T.CMaliye BakanlığıMali Suçları Araştırma Kurulu

Karapara Aklama ile Mücadelede• Kimlik Tespiti• Şüpheli İşlemlerin Bildirilmesi

• Bilgi ve belge verme• Kimlik tespiti• Şüpheli işlemlerin bildirilmesi• Uyum görevlisi atanması• İç denetim• Eğitim

Aklama suçu ile mücadelede bankaların

yasal yükümlülükleri

• Yasal risk

• İtibar riski

• Operasyonel risk

• Yoğunlaşma riski

Mali kurumların karşılaşılabileceği

riskler

Kimlik tespit yükümlülüğü

FATF’e Göre Müşterinin Tanınması PrensibiMüşterinin Kimliğinin Tespit ve Teyit

EdilmesiLehdarın Kimliğinin Tespit ve Teyit

Edilmesi İş İlişkisinin Kurulma Amacı Hakkında

Bilgi Edinilmesiİş ilişkisi boyunca yürütülen işlemlerin

müşterinin profili ile uygunluğunu sürekli takip edilmesi

Kimlik tespiti yapılması gereken işlem türleri

• Parasal sınıra tabi işlemler• Parasal sınıra tabi olmayan işlemler

12 bin YTL’lik parasal sınıra tabi olmayan işlem türleri• Sigortalama• Finansal kiralama• Kiralık kasa hizmetleri• Mevduat hesabı açma• Kar-zarara katılma hesabı açma• Cari hesap açma• Repo• Benzeri hesap açma işlemleri RG 8.7.2003/25162

12 bin YTL’lik parasal sınıra tabi işlem türleri

• Her türlü alım-satım• Havale• Ödeme• Saklama• Takas• Trampa• Borç alma• Borç verme• Borcun nakli• Alacağın temliki

• Kiralama• Kiraya verme• Mevduat, kar-zarara katılma hesabı veya cari hesaplardan para çekme veya yatırma• Çek ve senet tahsili• Sermaye piyasası işlemleri• Benzeri işlemler

Soru : 12 bin YTL’lik sınırı aşan vergi ile elektrik, su

vb. fatura ödemelerinde de kimlik tespiti yapılması

zorunlu mu?a) Evetb) Hayır

Kimlik tespit usulü

Türk uyruklu gerçek kişiler için• Nüfus hüviyet cüzdanı• Sürücü belgesi• Pasaport

Soru : Avukatların kimlik belgeleri kimlik tespitinde

kullanılabilecek midir?

a) Evetb) Hayır

Soru : KKTC vatandaşlarının kimlik tespitinde “KKTC

Kimlik Kartı” kullanılabilir mi?

a) Evetb) Hayır

Kimlik tespit usulü

Yabancı uyruklu gerçek kişiler için• Kendi ülke pasaportu• İkamet tezkeresi

Avrupa ülkelerince verilen kimlik belgelerinin kimlik tespitinde kullanılması

• En fazla üç aylık bir süre için Türkiye’yi ziyaret eden ve kazanç gayesi gütmeyen ülke vatandaşları

• Anlaşma* ekindeki listede belirtilen kimlik belgeleri

• “Kimlik kartı ile seyahat edenler için hudut kapılarından giriş-çıkış formu”

*13.12.1957 tarihinde Paris’te imzalanan ve 01.12.1967 tarih ve 10972 sayılı R.G.’de yayımlanan “Avrupa Konseyi Üyesi

Devletler Arasında Kişilerin Seyahatleri İle İlgili Avrupa Antlaşması”

Kimlik tespit usulü

Ticaret siciline kayıtlı tüzel kişiler için• Ticaret siciline tescil belgesi örneği ile• Adına hareket eden kişinin yetkili olduğuna dair belge ve imza sirküleri

Soru : Yurt dışında yerleşik tüzel kişilerin kimlik tespiti

nasıl yapılacaktır?• Belgelerin Türk konsolosluğunca onaylanması veya

Apostil şerhi düşülmesi

•Yabancı dilde düzenlenen belgelerin noter onaylı

Türkçe tercümeleri

Kimlik tespit usulüVakıflar

• Vakıflar Genel Müdürlüğünde tutulan sicil kaydı

Dernekler• İl Emniyet Müdürlüklerinde tutulan sicil kaydıTüzel kişiliği olmayan teşekküller• İdare etmeye yetkili olunduğuna ilişkin karar

Soru : İmza sirkülerinde yer alan kimlik bilgileri, kimlik tespitinde kullanılabilir mi?

a) Evetb) Hayır

• Kimlik belgelerin fotokopisinin alınması veya

• Evrakın arkasına kimlik bilgilerinin kaydı ile

• Gerçek kişinin beyan ettiği adres

• Müteakip işlemlerde kimlik bilgilerinin karşılaştırılması

Kimlik tespit usulü

• Ticaret siciline kayıtlı tüzel kişiler• Dernekler• Vakıflar• Tüzel kişiliği olmayan teşekküller

Adına yapılan işlemlerdeİşlemi yapan gerçek kişinin kimliği de tespit

edilir

Kimlik tespit usulü

• Kimlik tespitine ilişkin belgelerin, son işlem

tarihini takip eden yılın başından itibaren 5

yıl süre ile muhafaza zorunluluğu

Kayıtların saklanması

Örnek: Bugün (22 Mayıs 2006) yapılan 13 bin YTL tutarındaki havale işlemine ilişkin kimlik belgeleri hangi tarihe kadar muhafaza edilmelidir?

a) 8 Mayıs 2011b) 31 Aralık 2011c)Muhafaza zorunlu değild) 28 Mayıs 2010

• Bay Ali Çelik’in X bankasına açtırmış olduğu ticari mevduat hesabına ticari borçlularınca para yatırılmaktadır. Hesapta biriken paralar bay Ali Çelik’in yetkili kıldığı Kadri Gülmez tarafından çekilmektedir.

Yukarıdaki işlemlerle ilgili olarak kimlik tespiti kapsamında bankanın yapması gereken işlemler nelerdir?

- Hesap açılışı (Ali Çelik) – herhangi bir limit olmadan

- Hesaba 3. kişilerce para yatırılması – 12 bin YTL

- Kadri Gülmez tarafından para çekilmesi – 12 bin YTL

Örnek

• Bay Ali Demir adına hareket eden bay Cemil Kaya, AB Ltd.Şti’ne 15 bin YTL göndermek üzere bankaya müracaat etmiştir. AB Ltd.Şti. yetkilisi bay Hasan Kara, gönderilen havaleyi çekmiştir.

Bu işlemlerle ilgili olarak kimlik tespiti kapsamında bankanın yapması gereken işlemler nelerdir?

- Havale gönderen (Cemil Kaya) – 12 bin YTL

- Adına işlem yapılan (Ali Demir) – 12 bin YTL

- Parayı çeken (Hasan KARA) – 12 bin YTL

- Adına işlem yapılan (AB Ltd.Şti.) – 12 bin YTL

Örnek

• Bay Ali Demir, İstanbul’da öğrenim gören çocuğunun X bankasındaki hesabına 700 YTL havale göndermiştir.

• Bu işlemlerle ilgili olarak kimlik tespiti kapsamında bankanın yapması gereken işlemler nelerdir?

• Tutar 12 bin YTL’nin altında kaldığı için 4208 S.Kanun uyarınca kimlik tespit zorunluluğu bulunmamaktadır.

Örnek

Şüpheli işlemlerin bildirilmesi

ŞÜPHELİ İŞLEM BİLDİRİM YÜKÜMLÜLÜĞÜ ŞÜPHELİ İŞLEM BİLDİRİM YÜKÜMLÜLÜĞÜ FATF Tavsiye 13fonların, suç faaliyeti geliri olduğundan veya terörün finansmanı ile ilgili olduğundan şüphelenildiği veya şüphelenilmesi için gerekli neden bulunduğu durum

KANADAkara para aklama veya terörizmin finansmanı suçu ile ilgili olduğundan şüphelenilmesi için geçerli nedenlerin bulunduğu işlem”

ABD- İşleme konu paranın suçtan kaynaklandığını,- müşterinin Banka Gizlilik Yasası ile getirilen yükümlülüklerden(kimlik tespiti, nakit işlem bildirimi, kayıtların saklanması) kaçınma niyetini,- İşlemin görünürde yasal bir amacının olmadığını,bilmek veya bundan şüphelenmek veya şüphelenmek için makul nedenlerin bulunması

Ülkelerde ŞİB Uygulamasının Başlama Yılı

Ülke Adı YılAvusturya 1994Almanya 1993Amerika 1986Belçika 1993Danimarka 1993Finlandiya 1994Fransa 1991Hollanda 1994İngiltere 1987İrlanda 1994İspanya 1993İsviçre 1994İtalya 1991Japonya 1992Kanada 1989Lüksemburg 1993

• Yükümlüler nezdinde veya bunlar aracılığıyla yapılan veya yapılmaya teşebbüs edilen

• işlemlere konu para ve para ile temsil edilebilen değerlerin yasadışı yollardan elde edildiğine dair

• herhangi bir bilgi, şüphe veya şüpheyi gerektirecek bir husus olması hali

Şüpheli işlem

• Şüpheli işlem bildirimi, kimlik tespitinden sonra yapılır

• Bildirilen şüpheli işlem ile ilgili olarak işleme taraf olanlara bilgi verilemez (tipping off)

• Herhangi bir parasal sınırlama yoktur

• MASAK ş. işlem tipi belirlemeye yetkilidir

Şüpheli işlem bildirim esasları

• Tespit tarihinden itibaren 10 gün içinde bildirilir

• Bildirim MASAK’a şüpheli işlem bildirim formu doldurularak yapılır

• Gecikmesinde sakınca görülen hallerde derhal MASAK’a ve C.savcılığına bildirim yapılır

Şüpheli işlem bildirim usulü

Şüpheli işlem bildirim formu

• ŞİB Formu doldurulur ve imzalanır

• İmzalı form bankanın uyum görevlisine gönderilir (İşlemi yapan kişi ile imza yetkisine sahip görevli arasında işlemin şüpheli

olup olmadığı konusunda görüş ayrılığı bulunması halinde, Form tek imza ile uyum görevlisine gönderilir)

• Uyum görevlisi bilgileri değerlendirir ve MASAK’a gönderilip gönderilmeyeceğine karar verir

Şüpheli işlem bildiriminde işlem sırası

• Bildirimde bulunmama kararı verilen Formlar, yazılı gerekçesi ile 5 yıl süreyle muhafaza edilir

• İşlemin tespit tarihinden itibaren söz konusu olan 10 günlük bildirme süresi, uyum görevlisinin değerlendirme sürecini de kapsar

Şüpheli işlem bildiriminde işlem sırası

Şüpheli İşlem Bildirimi(Uyum görevlisi karar verirken)

İŞLEMİN İŞLEMİN YAPILIŞIYAPILIŞI

İŞLEMİN İŞLEMİN TESPİTİTESPİTİ

XX XX XX

Ş.İ.B.F. NUN Ş.İ.B.F. NUN DOLDURULMASIDOLDURULMASI

Ş.İ.B.F. NUN UYUM GÖREVLİSİNE Ş.İ.B.F. NUN UYUM GÖREVLİSİNE GÖNDERİLMESİGÖNDERİLMESİ

Ş.İ.B.F. NUN UYUM GÖREVLİSİNCE DEĞERLENDİRİLMESİŞ.İ.B.F. NUN UYUM GÖREVLİSİNCE DEĞERLENDİRİLMESİ

Ş.İ.B.F. NUN Ş.İ.B.F. NUN MASAK’A İLETİLMESİMASAK’A İLETİLMESİ

ŞÜPHELİ İŞLEMİN ŞÜPHELİ İŞLEMİN TESPİTİ İLE TESPİTİ İLE İŞLEMİN İŞLEMİN BAŞKANLIĞA BAŞKANLIĞA İLETİLMESİNDE İLETİLMESİNDE SÜRE EN FAZLA 10 SÜRE EN FAZLA 10 GÜNDÜR.GÜNDÜR.

10.11.20010.11.20055

20.11.20020.11.20055

4.11.2004.11.20022

• Bildirilmesine karar verilen Form, uyum görevlilerince imzalanan bir yazı ekinde MASAK’a taahhütlü postayla veya elden intikal ettirilir.

• Formun faks ile de gönderilmesi mümkündür, ancak, faks ile gönderilmesi yukarıdaki şekilde intikal ettirilmesine engel teşkil etmez

Şüpheli işlem bildiriminde işlem sırası

222

139

25

77

194180

289

351

0

50

100

150

200

250

300

350

400

1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005

Yıllara göre ŞİB sayıları(Bankalar + ÖFK’ler)

•Bildirimde bulunanlara cezai ve hukuki

koruma yok

•Bildirimde bulunanların kimliklerinin gizli

tutulduğu konusunda endişelerim var

•Bankam müşteri kaybedebilir

•ŞİB konusunda yeterli bilgim yok

Neden şüpheli işlem bildiriminde

bulunmuyoruz?

•Banka yönetiminden çekiniyorum

•Şüpheli işlem tipi sayısı çok az

•Bu sistemin, karapara aklama suçunun tespitinde

yararı olduğunu düşünmüyorum

•Bildirimde bulunmasam kim bilecek, tespiti çok zor,

hatta imkansız

Neden şüpheli işlem bildiriminde

bulunmuyoruz?

•Başım kötü kişilerle belaya girebilir

•Bildirim prosedürü çok fazla

•Paranın akı karası olmaz

Neden şüpheli işlem bildiriminde

bulunmuyoruz?

• Ülke itibarı olumsuz etkilenebilir

• Banka çeşitli risklerle karşılaşabilir

- Yasal risk, itibar riski, operasyonel risk, yoğunlaşma riski

• Banka çalışanları olumsuz etkilenebilir

Yükümlülüklere uymamanın muhtemel

sonuçları

• 6 aydan 1 yıla kadar hapis

•12 bin YTL’den 120 bin YTL’ye kadar ağır para cezası

Yükümlülüklere uymamanın yasal

yaptırımları

Dikkatiniz için teşekkür ederim