7/21/2019 Tehnologija Gajenja Strnih Zita

http://slidepdf.com/reader/full/tehnologija-gajenja-strnih-zita 1/2

 

Republička savjetodavna služba u biljnoj proizvodnjiBiotehnički institut - Trg Kralja Nikole bb, 81000 Podgorica

Tel: 081 206 713 Fax: 081 206 712 Mail: extension-pg@cg.yu

 

TEHNOLOGIJA GAJENJA STRNIH ŽITA

U tehnologiji gajenja strnih žitaposebno mjesto se posvećujeroku sjetve, koji je presudan

činilac visine prinosa. Ovo jeposebno izraženo u godinama sasušnim proljećem. Deficit pada-vina i visoke temperature uproljeće prate proizvodnju strnihžita dugi niz godina.

Pravovremena sjetva omogućujebiljkama duži period bokorenja,bolje ukorijenjavanje i dublje

prodiranje korijenovog sistema,što omogućuje normalnu dužinuvegetacije svakog genotipa uvegetativnoj fazi razvoja biljke.Ovi faktori su preduslov boljegprezimljavanja biljaka. Biljkekoje se razvijaju nakon sjetve uoptimalnom roku dobro koristevodu i hraniva i u dubljimslojevima zemljišta. Sjetva uoptimalnom roku utiče na brojklasova po jedinici površine koji je osnovna komponenta prinosa.

Optimalan rok sjetve pšenice unašim uslovima počinje od 5.oktobra, mada u nekim sezo-nama može da počne i krajem

septembra. Kao kraj optimalnogroka sjetve smatra se 25. okto-bar, ali ukoliko to uslovi dozvolemože i do početka novembra.Optimalan rok sjetve ozimog ječma je od 25. septembra do20. oktobra. Sjetva izvan ovihrokova znatno povećava rizikproizvodnje ovih žitarica.

Za proizvodnju strnih žita najboljipredusjevi su oni koji ranijenapuštaju njive i oslobađajupovršine za obradu i pripremu, ato su grašak, pasulj, krompir,kukuruz. Kao nepovoljni usjevismatraju se kasni hibridi kuku-ruza, monokultura i sl. U slu-čajevima kada nije moguće izb- jeći kasni predusjev, treba sejati

sorte tolerantne prema rokusjetve i predusjevu.

Od predusjeva, količini žetvenihostataka i vlažnosti zemljištazavise način i dubina osnovneobrade. Priprema zemljišta morada bude kvalitetna, a pokrivač sjemena u sloju 5-8 santimetaramrvičasto zrnaste strukture.Veće grudve zemljišta nijesupoželjne u sjetvenom sloju.

7/21/2019 Tehnologija Gajenja Strnih Zita

http://slidepdf.com/reader/full/tehnologija-gajenja-strnih-zita 2/2

 

Republička savjetodavna služba u biljnoj proizvodnji- 2 -

Sjetva i njen kvalitet su bitnielementi svake uspješne proiz-vodnje strnih žita. Kvalitet sjetve

zavisi od više elemenata: sjet-vene norme, preciznosti sejalice,postizanja dobrog ulaganja sje-mena na zadatu dubinu itd.Smatra se da je sjetva kvalitetnaako je 80% sejmena posejano nadubinu 4-5 cm. Kada su uslovisuvlji treba sejati na nešto većudubinu – oko 5-5,5 cm. Jedan odbitnih elemenata sjetve jeste

brzina kretanja sejalice (ako sesjetva vrši mašinski) i ona je, uzavisnosti od tipa sejalice itraktora koji je agregatiran, od 7do 9 killometara na čas. Ukvalitetnu sjetvu spadaju i radnjedrljanja ili valjanja glatkim valj-cima, zavisno od uslova pripremeparcele.

Količina sjemena po jedinicipovršine zavisi od sorte, krup-

noće zrna, mase hiljadu zrna,klijavosti i čistoće semena. Pove-ćanje količine sjemena, potrebno je ako je priprema zemljištanekvalitetna, a sjeme ostaje napovršini sjetvenog sloja, zatimako je veća zakorovljenost par-cele, ili je smanjena upotrebaazotnih hraniva. Broj klijavihzrna, odnosno kg/ha, zavisi odfizičkih pokazatelja sjemena,

sorte, nivoa agrotehnike, rokasjetve itd. Količina sjemenapšenice po hektru u našim

uslovima se kreće od 250-300kg,a kod ječma od 180-240kg.

Bez obzira na kvalitet obrade,predsetvene pripreme i sjetve,bez mineralnih đubriva nemavisokih i stabilnih prinosa strnihžita. Najčešće se u zemljišteunose kompleksna NPK đubrivarazličitih formulacija (15:15:15,

8:16:24, dr). Fosfor i kalijum seunose isključivo pod osnovnuobradu, jer je njihova pokret-ljivost neznatna, dok se jednapolovina azota, kao nosioca pri-nosa, unosi pod osnovnu obradu,a druga polovina se koristi zaprihranjivanje. Za prihranjivanjese najčešće koriste samo azotnađubriva KAN i Urea. Prvo pri-

hranjivanje se izvodi krajem zime(krajem februara do polovinemarta), a drugo u fazi pred vla-tanje ili u ranom vlatanju. Prihra-njivanje se vrši radi ishrane bi-ljaka, a ne radi đubrenja zem-ljišta.

Vladimir Popović, dipl. ing. agr.

Stručni saradnik u oblasti ratarstva i povrtarstva