T.C. Resmi Gazete

Başbakanlık Mevzuat ı Gelişt irme ve Yayın Genel Müdürlüğünce Yayımlanır

K u r u l u ş u : 7 Ekim 1920 26 Aral ık 1992 C U M A R T E S İ

Sayı : 21447 Mükerrer

YÜRÜTME VE ÎDARE BÖLÜMÜ

Tebliğ M a l i y e ve G ü m r ü k B a k a n l ı ğ ı n d a n :

M u h a s e b e Sis temi U y g u l a m a G e n c i T e b l i ğ i S ı r a N o : 1

I — G İ R İ Ş : 213 sayılı V e r g i U s u l K a n u n u n u n 17S ve m ü k e r r e r 257. madde le r in in B a k a n l ı ğ ı m ı z a ver­

diği yetkiye d a y a n ı l a r a k ; a) M u h a s e b e n i n T e m e l K a v r a m l a r ı , b) Muhasebe P o l i t i k a l a r ı n ı n A ç ı k l a n m a s ı , c) M a l i T a b l o l a r İ l k e l e r i , d) M a l i T a b l o l a r ı n D ü z e n l e n m e s i ve S u n u l m a s ı , e) T e k d ü z e n Hesap Ç e r ç e v e s i , Hesap P l a n ı ve İş leyiş i , k o n u l a r ı n d a d ü z e n l e m e l e r y a p ı l m ı ş ve bu d ü z e n l e m e l e r T e b l i ğ i n ek in i o l u ş t u r m u ş t u r . II — D Ü Z E N L E M E N İ N A M A C I : B u d ü z e n l e m e ; b i l a n ç o u s u l ü n d e defter tutan g e r ç e k ve tüze l k i ş i l e re ait t e ş e b b ü s ve iş­

letmelerin faaliyet ve s o n u ç l a r ı n ı n sağ l ık l ı ve g ü v e n i l i r b i r b i ç i m d e m u h a s e b e l e ş t i r i l m e s i , ma l i tab lo lar a rac ı l ığ ı i le i lg i l i le re s u n u l a n b i lg i l e r in t u t a r l ı l ı k ve mukayese ed i l eb i l i r l i k n i te l ik ler in i ko ruya rak g e r ç e k d u r u m u y a n s ı t m a s ı n ı n s a ğ l a n m a s ı ve i ş l e t m e l e r d e dene t imin ko lay l a ş t ı r ı l ­m a s ı a m a c ı y l a y a p ı l m ı ş t ı r .

III — D Ü Z E N L E M E N İ N N İ T E L İ Ğ İ : B i r i ş l e t m e n i n faaliyet ve s o n u ç l a r ı i le d o ğ r u d a n i l g i l i o l a n ke s im sadece o i ş l e t m e n i n

sahip veya o r t a k l a r ı d e ğ i l d i r . İ ş l e t m e l e r l e d o ğ r u d a n i l g i l i o l an i ş l e t m e sahip veya o r t a k l a r ı n ı n y a n ı s ı r a o i ş l e t m e i le t i ca r i , m a l i ve e k o n o m i k i l işki ler k u r a n i ş l e tme le r veya t o p l u m bireyler i , k r e d i , finans ve y a t ı r ı m k u r u l u ş l a r ı ile çeşi t l i k a m u k u r u m ve k u r u l u ş l a r ı i ş l e t m e n i n faaliyet ve s o n u ç l a r ı i le i lg i lenmekte ve b u k o n u d a sağl ık l ı ve g ü v e n i l i r b i lg i s ah ib i o l m a k is temekledir­ler, i ş l e t m e l e r i n faal iyet ve s o n u ç l a r ı k o n u s u n d a b i l g i k a y n a ğ ı o i ş l e t m e n i n muhasebe k a y ı t ve belgeleri i le b u n l a r a d a y a n ı l a r a k h a z ı r l a n m ı ş m a l i t a b l o l a r d ı r .

Muhasebe b i lg i l e r in in s u n u l d u ğ u mal i tab lo lara d a y a n ı l a r a k ka ra r a lma du rumunda b u ­lunan i lg i l i l e r in ka r a r a l m a l a r ı n d a en ö n e m l i e tken, bu b i lg i l e r in sağ l ık l ı ve mukayese edi lebi­l i r ni tel ikle o l m a s ı d ı r . M a k r o a ç ı d a n mi l l i gelir hesap la r ı ve benzeri istatistiklerin ç ıka r ı lmas ında , k a l k ı n m a p l a n l a r ı n ı n h a z ı r l a n m a s ı n d a , u lusa l ve u l u s l a r a r a s ı sermaye hareket ler inin d ü z e n ­lenmesinde, e k o n o m i k faa l iye t le r in Devle t t a r a f ı n d a n k o n t r o l edi lmesi ve y ö n e t i l m e s i n d e m u ­hasebede t e k d ü z e l i ğ i n s a ğ l a n m a s ı b ü y ü k ö n e m arzetmektedir . K a l d ı k i , m a l i tab lo lar aracı l ığ ı i le i lg i l i lere s u n u l a n b i lg i l e r in denet lenmesin in gerekl i o l d u ğ u hal lerde , t e k d ü z e n hesap p l a n ı u y g u l a m a s ı n ı n dene t imin iş y ü k ü n ü a z a l t a c a ğ ı ve k o l a y l a ş t ı r a c a ğ ı da a ç ı k t ı r .

Y a p ı l a n d ü z e n l e m e , a) Muhasebe b i lg i l e r in in ka r a r a l m a d u r u m u n d a b u l u n a n i lg i l i le re yeterl i ve d o ğ r u o l a ­

rak u l a ş t ı r ı l m a s ı n a , b) F a r k l ı i ş l e t m e l e r i le a y n ı i ş l e t m e n i n fa rk l ı d ö n e m l e r i n i n k a r ş ı l a ş t ı r ı l m a s ı n a ,

Yürütme ve İdare Bölümü Sayfa : 1

c) Mali tablolarda ver alan hesap adlarının tüm kesimler için aynı anlamı vermesine,

d) Muhasebe terim birliğinin sağlanması suretiyle anlaşılabilir olmasına,

e) işletmelerle, ilgililer arasında güven unsurunun oluşturulmasına, yöneliktir. Yapılan düzenlemede öngörülen usul ve esaslara uyulması zorunlu olup,

ilgili mevzuat hükümleriyle aykırılığın mali rapor ve beyannamelerinin düzenlen­mesi sırasında giderilmesi işletmelerin sorumluluğundadır.

ıV- DÜZENLEMENİN KAPSAMI : Yapılan düzenlemenin kapsamına bilanço esasına göre defter tutan gerçek

ve tüzel kişiler girmektedir. Diğer bir anlatımla, söz konusu teşebbüs ve işlet­meler bu Tebliğle belirlenen muhasebe usul ve esaslarına uymak zorundadırlar. Teşebbüs ve işletmelerin kamu idare ve müesseselerine ait olması hukuki yapı­larının farklılığı, özel kanunlarının bulunması, vergi muafiyet ve istisnaların­dan yararlanmaları, bu mecburiyetleri yerine getirmelerine engel teşkil etmemek­tedir. Bu teşebbüs ve işletmelerin ticari esaslara göre faaliyet göstermeleri belirlenen muhasebe usul ve esaslarına uymaları için yeterlidir.

Ancak bilanço esasına göre defter tutmakla beraber faaliyet konuları itibariyle farklı muhasebe tekniğini kullanmak durumunda bulunan;

a) Banka ve Sigorta Şirketleri, b) Özel Finans Kurumları, c) Flnansal Kiralama Şirketleri (faktoring v b alanlarda faaliyet

gösterenler dahil), d) Menkul Kıymet Yatırım Fonları Aracı Kurumlar ve Yatırım Ortaklıkları belirlenen "Muhasebenin Temel Kavramları"na. "Muhasebe Politikalarının

Açıklanmasına ve "Mali Tablolar ilkeleri "ne uymaları kaydıyla bu Tebliğin diğer mecburiyetlerini yerine getirmekle yükümlü değillerdir.

İşletme hesabı esasına göre defter tutan işletmeler 1se sadece belirlenen "Muhasebenin Temel Kavramları'na uymakla yükümlüdürler.

Muhasebe Usul ve Esaslarının "Mali Tabloların Düzenlenmesi ve Sunulması"na ilişkin bölümünün "Temel Mal 1 Tablolar"la ilgili kısmına uymakla yükümlü işletmeler ise bilanço esasında defter tutan ve aktif toplamı 5 milyar lira ile ticari faaliyet işlem hacmi 10 milyar lirayı arka arkaya 1k1 yıl aşmayan;

- Ferdi işletmeler, - Ad1 ortaklıklar, - Kollektlf şirketler, - Adi komandit şirketlerdir. Bu işletmelerin temel mali tabloların yanı sıra diğer mali tabloların

düzenlenmesi ve sunulmasına ilişkin usul ve esaslara uymaları ihtiyaridir.

V - YAPILAN DÜZENLEMENİN VERGİ MEVDUATI ÎLE İLİŞKİSİ VE YAPTIRIMI : Bu düzenleme kapsamında bulunan işletmeler, muhasebe sistemi eridi bu

Tebliğ ve Ek'inde öngörülen kurallara uygun olarak yürüteceklerdir. Ancak vergiye tabi kârın tesbiti aşamasında vergi kanunlarında yer alan özel hükümleri gözönü'nde bulundurmak zorundadırlar, Diğer bir anlatımla, bu düzenlemede yer alan kavram ve ilkeler ile mali tabloların düzenlenmesi ve sunulmasına ilişkin esaslar çerçevesinde düzenlenecek mali tabloların tekliği değiştirilemez olup; işletmeler söz konusu mal tablolardan hareketle vergiye tabi safi kazancın tespitinde vergi mevzuatı uyarınca- istenilen bilgileri sağlayacak şekilde gerekli düzenleme ve hesaplamaları yapacaklardır.

Belirlenen muhasebe usul ve paslarını uygulamak zorunda oldukları halde, buna uymayanlar hakkında 213 sayılr Vergi Usul Kanunu ile 3568 sayılı Serbest Muhasebeci, Serbest'Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanununun ilgili hükümleri uyarınca gerekli cezai işlemler uygulana­caktır.,

VI - BİLGİSAYAR PROGRAMLARININ BAKANLIĞA GÖNDERİLMESİ ; Muhasebe sistemlerini bu Tebliğle öngörülen "Tekdüzen Hesap Çerçevesi",

Hesap Planı ve İşleyişi" ile ilgili düzenlemelere göre yürüten işletmelerin muha-sebe kayıtlarını bilgisayar kullanarak bilgisayar programları aracılığıyla tut-maları" halinde, öngörülen hesap çerçevesine bağlı kalarak uyguladıkları bilgisa­yar muhasebe programlarını ve hesap planlarını uygulamaya haşlamadan önce, bun­larda yapılan değişiklikler ise değişiklik tarihinden itibaren bir ay içerisinde "Maliye ve Gümrük Bakanlığı Gelirler Gene) Müdürlüğü istihbarat Şubesi Maltepe/ ANKARA" adresine göndermek zorundadırlar. Bunların gönderilmemesi halinde haklarında Vergi Usul Kanununun ilgili hükümleri uyarınca işlem yapılır«

VII- YÜRÜRLÜK : Bu Tebliğle getirilen Muhasebe Usul ve Esasları: a) Hesap dönemi takvim yılı olanlarda 1.1 .1994 tarihinden, b) Özel hesap dönemi kullananlarda 1994 takvim yılı içinde hesap dönemlerinin açıldığı tarihten, geçerli olmak Üzere yayımlandığı tarihte yürürlüğe girer. VIII- 1993 HESAP DÖNEMl İÇİN İHTiYARİ UYGULAMA : Yukarıdaki bölümde açıklandığı üzere, bu Tebliğ kapsamına giren mükellef­

ler bu Tebliğle belirlenen Muhasebe Usul ye Esasları'na 1994 hesap döneminden başlamak Üzere uymak zorundadırlar. Ancak bu mükellefler istemeleri halinde 1993 hesap döneminde de muhasebe sistemlerini belirlenen usul ve esaslara uygun olarak yürütebileceklerdir.

Tebliğ olunur, MUHASEBE USUL VE ESASLARI

Bu düzenlemede, muhasebe usul ve esasları aşağıda belirtildiği şekilde 5 bölüm halinde açıklanmıştır;

I- Muhasebenin Temel Kavramları; II- Muhasebe Politikalarının Açıklanması;

III- Mali Tablolar ilkeleri; IV- Mali Tabloların Düzenlenmesi ve Sunulması; V- Tekdüzen Hesap Çerçevesi. Hesap Planı ve Hesap Planı Açıklamaları.

I- MUHASEBENİN TEMEL KAVRAMLARI

Muhasebenin temel k a v r a m l a r ı ş u n l a r d ı r :

1- S o s y a l So rumlu luk K a v r a m ı . 2 - K i ş i l i k K a v r a m ı . 3 - i ş l e t m e n i n S ü r e k l i l i ğ i K a v r a m ı . 4 - D ö n e m s e l l i k K a v r a m ı , 5- P a r a y l a ö l ç ü l m e K a v r a m ı , 6- M a l i y e t E s a s ı K a v r a m ı , 7- T a r a f s ı z l ı k ve B e l g e l e n d i r m e K a v r a m ı , 8 - T u t a r l ı l ı k K a v r a m ı , 9 - Tam A ç ı k l a m a K a v r a m ı .

10- İ h t i y a t i ı l ı k K a v r a m ı , 11- Ö n e m l i l i k K a v r a m ı . 12- Özün Ö n c e l i ğ i K a v r a m ı .

1- Sosya l So rumlu luk Kavramı :

Bu kavram, muhasebenin i ş l e v i n i y e r i n e ge t i rme hususundaki s o r u m l u l u ğ u n u b e l i r t m e k t e ve muhasebenin k a p s a m ı n ı , a n l a m ı n ı , y e r i n i ve amacını g ö s t e r m e k t e d i r . S o s y a l so rumlu luk k a v r a m ı ; muhaseben in-organ izasyonunda , muhasebe u y g u l a m a l a r ı n ı n y ü r ü t ü l m e s i n d e ve mal i t a b l o l a r ı n d ü z e n l e n m e s i ve s u n u l m a s ı n d a ; b e l l i k i ş i veya g r u p l a r ı n d e ğ i I , tüm toplumun ç ı k a r l a r ı n ı n g ö z e t i l m e s i ve d o l a y ı s ı y l a b i l g i ü r e t i m i n d e g e r ç e ğ e uygun, t a r a f s ı z ve d ü r ü s t d a v r a n ı l m a s ı g e r e ğ i n i i f ade e d e r .

2 - K i ş i l i k Kavramı :

Bu kavram; i ş l e t m e n i n s ah ip veya s a h i p l e r i n d e n , y ö n e t i c i l e r i n d e n , p e r s o n e l i n d e n ve d i ğ e r i l g i l i l e r d e n a y r ı b i r k i ş i l i ğ e s ah ip o l d u ğ u n u ve o i ş l e t m e n i n muhasebe i ş l e m l e r i n i n sadece bu k i ş i l i k a d ı n a y ü r ü t ü l m e s i g e r e k t i ğ i n i ö n g ö r ü r .

3 - i ş l e t m e n i n S ü r e k l i l i ğ i K a v r a m ı :

Bu kavram, i ş l e t m e l e r i n f a a l i y e t l e r i n i b i r s ü r e y e b a ğ l ı o l m a k s ı z ı n s ü r d ü r e c e ğ i n i i f ade e d e r . Bu nedenle i ş l e t m e s a h i p l e r i n i n ya da h i s s e d a r l a r ı n ı n y a ş a m s ü r e l e r i y l e b a ğ l ı d e ğ i l d i r . İ ş l e t m e n i n s ü r e k l i l i ğ i k a v r a m ı m a l i y e t e s a s ı ­n ı n t e m e l i n i o l u ş t u r u r .

Bu k a v r a m ı n , i ş l e t m e l e r a ç ı s ı n d a n g e ç e r l i l i ğ i n i n b u l u n m a d ı ğ ı veya o r t a ­dan k a l k t ı ğ ı durumlarda i s e , bu husus mali t a b l o l a r ı n d i p n o t l a r ı n d a a ç ı k l a n ı r .

4 - D ö n e m s e l l i k Kavramı :

D ö n e m s e l l i k k a v r a m ı ; i ş l e t m e n i n s ü r e k l i l i ğ i k a v r a m ı u y a r ı n c a s ı n ı r s ı z k a b u l e d i l e n ö m r ü n ü n , b e l l i d ö n e m l e r e bö lünmes i ve her dönemin f a a l i y e t s o n u ç l a ­r ı n ı n d i ğ e r d ö n e m l e r d e n b a ğ ı m s ı z o l a r ak s a p t a n m a s ı d ı r . G e l i r ve g i d e r l e r i n tahakkuk e s a s ı n a g ö r e m u h a s e b e l e ş t i r i l m e s i , h a s ı l a t , g e l i r ve k â r l a r ı n a y n ı döneme a i t m a l i y e t , g i d e r ve z a r a r l a r l a k a r ş ı l a ş t ı r ı l m a s ı bu k a v r a m ı n g e r e ğ i d i r .

Bu k a v r a m ı n , i ş l e t m e l e r a ç ı s ı n d a n g e ç e r l i l i ğ i n i n b u l u n m a d ı ğ ı veya o r t a ­dan k a l k t ı ğ ı durumlarda i s e , bu husus mali t a b l o l a r ı n d i p n o t l a r ı n d a a ç ı k l a n ı r .

5- P a r a y l a Ö l ç ü l m e Kavramı :

P a r a y l a ö l ç ü l m e k a v r a m ı , pa ray la ö l ç ü l e b i l e n i k t i s a d i o l a y ve i ş l e m l e r i n muhasebeye or tak b i r ö l ç ü o l a r a k para b i r i m i y l e y a n s ı t ı l m a s ı n ı i f a d e e d e r .

Muhasebe i ş l e m l e r i u l u s a l para b i r i m i n e g ö r e y a p ı l ı r .

6- Maliyet Esası Kavramı

Maliyet esası kavramı; para mevcudu, alacaklar ve maliyetinin belirlen­mesi mümkün veya uygun olmayan diğer kalemler hariç, işletme tarafından edinilen varlık ve hizmetlerin muhasebeleştirilmesinde. bunların elde edilme maliyetlerinin esas alınması gereğini ifade eder.

7- Tarafsızlık ve Belgelendirme" Kavramı :

Bu kavram, muhasebe kayıtlarının gerçek durumu yansıtan ve usulüne uygun olarak düzenlenmiş objektif belgelere dayandırılması ve muhasebe kayıtlarına esas alınacak yöntemlerin seçilmesinde tarafsız ve ön yargısız davranılması gereğini ifade eder.

8- Tutarlılık Kavramı :

Tutarlılık kavramı; muhasebe uygulamaları için seçilen muhasebe politikalarının, birbirini izleyen dönemlerde değiştirilmeden uygulanması gereğini ifade eder. işletmelerin mali durumunun, faaliyet sonuçlarının ve bunlara ilişkin yorumların karşılaştırılabilir olması bu kavramın amacını oluşturur. Tutarlılık kavramı, benzer olay ve işlemlerde, kayıt düzenleri ile değerleme ölçülerinin değişmezliğini ve mali tablolarda biçim ve içerik yönünden tek düzeni öngörür. Geçerli nedenlerin bulunduğu durumlarda, işletmeler, uygula­dıkları muhasebe politikalarını değiştirebilirler. Ancak bu değişikliklerin ve bunların parasal etkilerinin mali tabloların dipnotlarında açıklanması zorunludur

9- Tam Açıklama Kavramı :

Tam açıklama kavramı; mali tabloların, bu tablolardan yararlanacak kişi ve kuruluşların doğru karar vermelerine yardımcı olacak ölçüde yeterli, açık ve anlaşılır olmasını ifade eder.

Hali tablolarda finansal bilgilerin tam olarak açıklanması yanında, mali tablo kalemleri kapsamında yer almayan ancak alınacak kararlan etkileyebile, cek, gerçekleşmesi muhtemel olaylara da yer verilmesi bu kavramın gereğidir.

10- İhtiyati ılık Kavramı :

Bu kavram, muhasebe olaylarında temkinli davranılması ve işletmenin karşılaşabileceği risklerin gözönüne alınması gereğini ifade eder. Bu kayramın sonucu olarak, işletmeler, muhtemel giderleri ve zararları için karşılık ayırırlar, muhtemel .gelir ve karları için ise gerçekleşme dönemlerine kadar herhangi bir muhasebe işlemi yapmazlar. Ancak bu kavram gizli yedekler veya gereğinden fazla karşılıklar ayrılmasına gerekçe oluşturamaz.

11- Önemlilik Kavramı :

önemlilik kavramı, bir hesap kalemi veya mali bir olayın nisbi ağırlık ve değerinin, mali tablolara dayanılarak yapılacak değerlemeleri veya alınacak kararlan etkileyebilecek düzeyde olmasını ifade eder.

Önemli hesap kalemleri, finansal olaylar ve diğer hususların mali tablqlarda yer alması zorunludur.

12- özün önceliği Kavramı :

Özün önceliği kavramı, işlemlerin muhasebeye yansıtılmasında ve onlara ilişkin değerlendirmelerin yapılmasında biçimlerinden çok özlerinin esas alın­ması gereğini ifade eder.

Genel olarak işlemlerin biçimleri ile özlen paralel olmakla birlikte, bazı durumlarda farklılıklar ortaya çıkabilir. Bu takdirde, özün biçime önceliği esastır.

II- MUHASEBE POLİTİKALARININ AÇIKLANMASI

1- Mali tablolar işletmenin sürekliliği, tutarlılık ve dönemsellik kavramlarına dayanılarak hazırlanmış ise bunların açıklanması istenmez. Ancak bu kavramlardan ayrılmaların mevcut olması hallerinde, mali tabloların dipnotlarında nedenleri ile birlikte açıklanmalıdır.

2- ihtiyatlılık. özün önceliği ve önemlilik kavramları muhasebe politi­kalarının seçimini ve uygulamasını yönlendirmelidir.

3- Mali tabloların içerdiği bütün Önemli muhasebe politikaları anlaşılır ve kısa olarak açıklanmalıdır.

4- Kullanılan muhasebe politikalarıyla i l g i l i açıklamalar mali tablo--larla bütünlük oluşturur. Kullanılan önemli muhasebe politikalarının açıklanması mali tabloların bütünlüğü ve tamlığı için temel ilkedir. Politikalara ilişkin açıklamalar işletme yönetimi tarafından muhasebe departmanına toplu olarak verilmelidir.

5- Bilanço ve gelir tablosundaki ve diğer tablolardaki yanlış veya gerçeğe uygun olmayan işlemler, muhasebe politikalarının açıklanması veya dip notlarda belirtilmesi suretiyle düzeltilmiş olamaz. Düzeltme ancak, muhasebe kayıt ve tekniğine uygun olarak yapılır ve mali tablolara yansıtılır.

6- Mali tablolar, dönemler itibariyle karşılaştırılabilir nitelikte olmalıdır.

7- Mali politikalarda, carı dönem veya gelecek dönemlerde önemli etki yaratan veya yaratabilecek bir değişiklik yapılmış ise durum nedenleri ile birlikte açıklanmalı ve bunun mali tablolara olan etkileri gösterilmelidir.

III- MALİ TABLOLAR İLKELERİ :

Malı tablolar i l k e l e r i , temel mali tabloların düzenlenmesinde işletmeler tarafından uygulanacak kuralları ifade eder.

Bu düzenlemede yer almayan konularda, daha sonra yayımlanacak muhasebe standartlarına, yoksa muhasebe kavramlarına uygun olarak öncelikle, işletmenin içinde bulunduğu sektörde söz konusu işletme büyüklüğü için yaygın olarak kulla­nılan, bunun da uygulanmadığı hallerde uluslararası standartlarda benimsenen esaslara uyulur.

Mali tabloların hazırlanmasında esas alınan kavram ve ilkeler ile Türk Ticaret Kanunu ve i l g i l i diğer mevzuat hükümlerinin farklı uygulamalara yer verdiği durumlarda, işletmeler söz konusu mevzuat hükümleri uyarınca istenilen bilgileri sağlayacak şekilde gerekli düzenlemeleri yaparlar. Ancak, bu düzenle-meler bu bölümde yer alan ilkeler çerçevesinde düzenlenecek mali tabloların tekliği ilkesini değiştiremez.

Mali Tablolar aşağıdaki tabloları içerir :

1- Bilanço 2- Gelir Tablosu 3- Satışların Maliyeti Tablosu 4- Fon Akım Tabloları 5- Nakit Akım Tablosu 6- Kar Dağıtım Tablosu 7- Öz Kaynaklar Değişim Tablosu

Bu tablolardan, bilanço ve gelir tablosu dipnotları ve ekleri ile birlikte temel mali tabloları, diğerleri ise ek mali tabloları oluşturur.

— 6 —

A- MALİ TABLOLARIN AMAÇLARI

Mali tabloların amaçları şöyledir :

1- Yatırımcılar, kredi verenler ve diğer i l g i l i l e r için karar almada yararlı bilgiler sağlamak.

2- Gelecekteki nakit akımlarını değerlendirmede yararlı bilgiler sağlamak.

3- Varlıklar, kaynaklar ve bunlardaki değişiklikler ile işletme faaliyet sonuçları hakkında bilgi sağlamak.

B- MALÎ TABLOLARDAKİ BİLGİLERİN ÖZELLİKLERİ :

Mali tablolarda yer alan bilgilerin karar vericiler tarafından en iyi şekilde ve süratle kullanılabilmesi için bu tabloların anlaşılabilir, ihtiyaca uygun, güvenilir, karşılâştırılabilir olması, zamanında düzenlenmesi gerekir.

C- TEMEL MALİ TABLOLARIN DÜZENLENME İLKELERİ :

Temel mali tabloların düzenlenme ilkeleri, temel mali tablolara paralel olarak 1k1 ana gruba ayrılır :

1- Gelir Tablosu İlkeleri 2- Bilanço ilkeleri a) Varlıklara İlişkin ilkeler, b) Yabancı Kaynaklara İlişkin ilkeler, c) Özkaynaklara ilişkin İlkeler.

1- GELİR TABLOSU İLKELERİ :

Gelir tablosu ilkelerinin amacı; satışların, gelirlerin, satışlar maliyetinin, giderlerin, kar ve zararlara ait hesapların ve belli dönemlere ait işletme faaliyeti sonuçlarının sınıflandırılmış ve gerçeğe uygun olarak gösterilmesini sağlamaktır.

Bütün satışlar, gelir ve karlar ile maliyet, gider ve zararlar brüt tutarları üzerinden gösterilirler ve hiç, bir satış, gelir ve kar kalemi bir maliyet, gider ve zarar kalemi ile tamamen veya kısmen karşılaştırılmak suretiy­le gelir tablosu kapsamından çıkarılamaz.

Bu amaç doğrultusunda benimsenen gelir tablosu ilkeleri aşağıda belirtilmiştir:

a- Gerçekleşmemiş satışlar, gelir ve karlar; gerçekleşmiş gibi veya gerçekleşenler gerçek tutarından fazla veya az gösterilmemelidir. Belli bir dönem veya dönemlerin,gerçeğe uygun faaliyet sonuçlarını göstermek için, dönem veya dönemlerin başında ve sonunda doğru hesap kesimi işlemleri yapılmalıdır.

b- Belli bir dönemin satışları ve gelirleri bunları elde etmek için yapılan satışların maliyeti ve giderleri ile karşılaştırılmalıdır. Belli bir dönem veya dönemlerin başında ve sonunda maliyet ve giderleri gerçeğe uygun olarak gösterebilmek için stoklarda, alacak ve borçlarda doğru hesap kesimi işlemleri yapılmalıdır.

c- Maddi ve maddi olmayan duran varlıklar ile özel tükenmeye tabi varlıklar için uygun amortisman ve tükenme payı ayrılmalıdır.

d- Maliyetler; maddi duran varlıklar, stoklar, onarım ve bakım ve diğer gider grupları arasında uygun bir şekilde dağıtılmalıdır. Bunlardan direkt olanları doğrudan doğruya, birden fazla faaliyeti ilgilendirenleri zaman ve kullanma faktörü dikkate alınarak tahakkuk e t t i r i l i p , dağıtılmalıdır.

— 7 —

— 8 -

e- Arızi ve olağanüstü niteliğe sahip kar ve zararlar meydana geldikleri dönemde tahakkuk ettirilmeli, fakat normal faaliyet sonuçlarından ayrı olarak gösterilmelidir.

f- Bütün kar ve zararlardan, önceki dönemlerin mali tablolarında düzeltme yapılmasını gerektirecek büyüklük ve niteliktekiler dışında kalanlar, dönemin gelir tablosunda gösterilmelidir.

g- Karşılıklar, işletmenin karını keyfi bir şekilde azaltmak veya bir döneme ait karı diğer döneme aktarmak amacıyla kullanılmamalıdır.

h- Dönem sonuçlarının tespiti ile i l g i l i olarak uygulanagelen değerleme esasları ve maliyet yöntemlerinde bir değişiklik yapıldığı takdirde, bu değişikliğin etkileri açıkça belirtilmelidir.

ı- Bilanço tarihinde var olan ve sonucu belirsiz bir veya bir kaç olayın gelecekte ortaya çıkıp çıkmamasına bağlı durumları ifade eden, şarta bağlı olaylardan kaynaklanan, makul bir şekilde gerçeğe yakın olarak tahmin edilebilen gider ve zararlar, tahakkuk ettirilerek gelir tablosuna yansıtılır. Şarta bağlı gelir ve karlar için ise gerçekleşme ihtimali yüksek de olsa herhangi bir tahakkuk işlemi yapılmaz;. dipnotlarda açıklama yapılır.

2 - BİLANÇO İLKELERİ

Bilanço ilkelerinin amacı; sermaye koyan veya sonradan kendilerine ait karı işletmede bırakan sahip ve hissedarlar ile alacaklıların işletmeye sağladıkları kaynaklar ve bunlarla elde edilen varlıkların muhasebe kayıt, hesap ve tablolarında anlamlı bir şekilde tespit edilmesi ve gösterilmesi, yoluyla, belli bir tarihte işletmenin malı durumunun açıklıkla ve i l g i l i l e r için gerçeğe uygun olarak yansıtılmasıdır.

Bilanço, varlıkların içinde bulunulan zamandaki değerini veya tasfiye halinde bunların satışından elde edilecek para tutarlarını yansıtan bir tablo değildir.

Bütün varlıklar, yabancı kaynaklar ve öz kaynaklar bilançoda gayrısafi değerleri ile gösterilirler. Bu ilke, bilançonun net değer esasına göre düzenlenmesine bir engel oluşturmaz. Bu doğrultuda net değer bilanço düzenlenmesinin gereği olarak indirim kalemlerinin i l g i l i hesapların altında açıkça gösterilmesi esastır.

Bu amaç doğrultusunda benimsenen bilanço ilkeleri, varlıklar, yabancı kaynaklar ve özkaynaklar itibariyle aşağıda belirtilmiştir:

a- Varlıklara ilişkin ilkeler :

1) İşletmenin bir yıl veya normal faaliyet dönemi içinde paraya dönüşebilecek varlıkları, bilançoda dönen varlıklar grubu içinde gösterilir.

2) İşletmenin bir yıl veya normal faaliyet dönemi içinde paraya dönüşemeyen, hizmetlerinden bir hesap döneminden daha uzun süre yararlanılan uzun vadeli varlıkları, bilançoda duran varlıklar grubu içinde gösterilir. Dönem sonu bilanço gününde bu grupta yer alan hesaplardan vadeleri bir yılın altında kalanlar dönen varlıklar grubunda i l g i l i hesaplara aktarılır.

3) Bilançoda varlıkları, bilanço tarihindeki gerçeğe uygun değerleriyle gösterebilmek için, varlıklardaki değer düşüklüklerini göstererek karşılıkların ayrılması zorunludur.

Dönen varlıklar grubu içinde yer alan menkul kıymetler, alacaklar, stoklar ve diğer dönen varlıklar içindeki i l g i l i kalemler için yapılacak değerleme sonucu gerekli durumlarda uygun karşılıklar ayrılır.

Bu ilke, duran varlıklar grubunda yer alan alacaklar, bağlı menkul kıymetler, işt irakler, bağlı ortaklıklar ve diğer duran varlıklardaki ilgili kalemler için de geçerlidir.

4) Gelecek dönemlere ait olarak önceden ödenen giderler ile cari dönemde tahakkuk eden ancak, gelecek dönemlerde tahsil edilecek olan gelirler kayıt ve tespit edilmeli ve bilançoda ayrıca gösterilmelidir.

5) Dönen ve duran varlıklar grubunda yer alan alacak senetlerini, bilanço tarihindeki gerçeğe uygun değerleri ile gösterebilmek için reeskont işlemleri yapılmalıdır.

6) Bilançoda duran varlıklar grubunda yer alan maddi duran varlıklar ile maddi olmayan duran varlıkların maliyetini çeşitli dönem maliyetlerine yüklemek amacıyla, her dönem ayrılan amortismanların birikmiş tutarları ayrıca bilançoda gösterilmelidir.

7) Duran varlıklar grubu içinde yer alan özel tükenmeye tabi varlıkların maliyetini çeşitli dönem maliyetlerine yüklemek amacıyla, her dönen ayrılan tükenme paylarının birikmiş tutarları ayrıca bilançoda gösterilmelidir,

8) Bilançonun dönen ve duran varlıklar gruplarında yer alan alacaklar, menkul kıymetler, bağlı menkul kıymetler ve diğer ilgili hesaplardan ve yükümü lüklerden işletmenin sermaye ve yönetim bakımından ilişkili bulunduğu ortaklar personele, iştiraklere ve bağlı ortaklıklara ait olan tutarlarının ayrı gösteri mesi temel ilkedir.

9) Tutarları kesinlikle saptanamayan alacaklar için herhangi bir tahakkuk işlemi yapılmaz. Bu tür alacaklar bilanço dipnot veya eklerinde gösterilir.

10) Verilen rehin, ipotek ve bilanço kapsamında yer almayan diğer teminatların Özellikleri ve kapsamları bilanço dipnot veya eklerinde açıkça belirtilmelidir.

Bu ilke, alınan rehin, ipotek ve bilanço kapsamında yer almayan diğer teminatlar için de geçerlidir.

Ayrıca, işletme varlıkları ile ilgili toplam sigorta tutarlarının da bilanço dipnot veya eklerinde açıkça gösterilmesi gerekmektedir.

b- Yabancı Kaynaklara i l i şkin İlkeler :

1) işletmenin bir yı l veya normal faaliyet dönemi içinde vadesi gelen borçları, bilançoda kısa vadeli yabancı kaynaklar grubu içinde gösterilir.

2) İşletmenin bir yı l veya normal faaliyet dönemi içinde vadesi gelmemiş borçları, bilançoda uzun vadeli yabancı kaynaklar grubu içinde gösterilir. Dönem sonu bilanço gününde bu grupta yer alan hesaplardan vadeleri bir yılın altında kalanlar kısa vadeli yabancı kaynaklar grubundaki ilgili hesaplara aktarılır.

3) Tutarları kesinlikle saptanamayanları veya durumları tartışmalı olanları da içermek üzere, işletmenin bilinen ve tutarları uygun olarak tahmin edilebilen bütün yabancı kaynakları kayıt ve tespit edilmeli ve bilançoda gösterilmelidir.

İşletmenin bilinen ancak tutarları uygun olarak tahmin edilemeyen durumları da bilançonun dipnotlarında açık olarak belirtilmelidir.

4) Gelecek dönemlere ait olarak önceden tahsil edilen hasılat ile cari dönemde tahakkuk eden ancak, gelecek dönemlerde Ödenecek olan giderler kayıt ve tespit edilmeli ve bilançoda ayrıca gösterilmelidir.

— 9 —

— 10 —

5) Kısa ve uzun vadeli yabancı kaynaklar grubunda yer alan borç senetlerini bilanço tarihindeki gerçeğe uy9un değerleri ile gösterebilmek için reeskont işlemleri yapılmalıdır.

6) Bilançonun kısa ve uzun vadeli yabancı kaynaklar gruplarında yer alan borçlar, alınan avanslar ve diğer i l g i l i hesaplardan işletmenin sermaye ve yönetim bakımından i l g i l i bulunduğu ortaklara, personele, iştiraklere ve bağlı ortaklıklara ait olan tutarlarının ayrı gösterilmesi temel ilkedir.

c) Özkaynaklara İlişkin ilkeler :

1) İşletme sahip veya ortaklarının sahip veya ortak sıfatıyla işletme varlıkları üzerindeki haklan özkaynaklar grubunu oluşturur.

işletmenin bilanço tarihindeki ödenmiş sermayesi ile işletme faaliyetleri sonucu oluşup, çeşitli adlar altında işletmede bırakılan karları ile dönem net karı (zararı) bilançoda özkaynaklar grubu içinde gösterilir.

2) İşletmenin ödenmiş sermayesi bilançonun kapsamı içinde tek bir kalem olarak gösterilir. Ancak, esas sermaye özellikleri farklı hisse gruplarına ayrıl­mış bulunuyorsa, esas sermaye hesaplan her grubun haklarını, kar ve tasfiye paylarının dağıtımında sahip olabilecekleri özellikleri ve diğer önemli özellik­leri yansıtacak biçimde bilançonun dipnotlarında gösterilmelidir.

3) İşletmenin hissedarları tarafından yatırılan sermayenin devam ettirilmesi gerekir, işletmede herhangi bir zararın ortaya çıkması, herhangi bir nedenle özkaynaklarda meydana gelen azalmalar; hem dönemsel, hem de kümülatif olarak izlenmeli ve kaydedilmelidir.

4) Özkaynakların bilançoda net olarak gösterilmesi için geçmiş yıllar zararları ile dönem zararı, özkaynaklar grubunda indirim kalemleri olarak yer alır.

5) Özkaynaklar; ödenmiş sermaye, sermaye yedekleri, kar yedekleri, geçmiş yıl karları (zararları) ve dönem net karı(zararı)ndan oluşur. Kar yedekleri yasal, statü ve olağanüstü yedekler ile yedek niteliğindeki karşılıklar, özel fonlar gibi işletme faaliyetleri sonucu elde edilen karların dağıtılmamış kısmını içerir. Sermaye yedekleri ise hisse senedi ihraç primleri, iptal edilen ortaklık paylan, yeniden değerleme değer artışları gibi kalemler­den meydana gelir. Sermaye yedekleri, gelir unsuru olarak gelir tablosuna aktarılamaz.

IV- MALI TABLOLARIN DÜZENLENMESİ VE SUNULMASI

A- TEMEL MALI TABLOLARIN DÜZENLENMESİ VE SUNULMASI

Bu bölüm, temel mali tabloları oluşturan bilanço ve gelir tablosunun düzenlenmesi ve sunulması esaslarını içerir..

. 1- BİLANÇO :

a- BİLANÇO TANIMI :

Bilanço, bir işletmenin belli bir tarihte sahip olduğu varlıklar ile bu varlıkların sağladığı kaynaklan gösteren mali tablodur.

b- BİLANÇO DÜZENLEME KURALLARI :

Bilançonun düzenlenmesinde, mali tablolar ilkelerinde verilmiş açıklamalar esas alınır.

— 11 —

B i l a n ç o n u n a k t i f i n d e y e r a l an v a r l ı k l a r , paraya dönüşme h ı z l a r ı n a g ö r e en çok l i k i t t e n en az l i k i t d e ğ e r e d o ğ r u , p a s i f i n d e y e r a l a n k a y n a k l a r ise en k ı s a v a d e l i kaynaktan en uzun v a d e l i k a y n a ğ a doğru s ı r a l a n ı r l a r .

c - BİLANÇONUN BİÇİMSEL YAPISI :

i ş l e t m e l e r b i l a n ç o l a r ı n ı n b i r ö r n e k l i ğ i n i s a ğ l a y a r a k k a r ş ı l a ş t ı r ı l m a l a ­r ı n d a k o l a y l ı k sağ lamak ve anlam b i r l i ğ i o l u ş t u r m a k a m a c ı y l a , ek fo rmla rdak i t i p l e r i b i l a n ç o l a r ı n ı n d ü z e n l e n m e s i n e esas a l ı r l a r (Ek Tab lo 1 -2 ) .

V a r l ı k l a r , dönen ve duran o l a r ak a d l a n d ı r ı l a n i k i g rup ta t o p l a n ı r . Dönen v a r l ı k l a r grubunda, b i r y ı l veya i ş l e t m e n i n normal f a a l i y e t dönemi i ç i n d e paraya ç e v r i l e c e ğ i veya k u l l a n ı l a c a ğ ı tahmin e d i l e n v a r l ı k l a r t o p l a n ı r . Duran v a r l ı k l a r d a i s e , normal ş a r t l a r a l t ı n d a b i r y ı l i ç i n d e e lden ç ı k a r ı l m a s ı d ü ş ü n ü l m e y e n veya y a r a r l a r ı b i r y ı l d a t ü k e n m e y e c e k o l a n v a r l ı k l a r y e r a l ı r .

K a y n a k l a r , k ı s a ve uzun v a d e l i y a b a n c ı k a y n a k l a r l a ö z k a y n a k l a r d a n o l u ş u r . K ı s a v a d e l i y a b a n c ı k a y n a k l a r b i r y ı l i ç i n d e ödenmes i gereken; uzun v a d e l i y a b a n c ı k a y n a k l a r i s e b i r y ı l d a n sonra ödenecek o l a n b o r ç l a r d a n o l u ş u r , ö z k a y n a k l a r i s e i ş l e t m e sahip veya o r t a k l a r ı t a r a f ı n d a n i ş l e t m e k i ş i l i ğ i n e t a h s i s e d i l m i ş k a y n a k l a r ı o l u ş t u r u r .

B i l a n ç o h e s a p l a r ı a r a s ı n d a mahsup y a p ı l a m a z . Tabloda " D i ğ e r " b a ş l ı ğ ı a l t ı n d a y e r a l a n b i r kalem t u t a r ı n ı n , a i t o l d u ğ u grubun toplam t u t a r ı n ı n % 20 s i n i a şmas ı durumunda, bu kalem a y r ı b i r b a ş l ı k a l t ı n d a a y r ı c a g ö s t e r i l i r .

d - BİLANÇO KALEMLERİNE İLİŞKİN AÇIKLAMALAR :

B i l a n ç o k a p s a m ı n d a k i k a l e m l e r , Hesap Ç e r ç e v e s i n d e s ı r a l a m a ve a ç ı k l a m a l a r p a r a l e l i n d e y e r a l ı r .

A y r ı n t ı l ı b i l a n ç o d a y e r a l an k a l e m l e r i n gruplama ve s ı r a l a m a s ı , Ek Tab lo 2 de de a y r ı c a g ö r ü l e c e ğ i ü z e r e a ş a ğ ı d a k i g i b i d i r .

AKTİF

1 DÖNEN VARLIKLAR

A HAZIR DEĞERLER

1 - KASA 2 - ALINAN ÇEKLER 3 - BANKALAR 4 - VERİLEN ÇEKLER VE ÖDEME EMİRLERİ ( - ) 5 - DİĞER HAZIR DEĞERLER

B MENKUL KIYMETLER

1 - HİSSE SENETLERİ 2 - ÖZEL KESİM TAHVİL, SENET VE BONOLARI 3 - KAMU KESİMİ TAHVİL, SENET VE BONOLARI 4 - DİĞER MENKUL KIYMETLER

5 - MENKUL KIYMETLER DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ KARŞILISI ( - )

C TİCARİ ALACAKLAR

1 - ALICILAR 2 - ALACAK SENETLERİ 3 - ALACAK SENETLERİ REESKONTU ( - ) 4 - VERİLEN DEPOZİTO VE TEMİNATLAR 5 - ŞÜPHELİ TİCARİ ALACAKLAR 6 - ŞÜPHELİ TİCARİ ALACAKLAR KARŞILIĞI ( - )

— 12 D DIĞER ALACAKLAR 1 - ORTAKLARDAN ALACAKLAR 2 - IŞTIRAKLERDEN ALACAKLAR 3 - BAĞLı ORTAKLıKLARDAN ALACAKLAR 4 - PERSONELDEN ALACAKLAR 5 - DIĞER ÇEŞITLI ALACAKLAR 6 - DIĞER ALACAK SENETLERI REESKONTU (-) 7 - ŞÜPHELI DIĞER ALACAKLAR 8 - ŞÜPHELI DİĞER ALACAKLAR KARŞıLıĞı (-)

E STOKLAR 1 - ILK MADDE VE MALZEME 2 - YARı MAMULLER - ÜRETİM 3 - MAMÜLLER 4 - TICARI MALLAR 5 - DIGER STOKLAR 6 - STOK DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ KARŞıLıĞı (-) 7 - VERILEN SIPARIŞ AVANSLARı

F GELECEK AYLARA AIT GIDERLER VE GELIR TAHAKKUKLARı 1 - GELECEK AYLARA AIT GIDERLER 2 - GELIR TAHAKKUKLARı

G DIĞER DÖNEN VARLıKLAR 1 - İNDIRILECEK KDV 2 - DıĞER KDV 3 - PEŞIN ÖDENEN VERGILER VE FONLAR 4 - PERSONEL AVANSLARı 5 - SAYıM VE TESELLÜM NOKSANLARı 6 - DIĞER ÇEŞITLI DÖNEN VARLıKLAR 7 - DIĞER DÖNEN VARLıKLAR KARŞıLıĞı (-)

II DURAN VARLıKLAR A TICARI ALACAKLAR 1 - ALıCıLAR 2 - ALACAK SENETLERI 3 - ALACAK SENETLERI REESKONTU (-) 4 - VERILEN DEPOZITO VE TEMINATLAR 5 - ŞÜPHELI ALACAKLAR KARŞıLĞı (-)

B DIĞER ALACAKLAR 1 - ORTAKLARDAN ALACAKLAR 2 - IŞTIRAKLERDEN ALACAKLAR 3 - BAĞLı ORTAKLıKLARDAN ALACAKLAR 4 - PERSONELDEN ALACAKLAR 5 - DIĞER ÇEŞITLI ALACAKLAR 6 - DIĞER ALACAK SENETLERI REESKONTU (-) 7 - ŞÜPHELI ALACAKLAR KARŞıLıĞı (-)

C MALI DURAN VARLıKLAR 1 - BAĞLı MENKUL KıYMETLER 2 - BAĞLı MENKUL KıYMETLER DE5ER DÜŞÜKLÜĞÜ KARŞıLıĞı (-) 3 - IŞTIRAKLER

A TICARI ALACAKLAR

1 - ALıCıLAR 2 - ALACAK SENETLERI 3 - ALACAK SENETLERI REESKONTU (-) 4 - VERILEN DEPOZITO VE TEMINATLAR 5 - ŞÜPHELI ALACAKLAR K A R Ş ı L ı S ı (-)

B DIĞER ALACAKLAR

1 - ORTAKLARDAN ALACAKLAR 2 - IŞTIRAKLERDEN ALACAKLAR 3 - BAĞLı ORTAKLıKLARDAN ALACAKLAR 4 - PERSONELDEN ALACAKLAR 5 - DIĞER ÇEŞITLI ALACAKLAR 6 - DıGER ALACAK SENETLERI REESKONTU (-) 7 - ŞÜPHELI ALACAKLAR K A R Ş ı L ı S ı (-)

C MALI DURAN VARLIKLAR

1 - BAÖLı MENKUL KıYMETLER 2 - BAÖLı MENKUL KıYMETLER DEŞER DÜŞÜKLÜĞÜ

- 1 3 — 4 - İŞTIRAKLERE SERMAYE TAAHHÜTLERI (-) 5 - İŞTIRAKLER SERMAYE PAYLARı DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ KARŞıLıSı (-) 6 - BAĞLı ORTAKLıKLAR 7 - BAĞLı ORTAKLıKLAR SERMAYE TAAHHÜTLERI (-) 8 - BAĞLI ORTAKLıKLAR SERMAYE PAYLARı DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ KARŞıLıSı (-) 9 - DİĞER MALI DURAN VARLıKLAR 10 - DİĞER MALI DURAN VARLıKLAR DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ KARŞıLıSı (-)

D MADDİ DURAN VARLIKLAR 1 - ARAZı VE ARSALAR 2 - YER ALTı VE YER ÜSTÜ DÜZENLERI 3 - BINALAR 4 - TESIS, MAKINA VE CIHAZLAR 5 - TAŞıTLAR 6 - DEMIRBAŞLAR 7 - DİĞER MADDI DURAN VARLıKLAR 8 - BIRIKMIŞ AMORTISMANLAR (-) 9 - YAPıLMAKTA OLAN YATıRıMLAR 10 - VERILEN AVANSLAR E MADDÎ OLMAYAN DURAN VARLIKLAR 1 - HAKLAR 2 - ŞEREFIYE 3 - KURULUŞ VE ÖRGÜTLENME GIDERLERI 4 - ARAŞTıRMA VE GELIŞTIRME GIDERLERI 5 - ÖZEL MALIYETLER 6 - DİĞER MADDI OLMAYAN DURAN VARLıKLAR 7 - BIRIKMIŞ AMORTISMANLAR (-) 8 - VERILEN AVANSLAR

F ÖZEL TÜKENMEYE TABi VARLIKLAR 1 - ARAMA GİDERLERİ 7 - HAZıRLıK VE GELIŞTIRME GIDERLERI 3 - DİĞER ÖZEL TÜKENMEYE TABI VARLıKLAR 4 - BIRIKMIŞ TÜKENME PAYLARı (-) 5 - VERILEN AVANSLAR

G GELECEK YILLARA AİT GİDERLER VE GELİR TAHAKKUKLARI 1 - GELECEK YıLLARA AIT GIDERLER

2 - GELIR TAHAKKUKLARı

H DİĞER DURAN VARLIKLAR 1 - GELECEK YıLLARDA INDIRILECEK KDV 2 - DİğER KDV 3 - DİĞER ÇEŞİTLİ DURAN VARLIKLAR

PASİF I KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLAR A MALI BORÇLAR 1 - BANKA KREDİLERİ 2 - UZUN VADELİ KREDİLERİN ANAPARA TAKSİTLERİ VE FAİZLERİ 3 - TAHVİL ANAPARA BORÇ, TAKSİT VE FAİZLERİ 4 - ÇIKARILMIŞ BONOLAR VE SENETLER 5 - ÇIKARILMIŞ DİĞER MENKUL KİYMETLER

— 14 —

fi - MENKUL KIYMETLER İHRAÇ FARKI (-)

7 - DlĞER MALİ BORÇLAR

8 TİCARİ BORÇLAR

1 - SATICILAR

2 - BORÇ SENETLERİ 3 - BORÇ SENETLERİ REESKONTU (-)

4 - ALINAN DEPOZİTO VE TEMİNATLAR

5 - DÎĞER TİCARİ BORÇLAR

C DİğER BORÇLAR

1 - ORTAKLARA BORÇLAR

2 - İŞTİRAKLERE BORÇLAR

3 - BAĞLI ORTAKLIKLARA BORÇLAR

4 - PERSONELE BORÇLAR ,

5 - DÎĞER BORÇ SENETLERİ REESKONTU (-)

6 - DİĞER ÇEŞİTLİ BORÇLAR

D ALINAN AVANSLAR

E ÖDENECEK VERGİ VE DİĞER YÜKÜMLÜLÜKLER

ı - ÖDENECEK VERGI VE FONLAR Z - ÖDENECEK SOSYAL GUVENLÎK KESİNTİLERİ

3 - VADESİ GEÇMİŞ ERTELENMİŞ VEYA TAKSITLENDİRİLMlŞ VERGİ VE DİĞER

YÜKÜMLÜLÜKLER

4 - ÖDENECEK DÎGER YÜKÜMLÜLÜKLER

F BORÇ VE GİDER KARŞILIKLARI

1 - DÖNEM KARı VERGİ VE DİĞER YASAL YÜKÜMLÜLÜK KARŞILIKLARI

2 - DÖNEM KARININ PEŞÎN ÖDENEN VERGİ VE DIĞER YÜKÜMLÜLÜKLERİ (•)

3 - KIDEM TAZMİNATI KARŞILIĞI

4 - DÎĞER BORÇ VE GİDER KARŞILIKLARI

G GELECEK AYLARA AİT GELİRLER VE GİDER TAHAKKUKLARI

1 - GELECEK AYLARA AİT GELİRLER

2 - (GİDER TAHAKKUKLARI

H DİĞER KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLAR

1 - HESAPLANAN KDV

2 - DİĞER KDV 3 - SAYIM VE TESELLÜM FAZLALARI

4 - DİĞER ÇEŞÎTLÎ YABANCI KAYNAKLAR

II UZUN VADELİ YABANCI KAYNAKLAR

A MALİ BORÇLAR

1 - BANKA KREDlLERİ

2 - ÇIKARILMIŞ TAHVİLLER

3 - ÇIKARILMIŞ DİĞER MENKUL KIYMETLER

4 - MENKUL KIYMETLER İHRAÇ FARKI (-)

5 - DÎGER MALİ BORÇLAR

B TICARÎ BORÇLAR

1 - SATICILAR 2 - BORÇ SENETLERİ 3 - BORÇ SENETLERİ REESKONTU (-) 4 - ALINAN DEPOZİTO VE TEMİNATLAR 5 - DÎGER TİCARÎ BORÇLAR

C DIĞER BORÇLAR

1 - ORTAKLARA BORÇLAR Z - İŞTİRAKLERE BORÇLAR 3 - BAĞLI ORTAKLIKLARA BORÇLAR 4 - DİĞER BORÇ SENETLERİ REESKONTU (-) 5 - KAMUYA OLAN' ERTELENMİŞ VEYA TAKSÎTLENDÎRÎLMİŞ BORÇLAR 6 - DİĞER ÇEŞİTLl BORÇLAR

D ALINAN AVANSLAR

E BORÇ VE GÎDER KARŞıLıKLARı

1 - KIDEM TAZMİNATI KARŞILIKLARI

2 - DİĞER BORÇ VE GÎDER KARŞILIKLARI

F GELECEK YILLARA AÎT GELIRLER VE GIDER TAHAKKUKLARI.

1 - GELECEK YILLARA AÎT GELÎRLER

2 - GÎDER TAHAKKUKLARI

G DIĞER UZUN VADELI YABANCı KAYNAKLAR

1 - GELECEK YILLARA ERTELENEN VEYA TERKİN EDİLEN KDV

2 - DİĞER UZUN VADELİ YABANCI KAYNAKLAR TOPLAMI

ıV ÖZ KAYNAKLAR

A ÖDENMÎŞ SERMAYE

1 - SERMAYE .

2 - ÖDENMEMİŞ SERMAYE (-0

B SERMAYE YEDEKLERI

1 - HİSSE SENEDİ ÎHRAÇ PRÎMLERİ

2 - HİSSE -SENEDİ ÎPTAL KARLARI 3 - MADDİ DURAN VARLIK YENİDEN DEĞERLEME ARTIŞLARI 4 - İŞTİRAKLER YENİDEN DEĞERLEME ARTIŞLARI 5 - DÎĞER SERMAYE YEDEKLERİ

C KAR YEDEKLERI 1 - YASAL YEDEKLER 2 - STATÜ YEDEKLERİ 3 - OLAĞANÜSTÜ YEDEKLER

4 - DİĞER KAR YEDEKLER* 5 - ÖZEL FONLAR

D GEÇMİŞ YILLAR KARLARI

E GEÇMİŞ YILLAR ZARARLARI (-)

F DÖNEM NET KARI (ZARARI)

e - BİLANÇO DİPNOTLARI

B i l a n ç o d a ek b i l g i o l a r a k a ş a ğ ı d a k i d i p n o t l a r y e r a l ı r .

BİLANÇO DİPNOTLARI

1 . K a y ı t l ı sermaye s i s t e m i n i kabul e t m i ş bu lunan o r t a k l ı k l a r d a k a y ı t l ı sermaye t a v a n ı T L . -

2 . Yönetim K u r u l u Başkan ve Ü y e l e r i i l e genel m ü d ü r , genel k o o r d i n a t ö r , genel müdür y a r d ı m c ı l a r ı ve genel s e k r e t e r g i b i Üst y ö n e t i c i l e r e :

a) C a r i dönemde v e r i l e n her ç e ş i t avans ve borcun t o p l a m t u t a r ı , T L . -

b) C a r i dönem sonundaki avans veya borcun b a k i y e s i T L . -

3 . A k t i f d e ğ e r l e r i n toplam s i g o r t a t u t a r ı T L . -4 . A l a c a k l a r i ç i n a l ı n m ı ş i p o t e k ve d i ğ e r t e m i n a t l a r ı n top lam

t u t a r ı T L . -5 . Yabanc ı k a y n a k l a r için v e r i l m i ş i p o t e k ve d i ğ e r t e m i n a t l a r ı n

t o p l a m t u t a r ı T L . -6 . P a s i f t e y e r almayan t a a h h ü t l e r i n toplam t u t a r ı T L . -7 . Kasa ve b a n k a l a r d a k i d ö v i z m e v c u t l a r ı :

Döv iz C i n s i M i k t a r ı T L . Kuru Toplam Tuta r T L . -T L . -T L . -TL . -

8 . Yur t d ı ş ı n d a n a l a c a k l a r ( a v a n s l a r d a h i l ) :

Döv iz C i n s i M i k t a r ı T L . Kuru Toplam Tutar T L . -T L . -TL.-T L . -

9 . Y u r t d ı ş ı n a b o r ç l a r ( a v a n s l a r d a h i l )

Döv iz C i n s i M i k t a r ı T L . Kuru Toplam Tutar T L . -T L . -T L . -T L . -

1 0 . T e d a v ü l d e k i t a h v i l ve finansman b o n o l a r ı n d a n banka g a r a n t i l i o l a n l a r ı n t u t a r ı T L . -

U . C a r i ve ge lecek d ö n e m l e r d e y a r a r l a n ı l a c a k y a t ı r ı m i n d i r i m i n i n top lam t u t a r ı : T L . -

— 17 —

1 2 . T e d a h ü l d e k i t a h v i l l e r d e n h i s s e senedine d ö n ü ş t ü r ü l e b i l i r n i t e l i k t e k i l e r i n t u t a r ı , , , . , T L . -

13 . Sermayeyi t e m s i l eden h i s s e s e n e t l e r i n i n dökümü:

Türü T e r t i b i Adedi üsleri Toplam Tuta r T L . -

. . . . , TL . -i T L -

TL .T

14. C a r i dönemde i h r a ç e d i l m i ş h i s s e senedi t u t a r ı . . , , f T L . -1 5 . İ ş l e t m e s a h i b i n i n veya s e r m a y e s i n i n % 10 ve daha f a z l a s ı n a s ah ip

o r t a k l a r ı n ı n :

Adı Pay O r a n ı Pay T u t a r ı

• T L -, T L , -

, T L . -

16 . Se rmayes in in % 10 ve daha f a z l a s ı n a s a h i p o lunan i ş t i r a k l e r i l e m ü e s s e s e ve b a ğ l ı o r t a k l ı k l a r ı n :

Adı Pay O r a n ı Top . Sermayesi Son Dönem Karı , TL T L . -

. T L . - T L . -TL . - TL . -

1 7 . Stok d e ğ e r l e m e y ö n t e m i

a) C a r i dönemde uygulanan y ö n t e m , b) ö n c e k i dönemde uygulanan yön tem , c ) V a r s a , c a r i dönemdeki yöntem d e ğ i ş i k l i ğ i n i n

s t o k l a r d a meydana g e t i r d i ğ i a r t ı ş (+) veya a z a l ı ş ( - ) t u t a r ı T L . -

1 8 , C a r i dönemdeki maddi duran v a r l ı k h a r e k e t l e r i

a) S a t ı n a l ı n a n , imal veya i n ş a e d i l e n maddi duran v a r l ı k l a r ı n m a l i y e t i , T L , -

b) E lden ç ı k a r ı l a n veya hurdaya a y r ı l a n maddi duran v a r l ı k l a r ı n m a l i y e t i , f . f , T L .

c) C a r i dönemde o r t a y a ç ı k a n yen iden d e ğ e r l e m e a r t ı ş l a r ı T L . -- V a r l ı k m a l i y e t l e r i - B i r i k m i ş amor t i sman la rda ( - ) T L . -

1 9 , Ana k u r u l u ş , b a ğ l ı o r t a k l ı k ve i ş t i r a k l e r i n t i c a r i a l a cak ve t i c a r i b o r ç l a r i ç i n d e k i p a y l a n

T i c a r i A l a c a k T i c a r i Borç 1- Ana k u r u l u ş . . . » . T

2- B a ğ l ı O r t a k l ı k , 3- İ ş t i r a k l e r . . « . . . . , ,

2 0 . C a r i dönemdeki o r ta lama top lam per sone l s a y ı s ı 2 1 . B i l a n ç o t a r i h i n d e n sonra o r t a y a ç ı k a n ve a ç ı k l a m a y ı g e r e k t i r e n

h u s u s l a r a i l i ş k i n b i l g i 2 2 . B e l l i b i r öneme sah ip o l a n , ancak t u t a r l a r ı tahmin ed i l emeyen ş a r t a

b a ğ l ı z a r a r l a r 11e her t ü r l ü ş a r t a b a ğ l ı k a z a n ç l a r a i l i ş k i n b i l g i , ( İ ş l e t m e y i b o r ç a l t ı n a sokacak ve dönem sonucunu e t k i l e y e b i l e c e k hukuk i i h t i l a f l a r ı n m a h i y e t l e r i bu bö lümde a ç ı k l a n ı r , )

— 18 —

23. İşletmenin gayri safi kar oranlan üzerinde önemli ölçüde etkide bulunan muhasebe tahminlerinde değişikliklere ilişkin bilgi ve bunların parasal etkileri,

24. Bankalardaki mevduatın bloke olanına ilişkin tutarlar TL.-25. Menkul kıymetler ve bağlı menkul kıymetler grubu içinde yer alıp

işletmenin ortakları, iştirakleri ve bağlı ortaklıklar tarafından çıkarılmış bulunan menkul kıymet tutarları ve bunları çıkaran . ortaklıklar TL.-

26. İştirakler ve bağlı ortaklıklarda içsel kaynaklardan yapılan ser­maye artırımı nedeniyle elde edilen bedelsiz hisse senedi tutarları TL.-

27. Kısa ve uzun vadeli kredilerle i l g i l i olarak alınan kredilerin ve çıkarılmış menkul kıymetlerin (katılma intifa senedi dahil) kredi ve menkul kıymet türleri itibariyle tahakkuk etmemiş gelecek döneme ilişkin faiz borçlan tutarları TL .-

28. Ortaklar, iştirakler ve bağlı ortaklıklar lehine verilen garanti, taahhüt, kefalet, aval, ciro gibi yükümlülüklerin tutarı ..... TL.-

29. Mali tabloları önemli ölçüde etkileyen ya da mali tabloların açık, yorumlanabilir ve anlaşılabilir olması açısından açıklanması gerekli olan diğer hususlar,

30. Bilançonun onaylanarak kesinleştiği tarih: ../../....

2- GELİR TABLOSU :

a- GELİR TABLOSU TANIMI:

Gelir tablosu, işletmenin belli bir dönemde elde ettiği tüm gelirler ile aynı dönemde katlandığı bütün maliyet ve giderleri ve bunların sonucunda işletmenin elde ettiği dönem net kârını veya dönem net zararını kapsar.

b- GELİR TABLOSU DÜZENLEME KURALLARI:

Gelir tablosunun düzenlenmesinde Mali Tablolar İlkelerinde verilmiş açıklamalar esas alınır. Bu tablonun düzenlenmesinde esas faaliyetlerden sağla­nan gelir ile süreklilik gösteren diğer olağan faaliyetlerden sağlanan gelir ayrı gösterileceği gibi, süreklilik göstermeyen olağandışı gelirler de ayrı olarak gösterilir. Buna göre, esas faaliyetler için yapılan giderler ile süreklilik gösteren diğer olağan faaliyet giderleri ve süreklilik göstermeyen olağandışı giderler ayrı ayrı gösterilir.

c - GELİR TABLOSUNUN BİÇİMSEL YAPISI:

İşletmeler, gelir tablolarının bir örnekliğini sağlayarak karşılaştırıl malarında kolaylık sağlamak ve anlam birliği oluşturmak amacıyla ek formlardaki biçimde düzenlerler. (Ek Tablo 3-4)

Gelir Tablosu hesaplan arasında mahsup yapılamaz. Tabloda "diğer" başlığı altında gösterilen gelir ve gider unsurlarının ait oldukları grubun toplam tutarının % 20'sini aşması halinde, bu kalem ayrı bir başlık altında ayrıca gösterilir. Tutarı olmayan kalemler gelir tablosunda yer almaz.

d- GELİR TABLOSU KALEMLERİNE İLİŞKİN AÇIKLAMALAR:

Gelir tablosu kapsamındaki kalemler, hesap çerçevesindeki sıralama ve açıklamalar paralelinde yer alır.

Ayrıntılı gelir tablosunda yer alan kalemler Ek Tablo 4'de de ayrıca görüleceği üzere aşağıdaki gibidir.

- 1 9 -

A- BRÜT SATIŞLAR

1- YURTİÇİ SATIŞLAR

2- YURTDıŞı SATıŞLAR

3 - DİRER GELİRLER

B- SATIŞ İNDİRİMLERİ(-)

1- SATıŞTAN IADELER (-)

2- SATıŞ ISKONTOLARI (-)

3- DİĞER INDIRIMLER (-)

NET SATıŞLAR

C- SATIŞLARIN MALİYETİ (-)

1- SATıLAN MAMULLER MALIYETI (-)

2 - SATıLAN TICARÎ MALLAR MALIYETI (-) 3 - SATıLAN HIZMET MALIYETI (-)

4- DIĞER SATıŞLARıN MALIYETI (-)

BRÜT SATIŞ KARI VEYA ZARARI

O- FAALİYET GİDERLERİ (-)

1- ARAŞTıRMA VE GELIŞTIRME GÎDERLERl (-)

2 - PAZARLAMA, SATıŞ VE DAĞıTıM GÎDERLERl (-)

3- GENEL YÖNETÎM GIDERLERI {-)

FAALİYET KARI VEYA ZARARI

E- DÎGER FAALİYETLERDEN OLAĞAN GELİR VE KARLAR

ı - İŞTIRAKLERDEN TEMETTÜ GELIRLER! 2 - BA5LI ORTAKLıKLARDAN TEMETTÜ GELIRLERI 3- FAİZ GELİRLERİ

4- KOMISYON GELIRLERI

5 - KONUSU KALMAYAN KARŞILIKLAR

6 - FAALIYETLE ILGÎLI DIĞER GELIR VE KARLAR F- DİĞER FAALİYETLERDEN OLAĞAN GİDER VE ZARARLAR (-)

1- REESKONT FAİZ GIDERLERI (-)

2 - KOMISYON GÎDERLERl

3- KARŞıLıK GlDERLERÎ (-)

4- DİĞER GÎDER VE 7ARARLAR {-)

G- FİNANSMAN GİDERLERİ (-)

1- KıSA VADELI BORÇLANMA GIDERLERI (-)

2 - UZUN VADELI BORÇLANMA GÎDERLERİ (-)

OLAĞAN KAR VEYA ZARAR

H- OLAĞANDIŞI GELİR VE KARLAR

1- ÖNCEKİ DÖNEM GELIR VE KARLARI

2 - DİĞER OLAĞANDıŞı GELİR VE KARLAR

— 2 0 -

ı- OLAĞANDıŞı GÎDER VE ZARARLAR (-)

1- ÇALıŞMAYAN KıSıM GÎDER VE ZARARLARı (-)

2- ÖNCEKI DÖNEM GÎDER VE ZARARLARI (-)

3» GIDER OLAĞANDıŞı GIDER VE ZARARLAR (-)

DÖNEM KARı VEYA ZARARı

F- DÖNEM KARı, VERGI VE DIĞER YASAL YÜKÜMLÜLÜK KARŞıLıKLARı (-)

DÖNEM NET KARı VEYA ZARARı

e - SATıŞLARıN MALİYETİ TABLOSU

G e l i r tablosundaki satışların maliyeti kısım işletmenin dönem içindeki s tok h a r e k e t l e r i ile s a t ı l a n mamul , i l k madde ve malzeme ile ticari mal gibi m a d d e l e r i n ve s a t ı l a n hizmetlerin maliyetini .göstermek üzere ayrı bir tablo h a l i n d e d ü z e n l e n i r . (Ek Tablo 51 Bu tablo, gelir tablosunun ekini oluşturur ve gelir tablosunu tamamlar.

Satışların maliyeti tablosunun ana kalemleri aşağıda açıklanmıştır:

A- D i r e k t i l k Madde ve Malzeme G i d e r l e r i : Mamulün bünyesine giren mamülün temel "öğesini oluşturan ve mamülün bünyesine doğrudan yüklenebilen m a d d e l e r i n k u l l a n ı m ı bu grupta yer alır. Üretimde kullanılmayan ve satılan ilk madde ve malzemenin maliyeti, tablonun ticari faaliyete ilişkin bölümünde d i k k a t e a l ı n ı r .

B - D i r e k t i ş ç i l i k G i d e r l e r i : Mamulü meydana getirmek için harcanan ve maliyetlere doğrudan yüklenebilen direkt işçilik giderlerini içerir.

€ - Genel Ü r e t i m G i d e r l e r i : Üretim faaliyetleri ve bu faaliyetlerle i l g i l i olarak yapılan hizmetlere ilişkin direkt ilk madde ve malzeme ile direkt i ş ç i l i k giderleri dışında kalan giderleri i ç e r i r .

D- Y a r ı Mamül Stoklarında Değ i ş im : Henüz mamul haline gelmemiş fakat ilk madde ve malzeme ile işçilik ve genel üretim giderlerinden pay almış, üretim aşamasındaki maddelerin dönem başı stoku ile dönem sonu stoku arasındaki fark bu grupta y e r a l ı r .

E - Mamül Stoklarında D e ğ i ş i m : Direkt ilk madde ve malzeme, direkt i ş ç i l i k , genel üretim giderleri ve yarı mamul kullanım tutarlarının toplamı ü r e t i m maliyetini verir. Dönem başı mamul stoku ile dönem sonu mamul stoku arasındaki farkı ifade eden mamül stok farkının üretim maliyetine eklenmesiyle satılan mamülün maliyetine ulaşılır.

işletmenin satılan mamül maliyeti, satılan ticari mal maliyeti ve satı­lan hizmet maliyetinin toplamı, gelir tablosunda "Satışların Maliyeti" bölümünde yer a l a n t u t a r l a r ı i f ade eder.

f GELİR TABLOSU DİPNOTLARI :

G e l i r Tablosunda ek bilgi olarak aşağıdaki açıklamalar yer al r :

1- Dönemin tüm amortisman giderleri ile itfa ve tükenme payları .... TL a) Amortisman giderleri (TL)

aa) Normal amortisman giderleri (TL) bb) Yeniden değerlemeden doğan amortisman

giderleri . . . ( T L ) b) İtfa ve tükenme payları (TL)

2- Dönemin karşılık giderleri TL

— 21 —

3- Dönemin tüm f inansman g i d e r l e r i TL a) Ü r e t i m m a l i y e t i n e v e r i l e n l e r (TL) b ) S a b i t v a r l ı k l a r ™ m a l i y e t i n e v e r i l e n l e r (TL) c ) Doğrudan g i d e r y a z ı l a n l a r . . . . . ( T L )

4 - Dönemin finansman g i d e r l e r i n d e n ana k u r u l u ş , ana o r t a k l ı k , m ü e s s e s e , b a ğ l ı o r t a k l ı k ve i ş t i r a k l e r l e i l g i l i k ı smın* t u t a r ı (Toplam t u t a r i ç i n d e k i p a y l a r ı % 2 0 ' y i a ş a n l a r a y r ı c a g ö s t e r i l e c e k t i r . ) TL

5- Ana k u r u l u ş , ana o r t a k l ı k , m ü e s s e s e , b a ğ l ı o r t a k l ı k ve i ş t i r a k l e r l e y a p ı l a n s a t ı ş l a r . (Toplam t u t a r i ç i n d e k i p a y l a n X 20'yi a ş a n l a r a y r ı c a g ö s t e r i l e c e k t i r . ) , TL

6- Ana k u r u l u ş , ana o r t a k l ı k , m ü e s s e s e , b a ğ l ı o r t a k l ı k ve i ş t i r a k l e r d e n a l ı n a n ve b u n l a r a "ödenen f a i z , k i r a ve b e n z e r l e r i (Toplam t u t a r i ç i n d e k i p a y l a r ı % 2 0 ' y i a ş a n l a r a y r ı c a g ö s t e r i l e c e k t i r , ) TL

7- Y ö n e t i m k u r u l u b a ş k a n - v e ü y e l e r i y l e genel m ü d ü r , genel k o o r o d i n a t ö r genel müdür y a r d ı m c ı l a r ı g1b1 ü s t y ö n e t i c i l e r e c a r i dönemde s a ğ l a n a n ü c r e t ve benze r i m e n f a a t l e r i n t o p l a m t u t a r ı , TL

8 - Amortisman hesaplama y ö n t e m l e r i i l e bu y ' ö n t e m l e r d e y a p ı l a n d e ğ i ş i k l i k l e r i n dönemin amort isman g i d e r l e r i n d e meydana g e t i r d i ğ i a r t ı ş {+) veya a z a l ı ş {-) TL

9- Stok m a l i y e t i hesaplama s i s t e m l e r i ( s a fha veya s i p a r i ş m a l i y e t i g i b i ) ve y ö n t e m l e r i ( a ğ ı r l ı k l ı o r t a l ama m a l i y e t , i l k g i r e n i l k ç ı k a r , h a r e k e t l i o r t a l ama m a l i y e t g i b i . )

10- V a r s a , tamamen veya k ı s m e n f i i l i s tok s a y ı m ı y a p ı l a m a m a s ı n ı n g e r e k ç e l e r i

1 1 - Y u r t i ç i ve y u r t d ı ş ı s a t ı ş l a r hesap ka lemi i ç i n d e y e r a l a n yan ü r ü n , h u r d a , d ö k ü n t ü g i b i madde le r in s a t ı ş l a r ı i l e hizmet s a t ı ş l a r ı n ı n a y r ı a y r ı t o p l a m l a r ı n ı n b r ü t s a t ı ş l a r ı n yüzde y i r m i s i n i a ş m a s ı h a l i n d e bu madde ve h i z m e t l e r e i l i ş k i n t u t a r l a r ı TL

1 2 - ö n c e k i döneme i l i ş k i n g e l i r ve g i d e r l e r i l e Ö n c e k i döneme a i t g i d e r ve z a r a r l a r ı n t u t a r l a r ı n ı ve k a y n a k l a r ı g ö s t e r e n a ç ı k l a y ı c ı not

13- Adi ve i m t i y a z l ı h i s s e s e n e t l e r i i ç i n a y r ı a y r ı g ö s t e r i l m e k k o ş u l u y l a ; h i s s e b a ş ı n a ka r ve kar payı o r a n l a n

B - DİĞER MALİ TABLOLARIN DÜZENLENMESİ VE SUNULMASI :

Bu bölüm d i ğ e r m a l i t a b l o l a r ı o l u ş t u r a n fon akım t a b l o l a r ı , k â r d a ğ ı t ı m t a b l o s u i l e ö z k a y n a k l a r d e ğ i ş i m t ab losunun d ü z e n l e n m e s i ve s u n u l m a s ı e s a s l a r ı n ı i ç e r i r .

1- FON AKIM TABLOLARI

Bu bö lüm b e l i r l i b i r dönemde b i r i ş l e t m e n i n f a a l i y e t l e r i n i f inanse etmek i ç i n s a ğ l a d ı ğ ı k a y n a k l a n ve bu k a y n a k l a r ı n k u l l a n ı l d ı ğ ı y e r l e r i ö z e t l e y e n , f i n a n s a l durumdaki d e ğ i ş m e l e r i a ç ı k l a y a n fon akım t a b l o l a r ı n ı n d ü z e n l e n m e ve sunulma e s a s l a r ı n ı i ç e r i r .

a - TANIMLAR :

Fon akım t a b l o l a r ı n d a k u l l a n ı l a n fon k a v r a m ı ; tüm f i n a n s a l . a r a ç l a r a n l a m ı n d a veya net i ş l e t m e ( ç a l ı ş m a ) se rmayes i a n l a m ı n d a ya da para ve para b e n z e r l e r i a n l a m ı n d a k u l l a n ı l ı r . Fon k a v r a m ı n ı n i ç e r i ğ i n e g ö r e fon akım t a b l o l a r ı ;

1- Fon Akım T a b l o s u , i i - N a k i t Akım T a b l o s u ,

i i i - Net i ş l e t m e ( Ç a l ı ş m a ) Sermayes indek i D e ğ i ş i m T a b l o s u , o l a r a k i f a d e e d i l i r .

— 22 —

- Fon Akım Tab lo su : i ş l e t m e n i n , b e l i r t i b i r hesap döneminde s a ğ l a d ı ğ ı f o n k a y n a k l a r ı n ı , ve b u n l a r ı n k u l l a n ı m y e r l e r i n i g ö s t e r e n t a b l o d u r . Bu t a b l o d a , fon k a v r a m ı tüm f i n a n s a l a r a ç l a r ı k a p s a r .

- N a k i t Akım Tab losu : i ş l e t m e n i n b e l i r l i b i r hesap dönemi i ç i n d e o r t a y a ç ı k a n n a k i t a k ı ş l a r ı n ı , k a y n a k l a r ı ve k u l l a n ı m y e r l e r i b a k ı m ı n d a n g ö s t e r e n t a b l o d u r . Bu t a b l o d a fon k a v r a m ı , kasa mevcudu ve bankadaki m e v d u a t l a r ı kapsa r .

- Net i ş l e t m e ( Ç a l ı ş m a ) Sermayesindeki D e ğ i ş i m T a b l o s u : i ş l e t m e n i n b e l i r l i b i r hesap d ö n e m i n d e , net i ş l e t m e s e r m a y e s i n i n k a y n a k l a r ı n ı ve k u l l a n ı m y e r l e r i n i g ö s t e r e n t a b l o d u r . Bu t a b l o d a , fon kav ramı d ö n e n v a r l ı k l a r i l e k ı s a v a d e l i y a b a n c ı k a y n a k l a r f a r k ı n ı b e l i r t e n net i ş l e t m e ( ç a l ı ş m a ) se rmayes in i kap ­sa r ,

b - KAPSAM:

Bu bölümün k a p s a m ı ; fon ak ım t ab losunun ve n a k i t akım t a b l o s u n u n , fon kaynak ve k u l l a n ı m y e r l e r i n i n b e l i r l e n m e s i ve s u n u l m a s ı i l e s ı n ı r l ı d ı r .

c - FON AKIM TABLOLARININ DÜZENLENME AMACI :

Fon ak ım t a b l o l a r ı n ı n d ü z e n l e n m e a m a c ı , b i r i ş l e t m e n i n y a t ı r ı m ve f inansman f a a l i y e t l e r i n i ve dönem i ç i n d e k i f i n a n s a l durumdaki d e ğ i ş i k l i k l e r i n i kapsayan b i l g i l e r i n , ma l i t a b l o k u l l a n ı c ı l a r ı n a s u n u l m a s ı d ı r . T a b l o l a r , i ş l e t m e n i n n a k i t veya i ş l e t m e ( ç a l ı ş m a ) s e r m a y e s i n i d o ğ r u d a n e t k i l e y e n finansman ve y a t ı r ı m f a a l i y e t l e r i n i n b ü t ü n "önemli y ö n l e r i n i a ç ı k l a y a r a k ;

i - i ş l e t m e n i n dönem boyunca f a a l i y e t l e r d e n s a ğ l a d ı ğ ı f o n l a r ı , y a t ı r ı m ve f inansman f a a l i y e t l e r i n i ö z e t l e r ,

ı i - Dönem boyunca f i n a n s a l durumda meydana gelen d e ğ i ş i k l i k l e r i a ç ı k l a r .

d - FON AKIM TABLOLARI DÜZENLEME KURALLARI:

i ) Fon akım t a b l o l a r ı , temel m a l ı t a b l o l a r i l e b i r l i k t e s u n u l u r . Bu t a b l o l a r , g e l i r t a b l o s u n u n - s u n u l d u ğ u her dönem i ç i n , c a r i dönem ve ö n c e k i dönem v e r i l e r i n i i ç e r e c e k b i ç i m d e d ü z e n l e n i r .

i i ) Fon akım t a b l o l a r ı d ü z e n l e n i r k e n fon k a v r a m ı n ı n hangi anlamda k u l l a n ı l d ı ğ ı a ç ı k ç a b e l i r t i l i r .

i i i ) Fon akım t a b l o l a r ı n d a , o l a ğ a n f a a l i y e t l e r d e n s a ğ l a n a n veya f a a l i y e t l e r d e k u l l a n ı l a n f o n l a r , d i ğ e r fon kaynak ve k u l l a n ı m y e r l e r i n d e n a y r ı b a ş l ı k l a r a l t ı n d a s u n u l u r . B ö y l e c e i ş l e t m e n i n fon yaratma gücünün ne o l d u ğ u veya f a a l i y e t l e r i n d e ne ö l ç ü d e fon k u l l a n ı l d ı ğ ı o r t a y a k o n u l u r .

i v ) i ş l e t m e n i n normal o l a ğ a n f a a l i y e t l e r i d ı ş ı n d a k a l a n o l a ğ a n d ı ş ı i ş l e m l e r d e n e l d e e d i l e n f o n l a r veya k u l l a n ı l a n f o n l a r , fon akım t a b l o s u n d a ; ö n e m l i t u t a r l a r d a o l m a l a r ı durumunda o l a ğ a n f a a l i y e t l e r d e n s a ğ l a n a n veya k u l l a ­n ı l a n fondan a y r ı b i r b a ş l ı k a l t ı n d a s u n u l u r .

v ) Bazı f i n a n s a l i ş l e m l e r , b i r t ü r v a r l ı ğ ı n d i ğ e r b i r v a r l ı k t ü r ü y l e d e ğ i ş t i r i l m e s i b i ç i m i n d e o r t a y a ç ı k a r . Böyle b i r durum i ş l e t m e n i n finansman ve y a t ı r ı m f a a l i y e t i n i n b i r p a r ç a s ı o l d u ğ u i ç i n , fon akım t a b l o l a r ı n d a y e r a l ı r . Bu t ü r i ş l e m e "örnek O l a r a k , t a h v i l borcuna k a r ş ı l ı k h i s s e senedi v e r i l m e s i g ö s t e r i l e b i l i r .

v i ) Fon akım t a b l o l a r ı n d a n a m a ç l a n a n y a r a r ı n s a ğ l a n a b i l m e s i i ç i n her t ü r l ü i ş l e m i n f inansman ve y a t ı r ı m y ö n l e r i a y r ı a y r ı a ç ı k l a n ı r . ' Ö r n e ğ i n , b i r duran v a r l ı ğ ı n s a t ı n a l ı n m a s ı n d a n doğan fon ç ı k ı ş l a r ı a y r ı , s a t ı l m a s ı n d a n doğan f o n g i r i ş l e r i a y r ı a y r ı a ç ı k l a n ı r veya b i r t a h v i l i h r a ç e d i l e r e k b i r v a r l ı k a l ı n m ı ş s a ; i h r a ç e d i l e n t a h v i l l e r a y r ı , s a t ı n a l ı n a n v a r l ı k l a r a y r ı a ç ı k l a n ı r .

— 23 —

v 1 i ) Her i ş l e t m e veya i ş l e t m e l e r t o p l u l u ğ u , i ç i n d e b u l u n d u k l a r ı k o ş u l l a r a g ö r e fon akım t a b l o l a r ı n ı en f a z l a b i l g i y i i ç e r e c e k b i ç i m d e d ü z e n l e r .

Fon akım t a b l o s u , net y ö n t e m e g ö r e d ü z e n l e n i r ve o l a ğ a n kardan b a ş l a n ı p , dönem i ç i n d e fon h a r e k e t i n e neden olmayan g e l i r ve g i d e r l e r e a i t b i l g i l e r v e r i l e r e k d ü z e l t m e l e r y a p ı l ı r .

N a k i t ak ım t a b l o s u i s e , b r ü t y ö n t e m e g ö r e d ü z e n l e n i r ve dönem i ç i n d e fon s a ğ l a y a n g e l i r l e r a y r ı , fon h a r e k e t i n e neden o l a n m a l i y e t ve g i d e r u n s u r l a r ı a y r ı g ö s t e r i l i r .

v i i i ) Fon h a r e k e t i n e neden o lmayan , y a l n ı z c a h e s a p l a r a r a s ı n d a y a p ı l a n a k t a r m a l a r d o l a y ı s ı y l a hareket g ö s t e r e n h e s a p l a r , fon akım t a b l o l a r ı n d a y e r a l m a z , ö r n e k ; d e ğ e r a r t ı ş f o n l a r ı n ı n veya y e d e k l e r i n ö d e n m i ş sermayeye eklenmesi g i b i .

e- FON AKIM TABLOLARININ BİÇÎMSEL YAPISI :

i ş l e t m e l e r , fon akım t a b l o l a r ı n ı n b i r " ö r n e k l i ğ i n i s a ğ l a y a r a k k a r ş ı l a ş t ı r m a l a r d a k o l a y l ı k s a ğ l a m a k ve anlam b i r l i ğ i o l u ş t u r m a k a m a c ı y l a , ek f o r m l a r d a k i b i ç i m d e d ü z e n l e r l e r . (Ek Tab lo 6-7)

f- FON AKIM TABLOLARINDA YER ALAN KALEMLERE İLiŞKİN AÇIKLAMALAR :

I- FON AKİM TABLOSU :

A- FON KAYNAKLARI

1- F a a l i y e t l e r d e n S a ğ l a n a n Kaynaklar: Bu b a ş l ı k d a i ş l e t m e n i n o l a ğ a n f a a l i y e t l e r i n d e n saptanan net kaynak tutan g ö s t e r i l i r .

Bu ka l emin h e s a p l a n m a s ı n d a , g e l i r t a b l o s u n d a k i o l a ğ a n kar b i r fon k a y n a ğ ı o l a r a k d i k k a t e a l ı n ı r . Bu t u t a r a , k a r ı n o lu şumuna e t k i eden ancak , g e r ç e k anlamda b i r fon h a r e k e t i s a ğ l a m a y a n g i d e r l e r e k l e n i r , fon h a r e k e t i s a ğ l a m a y a n g e l i r l e r i s e i n d i r i l i r .

Fon ç ı k ı ş ı g e r e k t i r m e d i ğ i i ç i n eklenmesi gereken g i d e r l e r ; amortisman l a r , k a r ş ı l ı k l a r ve ge lecek a y l a r a a i t g i d e r l e r i n döneme i l i ş k i n p a y l a r ı d ı r . O l a ğ a n k a r ı o l u m l u e t k i l e m e k l e b i r l i k t e , fon g i r i ş i s a ğ l a m a y a n ge lecek ay l a r a a l t g e l i r l e r i n bu döneme i l i ş k i n p a y l a r ı ve konusu kalmayan k a r ş ı l ı k l a r bu k a r ­dan i n d i r i l i r .

2 - Olağandışı F a a l i y e t l e r d e n S a ğ l a n a n Kaynaklar: Bu g r u p t a , i ş l e t ­menin s ü r e k l i l i k g ö s t e r m e y e n o l a ğ a n d ı ş ı i ş l e m l e r i n d e n d o l a y ı s a ğ l a d ı ğ ı net fon t u t a r ı g ö s t e r i l i r .

O l a ğ a n d ı ş ı g e l i r ve k a r l a r 11e o l a ğ a n d ı ş ı g i d e r ve z a r a r l a r a r a s ı n d a k i p o z i t i f f a r k ı g ö s t e r e n o l a ğ a n d ı ş ı k a r a , fon ç ı k ı ş ı g e r e k t i r m e y e n k a l e m l e r e k l e n i r ve fon g i r i ş i s a ğ l a m a y a n k a l e m l e r bu kardan i n d i r i l i r .

Duran v a r l ı k s a t ı ş l a r ı n d a n s a ğ l a n a n k a y n a ğ ı n s a t ı ş t u t a r ı Ü z e r i n d e n fon ak ım t a b l o s u n d a yer a l m a s ı g e r e k t i ğ i n d e n , o l a ğ a n d ı ş ı g e l i r ve k a r l a r a k a y d e d i l e n duran v a r l ı k s a t ı ş k a r ı veya z a r a r ı n ı n g e r e k l i d ü z e l t m e y i yapmak Ü z e r e , o l a ğ a n ­d ı ş ı kara; duran v a r l ı k s a t ı ş z a r a r ı e k l e n i r ve duran v a r l ı k s a t ı ş karı ise i n d i r i l i r .

3 - Dönen Varlıklar Tutarındaki Azalışlar: Donen v a r l ı k l a r ı n b r ü t t u t a r l a r ı n d a o r t a y a ç ı k a n a z a l ı ş l a r ı i f a d e e d e r .

4 - Duran Varlıklar Tutarındaki Azalışlar: Duran v a r l ı k l a r ı n t u t a r ı n d a k i a z a l ı ş l a r da b i r fon k a y n a ğ ı d ı r . Duran v a r l ı k s a t ı ş ı n d a n s a ğ l a n a n k a y n a k l a r s a t ı ş t u t a r ı Ü z e r i n d e n t a b l o d a g ö s t e r i l i r .

5 - K ı s a V a d e l i Yabanc ı K a y n a k l a r d a k i A r t ı ş l a r : B i l a n ç o l a r d a k i b o r ç ve g i d e r k a r ş ı l ı k l a r ı d ı ş ı n d a , k ı s a v a d e l i y a b a n c ı kaynak k a l e m l e r i n d e k i a r t ı ş l a r ı g ö s t e r i r .

6 - Uzun V a d e l i Yabancı K a y n a k l a r d a k i a r t ı ş l a r : i ş l e t m e n i n b i l a n ç o d a y e r a l a n b o r ç ve g i d e r k a r ş ı l ı k l a r ı d ı ş ı n d a , uzun v a d e l i y a b a n c ı kaynak a r t ı ş ­l a r ı n ı i f a d e e d e r .

7 - Sermaye A r t ı r ı m ı : i ş l e t m e n i n sermayes inde d ı ş k a y n a k l a r d a n s a ğ l a n a n a r t ı ş t u t a r l a r ı m i f a d e e d e r .

8- H i s s e S e n e t l e r i İ h r a ç P r i m l e r i : C a r i dönemle i l g i l i i h r a ç p r im i t u t a r l a r ı da b i r fon k a y n a ğ ı d ı r .

8- FON KULLANIMLARI :

1- F a a l i y e t l e r l e i l g i l i Fon K u l l a n ı m ı : i ş l e t m e n i n dönem f a a l i y e t i n i z a r a r l a k a p a t m a s ı h a l i n d e bu z a r a r t u t a r ı b i r kaynak k u l l a n ı m ı d ı r .

Fon ç ı k ı ş ı g e r e k t i r m e y e n g i d e r l e r , o l a ğ a n z a r a r ı a z a l t ı r . Buna k a r ş ı l ı k , f o n g i r i ş i s a ğ l a m a y a n g e l i r l e r , o l a ğ a n z a r a r ı a r t ı r ı r . Bu ekleme ve i n d i r i m l e r sonucunda p o z i t i f b i r t u t a r ı n o r t a y a ç ıkmas ı durumunda; s ö z konusu t u t a r , fon k a y n a ğ ı o l a r a k d i k k a t e a l ı n ı r .

2- O l a ğ a n d ı ş ı F a a l i y e t l e r l e i l g i l i K u l l a n ı m l a r : O l a ğ a n d ı ş ı g e l i r ve k a r l a r i l e o l a ğ a n d ı ş ı g i d e r ve z a r a r l a r a r a s ı n d a k i n e g a t i f f a r k , o l a ğ a n d ı ş ı z a r a r ı i f a d e e d e r . Bu o l a ğ a n d ı ş ı z a r a r a , fon ç ı k ı ş ı n ı g e r e k t i r m e y e n k a l e m l e r i n ek lenmes i ve fon g i r i ş i s a ğ l a m a y a n k a l e m l e r i n i n d i r i l m e s i sonucunda bulunan n e g a t i f f a r k , o l a ğ a n d ı ş ı f a a l i y e t l e r l e i l g i l i fon k u l l a n ı m ı d ı r . Bu f a r k ı n p o z i t i f b i r t u t a r o l m a s ı durumunda, fon k a y n a ğ ı o l a r a k d i k k a t e a l ı n m a s ı g e r e k i r .

3 - ö d e n e n V e r g i Ve 8 e n z e r l e r 1 : B i r ö n c e k i dönem k a r ı n d a n 'ödenen kurumla r ve g e l i r v e r g i l e r i i l e d i ğ e r k e s i n t i k a l e m l e r i n i g ö s t e r i r .

4 - Ö d e n e n T e m e t t ü l e r : B i r ö n c e k i dönem k a r ı n d a n pay s a h i p l e r i n e ve d i ğ e r k i ş i l e r e ö d e n e n t e m e t t ü l e r ) ve y e d e k l e r d e n d a ğ ı t ı l a n t e m e t t ü l e r i i f ade e d e r .

5 - Dönen V a r l ı k l a r ı n T u t a r ı n d a k i A r t ı ş l a r : İ ş l e t m e n i n dönen v a r l ı k ­l a r ı n ı n b r ü t t u t a r l a r ı n d a meydana ge len a r t ı ş l a r ı i f a d e e d e r .

6 - Duran V a r l ı k l a r ı n T u t a r ı n d a k i A r t ı ş l a r : Yeniden d e ğ e r l e m e d e n k a y n a k l a n a n l a r d ı ş ı n d a , duran v a r l ı k l a r ı n b r ü t t u t a r ı n d a , o r t a y a ç ı k a n a r t ı ş l a r ı i ç e r i r .

7- K ı s a V a d e l i Yabancı K a y n a k l a r d a k i A z a l ı ş l a r : i ş l e t m e n i n b o r ç ve g i d e r k a r ş ı l ı k l a r ı d ı ş ı n d a , k ı s a v a d e l i y a b a n c ı kaynak k a l e m l e r i n d e k i a z a l ı ş l a r ı i f a d e e d e r .

8- Uzun V a d e l i Yabancı K a y n a k l a r d a k i A z a l ı ş l a r : i ş l e t m e n i n b o r ç ve g i d e r k a r ş ı l ı k l a r ı d ı ş ı n d a k i , uzun v a d e l i y a b a n c ı k a y n a k l a r ı n d a o r t aya ç ı k a n a z a l ı ş l a r ı i f a d e e d e r .

9 - Sermayedeki A z a l ı ş : İ l g i l i mevzuat u y a r ı n c a sermayede y a p ı l a n i n d i r i m t u t a r l a r ı n ı i f a d e e d e r .

I I - NAKİT AKIM TABLOSU :

B1r i ş l e t m e d e b e l l i b i r dönemde o l u ş a n n a k i t a k ı ş ı n ı a ç ı k l a y a n t a b l o o l a n n a k i t ak ım t a b l o s u n u n ana k a l e m l e r i a ş a ğ ı d a a ç ı k l a n m ı ş t ı r . Bu hesap k a l e m l e r i d e ğ e r l e n d i r i l i r k e n a m o r t i s m a n l a r , k a r ş ı l ı k l a r , r e e s k o n t l a r , v a z g e ç i l e n a l a c a k l a r , ö n c e k i dönem g e l i r , k a r , g i d e r ve z a r a r l a r ı g i b i n a k i t g i r i ş veya ç ı k ı ş ı n ı g e r e k t i r m e y e n t u t a r l a r ı n d i k k a t e a l ı n m a s ı g e r e k i r .

— 25 —

A - Dönem Baş ı N a k i t Mevcudu :

i ş l e t m e n i n dönem b a ş ı n d a kasa ve banka la rda bulunan n a k i t mevcudunu i f a d e e d e r . Herhangi b i r vade t a ş ı m a y a n ve i b r a z e d i l d i k l e r i n d e t a h s i l i mümkün bulunan ç e k l e r , n a k i t mevcudu i ç i n d e d e ğ e r l e n d i r i l i r .

B - Dönem i ç i N a k i t G i r i ş l e r i :

1- S a t ı ş l a r d a n E l d e E d i l e n N a k i t : i ş l e t m e n i n esas f a a l i y e t i i l e i l g i l i mal ve hizmet s a t ı ş l a r ı n d a n s a ğ l a n a n n a k i t g i r i ş l e r i n i g ö s t e r i r . Bu t u t a r ı n b u l u n m a s ı n d a , net s a t ı ş h a s ı l a t ı n a s a t ı ş l a r d a n doğan a l a c a k l a r d a k i a z a l ı ş l a r e k l e n i r , a r t ı ş l a r i s e i n d i r i l i r .

2 - D i ğ e r F a a l i y e t l e r d e n O l a ğ a n G e l i r ve K a r l a r d a n D o l a y ı S a ğ l a n a n N a k i t : G e l i r t a b l o s u n d a , d i ğ e r f a a l i y e t l e r d e n o l a ğ a n g e l i r ve k a r l a r o l a r ak t a n ı m l a n a n k a l e m l e r d e s a ğ l a n a n n a k i t g i r i ş l e r i bu g rup ta y e r a l ı r . Bu t u t a r ı n b u l u n a b i l m e s i i ç i n , d i ğ e r f a a l i y e t l e r d e n o l a ğ a n g e l i r ve k a r l a r o l a r a k t a n ı m l a ­nan k a l e m l e r t o p l a m ı n d a n h e n ü z n a k i t g i r i ş i s a ğ l a m a y a n ve tahakkuk e s a s ı n a g ö r e doğmuş bu lunan g e l i r l e r i l e daha ö n c e k i d ö n e m l e r d e p e ş i n t a h s i l e d i l m i ş o l u p da bu döneme y a n s ı y a n ge lecek a y l a r a a l t g e l i r l e r h e s a b ı n d a k i a z a l ı ş l a r i n d i r i l i r . A y r ı c a konusu kalmayan k a r ş ı l ı k l a r g i b i n a k i t g i r i ş i s a ğ l a m a y a n k a l e m l e r toplam­dan ç ı k a r ı l ı r .

3 - O l a ğ a n d ı ş ı G e l i r ve K a r l a r d a n S a ğ l a n a n N a k i t : G e l i r t ab losunda o l a ğ a n d ı ş ı g e l i r ve kar k a l e m l e r i o l a r a k t a n ı m l a n a n f a a l i y e t l e r d e n s a ğ l a n a n n a k i t g i r i ş l e r i n i i ç e r i r . Bu t u t a r ı n b u l u n m a s ı n d a , toplamdan tahakkuk e s a s ı n a g ö r e doğmuş henüz t a h s i l e d i l m e m i ş g e l i r l e r ile 'önceki d ö n e m l e r d e t a h s i l e d i l i p bu döneme y a n s ı y a n t u t a r l a r veya h i ç b i r zaman n a k i t h a r e k e t i d o ğ u r m a y a c a k ka lemler i n d i r i l i r .

4 - K ı s a V a d e l i Yabancı K a y n a k l a r d a k i A r t ı ş l a r d a n S a ğ l a n a n N a k i t : Esas f a a l i y e t konusunu i l g i l e n d i r e n mal ve hizmet a l ı m l a r ı n d a n doğan t i c a r i b o r ç l a r d ı ş ı n d a k a l a n , k ı s a v a d e l i b o r ç l a n m a l a r neden iy l e s a ğ l a n a n n a k i t g i r i ş l e r i n i i f a d e e d e r . Bun la rdan menkul k ı y m e t i h r a c ı n e d e n i y l e s a ğ l a n a n n a k i t g i r i ş l e r i , banka k r e d i l e r i ve d i ğ e r k ı s a v a d e l i y a b a n c ı kaynak a r t ı ş l a r ı a y r ı a y r ı g ö s t e r i l i r .

5- Uzun V a d e l i Yabancı K a y n a k l a r d a k i A r t ı ş l a r d a n S a ğ l a n a n N a k i t : Esas f a a l i y e t konusunu i l g i l e n d i r e n mal ve hizmet a l ı m l a r ı n d a n doğan t i c a r i b o r ç l a n ­ma la r d ı ş ı n d a k a l a n , uzun v a d e l i b o r ç l a n m a l a r d a n kaynaklanan n a k i t g i r i ş l e r i n i g ö s t e r i r . Uzun v a d e l i menkul k ı y m e t i h r a c ı n e d e n i y l e o r t a y a ç ı k a n n a k i t g i r i ş l e r i i l e a l ı n a n k r e d i l e r ve d i ğ e r uzun v a d e l i y a b a n c ı kaynak a r t ı ş l a r ı a y r ı a y r ı g ö s t e r i l i r .

6- Sermaye A r t ı r ı m ı n d a n S a ğ l a n a n N a k i t : Sermaye a r t ı r ı m ı n e d e n i y l e s a ğ l a n a n n a k i t bu g rup ta y e r a l ı r .

7 - H i s s e Senedi i h r a ç P r i m l e r i n d e n S a ğ l a n a n N a k i t : H i s se senedi i h r a ç p r i m l e r i n d e n s a ğ l a n a n n a k t i i ç e r i r .

8 - D i ğ e r N a k i t G i r i ş l e r i : Menkul k ı y m e t l e r d e , esas f a a l i y e t konusu s a t ı ş l a r d a n k a y n a k l a n a n l a r d ı ş ı n d a k i a l a c a k l a r d a , d i ğ e r dönen v a r l ı k l a r d a ve duran v a r l ı k l a r d a a z a l ı ş l a r g i b i n a k i t g i r i ş i s a ğ l a y a n u n s u r l a r ı i ç e r i r .

C- Dönem i ç i N a k i t Ç ı k ı ş l a r ı :

1- M a l i y e t l e r d e n Kaynaklanan N a k i t Ç ı k ı ş l a r ı : M a l i y e t t e n kaynaklanan n a k i t ç ı k ı ş ı n a u l a ş ı l a b i l m e s i i ç i n ; s a t ı ş l a r ı n m a l i y e t i ile s t o k l a r d a k i a r t ı ş l a r ı n ve a l ı m l a r d a n doğan b o r ç l a r d a k i a z a l ı ş l a r ı n t o p l a n m a s ı ve bu t u t a r ­dan amortisman g i b i n a k i t ç ı k ı ş ı n ı g e r e k t i r m e y e n g i d e r l e r 11e esas f a a l i y e t konusunu i l g i l e n d i r e n a l ı m l a r n e d e n i y l e o r t a y a ç ı k a n b o r ç l a r d a k i a r t ı ş l a r ı n ve s t o k l a r d a k i a z a l ı ş l a r ı n i n d i r i l m e s i g e r e k i r .

— 26 — 2- Faaliyet Giderlerine ilişkin Nakit Çıkışları: Araştırma ve geliştirme

giderleri, pazarlama, satış ve dağıtım giderleri 11e genel yönetim giderleri nedeniyle yapılan nakit çıkışlarını ifade eder. Amortismanlar ve karşılıklar gibi nakit çıkışı gerektirmeyen kalemler 11e tahakkuk esasına göre doğmuş ancak henüz ödenmemiş giderler ve geçmiş dönemlerde 'ödenmiş gelecek aylara alt gider­lerin bu döneme ilişkin payları faaliyet giderlerinin altında bir indirim kalemi olarak yer alır.

3- Diğer Faaliyetlerden Olağan Gider ve Zararlara ilişkin Nakit Çıkış­ları: Diğer faaliyetlerle ilgili olağan gider ve zararlar nedeniyle yapılan ödemeleri içerir. Bu tutarın bulunmasında, diğer faaliyetlerden olağan gider ve zararlardan amortisman, karşılıklar ve nakit çıkışı gerektirmeyen diğer gider ve zararlar ve tahakkuku yapılmış ancak henüz ödenmemiş veya geçmiş dönemlerde peşin ödenmiş gelecek aylara ait giderlerin bu döneme ilişkin paylan indirilir.

4- Finansman Giderlerinden Dolayı Nakit Çıkışı: Maliyetlere yüklenemeyen finansman giderlerinden dolayı ortaya çıkan nakit çıkışını ifade eder.

5- Olağandışı Gider ve Zararlardan Dolayı Nakit Çıkışı: Gelir tablosunda olağandışı gider ve zarar kalemleri olarak tanımlanan faaliyetlerden kaynaklanan nakit çıkışlarım ifade eder.

6- Duran Varlık Yatırımlarına ilişkin Nakit Çıkışları: Duran varlık yatırımları nedeniyle yapılan nakit harcama tutarlarını içerir.

7- Kısa Vadeli Yabancı Kaynak Ödemeleri: Bilançonun, faaliyet nedeniyle ortaya çıkan ticari borçlanmalar dışındaki kısa vadeli yabancı kaynak kalemle­rinde ödemeler sonucu ortaya çıkan azalmaları ifade eder. Menkul kıymetler ana­para Ödemeleri, alınan kredilerin anapara ödemeleri ve diğer ödemeler ayrı ayrı gösterilir. Vergi ve temettü ödemeleri bu başlıkda gösterilmez.

8- Uzun Vadeli Yabancı Kaynak ödemeleri: Bilançoda yer alan faaliyet nedeniyle ortaya çıkan ticari borçlanmalar dışındaki uzun vadeli yabancı kaynak ödemeleri sonucu meydana gelen azalmalar, bu grupda yer alır. Menkul kıymetler anapara ödemeleri, alınan krediler anapara ödemeleri ve diğer ödemeler ayrı ayrı gösterilir.

9- ödenen Vergi ve Benzerleri : Dönem içinde ödenen kurumlar ve gelir vergileri ile diğer kesinti kalemlerini içerir.

10- Ödenen Temettüler: Dönem içindeki temettü ödemeleri nedeniyle ortaya Çıkan nakit çıkışlarını içerir.

11- Diğer Nakit Çıkışları: Menkul kıymetlerde, satışlardan doğanlar hariç olmak üzere alacaklarda ve diğer dönen varlıklarda ortaya çıkan artışlar nedeniyle nakit çıkışına yol açan unsurları ifade eder.

D- Dönem Sonu Nakit Mevcudu: İşletmenin dönem sonunda kasa ve bankalarda bulunan nakit mevcudunu

ifade eder. Herhangi bir vade taşımayan, ibraz edildiklerinde tahsili mümkün bulunan çekler nakit mevcudu içinde yer alır.

E- Nakit Artış veya Azalışı: işletmenin dönem içi nakit girişleri ile dönem içi nakit çıkışları

arasındaki fark nakit artış veya «alışlarını gösterir. Diğer bir anlatımla dönem 1çi nakit girişlerinin, dönem içi nakit çıkışlarından fazla olması duru­munda aradaki fark nakit artışını; az olması durumunda ise nakit azalışını ifade eder. Dönem sonu nakit mevcudu 11e dönem başı nakit mevcudu arasındaki fark, nakit artış veya azalışım gösterir.

2- KAR DAĞITIM TABLOSU

a) TANIM :

Kar dağıtım tablosu, işletmenin dönem karının dağıtım biçimini

gösteren tablodur.

b) AMAÇ:

Kâr dağıtım tablolarının düzenlenme amacı özellikle sermaye şirketlerinde dönem karından, ödenecek vergilerin, ayrılan yedeklerin ve ortaklara dağıtılacak kar paylarının açıkça gösterilmesi ve şirketlerin hisse başına kar ile hisse başına temettü tutarının hesaplanmasıdır.

c) KAR DAĞITIM TABLOSUNU» DÜZENLENME KURALLARI :

i) Kar dağıtım tablosu; dönem karından yapılan dağıtımla yedekler-den yapılan dağıtımı, ayrı ayrı gösterecek biçimde düzenlenir.

i i ) Kar dağıtım tablosunda; ödenecek Vergiler ve yasal yükümlülük-ler, ortaklara ödenecek 1. ve 2. temettüler, ayrılan 1. tertip ve 2. tertip yasa yedeklerle statü yedekleri, olağanüstü yedekler ve kardan ayrılan özel fonlar açıkça gösterilir.

i i i ) Dönem karının dağıtımında; imtiyazlı payların bulunması halinde, imtiyazlı ve adi hisse senetlerine ödenen kar payları, tabloda belirtilen bölümlerinde ayrı ayrı gösterilir.

iv) Katılma intifa senedi, kara iştirâkli tahvil ile kar ve zarar ortaklığı belgesi ihraç edilmesi nedeniyle, bu senet sahiplerine mevzuat hükümleri çerçevesinde ödenen paylar, kar dağıtım tablosunda ayrıca gösterilir.

d- KAR DAĞITIM TABLOSUNUN BİÇİMSEL YAPISI :

Kar dağıtım tablosu ek formda sunulan biçimde önceki dönem ve cari dönem verilerim içerecek şekilde düzenlenir (Ek Tablo 8 ) .

e- KAR DAĞITIM TABLOSU KALEMLERİNE İLİŞKÎN AÇIKLAMALAR :

A- DÖNEM KARININ DAĞITIMI :

Bu bölümde dönem karının dağıtımı yer alır.

1- Dönem Karı: Gelir tablosunda vergi ve yasal yükümlülüklerden önceki kardır. \

2- Ödenecek Vergi ve Yasal Yükümlülükler: Dönem karı üzerinden hesapla­nan vergi ve diğer yasal yükümlülükleri kapsar.

3 - Geçmiş Yıllar Zararı : Zararla kapanmış geçmiş faaliyet dönemlerin­den gelen zararları ifade eder.

4 - Birinci Tertip Yasal Yedek Akçe : Türk Ticaret Kanunu uyarınca ayrılması gereken % 5 birinci tertip kanuni yedek akçeyi ifade eder.

5 - işletmede Bırakılması ve Tasarrufu Zorunlu Yasal Fonlar: Mevzuat gereği dönem karından işletmede alıkonacak ihtiyat veya karşılıklar ile finansman fonu ve yenileme fonu gibi işletmenin mali yapısını güçlendirmek ama­cıyla oluşturulan fonlar.

6 - Ortaklara Birinci T e m e t t ü : İşletmenin "ödenmiş sermayesi üzerinden i l g i l i yasa hükmü ve ana sözleşmesi gereği ortaklarına dağıtacağı birinci tertip temettüdür.

— 28 —

7- Personele Temettü": Genel kurul kararıyla personele dağıt ı lacak temettüdür.

8- Yönetim Kuruluna Temettü": Genel kurul kararıyla yönetim kurulu Üyelerine dağı t ı lması k a r a r l a ş t ı r ı l a n temettüyu kapsar.

9- Ortaklara ikinci Temettü": Genel kurul kararıyla ortaklara dağıt ı lması k a r a r l a ş t ı r ı l a n ikinci tertip temettüdür.

10- ikinci Tertip Yasal Yedek Akçe: Türk Ticaret Kanunundaki i l g i l i hüküm uyarınca ortaklara % 5 birinci temettü h a r i ç , kalan karın dağıtı lması k a r a r l a ş t ı r ı l m ı ş kısmının onda bir id ir .

11- Statü Yedekleri: Ana sözleşme uyarınca ayrılması gereken yedekleri kapsar.

12- Olağanüstü Yedekler (Dağıtılmamış Karlar): işletmede olağanüstü durumlar dikkate alınarak bırakı lan yedek veya geçmiş dönemle i l g i l i dağıtım konusu yapılmayan karları ifade eder.

13- Diğer Yedekler: Genel Kurul kararıyla ayrı lan diğer yedeklerdir.

14- Özel Fonlar: Çeş i t l i mevzuat hükümleri gereği işletmede bırakılan f o n l a r d ı r .

8- YEDEKLERDEN DAĞITIM :

Bu bölümde geçmiş y ı l l arda ayrılmış yedek ve dağıtılmamış karlardan yapılan dağıtım yer a l ı r .

1- Dağıtılan Yedekler: Geçmiş y ı l larda ayrılmış ve bu dönem dağ ı t ı l an yedekleri kapsar.

2- II. Tertip Yasal Yedekler: Dağ ı t ı l acak yedek ve geçmiş yı l kar lar ı ­nın onda birini ifade eder.

3- Ortaklara Pay: Dağıt ı lan yedek ve dağıtılmamış karlardan ortaklara ödenecek kısmı kapsar.

4- Personele Pay: Dağıt ı lan yedek ve dağıtılmamış karlardan personele ödenecek kısmı kapsar.

5- Yönetim Kuruluna Pay: Dağıtılan yedek ve dağıtılmamış karlardan yönetim kuruluna ödenecek kısmı kapsar.

C- HİSSE BAŞINA KAR :

Dağıtım konusu kardan hisse başına düşen pay burada yer a l ı r .

0- HİSSE BAŞINA TEMETTÜ :

Dağı t ı lan kardan pay alanlara düşen kısım burada yer a l ı r .

3- ÖZKAYNAKLAR DEGİŞİM TABLOSU

a) TANIM:

özkaynaklar değişim tablosu; i l g i l i dönemde öz kaynak kalemlerinde meydana gelen a r t ı ş veya a z a l ı ş l a r ı bir bütün olarak gösteren tablodur.

% 5

— 29 — b) AMAÇ:

Öz kaynaklar değişim tablosunun düzenleniş amacı; özellikle sermaye şirketlerinde dönem içinde özkaynak kalemlerinde meydana gelen değişmelerin topluca gösterilmesini sağlamaktır.

c) ÖZKAYNAKLAR DEĞÎŞİM TABLOSUNUN DÜZENLENME KURALLARI 1- Özkaynaklar Değişim Tablosu cari dönem ve önceki dönem verilerini içerecek biçimde, sunulur. 7- Tablo; ödenmiş sermaye, sermaye yedekleri, kâr yedekleri ve

geçmiş dönemler kârı (zararı )ve dönem net kân (zarar) kalemlerinin herbirinin dönem başı tutarını, dönem içinde kalemlerde meydana, gelen azalışları, artışları ve dönem sonu kalanını ayrı ayrı gösterecek biçimde düzenlenir

d) ÖZKAYNAKLAR DEĞÎŞİM TABLOSUNUN BÎÇÎMSEL YAPISI Özkaynaklar değişim tablosu Önceki dönem ve cari dönem verilerini

içerecek şekilde Ek Tablo 9'da görüldüğü gibi düzenlenir.'Anlaşılabilirliği sağlamak bakımından tablo sayısal örnek uygulama ile sunulmuştur. Satırlarda yer alan yatay kalemler, işletmede özkaynak kalemlerini etkileyen olayların niteliğine göre değişiklik gösterebilir.

e) ÖZKAYNAKLAR DEĞİŞiM TABLOSU KALEMLERİNE İLİŞKİN AÇIKLAMALAR 1-Ödenmiş sermaye, sermaye yedekleri, (her bir kalemi ayrı ayrı

görülebilecek biçimde) k-âr yedekleri (her bir kalemi ayrı ayrı görülecek biçimde), geçmiş dönemler kârı (zararı), dönem net kârı(zaran) ve özkaynaklar toplamı için tabloda birer sütun açılır ve her kalemin hareketi bu sütun içinde izlenir. Özkaynak kalemlerini artıran işlemler artı , azaltan işlemler ise parantez içinde gösterilerek eksi olarak dikkate alınır.

2- Özkaynak kalemlerindeki artışlar ve azalışları yatay .kalemlerde belirtilerek ait olduğu kalemin sütununa ve "özkaynaklar toplamı sütununa yazı­larak karşılaştırılabilirliği sağlamak bakımından önceki dönem hareketleri, cari dönem Hareketlerine ilave olarak aynı bir bölüm şeklinde gösterilir.

TABLODA YER ALAN ÖRNEĞİN AÇIKLANMASI: ÖNCEKİ DÖNEM : i - 31 Aralık 1988 Kalanı: Bu sırada; özkaynak kalemlerinin o dönem

başındaki kalan tutarları gösterilir. Örnekde 1989 yılı dönem başında öz kaynak toplamının dağılımı şöyledir:

ödenmiş Sermaye 11.25(1 TL. M.D.V. Yeniden Değerleme Artışları 4.677 TL. iştirak Yeniden Değerleme Artışları 703 TL. Yasal Yedekler 2.062 TL. Olağanüstü Yedekler 7.606 TL. Dönem Net Kârı veya zararı + 18.315 TL. özkaynak Toplamı 44.613 TL.

i i - Kar Dağıtımı: Bir önceki dönem kârının dağıtımı bu bölümde yer alır. Kârdan yedeklere

aktarılan ve temettü' olarak dağıtılan tutarlar ayrı ayrı gösterilir. Sayısal örnekte, bir önceki dönemin net dönem kârı 18.315 TL. 'dir.

Bunun dağılımı şöyle olmuştur. - Yasal Yedeklere aktarılan 2.412 TL. , - Olağanüstü Yedeklere aktarılan 6.524 TL. - Dağıtılan Temettü' + 8.936 TL.

17.872 TL. Yedeklere devredilen tutarlar, yedek akçeleri artırdığından bu sütun­

larda artı olarak gösterilmiştir. Kar dağıtımı tutan ise dönem net" kârî (zararı) sütununda parantez içinde (9.379 TL. yedeklere dağıtılan) (8.936 TL. temettü olarak dağıtılan) gösterilmiştir. Yedeklere aktarılan tutar 'öz kaynak toplamını azaltmadığı için, toplam sütununda yer almamıştır.

— 30 — 111- Hisse Senedi ihraç Primleri: Bu sırada, dönem içinde hisse senedi

ihracından dolayı sağlanan-primler gösterilir. Sayısal --örnekte; önceki donemde hisse senedi ihracından sağlanan prim 204 TL. olduğundan, bu tutar hisse senedi ihraç primleri sütununda gösterilmiştir.

1v- ödenmiş Sermaye Artışı: İlgili dönemde, ödenmiş sermayedeki artışlar bu kısımda gösterilir, ödenmiş sermayedeki artışlardan nakden olanlar ve yeniden değerleme artışlarından veya diğer yedek ve fonlardan aktarılanlar ayrı ayrı gösterilir.

Sayısal 'örnekte; ilgili dönemde ödenmiş sermayedeki artış aşağıdaki gibi gerçekleştirilmiştir.

- Nakden: 4."500 TL. Bu tutar hem ödenmiş sermaye tutarında hem de öz kaynaklar toplamı sütununda yer almıştır.

- Yeniden Değerleme Artışlarından aktarılan : 4.500 TL. - Bu tutar ödenmiş sermaye bölümünde artı olarak, maddi duran varlıklar

yeniden değerleme artışları sütununda eksi olarak yer almıştır. Yeniden değerleme artışlarından aktarılan tutar, bir özkaynak kaleminden diğerine aktarıldığı 1çin, özkaynak toplamını değiştirmemiş, bu nedenle toplam sütununda yer almamıştır.

v- Maddi Duran Varlık Satış Kârları: Bu satırda, maddi duran varlık satış karlarının özkaynak kalemlerine

ilave edilmesinin etkileri gösterilir. v1- 1989 Yılı Yeniden Değerleme Artışları (Net) Bu başlıkda ilgili dönemde yapılan yeniden değerleme işleminden ortaya

çıkan net değer artışları gösterilir. v11- 1989 Dönem Net Karı: Bu satırda ilgili dönemin net karı(zararı)

yer alır. Bu tutar dönem net karı (zararı) sütununa ve özkaynaklar toplamı sütununa kaydedilir.

v111- 31 Aralık 1989 Kalanı: ilgili dönemin dönem başı kalanına hesapda meydana gelen artışlar ilave edilip, azalışlar çıkarıldığında bulunan tutardır. Bu tutar cari dönemin dönem başı kalanını ifade eder. Özkaynak kalemlerinin herbiri için de hesaplama ayrı ayrı yapılır.

Sayısal örnekte önceki dönem verilerinde ödenmiş sermayenin dönem başı kalanı 11.250 TL., dönem içi artışları (4.50(1 + 4.500 + 2.250= 11.250) dönem sonu kalanı '2.500 TL. 'dir. Bu tutar cari dönemin dönem başı kalanı olmuştur. Maddi duran varlık yeniden değerleme artışları ise; dönem başı kalanı 4.677 TL., dönem içi artışlar 7.425 TL., azalışları (4.500) olduğundan önceki dönem sonu kalanı (cari dönem başı kalanı) 7.602 TL. olmuştur.

CARİ DÖNEM: Bu bölümde içinde bulunan cari dönemdeki Özkaynak hareketleri yer

alır. işlemler önceki dönem verilerinde açıklandığı gibi olur. Sayısal Örnekde dönem içi işlemler aşağıdaki gibi gerçekleştirilmiştir. - Bir önceki dönem net kârından 19.100 TL. temettü olarak dağıtılmış;

1.727 TL. yasal yedekler, 15.315 TL. olağanüstü yedeklere devredilmiştir. - Dönem içi hisse senedi ihraç primleri 188 TL. olmuştur. - iştiraklerin maddi duran varlık satış kârlarını sermayeye ilavesinden

dolayı edinilen bedelsiz hisse senetleri 119 TL.'dur (Bu tutar iştirakler hesa­bını artırırken özkaynak grubundaki özel fonları artırmıştır).

- Şirketin maddi duran varlık satış kârlarını sabit kıymetleri yenileme tortuna ilave etmesinden ortaya çıkan fon 8.080 TL. 'dir. - ödenmiş Sermaye artışı; nakden 13.922 TL», yeniden değerleme

artışlarından aktarılan 9.000 TL., özel fonlardan aktarılan 9.000 TL. olmuştur. - 1990 yılı yeniden değerleme artışları maddi duran varlıklarda

lfi.897 TL., iştiraklerde 771 TL. toplam 17.668 TL. olarak gerçekleşmiştir. - 1990 yılı dönem net kârı (zararı) 40.523 TL. olmuştur. 31 Aralık1990 dönem sonu kalanı; 31 Aralık 1989 kalanına dönem içi

artışlar eklenerek, azalışlar çıkartılarak bulunmuştur, özkaynakların dönem sonu tutarı 151.158 TL. 'dir. Bu tutar 31 Aralık 1990 bilançosunda yer alan öz-kaynak toplamıdır.

— 31 —

İŞLETME ÖZET BİLANÇO TİPİ ( . . . . W *

AKTtF (VARLIKLAR) PASİF (EAYMKUI)

l-DÖNEN VARLIKLAR

A-Hazır Değerler B-Menkul Kıymetler I-Menkul Kıymetler Değer Duşukluğu Karşılığı(-) C-Iıcarı Alacaklar 1-Alacak Senetleri Reeskontu(-) *2-ŞÛJ*K1I Alacaklar Kargılıgı(-) D-Dıg>r Alacaklar 1- Alacak Senetleri Reeakontu(-) 2- Süphelı Alacaklar Karşılığı (-) E-Stoklar 1- Stok Değer DLuşukluğu Karşılı -) 2- Ven.Letı Sıparıjj Avansları F-Gelecek Aylara Ait Giderler ve Gelir Tahakkukları G-Dıger Donen Varlıklar DÖNEM VARLIKLAR TOPLANI

II-DOIAN VARLIKLAR

A-Tıcarı Alacaklar 1- Alacak Senetleri Reeskcntu(-) 2- Şüphelı Alacaklar Karşılıgı(-) B-Dıfcer Alacaklar 1-Alacak Senetleri Reeskontu(-) 2- Şüphelı Diğer Alacaklar Karatbğı(-) C-Malı Duran Varlıklar 1-Baglı Menkul Kıymetler Z-Baglı Heritul Kıymetler Değer Düşüklüğü Karşılıjı(-) 3- l|tırtkler A-lştıraklere Seneye Taahhutlerı(~ 5-İştirakler Sermaye Payları Değer Oışukluğu Karşılığı {-) d-feğlı Ortaklıklar 7-Baglı Ortaklıklara Sermaye Taahhütleri (-) B-Baglı Ortaklıklar Sermaye Payları Değer DUşukluğu Karşılımı (-) 9-Dıger Hslı Duran Varlıklar 10-Dığer Halı Duran Varlıklar Değer Düşüklüğü Karşılığı (-) D-Maddı Duran Varlıklar 1- Maddı Duran VarlıUarÛlrut) 2- dırıkaış Awortısraanlar(-) 3- Yapılmakta Olan Yatırımlar 4- Verılen Sipariş Avansları E-Maddı Olmayan Duran Varlıklar 1- Maddi Olmayan Duran VarhklartBrut) 2- Bırıkmış Amortiamanlar (-) 3- Verılen Avanslar F-Özel Tükenmeye Tabı Varlıkla! 1- OzeI Tükenmeye Tabı Varlıklar03rut) 2- Bırıkmış Tükenme Payları 3- Verılen Avanslar G-Gelecek Yıllara Ait Giderle: ve Gelir Tahakkukları H-Dığer Duran Varlıklar DURAN VARLIKLAR TOPLAMI

AKTİF (VARLIKLAR) TOPLAMI

Opcekı Pooeı Carı Dtinea IHOSA VADELİ YABANCI KATMAKLAR

A-Malı Borçlar B-Tıcarı Borçlar 1-Borç Senetleri Reeakontu(-) C-Diğer Borçlar 1-Borç Senetleri Reeekontu(-) D-Alınan Avanslar E-ödenecek Vergi ve Yukumlulukleı F-Borçve Gider Karşılıkları 1- Donem Karı '/ergi ve Diğer Yasal Yiiomlulük Karşılıkları 2-Dbnen Karının Peşin Dilenen Vergi ve Dıger Yükümlülükleri (-) 3-Kı<iıa TaaıınatL Karşılığı 4- Dıger Borç ve Gider Karşılıkları G-Gelecek Aylara Ait Gelirler ve Gider Tahakkukları H-Dığer Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar KISA VMKll YABANCI KAYNAKLAR TOPUM

D-IBH «NHİ YABANCI KAYRAKLAR A—Malı Borçlar B-Tıcarı Borçlar 1-Borç Senetleri Reeskontu(-) C-Dı|er Borçlar 1-Dığer Borç Senetleri Reeakontu(-) D-Alınan Avanslar E-Borç ve Gider Karşılıkları 1- Kıdem Tazminatı Karşılıkları 2- Dıger Borç ve Gider Karşılıkları F-C*lecek Yıllara Ait Gelirler ve Gider Tahakkukları G-Dıger Uzuı Vadeli Yabancı Kaynaklar WM VAO UI-ÖE KAYNAKLAR A-ödenmış Sermaye 1- Sermaye 2- Ödenmemig Sermaye(-) B—Sermaye Yedekleri 1- Hısse Senedi İhraç Primle 2- Hısse Senedi İptal Karlar 3- M D.V.Yeniden Değerleme Artışları 4- lştırakler Yeniden Değerlen; Artışlan 5- Dığer Sermaye Yedekleri C-Kar Yedekleri 1- Yasal Yedekler 2- Statu Yedekleri 3- Olağanustu Yedekler 4- Dığer Kar Yedekleri 5- Özel Fonlar D-Geçraış Yıllar Karları E-Geçmış Yıllar Zararları(-) F-Donem Net Karı(Zararı) ÖZ KAYNAKLAR TOPLAMI

PASİF(KAYNAKLAR) TOPLAMI

DtP NOTLAR : 2-, i

* İşletmeler belirlenen büyüklüklerine gore,bin,milyon,milyar ya da trilyon olarak rakamlarını göstereceklerdir,

— 32

IŞLETME AYRıNTıLı BILANÇO TIPI EK TABLO 2 ( n)« ATTtP (»AM.1ELU0 PASİr (EAYKAKLAB)

Önceki Dönem Carı Donen önceki Donen Carı Donen 1-DÖKEN VARLIKLAR A-Hezır Değerler 1- K.aaa 2- Alınan Çekler 3- Bankalar 4- Verilen Çekler vu ÜJLUL EnurUrıC-) 5- Dığer Hazır Değerler B-Menkul Kıymetler 1- Hısse Senetleri 2- Ozel Kesim Tahvil,SeıiLt ve Bonoları 3- Kamu Kesini Tahvı1,S<net vt Bonoları 4- Dıger Menkul Kıymetli r 5- Henkul Kıymetler Değer Dufukluftu Kargılığı (-) C-Tıcarı Alacaklar 1- Alıcılar 2- Alacak Senetlerı 3- Alacak Senetten K<.e*.kontıı( - ! 4- Verılen Depozito ve Teminatlar 5- uphelı Tıcan Alacaklar 6- Şiıphelı Ticari Alacaklar Kdrşı !»&<-) D-Dıger Alacaklar 1- Ortaklardan Alacaklar 2- tştıraklefdcn Alacaklar 3- Bağlı OrtakUfcUrdjn Malıklar A-P, rson. İden Alacaklar 5- Dığer (, «ltH Alacaklar 6- Dıftrr Alacak bmetlerı Raeskmtu(-) 7- Şüpheli Diğer Alacaklar 8- Şüpheli Dıfcur Alacaklar Horsılıpt ) E-Stoki»T t-tlk Hadde ve Hal/ene 2-Varı Mamuller < J-Namııllı r 4- Tıcar» Mallır 5- Dıger Stoklar d-Stok Değer Buşuklugû Kjrşılıgı (-) 7-Verılen Sipariş Avansları ' F-C*lecek Aylara Ait Giderler ve GeLır Tahakkukları 1- Gelecek Aylara Ait Giderler 2- Gelır Tahakkukları G-Dığer Donen Varlıklar 1- lndxrılecek KDV 2- Dıger KDV 3- Peşın ödenen Verililer ve tunlar 4- Personel Avansları 5- Saym ve TaaeUuı l**annları 6- DıJer Çeşitli ören Varlıklar 7- Dıger Dbnen Varlıklar Karşı lif ı(-)

DÖ*Krt VARLIKLAR TOPLAHI

1-DÖKEN VARLIKLAR A-Hezır Değerler 1- K.aaa 2- Alınan Çekler 3- Bankalar 4- Verilen Çekler vu ÜJLUL EnurUrıC-) 5- Dığer Hazır Değerler B-Menkul Kıymetler 1- Hısse Senetleri 2- Ozel Kesim Tahvil,SeıiLt ve Bonoları 3- Kamu Kesini Tahvı1,S<net vt Bonoları 4- Dıger Menkul Kıymetli r 5- Henkul Kıymetler Değer Dufukluftu Kargılığı (-) C-Tıcarı Alacaklar 1- Alıcılar 2- Alacak Senetlerı 3- Alacak Senetten K<.e*.kontıı( - ! 4- Verılen Depozito ve Teminatlar 5- uphelı Tıcan Alacaklar 6- Şiıphelı Ticari Alacaklar Kdrşı !»&<-) D-Dıger Alacaklar 1- Ortaklardan Alacaklar 2- tştıraklefdcn Alacaklar 3- Bağlı OrtakUfcUrdjn Malıklar A-P, rson. İden Alacaklar 5- Dığer (, «ltH Alacaklar 6- Dıftrr Alacak bmetlerı Raeskmtu(-) 7- Şüpheli Diğer Alacaklar 8- Şüpheli Dıfcur Alacaklar Horsılıpt ) E-Stoki»T t-tlk Hadde ve Hal/ene 2-Varı Mamuller < J-Namııllı r 4- Tıcar» Mallır 5- Dıger Stoklar d-Stok Değer Buşuklugû Kjrşılıgı (-) 7-Verılen Sipariş Avansları ' F-C*lecek Aylara Ait Giderler ve GeLır Tahakkukları 1- Gelecek Aylara Ait Giderler 2- Gelır Tahakkukları G-Dığer Donen Varlıklar 1- lndxrılecek KDV 2- Dıger KDV 3- Peşın ödenen Verililer ve tunlar 4- Personel Avansları 5- Saym ve TaaeUuı l**annları 6- DıJer Çeşitli ören Varlıklar 7- Dıger Dbnen Varlıklar Karşı lif ı(-)

DÖ*Krt VARLIKLAR TOPLAHI

If-KTSA VADELİ YABJUICI KAYNAKLAR A-Malı Borçlar 1- Banka Krıd-ılcrı 2- Umu Vadeli Kredilerin Anapara Taksitleri ve taiEİcrı 3 [alıvı 1 .Anapara Borç, Tak-ı 11 ve Fatîlerı 4-Lkorılıu.ş Bonolar ve Sere-11er 3- Çıkarıİjra.ş,Ülger Menkul Kıymetler 6- rt*nkul Kıyneeler İhraç Farkı (-) 7- Dığer Malı Borçlar B-Tıcarı Borçlar 1- Sat ıcılar 2- Borç Senetleri 3- Boıç. Senetleri HeeekonLul.-) 4- Alınan Depozito ve Teminatlar 5- Dığt.ı- Ticari Borçlar C-Dığer Borçlar 1 Ortaklara Borçlar ' 2-lştıraklcre Borçlar 3- Bafclı Ortaklıklara Borçlar 4- Persun. le Burçlar 5- Dıfter Borç Senet lerı Recskontu(-b-pıler Li'iıtlı Burçlar D-Al inan Av iris1 ar E-ttdenecek Vergi ve Dıjer rıhuTflkilu>lı r »-iidenecek Vergi vc Fonlar 2- trJerıect* Sosyal Güvenlik Ki aıntileri 3- Vadchi U-çTOŞ rrlelemuB, viya Taksır-Lendırılrış Vt rj ı vc Dtfır YüVmı 4- Dıg< r Yı-kumlulilkler F-Borç vc t>ıder kargılıkları 1- Donem Karı Vergi ve Dı$er Yasal Yükümlülük karşılıkları 2- Donem Karının Pcjin Oılertcn Vergi vc Dıgı r YukutııUılıiklerıl-) J-Kıdcm tazminatı. Karşılığı 4-Dıgtr Borç ve Gider Kargılıkları G-Cclccek Aylara Ait Gelirler ve < vder Tahakkukları 1- Gelecek Aylara Ait Cılirler 2- rıder Tahakkuk hırı H ülger Kına Vadeli Yatarcı Kaynaklı» 1- Henaplanan KDV. 2- Dıger KDV 3- Sayim vc Tesellupı Fazlaları 4- Dıger aıClı Vahanı Kaynaklar u»vwai YAMUCI IAYJKLM H U K

- 3 3 -

t şum AYIHTTIU BtLAltçO Ttrt r TABUT 2 (Devamı) ( »)•

tn l r ( M H H L W ) ptslr ( M H I A I X M )

Önceki Dttoeat Carı Donem thKCtİ Dönem Car i D O M

1 l-DOtW VAftLISLU A-Tıcarı Alacaklar

L - A U c l l a r 2- ALacak Senet ler i 3- ALacak SenetlerV neeakontıK-) i-Verilen Depozito ve Teminatlar 5-Şuphelı Alacaklar Karşj.lı£ı<-

B-Dığer Alacaklar 1- Ortaklardan Alacaklar 2~tetırakl£rden Alacaklar 3-Bağlı OctaklıkUrdan Aücaklar ^-Personelden Alacaklar 5- Dıger Ç e ş i t l i Alacaklar 6- Dı£-r Alacak Senetleri fee*üntut-7- ünhelı Al acA Ur Kargılığı (-)

C-Malı Duran V a r l ı k l a r L-Ba£lı Menkul Kıymetler 2- Baglt Menkul Kıymetler

Oeget ihjf unluğu Karfilıgıt-J 3- tstit-afcler 4- lstırafclere Sermaye Taahhutlerı(-) 5- l f t ı t a k l e r Sermaye Paylar ı

Değer Dusiıklıigu Kars ı l ıgU- ) 6- Bağlı O r t a k l ı k l a r 7- Baglt O r t a k l ı k l a r a Sermaye

Taahhüt le r i (-) 8- Bagtı Ortaklıklar Serviye Paylan

Değer DUmJdiğı Kargılığı (-) D-Haddı Duran V a r l ı k l a r

1-Arazı ve Arsalar .2-Yeraitı ve Yerüstü Düzenlen 3- Bınalar 4- Tesls,Kakına ve Cihazlar 5- Taa i t le r 6- Deaırbaf lar 7- Dıger Maddi Duran Varlıklar 6-Bırı lut ıa Amortismanlar (-) 9- Yapılmakt* OlaO Yat ı r ımlar 10- Ver ı len Avanalar

E-Haddı Olmayan Duran V a r l ı k l a r 1- Haklar 2- Şeref ıye

1 3-Kurulus ve örgıittenae Giderleri 4- AraacıcnB ve Geliştirme Giderleri 5- üse l Mal iye t l e r 6- Dıger Haddi Olmayan Duran

V a r l ı k l a r 7- n ı r ı k n ı e Amortismanlar <-) 6-Verılen Avanslar

F-Osel Tükenmeye Tabı Var l ık l a r 1- Arana G i d e r l e r i 2- llazırlık ve Gelı atime Giderleri 3- fiıjar (feel flmermeye Tabı Varlıklar. 4- Bınkaaş TûVerme Payları C-) 5- Verılen Avanslar

C-Celecek Y ı l l a r a A i t Giderler ve Ge l i r Tahakkukları 1- Celecek Y ı l l a r a Alta Giderler 2- C e l ı r Tahakkuklar ı

H-Dığer Duran V a r l ı k l a r 1- Gelecefc Yıllarda İndirilecek KDV. 2- Dığer KDV.

3- Dıger Ç e ş i t l i Duran Varlıklar

DURAN VARLIKLAR TOPLAMİ

aXTtP(VJuU.IIUJU)TluVUME

1 l-DOtW VAftLISLU A-Tıcarı Alacaklar

L - A U c l l a r 2- ALacak Senet ler i 3- ALacak SenetlerV neeakontıK-) i-Verilen Depozito ve Teminatlar 5-Şuphelı Alacaklar Karşj.lı£ı<-

B-Dığer Alacaklar 1- Ortaklardan Alacaklar 2~tetırakl£rden Alacaklar 3-Bağlı OctaklıkUrdan Aücaklar ^-Personelden Alacaklar 5- Dıger Ç e ş i t l i Alacaklar 6- Dı£-r Alacak Senetleri fee*üntut-7- ünhelı Al acA Ur Kargılığı (-)

C-Malı Duran V a r l ı k l a r L-Ba£lı Menkul Kıymetler 2- Baglt Menkul Kıymetler

Oeget ihjf unluğu Karfilıgıt-J 3- tstit-afcler 4- lstırafclere Sermaye Taahhutlerı(-) 5- l f t ı t a k l e r Sermaye Paylar ı

Değer Dusiıklıigu Kars ı l ıgU- ) 6- Bağlı O r t a k l ı k l a r 7- Baglt O r t a k l ı k l a r a Sermaye

Taahhüt le r i (-) 8- Bagtı Ortaklıklar Serviye Paylan

Değer DUmJdiğı Kargılığı (-) D-Haddı Duran V a r l ı k l a r

1-Arazı ve Arsalar .2-Yeraitı ve Yerüstü Düzenlen 3- Bınalar 4- Tesls,Kakına ve Cihazlar 5- Taa i t le r 6- Deaırbaf lar 7- Dıger Maddi Duran Varlıklar 6-Bırı lut ıa Amortismanlar (-) 9- Yapılmakt* OlaO Yat ı r ımlar 10- Ver ı len Avanalar

E-Haddı Olmayan Duran V a r l ı k l a r 1- Haklar 2- Şeref ıye

1 3-Kurulus ve örgıittenae Giderleri 4- AraacıcnB ve Geliştirme Giderleri 5- üse l Mal iye t l e r 6- Dıger Haddi Olmayan Duran

V a r l ı k l a r 7- n ı r ı k n ı e Amortismanlar <-) 6-Verılen Avanslar

F-Osel Tükenmeye Tabı Var l ık l a r 1- Arana G i d e r l e r i 2- llazırlık ve Gelı atime Giderleri 3- fiıjar (feel flmermeye Tabı Varlıklar. 4- Bınkaaş TûVerme Payları C-) 5- Verılen Avanslar

C-Celecek Y ı l l a r a A i t Giderler ve Ge l i r Tahakkukları 1- Celecek Y ı l l a r a Alta Giderler 2- C e l ı r Tahakkuklar ı

H-Dığer Duran V a r l ı k l a r 1- Gelecefc Yıllarda İndirilecek KDV. 2- Dığer KDV.

3- Dıger Ç e ş i t l i Duran Varlıklar

DURAN VARLIKLAR TOPLAMİ

aXTtP(VJuU.IIUJU)TluVUME

II- OUm VADftLt TABAK L UYMAKLA* A-Hal i Borçlar

1- Banka K r e d i l e r i 2- ÇıkaflUııa Tahvi l le r 3- Çıkanlaaa Dıger Menkul Kıymetler (»-Menkul Kıymetler thraç FartuK 5-Dıger Halı Borçlar

B-Tıcar ı Borçlar 1- S a t ı c ı l a r 2- Borç Senetleri 3- Borç Senetleri Reeakontu(-) 4- Alı narı Depozito ve Teminatlar 5- Dığer T i c a r i Borç1ar

C-Dığer Borçlar 1- Ortaklara Borçlar 2- t ş t ı r a k l e r e Borçlar 3- Baglı Or t ak l ık l a r a Borçlar 4- Dıger Bort; Senetleri lbeakontu<-J 5- Kamuya Olan Er t elerimi» ve

T a k s i t l e r d i r ı l n i f Borçlar b -DıJe r*Çeç ı t l ı Borçlar

D 'Al ınan Avanalar E-Borç ve Gider K a r l ı l ı k l a r ı

1- Rıdem Tazminatı K a r l ı l ı k l a r ı 2- Diğer Borç w Gider KanıLıklmn

F-Calocek Y ı l l a r a A i t G e l i r l e r ve Gider Tahakkukları 1-Gelecek Y ı l l a r a A i t G e l i r l e r 2- Gıder Tahakkukları

G-Dığer Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar 1- Gelecek Y ı l l a r a Ertelenen

veya Terkin Edilen KDV. 2- Dı£er Urun Vadeli Yabancı toynaklar

OTUM VADCLt YAnAMCI UTUKLU TOf-* III-ÖZ KATRAKLAI

A-Bdenmı4 Sermaye 1- Sermaye 2- 0denmemitj Sermaye (-)

B-Sermaye Yedekleri 1- Hısae Senedi İhraç Pr imler i 2- Hısse Senedi tptal K a r l a r ı 3- M.D.V.Yeniden DegerleoG Artı a Lan 4- t ş t i r a k l e r Yeniden Değerleı>e

A r t ı ş l a r ı 5- Sermaye Yedekleri

C-Kar Yedekleri 1- Yaaal Yedekler 2- StacU Yedekleri 3- Olaganuatu Yedekler 4- Dıger Kar Yedekleri 5- öxel Fonlar

D-Geçmıa Y ı l l a r Kar l a r ı E-Geçmii Y ı l l a r Z a r a r l a r ı ( - ) F-Dbnem Met Kart ( Z a r a r ı )

ttt UlmWAK TOF LAMI

rulr (uikmu) TOPLAHI

DİT «OTLAR:

2-. "isletmeler belirlenen büyüklüklerine göre bin,milyon,«Uyar ya da trilyon olarak rakamlarını Boaterec«klerdıı

— 34 —

EK TABLO 3

İŞLETME ÖZET GELIR TABLOSU TIPI ( i * . TL)*

A- BRÜT SATIŞLAR B- SATIŞ İNDIRÎMLFRÎ (-) C- NET SATIŞLAR D- SATIŞLARIN MALÎYETÎ(-)

BRÜT SATIŞ KARI VEYA ZARARI

E - FAALÎYET GlDERLERt(-)

FAALİYET KARI VEYA ZARARI

F - nlGER FAALİYETLERDEN OLAĞAN GELİR VE KÂRLAR • G- DİĞER FAALİYETLERDEN OLAĞAN GİDER

VE ZARARLAR(-) H- FİNANSMAN GlDERLFRl (-)

OLAgAN KÂR VEYA ZARAR

I - OLAĞANDIŞI GEL ÎR VE KÂRLAR J - OLAĞANDIŞI GÎDER VE ZARARLAR(-)

DÖNEM KÂRI VEYA ZARARI

K- DÖNEM KÂRI VERGÎ VF DlGER YASAL YÜKÜMLÜLÜK KARŞILIKLARI (-)

DÖNEM NET KÂRI VEYA ZARARI

önceki Dönem Cari Dönem,

DİPNOTLAR 1-2 -

* işletmeler, belirlenen büyüklüklerine gb're bin, milyon, milyar yada trilyon

olarak rakamlarım göstereceklerdir.

- 3 5 — EK TABLO 4

İŞLETME AYRINTILI GELlR TABLOSU TlPİ ( TL)*

A - BRÜT SATIŞLAR 1- Y u r t i ç i S a t ı ş l a r 2 - Y u r t d ı ş ı S a t ı ş l a r 3 - 01 ger G e l i r l e r

B - SATIŞ İNDİRİMLERİ ( - ) 1- S a t ı ş t a n i a d e l e r ( - ) 2 - S a t ı ş Î s k o n t o l a r ı ( - ) 3 - D i ğ e r i n d i r i m l e r ( - )

C- NET SATIŞLAR 0 - SATIŞLARIN M A L l Y E T l ( - )

1- S a t ı l a n M a m u l l e r M a l i y e t l ( - ) 2 - S a t ı l a n T i c a r i M a l l a r M a l i y e t l ( - ) 3 - S a t ı l a n Hizmet M a l i y e t i ( - ) 4 - D i ğ e r S a t ı ş l a r ı n M a l i y e t i ( - ^

BRÜT SATIŞ KARI VEYA ZARARI E - FAALİYET GIDERLERİ(-)

1- A r a ş t ı r m a ve G e l i ş t i r m e G i d e r l e r i ( - ) 2 - P a z a r l a m a , S a t ı ş ve D a ğ ı t ı m G i d e r l e r l ( - ) 3 - Genel Y ö n e t i m G i d e r l e r i ( - )

FAALIYET KARI VEYA ZARARI F - Dİ8ER FAALİYETLERDEN OLAĞAN GELİR VE KÂRLAR

1- i ş t i r a k l e r d e n T e m e t t ü G e l i r l e r i 2 - Raa. l i O r t a k l ı k l a r d a n T e m e t t ü G e l i r l e r i 3 - F a i z G e l i r l e r i 4 - Komisyon G e l i r l e r i 5 - Konusu Kalmayan K a r ş ı l ı k l a r 6 - F a a l i y e t l e İ l g i l i D i ğ e r O l a ğ a n G e l i r ve K S r l a r

G - DlrJER FAALİYETLERDEN OLAĞAN GÎDER VE ZARARLAR(-) 1- Reeskont F a i z G i d e r l e r i 2 - Komisyon G i d e r l e r i 3 - K a r ş ı l ı k G i d e r l e r i 4 - D i ğ e r O l a ğ a n G i d e r ve Z a r a r l a r

H - FİNANSMAN GİDERLERİ ( - ) 1- K ı s a V a d e l i B o r ç l a n m a G i d e r l e r i ( - ) 2 - Uzun V a d e l i B o r ç l a n m a G i d e r l e r i ( - )

OLAĞAN KÂR VEYA ZARAR 1- OLAĞANDIŞI GELÎR VE KÂRLAR

1- ö n c e k i Dönem G e l i r ve K â Y l a r ı 2 - D i ğ e r O l a ğ a n d ı ş ı G e l i r ve K â r l a r

J - OLAĞANDIŞI GİDER VE ZARARLAR(-) 1- Ç a l ı ş m a y a n Kıs ım G i d e r ve Z a r a r l a r ı ( - ) 2 - ö n c e k i Dönem G i d e r ve Z a r a r l a r ( - ) 3 - D i ğ e r O l a ğ a n d ı ş ı G i d e r ve Z a r a r l a r ( - )

DÖNEM KÂRI VEYA ZARARI K - DÖNEM KÂRI VERGl VE 0İ5ER YASAL YÜKÜMLÜLÜK

KARŞILIKLARI (- ) DÖNEM NET KÂRI VEYA ZARARI

DİPNOTLAR : 1

?-

ö n c e k i Dönem Cari Döne»

* i ş l e t m e l e r , b e l i r l e n e n b ü y ü k l ü k l e r i n e g ö r e b i n , m i l y o n , m i l y a r yada t r i l y o n o l a r a k r a k a m l a r ı n ı g ö s t e r e c e k l e r d i r .

- 3 6 —

EK TABLO 5

SATIŞLARIN MALÎYETf TABLOSU ( TL)*

ÜRETIM MALIYET!

A - D i r e k t i l k Madde ve Malzeme G i d e r l e r i R - O l r e k t i ş ç i l i k G i d e r l e r i C - Genel Ü r e t i m G i d e r l e r i D - Y a r ı Mamul K u l l a n ı m ı

1- Dönem Baş ı Stok (+)

2- Dönem Sonu Stok ( - )

ÜRETİLEN MAMUL MALÎYETl •

E- Mamul S t o k l a r ı n d a D e ğ i ş i m

1- Dönem B a ş ı Stok (+)

2- Dönem Sonu Stok ( - )

I- SATILAN MAMUL MALlYETl

TİCARÎ FAALİYET

A - Dönem Baş ı T i c a r i M a l l a r S toku (+) B - Dönem ! ç i A l ı ş l a r (+) C - Dönem Sonu T i c a r i M a l l a r ( - ) II- SATILAN TlCARl MALLAR HALÎYETÎ III- SATILAN HİZMET MALlYETl

SATIŞLARIN MALlYETl (I+II+III)

ö n c e k i Dönem C a r i Dönem

* i ş l e t m e l e r , b e l i r l e n e n b U y U k l U k l e r i n e g ö r e b i n , m i l y o n , m i l y a r yada t r i l y o n o l a r a k r a k a m l a r ı n ı g ö s t e r e c e k l e r d i r .

— 37 —

EK TABLO 6

FON AKIM TABLOSU ( T L . ) *

Önceki Donem Cari Dönem

A - FON KAYNAKLARI

1) F a a l i y e t l e r d e n S a ğ l a n a n Kaynak l a r a) O l a ğ a n Kar b) A m o r t i s m a n l a r (+) c) Fon Çıkışı Ge rek t i rmeyen D i ğ e r G i d e r l e r (+) d) Fon G i r i ş i S a ğ l a m a y a n G e l i r l e r ( - )

2) O l a ğ a n d ı ş ı F a a l i y e t l e r d e n S a ğ l a n a n K a y n a k l a r a) O lağan Dışı Kar b) Fon Çıkışı Ge rek t i rmeyen D i ğ e r G i d e r l e r (+) c ) Fon G i r i ş i S a ğ l a m a y a n G e l i r l e r ( - )

3) Dönen V a r l ı k l a r T u t a r ı n d a k i A z a l ı ş l a r 4) Duran V a r l ı k l a r T u t a r ı n d a k i A z a l ı ş l a r 5) Uzun V a d e l i Yabancı K a y n a k l a r d a k i A r t ı ş l a r

( B o r ç ve G i d e r K a r ş ı l ı k l a r ı n ı Kapsamaz.) 6) Kısa V a d e l i Yabancı K a y n a k l a r d a k i A r t ı ş l a r

( B o r ç ve G i d e r K a r ş ı l ı k l a r ı n ı Kapsamaz.) 7) Sermaye A r t ı r ı m ı ( N a k i t K a r ş ı l ı ğ ı veya

D ı ş a r ı d a n g e t i r i l e n d i ğ e r V a r l ı k l a r ) 8) H i s se S e n e t l e r i i h r a ç P r i m l e r i

B - FON KULLANIMLARI

1) F a a l i y e t l e r l e i l g i l i K u l l a n ı m l a r a) O lağan Z a r a r b) A m o r t i s m a n l a r ( + ) c) Fon Ç ı k ı ş ı Ge rek t i rmeyen D i ğ e r G i d e r l e r (+) d) Fon G i r i ş i S a ğ l a m a y a n D i ğ e r G e l i r l e r ( - )

2) O l a ğ a n d ı ş ı F a a l i y e t l e r l e i l g i l i K u l l a n ı m l a r a) O l a ğ a n D ı ş ı Zara r b) Fon Ç ı k ı ş ı Gerek t i rmeyen G i d e r l e r (+) c ) Fon G i r i ş i Sağ lamayan G e l i r l e r ( - )

3) ödenen V e r g i ve B e n z e r l e r i ( B i r ö n c e k i dönem k a r ı n d a n 'ödenen)

4) ö d e n e n T e m e t t ü l e r a) R i r ö n c e k i nönem K a r ı n d a n ö d e n e n b) Y e d e k l e r d e n D a ğ ı t ı l a n

5) Dönen V a r l ı k l a r ı n T u t a r ı n d a k i A r t ı ş l a r 6) Duran V a r l ı k l a r ı n T u t a r ı n d a k i A r t ı ş l a r

(Yen iden D e ğ e r l e m e y i Kapsamaz.) 7) Kısa V a d e l i Yabancı K a y n a k l a r d a k i A z a l ı ş l a r 8) Uzun V a d e l i Yabancı K a y n a k l a r d a k i A z a l ı ş l a r 9) Sermayedeki A z a l ı ş l a r

* İ ş l e t m e l e r b e l i r l e n e n b ü y ü k l ü k l e r i n e g ö r e b i n , m i l y o n , m i l y a r ya da t r i l y o n o l a r a k r a k a m l a r ı n ı g ö s t e r e c e k l e r d i r .

— 38 — LK TABLO 7

Mit t UI« T MI 031

( t >

A- «fm M«I MBtı mwnm

rtm Kİ Mili «tıliLUl 1-tat ıslarda* Elde Edil*, lahit •)fl»t «atıflar b)tlur> Alacaklar takı Anlılar e)İtc«rl Alacahlardaki Artışlar (-)

>-tt|r FaaUfctLanfa Olt «elır «e Karlardan Dolayı Sağlansa •»kıt J-MaMduı fol ir w lavlarda» Safi Man Sakıt 4-Kıaa Vaalalİ Yabaacı tabaklardaki Artışlardan S«A.la»an «akıt (Allalarla llflll IİM|«)

•) U MU I lıyMt İhraçlarında» b) AİIMM iradiler c) Qi#e* Ar t ıı t ar &«iMİ*ll T ah «KI lleranhlardaki Artıılardea Saflaaaa «akit (Alularla (Ifflı Olnayen) a) ft*nkal Kıraç t thrtçUr iadao b) Alıa«* Krediler c) Di|er Artışlar

l-S«r»afc Artısından Sağlanan lahit !-»••• «enedi Uru; »rıalerlnden SafİMen lahit t-0l*er lahit «İrisleri

C-IİHI 1(1 «AA İl CUISLAtl I-«al i vatların taysatisaa* Mil (ılıaları altatıaların «allyetl b) ttah]*rd«hİ Artı»ler c) ticart «trfl«rda*L (Altılardan Kaynaklanan) Azalışlar «)îıcarı «artlar dahi (Alınlardan Kaymaklanan) Artıklar (-) e) *e*rtia*as M «akıt Çıkısı Gerektirmeyen Giderler {-) f) Statlardaki Aıalı»lar (-)

I-FMMF** «Herlerine İlişkin «akıt Çıkışlın ajAraatiraa vc «alıştıra* Sıderlerı bjPtmİNi Satış *< Bedjıtıa ti ferleri ()tml 1 fin*tİ» Giderleri d) Aaortısa*a it «akit t>ki|i ttrektira»yea Di "er Cıderter( ) J-Oıfer Faaliyetlerde* Dlataa «ider M /ararları ilişkin «ahit Çıkışları a) Dİ|«r faaliyetlerin MfUl 01 afat 614ar ve Zararlar b) Aawrtlaa*a tt «ahit Çıkısı «erektir»* ye* Dlfter Cidar n Zarar 1 ar(-) V-FlaaaiMM Cİder Ur ladan Dolayı lahit (ıki|ları «-«1 etendin fiidar ve Zararlarda» Dal ayı «akit Çıkısı •Xla|a*dı»ı fcider ve Zararlar «)Aa*rtlaM ve Mit Çıkın «erektıraeyen Dıger Gider vc Zararlar (-) «-•araaı «arlık TıUnnlırını İlişkin lak İt Çıkınlan

7-tua Veafclı Tabancı Kaynak Ddecelerı (Alıçlarla İlgili Olmayan) a) leak«l (ıyaetler Anapara Ödene 1 en b) Al inan Krediler Anapara Ödene Ur ı c) 0ıŞ*r ffdeveler Mm Vadeli Tabancı Kaynak Ödemi arı (Allılarla Ilajala Binaya») • llenfcoT KıyMtler Anapara fidan* Un b) Alı»a» Krediler Aaapara tdmlnrı c) Ufar OdaaeUr f İdenin fer fi «a «emerleri U 5de— teettttller ll-Mfar «ahit {ıhıalan 8 DİKİ 9«M «AK İl BCKBOV (A*l-C) [-«MİT M!IS «YA AZAİlf (i-C)

- 3 9 —

EK TABLO 8

KAR DASlTJM TABLOSU ( T L . )

DÖNEM KARıNıN DASITIMI 1) DÖNEM KARı 2) ÖDENECEK VERGI VE YASAL YÜKÜMLÜLÜKLER (-)

- Kurumlar Vergisi (Gelir Vergisi) - Gelir Vergisi Kesintisi - Diğer Vergi ve Yasal. Yükümlülükler

NET DÖNEM KARI

ö n c e k i Dönem C a r i Dönem

3) GEÇMİŞ DÖNEMLER ZARARI (-) 4) I. TERTİP YASAL YEDEK AKÇE (-) . 5) İŞLETMEDE BIRAKILMASI VE TASARRUFU

ZORUNLU YASAL FONLAR (-)

DAÖITILABİLİR NET DÖNEM KARI

6) ORTAKLARA BİRİNCİ TEMETTÜ (-) - Adi Hisse Senedi Sahiplerine - imtiyazlı Hisse Senedi Sahiplerine

.7) PERSONELE TEMETTÜ (-) 8) YÖNETİM KURULUNA TEMETTÜ (-.) 9) ORTAKLARA İKİNCİ TEMETTÜ (-)

- Adi Hisse Senedi Sahiplerine - İmtiyazlı Hisse Senedi Sahiplerine

10) iKlNCl TERTfP YASAL YEDEK AKÇE (-) 11) STATÜ YEDEKLERİ (-) 12) OLAĞANDIŞI YEDEKLER (DAĞITILMAMIŞ KARLAR) 13) DİĞER YEDEKLER 14) ÖZEL FONLAR

B- YEDEKLERDEN DASİTİM

X) DAĞITILAN YEDEKLER 2) II. TERTİP YASAL YEDEKLER (-) 3) ORTAKLARA PAY (-)

- Adi Hisse Senedi Sahiplerine - imtiyazlı Hisse Senedi Sahiplerine

4) PERSONELE PAY (-) 5) YÖNETİM KURULUNA PAY (-)

C- HlSSE BAŞINA KAR

1) Adi Hisse Senedi Sahiplerine (TL %)

2) İmtiyazlı Hisse Senedi Sahiplerine (TL %)

D- HİSSE BAŞINA TEMETTÜ

1) Adi Hisse-

Senedi Sahiplerine (TL %)

2) İmtiyazlı Hisse Senedi Sahiplerine (TL %)

* İşletmeler, belirlenen tVüyüklUklerine göre bin, milyon, mil.yar yada trilyon olarak rakamlarını göstereceklerdir.

YıLıMA UİŞKİI Dz UTtAHlU HfilStl BH«H ( »)

H TAKI I

Straaye Yedekleri Kar Tedeklerı

Oz ıX TUK IAL ERLER İ n c i l

HAftEKETLEB

Beanaiı Ser—T e

Hisse Senedi İhraç Pr inleri

Hissi Senedi İptal Karları

H.D.Y. ' Yeniden Değerle** Artışları

İştirakler Temden Da|erleae Artı•!arı Dıtler

Yasal Yedekler

Statl Yedekleri

Olağanüstü Yedekler Otel fonlar Diter

fiaçaıe Yıllar Karları, 12ar erleri!

Mnea •et Kan (larar)

fiıUfaefclar Tef-lnı

9KEKİ DÖİEH 31 Aralık WA Kalanı 11.250 . 4.67? 703 2.M2 7.00« — 18.315 44.(13

Kar DafıtiBi :

TenettMer • Yedeklere aktarılan 2.412 6.524

(1.379) (1-93»)

(1.37*)

Hisse Senedi ihraç » i n l e r i 204 204

Sdcnsiı Straaye Artısı:

laktefi Yenide Dejerlaat Artışlarından

4.500

4.500 (4.500) *

4.500

Haddi Oaran Varlık Sıtıı Karları 2.750 t » 3.17«

1900 Yılı Yeniden Deferleae Artııları(Ret)

19» Mn<-« |«t lan 1.083

-M.117 0.500

• 38 .1» CM t DOKH

31 Arılık IBM Kalanı 22.500 204 7.802 1.786 4.474 14.130 . 920 38.14? M.750

Kar Daftıtıaı • leaattBler Yedeklere Aktarılan • 3.727 15.315

(19.100) (19.042)

(II.İBO)

Hisse Senedi İhraç Prıalari

tei'l.fKIÎjîft.'tffifl.îra.ı.K'ttJ?'' Senitleri Hadi Duran Varlık Sarı» Karları

İM

119 8.000

İM

119 İ.OM

Odanari} Seraaye Artığı* •akden Yeniden değerlet* Artışlarında* Aktarda* öl*>l Fanlardan Aktar ilam

19« Yılı Tenden Deflerine* Artışları Nt

19« yı l ı Otken let Karı

13.922 9.000 9.000

(7.300)

18.697

(1.700)

771

(9.000)

40.523

13.922

17.888 40.SZ4

31 Aralık 19« Kalanı 54.422 392 17.199 » 7 1.201 29.445 119 40.523 151.158

• M : Otkaynakları artıran «e azaltan kalealer her dfaead* farklı nedenlerden kaynak 1 »nakilir. Bu nedenle yukarıdaki yatay kalealer oluçına gire değişiklik gSstırebılir.

— 41 —

V- TEKDÜZEN HESAP ÇERÇEVESİ, HESAP PLANI VE HESAP PLANI AÇIKLAMALARI

İ ş l e t m e l e r , muhasebe sistemlerini t e k d ü z e n hesap ç e r ç e v e s i ve hesap planı d o ğ r u l t u s u n d a kurmak zorundadır ' . . H e s a p l a r ı n ç a l ı ş m a s ı hesap planı a ç ı k l a m a l a r ı n d a b e l i r t i l d i ğ i gibi g e r ç e k l e ş i r .

A- TEKDÜZEN HESAP ÇERÇEVESİ

HESAP SINIFLARI

1 DÖNEN VARLIKLAR 2 DURAN VARLIKLAR 3 KISA VADELİ YABANCI VARLIKLAR 4 UZUN VADELİ YABANCI VARLIKLAR 5 ÖZKAYNAKLAR 6 GELİR TABLOSU HESAPLARI 7 MALİYET HESAPLARI 8 9 NAZIM HESAPLAR

1 HESAP GRUPLARI

DÖNEN VARLIKLAR

10 HAZIR DEĞERLER 11 MENKUL KIYMETLER 12 TÎCARi ALACAKLAR 13 Diğer ALACAKLAR 14 15 STOKLAR 16 17 18 GELECEK AYLARA AİT GİDERLER VE GELİR TAHAKKUKLARI 11 Dİğer DÖNEN VARLIKLAR

2 DURAN VARLIKLAR

20 21 22 TİCARİ ALACAKLAR 23 DİĞER ALACAKLAR 24 MALİ DURAN VARLIKLAR 25 MADDİ DURAN VARLIKLAR 26 MADDİ OLMAYAN DURAN VARLIKLAR 27 ÖZEL TÜKENMEYE TABİ VARLIKLAR 28 GELECEK YILLARA AİT GİDERLER VE GELlR TAHAKKUKLARI 29 DİĞER DURAN VARLIKLAR

3 KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLAR

30 MALİ BORÇLAR 31 32 TİCARİ BORÇLAR 31 DİĞER BORÇLAR 34 ALINAN AVANSLAR 35 36 ÖDENECEK VERGİ VE DİĞER YÜKÜMLÜLÜKLER 37 BORÇ VE GİDER KARŞILIKLARI 38 GELECEK AYLARA AÎT GELİRLER VE GİDER TAHAKKUKLARI 30 DİĞER KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLAR

— 42 —

4 UZUN VADELİ YABANCI KAYNAKLAR

40 MALÎ BORÇLAR 41 42 TİCARİ BORÇLAR 43 DİGER BORÇLAR 44 ALINAN AVANSLAR 45 46 47 BORÇ VE GİDER K A R Ş ı L ı K L A R ı

48 GELECEK YILLARA AİT GELİRLER VE GİDER TAHUKKUKLARI 49 DÎĞER UZUN V A D E L I Y A B A N C ı KAYNAKLAR

5 ÖZKAYNAKLAR

50 ÖDEMİŞ SERMAYE

51 52 SERMAYE YEDEKLERİ 53 54 KAR YEDEKLERİ 55 56 57 GEÇMİŞ YILLAR KARLARI 58 G E Ç M I Ş YILLAR ZARARLARI 59 DÖNEM NET KARI (ZARARI)

6 GELİR TABLOSU H E S A P L A R ı

60 BRÜT SATIŞLAR 61 S A T I Ş İ N D I R I M L E R I ( - )

62 SATIŞLARIN MALİYETİ (-) 63 FAALİYET GİDERLERİ (-) 64 DİĞER FAALİYETLERDEN OLAĞAN GELİR V E KARLAR

65 DİĞER FAALİYETLERDEN OLAĞAN GİDER VE ZARARLAR (-) 66 FİNANSMAN GİDERLERİ (-) 67 OLAĞANDIŞI GELİR VE KARLAR 68 OLAĞANDIŞI GİDER VE ZARARLAR (-) .

69 D Ö N E M N E T K Â R ı (ZARARI)

7 MALİYET HESAPLARI

7/A SEÇENEĞİ

70 MALİYET MUHASEBESİ BAĞLANTI HESAPLARİ

71 DİREKT ILK MADDE VE MALZEME GİDERLERİ 72 DÎREKT İŞÇİLİK GİDERLERİ 73 GENEL ÜRETİM GİDERLERİ 74 HİZMET ÜRETİM MALİYETİ 75 ARAŞTIRMA V E GELİŞTİRME GİDERLERİ 76 PAZARLAMA SATIŞ V E DAĞlTIM GİDERLERİ 77 GENEL YÖNETİM GİDERLERİ 78 FİNANSMAN GİDERLERİ

7/B SEÇENEĞİ

79 GİDER ÇEŞİTLERİ

790 İLK MADDE V E MALZEME GİDERLERİ

791 İŞÇİ ÜCRET V E GİDERLERİ 792 MEMUR ÜCRET VE GİDERLERİ 793 DIŞARIDAN SAĞLANAN FAYDA V E HİZMETLER

— 43 —

794 ÇEŞİTLİ GİDERLER 795 VERGİ RESlM VE HARÇLAR 796 AMORTİSMANLAR VE TÜKENME PAYLARI 797 FİNANSMAN GİDERLERİ 798 GİDER ÇEŞİTLERİ YANSITMA HESAPLARI 799 ÜRETİM MALİYET HESABİ

8 (SERBEST)

9 NAZIM HESAPLAR

90 91 92 93 94 95 96 97 98 99

0 (SERBEST)

B- HESAP PLANI

1 DÖNEN VARLIKLAR

10 HAZIR DEĞERLER

100 KASA 101 ALINAN ÇEKLER 102 BANKALAR 103 VERİLEN ÇEKLER VE "ÖDEME EMİRLERİ (-) 104 105 106 107 108 DİĞER HAZIR DEĞERLER 109

11 MENKUL KIYMETLER

110 HİSSE SENETLERİ 111 ÖZEL KESİM TAHVİL, SENET VE BONOLARI 112 KAMU KESİMİ TAHVİL, SENET VE BONOLARI 113 114 115 116 117 118 DİĞER MENKUL KIYMETLER 119 MENKUL KIYMETLER DEĞER D Ü Ş Ü K L Ü G Ü KARŞILISI (-)

12 TİCARİ ALACAKLAR

120 ALICILAR 121 ALACAK SENETLERİ 122 ALACAK SENETLERİ REESKONTU (-) 123 124 125

— 44 —

126 VERİLEN DEPOZİTO VE TEMİNATLAR

•127 128 ŞÜPHELİ TİCARİ ALACAKLAR 129 ŞÜPHELİ TİCARİ ALACAKLAR KARŞILIĞI (-)

13 DIĞER ALACAKLAR

* 130

131 ORTAKLARDAN ALACAKLAR 132 İŞTİRAKLERDEN ALACAKLAR 133 BAĞLI ORTAKLIKLARDAN ALACAKLAR 134 136 PERSONELDEN ALACAKLAR 136 DİĞER ÇEŞİTLİ ALACAKLAR 137 DİĞER ALACAK SENETLERİ REESKONTU (-1 138 ŞÜPHELİ DİĞER ALACAKLAR 139 ŞÜPHELİ DİĞER ALACAKLAR KARŞILlĞl (-)

15 STOKLAR

150 İLK MADDE VE MALZEME 151 YARI MAMULLER - ÜRETİM 152 MAMULLER 153 TİCARİ MALLAR 154 155 156 157 DÎĞER STOKLAR 153 STOK DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ KARŞILIĞI (-) 159 VERiLEN SİPARİŞ AVANSLARI

18 GELECEK AYLARA AİT GİDERLER VE GELİR TAHAKKUKLARı

180 GELECEK AYLARA AİT GİDERLER 181 GELİR TAHAKKUKLARı 182 183 184 185 186 187 188 189

19 DİĞER DÖNEN VARLıKLAR

190-

191- INDIRILECEK KATMA DEĞER VERGİSİ 192- DİĞER KATMA DEĞER VERGISI 193- PEŞİNÖDENEN VERGILER VE FONLAR 194-195-196- PERSONEL AVANSLARı 197- SAYıM VE TESELLÜM NOKSANLARı

— 45 —

198- DİĞER ÇEŞÎTLİ DÖNEN VARLIKLAR

199- DİĞER DÖNEN VARLIKLAR KARŞILIĞI (-)

DURAN VARLIKLAR

22 TİCARÎ ALACAKLAR

220- ALICILAR

221- ALACAK SENETLERİ

222- ALACAK SENETLERİ REESKONTU (-)

223-

224-

225-

226- VERİLEN DEPOZİTO VE TEMINATLAR

227-

228-

229- ŞÜPHELİ ALACAKLAR KARŞILlGl (-)

23 DİĞER ALACAKLAR

230- ORTAKLARDAN ALACAKLAR

231- İŞTIRAKLERDEN ALACAKLAR

232- BAĞLI ORTAKLıKLARDAN ALACAKLAR

233-

234-

235- PERSONELDEN ALACAKLAR

236- DİĞER ÇEŞİTLİ ALACAKLAR

237- DİĞER ALACAK SENETLERİ REESKONTU (-)

238-

239- .ŞÜPHELI DİĞER ALACAKLAR KARŞILlGl (-)

24 M A L İ DURAN VARLIKLAR

240- BAŞLı MENKUL KıYMETLER

241- BAĞLı MENKUL KıYMETLER DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ KARŞıLıĞı (-) •

242- İŞTİRAKLER

243- İŞTİRAKLER SERMAYE TAAHHÜTLER (-)

244- İŞTIRAKLER SERMAYE PAYLARI DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ KARŞıLıĞı (-)

245- BAĞLı ORTAKLıKLAR

246- BAĞLı ORTAKLıKLARA SERMAYE TAAHHÜTLERI (-)

247- BAĞLı ORTAKLıKLAR SERMAYE PAYLARı DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ KARŞıLıĞı (-)

248- DIĞER MALI DURAN VARLıKLAR

249- DİĞER MALİ DURAN VARLIKLAR KARŞILlĞl (-)

25 MADDİ DURAN VARLIKLAR

250- ARAZI VE ARSALAR

251- YER ALTI VE YER ÜSTÜ DÜZENLERİ

252- BİNALAR

253- T E S İ S , MAKİNE VE CİHAZLAR

254- TAŞITLAR

255- DEMIRBAŞLAR

256- DİĞER MADDİ DURAN VARLIKLAR

257- BİRİKMİŞ AMORTISMANLAR (-)

258- YAPıLMAKTA OLAN YATıRıMLAR

259- VERİLEN AVANSLAR

46

26 MADDİ OLMAYAN DURAN VARLIKLAR

260- HAKLAR

261- ŞEREFİYE 262- KURULUŞ VE ÖRGÜTLENME GİDERLERİ

263- ARAŞTIRMA VE GELÎŞTİRME GİDERLERİ 264- ÖZEL MALİYETLER 265-

266-

267- DİĞER MADDİ OLMAYAN DURAN VARLIKLAR 268- BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR (-1 269- VERİLEN AVANSLAR

27 ÖZEL TÜKENMEYE TABİ VARLIKLAR

270-

271- ARAMA GlDERLERİ 272- HAZIRLIK VE GELİŞTİRME GİDERLERİ 273-

274-

275-

276-

277- DİĞER ÖZEL TÜKENMEYE TABİ VARLIKLAR

278- BİRÎKMİŞ TÜKENME PAYLARI (-) 279- VERİLEN AVANSLAR

28 GELECEK YILLARA AİT GİDERLER VE GELİR TAHAKKUKLARI

280- GELECEK YILLARA AİT GİDERLER 281- GELİR TAHAKKUKLARI 282-

283-

284-

285-

286-

287-

288-

289-

29 DİĞER DURAN VARLIKLAR

290-

291- GELECEK YILLARDA İNDİRİLECEK KATMA DEĞER VERGİSİ

292- DİĞER KATMA DEĞER VERGİSİ

293- GELECEK YILLAR İHTİYACI STOKLAR 294- ELDEN ÇIKARILACAK STOKLAR VE MADDİ DURAN VARLIKLAR 295-

296-

297- DİĞER ÇEŞİTLİ DURAN VARLIKLAR 298- STOK DEĞER D Ü Ş Ü K L Ü G Ü KARŞILISI (-) 299- BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR (-)

3 KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLAR

30 MALI BORÇLAR

300- BANKA KREDİLERİ 301-

" 302-

303- UZUN VADELİ KREDÎLERlN ANAPARA TAKSİTLERİ VE FAİZLERİ 304- TAHVİL ANAPARA BO R Ç , TAKSİT VE FAİZLERİ

— 41 —

3 0 5 - ÇIKARILMIŞ BONOLAR VE SENETLER

3 0 6 - ÇIKARILMIŞ DİĞER MENKUL KIYMETLER 3 0 7 -3 0 8 - MENKUL KIYMETLER İHRAÇ FARKI (-)

3 0 9 - DİĞER MALI BORÇLAR

32 TICARI BORÇLAR

3 2 0 - S A T ı C ı L A R 3 2 1 - BORÇ S E N E T L E R I 3 2 2 - BORÇ S E N E T L E R I REESKONTU ( - ) 3 2 3 -324-325-3 2 6 - A L ı N A N DEPOZITO VE TEMINATLAR 3 2 7 -3 2 8 -3 2 9 - DİĞER TICARI BORÇLAR

33 DİĞER BORÇLAR

330-3 3 1 - ORTAKLARA BORÇLAR 3 3 2 - İ Ş T I R A K L E R E BORÇLAR 3 3 3 - B A Ğ L ı O R T A K L ı K L A R A BORÇLAR 3 3 4 -335- PERSONELE BORÇLAR 3 3 6 -3 3 7 - DİĞER BORÇ S E N E T L E R I REESKONTU ( - ) 3 3 8 -3 3 9 - DİĞER Ç E Ş I T L I BORÇLAR

34 ALıNAN AVANSLAR

3 4 0 - A L ı N A N SİPARİŞ AVANSLARı 3 4 1 -342-3 4 3 -344-345-3 4 6 ' 3 4 7 -3 4 8 -

3 4 9 - A L ı N A N DİĞER AVANSLAR

35

36 ÖDENECEK VERGI VE DÎĞER YÜKÜMLÜLÜKLER

360- ÖDENECEK VERGI VE FONLAR 3 6 1 - ÖDENECEK SOSYAL GÜVENLIK K E S I N T I L E R I 3 6 2 -3 6 3 -364-365-3 6 6 -3 6 7 -

— 48 —

368- VADESİ GEÇMİŞ ERTELENMİŞ VEYA TAKSİTLENDİRILMIŞ VERGİ VE DİĞER YÜKÜMLÜLÜKLER

369- ÖDENECEK DİĞER YÜKÜMLÜLÜKLER

37 BORÇ VE GİDER KARŞILIKLARI

370- DÖNEM KARI VERGİ VE DİĞER YASAL YÜKÜMLÜLÜK KARŞILIKLARI 371- DÖNEM KARININ PEŞİN ÖDENEN VERGİ VE DİĞER YÜKÜMLÜKÜKLERİ (-)

372- KIDEM TAZMİNATI KARŞILIĞI 373- MALİYET GİDERLERİ KARŞILISI 374-375-376-377-378-379- DİĞER BORÇ VE GİDER KARŞILIKLARI

38 GELECEK AYLARA AİT GELİRLER VE GİDER TAHAKKUKLARI

380- GELECEK AYLARA AlT GELİRLER 381- GİDER TAHAKKUKLARI 382-383-384-385-386-387-388-389-

39 DİĞER KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLAR

390-391- HESAPLANAN KDV 392- DİĞER KDV 393-394-395-396-397-398- SAYIM VE TESELLÜM FAZLALARI 399- DİĞER ÇEŞİTLİ YABANCI KAYNAKLAR

UZUN VADELİ YABANCI KAYNAKLAR

40 MALİ BORÇLAR

400- BANKA KREDİLERİ 401-402-403-404-405- ÇIKARILMIŞ TAHVİLLER 406-

— 49 —

407- ÇIKARILMIŞ DİĞER MENKUL KIYMETLER 408- MENKUL KIYMETLER İHRAÇ FARKI (-) 409- DİĞER MALİ BORÇLAR

42 TİCARİ BORÇLAR

420- SATICILAR 421- BORÇ SENETLERİ 422- BORÇ SENETLERİ REESKONTU (-) 423-424-425-426- ALINAN DEPOZİTO VE TEMİNATLAR 427-428-429- DİĞER TİCARÎ BORÇLAR

43 DİĞER BORÇLAR

430-

431- ORTAKLARA BORÇLAR 432- İŞTİRAKLERE BORÇLAR 433- BAĞLI ORTAKLIKLARA BORÇLAR 434 435-436-437- DİĞER BORÇ SENETLERİ REESKONTU (-) 438- KAMUYA OLAN ERTELENMİŞ VEYA TAKSÎTLENDİRİLMİŞ BORÇLAR 439- DİĞER ÇEŞİTLİ BORÇLAR

44 ALINAN AVANSLAR

440- ALINAN SİPARİŞ AVANSLARI 441-442-443-444-445-446-447-448-449- ALINAN DİĞER AVANSLAR

45

46

47 BORÇ VE GİDER KARŞILIKLARI

470-471-472- KIDEM TAZMİNATI KARŞILISI 473-474-475-476-477-478-479- DİĞER BORÇ VE GİDER KARŞILIKLARI

— 50 —

48 GELECEK YILLARA AİT GELİRLER VE GİDER TAHAKKUKLARI

480- GELECEK YILLARA AİT GELİRLER

4B1- GİDER TAHAKKUKLARI 482-483-484-

485-486-

487-488-

489-

49 DİĞER UZUN VADELİ YABANCI KAYNAKLAR

490-491-

492- GELECEK YILLARA ERTELENEN VEYA TERKİN EDİLEN KATMA DEĞER VERGİSİ 493- TESİSE KATILMA PAYLARI •494-495-496-497-498-

499- DİĞER ÇEŞİTLİ UZUN VADELİ YABANCI KAYNAKLAR

5 ÖZ KAYNAKLAR

50 ÖDENMİŞ SERMAYE

500- SERMAYE

501- ÖDENMEMİŞ SERMAYE (-)

51

52 SERMAYE YEDEKLERİ

520- HİSSE SENETLERİ İHRAÇ PRİMLERİ 521- HİSSE SENEDİ İPTAL KARLARI

522- M.D.V. YENİDEN DEĞERLEME ARTIŞLARI

523- İŞTİRAKLER YENİDEN DEĞERLEME ARTIŞLARI 524-

525-526-527-528-

529- DİĞER SERMAYE YEDEKLERİ

54 KAR YEDEKLERİ

540- YASAL YEDEKLER 541- STATÜ YEDEKLERİ

542- OLAĞANÜSTÜ YEDEKLER 543-

544-545-546-547-

51 —

548- DİĞER KAR YEDEKLERİ 549- ÖZEL FONLAR

57 GEÇMİŞ YILLAR KARLARI

5701- GEÇMİŞ YILLAR KÂRLARI

58 GEÇMİŞ YILLAR ZARARLARI (-)

580- GEÇMİŞ YILLAR ZARARLARI

59 DÖNEM NET KARİ (ZARARI)

590- DÖNEM NET KÂRI

591- DÖNEM NET ZARARI (-)

6 GELİR TABLOSU HESAPLARI

60 BRÜT SATIŞLAR

600- YURTİÇİ SATIŞLAR

601- YURTDIŞI SATIŞLAR 602- DİĞER GELÎRLER

61 SATIŞ İNDİRİMLERİ (-)

610- SATIŞTAN İADELER 611- SATIŞ ISKONTOLARI (-) 612- DİĞER İNDİRİMLER (-) 613-614-615-616-617-618-619-

62 SATIŞLARIN MALİYETİ (-)

620- SATILAN MAMULLER MALIYETİ (-) 621- SATILAN TİCARİ MALLAR MALÎYETİ (-) 622- SATILAN HİZMET MALİYETİ (-) 623- DİĞER SATIŞLARIN MALİYETİ (-) 624-625-626-627-628-629-

,63 FAALİYET GİDERLERİ (-)

630- ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME GİDERLERİ (-) 631- PAZARLAMA, SATIŞ VE DAĞITIM GİDERLERİ (-) 632- GENEL YÖNETİM GİDERLERİ (-)" 633-

— 52 —

635-636-637-638-639-

64 DİĞER FAALİYETLERDEN OLAĞAN GELİR VE KÂRLAR

640- İŞTİRAKLERDEN TEMETTÜ GELİRLERİ 641- BAĞLI ORTAKLIKLARDAN TEMETTÜ GELİRLERİ 642- FAİZ GELİRLERİ 643- KOMİSYON GELİRLERİ 644- KONUSU KALMAYAN KARŞILIKLAR 645-646-647-648-649- FAALİYETLE İLGİLİ DİĞER GELİR VE KÂRLAR

65 DİĞER FAALİYETLERDEN OLAĞAN GİDER VE ZARARLAR (-)

650-651-652- REESKONT FAIZ GIDERLERI (-1 653- KOMISYON GIDERLERI (-) 654- KARŞıLıK GIDERLERI (-) 655-656-657-658-659- DIĞER GİDER VE ZARARLAR (-)

66 FINANSMAN GİDERLERİ (-)

660- KıSA VADELI BORÇLANMA GIDERLERI ( - )

661- UZUN VADELI BORÇLANMA GIDERLERI (-)

67 O L A Ğ A N D ı Ş ı G E L I R VE KÂRLAR

670-

671- ÖNCEKI DÖNEM GELİR VE KÂRLARı 672-673-674-675-676-677-678-679- DIĞER OLAĞANDıŞı GELIR VE KÂRLAR

68 O L A Ğ A N D ı Ş ı GIDER VE ZARARLAR ( - )

680- ÇALıŞMAYAN K ı S ı M GIDER VE ZARARLARı (-) 681- ÖNCEKI DÖNEM GIDER VE ZARARLARI (-) 682-683-684-685-686-687-688-

689- DİGER OLAĞANDıŞı GİDER VE ZARARLAR (-)

— 53 —

69 DÖNEM NET KÂRI (ZARARI)

690- DÖNEM KARI VEYA ZARARI 691- DÖNEM KARI VERGİ VE DİĞER YASAL YÜKÜMLÜLÜK KARŞILIKLARI (-)

692- DÖNEM NET KÂRI VEYA ZARARI

7 MALİYET HESAPLARI (7/A SEÇENEĞİ)

70 MALİYET MUHASEBESİ BAĞLANTI HESAPLARI

700- MALİYET MUHASEBESİ BAĞLANTI HESABI 701- MALİYET MUHASEBESİ YANSITMA HESABI

71 DİREKT İLKMADDE VE MALZEME GİDERLERİ

710- DİREKT İLKMADDE VE MALZEME GİDERLERÎ 711- DİREKT İLKMADDE VE MALZEME YANSITMA HESABI 712- DİREKT İLKMADDE VE MALZEME FÎYAT FARKI 713- DİREKT İLKMADDE VE MALZEME MlKTAR FARKI

72 DİREKT İŞÇİLİK GİDERLERİ

720- DİREKT ÎŞÇİLİK GİDERLERİ 721- DİREKT İŞÇİLÎK GİDERLERİ YANSITMA HESABI 722- DİREKT İŞÇİLİK ÜCRET FARKLARI 723- DİREKT ÎŞÇİLİK SÜRE (ZAMAN) FARKLARI

73 GENEL ÜRETİM GİDERLERİ

730- GENEL ÜRETİM GİDERLERİ 731- GENEL ÜRETİM GİDERLERİ YANSITMA HESABI 732- GENEL ÜRETİM GÎDERLERİ BÜTÇE FARKLARI 733- GENEL ÜRETÎM GİDERLERİ VERİMLİLİK FARKLARI 734- GENEL ÜRETİM GİDERLERÎ KAPASİTE FARKLARI

74 HİZMET ÜRETİM MALİYETİ

740- HİZMET ÜRETİM- MALİYETİ 741- HİZMET ÜRETİM MALİYETİ YANSITMA HESABI 742- HİZMET ÜRETÎM MALİYETİ FARK HESAPLARI

75 ARAŞTİRMA VE GELİŞTİRME GİDERLERİ

750- ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME GİDERLERİ 751- ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME GİDERLERİ YANSITMA HESABI 752- ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME GİDER FARKLARI

76 PAZARLAMA SATIŞ VE DAĞITIM GİDERLERİ

760- PAZARLAMA SATIŞ VE DAĞITIM GİDERLERİ 761- PAZARLAMA SATİŞ VE DAĞlTIM GİDERLERİ YANSITMA HESABI 762- PAZARLAMA SATIŞ VE DAĞITIM GİDERLERİ FARK HESABI

77 GENEL YÖNETİM GİDERLERİ

770- GENEL YÖNETİM GİDERLERİ 771- GENEL YÖNETİM GİDERLERİ YANSİTMA HESABI 772- GENEL YÖNETİM GİDER FARKLARI HESABI

- 5 4 —

78 FİNANSMAN GİDERLERİ

780- FİNANSMAN GİDERLERİ 781- FİNANSMAN GİDERLERİ YANSITMA HESABI 782- FİNANSMAN GİDERLERİ FARK HESABI

79 GİDER ÇEŞİTLERİ (7/B SEÇENEĞİ)

790- İLKMADDE VE MALZEME GİDERLERİ 791- İŞÇÎ ÜCRET VE GİDERLERİ 792- MEMUR ÜCRET VE GİDERLERİ 793- DIŞARIDAN SAĞLANAN FAYDA VE HİZMETLER 794- Ç E Ş İ T L İ GİDERLER 795- VERGİ, RESİM VE HARÇLAR 796- AMORTİSMANLAR VE TÜKENME PAYLARI 797- FİNANSMAN GİDERLERİ 798- GİDER ÇEŞİTLERİ YANSITMA HESABI 799- ÜRETİM MALİYET HESABI

8 (SERBEST)

9 NAZIM HESAPLAR

O (SERBEST)

C- HESAP PLANI AÇIKLAMALARI

1- DÖNEN VARLIKLAR

Bu ana hesap grubu; nakit olarak elde ve bankada tutulan varlıklar ile normal koşullarda en fazla bir yıl veya işletmenin normal faaliyet dönemi içinde paraya çevrilmesi veya tüketilmesi öngörülen varlık unsurlarını kapsar.

Dönen Varlıklar; hazır değerler, menkul kıymetler, ticari alacaklar, diğer kısa vadeli alacaklar, stoklar, gelecek döneme a i t ,giderler ve gelir tahakkukları ile diğer dönen varlıklar şeklinde bölümlenir.

10- HAZIR DEĞERLER

Bu grup, nakit olarak elde veya bankada bulunan varlıklar ile istenil­diği zaman değer kaybına uğramadan paraya çevirme imkânı bulunan varlıkları (Menkul kıymetler hariç) kapsar. Bu grup aşağıdaki hesaplardan oluşur.

100- KASA

Bu hesap, işletmenin elinde bulunan ulusal ve yabancı paraların TL. karşılığının izlenmesi için kullanılır.

İşleyişi :

Tahsil olunan para tutarları borç, ödemeler ve bankaya yatırılan para tutarları alacak kaydedilir. Hesap daima borç bakiyesi verir veya sıfır olur. Hiçbir şekilde alacak bakiyesi vermez.

101- ALINAN ÇEKLER

Bu hesap, gerçek ve tüzel kişiler tarafından işletmeye verilmiş olup, henüz tahsil için bankaya verilmemiş veya ciro edilmemiş olan çeklerin izlenmesini sağlar.

5 5 -

î ş leyiş i :

Alınan çeklerin yazılı değerleri ile borç, bankadan tahsil veya ciro edildiğinde alacak kaydedilir,

102- BANKALAR

Bu hesap, işletmece yurt içi ve yurt dışı banka ve benzeri finans kurumlarına yatırılan ve çekilen paraların izlenmesini kapsar.

işleyişi ; Bankalara para olarak veya hesaben yatırılan değerler borç, çekilen

tutarlar İle üçüncü kişi lerce tahsil edildiği anlaşılan çek ve ödeme emirleri alacak kaydedilir.

103- VERİLEN ÇEKLER VE ÖDEME EMİRLERİ (-)

İşletmenin üçüncü kişilere bankalardan çekle veya ödeme emri ile yapacağı Ödemeler bu hesapta izlenir.

işleyişi

Kişilere çek ve ödeme emri verildiğinde hesaba alacak; çek ve ödeme emirlerinin bankadan tahsil edildiği anlaşıldığında bu hesaba borç, bankalar hesabına alacak kaydedilir.

104-

105-

106-

107-

108- DİĞER HAZIR DEĞERLER

Nitelikleri itibarıyla hazır değer sayılan pullar, vadesi gelmiş kuponlar, tahsil edilecek banka ve posta havaleleri (yoldaki paralar gibi) değerleri kapsar.

iş leyiş i :

Bu değerler elde edildiğinde hesabın borcuna, elden çıkarıldığında da hesabın alacağına kaydedilir.

109-

11- MENKUL KIYMETLER

Bu grup, faiz geliri veya kâr payı sağlamak veya fiyat değişmelerinden yararlanarak karlar elde etmek amacı ile geçici bir süre elde tutulmak üzere al ı-narf hisse senedi, tahvil, hazine bonosu, finansman bonosu, yatırım fonu katılma belgesi, kâr-zarar ortaklığı belgesi, gelir ortaklığı senedi gibi, menkul kıymetler 11e bunlara ait değer azalma karşılıklarının izlenmesi amacıyla kul la­nı l ı r . Bu grup aşağıdaki hesaplardan oluşur.

110-HISSE SENETLERİ

Geçici olarak, elde tutulan hisse senetleri bu hesapta izledir.

— 56 — 111- ÖZEL KESİM TAHVİL. SENET VE BONOLARI Özel sektörün çıkartmış bulunduğu tahvil, senet ve bonolar bu

hesapta izlenir. 112- KAMU KESİMİ TAHVİL. SENET VE BONOLARI Kamu tarafından çıkartılmış bulunan tahvil, senet ve bonolar bu

hesapta izlenir. 113-114-

115-116-

117-118- DİĞER MENKUL KIYMETLER Hisse senetleri, kamu ve özel sektör tarafından çıkarılmış, bulunan

tahvil, bono ve senetlerin dışındaki diğer menkul kıymetlerin takip edildiği hesaptır.

Menkul Kıymetler hesaplarının işleyişi : Menkul kıymetler edildiğinde alış bedeli üzerinden yukarıdaki

hesaplara borç, elden çıkartıIdığında İse, aynı bedel ile alacak kaydedilir. Menkul kıymetlerin satınalma giderleri "65- Diğer Faaliyetlerden

Olağan Gider Ve Zararlar" grubundaki ilgili gider hesabında izlenir. Menkul kıymetlerin satışından doğan zararlar- "Diğer Faaliyetlerden Olağan Gider »e Zararlar" grubundaki ilgili hesapta; karlar ise "64- Diğer Faaliyetlerden Olağan Gelir ve Karlar" grubundaki ilgili hesapta izlenir.

119- MENKUL KIYMETLE» DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ KARŞILIĞI (-) Menkul kıymetlerin borsa veya piyasa değerlerinde önemli ölçüde /a

da sürekli olarak değer azalması olduğu tespit edildiğinde ortaya, çıkacak zararların karşılanması amacı ile ayrılması gereken karşılıkların izlendiği hesaptır.

İşleyişi Değer azalışları için azalışın tamamını karşılayacak olan tutar bu

hesaba alacak "65* Diğer Faaliyetlerden Olağan Gider ve Zararlar" grubunda yer alan "654-' Karşılık Gidenleri" hesabına borç kaydedilir. Kendisine karşılık ayrılmış olan menkul kıymet elden, çıkarıldığında veya değer düşüklüğünün gerçekleşmemesi halinde bu hesaba borç kaydedilerek, karşılık tutarı "644-Konusu Kalmayan Karşılıklar Hesabı"na aktarılarak kapatılır.

1*- TİCARİ ALACAKLAR Bir yıl içinde paraya dönüşmesi öngörülen ve işletmenin ticari ilişkisi

nedeniyle ortaya çıkan senetli ve senetsiz alacaklar bu hesap grubunda gösterilir. Ticari ilişkilerden dolayı arta kuruluş, iştirak ve bağlı ortaklık­lardan olan alacaklar varsa, bu grupdaki ilgili hesapların ayrıntılarında açıkça gösterilir. Bü grupta aşağıdaki hesaplar yer alır.

— 5 7 -

120- ALICILAR Bu hesap, işletmenin faaliyet konusunu oluşturan mal ve hizmet

satışlarından kaynaklanan senetsiz alacaklarının izlenmedi .için kullanılır. işleyişi : Senetsiz alacağın doğması 11e bu hesaba borç, tahsil edilmesi

halinde (ödemeler, aktarmalar ve hesaben mahsuplar dahil) alacak kaydedilir. 121- ALACAK- SENETLERİ Bu hesap, işletmenin faaliyet konusunu oluşturan mal ve hizmet

satışlarından kaynaklanan senede bağlanmış alacaklarını kapsar. işleyişi : Alınan senet tutarları bu hesaba borç, tahsilinde ise alacak

kaydedilir. 122- ALACAK SENETLERİ REESKONTU (-) Bilanço, gününde, senetli alacakların tasarruf değeri ile

değerlenmesini sağlamak üzere alacak senetleri için ayrılan reeskont tutarları­nın izlenmesinde kullanılır.

İşleyişi : Hesaplanan reeskont tutarları bu hesaba alacak, "65- Diğer Faaliyet-

lerden Olağan Gider ve Zararlar" grubundaki "652<- Reeskont Faiz Giderleri Hesabı"na gider yazılır. İzleyen dönemde bu hesap "65- Diğer Faaliyetlerden Olağan Gelir ve Kârlar" grubundaki "642- Faiz Gelirleri Hesabı"na aktarılarak kapatılır.

123-124-«125-126- VERİLEN DEPOZİTO VE TEMİNATLAR İşletmece Üçüncü kişilere karşı bir işin yapılmasının üstlenilmesi

veya bir sözleşmenin ya da diğer işlemlerin karşılığı olarak geri alınmak üzere verilen depozito ve teminat niteliğindeki değerlerin izlendiği hesaptır.

İşleyişi : Verilen depozito ve teminatlar bu 'hesabın borcuna, geri alınanlar

veya hesaba sayılanlar alacağına kaydedilir. 127-128- .ŞÜPHELİ TİCARİ ALACAKLAR ödeme süresi geçmiş bu nedenle vadesi ,bir kaç defa uzatılmış veya

protesto edilmiş, yazı ile birden fazla istenmiş ya da dava veya icra safhasına aktarılmış senetli ve senetsiz alacakları kapsar.

— 58 —

işleyişi :

Tahsili şüpheli hale gelmiş olan alacaklar i l g i l i hesapların alacağı karşılığında bu hesaba borç yazılarak bu durumdaki alacaklar normal alacaklardan çıkarılır. Alacağın tahsili veya tahsil edilemeyeceğinin kesinleşmesi durumunda bu hesaba alacak kaydedilir.

129- ŞÜPHELİ TİCARİ ALACAKLAR KARŞILIĞI (-)

" 128- Şüpheli Ticari Alacaklar" için ayrılacak karşılıklarla, pera­kende satış yöntemi kullanarak bilanço gününden önceki iki hesap döneminde vadesinde tahsil edilemiyen alacakların i l g i l i dönemlerdeki toplam vadeli satışlara oranlarının ortalamasının değerleme dönemindeki vadeli satışlara uygu­lanması suretiyle bulunacak şüpheli alacaklar için ayrılan karşılıkları kapsar. Teminatlı alacaklarda karşılık, teminatı aşan kısım için ayrılır.

Bu hesap amaca uygun olarak böl bölümlenebilir.

İşleyişi :

Hesaplanan karşılık tutarı bu hesaba alacak, "654- Karşılık Giderleri" hesabına borç kaydedilir. Şüpheli alacağın tahsiline bağlı olarak, tahmin olunan •zararın kısmen ya da tamamen gerçekleşmemesi halinde, gerçekleşmeyen kısım "644-Konusu Kalmayan Karşılıklar Hesabı" alacağına devredilerek bu hesaba borç kaydedilir. Şüpheli alacağın tahsilinin imkansız olduğu kesinleştiği takdirde bu hesaba borç, i l g i l i hesaba da alacak kaydedilir. Gerçekleşen zararın ayrılan karşılıklardan fazla olması halinde, ayrılan karşılık kadar bu hesaba borç, zarar fazlası ise "681- Önceki Dönem Gider ve Zararları" hesabına borç, tahsil edilemeyen tutar, i l g i l i alacak hesabına alacak kaydolunur.

Perakende satış yönteminin uygulanması sonucunda bulunan, dönemin karşılık tutarının o tarihteki şüpheli alacaklar karşılığı tutarından az olması durumunda, aradaki fark "644- Konusu Kalmayan Karşılıklar Hesabı"na aktarılmak üzere bu hesaba borç yazılır.

Daha önce alacaklardan düşülen ve bu hesaba borç kaydedilen ala­cakların tahsili söz konusu olduğu takdirde, oluşlarına göre "671- önceki Dönem Gelir ve Kârlar" hesabına alınır.

13- DİĞER ALACAKLAR

Bu hesap grubu; herhangi bir ticari nedene dayanmadan meydana gelmiş ve en çok bir yıl içinde tahsil edilmesi düşünülen senetli, senetsiz alacaklar ile bu gruba ait şüpheli alacak ve şüpheli alacak karşılığının izlenmesini sağlar. Bu grup aşağıdaki hesaplardan oluşur.

130-

131- ORTAKLARDAN ALACAKLAR

İşletmenin esas faaliyet konusu dışındaki işlemleri dolaydı ile (ödünç verme ve benzer nedenlerle ortaya çıkan) ortaklarından alacaklı bulunduğu tutarların izlendiği hesaptır.

İşleyişi :

Alacağın doğması halinde hesaba borç, tahsili halinde ise alacak kaydedilir.

— 59 —

132- İŞTİRAKLERDEN ALACAKLAR

i ş l e t m e n i n esas faal iyet konusu d ı ş ı n d a k i i ş l e m l e r i d o l a y ı s ı 11e (ödünç verme ve benzer nedenlerle ortaya ç ı k a n ) i ş t i r a k l e r i n d e n olan a l a c a k l a r ı n ı kapsar.

I j l e y i ş l :

Bu hesaba; a l a c a ğ ı n doğması halinde b o r ç , t a h s i l i halinde ise alacak kayded i l i r .

133- BAĞLI ORTAKLIKLARDAN ALACAKLAR

i ş l e t m e n i n esas faa l iyet konusu d ı ş ı n d a k i i ş l e m l e r i d o l a y ı s ı i l e (ödünç verme ve benzer nedenlerle ortaya ç ı k a n ) b a ğ l ı o r t a k l ı k l a r d a n olan a l a c a k l a r ı n ı i ç e r i r .

i ş l e y i ş i :

Bu hesaba; a l a c a ğ ı n doğması halinde b o r ç , t a h s i l i halinde ise alacak kaydedi l i r .

134-

135- PERSONELDEN ALACAKLAR

i ş l e t m e y e dahil personel ve i ş ç i n i n i ş l e t m e y e olan ç e ş i t l i b o r ç l a r ı n ı kapsar.

i ş l e y i ş i :

Bu hesaba, a l a c a ğ ı n doğması halinde borç tahsi l 1 halinde ise alacak kayded i l i r .

136- DİĞER ÇEŞİTLİ ALACAKLAR

T icar i o lmay ıp y u k a r ı d a s a y ı l a n hesaplardan herhangi b ir ine dahil edilemeyen a l a c a k l a r ı n i z l e n d i ğ i h e s a p t ı r .

i ş l e y i ş i :

i ş l e t m e lehine doğan alacaklar bu hesaba b o r ç ; t a h s i l a t l a r alacak kayded i l i r .

137- DİĞER ALACAK SENETLERİ REESKONTU (-)

B i l a n ç o gününde, bu grupta b e l i r t i l e n senetli a l a c a k l a r ı n tasarruf d e ğ e r i i l e d e ğ e r l e n m e s i n i sağlamak ü z e r e alacak senetleri i ç i n a y r ı l a n reeskont t u t a r l a r ı bu hesapta i z l e n i r .

i ş l e y i ş i :

Hesaplanan reeskont t u t a r l a r ı bu hesaba alacak, "652- Reeskont Faiz Gider l er i Hesabı"na gider y a z ı l ı r , izleyen dönemde bu hesap "642- Faiz G e l i r l e r i Hesab ı"na a k t a r ı l a r a k k a p a t ı l ı r .

138- ŞÜPHELİ DİĞER ALACAKLAR

Ödeme s ü r e s i geçmiş bu nedenle vadesi bir kaç defa u z a t ı l m ı ş veya protesto e d i l m i ş , y a z ı i l e birden fazla i s t e n m i ş ya da dava veya i cra s a f h a s ı n a a k t a r ı l m ı ş senetl i ve senetsiz d i ğ e r a l a c a k l a r ı kapsar.

işleyişi

Tahsili şüpheli hale gelen diğer alacaklar i l g i l i hesapların alacağı karşılığında bu hesaba borç yazılarak, sağlam alacaklardan çıkarılması sağlanır. Alacağın tahsili veya tahsil edilemeyeceğinin kesinleşmesi durumunda bu hesaba alacak kaydedilir.

139- ŞÜPHELİ DİĞER ALACAKLAR KARŞILISI (-)

Senetli ve senetsiz şüpheli'diğer alacakların tahsil edilememe ihtima­linin kuvvetlenmiş olması halinde, bu tür risklerin giderilmesini sağlamak üzere ayrılan karşılıkları kapsar. Teminatlı alacaklarda karşılık, teminatı aşan kısım için kullanılır.

İşleyişi :

Hesaplanan karşılık tutarı bu hesaba alacak, "654- Karşılık Giderleri Hesabı"na borç kaydedilir. Şüpheli alacağın tahsiline bağlı olarak, tahmin olunan zararın kısmen ya da tamamen gerçekleşmemesi halinde; gerçekleşmeyen kısım "644-Konusu Kalmayan Karşılıklar Hesabı"na alacak kaydolunarak bu hesaba borç yazı­lır. Şüpheli alacağın tahsilinin imkansız olduğu kesinleştiği takdirde bu hesaba borç, i l g i l i hesaba da alacak kaydedilir. Gerçekleşen zararın ayrılan karşılıklardan fazla olması halinde, ayrılan karşılık kadar bu hesaba, zarar fazlası ise "681- önceki Dönem Gider ve Zararları Hesabı"na borç yazılır. Tahsil edilemeyen tutar ise i l g i l i alacak hesabına alacak kaydolunur.

Daha önce alacaklardan düşülen ve bu hesaba borç kaydedilen alacakların tahsili söz konusu olduğu takdirde, oluşlarına göre "671- Önceki Dönem Gelir ve Karları Hesabı'na alınır.

14-

15- STOKLAR

Bu grup, işletmenin satmak üretimde kullanmak veya tüketmek amacıyla edindiği, ilk madde ve malzeme, yarı mamul, mamul, ticari mal, yan ürün. artık ve hurda gibi bir yıldan az bir sürede kullanılacak olan veya bir yıl içerisinde nakde çevrilebileceği düşünülen varlıklardan oluşur. Faturası gelmemiş stoklar i l g i l i bulundukları kalemin içinde gösterilir. Bu grupta yer alan hesaplar aşağıdaki gibidir.

150- İLK MADDE VE MALZEME

üretimde veya diğer faaliyetlerde kullanılmak üzere işletmede bulun­durulan hammadde, yardımcı madde, işletme malzemesi, ambalaj malzemesi ve diğer malzemelerin izlendiği hesaptır.

i ş l e y i ş i :

Satın alındıkları ya da üretildikleri maliyet bedelleri ile bu hesabın borcuna, üretime verildiğinde, tüketildiğinde, satıldığında veya devredildiğinde ise hesabın alacağına kaydedilir.

151- YARI MAMULLER-ÜRETIM

Henüz tam mamul haline gelmemiş ancak direkt ilk madde ve malzeme ile direkt işçilik ve genel üretim giderlerinden belli oranlarda pay almış üretim aşamasındaki mamullerin izlendiği hesaptır.

— 61 —

İ ş l e y i ş i :

Maliyet dönemi sonunda direkt ilk madde ve malzeme, direkt işçilik ve genel üretim giderleri tutarları kadar bu hesap borçlandırılır. Üretimi tamamla­nanların maliyet tutarı bu hesabın alacağı karşılığında i l g i l i stok hesaplarına aktarılır.

152- MAMULLER

Üretim çalışmaları sonunda elde edilen ve satışa hazır hale gelmiş bulunan mamullerin izlendiği hesaptır.

İşleyişi :

Bu hesap, üretimi tamamlanan mamullerin ambarlara alınmasıyla borçlandırılır. Satılması veya herhangi bir nedenle ambardan çekilmesi ile alacaklandırılır.

153- TİCARİ MALLAR

Herhangi bir değişikliğe tabi tutulmadan satmak amacı 11e işletmeye alınan ticari mallar (emtia) ve benzeri kalemler bu hesapta yer alır.

i ş l e y i ş i :

Satın alınan ticari mallar (emtia) maliyet bedeli 11e bu hesaba borç, satılması veya herhangi bir nedenle ambardan çekilmesinde ise maliyet bedeli ile alacak kaydedilir.

154-

155- ,

156-

157- DİĞER STOKLAR

Yukarıdaki stok kalemlerinin hiç birinin kapsamına alınmayan Ürün, artık ve hurda gibi kalemler bu hesap grubunda yer alır.

i ş l e y i ş i :

Elde edilen bu stoklar maliyet bedeli ile hesaba borç. satıldığında, devredildiğinde veya kullanıldığında alacak kaydedilir.

158- STOK DEğER DÜŞÜKLÜĞÜ KARŞILIĞI (-)

Bu hesap, yangın, deprem, su basması gibi doğal afetler ve bozulmak, çürümek, kırılmak, çatlamak, paslanmak, teknolojik gelişmeler ve moda değişiklikleri nedenleriyle stokların fiziki ve ekonomik değerlerinde önemli azalışların ortaya çıkması veya bunların dışında diğer nedenlerle stokların piyasa fiyatlarında düşmelerin meydana gelmesi dolayısıyla, kayıpları karşılamak üzere ayrılan karşılıkların izlendiği hesaptır.

i ş l e y i ş i :

Stok değer düşüklüğü tespit edildiğinde "654- Karşılık Giderleri Hesa-bı"mn borcu karşılığında bu hesaba alacak kaydedilir. Karşılık ayrılan stok kaleminin işletme içinde kullanılması ya da satılması halinde; i l g i l i stok hesa­bının alacağı ile karşılaştırılarak, daha önce ayrılan karşılık "644- Konusu Kalmayan Karşılıklar Hesabı"na aktarılarak kapatılır.

— 62 —

159- VERİLEN SİPARİŞ AVANSLARI

Yurt içinden ya da yurt dışından satın alınmak Üzere siparişe bağlanan

stoklarla i l g i l i olarak yapılan avans ödemelerinin izlendiği hesaptır.

işleyiş :

Yapılan ödemeler bu hesaba borç, malın teslimi üzerine alacak

kaydedilir.

16-

17-

18- GELECEK AYLARA AÎT GİDERLER

6u grup, içinde bulunulan dönemde ortaya ç ı k a n , ancak gelecek dönemlere a i t olan giderler i l e faaliyet dönemine alt olup da kesin borç kaydı hesap döne­minden sonra yapılacak gelirlerden oluşur. Bu grup hesapları aşağıdaki g i b i d i r .

180- GELECEK AYLARA AİT GİDERLER

Bu hesap, peşin ödenen ve cari dönem içinde i l g i l i gider hesaplarına

kaydedilmemesi gereken, gelecek döneme ait giderleri izlemek için kullanılır.

işleyişi :

Gelecek aylarda i l g i l i gider ve maliyet hesaplarına borç kaydedilecek

peşin olarak ödenen g i d e r l e r , bu hesabın borcuna kaydedilir. Gelecek aylarda bu

hesaba alacak verilmek suretiyle i l g i l i gider hesabına aktarılır.

181- GELİR TAHAKKUKLARI

üçüncü kişilerden t a h s i l i ya da bunlar hesabına kesin borç kaydı hesap döneminden sonra yapılacak g e l i r l e r i n , içinde bulunan döneme ait olan kısımlarının izlendiği hesaptır.

İşleyişi :

Dönem sonlarında, döneme alt olarak hesaplanacak tutarlar i l g i l i hası­

lat ve gelir hesapla ı karşılığında bu hesaba borç kaydedilir. Sonraki dönemde,

alacakların kesinleşmesiyle hesaptaki tutarlar bu hesabın alacağına karşılık

i l g i l i hesapların borcuna geçirilerek kapatılır.

19- DiĞER DÖNEN VARLIKLAR

Yukarıda belirtilen bölümlere girmediği için özellikle kendi bölümlerinde

tanımlanmamış olan diğer dönen varlık kalemleri bu grupta yer alı r . Bu grupta

yer alan hesaplar aşağıdaki g i b i d i r .

190-

191- İNDİRİLECEK KDV

Her türlü mal ve hizmetin satın alınması sırasında satıcılara ödenen katma değer vergisinin kaydedildiği ve izlendiği h e s a p t ı r .

işleyişi :

Mal ve hizmet alımlarında indirilecek katma değer vergisi bu hesaba b o r ç . mevzuat gereği yapılabilecek indirimler ve hesaba yapılan düzeltmeler ala­cak kaydedilir.

— 63 —

192- DiğER KDV

teşvikli yatırıp mallarının ,ithalinde ödenmesi gerektiği halde Ödenmeyip, fiilen indirilmesinin mümkün olacağı tarihe kadar ertelenen katma değer vergisinin ertelemenin bir yıl içinde olması halinde kaydedildiği ve izlendiği hesaptır.

İ ş l e y i ş i :

Teşvikli yatırım mallarının ithalinde, gümrük idareleri tarafından tarh ve tahakkuk ettirilerek ertelenen katma değer vergisi pasifteki i l g i l i hesabın alacağı mukabili bu hesaba borç kaydedilir.

193- PEŞİN ÖDENEN VERGİLER VE FONLAR

Mevzuat gereğince peşin ödenen gelir, kurumlar ve diğer vergiler ile fonların kayıt ve takip edildiği hesaptır.

İ ş l e y i ş i ;

Mevzuatın belirlediği dönemler -itibariyle peşin ödenen gelir, kurumlar ve diğer vergiler ile fonlar, bu hesaba borç yazılır. Yıl sonunda tahakkuk ede­cek gelir veya kurumlar vergisi ile fin karşılıklarından yapılacak olan indirimi teminen "37- Borç ve Gider Karşılıkları grubunda bulunan "371- Dönem Kârının Peşin Ödenen Vergi ve Diğer Yükümlülükleri Hesabı" borcuna aktarılır. Ancak aktarılacak tutar "370- Dönem K â n Vergi ve Diğer Yasal Yükümlülük Karşılıkları HeSabı"nın tutarından fazla olamaz. Aktarılamayan tutar, dönem sonunda bu hesa­bın bakiyesi olarak kalır.

194-

195-

196- PERSONEL AVANSLARI

Personele, işletme adına yaptırılacak hizmet ve giderleri karşılamak üzere verilen iş avansları, personel ve işçilere maaş, ücret ve yolluklarına mahsuben önceden ödenen avansların izlendiği hesaptır.

i ş l e y i ş i

Yapılan ödemeler bu hesaba borç; nakden iadeler ile istihkaklardan kesilEn tutarlar ve tevdi edilen belgeler tutarı alacak kaydedilir.

197- SAYIM VE TESELLÜM NOKSANLARI

Sayımlar sonucunda tespit edilen kasa', stok ve maddi duran varlıklar noksanlarıyla, tesellüm sırasında ortaya çıkan noksanların geçici olarak kayıt ve izleneceği hesaptır.

i ş l e y i ş i :

Noksanlığın ortaya çıkması ile hesaba borç, sorumlularından tahsili veya zarar kaydedilmesi halinde ise alacak kaydedilir.

198- DİĞER ÇEŞİTLİ DÖNEN VARLIKLAR

Bu hesap grubu içerisinde sayılanların dışında kalan diğer çeşitli dönen varlıkların izlendiği hesaptır.

— 64 —

199- DİĞER DÖNEN VARLIKLAR KARŞILISI (-)

Yıl sonunda i l g i l i kesin hesaplarına aktarılması imkanı bulunmayan kasa, stok ve maddi duran varlık sayım noksanları tutarının, sayım fazlaları tutarının üstünde olması halinde fark kadar ayrılacak karşılıkları kapsar.

İşleyişi :

Ayrılan karşılık tutan bu hesaba alacak "654- Karşılık Giderleri Hesabı"na borç kaydedilir, karşılık nedeninin gerçekleşmesi halinde "197- Sayım ve Tesellüm Noksanları Hesabı"karşılığında bu hesaba borç kaydedilir.

2- DURAN VARLIKLAR

Bu ana hesap grubu; bir yıldan veya bir normal faaliyet döneminden daha uzun sürelerle, işletme faaliyetlerinin gerçekleştirilmesi için kullanılmak amacıyla elde edilen ve ilke olacak bir yılda veya normal faaliyet dönemi içinde paraya çevrilmesi veya tüketilmesi öngörülmeyen varlıkları kapsar. Duran Varlıklar, Ticari Alacaklar, Diğer Alacaklar, Malî Duran Varlıklar, Maddi Duran Varlıklar,'Maddi Olmayan Duran Varlıklar, Özel Tükenmeye Tabi Varlıklar, Gelecek Yıllara Ait Giderler ve Gelir Tahakkukları ve Diğer Duran Varlıklar olarak bölümlenir,

20-

21-

22- TİCARİ ALACAKLAR

Bu grupta bir yıldan fazla uzun vadeli senetli ve senetsiz ticari alacaklar izlenir. Vadesi bir yılın altına düşenler, dönen varlıklar içerisindeki i l g i l i hesaplara aktarılır. Ticari ilişkilerden dolayı ana kuruluş iştirak ve bağlı ortaklıklardan olan alacaklar varsa, bu grupdaki i l g i l i hesapların ayrıntılarında gösterilir. Bu grupda aşağıdaki hesaplar yer alır.

220- ALICILAR

Işletmenin faaliyet konusunu Oluşturan mal ve hizmet satışlarından kaynaklanan senetsiz alacakları ifade eder.

221- ALACAK SENETLERİ

işletmenin faaliyet konusunu oluşturan mal ve hizmet satışlarından kaynaklanan senede bağlanmış alacakları ile diğer her türlü senetli alacakları ifade eder.

222- ALACAK SENETLERİ REESKONTU (-)

Bilanço gününde, senetli alacakların tasarruf değeriyle değerlenmesini sağlamak amacı ile alacak senetleri için ayrılan reeskont tutarlarının izlenmesinde kullanılır. Alacak Senetleri için ayrılan reeskont tutarları, "Alacak Senetleri" hesabının altında bir indirim kalemi olarak gösterilir.

223-

224-

225-

— 65 —

226- VERİLEN DEPOZİTO VE TEMİNATLAR

işletmede, üçüncü kişilere karşı bir işin yapılmasının üstlenilmesi ve bir akid'in karşılığı olarak, geri alınmak üzere verilen, bir yıldan uzun süreli depozito ve teminat niteliğindeki değerlerin izlendiği hesaptır.

227-

228-

229- ŞÜPHELİ ALACAKLAR KARŞILISI (-)

Perakende satış yöntemi kullanarak bilanço gününden önceki iki hesap döneminde vadesinde tahsil edilemeyen alacakların i l g i l i dönemlerdeki toplam Vadeli satışlara oranlarının ortalamasının değerleme dönemindeki vadeli satışlara uygulanması suretiyle bulunacak şüpheli alacaklar için ayrılan karşılıkları kapsar. Teminatlı alacaklarda karşılık teminatı aşan kısım için ayrılır. "129- Şüpheli Ticari Alacaklar Karşılığı Hesabı" gibi çalışır.

23- DiĞER ALACAKLAR

Herhangi bir ticari işleme dayanmadan meydana gelmiş ve bir yıldan uzun sürede tahsil edilmesi düşünülen alacakları kapsar. Vadesi bir yılın altına düşenler dönen varlıklar içerisindeki i l g i l i hesaplarına aktarılır. Bu grupta aşağıdaki hesaplar yer-alır.

230- ORTAKLARDAN ALACAKLAR

işletmenin esas faaliyet konusu dışındaki işlemleri dolayısı ile (ödünç verme ve benzer nedenlerle ortaya çıkan) ortaklardan alacaklı bulunduğu tutarların izlendiği hesaptır.

231- İŞTİRAKLERDEN ALACAKLAR

işletmenin, esas faaliyet konusu dışındaki işlemleri dolayısı ile (ödünç verme ve benzer nedenlerle ortaya çıkan) iştiraklerinden olan alacaklarını içerir,

232- BAŞLI ORTAKLIKLARDAN ALACAKLAR

işletmenin, esas faaliyet konusu dışındaki işlemleri dolayısı ile (ödünç verme ve benzer nedenlerle ortaya çıkan) bağlı ortaklıklarından olan ala­caklarını kapsar.

233-

234-

235- PERSONELDEN ALACAKLAR

İşletme topluluğuna dahil personel ve işçinin, işletmeye olan uzun vadeli çeşitli borçlarını kapsar. Bunlara verilen avanslar bu hesapta izlenmez.

236- DİĞER ÇEŞİTLİ ALACAKLAR

Ticari olmayan ve yukarıda sayılan hesaplardan herhangi birine dahil edilemeyen alacakların izlendiği hesaptır.

— 66 —

237- DİĞER ALACAK SENETLERİ REESKONTU (-)

Bilanço gününde,'diğer alacaklar grubundaki senetli alacakların değerlenmesini sağlamak amacı ile alacak senetleri için ayrılan reeskont tutarlarının izlenmesinde kullanılır.

238-

239- ŞÜPHELİ DİĞER ALACAKLAR KARŞİLİĞİ (-)

Senetli ve senetsiz uzun vadeli şüpheli diğer alacakların tahsil edilememe ihtimalinin kuvvetlenmiş olması durumunda, bu tür risklerin

giderilmesini önlemek üzere ayrılan karşılıkları kapsar. Teminatlı alacaklarda karşılık teminatı aşan kısım için kullanılır.

Ticari Alacaklar 11e Diğer Alacaklar Hesap Gruplarının i ş leyiş leri

Yukarıdaki alacak hesaplarının herbirinin tanımı, bölümlenmesi erimesi, işleyişi, değerlemesi dönen varlıklar içerisinde yer alan i l g i l i alacak hesaplarında olduğu gibidir.

24- MALI DURAN VARLIKLAR

Uzun vadeli amaçlarla veya yasal zorunluluklar nedeniyle elde tutulan uzun vadeli menkul kıymetlerle veya paraya dönüşme niteliğini kaybetmiş uzun vadeli menkul kıymetler bu grupta izlenir. Ayrıca, diğer bir işletmeye veya bağlı ortaklığa ortak olmak amacıyla edinilen sermaye payları da bu grupta yer alır. Bu grup aşağıdaki hesapları kapsar.

240- BAĞLI MENKUL KIYMETLER

İştiraklerdeki sermaye payları hesabında aranan asgari yüzdeleri taşımadığı için iştirakler hesabında izlenemeyen, ancak uzun vadede elde tutulması amaçlanan hisse senetleri ile hisse senetleri dışında kalan ve uzun vadeli amaçlarla veya yasal zorunluluklarla veya paraya dönüşme niteliği kaybolduğu için elde tutulan menkul kıymetler bu hesapta izlenir.

işleyişi :

Bu menkul kıymetler elde edildiğinde veya bu gruba devredilmesi gerektiğinde "240- Bağlı Menkul Kıymetler Hesabı"na borç, elden çıkarıldığında bu hesaba alacak kaydedilir.

241- BAĞLI MENKUL KIYMETLER DİĞER DÜŞÜKLÜĞÜ KARŞlLlSl (-)

Bağlı menkul kıymetlerin; borsa veya piyasa değerlerinde önemli ölçüde ya da sürekli olarak değer azalması olduğu tespit edildiğinde; ortaya çıkacak zararların karşılanması amacı ile ayrılması gereken karşılıkların izlendiği hesaptır.

işleyişi :

Dönen varlıklar grubundaki "119- Menkul Kıymetler Değer Düşüklüğü Karşılığı Hesabı"nda açıklanmıştır.

242- İŞTİRAKLER

işletmenin, doğrudan veya dolanlı olarak di ğer, .şirketlerin yönetimine ve ortaklık politikalarının belirlenmesine katılmak üzere 'edindiği hisse senetleri veya ortaklık paylarının izlendiği hesaptır. İştirakler hesabı, bir ortaklıktaki en fazla % 50 oranında olan sermaye payları veya oy haklarının izlenmesinde kullanılır.

- 6 7 -

İş t i rak e d i l e n o r t a k l ı k l a r d a i ş t i r a k i l i ş k i s i n d e n bahsedebilmek i ç i n sermaye pay ı d i k k â t e , a l ı n m a k s ı z ı n sahip o lunan oy hakk ı veya y ö n e t i m e k a t ı l m a h a k k ı n ı n en az £ . 1 0 o r a n ı n d a b u l u n m a s ı g e r e k i r .

İ ş l e y i ş i :

İ ş t i r a k i ç i n sermaye t a a h h ü t ü n d e b u l u n u l d u ğ u n d a veya h i s s e senedi e d i n i l d i ğ i n d e hesaba b o r ç , e lden ç ı k a r ı l m a l a r ı n d a a lacak k a y d e d i l i r .

243- İŞTİRAKLERE SERMAYE TAAHHÜTLERİ (- )

i ş t i r a k l e r l e i l g i l i sermaye t a a h h ü t l e r i n i n i z l e n d i ğ i h e s a p t ı r .

İ ş l e y i ş i :

i ş t i r a k için sermaye t a a h h ü d ü n d e b u l u n u l d u ğ u n d a "242- İ ş t i r a k l e r H e s a b ı " ! k a r ş ı l ı s ı n d a bu hesaba a l a c a k , t a a h h ü t y e r i n e g e t i r i l d i k ç e de hesaba b o r ç k a y d e d i l i r .

244- İŞTİRAKLER SERMAYE PAYLARI DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ KARŞILISI ( - )

İ ş t i r a k p a y l a r ı n ı n borsa .veya p i y a s a d e ğ e r i n d e s ü r e k l i ya da öneml i Ölçüde , meydana, g e l e n değer a z a l m a l a r ı n ı n i z l e n d i ğ i h e s a p t ı r .

İ ş l e y i ş i

A y r ı l m a s ı k a r a r l a ş t ı r ı l a n d e ğ e r azalma k a r ş ı l ı k l a r ı "654- K a r ş ı l ı k G i d e r l e r i H e s a b ı " n a g i d e r k a y d ı s u r e t i y l e bu hesaba a l a c a k ; k e n d i s i n e k a r ş ı l ı k a y r ı l m ı ş o l a n i ş t i r a k p a y ı e l d e n ç ı k a r t ı l d ı ğ ı n d a veya d e ğ e r d ü ş ü k l ü ğ ü n ü n g e r ç e k l e ş m e m e s i h a l i n d e i s e "644- Konusu Kalmayan K a r ş ı l ı k l a r Hesab1"na g e l i r k a y d ı s u r e t i y l e hesaba b o r ç k a y d e d i l i r . '

245- BAĞLI ORTAKLIKLAR

i ş l e t m e n i n d o ğ r u d a n veya d o l a y l ı o l a r a k y ü z d e 50 o r a n ı n d a n f a z l a s e r ­maye ya da oy h a k k ı n a veya en az bu oranda y ö n e t i m ç o ğ u n l u ğ u n u seçme h a k k ı n a s a h i p o l d u ğ u i ş t i r a k l e r i n sermaye p a y l a r ı n ı n i z l e n d i ğ i h e s a p t ı r . B a ğ l ı o r t a k l ı ğ ı n s a h i p l i ğ i n i n b e l i r l e n m e s i n d e y u k a r ı d a k i k ı s t a s l a r d a n , y ö n e t i m ç o ğ u n l u ğ u n u seçme h a k k ı , esas a l ı n ı r . .

i ş l e y i ş i :

B a ğ l ı o r t a k l ı k 1ç1n sermaye, t a a h h ü d ü n d e b u l u n u l d u ğ u n d a veya h i s s e sened i e d i n i l d i ğ i n d e hesaba b o r ç , o r t a k l ı k p a y l a r ı n ı n e lden ç ı k a r ı l m a s ı y l a a l a ­cak k a y d e d i l i r .

246- BAĞLI ORTAKLIKLARA SERMAYE TAAHHÜTLERİ ( - )

B a ğ l ı o r t a k l ı k l a r l a i l g i l i sermaye t a a h h ü t l e r i n i n i z l e n d i ğ i h e s a p t ı r .

İ ş l e y i ş i :

B a ğ l ı o r t a k l ı k i ç i n sermaye t a a h h ü d ü n d e b u l u n u l d u ğ u n d a "245- B a ğ l ı O r t a k l ı k l a r H e s a b ı " k a r ş ı l ı ğ ı n d a bu hesaba a l a c a k , t a a h h ü t y e r i n e g e t i r i l d i k ç e de hesaba b o r ç k a y d e d i l i r .

247- i B A Ğ L İ ORTAKLIKLAR SERMAYE PAYLARI DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ KARŞILISI ( - )

B a ğ l ı o r t a k l ı ğ a i ş t i r a k p a y l a r ı n ı n borsa Veya p i y a s a d e ğ e r i n d e , s ü r e k l i y a da öneml i Ö l ç ü d e meydana ge len değer a z a l m a l a r ı n ı n i z l e n d i ğ i h e s a p t ı r .

— 68 —

işleyişi :

Ayrılması kararlaştırılan değer azalma karşılıkları, "654- Karşılık Giderleri Hesabı"nâ gider kaydı suretiyle bu Hesaba alacak; kendisine karşılık^ ayrılmış olan bağlı ortaklık sermaye payı elden çıkartı ldiğında veya değer düşük­lüğünün gerçekleşmemesi halinde ise "644- Konusu Kalmayan Karşılıklar Hesabı"na alacak kaydı suretiyle hesaba borç kaydedilir.

248- DİGER MALİ DURAN VARLIKLAR

Yukarıda belirtilen hesapların hiçbirinin kapsamına girmeyen özellikle kendi bölümlerinde tanımlanmayan diğer mali duran varlıkların izlendiği hesaptır.

249- DİĞER MALİ DURAN VARLIKLAR KARŞILIĞI'(-)

Diğer mali duran varlıkların değerinde, sürekli ya da önemli 'ölçüde meydana gelen değer azalmalarının izlendiği hesaptır.

25- MADDI DURAN VARLIKLAR

işletme faaliyetlerinde kullanılmak üzere edinilen ve tahmini yararlanma süresi bir yıldan fazla olan fiziki varlık kalemlerinin ve bunlarla i l g i l i birikmiş amortismanların izlendiği hesap grubudur. Bu grupda aşağıdaki hesaplar yer alır.

250- ARAZİ VE ARSALA»

işletmeye ait her türlü arazi .ve arsaların izlendiği hesaptır.

E51- YERALTI VE YERÜSTÜ DÜZENLERİ

Herhangi bir işin gerçekleşmesini sağlamak veya kolaylaştırmak için; yeraltında veya yerüstünde inşa edilmiş her türlü yol, hark, köprü, tünel, bölme, sarnıç, iskele vb. yapıların izlendiği hesaptır.

252- BİNALAR

Bu hesap işletmedin her- türlü binaları ve bunların ayrılmaz parçalarının izlendiği hesaptır.

253- T E S İ S , M A K Î N A VE CİHAZLAR

üretimde kullanılan her tü m ü makine, tesis ve cihazlar ile bunların eklentileri ve bu amaçla kullanılan taşıma gereçlerinin (Konveyör, Forklift vb) izlendiği hesaptır. 8u hesap kullanım amaçlarına ve makine çeşitlerine göre bölümlenebilir.

254- TAŞITLAR

İşletme faaliyetlerinde kullanılan tüm taşıtların izlendiği hesaptır. Ulaştırma sektörümle hizmet üretimi amacıyla kullanımda olan tüm taşıt araçları dâ bu hesapta izlenir. Ancak, ulaştırma sektöründe ana.üretimde kullanılan taşıt araçlarının toplam tutarı bilanço dipnotlarında gösterilir.

255- DEMİRBAŞLAR

işletme faaliyetlerinin yürütülmesinde kullanılan her türlü büro makine ve cihazları ile döşeme, masa, koltuk, dolap, mobilya gibi maddi varlıkların izlendiği hesaptır.

— 69 —

256- DİĞER MADDİ DURAN VARLIKLAR

Yukarıda belirtilen hesapların hiçbirinin kapsamına girmeyen özellikle kendi bölümlerinde tanımlanmayan diğer maddi duran varlıkların izlendiği hesaptı r.

İşleyişleri :

Maddi duran varlıklar hesapları satınalma, devir, inşa veya imal bedel­leriyle borçlandırılır. Satılan, devredilen; Kullanma yeteneğini kaybedenler ise, alacak kaydi ile hesaplardan çıkarılır.

257- BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR (->

Maddi duran varlık bedellerinin, kullanılabilecekleri süre içerisinde hesaben yokedllebilmesini Sağlamak amacıyla kullanılan hesaptır.

i ş l e y i ş i :

Ayrılan amortismanlar i l g i l i gider hesapları karşılığında bu Hesaba alacak; satılan, devredilen, kullanma yeteneğini kaybedenler ise hesaba borç, i l g i l i varlık hesabına da alacak kaydedilir.

258- YAPILMAKTA OLAN YATIRIMLAR

işletmede, yapımı süren ve tamamlandığında i l g i l i maddi duran varlık hesabına aktarılacak olan, her türlü madde ve malzeme ile işçilik ve genel giderlerle i l g i l i harcamaların izlendiği hesaptır.

İşleyişi :

Yapılmakta olan yatırım projelerine, direkt ve endirekt şekilde gelen harcamalar bu hesaba borç: tamamlanan yatırım bedelleri i l g i l i maddi duran varlık hesabına borç kaydedilerek, bu hesaba alacak kaydedilir,

259- VERİLEN AVANSLAR

Yurt içinden veya yurt dışından satınalınmak üzere sipariş edilen maddi duran varlıklarla i l g i l i olarak yapılan avans ödemelerinin izlendiği hesaptır. Sipariş avansıyla ilgili giderleri de kapsar.'

İsteyişi :

Ödeme yapıldığında hesaba borç: sipariş edilen malzeme teslim alın­dığında i l g i l i hesabın borcu karşılığında bu hesaba alacak kaydedilir.

26- MADDİ OLMAYAN DURAN VARLIKLAR

Herhangi bir fiziksel varlığı bulunmayan ve işletmenin belli bir şekilde yararlandığı veya yararlanmayı beklediği aktifleştirilen giderler ile belli koşullar altında hukuken himaye gören haklar ve şerefiyelerin izlendiği hesap grubudur.

260- HAKLAR

imtiyaz patent,-lisans, ticari marka ve ünvan gibi bir bedel ödenerek elde edilen bazı hukuki tasarruflar ile kamu otoritelerinin işletmeye belirli alanlarda tanıdığı kullanma, yararlanma gibi yetkiler dolayısiyle yapılan har­camaları kapsar.

i ş l e y i ş i

Edinilen haklar, maliyet bedelleri ile bu hesaba borç kaydedilir. Yararlanma süreleri içerisinde, yararlanma sürelerinin belli olmaması durumunda, 5 yıllık sürede eşit taksitlerle itfa olunarak yok edilir.-

261- ŞEREFİYE

Bu hesap, bir işletme devral mirken katlanılan maliyet ile söz konusu işletmenin rayiç bedelle hesaplanan net varlıklarının (öz varlık) değeri arasındaki olumlu farkların izlenmesinde kullanılır. Şerefiye hesaplanırken rayiç bedelin tespit edilmemesi halinde, net defter değeri esas alınır.

işleyişi :

ödenen şerefiye bedellerinin tamamı bu hesabın borcuna kaydolunur. Yok edilmeleri amortisman yoluyla 5 yıl içinde eşit taksitlerle yapılır.

262- KURULUŞ VE ÖRGÜTLENME GİDERLERİ

işletmenin kurulması, yeni bir şubenin açılması, işlerin sürekli olarak genişletilmesi için yapılan ve karşı ığında maddi bir değer elde edilmeyen giderlerin aktif leştirilmeleri durumunda izlendiği hesaptır.

i ş l e y i ş i :

Maliyet değerleri ile bu hesaba borç kaydedilir. Yokedilmeleri amortis­man yolu ile olur. Genelde beş yılda eşit taksitlerle itfa olunarak yok edilir.

263- ARAŞTIRMA VE GELlŞTÎRME GİDERLERİ

işletmede yeni ürün ve teknolojiler oluşturulması mevcutların gelişti­rilmesi ve benzeri amaçlarla, yapılan her türlü harcamalardan, aktifleştirilen kısmının izlendiği hesaptır.

i ş l e y i ş i :

Maliyet değerleri ile bu hesaba borç kaydedilir. 5 yıl içinde eşit taksitlerle itfa edilerek yok edilir.

264- ÖZEL MALİYETLER

Kiralanan gayri menkullerin geliştirilmesi veya ekonomik değerinin sürekli olarak artırılması amacıyla yapılan giderler ile (normal bakım, onarım ve temizleme giderleri hariç) bu gayrimenkulun kullanılması için yapılıp kira süresinin sonunda nal sahibine bırakılacak olan, varlıkların bedellerini kapsar.

i ş l e y i ş i :

Yapılan harcamalar hesaba borç kaydedilir. Hu harcamalar kira süresi içerisinde, kira süresinin beş yıldan fazla olması durumunda da beş yılda eşit tutarlarla, amorti ed i l i r .

26S-

266-

267- DÎĞER MADDİ OLMAYAN DURAN VARLIKLAR

Yukarıda sayılanların dışında kalan diğer maddi olmayan duran varlık kalemlerinin izlendiği hesaptır.

— 71 —

268- BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR ( - )

Maddi olmayan duran v a r l ı k b e d e l l e r i n i n , k u l l a n ı l a b i l e c e k l e r i s ü r e i ç e r i s i n d e y o k e d i l e b i l m e s i n i saklamak a m a c ı y l a k u l l a n ı l a n h e s a p t ı r .

i ş l e y i ş i :

A y r ı l a n a m o r t i s m a n l a r , i l g i l i q1der h e s a p l a r ı k a r ş ı l ı ğ ı n d a bu hesaba a l a c a k ; k u l l a n ı m h a k k ı sona e r e n l e r ya da e lden ç ı k a r ı l a n l a r hesaba b o r ç , i l g i l i v a r l ı k h e s a b ı n a a l a cak k a y d e d i l i r .

269- VERİLEN AVANSLAR

Maddi olmayan duran v a r l ı k l a r l a i l g i l i o l a r a k gerek y u r t i ç i , gerekse y u r t d ı ş ı n d a k i k i ş i ve k u r u l u ş l a r a y a p ı l a n avans ö d e m e l e r i n i n i z l e n d i ğ i h e s a p t ı r .

İ ş l e y i ş i :

ödeme y a p ı l d ı ğ ı n d a hesaba b o r ç ; v a r l ı k l a r e lde e d i l d i ğ i n d e i l g i l i hesa­b ı n borcu k a r ş ı l ı ğ ı n d a bu hesaba a l acak k a y d e d i l i r .

27 - ÖZEL TÜKENMEYE TABI VARLIKLIR

B e l i r l i b i r maddi v a r l ı k l a çok y a k ı n d a n i l g i l i bulunan veya tamamen t ü k e t i m e t a b i v a r l ı k l a r i ç i n y a p ı l a n , ü r e t i m ç a l ı ş m a l a r ı n ı n zaman ve y o ğ u n l u ğ u i l e s ı n ı r l ı b i r ömre sah ip o l an g i d e r l e r i i ç e r i r .

270-

271- ARAMA GİDERLERİ

Arama amac ı i l e y a p ı l a n ve bununla i l g i l i g i d e r l e r i n i z l e n d i ğ i h e s a p t ı r . Maden y a t a ğ ı n ı n i ş l e t m e y e n e e l v e r i ş l i o lup o l m a d ı ğ ı n ı n b e l i r l e n m e s i ve g i r i ş n o k t a l a r ı n ı n s a p t a n m a s ı i ç i n , i ş l e t m e y e geçmeden ö n c e y a p ı l a n arama g i d e r l e r i i l e p e t r o l a r a ş t ı r m a s ı i l e i l g i l i o l a r ak a r a z i n i n yerden ve havadan ( t o p o g r a f i k , j e o l o j i k , j e o f i z i k , j e o ş i m i k v b . ) i nce l enmes ine ve g e r e k l i i ş l e m , deneyim ve j e o l o j i k b i l g i almak amacı i l e y a p ı l a n sondaj g i d e r l e r i g i b i y a p ı l a n ha rcamala r bu hesapta i z l e n i r .

Arama f a a l i y e t l e r i n i n sonucunda ü r e t i l e b i l i r cevher r e z e r v i saptanama-m ı ş s a y a p ı l a n g i d e r l e r z a r a r k a y d e d i l i r .

272- HAZIRLIK VE GELİŞTİRME GİDERLERİ

Açık i ş l e t m e l e r d e , maden ü s t ü n d e k i ö r t ü y ü k a l d ı r m a k veya y e r a l t ı n d a k i maden y a t a k l a r ı n a g i rmek , bu y a t a k l a y e r ü s t ü a r a s ı n d a genel k ü t l e n i n t ü k e t i l m e ­s i n e kadar s ü r e k l i b i r b a ğ l a n t ı kurmak ve maden y a t a k l a r ı n ı ü r e t i m e e l v e r i ş l i p a r ç a l a r a b ö l m e k , gerek i n s a n l a r ı n gerekse a r a ç l a r ı n g i d i p gelme ve h a v a l a n d ı r ı l ­m a l a r ı n ı ve c e v h e r i n t a ş ı n m a s ı n ı s a ğ l a m a k a m a c ı y l a a ç ı l a c a k o l a n d ü ş e y , ya tay ve e ğ i l i m l i y o l , mecra ve benzer i f a a l i y e t l e r i n g e r e k t i r d i ğ i g i d e r l e r l e ; p e t r o l i ş l e m l e r i n d e n kuyu a ç m a , t emiz l eme , d e r i n l e ş t i r m e , b i t i r m e veya bu i ş l e m l e r e h a z ı r l ı k i ç i n y a p ı l a n i ş ç i l i k , y a k ı t , t a m i r ve b a k ı m , n a k l i y e , i k m a l , malzeme v b . g i d e r l e r i n i z l e n d i ğ i h e s a p t ı r .

273-

274-

275-

276-

— 72 —

277- DİĞER ÖZEL TÜKENMEYE TABİ VARLIKLAR

özellikle kendi bölümlerinde tanımlanmayan özel tükenmeye tabi diğer varlık değerlerinin izlendiği hesaptır.

i ş l e y i ş l e r i :

Belirli maddi varlıkla ilgisi kesinlikle saptanan harcamalar bu hesaplara borç, ö'zelliğini yitirmiş olan varlıklar ise kayıtlardan çıkarılmak üzere bu hesaplara alacak kaydedilir.

278- BİRİKMİŞ TÜKENME PAYLARI (-)

Ö z e l tükenmeye tabi varlıklar grubuna giren kalemler özelliklerine göre "Tükenme payı" ayrılmak suretiyle 1tfa ed i l i r .

i ş l e y i ş i :

özel tükenmeye tabi varlıklar tükenme payı, maliyet ve gider hesaplan karşılığında bu hesaba alacak, kayıtlardan çıkarıldığı takdirde borç kaydedilir.

279- VERİLEN AVANSLAR

özel tükenmeye tabi varlıklar için yapılan avans ödemelerinin izlendiği hesaptı r.

i ş l e y i ş i :

Avans ödemesi yapıldığında hesaba borç, kesinleşen 'ödemelerde, önceki avans ödemesi mahsup edilmek üzere hesaba alacak kaydedilir.

28- GELECEK YILLARA AİT GİDERLER VE GELİR TAHAKKUKLARI :

Bu grup, içinde bulunan dönemde ortaya çıkan ancak gelecek yıllara ait olan giderler ile faaliyet dönemine ait olup da ileriki yıllarda tahsil edilebilecek gelirlerden oluşur. Bu grup hesapları aşağıda gösterilmiştir.

280- GELECEK YILLARA AİT GİDERLER

Bu hesap, peşin 'ödenen ve cari dönem içinde i l g i l i gider hesaplarına kaydedilmemesi gereken, gelecek yıllara ait giderleri izlemek için kullanılır.

işleyişi :

Gelecek yıllarla i l g i l i gider ve maliyet hesaplarına borç kaydedilecek olan peşin ödenen giderler bu hesabın borcuna kaydedilir, i l g i l i hesap dönemle-rinde bu hesabın alacağı karşılığında dönen var ıklardaki "Gelecek Aylara Ait Giderler" hesabına gerekli aktarmalar yapılır.

281- GELİR TAHAKKUKLARI

üçüncü kişilerden tahsili ya da bunlar hesabına kesin borç kaydı bir yıl veya daha sonraki yıllarda yapılacak gelirlerin içinde bulunulan döneme ait olan kısımlarının, i l g i l i gelir hesabı karşılığında borç kaydedileceği hesaptır.

i ş l e y i ş i :

Dönem sonlarında, döneme ait olarak hesaplanacak tutarlar i l g i l i hası­lat ve gelir hesapları karşılığında bu hesaba borç kaydedilir. Sonraki yıllarda alacakların kesinleşmesiyle hesaptaki tutarlar bu hesabın alacağına karşılık, üçüncü kişi hesaplarının borcuna geçirilerek kapatılır.

— 73 —

29- DİĞER DURAN VARLIKLAR

Bundan önceki bölümlerde sayılan duran varlık kalemlerine girmeyen özellikle kendi bölümlerinde tanımlanmamış olan diğer duran varlık kalemleri bu grupta yer alı r.

290-

291- GELECEK YILLARDA İNDİRİLECEK KDV

Satın alınan veya imal edilen, amortismana tabi iktisadi kıymetlerle i l g i l i , bir yıldan daha uzun sürede indirilebilecek nitelikteki KDV'nin kayıt ve izlendiği hesaptır.

İşleyişi :

Amortismana tabi iktisadi kıymetlerle i l g i l i bir yıldan daha uzun sürede indirilebilecek nitelikteki KDV bu hesaba borç, indirilebilme dönemlerine isabet eden tutarlar ise bilanço dönemi sonunda bu hesaba alacak verilirken,"191-IndiMlecek Katma Değer Vergisi Hesabı"na aktarılır.

292- DİĞER KDV

Ertelenen, iadesi gereken, tahsil edilen ve çeşitli şekillerde ortaya çıkan diğer KDV'nin bir yılı aşan tutarlarının kaydedildiği hesaptır.

İşleyişi :

Yukarıda belirtilen nitelikteki KDV'nin ortaya çıkması halinde bu hesaba borç, i l g i l i hesaba alacak kaydedilir.

293- GELECEK YILLAR İHTİYACI STOKLAR

Tedbirli satın alma ve imal etme politikası gereği ve stok dönüş hızı düşüklüğü nedeniyle işletmede bulunan ve işletmenin bir yıllık dönem içinde kullanabileceğinden daha fazla olan stok kalemlerinin izlendiği hesaptır.

İşleyişi :

Gelecek yıllar ihtiyacı stoklar bu hesaba gruplar olarak borç ve kulla­nım dönemi bir yılın altına düştüğünde i l g i l i stok hesaplarına devredilerek bu hesaba alacak kaydedilir.

294- ELDEN ÇIKARILACAK STOKLAR VE MADDİ DURAN VARLIKLAR

Çeşitli nedenlerle işletmede kullanılma ve satış olanaklarını yitiren stoklar ve duran varlıkların izlendiği hesaptır.

İşleyişi :

Tanımdaki niteliğe dönüşen varlıklar i l g i l i bulundukları varlık hesaplarından çıkarılarak bu hesaba alınır; elden çıkarıldıklarında ise hesap kapatılır.

295-

296-

297- DİĞER ÇEŞİTLİ DURAN VARLIKLAR

Bu hesap grubu içerisinde sayılanların dışında kalan diğer çeşitli duran varlıkların izlendiği hesaptır.

— 74 —

298- STOK OESER DÜŞÜKLÜĞÜ KARŞILIĞI (-)

Bu hesap yangın, deprem, su basması gibi doğal afetler ve bozulmak, çürümek, kırılmak, çatlamak, paslanmak, teknolojik gelişmeler ve moda değişiklik­leri nedeniyle, stokların fiziki ve ekonomik değerlerinde önemli azalışların ortaya çıkması veya bunun dışında diğer nedenlerle gelecek yıllar ihtiyaç stok­ların piyasa fiyatlarında düşmelerin meydana gelmesi veya elden çıkarılacak stoklar dolayısıyle, kayıpları karşılamak üzere ayrılan karşılıkların izlendiği hesaptı r.

işleyişi :

Dönen varlıklar grubundaki "158- Stok Değer Düşüklüğü Karşılığı Hesabı­nda açıklanmıştır.

299- BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR (-)

Bu gruptaki amortismana tabi varlıklar için ayrılan amortismanların izlendiği hesaptır.

3- KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLAR

Kısa vadeli yabancı kaynaklar, dönen varlıkların ayrılmasında kullanı­lan ölçüye uygun olarak, en çok bir yıl veya işletmenin normal faaliyet dönemi sonunda "ödenecek yabancı kaynakları kapsar.

Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar, Mali Borçlar, Ticari Borçlar, Diğer Borçlar, Alınan Avanslar, ödenecek Vergi ve Diğer Yükümlülükler, Borç ve Gider Karşılıkları, Gelecek Aylara A1t Gelirler ve Gider Tahakkukları 11e Diğer Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar şeklinde bölümlenir.

30- MALİ BORÇLAR

Kredi kurumlarına olan kısa vadeli borçlar ile kısa vadeli para ve ser­maye piyasası araçları ile sağlanan krediler ve vadesine bir yıldan daha az bir süre kalan uzun vadeli mali borçların ana para taksit ve faizlerini kapsar.

300- BANKA KREDİLERİ

Bu hesap, banka ve diğer finans kuruluşlarından sağlanan kısa vadeli kredilere ilişkin tutarları içeren hesap kalemidir.

işleyişi :

Alınan kısa vadeli krediler bu hesaba alacak, ödenmeleri halinde borç kaydedilir.

301-

302-

303- UZUN VADELİ KREDİLERİN ANAPARA TAKSİTLERİ VE FAİZLERÎ

Vadelerine bir yıldan fazla süre bulunmakla birlikte uzun vadeli kredilerin, bilanço tarihinden itibaren bir yıl içinde ödenecek anapara taksitleri 11e vadesi bir yılın altına düşenleri ve bunların tahakkuk ettiği halde henüz Ödenmeyen faizlerini kapsar.

— 75 —

işleyişi :

işletmenin uzun vadeli borçlarından, bilançonun düzenlenme tarihini izleyen bir yıllık dönemde ödenecek olan taksitleri ve faizleri bu hesaba ala­cak, ödenmeleri halinde borç kaydedilir.

304- TAHVİL ANAPARA BORÇ TAKSİT VE FAİZLERİ

Bilanço tarihinden itibaren bir yıl içinde "ödenecek tahvil anapara borç taksitleri ile tahvillerin tahakkuk edip de henüz ödenmeyen faizlerinin izlendiği hesaptır.

işleyişi :

Yukarıda belirtilen tahvil anapara borç, taksit ve faizleri bu hesaba alacak, ödenmeleri halinde borç kaydedilir.

305- ÇIKARILMIŞ BONOLAR VE SENETLER'

Tedavüldeki finansman bonoları ve banka bonoları gibi kısa vadeli para ve sermaye piyasası araçları karşılığında sağlanan fonlar bu hesapta izlenir.

İşleyişi :

Bu hesapta tanımlanan menkul kıymetler ihraç edildiğinde nominal bedel üzerinden bu hesaba alacak, i l g i l i hesaplara borç kaydedilir, eklenmeleri halinde hesaba borç kaydedilir.

306- ÇIKARILMIŞ DİĞER MENKUL KIYMETLER

Çıkarılmış bonolar ve senetler kapsamına alınamayan diğer menkul kıymetlerin izlendiği hesaptır.

işleyişi :

Yukarıda tanımlananlar dışında çıkarılmış diğer menkul kıymetler nominal bedel üzerinden bu hesaba alacak, i l g i l i hesaplara borç kaydedilir. Ödenmeleri halinde borç kaydedilir.

307-

308- MENKUL KIYMETLER İHRAÇ FARKLARI (-)'

Nominal değerinin altında ihraç edilen tahvil senet vs. diğer menkul kıymetlerin nominal değeri ile satış fiyatı arasındaki farkın gelecek döneme ait olan kısmı bu hesapta izlenir.

İşleyişi :

Nominal değerin altında ihraç edilen tahvil, senet vs. diğer menkul kıymetlerin nominal değeri ile satış fiyatı arasındaki farklardan gelecek döneme ait olanlar ve "408- Menkul Kıymetler İhraç Farkı Hesabı"ndan bu hesaba aktarı­lanlar bu hesabın borcuna, menkul kıymetin vadesine paralel olarak itfa edilmesi kaydıyla hesaplanan itfa tutarları, "66- Finansman Giderleri" grubundaki hesaplar karşılığında bu hesaba alacak kaydedilir.

309- DİĞER MALİ BORÇLAR

Yukarıdaki hesap kalemlerinin hiç birinin kapsamına alınmayan mali borçların izlendiği hesaptır.

— 76 —

İ ş l e y i ş i :

Bu hesaba; borcun dogması, hafinde alacak, ödenmesi halinde borç kaydedilir.

aı-

sa- TİCARİ BORÇLAR

Kuruluşun ticari i l i ş k i l e r i nedeniyle ortaya çıkan senetli ve senetsiz borçların kaydedildiği hesapları kapsar.

320- SATICILAR

İşletmenin faaliyet konusu ile i l g i l i her türlü mal ve hizmet alımlarından kaynaklanan senetsiz borçların i z l endiğ i hesapt ır . Ortaklar, ana kuruluş, i ş t i r a k l e r ve bağlı ortakl ıklara olan senetsiz ticari borçların bilanço dipnotlarında göstenilmesi gerekir.

i ş l e y i ş i :

Senetsiz borcun dogması ile bu hesaba alacak, ödenmesi halinde borç kaydedilir.

321- BORÇ SENETLERİ

iş letmenin faaliyet konusu ile i l g i l i her türlü mal ve hizmet alımlarından kaynaklanan senede bağlanmış ticari borçlarının iz lendiğ i hesapt ı r . Ortaklar ana kuruluş, i ş t i r a k l e r ve bağlı or takl ık lara olan senetli ticari borçların bilanço dipnotlarında gösterilmesi gerekir.

i ş l e y i ş i :

Borç senetleri tu tar lar ı bu hesaba alacak, ödenmesi halinde borç kaydedilir.

322- BORÇ SENETLERİ REESKONTU (-)

Bilanço gününde, senetli borçların tasarruf değeri 11e değerlemesini sağlamak Üzere borç senetleri 1ç1n ayrılan reeskont tutar lar ın ın izlenmesinde-k u l l a n ı l ı r .

i ş l e y i ş i :

Hesaplanan reeskont tutar lar ı bu hesaba borç, "64-Diğer Faaliyetlerden Olağan Gelir ve Kârlar" grubundaki "642- Faiz Gelirleri Hesabı"na gelir, kaydedilir. İz leyen dönemde bu hesap "65- Diğer Faaliyetlerden Olağan Gider ve Zararlar" grubunun "652- Reeskont Faiz Giderleri Hesabı'na aktarılarak kapatıl ı r .

323-

324-

325- -

326- ALINAN DEPOZİTO VE TEMİNATLAR

üçüncü k i ş i l e r i n belli bir i ş i yapmalarını, a ld ık lar ı bir değeri geri' vermelerini sağlamak amacıyla ve belli sözleşmeler nedeniyle gerçekleşecek bir alacağın k a r ş ı l ı ğ ı olarak alınan depozito ve teminat n i te l iğ indeki değerlerin i z l e n d i ğ i h e s a p t ı r .

— 77

Alman depozito ve' teminatlar bu hesabın alacağına, geri verilenler

veya hesaba sayılanlar borcuna kaydedilir,

327-

'323-

329- DİĞER TİCARÎ BORÇLAR

Yukarıdaki hesap kalemlerinin hiç birinin kapsamına alınamayan ticari borçların izlendiği hesaptır.

i ş l e y i ş i :

Bu hesaba, borcun dogması halinde alacak, ödenmesi halinde borç kaydedilir.

33- DİĞER BORÇLAR

Bu hesap grubu; herhangi bir ticarî nedene dayanmadan meydana gelmiş ve en çok bir yıl içinde ödenmesi duşünülen borçların kaydedildiği hesaplan kapsar.

330-

331- ORTAKLARA BORÇLAR

İşletmenin esas faaliyet konusu dışındaki işlemleri dolayısıyla ortaklara borçlu bulunduğu tutarların İzlendigi hesaptır.

İşleyişi :

Borcun doğması halinde hesaba alacak, Ödenmesi halinde ite borç kaydedilir.,

332- İŞTİRAKLERE BORÇLAR

işletmenin esas faaliyet konusu dışındaki işlemleri dolayısıyla iştiraklerine olan borçlarının izlendiği hesaptır.

İşleyiş i :

Bu hesaba; borcun doğması halinde alacak. Ödenmesi halinde İse borç kaydedilir.

333"- BAĞLI ORTAKLIKLARA BORÇLAR

işletmenin; sermaye taahhüdünden borçları hariç olmak üzere faaliyet konusu dışındaki işlemleri dolayısıyla bağlı ortaklıklara alan borçlarının izlendiği hesaptır.

işleyişi :

Bu hesaba, borcun doğması halinde alacak, ödenmesi halinde ise borç kaydedilir.

334- .

- 7 8 -

336- PERSONELE BORÇLAR

İşletmenin personeline olan çeş i t l i borçlar bu hesapta izlenir,

i ş ley iş i :

Tahakkuk eden personele borçlar bu hesabın alacağına, ödenmesi halinde borcuna kaydedilir.

336-

337- DİGER BORÇ SENETLERİ REESKONTU (-)

Bilanço gününde, diğer borçlar gurubundaki senetli borçların değerlemesini sağlamak amacı ile borç senetleri için ayrılan reeskont tutarları­nın izlendiği hesaptır.

i ş l ey i ş i ;

Hesaplanan reeskont tutarları bu hesaba borç, "642- Faiz Gelirleri Hesabı"na gelir kaydedilir. İzleyen dönemde bu hesap 652- Reeskont Faiz Giderleri Hesabı"na aktarılarak kapatılır.

338-

339- DİĞER ÇEŞİTLİ BORÇLAR

Ticari olmayıp yukarıdaki hesaplardan hiçbirini"'kapsamına alınamayan çeş i t l i borçların izlendiği hesaptır.

i ş leyiş i :

Bu hesaba; borcun dogması halinde alacak, ödenmesi halinde ise borç, kaydedilir.

34- ALINAN AVANSLAR

Gerek satış sözleşmeleri dolayısıyla gerekse diğer nedenlerle, işletme tarafından Üçüncü kişilerden alınan avansların izlendiği hesaptır.

340- ALINAN SİPARİŞ AVANSLARI

işletmenin satış amacıyla gelecekte yapacağı mal ve hizmet teslimleri ile ilgili olarak peşin tahsil ettiği tutarların izlendiği hesaptır,

i ş ley iş i :

Alıcılardan alınan avanslar bu hesabın alacağına, malın teslim edilmesi, hizmetin görülmesi halinde borcuna yaz ı l ı r .

341-

342-

343-

344-

345-

— 79 —

34fi-

347-

348-

349- ALINAN DİĞER AVANSLAR

Özel bölümünde tanımlanan avanslar dışında, işletmenin aldığı her türlü kısa vadeli avansların izlendiği hesaptır.

i ş ley iş i :

"Diğer Avanslar" "340- Alınan Sipariş Avansları Hesabında"açıklanmıştır.

35-

36- ÖDENECEK VERGİ VE DİĞER YÜKÜMLÜLÜKLER

işletmenin sorumlu veya mükellef s ı fat ıyla, ödeyeceği vergi, resim, harç, kesinti, sigorta primi, sendika aidatları, icra taksitleri ve benzeri-borçlarının izlendiği hesap grubudur."

360- ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR

işletmenin ekonomik faaliyetlerde bulunmasının sonucu ilgili mali mev­zuat uyarınca mükellef veya sorumlu, s ı fat ıyla işletmenin kendisine, personeline ve Üçüncü- kişi lere i l işkin olarak''ödenmesi gereken vergi, resim, harç ve fonların izlendiği hesaptır.

i ş ley iş i :

, Vergi, resim, harçların tahakkuk ettirilmesini gerektiren olaylar ve işlemler ortaya çıktıkça anılan hesaplar alacaklanır, ödemeler yapıldıkça borçlanır. Bir yıldan daha uzun sürede ödenecek ertelenmiş veya takside bağlanmış vergiler varsa, bunlar "438- Kamuya Olan Ertelenmiş veya Taksitlendirilmiş Borçlar Hesabı" na aktarı l ır .

361- ÖDENECEK SOSYAL GÜVENLİK KESİNTİLERİ

işletmenin, personelin hakedişlerinden sosyal güvenlik mevzuatı hükümlerine göre kesintiye tabi tutmakla yükümlü bulunduğu, personele ait emeklilik keseneği-we sigorta primleri î l e bunlara il işkin işveren katılma payları ve işverence-sosyal' güvenlik kuruluşlarına'ödenecek diğer yükümlülüklerin izlendiği hesaptır.

i ş l e y i ş i :

Kesintiler yapıldıkça bu hesap-alacalandırılır ve ödemeler yapıldıkça borçlandırılır. Bir yıldan daha uzun sürede ödenecek Sosyal Güvenlik Kesintileri varsa, bunlar "438- Kamuya Olan Ertelenmiş veya Taksitlendirilmiş Borçlar Hesabı" na aktarı l ır .

362-

363-

3 6 4 .

365-

— 80 —

366-

•367-,

.368- VADESİ GEÇMİŞ ERTELENMİŞ VEYA TAKSÎTLENDİRİLMİŞ VERGİ VE DİĞER YÜKÜMLÜLÜKLER

Kanuni süresi içerisinde "ödenmeyen vergi ve yükümlülükleri ile erte­leme ve taksitlendirme süresi bilanço tarihinde bir yıldan az olan vergi ve yükümlülükleri kapsar,

İşleyişi :

Vadelerinde ödenemeyen vergi ve diğer yükümlülüklerle erteleme veya taksi taksitlendirme süresi bir yıldan az olanlar ile vadesi bir yılın altına düştüğü için 438 nolu hesaptan bu hesaba aktarılanlar, hesabın alacağına kaydedilir, ödenmeleri halindehesaba borç kaydedilir Ancak, vadesi geçmiş vergi ve diğer yükümlülüklerde erteleme veya taksite bağlama süresi bir yılı aşanlar bu hesabın borcu karşılısında "438- Kamuya Olan Ertelenmiş veya Taksitlendirilmiş Borçlar Hesabı"na aktarılır.

369- ÖDENECEK DİĞER YÜKÜMLÜLÜKLER-

Özel bölümlerinde tanımlananlar dışında kalan yükümlülüklerin izlendiği hesaptır.

işleyişi :

Tahakkuk ettirilmesini gerektiren olaylar ve işlemler ortaya çıktıkça anılan hesaplar alacaklanır, ödemeler yapıldıkça borçlanır.

37- BORÇ VE GİDER KARŞILIKLARI

Bilanço tarihinde belirgin olarak ortaya çıkan ancak tutarının ne ola-cağı kesin olarak bilinemeyen veya tutarı bilinmekle birlikte ne zaman tahakkuk edeceği bilinemeyen kısa vadeli borçlar veya giderler için ayrılan karşılıkların izlendiği hesap grubudur. Bu grupta yer alan karşılık hesapları aktifi düzenleyici nitelikte değildir,

370- DÖNEM KARI VERGİ VE DİĞER YASAL YÜKÜMLÜLÜK KARŞILIKLARI

Dönem kârı üzerinden hesaplanan kurumlar vergisi, diğer vergi ve kesintiler, fonlar ve benzeri diğer yükümlülükler İçin ayrılan karşılıkların izlendiği hesaptır.

İşleyişi :

Dönem kârı üzerinden hesaplanan kurumlar vergisi ve yasal yükümlülük­ler, dönem kârı hesabının borcu karşılığında bu hesaba alacak kaydedilir. Vergi tahakkukunun kesinleşmesi durumunda borç kaydı suretiyle hesap kapatılır ve i l g i l i tutar "371- Dönem Kârının Peşin ödenen Vergi ve Diğer Yükümlülükleri" ile mahsup edilerek kalan tutar "360- ödenecek Vergi ve Fonlar" hesabına aktarılır,

371- DÖNEM KÂRINIM PEŞİN ÖDENEN VERGİ VE DİĞER YÜKÜMLÜLÜKLERİ (-)

Mevzuat gereğince peşin ödenen gelir ve kurumlar vergisi ile diğer yükümlülüklerin izlendiği hesaptır.

— 81 —

i ş l e y i ş i :

Dönem Kârı Vergi ve Diğer Yasal Yükümlülük Karşılıklarından indirilmek üzere, "193- Peşin ödenen Vergiler ve Fonlar Hesabı"ndan yapılan aktarmalar bu hesabın borcuna, 193 nolu hesabın alacağına kaydedilir. Tahakkuk eden tutarlar ve gelir vergisinden mah.sup edilen tutarlar ise bu hesaba alacak kaydedilir.

372- KIDEM TAZMİNATI KARŞILlĞl

8a hesapta, belirlenecek esaslar çerçevesinde ayrılan ve bir yıl İçinde ödeneceği öngörülen kıdem tazminatları karşılıkları izlenir.

i ş l e y i ş i :

"472- Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesabı"ndân yukarıda yapılan tanım çerçevesinde yapılan aktarmalar bu hesaba alacak-, ödenmesi halindi ise borç kaydedilir,

373- MALÎYET GİDERLERİ KARŞILIĞI

Aylık maliyetlerin saptanmasında, gelecek aylarda veya yıl sonunda kesin tahakkuku yapılacak giderlerle aylık maliyetlere pay verilmesinde, amortismanlar, tamir-bakım, ikramiyeler, finansman giderleri .... ve benzeri giderlere ilişkin tahmini gider karşılıklarının izlendiği hesaptır. Bu hesap, bilanço dönemi sonunda kapatılır,

i ş l e y i ş i :

Aylık maliyetlere yüklenen tahmini gider karşılıkları bu hesaba alacak hu giderlerin kesin tutarları belli olduğunda ise bu hesaba borç kaydedilir.

374-

375-

376-

377-

378-

379- DİĞER BORÇ VE GİDER KARŞILIKLARI

Kısa vadeli diğer borç ve gider karşılıklarının izlendiği hesaptır.

İ ş l e y i ş i :

Bu grubun yukarıda belirtilen hesapları içinde yer almayan ve önemlilik kavramına göre de ayrı ayrı hesaplarda izlenmesi mümkün olmayan borç ve gider karşılıkları bu hesaba alacak, ödenmeleri halinde de borç kaydedilir.

38- GELECEK AYLARA AİT GELİRLER VE GİDER TAHAKKUKLARI

Bu grup, içinde bulunulan dönemde ortaya çıkan ancak gelecek aylara ait gelirler i l a faaliyet dönemine ait olup "ödenmesi gelecek aylarda yapılacak giderlerden oluşur.

380- GELECEK AYLARA AİT GELİRLER

Gelecek bilanço dönemlerine ait peşin tahsil olunan gelirlerin bir yıldan kısa süreye ait kısımlarının izlendiği hesaptır.

— 82 —

işleyişi :

Peşin tahsil olunan gelirler bu hesabın alacağına kaydedilirT Ait

olduğu dönemde i l g i l i gelir hesaplarına devredilir.

381- GİDER TAHAKKUKLARI

Gelecek aylarda ödemesi yapılacak ve kesinlikle belgeye dayalı gider tahakkuklarının izlendiği hesaptır.

işleyişi :

Yapılan tahakkuklar i l g i l i gider ve zarar hesaplarına borç, bu hesaba alacak, yapılan 'ödemeler borç kaydedilir,

39- DİĞER KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLAR

özellikle kendi bölümlerinde tanımlanmamış olan diğer kısa vadeli yabancı kaynaklar bu grupta yer alır.

390-

391- HESAPLANAN KDV

Bu hesap; teslim edilen mal veya ifa edilen hizmetler üzerinden hesap»-lanan Katma Değer Vergisi ile işlemi gerçekleşmeyen ya da işlemden vazgeçilen mal ve hizmetlere ilişkin katma değer vergisinin izlendiği hesaptır.

işleyişi:

Hesaplanan Katma Değer Vergisi bu hesaba alacak kaydedilir. Düzeltmeler bu hesaba borç kaydedilir. Vergilendirme dönemi itibariyle bu hesabın bakiyesi "191- indirilecek Katma Değer Vergisi Hesabı" ile karşılaştırılır. Yapılan karşılaştırmada bu hesabın bakiyesi 191- No.lu hesabın bakiyesinden'fazla olduğu takdirde vadesinde ödenmek üzere "360- ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabına" aktarılarak kapatılır.

392- DİĞER KDV

Bu hesap; teşvikli yatırım mallarının ithalinden doğan ve ertelenen Katma Değer Vergisi ve ihraç kaydiyle satış nedeniyle ertelenen-ve.terkin edilecek Katma Değer Vergisi gibi ihtiyaca göre bölümlenir.

işleyişi;

Teşvikli yatırım mallarının ithalinde gümrük idareleri" tarafından tarh ve tahakkuk ettirilerek ertelenen katma değer vergisi, aktifteki i l g i l i hesabın borcu mukabili bu hesaba alacak, mevzuat gereği yapılacak terkin sonunda aktif­teki i l g i l i hesabın alacağı karşılığı bu hesaba borç kaydedilmek süretiyle işlem-görür.

Yatırım teşvik belgelerinde öngörüldüğü şekilde gerçekleşmemesi halinde ertelenen katma değer vergisi bu hesaba borç, ödenmek üzere pasifteki tahakkuk hesabına alacak kaydedilir.

Vergi dairesince tecil olunan katma değer vergisi "391- Hesaplanan Katma Değer Vergisi Hesabı" nın borcu mukabili bu hesaba alacak, mevzuat -gereğ i yapılacak terkin sonucunda borçlusunun alacağı mukabili bu hesaba borç kaydedilir.

İhracatın gerçekleşmemesi,hal inde ise, tecil olunan Katma değer vergisi, "391- Hesaplanan Katma Değer Vergisi Hesabı"nın alacağı mukabili bu hesaba borç kaydedilir.

— 83 —

3 9 3 -

3 9 4 -

395-

396-

397-

398- SAYIN VE TESELLÜM FAZLALARI

S a y ı m l a r sonunda t e s p i t e d i l e n k a s a , s tok ve maddi duran v a r l ı k l a r f a z l a l a r ı y l a , Ü n i t e l e r a r a s ı yo l lamada o r t a y a ( i k a n f a z l a l a r ı n g e ç i c i o l a r a k k a y ı t e d i l e c e ğ i h e s a p t ı r .

î ş l e y i ş . 1 :

Kasa say ım f a z l a s ı n ı n t e s p i t i n d e kasa h e s a b ı borcu k a r ş ı l ı ğ ı n d a bu hesaba a l a c a k k a y d o l u n u r . B e l g e l e r i n e dayanarak üçüncü ş a h ı s l a r a ödenmesi gere­ken kasa f a z l a l a r ı bu h e s a b ı n borcuna k a y d o l u n u r . Bu hesap tak i k a l ı n t ı d a n bekleme s ü r e s i n i d o l d u r a n l a r " 6 7 1 - ö n c e k i Dönem G e l i r ve K a r l a r " h e s a b ı a l a c a ğ ı n a a k t a r ı l ı r .

S tok s a y ı m f a z l a l a r ı n ı n t e s p i t i n d e , emsal d e ğ e r i Ü z e r i n d e n bu hesaba a l a c a k , i l g i l i s tok h e s a b ı n a b o r ç y a z ı l ı r . Sayım donemi i ç i n d e normal o l d u ğ u b e l g e l e n e n f a z l a l a r i l g i l i m a l i y e t h e s a p l a r ı k a r ş ı l ı ğ ı n d a bu hesaba b o r ç kaydo­l u n u r .

Maddi duran v a r l ı k f a z l a s ı n ı n t e s p i t i n d e , f a z l a l a r emsal d e ğ e r l e r i y l e i l g i l i duran v a r l ı k h e s a b ı k a r ş ı l ı ğ ı n d a bu hesaba a l acak y a z ı l ı r , say ım dönemi i ç i n d e k â r k a y d ı g e r e k t i ğ i b e l g e l e n e n l e r " 6 7 9 - Dİğer O l a ğ a n d ı ş ı G e l i r ve K a r l a r H e s a b ı " k a r ş ı l ı ğ ı n d a bu hesaba b o r ç y a z ı l ı r .

399- DİĞER ÇEŞİTLİ YABANCI KAYNAKLAR

Bu hesap grubu i ç i n d e s a y ı l a n l a r ı n d ı ş ı n d a k a l a n d i ğ e r ç e ş i t l i y a b a n c ı k a y n a k l a r ı n i z l e n d i ğ i h e s a p t ı r .

İ ş l e y i ş i :

Y u k a r ı d a k i h e s a p l a r d ı ş ı n d a o l u ş a n d i ğ e r y a b a n c ı k a y n a k l a r bu h e s a b ı n a l a c a ğ ı n a , « d e m e l e r 1se borcuna k a y d o l u n u r .

4- UZUN VADELİ YABANCI KAYNAKLAR

K r e d i k u r u m l a r ı n d a n , sermaye p i y a s a s ı n d a n ve i ş l e t m e n i n i l i ş k i d e b u l u n ­duğu ü ç ü n c ü k i ş i l e r d e n s a ğ l a n a n ve b i r y ı l d a n f a z l a v a d e l i o l a n i ş l e t m e b o r ç l a ­r ı n ı k a p s a r .

Uzun V a d e l i Yabanc ı K a y n a k l a r , M a l i B o r ç l a r , T i c a r i B o r ç l a r , D i ğ e r B o r ç l a r , A l ı n a n A v a n s l a r , ö d e n e c e k V e r g i ve D i ğ e r Y ü k ü m l ü l ü k l e r , Borç ve G i d e r K a r ş ı l ı k l a r ı , Ge lecek Y ı l l a r a A1t G e l i r l e r ve G i d e r T a h a k k u k l a r ı 11e D i ğ e r Uzun V a d e l i Yabanc ı K a y n a k l a r e k l i n d e b ö l ü m l e n i r .

40-'»Ll BORÇLAR B i l a n ç o t a r i h i i t i b a r i y l e vades ine b i r y ı l d a n f a z l a s ü r e k a l m ı ş

b u l u n a n , banka ve d i ğ e r f i n a n s k u r u l u ş l a r ı n d a n a l ı n a n k r e d i l e r 11e i ş l e t m e c e b o r ç l a n m a a m a c ı y l a i h r a ç e d i l m i ş , menkul d e ğ e r l e r bu hesap grubunda y e r a l ı r .

— 84 —

400- BANKA KREDİLERl

Banka ve diğer finans kuruluşlarından alınan uzun vadeli kredilerin yer aldığı hesaptır.

İ ş l e y i ş i :

Alınan uzun vadeli krediler bu hesaba alacak, ödenmeleri halinde borç kaydedilir. Bilanço tarihinden itibaren bir yıl içinde ödenecek ana para taksit­leri ile vadesi bir yıla düşen tutarlar "303- Uzun Vadeli Kredilerin Anapara Taksitleri ve Faizleri Hesabı" nın alacağına aktarılmak suretiyle bu hesaba borç kaydedilir.

401-

402-

40%

404-

405- ÇIKARILMIŞ TAHVİLLER

işletme tarafından çıkarılmış bulunan tahvillerden vadesi bir yılı aşanlar bu hesapta izlenir, işletmece hisse senedi ile değiştirilebilir ve erken paraya çevrilebilir tahviller çıkarılmış olması durumunda bunların tutar ve nitelikleri dipnotlarda ayrıca b e l i r t i l i r .

İ ş l e y i ş i :

Çıkarılmış tahviller nominal bedelleri 11e bu hesaba alacak kaydedilir. Bilanço tarihinden itibaren bir yıl içinde ödenecek tahvil, anapara borç ve taksitleri bilanço dönemlerinde "304- Tahvil Anapara, Borç, Taksit ve Faizleri Hesabına" aktarılmak suretiyle bu hesaba borç kaydedilir.

406-

407- ÇIKARILMIŞ DİĞER MENKUL KIYMETLER

işletmece çıkarılmış katılma intifa senedi dışındaki vadeleri bir yıldan uzun olan diğer menkul değerler bu hesap kaleminde yer alır.

Yukarıdaki hesaplarda tanımlanmış menkul kıymetler dışında kalan çıka­rılmış diğer menkul kıymetler bu hesapta izlenir.

İşletmece çıkarılmış katılma intifa senetleri ve 'özkaynak niteliğindeki diğer menkul kıymetler bu hesapta yer almaz.

Ortakların "Katılma İntifa Senedi" ihraç etmeleri halinde, "Katılma İntifa Senedi Sermayesi" özkaynaklar grubunda "Sermaye" hesabının altında; "Geri Satın Alınan Katılma İntifa Senetleri" ise dönen varlıklarda menkul kıymetler hesap grubu içinde gösterilir. '

İşleyişi :

Yukarıda tanımlananlar dışında çıkarılmış diğer menkul kıymetler nominal bedelle bu hesaba alacak kaydedilir. Bilanço tarihinden itibaren bir yıl içinde ödenecek tahvil anapara borç ve taksitleri bilanço dönemlerinde "306- Çıkarılmış Diğer Menkul Kıymetler Hesabı"na aktarılmak suretiyle bu hesaba borç kaydedilir.

— 85 —

408- MENKUL KIYMETLER İHRAÇ FARKI (-)

Nominal değerinin altında ihraç edilen tahvil, senet ve diğer menkul kıymetlerin nominal değerleri ile satış fiyatı arasındaki farkın gelecek yıllara ait olan kısmı bu hesapta izlenir.

i ş l e y i ş i :

Nominal değerinin altında ihraç edilen tahvil, senet ve diğer menkul kıymetlerin nominal değeri ile satış fiyatı arasındaki fark bu hesabın borcuna kaydedilir. Bu* satış farklarında gelecek dönemde itfa edilecek kısmı bilanço tarihinde "30B- Menkul Kıymetler ihraç Farkı Hesabı"na aktarılarak bu hesaba alacak kaydedilir.

409- DİĞER MALİ BORÇLAR

Yukarıdaki hesap kalemlerinin hiçbirine girmeyen değerler bu başlık altında toplanır.

i ş l e y i ş i :

Bu hesaba, borcun doğması halinde alacak, ödenmesi halinde borç kayde­d i l i r .

41-

42- TİCARl BORÇLAR

Bilanço tarihinden itibaren vadelerine bir yıldan fazla süre bulunan ticari borçlar bu hesap grubunda yer alır. Bağlı ortaklıklara ve iştiraklere olan ticari borçların tutarları bilanço dipnotlarında b e l i r t i l i r .

420- SATICILAR

İşletmenin faaliyet konusu ile i l g i l i her türlü mal ve hizmet alımların­dan kaynaklanan vadelerine bir yıldan fazla süre bulunan senetsiz borçların izlendiği hesaptır.

i ş l e y i ş i :

Senetsiz ticari borcun doğması ile bu hesaba alacak kaydedilir. Bilanço çıkarma dönemlerinde vadeleri bir yılın altına düşenler bu hesaba borç kaydedi­lerek "320- Satıcılar Hesabı"nın alacağına aktarılır.

421- BORÇ SENETLERİ

işletmenin faaliyet konusu 11e i l g i l i her türlü mal ve hizmet alımların­dan kaynaklanan vadelerine bir yıldan fazla süre bulunan senetli borçlarının izlendiği hesaptır.

i ş l e y i ş i :

Borç senetleri tutarları bu hesaba alacak; bilanço tarihinde vadeleri bir yılın altına düşen senetli borçlar "321- Borç Senetleri Hesabı"nın alacağına aktarılarak bu hesaba borç kaydedilir.

422- BORÇ SENETLERİ REESKONTU {-)

Bilanço gününde, senetli borçların tasarruf değeriyle değerlenmesini sağlamak Üzere, borç senetleri için ayrılan reeskont tutarlarının izlenmesinde kullanılır.

— 86 —

İ ş l e y i ş i :

Hesaplanan reeskont tutarları bu hesaba borç, "64- Diğer Faaliyetlerden Olağan Gelir ve kârlar" grubundaki "642- Faiz Gelirleri Hesabı"na alacak kaydedilir. İzleyen dönemde bu hesap, "65- Diğer Faaliyetlerden Olağan Gider ve Zararlar" grubunun "652- Reeskont Faiz Giderleri Hesabına" aktarılarak kapatı­l ı r ,

423-

424-

425-

426- ALINAN DEPOZİTO VE TEMİNATLAR

"326- Alınan Depozito ve Teminatlar" hesabında al ış amaçları belirtilen depozito ve teminattan vadeleri bir yıldan fazla olan kısımları bu hesap kap­samına girer.

iş leyiş i :

Alınan depozito ve teminatlar bu hesabın alacağına, geri verilenler veya hesaba sayılanlarla, geri verilmemiş bilanço gününde vadeleri bir y ı l ın altına düşenler bu hesabın borcuna yazılarak "326- Alınan Depozito ve Teminatlar Hesabı"na aktarılarak kapatılır.

427-

428-

429- DİĞER TİCARİ BORÇLAR

Yukarıdaki hesap kalemlerinin hiç birinin kapsamına alınamayan bir y ı l ı aşan ticari borçların izlendiği hesaptır.

İşleyişi :

Bu hesaba borcun doğması halinde alacak, vadesi bir yı l ın altına "düşenler "329- Diğer Ticari Borçlar Hesabı"na aktarılarak borç kaydedilir.

430-

43- DİĞER BORÇLAR

Bu hesap grubu, herhangi bir ticari nedene dayanmadan meydana gelmiş vadeleri bir yıldan fazla süreli bulunan borçların kaydedildiği hesapları kapsar.

431- ORTAKLARA BORÇLAR

işletmenin esas faaliyet konusu dışındaki işlemleri dolayısıyla ortaklara borçlu bulunduğu vadeleri bir yıldan fazla süreli tutarların izlendiği hesaptı r.

İşleyişi :

Borcun doğması halinde hesaba alacak, vadesi bir yı l ın altına düşmesi halinde 331 No.lu hesaba aktarılarak borç kaydedilir.

— 87 —

432- İ Ş T I R A K L E R E BORÇLAR

işletmenin esas faaliyet konusu dışındaki işlemleri dolayısıyla iştiraklerine olan vadeleri bir yıldan fazla süreli borçlarının izlendiği hesaptır.

İş leyiş i :

Borcun doğması halinde hesaba alacak, vadesi bir yılın altına düşmesi halinde "332- iştiraklere borçlar Hesabı"na aktarılarak borç kaydedilir.

433- BAĞLI ORTAKLIKLARA BORÇLAR

işletmenin sermaye taahhüdünden borçlan hariç olmak üzere faaliyet konusu dışındaki işlemleri dolayısıyla bağlı ortaklıklara olan borçlarının izlendiği hesaptır.

i ş l e y i ş i

Borcun doğması ile hesaba alacak, vadesi bir yılın altına düşenler "333- Bağlı Ortaklıklara borçlar Hesabı"na aktarılmak suretiyle borç kaydedilir.

434-

435-

436-

437- DİĞER BORÇ SENETLERİ REESKONTU (-).

Bilanço gününde, uzun vadeli diğer borçlar grubunda yer alan senetli borçların değerlemesini sağlamak amacı ile ,borç,senetleri .için ayrılan reeskont tutarlarının izlendiği hesaptır.

i ş l e y i ş i :

"317- Diğer Borç Senetleri Reeskontu Hesabı"nda açıklanmıştır.

438- KAMUYA OLAN ERTELENMİŞ VEYA TAKSİTLENDİRİLMİŞ BORÇLAR

Kamuya olan vergi ve benzeri borçlardan vadesinde ödenmeyip ertelenmiş veya taksite bağlanmış olup bir yıldan daha uzun bir sürede ödenecek olan kısminin izlendiği hesaptır.

i ş l e y i ş i :

Bir yıldan uzun vadeli kamuya olan ertelenmiş veya taksitlendiri İmiş borçlar ile "368- Vadesi Geçmiş Ertelenmiş veya Taksitlendirilmi ş Vergi ve Diğer Yükümlülükler Hesabı"ndan vadeleri bir yılı aşan borçlar hesaba alacak; vadesi bir yılın altına düşenler kısa vadeli yabancı kaynaklarda yer alan i l g i l i hesaplara aktarılmak suretiyle bu hesaba borç kaydedilir.

439- DiĞER ÇEŞİTLİ BORÇLAR

Ticari olmayıp yukarıdaki hesaplardan hiç birinin kapsamına alınamıyan çeşitli borçların izlendiği hesaptır.

i ş l e y i ş i :

Borcun doğması halinde alacak, bilanço tarihinde vadesi bir yılın altına düşenler "339- Diğer Çeşitli Borçlar Hesabı"na aktarılarak borç yazılır.

— 88 —

44- ALINAN AVANSLAR

Satış sözleşmeleri ve diğer nedenlerle alınan ve vadeleri bir y ı l ı aşan avanslar bu bölüm kapsamına girer.

440- ALINAN SİPARiŞ AVANSLARI

işletmenin satış sözleşmesine dayanarak mal ve hizmetin tesliminden önce tahsil ettiği bir yılı aşan avansların izlendiği hesaptır.

işleyişi :

Alıcılardan alınan avanslar Bu hesaba alacak, vadesi bir yılın altına düşenler "340- Alınan Sipariş Avansları Hesabı"na aktarılmak suretiyle bu hesaba borç kaydedilir.

441-

44?-

443-

444-

445-

44<S-

. 4 4 7 -

4 4 * -

449- ALINAN DİĞER AVANSLAR

Yukarıda açıklanan avanslar dışında, işletmenin aldığı her türlü uzun vadeli avansların izlendiği hesaptır.

işleyişi :

Alınan avanslar. bu hesabın alacağına, vadesi bir yılın altına düşenler "349- Alınan Diğer Avanslar Hesabı"na aktarılmak suretiyle bu hesaba borç kaydedilir.

45-

46-

47- BORÇ VE GİDER KARŞILIKLARI

Bilanço tarihinde belirgin olarak ortaya çıkan ancak tutarının ne ola­cağı kesin olarak bilinemiyen veya tutarı bilinmekle birlikte ne zaman tahakkuk edeceği bilinmeyen uzun vadeli borçlar veya giderler için ayrılan karşılıkların izlendiği hesap grubudur.

Bu grupta yer alan karşılık hesaplan aktifi düzenleyici nitelikte değil di r.

470-

471-

4 7 2 - KIDEM TAZMİNATI KARŞILISI

Belirlenecek esaslar çerçevesinde ayrılacak kıdem tazminatı karşılıkları bu hesap kaleminde gösterilir.

i ş l e y i ş i

Hesaplanan kıdem tazminatı karşılık tutarları i l g i l i gider hesaplarına borç bu hesaba alacak kaydedilir, izleyen dönemde "ödenmesi beklenen kıdem tazminatı karşılık tutarları bu hesabın borcuna, "37- Borç ve Gider Karşılıkları" grubundaki "372- Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesabı'na alacak kaydedilir.

473-

474-

475-

476

477-

478-

479- DİĞER BORÇ VE GİDER KARŞILIKLARI

Uzun vadeli diğer borç ve gider karşılıklarının izlendiği hesaptır.

işleyişi :

Bu grubun yukarıda belirlenen hesaplar içinde yer almaya» ve önemlilik kavramına göre de ayrı ayrı hesaplarda izlenmesi mümkün olmayan borç ve gider karşılıkları doğduğunda bu hesaba-alacak, i l g i l i gider gruplarına borç kaydedilir, izleyen dönemde ödenmesi beklenen borç ve gider karşılık tutarları bu hesabın borcuna, "379- Diğer Borç ve Gider Karşılıkları Hesabının alacağına kaydedil i r.

48- GELECEK YILLARA AİT GELİRLER VE GİDER TAHAKKUKLARI

Bilançonun çıkarıldığı dönemi izleyen, yılda» daha sonraki bilanço dönemlerine ait peşin tahsil olunan gelirler i l e faaliyet dönemine ait olup da gelecek bilanço dönemlerinde ödenecek giderlerden oluşur.

480- GELECEK YILLARA AÎT GELİRLER

Gelecek bilanço dönemlerine ait peşin tahsil olunan gelirlerin bir yıldan uzun süreye ait kısımlarının izlendiğe hesaptır.

İşleyişi .

Peşin tahsil olunan gelirler bu hesabın alacağına kaydedilir. Kısa vadeli nitelik kazanan gelirler bu hesabın borcu mukabili "380- Gelecek Aylara Ait Gelirler Hesabı"na aktarılır.

481- GİDER TAHAKKUKLARI

Gelecek yıllarda ödenmesi yapılacak ve kesinlikle belgeye dayalı gider tahakkuklarının izlendiği hesaptır.

— 90 —

i ş leyiş i :

Y a p ı l a n t a h a k k u k l a r ilgili g i d e r ve z a r a r h e s a p l a r ı m u k a b i l i bu Hesaba a l a c a k , v a d e s i b i r y ı l ı n a l t ı n a d ü ş e n l e r " 3 8 1 - G i d e r Tahakkuklar.1 H e s a b ı ' n a a k t a r ı l a r a k bu hesaba b o r ç k a y d e d i l i r .

4 9 - DİĞER UZUN VADELİ YABANCI KAYNAKLAR

ö z e l l i k l e kendi b ö l ü m l e r i n d e t a n ı m l a n m a m ı ş o l a n d i ğ e r uzun v a d e l i y a b a n c ı k a y n a k l a r bu g r u p t a y e r a l ı r .

490 -

4 9 1 -

492 GELECEK YILLARA ERTELENEN VEYA TERKÎN EDİLEN KOV

Bu hesap , t e ş v i k l i y a t ı r ı m m a l l a r ı n ı n i t h a l i n d e ö d e n m e s i g e r e k t i ğ i ' ha lde ö d e n m e y i p , f i i l e n i n d i r i l m e s i n i n mümkün o l a c a ğ ı t a r i h e kadar e r t e l e n e n katma .,. d e ğ e r v e r g i s i 11e i m a l a t ç ı t e ş e b b ü s l e r t a r a f ı n d a n imal e t t i k l e r i m a l l a r d a n i h r a ç , ed i lmek k a y d ı i l e i h r a c a t ç ı l a r a y a p ı l a n t e s l i m l e r n e d e n i y l e hesaplanan ve d ü z e n ­l e n e n f a t u r a ve f a t u r a y e r i n e g e ç e n b e l g e l e r d e mevzuat g e r e ğ i i h r a c a t ç ı l a r d a n t a h s i l ed i lmeyen ve t a m a m ı n ı n i n d i r i m konusu y a p ı l m a m a s ı n e d e n i y l e ge lecek b i l a n ç o d e v r e l e r i n e kadar t e c i l o lunan katma d e ğ e r v e r g i s i n i n k a y d e d i l d i ğ i ve i z l e n d i ğ i h e s a p t ı r .

i ş l e y i ş i :

Bu hesap b i l a n ç o d ö n e m i n d e "392- D i ğ e r Katma D e ğ e r V e r g i s i H e s a b ı " y l a i l i ş k i l e n d i r i l m e k " s u r e t i y l e k u l l a n ı l ı r ve bu hesap g1b1 i ş l e m g ö r ü r .

4 9 3 - TESİSE KATILMA PAYLARI

İ ş l e t m e y e a i t t e s i s l e r d e n yarar lanmak a m a c ı y l a Ü ç û n c ü k i ş i l e r i n , t e s i s b e d e l l e r i n e k a t ı l m a p a y l a r ı n ı n k a y ı t ve i z l e n d i ğ i h e s a p t ı r ,

i ş l e y i ş i :

K a t ı l m a p a y l a r ı n ı n t a h s i l i n d e bu hesaba a l a c a k , t e s i s i n Ömrü s ü r e s i n e g ö r e b e l i r l e n e c e k i t f a t u t a r l a r ı " 6 4 9 - F a a l i y e t l e i l g i l i D i ğ e r G e l i r ve K a r l a r H e s a b ı " n a a l ı n a r a k bu hesaba b o r ç k a y d e d i l i r .

494-

495-

496-

497-

498-

4 9 3 - DİĞER ÇEŞİTLİ UZUN VADELİ YABANCI KAYNAKLAR

Bu hesap grubu i ç e r i s i n d e s a y ı l a n l a r ı n d ı ş ı n d a k a l a n d i ğ e r ç e ş i t l i y a b a n c ı k a y n a k l a r ı n i z l e n d i ğ i h e s a p t ı r .

— 91 —

İ ş l e y i ş i :

Tahakkuk eden t u t a r l a r bu hesaba a l a c a k , vades i bir y ı l ı n a l t ı n a d ü ş e n l e r , "399- D i ğ e r Ç e ş i t l i Yabancı K a y n a k l a r H e s a b ı ' n a a k t a r ı l a r a k b o r ç k a y d e d i l i r .

5- ÖZKAYNAKLAR

i ş l e t m e sah ip veya o r t a k l a r ı n ı n b i l a n ç o t a r i h i n d e i ş l e t m e y e y a p m ı ş O l d u k l a r ı sermaye y a t ı r ı m l a r ı n ı n t u t a r ı n ı g ö s t e r e n ö d e n m i ş sermaye i l e , Sermaye Y e d e k l e r i , K a r Y e d e k l e r i , Geçmiş Y ı l l a r K a r l a r ı ve Geçmiş Y ı l l a r Z a r a r l a r ı ve Dönemin Net Kar veya Z a r a r ı n ı k a p s a r .

50- ÖDENMIŞ SERMAYE

500- SERMAYE

i ş l e t m e y e t a h s i s e d i l e n veya i ş l e t m e l e r i n ana s ö z l e ş m e l e r i n d e y e r a l a n ve T i c a r e t S l C i l T n e t e s c i l e d i l m i ş bu lunan sermaye t u t a n bu hesapta y e r a l ı r . kayıtlı sermaye s i s t e m i n e a l ı n a n o r t a k l ı k l a r d a ç ı k a r ı l m ı ş sermaye g ö s t e ­r i l i r . ' K a y ı t t ı sermaye t a v a n ı ay r ı ca" d i p n o t l a r d a b e l i r t i l i r .

i ş l e y i ş i ;

T a a h h ü t e d i l e n sermaye t u t a r ı bu hesaba a l a c a k , ödenmemiş sermaye hesa­b ı n a b o r ç k a y d e d i l i r .

501 ÖDENMEMİŞ SERMAYE ( - )

İ ş l e t m e y e t a h s i s e d i l e n veya o r t a k l a r c a y ü k l e n i l e n sermayenin henüz ödenmemiş k ı s m ı d ı r .

İ ş l e y i ş i

T a a h h ü t e d i l e n sermaye t u t a r ı "500- Sermaye H e s a b ı " a l a c a ğ ı i l e bu hesaba b o r ç , ö d e n e n t u t a r l a r a l acak k a y d e d i l i r .

5 1 -

52- SERMAYE YEDEKLERİ

H i s s e sened i i h r a ç p r i m l e r i , i p t a l e d i l e n o r t a k l ı k p a y l a r ı ve yen iden d e ğ e r l e m e d e ğ e r a r t ı ş l a r ı g i b i sermaye h a r e k e t l e r i d o l a y ı s ı y l a o r t a y a ç ı k a n ve i ş l e t m e d e b ı r a k ı l a n t u t a r l a r ı n i z l e n d i ğ i hesap g rubudur .

520- HISSE SENEDİ İHRAÇ PRİMLERl

Yeni ç ı k a r ı l a n h i s s e s e n e t l e r i n i n p r i m l i s a t ı ş ı n d a n kaynaklanan t u t a r ­l a r bu hesapta i z l e n i r .

i ş l e y i ş i :

H i s s e s e n e d i n i n nominal f i y a t ı . i l e s a t ı ş f i y a t ı a r a s ı n d a k i fark bu h e s a b ı n a l a c a ğ ı n a s a t ı ş b i ç i m i n e b a ğ l ı o l a r a k i l g i l i h e s a b ı n borcuna k a y d e d i l i r .

Bu t u t a r l a r ı n sermayeye i l a v e s i veya b a ş k a b i r amaç la k u l l a n ı l m a s ı durumunda hesaba b o r ç k a y d e d i l i r .

521- HÎSSE SENEDi İPTAL KARLARI

iptal edilen hisse senetlerinin bedellerine mahsuben yapılan ödemelerin, bunların yerine çıkarılan hisse senetlerinden elde edilen hasılat noksanı kapa-tıldıktan sonra artan kısmın izlendiği hesaptır.

İşleyişi :

Elde edilen hisse'senedi iptal karları bu hesaba alacak kaydedilir. Bu tutarların sermayeye ilavesi veya başka amaçlarla kullanılması durumunda i l g i l i hesaplara borç kaydedilir.

522- N.O.V. YENİDEN DEĞERLEME ARTIŞLARI

işletmenin aktifine kayıtlı maddi duran varlık kalemlerinin yeniden değerlenmesinden oluşan değer artışlarının izlendiği hesaptır.

işleyişi :

Yeniden değerleme net değer artışı i l g i l i hesaplar karşılısında bu hesaba alacak kaydedilir. Bu tutarların sermayeye, i laves i veya başka bir amaçla kullanılması durumunda bu hesaba borç kaydedilir,

523- İŞTİRAKLER YENİDEN DEĞERLEME ARTIŞLARI

işletmenin iştirakleri ile. bağlı o r t a k l ı k l a r ı b ü n y e s i n d e y a p ı l a n yeniden değerleme dolayısıyla oluşan değer a r t ı ş ı n ı n sermayeye eklenmesi sonu­cunda, bu sermayeden işletmeye isabet eden kısım g ö s t e r i r .

İşleyişi :

işletmenin iştirakleri ve bağlı ortaklıkları bünyesinde yapılan yeniden değerleme d o l a y ı s ı y l a o l u ş a n değer artışları sermayeye eklenmesi sonucunda, işletmeye bedelsiz olarak verilen hisse senetleri ve p a y l a r ı bu hesabın ala­cağına, "242- iştirakler" veya "245- Bağlık Ortaklıklar Hesaplarının borcuna kaydedil i r.

524-

525-

526-

527-

528-

529- DİĞER SERMAYE YEDEKLERİ

Bu hesap grubu içerisinde s a y ı l a n l a r ı n d ı ş ı n d a kalan diğer sermaye yedeklerinin izlendiği hesaptır.

53-

54- KAR YEDEKLERİ

ı Kanun, ana sözleşme hükümleri ya da ortaklıkların yetkili organları

tarafından alınan kararlar uyarınca, dağıtılmamış ya da işletmede alıkonulmuş karlar bu hesap grubunda gösterilir.

- 9 3 -

540- YASAL YEDEKLER

Kanun hükümleri uyarınca ayrılmış bulunan yedekler bu hesap kaleminde gösterilir.

i ş l e y i ş i :

Yedekler faaliyet yılı karından mahsup edilmek suretiyle bu hesaplara alacak kaydedilir.

541- STATÜ YEDEKLERİ

Ana sözleşme hükümleri çerçevesinde ayrılan yedekler bu hesap kalemi içinde yer alır.

i ş l e y i ş i :

8u hesap "540- Yasal Yedekler Hesabı" gibi işlem görür.-

542- OLAĞANÜSTÜ YEDEKLER

Sermaye şirketlerinde Genel Kurul tarafından ayrılmasına karar verilen olağanüstü yedek akçeler ile dağıtım dışı kalan karlar bu hesapta yer alır.

i ş l e y i ş i :

Bu hesap "540- Yasal Yedekler Hesabı" gibi işlem görür.

543-

544-

545-

546-

647-

548- D İ Ğ E R KAR YEDEKLERİ

özellikle kendi bölümlerinde tanımlanmamış olan kardan ayrılan diğer yedekler bu hesapta izlenir.

i ş l e y i ş i :

Kardan ayrılan tutarlar bu hesaba alacak, mahsubunda borç kaydedilir.

549- Ö Z E L FONLAR

işletmede bırakılması ve tasarrufu zorunlu yasal fonlar ile diğer maksatlarla ayrılan fonlar bu hesapta izlenir.

i ş l e y i ş i :

Kardan ayrılan tutarlar bu hesaba alacak, mahsubunda borç kaydedilir.

55-

56-

— 94 —

57- GEÇMİŞ YILLAR KARLARI

570- GEÇMİŞ YILLAR KARLARI

Geçmiş faaliyet dönemilerinde ortaya çıkan ve i ş l e t m e sahibin ,veya ortaklarına dağıtılmamış bulunan karlardan i l g i l i yedek hesaplarına alınmayan tutarların izlendiği hesaptır.

58- GEÇMİŞ YILLAR ZARARLARI (-)

580- GEÇMİŞ YILLAR ZARARLARI

Geçmiş faaliyet dönemlerinde ortaya çıkan dönem net- zararlarının i z l e n d i ğ i h e s a p t ı r .

59- DONEM NET KARI (ZARARI)

Bu grup işletmenin nihai faaliyet sonucunu gösteren hesapları kapsar.

590- DÖNEM NET KARI

İ ş l e t m e n i n faaliyet dönemine ilişkin vergi sonrası net kar tutarının i z l e n d i ğ i hesaptır.

işleyişi :

Sonuç hesaplarında yer alan "692- Dönem Net Karı veya Zararı Hesabı"ndan aktarılan tutarlar bu hesaba alacak, ,aynı hesaba borç kaydedilir.

591- DÖNEM NET ZARARI (-)

işletmenin f a a l i y e t dönemine ilişkin net zarar tutarının izlendiği hesaptı r .

işleyişi :

Sonuç hesaplarında yer alan "692- Dönem Net Karı veya Zararı Hesabı"ndan a k t a r ı l a n tutarlar bu hesaba borç, aynı hesaba alacak kaydedilir.

6- GELİR TABLOSU HESAPLARI

İ ş l e t m e n i n f a a l i y e t dönemine ilişkin brüt satışları, satış indirimleri s a t ı ş l a r ı n m a l i y e t i , f a a l i y e t giderleri, diğer faaliyetlerden gelir ve karlar d i ğ e r faaliyetlerden g i d e r ve z a r a r l a r , finansman giderleri, olağandışı gelir ve k a r l a r ve o l a ğ a n d ı ş ı g i d e r ve z a r a r l a r d a n oluşur.

60- BRÜT SATIŞLAR

işletmenin esas faaliyetleri çerçevesinde satılan mal yada hizmetler karşılığında alınan yada tahakkuk ettirilen toplam değerleri kapsar. Satılan mal ve hizmetlerle i l g i l i sübvansiyonlar, satış tarihindeki vade farkları, ihracatla i l g i l i dönem içinde ortaya çıkan kur farkları, vergi iadeleri brüt satışlar içinde gösterilir. Brüt Satışlara "Katma Değer Vergisi" dahil edilmez.

Brüt Satışlar; yurtiçi satışlar, yurtdışı satışlar ve diğer gelirler şeklinde bölüm!enir.

— 95 —

600- YURTİÇİ SATıŞıNı

Yurt i ç i n d e k i g e r ç e k ve t ü z e l k i ş i l e r e s a t ı l a n mal ve hizmetler karş ı -l ı ğ ı n d a a l ı n a n ya da tahakkuk e t t i r i l e n toplam d e ğ e r l e r i n i z l e n d i ğ i h e s a p t ı r . Gereksinime g ö r e b ö l ü m l e n e b i l i r .

i ş l e y i ş i :

S a t ı ş g e r ç e k l e ş t i ğ i n d e h a s ı l a t t u t a r ı bu hesaba alacak kaydedi l ir .

601- Y U R T D I Ş I S A T I Ş L A R

Yurt d ı ş ı n d a s a t ı l a n mal ve hizmetler k a r ş ı l ı ğ ı n d a a l ı n a n yada a l ı n a c a k olan toplam d e ğ e r l e r i n i z l e n d i ğ i h e s a p t ı r .

işleyişi:

Y u r t i ç i s a t ı ş l a r d a o lduğu g i b i d i r .

602- D İ Ğ E R G E L İ R L E R

i ş l e t m e n i n k o r u n m a s ı , i h r a c a t ı t e ş v i k ya da hükümet p o l i t i k a s ı n a uyma z o r u n l u l u ğ u k a r ş ı s ı n d a o l u ş a n i ş l e t m e n i n faal iyet h a s ı l a t ı n d a k i düşüklüğü veya faal iyet z a r a r ı n ı gidermek i ç i n , sermaye k a t k ı s ı n i t e l i ğ i n d e olmayan, mali yar­d ı m l a r ( s ü b v a n s i y o n l a r ) , devlet in baz ı m a l l a r ı v e r g i , resim, harç ve benzeri yükümlü lük lerden i s t i sna etmesi yoluyla y a p t ı ğ ı y a r d ı m l a r (vergi iadeleri) ve s a t ı ş tarihindeki vade f a r k l a r ı , ihracatla i l g i l i f iyat i s t i k r a r destekleme primi v .b . h a s ı l a t kalemleri bu hesapta i z l e n i r .

i ş l e y i ş i :

Dönem i ç i n d e k i faal iyet lerden doğan s ü b v a n s i y o n , vergi iades i , vade f a r k l a r ı , (v.b) t u t a r l a r ı saptanarak i l g i l i hesaba b o r ç , bu hesaba ise alacak kaydedi l ir .

6 i - SATIŞ. İNDIRIMLERI ( - )

Net s a t ı ş h a s ı l a t ı n a u l a ş a b i l m e k için brüt s a t ı ş l a r d a n indiri lmesi gereken d e ğ e r l e r i kapsar.

S a t ı ş t a n iade ler , s a t ı ş I s k o n t o l a r ı ve d i ğ e r indirimler seklinde b ö l ü m l e n i r .

610- S A T I Ş T A N İ A D E L E R ( - )

S a t ı l a n m a l l a r ı n 1ade edilen bölümünün fatura t u t a r l a r ı n ı kapsar,

i ş l e y i ş i :

Daha Önce y a p ı l a n s a t ı ş l a r ile ilgili olarak i l g i l i hesaplara b o r ç , Brüt S a t ı ş l a r d a n i l g i l i hesaplara alacak k a y d e d i l m i ş bulunan m a l ı n fatura t u t a r ı , mal ın k ı s m e n yada tamamen 1ade edilmesi durumuna g ö r e , "610- S a t ı ş t a n iadeler H e s a b ı " m n borcuna, buna k a r ş ı l ı k i l g i l i hesaba alacak kaydedi l ir .

611- SATIŞ ISKONTOLARI (-)

S a t ı ş l a i l g i l i f a t u r a n ı n d ü z e n l e n i p s a t ı ş ı n g e r ç e k l e ş m e s i n d e n sonra y a p ı l a n her t ü r l ü kasa ve miktar I s k o n t o l a r ı bu hesapta yer a l ı r .

Kasa Iskontosu, k r e d i n s a t ı ş l a r d a a l ı c ı n ı n mal bedelini vadesinden önce ödemesi d o l a y ı s ı y l a , bu p e ş i n ödeme k a r ş ı l ı ğ ı n d a a l ı c ı y a b e l i r l i oranlarda indirim y a p ı l m a s ı d ı r .

- 9 6 —

M i k t a r I skon tosu 1se a l ı c ı n ı n b e l l i t u t a r l a r Ü z e r i n d e a l ı ş l a r d a b u l u ­narak s a t ı c ı n ı n mal s ü r ü m ü n e k a t k ı d a b u l u n m a s ı n d a n d o l a y ı k e n d i s i n e b e l l i oran y a da t u t a r l a r d a y a p ı l a n i n d i r i m d i r .

İ ş l e y i ş i :

Uygulanan I skon to i l g i l i " A l a c a k l a r " h e s a b ı n a a l a cak k a y d e d i l i r k e n , " 6 1 1 - S a t ı ş I s k o n t o l a r ı H e s a b ı " n a b o r ç k a y d e d i l i r .

6 1 2 - DİĞER İNDİRİMLER ( - )

S a t ı c ı t a r a f ı n d a n , a l ı c ı h e s a b ı n a , m a l ı n ş e v k i s ı r a s ı n d a ö d e n e n g i d e r l e r i i f a d e eden ve s a t ı l a n m a l l a r a a i t o l a n sevk g i d e r l e r i , s a t ı l a n m a l l a r ı n h a t a l ı ve noksan o l m a s ı ya da t a ş ı m a s ı r a s ı n d a hasara u ğ r a m ı ş o l m a s ı n e d e n i y l e , y a p ı l m a s ı z o r u n l u i n d i r i m l e r i l e s a t ı ş v e r g i l e r i , f o n l a r (KDV h a r i ç ) ve b e n z e r l e r i bu kalemde g ö s t e r i l i r .

Bu hesap i h t i y a c a g ö r e bölümlenir.

İ ş l e y i ş i :

S a t ı l a n mal ya da h izmet b e d e l i n d e n y a p ı l a n i n d i r i m , h a s ı l a t l a i l i ş k i l e n d i r i l m e d e n "612- D i ğ e r i n d i r i m l e r H e s a b ı " n a b o r ç , i l g i l i hesap la ra i s e a l a c a k k a y d e d i l i r .

6 2 - SATIŞLARIN MALİYETİ ( - )

i ş l e t m e n i n dönem i ç i n d e k i stok h a r e k e t l e r i i l e s a t ı l a n mamul, y a r ı mamul, i l k madde ve malzeme i l e t i c a r i mal g i b i maddeler in ve s a t ı l a n h i z m e t l e r i n m a l i y e t i n i k a p s a r .

Başka b i r d e y i ş l e dönem i ç i n d e a l ı c ı l a r a s a t ı l a n ya da d e v r e d i l e n mal ve h i z m e t l e r i n Ü r e t i m i ( i m a l a t ı ) ya da s a t ı n a l ı n m a s ı i ç i n y a p ı l a n tüm g i d e r l e r i i ç e r i r .

620- SATILAN MAMULLER MALİYET (-)

i ş l e y i ş i :

S a t ı l a n m a m u l l e r i n m a l i y e t t u t a r ı 152 no lu hesaba (Mamul le r H s . ) a l a ­c a k , bu hesaba i s e b o r ç k a y d e d i l i r .

6 2 1 - SATILAN TİCARİ MALLAR MALİYETİ (- )

Herhangi b i r d e ğ i ş i k l i ğ e t a b ı olmadan s a t ı l m a k a m a c ı y l a a l ı n a n t i c a r i m a l l a r (emt ia ) ve benzer i k a l e m l e r i n m a l i y e t i m k a p s a r .

i ş l e y i ş i :

S a t ı l a n t i c a r i m a l l a r ı n m a l i y e t t u t a r ı "153- T i c a r i M a l l a r H e s a b ı " n a a l a c a k , bu hesaba b o r ç k a y d e d i l i r .

622 - SATILAN HİZMET MALİYETİ ( - )

Ü r e t i l e n h i z m e t l e r l e i l g i l i o l a r a k y a p ı l a n g i d e r l e r i n k a y d e d i l d i ğ i h e s a p t ı r .

i ş l e y i ş i :

Ü r e t i l e n h i z m e t l e i l g i l i g i d e r l e r n i t e l i k l e r i n e g ö r e , e ş z a m a n l ı k a y ı t s i s t e m i n e t a b i o l a n ve 7/A s e ç e n e ğ i n i uygulayan hizmet i ş l e t m e l e r i "741- Hizmet l i r e t i m M a l i y e t i Yans ı tma H e s a b ı " a l a c a ğ ı i l e , 7/B s e ç e n e ğ i n i uygu layan küçük i ş l e t m e l e r d e "799- Ü r e t i m M a l i y e t i H e s a b ı " a l a c a ğ ı i l e , bu hesaba b o r ç k a y d e d i l i r .

— 97 —

623- DİĞER SATIŞLARIN MALÎYETİ {-)

işletmenin esas faaliyet konusu ile i l g i l i diğer satış gelirlerinin elde edilmesi için yapılan giderlerin izlendiği hesaptır.

işleyişi :

Hesaplanan satışların maliyeti bu hesabın borcuna kaydedilir.

63- FAALİYET GİDERLERİ

İşletmenin esas faaliyeti ile i l g i l i bulunan ve Üretim maliyetlerine yüklenmeyen araştırma ve geliştirme giderleri; pazarlama, satış ve dağıtım giderleri ve genel yönetim giderlerinden oluşan hesap grubudur. 7 inci grupta izlenen esas faaliyet dönem giderleri, yansıtma hesapları alacağı ile dönem sonlarında bu grupta yer alan hesaplara devredilir.

630- ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME GİDERLERİ (-)

Üretim maliyetinin düşürülmesi, satışların artırılması ve yeni üretim biçim ve teknolojilerin işletmede uygulanması amacıyla yapılan giderlerden aktifleştirilmeyen araştırma ve qeliştirme giderleri ile aktifleştirilmiş olanlardan bu döneme isabet eden itfa payları bu hesapta yer alır. Bu fonksiyonla i l g i l i olan ve 7. grupta izlenen giderler 7/A seçeneğinde "7"il-Araş-tırma ve Geliştirme Giderleri Yansıtma Hesabı", 7/B seçeneğinde "798- Gider Çeşitleri Yansıtma Hesabı" alacağı ile hu hesabın borcuna devredilir.

631- PAZARLAMA, SATIŞ VE DAĞITIM GİDERLERİ (-)

Mal ve hizmetlerin pazarlama, satış ve dağıtım faaliyetleri, i l e - i l g i l i olarak yapılan endirekt malzeme, endirekt işçilik, personel giderleri, dışardan sağlanan fayda ve hizmetler, çeşitli giderler, vergi resim ve harçlar, amortis­manlar ve tükenme paylarından oluşur. Pazarlama fonksiyonu ile i l g i l i giderler 7 inci grupta izlenir ve dönem sonlarında "761 - "azarlama Satış ve Dağıtım Giderleri Yansıtma Hesabı" alacağı i l e , 7/B seçeneğinde ise "798- Gider Çeşitleri Yansıtma Hesabı" alacağı ile bu fonksiyona ait giderler bu hesaba devredilir.

632- GENEL YÖNETİM GİDERLERİ (-)

İşletmenin genel yönetim fonksiyonu ile i l g i l i olarak yapılan ve üretimle ya da satılan mal maliyeti ile doğrudan ilişkisi kurulamayan endirekt malzeme, endirekt işçilik, personel giderleri, dışardan sağlanan fayda ve hizmetler, çeşitli giderler, vergi resim ve harçlar, amortisman giderlerinden oluşur. Genel yönetim fonksiyonu ile i l g i l i giderler 7 inci grupta izlenir ve dönem sonlarında 7/A seçeneğinde, "771- Genel Yönetim Giderleri Yansıtma Hesabı" alacağı i l e , 7/B seçeneğinde ise "798- Gider Çeşitleri Yansıtma Hesabı" alacağı ile bu hesaba devredilir.

64- DİĞER FAALİYETLERDEN OLAĞAN GELİR VE KARLAR

işletmenin esas faaliyeti dışında iştiraklerden ve bağlı ortaklıklardan elde edilen temettü geliri ile faiz ve diğer temettü g e l i r l e r i , temerrüt f a i z l e r i , kambiyo karları, kira gelirleri, menkul kıymet satış karları gibi diğer faaliyetlerden elde edilen olağan gelir ve karlardan oluşur.

640- İŞTİRAKLERDEN TEMETTÜ GELİRLERİ

işletmelerin sermayelerine katıldıkları iştiraklerden elde ettikleri temettü gelirlerinin izlendiği hesaptır. Hisse senedi ve tahvil gibi menkul kıymet satışından doğan karlar ya da zararlar bu hesaba alınmaz.

641- BAĞLI ORTAKLIKLARDAN TEMETTÜ GELİRLERİ

İşletmenin bağlı ortaklıklarından elde ettikleri temettü gelirlerinin izlendiği hesaptır.

642- FAİZ GELİRLERİ

Her türlü kısa ve uzun vadeli mali yatırımlardan sağlanan faiz gelirlerinin izlendiği hesaptır.

643- KOMİSYON GELİRLERİ

Tahakkuk eden komisyon gelirleri bu hesapta izlenir.

644- KONUSU KALMAYAN KARŞILIKLAR

Aktifle i l g i l i olarak ayrılan karşılıklardan iptal edilen tutarlar bu hesapta izlenir.

645-

646-

647-

648-

649- FAALİYETLE İLGİLİ DİĞER OLAĞAN GELİR VE KARLAR

Yukarıdaki hesaplar kapsamına girmeyen diğer olağan faaliyetlerden sağlanan gelir ve karların izlendiği hesaptır. Bu hesapta kambiyo karları, menkul kıymet satış karları ve benzerleri izlenir.

65- DİĞER FAALİYETLERDEN OLAĞAN GİDER VE ZARARLAR (-)

işletmenin esas faaliyetleri dışında kalan olağan faaliyetlerle i l g i l i gider ve zararları içerir.

650-

651-

652- REESKONT FAİZ GİDERLERİ (-)

İşletmenin diğer olağan faaliyetleriyle i l g i l i senetli alacak ve borçlarına ait reeskont giderlerinin İzlendiği hesaptır.

653- KOMİSYON GİDERLERİ (-)

işletmenin diğer olağan faaliyetleriyle i l g i l i olarak acenta, temsilci ve benzeri işletmelere 'ödediği komisyon giderlerinin izlendiği hesaptır.

654- KARŞILIK GİDERLERİ (-)

Aktifle i l g i l i olarak ayrılan karşılık giderlerinin izlendiği hesaptır.

655-

656-

657-

658-

659- DÎĞER OLAĞAN GİDER VE ZARARLAR (-)

Y u k a r ı d a k i h e s a p l a r k a p s a m ı n a girmeyen d i ğ e r o l a ğ a n f a a l i y e t l e r l e i l g i l i kambiyo z a r a r l a r ı , menkul k ı y m e t s a t ı ş z a r a r l a r ı ve benzer i g i d e r ve zararların i z l e n d i ğ i h e s a p t ı r .

6 6 - FİNANSMAN GİDERLERİ ( - )

İ ş l e t m e n i n b o r ç l a n d ı ğ ı t u t a r l a r l a i l g i l i o l a r a k k a t l a n ı l a n ve v a r l ı k ­l a r ı n m a l i y e t i n e e k l e n m e m i ş bu lunan f a i z , kur f a r k l a r ı , k r e d i k o m i s y o n l a r ı ve benze r i d i ğ e r g i d e r l e r i k a p s a r .

660- KISA VADELİ BORÇLANMA GİDERLERİ ( - )

B i r y ı l a kada r v a d e l i o l a n b o r ç l a n m a l a r l a i l g i l i o l a r a k y ü k l e n i l e n ve v a r l ı k l a r ı n m a l i y e t i n e eklenmeyen f a i z ve benzer i d i ğ e r g i d e r l e r i n i z l e n d i ğ i h e s a p t ı r .

« 7 . g r u p t a i z l e n e n f inansman g i d e r l e r i 7/A s e ç e n e ğ i n d e "781- Finansman

G i d e r l e r i Y a n s ı t m a H e s a b ı " 7/B s e ç e n e ğ i n d e i s e "798- G i d e r Ç e ş i t l e r i Y a n s ı t m a H e s a b ı " n ı n a l a c a ğ ı i l e bu h e s a b ı n borcuna a k t a r ı l ı r .

6 6 1 - UZUN VADELİ BORÇLANMA GÎDERLERİ ( - )

B i r y ı l ı a ş a n v a d e l i b o r ç l a n m a l a r l a i l g i l i f a i z ve benzer i g i d e r l e r i n i z l e n d i ğ i h e s a p t ı r .

6 7 - OLAĞANDIŞI GELİR VE KARLAR

i ş l e t m e n i n o l a ğ a n f a a l i y e t l e r i n d e n b a ğ ı m s ı z o l a n ve bu nedenle a r ı z i n i t e l i k t a ş ı y a n duran v a r l ı k l a r ı n s a t ı ş l a r ı n d a n e lde e d i l e n k a r l a r i l e o l a ğ a n d ı ş ı o lay ve g e l i ş m e l e r n e d e n i y l e o r t a y a ç ı k a n g e l i r ve k a r l a r ı n y e r a l d ı ğ ı hesap g rubudur .

670-

671- ÖNCEKİ DÖNEM GELİR VE KARLARI

C a r i dönemden ö n c e k i d ö n e m l e r e a i t o l a n ve bu d ö n e m l e r i n m a l i , t a b l o ­l a r ı n a hata ya da unutulma n e d e n l e r i y l e y a n s ı t ı l a m a y a n t u t a r l a r ı n g ö s t e r i l d i ğ i hesap k a l e m i d i r .

672-

673-

674-

675-

676-

677-

678-

— 100 —

679- DİĞER OLAĞANDIŞI GELİR VE KARLAR

Yukarıdaki hesap kalemleri dışında kalan ve arızi bir karakter taşıyan duran varlık satışlarından doğan karlar gibi gelir ve karların yer aldığı hesap kalemidir.

68- OLAĞANDIŞI GİDER VE ZARARLAR

işletmenin olağan faaliyetlerinden bağımsız olan ve bu nedenle sık sık, ve düzenli olarak ortaya çıkması beklenmeyen işlem ve olaylardan kaynaklanan gider ve zararların yer aldığı hesap grubudur.

680- ÇALIŞMAYAN KISIM GİDER VE ZARARLARI (-)

Üretimle i l g i l i giderlerden çalışılmayan döneme ve çalışmayan kısımlara

ait giderleri içerir.

681- ÖNCEKİ DÖNEM GİDER VE ZARARLARI (-)

Cari dönemden önceki döneme ait olan ve bu dönemlerin malı tablolarına hata yada unutulma nedeni ile yansıtılmayan veya sonradan ortaya çıkan tutarların gösterildiği hesaptır.

682-

683-

684-

685-

686-

687-

• 688-

689- DİĞER OLAĞANDIŞI GİDER VE ZARARLAR

Yukarıda tanımlanan hesaplar kapsamı dışında kalan diğer olağan dışı gider ve zararlardan oluşur.

69- DÖNEM NET KARI VE ZARARI

690- DÖNEM KARI VEYA ZARARI

Dönem sonlarında, sonuç hesaplarında yer alan gelir ve gider hesapları­nın aktarıldığı hesaptır. Gelir hesapları bu hesabın alacağına, gider hesaplan borcuna kaydedilir. Hesabın kalanı vergiden önceki dönem karı veya zararını gösteri r.

691- DÖNEM KARI VERGİ VE DİĞER YASAL YÜKÜMLÜLÜK KARŞILIKLARI (-)

Dönem karı üzerinden, i l g i l i mevzuat hükümlerine~görp hesaplanan vergi ve yasal yüküm lülükleri bu hesabın borcuna, "370-Dönem Karı Vergi ve Diğer Yasal Yükümlülük Karşılıkları Hesabı"nın alacağına kaydedilir. Bu hesap "690- [İbnem K a r ı veya Zararı Hesabı" ile birlikte kapatılarak "692- Dönem Net Kârı veya Zararı Hesabı"na devredilir.

— 101 —

692- DÖNEM NET KARI VEYA ZARARI

"690-Dönem Kar veya 7ararı Hesabı" ile "691- Dönem Karı Vergi ve Diğer Yasal Yükümlülük Karşılıkları Hesapları"nın karşılıklı olarak kapatılması sonucu bulunan fark bu hesaba kaydedilir. Vergiden sonraki Net Dönem Kârı Hesa­bın alacağına, Net Dönem zararı ise borcuna kaydedilir. Bu hesap, dönem sonlarında "590- Dönem Net Kârı Hesabı"na devredilerek kapatılır.

7 MALİYET HESAPLARI

Maliyet hesaplan, mal ve hizmetlerin planlanan biçim ve niteliğe geti­rilmesi

-

için yapılan giderlerin toplandığı ve maliyet unsurlarına dönüştürülerek izlendiği hesaplardır.

Bu bölümde yer alan gider hesapları uygulamada esneklik sağlamak 'üzere iki seçenek halinde 7/A ve 7/B olarak sunulmuştur. 7/A seçeneğinde giderler defter-i kebirde fonksiyon esasına göre, 7/B seçeneğinde ise çeşit esasına göre belirlenmiştir. Bu suretle, işletmelere giderlerin bölümlenmesinde ve defter-i kebirde izlenmesinde kendi organizasyon yapılarına, büyüklüklerine ve ihtiyaçla­rına göre düzenleyebilmeleri için kolaylık sağlanmış, farklı maliyet hesaplama yöntemlerine uyulabilmesi açısından da geniş bir esneklik tanınmıştır.

7/A SEÇENEĞİNDE MALİYET HESAPLARI

Büyük ve orta büyüklükteki üretim ve hizmet işletmeleri için özellikle zorunlu olarak önerilen 7/A seçeneğinde; giderler, esas defterlerde fonksiyon esasına göre belirlenmiştir. Eş zamanlı kayıt yönteminin kullanılması önerilen bu uygulamada, giderler yapıldıkları anda i l g i l i defter-i kebir hesaplarına "Fonksiyon Esasına" göre kaydedilirken, söz konusu giderler aynı zamanda yar­dımcı defterlerde hem çeşit esasına hem de i l g i l i gider yerlerine göre izlenir. Gider çeşitlerinin izleneceği yardımcı defter kayıtlarının, giderlerin ait oldukları qider yerlerini de gösterecek şekilde tutulması durumunda, yöntem ama­cına uygun biçimde yürütülmüş olacaktır. Hu kayıt yönteminde; giderler eş zamanlı olarak aynı anda hem fonksiyonlarına, hem çeşitlerine hem de i l g i l i gider yerlerine göre izlendiğinden; muhasebe kayıtlarının azaltılmasına ve her kademenin üretim ve hizmet maliyetlerinin belli bir düzen içinde oluşturulmasına olanak sağlamaktadır.

Bu uygulamada, maliyet hesap grupları aşağıdaki gibi b'ölümlenmiştir.

70 Maliyet Muhasebesi Bağlantı Hesaplan (Maliyet muhasebesinin genel muhasebeden bağımsız çalışması duru­munda bu grup çalıştırılır.)

71 Direkt İlkmadde Ve Malzeme Giderleri

72 Direkt İşçilik Giderleri

73 Genel Üretim Giderleri

74 Hizmet üretim Maliyeti

75 Araştırma Geliştirme Giderleri

76 Pazarlama Satış ve Dağıtım Giderleri

77 Genel Yönetim Giderleri

78 Finansman Giderleri

79

— 102 —

Bu uygulamada yardımcı defterlerde izlenecek Gider Çeşitleri 0-9 sayılı hesaplarda. Gider Yerleri ise 10-99 sayılı hesaplarda gösterildiği gibidir.

Bu bölümde yer alan Maliyet Hesap Gruplarının her biri defter-i kebir hesabı düzeyinde gider hesapları, yansıtma hesapları ve fark hesapları olarak bölümlenir.

GÎDER HESAPLARI :

Bu hesaplar; dönem içinde yapılan ve tahakkuk ettirilen, giderlerin iz-lendiği ve borçlarına kaydedildiği hesaplardır. Gider hesaplarına yapılacak kayıtlara ilişkin olarak düzenlenecek muhasebe fişlerinde gider yerleri ve gider çeşitleri hesaplarına ait numaralar birlikte yazılır.

GÎDER YANSITMA HESAPLARI :

Bu hesaplar, " f i i l i maliyetlerin" uygulandığı durumlarda gider hesapla­rında toplanan giderlerin tümünün; önceden saptanmış maliyet yöntemlerinin kullanılması durumunda ise, bunlara göre saptanan giderlerin i l g i l i hesaplara yansıtılmasını sağlamak amacıyla kullanılır.

FARK HESAPLARI :

Bu hesaplar, önceden saptanmış maliyet yöntemlerinin uygulanması halinde f i i l i giderler ile önceden saptanmış giderler arasındaki farkların kaydedildiği hesaplardır. Fark hesapları borç ve alacak kalıntısı verebilir.

70 MALİYET MUHASEBESİ BAGLANTI HESAPLARI

Bu grupda yer alan hesaplar genel muhasebe ile maliyet muhasebesinin birbirinden ayrı olarak yürütülmesinin istenmesi durumunda, genel muhasebe ile maliyet muhasebesi arasında bağlantıların kurulmasını sağlamak amacıyla kullanı­lır.

700- Maliyet Muhasebesi Bağlantı Hesabı :

Genel Muhasebe ile maliyet muhasebesi arasında bağlantıyı sağlayan ve genel muhasebe tarafından tutulan hesaptır.

Maliyet muhasebesinin genel muhasebeden ayrı izlendiği durumlarda maliyetlerle i l g i l i giderler genel muhasebe tarafından bu hesaba borç kaydedilir.

İşleyişi :

Maliyetle i l g i l i tüm giderler tahakkuk ettikçe bu hesaba borç, i l g i l i aktif ve pasif hesaplara alacak kaydedilir. Maliyet dönemleri sonunda maliyet muhasebesi tarafından genel muhasebeye bildirilen veriler bu hesabın alacağına, i l g i l i hesapların borcuna kaydedilir.

701- Maliyet Muhasebesi Yansıtma Hasabı :

Genel Muhasebe ile maliyet muhasebesi arasında bağlantıyı sağlayan ve maliyet muhasebesi tarafından tutulan ve "700- Maliyet Muhasebesi Bağlantı Hesabı"nın borcuna kaydedilen giderlerin, maliyet muhasebesince i l g i l i hesaplara aktarılmasını sağlayan hesaptır.

işleyişi :

Genel muhasebede "700- Maliyet Muhasebesi Bağlantı Hesabı"nın bor­cuna kaydedilen giderler genel muhasebeden gelen belgeler doğrultusunda maliyet

— 103 —

muhasebesinde bu hesabın alacağına, fonksiyonel gider hesaplarının borcuna kaydedilir. Maliyet muhasebesinden genel muhasebeye aktarılan tutarlar ise bu hesabın borcuna, i l g i l i fonksiyonel gider yansıtma hesaplarının alacağına kaydedil i r .

71 DİREKT İLKMADDE VE MALZEME GİDERLERİ

Bu grupta yer alan hesaplar, üretilen mamulün bünyesine ana madde olarak katılan ve hangi mamulden ne kadar tüketildiği, ekonomik bakımdan ayrı olarak izlenebilen ilkmadde ve malzemelerle i l g i l i gider, yansıtma ve fark hesaplarını kapsar.

710- Direkt İlkmadde Ve Malzeme Giderleri :

Bu giderler, esas üretim gider yerleri ile i l g i l i olup, mamulün bünyesine giren, mamülün temel öğesini oluşturan ve mamulün bünyesine doğrudan yüklenebilen maddelerin kullanımı f i i l i tutarlarla bu hesapta izlenir. Üretimde kullanılmayan ve satılan ilkmadde ve malzemenin maliyeti bu hesapta izlenmez.

İşleyişi :

Dönem içinde üretimde kullanılmak üzere ana ve yardımcı üretim yerlerinde ambardan çekilen direkt maddeler bu hesabın borcuna, "150- ilkmadde ve Malzeme Hesabı"nın alacağına kaydedilir. Eş zamanlı kayıt sistemi uygulayan işletmelerde giderlerin tahakkuk kaydının yapılmasını sağlamak üzere düzenlenen fişde, gider çeşidi ile gider yeri kodunun yazılması esastır.

Hesapla i l g i l i yapılan düzeltmeler hesabın alacağına kaydedilir. Dönem sonlarında bu hesap, "711-Dırekt ilkmadde ve Malzeme Yansıtma Hesabı" ile karşılaştırılarak kapatılır.

711- Direkt ilkmadde ve Malzeme Yansıtma Hesabı :

F i i l i maliyet yönteminin uygulandığı durumlarda "710- Direkt ilkmadde ve Malzeme Giderleri Hesabı"nın borcuna gider çeşidi olarak kaydedilen giderler i l e , önceden saptanmış maliyet yöntemlerinin uygulandığı durumlarda, önceden hesaplanmış giderler, maliyet unsuru olarak bu hesabın alacağı karşılı­ğında "151- Yarı Mamuller-Üretim Hesabı"na borç kaydedilir. Dönem sonlarında "710- Direkt ilkmadde ve Malzeme Giderleri Hesabı" ile karşılaştırılarak kapatı­lır.

712- Direkt İlkmadde ve Malzeme Fiyat Farkı :

önceden saptanmış maliyet hesaplama yöntemlerinin uygulandığı durumlarda f i i l i direkt ilkmadde ve malzeme giderleri ile önceden saptanmış ve maliyetlere yüklenmiş, direkt ilkmadde ve malzeme giderleri arasındaki olumlu" veya olumsuz fiyat farklarının izlendiği hesaptır. Olumsuz fiyat farkları bu hesabın borcuna, olumlu" fiyat, farkları ise alacağına kaydedilir. Dönem sonların­da bu hesap i l g i l i stok ve satış.maliyet hesaplarına aktarılarak kapatılır.

713- Direkt İlkmadde ve Malzeme Miktar Farkı :

önceden saptanmış maliyet yöntemler inin uygulandığı durumlarda f i i l i direkt ilkmadde ve malzeme giderleri ile önceden saptanmış direkt ilkmadde ve malzeme giderleri arasındaki olumlu veya olumsuz miktar farklarının kaydedildiği hesaptır. Olumsuz miktar farkları hesabın borcuna olumlu farklar ise alacağına kaydedilir. Dönem sonunda bu hesap i l g i l i stok ve satış maliyet hesaplarına aktarılarak kapatılır.

72 DİREKT İŞÇİLİK GİDERLERİ

Bu grup bir mal veya hizmetin "üretim maliyetine doğrudan doğruya verilebilen işçilik giderleri 11e i l g i l i gider, yansıtma ve fark hesaplarından oluşur.

— 104 —

720- D i r e k t i ş ç i l i k G i d e r l e r i H e s a b ı :

Bu giderler esas Üretim gider yerleri ile i l g i l i olup, belli bir mamul veya hizmetin Üretim maliyetine doğrudan doğruya yüklenebilen işçilik giderlerini kapsar. Bu giderler hangi mamul veya mamül grubu için harcandığı izlenebilen ve herhangi bir dağıtım anahtarına gerek duymadan, işçi başına düşen ç a l ı ş m a süresi 'ölçülebilen işçilik giderlerinden oluşur.

7 2 1 - D i r e k t İ ş ç i l i k G i d e r l e r i Y a n s ı t m a H e s a b ı :

F i i l i maliyet yönteminin uygulandığı durumlarda "720- Direkt İşçilik Giderleri Hesabı"nın borcuna gider çeşidi olarak kaydedilen giderler ile önceden saptanmış maliyet yöntemlerinin uygulandığı durumlarda önceden saptanmış direkt işçilik giderleri, maliyet unsuru olarak bu hesabın alacağı karşılısında " İ S İ - Yarı Mamuller Üretim Hesabı'na borç kaydedilir.

F i i l i maliyet yönteminin uygulandığı işletmelerde üretim yapılmayan işçilikler olağan durumlarda bu hesabın alacağı karşılığı "680- Çalışmayan Kısım G i d e r l e r i Hesabı"nın borcuna aktarılır.

722- D i r e k t İ ş ç i l i k Ü c r e t F a r k l a r ı :

Önceden saptanmış maliyet hesaplama yöntemlerinin uygulandığı durumlarda, f i i l i direkt işçilik giderleri ile önceden saptanmış ve maliyetlere yüklenmiş direkt işçilik giderleri arasındaki olumlu veya olumsuz ücret farklarının İzlendiği hesaptır.

Olumsuz ücret farkları bu hesabın borcuna, olumlu ücret farkları ise a l a c a ğ ı n a kaydedilir. Bu hesap dönem sonlarında i l g i l i stok ve satış mal iyeti hesaplarına aktarılarak kapatılır.

723- Direkt İ ş ç i l i k S ü r e (Zaman) F a r k l a r ı :

önceden saptanmış maliyet yöntemlerinin uygulandığı durumlarda f i i l i giderler ile önceden saptanmış giderler arasındaki olumlu ya da olumsuz s ü r e (zaman) farklarının kaydedildiği hesaptır.

Olumsuz süre farkları bu hesabın borcuna olumlu süre farkları ise ala­cağına kaydedilir. Dönem sonlarında bu hesap i l g i l i stok ve satış maliyeti hesaplarına aktarılarak kapatılır.

73 GENEL ÜRETİM GİDERLERİ

Bu grup işletmenin üretimi ve bu üretime bağlı hizmetler için yapılan direkt ilkmadde ve malzeme ve direkt işçilik dışında kalan giderlerle i l g i l i gider, yansıtma ve fark hesaplarından oluşur.

730- Genel Ü r e t i m G i d e r l e r i :

işletmenin üretimi ve bu-üretime bağlı hizmetler için yapılan direkt işçilik ve direkt ilkmadde ve malzeme dışında kalan giderlerin izlendiği hesaptır.

Bu giderlerin;

- Üretim ve hizmet maliyeti ile i l g i l i bir gider niteliğini taşıması, - Çeşit ve değer yönü ile doğrudan doğruya değil ancak dağıtım

yoluyla üretim ve hizmet maliyetlerine yansıtılabili r nitelikte olması, gerekir.

Tahakkuk eden giderler bu hesabın borcuna kaydedilir. Dönem sonlarında "731- Genel Üretim Giderleri Yansıtma Hesabı" ile karşılaştırılarak kapatılır.

— 105 —

731- Genel Üretim Giderleri Yansıtma Hesabı :

önceden saptanmış maliyet yöntemlerinin uygulandığı durumlarda, önceden saptanmış genel üretim giderleri,

F i i l i maliyet yönteminin uygulandığı durumlarda, "730- Genel 'Üretim Giderleri Hesabı"nın borcuna kaydedilen giderleri, bu hesabın alacağı karşılığı "151- Yan Mamuller Üretici Hesabı" ile diğer aktif, gider ve zarar hesaplarına borç kaydedilir.

732- Genel Üretim Giderleri Bütçe Farkları :

F i i l i üretim genel giderleri ile mal iyetlere yüklenen önceden saptanmış giderler arasındaki olumlu ya da olumsuz bütçe farklarının izlendiği hesaptı r.

Olumsuz farklar hesabın borcuna olumlu farklar ise alacağına kaydedilir. Dönem sonlarında bu hesap i l g i l i stok ve satış maliyeti hesaplarına aktarılarak kapatılır.

733- Genel Üretim Giderleri Verimlilik Farkları :

F i i l i üretim genel giderleri ile maliyetlere yüklenen önceden saptanmış giderler arasındaki olumlu ya da olumsuz verimlilik farklarının izlendiği hesaptır.

Olumsuz farklar hesabın borcuna olumlu farklar ise alacağına kaydedilir. Dönem sonlarında bu hesap i l g i l i stok ve satış maliyeti hesaplarına aktarılarak kapatılır.

734- Genel Üretim Giderleri Kapasite Farkları :

F i i l i üretim genel giderleri ile maliyetlere yüklenen önceden saptanmış giderler arasındaki olumlu ya da olumsuz kapasite farklarının izlendiği hesaptır.

Olumsuz farklar hesabın borcuna olumlu farklar ise alacağına kaydedilir. Dönem sonlarında bu hesap i l g i l i stok ve satış maliyeti hesaplarına aktarılarak kapatılır.

74 HİZMET ÜRETİM MALİYETİ

Bu grup hizmet işletmeleri ile i l g i l i d i r . Hizmet işletmelerinde 71, 72 ve 73 gruplarda yer alan hesaplar kullanılmaz. Bu hesaplar yerine bu grubdaki hesaplar kullanılır. Hizmet işletmelerinin üretim maliyetlerinin izlenmesinde kullanılan hesaplar bu grupta yeralır.

740- Hizmet üretim Maliyeti :

Hizmet işletmelerinde üretilen hizmetler için yapılan giderlerin f i i l i tutarları bu hesabın borcuna kaydedilir. Dönem sonlarında bu hesap "741-Hizmet liretim Mal iyeti Yansıtma" hesabı ile karşılaştırılarak kapatılır.

741- Hizmet Üretim Maliyeti Yansıtma Hesabı :

önceden saptanmış maliyet yöntemlerinin uygulandığı durumlarda, önceden saptanmış hizmet maliyetini oluşturan giderler, f i i l i maliyet yönteminin uygulandığı durumlarda "740- Hizmet liretim Mal iyeti Hesabı"nın borcuna kaydedilen tutarları bu hesabın alacağı karşılığı "622- Satılan Hizmet Maliyeti Hesabı"nın borcuna aktarılır. Dönem sonlarında bu hesap "740- Hizmet liretim Maliyeti Hesabı" ile karşılaştırılarak kapatılır.

— 106 —

742- Hizmet Üretim Maliyeti Fark Hesapları :

Hizmet üretim maliyetlerinin f i i l i tutarları ile önceden saptanmış hizmet üretim maliyeti arasındaki olumlu veya olumsuz farkların izlendiği hesaptır. Olumsuz farklar hesabın borcuna, olumlu farklar hesabın alacalına kaydedilir, Dönem sonlarında bu hesap "622 Satılan Hizmet Maliyeti Hesabına" aktarılarak kapatılır.

75- ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME GİDERLERİ :

Bu grup araştırma ve geliştirme faaliyetleri ile - i l g i l i gider, yansıtma ve fark hesaplarından oluşur.

750- Araştırma ve Geliştirme Giderleri :

Üretime devam olunan mamullerin maliyetlerini düşürmek, satışlarını arttırmak, bulunan yeni üretim çeşitlerinin işletmede kullanılmakta olan yöntem ve işlemlerini geliştirmek ya da yeni yöntem ve işlemler bulmak, üretimde kulla­nılan teçhizatın yenilerinin ve mevcutlarının geliştirilmesine ilişkin araştırmalar yapmak, satış ve pazarlama faaliyetlerini geliştirmek ve diğer bir deyişle ticari alana uygulanması için yapılan giderlerin kaydedildiği hesaptır.

Aktifleştirilmeyen araştırma ve geliştirme giderleri ile aktifleş-tirilmış olanlardan bu döneme isabet eden itfa payları bu hesabın borcuna kaydedilir, Dönem sonlarında bu hesap, "751- Araştırma ve Geliştirme Giderleri Yansıtma Hesabı" ile karşılaştırılarak kapatılır.

751- Araştırma ve Geliştirme Giderleri Yansıtma Hesabı :

önceden saptanmış maliyet yöntemlerinin uygulandığı durumlarda, önceden saptanmış araştırma ve geliştirme giderleri f i i l i maliyet yöntemlerinin uygulandığı durumlarda "750- Araştırma Gel iştirme Giderleri Hesabı"nın borcuna kaydedilen tutarlar bu hesabın alacağı karşılığı, sonuç hesaplarında "630 - Araş-tırma ve Geliştirire Giderleri" veya i l g i l i aktif hesaplara borç kaydedilir. Bu hesap, dönem sonlarında " 7 5 0 - Araştırma ve Geliştirme Giderleri Hesabı"yla kapa-tılır.

752- Araştırma ve Geliştirme Gider Farkları :

Araştırma ve geliştirme fiili giderleri ile önceden saptanmış giderler arasındaki olumlu ya da olumsuz farkların izlendiği hesaptır.

Olumsuz farklar hesabın borcuna olumlu farklar ise alacağına kaydedilir, Dönem sonlarında bu hesap "630- Araştırma ve Geliştirme Giderleri hesabı"na aktarılarak kapatılır.

76 PAZARLAMA SATIŞ VE DAĞITIM GİDERLERİ

Bu grup araştırma ve geliştirme faaliyetleri ile i l g i l i gider, yansıtma ve fark hesaplarından oluşur.

760- Pazarlama Satış ve Dağıtım Giderleri :

Mamulün stoklara verildiği ve hizmetin tamamlandığı andan itibaren bu mal ve hizmetlerin alıcılara teslimine kadar yapılan giderler bu hesaba borç kaydedilir, Dönem sonlarında bu hesap, "761- "azarlama Satış ve Dağıtım Giderle­ri Yansıtma Hesabı" ile karşılaştırılarak kapatılır.

761- Pazarlama Satış ve Dağıtım Giderleri Yansıtma Hesabı :

önceden saptanmış maliyet yöntemlerinin uygulandığı durumlarda, önceden saptanmış pazarlama, satış ve dağıtım giderleri i l e , f i i l i maliyet yönte-

— 107 —

m i n i n u y g u l a n d ı ğ ı durumlarda "760- Pazar lama S a t ı ş ve D a ğ ı t ı m G i d e r l e r i H e s a b ı ­n ı n borcuna k a y d e d i l e n g i d e r l e r bu h e s a b ı n a l a c a ğ ı k a r ş ı l ı ğ ı "631-Pazar lama S a t ı ş ve D a ğ ı t ı m G i d e r l e r i H e s a b ı " n a d e v r e d i l i r .

Dönem s o n l a r ı n d a bu hesap, "760- Pazar lama S a t ı ş ve D a ğ ı t ı m G i d e r ­l e r i H e s a b ı " i l e k a r ş ı l a ş t ı r ı l a r a k k a p a t ı l ı r .

762- Pazar lama S a t ı ş ve D a ğ ı t ı m G i d e r l e r i Fark H e s a b ı :

Pazar lama g i d e r l e r i n i n f i i l i t u t a r l a r ı 11e ö n c e d e n s a p t a n m ı ş g i d e r l e r a r a s ı n d a k i o lumlu ya da olumsuz f a r k l a r ı n İ z l e n d i ğ i h e s a p t ı r .

Olumsuz f a r k l a r h e s a b ı n borcuna o lumlu f a r k l a r i s e a l a c a ğ ı n a k a y d e d i l i r . Dönem s o n l a r ı n d a bu hesap " 6 3 1 - Pazar lama S a t ı ş ve D a ğ ı t ı m G i d e r l e r i H e s a b ı ' n a a k t a r ı l a r a k k a p a t ı l ı r .

77 GENEL YÖNETİM GİDERLERİ :

Bu g r u p y ö n e t i m f o n k s i y o n u i l e i l g i l i g i d e r , y a n s ı t m a ve f a r k h e s a p l a r ı n d a n o l u ş u r .

770- GENEL YÖNETİM GİDERLERİ :

B i r i ş l e t m e n i n y ö n e t i m f o n k s i y o n l a r ı , i ş l e t m e p o l i t i k a s ı n ı n t a y i n i , o r g a n i z a s y o n ve kadro k u r u l u ş u , b ü r o h i z m e t l e r i , kamu i l i ş k i l e r i , g ü v e n l i k , hukuk i ş l e r i , personel i ş l e r i ,• k r e d i ve t a h s i l a t ı da kapsayan muhasebe ve mal i i ş l e r s e r v i s l e r i n g i d e r l e r i bu hesaba b o r ç k a y d e d i l i r . Dönem s o n l a r ı n d a bu hesap , " 771- A r a ş t ı r m a ve G e l i ş t i r m e G i d e r l e r i Yans ı tma H e s a b ı " ile k a r ş ı l a ş t ı ­r ı l a r a k k a p a t ı l ı r .

7 7 1 - Genel Yöne t im G i d e r l e r i Y a n s ı t m a H e s a b ı :

ö n c e d e n s a p t a n m ı ş m a l i y e t y ö n t e m l e r i n i n u y g u l a n d ı ğ ı d u r u m l a r d a , ö n c e d e n , s a p t a n m ı ş genel y ö n e t i m g i d e r l e r i ,

F i i l i m a l i y e t y ö n t e m i n i n u y g u l a n d ı ğ ı durumlarda "770- Genel Yöne t im G i d e r l e r i H e s a b ı " n ı n borcuna k a y d e d i l e n g i d e r l e r i , h e s a b ı n a l a c a ğ ı k a r ş ı l ı ğ ı "632- Genel Yöne t im G i d e r l e r i H e s a b ı ' n a b o r ç k a y d e d i l i r . Bu hesap , dönem s o n l a ­r ı n d a "770- Genel Yönet im G i d e r l e r i H e s a b ı " i l e k a r ş ı l a ş t ı r ı l a r a k k a p a t ı l ı r .

772 - Genel Yöne t im G i d e r F a r k l a r ı Hesab ı :

F i i l i genel y ö n e t i m g i d e r l e r i i l e ö n c e d e n s a p t a n m ı ş g i d e r l e r a r a s ı n d a k i o lumlu ya da olumsuz f a r k l a r bu hesaba a l ı n ı r ve dönem s o n l a r ı n d a " 6 3 ? - Genel Yöne t im G i d e r l e r i H e s a b ı " n a a k t a r ı l a r a k k a p a t ı l ı r .

78 FİNANSMAN GİDERLERİ :

Bu g r u p t a i ş l e t m e n i n b o r ç l a n d ı ğ ı t u t a r l a r l a i l g i l i o l a r a k k a t l a n ı l a n ve v a r l ı k l a r ı n m a l i y e t i n e e k l e n m e m i ş bulunan f a i z ve benzer i g i d e r l e r l e , y a n s ı t m a ve f a r k h e s a p l a n y e r a l ı r .

780 - Finansman G i d e r l e r i H e s a b ı :

İ ş l e t m e f a a l i y e t l e r i n i n aksamadan y ü r ü t ü l e b i l m e s i a m a c ı y l a b o r ç l a n ı ­l a n t u t a r l a r l a i l g i l i f a i z , kur f a r k l a r ı , komisyon ve benzer i g i d e r l e r bu hesaba b o r ç k a y d e d i l i r .

— 108 —

781- Finansman Giderleri Yansıtma Hesabı :

Önceden saptanmış mal iyet yöntemlerinin uygulandığı durumlarda, önceden saptanmış finansman giderleri ile f i i l i maliyet yöntemlerinin uygulan-dığı durumlarda 780- Finansman Giderleri Hesabı"nın borcuna kaydedilen giderler bu hesabın alacağı karşılığında sonuç hesaplarındaki "66- Finansman Giderleri" grubunun i l g i l i hesabına borç kaydedilir.

782- Finansman Giderleri Fark Hesabı :

Finansman Giderlerinin f i i l i tutarları ile önceden saptanmış tutarları arasındaki olumlu ya da olumsuz farkların izlendiği hesaptır.

Olumsuz farklar hesabın borcuna olumlu farklar ise alacağına kaydedilir, Dönem sonunda bu hesap "66- Finansman Giderleri" grubunun i l g i l i hesabına aktarılarak kapatılır.

0 - 9 GİDER ÇEŞİTLER!

Gider çeşitleri hesapları, mal ve hizmet üretiminde katlanılması gere­ken maliyetlerin bünyesindeki harcama çeşitlerini ifade eder.

Bu hesaplar, kuruluşların bünyelerine uygun biçimde detaylandırılır. Gider çeşitleri hesaplarının sabit, değişken ve yarı değişken olarak gruplan-dırılması mümkündür.

Gruplar içindeki gider çeşitlerinin sabit, değişken ve yarı değişken biçimde ayırımı işletmelerin kendi ihtiyaç ve insıyatif lerine bırakılmıştır.

Gider çeşitleri hesaplarının kodl amasında aşağıda belirtilen sınıflama esas alınmıştır.

Gider hesapları grupları :

0 îlk madde ve malzeme

1 îşçi ücret ve giderleri

2 Memur ücret ve giderleri

3 Dışardan sağlanan fayda ve hizmetler

4 Çeşitli giderler

5 Vergi, resim ve harçlar

6 Amortismanlar ve tükenme paylan

7 Finansman Giderleri

O - İlk Madde ve Malzeme Giderleri

Ma1 ve hizmetlerin üretilmesini, işletme faaliyetlerinin devamlılığını sağlamak amacıyla tüketilen her türlü direkt ilkmadde ve malzeme, endirekt malzeme ve üretimle i l g i l i dışarıyla yaptırılan işleri kapsar.

1- İşçi Ücret ve Giderleri

İşletme faaliyetlerini yürütmek, üretim ve hizmetleri gerçekleştirmek amacıyla .çalıştırılan işçiler için tahakkuk ettirilen, (Esas İşçilik, fazla mesai, üretim primleri, ikramiyeler, yıllık izin ücretleri, S.Sigorta işveren

— 109 —

primi , gece, pr imi , hafta t a t i l i ve genel t a t i l Ü c r e t l e r i , her t ü r l ü sosyal yar-d ı m l a r ve i ş ç i l e r e a i t d i ğ e r g ider ler gibi) her türlü t u t a r l a r ı kapsar.

2- Memur Ücret ve Gider ler i i ş l e t m e f a a l i y e t l e r i n i yürütmek, ü r e t i m ve hizmetler g e r ç e k l e ş t i r m e k

a m a c ı y l a ç a l ı ş t ı r ı l a n a y l ı k l ı y ö n e t i c i , memur, büro personeli v . b . i ç i n tahakkuk e t t i r i l e n her t ü r l ü t u t a r l a r ı kapsar.

3- D ı şardan Sağ lanan Fayda ve Hizmetler i ş l e t m e f a a l i y e t l e r i n i yürütmek, ü r e t i m pazarlama ve d i ğ e r hizmetleri

g e r ç e k l e ş t i r m e k amac ıy la d ı ş a r ı d a n s a ğ l a n a n fayda ve hizmetler ( e l ek tr ik , su, gaz bakım ve onar ım, h a b e r l e ş m e , nakliye i l e d i ğ e r fayda ve hizmetler) i ç i n y a p ı l a n g ider ler i kapsar.

4 - Ç e ş i t l i Giderler Yukarıda b e l i r t i l e n giderler d ı ş ı n d a , i ş l e t m e f a a l i y e t l e r i n i sürdürmek

i ç i n y a p ı l m a s ı gerekli olan g ider ler i kapsar. Sigorta g i d e r l e r i , kira g i d e r l e r i , yolluk g i d e r l e r i dava icra ve noter g i d e r l e r i , i ş t i r a k payı ve aidat g i d e r l e r i , ç e ş i t l i g ider ler gibi giderler bu grupta yer a l ı r .

5- Verg i , 'Resim ve H a r ç l a r Mevzuat g e r e ğ i n c e tahakkuk e t t i r i l e n gider n i t e l i ğ i n d e k i verg i , resim

ve h a r ç l a r ı kapsar. 6- Amortismanlar ve Tükenme P a y l a r ı Maddi ve maddi olmayan duran v a r l ı k l a r i l e , ö z e l tükenmeye tabi v a r l ı k ­

l a r i ç i n a y r ı l a n amortisman gideri i l e tükenme p a y l a r ı n ı kapsar. 7- Finansman Giderler i i ş l e t m e n i n gerek y a t ı r ı m gerekse i ş l e t m e sermayesi i h t i y a c ı n ı karş ı lamak

ü z e r e y a p t ı ğ ı k ı s a veya uzun vadeli b o r ç l a n m a l a r ı n f a i z , komisyon ve kur farkla­r ı n ı kapsar.

Gider Ç e ş i t l e r i H e s a p l a r ı n ı n i ş l e y i ş i : Eş zamanlı k a y ı t y ö n t e m i m uygulayan i ş l e t m e l e r d e , g ider ler tahakkuk

ettikçe i l g i l i fonksiyonel gider h e s a p l a r ı n a - k a y d e d i l i r k e n , aynı anda yardımcı defterlerdeki söz konusu çeşit h e s a p l a r ı n a da kaydedi l i r . Gider ç e ş i t l e r i n i n i z l e n d i ğ i yardımcı .defter k a y ı t l a r ı n ı n gider yer ler in i de g ö s t e r e c e k biçimde t u t u l m a s ı e s a s t ı r .

10-99 GlDER YERLERİ Gider y e r i , üretim ve hizmetlerin y a p ı l d ı ğ ı ve mal iyet ler in o l u ş t u ğ u ,

örgütün b i r birimini ya da birim i ç i n d e k i bir yer i ifade eder. Gider ler in p l a n l a n m a s ı , kontrol edilmesi ve bu g ider ler in dengeli bir

b i ç i m d e t o p l a n ı p d a ğ ı t ı l m a s ı n ı s a ğ l a r . Gider yer l er in in saptanmas ında genel l ikle k u r u l u ş l a r ı n organizasyon

şeması esas a l ı n ı r . Gider yer l er i a ş a ğ ı d a k i gibi b ö l ü m l e n i r . - Esas ü r e t i m gider y e r l e r i - Yardımcı ü r e t i m gider yer ler i - Yardımcı hizmet gider yer ler i - Y a t ı r ı m gider yer l er i - Üretim yer ler i y ö n e t i m i gider yer l er i - A r a ş t ı r m a ve g e l i ş t i r m e gider y e r l e r i - Pazarlama, s a t ı ş ve d a ğ ı t ı m gider yerleri

- Genel y ö n e t i m gider y e r l e r i . Gider yer l er in in b ö l ü n l e n m e s i n d e yukar ıda veri len gider yer ler i grup-

lanmas ı esas olmakla beraber, k u r u l u ş l a r ı n i ş l e t m e faal iyet a l a n ı i l e faal iyet in teknolojik akımına uygun olarak a ç ı l a c a k gider y e r l e r i , bu ver i l en ana grup b a ş l ı k l a r ı a l t ı n d a yer a l a b i l i r .

7/B SEÇENEĞİNDE MALİYET HESAPLARI

Ticaret i ş l e t m e l e r i , isteyen küçük hizmet i ş l e t m e l e r i ve isteyen küçük ü r e t i m i ş l e t m e l e r i g ider ler in izlenmesinde bu s e ç e n e ğ i uygular.

Bu uygulamada; g iderler defter- i kebirde maliyet dönemi boyunca ç e ş i t e s a s ı n a g ö r e i z l e n i r . Maliyet ç ıkarma d ö n e m l e r i n d e , s ö z konusu g ider ler gider

— 110 —

dağıtım tablosu aracılığıyla fonksiyonlarına dönüştürülerek i l g i l i gider yerlerine ve hizmet veya mamul maliyetlerine veya sonuç hesaplarına aktarılır.

Gider çeşitlerinin fonksiyonlarına dönüştürülmesinde ve i l g i l i gider yerlerine yüklenmesinde, işletmeler İsterlerse gider çeşidi hesaplarından i l g i l i gider yerlerine ve fonksiyonel gider hesaplarına aktarmalar yapılmasını gerekti­recek kayıt düzenini seçerler. İsterlerse, eş zamanlı kayıt düzenini bu seçenek 1ç1n de kullanarak, yardımcı defterlerde fonksiyonel gider hesaplarını ve gider yerlerini izleyebilirler. Bu suretle gider çeşitleri tahakkuk ettikçe i l g i l i defter-i kebir hesaplarında izlenirken; aynı anda yardımcı defterlerde fonsiyon-larına göre izlenip eş zamanlı olarak gider yerlerine aktarılabilir.

7/B seçeneğinde işletmeler 79 No.lu gruptaki maliyet hesaplarını kulla­nır.

Bu uygulamada maliyet hesap grupları aşağıdaki gibi bölümlenir:

79 GİDER ÇEŞİTLERİ

790 ilk Madde Ve Malzeme Giderleri

791 Memur ücret Ve Giderleri

792 Personel Ücret Ve Giderleri

793 Dışarıdan Sağlanan Fayda Ve Hizmetler

794 Çeşitli Giderler

795 Vergi, Resim Ve Harçlar

796 Amortismanlar Ve Tükenme Payları

797 Finansman Giderleri

798 Gider Çeşitleri Yansıtma Hesapları

799 üretim Maliyet Hesabı

Hesapların İşleyişi :

Giderler tahakkuk ettikçe dönem boyunca 790-797 No.lu çeşit esasına göre bölümlenmiş i l g i l i gider hesaplarının borcuna kaydedilir.

üretim ve Hizmet işletmelerinde, maliyet çıkarma dönemlerinde düzenle­nen gider dağıtım tablosu sonucuna göre fonksiyonlarına ve gider yerlerine göre gruplanan çeşit hesaplarının toplam tutarları, "798- Gider Çeşitleri Yansıtma Hasabı" alacağı ile "799- üretim Maliyet Hesabı"na ve "630- Araştırma ve Geliş­tirme Giderleri", "631- "azarlama Satış ve Dağıtım Giderleri", "632- Genel Yönetim Giderleri", "66- Finansman Giderleri" grubunun i l g i l i hesabına, "680- Ça­lışmayan Kısım Gider ve Zararları" hesaplarının i l g i l i olanlarına veya aktifleşmesi gereken tutarlar 1se i l g i l i aktif hesaplarının borcuna kaydedilir. Dönem sonlarında "799- üretim Maliyet Hesabı", 'üretim işletmelerinde "151- Yarı Mamuller Üretim" ve "152- Mamüller" hesaplarına, hizmet işletmelerinde 1se "622- Satılan Hizmet Maliyeti Hesabı"na devredilerek kapatılır.

Ticaret işletmelerinde ise dönem boyunca gider çeşitlen hesabının bor­cuna kaydedilen tutarlar, dönem sonlarında fonksiyonlarına dönüştürülerek sonuç hesapları arasında yer alan 630, 631, 63' hesaplan ile 66- Finansman Giderleri Grubu" i l g i l i hesabının borcuna, "798 - Gider Çeşitleri Yansıtma Hesapları"nın alacağına yazılır. 798 ve 799 No.lu hesaplar dönem) sonlarında karşılaştırılarak kapatılır.

T.C. Resmi Gazete

İlânlarla ilgili bütün müracaatlar Başbakanlık Basımevi Döner Sermaye İşletmesi Müdürlüğüne yapılır.

K u r u l u ş u : 7 Ekim 1920 26 Aral ık 1992 C U M A R T E S İ

Sayı : 21447

İLÂN BÖLÜMÜ

Yargı İlânları

İ z m i r 7. Sulh Ceza H a k i m l i ğ i n d e n :

E . N o : 1991/1433

K . N o : 1991/2052

K a r a r T a r i h i : 16 /12/1991

S a n ı k : S a n ı k A b d u r r a h m a n Y ı l m a z , A b d u l l a h o ğ . F a t m a ' d a n o l m a , 1970 D . I u , D i y a r ­

b a k ı r M r k . P a t i h p a ş a M a h . N ü f . k a y ı t l ı , Y e n i ş e h i r 1137 S k . N o : 99 İ z m i r

S u ç : K a v g a d a S i l ah T e ş h i r i — K e s i c i A l e t l e E t k i l i E y l e m

K a n u n M a d d e s i : T . C . K . 4 6 6 / 1 , 59 . 647 S . K . 4 / 1 , 4 0 . ( T . C . K . ) 647 S . K . 6, T . C . K . 36.

V e r i l e n C e z a : 1 2 5 . 0 0 0 , — T L . a ğ ı r p a r a c e z a s ı n ı n tec i l i .

Y u k a r ı d a h ü k ü m öze t i ve a ç ı k k i m l i ğ i yaz ı l ı s a n ı k h a k k ı n d a veri len g ı y a b i kara r s an ığ ın

t ü m a r a n m a s ı n a r a ğ m e n b u l u n u p t e b l i ğ e d i l e m e d i ğ i n d e n , 7201 Sayı l ı Teb l iga t K a n u n u n 28.

ve m ü t e a k i p madde l e r i g e r e ğ i n c e R e s m i Gazetede I l â n e n T e b l i ğ i K a r a r ı n R e s m i Gazetede teb­

liğ t a r ih inden i t iba ren 15 g ü n sonra k e s i n l e ş m i ş s a y ı l a c a ğ ı ve i l â n m a s r a f l a r ı n ı n s a n ı k t a n a l ı ­

n a c a ğ ı i l â n e n t e b l i ğ o l u n u r . 26828

E . N o : 1992/1399

K . N o : 1 & 2 / 1 3 4 3

K a r a r T a r i h i : 16 /10 /1992

S a n ı k : G a s h i K u j ü m , Y u g o s l a v y a P r i s t i n a U l p i a n a C - 7 V L I . 9 d a o tu ru r . T ü r k i y e d e

tunslt o l a r ak b u l u n u r .

S u ç : T e h l i k e l i v a s ı t a k u l l a n m a k .

K a n u n M a d d e s i : T . C . K . 5 6 5 / 1 , 647 S . K . 4 / 1 . m a d .

V e r i l e n C e z a : 2 8 . 0 0 0 , — T L . ha f i f p a r a c e z a s ı .

Y u k a r ı d a h ü k ü m öze t i ve a ç ı k k i m l i ğ i yaz ı l ı s a n ı k h a k k ı n d a ver i len g ı y a b i ka r a r s a n ı ğ ı n

t ü m a r a n m a s ı n a r a ğ m e n b u l u n u p teb l iğ e d i l e m e d i ğ i n d e n , 7201 sayı l ı Teb l iga t K a n u n u n 28.

ve m ü t e a k i p madde l e r i g e r e ğ i n c e R e s m i Gaze t e ' de i l â n e n teb l iğ i k a r a r ı n R e s m i Gazete 'de teb­

l iğ t a r ih inden i t i ba ren 15 g ü n sonra k e s i n l e ş m i ş s a y ı l a c a ğ ı ve i l ân m a s r a f l a r ı n ı n s a n ı k t a n a l ı ­

n a c a ğ ı i l â n e n t e b l i ğ o l u n u r . 26830

— 112 — K a ğ ı z m a n Kadasl r o Mahkemesi H â k i m l i ğ i n d e n :

E . N o : 1990/45

D a v a c ı : K e m a l G ü n d a ğ , Fe tu l lah oğ lu , K a r s i l i , K a ğ ı z m a n ilçesi, Y u k a n ç ı y n k l ı k ö y ü n d e n

D a v a l ı : H a z i n e y i Tems i l en K a ğ ı z m a n M a l M ü d ü r l ü ğ ü

D a v a : T e s h i l i n ip ta l i ve tesci l

D a v a c ı t a r a f ı n d a n M a h k e m e m i z e aç ı l an , T e s b i ı i n ip ta l i ve tescil d a v a s ı n ı n y a p ı l a n a ç ı k y a r g ı l a m a s ı s ı r a s ı n d a ver i len a ra k a r a r ı g e r e ğ i n c e ;

D a v a c ı n ı n 2 5 0 . 0 0 0 , — T L . kesif a v a n s ı m i l ân t a r i h inden 10 g ü n l ü k kes in s ü r e i ç e r i s i n d e M a h k e m e m i z veznesine y a t ı r m a d ı ğ ı t ak t i rde 3402 S . Y . n ı n 3 6 / 1 . maddes i g e r e ğ i n c e , k e ş i f ve i l g i l i del i l lere d a y a n m a k t a n v a z g e ç m i ş say ı l acağ ı i h t a r ı , d a v a c ı y a g ö s t e r i l e n adresinde t e b l i ğ edi lememesi ve i k a m e t g a h ı b u l u n m a m a s ı nedeniyle 7201 S . Y . n ı n 28 ve 29 . madde le r i g e r e ğ i n ­ce i l ân sure t iy le t e b l i ğ i n e kara r v e r i l d i ğ i n d e n i l ân t a r ih inden i t ibaren 7 g ü n sonra teblir. e d i l ­m i ş s a y ı l a c a ğ ı i l â n e n t e b l i ğ o l u n u r . 26930

D i y a r b a k ı r K a d a s t r o H â k i m l i ğ i n d e n :

D i y a r b a k ı r K a d a s t r o M a h k e m e s i n i n 9 /10 /1990 t a r ih ve 1962/261 esas 1990/79 k a r a r , 1962/274 esas 1990/77 ka ra r , 1962/254 esas 1990/80 ka ra r , 1962/266 esas 1990/78 ka ra r , 1962/259 esas 1990/86 ka ra r , 1962/323 esas 1990/72 karar , 1962/249 esas 1990/75 ka ra r , 1962/246 esas 1990/81 ka ra r , 1962/278 esas 1990/82 ka ra r , 1962/322 esas 1990/71 ka ra r , 1962/317 esas 1990/85 karar , 1962/315 esas 1990/84 karar , 1962/253 esas 1990/83 k a r a r , 1962/267 esas 1990/73 ka ra r , 1962/255 esas 1990/76 karar , sayılı dava d o s y a l a r ı i le i lg i l i m a h ­kememizce d a v a n ı n a ç ı l m a m ı ş s a y ı l m a s ı n a dair ve r i l en karar d a v a c ı H i k m e t N u h ' u n t ü m ara­ma la ra r a ğ m e n adresi tesbit e d i l e m e d i ğ i n d e n t e b l i g a t ı n y a p ı l a m a d ı ğ ı , 7201 sayıl ı tebligat k a n u n u n 28 ve 29 madde le r i u y a r ı n c a R e s m i Ga?e lede i l â n e n t e b l i ğ i n e , i l ân ın tebl iğ i t a r ih in ­den i t iba ren 15 g ü n i ç i n d e t emyiz y o l u n a b a ş v u r u l m a d ı ğ ı takt i rde a d ı g e ç e n d a v a c ı m i r a s ç ı y ö n ü n d e n h ü k m ü n kes in le şeceğ i hususu i l ânen t e b l i ğ o lunur . 26931

•—• A n k a r a 8. İ c r a C e z a H â k i m l i ğ i n d e n :

1992/333

A l i R ı z a ve A y t e n ' d c n o l m a 1960 d o ğ m l u , M a l b e y a n ı n d a b u l u n m a m a k s u ç u n d a n sa­n ı k F a t i h P e h l i v a n a leyhine y a p ı l a n y a r g ı l a m a s o n u n d a m a h k e m e m i z i n 1992/333 esas ve 1992/1668 Say ı l ı i l â m ı i le 10 g ü n h a f i f hapis cezası i le c e z a l a n d ı r ı l m a s ı n a karar v e r i l m i ş , s a n ı k t ü m a r a m a l a r a r a ğ m e n b u l u n a m a d ı ğ ı n d a n m a h k u m i y e t k a r a r ı n ı n s a n ı ğ a i l â n e n t e b l i ğ i n e k a ­rar v e r i l m i ş t i r .

İş b u k a r a r ı n s a n ı ğ a i l â n t a r ih inden i t ibaren 15 g ü n sonra t eb l iğ e d i l m i ş s ay ı l acağ ı ka r a r yerine k a i m o l m a k ü z e r e i l â n e n t e b l i ğ o lunur . 26839 •—

K u ş a d a s ı S u l h H u k u k H â k i m l i ğ i n d e n :

1992/239

D a v a c ı A z i z e Birsen Kı r l ang ıç vek i l i t a r a f ı n d a n Şeref Kar t a l ve a r k a d a ş l a r ı aleyhine an o r t a k l ı ğ ı n g ide r i lmes i d a v a s ı n ı n M a h k e m e m i z d e y a p ı l a n d u r u ş m a s ı s ı r a s ı n d a ver i len ara a a -r ı g e r e ğ i n c e :

D a v a l ı l a r Şe re f K a r t a l - H ü s e y i n K a r t a l - E r s e n K a r t a l ve T ü l a y A k m a n a d l a r ı n a ç ı K a ' -Ulan davet iye ler in b i l a t eb l iğ iade e d i l d i ğ i , dava i le i l g i l i belgeleri d u r u ş m a g ü n ü n e kadar i b r a z veya g ö n d e r m e d i k l e r i , d u r u ş m a n ı n b ı r ak ı ld ığ ı 5 /2 /1993 tar ihinde d u r u ş m a y a gelmedikler i veya kend i l e r in i b i r vek i l t e temsi l e t t i rmed ik le r i takdirde H U M K . n u n 509. maddes i g e r e ğ i n c e yar ­g ı l a m a y a y o k l u k l a r ı n d a d e v a m ed i l eceğ i ve karar ver i leceğ i dava d i l ekçes i ve davetiye yer ine k a i m o l m a k ü z e r e i l â n e n t e b l i ğ o l u n u r , 26920

B A Ş B A K A N L I K B A S J M P ' ' K D V . dahi!) 2.000 — T L .

26 Aralık 1992 RESMİ GAZETE Sayı:21447 Mükerrer

ithalât işlerine dair Sirküler

İÇİNDEKİLER

Yürütme ve İdare Bölümü Sayfa

Tebliğ

Muhasebe Sistemi Uygulama Genci Tebliği 1 İlan

Yargı İlanları 111