh hin thc. c, Cc chc nng qun trHenryFayoltnm1916 nulnnmchc nng: Hochnh (Planning), T chc (Organizing), Ch huy (Command), Phi hp (Coordination) v kim tra (Control).Robert Kreitner th li cho c tm chc nng: Hoch nh, Ra quyt nh (Decision marking), T chc nhn s (Staffing), Truyn thng (Communicating), ng vin (Motivating), Lnh o v Kim tra.James Stonernu ln bn chc nng: Hoch nh, T chc, Lnh o, Kim tra.Nhn chung th qun tr c bn chc nng c bn sau y- Hoch nh (Planning): L chc nng u tin trong tin trnh qun tr bao gm vic xc nh mc tiu hot ng, xy dng chin lc tng th t mc tiu v thit lp mt h thng cc k hoch phi hp hot ng. Xc nh cn theo ui nhng mc tiu no? Cn nh v cc ngun lc nh th no?- T chc (Organizing): Lin quan n thit lp mt c cu cc vai tr c nh thng qua vic xc nh, lit k ra nhng hnh ng cn c hng n t c mc tiu ra.T chc to ra c cu cc mi quan h lm vic, phn nhm ngi vo cc phng ban tu theo nhim v (quyn hn & trch nhim).- Lnh o (Leading): Xc nh phng hng, cng b tm nhn r rng cho nhn vin hng theo. To s phi hp v ng vin nhn vin cng lm vic t c nhng mc tiu chung. Kt qu ca chc nng lnh o l mc ng vin v s cam kt ca nhn vin.- Kim tra (Controlling): L hot ng nhm dn dt cc bin c v qu o ng hng vi mc tiu ra. Mc d hoch nh i trc kim tra song to ra nhng k hoch khng t thnh t ly c, chc nng kim tra l chc nng thng xuyn trong h thng.Nhng chc nng trn y l ph bin cho mi nh qun tr. D nhin, ph bin khng c ngha l ng nht, v mi t chc l khc bit, c nhng c im ring nn qun tr cng c nhng hot ng khc nhau. Nhng ch l s khc nhau v mc phc tp, phng php thc hin ch khng phi khc nhau v bn cht.d, Nng lc qun trHu ht cc nh qun tr thnh cng u pht trin nhng nng lc cho php h thc hin hiu qu cng vic qun tr nhng cp khc nhau trong t chc. Nng lc c xem l s tng ho ca kin thc, k nng, hnh vi v thi gp phn to nn tnh hiu qu trong cng vic ca mi ngi. L phm cht tm l v sinh l to cho con ngi kh nng hon thnh mt lot hot ng no vi cht lng cao.Theo cc nh qun tr vin c su nng lc chnh yu sau y thc hin cc hot ng ca mnh v ng gp cho s thnh cng ca t chc: Nng lc truyn thng; Nng lc hoch nh v iu hnh; Nng lc lm vic nhm; Nng lc hnh ng chin lc; Nng lc nhn thc ton cu; Nng lc t qun.*Nnglctruynthng(Communicationcompetency). Lkhnng truyn t v trao i mt cch hiu qu thng tin lm sao mnh v nhng ngi khc hiu r. Qun tr l thc hin cng vic cng vi v thng qua ngi khc, phi lm vic vi nhng con ngi trong t chc nn nng lc truyn thng rt thit yu i vi vic thc hin hiu qu qun tr, bao gm: Truyn thng khng chnh thc (Infomal Communication). Khuynkhchtruynthnghai chiuthngquat cuhi cc nhng thng tin phn hi, lng nghe v thit lp nhng cuc tr chuyn thn mt. Hiu c tnh cm ca ngi khc. Thit lp cc mi quan h c nhn mnh m vi con ngi. Truyn thng chnh thc (Fomal Communication). Thng bo cc hot ng, cc s kin lin quan n mi ngi gip h cp nht cc s kin, hot ng. To ra kh nng thuyt phc, trnh by n tng trc cng chng v trnh by vn tt. Vit r rng, sc tch v c hiu qu, s dng cc ngun d liu trn my tnh. Thng lng (Negotiation). Thay mt nhm m phn mt cch hiu qu v vai tr v ngun lc. Rn luyn k nng pht trin cc mi quan h v x l cc mi quan h vi cp trn. Thc hin cc hnh ng quyt on v cng bng i vi thuc cp.Trong su nng lc c bn nh qun tr nng cao hiu qu thc thi cng vic, nng lc truyn thng l c bn nht. Nu khng t mnh din t v hiu nhng ngi khc, hay quan st cc c ch th nh qun tr khng th s dng cc nng lc khc mt cch c hiu qu. Hn na, h khng th qun tr mt mng li cc mi quan h phc tp m n vn l bn cht ca t chc ngy nay, mng li lin kt vi mi ngi bn trong cng nh bn ngoi ca t chc.*Nnglc hochnhviuhnh(PlanningandAdministration Competency). Bao gm vic quyt nh nhng nhim v cn phi thc hin, xc nh r xem chng c th c thc hin nh th no, phn b cc ngun lc thc hin nhng nhim v v gim st ton b tin trnh on chc rng chng c thc hin tt. N bao gm: Thu thp, phn tch thng tin, v gii quyt vn (Information gathering, analysis, and problem solving). Kim sot v s dng cc thng tin xc nh r cc triu chng, cc vn v cc gii php c th c. a ra quyt nh kp thi. Tnh ton nhng ri ro v tin liu kt qu. Hochnhvtchcthchinccdn(Planningand Organizing projects). Pht trin cc k hoch v tin t c cc mc tiu mt cch c hiu qu. Phn nh cc u tin trong vic thc thi nhim v v phn quyn chu trch nhim. Xc nh, t chc v phn b cc ngun lc cn thit thc hin nhim v. Qunlthigian(timemanagement). Kimsot ccvn chung v cc d n theo thi gian. Gim st v duy tr cng vic theo tin hoc thc hin cc thay i theo tin nu cn. Thc hin cng vic mt cch hiu qu di p lc ca thi gian. Lpngnschvquntr ti chnh(Budgetingandfinalcial management). Hiu r ngn sch, cc dng chu chuyn ca tin mt, cc bo co ti chnh, v bit cch s dng chng ra quyt nh. Ghi chp y v chnh xc cc s sch ti chnh. Pht tho cc nguyn tc tng qut v ngn sch v lm vic vi mi ngi trn nhng nguyn tc ny.* Nng lc lm vic nhm (Teamwork Competency).Hon thnh cng vic thng qua nhng nhm ngi c cng trch nhim v thc hin cng vic mang tnh ph thuc ln nhau. Cc nh qun tr c th lm cho hot ng nhm c hiu qu hn bng cch Thit k nhm (Designing teams) Torami trngmangtnhhtr(CreatingaSupportive environment) Qun tr s nng ng ca nhm (Managing team dynamics)Nhngcng tyc qun tr tt thngt chclao ngtheonhm. Thit k nhm hay t chc nhm l bc u tin v l trch nhim ca nh qun tr hay ngi lnh o nhm. Nhng i vi cc nhm t qun, ton b cc thnh vin tham gia vo qu trnh thit k nhm. Vic thit k nhm bao gm, thit lp cc mc tiu phi hon thnh, xc nh cc cng vic cn phi thc hin, v thnh vin cn thit hon thnh cc cng vic . Nhm c thit k tt s c kh nng t c nhng hiu qu cao, nhng cn phi c mt mi trng h tr huy ng y cc tim nng ca n. Trong mt mi trng m cc thnh vin ca nhm c trao quyn hot ng da trn kh nng suy xt tt nht ca h. Khuyn khch, h tr, tha nhn, khen ngi v tng thng cho cc thnh vin trong nhm. C th, cc kha cnh ca nng lc lm vic nhm bao gm Thit k nhm. Thit lp cc mc tiu r rng. Xy dng c cu thnh vin nhm. Xc nh trch nhim chung cho c nhm, n nh nhim v v trch nhim cho tng thnh vin ca nhm mt cch thch hp. To ra mi trng mang tnh h tr. To dng mi trng hp tc hiu qu trn c s lun c nh gi kp thi, khch l v khen thng. H tr nhm trong vic xc nh v s dng cc ngun lc. hnh ng nh l mt hun luyn vin, ngi t vn i vi cc thnh vin trong nhm. Qun tr s nng ng ca nhm. Hiu r nhng im mnh v im yu ca tng thnh vin trong nhm trn c s khai thc nhng immnhhonthnhmctiucanhm. Ci mi vi ccmu thun, bt ng v x l tt chng nng cao kt qu cng vic. Chia s s tin cy i vi con ngi.*Nng lc hnh ng chin lc (Strategic Action Competency).Hiu r s mnh tng qut, cc gi tr ca t chc. Trin khai n cc thuc cp c phn nh, phi hp mt cch r rng trong ton b t chc. Hiu r ngnh hot ng (Understanding the Industry). Hiu r v ngnh hot ng v nhn ra nhng thay i trong ngnh c th to ra nhng c hi hay nguy c nh th no n t chc. Bit c hnh ng ca cc i th cnh tranh v cc i tc chin lc. C th phn tch cc xu hngchungxyratrongngnhvtinontcngcachngtrong tng lai. Hiu bit t chc (Understanding the Organization). Hiu r s quan tm ca cc gii hu quan. Hiu r nhng im mnh v nhng gii hn ca cc chin lc ca tng n v kinh doanh. Nm vng nhng nng lc khc bit trong t chc. Thc hin cc hnh ng chin lc (Taking strategic action). Phn nh cc u tin v a ra cc quyt nh s mnh ca t chc v cc mc tiu chin lc. Nhn thc nhng thch thc ca qun tr trong tng phng n chin lc v khc phc c chng. Thit lp cc chin thut v cc mc tiu tc nghip gip cho vic thc hin cc mc tiu chin lc mt cch d dng.* Nng lc nhn thc ton cu (Global Awareness Competency). Th gii ngy cng phng hn, s kt ni ngy cng mnh m, vic phi hp s dng cc ngun lc nhn s, ti chnh, thng tin v nguyn liu t nhiu quc gia p ng nhu cu ca th trng vi s a dng v vn ho i hi cc nh qun tr phi c nng lc nhn thc ton cu. C kin thc v hiu bit v vn ho (Cultural knowledge and understanding). Hiu bit v cp nht cc khuynh hng, cc s kin kinh t, chnh tr, x hi v kinh t trn ton th gii. Nhn thc c s tc ng ca cc s kin quc t n t chc. Hiu, c v ni thng tho hn mt ngn ng khc. Ho nhp v kh nng nhy cm v vn ho (Cultural Openness and sensitivity). Hiu r nhng c trng ca s khc bit ca cc quc gia, dn tc v nn ci m xem xt nhng s khc bit ny mt cch khch quan, trung thc. Nhy cm i vi nhng s khc bit vn ho ring bit v c kh nng nhanh chng thch nghi vi cc tnh hung mi. iu chnh hnh vi mt cch thch hp khi giao tip vi nhng ngi c nn tng vn ho khc nhau.*Nng lc t qun (self-management competency).Con ngi phi c trch nhim i vi cuc sng ca chnh mnh bn trong cng nh bn ngoi cng vic.Thng thng, khi mi vic tin trin khng tt p, con ngi c khuynh hng cc kh khn cho hon cnh, nhng nh qun tr gii khng ri vo cm by . Nng lc t qun bao gm C x trung thc v o c (Integrity and ethical conduct). C nhng chun mc c nhn r rng. Sn sng tha nhn nhng sai lm. Chu trch nhim v cc hnh ng ca mnh C c tnh v ngh lc (Personal drive and resilence). C trch nhim v tham vng cng nh ngh lc hon thnh mc tiu. Lm vic chm ch hon thnh cng vic. Bn ch ng u vi nhng tr ngi v bit vn ln t tht bi. Cn bng gia yu cu ca cng vic v cuc sng (Balancing work and life demands). Thit lp s cn bng hp l gia cng vic v cc kha cnh khc ca cuc sng. C kh nng t chm sc bn thn c v th xc ln tinh thn, bit cch gim bt v loi b s cng thng. Bit thit lp cc mc tiu lin quan n cng vic v cuc sng. Kh nng tnhn thc v pht trin (self awareness and development).C nhng mc ch ngh nghip v c nhn r rng. S dng nhng im mnh to li th v tm cch khc phc b p nhng im yu. Bit phn tch v hc hi nhng kinh nghim trong cng vic v cuc sng.2. Nh qun tra, Khi nimCcnhquntrlmvictimtningitagiltchc, nhng khng phi bt c ai lm vic trong t chc u l nh qun tr. L do tht n gin l cc cng vic qun tr khng phi l tt c cc cng vic trong t chc, m n l nhng hot ng mang tnh cht nh hng, phi hp, la chn, quyt nh v kt dnh cc cng vic t c mc tiu c th ca chnh t chc .Nh qun tr l tn gi chung ch nhng ngi thc hin cng vic cng vi v thng qua ngi khc t c mc tiu. L nhng ngi c quyn hn, trch nhim qun tr vic s dng cc ngun lc ca t chc hon thnh mc tiu.Cc thnh vin trong t chc c th chia lm hai loi: Nh qun tr v nhng ngi tha hnh (nhng ngi khng qun tr).b, Vai tr ca nh qun trCc nh qun tr thc hin cc chc nng qun tr thng qua gi nhiu vai tr khc nhau trong tin trnh qun tr. Vai tr l tp hp nhng hnh vi c t chc nhm t c nhng mc tiu ra.Nh nghin cu Hoa K, Henry Mintzbezg qua nghin cu nhiu hot ng qun tr tp hp c 10 vai tr ph bin nht ca cc nh qun tr hc.chng c phn chiathnh 3 loi: Vai tr quan h vi con ngi, Vai tr truyn thng v vai tr ra quyt nh.Bng 1.1: Vai tr ca nh qun trLoi vai trVai tr Bn chtQuan h tng tc gia ngi vi ngi1. Vai tr tng trngThhinnhmt biuhinvquynlcphpl, thchinnhngnhimvmangtnhcht nghi l, hnh thc nh k vn bn, n khch 2. Vai tr lnh o Phi hp v kim tra cng vic ca nhn vin di quyn, ng vin h hon thnh nhim v3. Vai tr lin kt Lchiccuni, truynthng, linkt mi ngi trong v ngoi t chcTruyn thng4. Trung tm thu thp x l thng tinGi vai tr l trng tm trung chuyn, lu gi, x l thng tin. Phn tch thng tin nhm nhn dng nhng c hi hay e da i vi t chc5. Ngi ph bin truyn t thng tinChuyntithngtinnhmtcngnthiv ngthi ca nhn vin. Ph bin thng tin n nhng ngi c lin quan6. Pht ngn vin Gii thch, bovhaytranhci, tranhththms ng h cho t chc, ni ln ting ni ca t chc i vi bn ngoi.Ra quyt nh7. Ngi doanh nhnTm cch thit k v khi xng nhng thay i hot ngcatchc,torabcchuynbintttrong n v 8.Gii quyt khng hongGiiquyt nhngxotrn, bincbt ng, nhng vn nn xy ra i vi t chc9. S iu phi ngun lcXc nh, phn b v nh v cc ngun lc mt cch hp l10. Nh thng thuytTham gia cc cuc thng lng vi cc bn i tc em li kt qu c li nht cho t chcc, Cp qun trTrong t chc cc cng vic qun tr khng ch mang tnh chuyn mn ho cao m n cn mang tnh th bc rt r nt. Theo , cc nh qun tr thng c chia lm ba cp: Nh qun tr cp cao, Nh qun tr cp trung gian (nhm kt ni) v nh qun tr cp c s (nh qun tr cp thp).* Nh qun tr cp cao (Top managers): Hot ng bc cao nht trong t chc, h chu trch nhim v nhng thnh qu cui cng ca t chc. H QTVCp caoQTVCp trung gianQTVcp c sKhng quan trHnh 1: Cc cp qun trCac quyt nh chin lcCac quyt nh chin thutCac quyt nh tac nghipa ra cc quyt nh chin lc, t chc thc hin chin lc, duy tr v pht trin t chc.Ch tch hi ng qun tr, thnh vin hi ng qun tr; Ban gim c; Hiu trng; Ch tch, ph ch tch cu lc b ... l nhng nh qun tr.* Nh qun tr cp trung gian (Middle Managers):Nhng nh qun tr hot ng di cp cao v trn cp c s. Nhim v ca h l a ra cc quyt nh chin thut, thc hin cc k hoch v chnh sch ca t chc, phi hp cc hot ng, cc cng vic t c mc tiu chung.Nhng nh qun tr cp trung gian thng c cc chc danh nh trng (ph) phng, ban; trng (ph) cc b phn, chi nhnh, khu vc; ... * Nh qun tr cp c s (First-lines managers):Nhng nh qun tr cpbccuicng,nhimvcahlaraccquytnhtcnghip nhm c thc, hng dn, iu khin cc cng nhn vin trong hot ng kinh doanh, tc nghip hng ngy.Chc danh ca h l nhng ngi c cng, trng ca, t trng, i trng, nhm trng,....

d, K nng nh qun trRobert Katz, trongbi vit "SkillsofaneffectiveAdministrator"(K nng ca mt qun tr vin thnh cng) ng trn tp ch Harvard Business Review, thng 12 nm 1974 trnh by 3 k nng cn thit m mt qun tr vin cn c, bao gm:* K nng k thut hoc chuyn mn nghip v (Technical skills).Knngkthut baohmnnglcpdngnhngphngphp,qui trnh v k thut c th trong mt lnh vc chuyn mn no . Nhng k nngnyrtcnthit i vicck s thitk, cc nh nghincu th trng, cc chuyn vin k ton v cc lp trnh vin vi tnh. Chng kh c thvthngc dy trong cc trng hc,cckha hun luynngh nghip. Mc s dng nhng k nng ny ca nh qun tr rt khc nhau v iu gn lin vi vic nhn r v pht trin cc k nng k thut trong t chc.* K nng nhn s (Human skills). Lin quan n kh nng cng lm vic, cng ng vin v iu khin con ngi. y l ti nng c bit ca nh qun tr trong vic quan h vi ngi khc nhm to thun li v thc y s hon thnh cng vic chung, l k nng cn thit cho bt c qun tr vin no, bt k t chc no. Mt vi k nng nhn s cn thit cho nh qun tr l bit cch thng t hu hiu (ni, vit v phi ngn ng), c thi quan tm tch cc n ngi khc v khung cnh cng vic, xy dng khng kh hp tc gia mi ngi lao ng v bit ng vin cc nhn vin di quyn.Mt nh qun tr c k nng tng tc qua li vi ngi khc trnh tuyt ho s khuyn khch c cp di v nhn vin tham gia vo qu trnh ra quyt nh m khng s mt uy tn. ng ta lun qu trng mi ngi v c mi ngi qu trng.* K nng nhn thc (Conceptual skills)L k nng kh hnh thnh nhng c vai tr c bit quan trng i vi nh qun tr, nht l i vi nh qun tr cp cao. H cn c t duy chin lc ra ng li chnh sch i ph hiu qu vi bt trc e do cng nh nm bt c hi a t chc pht trin. Bit cch lm gim s rc ri, phc tp mt mc c th chp nhn c trong t chc. Phn tch v chun on tnh hung, tm ra quan h nguyn nhn kt qu.e, Mi quan h gia cp qun tr v k nng qun trTrong lc tt c cc nh qun tr u cn thit ba k nng trn, tuy nhin mc cn thit ca cc k nng khc nhau i vi cc cp qun tr l khc nhau. Ni chung, nhng cp bc qun tr cng cao th cng cn nhiu k nng nhn thc hay t duy. Ngc li, nhng cp qun tr cng thp th cng cn nhiu k nng v chuyn mn k thut. K nng nhn s th bt k cp bc no cng cn thit v quan trng. iu ny c th hin qua m hnh sauK nngT duyK nngNhn sK nngK thutNh Qun trcp caoNh Qun trcp trung gianNh Qun trcp c s Hnh 2 Mi quan h gia cc cp qun tr v k nng qun tr3. Qun tr l mt khoa hc, ngh thutQun tr l hin tng x hi xut hin cng mt lc vi con ngi, n biu hin trong mi quan h gia con ngi vi con ngi. Trn phng din khoa hc v hot ng thc tin n thc s pht trin mnh m bt u t th k XIX. Qun tr hc ngy nay pht trin mnh m v tr thnh mn khoa hc c lp.Qun tr nh mt ngnh khoa hc pht trin da trn ton b kin thc cng s hiu bit v qun l c tch lu bi nhn loi v c cha ng trong cc quan nim, l thuyt, nguyn tc, phng php v hnh thc qun tr. Qun tr c th hc v p dng trong thc t, mt b phn ca tri thc c tch ly qua nhiu nm, tha hng kt qu t cc ngnh khoa hc khc: ton hc, kinh t hc, iu khin hc,Trong cc hot ng v qun tr ngi ta khng ch cn nhng hiu bit khoa hc m cn c tnh sng to, tnh ngh thut. Tnh ngh thut ca n xut pht t s a dng, phong ph, mun hnh, mun v ca cc s vt, hin tng kinh t - x hi v ttrong qun tr. l ngh thut vn dng trongtnhhungcth, khaithccctimnngkinhdoanh, nghthut sng4. Hiu qu qun trThut ng hiu qu dng cp n vn chng ta lm v thc hin n ra sao. Chng ta thc thi cng vic c ng n hay khng v kt qu t c nh th no so vi yu t m chng ta b ra? Nh qun tr lun ng u vi kh khn, th thch. H phi ng u vi ngun lc u vo khan him nn cn phi quan tm n vic s dng hiu qu chng nh th no trong hot ng sn xut kinh doanh.Nh qun tr c gng s dng ti thiu cc ti nguyn u vo t c mc tiu nh nhau. Tnh hiu qu o lng s ph hp vi mc tiu v, t s gia kt qu t c so vi cc yu t u vo b ra.Hiu qu s tng trong hai trng hp:- Tng kt qu vi chi ph khng i.- Gim chi ph m vn gi nguyn kt qu.Mun t c c hai iu i hi phi bit cch qun tr, khng bit cch qun tr lnh o cng t c kt qu nhng hiu qu s t thp. Mt s qun tr, lnh o gii khng nhng mang li nhiu li nhun cho doanh nghip m cn c ngha quan trng gp phn a nn kinh t t nc nhanh chng pht trin.Trong hot ng kinh doanh, ngi no lun tm cch gim chi ph v tng kt qu tc l lun tm cch tng hiu qu. C th ni rng, l do cn thit ca hot ng qun tr lnh o chnh l mun c hiu qu v ch khi nongi taquantm nhiu quth ngita miquan tmn hot ng qun tr, lnh o.Trong thc t, mi n lc hu ch ca mt doanh nghip c vch ra nhm t c mc tiu ca t chc, vi thi gian, nguyn vt liu t nht u phi la chn qu trnh c bn, cc nguyn tc v cc k thut.Mc tiu ca hot ng qun tr, lnh o nh vy l nhm gip chng ta c nhng kin thc, k nng cn thit gia tng hiu qu trong hot ng kinh doanh v mc tiu li nhun cng nh mc tiu phi li nhun.* Chn dung nh qun tr th k 21Nhng c im ca nh qun tr chu s chi phi rt ln ca nn vn ha, vn minh trong mi quc gia, khu vc. ng thi tnh trng pht trin ca nn kinh t, ca khoa hc k thut v c cu kinh t mi nc cng nh hng rt ln n phong cch qun tr.Nh nghin cu Henri tp hp v a ra bc ha chn dung nh qun tr ca khu vc ng Nam bao gm nhng c im sau:1. C tm nhn quc t, c kh nng giao dch tm mc quc t2. s dng thnh tho ting Anh v cc thit b tin hc.3. C trch nhim cao i vi x hi, c ti quan h, ti giao dch vi cc c quan nh nc c lin quan.4. c tm nhn chin lc di hn v nhng quan im ny th hin nht qun trong cc quyt nh kinh doanh. C phong cch mm do, linh hot thch ng vi mi trng kinh doanh.5. C kh nng sng to mt h thng qun tr, c cu t chc hot ng hu hiu duy tr cc hot ng ca doanh nghip.6. theo ui nhng ng li pht huy nhn t con ngi, quan tm n vicotoccti nngchuynmn, nhnnhnconngi lti nguyn chin lc ca doanh nghip.7. nhy cm vi nhng kha cnh vn ha ca ngh qun tr, vi cc c im a vn ha, dn tc ca a phng, quc gia v khu vc.8. l nh qun tr c c quan tm, i mi.9. khng ngng hc hi t hon thin, t i mi kin thc10.Linkt cht ch cc mnglihot ngcadoanh nghip trn ton quc v cc ng nghip ti cc quc gia trong khu vc.Tm li, chn dung ca nh qun tr th k 21 l mt con ngi hnh ng, c kht vng v l nhn vt trung tm ca thi k pht trin ny.II. S PHT TRIN CA CC L THUYT QUN TR1. L thuyt c in qun trL thut ng c dng ch nhng kin v t chc v qun tr c a ra vo cui th k 19 u th k 20. Bao gm, l thuyt qun tr khoa hc, l thuyt qun tr quan liu v Qun tr tng qut.a, Qun tr khoa hcBao gm cc i din: Frederick Winslow Taylor, Henry L.Gantt, Frank Gilbreth v Lillan Gilbreth.+FrederickWinslowTaylor(1856-1915)cxeml"cha"ca phng php qun tr theo khoa hc, ngi cng cc ng s, bn b m ra "k nguyn vng" cho qun tr M, mt phng php qun tr dng lm c s tri thc cho cng vic qun tr sau ny khng nhng M m cn cc nckhcna. Taylorni v quntrtheo khoahctrongtc phm "Cc nguyntc qun tr mt cch khoa hc (Principles of Scientific Management)" xut bn M ln u vo nm 1911 ca mnh l: bit chnh xc ci bn mun ngi khc lm v sau hiu rng h lm mt cch tt nht v t tn nht.Qun tr khoa hc tp trung vo lao ng c nhn, cc cng c v my mc h s dng. Trit l ca n l thc hnh qun tr nn da trn nhng c s ca quan st v thc t ch khng phi l s suy on hay nghe ngi khc ni.Ttngquntr ca Taylor c th hintrongtc phm"Shop Management" nm1903v"Principles of Scientific Management" nm 1911 v tm tc bn nguyn tc c bn:1. Pht trinphngphplmvickhoahcthaythcholm vic da vo kinh nghim, nhng quy tc thao tc c.2. Xc nh chc nng hoch nh ca nh qun tr thay v cho cng nhn t la chn phng php lm vic ring.3. Lachn v hun luyn cngnhnmtcch khoa hc,pht trin tinh thn hp tc thay v khuyn khch nhng n lc c nhn ring l.4. Phn chia cng vic gia nh qun tr v cng nhnCng tc qun tr tng ng vi bn nguyn tc trn l:1. Nghin cu thi gian v thao tc hp l nht thc hin cng vic. Thu thp thng tin v chi tit, thigian v quy trnh; th cc phng php khc xem cch no l tt nht.2. Tr lng theo nguyn tc khuyn khch theo sn lng, m bo an ton lao ng bng dng c thch hp3. Dng cch m t cng vic li chn cng nhn, thit lp h thng tiu chun v hun luyn chnh thc4. Thngtintrongcngvic, chtrngcngtclpkhochvt chc hot ng+ Henry L.Gantt (1861-1919)Henry Lawrence Gantt vn l cng s rt gn gi vi Taylor v l k s chuyn v h thng kim sot trong nh my. ng gp quan trng nht ca ng cho khoa hc qun tr l s m t dng cng vic cn hon thnh mt nhim v, vch ra nhng giai on ca cng vic theo k hoch, ghi c thi gian hoch nh v thi gian thc s. Gantt tp trung vo tinh thn dn ch trong cng nghip v lun c gng lm cho qun tr theo khoa hc mang tnh nhn o hn. ng chia s, c ngi lm thu v ngi i thuuphi chiasnhngli chchung. Gantt nhnthytmquan trng ca tin thng i vi vic tng nng sut lao ng, v do p dng h thng tin thng cho c ch ln th.+ Frank Gilbreth (1868-1924) v Lillan Gilbreth (1878-1972) c nhng ng gp ht sc quan trng i vi qun tr khoa hc. H s dng cng c mi c tnh cch mng l my chp nh nguyn cu c ng ca cng nhn. L nhng ngi tin phong trong vic nghin cu thi gian, ng tc ca ngi cng nhn, bng cch thc hin nhiu ci tin v nghin cu thi gian v ng lc lm vic ca cng nhn: Chia tch mi hot ng; lm tt hn nhng g ang lm; ti t chc mi hot ng.b, Qun tr quan liuQun tr quan liu c thc hin da trn cc quy tc, mt h thng cp bc, mt s phn cng lao ng r rng v cc th tc chi tit. Max Weber (1864-1920) l mt nh x hi hc ngi c c nhiu ng gp vo l thuyt qun tr thng qua vic pht trin mt t chc "quan liu" bn giy l phng thc hp l t chc mt cng ty phc tp. Ngy nay thut ng quan liugilnmthnhnhmttchccngnhc, lithi, bchmngp trong th tc hnh chnh phin h v n hon ton xa l vi t tng ban u ca Weber. Qun tr quan liu cung cp mt cm nang cho hot ng ca ton b t chc. N ch r by c im mong mun ca t chc: Cc quy tc; Tnh khch quan; Phn cng lao ng; C cu cp bc; C cu quyn hnh; Cam kt ngh nghip sut i; Tnh hp l. Cng vi c im ny c trnh by l phng php qun tr cng nhc.Cc quy tc. L hng dn chnh thc cho hnh vi ca ngi lao ng trong ton b t chc. Vic tun th quy tc m bo tnh thng nht ca cc th tc v hnh ng gip duy tr s n nh ca t chc, bt k nhng ham mun c nhn ca nhn vin hay ca qun tr vin.Tnh khch quan. Da trn cc quy tc i x mt cch khch quan i vi ngi lao ng. Theo tt c ngi lao ng c nh gi theo quy tc v mc tiu ra. V Weber cho rng cch tip cn ny mang li tnh cng bng cho ngi lao ng cho d cng c ngha tiu cc. Mt qun tr vin khch quan khng c nh gi thuc vin ca mnh theo c tnh ch quan hoc b chi phi bi tnh cm.Phn cng lao ng. Phn chia cng vic thnh nhng nhim v n gin v chuyn mn ho hn. Cc nh qun tr v cng nhn c phn cng v thc thi cc nhim v trn c s chuyn mn ho v k nng c nhn.C cu cp bc. S dng mt c cu cp bc xc nh h thng quyn hnh, kim sot v ch o ca cc cp bc trong t chc. Kim sot hnh vi ca ngi lao ng thng qua vic m r r rng, chnh xc mi quan h ca mi v tr trong t chc.C cu quyn hnh. Mt h thng da trn cc quy tc, tnh khch quan, phn cng lao ng, v mt c cu cp bc l gn b chc ch vi c cu quyn hnh. N xc nh ai c thm quyn ra quyt nh quan trng ti tng cp khc nhau trong t chc. Weber xc nh ba c cu quyn hnh: Quyn hnh mang tnh truyn thng (theo phong tc hay tn ngng) l quyn hnh xc nh trn c s phong tc, dng di t tin, gii tnh, tui tc,... Quyn hnh siu phm ca cc v vua, nh hng c tnh ma thut ca thy ph thu, quyn thng lnh ca cc t trng cc b lc l th d in hnh v loi quyn hnh ny; Quyn hnh da trn uy tn l loi quyn hnh sinh ra khi mi ngi chp nhn s phn xt v t nguyn tun th mt nh lnh o do cc phm cht c nhn hay cc kh nng c bit ca h; Quyn hnh hp php l quyn hnh c nn tng t cc quy tc, lut l c thit lp v p dng thng nht trong t chc.Cam kt ngh nghip sut i. Trong h thng qun tr quan liu, ngi lao ng c nhn nhn vi mt s cam kt ngh nghip sut i, c ngi lao ng v t chc cam kt vi nhau v cuc sng v cng vic ca ngi lao ng.Tnh hp l. C ngha l s dng hiu qu nht cc phng tin hin c. Cc nh qun tr hnh ng lgic v rt khoa hc, tt c cc quyt nh u nh hng trc tip n vic thnh t mc tiu ca t chc. Tnh hp l cn cho php cc mc tiu ca t chc c th phn chia thnh cc mc tiu c th cho mi b phn ca t chc.c, Qun tr tng qutHenry Fayol (1841-1925)Tp trung vo nghin cu qun tr v cc chc nng c bn ca qun tr. ngchorngnngsut laongccnhvovicpdngng phng php hn l nh nhng phm cht c nhn, tu thuc vo s sp xp, t chc ca nh qun tr. ng tin rng cng vic ca nh qun tr chia thnh nm chc nng c bn: Hoch nh, T chc, Ch huy, Phi hp, v Kimtra. Ttngquntr cangctrnhbytrongtcphmni ting: "Qun tr cng nghip v qun tr tng qut" c ngha cho vic t nn mng cho s pht trin ca khoa hc qun tr hin i. c th lm tt cng vic sp xp, t chc x nghip Fayol ngh cc nh qun tr nn theo 14 nguyn tc, gi l 14 nguyn tc qun tr. Nguyn tc ch khng phi quy tc hay quy lut mc d ngha ca cc t ny tng i ging nhau, bi v qun l l ngh thut cho nn n khng c ci g cht ch mt cch tuyt i. Fayol tng ni: "Nguyn tc l ngn n pha c th gip mi ngi nhn r phng hng(1). Phncnglaong(divisionoflabor): chuynbit hacng vic(2). Quyn hnh v trch nhim (authority and responsibility): (3). K lut (discipline): duy tr k lut trong x nghip.(4). Tuyn quyn hnh (Line of authority): mi cng nhn ch nhn lnh t cp trn ch huy trc tip.(5). Tptrung(centralization) :ccnhquntrphi thngnht kin khi ch huy(6). Li chchungcaohnli chcnhn(general interest over individual interest)(7). i ngnhns(remunerationofpersonnel): trthlaotha ng(8). Hiu lc n nht (unity of command): quyn quyt nh trong x nghip phi tp trung v mt mi ng ch.(9). nhhngnnht (unityofdirection): hthngthngtin trong sut(10). Trt t (order): sinh hot trong x nghip phi c trt t(11). Cng bng (equity): i x cng bng(12). Cng vic n nh (stability of tenure): lm vic lu di(13). Khuyt khch sng to (initiative)(14). Tinh thn ng i (esprit de corps) nhit tnh, tn tm cho t chc.Khi thc hnh, cc qun tr vin c th s dng rt nhiu nguyn tc ny, song nhng qun tr vin khc nhau him khi no s dng nhng nguyn tc mt cch ging nhau, tu thuc vo tng ttrng hp c th, c bit vic p dng cc nguyn tc s khc nhau.nh gi l thuyt c in qun trNhn mnh kha cnh chnh thc ca t chc, thay th cch qun tr theo bnnngvkinhnghimbngccnguynlmangtnhkhoahc. Xem trng vic phn cng lao ng, nn tng ca nguyn tc vng trong qun l l chuyn mn ho. Ch trng s phn cp quyn hnh, cc quy tc v quyt nh ti a ho hiu qu kinh t cho t chc.Ch tp trung s ch vo hiu qu v kt qu thc hin cng vic ca nhn vin xem nh con ngi, xem nh nhng mi quan h x hi v cc mi quan h khng chnh thc gia nhng nhn vin trong t chc.2. L thuyt tm l x hi trong qun tr (Qun tr ng thi hay L thuyt hnh vi)=Cc tc gi:HugoMunsterberg, MaryParker Follett, Abraham Maslow, Douglas Mc George, Elton Mayo= Quan im:- T chc l mt h thng x hi- Tp th nh hng ln tc phong c nhn v tinh thn, thi , kt qu lao ng,...- Hiu qu ca qun tr do nng sut lao ng quyt nh- Nng sut lao ng khng nhng do nhng yu t vt cht quyt nh m cn do tha mn cc nhu cu tm l x hi ca con ngi.- Lnh o khng ch l quyn hnh do t chc, m cn l yu t tm l x hi do t chc chi phi.- Cngnhnthchthvi schnhnhmt phncavic nghin cu v nng sut lao ng ca h tng ln.= Hn ch:- Qu ch n yu t x hi. Khi nim "con ngi x hi" ch c th b sung cho khi nim "con ngi kinh t" ch khng thay th.- Coi con ngi l phn t trong h thng khp kn m khng quan tm n cc yu t ngoi lai.a, Hugo Munsterberg (1863-1916)Nghin cu tm l ng dng trong mi trng t chc, ng c coi l cha ca ngnh tm l hc cng nghip. Trong tc phm: "Tm l hc v hiu qu trong cng nghip" xut bn nm 1913, ng nhn mnh phi nghin cu mt cch khoa hc tc phong ca con ngi tm ra nhng mu mc chung v gii thch nhng s khc bit. ng cho rng nng sut lao ng s cao hn nu cng vic giao ph cho h nghin cu, phn tch chu o v hp vi k nng cng nh tm l ca h.b, Mary Parker Follett( 1868-1933)L nh nghin cu v tm l qun tr. Nhng kinh nghim ca B v t vn qun tr cng nhng hiu bit su sc v lut, khoa hc chnh tr v trit hc a b ti nim tin chc chn rng, cc nh qun tr s nhn thc c mi ngi lao ng l mt th gii phc tp ca cm xc, nim tin, thi , thi quen. trao cho nhng ngi lao ng nhng cng vic kh khn, vt v, nh qun tr phi nhn thc c nhng mong mun v ng c thc y. Theo , B thuyt phc cc nh qun tr nn ng vin s c hiu qu hn ch n thun yu cu ngi ta lm vic. Hp tc c coi l linh hn ca s thng nht v t kim tra c xem l cha kho ca nng sut v dn ch trong cuc sng.Follett cho rng qun tr l qu trnh lin tc khng ngng, nu mt vn pht sinh c gii quyt, vic gii quyt vn ny c th dn n pht sinh mt vn mi. B nhn mnh vo mi quan h gia cc nhn vin trong vic gii quyt vn v ng lc ca qun tr hn l nhng nguyn tc cng nhc.c, Abraham Maslow (1908-1970)L nh tm l hc xy dng hc thuyt v nhu cu ca con ngi gm 5 bc c sp xp t thp n cao: Nhu cu sinh l; nhu cu an ton; nhu cu c tha nhn; nhu cu c tn trng; nhu cu t khng nh. i vi nhng nh qun tr, l thuyt ca ng gp phn gii thch v s hnh thnh ca nhu cu v ng c hnh ng ca con ngi trong qu trnh lm vic, v v th, n cn c p dng rng ri n ngy nay.d, Douglas Mc Gregor (1906- 1964)Douglas Mc Gregor a ra hai gi thuyt X v YGi thuyt X. Gi thuyt v bn cht ca con ngi l li bing, li, thch chu s lnh o hn l t mnh lm v khng nhn trch nhim. qun l nhng ngi nh vy th nh qun tr phi ch trng: thit lp mt c cu cht ch vi quyn hnh thng nht; a ra nhng nguyn tc th tc, th l vi s gim st cht ch.Gi thuyt Y. Cho rng bn cht ca con ngi l nng ng, sng to, thch c t ch v vy nhqun tr phi to iu kin cho h c hi kin. Thay v nhn mnh c ch kim tra th phi cao c ch t kim tra.3. L thuyt h thng v nh lnga, L thuyt nh lngL thuyt mi ny c xy dng da trn nhn thc c bn rng: "Qun tr l quyt nh (Management is decision making) v mun vic qun tr c hiu qu th cc quyt nh phi ng n"Trng phi ny ra i vo thi k u ca i chin th gii II, xut pht t nhu cu gii quyt cc vn phc tp trong lnh o, qun tr ca thi k chin tranh. Trng phi ny do cc nh ton hc, vt l hc v cc nh khoa hc khc a ra, h tp trung vo trong mt nhm cng nghin cu v xut cc phng php lnh o, qun tr, dng cc m hnh ton hc, cc thut ton kt hp vi s dng my tnh vo lnh o, qun tr v iu hnh cc hot ng kinh doanh trong cc t chc. Trng phi ny tip cn trn 3 p dng c bn l qun tr khoa hc, qun tr tc nghip v qun tr h thng thng tin.* Qun tr khoa hc: Mt trong nhng p dng chnh ca trng phi ny l qun tr khoa hc, nhng khc vi qun tr khoa hc ca Taylor y khoa hc lnh o, qun tr l ng li lnh o, qun tr dng nhng phn tch ton hc trong quyt nh, s dng cc cng c thng k, cc m hnh ton kinh t gii quyt cc vn trong sn xut kinh doanh.* Qun tr tc nghip: l p dng phng php nh lng vo cng tc t chc v kim sot hot ng. Lnh o, qun tr hot ng s dng nhng k thut nh lng nh d on, kim tra hng tn kho, lp trnh tuyn tnh, l thuyt h qu, l thuyt h thng.* Qun tr h thng thng tin: l nhng chng trnh tch hp thu thp v x l thng tin gip cho vic ra quyt nh. H thng thng tin l kt qu hp l ca vic ngy cng c s cng nhn sc mnh v gi tr ca thng tin, v thng tin phi sn sng di dng thch hp, ng thi im cho cc nh lnh o, qun tr lm quyt nh.Trng phi nh lng thm nhp vo hu ht trong mi t chc hin i vi nhng k thut phc tp. Trng phi ny rt quan trng cho cc nh lnh o, qun tr cc t chc ln v hin i ngy nay. Cc k thut ca trng phi ny ng gp rt ln vo vic nng cao trnh hoch nh v kim tra hot ng.b, L thuyt h thngTrng phi l thuyt ny quan nim rng mt t chc c coi nh mt h thng trc tip thng nht ca cc b phn c quan h hu c vi nhau. Cc khi nim di y c s dng m t cc quan h ca t chc trong hot ng lnh o, qun tr:* Phn h trong lnh o, qun tr: l nhng b phn trong t chc lin kt vi nhau trong mt h thng t chc thng nht.* Cng lc hay pht huy li th ca hip ng tp th: l trng thi trong ci chung c coi ln hn ci ring. Trong mt h thng t chc, cng lc c ngha l cc b phn tc ng qua li ln nhau trong hot ng s to rascmnhchungctnglngpbivmanglihiuqucaohn nhiu so vi trong trng hp cc b phn hot ng c lpnh gi trng phi h thng v nh lngng gp. nh lng l s ni di ca trng phi c in (Qun tr khoa hc); L thuyt h thng v nh lng thm nhp vo hu ht cc t chc hin i vi nhng k thut phc tp. Cc k thut ca trng phi ny ng gp rt ln trong vic nng cao trnh hoch nh v kim tra hot ngHn ch. t ch trng n yu t con ngi trong t chc qun tr; Cc khi nim v k thut ca l thuyt ny rt phc tp v kh hiu, cn phi c nhng chuyn gia gii, do vic ph bin l thuyt ny cn rt hn ch.4. Trng phi tch hp trong qun tra, Qun tr theo qu trnhPhng php qun tr theo qu trnh thc cht c cp t u th k XX qua t tng ca Henry Fayol, nhng thc s ch pht trin mnh t nm 1960 do cng ca Harold Koontz v cc ng s. T tng ny cho rngquntrlmtqutrnhlintccaccchcnngquntrl: Hoch nh, T chc, Nhn s, Lnh o, Kim traHnh 3 Qun tr theo qu trnhCcchcnngnycgilnhngchcnngchungcaquntr. Thc cht qu trnh ny da trn nn tng t tng ca Fayol n 1960 c Koontzpht trinvtrthnhlthuyt ngchvachungtl thuyt n thc hnh.b, Quan im tnh hung ngu nhinTheo l lun ny, cch thc t c cc mc tiu ca mt t chc c th rt khc nhau, iu ph thuc vo tng iu kin v hon cnh c th. Do , trong tng mi trng khc nhau cc phng php v k thut lnh o, qun tr khc nhau, khng th c l thuyt chung p dng trong mi iu kin, hon cnh, bi v mi vn n l ring bit, c o.Phng php tnh hung ngu nhin ch trng cho rng qun tr hu hiulcncvocctnhhungcthvndngkt hpnhngl thuyt c t trc l l thuyt c in, l thuyt hnh vi, l thuyt h thng v nh lng. Fiedler l i biu cho l thuyt ny cho rng, phi kt hp gia l thuyt vi s vn dng trong thc tin, c th l cc tnh hung qun tr. N c xy dng trn lun "Nu c X th tt c Y nhng ph thuc vo iu kin Z", nh vy iu kin Z l nng bin s ngu nhin. Cc bin s ny l: mi trng bn ngoi, cng ngh, cc c nhn ph thuc vo loi vn qun tr ang c xem xt.nh gi.y l quan im ht sc hu ch do cch tip cn mang tch trc gic, chun on, khuyn khch nh qun tr phn tch v hiu r nhng khc bit ca tnh hung la chn gii php ph hp nht i vi t chc, Hoch nh T chc Nhn s Lnh o Kim traFeedback Thng tin phn hiqu trnh v con ngi lin quan trong tnh hung. Cc nh ph bnh cho rng, quan im ngu nhin thc s khng phi l vn g mi m, n n thun l s kt hp cc k thut c t trc. N li phc tp hn khi cho php nh qun tr chn lc nhng nguyn tc v cng c vo nhng tnh hung c th. C ngha l, khng c nguyn l chung p dng mt cch khi qut.c, L lun Zc mt gio s ngi M gc Nht bn l William Ouchi xy dng trn c s p dng cch qun l Nht bn trong cc cng ty M. L thuyt ra i 1978, ch trng n quan h x hi v yu t con ngi trong t chc. L lun Z vi tn y l: "L lun Z Cc x nghip M lm th no i ph vi s thch thc cu Nht Bn" c cc c im sau: cng vic di hn, quyt nhthunhp, trchnhimcnhn, xt khenthngchm, kim sot kn o bng cc bin php cng khai, quan tm n tp th v c gia nh nhn vin,...d, Quan im cht lngTrong giai on sn xut cha pht trin, lng sn phm sn xut cha nhiu, thng trong phm vi mt gia nh. Ngi mua v ngi bn thng bit r nhau nn vic ngi bn lm ra sn phm c cht lng bn cho khchhnggnnhlvicngnhin,vnu khng hskhngbn c hng.iu ny cng c ngha l nhu cu ca khch hng c tho mn mt cch tt nht.Cng nghip pht trin, cc vn kthut v tchc ngy cng phc tp i hisra i mt sngi chuyn trch vhoch nh v qun l cht lng sn phm.S xut hin cc cng ty ln lm ny sinh cc loi nhn vin mi nh:- Cc chuyn vin k thut gii quyt cc trc trc v k thut- Cc chuyn vin cht lng phtrch vic tm ra cc nguyn nhn h thp cht lng sn phm, tiu chun ho, dbo phphm v phn tch nguyn nhn hng ho btrli. Hsdng thng k trong kim tra cht lng sn phm.- Vic kim tra cht lng sn phm trong giaion ny thng c thc hin chyu trong khu sn xut v tp trung vo thnh phm nhm loi b nhng sn phm khng t yu cu v cht lng. Tuy nhin, thc t cho thy khng th no kim tra c ht mt cch chnh xc cc sn phm.Rt nhiu trng hp, ngi ta loi b nhm, khng pht hin ra cc sn phm t yu cu cht lng, mt khc cng rt nhiu trng hp, ngi ta khng pht hin ra cc sn phm km cht lng v a n ra tiu th ngoi th trng.- Thc tny khin cho cc nh qun trcht lng phimrng vic kim tra cht lng ra ton bqu trnh sn xut - kim sot cht lng. Phng chm chin lc y l phi tm ra cc nguyn nhn, cc yu t nh hng n cht lng, gii quyt tt cc iu kin cho sn xut t gc mi c kt qu cui cng l cht lng sn phm. Ngi ta phi kim sot c cc yu t: - Con ngi.- Phng php sn xut, quy trnh k thut.- Nguyn vt liu.- Thit b sn xut.- Thng tin sn xut.Ngoi vic kim tra 5 yu t trn, ngi ta cn ch ti vic t chc sn xut cng ty, x nghip m bo nng sut v kim tra theo di.Trong giaion ny ngi ta tc nhiu kt qutrong vic a vo p dng cc bin php, cc cng c qun l, v d:- p dng cc cng c ton hc vo vic theo di sn xut.- Kim tra thit b, kim nh dng c .- Theo di nng sut lao ng ca cng nhn, ca my mc.Tuy nhin, trong kinh doanh mun to nn uy tn lu di phim bo cht lng, y l chin lc nhm m bo nim tin ni khch hng. Bo m cht lng phi th hin c nhng h thng qun l cht lng v chng tbng cc chng ccthvcht lng tc ca sn phm.y cn mt stn nhim ca ngi mua i vi nh sn xut ra sn phm. S tn nhim ny c khi c ngi mua t vo nh cung cp v h cha bit nh sn xut l ai. Nh cung cp lm n n nh, bun bn ngay thng v phc v tt cng to tn nhim cho khch hng i vi mt sn phm mi. Stn nhim ny khng chthng qua li gii thiu ca ngi bn, qungco, m cn phi c chng minh bng cc hthng kim tra trong sn xut, cc h thng qun l cht lng trong nh my. Bo m cht lng va l mt cch th hin cho khch hng thy c vcng tc kim tra cht lng,ng thi n cng l chng ccho mc cht lng t c.Trong thc t, tcng nhn n gim c doanh nghip, ai cng mun kim tra cht lng v c kim tra mi m bo c cht lng hng ha. Nhng khng phi mi ngi trong sn xut kinh doanh u mun nng cao cht lng v vic ny cn c chi ph, ngha l phi tn km. Trong giai on tip theo m ngi ta thng gi l qun tr cht lng - ngi ta quan tm nhiu hn n mt kinh tca chi ph cht lng nhm tiu ho chi ph cht lng tc cc mc tiu ti chnh cho doanh nghip. Qun tr cht lng m km l s tht bi trong sn xut kinh doanh.c thlm c iu ny, mt tchc, mt doanh nghip phi huy ngmingunlccan, nghalphiquntrchtlngtondin. Trongbcpht trinnycachinlcquntrcht lng, ngi ta khng chloi bnhng sn phm khng ph hp m cn phi tm cch gim mc thp nht cc khuyt tt v phng nga khng xy ra cc khuyt tt. Kim tra cht lng trong qun trcht lng ton din cn chng minh vi khch hng vhthng qun l ca doanh nghip lm tng uy tn v cht lng ca sn phm. Kim tra cht lng trong qun tr cht lng ton din cn mrng ra nh cung ng nguyn vt liu nhp vo v nh phn phi i vi sn phm bn ra.III. MI TRNG QUN TR1. Khi nimT quan nim chung, mi trng l tp hp cc yu t, cc iu kin thit lp nn khung cnh sng ca mt ch th. Ngi ta thng cho rng mi trng qun tr l tp hp cc yu t, cc iu kin c nh hng trc tip hay gin tip n hot ng ca t chc.Cc yu t, cc iu kin cu thnh mi trng qun tr lun c mi quan h tng tc vi nhau ng thi tc ng n hot ng ca t chc, nhng mc v chiu hng tc ng ca cc yu t, iu kin li khc nhau. Trong cng mt thi im, cng mt i tng c yu t tc ng thun nhng li c yu t tr thnh lc cn i vi s pht trin ca t chc.Cc yu t, iu kin tc ng n hot ng ca t chc khng c nh, tnh ti m thng xuyn vn ng, bin i. Bi vy, nng cao hiu qu hot ng, cc nh qun tr phi nhn bit c mt cch nhy bn v d bo ng c s thay i v nhng xu hng ca mi trng qun tr.2. Phn loiTutheogctipcnkhcnhau, ngi tacthphnchiami trng quan tr thnh nhiu loi. Cc yu t ca mi trng c th chia lm hai loi l mi trng bn trong v mi trng bn ngoi t chc. Theo , chng ta c th chia mi trng lm cc nhm sau y.a, Mi trng bn ngoi t chc* Mi trng tng qutTc lc kinh tTc lc chnh tr - Php lutTc lc vn ho - x hiTc lc cng nghTc lc mi trng t nhinTc lc mi trng ton cu* Mi trng ngnhKhch hngi th cnh tranhi th mi gia nhp ngnhNh cung ngCng quyn trc tipb, Mi trng bn trong t chcNgun nhn lc, Vt lcSn xutTi chnhMarketingVn ho doanh nghip3. nh hng ca mi trng n t chca, Mi trng bn trong doanh nghipHon cnh ni ti ca t chc bao gm tt c cc yu t v h thng bn trong ca t chc. Cc t chc phi c gng phn tch mt cch cn k cc yu t ni b nhm xc nh r cc im mnh v im yu ca mnh. Trn c s a ra cc bin php nhm gim bt nhc im v pht huy u im t c li th ti a. Cc yu t ni b ch yu bao gm cc lnh vc chc nng nh: Ngun nhn lc, sn xut, ti chnh, Marketing, v vn ho doanh nghip.* Cc yu t lin quan n ngun nhn lcNgun nhn lc c vai tr quan trng trong s thnh cng ca t chc. Con ngi cung cp d liu u vo hoch nh mc tiu; phn tch bi cnh mi trng, la chn, thc hin, kim tra cc chin lc ca t chc. Cho d cc quan im ca h thng k hoch ho tng qut c ng n n mc no i chng na, n cng khng th mang li hiu qu nu khng c nhng con ngi lm vic hiu qu. Phn tch v ngun nhn lc ca doanh nghip cn ch nhng ni dung sau: Trnhchuynmn, tayngh, tcchoccacnbcng nhn vin; Gi tr cc mi quan h lao ng so vi ton ngnh v cc i th cnh tranh khc; Cc chnh sch nhn s ca t chc; S dng c hiu qu bin php khuyn khch ng vin nhn vin hon thnh nhim v; Kh nng cn i gia mc s dng cng nhn mc ti a v ti thiu; Mc thuyn chuyn cn b v b vic; T chc h thng thng tin giao tip; Bu khng kh v n np t chc; Nng lc, mc quan tm v trnh ca ban lnh o cao nht; H thng k hoch ho chin lc.* Cc yu t sn xutSn xut l qu trnh hot ng ca t chc gn lin vi vic to ra sn phm, dch v. y l mt trong nhng lnh vc hot ng chnh yu ca t chc, v vy nh hng mnh m n kh nng t n thnh cng ca t chc ni chung v cc lnh vc hot ng khc.Cc nh qun tr cn phi xem xt nhng nh hng tch cc ca hot ng sn xut ra cc sn phm c cht lng tng i cao vi gi thnh tng i thp. B phn Marketing c li v sn phm c cht lng tt, gi li tng i r thng d bn hn. B phn ti chnh cng nh gnh hn v ccphongtinsnxut huhiutoiukintit kimngunlcti chnh. Khusnxutcngcnhhnglnnbphnchcnngv ngun nhn lc. Ngc li, nu khu sn xut yu km th hng sn xut ra kh bn c, tt yu dn n tht thot v ti chnh gy thi th trong nhn vin. Khi phn tch cc yu t v sn xut cn ch nhng ni dung sau: Gi c v mc cung ng ngun nguyn vt liu, quan h vi ngi cung cp; H thng kim tra hng tn kho, mc quay vng hng tn kho; Sbtr ccphngtinsnxut, quyhochvtndng phng tin; Li th do sn xut trn quy m ln; Hiu nng k thut ca cc phng tin v hiu sut s dng chng; Vic s dng nh thu ph mt cch c hiu qu; Hiu nng v ph tn, li ch ca thit b; Cc phng php kim tra tc nghip hu hiu, kim tra thit k, lp k hoch tin , mua hng; kim tra cht lng u vo; Chi ph kh nng cng ngh so vi ton ngnh v i th cnh tranh; Nghin cu v pht trin cng ngh, sng kin ci tin; Bng pht minh, nhn hiu hng ho v cc bin php bo h bng php lut khc.*Cc yu t ti chnhChc nng ca b phn ti chnh gm vic phn tch, lp k hoch v kim tra vic thc hin k hoch ti chnh v tnh hnh ti chnh t chc. Cc t chc c th s dng mt nhn vin ph trch ton b cc vn ti chnh v kim thm cng tc k ton, ngi gi s sch k ton, nh qun tr hoc nhquntr ti chnh. Cctchclncthtchcnhiuphngnh phng ti chnh, phng k ton, phng ngn qu, b phn kim ton,...Bphnchcnngvtichnhcnhhngsurngtrongtont chc. Cc cu xt v ti chnh v cc mc tiu, chin lc tng qut ca t chc gn b mt thit vi nhau v cc k hoch, quyt nh ca t chc lin quan n ngun ti chnh cn phi c phn tch di lng knh ti chnh. Tt c cc lnh vc hot ng khc cng c trch nhim trong vn ny. iu ny ni chung dn n mi tng tc trctip gia cc b phn ti chnh v cc lnh vc hot ng khc. Hn na, b phn ti chnh cung cp cho cc b phn khc h thng s sch k ton bnh thng.Cng nh cc lnh vc khc, b phn chc nng ti chnh c trch nhim lin quan n cc ngun lc. Trc ht, vic tm kim ngun lc lin quan n vic tm kim ngun tin. Th hai, l vic kim sot ch chi tiu ti chnh. Khi phn tch cc yu t ti chnh, nh qun tr cn ch trng nhng ni dung sau: Kh nng huy ng vn; Tng ngun vn, c cu vn; Chi ph vn so vi ton ngnh v i th cnh tranh; Cc vn thu; Quan h vi nhng ngi ch s hu, ngi u t v c ng; Tnh hnh vay vn, kh nng tn dng cc chin lc ti chnh thay th nh bn hoc cho thu li; T l li nhun; H thng k ton c hiu qu v phc v cho vic lp k hoch gi thnh, k hoch ti chnh v li nhun.* Yu t MarketingChc nng ca b phn Marketing bao gm vic phn tch, lp k hoch, thc hin v kim tra vic thc hin cc chng trnh t ra, duy tr cc mi quan h v trao i vi khch hng. Do vy, ni chung nhim v ca cng tc qun tr marketing l iu chnh mc , thi gian v tnh cht ca nhu cu gia khch hng v t chc nhm t c mc tiu ra.B phn qun l marketing phn tch cc nhu cu, th hiu ca th trng vhochnhchinlchuhiuvsnphm, nhgi, phnphi v khuch trng ph hp vi th trng m t chc hng ti. Cc loi sn phm, dch v; Kh nng thu thp thng tin cn thit v th trng; Th phn ca t chc; C cu mt hng, dch v v kh nng m rng, chu k sng ca sn phm chnh; Knh phn phi: s lng thnh vin knh, phm vi v mc kim sot; Cchtchcbnhnghuhiu, mcamhiuvnhucuca khch hng; Thng hiu, cht lng v n tng v sn phm, dch v; Vic qung co, khuch trng c hiu qu v sng to; Chin lc gi v tnh linh hot trong vic nh gi; Phngphpphnloikinkhchhngvphttrinsnphm, dch v hoc th trng mi; Dch v sau bn hng v hng dn cho khch hng; Thin ch, s tn nhim ca khch hng.* Vn ho t chcT chc nh mt c th sng v con ngi lm cho t chc hot ng v hnh thnh nn n np mang li ngha cho hot ng ca t chc. Vn ho t chc l tng hp cc gi tr, chun mc, kinh nghim, c tnh v bu khng kh ca t chc m khi lin kt vi nhau to thnh "phng thc m chng ta hon thnh cng vic ". Thc cht vn ho ca t chc l cch t chc tng tc vi mi trng.Mi t chc u c mt n np nh hng cho phn ln cng vic ni b. N nh hng n phng thc quyt nh ca nh qun tr, quan im ca h i vi cc chin lc v iu kin mi trng ca t chc. N np c th l cc nhc im gy ra s cn tr cho t chc trong vic hoch nh v thc hin chin lc hoc l u im thc y cc hot ng . Cc t chc c n np mnh, tch cc c nhiu c hi thnh cng so vi cc t chc c n np yu hoc tiu cc.i vi t chc, iu ht sc quan trng l lm sao xy dng c mt n np tt, khuyn khch nhn vin tip thu c cc chun mc o c v thi tch cc. N np to ra c tnh linh hot v khuyn khch s tp trung ch n cc iu kin bn ngoi th s tng cng kh nng ca t chc thch nghi c vi cc bin i ca mi trng. Mt trong cc nhim v chnh ca cc nh qun tr l phi hnh thnh c cc gi tr phm cht bng cch hng s lu tm ch ca nhn vin vo nhng iu kin quan trng.b, Mi trng bn ngoi doanh nghipVic phn tch mi trng bn ngoi ni ln doanh nghip trc din vi nhng g? Mi trng bn ngoi c th nh hng n t chc mt cch c lp hoc lin kt vi cc yu t khc.- Mi trng tng qut* Tc lc v chnh tr - php lutnh hng ngy cng ln n cc hot ng ca doanh nghip, bao gm h thng cc quan im, ng li chnh sch ca chnh ph, h thng lut php hin hnh, cc xu hng ngoi giao ca chnh ph, nhng din bin chnh tr trong nc, trong khu vc v trn ton th gii. Doanh nghip phi tun theo cc quy nh v thu mn, thu, cho vay, an ton, vt gi, qung co ni t nh my v bo v mi trng, ...* Cc tc lc v kinh tCc nh hng ch yu v kinh t gm cc yu t nh li sut ngn hng, giai on ca chu k kinh t, cn cn thanh ton, chnh sch ti chnh v tin t. V cc yu t ny tng i rng nn cn chn lc nhn bit cc tc ngcthnhhngtrctipnht i vi hot ngkinhdoanhca doanh nghip.Cc yu t kinh t c nh hng v cng ln n cc doanh nghip kinh doanh. Chng hn nh li sut v xu hng li sut trong nn kinh t c nh hng ti xu th ca tit kim, tiu dng v u t, do vy s nh hng ti hot ng ca cc doanh nghip. Li sut tng s hn ch nhu cu vay vn utmrnghat ngkinhdoanh, nhhngnli nhunca doanh nghip. Ngoi ra khi li sut tng cng s khuyn khch ngi dn gi tin vo ngn hng nhiu hn, do vy cng s lm cho nhu cu tiu dng gim xung.Xuhngcatgihi oi: Sbinngcatgilmthayi nhng iu kin kinh doanh ni chung, tora nhng c hi edakhc nhau i vi cc doanh nghip, c bit n c nhng tc ng iu chnh quan h xut nhp khu.Mc lm pht: lm pht cao hay thp c nh hng n tc u t vo nn kinh t. Khi lm pht qu cao s khng khuyn khch tit kim v to ra nhng ri ro ln cho s u t ca cc doanh nghip, sc mua ca x hi cng b gim st v lm cho nn kinh t b nh tr. Tri li, thiu pht cng lm cho nn kinh t b nh tr. Vic duy tr mt t l lm pht va phi c tc dng khuyn khch u t vo nn kinh t, kch thch th trng tng trng.Tuy c nhiu s liu c th, song vic d bo kinh t khng phi l mt khoa hc chnh xc. Mt s doanh nghip thng s dng cc m hnh d bo thay v da vo cc s liu d bo sn c. i vi cc doanh nghip cha xy dng c m hnh cng cn phi xc nh cc yu t kinh t c nh hng ln nht i vi t chc.Cc kin thc kinh t s gip cc nh qun tr xc nh nhng nh hng ca mt doanh nghip i vi nn kinh t ca t nc, nh hng ca cc chnh sch kinh t ca chnh ph i vi hot ng kinh doanh ca doanh nghip. Tnh n nh v kinh t trc ht v ch yu l n nh nn ti chnh qucgia, nnhtint, khngchlmpht. ylnhngvncc doanh nghip rt quan tm v lin quan trc tip n kt qu hot ng kinh doanh ca h.* Tc lc v vn ho - x hiMi trng vn ha - x hi bao gm nhng chun mc v gi tr c chp nhn v tn trng bi mt x hi hoc mt nn vn ha c th. S thay i ca cc yu t vn ha - x hi mt phn l h qu ca s tc ng lu di ca cc yu t v m khc, do vy n thng bin i chm hn so vi cc yu t khc.Cckhacnhhnhthnhmitrngvnha-xhicnhhng mnh m, trn din rng v lu di n cc hat ng kinh doanh nh: nhng quan nim v o c, thm m, li sng, v ngh nghip, nhng phong tc, tp qun, truyn thng; nhng quan tm u tin ca x hi; trnh nhn thc, hc vn chung ca x hi... . Tt c cc doanh nghip cn phn tch rng ri cc yu t x hi nhm nhn bit cc c hi v nguy c c th xy ra. Khi mt hay nhiu yu t thay i chng c th tc ng n doanh nghip, nh xu hng nhn chng hc, s thch vui chi gii tr, chun mc o c v quan im v mc sng, cng ng kinh doanh v lao ng n. Cc yu t x hi hc trn thng bin i hoc tin trin chm nn i khi thng kh nhn bit. Th d, hin nay c mt s lng ln lao ng l n gii. iu ny do quan im ca nam gii cng nh n gii thay i. Nhng rt t doanh nghip nhn ra s thay i quan im ny d bo tc ng ca n v ra chin lc tng ng. Cc thay i khc din ra nhanh hnnuchnggyrabi sginonbnngoi notronghnhvi chun mc o c ca x hi.* Tc lc v cng nghy l mt trong nhng yu t rt nng ng, cha ng nhiu c hi v e da i vi cc doanh nghip. Nhng p lc v e da t mi trng cng ngh c th l: s ra i ca cng ngh mi lm xut hin v tng c-ng u th cnh tranh ca cc sn phm thay th, e da cc sn phm truyn thng ca ngnh hin hu. S bng n ca cng ngh mi lm cho cng ngh hin ti b li thi v to ra p lc i hi cc doanh nghip phi i mi cng ngh tng cng kh nng cnh tranh. S ra i ca cng nghmi lmtngthmplcedaccdoanhnghiphinctrong ngnh.t c ngnh cng nghip v doanh nghip no m li khng ph thuc vo c s cng ngh ngy cng hin i. Chc chn s c nhiu cng ngh tin tin tip tc ra i, ta ra cc c hi cng nh nguy c i vi tt c cc ngnh cng nghip v cc doanh nghip. Cc nh nghin cu pht trin v chuyn giao cng ngh hng u ni chung ang lao vo cng vic tm ti cc gii php k thut mi nhm gii quyt cc vn tn ti v xc nh cc cng ngh hin ti c th khai thc trn th trng.Cc doanh nghip cng phi cnh gic i vi cc cng ngh mi c th lm cho sn phm ca h b lc hu mt cch trc tip hoc gin tip. * Tc lc t nhiniu kin t nhin bao gm v tr a l, kh hu, cnh quan thin nhin, t ai, sngbin, ccngunti nguynkhongsntronglngt, ti nguyn rngbin,s trongschca mitrng nc,khng kh,....Tc ng ca cc iu kiu t nhin i vi cc quyt sch trong kinh doanh t lu c cc doanh nghip tha nhn. Trong rt nhiu trng hp, chnh cc iu kin t nhin tr thnh mt yu t rt quan trng hnh thnh li th cnh tranh ca cc sn phm v dch v.Tuy nhin, cho ti nay cc yu t v duy tr mi trng t nhin rt t -c ch ti. S quan tm ca cc nh hoch nh chnh sch ca nh nc ngy cng tng v cng chng quan tm nhiu hn n cht lng mi tr-ng t nhin.Cc nhm quyn li ca cng chng lm pht sinh nhiu vn v yu t mi trng khin chnh ph v cng chng phi ch ti. Cc vn nhimmi trng, snphmkmcht lng, lngph ti nguynthin nhincngvinhucungycnglniviccngunlckhanhim khin cng chng cng nhcc nh doanh nghip phi thay i cc quyt nh v bin php hot ng lin quan.* Tc lc ca mi trng ton cuCc qun tr vin cn xem ton cu nh mt mi trng m, cn hc hi cnh tranh ton cu. Ccrocnquanthu. Thuquan(tariff)lmt rocnthngmi nhm bo v sn xut trong nc, cc nc khc thng tr a.T do thng mi (Free trade). Trong mt tha thun t do thng mi cc nc nhm n chuyn bit ha nhng g m h cho l c hiu qu nhtCcrocnvnhavkhongcch. Khongcch(distance) ni v khong cch a l, trong vng 50 nm tr li y, cng ngh truyn thng v vn ti c ci thin ng k chnh iu cng lm gim nhng s khc bit v vn ha.-Mi trng ngnh* Cc nh cung ngNh cung ng l danh t chung ch c nhn hay t chc cung cp cc loi nguyn liu, vt liu, bn thnh phm hay dch v cho doanh nghip.Cc doanh nghip cn phi quan h vi cc t chc cung cp cc ngun hng khc nhau, nh vt t, thit b, lao ng v ti chnh. Bao gm ngi bn vt t, thit b; ngi cung cp vn; v ngun lao ng.Gia cc nh cung cp v doanh nghip thng din ra cc cuc thng lng v gi c, cht lng v thi gian giao hng. Kh nng thng lng v gi c ca nh cung cp ty thuc vo mc li gp v cht lng hng ha hay dch v m h d nh cung cp cho doanh nghip.Cc loi bng pht minh, sng ch thng gp phn nng cao u th cho cc nh cung cp trong nhng khong thi hiu ca chng. Bi chng ngn cn cc i th cnh tranh ca nh cung cp cung ng cc cng ngh hay hng ha tng t cho doanh nghip.Tu trung li, nhng u th v c quyn ca nh cung ng cho php h c nhng nh hng nht nh i vi doanh nghip. Do , h c th to ra nhng p lc.* Khch hng Khch hng l danh t chung dng ch nhng ngi hay t chc mua sn phm hay dch v ca doanh nghip. Khch hng bao gm:- ngi tiu dng cui cng- Cc trung gian phn phi, cc nh bn s, bn l v i l- Khch hng cng nghip, khch hng c quan.Doanh nghip khng th tn ti nu khng c khch hng, Do doanh nghip phi ly khch hng, ly s tha mn ca khch hng l mc tiu ti hu.Khch hng b thu ht bi nhng li ch ha hn s c hng th khi mua hng, h lun mong mun nhn c sn phm hay dch v c cht lng ngy cng cao hn vi gi c ngy cng gim hoc khng thay i.Khch hng c quyn mc c, thng lng v gi c v hon ton t do la chn sn phm hoc dch v ca mt nh sn xut no .Nhng ng thi ny ca khch hng to thnh nhng p lc i vi cc hot ng ca doanh nghip v trong xu th cnh tranh nh hin nay th cht lng sn phm cng dch v i km ( hu mi) l nhng iu cn thit cho s tn ti ca mt doanh nghip.Ngi mua c tng i nhiu th mnh hn khi h c cc iu kin sau: Lng hng ngi mua chim t l ln trong khi lng hng bn racahng, nhlngbnhngmhngGeneral Motorsmuacacc doanh nghip sn xut linh kin nh. Vic chuyn sang mua hng ca ngi khc khng gy nhiu tn km; Ngi mua a ra tn hiu e da ng tin cy s hi nhp ngc vi cc bn hng cung ng, nh cc hng sn xut t thng lm; Sn phm ca ngi bn t nh hng n cht lng sn phm ca ngi mua. Nu s tng tc ca cc iu kin ni trn lm cho doanh nghip khng t c mc tiu ca mnh th doanh nghip phi c gng thay i v th ca mnh trong vic thng lng gi bng cch thay i mt hoc nhiu iu kin ni trn hoc l phi tm khch hng t c u th hn.* i th cnh tranhi th cnh tranh l nhng t chc hay c nhn c kh nng tha mn nhu cu ca khch hng mc tiu ca doanh nghip bng:- Cng mt loi sn phm dch v c cng nhn hiu- Cng mt loi sn phm nhng khac nhn hiu- Nhng sn phm c kh nng thay th sn phm ca doanh nghipCng vi khch hng, cc i th cnh tranh lun to ra nhng p lc mnh m, lin tc i vi doanh nghipS hiu bit v cc i th cnh tranh c mt ngha quan trng i vi cc doanh nghip do nhiu nguyn nhn. Th nht l cc i th cnh tranh quyt nh tnh cht v mc tranh ua hoc th thut ginh li th trong ngnh.S tranh ua gia nhng i th cnh tranh lm cho doanh nghip phi p dng nhng chin lc nhm ginh u th nh gim gi bn, y mnh khuyn mi, qung co, nng cao dch v khch hng, bo hnh v ci tin cht lng sn phm, dch v. Mi doanh nghip u c gng ci thin v th ca h trn th trng v c gng phn cng li cc i th bng cch a ra nhng chin lc cnh tranh mi. Chnghn khi mt doanh nghip gim gi bn th cc doanh nghip khc cng ngnh thng nhanh chng gim theo, lm cho gi bn trn th trng gim xung. iu ny s em li nhiu li ch cho khch hng v s lm cho mt s doanh nghipb ph sn, mt s chuyn sang ngnh kinh doanh khc c sut li nhun trung bnh cao hn.* Cc i th mi gia nhp ngnhS e da do s gia tng mc cnh tranh trong mt ngnh ty thuc vo mc kh khn i vi cc doanh nghip mi gia nhp ngnh cnh tranh vi doanh nghip hin ti trong ngnh. Nu mt doanh nghip c nhng chng ngi gia nhp ngnh thp th mc cnh tranh s rt c lit v ngc li. chng hn ngnh ch bin thc n nhanh l ngnh c nhng tr ngi gia nhp ngnh thp nn mc cnh tranh trong ngnh ny rt gay gt, ngc li ngnh hng khng l ngnh c mc tr ngi gia nhp ngnh cao, nn mc cnh tranh trong ngnh thp hn. Nhng yu t ny thng c coi l chng ngi i vi cc doanh nghip khi gia nhp mt ngnh kinh doanh l: sn xut qui m ln, s chuyn bit ha sn phm, nhu cu vn u t v quy ch ca chnh ph.*Cng quyn trc tip( cc nhm cng chng to sc p)L nhng t chc c li ch nh hng c bit n hot ng ca doanh nghip, nhng t chc ny c th to sc p buc doanh nghip phi thay i chnh sch. V d nh cc t chc cng on, t chc bo v mi trng khi cc hot ng ca doanh nghip tn hi n li ch ca ngi lao ng hoc ca cng ng th cc t chc ny s ng ra bo v li ch. C th l qua vic bi cng biu tnh CU HI N TP CHNG MT1. Trnh by mt s khi nim v qun tr. Phn tch mt khi nim m bn cho l tm c.2. Cquanimchorng:"Quntrvallkhoahcvalngh thut" c ng khng? Gii thch?3. Trnh by nhng h vai tr ca nh qun tr?4. Th no l mt t chc? Ti sao nh qun tr l quan trng i vi s thnh cng ca mt t chc?5. Th no l nh qun tr v c my loi nh qun tr?6. Cc nh qun tr cn c nhng k nng c bn no? Mi quan h gia cc k nng qun tr v cc cp qun tr c th hin nh th no?7. Th no l hiu qu qun tr? Lm th no gia tng hiu qu qun tr trong t chc?8. Qu trnh qun tr c nhng hot ng tng qut (Chc nng no)? Trnh by cc hot ng mt cch ngn gn?9. Trnh by su nng lc ca nh qun tr? Lm th no nng cao c nng lc qun tr?10. Ti sao nn hiu bit v s pht trin ca cc l thuyt qun tr?11. Trnh by nhng nguyn tc ca qun tr theo khoa hc v nhng hot ng p ng nhng nguyn tc ny trong t chc?12. Ni dung ca cc l thuyt tm l x hi trong qun tr?13. L thuyt nh lng trong qun tr do nhng ai khi xng v ni dung chnh ca n l g?14. Ti sao quan im tip cn theo h thng l quan trng i vi cc nh qun tr trong tng lai? Quan im ny h tr cc t chc t c cc mc tiu cht lng ca h nh th no?15. Trnhby nhngni dungchnh ca trng phitch hptrong qun tr v cho bit nhng ng dng ca n.16. Mi trngquntr lg?Nhngyutcuthnhmitrng qun tr?17. Nhng yu t ca mi trng v m, vi m, mi trng bn trong nh hng nh th no n hot ng v qun tr ca mt t chc? Cho th d minh ho.CHNG 2: THNG TIN V RA QUYT NH TRONG QUN TRI. Thng tin v vai tr ca n trong qun tr1. Khi nimThng tin c xem l mu ca t chc, n gn kt cc b phn ca t chc li vi nhau. Khng c thng tin th mi hot ng ca t chc s b nh tr, ri lon v thiu chnh xc.Thng tin l mt khi nim c t lu i, l mt khi nim rt rng. Ty thuc vo tng lnh vc nghin cu, m a ra nhng nh ngha khc nhau v gii hn khi nim li phc v mc ch nghin cu.Chng hn:- Thng tin l ni dung ca th gii bn ngoi c th hin trong s nhn thc ca con ngi (N.Viner).- Thng tin l s chng li ca s bt nh (Shannon.K).- Thng tin l s truyn a a dng (Esbi.R).- Thng tin l thc th l o tnh phc tp (Mole.A)- Thng tin l xc sut s la chn (Iaglom).Thng tin l nhng tn hiu mi c thu nhn, c cm th v c nh gi l c ch cho vic ra quyt nh hoc gii quyt mt nhim v no trongqun l.Nh vy chng ta c th hiu thng tin qun tr l tt c cc tin tc ny sinh trong qu trnh cng nh trong mi trng qun tr v cn thit cho vic ra quyt nh hoc gii quyt mt vn no trong hot ng qun tr.2. c im- Thngtin khng phi vt cht nhng khng ton ti ngoi vt cht, tc l vt mang thng tin nh ti liu, sch bo, ti vi,V th cng mt vt mang tin nh nhau nhng ngi nhn tin c th thu c nhng iu b ch khc nhau ty trnh v vn m h quan tm- Thng tin qun l c s lng ln v c nhiu mi quan h, v vy mi ngi, mi h thng u c th tr thnh trung tm thu v pht thng tin.- Thng tin phn nh trnh v phm cp ca qun l- Thng tin mang tnh hi nhp thng qua cc siu thng tin, cc mng li thng tin ln cc nc, cc tp on cc c quan- Thng tin l nhng tin tc nn khng th sn xut dng dn cThng tin phi thu thp, x l mi c gi tr;...- Thng tin cng cn thit cng qu gi. - Thng tin cng chnh xc, cng y , cng kp thi cng tt. 3. Vai trTm quan trng ca thng tin c ch ra bi s lng thi gian m con ngi dnhgiaotipti ni lmvic. Mt nghincuchothyrng nhng ngi cng nhn sn xut tham gia giao tip, thng tin trong khong 16 n 46 ln trong mt gi. iu ny ngha l h thng tin vi nhng ngi khc t hai n bn pht, mt ln. Nghin cu ny cn ch ra trch nhim v thng tin ca ngi lnh o v i hi h phi thng tin v nhn thng tin nhiu hn. Nhng ngi lnh o cp thp nht dnh khong 20% n 50% thi gian ca h trong thng tin bng li ni. Nu bao gm c thng tin bng vn bn th s lng thi gian tng ln t 29% n 64%. Mt s nh qun tr cp trung v cp cao dnh khong 89% thi gian ca h thng tin bng li ni, hoc gp g hoc qua in thoi. Nhng nghin cu khc cc nh qun l dnh t nht 70% n 80% thi gian ca h trong thng tin qua li gia cc c nhn, v hu ht cc thng tin ny l bng li ni v tng tc trc din. Thngtincmtvaitrhtsctolntrongquntr. Nhiucngtrnh nghin cu ch ra rng trong mi t chc mun cc hot ng qun tr c hiu qu th iu khng th thiu c l phi xy dng mt h thng thng tin tt. Hn th na hiu qu kinh doanh ca vic u t vo h thng thng tin thng l rt cao. Chnh v th m ngy nay hu nh mi cng ty, x nghip u khng tic tin ca u t mua sm nhng phng tin k thut in t hin i nht nhm nng cao hiu qu v cht lng h thng thng tin trong qun tr ca mnh. Vai tr ht sc quan trng ca thng tin trong qun tr th hin rt r nhng phng din sau: 1.1.1. Vai tr trong vic ra quyt nh Ra quyt nh l mt cng vic phc tp, kh khn v ht sc quan trng ca cc nh qun tr. ra c mt quyt nh ng n cc nh qun tr cn rt nhiu thng tin. Thng tin y s gip cho cc nh qun tr gii quyt ng n v c hiu qu cc vn sau: - Nhn thc vn cn phi ra quyt nh. - Xc nh c hi, v cc mi him nguy trong kinh doanh. - Xc nh cc c s, tin khoa hc cn thit ra quyt nh. - La chn cc phng n. 1.1.2. Vai tr trong hoch nh, t chc, lnh o, iu hnh v kim sot Trong cc lnh vc t chc, hoch nh, lnh o, iu hnh v kim sot, thng tin c vai tr cc k quan trng trn cc phng din sau: - Nhn thc vn ; - Cung cp d liu; - Xy dng cc phng n; - Gii quyt vn ; - Un nn v sa cha cc sai st, lch lc; - Kim sot. 1.1.3. Vai tr trong phn tch, d bo v phng nga ri ro Trong cc hot ng sn xut v kinh doanh mi doanh nghip vic phng nga ri ro c mt tm quan trng c bit. phng nga ri ro c hiu qu th thng tin li c mt ngha ht sc ln lao trong cc lnh vc sau: - Phn tch. - D bo. - Xy dng phng n phng nga ri ro. Tm li, vai tr ca thng tin trong qun tr kinh doanh l ch n lm tin , lm c s v l cng c ca qun tr kinh doanh, qu trnh qun tr kinh doanh l qu trnh thng tin kinh t.4. Phn loiThng tin v qu trnh thng tin trong hot ng qun tr rt phc tp, phong ph v a dng. Thng thng ngi ta phn loi thng tin qun tr trn mt s tiu ch sau y Phn loi theo ngun gc: Thng tin t ngi ra quyt nh, thng tin t kt qu,... Theo vt mang: Thng tin bng vn bn, bng m thanh, hnh nh,... Theo phm vi: Thng tin ton din, thng tin tng mt,... Theo tnh thi s: Thng tin mi, thng tin c,... Theo mc bo mt: Thng tin tuyt mt, mt, bnh thng. Theo mc x l: Thng tin s cp, thng tin th cp. V.v....5. Ni dung, cht lng v hiu qu thng tin* Ni dung thng tinNi dung thng tin mt trong nhng khu c bn v quan trng nht ca qu trnh thc hin thng tin trong qun tr. Nhng ni dung thng tin ch yu trong qun tr kinh doanh thng l: *Thngtinuvo: Tnhhnhnguynvt liu, mymcthit b, th trng, tnh hnh cnh tranh. * Thng tin u ra: Tnh hnh kt qu kinh doanh. *Thngtinphnhi:Thngtinvphnngcanhnvin,ngithc hin, qu trnh thc hin, v phn ng ca i th cnh tranh. * Thng tin v mi trng qun tr: Tnh hnh mi trng kinh doanh (php lut, chnh sch, thi tit, kh hu v.v...). *Thngtinvccitngquntr. Thngtinvnhns, snphm, marketing, ti chnh, cht lng v.v... * Thng tin v kt qu qun tr: Thng tin v li nhun, nng sut hiu qu, th phn, cnh tranh v.v ... *Thngtin vhot ngquntr: Thng tinv qu trnhra quytnh, hoch nh, t chc... Ty tng trng hp c th ni dung thng tin c th khc nhau, nhng nhn chung ni dung thng tin trong qun tr thng c xc nh bi mc tiu v nhu cu v thng tin ca nhng ngi mun hay s s dng n. xy ng ni dung thng tin trong qun tr mt cch khoa hc ngi ta cng thng phi tun th nhng yu cu chung sau y: - Ngn gn - Chnh xc - Mch lc - R rng - y - Khch quan * Cht lng v hiu qu thng tinCht lng thng tin c nh hng n mi hot ng ca qu trnh qun tr, ti hiu qu kinh doanh, ti s sng cn ca t chc. Vy cht lng thng tin l g?Cht lng thng tin l s tho mn v thng tin ca nhng ngi s dng n. Th hin nhng mt sau: mc thi s, kp thi, chnh xc, mc quan trng,...Cht lng thng tin l ch tiu quan trng, nhng di gc qun tr th hiu qu thng tin li cn quan trng hn nhiu. Xt v bn cht th hiu qu thng tin trong qun tr phn nh mi quan h v chi ph thng tin v kt qu m n mang li cho cc hot ng v qun tr. nh gi hiu qu thng tin trong qun tr ngi ta thng s dng cc ch tiu v cc du hiu phn nh ca n. Vic s dng cc ch tiu nh gi hiu qu thng tin trong tng trng hp c th cn ty thuc vo phng php nh gi no m ngi ta s dng. Thng thng ngi ta s dng hai phng php nh gi c bn sau: - nh gi theo kt qu thng mi cui cng. - nh gi theo qu trnh truyn thng. nh gi hiu qu ca thng tin trong qun tr l mt cng vic ht sc quan trng, tuy nhin phn tch cc nguyn nhn to ra hiu qu li l mt cng vic cng c tm quan trng khng km. gip cho vic phn tch nguyn nhntcngnhiuqungi tacnxcnhrnhngyutnh hng n qu trnh thng tin trong qun tr. Nhn chung cc yu t chnh nh hng n hiu qu ca thng tin trong qun tr thng l cc yu t nh hng n cc mt hiu qu nh tnh nhanh chng, kp thi, chnh xc, quan trng, chi ph thp v.v... nng cao hiu qu ca thng tin trong qun tr ngy nay ngi ta thng tp trung thc hin cc bin php nhm: - Hin i ha cng ngh thng tin. - p dng cc thnh tu khoa hc mi. - S dng tt cc trang thit b c s vt cht phc v thng tin. -Nngcaotayngh, trnhcacnbcngnhnvintronglnhvc thng tin; - T chc cc hot ng thng tin mt cch khoa hc v.v... Qu trnh thng tin H thng thng tin trong qun tr l mt h thng rt phc tp v b chi phi bi nhiu yu t ch quan cng nh khch quan. Nhn thc y cc yu t nh hng n qu trnh thng t l rt cn thit m bo cho cc hot ng thng tin trong qun tr t hiu qu cao nht. Hnh 4.1 di y ch ra qu trnh thng tin trong qun tr. M hnh ny ch ra qu trnh thng t bao gm 7 thnh t: (1) Ngun thng t (ngi gi), (2) Thng ip, (3) M ha, (4) Knh, (5) Ngi nhn, (6) Gii m, v (7) Phn hi. Thm vo ton b qu trnh thng t s b tc ng bi nhiu, nhng nhn t gy tr ngi, lm lch lc cc thng tin v d nh ting n, t ng ti ngha, thit b truyn dn km cht lng... Hnh 4.1. Qu trnh truyn t thng tin Qu trnh thng t bt u t ngun (ngi gi), ngi c ngh mun truyn t sang ngi nhn. Ngun l ngi khi xng thng ip v c th l mt hoc nhiu ngi cng lm vic vi nhau. Thng ip l nhng tn hiu m ngun truyn cho ngi nhn. N c th bao gm cc biu tng c thit k truyn nhng ngh ca ngi gi. Phn ln cc thng ip cha ng ngn ng ca n di dng li ni hoc ch vit, tuy nhin cng c th c nhng hnh vi phi ngn ng c s dng thng tin v thng ip, v d nh ngn ng c th (nhn mt, mm ci, lc u...). Qu trnh chuyn nhng thng ip d nh thnh nhng biu tng m n c s dng truyn i c gi l qu trnh m ha. Vic m ha c th rt n gin nhng cng c nhiu trng hp vic m ha l rt kh khn, v d nh tm ng t ng gii thch ti sao vic thc hin nhim v ca thuc cp ca bn l khng ph hp. C bn iu kin nh hng n vic m ha l k nng, quan im, kin thc v yu t vn ha x hi. V d nh tc gi mt quyn sch khng th thng t cho sinh vin hiu tt nu k nng vit km. Quan im v yu t vn ha x hi s chi phi hnh vi ca chng ta v t s nh hng n s thng t. V d nh gio vin mong mun sinh vin nm bt c qu nhiu ch , v c th sinh vin khng th theo kp. Cui cng, mi ngi ch c kin thc trong mt phm vi nht nh, v tt nhin chng ta khng th thng t nhng g chng ta khng c hiu bit v n. Knh l phng tin m qua thng ip di chuyn t ngi gi n ngi nhn. N l ng dn thng tin qua thng ip c truyn mt cch vt l. Knh ch yu cho vic thng t gia cc c nhn l giao tip trc tip gia hai ngi. Mt s knh truyn thng i chng bao gm radio, tivi, bo v tp ch, fax, internet... Nhng thng ip c vit ra giy l cch ph bin, nhng nhiu t chc hin nay ang hng n vic s dng rng ri nhng phng tin thng tin hin i nh th in t thng qua h thng internet. Mn hnh my vi tnh c cho l knh ch yu cho nhng thng ip c vit ra. Ngi nhn thng tin s nhn c thng ip t ngi gi v v vy cn phi gii m thng ip. Gii m l qu trnh trong cc biu tng c din dch bi ngi nhn. Vic gii m cng chu nh hng bi nhng iu kin nh qu trnh m ha, ngha l nhng iu kin v k nng, quan im, kin thc v yu t vn ha x hi. Phn hi l thng ip t ngi nhn n ngi gi. Phn hi rt c gi tr nh gi c hiu qu ca qu trnh thng t. Ngi gi c th bit c ngi nhn hiu ng ngh ca mnh khng nh vo phn hi. Trong thc tin qun tr vic thng t l phc tp hn nhng g ta thng ngh v qu trnh ny bao gm nhiu thnh t v khng t tc nhn gy nhiu. Hn na, c th thng tin i t ngi ny sang ngi khc s b b bt i hay c gi l lc. V vy, nh qun tr cn phi chn la phng php thng tin hu hiu thng t. VII. Phng php thu thp, x l v ph bin thng tin 7.1. Phng php thu thp Cht lng v hiu qu ca vic thu thp thng tin ph thuc rt ln vo phng php thu thp n, hay trnh t thc hin cc bc trong qu trnh thu thp thng tin. Trn thc t ngi ta thng s dng cc phng php thu thp thng tin sau: - Phng php quan st. - Phng php thc nghim. - Phng php thm d d lun. - Phng php thu thp thng tin ti bn. - Phng php thu thp thng tin ti hin trng. Mc d l c rt nhiu phng php thu thp thng tin nhng khng phi s dngphngphpthuthpthngtinnocngchiuqu. Lachn phng php thu thp thng tin cho ph hp vi tng hon cnh qun tr thc t l mt vn khoa hc. Thng thng la chn c cc phng php thu thp thng tin c hiu qu ngi ta thng cn c vo nhng yu cu cn phi t c, mc tiu ca vic thu thp thng tin, ni dung ca nhng thng tin cn thu thp, hon cnh thc tin v kh nng ca doanh nghip cng nhiu yu t khc na. Nhng phng php thu thp thng tin c la chn phi l nhng phng php t tn km, m bo cht lng thu thp thng tin, kp thi v c hiu qu. 7.2. Phng php x l Thng tin thu thp c tuy l rt qu, nhng khng phi mi vn cn bit hay cn lm sng t u c sn t nhng thng tin thu thp c. Thc t ch ra rng, thng tin thu thp c cn c sng lc x l th lc gi tr ca thng tin s tng ln rt nhiu. Vic thu thp v x l thng tin ngy nay c tr gip bi rt nhiu phng tin hin ai. Tuy nhin p dng nhng phng php khoa hc no x l thng tin cng khng phi l mt vic d dng. Xt theo bn cht th phng php x l l trnh t cc bc tc ng vo thng tin nhm rt ra nhng thng tin mi cn thit cho qu trnh qun tr. Vai tr quan trng ca phng php x l th hin vic nh n m cc nh qun tr hiu su sc v y hn so vi nhng thng tin hin c khi cha x l. Ngy nay ngi ta thng s dng cc phng php x l thng tin sau: phng php th cng, phng php bng my tnh in t, phng php so snh, phng php tng hp, phng php ton xc sut thng k, phngphpgimnhv.v.... Mi phngphpxlthngtinuc nhngunhcimringcachng. Tuynhinviclachnphng php x l thng tin cn tha mn nhng yu cu sau: khoa hc, kinh t, hiu qu, ph hp vi iu kin thc t mi n v .v.v. 7.3. Phng php ph bin thng tin Cc hot ng qun tr vic thu thp v x l thng tin l rt quan trng, th nhng vic ph bin thng tin cng l mt vic lm quan trng khng km. Nhng ngi tha hnh c nhn c nhng ch th, mnh lnh, cc quyt nh v.v. ca ngi lnh o chnh xc v kp thi hay khng? Nhng nh qun tr c nhn c nhng thng tin cn thit, kp thi v ng n hay khng? Tt c nhng vn ny ph thuc rt nhiu vo cng tc ph bin thng tin trong qun tr. Xt v mt bn cht chng ta thy rng, ph bin thng tin l cch thc m ngi ta a thng tin n tay ngi s dng. Vn quan trng y l phi nghin cu v tm ra c nhng phng php ph bin thng tin sao cho nhng ngi s dng n t c hiu qu cao nht trong cc cng vic ca mnh. Trn thc t ngy nay ngi ta thng s dng cc phng php ph bin thng tin sau: bng cng vn, bng bo co, bng n, bng truyn ming, bng cch thng bo, bng cc cuc hi hp v.v...Vn quan trng y l chn nhng phng php ph bin thng tin no qu trnh ph bin thng tin l nhanh v c hiu qu nht. lm c vic ny ngi ta thng phi nh gi u nhc im ca tng phng php, ri trn c s la chn nhng phng php c nhiu u im v thch hp nht vi n v mnh. II. QUYT NH QUN TR1. Khi nimCc nh qun tr xem vic ra quyt nh l cng vic trung tm ca h bi v h phi thng xuyn la chn:- Phi lm ci g?- Ai lm?- Lm khi no?- u?Quyt nh qun tr: L hnh vi sng to ca nh qun tr nhm a ra mc tiu, chng trnh v tnh cht hot ng ca t chc gii quyt mtvn trn c s hiu r quy lut vn ng khch quan v phn tch thng tin v t chc, mi trngTrong th gii cc k a dng v phong ph v cng vic, cch thc gii quyt cng vic ca nh qun tr ni ln nh mt vn ct yu, l gii quyt cc vn ny sinh trong qu trnh qun tr mt cch khoa hc. gii quyt cc vn ny ngi ta thng phi xy dng v la chn cc phng n, gii php ti u. Vic ny tt yu i hi cc nh qun tr cn nhc, la chn v i n quyt nh. Khng a ra c nhng quyt nh ng n v ng lc cn thit cc nh qun tr s nh mt ci m mi ngi cn n mnh v khng sm th mun s b gung my qun tr o thi.2. Vai tr Cc quyt nh qun tr c vai tr rt quan trng v: - Cc quyt nh lun lun l sn phm ch yu v l trung tm ca mi hot ng v qun tr - S thnh cng hay tht bi ca t chc ph thuc rt nhiu vo cc quyt nh ca nh qun tr. - Khng th thay th cc quyt nh qun tr bng tin bc, vn ling, s t iu chnh hoc bt c th t ng ha bng my mc tinh xo no. -Mi quyt nhquntrlmtkhutrongtonbhthngcc quyt nh ca mt t chc c s tng tc ln nhau rt phc tp. Khng thn trng trong vic ra cc quyt nh, thng c th dn ti nhng hu qu khn lng. 3. c imQuyt nh qun tr l sn phm t duy ca con ngi, l kt qu ca qu trnh thu nhn thng tin, tm kim, phn tch v la chn. Trn c s khi nim, quyt nh qun tr c nhng c im sau: Ch c ch th qun tr mi ra quyt nh. Quyt nh qun tr l sn phm ring ca cc nh qun tr v cc tp th qun tr; Quyt nh qun tr ch ra khi vn chn mui; Quyt nh qun tr c lin quan cht ch n thng tin v x l thng tin; Quyt nh qun tr lun cha ng nhng yu t khoa hc v sng to; Quyt nh qun tr lun gn lin vi nhng vn ca t chc. Trong qu trnh hot ng ca t chc lun xut hin nhng vn m t chc cn khc phc hoc nh hng, gii quyt v tin trnh c thc hin bi mt s cc quyt nh qun tr.4. Phn loiCc quyt nh c phn ra lm nhiu loi khc nhau tu theo cc tiu thc phn chia. Thng thng ngi ta phn chia quyt nh qun tr theo cc tiu thc sau Theo tnh cht ca cc quyt nh: Quyt nh chin lc, quyt nh chin thut, quyt nh tc nghip Theo chc nng qun tr: quyt nh ti chnh, quyt nh marketing, quyt nh nhn s, quyt nh sn xut,... Theo thi gian thc hin: quyt nh ngn hn, quyt nh trung hn, quyt nh di hn. Tnh quy phm: Quyt nh c lp thnh chng trnh, quyt nh khng lp thnh chng trnh.5. Cc cn c ra quyt nhCc nh qun tr cc cp bc trong t chc u ra quyt nh. Vy c s khoa hc ca vic ra quyt nh nhng ngi ny l g? Thc t t lu chng t rng cc quyt nh thiu c s thng phi gnh chu nhng hu qu nng n. Xt t phng din tng th c s ca vic ra quyt nh l nhng cn c sau: Nhu cu.Quyt nh v qun tr ch thc s cn thit khi cc hot ng v qun tr c nhu cu. Nhu cu ra quyt nh thng gii quyt vn no . V vy, phi thng xuyn nm vng cc nhu cu v hiu cc nhu cu qun tr. Hon cnh thc t. L nhng lc lng tn ti bn trong v bn ngoi t chc c nh hng trc tip hoc gin tip ti vic ra quyt nh, thc hin quyt nh v kt qu cc quyt nh ny mang li. Kh nng ca n v. Ra quyt nh phi ph hp vi kh nng ca t chc, bi chng ta phi thc hin v kim tra qu trnh thc hin nh th no nh gi kt qu cc quyt nh . Mc tiu v chin lc kinh doanh. Trong kinh doanh, vic xc nh mc tiu trong cc thi k bn thn n vn l nhng quyt nh quan trng. Khi mc tiu c quyt nh th n l c s cho mi quyt nh kinh doanh ni chung v trong lnh vc qun tr ni ring. Chin lc kinh doanh l phng thc c th ho cch thc hin mc tiu kinh doanh, v vy, n cng l c s ca vic ra quyt nh. Thi c v ri ro. Cc t chc thnh cng l cc t chc nm bt c cc c hi v n trnh c cc ri ro trong kinh doanh. Bi cc tnh hung trong kinh doanh thng khng chc chn. Mc thnh cng hay tht bi cng nh kh nng ri ro nhiu hay t ph thuc rt nhiu vo iu m ngi ta gi l mo him trong kinh doanh. Bit mo him v phng trnh cc ri ro l yu cu tt yu trong vic ra quyt nh qun tr. Tnh quy lut v ngh thut sng to. Vic nhn thc ng n cc quy lut khch quan v dng chng mt cch khoa hc l c s quyt nh s thnh bi ca vic ra quyt nh. Nu i ngc li vi s vn ng ca cc quy lut khch quan tt yu b tht bi. Tuy nhin, vic vn dng cc quy lut khng c ngha l khng cn n s sng to ca ngi ra quyt nh. Bn thn cc hot ng trong qu trnh qun tr b chi phi ca nhiu quy lut. ngh thut sng to cho php nh qun tr vn dng kho lo s vn ng ca tng quy lut v tng hp chng trong mt th thng nht, c nh hng, c li nht cho cng vic ca mnh.6. Cc yu cui vi mt quyt nh Yu cu v tnh hp phpTrong nh nc php quyn, mi hnh vi ca t chc u phi tun theo php lut. Quyt nh qun tr l hnh vi ca tp th hoc c nhn nh qun tr nn n phi tun theo php lut.Tnh hp php ca quyt nh qun tr c thc hin trn cc phng din sau: Quytnhcaratrongphmvithmquyncatchc hoc c nhn; Quyt nh khng tri vi cc yu cu ca php lut; Quyt nh c ban hnh ng trnh t, th tc v th thc.Mi quyt nh qun tr khng m bo tnh php l u b nh ch hoc hu b. C nhn hoc t chc a ra quyt nh phi chu trch nhim trc php lut.Yu cu v tnh o cNgy nay, yu cu v o c ngy c coi trng trong cc quyt nh qun tr. Cc quyt nh phi m bo tnh o c c ngha l cc ch th ra quyt nh v t chc phi bit gn cht trch nhim ca mnh vi mi trng, vi x hi v cng ng.Yu cu v tnh khch quan v khoa hcCc quyt nh l c s quan trng m bo cho tnh hin thc v hiu qu ca vic thc hin chng, cho nn n khng c ch quan ty tin, thot ly thc t. V quyt nh l sn phm ch quan sng to ca con ngi, do m bo tnh khch quan khng phi l vic n gin, nht l trong nhng trng hp vic thc hin cc quyt nh c lin quan n li ch ca ngi ra quyt nh.Tnh khoa hc ca cc quyt nh l s th hin ca nhng c s, cn c, thng tin, nhn thc, kinh nghim ca nh qun tr trong vic x l, gii quyt nhng tnh hung c th xut hin i hi c s can thip bng cc quyt nh ca h, n phi tun th i hi ca cc quy lut khch quan.Yu cu v tnh h thng (tnh thng nht)Yu cu tnh h thng i vi cc quyt nh trong qun tr kinh doanh i hi mi mt quyt nh a ra phi nhm t c mt nhim v nht nh, nm trong mt tng th cc quyt nh c v s c nhm t ti mc ch chung.Yu cu v tnh ti uTrc mi vn t ra cho doanh nghip thng c th xy dng c nhiu phng n khc nhau cng nhm t ti mc tiu. Yu cu phi m bo tnh ti u c ngha l quyt nh s a ra thc hin phi l quyt nh c phng n tt hn nhng phng n qun tr khc v trong trng hp c th c th n phi l phng n quyt nh tt nht.Yu cu v tnh linh hotYu cu v tnh linh hot i hi cc quyt nh qun tr phi phn nh c mi nhn t mi trong la chn quyt nh, phn nh c tnh thi i, mi trng m quyt nh ra i v thc hin.Tnh linh hot cng i hi vic x l tnh hung phi kho lo, trnh rp khun my mc, gio iu.Tnh c th v thi gian thc hinTrong mi quyt nh cn bo m nhng quy nh v mt thi gian trin khai, thc hin v hon thnh cp thc hin khng c ko di thi gian thc hin.7. Hnh thc ca cc quyt nh Cng mt ni dung, nhng vic ra cc quyt nh c th di nhiu hnh thc khcnhau:bngming,bngvn bn,bng thng boni b, bng cc quyt nh chnh thc ... Hnh thc l cng c chuyn ti ni dung, v th hnh thc ca cc quyt nh c vai tr rt quan trng trong vic truyn t ni dung t, tinh thn ca mi quyt nh. Hnh thc ra quyt nh bng vn bn s l cn thit khi ni dung ca cc quyt nh l quan trng. Hn th na cng l bng vn bn, nhng quyt nh no c ra cp lnh o cng cao, th hiu lc ca quyt nh cng mnh... * Nhng hnh thc ra quyt nh ch yu: bng ming, bng vn bn, thng bo, ngh quyt, quyt nh chnh thc... * Yu cu: Hnh thc ca cc quyt nh phi n gin d hiu, gy n tng, ph hp vi ni dung, ph hp vi i tng thc hin quyt nh. * La chn hnh thc thch hp: cng mt ni dung ngi ta c th ra quyt nh bng nhiu hnh thc khc nhau, do cn la chn hnh thc ph hp v c hiu 8. Nguyn tc ca vic ra cc quyt nh Nhng nguyn tc chung v qun tr cng l nhng nguyn tc v vic ra quyt nh, tuy nhin trong vic ra quyt nh ngi ta thng c bit ch trng thc hin cc nguyn tc sau: - Quyt on; - Khoa hc; - Khch quan; - Thng nht; - Gn cht quyn li, quyn hn v trch nhim; - To ra s nng ng sng to trong t chc; - Khng chng cho; - Kp thi; - Hiu qu; p dng cc nguyn tc vo tng trng hp ra quyt nh c th i hi cc nh qun tr phi vn dng, phi sng to, khng c cng nhc, phi ph hp vi hon cnh thc t mi n v. 9. Mi trng ra quyt nh Trong iu kin l tng th cc nh qun tr s ra quyt nh khi bit mi thng tin v c ngun lc cn thit gii quyt vn . Tuy nhin trong thc t h lun phi i ph vi nhng ri ro, bt trc t mi trng. Mi trng ra quyt nh l nhng lc lng v yu t bn ngoi h thng ra quyt nh nhng li c nh hng su sc ti vic ra quyt nh. Nhn thc ng n nh hng ca mi trng ci to, thch nghi v to ra nhng iu kin thun li cho vicara c nhng quyt nh ng n v khoa hc l mt vic cn quan tm. Cc yu t cu thnh mi trng ra quyt nh: - Mi trng bn ngoi doanh nghip: x hi, kinh t, php lut, t nhin, gia nh -Mi trngbntrongdoanhnghip: vnhacngty, ccut chc, vt cht, quan h ... to ra bu khng kh ra quyt nh c thun li v thoi mi, ngi ta phi bit cch phn tch nh hng ca mi trng ti qu trnh ra quyt nh. Ni dung ca nhng cuc phn tch ny l nhm vo vic phn tch c ch, qui lut nh hng ca tng yu t mi trng n cc mt ca hot ng ra quyt nh. Trn c s nhng phn tch mi trng ra quyt nh ngi ta s tm ra cc gii php thch hp ci to, bin i, thch nghi v tn ti chung vi chng mt cch c li nht. 10. Tin trnh ra quyt nha, Xc nh vn Khi doanh nghip c hoc s c nhng vn pht sinh trong cng vic, th vic nhn bit c nhng vn nh th no l mt bc rt quan trng. Bi v n m bo chc chn rng nh qun tr hiu bn cht thc s ca vn ch khng phi ch nhn bit c nhng du hiu ca vn . Trncs, nhquntr phi cthho, phntchvpht trin nhng mc tiu m doanh nghip mun t ti. Khi vn c phn tch t m, xc nh c nhng iu kin tin quyt, nhng thun li v kh khn...b, Xc nh cc tiu chunMun so snh cc phng n mt cch khch quan cn xc nh cc tiu chun nh gi cc phng n . Tiu chun ny c biu hin bi cc ch tiu v cht lng v s lng, phn nh kt qu t mc tiu ca t chc hay kt qu mong mun ca vic gii quyt vn quyt nh.Vic la chn cc tiu chun nh gi hiu qu c v tr quan trng song khng n gin. Nu tiu chun khng c xc nh r rng th vic nh gi v la chn rt kh khn, d dn n tnh trng tu tin, ch quan. Tiu chun quyt nh cn p ng cc yu cu: Mivn quyt nh c th t ra mthoc mt smctiuv tng ng vi n l mt hoc mt s tiu chun quyt nh; C th tnh ton, nh gi c ch tiu dng lm ch tiu quyt nh. Kh nng cn, o, ong, m c cc ch tiu nh l yu cu ti thiu la chn cc tiu chun nh gi quyt nh; S lng tiu chun nh gi khng qu nhiu. Nu t qu nhiu tiu chun s kh cho vic la chn, phn tch quyt nh. Thng thng nu c th cn tm n cc ch tiu phn nh kt qu cui cng ca phng n quyt nh; Khng nn a ra cc quyt nh qu cu ton nn khi t tiu chun cngili nhngtiuchunquantrngphnnhmctiucbncn hng ti ca quyt nh.c, Tm kim cc phng nTrn c s nhng d liu c c, thng qua bc xc nh tnh hnh, nh qun tr tin hnh xy dng nhng tnh hung v phng n c th xy ra. C th m t chng v trao i, tham kho kin ca ng nghip, tm kim nhng quan im mi, sng lc xy dng phng n c tnh kh thi cao.d, nh gi phng nT nhng phng n c xy dng, tin hnh so snh nhng thng tin, bin php x l, hiu qu mong i, tnh nhy cm xem xt kt qu cc phng n th hin nh th no. D tnh cc xc sut, ri ro c th xy ra, tin hnh lp danh sch so snh nhng thun li, kh khn ca tng phng n. bc ny cn phi xc nh mt s phng n cn thit c th p dng c mt cch hiu qu, ph hp vi nhng c im ca cng vic, con ngi v tp th . Nu thy rng, cc phng n t ra cn cha hay nh qun tr thy cn phi c thm mt s phng n khc na th tu theo s cn thit ca cng vic, kh nng ca nh qun tr c th c bt u t bc mt hoc hai.e, Chn phng ny l bc ct yu v quan trng nht, bi v ti y nh qun tr phi t b quyn t do la chn ca mnh. Nh qun tr ch c php chn mt phng n v phi bo v quyt nh . ng thi m bo s cam kt vi tc c mi ngi tham gia v c c s h tr cn thic. Phn ln cng vic ny cn c lm thng qua s tham gia ca cc bn hu quan trong giai on Khi la chn phng n trnh sai lm nhn thc: Xut pht t gi thuyt trc y: mi quan h gia cc bin s Tnh i din: ra quyt nh t mu nh hoc t chuyn tnh c o tng kim sot: qun tr vin nh gi cao kh nng t kim sot ca mnh. Cam kt tng dn: cam kt vo ngun lc ng k, v n tng dn khi khng cn ph hp.Vic nh gi cc phng n trong tin trnh ra quyt nh cng cn xem xt n cc kha cnh v o c, x hi, php l,... bn cnh tnh kinh t, v cng cn xem xt kh nng v ngun lc cn thit cho vic thc thi quyt nh.f, Thc thiMc d tin trnh la chn c hon tt trong bc trc, quyt nh vn b tht bi nu khng c thc hin mt cch ng n. Thc thi quyt nh bao gm vic chuyn ti quyt nh n nhng ngi lin quan v lm cho mi ngi cam kt thc hin n. Gii php tt phi gn lin vi vic thc thi, nhiu phng n tt a ra nhng n khng gn vi thc thi nn hiu qu t c khng nh mong i.g, Kim tra, nh gi c th thc hin tt bc ny, nh qun tr cn phi thng xuyn theo di, kim tra vic thc hin k hoch v phng n la chn. Nm bt nhng thng tin c s dng c chnh xc khng? K hoch c thc hin nh th no? Kt qu t c ca k hoch t ra?Trong qu trnh thc hin quyt nh s ny sinh nhiu vn m bn thn nh qun tr v cc cng s cha th lng trc c nhng vng mc pht sinh cn gii quyt trong khi thc hin quyt nh.Trn c s , tin hnh chnh l, b sung, sa i quyt nh qun tr a ra ph hp vi thc t ca cng vic i hi v nh vy kt qu thu c s tt hn.nh gi kt qu ca quyt nh xem c t mc tiu ra khng, c gii quyt c vn v hiu qu mang li nh th no? Vic nh gi cn l cch hc hi kinh nghim trong vic thc hin i vi cc nh qun tr.11. Cc m hnh ra quyt nhC 5 m hnh ra quyt nh thng c s dng trong cc tnh hung khc nhau nh sau: M HNHNI DUNG M hnh 1Nh qun tr c lp ra quyt nh da trn nhng hiu bit ca mnh, hon ton khng c s tham kho vi cc thuc cp khc M hnh 2Nh qun tr ngh cc thuc cp cung cp cc thng tin, sau c lp a ra gii php cho vn cn quyt nh M hnh 3Nh qun tr trao i vi cc thuc cp c lin quan lng nghe kin v ngh ca h m khng cn tp trung h li. sau nh qun tr ra quyt nh c th b nh hng hoc khng b nh hng bi cc kin trn M hnh 4Cc nh qun tr trao i vi tp th ly kin v ngh chung ca h. Sau nh qun tr s ra quyt nh vi ni dung c th b nh hng hoc khng b nh hng bi kin tp th M hnh 5Nh qun tr trao i kin vi tp th, ly kin v i n mt s nht tr chung. Quyt nh a ra b ph thuc vo kin a s ca tp th 5.4. Cc yu t nh hng n qu trnh ra quyt nh C nhiu yu t c th nh hng n qu trnh ra quyt nh, c th k nh sau: 87a, M hnh ra quyt nh hp lM hnh ny da trn cc gi nh hp l m qua nh qun tr a ra nhng la chn thch hp, ti a ho li nhun trong nhng khun kh rng buc nht nh. Ngi ra quyt nh hp l s xc nh vn mt cch cn thn, xy dng mc tiu mt cch r rng v c th. Hn na nhng bc tin trong qu trnh ra quyt nh s dn n vic la chn cc gii php m bo ti a ho vic t c mc tiu. iu ny ng rng nh qun tr c th ra mt quyt nh chnh xc bi v kt qu cc phng n l c bit, c s u tin r rng, s u tin l bt bin v n nh, khng c rng buc v thi gian v chi ph. V, la chn cui cng s ti a ho c li ch kinh t.b, M hnh ra quyt nh hp l gii hnHerbert Simon, hc gi ni ting v kinh t v qun tr cho rng, trong nhng iu kin rng buc no , nh qun tr thc hin hnh ng mt cch hp l (da trn l tr). Bi v con ngi khng th x l v hiu ht thng tin cn thit kim tra s hp l, nn nhng iu h lm l xy dng m hnh n gin v trch dn nhng d liu chnh t vn m khng xem xt tt c cc d liu khc trnh lm cho vn phc tp hn. Simon gi tin trnh ra quyt nh ny l s hp l gii hn. Theo , ngi ra quyt nh c th c x thn trng (m hnh ra quyt nh hp l) trong gii hn ca s n gin ho hay cn gi l m hnh hp l c gii hn. V, kt qu thay v ti a ho mt s la chn, ngi ra quyt nh la chn nhng gii php c th tho mn cc rng buc ca vn .Cc c nhn hay nhm trong qu trnh ra quyt nh theo m hnh ny thng c cc biu hin sau y: Chn t hn cc mc tiu tt nht hoc gii php tt nht Ch tm kim cc phng n trong gii hn c sn Khng c y cc thng tin v kh kim sot cc lc lng mi trng bn trong v bn ngoi nh hng n kt qu ca quyt nh.c, M hnh quyt nh mang tnh chnh trM hnh ny gii thiu tin trnh ra quyt nh trong gii hn cc li ch ca bn thn v ca cc gii hu quan c quyn lc. Quyn lc l nng lc nh hng hoc kim sot cc quyt nh v mc tiu ca cc c nhn, ca nhm, ca b phn, hoc t chc. Tin trnh ra quyt nh chnh tr rt thch hp khi quyt nh c lin quan n cc gii hu quan y quyn lc, nhng ngi ra quyt nh bt ng v la chn mc tiu, v ngi phn tch khng tm cc phng n.8. Cc phng php ra quyt nha, Brainstormingy l k thut dng kch thch cc thnh vin trong nhm ng gp cc tng gii quyt mt vn no trong t chc. Cc nguyn tc ca Brainstorming, tm dch l tn cng no, bao gm: Khuyn khch s t do. Cc thnh vin trong nhm t do xut kin. Khng c tng no l ng bun ci, cho d tng l cc oan hay k quc. Khng c ch trch kin khi kin cha c nu ra.54 Khuyn khch s lng kin, ghi chp li mi kin nhm th hin s tha nhn ca nhm v lm c s hp tc cc tng mi. Khng nh gi cc kin cho n khi tp hp xong cc kin hay cc phng n la chnb, DelphiL k thut kch thch nhm tham kho v cng cp nhng d bo v tng lai, s dng nhiu cng c hay bng cu hi, mt nhm lnh o vic iu tra v thu thp d liu, kinh nghim. Cung cp mt hnh thc vn bn m khng cn cc qun tr vin gp g trc tip, theo cc nguyn tc sau:Cc thnh vin a ra cc la chn bng vn bn. Qun tr vin nhn v tm tt cc la chn. Kt qu c gi cho cc thnh vin tham gia c phn hi v xp hng.Qu trnh tip tc cho n khi t c tp trung nht nh.c, Ma trn t lL xc nh nhng gi tr mong i ca hai hay nhiu phng n m mi phng n th c nh v vi mt c on v xc sut. Ma trn ny ch c gi tr khi kh nng xut hin xc sut ca mi kt qu c th c c on. Xc sut c biu th bng t l phn trm(%), n o lng mc ca mt s kin c th xy ra hoc khng xy ra+ Gi tr mong i (hay cn gi l k vng) ca mt phng n l tng cng tt c cc kt qu c th xy ra nhn vi xc sut tng ng ca n.Chng hn nh: nu c 50% c hi s kim c $10000 v 25% c hi c th mt $50000. Gi tr mong i (expected value-EV) ca u t trn c tnh nh sau.EV = 0.5($10000) - 0.25(50000)= $5000 -$12500 = -$75000V d sau y nhm gip ngi c hiu rng thm mt quyt nh u t c lin quan n s dng ma trn t l. Gi s chng ta ang xem xt mua kinh doanh my tnh hoc kinh doanh thuyn bum. Chng ta xc nh rng, s thnh cng ca mi hot ng kinh doanh ph thuc vo t gi hi oi. Nu t gi hi oi tng, chng ta s thu c 6 triu $ t kinh doanh my tnh hoc 5 triu $ t kinh doanh thuyn bum; cn nu t gi hi oi gim, chng ta s mt 5 triu $ t kinh doanh my tnh