D B V B E : U tgTÎMA SENESt: 1

T. B. M. M. ZABIT CERİDESİ

CİLT: 1 *m • m

Birinci İçtima

11 .8 . 1339 Cumartesi •+-*m

Münderecat Sayfa

1. — Nutuklar 2 1. — Beişi sin İstanmü Mebusu Ab-

dürrahnıan Şeref Beyin, İkinci Devrei întihabiyeyi kuşat nutku 2

2. — Azayı kiram muamelâtı 2 1. — Muvakkat Reis intihabı 2 2. — Azayı kiramın tahlifi 2,4:5 3. — Azanın şubelere tefriki 5:7 4. — intihap mazbatalarının şubelere

verilmesi 7:9

3. — Takrirler 2 1. — Ertuğrul Mebusu Doktor Fikret

Beyin, tahlifin şekli hakkında takriri 2:3

im * • ! » • •

B İ R İ N C İ C E L S E Bed'i müzakerat ; saat : 1,36

REİS-İ SİN — Abdürrahman Şeref Beyefendi MUVAKKAT KATÎPLER : Refik Bey (Konya), Cevdet Bey (Kütahya)

1. — NUTUKLAR 1. — Reis - i sin Abdürrahman Şeref Be­

yin, İkinci Devrei întihabiyeyi kuşat nutuk­tan

(Alkışlar arasında Abdürrahman Şeref Be­yefendi kürsüyü teşrif buyurdular.)

R E l S - I SIN ABDÜRRAHMAN ŞEREF B. (İstanbul) — Meclis küşadolundu. Türkiye Bü­yük Millet Meclisinin ikinci Devrei Intihabi-yesi küşadolundu. Meclisi Âlinizi Küşadetmek şerefi âcizlerine teveccüh ettiğinden dolayı Cenabı Hakka hamdüsena ederim.

Meclisi Alinizi Cenabı Hak hayra hadim ve memleket hakkında müteyemmen buyursun. (Âmîn sesleri)

Selefimiz olan Birinci Meclis vatanın halas­karı oldu. Meclisi Alinizin uhdesine terettübeden vazife de, Devletin nâzımı olmaktır. Hâkimi­yeti Milliye esası üzerine, kavanini mevcudemizı teşkilâtı cedideye tevfikan ihtiyacatı ,hazıramı-za göre tadil etmek ve memleketin hüsnüidaresini ve milletin terakki ve refahını temirf edecek yeni kanunlar tanzim ve tesbit etmek ve harbin temadisi dolayısiyle bakımsız kalan memleke­timizin i'maratma himmet etmek uhdei himme­tinize terettübeyliyor. Tevfikatı ilâhiye yave­rimiz, teenni ve irfan rehberimiz ve ışığımız ve hamiyet ve vicdan istinadgâhımız oldukça mesai* vakıamızın semeradar olacağına şüphe yioktur. Cenabı Hak cümlemize yüz aklığı ihsan buyursun. Cümlemizi muvaffak b'Mıiayıır etsin. (Âmîn sadaları, alkışlar)

2. T - AZAYI KİRAM MUAMELATI

1. — Muvakkat Reis intihabı

RElS-I SIN ABDÜRRAHMAN ŞEREF B. (istanbul) — Şimdi efendim; Nizamname! Da­hilîde işaret olunduğu veçhile bir Muvakkat Reis

intihabı icra* kılınacak. Muvakkat Reis intiha­bımı reye koyuyorum. İntihabı kabul edenler lûltfen el 'kaldırsın. Kabul edilmiştir efendim. Reylerinizi istimal buyurunuz! (Reyler topla­nıldı)

Efendim, istihsali âra hitam bulunuştur. Arayı .tasnif için üç zata kur 'a çekeceğiz. (İz­mit Mebusu: Mustafa Zeki Bey, Ertuğrul Me­busu Halil Bey, Ankara Mebusu İhsan Bey ba­kın''a tasnifi araya memur olmuşlardır.)

Efendiler! Azayı ımuh'teremenin adedi (270) ; binaenaleyh nisabı ekseriyet (136) dır. Azayı ınevcuıde ise (189) 'dur. Müttefikan Ala Fuad Paşa Hazretleri Muvtak'kat Reisliğe inıtihabölun-nıuş'tuıi'. (Alkışlar)

Buyurun Paşa Hazretlieri! MLTVAIKKAT RElS ALİ FUAD Pş. (Anka­

ra) — Muhterem refiklerdim, velev muvakka--ten Dİısuıı, âcizlerindi Meclisi Âlinin Muvakkat Reisliğinde intihapla, lâyık olmadığım halde, âcizlerine büyük bir teveccüh ve itimat göster­diniz. Bundan dolayı billhassa teşekkür ederim. Şüphevsiz bu vazifem esnasında müzaheretinizi 'temenni edeceğim. (Alkışlar)

'* 2. — Azayı kiramın tahlifi

MUVAKKAT RElS ALI FUAD Pş. (Anka-ra) — Efendiler! Malûmuâlileri Nizamnıamei Dahilînin birinci maddesinde «Devrei intiha-b iyenin Birinci Celseninde alelûsul 'mebuslar tahlif edilidikten 'sonra ifayı vazifeye mübaşe­ret ederler» Idiye bir kayıt vardır. Teşikilâtı Esasiyemizde böyle bir maıddeyle yeminin ne surette olacağı itesbiıt edilmemiştir. Müsaade ©derseniz rüfekadain birisi bu yolda bir takrir vermiştir. Okuyalım efendim.

3. — TAKRİRLER

1. — Ertuğrul Mebusu Doktor Fikret Beyin tahlifin şekli hakkında takriri

2 —

1 : 1 11 .8 . T. B. M. Meclisi Riyaseti Celilesine

Türkiye Büyük 'Millet Meclîsinin İkinci İn­tihap Devresinin küşadı münasebetiyle Heyeti Oeli'lece icrası muktazi talhlifin metni meevut kavaninden birinde muharrer bulunmadığından âtideki metnin Teşkilâtı Esasiyemize ilâve edil­mek üzere bu Celselde (kabulünü ve bilûmum azayı kiram tarafından olveçhile yegân yegân kürsüde iraJdolunarak icrayı tahlif .olunmasını teklif 'ederimi.

11 Ağustos 1339 Ertuğrul Mebusu

Dr. Fikret,

Yemin sureti : [Vatan ve milletin selâmet ve saadetinden

ba§lka bir gaye tafeibetmiiyeceğime ve miilletin bi-lâlkaydüşart hâkimiyeti esasına sadık: kalıacağı-ma... Vallahi]

* MUVAKKAT BEİS ALİ FUAD Pş. (An­

kara,) — Edendim, bu (bapta bir ımütaMia var ımı? (Hayır sesleri)

AHMED MAHİR Ef. (Kastamonu) — Efeıı-'dim buyurulıryor iki : Vatanını saadet ve selâme­tinden başka bir gaye taJkibetaniyeceğinııe diye yemin veriliyor. Burialda ımevcudolan rüfekayı kiralmın binlerce gayesi vardır. Herkesin meşru gayesi var. Gayesiz ialdam buraya gelir imi? Yal­nız (Vatan ve 'milletin isaadjet -ve selânnetiine mu­gayir bir gaye takiibetmiyeccğiime) denilmelidir. (Aynıdır sesleri)

AĞAOÖLU AHMED B. (Kars) — Efendim takrirde 'bu sureti yeminin Teşkilâtı Esasiye Ka­rı umuna ilâvesi teklif olunuyor. Hıalbulki şimdilik tahliften evvel böyle bir karar, ittihaz edilecek ma­hiyette değildir. Binaenaleyh yalnız (bir temıenni izhar edebiliniz. Bu sureti tahlifin Teşkilâtı Esa­siye Kanununa ithal edilmek üzere kabulünü ter-vieetmelk İâzıımldır. Vani. bu fıkranın. Ikaibul şek­linde ftellâJklki edilmemesini ıiöa ederim, (Hayır sesleri, (doğrudur sesleıi)

MUVAKKAT REİS ALİ FUAD Pş. (An­kara) — Ehemdim takriri layıuen reye v>az'edece­ğim.

1339 C : 1 RAGIB B. (Kütahya) — Efendim takrir iki

fıkrayı ihtiva ediyor. Birisi takririn mündereca-tni'da olan metnin bu Mecliste şimdi icrası, diğeri de bu ımetnin Teşkilâtı Esasiye Kanununa ilâvesi. Binaenaleyh evvelemirde bu metnin bu celsede icra edilecek tahlif şekli olmak üzere kabulü veye, konur. Diğer şıikkı ila; Teşkilâttı Esasiye Ka-ıiıununa konulmak üzene Kanunu Esasi Encüme­nine havale edilir. Evvelâ metnin bu Mecliste, bu Celsede 'kabulü takarrür ettikten sonra mad­denin Teşkilâtı. Esasiye Kanununa ilâve edilmek üzene Kanunu Esasi Encümenine gitmesi lâzım-gelir. 'Bu suretle teklif edilmelidir.

TUNALI HİLMİ B. (Zonguldak) — Efen-ıdim Hooa Efendinin 'mütalâaları eidden müsip-tir. Binaenaleyh dıaıinıa böyle şeyler 'menfi olaraik yazılır. <4Biaşika bir gaye taikibetmiyeceğim» den­mesi lâzıımigelir. B'ahusus orada bir nokta vardır ki, (vatan ve millet) deniyor, hayır! (Devlet) denirse (vatan ve millet) omda dâhildir. '«Dev­let ve milletin selâmetine mugaiyir 'gaye talkibet-aniyeceğime» demetk lâzımgelir. (©eye sesleri)

MUVAKKAT REİS ALİ FUAD Pş. (An­kara) — O hâlde bu takriri njaızıarı 'düktkate alın-malk üzere reyi âlinize vazedeyim. Bilâbana Ka­nunu Esasi Encümeninde tetkik edilir.

RECEB B. (Kütahya) — Efendim kabul ledi'llmiemiş bir yemin üzenine tahlif ileriidle hakiki ihir yemin laddedilımiyebilir. Onun için merasim ne ise onu düşünüp tesbit etmek lâzımdır. Veyahut itiraz edenler varsa itirazlarının esa­sım ihtiva etmek üzere birer tadilname verirler, o tadilname mucibince onun üzerine yemin edi­lir. Binaenaleyh teklif sahipleri evvelâ tahrirî teklifte bulunurlar ve o suretle onlar reye ko­nulduktan sonra tahlif icra kılınır.

MUVAKKAT REİS ALİ FUAD Pş. (Anka­ra) — Ef endim sırf şekil üzerinde bir ihtilâf vardır. Müsaade ederseniz şimdi yapacağımız tahlifi reye vazediyorum. Şu takrir dahilinde­ki yemini kabul edenler lütfen el kaldırsın. Ek­seriyetle Ikaibul edilmiştir. O halde müsaade ederseniz isimleri okumaya başlıyacağız. Birer birer azayı kiram burada lütfen yemin ederler.

t : İ II. 8.1339 0 : 1 Tahlifi icra

Hasan Fehmi B. (Gümüşane), Rıfat B. (Kân-gırı), Ziya B. (Kângırı), Talât B. (Kângırı), Mustafa Abdülhalik B. (Kângırı), Ahmed Fe-rid B. (Kütahya), Cevdet B. (Kütahya), Ragıb B. (Kütahya), Receb B. (Kütahya), Nuri B. (Kütahya), Esad B. (Lâzistan), llauf B. (Lâz­istan), Ali B. (Lâzistan), Fuad B. (Lâzistan), Derviş B. (Mardin), Abürrezzak B. (Mardin), Necib B. (Mardin), Yakup Kadri B. (Mardin), Besim B. (Mersin), Niyazi B. (Mersin), Tahsin B. (Maraş), Hacı Mehmed Ef. (Maraş), Abdül-kadir B. (Maraş), Midhat B. (Maraş), Es<ad Ef. (Menteşe), Şükrü Kaya B. (Menteşe), Yunus Nâdi B. (Menteşe), Hacı îlyas Sami Ef. (Muş), Ebubekir Hazım B. (Niğde), Halid B. (Niğde), Galib B. (Niğde), Talât B. (Ardahan), Zamir B. (Adana), Kemal B. (Adana), Besim Atalay B. (Aksaray), Mustafa Vehbi B. (Aksaray), Esad B. (Amasya), Ali Rıza Ef. (Amasya), Ah­med Saki B. (Antalya), Hasan Sıdlkı B. (Antal­ya), Rasih Ef. (Antalya), Murad B. (Antalya), İhsan B. (Ankara), Şakır B. (Ankara), Ali Fu­ad Paşa (Ankara), Ömer Mümtaz B. (Ankara), Gazi Mustafa Kemal Paşa (Ankara), Tahsin B. (Aydm), Doktor Mazhar B. (Aydın), Hüseyin Rıfkı B. (Edirne), Cafer Tayyar B. (Edirne), Faik B. (Edirne), Sabit B. (Erzincan), Hamdi B. (Erzincan), Münür Hüsrev B. (Erzurum), İbrahim B. (Ertuğrul), Ahmed İffet B. (Ertuğ-rul), Halil B. (Ertuğrul), Doktor Fikret B. (Er­tuğrul), Rasim B. (Ertuğraü), Doktor Tevfik Rüşdü B. (İzmir), Mustafa Rahmi B. (İzmir), Saraçoğlu Şükrü B. (İzmir), Mahmud Esad B. (İzmir), Mahmud Celâl B. (İzmir), Mustafa Ne­cati B. (İzmir), Hüseyin Hüsnü Ef. (İsparta), Mükerrem B. (İsparta), İsmail Canbolat B. (İstanbul), Hamdullah Subhi B. (İstanbul), Hamdi B. (İstanbul), Doktor Refik B. (İstan­bul), Süleyman Sırrı B. (İstanbul), Abdürrah-man Şeref B. (İstanbul), Ali Rıza B. (İstanbul), Ali Fethi B. (İstanbul), Fevzi Pş. (İstanbul), Kâzım Karabekir Pş. (İstanbul), Yusuf Akçu-ra B. (İstanbul), Emin B. (Eskişehir), Arif B. (Eskişehir), Abdullah Azmi Ef. (Eskişehir), Hüseyin B. (Elâziz), Muhiddin B. (Elâziz), Mustafa B. (Elâziz), Naci B. (Elâziz), Husrev B. (Urfa), Şeyh Safvet Ef. (Urfa), Yahya Ke­mal B. (Urfa), Hafız Emin Ef. (İçel), Doktor

edilen âza

Tevfik B. (İçel), İbrahim B. (İzmit), İbrahim Süreyya B. (İzmit), Safvet B. (İzmit), Mustafa B. (İzmit), Osman Nuri B. (Bursa), Mustafa Fehmi Ef. (Bursa). Necati B. (Bursa), Hüseyin Baki B. (Burdur), Hamdi B. (Bozok), Avni B. (Bozok), Süleyman Sırrı B. (Bozok), Salih B. (Bozok), Cevad Abbas B. (Bolu), Dok­tor Emin Cemal B. (Bolu), Şükrü B. (Bolu),, Falih Rıfkı B. (Bolu), Mehmed Vasfi Ef. (Bo­lu), Sâmih Rifat B. (Biga), Şükrü B. (Biga;, Mehmed B. (Biga), Cemil B. (Tekirdağ), Faik B. (Tekirdağ), Emin B. (Tokad), Bekir Sami B. (Tokad), Mustafa Vasfi B. (Tokad), Cavid Pş. (Canik), Süleyman Necmi B. (Canik), İh­san B. (Cebelibereket), Avni B. (Cebelibere­ket), Şakir B. (Çatalca), İsmail Kemal B. (Ço­rum), Doktor Mustafa B. (»Çorum), İsmet B. (Çorum), Münir B. (Çorum), Âsaf B. (Hak­kâri), Şükrü B. (Dersim), Feridun Fikrî B. (Dersim), Haydar Rüşdü B. (Denizli), Mazhar Müfid B. (Denizli), Ziya Gökalp B. (Diyarbe-kir), Feyzi B. (Diyarbekir), Halil B. (Zongul­dak), Ragıb B. (Zonguldak), Tunalı Hilmi B, (Zonguldak), Yusuf Ziya B. (Zonguldak), Mah­mud B. (Siird), Yusuf Kemal B. (Sinob), Ra­sim B. (Sivas), Rahmi B. (Sivas), Kadri Ah­med B. (Siverek), Kemal B. (Saruhan), Meh­med Sabrı B. (Saruhan), Mustafa Fevzi Ef. (Saruhan), Vâsıf B. (Saruhan), Ahmed Remzi B. (Gazianteb), Hafız Şahin Ef. (Gazianteb), Ali Cenani B. (Gazianteb), Kılıç Ali B. (Gazi­anteb), Ağaoğlu Ahmed B. (Kars), Doktor Fu­ad B. (Kırkkilise), Ahmed Süreyya B. (Karesi), Haydar Âdil B. (Karesi), Hulusi B. (Karesi), Osman Niyazi B. (Karesi), Kâzım Pş. (Karesi), Mehmed B. (Karesi), İsmail B. (Karahisarı Şar­ki), Mehmed Emin B. (Karahisarı Şarki), Ali Süruri Ef. (Karahisarı Şarki), Rüşan Eşref B. (Karahisarı Sahib), Sadık B. (Karahisarı Sa-hib). İzzet Ulvi B. (Karahisarı Sahib), Ali B. (Karahisarı Sahib), Kâmil Ef. (Karahisarı Sa­hib), Musa Kâzım B. (Karahisarı Sahib), Ah­med Mahir Ef. (Kastamonu), Hasan Fehmi Ef. (Kastamonu), Halid B. (Kastamonu), Ali Rı­za B. (Kastamonu), Mehmed Fuad B. (Kasta­monu), Necmeddin Molla B. (Kastamonu), Ve-led Çelebi Ef. (Kastamonu), Ali Şâdi B. (Ko­zan), Ali Sadb B. (Kozan), Eyüb Sabrı E l

t : İ 11.8.1339 O : 1 (Konya), Tevfik Fikret B. (Konya), Refik B. (Konya), Fuad B. (Konya), Kâzım Hüsnü B. (Konya), Mustafa E l (Konya), Mustafa Fey­zi E l (Konya), Musa Kâzım E l (Konya), Na-im Hazim E l (Konya), Ali Rıza B. (Kırşehir), Mahbub Ef. (Kırşehir), Yahya Galib B. (Kır­şehir), Ahmed Hilmi B. (Kayseri), Sabit B. (Kayseri), Doktor Halid B. (Kayseri), Nuh Na­

ci B. (Kayseri), Celâl Nuri B. (Gelibolu).

3. — Azayı kiramın şubelere tefriki.

MUVAKKAT REİS ALİ FUAD Pş. (Anka­ra) — Resmî tahlif hitam bulmuştur. Müsaade ederseniz azayı muhteremenin şubelere tefriki muamelesini yapalım. (Muvafık sesleri)

(Kur'a çekildi.)

Birinci Şubeye tefrik edilen azayı kiram

Ali Cenani Bey (Gazianteb), Talât Bey (Ca-nik), Gazi Mustafa Kemâl Paşa (Ankara), Be­sim Atalay Bey (Aksaray), Niyazi Bey (Mer­sin), Abdürrezzak Çelebi Efendi (Mardin), Mus­tafa Bey (İzmit), Münir HüsrevBey (Erzurum), Hacı Kâmil Efendi (Tokad), Hamdi Bey (Er­zincan), Şeref Bey (Diyarbekir), Hacı Bekir Efendi (Konya), İbrahim Bey (Van), Cemil Bey (Tekirdağ), Neşet Bey (Aksaray), Mustafa Efendi (Konya), Mustafa Rahmi Bey (İzmir), Musa Kâzım Efendi (Konya), Dr. Refik Bey (İstanbul), Reşid Ağa (Malatya), Vehbi Bey (Karesi), Kâzım Paşa (Karesi), Rıza Bey (Muş), Abidin Bey (Saruhan), Halid Bey (Niğ­de), Ziya Gökâlp Bey (Diyarbekir), Derviş Bey (Mardin). Abdülgani Bey (Mardin), Midhat

Bey (Maraş), Halid Bey (Kastamonu), Esad Bey (Lâzistan), Ahmed Süreyya Bey (Karesi), Ebubekir Hazım Bey (Niğde), Haydar Rüşdü Bey (Denizli), Dr. Tevfik Bey (İçel), Feyzi Bey (Diyarbekir), Esad Bey (Amasya), Ahmed Muhtar Bey (İstanbul), Ahmed Mahir Efendi (Kastamonu), Kâzım Hüsnü Bey (Konya), Hafız Şahin Efendi (Gazianteb), Hafız İb­rahim Efendi (İsparta), İsmet Paşa (Ma­latya), Hamdi Bey (İstanbul), Ali Rıza Efendi (Amasya), Ziyaettin Bey (Sivas), Ali Bey (Urfa), İsmail Kemal Bey (Çorum), Talât Bey (Ardahan), Yakup Kadri Bey (Mardin), Mah­mud Celâl Bey (İzmir), Hulusi Bey (Karesi), Zamir Bey (Adana), Velet Çelebi Efendi (Kas­tamonu).

İkinci Şubeye tefrik edilen azayı kiram

Nuri Bey (Kütahya), Arif Bey (Eskişehir), Şükrü Bey (Biga), Abdullah Azmi Efendi (Es­kişehir), Rüşdü Paşa (Erzurum), Faik Bey (Edirne), Mehmed Bey (Biga), Mahbub Efendi (Kırşehir), Faik Bey (Tekfurdağı), Dr. Rıza Nur Bey (Sinob), Halis Turgut Bey (Sivas), Şeyh Seyfi Efendi (Kütahya), Dr. Hilmi Bey (Malatya), Galib Bey (Niğde), Kadri Ahmed Bey (Siverek), Vehbi Bey (Aksaray), Refet Bey (Bursa), Yusuf Akçura Bey (İstanbul), Mehmet Vasfi Efendi (Bolu) Şükrü Kaya Bey (Menteşe), Ali Bey (Karahisan Sahib), Osman Nuri Bey (Bursa), İzzettin Pajşa (Aydın), Avni Bey (Bo-zok), Emin Bey (Eskişehir), Esad Efendi (Men­teşe), İsmail Bey (Karahisan Şarki), Dr. Kâ­zım Bey (Denizli), Hacı Edhem Bey (Saruhan),

Ziya Bey (Kângm), Ruşen Eşref Bey (Karahi­san Sahib), Ahmed Şükrü Bey (Dersim), Halil Hulki Efendi (Siird), Hüseyin Baki Bey (Bur­dur), Dr. Fuat Bey (Kmkkilise), Hüseyin Ra­uf Bey (İstanbul), Dr. Mazhar Bey (Aydın), Dr. Ömer Şevki Bey (Sivas), Ahmed Ferid Bey (Kü­tahya), Ali Riza Bey (İstanbul), Necib Bey (Mardin), Ahmed Hilmi Bey (Kayseri), Sabit Bey (Erzincan), Mahmud Esat Bey (İzmir), İs­mail Safa Bey (Adana), Süleyman Sırrı Bey (Bozok), Halil Bey (Zonguldak), Safvet Bey (İz­mit), İbrahim Süreyya Bey (İzmit), Yusuf Bey (Denizli), Rasih Efendi (Antalya), Ahmed Remzi Efendi (Gazianteb), Hamdi Bey (Bozok), Ömer Mümtaz Bey (Ankara),

1 : 1 11.8.133Ö C : 1 Üçüncü Şubeye tefrik edilen azayı kiram

Ragıb Bey (Kütahya), Cudi Paşa (Siverek), Mustafa Feyzi Efendi (Konya), Ali Riza Bey (Kastamonu), Refik Bey (Konya), Hüseyin Rıf-kı Bey (Edirne), Kılıç Ali Bey (Gazianteb), Ca-vid Paşa (Canik), Mustafa Fehmi Efendi (Bur­sa), Rifat Bey (Kângırı), Abdürrahman Şeref Bey (İstanbul), Hafız Emin Efendi (İçel) Ha­san Fehmi Bey (Gümüşane), Tevfik Fikret Bey (Konya), Fuad Bey (Konya), Hüseyin Bey (Elâ­ziz), Cevdet Bey (Kütahya), Musa Kâzım Bey (Karahisarı Sahib), Refet Paşa (İstanbul), Yu­nus Nâdi Bey (Menteşe), Muammer Bey (Sivas), Ağaoğlu Ahmed Bey (Kars), Necmeddin Molla

Bey • (Kastamonu').', Necati Bey (Bursa), Ali Saib Bey (Kozan), Kâzım Kara Bekir Paşa (İstanbul),

Muhiddin Bey (Elâziz), Zekâi Bey (Aydın), Şükrü Bey (İzmit), Mehmed Bey (Kastamonu), Zülfi Bey (Diyarlbekir), Emin Bey (Tokad),' Ce-vad Paşa (Elâzk), Şeyh Saffet Efendi (Urfa), İsmet Bey (Çorum), Şükrü Bey (Bolu), Reşad Bey (Sahuhan), Ahmed İffet Bey (Ertuğrul), Osman Bey (Amasya), Hacı Mehmed Efendi (Maraş), Feridun Fikri Bey (Dersim), Rasim Bey (Ertuğrul1), Halid Paşa (Ardahan), Tumalı Hilmi Bey (Zonguldak), Sadık Bey (Karahisarı Sahib), Şamili RiJfait Bey (Biga), Dr. Mustafa Bey (Çorum), Kâzım Bey (Ergani), Recep Bey (Kütahya), Tahsin Bey (Aydın), Vâsıf Bey (Sa-ruhan), Dr. Fikret Bey (Ertuğrul), Celâl Nuri Bey (Gelibolu), Naci Bey (Elâziz), Ferid Bey

Beşinci Şubeye tefrik

Süleyman Sırrı Bey (îstanlbul), İhsan Bey (Ergani), Rauf Bey (Lâzistan), Yalıya Galib Bey (Kırşehir), İhsan Hamid Bey (Ergani), Raif Efendi (Erzurum), Hilmi Bey (Ankara), Şakir Bey (Ankara), Ali Rıza Bey (Kırşehir), Mehmed Bey (Diyaırbekir), İbrahim Bey (Ertuğrul), Fe­rid Bey (Gazianteb), Yusuf Kemâl Bey (Sinob), Sabit Bey (Kayseri), Osman Kadri Bey (Muş), Ahdülkadir Bey (Maraş), Rasim Bey (Sivas), Kemal Bey (Saruhan), Mustafa Necati Bey (İz­mir), İzzet Ulvi Bey (Karahisarı Sahib), Şükrü Bey (İzmir), Hüseyin Hüsnü Efendi (İsparta),

Şefik Bey (Bayezid), Zeki Bey (Gümüşane), Mustafa Şeref Bey (Burdur), Neeilb Ali Bey (De­nizli), Seyiıd: Bey (İzmir), Dr. Adnan Bey (İs­tanbul), Cafer Tayyar Bey (Edirne), Avnî Bey (Cebelibereket), Cevad Bey (Bolu), Mazhar Mü-fid Bey (Denizli), Tahsin Bey (Maraş), Halet Bey (Erzurma), Halil Bey (Ertuğrul), Ali Sadi Bey (Kozan), Hasam Fehmi Efendi (Kastamo­nu), Salih Bey (Bozok), Süleyman Necmi Bey (Camifc), Gazi Mustafa , Kemial Paşa (İzmir), Mustafa Bey (Elâziz), Dr. Emin Cemal Bey (Bo­lu), Kemaliettin Sami Paşa (Sinob), Hilmi Bey (Artvin)T Ömer Efendi (Kars), İsmail Canbulat Bey (İstanbul), Veysel Rıza Bey (Gümüşane), Hamdullah Subhi Bey (İstanbul), Resul Bey (Bitlis).

(Çorum), Dr. Tevfik Rüşdü Bey (İzmir), Mah-mud Nedim Bey (Malatya), Haydar Âdil Bey (Karesi), Cazim Efendi (Erzurum), Ali Şuuri Bey (Karesi), Ali Fethi Bey (İstanbul), Yusuf Ziya Bey (Zonguldak), Mümif Bey (Vaın), Mah-mud Bey (Siverek), Ziya Bey (Erzurum), Ek­rem Bey (Lâzistan), Dr. Halid Bey (Kayseri), Mükerrem Bey (İsparta), İhsan Bey (Cebeli Be­reket), Besim. Bey (Mersin), Hakkı Bey (Van), Ali Fuad Paşa (Ankara), Nazmi Bey (Hakkâri), Mustafa Abdülhaliık Bey (Kângırı), Mustafa Fev­zi Efendi (Saruhan), Fahreddiin Paşa (İzmir), Dr. Haydar Bey (Gene), Eyüp Sahra Efendi (Konya), Hacı Ilyas Sami Efendi (Muş), Meh­met Cavid Bey (Karesi)..

edilen Azayı Kiram

Nuh Naci Bey (Kayseri), Sabrı Bey (Saruham), Münir Bey (Çorum), Bekir Sami Bey (Tokad), Kemâl Bey (Adana), Ali Hikmet Paşa (Bursa), İhsan Bey (Ankara), Ali Süruıri Efendi• (Kara­hisarı Şarki), Kâmil Efendi (Karahisarı Sahib), Hacı Bedir Ağa (Malatya), Ahmed Saki Bey (Antalya), Osman Niyazi Bey (Karesi), Mahmud. Bey (Siird), Âtâ Bey (Niğde), Hüsrev Bey (Ur-fa), Şakir Bey (Çatalca), Fuad Bey (Lâzistan), Asaf Bey (Hakkâri), Fevzi Paşa (İstanbul), Mustafa Vasfiı Bey (Tokad), Ragıb Bey (Zongul­dak), Naim Hazım Efendi (Konya), Süleyman

Dördüncü Şubeye tefrik edilen Azayı Kiram

— 6 —

t : 1 1 1 8 . Sudi Bey (Bayezid), Murad Bey (Antalya), Ha­san Sıdkı-Bey (Antalya), Talât Bey (Kânıgırı), Falih Rıfkı Bey "(Bolu), Mehmed Emıkı Bey (Ka-rahisarı Şarki), Şükrü Naili Paşa (Kırkkilise), Rahmi Bey (Sivas), Yahya Kemal B;ey (ITrfa), 1bralhim Bey (t'zm i t ) .

4. — İntihap mazbatalarının şubelere veril­meni

MUVAKKAT REİS ALİ FUAD Pş. (An­kara) — Efen'dim! Azayı Kiramın şubelere tef­riki muamelesi hitam buldu. Şimdi Nizamnanıei Dahilî mucibince mazbataların encümenlere ha­valesi (muamelesini yapacağız. Malûmuâliniz yirmi yedinci madde (İntihap mazbataları de-vairi ihtihalbiyenin hurufu hecası üzerine şube­lere tefrik olunur) diyor. Halbuki 72 dairei in-tihabiye vardır. Malûmuâliniz şimdiye 'kadar 55 dairei intihabiyeden mazbata gelmiştir. Nizam­name mucibince hurufu heca tertibi veçhile Bi­rinci Şubeye on beş dairei lintihabiye, İkinciye on beş, Üçüncüye on dört, Dördüncüye on dört, Beşinciye on dört daâreyi in'tilhalbiye tesadüf ediyor. Biz de buna göre tertibat ve taksimat yaptık. Müsaade buyurursanız tertibat veçhile okuyalım. (Muvafık sada'ları)

(Adana : İsmail Safa Bey, Zamir Bey, Ke­mal Bey)

. (İJsoimleri o'kuimaya lüzum yok sesleri) MUVAKKAT REİS — Zapta geçsin daha

iyidir. , ALİ SÜRURİ Ef. (Karahisarı Şarki) —

Reis Bey 'beyhude zahmet çekilmiş olur.

MUVAKKAT REİS ALİ FUAD Pş. (An­kara) — Müsaade buyurunuz efendim. Malû­muâliniz tekmil olanlar gelmiştir. (Doğru ses­leri) Belki İM üç kişi imazbatalarını vermemiştir.

Aksaray; Besim Atalay Bey, Mustafa Velhbi Bey* Neşet Bey.

Amasya: Esad Bey, Osman Bey, Ali Rıza Efendi.

Antalya: Rasih Efendi, Hasan Bey, Murad Bey, Ahtoed Saki Bey.

Anlkara: Ali Fuad Paşa, Gazi Mustafa Ke­mal Paşa,

Ardahan: Halid Paşa, Talât Bey. Efendim. Görüyorsunuz ki bâzı .dairei inti­

habiyeden henüz mazbatalar gelmemiştir. Onun için okuyalım.

1339 C : 1 Aydın: Tahsin Bey, Doktor Mazhar Bey,

Zekâi Bey, İzzeddin Paişa. :

Edirne: Hüseyin Rıfkı Bey, Cafer Tayyar Bey, Faik Bey.

Erzincan: Hamdi Bey. Erltuğrul: İbrahim Bey, Ahmed İffet Bey,

Halil Bey, Dr. Fikret Bey, Ralsim Bey.

İzmir: Dr. Tevfik Rüşdü Bey, Mustafa Rah­mi Bey, Seyid Bey, Falhreddin Paşa, Mahmud Esad Bey, Mahmud Celâl Bey, Gazi Mustafa Kemal Paşa, Mustafa Necalti Bey, Saraçoğlu Şükrü Bey.

Buraya kadar olanların mazbataları hep Bi­rinci Şubeye tevdi edilmiştir. Şimdi İkinci Şu­beye havale olunanlar :

İstanbul : Ahmed Muhtar Bey, İsmail Can-bolat Bey, Hüseyin Rauf Bey, Hamdullah Sub-hi Bey, Hamdi Bey, Dr. Refik Bey, Dr. Adnan Bey, Refet Paşa, Süleyman Sırrı Bey, Abdür-rahman Şeref Bey, Ali Rıza Bey, Ali Fethi Bey, Kâzım Karabekir Paşa, Revzi Paşa, Akçura Yu­suf Bey.

Eskişehir : Arif Bey, Abdullah Azmi Efen­di, Emin Bey.

İsparta : Hafız İbrahim Efendi, Hüseyin Hüsnü Efendi, Mükerrem Bey.

Elâziz : Cevad Paşa, Hüseyin Bey, Muhid-din Bey, Mustafa Bey, Naci Bey.

Urfa : Şeyh Safvet Efendi. İçel : Hafız Emin Efendi, Dr. Tevfik Bey, İzmit : İbrahim Bey, İbrahim Süreyya Bey,

Ahmed Şükrü Bey, Safvet Bey, Mustafa Bey. Bitlis : Resul Bey.

Tekirdağ : Cemil Bey, Faik Bey. Bursa : Refet Bey, Osman Nuri Bey, Ali

Hikmet Paşa, Mustafa Fehmi Efendi, Necati Bey.

Bolu : Cevad Ab'bas Bey, Falih Rıfkı Bey, Dr. Emin Cemal Bey, Şükrü Bey, Mehmed Vasfi Efendi.

Bozok : Hamdi Bey, Süleyman Sırrı Bey, Salih Bey, Avni Bey.

Biga : Samih Rifat Bey, Şükrü Bey, Meh­med Bey.

Burdur : Mustafa Şeref Bey, Hüseyin Bey. Şimdi Üçüncü Şubeye havale olunanlar : Tokad : Emin Bey, Mustafa Vasfi Bey. Canik : Cavid Paşa, Süleyman Necmi Bey,

Talât Avni Bey.

— 7 —

CebeM Bereket : İhsan Bey, Arni Bey. Çatalca : Şakir Bey. Çorum : İsmail Kemal Bey, Dr. Mustafa Bey,

İsmet Bey, Ferid Bey, Münir Bey.

Sinob : Dr. Rıza Nur Bey, Kemaleddin Sami Paşa, Yusuf Kemal Bey.

Denizty: Haydar Rüşdü Bey, Dr. Kâzını Bey, Necib Ali Bey, Mazhar Müfid Bey, Yusuf Bey.

Dersim : Feridun Fikri Bey, Şükrü Bey. Zonguldak: Halil Bey, Ragıb Biey, Tunalı

Hilmi Bey, Yusuf Ziya Bey. Siird: Halil Hulki Efendi, Malımud Bey. Sivas: Halis Turgud Bey, Dr. Ömer Şevki

Bey, Rasim Bey, Rahmi Bey, Ziyaedin Bey, Muammer Bey.

Bundan sonraki dairei intihabiyeler dördün­cü şubeye havale olunmuştur:

Saruhan: Reşad Bey, Abidin Bey, Kemal Bey, Mustafa Fevzi Efendi, Vasıf Bey, Hacı Edhcm Bey, .Mehmed Sabri Bey,

Karesi: Ahmed Süreyya Bey, Haydar Âdil Bey, Hulusi Bey, Osman Niyazi Bey, Kâzım Paşa, Mehmed Cavid Bey, Mehmed Vehbi Bey, Ali Şuuri Bey.

Karahisarı Şarki: İsmail Bey, Ali Süruri Efendi, Mehmed Emin Bey.

Gelibolu: Celâl Nuri Bey. Gazianteb: Hafız Şahin Efendi, Ali Cenarl

Bey, Ki linç Ali Bey. Karahisarı Sahib: Ruşen Eşref Bey, Sadık

Bey, İzzet Ulvi Bey, Musa Kâzım Bey, Kaimi Efendi, Ali Bey.

Kastamonu: Ahmed Mahir Efendi, Hasan Fehmi Efendi, Necmeddin Molla Bey, Ali Rıza Bey, Mehmed Fuad Bey, Veled Celebi Ef­endi, Halid Bey.

Kozan: Ali Sadi Bey, Ali Saib Bey, Konya: Eyüb Sabri Efendi, Tevf.ik Fikret

Bey, Refik Bey, Fuad Bey, Kâzım Hüsnü Bey, Mustafa Efendi, Mustafa Feyzi Efendi, Musa Kâzım Efendi, Naim Hazım Efendi, Hacı Be­kir Efendi.

Kırşehir: Yahya Galib Bey, Ali Rıza Bey, Mabbub Efendi.

Kayseri: Ahmed Hilmi Bey, Sabit Bey, Dr. Halid Bey, Nuh Naci Bey.

Buraya kadar olanlar da Dördüncü Şubeye havale edilmiştir.

1339 0 : 1 Bundan sonra gelenler de Beşinci Şubeye

havale edilmiştir: Kângım: Rifat Bey, Mustafa Abdülhalik

Bey, Talât Bey, Ziya Bey. Kütahya: Şeyh Seyfi Efendi, Ahmed Fe­

rid Bey, Cevdet Bey, Ragıb Bey, Nuri Bey, Receb Bey.

Lâzistan: Esad Bey, Ekrem Bey, Rauf Bey, Ali Bey, Fuad Bey.

Mardin: Derviş Bey, Abdürrezzak Çelebi Efendi, Abdülgani Bey, Necib Bey, Yakub Kad­ri Bey.

Menteşe: Esad Efendi, Şükrü Kaya Bey, Yu­nus Nadi Bey,

Mersin: Niyazi Bey, Besim Bey.

Maraş: Tahsin Bey, Hacı Mehmed Efendi, Abdülkadir Bey, Midhat Bey.

Niğde: Ata Bey, Ebubekir Hazım Bey, Ha­lid Bey, Galib Bey.

MUVAKKAT REİS — Efendim! Şimdiye kadar gelmiş olan mazbatalar bunlardır. Bun­ların tetkik muamelesi yapılacaktır.

Müsade ederseniz şubelere ne yolda odalar tefrik, edilmiştir, onu arz edeyim.

Divanı Riyaset, Birinci Şubeye... Yanındaki oda İkinci Şubeye, şu karşıdaki oda Üçüncü Şubeye, kapının yanındaki oda Dördüncü Şu­beye tefrik edilmiştir. Beşinci Şube için de öbür dairede idare odası vardır, orası tahsis edilmiştir. Eğer tensip buyurursanız daha iki saat vaktimiz vardır. Şubeler Reis ve kâtiple­rini intihabederler. Zaten mazbatalar da havale edilmiştir. Bugün birkaç saat çalışılırsa işin bir kısmı çıkar, binaenaleyh bugün birkaç saat, yarın da öyleye kadar meşgul olunabilir. Ve tensip buyuracağınız bir saatte toplanıla-bilir. İntihap mazbatalarının yarın öğle vak­tine kadar şubelerce ikmal edileceğini ümid-ediyorum. Bianenaleyh tensib ederseniz yarın sa­at bir buçukta toplanırız ve şubelerce tetkik edilip buraya gönderilen mazabıtı intihabiyenin tastik muamelesini yaparız.

ALI SÜRURİ E i (Karahisarı Şarki) — Müsaade buyurur musunuz! Şubelere tefrik edilen mebusanı kiramın esamisi yazılmalı ve ona göre mebusanı kiram da yarın encümen­lerde içtima etmelidir. Sonra bir yanlışlık ol­ması ihtimali vardır. Yarın içtimai umumi ol­mazsa mazbatalar iyice tetkik edilmiş olur. Yok-

— 8 —

t:. 1 11.8 sa öğleye kadar iki saat zarfında hiçbir iş ya­pılamaz. Bendenizee yarın içtimai umumi olma­malı ve şubeler tekmil mazabıtı intihabiyeyi tet­kik etmelidir.

FERİDUN FİKRÎ B. (Dersim) timaı umumi olmalıdır.

Yarın iç-

Dr. FİKRET B. (Ertuğrul) — Bugün top-lanılabilir. Bugün toplanılamıyaeak olsa bile el­de yüz otuz mazbata vardır ki, her halde yarm içtima zamanına kadar tetkik olunabilir. Bun-

1399 0 : 1 lar beş şubeye taksim olunduğundan bu şubeler hep birden çalışacaktır.

MUVAKKAT REİS — Bendeniz zannediyo­rum ki, yarm öğleye kadar şubeler bu vazife­yi ifa edebilirler. Mamafih bunu nasıl tanzim ederseniz öyle yaparız. Bugün daha birkaç sa­at vaktimiz vardır. Yarında arzu edilen saatte top­lanıp şubeler bunu tetkik edebilirler. Binaena­leyh müsaade ederseniz yarm öğleden sonra bir buçukta içtima etmek üzere Celseyi kapıyorum.

Hitamı müzakerat; saat: 3,50

İçtimai ati ruznamesi:

Mazabıtı intihabiyenin tasdiki.

-«••»

T. B. M. M. Matbaan M M M * W M M M a M