Teknik Müşavirlik Çalıştayı€¦ · marjları azalmakta, hizmet kalitesi düşmekte, ... yükümlenebildikleri iş hacimleri ve gelirleri çok sınırlı kalmakta, firmalarımıza

Teknik Müşavirlik

Çalıştayı

Sonuç Raporu

14 Ocak 2016

İlbank Sosyal Tesisleri, Ankara

TEKNİK MÜŞAVİRLİK ÇALIŞTAYI

14 Ocak 2016

2

İçindekiler TEKNİK MÜŞAVİRLİK ÇALIŞTAYI ........................................................................................................... 3

ÇALIŞTAY AÇILIŞ KONUŞMALARI ......................................................................................................... 5

TürkMMMB Yönetim Kurulu Başkanı Sayın Demir İNÖZÜ’nün Açılış Konuşması ............................... 5

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Yapı İşleri Genel Müdürü Sayın Kasım KAYIHAN' ın Açılış Konuşması

........................................................................................................................................................... 10

ÇALIŞTAY RAPORU .............................................................................................................................. 13

GRUP ÇALIŞMALARININ DEĞERLENDİRİLMESİ: ........................................................................... 17

GRUP 1: Mevzuat ve Öneriler ........................................................................................................ 17

GRUP 2: Sorumluluklar .................................................................................................................. 18

GRUP 3: Yurtdışında Kurumsal Yapılanma ................................................................................... 19

Grup 4: AB Finansmanlı Projeler .................................................................................................... 20

Grup 5: Ar-ge ve Teşvikler: ............................................................................................................ 21

SONUÇ............................................................................................................................................... 23

RAPOR EKLERİ ................................................................................................................................. 24

Ek-1: Çalıştay Konuları ve Sonuç Önerileri ile Grup Katılımcıları ....................................................... 24

Ek-2: Çalıştay Hazırlıkları için Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na Sunulan TürkMMMB Görüşleri ........ 24

Ek-3: Çalıştay Programı ..................................................................................................................... 24

Ek-4: Çalıştay Katılımcı Listesi ........................................................................................................... 24

............................................................................................................................................................. 0


14 Ocak 2016

3


Yatırım ortamının iyileştirilmesinin, yatırım süreçlerinin hızlandırılmasının, yapılaşmanın toplam kalite

anlayışı içinde sürdürülmesinin, uluslararası ortamlarda rekabet edebilir, güvenilir ve tanınırlığı yüksek

bir meslek camiasının oluşturulmasının ilk adımının ulusal müşavirlik sisteminin geliştirilmesinden

geçtiği fikrinden hareketle T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ve TürkMMMB-Türk Müşavir

Mühendisler ve Mimarlar Birliği işbirliğinde 14 Ocak 2016, Perşembe günü “Teknik Müşavirlik

Çalıştayı” düzenlenmiştir.

Çalıştay, Yapı İşleri Genel Müdürü Sayın Kasım KAYIHAN' ın açılış konuşması ile başlamıştır. Sayın

KAYIHAN'dan sonra TürkMMMB’nin kısa bir tanıtımını yapmak için Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı

Sayın Sedef ERDOĞAN söz almış ve TürkMMMB' nin tanıtım filmi katılımcılara sunulmuştur. Sayın

ERDOĞAN'dan sonra TürkMMMB Yönetim Kurulu Başkanı Sayın Demir İNÖZÜ bir konuşma yapmıştır.

Sayın İNÖZÜ konuşmasına, Teknik Müşavirlik faaliyetleri ile TürkMMMB’nin çalışmalarını kısaca

anlatarak başlamış ve sektörde yaşanan sorunlara değinmiştir. Çalıştay kapsamında değerlendirilecek

konular ile ilgili özet bilgiler de veren Sayın İNÖZÜ konuşmasını Çalıştay'dan ve Çalıştay sonrasındaki

çalışmalardan beklentilerini dile getirip desteklerinden dolayı T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na

teşekkür ederek tamamlamıştır. Öğleden önceki bölümün son konuşması Çevre ve Şehircilik Bakan

Yardımcısı Sayın Mehmet CEYLAN tarafından gerçekleştirilmiştir. Bakanlık olarak Teknik Müşavirlik

faaliyetlerinin öneminin farkında olduklarını ve sektörün iyileştirilmesi yönünde tüm çalışmaları


14 Ocak 2016

4

desteklediklerini belirten Sayın CEYLAN'a konuşmasının sonunda TürkMMMB Yönetim Kurulu Başkanı

Demir İNÖZÜ tarafından TürkMMMB’nin sembolü olan Kırlangıç Heykeli takdim edilmiştir. Sayın

CEYLAN da TürkMMMB Başkanı’na bir plaket sunmuştur. Ayrıca Çalıştayın çalışmalarını en başından

beri yakinen takip eden Bakanlık Müsteşarı Prof. Dr. Mustafa ÖZTÜRK'e de TürkMMMB’nin üç boyutlu

cam plaketi sunulmuştur. TürkMMMB Başkan Yardımcısı Sedef ERDOĞAN da Müsteşar Bey'den

plaketini almıştır.

Programın öğle yemeğinden sonraki bölümü Moderatör ODTÜ Rektör Danışmanı Prof. Dr. İrem

DİKMEN TOKER' in Çalıştay Metodolojisi hakkında bir sunum yapması ile başlamıştır. Bu sunumun

ardından beş ayrı masada Mevzuat ve Öneriler, Müteselsilen Sorumluluk ve Mesleki Sorumluluk

Sigortası, Yurtdışında Kurumsal Yapılaşmanın Sağlanması, Ülkemizde AB Finansmanlı

Yatırımlar, Ar-Ge ve Teşvikler konularının ilgili kurum temsilcileri ve TürkMMMB üyelerinin katılımları

ile tartışıldığı yuvarlak masa toplantıları gerçekleştirilmiştir.

Eş zamanlı gerçekleşen bu toplantılar sonrasında her masanın moderatörü tüm katılımcılara

masalarında görüşülen konuları ve bu konulara ilişkin değerlendirmeleri kısaca sunmuştur. Prof. Dr.

İrem DİKMEN TOKER'in kapanışı yapması sonrasında Genel Müdür Kasım KAYIHAN, Sayın TOKER'e

Çalıştay'a katkılarından dolayı plaket takdim etmiştir. Yapılan çalışmalar Çalıştay sonrasında Sayın İrem

DİKMEN TOKER tarafından raporlanarak Çalıştay kitapçığı hazırlanmıştır.


14 Ocak 2016

5

ÇALIŞTAY AÇILIŞ KONUŞMALARI

TürkMMMB Yönetim Kurulu Başkanı Sayın Demir İNÖZÜ’nün Açılış Konuşması

Sayın Bakanımız,

Saygıdeğer Müsteşarımız,

Değerli Müsteşar Yardımcıları ve Genel Müdürler,

Saygıdeğer Bürokratlar, Değerli Katılımcılar ve meslaktaşlarım;

Çevre ve Şehircilik Bakanlığımıza teknik müşavirlik sektörümüzün sorunlarına gösterdiği ilgi ve bu

sorunlara çözüm getirilmesine yönelik olarak bu Çalıştayı düzenlediği için, Türk Müşavir Mühendisler ve

Mimarlar Birliği ve tüm meslektaşlarımız adına çok teşekkür ederim.

Müşavir mühendislik ve mimarlık hizmetleri; teknik bilgi ve birikimi yaratıcılıkla birleştirerek, çevreye ve

geleceğe karşı sorumluluk bilinciyle, insan yaşamı ve insanlığın gelişimi için gerekli tüm yapıların ve

sistemlerin oluşturulmasına yönelik olarak teknik ve ekonomik açıdan en uygun çözümlerin

geliştirilmesini sağlayan, teknolojiye dayalı fikir hizmetleri içeren tüm faaliyetleri kapsar.

Bu hizmetler planlama ve fizibilite çalışmalarından, tasarım, şartname ve ihale dosyası hazırlığı, inşaat

kontrolluğu ve proje yönetimine kadar uzanan çok geniş bir yelpazeye yayılmaktadır. Teknik Müşavirlik

Sektörü'nün sermayesi bilgi ve uzmanlıktır. Katma değer oluşturur, kaliteyi ön planda tutar.

Türk Müşavir Mühendisler ve Mimarlar Birliği, bu hizmetleri güvenilir uzmanlık düzeyinde sunan

bağımsız firmaların ve kişilerin sektörel çatı kuruluşudur. Birliğimiz 1980 yılında kurulmuştur. Müşavir


14 Ocak 2016

6

Mühendisler Uluslararası Federasyonu-FIDIC'e ve Avrupa Müşavir Mühendislik Birlikleri Federasyonu-

EFCA'ya üyedir ve her iki kuruluşun da Türkiye’deki tek temsilcisidir. Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu

DEİK'in de kurucu kuruluşları arasındayız. Temel ilkelerimiz; bağımsızlık, kalite, dürüstlük,

sürdürülebilirlik, eşit rekabet kurallarının uygulanması, hizmetlerin FIDIC etik kurallarına uygun şekilde

ve kurumsallaşmış bir yapıyla gerçekleştirilmesinin sağlanmasıdır.

Amaçlarımız, teknik müşavirlik hizmetlerinin tanınırlığını ve saygınlığını artırmak, sektörü ulusal ve

uluslararası platformlarda temsil etmek, sektörde teknoloji, verimlilik ve kalite odaklı rekabeti sağlamak

için gerekli yasal mevzuatın ve standartların hazırlanmasında ve uygulamada görülen aksaklıkların

düzeltilmesinde söz sahibi olmak, teknik müşavirlik sektörünün ve firmalarımızın haklarını ve çıkarlarını

korumaktır.

Teknik müşavirlik hizmetleri uzun vadeli planlamayı, yenilikçi fikirleri değer yaratan çıktılara ve projelere

dönüştürmeyi, nitelikli ve sürdürülebilir çözümler üretmeyi gerektirmektedir. Teknik müşavirler kararlarını

bağımsız ve tarafsız şekilde vermeli, ülke gerçeklerini ve ulusal çıkarları gözeterek çözümler üretecek

bilince ve toplumsal sorumluluğa sahip olmalıdır.

Uluslararası verilere göre Teknik Müşavirlik hizmetleri, girdiği bir dış pazarda etkilediği sektörler

düşünüldüğünde kendi cirosunun 40-70 katı ihracat artışı sağlama gücüne sahiptir.

Gördüğünüz gibi Birliğimizin logosunda bir kırlangıç yer almaktadır. Yuvalarını bir mimar ve mühendis

titizliğiyle inşa eden ve devamlı hareket halinde olan kırlangıçlar gibi sağa sola uçarak iş peşinde koşan

ve dünyanın her yerine seyahat eden teknik müşavirlerimiz inşaat sektörümüzün yurt dışına

açılmasında da önemli bir rol üstlenmişlerdir.

Öncü konumları ile yurt dışı müteahhitlik hizmetlerinin ve inşaat malzemeleri ihracatının yolunu açması

gerektiği sık sık vurgulanan teknik müşavirlik sektörümüzün ve müşavirlik firmalarımızın gelişmesini

engelleyen, Kamu İhale Kanunu'nda ve mevzuatta değişiklikler yapılarak çözüm getirilmesini

beklediğimiz çeşitli sorunlarımız vardır.

Teknik müşavirlik hizmetlerine yetersiz bütçeler ve süreler ayrılmaktadır. Kamuda ve özel sektörde

yatırım bütçeleri belirlenirken teknik müşavirlik hizmet bedelleri ve sürelerinin gerçekçi ve kaliteli hizmet

almaya yönelik olarak belirlenmesi yarar sağlayacaktır.

Teknik müşavirlik hizmetleri için kalifikasyon esaslı değerlendirme ve seçme yöntemleri uygulanmalı,

verilen teknik puanlar gerçekçi ve objektif olmalı, firmalar arasındaki nitelik farklarını gerçekçi şekilde

yansıtmalı, birbirine çok yakın teknik puanlar verilerek son aşamada işin yine en düşük teklifi verene

ihale edilmesi engellenmelidir.

Planlama, tasarım ve yapım aşamalarındaki kaliteli müşavirlik hizmetleri projelerin inşaat ve işletme-

bakım maliyetlerinde önemli tasarruflar sağlar, ancak Türkiye'de işverenlerimiz ve müteahhitlerimizin

önemli bir bölümü teknik müşavirlik hizmetlerini düşük fiyatlarla en ucuza temin etmek arzusundadır.

Düşük fiyatlarla ihale edilen teknik müşavirlik hizmetleri nedeniyle teknik müşavirlik firmalarımızın kar

marjları azalmakta, hizmet kalitesi düşmekte, firmalar finansman açısından güçlü duruma gelememekte,


14 Ocak 2016

7

yenilikçiliğe, araştırma-geliştirme faaliyetlerine, iş geliştirmeye ve teknolojik altyapılarını geliştirmeye

kaynak ayıramamaktadır.

Yurtiçinde güçlenemeyen, ayakta kalma mücadelesi veren teknik müşavirlik firmalarımızın yurtdışında

güçlü bir konuma gelmeleri ve yurtdışına açılımda öncü olmaları olanaksızdır.

Teknik müşavirlik firmalarımızın en büyük sermayesi yetişmiş uzman ve teknik eleman gücüdür.

Firmalarımız iş azlığı nedeniyle küçülmekte, yetişmiş, deneyimli, nitelikli elemanların firmalarda

istihdamında süreklilik sağlanamamaktadır. Teknik müşavirlik hizmetleri için öncelikle iç pazarda talep

yaratılmalı, kamu yatırımlarının planlama ve gerçekleşmesinde her aşamada yerli teknik müşavir

kullanılmalıdır.

Teknik Müşavirlik firmalarının sorumlulukları yeniden düzenlenmeli, yapım kontrolluk işlerinde teknik

müşavirler müteahhitler ile birlikte müteselsilen sorumlu tutulmamalı, teknik müşavirlerin sorumluluğu

kendi hizmetleriyle ve sözleşme bedelleriyle sınırlı olmalıdır.

Teknik müşavirlik hizmetlerinde kalitenin güvence altına alınması için Mesleki Sorumluluk Sigortası

uygulaması zorunlu olmalı ve yaygınlaştırılmalıdır. Böylece teknik ve mali açıdan yeterli olmayan,

kalitesiz hizmet veren, sorumluluk üstlenmeye niyeti olmayan firmalar bu sigortayı yaptıramayacakları,

yaptırmak istemeyecekleri için ihalelere katılamayacaklardır.

Teknik müşavirlik sektörümüzün bilimsel araştırmalar ile sanayi uygulamaları arasında köprü

oluşturabilmesi, kamu- özel işbirliği projelerinde yenilikçi teknolojilerin uygulanmasına öncülük etmesi

sağlanmalıdır. İnşaat sektörü için öncelikli Ar-Ge konuları desteklenmelidir

Geçmişte büyük ölçekli projelerde daha çok yabancı teknik müşavirlik firmalarının tercih edilmiş olması,

işlerin sayıca azlığı ve hizmet bedellerinin düşüklüğü nedeniyle teknik müşavirlik firmalarımız arzulanan

sayıya ve büyüklüğe ulaşamamışlardır. Günümüzde de ülkemizde teknik müşavirlik şirketlerimizin

yabancı müşavirlik şirketleriyle haksız rekabete maruz bırakılmasının önüne geçilmesi ve bu bağlamda

mevzuata önleyici hükümler getirilmesi ihtiyacı olduğunu değerlendirmekteyiz.

Yabancı firmaların Türkiye'de kurdukları firmalar, yurtdışındaki ana firmalarının deneyimlerini, yüksek

bedelli iş bitirme belgelerini ve finansman gücünü kullanarak ve Türk elemanlar istihdam ederek Türk

teknik müşavirlik firmalarıyla rekabet etmekte, ön yeterlik değerlendirmelerinde giderek Türk firmalarının

önüne geçmektedirler.

Avrupa Birliği finansmanlı işlerde aşırı yüksek tutulan yeterlilik kriterleri nedeniyle yerli firmalarımızın

yükümlenebildikleri iş hacimleri ve gelirleri çok sınırlı kalmakta, firmalarımıza yeterli katkıyı

sağlamamaktadır. Söz konusu kriterler Türk müşavirlik firmalarının daha rahat şekilde sağlayabilecekleri

şekilde düzenlenmelidir.

Mesleki Hizmetlerde Karşılıklı Tanıma Anlaşmaları ve Serbest Ticaret Anlaşmaları kapsamında yabancı

mühendis ve mimarların Türkiye’de serbestçe çalışmalarına olanak sağlanması Teknik Müşavirlik

Sektörümüzün gelişmesine engel olacak, Türk mühendis ve mimarlarının ve teknik müşavirlik

firmalarımızın aleyhine gelişmelere yol açacaktır.


14 Ocak 2016

8

Uluslararası İnşaat Sektörü dergisi "Engineering News Record" tarafından hazırlanan “Dünyanın En

Büyük 250 Müteahhitlik Firması” listesinde her yıl artan sayıda Türk müteahhitlik firmasının yer alması

ve sayıca 2. sırada olmaları hepimizi gururlandırmaktadır. Bunun yanısıra, günümüzde 40’dan fazla

ülkede pek çok projeye başarıyla imza atan teknik müşavirlik firmalarımızdan bazıları da son yıllarda

aynı dergi tarafından hazırlanan, firmaların yurtdışı pazarlarda elde ettikleri gelirlere göre sıralandıkları,

“Dünyanın En Büyük 225 Uluslararası Teknik Müşavirlik Firması” listesinde sürekli olarak yer alma

başarısını göstermektedir.

Ekonomi Bakanlığımızın yurtdışı teknik müşavirlik hizmetlerine sağladığı çeşitli teşviklerin kapsamının

ve miktarlarının artması firmalarımızın yurtdışına açılımına büyük katkılar sağlamaktadır ve bu kriz

döneminde daha da önem kazanmaktadır. DEİK bünyesindeki “Uluslararası Teknik Müşavirlik İş

Konseyi” de teknik müşavirlik firmalarımızın yurtdışı iş hacimlerinin artmasında önemli bir işlev

üstlenmektedir.

Dünyada küresel ekonomik krizin etkisinin giderek daha fazla hissedildiği; ülkemizin birliğini ve

bütünlüğünü hedef alan tehditlerin ve tırmanmakta olan bölgesel sorunların etkisiyle dış pazarlarımızın

daraldığı, ekonomimizin lokomotifi olan inşaat sektörümüzün hedeflerine ulaşmakta zorlandığı bir

dönemdeyiz. İnşaat sektörünün itici gücü olan teknik müşavirlik sektörümüzün sorunlarına çözüm

getirmek, müşavirlik firmalarımızın güçlü bir kurumsal yapıya ve kapasiteye sahip olmalarına ve

uluslararası rekabet güçlerinin artmasına yardımcı olmak amacıyla düzenlenen Çalıştayımız bu açıdan

da ayrı bir önem taşımaktadır.

Prof. Dr. İrem Dikmen Toker'in moderatörlüğünde gerçekleştirilecek Çalıştay'da teknik müşavirlik

sektörümüzün çözüm gerektiren sorunları şu ana başlıklar altında ele alınacaktır:

Mevzuat ve Öneriler

Sorumluluklar

Yurtdışında Kurumsal Yapılanma

AB Finansmanlı Projeler

Ar-Ge ve Teşvikler

Çalıştay sonunda yapılacak değerlendirmeler doğrultusunda alınacak kararların hayata geçirilmesi,

zaman içinde Teknik Müşavirlik Sektörümüzün yeterli deneyime, büyüklüğe ve rekabet gücüne ulaşarak

arzuladığımız yere gelmesine yardımcı olacaktır.

Çalıştayın düzenlenmesini sağlayan Çevre ve Şehircilik Bakanımıza, Müsteşarımıza ve Müsteşar

Yardımcılarımıza, başta Yapı İşleri Genel Müdürümüz olmak üzere tüm Genel Müdürlere, Genel Müdür

Yardımcılarına ve Bakanlık elemanlarına; Türk Müşavir Mühendisler ve Mimarlar Birliği Yönetim

Kurulu'na, Birlik üyelerine ve Birlik çalışanlarına; Çalıştay Moderatörümüze, Çalıştaya katılan tüm kamu

ve özel sektör kuruluşları temsilcilerine, değerli bürokratlara, akademisyenlere ve burada bulunan tüm


14 Ocak 2016

9

meslektaşlarımıza teşekkür eder, Çalıştay'ın başarıyla tamamlanarak teknik müşavirlik sektörümüzün

gelişimine katkıda bulunmasını dileyerek, hepinizi saygıyla selamlarım.


14 Ocak 2016

10

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Yapı İşleri Genel Müdürü Sayın Kasım KAYIHAN' ın Açılış

Konuşması

Sn. Bakanım, Sn Müsteşarım,

Sn Türk Müşavir Mühendisler ve Mimarlar Birliği Başkanı,

Kıymetli Katılımcılar, Kurum Temsilcileri,

Bakanlığımızın Üst Yöneticileri,

Çevre ve Şehircilik Ailesinin değerli mensupları, Çalışma Arkadaşlarım,

Hanımefendiler, Beyefendiler, Basınımızın Güzide Temsilcileri,

Sizleri sevgi ile kucaklıyor, saygı ile selamlıyorum. Teknik Müşavirlik Çalıştay'ımıza hoş geldiniz

diyorum.

Teknik Müşavir, uluslararası kabul görmüş şekliyle "doğal veya inşa edilmiş çevre üzerinde teknolojiye

dayalı fikir hizmeti veren kişi veya kuruluş" şeklinde tanımlanmaktadır. Teknik müşavirlik tanımının

merkezinde mühendislik ve mimarlık meslekleri yer alsa da, yatırım fikrinin ortaya çıkışından itibaren bu

teknik hizmetlerin yanı sıra finans, sigorta, risk yönetimi alanlarından uyuşmazlıkların çözümüne kadar

teknik olmayan bu alanlarda da sorumluluk üstlenilerek bu geniş yelpazede gerekli olan tüm hizmet

bileşenleri sunulmaktadır. Gelecekte sektörün bu tanımdaki hizmet boyutuna ulaşması gerçekleşecektir


14 Ocak 2016

11

Yatırım öncesi etüdler (Fizibilite etüdleri, finansal analiz de dahil proje değerlendirme çalışmaları, ön

planlama çalışmaları, vd.),

Danışmanlık Hizmetleri (Teklif değerlendirme danışmanlığı, işletme ve bakım danışmanlığı, işletmeye

alma ve işletmeden çıkarma danışmanlığı, vd.),

Yönetim Hizmetleri (sağlık ve güvenlik yönetimi, risk analizi ve yönetimi, maliyet ve finansman

yönetimi, kalite yönetimi, inşaat yönetimi, sözleşme yönetimi, proje/program yönetimi, vd.),

Denetim Hizmetleri (Ürün belgeleme, kalite güvence denetimi, tasarım denetimi, yapım denetimi, vd.),

Planlama, tasarım, değerlendirme çalışmaları (Bölgesel-kentsel-kırsal planlama çalışmaları, mimarlık

ve mühendislik tasarım hizmetleri araştırma ve geliştirme (ARGE) çalışmaları, sürdürülebilirlik

çalışmaları, çevresel etki değerlendirme çalışmaları, değerlendirme hizmetleri, hasar araştırmaları, vd.)

Deneyler, saha çalışmaları, testler (Model testleri, uzaktan algılama (GIS) hizmetleri, topoğrafik

haritalar ve zemin etüdleri, malzeme testleri)

İhale evrakı hazırlanması

Teknik eğitim

Tahkim, arabuluculuk, bilirkişilik ve benzeri diğer teknolojik esaslı fikir hizmetlerini kapsamaktadır.

Sektör, geniş bir yelpazede çeşitli işverenlere hizmet sunarak sürdürülebilir gelişmeye önemli katkılar

sağlamaktadır.

Teknik bilgi ve birikimi yaratıcılıkla birleştirerek, Çevreye ve geleceğe karşı sorumluluk bilinciyle, Sosyal,

çevresel ve ekonomik açıdan sürdürülebilir çözümler geliştirilmesini sağlayan, teknolojiye dayalı fikir

hizmetlerini içeren tüm Mühendislik ve Mimarlık faaliyetleri ve bilimsel çalışmaları kapsar.

Teknik Müşavirlik sektörünün, küresel iş hacminde en büyük payı ABD ye aittir. ACEC (The

American Council of Engineering Companies’ http://www.acec.org]) üyesi 5,000 firmanın, yaklaşık

500,000 çalışanla, yıllık toplam iş hacminin 200 milyar ABD Doları dolaylarında olduğu ifade

edilmektedir.

Avrupa Birliği içinde Teknik Müşavirlik sektörünün, yaklaşık 1,000,000 çalışanla, yıllık toplam iş

hacminin 150 milyar Avro üstünde olduğu tahmin edilmektedir .

Özellikle ülke ihracatına katkı boyutlarına bakıldığında Uluslararası verilere göre (USTDA (U.S. Trade

and Development Agency) Teknik Müşavirlik hizmetleri, girdiği bir pazarda etkilediği sektörler ( inşaat

ve tedarik) düşünüldüğünde kendi cirosunun 40-70 katı ihracat artışı sağlama gücüne sahiptir.

Ülkemizde ise teknik müşavirlik alanında, mühendislik ve mimarlık konularında faaliyet gösteren kayıtlı

22.000’e yakın firmanın, 85,000 dolaylarındaki çalışanı mevcuttur. Bu iş hacminin 3.5 milyar

dolarlık hedefe ulaşılması için çalışılmaktadır.

Bugün Türkiye’de, bağımsız müşavir mühendislerce, dünyada kullanılan en yeni teknikler

uygulanabilmekte ve ileri teknoloji ürünü yapıların tasarımları Türk müşavir mühendis ve mimarları

tarafından başarıyla gerçekleştirilebilmektedir.

Teknik müşavirlik hizmetleri ihracatının,müteahhitlik ve malzeme ihracatında öncü rolü bulunmaktadır


14 Ocak 2016

12

Türk Müşavir Mühendisler ve Mimarlar Birliği'nce 16 Nisan 2015 tarihinde bizim de katıldığımız

10.Teknik Müşavirlik Kongresi yapılmıştır. Bu kongrede Yurtiçinde ve yurtdışında Teknik Müşavirlik

Hizmetlerinin Geliştirilmesi amacıyla gerekli çalışmaların yapılmasına karar verdik.

Bu amaçla ilk olarak, Genel Müdürlüğümüz yetkilileri 22 Mayıs 2015 tarihinde Birliğe bir ziyarette

bulunmuştur. Akabinde Müsteşarımız Prof. Dr. Sayın Mustafa Öztürk başkanlığında 25 Mayıs 2015 ve

03 Haziran 2015 tarihlerinde Bakanlığımızın ilgili birimlerinin katılımı ile İlbank sosyal tesislerinde

toplantılar yapılmıştır. Bu toplantılarda sektörün gelişmesinin önündeki sorunlar ve çözüm önerileri

tartışılmış olup, geniş katılımlı bir çalıştay düzenlenerek, bugüne kadarki çalışmaların somut hale

getirilmesi kararlaştırılmıştır. Bugün, Bakanlığımız ile TMMMB (Türk Müşavir Mühendisler ve Mimarlar Birliği) ev sahipliğinde, siz

değerli katılımcıların katkılarıyla yürüteceğimiz çalıştayda; teknik müşavirlik sisteminin gelişimini

sağlayacak gerekli yasal düzenlemeler ile nitelikli işgücü ve teşvik sistemine yönelik paydaşların

görüşleri alınarak çıkan sonuçlar değerlendirilecek gelecek ile ilgili stratejilerin belirlenecektir.

Bu çalıştayın hazırlanmasında emeği geçen başta TMMMB Başkanı Demir İnözü olmak üzere birlik

yönetimine ve katılımızından dolayı sizlere ve çalışma arkadaşlarıma teşekkür ediyorum.

Bu çalıştayın verimli olmasını, faydalar getirmesini, Ülkemize ve Çevre ve Şehircilik ailesine hayırlara

getirmesini diliyorum.

Saygılarımı sunuyorum.


14 Ocak 2016

13

ÇALIŞTAY RAPORU

14 Ocak 2016 tarihinde, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ile Türk Müşavir Mühendisler ve Mimarlar Birliği

(TürkMMMB) işbirliği ile, Ankara’da, gerçekleştirilen “Teknik Müşavirlik Çalıştayı’na” kamu kurumlarını

ve teknik müşavirlik sektörünü temsilen 182 uzman katılmıştır.

Çalıştayın amacı, teknik müşavirlik hizmetlerinin tanınırlığını ve saygınlığını artırmak, sektörü ulusal ve

uluslararası platformlarda geliştirmek için, teknik müşavirlik sektörünün sorunlarının ilgili tüm

paydaşlarca tartışılması ve sanayi ve kamu işbirliği ile çözüm önerileri üretilmesi olarak belirlenmiştir.

Bu kapsamda Çalıştay’da, kamu ve özel sektörden uzman katılımcılar ile teknik müşavirlik sektörünün

gelişmesinin önündeki engeller tartışılmış, bu engellere yönelik çözüm önerileri irdelenerek, çözüm

önerilerine ilişkin öncelik sıralamaları yapılmıştır.

Çalıştayda, aşağıdaki konu başlıklarını irdelemek üzere 5 farklı grup oluşturulmuş ve grup çalışmaları

yürütülmüştür:

Mevzuat ve Öneriler

Sorumluluklar

Yurtdışında Kurumsal Yapılanma

AB Finansmanlı Projeler

Araştırma-Geliştirme ve Tesvikler

Çalışma grupları, daha belirlenmiş olan “çözüm önerilerini” içeren formları kullanarak tartışmalar

yürütmüş, çözüm önerilerini önceliklendirmeye ve atılması gereken adımları belirlemeye çalışmıştır.

Grup çalışmaları tamamlandıktan sonra, çalışma grupları sunumlar yaparak, grup görüşlerini aktarmış

ve konular genel tartışmaya açılmıştır.

Bu raporun amacı, Çalıştay bulgularının ve öncelikli olarak belirlenen teknik müşavirlik sektörünün

önündeki engellerin çözümüne yönelik stratejilerin özetlenmesidir.


14 Ocak 2016

14

GİRİŞ:

10. Kalkınma Planı (2014-2018), İnşaat, Mühendislik-Mimarlık, Teknik Müşavirlik ve Müteahhitlik

Hizmetleri Özel İhtisas Komisyonu Raporunda, Türk inşaat sektörü 2023 vizyonu aşağıdaki gibi

tanımlanmıştır;

Yapıların kavramsal tasarım, tasarım, yapım, işletme, bakım-onarım ve dönüşüm süreçlerini, yaşam

dönemi maliyetlerine göre, sürdürülebilirlik, afetsellik ve çevre üzerindeki etkileri düşünülerek

gerçekleştirecek,

Uluslararası rekabet gücünü inovasyon yeteneğini artırıp, teknoloji, verimlilik ve kalite bazında

farklılaşarak sağlayacak,

Kamu-özel sektör işbirliği modellerinin etkin olarak kullanıldığı ve kullanıcıların/toplumun ihtiyaçlarına

uygun olarak hizmet çeşitliliğinin sağlanarak tedarik süreçlerinin etkinleştirildiği bir sektör konumuna

gelecek,

Nitelikli insan gücünü çekebilecek çalışma koşullarına sahip, çalışanlar için cazip bir sektör olacak,

Performansı yalnızca ekonomik göstergelerle değil, çok boyutlu olarak (enerji verimliliği, yaşam kalitesi,

toplumsal refah vb.) ölçülen; stratejik olarak yönetilen ve kurumlar arası işbirliği ile faaliyetleri planlanıp,

koordine edilen bir sektör haline gelecektir.

2023 Vizyonunun gerçekleştirilmesi için öncelikli olarak belirlenen Stratejik Programlardan biri de

“Teknik Müşavirlik Sektörü’nün Geliştirilmesidir”. Stratejik Program, bu yönde atılması gereken

aşağıdaki adımları içermektedir:

İç pazarda talep yaratılması


14 Ocak 2016

15

Yurtiçindeki olumsuz rekabet koşullarının ortadan kaldırılması

Teknik müşavirlik firmalarının sorumluluklarının yeniden düzenlenmesi

Teknik müşavirlik hizmetleri için kalifikasyon-esaslı değerlendirme ve seçme sistemi

oluşturulması

Mevcut teşvik sisteminin işlerliğinin artırılarak, desteklerin kullanılabilir hale getirilmesi

Teknik müşavirlik ile ilgili yasaların (örneğin yapı denetimi vb.) sektörün katılımı ile yeniden

düzenlenmesi

Söz konusu stratejik programın çerçevesine uygun olarak TÜRKMMMB’nin hazırladığı ve 2015 yılında

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’ na sunduğu raporda, mevcut problemlerden yola çıkılarak 5 alanda

iyileştirme önerilmektedir.

Tablo 1’de sunulan başlıklar Çalıştay’ın temelini oluşturmuş ve Grup çalışmaları bu eksenler üzerinden

yürütülmüştür.


14 Ocak 2016

16

Tablo 1. Çalıştay'da Ele Alınan Ana Başlıklar

1. Mevzuat Düzenlemeleri (Grup 1)

Kamu Yatırımlarında Teknik Müşavir Kullanımının Yaygınlaştırılması ve Seçimi

KİK Kapsamında Yabancı Firmalara Karşı Türk Firmaları Koruyucu Önlemler

KİK Teknik Müşavir Seçiminde Haksız Rekabeti Engelleyici Önlemler

Teknik Müşavirlik Sözleşme Şartlarında İyileştirmeler

2. Mesleki Sorumluluk Sigortası (Grup 2)

Mesleki Sorumluluk Sigortasının (MSS) zorunlu olması ve yaygınlaştırılması

Yapım kontrollük işlerinde teknik müşavirlerin müteahhitlerle birlikte müteselsilen sorumlu tutulmaması,

müşavirin sorumluluğunun sadece kendi sözleşmesel hizmet bedeliyle orantılı ve sözleşme bedeliyle

sınırlı olması

Firmalardan maksimum sözleşme bedeli kadar limiti olan bir Mesleki Sorumluluk Sigortası istenmesi

KİK’teki sorumluluk süresinin, danışmanlık hizmetleri alım sözleşmelerinde 5 yıl olarak belirlenmesi

MSS’nin yalnızca yapım süresini değil sorumluluk süresini de kapsaması

3. Yurtdışında Kurumsal Yapılanma (Grup 3)

Master plan ve fizibilite çalışmalarının hibe destekleriyle Türk firmalarınca yapılmasının sağlanması,

sonra gelen aşamaların da Türk mühendislik ve müteahhitlik firmaları arasında ihale edilmesi

Teşvik mevzuatı düzenlenerek, teknik müşavirlerin EPC ve PPP projelerinde yer almasının teşvik

edilmesi

Yurtdışı teknik müşavirlik sözleşmelerinde politik ve ticari risk sigortası sisteminin oluşturulması

İkili anlaşmalarla kota muafiyeti sağlanması (yerel eleman çalıştırma zorunluluğunun kaldırılması)

Teşviklerin taşeronluk hizmeti veren teknik müşavirlik firmalarına da sağlanması

Teşviklerin yalnızca “yabancı devlet kurumlarından” değil, özel sektörden alınan işler, EPC vb. işler için

de uygulanması

Uluslararası işbirliğinin güçlendirilmesi

Hedef ülke ve bölgelerin belirlenmesi

4. AB Finansmanlı Projeler (Grup 4)

AB finansmanlı işlerde aşırı yüksek tutulan teknik ve mali ön yeterlik şartlarının makul düzeylere

getirilerek, Türk firmalarını da rekabet edebilirliğinin sağlanması

İş bitirme bedellerinin işin büyüklüğü ile orantısız yükseklikte olmaması

3 yıl değil daha yüksek (10 yıl) içinde tamamlanmış işlerin değerlendirilmesi

Personel kriterleri arasında Türkçe bilmek, yerel deneyim vb koşulların eklenmesi

Rekabetin “anahtar uzman nitelikleri” yerine “müşavir firma deneyimi” odaklı olması

Yabancı firmalar için yerel ortak zorunluluğu getirilmesi


14 Ocak 2016

17

Yabancı firmaların vergi, sigorta vb avantajları nedeniyle Türk firmalarına karşı yarattığı haksız

rekabetin önlenmesi

Vergi mevzuatının değiştirilmesi (yabancı firmalardan %20 stopaj kesintisinin olumsuz sonuçlarının

önüne geçilmesi)

Avrupa Birliği finansmanlı işlerde bütçelerin aşırı düşük belirlenmemesi, kalitenin ön plana çıkarılması

5. Ar-Ge ve Teşvikler (Grup 5)

Kamu ve özel sektör işverenlerinin firmaların ar-ge ve verimlilik esaslı yeni teknolojiler geliştirmesini

talep etmesi

Teknik şartnameler ve standartlar yoluyla yerli ve yeni teknolojilerin kullanılmasının teşvik edilmesi

Mevcut ihale kanununun yeni ve yerli teknolojilerin ve uygulamaların önünü açacak şekilde

düzenlenmesi

Üniversite ve araştırma merkezleriyle işbirliği, kamu kurumları ile ortak ar-ge çalışmaları

Ar-ge yatırımları ve yenilikçi uygulamalarla ilgili finans kuruluşları ile işbirliği

Teknoloji platformları oluşturulması

Destek ve teşviklerin öncelikle KOBİ'lere yönlendirilmesi, Teknokentler'de yer almalarının teşvik

edilmesi

Nitelikli insan gücünü sağlamak ve araştırmacı yetiştirmek için üniversitelerde özel programlar

geliştirilmesi

İnşaat sektörü için öncelikli ar-ge konularının belirlenmesi ve desteklenmesi

Çalıştayda yürütülen grup çalışmalarının temel bulguları bir sonraki bölümde özetlenmektedir.

GRUP ÇALIŞMALARININ DEĞERLENDİRİLMESİ:

Gruplar, grup üyelerinin üzerinde uzlaşmaya vardığı değerlendirme formlarını sonuç bildirimleri olarak

teslim etmişlerdir. Çalıştay'da her bir Grupta ele alınan konuları ve sonuç bildirimlerini gösteren tablolar

(değerlendirme formları) ile Grup katılımcıları listeleri EK-1’de sunulmaktadır.

Grupların yapmış oldukları değerlendirmeler aşağıda özetlenmektedir. Değerlendirmelerin detayları EK-

1’de mevcut olup, aşağıdakiler yalnızca “öne çıkan/öncelikli” bulguları içermektedir.

GRUP 1: Mevzuat ve Öneriler

Kamu kurum ve kuruluşlarının teknik danışman kullanma alanlarının artırılması ve

yaygınlaştırılması konusunda bir fikir birliği sağlanamamıştır. Zira, bu durumun kamudaki

teknik personelin atıl kalmasına yol açabileceği ve teknik danışmanların mali sorumlulukları

bulunmadığından işleri bir kamu görevlisinin titizliğiyle yürütememe riskinin bulunduğu


14 Ocak 2016

18

değerlendirilmiştir. Teknik müşavirlik hizmet alanının genişlemesine yönelik öncelikli bir

strateji belirlenememiştir, ancak TürkMMMB’nin potansiyel hizmet alanlarına dair tanıtım ve

bilgilendirme yapmasının faydalı olacağı değerlendirilmiştir.

Kamu sektörü tarafından hizmet alımlarında “Danışmanlık hizmet alım yönteminin”

kullanılması mümkün ve uygun olarak değerlendirilmiştir. Ancak, yöntemin daha pratik bir

noktaya getirilmesi, kullanılabilirliğinin artırılması için ek çalışma yapılması gerekmektedir.

Danışmanlık hizmet alım yönteminin kullanılması teknik müşavirlik sektörü için çok önemli bir

adım olacak ve değerlendirmelerde kalite ve maliyetin birlikte göz önünde bulundurulmasıyla

sektörün kalite odaklı gelişimi sağlanabilecektir.

Pilot ortağın veya koordinatörün “yerli firma” olma şartının aranması uygun bulunmuştur,

ancak buna yönelik mevzuat düzenlemeleri (4734 nolu Kanun) yapılması önerilmiştir, 2003

yılından önceki tanımlamalara geri dönülebileceği tartışılmıştır.

İhale şartları içinde “yerel deneyimin” ön plana çıkarılması/etkinleştirilmesi için puanlama

sisteminin düzenlenmesi uygun bulunmuştur, bu yönde çalışmalar yapılması uygun olacaktır.

Teknik müşavirlik sözleşme şartlarında çeşitli iyileştirmeler yapılması konusunda görüş

birliğine varılmıştır: Götürü bedel hizmet işlerinde %20’lik artış imkanı sağlanması ve

Müşavirin sözleşme bedelinin en az %80’ ini tamamladığı durumlarda “İş Durum Belgesi”

alabilmesi ve ihalelerde benzer iş deneyimi olarak kullanabilmesi konularında düzenleme

yapılması kararlaştırılmıştır.

Teknik Müşavirlerin verdikleri hizmet kapsamında özellikle inşaat yönetimi, kontrolluğu vb

hizmetler kapsamında devlet memurları gibi Sayıştay’a karşı maddi zarara uğratma veya

maddi kayıp yaratma konusunda sorumluluk taşımıyor olmalarının yarattığı hukuki boşluğun

problem yarattığı görüşülmüş ve bunun için hukuksal çözümler araştırılması önerilmiştir.

Yapı Denetim Hizmetinin de bir tür teknik müşavirlik hizmeti olması sebebiyle bu hizmetin de

teknik müşavirlik hizmet yelpazesi içine alınması benzer seçim ve sözleşme şartlarında

değerlendirilmesi ihtiyacı gündeme getirilmiştir. Bunun için bir çalışma grubu kurularak,

konunun tüm boyutlarıyla ele alınması önerilmektedir.

GRUP 2: Sorumluluklar

Yapım kontrollük işlerinde Teknik Danışmanların müteahhitlerle birlikte müteselsilen sorumlu

tutulmaması, müşavirin sorumluluğunun sadece kendi sözleşme hizmet bedeliyle orantılı

olması konusu değerlendirilmiş, bu başlıkta bir görüş birliği oluşmamıştır. Bu konu ile ilgili

olarak yetki, görev ve sorumlulukların iyi tarif edildiği ikincil mevzuat üzerinde çalışılmasının,


14 Ocak 2016

19

bunun sonucu doğrultusunda da kanunda gerekli düzeltmelerin yapılmasının uygun olacağı

belirtilmiştir.

Benzer şekilde, Teknik Danışmanlık Firmalarının sorumluluklarının sözleşme bedelleri ile

sınırlanması konusunda da fikir birliği oluşmamış, bu konu ile ilgili olarak da yetki, görev ve

sorumlulukların iyi tarif edildiği ikincil mevzuat üzerinde çalışılmasının, bunun sonucu

doğrultusunda da kanunda gerekli düzeltmelerin yapılmasının uygun olacağı görüşü

belirginleşmiştir.

KİK mevzuatında Danışmanın sorumluluk süresinin 5 yıl olarak belirlenmesi katılımcılar

tarafından olumlu karşılanmıştır. KİK’deki Danışmanın hizmetin tamamlanmasından sonraki

15 yıllık sorumluluk süresinin Borçlar Kanunu ile de uyumlu hale getirilerek 5 yıl olarak

belirlenmesi ile, Danışmanın ve dolayısıyla da İşverenin riskini Mesleki Sorumluluk Sigortası

ile güvence altına almasının mümkün olabileceği görüşülmüştür.

Katılımcılar Mesleki Sorumluluk Sigortası’nın (MSS) zorunlu olması ve yaygınlaştırılması

konusunda görüş birliğine varmışlardır. Mesleki Sorumluluk Sigortasının (MSS) yalnızca

yapım süresince değil hizmetin tamamlanmasından sonraki sorumluluk süresince de geçerli

olması uygun bulunmuş, sorumluluk süresinin 5 seneye çekilmesi Danışmanın ve dolayısıyla

da İşverenin riskini Mesleki Sorumluluk Sigortası ile güvence altına alması açısından önemi

vurgulanmıştır.

GRUP 3: Yurtdışında Kurumsal Yapılanma

İkili anlaşmalar yoluyla master plan ve fizibilite çalışmalarının hibe destekleriyle Türk

firmalarınca yapılmasının sağlanması, bunlardan sonra gelen aşamaların da Türk mühendislik

ve müteahhitlik firmaları arasında ihale edilmesi için mekanizma oluşturulması ve plan-fizibilite

çalışmalarında Eximbank kredilerinin uygun koşullarla sağlanması uygun ve öncelikli

bulunmuş olup, Kalkınma ve yatırım bankacılığı veya fon yönetimi vasıtasıyla destek

sağlanabileceği değerlendirilmiştir. Hibe kredi programının oluşturulmasının gerekli olduğu

belirtilmiştir.

Teşvik mevzuatının EPC ve PPP projelerinde yer alan Teknik Müşavirlik Firmalarına da

uygulanması, teşviklerin alt yüklenici hizmeti veren teknik müşavirlik firmalarına da

sağlanması, teşviklerin yalnızca “yabancı devlet kurumlarından” değil, özel sektörden alınan,

EPC ve PPP vb işler için de uygulanması, yurtdışındaki müteahhitlere (yabancı firmalara)

verilen EPC tipi hizmetlerin de teşvik kapsamında değerlendirilmesi uygun ve öncelikli

bulunmuştur. Bu konuların Ekonomi Bakanlığı teşvik mevzuatı kapsamında değerlendirilmesi

önerilmektedir.


14 Ocak 2016

20

Diğer öncelikli bir konu ise son yıllarda yaşanan olumsuzluklar nedeniyle çalışılamaz hale

gelen pazarlar yerine Teknik Müşavirlik sektörünün Yurtdışı önceliklerini tespit etmek

amacıyla yeni hedef ülke ve bölgelerin belirlenmesi gereğidir. TürkMMMB – DEİIK ve

Ekonomi Bakanlığınca hedef ülkeler için müşterek çalışma yapılması önerilmektedir.

Grup 4: AB Finansmanlı Projeler

AB Finansmanlı Projelerde Türk Teknik Müşavirlik Firmalarının tercih edilmesi konusunda

öncelikli bulunan ve fikir birliğine varılan konu başlıkları aşağıdaki gibidir:

İstenen iş bitirme belgelerinde, benzer işin son 3 yıl yerine son 5 yılda (PRAG’da yapım işleri

için tanımlanan süre) bitirilmiş olması şartının aranması konusunda fikir birliği oluşmuştur.

İhale konusu ile ilgili Türkiye sınırları içinde iş bitirme istenebileceği hususunda da

mutabakata kalınmıştır. Mutabık kalınan önerilerin yapılabilmesi için konu, TürkMMMB

tarafından, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı AB Dairesi, diğer İPA Birimleri, CFCU ve AB

Bakanlığı nezdinde takip edilmeli ve ilgili dairelerle ortak bir çalışma yürütülmelidir.

İstenen iş bitirme belgelerinin tutarlarının işin büyüklüğü ile orantılı olması konusunda da

görüş birliği vardır. Hâlihazırda işin büyüklüğüne eşit olacak şekilde istenen iş bitirme

tutarının, işin %70 i kadar tutarda istenebileceği hususu görüşülmüştür. Ancak ilgili birimlerin

(TürkMMMB, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı AB Dairesi, İPA Birimleri, CFCU ve AB Bakanlığı)

bu konuda ortak bir çalışma yapması gerekmektedir.

Personel kriterleri belirlenirken işin gerekliliklerinin göz önünde bulundurulması, çok basit işler

için yüksek nitelikler aranmaması konusunda görüş birliği vardır. Asgari 10 daimi personel

şartının, işin büyüklüğüne göre, 5 ila 8 daimi personelle kısıtlanmasının sağlanabileceği,

anahtar uzmanların yeterlik kriterlerinin makul düzeyde istenmesi konularında mutabık

kalınmıştır. Mutabık kalınan konularda İPA Birimlerinin uygulanabilir sınırlar çerçevesinde

gerekeni yapacaklarını bildirilmiştir.

Personelin Türkçe bilmesi, yerel deneyim gibi koşulların puanlamada dikkate alınması

öncelikli bir başlıktır. Yabancı firmanın söz konusu işte istihdam edeceği personele karşı

vergi, sosyal güvence, ücret vb. konularda aynı şartlarda rekabet etmesinin sağlanması, eşit

şartlara tabi tutulması konusunda görüş birliği oluşmuş olup, IPA birimlerinin gereken

düzenlemeleri yapması beklenmektedir.

AB finansmanlı projelerde bütçe ve iş tanımlarının belirlenmesi konusunda ise proje

bütçelerinin ve iş tanımlarının personel maliyetlerinin Türkiye’de tabi olunan mevzuata ve

piyasa uzman değerlerine ayrıca genel giderlere ve diğer giderlere uygun olarak belirlenmesi

ve AB Projelerinde mükerrer vergilendirmenin önlenmesi konuları öncelikli bulunmuştur.


14 Ocak 2016

21

Teknik Müşavir seçiminde haksız rekabeti engelleyici önlemler arasında da firmalardan

istenen iş deneyiminde doğrudan “FIDIC” deneyimi istemek yerine, uluslararası finansmanlı

projelerde benzer iş deneyimi aranması konusunda görüş birliğine varılmıştır.

Grup 5: Ar-ge ve Teşvikler:

En öncelikli eylemlerden biri, inşaat sektörü için öncelikli ar-ge konularının belirlenmesi ve

desteklenmesi olarak değerlendirilmiştir. Dayanıklılık, geri dönüşüm ve enerji verimliliği

öncelikli ar-ge başlıkları olarak önerilmiş, inşaat sektöründeki çalışanların eğitimi konusunun

önemi vurgulanmıştır. Öncelikli teknolojik alanlar olarak BIM (Building Information modelling)

ve GIS (Geographical Information Systems) belirlenirken, yeni malzeme ve yapım teknolojileri

de orta öncelikli teknolojiler olarak tanımlanmıştır.

Nitelikli insan gücünü sağlamak ve araştırmacı yetiştirmek için üniversitelerde özel programlar

geliştirilmesi diğer bir öncelikli adımdır.

Ar-ge yatırımları ve yenilikçi uygulamalarla ilgili finans kuruluşları ile işbirliği konusu öncelikli

bulunmuş, Yapı İşleri Genel Müdürlüğü’nün ar-ge finansmanı sağlaması önerilmiştir.

Destek ve teşviklerin öncelikle KOBİ'lere yönlendirilmesi, teknokentlerde/teknoloji geliştirme

bölgelerinde yer almalarının teşvik edilmesi önerilmiş, bunun için de KOBİ'lere yönelik

desteklerle ilgili etkin bilgilendirme yapılması gerektiği belirtilmiştir.

Mevcut İhale Kanunu’nun yeni ve yerli teknolojilerin ve uygulamaların önünü açacak şekilde

düzenlenmesi sektörde yenilikçiliğin geliştirilmesi için en önemli adımdır. Kamu İhale

kKurumu’nun düzenleme yapabileceği belirtilmiş, bürokratlara bu konuda inisiyatif tanınması


14 Ocak 2016

22

önerilmiştir. Teknik şartnameler ve standartlar yoluyla yerli ve yeni teknolojilerin

kullanılmasının teşvik edilmesi önemli bir adım olacaktır. Bunun için Başbakanlık Genelgesi

ile önceliklendirme yapılabileceği vurgulanmıştır.

Kamu ve özel sektör işverenlerinin, firmaların ar-ge ve verimlilik esaslı yeni teknolojiler

geliştirmesini talep etmesi diğer bir öncelikli bir adım olacaktır. Yapı İşleri Genel

Müdürlüğü’nün ar-ge ihaleleri yapması, örneğin sektör için öncelikli bir başlık olan “inşaat

atıklarının yeniden kullanımı” konusunda bir çalışma başlatabileceği değerlendirilmiştir.


14 Ocak 2016

23

SONUÇ

Sektör temsilcileri ile kamuda çalışan uzman personelin birlikte fikir ürettiği ve stratejiler geliştirdiği

Çalıştayda görüş birliğine varılan ve önceliklendirilen konulara ek olarak görüş birliği tahsis edilemeyen

başlıklar da mevcuttur. Özellikle AB finansmanlı projeler, yurtdışında kurumsal yapılanma ve ar-ge

başlıklarında genel bir mutabakat sağlandığı, mevzuat değişiklikleri ve sorumluluklar (MSS dahil)

başlıklarında ise ortak bir görüşün oluşturulabilmesi için daha kapsamlı çalışmalar yürütülmesi gerektiği

anlaşılmaktadır. Fikir birliğine varılan konularda adımların atılabilmesi için de uygulama prensiplerini

belirlemeye yönelik ortak çalışmaların yürütülmesi gerekecektir. Görüş birliğine varılan konularda

sorumlu kuruluşların saptanması ve mevzuat değişikliklerine ilişkin olarak yürütülecek çalışmaların

kapsamının belirlenmesi açısından Çalıştay oldukça faydalı olmuştur. 10. Kalkınma Planı’ndaki

hedeflere ulaşılabilmesi için yukarıda bahsedilen öncelikli konu başlıklarında çalışmaların ilgili tüm

paydaşlar tarafından sahiplenilerek ivedilikle başlatılması gerekmektedir.


14 Ocak 2016

24

RAPOR EKLERİ

Teknik Müşavirlik Çalıştayı Sonuç Raporu’na ilişkin olarak hazırlanmış olan aşağıda belirtilen ekler

ayrıca sunulmaktadır.

Ek-1: Çalıştay Konuları ve Sonuç Önerileri ile Grup Katılımcıları

Ek-2: Çalıştay Hazırlıkları için Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na Sunulan TürkMMMB Görüşleri

Ek-3: Çalıştay Programı

Ek-4: Çalıştay Katılımcı Listesi

Teknik Müşavirlik

Çalıştayı

14 Ocak 2016, Ankara

EK-1:

ÇALIŞTAY KONULARI VE

SONUÇ ÖNERİLERİ İLE GRUP

KATILIMCILARI

GRUP 1: MEVZUAT VE

ÖNERILER

Konular, Öneriler/Eylemler/Notlar

Katılımcı Listesi

EK-1: ÇALIŞTAY KONULARI VE SONUÇ ÖNERİLERİ İLE GRUP KATILIMCILARI

TEKNİK MÜŞAVİRLİK ÇALIŞTAYI 3 14 OCAK 2016

GRUP 1: MEVZUAT ve ÖNERİLER

KONULAR

Öncelik

1: çok yüksek

2: yüksek

3: orta,

4: düşük

5: çok düşük

ÖNERİLER / EYLEMLER / NOTLAR

Kamu Yatırımlarında Teknik Müşavir Kullanımının Yaygınlaştırılması ve Seçimi

Kamu kurum ve kuruluşlarının yatırımların her aşamasında teknik danışman

kullanma alanlarının artırılması ve yaygınlaştırılması.

Bu konu genel

bir konu

olduğu için

puanlama

yapılmamıştır.

Bu konu masada genişçe değerlendirilmiştir. Kamu kurumu mensuplarının teknik müşavir

kullanımında bugünkü durumdan daha farklı ve geniş bir kullanım için hazır olmadıkları

gözlemlenmiştir. Önemli iki çekince noktaları; i) bütün bu tip işler özel teknik müşavirlik

firmaları tarafından yapılması durumunda kamudaki geniş teknik kadroların atıl kalacağı ii)

teknik müşavirlik firmalarının bir yatırımda sadece fiziki zararlardan sorumlu oldukları mali

zararlara karşı kenidlerine bir yaptırım bulunmadığı (maddi zarara uğratma, maddi çıkar

sağlama vb.) dolayısıyla bu haliyle bir devlet memurunun titizliği ile iş yürütmelerine imkan

bulunmadığı. Ayrıca mevcut durumda kanunda engelleyici bir madde olmadığı, kullanımın

kamunun talebiyle gelişebileceği değerlendirilmiştir.

Türk MMMB Önerisi: Bu konu kamunun daha geniş temsil edildiği platformlarda, daha

kapsamlı ve sık olarak tartışılmalıdır. Ciddi bir karşılıklı tartışma, fikir alışverişi ve öneri

geliştirme ihtiyacı olduğu tespit edilmiştir. Ancak bu yollarla 10. Kalkınma Planı hedeflerine

ulaşmak mümkün olabilecektir.




KONULAR

Öncelik

1: çok yüksek

2: yüksek

3: orta,

4: düşük

5: çok düşük


Kamu kurum ve kuruluşlarının teknik hizmet alımlarını “Danışmanlık Hizmet Alımı

İhalesi” olarak yapması, “Hizmet Alımı İhalesi” yöntemini tercih etmemesi.

2 Bu konuda masadaki ortak görüş “Danışmanlık Hizmet Alım Yönteminin”

doğru olduğu fakat pratik kullanımda ciddi problemler yaşandığı kamu

kesiminde tercih edilmeme eğiliminin oluştuğudur. Bu problemler;

Bu yöntemdeki süreçlerin uzun olduğu, sözleşme aşamasına gelmek için

önemli bir zaman dilimi gerektiği;

Teknik değerlendirme için kamuda bazen alt yapı eksikliği olduğu ve

kurumların bu çalışmayı yapmaktan imtina ettikleri.

İptal mevzuatının çok zor olduğu ve tercih edilmeme için zemin hazırladığı.

Öneri olarak bu yöntemin daha pratik bir noktaya getirilmesinin (örneğin

ilan/davet tarihinden sonra ön yeterlik/teklif dosyalarının sunulmaları için

gereken sürelerin kısaltılması) gereği ortaya çıkmıştır. Üzerinde ayrıca

çalışılmalıdır.




KONULAR

Öncelik

1: çok yüksek

2: yüksek

3: orta,

4: düşük

5: çok düşük


Kamu İhale Kurumu mensubu, ayrıca Hizmet Alım yönteminin ve

sözleşmesinin mühendislik işleri için düzenlenmediğinin, bu konu üzerinde de

çalışılarak bu yöntemin mühendisliğe (tasarım işlerine) uygun hale

getirilebileceğinin altını çizmiştir. Ancak bu görüş TürkMMMB bakış açısıyla

ters düşmektedir. Zira bu yöntemin cazip hale getirilmesi kalite ve maliyeti

dikkate alarak yapılan seçim felsefesine aykırıdır.

TürkMMMB Görüşü: 4734 No’lu Kanunda ve/veya ilgili yönetmeliklerde uygun

pratiklik sağlanarak Danışmanlık Hizmet Alımı yönteminin yaygın şekilde

kullanılmasını sağlamak, böylece Teknik Müşavir seçiminde kalite ve

maliyetin beraberce dikkate alınmasının temini ve Hizmet Alım yönteminin

sadece çok acil ve/veya küçük bütçeli işlerde kullanılmasının sağlanmasının

temini.




KONULAR

Öncelik

1: çok yüksek

2: yüksek

3: orta,

4: düşük

5: çok düşük


KİK Kapsamında Yabancı Firmalara Karşı Türk Firmaları Koruyucu Önlemler

Pilot ortağın ve/veya koordinatörün yerli firma olması şartının istenmesi.

2 Bu konuda masadaki temel eğilim olumludur. Yabancı firmalardan teknoloji transferi veya

özel teknik alanlarda yararlanma konusunda hemfikir olunmakla birlikte onların Türk

Firmaların yerini alıcı veya engel olucu bir konumda olmamaları konusunda fikir birliği vardır.

Ancak kanuni bir düzenlemenin de zorluğuna dikkat çekilmiştir.

KİK’te yerli firma tanımının 2003’ten önceki durumuna getirilmesi ve Türk Firması tanımının

Türk vatandaşlarının kurduğu ve hisse sahipliğinde olması durumunun yeniden kanunda yer

bulmasının faydalı olacağı değerlendirilmiştir. Bu koruyucu bir önlem olabilecektir.

TürkMMMB Görüşü: Daha önce detaylı olarak önerildiği şekliyle, 4734 No’lu Kanun Madde 5

Temel İlkeler içerisine Pilot Ortağın yerel olmasına ilişkin maddelerin eklenmesi + madde 14

içine lider ortağın yerel tecrübesi aranması + madde 63 yerli istekli bölümünde düzenleme

yapılması + danışmanlık ihalesi madde 5 yerli istekli bölümünde düzenleme yapılması ve

bunlarla birlikte Yerli İstekli tanımının da 2003 öncesi durumuna getirilmesi.




KONULAR

Öncelik

1: çok yüksek

2: yüksek

3: orta,

4: düşük

5: çok düşük


İhale konusu işle ilgili Türkiye sınırları içinde deneyim şartının aranması.

2 Masada bu konunun tümüyle yok sayılmaması ve yabancı ülkelerdeki deneyimin de

değerlendirmede yer almaya devam etmesi, ancak puanlama kriterinde düzenleme

yapılarak yerel deneyimin daha ön planı çakırılması benimsenmiştir.

Türk MMMB Görüşü: Daha önce detaylı olarak önerildiği şekliyle, 4734 No’lu Kanun

Madde 4 Tanımlar içerisine Yerel Deneyim tanımının eklenmesi + madde 10 içine

yerel deneyimi gösteren belgelerin aranmasını dahil etmek + madde 52 yerel

deneyimin değerlendirmeye esas olması + madde 8.2 Teknik Yeterlilik maddesine

ekleme yapılması + madde 8.6.2’ye ilave düzenleme yapılması

KİK Teknik Müşavir Seçiminde Haksız Rekabeti Engelleyici Önlemler

Yapım İş Bitirme belgelerinin müşavirlik işlerinde kullanılmaması.

Bu konuya masada çok kısa değinilmiştir, kısaca ve ana prensip olarak iki farklı

uzmanlık alanı olan müteahhitlik ve teknik müşavirlik hizmetlerinde uzman olan

firmaların her birinin kendi alanında faaliyet göstermesi ve diğerinin alanında yeterli

sayılmaması değerlendirilmiştir.




KONULAR

Öncelik

1: çok yüksek

2: yüksek

3: orta,

4: düşük

5: çok düşük


TürkMMMB Görüşü: Daha önce detaylı olarak önerildiği şekliyle, Danışmanlık

Hizmet alımı Uygulama Yönetmeliği Madde 48’in yeniden düzenlenmesi, alt madde

(8)’in tümüyle kaldırılması .

Denetim ve yönetim faaliyetleri nedeniyle alınan belge tutarlarının benzer deneyim

olarak daha düşük oranda değerlendirilerek kabul edilmesi.

Bu konu zaman kısıtı sebebiyle masada tartışılamamıştır.

TürkMMMB Görüşü: Daha önce detaylı olarak önerildiği şekliyle, 4734 Sayılı Kanun

Madde 10, alt madde 9 İhaleye katılımda yeterlilik kurallarının yeniden

düzenlenmesi.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’na göre yapılan ihalelerde Ön Yeterlik

Değerlendirmesi aşamasında Genel Hizmet Deneyiminin puanlamasında, sadece

kuruluş yılı değil Müşavirlik Hizmetlerinin başlangıç yılına dikkat edilmesi.

2 Bu konu masada değerlendirilerek firmanın kuruluş tarihi değil, Teknik Müşavirlik hizmetlerini

icra ettiği yılın dikkate alınmasının daha doğru olduğu teyit edilmiştir.

TürkMMMB Görüşü; Daha önce detaylı olarak önerildiği şekliyle, Standart Form ―

KİK033.0/D’de sunulan ilk iş deneyimine ait iş bitirme veya sözleşme tarihi esas alınarak

değerlendirme yapılması, ticaret sicil gazetesindeki kuruluş tarihinin tek başına

değerlendirilmemesi.




KONULAR

Öncelik

1: çok yüksek

2: yüksek

3: orta,

4: düşük

5: çok düşük


Teknik Müşavirlik Sözleşme Şartlarında İyileştirmeler

Teknik Müşavirlik Firmasının Yüklenici ile aynı şartlarda müteselsil sorumlu

olmasının önemli sakıncaları olup bu konunun yeniden düzenlenmesi.


TürkMMMB Görüşü; Daha önce detaylı olarak önerildiği şekliyle, bu konuda 4735

Sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu Madde 32’de değişiklik yapılması.

Götürü bedel hizmet işlerinde %20’lik artış imkanı sağlanması.

2 Bu konu masada tartışılmış ve olumlu bulunmuştur.

TürkMMMB Görüşü; Daha önce detaylı olarak önerildiği şekliyle, 4735 Sayılı Kamu

İhale Sözleşmeleri kanununda Madde 24’te düzenleme yapılması.

Müşavirin sözleşme bedelinin en az %80’ ini tamamladığı durumlarda “İş Durum

Belgesi” alabilmesi ve ihalelerde benzer iş deneyimi olarak kullanabilmesi.

2 Bu konu masada tartışılmış ve olumlu bulunmuştur.

TürkMMMB Görüşü; Daha önce detaylı olarak önerildiği şekliyle, 4734 Nolu kanun

madde 10 İhaleye Katılım Şartlarında Düzenleme Yapılması ve son 15 yılda %80

oranında bitmiş işlerin de kabulunun sağlanması.

4735 Sayılı Kamu İhaleleri Sözleşme Kanunu’nda Sözleşme Fiyat Farkı ile ilgili maddenin

değiştirilmesi ve seyyanen ödenen ücret artışlarının da fiyat farkı hesaplarına dahil edilmesi

3 Bu konuda masada fikir birliği oluşmamıştır. KİK mensubu, halen katsayıdaki fiyat

farkının asgari ücrete endekslenmiş olduğu yönünde bilgi vermiştir 2016 yılında




KONULAR

Öncelik

1: çok yüksek

2: yüksek

3: orta,

4: düşük

5: çok düşük


asgari ücrette önemli artış olacağına vurgu yapılmıştır.

TürkMMMB Görüşü: 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununun 8. Maddesine

dayanılarak hazırlanan ve 07.05.2004 tarih ve 25455 sayılı Resmi Gazetede

yayınlanan “4734 Sayılı İhale Kanununa göre ihalesi yapılacak olan hizmet

alımlarına ilişkin Fiyat Farkı hesabında uygulanacak esaslara uygun olarak, İdari

Şartnamenin 46. ve Sözleşmenin 15. Maddesinde belirtilen usullere göre Fiyat Farkı

hesaplamalarının yeniden düzenlenmesi.

İşveren İdareler, Danışmanlık Hizmetleri kapsamında teknik hizmetler dışında

malzeme, bilgisayar, şöförlü araç vb taleplerde bulunmakta bunların tedariğinde

problemler yaşanmakta ve teklif fiyatı tespitinde anlayış farklılıkları oluşmaktadır.

Bu konunun sözleşmenin teknik hizmetler dışı bir kapsamda tedarik edilmesinin

sağlanması.

2 Bu konu masada tartışılmıştır ve ihale edilen söz konusu iş ile doğrudan ilgisi

bulunmayan hizmet konusu dışı taleplerin ihale edilen işin kapsamının ve

sözleşmesinin dışına alınması doğru bulunmuştur. Yöntemi tartışılmalıdır.

TürkMMMB Görüşü; Daha önce detaylı olarak önerildiği şekliyle, 4734 Sayılı KİK

kanununda Madde 62’de düzenleme yapılarak bu tip taleplerinin Sözleşmeye ilave

yapılarak ayrıca temin edilmesi imkanının yaratılması.




KONULAR

Öncelik

1: çok yüksek

2: yüksek

3: orta,

4: düşük

5: çok düşük


Diğer Konular

Mesleki Hizmetlerde Karşılıklı Tanıma Anlaşmaları ve Serbest Ticaret Anlaşmaları

kapsamında yabancı mühendis ve mimarların serbestçe çalışmalarına fırsat

verilmemesi.

Bu konuya kısaca değinilmiştir ancak konu ve problem masadaki tüm katılımcılar

tarafından tam olarak anlaşılamadığı için tam olarak fikir üretme şansı olamamıştır.

TürkMMMB Görüşü: AB Bakanlığı ve Çalışma Bakanlığı ile temas kurarak konu

hakkında görüş alışverişinde bulunmak ve konunun özünü ve riskleri daha iyi

anlamak gerekmektedir. Çıkan sonuçlara göre konu başka platformlarda ele

alınabilir.

KİK Kapsamında SGK Onaylı Hizmet Bildirimi Hususunda düzenleme yapılması


TürkMMMB Görüşü; Daha önce detaylı olarak önerildiği şekliyle, Danışmanlık

Hizmet Alımı Uygulama Yönetmeliği Madde 39 (3) Organizasyon yapısı ve personel

durumuna ilişkin belgelerde düzenleme yapılarak bir önceki aya ait bildirimlerin

kullanılabilmesi.




KONULAR

Öncelik

1: çok yüksek

2: yüksek

3: orta,

4: düşük

5: çok düşük


İlave Konu: Teknik Müşavirlerin verdikleri hizmet kapsamında özellikle inşaat

yönetimi, kontrolluğu vb hizmetleri kapsamında devlet memurları gibi Sayıştaya’a

karşı maddi zarara uğratma veya maddi kayıp yaratma konusunda sorumluluk

taşımıyor olmalarının yarattığı hukuki boşluğun doldurulması.

Bu yönde kamu kurumlarında bir endişe ve rahatsızlık vardır. Teknik müşavirlerin de

bu yönde sorumluluk ve cezai yaptırıma dahil olmaları gerektiği yönünde görüş

bildirmektedirler. Bu konunun da ayrıca ele alınmasında ve tartışılmasında fayda

görülüyor.

TürkMMMB Görüşü; Bu konu hukuki boyutuyla ele alınıp KİK kapsamında

değerlendirilebilir.

İlave Konu: Yapı Denetim Hizmetinin de bir tür teknik müşavirlik hizmeti olması

sebebiyle bu hizmetin de teknik müşavirlik hizmet yelpazesi içine alınması benzer

seçim ve sözleşme şartlarında değerlendirilmesi ihtiyacı gündeme getirilmiştir.

Masadaki görüş şöyle oluşmuştur; bu görüş teorik olarak doğrudur ancak, hem

hukuki boyutu, hem mali yapısı hem de işlevselliği açısından ciddi bir çalışma

konusudur, siyasi iradenin de benzer bir yaklaşım içinde olduğu bilinmektedir. Bu

konuda bir çalışma ekibi kurularak konu her boyutu ile ele alınmalıdır.



GRUP 1 KATILIMCI LİSTESİ



GRUP 2:

SORUMLULUKLAR





GRUP 2: SORUMLULUKLAR

KONULAR

Öncelik

1: çok yüksek

2: yüksek

3: orta,

4: düşük

5: çok düşük


Yapım kontrollük işlerinde Teknik Danışmanların müteahhitlerle birlikte

müteselsilen sorumlu tutulmaması, müşavirin sorumluluğunun sadece

kendi sözleşme hizmet bedeliyle orantılı olması.

1 (TMMMB)

5 (Çevre ve

Şehircilik

Bak.)

Teknik Danışmanlık Firmalarının Kamu İhaleleri kapsamında gerçekleştirdikleri Teknik

Danışmanlık Hizmetlerindeki sorumluluklarının 4735 sayılı “Kamu İhale Sözleşmeleri

Kanunu”nun 32. Maddesinde belirlendiği, bu maddeden teknik Danışmanlık

firmalarının “yapı denetimi hizmetinin sunulduğu durumda yapım işini üstlenen

yüklenici ve alt yüklenicilerle birlikte onbeş yıl süre ile müteselsilen sorumlu”

tutulduğu, bu durumda Teknik Danışmanlık Firmasına yapım işleri yüklenicisinin

sözleşme bedeli kadar tazmin sorumluluğu riskinin doğduğu, Teknik Danışmanlık

Hizmetlerine ait sözleşme bedellerinin yapım sözleşme bedellerinin çok küçük bir

oranı (maksimum %3 veya %5) olduğu, bu nedenle biri diğerinin çok küçük bir oranı

olan iki sözleşmenin yüklenicilerine eşit bedelli bir sorumluluk yüklemenin hiçbir

hakkaniyet anlayışı ile bağdaşmadığı TMMMB temsilcisi tarafından anlatılmış, buna

ilaveten Yapım İşleri’ne ait “Yapım İşleri Genel Şartnamesi”ne göre Yapım




KONULAR

Öncelik

1: çok yüksek

2: yüksek

3: orta,

4: düşük

5: çok düşük


Yüklenicilerinin kendilerine verilen proje, şartname ve talimatları, sözleşme ve

eklerinde bulunan hükümlere, veya fen ve sanat kurallarına uygunluğu açısından

inceleme ve varsa itiraz/karşı görüş bildirmekle sorumlu oldukları da yine TMMMB

temsilcisi tarafından hatırlatılmış, sonuç olarak bu madde altındaki Teknik

Danışmanlık Firmalarının sorumluluğunun Yapım Yüklenicisi ile Müteselsil değil

Müşterek sorumluluk şeklinde olması gerektiği TMMMB temsilci tarafından

belirtilmiştir.

Teknik Danışmanlık Firmaları açısından son derece önemli ve öncelikli olan

yukarıdaki değişiklik talebi ile ilgili olarak Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Temsilcisi,

Teknik Danışmanlık Firmasının Yapım Yüklenicisi ile Müteselsil Sorumlu tutulması

gerektiği, yıkılan bir yapının bir denetim eksikliğinden kaynaklandığının belirlenmesi

durumunda bu yapının tekrar yapılması için gereken bedelin gerektiğinde Teknik




KONULAR

Öncelik

1: çok yüksek

2: yüksek

3: orta,

4: düşük

5: çok düşük


Danışmanlık firmasınca tazmin edilmesinin istenebileceği konusundaki görüşünü

bildirmiştir.

Bu konu ile ilgili olarak yetki, görev ve sorumlulukların iyi tarif edildiği ikincil mevzuat

üzerinde çalışılmasının, bunun sonucu doğrultusunda da kanunda gerekli

düzeltmelerin yapılmasının uygun olacağı Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Temsilcileri

tarafından belirtilmiştir.

Yapım Yüklenicisinin, yapmış olduğu işin bir kısmının yeniden yapılması veya aldığı

toplam Sözleşme bedelinin bir kısmının geri ödenmesi şeklinde karşılaşabileceği

herhangi bir tazminat talebinin, Teknik Danışmanlık Firması için almış olduğu toplam

sözleşme bedelinin on belki yüzlerce katı olan bir bedelin ödenmesi şeklinde ortaya

çıkabileceği göz önüne alındığında müteselsil sorumluluğun ne kadar adil olmadığı ve

böyle bir tazmin talebinin hiçbir Teknik Danışmanlık Firması tarafından




KONULAR

Öncelik

1: çok yüksek

2: yüksek

3: orta,

4: düşük

5: çok düşük


karşılanamayacağı açıktır. Üstelik Yapım Yüklenicileri yukarıda anlatılan duruma

benzer bir durum için risklerini sigortalatmak imkanına sahipken Teknik Danışmanlık

Firmalarının bu kadar yüksek bedeller için sigorta yaptırma imkanı bulunmamaktadır.

Bu nedenle 32. Maddede belirtilen müteselsil sorumluluk Teknik Danışmanlık

Firmaları için hiçbir şekilde karşılanamayacak, teminat altına alınamayacak büyük bir

risk olarak bulunmaktadır.

Teknik Danışmanlık firmalarının riskinin aynı zamanda İşveren İdarenin de riski

olduğunu unutmamak gerekir.

Teknik Danışmanlık Firmalarının sorumluluklarının sözleşme bedelleri

ile sınırlanması.

1 (TMMMB)

5 (Çevre ve

Şehircilik

Teknik Danışmanlık Firmalarının büyük sermayeli şirketler olmayıp, tüm varlıklarını

çalışan personel ve teknik danışmanlık hizmetlerini sunmak üzere kullanmakta

oldukları teçhizatın oluşturduğu, diğer bir anlatımla firmalarının taahhüt ettikleri işin

ifası için yaptıkları yatırımların çok sınırlı olduğundan büyük risklere katlanmalarının




KONULAR

Öncelik

1: çok yüksek

2: yüksek

3: orta,

4: düşük

5: çok düşük


Bak.)

söz konusu olmadığı, bu nedenle genelde Teknik Danışmanlık hizmeti yüklenicilerinin

sorumluluklarının kendi sözleşme bedelleri ile sınırlandırılmasının en kabul görmüş

olan yaklaşım olduğu, benzer uygulamanın KİK’da da yapılmasının uygun olacağı

TMMMB temsilcisi tarafından anlatılmıştır. Avrupa Birliği tarafından finansmanı

sağlanan projelere ait hizmet sözleşmelerinde Teknik Danışmanın Sorumluluk

Limitinin; 1 milyon Euro altında sözleşme bedeline sahip Danışmanlık Hizmetlerinde 1

milyon Euro, 1 milyon Euro üzerinde Sözleşme Bedeli olan işlerde ise Sözleşme

Bedeli ile sınırlı olduğu bilgisi TMMMB temsilcisi tarafından iletilmiştir. Teknik

Danışmanın sorumluluğuna bir sınır getirilmesi konusunun gerek Dünya Bankası

gerekse de FIDIC Sözleşme şartları ile yapılan Danışmanlık Hizmet İşlerinde de

benimsenmiş olduğu ayrıca hatırlatılmıştır.

Yukarıda verilen maddede de açıklandığı gibi Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Temsilcisi




KONULAR

Öncelik

1: çok yüksek

2: yüksek

3: orta,

4: düşük

5: çok düşük


böyle bir sınırlama getirilemeyeceği, zarar gören bir yapının bir proje hatası veya

denetim eksikliğinden kaynaklandığının belirlenmesi durumunda bu yapının tekrar

yapılması için gereken bedelin gerektiğinde Teknik Danışmanlık firmasınca tazmin

edilmesinin istenebileceği konusundaki görüşünü bildirmiştir.

Bu konu ile ilgili olarak yetki, görev ve sorumlulukların iyi tarif edildiği ikincil mevzuat

üzerinde çalışılmasının, bunun sonucu doğrultusunda da kanunda gerekli

düzeltmelerin yapılmasının uygun olacağı Çevre ve Şehircilik Bakanlığı temsilcileri

tarafından belirtilmiştir.

Danışmanlık Firması için almış olduğu toplam sözleşme bedelinin on belki yüzlerce

katı olan bir bedelin ödenmesi şeklinde ortaya çıkabilecek böyle bir tazminat talebinin

hiçbir Teknik Danışmanlık Firması tarafından karşılanamayacağı açıktır. Teknik

Danışmanlık Firmalarının bu kadar yüksek bedeller için sigorta yaptırma imkanı




KONULAR

Öncelik

1: çok yüksek

2: yüksek

3: orta,

4: düşük

5: çok düşük


bulunmamaktadır. Bu nedenle Teknik Danışmanlık Firmalarının İdarelere karşı olan

sorumluluğunu sınırlanmaması durumunda Teknik Danışmanlık Firmaları için hiçbir

şekilde karşılanamayacak, teminat altına alınamayacak büyük bir riskle devamlı karşı

karşıya bulunmaktadırlar.

Teknik Danışmanlık firmalarının riskinin aynı zamanda İşveren İdarenin de riski

olduğunu unutmamak gerekir.

KİK mevzuatında Danışmanın sorumluluk süresinin 5 yıl olarak

belirlenmesi.

1 (TMMMB)

3 (Çevre ve

Şehircilik

Bak.)

Teknik Danışmanın sorumluğundan doğan riskini Mesleki Sorumluluk Sigortası ile

teminat altına almak istemekte olduğu, ancak Kanunda öngörülen, hizmetin

tamamlanmasından sonraki 15 yıllık sorumluluk süresinin çok uzun bir süre olması

nedeniyle sigorta şirketleri tarafından sigortalanma olasılığının hiç olmadığı, bu

nedenle KİK mevzuatında öngörülen sorumluluk süresinin esas kanun olan Türk

Borçlar Kanunundaki sürelerle uyumlu hale getirilmesinin ve 5 sene olarak




KONULAR

Öncelik

1: çok yüksek

2: yüksek

3: orta,

4: düşük

5: çok düşük


belirlenmesinin çok büyük önem arz ettiği TMMMB temsilcisi tarafından aktarıldı.

Teknik Danışmanlık Hizmetlerinin Hukuki boyutları Borçlar Kanununda öngörülen

çeşitli sözleşme türleri dikkate alarak incelendiğinde; Teknik Danışmanlık Firmaları

tarafından sunulan fizibilite etütleri, tasarım hizmetleri, teknik ve idari şartnameleri

içeren ihale dosyalarının hazırlanması, yapım ve teçhizat yüklenicilerini seçimlerinin

ve davetlerinin yapılması ve tesislerin doğru kullanımı için teknik eğitimler verilmesi

gibi hizmetlerin “Eser Sözleşmesi” başlığı altında, tasarım kontrollüğü, tekliflerin

değerlendirilmesi ve müteahhit seçiminde iş sahibine danışmanlık, proje yönetimi,

inşaat kontrollüğü, işletmeye alma danışmanlığı gibi hizmetlerin ise “Vekalet

Sözleşmesi” başlığı altında değerlendirilmekte olduğu ve bu nedenle ağır kusur hariç

5 yıllık bir zaman aşımının söz konusu olduğu TMMMB temsilcisi tarafından

belirtilmiştir.




KONULAR

Öncelik

1: çok yüksek

2: yüksek

3: orta,

4: düşük

5: çok düşük


Sonuç olarak, KİK’deki Danışmanın hizmetin tamamlanmasından sonraki 15 yıllık

sorumluluk süresinin Borçlar Kanunu ile de uyumlu hale getirilerek 5 yıl olarak

belirlenmesi ile, Danışmanın ve dolayısıyla da İşverenin riskini Mesleki Sorumluluk

Sigortası ile güvence altına almak mümkün olabilecektir.

Mesleki Sorumluluk Sigortasının (MSS) zorunlu olması ve

yaygınlaştırılması.

1

Mesleki Sorumluluk Sigortası (MSS) ile firmaların tasarım, inşaat kontrolu, proje yönetimi ve

danışmanlık gibi faaliyetlerindeki kusur ve ihmallerinden doğabilecek üçüncü şahıs

(İşveren+diğer) tazminat taleplerini teminat altına almanın mümkün olacağı, Teknik

Danışmanlık firmalarının tüm varlıklarının personel ve büro ekipmanı olduğu düşünüldüğünde

herhangi bir tazminat talebinin firmanın kaynaklarından karşılanması pek mümkün

olamayacağı, bu nedenle MSS, Teknik Danışmanlık firmalarının bu sorumluluğundan doğan

risklerini teminat altına almakla aynı zamanda İşverenin mühendislik hizmetlerindeki kusur ve

ihmallerden kaynaklanabilecek riskini de teminat altına almış olacağı TMMMB temsilcisi

tarafından anlatılmıştır. Katılımcılar MSS’nın zorunlu olması ve yaygınlaştırılması konusunda




KONULAR

Öncelik

1: çok yüksek

2: yüksek

3: orta,

4: düşük

5: çok düşük


hemfikirdirler.

Sigorta sektörü temsilcileri, zorunlu sigorta ile sigorta yaptırma zorunluluğu arasında fark

olduğunu, zorunlu sigorta ile sigortacılara iyi veya kötü firma ayırt etmeden sigorta etme

mecburiyeti getirildiği. Sigorta yaptırma mecburiyeti ile ise sigorta şirketlerine yenileme

mecburiyeti getirildiğinden bahsederek, iyi, kötü firma arasında ayrım yapılmasını

hedeflenmesi durumunda “Sigorta Yapma Mecburiyeti”nin getirilmesinin istenmesinin daha

uygun olacağını açıklamışlardır.

Her halükarda mevcut durumda, KİK’te hem Teknik danışmanlık firmaları için bir sorumluluk

limiti bulunmaması hem de 15 yıl gibi uzun bir sorumluluk süresi öngörülmüş olması nedeni ile

Teknik Danışmanın ve dolayısıyla da İşverenin riskini güvence altına alacak bir sigorta

yaptırmak şu an itibari ile mümkün gözükmemektedir.




KONULAR

Öncelik

1: çok yüksek

2: yüksek

3: orta,

4: düşük

5: çok düşük


Mesleki Sorumluluk Sigortasının (MSS) yalnızca yapım süresince değil

hizmetin tamamlanmasından sonraki sorumluluk süresince de geçerli

olması

1

KİK kapsamındaki ihalelerde Mesleki Sorumluluk Sigortası yaptırılmasını isteyen

İdareler genelde sadece hizmetlerin gerçekleştirilmesi süresince geçerli olacak bir

MSS’nın sağlanmasının istemektedirler. Sigorta kapsamındaki hizmetlerle ilgili

gelebilecek tazminat taleplerin hizmetin devam ettiği süreçte olduğu kadar hizmetin

tamamlanmasından sonraki süreçte de ortaya çıkma olasılığının olduğu

düşünüldüğünde, bu tip sigortaların sadece hizmetin yapım süresine değil, hizmetlerin

tamamlanmasından sonra ki sorumluluk süresini de kapsaması gerekmektedir. Bu

konuda tüm katılımcılar bunun gerekliliği konusunda hemfikirdirler.

Diğer taraftan hizmetin tamamlanmasında sonra 5 yılın üzerindeki sorumluluk süreleri

için Proje bazlı MSS yaptırmak mümkün gözükmemektedir. Daha uzun süreleri

kapsayacak şekilde alternatif olarak, yine proje bazlı, hem hizmetin yapıldığı, hem de

hizmetin tamamlanmasından sonraki sorumluluk süresini de kapsayacak şekilde, tüm




KONULAR

Öncelik

1: çok yüksek

2: yüksek

3: orta,

4: düşük

5: çok düşük


bu süre boyunca her yıl yenilenen bir MSS sigorta sektörü temsilcileri tarafından

önerilmiştir. Ancak bu tip sigorta için de Sigorta şirketine her yıl yenileme mecburiyeti

getirilmesi, sigorta şirketlerine mevzuat değişikliklerinde geriye doğru işlerlik

olamayacağı şeklinde garantinin verilmesi gibi bazı mevzuat çalışmaları yapılması

gerekecektir. Ayrıca bu durumda bir de hizmetin tamamlanmasından sonra firmanın

sorumluluk süresi boyunca sigorta yaptırmaya devam ettiğinin kontrol edilmesi

gerekecektir. Bunun kimin tarafından yapılması gerekeceği ayrıca hizmetin

tamamlanmasından sonra İdarelerin firmaya karşı bir yaptırımı da olmayacağı için

nasıl bir takip mekanizması gerektiği önemli bir soru işareti olarak kalmaktadır.

Yukarıda anlatılan nedenlerden dolayı sorumluluk süresinin 5 seneye çekilmesi

Danışmanın ve dolayısıyla da İşverenin riskini Mesleki Sorumluluk Sigortası ile

güvence altına alması açısından önemli görülmektedir.






GRUP 3: YURTDIŞINDA

KURUMSAL YAPILANMA





GRUP 3: YURTDIŞINDA KURUMSAL YAPILANMA

KONULAR

Öncelik

1: çok yüksek

2: yüksek

3: orta,

4: düşük

5: çok düşük


Yurtdışı Teknik Müşavirlik Hizmetleri Teşvik ve Destekleri

İkili anlaşmalar yoluyla master plan ve fizibilite çalışmalarının hibe destekleriyle Türk

firmalarınca yapılmasının sağlanması. 2

Kalkınma ve yatırım bankacılığı veya fon yönetimi vasıtasıyla destek sağlanabilir.

Hibe kredi programının tesisi gereklidir.

Master plan ve fizibilite çalışmalarından sonra gelen aşamaların da Türk

mühendislik ve müteahhitlik firmaları arasında ihale edilmesi mekanizmasının tesisi. 2



Plan ve fizibilite çalışmalarında Eximbank kredilerinin de uygun koşullarla

sağlanması. 2



Teşvik mevzuatının EPC ve PPP projelerinde yer alan Teknik Müşavirlik Firmalarına

da uygulanması. 1

Ekonomi Bakanlığı teşvik mevzuatı kapsamında değerlendirilmesi uygun olacaktır.

Teşviklerin alt yüklenici hizmeti veren teknik müşavirlik firmalarına da sağlanması. 1 Ekonomi Bakanlığı teşvik mevzuatı kapsamında değerlendirilmesi uygun olacaktır.




KONULAR

Öncelik

1: çok yüksek

2: yüksek

3: orta,

4: düşük

5: çok düşük


Teşviklerin yalnızca “yabancı devlet kurumlarından” değil, özel sektörden alınan,

EPC ve PPP vb işler için de uygulanması. Yurtdışındaki Mütaahitlere (yabancı

firmalara) verilen EPC tipi hizmetlerinde teşvik kapsamaında değerlendirilmesi.

1

Ekonomi Bakanlığı teşvik mevzuatı kapsamında değerlendirilmesi uygun olacaktır.

Uluslararası piyasalardaki rekabet şansımızın arttırılabilmesi için Teknik Müşavirlik

Firmalarımıza da politik desteklerin sağlanması. 5

Ekonomi Bakanlığı vasıtasıyla sağlanabilir.

Ekonomi Bakanlığımız, firmalarımızın yabancı ülkelerdeki kurumsal varlığını sürekli

kılabilmek için, Mesleki Sorumluluk Poliçesi giderlerinin tamamını destek kapsamına

almalıdır.

4

Bir sonraki mevzuat değişiminde tamamımı olmasada teşvik oranı %70’e

yükseltilebilir. ( Mevcut teşvik kapsamında yurt dışı Teknik Müşavirlik Poliçe giderinin

%50 si veriliyor.)

Hedef Bölge ve Ülkelerin Belirlenmesi

Yurtdışındaki sözleşmelerdeki teşviklerde ihale ve rekabet şartı aranmaması 3 Ekonomi Bakanlığı Teşvik mevzuatı kapsamında değerlendirilmelidir.

Yurtdışındaki işlerde avans ödemelerinin hakediş gibi değerlendirilerek teşvik

ödeme kalemine dahil edilmesi 3

Ekonomi Bakanlığı Teşvik mevzuatı kapsamında değerlendirilmelidir.




KONULAR

Öncelik

1: çok yüksek

2: yüksek

3: orta,

4: düşük

5: çok düşük


Son yıllarda yaşanan olumsuzluklar nedeniyle çalışılamaz hale gelen pazarlar

yerine Teknik Müşavirlik sektörünün Yurtdışı önceliklerini tespit etmek amacıyla yeni

hedef ülke ve bölgelerin belirlenmesi gerekmektedir.

1

TürkMMMB – DEIK ve Ekonomi Bakanlığınca hedef ülkeler için müşterek çalışma

yapılması yararlı olacaktır.

Uluslararası Pazarlarda İşbirliği

Teknik Müşavirlik firmalarımız yurtdışında Müteahhitlik firmalarımızın var olan güç

ve motivasyonlarından faydalanmalıdır. Belirli bir plan ve amaç doğrultusunda

yürütülecek bir işbirliği Türk inşaat sektörünün küresel rekabet gücünü arttıracaktır.

3

TürkMMMB-TMB arasında bu hususlarda çalışmalar yapılmalıdır.

Çok Uluslu ve geniş coğrafyada yerleşik Teknik Müşavirlik şirketleriyle Uluslararası

arenada rekabet edebilmek için Türk Müşavirlik şirketlerinin imkân ve olanaklarını

birleştirmesi gereklidir.

2

Yurt dışında İş bazı ortaklıklarla Teknik Müşavirlik şirketleri birleşmeli (stratejik amaçlı)

. Yurtdışına yönelik birleşmeler kaçınılmazdır. Bu tür birleşmelere teşvik kapsamında

öncelik ve ayrıcalık sağlanmalıdır.

Teknik Müşavirlik firmalarımız Yurtdışındaki Türk Ticaret Müşavirliklerinden çok 5 Ekonomi Bakanlığı bu konuda çalışmalarını tamamlamıştır. Hedef ülkelerdeki Ticaret




KONULAR

Öncelik

1: çok yüksek

2: yüksek

3: orta,

4: düşük

5: çok düşük


yararlanmaktadırlar. Bazı ülkelerde Ticaret Müşavirlerimizin hiç atanmamış olması

veya atamalarının gecikmesi, gerekli bilgi ve yardımların alınmasını

engellemektedir.

Müşavirlerinin atamaları kısa bir süreçte gerçekleşecektir.

Yurtdışı Teknik Müşavirlik Hizmetlerinde Karşılaşılan Sorunlar ve Beklentiler

Yurtdışındaki Teknik Müşavirlerimizin tabi olduğu yerel eleman çalıştırılması

hususundaki kota uygulamasının kaldırılması sağlanmalıdır. 4

Ülke bazında ikili görüşmelerde gündeme getirilmelidir.

Teknik Müşavirlik sektöründe faaliyet gösteren firmalarımızın yurtdışı projeleri için

teminat mektubu temininde yaşadıkları sorunlara çözüm sağlanmalıdır. 5

Adalet Bakanlığı Sektör Temsilciliği tarafından ele alınmalıdır.

TMMMB Türkiyedeki yabancı sermaye bankalarla görüşerek teminat mektubu

komisyonlarının düşürülmesi konusunda görüşmeler yapabilir.




KONULAR

Öncelik

1: çok yüksek

2: yüksek

3: orta,

4: düşük

5: çok düşük


İkili anlaşmalar yoluyla Türk Teknik Müşavirlik firmalarının yurtdışı pazarlarda

konumlarının güçlendirilmesi sağlanmalıdır. 5

Yurtdışı Teknik Müşavirlik sözleşmelerinin politik ve ticari risklere karşı güvence

altına alınmasını sağlayacak bir sigorta sistemi oluşturulmalıdır. 5

Bu Konuda güvence sigortası var ancak yüksek primler sebebi ile uygulanabilirliği

yaygın değil. Bu konuda Eximbank dan bilgi ve yardım alınabilir.

Türk Teknik Müşavirlik sektörünün ve firmalarının yurtdışında etkin tanıtımı

yapılmalıdır. 5

Ekonomi Bakanlığı teşvik kapsamında ve Ticaret Müşavirlerimiz vasıtasıyla

yapılmaktadır.

Türk Müşavirlik Şirketlerine vize uygulayan ülkelerde vize kolaylığı getirilmeli. Aynı

şekilde Türkiye’nin vize uyguladığı ülkelerdeki idare, işveren ve yerel ortakların

ülkemize gelişlerindeki vize prosedürü kolaylaştırılmalıdır.

4

Dış İşleri Bakanlığınca ele alınmaktadır.

İlave Görüşler

Ülke içinde yabancı kuruluşlara yapılan ve yurt dışından döviz getiren mühendislik

hizmetlerinin teşvik kapsamına alınması. Müşterinin yabancı, ancak hizmetin

Maliye Bakanlığı ile görüşülmelidir.




KONULAR

Öncelik

1: çok yüksek

2: yüksek

3: orta,

4: düşük

5: çok düşük


türkiyede verilmesi sebebiyle döviz kazandırıcı hizmet olmasına rağmen

teşviklerden yararlanamamaktadır.

Yurt dışında ülke bazında Türk Ticaret Merkezleri kurulaması ve teknik müşavirlerin

ihtiyaç duyacağı konularda yardım ve desteğin sağlanması 4

Ekonomi Bakanlığı bu konuda çalışmalar yapmaktadır.

Eximbank ülke kredilerinde Türk Teknik Müşavirlik Firma koşulu konulmalıdır. 5 Eximbank ile koordine edilmelidir.

Hizmet ihracattından vergi muafiyeti sağlanması 4 Maliye Bakanlığı ile görüşülmelidir.

Türk Standartlarının uluslaraarası normlara tamamen uyumunun sağlanması ve

kabul görmesi sağlanması 5

AB Bakanlığının bu konuda görev üstlenmesi önerilmiştir.




GRUP 4: AB

FİNANSMANLI

PROJELER





GRUP 4: AB FİNANSMANLI PROJELER

KONULAR

Öncelik

1: çok yüksek

2: yüksek

3: orta

4: düşük

5: çok düşük


AB Finansmanlı Projelerde Türk Teknik Müşavirlik Firmalarının Tercihi

İstenen iş bitirme belgelerinde, benzer işin son 3 yıl yerine son 10-15 yılda bitirilmiş

olması şartının aranması.

2 Müşavirlik işleri için Son “3 yıl” koşulu, AB’nin satın alma kılavuzu olan “PRAG

(Procedures and Practical Guide)’ta tanımlıdır. Ancak, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı

AB Yatırımları Dairesi Başkanlığı, İller Bankası ve Ulaştırma Bakanlığı AB Daireleri ile

mutabık kalınan öneri değişiklik, PRAG’ta yapım işleri için tanımlanan son “5 yıl”

şartının Müşavirlik işlerine de uygulanarak, bu sürenin son 5 yıla çıkarılmasıdır.

Mutabık kalınan önerinin yapılabilmesi için konu, Türkmmmb tarafından, Çevre ve

Şehircilik Bakanlığı AB Dairesi, diğer İPA Birimleri, CFCU ve AB Bakanlığı nezdinde

takip edilmeli ve ilgili dairelerle ortak bir çalışma yürütülmelidir.

İhale konusu işle ilgili Türkiye sınırları içinde benzer deneyim şartının istenmesi.

1 İhale konusu ile ilgili Türkiye sınırları içinde iş bitirme istenebileceği hususunda Bakanlık temsilcileri ile Türkmmmb üyeleri mutabık kalmışlardır. Mutabık kalınan önerinin yapılabilmesi için konu, Türkmmmb tarafından, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı AB Dairesi, diğer İPA Birimleri, CFCU ve AB Bakanlığı nezdinde takip edilmeli ve ilgili dairelerle ortak bir çalışma yürütülmelidir.




KONULAR

Öncelik

1: çok yüksek

2: yüksek

3: orta

4: düşük

5: çok düşük


İstenen iş bitirme belgelerinin tutarlarının işin büyüklüğü ile orantılı olması.

1 Hâlihazırda işin büyüklüğüne eşit olacak şekilde istenen iş bitirme tutarının, işin %70 i

kadar tutarda istenebileceği hususunda, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, İller Bankası

ve Ulaştırma Bakanlığı AB Daireleri ile mutabık kalınmıştır. İPA Birimleri bu konuda

çalışmakta olduklarını bildirdiler, ancak konunun Türkmmmb tarafından, Çevre ve

Şehircilik Bakanlığı AB Dairesi, diğer İPA Birimleri, CFCU ve AB Bakanlığı nezdinde

takip edilmesi ve ilgili dairelerle iletişim içinde olunması gerektiği hususunda görüş

birliğine varıldı.

Ciro ve diğer mali kriterlerin işin maddi büyüklüğü ile orantılı olarak makul seviyede

tutulması.

2 Hâlihazırda işin bir yıllık bütçesine eşit olacak şekilde istenen ciro tutarının, işin bir

yılına düşen bütçesinin %70 i kadar tutarda istenebileceği hususunda, Çevre ve

Şehircilik Bakanlığı, İller Bankası ve Ulaştırma Bakanlığı AB Daireleri ile mutabık

kalınmıştır. İPA Birimleri bu konuda çalışmakta olduklarını bildirdiler, ancak konunun




KONULAR

Öncelik

1: çok yüksek

2: yüksek

3: orta

4: düşük

5: çok düşük


Türkmmmb tarafından, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı AB Dairesi, diğer İPA Birimleri,

CFCU ve AB Bakanlığı nezdinde takip edilmesi ve ilgili dairelerle iletişim içinde

olunması gerektiği hususunda görüş birliğine varıldı.

Personel kriterleri belirlenirken işin gerekliliklerinin göz önünde bulundurulması, çok

basit işler için yüksek nitelikler aranmaması.

1 İlgili İPA birimleri ile asgari 10 daimi personel şartının, işin büyüklüğüne göre, 5 ila 8

daimi personelle kısıtlanmasının sağlanabileceği, anahtar uzmanların yeterlik

kriterlerinin makul düzeyde istenmesi konularında mutabık kalınmıştır. Mutabık

kalınan konularda İPA Birimleri uygulanabilir sınırlar çerçevesinde gerekeni

yapacaklarını bildirmişlerdir. Yine de, konunun Türkmmmb tarafından takip edilmesi

ve özel durumlarla ilgili olarak İPA Birimleri ile iletişim içinde olunması Kurum

yetkililerince tavsiye edilmiştir.




KONULAR

Öncelik

1: çok yüksek

2: yüksek

3: orta

4: düşük

5: çok düşük


Personelde Türkçe bilmek, yerel deneyim gibi koşulların puanlamada dikkate

alınması.

1 İlgili İPA daireleri öneriyi uygun bulmuşlar, uygulanabilir sınırlar çerçevesinde gerekeni

yapacaklarını bildirmişlerdir. Yine de, konunun Türkmmmb tarafından takip edilmesi

ve özel durumlarla ilgili olarak İPA Birimleri ile iletişim içinde olunması Kurum

yetkililerince tavsiye edilmiştir.

Yerli ortak zorunluluğu getirilmesi. 5 Genel çerçevede rekabete aykırı olduğu gündeme getirilmiş ise de, özel ve gerekli

durumlarda uygulanabilirliğinin değerlendirilmesi konusunda mutabık kalınmıştır.

Yabancı firmaların sorumluluklarının yerli firmalarla eşit olması. / Vergi koşullarının

yerli ve yabancı firmalar açısından rekabetçi olmasının sağlanması.

1 Yabancı firmanın söz konusu işte istihdam edeceği personele karşı vergi, sosyal güvence, ücret vb. konularda ayni şartlarda rekabet etmesinin sağlanması, eşit şartlara tabi tutulması konusunda İPA Birimleri bilgilendirildi. Bu konu üzerinde uzlaşıldı ve Türkmmmb tarafından İPA Birimleri ile birlikte takip edilecek ve uygulanması için gereken önlemlerin alınması sağlanacak.




KONULAR

Öncelik

1: çok yüksek

2: yüksek

3: orta

4: düşük

5: çok düşük


AB Finansmanlı Projelerde Bütçe ve İş Tanımlarının Belirlenmesi

Proje bütçelerinin ve iş tanımlarının personel maliyetlerinin Türkiye’de tabi olunan

mevzuata ve piyasa uzman değerlerine ayrıca genel giderlere ve diğer giderlere

uygun olarak belirlenmesi.

1 Çevre Bakanlığı AB Birimi, iş kapsamları ve bütçenin Müşavirler tarafından

belirlendiğini bildirerek, konuların “olay” bazında birimlerine iletilmesi halinde üzerinde

birlikte çalışılarak sorunların çözülebileceğini bildirdi.

AB Projelerinde mükerrer vergilendirmenin önlenmesi. 1 CFCU ve Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi ile görüşülerek öneri oluşturulması konusunda

anlaşıldı.

Teknik Müşavir Seçiminde Haksız Rekabeti Engelleyici Önlemler

Rekabetin “anahtar uzman nitelikleri” ile değil “müşavir firma deneyimi” ile ölçülmesi 2 Genel olarak mutabık kalınmakla birlikte, konunun uygulayıcı İPA Birimleri tarafından

çözümlenmesi mümkün olmadığımdan konunun Türkmmmb tarafından AB




KONULAR

Öncelik

1: çok yüksek

2: yüksek

3: orta

4: düşük

5: çok düşük


Bakanlığına iletilmesine karar verildi.

“Framework” kapsamında doğrudan davetlerde yabancı firmalar yerine Türk Teknik

Müşavirlerine öncelik verilmesi.

-- Bu kapsamda 200.000 AVRO altındaki işlerde doğrudan davet yapılmak üzere “long

list” kapsamına dahil edilecek müşavir firmaların seçimine yönelik olarak zaman

zaman Brüksel’den ihalelerin açıldığı Tempo müşavirlik firmasından Raşit Ünüvar

tarafından anlatıldı.

Listede bazı Türk müşavir firmaların bazılarının olduğu konuşuldu ve konunun

Müşavirler arasında bilgilendirme yapılmak ve olgunlaştırılmak üzere

değerlendirilmesine şimdilik bu gündemden çıkarılmasına karar verildi.

Firmalardan istenen iş deneyiminde doğrudan “FIDIC” deneyimi demek yerine,

uluslararası finansmanlı projelerde benzer iş deneyimi aranması.

1 Çevre Bakanlığı AB Dairesi tarafından uygun bulunmuştur.



GRUP 4: KATILIMCI LİSTESİ



GRUP 5: AR-GE VE

TEŞVİKLER





GRUP 5: AR-GE VE TEŞVİKLER

KONULAR

Öncelik

1: çok yüksek

2: yüksek

3: orta

4: düşük

5: çok düşük


Kamu ve özel sektör işverenlerinin, firmaların ar-ge ve verimlilik esaslı yeni

teknolojiler geliştirmesini talep etmesi.

2 Yapı işleri Genel Müdürlüğü AR-GE ihaleleri yapabilir. İnşaat atıklarının yeniden

kullanımı .Verimlilik arttırılabilir.

Teknik şartnameler ve standartlar yoluyla yerli ve yeni teknolojilerin kullanılmasının

teşvik edilmesi.

2 Başbakanlık Genelgesi ile önceliklendirilebilir. Teknik şartnamelerde bu konu

çözülebilir.

Mevcut İhale Kanunu’nun yeni ve yerli teknolojilerin ve uygulamaların önünü açacak

şekilde düzenlenmesi.

1 Kamu ihale kurumu düzenleyebilir.

Bürokratlara inisiyatif tanınmalıdır.

Üniversite ve araştırma merkezleriyle işbirliği. 2 Özel sektör- üniversite işbirliği.

Kamu kurumları ile ortak ar-ge çalışmaları. 4 Kamu kurumları kendi konularında AR- GE ( özel sektör ile) yaptırmalıdır.

Ar-ge yatırımları ve yenilikçi uygulamalarla ilgili finans kuruluşları ile işbirliği. 2 Finans sağlayan kuruluşlara vergi indirimi sağlanmalı. Yapı işleri Genel Müdürlüğü

finansman sağlamalıdır.

Teknoloji platformları oluşturulması. 3 Platformların tanıtılması.




KONULAR

Öncelik

1: çok yüksek

2: yüksek

3: orta

4: düşük

5: çok düşük


Destek ve teşviklerin öncelikle Kobilere yönlendirilmesi, teknokentlerde yer

almalarının teşvik edilmesi.

2 Bilinirliği tanıtım ile arttırmak.Kobilerin AR- GE desteklerinin bilgilendirilmesi.

Nitelikli insan gücünü sağlamak ve araştırmacı yetiştirmek için

üniversitelerde özel programlar geliştirilmesi.

2 Üniversitelerde özel programlar açılmalıdır.

Eğitim en alt seviyeden itibaren geliştirilmelidir.

inşaat sektörü için;öncelikli ar-ge konularının belirlenmesi ve desteklenmesi. 1 Dayanıklılık, geri dönüşüm ve enerji verimliliği inşaat sektöründeki çalışanların eğitimi.

tarım sektörü için;öncelikli ar-ge konularının belirlenmesi ve desteklenmesi. 3 Tarım su tüketiminin araştırılması.

AR-GE Özel Konuları

Yazılım

BIM (yapı bilgi modellemesi),

CBS (coğrafi bilgi sistemi)

Veritabanı

Risk Analizi

2




KONULAR

Öncelik

1: çok yüksek

2: yüksek

3: orta

4: düşük

5: çok düşük


Optimizasyon

Malzeme

Beton, Yüksek Mukavemetli Beton

Çelik, Yüksek Mukavemetli Çelik

Ahşap

Kompozit Malzeme

Borlu Çimento

Sentetikler

3

Yapım Teknolojileri

Yeşil Binalar

Germeli Beton Yapılar

Asma Yapılar

Deniz Yapıları

2




KONULAR

Öncelik

1: çok yüksek

2: yüksek

3: orta

4: düşük

5: çok düşük


Yüzen Yapılar

Hava Limanları

Deniz Limanları

Demiryolu İstasyonları

Sektörler

Ulaşım

Hava, deniz, kara

Enerji

Verimlilik,hidrolik,kömür,rüzgar,güneş

nükleer

Boru Hatları

Su,petrol,gaz

Tarım

2




KONULAR

Öncelik

1: çok yüksek

2: yüksek

3: orta

4: düşük

5: çok düşük


Verimlilik,yerel tohum, üretim Teknolojileri

Sanayii

üretim teknolojileri

Arıtma Teknolojileri

içme suyu

atık su

deniz suyu

to (ters osmoz)

atık suyun yeniden kullanımı

uf (ultra filtrasyon)

nf (nano filtrasyon)

to(ters osmoz)

3






EK-2:

ÇALIġTAY HAZIRLIKLARI

ĠÇĠN ÇEVRE VE ġEHĠRCĠLĠK

BAKANLIĞI’NA SUNULAN

TÜRKMMMB GÖRÜġLERĠ

TEKNİK MÜŞAVİRLİK ÇALIŞTAYI 14 Ocak 2016

EK 2: ÇALIġTAY HAZIRLIKLARI ĠÇĠN ÇEVRE VE ġEHĠRCĠLĠK BAKANLIĞI’NA SUNULAN TÜRKMMMB

GÖRÜġLERĠ

2

1) Mevzuat ve Öneriler

10. Kalkınma Planı, ĠnĢaat, Mühendislik – Mimarlık, Teknik MüĢavirlik ve Müteahhitlik Hizmetleri Özel

Ġhtisas Komisyonu Raporunda öngörülen hedefler ve stratejiler doğrultusunda Teknik MüĢavirlik Sektörünün

söz konusu hedeflere uyumlu bir altyapıya kavuşturulması gerektiği vurgulanmıştır. Bunlar arasında;

Teknik Müşavirlik Sektörünün ülke ihtiyaçları da göz önünde bulundurularak, daha geniş bir alanda

hizmet vermesini sağlamak,

Yüksek istihdam ve verimlilik ile bütünleşme sağlamak,

Küresel rekabette üstünlük sağlamak

Başlıkları da bulunmaktadır.

Bu konulara ilişkin mevzuat düzenlemeleri konusundaki düşüncelerimiz ve önerilerimiz şunlardır:

1. Ülkemizde teknik müşavirlik şirketlerinin yabancı müşavirlik şirketleriyle haksız rekabete maruz bırakılmasının

önüne geçilmesi ve bu meyanda mevzuata önleyici hükümler getirilmesi ihtiyacı olduğu değerlendirilmektedir.

(örneğin: Türkiye sınırları içindeki deneyim; Danışmanlık Hizmet Alımı ihalelerinde İş Ortaklıklarında pilot

ortağın, Konsorsiyumlarda ise koordinatör ortağın yerli firma olması şartının konması; ihale konusu işle ilgili yerel

deneyim gibi hususlar ).

2. Türkiye’nin Avrupa Birliği’ne katılım süreci nedeniyle uzun yıllardır ülkemizdeki çeşitli projeler Avrupa Birliği

tarafından finanse edilmekte olup, bu projelerin sayısının önemli miktarda olması, Avrupa’dan birçok yabancı

firmanın bu projelere ilgi göstermesine neden olmuştur. Yabancı firmaların ilk zamanlarda yerel tecrübeyi

projelere yansıtmak için yerel firmalarla işbirliği yapmak şeklindeki yaklaşımlarının, zamanla yerli katkının bir Türk

Müşavir Mühendislik Mimarlık firması ile işbirliği yapmak yerine Türk uzmanların yabancı firmalar tarafından

istihdam edilmesi haline dönüştüğü görülmektedir. Bu durum yerel firmaların AB projelerinden iş alabilmelerini

gün geçtikçe zorlaştırmaktadır. Yabancı firmaların ülkemizde firma kurdukları ve AB projelerinde yerel ortak

olarak bu firmaları gösterdikleri de dikkate alındığında, Türk sermayesi ile kurulan Türk Müşavir Mühendislik ve

Mimarlık firmalarının AB projelerinden aldıkları payın her geçen gün daha da azaldığı görülmektedir. Halbuki yerli

firmalarımız, söz konusu projelerin çoğunun kapsamında sunulması istenilen hizmetleri gerçekleştirebilecek bilgi,

tecrübe ve insan kaynağına sahiptir. KİK’e göre, Türkiye’de % 100 yabancı sermaye ile kurulan Türk şirketi

statüsündeki yabancı müşavir firmaların bir yılı tamamlamaları halinde Ana Firmanın iş bitirmelerinin

kullanılabilmesine izin verilmektedir. Böylece, Türkiye’de kurulan bir yıllık bir şirket, sermaye sahibi ana firmanın

iş bitirmeleri ile Türk müşavir şirketlerle, Türk uzmanlar kullanarak doğrudan rekabete girebilmektedir.

3. KİK kapsamında yapılan, belli bir eşik değerin üzerindeki Danışmanlık hizmet alımı işlerinin ihaleleri bilindiği

üzere yabancı firmalara da açık olarak yapılmaktadır. Ön yeterlilik koşullarını 10’dan fazla firmanın (veya firma



GÖRÜġLERĠ

3

grubunun) sağlaması durumunda en yüksek iş bitirme bedellerini sağlayan firmalar (veya firma grupları) kısa

listeye girmekte, diğerleri liste dışı kalmaktadır. Mevcut mevzuata göre yerli firmalar ve çalışanları, yabancı

firmalara karşı sadece teklif aşamasında %15’lik bir yerli firma fiyat avantajı ile korunmaya çalışılmakla birlikte ön

yeterlilik aşamasında yerli firmaları koruyucu başkaca bir tedbirin bulunmamaktadır. Yerli firmaların yabancı

firmalara göre iş bitirme belgeleri bedellerinin nispeten düşük olması nedeniyle, ön yeterlilik kriterlerinin

tamamının sağlanması durumunda bile iş bitirme belgelerinin büyüklükleri kısa liste seçiminde belirleyici olduğu

için, ihaleye katılacak yüksek iş bitirme belgeli 10 yabancı firma veya bu koşullara uygun yüksek iş bitirme

belgesine sahip yabancı firmaları ortak girişim lideri olarak ortaklığa dahil eden gruplar, yerli mühendislik ve

müşavirlik firmalarımızın önüne geçmiş olacak, yerli firmaların ihalelere katılamayarak mağduriyetlerine neden

olacağı ifade edilmektedir. Mevcut şartların değişmemesi halinde de yerli firmaların bu projelerde ancak yabancı

firmaların taşeronu olarak çalışabileceği veya hiç çalışamayacağı değerlendirilmektedir.

4. Kamu Kurum ve Kuruluşlarının Teknik Danışman kullanma alanlarının artırılması, yatırımların her aşamasında

danışmanlık hizmetinden faydalanılması teknik müşavirlik sektörümüzün gelişimine önemli katkı sağlayacaktır.

5. Kamu Kurum ve Kuruluşlarının yaklaşık maliyeti ne olursa olsun, teknik hizmet alımlarını en düşük fiyatın

belirleyici olduğu Hizmet Alımı İhaleleri yerine, fiyat yanında teknik yeterliliğin, deneyimin ve kalitenin de dikkate

alındığı Danışmanlık Hizmet Alımı İhaleleri şeklinde gerçekleştirilmeleri büyük önem arzetmektedir.

6. Firmalar prim bildirgelerini bir sonraki ayın 23 gününe kadar SGK’ya beyan etme hakkında sahiptirler.

Dolayısıyla bu tarihten önceki ihale başvurularında SGK Hizmet Bildirimi temin edilmesinde zorluklar

yaşanmaktadır. En azından son başvuru veya ihale tarihi ayın ilk 15 günü içinde olan ihalelerde bir önceki aya ait

bildirimleri sunmayanlara iki önceki aya ait bildirimleri sunma imkanı tanınması önerilmektedir.

7. Danışmanlık hizmet alımı ihalelerinde, idarelere verilmesi veya idarelere tahsis edilmesi amacıyla ekipman,

bilgisayar, bilgisayar programı, malzeme, taşıt alımı veya kiralanması gibi taleplerin, bedellerinin İdare tarafından

ayrıca ödenmesi ve sözleşmede belirtilmesi şartıyla karşılanması uygun olacak, böylece firmaların teklif

aşamasında öngörülemeyen masraflarla karşı karşıya kalması önlenebilecektir.

8. Danışmanlık hizmetlerinde müşavirin sorumluluğu, müşavirlik hizmeti sözleşme bedeliyle orantılı şekilde ve

kendi sözleşme bedeliyle sınırlı olarak tanımlanmalıdır.



GÖRÜġLERĠ

4

9. Hizmet alımı ihalelerinde ya İdarenin taleplerinin karşılanması için, ya da İdareden kaynaklı süre uzatım

hallerinde yüklenici bazen yıllarca personel ve diğer yükümlülükleri taşımak sorunda kalmaktadır. Teknik

Danışmanı mağdur durumda bırakan ve hakkaniyete aykırı bu durumun ortadan kalkması için götürü bedel

hizmet işlerinde de %20 lik bir artış imkanı sağlanmalıdır.

10. Yapım kontrollük işlerinde müteahhittin işi tamamlayamaması veya kabulün yapılamaması nedeniyle müşavir

firmalar işi tamamlamış olsalar da İş Bitirme Belgesi alamamaktadır. Müşavirin sözleşme bedelinin en az %80'ini

tamamlaması durumunda İş Durum Belgesi alabilmeli ve bu belgeleri kullanarak başka ihalelere katılabilmelidir.



GÖRÜġLERĠ

5

2) Müteselsilen Sorumluluk ve Mesleki Sorumluluk Sigortası

2.1 Müteselsilen Sorumluluk

Teknik Müşavirlik firmalarının sorumluluklarının belirlenmesiyle ilgili yasal düzenlemelerin yapılması

büyük önem taşımaktadır. Konu hem KİK, hem de Türk Borçlar Kanunu açısından değerlendirilmelidir.

Yapım kontrolluk işlerinde teknik müşavirler müteahhitler ile birlikte müteselsilen sorumlu tutulmamalı,

teknik müşavirlerin sorumluluğu, eğer vermiş oldukları hizmet açısından bir zarar oluştuğuna dair bir

Mahkeme kararı alınmışsa, sadece kendi sözleşmesel hizmet bedelleriyle orantılı olmalı ve sözleşme

bedelleriyle sınırlı olmalıdır.

2.2 Mesleki Sorumluluk Sigortası

Teknik müşavirlik hizmetlerinde kalitenin güvence altına alınması için Mesleki Sorumluluk Sigortası uygulaması

zorunlu olmalı ve yaygınlaştırılmalıdır. Böylece teknik ve mali açıdan yeterli olmayan, kalitesiz hizmet veren,

sorumluluk üstlenmeye niyeti olmayan firmalar bu sigortayı yaptıramayacakları, yaptırmak istemeyecekleri için

ihalelere katılamayacaklardır.

Mesleki Sorumluluk Sigortası (MSS) ile firmaların dizayn, inşaat kontrolu, proje yönetimi ve danışmanlık gibi

faaliyetlerindeki kusur ve ihmallerinden doğabilecek üçüncü şahıs (İşveren+diğer) tazminat taleplerini teminat

altına almak mümkün olacaktır. Ülkemizde genelde, Mimarlık/Mühendislik/Teknik Danışmanlık firmalarının tüm

varlıklarının personel ve büro ekipmanı olduğu düşünüldüğünde herhangi bir tazminat talebinin firmanın

kaynaklarından karşılanması pek mümkün değildir. Bu nedenle MSS, firmanın bu sorumluluğundan doğan riskini

teminat altına almakta böylelikle aynı zamanda İşverenin mühendislik hizmetlerindeki kusur ve ihmallerden

kaynaklanabilecek riskini de teminat altına almış olmaktadır. Sonuç olarak İşveren, Mimarlık/Mühendislik/Teknik

Danışmanlık firmasının kusur ve ihmali nedeniyle karşı karşıya kaldığı zararını MSS sigortası sayesinde

karşılama imkânına sahip olacaktır. Bu karşılama elbette MSS’ın teminat limiti kadar olacaktır. Ülkemizde

Mimarlık/Mühendislik/Teknik Danışmanlık firmaları yapım bedelinin çok küçük bir oranındaki hizmet bedelleri

karşılığında iş yapmaktadır. Bu firmaların sorumluluğunu çok yüksek tutulması (veya yüksek limitli bir MSS

istenilmesi) ya ortaya çıkacak poliçe priminin çok yüksek bir bedel olması nedeniyle hizmet maliyetini önemli

miktarda artıracak, ya da Sigorta şirketlerinin piyasada vermekte olduğu MSS limitlerinin üzerinde olması nedeni

ile tüm bedeli kapsayan bir sigorta yaptırma imkânı olmayacaktır. Bu durumda İşverenin hala MSS tarafından

karşılanamayan bir riski söz konusu olacaktır. Genelde uygulanan sistem firmalardan maksimum sözleşme bedeli

kadar limiti olan bir MSS sigortasının sağlanmasıdır. Böylece İşveren, firmanın kusur ve ihmali karşılığı firmadan



GÖRÜġLERĠ

6

tazmin edebileceği azami bedeli bilmektedir. Bu bedel üzerindeki riskini başka sigorta (all risk gibi) kapsamına

almakla riskin tamamını teminat altına alabilecektir.

MSS’nın limiti kadar önemli olan bir diğer konuda süresidir. MSS yaptırılmasını isteyen İşverenler genelde

işin (hizmetlerin) gerçekleştirilmesi süresince geçerli olacak bir MSS’nın sağlanmasının istemektedirler. Sigorta

kapsamındaki hizmetlerle ilgili gelebilecek tazminat taleplerin hizmetin devam ettiği süreçten daha çok hizmetin

tamamlanmasından sonra ortaya çıkma olasılığının daha yüksek olduğu düşünüldüğünde, bu tip sigortaların

sadece hizmetin yapım süresine değil, hizmetlerin tamamlanmasından sonra ki sorumluluk süresini de kapsaması

gerekmektedir. Mimarlık / Mühendislik / Teknik Danışmanlık firmalarının yapmakta olduğu hizmetlerle ilgili

sorumlulukları borçlar kanununa göre ağır kusur durumu hariç normalde 5 yıl (eser sözleşmeleri) daha devam

ettiği anlaşılmaktadır. Sorumluluk süresi KİK Danışmanlık Hizmetleri Alım Sözleşmesi ile yapılan hizmetlerde ise

15 yıl (Madde 52) olarak belirtilmiştir. Diğer taraftan MSS poliçeleri genelde hizmetin tamamlanmasından sonra 2

yıl içinde gelecek talepleri kapsamaktadır. Bu süreyi 5 yıla uzatmak da belirli bir prim ödemek sureti ile

mümkündür. Ancak sigorta şirketleri 5 yılın üzerindeki sorumluluk sürelerini sigorta etmemekte, çok istisna olarak

ve yüksek primler karşılığı hizmetlerin tamamlanmasından sonra 10 yıl boyunca sigortanın devem etmesi imkanı

olduğundan bahsetmektedirler. Bu nedenle KİK deki sorumluluk maddesindeki 15 yılı Borçlar Kanunundaki süre

ile uyumlu hale getirerek 5 yıl olarak belirlemek hizmetin tamamlanmasından sonra da ortaya çıkacak risklerin

karşılanması açısından önemli olacaktır.

MSS uygulamasının zorunlu olması ve yaygınlaştırılması büyük önem arz etmektedir. Bu sigortanın zorunlu

olması ve yaygınlaştırılmasının sonucunda risklerin teminat altına alınmasının yanında prim ödemeleri

konusunda da izleyen satırlarda özetlenen gelişmelerin gerçekleşmesi beklenmektedir. Mevcut durumda sigorta

şirketlerinin çoğu MSS yapmamakta MSS yapanlar ise yüksek primle mümkün olduğu kadar çok muafiyetler

tanımlayarak poliçeler düzenlemekte, yıllık sigortalar ile ilgili her sene yapılan yenilemelerde “piyasanın içinde

bulunduğu durum/reasürans şirketlerinin talepleri” gibi nedenlerle yeni şartlar ve daha yüksek primler teklif

etmektedirler. Bunun yanında poliçelerin detayı (gerçekte ne kadar koruma sağladığı) konusunda Sigorta

yaptıranların kafasında her zaman bir soru işareti olduğunu da ilave etmek gerekir. MSS’nın zorunlu olması ve

yaygınlaşması ile daha fazla firmanın sigorta talebi olacak, daha fazla sigorta şirketi MSS sigorta yapmaya

başlayacak, havuz büyüyecek, bu durum primlerin azalmasını, teminat limitlerinin artmasını ve daha önce

sigortacılar tarafından teminat altına alınmayan bazı durumların da teminat altına alınmasını sağlayacaktır. Bunun

yanında firmalar daha güvenilir sigorta poliçeleri ile korunacaktır.

Sonuç olarak bu konuda yapılması gerekenler:



GÖRÜġLERĠ

7

1) KİK Danışmanlık Hizmet Sözleşmelerinde Mimarlık/Mühendislik/Teknik Danışmanlık firmalarının

sorumluluklarının Sözleşme Bedelleri ile sınırlı olduğunun belirtilmesi ve sorumluluk süresinin de Borçlar

Kanunu ile uyumlu hale getirilerek 5 yıl olarak belirlenmesi

2) MSS uygulanmasının zorunlu olması için gerekli çalışmaların yapılması ve MSS zorunlu hale getirilmesi.

Mesleki Sorumluluk Sigortası genel şartları 16 Mart 2006’da Resmi Gazete ’de yayınlanmış, daha sonra

Avukatlar, Sigorta Acenteleri, Hekimler ve Muhasebeci ve Mali Müşavirlik Firmaları için ayrı ayrı

maddeler yayınlanmıştır. Benzer çalışmanın da Mimarlar ve Mühendisler için yapılarak yayınlanması ve

zorunlu hale getirilmesi gerekmektedir.

3) Kamu İdarelerine iş yapmak isteyen Mimarlık/Mühendislik/Teknik Danışmanlık firmaların en az 500.000

TL (veya 1.000.000,-TL) limitli yıllık bazlı MSS bulundurmalarının istenmesi ve bunun Ön yeterlik

Aşamasında istenen bir belge haline gelmesi. İşin alınmasından sonra ise o işe ait Sözleşme Bedeli

limitinde ve hizmetlerin tamamlanmasından sonra 5 yıl geçerli olacak bir proje bazlı MSS sağlanmasının

istenmesi uygun olacaktır.



GÖRÜġLERĠ

8

3) YurtdıĢında Kurumsal YapılaĢmanın Sağlanması

İkili anlaşmalar yoluyla Türk teknik müşavirlik firmalarının yurtdışı pazarlarda konumlarının

güçlendirilmesi sağlanmalıdır.

Devletin öncülüğünde ve desteğinde sağlanacak hibelerle çeşitli ülkelerde teknik müşavirlik

firmalarımıza master planlar ve fizibiliteler hazırlatılması sağlanmalıdır. Bu konularda yurtdışında pazar

araştırma-geliştirme faaliyeti sürdüren, proje önerisi getiren, karşı ülkelerde ilgili Bakanlıklar ve İdarelerle

master plan, fizibilite etüdü ve proje üretimi konularında anlaşma sağlayan firmalar doğrudan bu işlerin

yapılması için -uygun görülecek bedellerle- öncelikle görevlendirilmeli ve bu hizmetleri vermeleri

sağlanmalıdır. Bir baĢka deyiĢle iĢi bulan-getiren-öneren firma bu iĢi uygun görülecek fiyatlarla

hibe desteği karĢılığı yapabilmelidir. Ekonomi Bakanlığımız’ın bu konuda ivedilikle çözüm

üretmesinin, pek çok uluslararası kuruluşun teşvik mekanizmalarında yer aldığı gibi, teknik müşavirlik

firmalarımızın yurtdışına daha güçlü şekilde açılabilmesi için önemli katkıları olacağını düşünmekteyiz.

Yapılacak protokoller ve anlaşmalara, "master plan ve fizibilite çalışmalarının hibe destekleriyle Türk

firmalarınca yapılmasının ardından diğer aşamaların da (kesin projeler, teknik şartnameler, yapım işleri)

Türk mühendislik ve müteahhitlik firmaları arasında ihale edilmesi" koşulu konmalıdır. Bu amaçla

Eximbank kredilerinin de uygun koşullarla sağlanması konusunda çalışmalar yapılmalıdır.

Teknik müşavirlik firmalarımızın yurtdışında inşaat müteahhitlerimiz ve inşaat malzemesi üreticilerimizle

birlikte entegre çözüm sunabilmelerini sağlayacak EPC (Mühendislik-Satınalma-İnşaat) ve PPP (Kamu-

Özel Ortaklığı) tipi projelerde yer almaları teşvik edilmelidir. Bununla ilgili teşvik mevzuatı

düzenlenmelidir.

Yurtdışı teknik müşavirlik sözleşmelerinin politik ve ticari risklere karşı güvence altına alınmasını

sağlayacak bir sigorta sistemi oluşturulmalıdır.

Yurtdışında iş yaparken bazı ülkelerde vergi mevzuatı nedeniyle kayıt yaptırıp şube açmak zorunda

kalan teknik müşavirlik firmalarına, bu ülkelerde şube bordrosunda belli bir kotaya göre yerel eleman

çalıştırma zorunluğu getiren uygulamalar teknik müşavirlik firmalarımızı büyük sıkıntıya sokmaktadır. Bu

tür kotaların teknik müşavirlik sektöründe uygulanmamasını sağlamak için gereken girişimler



GÖRÜġLERĠ

9

yapılmalıdır. Kota uygulaması'nın kaldırılması için ikili anlaşmalar ve KEK-Karma Ekonomik Komisyon

kararları yoluyla gereken yapılmalıdır, kota muafiyeti sağlanmalıdır.

Yurtdışı teknik müşavirlik hizmetlerine uygulanan destekler sadece yurtdışındaki idarelerin açtığı

uluslararası ihaleleri kazanan müşavirlik firmalarına ve müteahhitlik firmalarına değil, bu firmalara

taşeronluk hizmeti veren teknik müşavirlik firmalarına da sağlanmalıdır.

Yabancı ülkelerde bulunması gereken Ticaret Müşavirlerimizin çok uzun süreler atanamamaları

firmalarımızın o ülkelerde ihtiyaç duydukları yardımları almalarını engellemektedir. Ekonomi Bakanlığı

destekleriyle ilgili belgelerin onayların alınacağı bir merci bulunamamaktadır.

Proje hizmet teşviklerinin sadece yabancı devlet kurumlarından alınan işler için değil, müşavir

firmaların tüm işleri için ( yurtdışında özel sektörden alınan işler ve EPC- Mühendislik/Satınalma/İnşaat

modeliyle yapılan işlerdeki hizmetler) uygulanması yerinde olacaktır.



GÖRÜġLERĠ

10

4) Ülkemizde AB Finansmanlı Yatırımlar

Alt baĢlıklar

Benzer ĠĢ Bitirme kriterleri:

Firmalarımız projeler kapsamındaki birçok işi yapabilecek kapasitede olmalarına rağmen istenen iş

bitirme bedellerinin çok yüksek olması ve benzer iş bitirme olarak son üç yıl içinde tamamlanmış işlerin

değerlendirilmesi firmalarımızı zorlamaktadır.

Maddi değil fiziki iş bitirme istenmesi firmalarımızın tecrübelerini avantaja çevirebilmelerini sağlayacaktır.

3 yıllık sürenin de 5 hatta 10 yıla çıkarılması ülkemiz şartları için daha doğru olacak ve firmaları bu

sıkıntılı durumdan kurtaracaktır.

Personel Kriterleri:

Çok basit işler için bile çok yüksek personel kriterleri istenmesi ve bu şartları sağlayabilecek çok az

sayıda yerli personel olması nedeni ile hem teklif bedellerimiz çok yükselmekte, hem de anahtar

personel kadrosunda yabancı elemanlar yer almaktadır. Türkçe bilmenin ve yerel deneyimin avantaja

dönüşeceği bir değerlendirme yapılmalıdır.

AB işlerinde, şirket deneyim ve kapasitesinden ziyade, anahtar uzmanların nitelikleri bireysel

uzmanlarla birebir görüşmeler üzerinden değerlendirilmekte, Müşavir şirketlerimizin kendi yetiştirdiği

uzmanları ile sektörde gelişmesi yerine, proje bazında kısa dönem çalıştırdıkları bireysel uzmanlarla bir

çeşit rekabete yönlendirilmektedir. Söz konusu uzmanların her türlü maliyeti, vergileri Müşavir şirket

tarafından karşılanmakta, dahası gerçekleştirilen hizmetin tüm sorumluluğu ve uzmanlardan

kaynaklanabilecek proje riskleri Müşavir şirket tarafından üstlenilmektedir. Müşavir seçim kriterlerinin

müşavirlik şirketlerinin aldıkları sorumluluk ve başa çıkmaları gereken risklerle orantılı olarak

belirlenmesi sektörün gelişmesine katkıda bulunacaktır.

Avrupa Birliği finansmanlı işlerde; ciro, iş deneyimi, bitirilmiş işlerin bedelleri ve uzman özgeçmişlerinde

aranan özellikler açısından aşırı yüksek tutulan teknik ve mali ön yeterlilik kriterleri nedeniyle büyük

yabancı firmalarla ve çok sayıda firma ile işbirliği yapılması nedeniyle yerli firmalarımızın

yükümlenebildikleri iş hacimleri ve gelirleri çok sınırlı olmakta, firmalarımıza yeterli katkıyı

sağlamamaktadır. Hatta ihale aşamasında öngörülen bütçeye sığılamadığı için teklif verilemediği

durumlarla karşılaşılmaktadır.İşlerin yapılmasında personelin çoğunun yerli firmalar tarafından temin



GÖRÜġLERĠ

11

edilmesine ve işlerin büyük kısmının yerli firmalarca yapılmasına karşın yerli firmaların payı çok düşük

kalmaktadır. Söz konusu kriterler Türk müĢavirlik firmalarının daha rahat Ģekilde

sağlayabilecekleri Ģekilde düzenlenmelidir.

Yabancı firmaların Türkiye'de kurdukları firmalar, yurtdışındaki ana firmalarının deneyimlerini, yüksek

bedelli iş bitirme belgelerini ve finansman gücünü kullanarak ve Türk elemanlar istihdam ederek Türk

teknik müşavirlik firmalarıyla rekabet etmekte, ön yeterlik değerlendirmelerinde giderek Türk firmalarının

önüne geçmektedirler. Yabancı firmalar için yerel ortak zorunluluğu olmalıdır.

Mevzuattan Kaynaklanan Sorunlar:

Yabancı firmanın vergi, sigorta primlerini ödeme zorunluluğu olmaması nedeniyle çalıştıracağı personeli

çok daha ucuza, neredeyse Türk firmanın yarı fiyatına mal etmesi firmalarımız aleyhine bir haksız

rekabet yaratmakta ve ülkemiz açısından vergi kaybına neden olmaktadır.

Çalıştırılacak personele ait tüm kanuni yükümlülüklerin firma tarafından ödenmesi zorunluluğunun ihale

dokümanlarında belirtilmesi gerekmektedir. Ayrıca, yabancı bir ülkede kurulu olan firma ülkemizde şirket

açtıktan belli bir süre sonra yurtdışındaki merkezinin tüm belgelerini kullanabilecek duruma gelmektedir.

Haksız rekabete yol açan bu durumun da KİK mevzuatı nezdinde çözülmesi gerekmektedir.

Yerli Firmalarımızın hak ettikleri bedellerle hizmet veremeyecek konuma getirilmeleri

Avrupa Birliği projelerinin bütçeleri çok düşük olarak belirlenmektedir.

Yurtdışında milyon dolarlar karşılığı yapılan işlerin ülkemizde yerli firmalarca 200-300 bin dolar

mertebesinde fiyatlarla yapılması beklenmektedir. İdarelerin yerli firmaların hizmet bedellerinin bu kadar

düşük olmasına eğilim göstermesi yıllardır bu işleri belli bir kalite anlayışıyla yapmakta olan firmalarımızı

zorlamaktadır. İşlerin kaymağını yabancı firmalar yemektedir. Yerli firmaların hizmet bedelleri

firmalarımızın o iş için yapacağı genel masrafları bile karşılayamayacak kadar düşük tutulmaktadır.

Düşük fiyat değil kalite esaslı bedeller esas alınmalıdır. Sadece yabancı firmaların değil Türk firmalarının

da bilgi ve deneyiminin bir bedeli olmalıdır.

Vergi mevzuatı

2010 öncesinde imzalanan sözleşmelerde firmalar, AB Çerçeve Anlaşması’na göre her türlü vergiden

muaf tutulmaktaydı. Ancak, daha sonra CFCU’nun talebi sonucu, Maliye Bakanlığı’nın vergiler



GÖRÜġLERĠ

12

hakkında görüş bildirmesinden sonra, uluslararası çifte vergilendirme anlaşmaları gerekçe gösterilerek,

lider firma yurtdışında ise tüm hakedişlerden %20 stopaj kesilmeye başlanmıştır. Proje bütçesi

belirlenirken bu vergi yükü dikkate alınmadığından, ve zaten bütçelere sığmakta zorluk çekildiğinden

teklif verilememektedir. Lider firmadan %20 kesinti yapılınca, lider firma yerel firmanın payını öderken

%20 düşük ödemekte ve ayrıca yerel firma bu ödeme için kestiği fatura sebebiyle Türkiye’de tekrar

vergi ödemektedir. Kısacası bu uygulama nedeniyle yerel firma çifte vergi ödemek durumunda

kalmaktadır. Lider firma yerel olsa bile yabancı ortaklarına paylarını gönderirken yerel firmanın vergiyi

kesip göndermesi gerekmekte, bu da yabancı firmaların teklif verme isteğini ortadan kaldırmaktadır.

Çözüm olarak tüm ortakların, konsorsiyum adına, Türkiye’de yeni bir ortak girişim firması kurup,

sözleşmenin bu yeni firmayla imzalanması önerilmektedir. Bu durumda tüm uzmanların bu yeni ortak

girişim firmasında istihdam edilmesi gerekecek, ilâve yönetim, işletme ve muhasebe giderleri ortaya

çıkacaktır. Böyle masrafların bütçe içerisinde dikkate alınmasında ciddî zorluklarla karşılaşılmaktadır.

Ayrı bir çözüm önerisine göre ise, lider yabancı firmadan kesilen stopajın o firmanın ülkesinde ödemek

durumunda olduğu vergiden mahsup edilmesidir. Ancak yabancı firmalar buna sıcak bakmamakta,

mahsup işleminin çok uzun ve sıkıntılı olmasından dolayı ve ayrıca çoğunlukla muhasebelendirme

sistemlerine göre, o ülkede yerleşik olan firmalarına mahsup edebilecekleri vergi tahakkukunun

çıkmayabileceğini ifade etmektedirler.

Yabancı Firmalara Yaptırım Olmaması/Sorumluluk Yüklenmemesi:

Yerli firmalarımızın istenen iş kapsamı ve hacmi olarak %80’ini tamamlayıp maddi olarak ise sadece

%20'sinin karşılığını alabildiği işler için firmalarımız 1-1,5 yıl çalışmakta ancak bazı durumlarda yabancı

firmalar işi riskli bulduklarını belirterek işten ayrılmakta ve yabancı firmaya karşı hiçbir yaptırımı olmayan

Türk firmalarımızın tüm bu çalışmaları, emekleri heba olmaktadır.

Ülkemizdeki projelerde yerli firmalardan daha fazla hizmet alınmasının sağlanması, işlerin büyük

kısmının ülkenin ihtiyaçlarını, şartlarını bilen yerli firmalar tarafından yapılması uzun vadede çok daha

olumlu sonuçlar yaratacaktır. Türk mühendislik/mimarlık, müşavirlik firmaları teorik ve pratik bilgi

bakımından yabancı firmalar ile yarışabilecek düzeydedir.

Mesleki Hizmetlerde Karşılıklı Tanıma Anlaşmaları ve Serbest Ticaret Anlaşmaları kapsamında yabancı

mühendis ve mimarların Türkiye’de serbestçe çalışmalarına olanak sağlanması Teknik Müşavirlik

Sektörümüzün gelişmesine engel olacak, Türk mühendis ve mimarlarının ve teknik müşavirlik



GÖRÜġLERĠ

13

firmalarımızın aleyhine gelişmelere yol açacaktır. Nitelikleri tartıĢmaya açık yabancı teknik

elemanların ülkemizde kolayca hizmet vermelerine kesinlikle fırsat verilmemelidir.



GÖRÜġLERĠ

14

5) Ar-Ge ve TeĢvikler

Yüksek teknoloji, bilim ve yenilikçilik (inovasyon) bir ülkenin sürdürülebilir kalkınmasının, gelişmişlik

düzeyinin ve uluslararası rekabet gücünün göstergesidir. Bilim, teknoloji ve sanayi politikaları bu

gelişmenin sağlanması için temel unsurlardır. Teknik müşavirlik sektörümüzün bu politikalarla uyumlu bir

altyapıya kavuşturularak bilimsel araştırmalar ile sanayi uygulamaları arasında köprü oluşturabilmesi,

kamu-özel işbirliği projelerinde yenilikçi teknolojilerin uygulanmasına öncülük etmesi sağlanmalıdır.

İnşaat sektöründe müteahhitlik firmalarımızın yabancı teknolojileri kullanmayı tercih etmeleri sonucu Ar-

Ge faaliyetleri sınırlı kalmakta ve yeni yerli teknolojiler üretilememektedir. Araştırma-Geliştirme ve

verimlilik esaslı yeni teknolojiler geliştirilmesi ve kullanılması talebi kamu ve özel sektör işverenlerinden

gelmelidir.

Yapım ihalelerinde kalite esaslı değerlendirme kurallarının uygulanması sağlanmalıdır. İnşaat

sektöründe teknik şartnameler ve standartlar yoluyla yerli ve yeni teknolojilerin kullanılması teşvik

edilmelidir. Yurtdışından getirilen teknolojilerin kullanılması yerine Türkiye'de üretilen teknolojilerin

kullanılması teşvik edilmelidir.

Müteahhitlerimizin yurtdışında rekabet güçlerinin artması, daha büyük ölçekli ve katma değeri yüksek

projeler üstlenebilmeleri için, katma değer oluşturmayı sağlayan yenilikçi ve bilgi yoğun teknolojiler

içeren tasarım hizmetlerinden yararlanmaları büyük önem taşımaktadır. Türkiye'de ise işverenlerin ve

müteahhitlerin önemli bir bölümünün teknik müşavirlik hizmetlerini en ucuza temin etmek arzusu

nedeniyle tasarım hizmetlerine yetersiz bütçeler ve süreler ayrılmaktadır. Düşük fiyatlarla ihale edilen

tasarım hizmetleri nedeniyle teknik müşavirlik firmalarımızın kar marjları azalmakta, hizmet kalitesi

düşmekte, firmalar finansman açısından güçlü duruma gelememekte, yenilikçiliğe, araştırma-geliştirme

faaliyetlerine ve teknolojik altyapılarını geliştirmeye kaynak ayıramamaktadır.

Üniversiteler, araştırma merkezleri ve Ar-Ge çalışmalarına destek sağlayacak finans kuruluşlarıyla

işbirliği yapılması, kamu sektörüyle birlikte Ar-Ge çalışmaları yürütülmesi ve teknoloji platformları

oluşturulması, yenilikçilik çalışmalarının temel unsurlarıdır. Üniversiteler ve araştırma kuruluşlarının

sağladığı olanaklarla ve özel kanunla kurulan Teknokentler, firmaların yaratıcılık ve girişimcilik

potansiyellerini kullanarak teknoloji ve yazılım üretmelerine olanak ve mekân sağlayan, gereksinim



GÖRÜġLERĠ

15

duydukları tüm kaynaklara ve finans desteğine ulaşmalarını sağlayan Ar-Ge bölgeleridir. Destek ve

teşviklerin öncelikle küçük ve orta ölçekli inovasyon şirketlerine yönlendirilmesini ve bu şirketlerin

Teknokentlerde çalışabilmesini sağlayacak düzenlemeler yapılmalıdır.

Üniversitelerimizde araştırmacı, nitelikli insan gücü yetişebilmesi için özel programlar hazırlanmalı ve

uygulamaya konmalıdır.

Ar-Ge çalışmaları risk yönetimi konusunu da kapsamalı, olay öncesinde, olay anında ve olay sonrasında

alınacak önlemler de bu kapsamda ele alınmalıdır. İnşaat sektörü için öncelikli Ar-Ge konuları

belirlenmeli ve desteklenmelidir ( örneğin BİM-Bina Bilgi Modellemesi, enerji verimliliği, temiz enerji

üretim teknolojileri, yüksek dayanımlı yapı malzemeleri üretimi, nanoteknoloji, biyoteknoloji, bilgi ve

iletişim teknolojileri, çevre ve iklim değişikliklerine uyum teknolojileri).

Türkiye’nin gereksinim duyduğu teknolojileri kendisinin geliştirmesi, ülkemizin bağımsız politikalar

oluşturması ve uygulaması açısından da ayrı bir önem taşımaktadır.

Türkiye’de üretilen teknolojilerin ve inovatif uygulamaların teşvik edilmesi konusunda atılabilecek

adımların ilki ve muhtemelen en kolay hayata geçirilebilecek olanı, mevcut ihale kanununun yeni

teknolojilerin ve uygulamaların önünü açacak şekilde düzenlenmesi ve değiştirilmesi olmalıdır.

Mevcut ihale kanunu, birden fazla teklif alınmasını ve bunlar arasından uygun olanın seçilmesini esas

almaktadır. Fakat bu yaklaşım yeni teknolojiler ve inovatif uygulamaların kamu sektöründe

kullanılabilmesinin önünde bir engel teşkil etmektedir.

Yeni geliştirilen teknolojiler ve uygulamalar genellikle o ana kadar çözümü olmayan veya tamamen

başka , daha karmaşık ve ekonomik olmayan yollarla çözülebilen sorunlar için geliştirilmişlerdir. Bu

nedenle ortaya konulan yeni teknoloji veya uygulama “tektir”. Mevcut ihale kanunu bu şekilde “tek” olan

bir çözümün kamu tarafından satın alınmasına uygun değildir. Bu durum kamu sektörünün ülkemizdeki

ağırlığı ve önemi gözönüne alındığında Ar-Ge ve inovasyonun desteklenmesi ve teşvik edilmesi

açısından öncelikle ele alınması gereken bir konudur.

16

TEKNĠK MÜġAVĠRLĠK MEVZUATI TASLAĞININ GENELĠ ÜZERĠNE TÜRKMMMB GÖRÜġ VE ÖNERĠLERĠ

Taslağın Geneli Üzerindeki GörüĢ ve Değerlendirme Teklif Öneri

10. Kalkınma Planı, İnşaat, Mühendislik – Mimarlık, Teknik Müşavirlik ve Müteahhitlik Hizmetleri Özel İhtisas Komisyonu Raporunda öngörülen hedefler ve stratejiler doğrultusunda Teknik MüĢavirlik Sektörünün söz konusu hedeflere uyumlu bir altyapıya kavuşturulması gerektiği vurgulanmıştır. Bunlar arasında;

Teknik Müşavirlik Sektörünün ülke ihtiyaçları da göz önünde bulundurularak, daha geniş bir alanda hizmet vermesini sağlamak,

Yüksek istihdam ve verimlilik ile bütünleşme sağlamak,

Küresel rekabette üstünlük sağlamak

Başlıkları da bulunmaktadır.

Bu kapsamda 4 Aralık 2014 tarihinde gerçekleştirilen 6. Uluslararası İnşaatta Kalite Zirvesi’nde hem de 27 Ocak 2015 tarihinde gerçekleştirilen İnşaat Sektörü Zirvesi’nde müşavirlik şirketlerinin geliştirilmesinin önemi vurgulanmıştır.

Birçok teknik müşavirlik kuruluşunun ülkemizde yabancı firmalarla haksız bir rekabet içinde oldukları belirtilmiştir. Ülkemizde teknik müşavirlik şirketlerinin yabancı müşavirlik şirketleriyle haksız rekabete maruz bırakılmasının önüne geçilmesi ve bu meyanda mevzuata önleyici hükümler getirilmesi ihtiyacına işaret edilmiştir.

Türkiye’nin Avrupa Birliği’ne katılım süreci nedeniyle uzun yıllardır ülkemizdeki çeşitli projeler Avrupa Birliği tarafından finanse edilmekte olduğu olup, bu projelerin sayısının önemli miktarda olması, Avrupa’dan birçok yabancı firmanın bu projelere ilgi göstermesine neden olmuştur. Yabancı firmaların ilk zamanlarda yerel tecrübeyi projelere yansıtmak için yerel firmalarla işbirliği yapmak şeklindeki yaklaşımlarının, zamanla yerli katkının bir Türk Müşavir Mühendislik Mimarlık firması ile işbirliği yapmak yerine Türk uzmanların yabancı firmalar tarafından istihdam edilmesi haline dönüştüğü görülmektedir. Bu durum yerel firmaların AB projelerinden iş alabilmelerini gün geçtikçe zorlaştırmaktadır. Yabancı firmaların ülkemizde firma kurdukları ve AB projelerinde yerel ortak olarak bu firmaları gösterdikleri de dikkate alındığında, Türk sermayesi ile kurulan Türk Müşavir Mühendislik ve Mimarlık firmalarının AB projelerinden aldıkları payın her geçen gün daha da azaldığı görülmektedir. Halbuki yerli firmalarımız, söz konusu projelerin çoğunun kapsamında sunulması

17

istenilen hizmetleri gerçekleştirebilecek bilgi, tecrübe ve insan kaynağına sahiptir. Buna ilave olarak, KİK’e göre, Türkiye’de % 100 yabancı sermaye ile kurulan Türk şirketi statüsündeki yabancı müşavir firmaların bir yılı tamamlamaları halinde Ana Firmanın iş bitirmelerinin kullanılabilmesine izin verilmektedir. Böylece, Türkiye’de kurulan bir yıllık bir şirket, sermaye sahibi ana firmanın iş bitirmeleri ile Türk müşavir şirketlerle, Türk uzmanlar kullanarak doğrudan rekabete girebilmektedir.

KİK kapsamında yapılan, belli bir eşik değerin üzerindeki Danışmanlık hizmet alımı işlerinin ihaleleri bilindiği üzere yabancı firmalara da açık olarak yapılmaktadır. Ön yeterlilik koşullarını 10’dan fazla firmanın (veya firma grubunun) sağlaması durumunda en yüksek iş bitirme bedellerini sağlayan firmalar (veya firma grupları) kısa listeye girmekte, diğerleri liste dışı kalmaktadır. Mevcut mevzuata göre yerli firmalar ve çalışanları, yabancı firmalara karşı sadece teklif aşamasında %15’lik bir yerli firma fiyat avantajı ile korunmaya çalışılmakla birlikte ön yeterlilik aşamasında yerli firmaları koruyucu başkaca bir tedbirin bulunmamaktadır. Yerli firmaların yabancı firmalara göre iş bitirme belgeleri bedellerinin nispeten düşük olması nedeniyle, ön yeterlilik kriterlerinin tamamının sağlanması durumunda bile iş bitirme belgelerinin büyüklükleri kısa liste seçiminde belirleyici olduğu için, ihaleye katılacak yüksek iş bitirme belgeli 10 yabancı firma veya bu koşullara uygun yüksek iş bitirme belgesine sahip yabancı firmaları ortak girişim lideri olarak ortaklığa dahil eden gruplar, yerli mühendislik ve müşavirlik firmalarımızın önüne geçmiş olacak, yerli firmaların ihalelere katılamayarak mağduriyetlerine neden olacağı ifade edilmektedir. Mevcut şartların değişmemesi halinde de yerli firmaların bu projelerde ancak yabancı firmaların taşeronu olarak çalışabileceği veya hiç çalışamayacağı belirtilmiştir.

Yukarıda zikredilen bilgiler ışığında belirlenecek öncelikler ve alınacak tedbirler kapsamında;

Kamu Kurum ve Kuruluşlarının Teknik Danışman kullanma alanlarının artırılması, yatırımların her aşamasında danışmanlık hizmetinden faydalanılması,

Kamu Kurum ve Kuruluşlarının yaklaşık maliyeti ne olursa olsun, teknik hizmet alımlarını en düşük fiyatın belirleyici olduğu Hizmet Alımı İhaleleri yerine, fiyat yanında teknik yeterliliğin, deneyimin ve kalitenin de dikkate alındığı Danışmanlık Hizmet Alımı İhaleleri şeklinde gerçekleştirilmeleri,

Yerli Teknik Danışmanlık firmalarının dış rekabete karşı korunmaları,

ana başlıkları başta olmak üzere ilgili mevzuatta gerekli düzenlemelerin bir an önce yapılması büyük önem arz etmektedir.

Mevzuatla ilgili önerilerimiz aşağıdaki maddelerde verilmiştir.

Mevcut Kanun veya Ġkincil Mevzuat Maddesi

GörüĢ ve Değerlendirme

(gerekçe ya da Açıklaması)

Teklif – Öneri

(Ġlave edilmesi veya çıkartılması önerilen metinler kırmızı ile gösterilmiĢtir.)

18

1. 4734 sayılı Kanun

(Madde 4-Tanımlar)

Yerli firmaların dıĢ rekabete karĢı korunması (gerekçeleri yukarıda Görüş ve Değerlendirme başlığı altında anlatılmıştır.)

Aşağıdaki “Yerel Deneyim” tanımının bu madde altında yer alan tanımlara ek olarak tercihen “Yerli Ġstekli”den sonra ilave edilmesi

Yerel Deneyim: Türkiye Cumhuriyeti sınırları içinde gerçekleştirilmiş olan işlere ait deneyim


(Madde 5-Temel Ġlkeler)


Aşağıdaki metnin bu madde altında yer alan paragraflara ek bir paragraf olarak ilave edilmesi

Danışmanlık Hizmet alımı ihalelerinde yerel deneyim aranması esastır. İdarelerin, daha önce benzer danışmanlık konusu işle ilgili gerçekleştirilmiş oldukları ihaleler nedeniyle veya yapmış oldukları piyasa araştırmaları sonucunda söz konusu Danışmanlık Hizmet Alımı işiyle ilgili kısa listeye girecek sayıda yerli firmanın mevcudiyetinin bilindiği Danışmanlık Hizmet Alımı ihalelerinde, İş Ortaklıklarında pilot ortağın, Konsorsiyumlarda ise koordinatör ortağın yerli firma olması şarttır.


(Madde 10- Ġhaleye Katılımda Yeterlilik Kuralları)


Aşağıdaki metnin bu madde altında yer alan maddelere ek madde olarak ilave edilmesi

10) Danışmanlık Hizmet Alımı ihalelerinde isteklinin yerel deneyimini gösteren belgeler


(Madde 14-Ortak GiriĢimler)


Aşağıdaki metnin bu madde altında yer alan metne ilave edilmesi

Danışmanlık Hizmet Alımı ihalelerinde, iş ortaklarında pilot ortağın, konsorsiyumlarda ise koordinatör ortağın yerel tecrübesi de dikkate alınır.


(Madde 52-DanıĢmanlık Hizmetleri – Teklifin Değerlendirilmesi ve Ġhalenin Yapılması)


Bu madde altında mevcut metinde aşağıdaki ilavenin yapılması

“Bu ihalelerde teknik değerlendirme kriterleri, 10. Maddede belirtilen kriterlere uygun olarak belirlenir. Ġhale dokümanı ve davet mektubunda belirtilen bu kriterlerin belirlenmesinde; benzer nitelik ve ölçekteki sözleĢmeleri yerine getirme deneyimi, ihale konusu iĢle ilgili yerel deneyim, iĢ için önerilen yöntem, organizasyon yapısı, yönetici kadrosu ile iĢi yürütecek teknik personelin eğitimi ve mesleki nitelikleri esas alınır.”


(Madde 63-Yerli Ġsteklerle Ġlgili Düzenlemeler)



b) DanıĢmanlık Hizmet alımı ihalelerinde yerel deneyim aranması esastır. Ġdarelerin, daha önce benzer danıĢmanlık konusu iĢle ilgili gerçekleĢtirilmiĢ oldukları ihaleler nedeniyle veya yapmıĢ oldukları piyasa araĢtırmaları sonucunda söz konusu DanıĢmanlık Hizmet Alımı iĢiyle ilgili kısa listeye girecek

19

sayıda yerli firmanın mevcudiyetinin bilindiği DanıĢmanlık Hizmet Alımı ihalelerinde, ĠĢ Ortaklıklarında pilot ortağın, Konsorsiyumlarda ise koordinatör ortağın yerli firma olması Ģarttır.

7. DanıĢmanlık Hizmet Alımlarında

Uygulanacak Tip Ön Yeterlilik

ġartnamesi – Madde 8.2 Teknik

Yeteneğe iliĢkin belgeler ve bu

belgelerin taĢıması gereken kriterler


Söz konusu maddeye ait sayfanın altında yer alan mevcut açıklamaya aşağıda verilen paragrafın ilave edilmesi.

Ġdare; adaylardan teknik yeteneklerinin belirlenmesine iliĢkin olarak 4734 sayılı kanunun 10 uncu maddesinde belirtilen; Ģekli ve içeriği ise DanıĢmanlık Hizmet Alımı Ġhaleleri >Uygulama Yönetmeliğinde düzenlenen bilgi ve belgelerden ihalenin özelliklerine uygun olarak isteyecekleri belgeler ile bu belgelerin taĢıması gereken kriterleri belirleyerek 8.2 maddesine yazacaktır.

Aday tarafından sunulan puanlamaya esas Belgenin Yurtdışında tamamlanmış bir işe ait olması durumunda; aday söz konusu ihalenin asgari benzer şartını sağlayan yurtiçinde gerçekleştirdiği iki ayrı işe ait belgeyi de sunmak zorundadır. İş ortaklarında bu şartı Pilot Ortak, Konsorsiyumlarda ise Koordinatör Ortak sağlamak durumundadır. Bu şartı sağlayamayan adayın Özel Hizmet deneyimi puanı %20 oranında azaltır.

8. DanıĢmanlık Hizmet Alımlarında Uygulanacak Tip Ön Yeterlilik ġartnamesi – Madde 8.6.2 Özel Hizmet Deneyiminin Planlanması

Yerli firmaların dıĢ rekabete karĢı korunması

(gerekçeleri yukarıda Görüş ve Değerlendirme başlığı altında anlatılmıştır.)

Söz konusu maddeye aşağıdaki ilavenin yapılması

8.6.2- Özel hizmet deneyiminin puanlanması

Ġdarece, adayların bu Ģartnamenin8.2 ve 8.3 maddesinde düzenlenen kriterleri taĢıyan ihale konusu iĢ veya benzer iĢleri değerlendirilir.

Değerlendirmede adayların tek sözleĢmeye dayalı olarak alınmıĢ iĢ deneyimleri puanlanır. Birden fazla iĢ deneyimi, bunlar benzer iĢlere ait olsa dahi toplanarak değerlendirilmez.

Tam puan için kabul edilen iĢ miktarı27

Adayın benzer iĢ miktarı, tam puan için kabul edilen iĢ miktarının;

a) %100’üne eĢit ve fazla ise [ ...] Puan28 b) Asgari Ģart olarak istenen iĢ miktarına eĢit ise [ ...] Puan29 c) Özel hizmet deneyimi olarak gösterdiği deneyim [ …] Puan30

yerel deneyim ise

verilir.

Ara değerler için doğrusal orantı yapılır. ĠĢ ortaklarında, pilot ortağın iĢ deneyimi değerlendirmeye alınır.

20

9. 4734 saylı Kanun (Madde 4- Tanımlar) ve DanıĢmanlık Hizmet Alımı Uygulama Yönetmeliği (Madde 5-Yerli Ġstekli)

Yerli İstekli – Yerli Firmaların dış rekabete karşı korunması (gerçekleri yukarıda Görüş ve Değerlendirme başlığı altında anlatılmıştır)

Mevcut Durum:

“Yerli Ġstekli: Türkiye Cumhuriyeti vatandaĢı gerçek kiĢiler ile Türkiye Cumhuriyeti kanunlarına göre kurulmuĢ tüzel kiĢilikler;”

Öneri:

“Yerli Ġstekli: Türkiye Cumhuriyeti vatandaĢı gerçek kiĢiler ile Türkiye Cumhuriyeti Kanunlarına göre Türkiye Cumhuriyeti vatandaĢları tarafından kurulmuĢ tüzel kiĢilikler;”

10. 4734 saylı Kanun (Madde 48- DanıĢmanlık Hizmetleri)

Kamu Kurum ve Kuruluşlarının yaklaşık maliyeti ne olursa olsun teknik hizmet alımlarını en düşük fiyatın belirleyici olduğu Hizmet Alımı ihaleleri yerine fiyat yanında teknik yeterliliğin deneyimin ve kalitenin de dikkatle alındığı Danışmanlık Hizmet Alımı ihaleleri şeklinde gerçekleştirilmeleri. Bu şekilde Teknik Danışmanlık Sektörünün ve firmaların gelişmesi büyümesi ve kaliteli hizmetin teminin sağlanması.

Söz konusu maddede yer alan aşağıdaki metnin ikinci cümlesinin çıkarılması

“DanıĢmalık hizmetleri, bu bölümde yer alan hükümlere uygun olarak sadece belli istekliler arasında ihale usulü ile ihale edilir. (DeğiĢik son cümle: 31/3/2012-6288/6 m.d) Ancak yaklaĢık maliyeti 13 üncü maddenin (b) bendinin (2) numaralı alt bendinde hizmet alımları için öngörülen üst limit tutarının iki katının altında kalan danıĢmanlık hizmetleri, hizmet alımı ihalesiyle gerçekleĢtirilebilir.”

11. DanıĢmanlık Hizmet Alımı Uygulama Yönetmeliği

(Madde 4-Temel Ġlkeler)

Kamu Kurum ve Kuruluşlarının yaklaşık maliyet ne olursa olsun, teknik hizmet alımını en düşük fiyatın belirleyici olduğu Hizmet Alım İhaleleri yerine, fiyat yanında teknik yeterliliğin, deneyimin ve kalitenin de dikkate alındığı Danışmanlık Sektörünün ve firmaların gelişmesi, büyümesi

ve kaliteli hizmetin sağlanması

Söz konusu maddede yer alan (4) numaralı alt maddenin ikinci cümlesinin çıkartılması

DanıĢmanlık hizmet alımı ihaleleri Kanunun ikinci kısmını beĢinci bölümünde yer alan maddelere göre belli istekliler arasında ihale usulüyle yapılır. (DeğiĢik:15/07/2012-28354 R.G.(1md.) Ancak yaklaĢık maliyet Kanunun 13 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (2) numaralı alt bendinde hizmet alımları için öngörülen üst limit tutarının iki katının altında kalan danıĢmalık hizmetleri, hizmet alımı ihalesiyle gerçekleĢtirilebilir.

12. 4734 sayılı Kanun (Madde 10-Ġhaleye katılımda yeterlilik kuralları)

Danışmanlık hizmet alımlarında bazı İdareler istenilecek deneyim belgesinin son onbeş veya beş yıla ait olması konusunda tereddütler yaşamakta, aynı tip bir iş için bazen 15 yıl bazen 5 yıl içinde tamamlanmış bir işe ait iş deneyim belgesi talep etmektedirler. Tüm Danışmanlık Hizmetleri işlerinde 15 yıl içinde tamamlanmış işlere ait iş deneyiminin istenmesi bu çelişki ve problemleri ortadan kaldıracaktır.

Türkiye’de özellikle yapım kontrollük işlerine dair kabul işlemleri uzun sürelerde tamamlanamamaktadır. Bu durumda da firmalar işin %80den fazlasını tamamlasalar dahi “İş Bitirme

(b) Mesleki ve teknik yeterliğin belirlenmesi için maddesine aĢağıdaki (g) maddesinin ilave edilmesi uygun olacaktır.

b) Mesleki ve teknik yeterliğin belirlenmesi için;

1) Ġsteklinin, mevzuatı gereği ilgili odaya kayıtlı olarak faaliyette bulunduğunu ve teklif vermeye yasal olarak yetkili olduğunu kanıtlayan belgeler,

2) (DeğiĢik: 20/11/2008-5812/3 md.) Ġstekli tarafından kamu ve özel sektöre bedel içeren bir sözleĢme kapsamında taahhüt edilen ihale konusu iĢ veya benzer iĢlere iliĢkin olarak;

a) Son onbeĢ yıl içinde geçici kabulü yapılan yapım iĢleri ile kabul iĢlemleri tamamlanan yapımla ilgili hizmet iĢleriyle ilgili deneyimi gösteren belgeler,

b) Son onbeĢ yıl içinde geçici kabulü yapılan yapım iĢleri ile kabul iĢlemleri

21

Belgesi” alamamaktadırlar. Ayrıca yapım kontrollük işlerinde, götürü bedeli sözleşme uyguladığı hallerde ise fiyat artışı da olmadığından ilk sözleşme bedelinin aşılması mümkün değildir.

Örnek olarak; TOKİ projeleri yapım kontrollük işlerinde bir yapım kontrollük firması 5-6 farklı ilde 30-40 müteahhite ait işleri kontrol etmektedir. Bu durumda işlerden veya müteahhitlerden bir tanesinin dahi işinin bitmemesi halinde işin %99’u bitmiş olmasına rağmen, yapım işin sürüncemede kalması sebebiyle TOKİ adına yapım kontrollük işini üstlenmiş firma işinin %100’ü bitmediği için senelerce iş bitirme belgesi alamamaktadır. Yönetmeliğe göre İş Bitirme Belgesi alabilmek için işin %100 oranında tamamlanması gerekmekte olduğundan yapım kontrollük firmaları özellikle TOKİ projelerine dair “İş Bitirme Belgesi” alamadığından ihalelerde bu belgeyi kullanamamaktadır.

tamamlanan yapımla ilgili hizmet iĢlerinde sözleĢme bedelinin en az %80’i oranında denetlenen ya da yönetilen iĢlerle ilgili deneyimi gösteren belgeler,

c) Devam eden yapım ve yapımla ilgili hizmet iĢlerinde; Ġlk sözleĢme bedelinin tamamlanması Ģartıyla, son onbeĢ yıl içinde gerçekleĢme oranı toplam sözleĢme bedelinin en az %80’ine ulaĢan ve kusursuz olarak gerçekleĢtirilen, denetlenen veya yönetilen iĢlerle ilgili deneyimi gösteren belgeler,

d) Son onbeĢ yıl içinde kabul iĢlemleri tamamlanan mal ve hizmet alımlarına iliĢkin deneyimi gösteren belgeler,

e) Devredilen iĢlerde sözleĢme bedelinin en az %80’inin tamamlanması Ģartıyla, son onbeĢ yıl içinde geçici kabulü yapılan yapım iĢleri ile kabul iĢlemleri tamamlanan yapımla ilgili hizmet iĢleri, mal ve hzimet alımıyla ilgili deneyimi gösteren belgeler.

f) (Ek:6/2/2014-6518/46 md.) Teknoloji merkezi iĢletmelerinde, Ar-Ge merkezlerinde, kamu kurum ve kuruluĢları ile kanunla kurulan vakıflar tarafından veya uluslar arası fonlarca desteklenen Ar-Ge ve yenilik projelerinde, rekabet öncesi iĢ birliği projelerinde ve teknogiriĢim sermaye desteklerinden yararlananlara, yararlandıkları destekler çerçevesinde yürüttükleri proje sonucu ortaya çıkan mal ve hizmetlerin piyasaya arz edilmesinden sonra proje sonucu oraya çıkan hizmetler ile yerli malı belgesine sahip ürünler için Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından Kurumca belirlenen esaslar çerçevesinde düzenlenen ve piyasaya arz tarihinden itibaren beĢ yıl süreyle kullanılabilecek olan belgeler.

g) Sadece Yapım Kontrollük iĢlerine mahsus olmak üzere ilk sözleĢme bedelinin tamamlanması Ģartı aranmaksızın, ilk sözleĢme bedelinin % 80’inin tamamlanması halinde idare’den alınan DanıĢman AltüYüklenici “ĠĢ Durum Belgeleri”

13. 4734 sayılı Kanun (Madde 10-Ġhaleye katılımda yeterlik kuralları)

İş denetleme ve yönetme belgelerinin yarattığı haksız rekabet

9 maddenin aĢağıdaki Ģekilde değiĢtirilmesi uygun olacaktır.

9) idarenin talebi halinde doğruluğu teyit edilmek üzere tedarik edilecek malların numuneleri, katalogları ve/veya fotoğrafları.

Ġhale konusu iĢin niteliğine göre yukarıda belirtilen bilgi veya belgelerden hangilerinin yeterlik değerlendirmesinde kullanılacağı, ihale dokümanında ve ihale veya ön yeterliğe iliĢkin ilan veya davet belgelerinde belirtilir.

(Ek fıkra: 12/6/2002-476/13 md.) Birinci fıkranın (b) bendinin (2) numaralı alt bendinde belirtilen belgelerden, yapım ve yapımla ilgili hizmet iĢlerinde,

22

denetleme veya yönetme görevi nedeniyle alınanlarda gerçek kiĢinin mühendis veya mimar olma Ģartı aranır. ĠĢ bitirme, yönetim veya denetim suretiyle elde edilecek belgeler, belge sahibi kiĢi veya kuruluĢların dıĢındaki istekliler tarafından kullanılamaz, belgeler devredilemez, kiraya verilemez ve satılamaz. Bu belge sahiplerinin kuracakları veya ortak olacakları tüzel kiĢiliklerin ihaleye girevilmesinde en az bir yıldır tüzel kiĢiliğin yarısından fazla hissesine sahip olmaları, her ihalede bu oranın aranması ve teminat süresince bu oranın muhafaza edilmesi zorunludur. 1 (DeğiĢik son cümle: 20/11/2008-5812/3 md.; DeğiĢik son cümle: 6/2/2014-6518/46 md.) Denetim ve yönetim faaliyetleri nedeniyle alınacak belgeler onda bir oranında dikkate alınır. Ancak, yapımla ilgili hizmet iĢlerinden elde edilen belgeler yapım iĢlerinde kullanılmaz, yapım iĢlerinden elde edilen belgeler de DanıĢmanlık Hizmet alımı iĢlerinde kullanılmaz”.

14. DanıĢmanlık Hizmet Alımı Uygulama Yönetmeliği (Madde 48-Değerlendidrmeye ĠliĢkin esaslar)

Alt madde (8) uygulamada yükleniciler tarafından işin hem yüklenici hem de müşavir olarak ihale ile alınmasına olanak sağlamaktadır. Bu nedenle KİK haksız rekabet ve eşitlik ilkesine aykırıdır (8) nolu maddenin mevzuat metninden tamamen çıkarılması gerekmektedir.

Bu maddenin alt maddelerinde aşağıda belirtilen düzenlemelerin yapılması uygun olacaktır.

(6) (DeğiĢik:16/07/2011-27996 R.G./9 md.; DeğiĢik:07/06/2014-29023 R.G./7 md. Yürürlük:19/8/2014 ĠĢ deneyim belge tutarlarının değerlendirilmesinde

a) ĠĢ bitirme ve iĢ durum belge tutarları tam olarak, b) Denetim veya yönetim faaliyetleri nedeniyle alınan belge tutarları onda

bir oranında

dikkate alınır.

(7) (Ek:16/07/2011-27996 R.G./9 md.; Mülga fıkra:07/06/2014 R.G./7 md. Yürürlük:19/8/2014)

(8) BU MADDE KALDIRILACAKTIR.

15. 15- 4735 sayılı Kamu Ġhale SözleĢmeleri Kanunu (Madde 24) SözleĢme kapsamında yaptırılabilecek ilave iĢler

Hizmet alımı ihaleleri birim fiyat veya götürü bedelle yapılmakta olup, birim fiyatlı işlerde iş artışı öngörülmesine rağmen götürü bedelli işlerde öngörülmemiştir. Oysa uygulamada bütün hizmet alımı ihalelerinde ya İdarenin taleplerinin karşılanması için ya da İdareden kaynaklı süre uzatım hallerinde yüklenici bazen yıllarca personel ve diğer yükümlülükleri taşımak sorunda kalmaktadır. Teknik Danışmanı mağdur durumda bırakan ve hakkaniyete aykırı bu durumun ortadan kalkması götürü bedel hizmet işlerinde de %20 lik bir artış

Söz konusu maddedeki metnin aşağıda gösterilen şekilde revize edilmesi;

“….anahtar teslimi götürü bedel ihale edilen yapım iĢlerinde sözleĢme bedelinin %10’una, götürü bedel ihale edilen DanıĢmanlık hizmet iĢlerinde sözleĢme bedelinin %20’sine, birim fiyat teklif almak suretiyle ihale edilen mal ve hizmet alımlarıyla yapım iĢleri sözleĢmelerinde ise % 20’sine kadar oran dahilinde süre hariç sözleĢme ve ihale dokümanındaki hükümler çerçevesinde aynı yükleniciye yaptırılabilir.

23

imkanı sağlanması gerekmektedir.

16. 4735 sayılı Kamu Ġhale SözleĢmeleri Kanunu (Madde 32-) DanıĢmanlık Hizmeti sunucularının sorumluluğu

Bu maddeye göre Teknik Danışmanın, yapım yüklenicisi ile mütesellsilen sorumlu tutulması nedeni ile Teknik Danışmana yüklenicinin sözleşmesi kadar tazmin sorumluluğu doğmaktadır. Tasarım işi de olsa, yapı denetimi işi de olsa bilindiği gibi bu hizmetlere ait sözleşme bedelleri yapım sözleşme bedellerinin çok küçük bir oranıdır. Bu nedenle biri diğerinin çok küçük bir oranı olan iki sözleşmenin yüklenicilerine eşit bedelli bir sorumluluk yüklemek hiçbir hakkaniyet anlayışı ile bağdaşmamaktadır. Bu nedenle sorumluluğun sözleşme bedelleri oranında dikkate alınması en adil yol olacaktır.

Bunun yanında, Teknik Danışmana ucu açık bir sorumluluk yüklemenin de İdare açısından hiçbir anlamı ve faydası bulunmamaktadır. Çünkü teknik Danışmanlık şirketleri büyük sermayeli şirketler değildirler, tüm varlıkları çalışan personel ve teknik danışmanlık hizmetlerini sunmak üzere kullanmakta oldukları teçhizattır. Bu nedenle Teknik Danışmanlık hizmeti yüklenicilerinin sorumluluklarının maksimum sözleşme bedeli ile sınırlanması, Teknik Danışmanın aynı zamanda Mesleki Sorumluluk Sigortası yaptırmasına olanak sağlayacak böylece İdareler güvene altına alacakları risklerini bilebilecekler ilave gördükleri riskleri başka şekilde (all-ris gibi) sigortalarla güvence altına alabileceklerdir.

Bu metnin aşağıdaki şekilde değiştirilmesi önerilmektedir.

“DanıĢmanlık hizmetlerinde, tasarım hatası, uygulama yanlıĢlığı, denetim eksikliği, hatalı yaklaĢık maliyet tespiti, iĢlerin yürürlükteki mevzuata uygun olarak yapılmaması, meslek ahlakına uygun davranılmaması, bilgi ve deneyimin idarenin yararına kullanılmaması ve benzeri nedenlerle meydana gelen zarar ve ziyandan hizmet sunucusu sözleĢme bedeli ile sınırlı olmak üzere doğrudan yapı denetimi hizmetinin sunulduğu ve idarenin veya mahkemenin, müĢavirin de bu konuda sorumlu olduğuna karar vermesi durumunda ise yapım iĢini üstlenen yüklenici ve alt yüklenicilerle birlikte üç beĢ yıl süre ile sözleĢme bedeli ile sınırlı olmak üzere sözleĢme bedelleri oranında sorumludur. Bu zarar ve ziyan genel hükümlere göre hizmet sunucusuna ikmal ve tazmin ettirilir. Ayrıca haklarında 27 nci madde hükümleri uygulanır.”

17. 4734 sayılı Kanun (Madde 62-Ġdaelerce uyulması gereken diğer kurallar)

İdareler Danışmanlık Hizmet alımı kapsamında bilgisayar, program, printer, plotter, fotokopi makinası, şoförlü taşıt aracı gibi bir çok isteklerde bulunmaktadırlar. İdari şartnamede sadece başlık olarak geçen bu istekler, is alındıktan sonra piyasada mevcut en üst modellerin istenmesi, şartnamede istenen yerine alternatif başka bir şey istenmesi (1 bilgisayar yerine 2 adet tablet gibi) pazarlıklara dönüşmekte idare emrine verilen şoförlü ve yakıt tüketimi Teknik danışman firma tarafından karşılanan


4) DanıĢmanlık hizmet alımı ihalelerinde, idarelere verilmesi veya idarelere tahsis edilmesi amacıyla ekipman, bilgisayar, bilgisayar programı, malzeme, taĢıt alımı veya kiralanması gibi talepler bedellerinin Ġdare tarafından ayrıca ödenmesi Ģartıyla talep edilebilir.

24

aracın hem hangi ilave amaçlar için kullanıldığının bilinememesi hem de çeşitli nedenlerle işin süresinin uzaması durumunda önceden öngörülemeyecek ve hesaplanamayacak giderler olarak karşımıza çıkması Danışmanlık firmaları için önemli problemler yaratmaktadır. Bu gibi idare ihtiyaçlarının Danışmanlık Hizmet Alımı İhaleleri haricinde tutulması uygun olacaktır.

18. DanıĢmanlık Hizmet Alımı Uygulama Yönetmeliği (Madde 39-(3)-Organizasyon yapısında ve personel durumuna iliĢkin belgeler)

SGK onaylı hizmet bildirimi hususu ayın birinci veya ikinci haftası yapılacak olan bir ihaleye başvuruda bulunulmasını zorlaştırmaktadır. Firmalar prim bildirgelerini bir sonraki ayın 23 gününe kadar SGK’ya beyan etme hakkında sahiptirler. Dolayısıyla bu tarihten önceki ihale başvurularında SGK Hizmet Bildirimi temin edilmesinde zorluklar yaşanmaktadır. En azından son başvuru veya ihale tarihi ayın ilk 15 günü içinde olan ihalelerde bir önceki aya ait bildirimleri sunmayanlara iki önceki aya ait bildirimleri sunma imkanı tanınmalıdır. Benzer bir uygulama Bilanço ve Eşdeğer belgeler için Danışmanlık Hizmet alımı Uygulama Yönetmeliği Madde 34 (5)’de mevcuttur.

İlgili Madde de aşağıda belirtilen değişikliğin yapılması.

(3) (DeğiĢik:16/07/2011-27996 R.G./5 md.) Anahtar teknik personelde aranacak toplam mesleki deneyim süresi en fazla 10 yıl, benzer deneyim ise en fazla 5 yıl olarak öngörülebilir. Anahtar teknik personel ve teknik personelin, özel sektörde geçen toplam deneyim süresi ilgili meslek odası üye kayıt belgesiyle, kamuda geçen toplam deneyim süresi hizmet çizelgesi ve/veya meslek odası üye kayıt belgesiyle, danıĢmanlık hizmet iĢleri ile ihale konusu iĢ ve benzer iĢlere iliĢkin mesleki deneyimi özgeçmiĢ formuyla, ilgisine göre son baĢvuru veya ihale tarihi itibarıyla aday ve isteklinin bünyesinde bulunduğu husus ise, son baĢvuru veya ihale tarihinden bir önceki aya ait Sosyal Güvenlik Kurumu onaylı “Hizmet bildirimi” ile tevsik edilir. Son baĢvuru veya ihale tarihi ayın ilk 15 günü içinde olan ihalelerde bir önceki aya ait bildirimleri sunmayanlar, iki önceki aya ait bildirimleri sunabilirler. Ġlgili mevzuatı gereği kaydolabileceği bir meslek odası bulunmayan anahtar teknik personel ve teknik personelin, özel sektörde geçen toplam deneyim süresi diploma veya mezuniyet belgesi ile, kamuda geçen toplam deneyim süresi ise hizmet çizelgesi ve/veya diploma ya da mezuniyet belgesi tevsik edilir.

EK-3:

ÇALIŞTAY PROGRAMI


ÇALIŞTAY PROGRAMI

14 Ocak 2016

İlbank Sosyal Tesisleri Anadolu Bulvarı, Macunköy

Ankara

10:30 - 11:00 : Kayıt

11:00 - 11:15 : Açılış (Saygı Duruşu, İstiklal Marşımız)

11:15 - 11:30 : Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Yapı İşleri Genel Müdürlüğü

Sunumu

11:30 - 11:45 : Türk Müşavir Mühendisler ve Mimarlar Birliği Sunumu

11:45 - 12:00 : Ara (Çay ve Kahve Molası)

12:00.-.12:15 : Türk Müşavir Mühendisler ve Mimarlar Birliği Yönetim

Kurulu Başkanı Sn. Demir İNÖZÜ’nün Konuşması

12:15 - 12:30 : Çevre ve Şehircilik Bakanımız Sn. Fatma Güldemet SARI’nın

konuşması

12:30 - 13:30 : Ara (Öğle Yemeği)

13:30 - 13:45 : Çalıştay Metodolojisi Hakkında Bilgilendirme (Moderatör

Prof. Dr. İrem DİKMEN TOKER, ODTÜ)

14:00 - 15:30 : Yuvarlak Masa Toplantıları

15:30 - 15:45 : Ara (Çay ve Kahve Molası)

15:45 - 16:45 : Yuvarlak Masa Toplantıları

17:00 - 17:30 : Kapanış

EK-4: ÇALIŞTAY KATILIMCI

LİSTESİ


EK-4: ÇALIŞTAY KATILIMCI LİSTESİ

Katılımcı Adı-Soyadı Katılımcı Kurumu

1 A. Rıza KORKMAZ Yapı ĠĢleri Gn. Müd.

2 Adem KARA Yapı ĠĢleri Gn. Müd.

3 Adıgüzel DEMĠRKAN Yapı ĠĢleri Gn. Müd.

4 Ali AYRAK Yüksek Fen Kurulu BĢk.

5 Ali CANOĞLU SU-YAPI Mühendislik ve MüĢavirlik A.ġ.

6 ALĠ Osman TORBACI Yüksek Fen Kurulu BĢk.

7 Alper BALCI Yapı ĠĢleri Gn. Müd.

8 Asım ELMAS Yapı ĠĢleri Gn. Müd.

9 Asiye ÖZSEK Yapı ĠĢleri Gn. Müd.

10 Atilla ÇENGEL Çevre ve ġehircilik Bak. Ġskan Dairesi

11 Atilla KÖKER T.C. UlaĢtırma, Denizcilik ve HaberleĢme Bakanlığı-Karayolları Genel Müdürlüğü

12 Atilla ÜNAL Yüksek Fen Kurulu BĢk.

13 Aykut KUMAġ Yapı ĠĢleri Gn. Müd.

14 AyĢe BASIK Yapı ĠĢleri Gn. Müd.

15 AyĢe Kübra ERDOĞAN Yapı ĠĢleri Gn. Müd.

16 AyĢe YALOVA GÖKÇE T.C. Avrupa Birliği Bakanlığı

17 AyĢegül ÇEVĠK UBM Uluslararası BirleĢmiĢ MüĢavirler MüĢavirlik Hizmetleri A.ġ.

18 AyĢen EYÜPOĞLU Yapı ĠĢleri Gn. Müd.

19 Banu AKKAN Yapı ĠĢleri Gn. Müd.

20 BarıĢ Metin AYDOĞAN Yüksek Fen Kurulu BĢk.

21 Batu ATAGÜNDÜZ YÜKSEL PROJE Uluslararası A.ġ.



22 Betül AYDIN Yapı ĠĢleri Gn. Müd.


23 Betül Temiz YAZICIOĞLU

Yapı ĠĢleri Gn. Müd.

24 Beytullah MANGAL Yapı ĠĢleri Gn. Müd.

25 Bilge Çınar ERTEM DOLSAR Mühendislik A.ġ.

26 Buket DEMĠRTAġ Yapı ĠĢleri Gn. Müd.

27 Burçin ÇETĠN TEMELSU Uluslararası Mühendislik Hizmetleri A.ġ.

28 Bülent BÜBER T.C. Kamu Ġhale Kurumu

29 Bülent ÜNCÜ Strateji GeliĢtirme Bakanlığı

30 Can ARSLAN Yapı ĠĢleri Gn. Müd.

31 Canay CAMUR Yapı ĠĢleri Gn. Müd.

32 Celal YAZICI Yüksek Fen Kurulu BĢk.

33 Celalettin ALKAN Yüksek Fen Kurulu BĢk.

34 Cemal KARAOĞLU TürkMMMB - Yönetim Kurulu BaĢkan Yrd.

35 Cüneyt TÜRKMEN Türkiye Belediyeler Birliği

36 Çağrı KÖSEYENER T.C. Ekonomi Bakanlığı (Serbest Bölgeler, YurtdıĢı Yatırım ve Hizmetler Genel Müdürlüğü)

37 Çiğdem BALABAN Yapı ĠĢleri Gn. Müd.

38 Çiğdem Ören ALACAHAN

Yapı ĠĢleri Gn. Müd.

39 Çiğdem PEKÇAĞLIYAN DOLSAR Mühendislik A.ġ.

40 Çiğden BARIġ Yapı ĠĢleri Gn. Müd.

41 Demet Yıldız ÇINAR Çevre ve ġehircilik Bak.

42 Demir ĠNÖZÜ TürkMMMB Yönetim Kurulu BaĢkanı

43 Derya ĠZMĠR Yapı ĠĢleri Gn. Müd.

44 Dilaver YARARBAġ YÜKSEL PROJE Uluslararası A.ġ.

45 Dilek AVAR Yapı ĠĢleri Gn. Müd.



46 Dilek SAĞLAM Yapı ĠĢleri Gn. Müd.


47 Doç. Dr. Birol KAYRANLI T.C. Ġller Bankası Genel Müdürlüğü

48 Doğan YORULMAZ Yapı ĠĢleri Gn. Müd.

49 DR. Akın KISA Ankara Çevre ve ġeh. Ġl Müd.

50 DurmuĢ ÖZKÖKSAL T.C. Çevre ve ġehircilik Bakanlığı Hukuk MüĢavirliği

51 Ebru ABUL Yapı ĠĢleri Gn. Müd.

52 Elif KARABONCUK KOLTEK MüĢavirlik A.ġ.

53 Emre SÖĞÜT Yapı ĠĢleri Gn. Müd.

54 Engin UZUNOĞLU DOLSAR Mühendislik A.ġ.

55 Enis ÖNCÜOĞLU ÖNCÜOĞLU Mimarlık ġehircilik ve MüĢavirlik Hizmetleri Ltd. ġti.

56 Erdal ALTUNCU T.C. BaĢbakanlık Hazine MüsteĢarlığı

57 Erkan DEMĠRKIRAN Yapı ĠĢleri Gn. Müd.

58 Ertuğrul DĠZDAR ERBĠL Proje MüĢavirlik Mühendislik A.ġ.

59 Ertürk ERYONCA Yapı ĠĢleri Gn. Müd.

60 Evren ENGĠN Yapı ĠĢleri Gn. Müd.

61 Fadime AKTEN Yapı ĠĢleri Gn. Müd.

62 Fatih Sefa ÖZGÜR Yapı ĠĢleri Gn. Müd.

63 Fatma ÇÖLAġAN GEN-TES Mühendislik Ltd. ġti.

64 Feriya KOÇ Yapı ĠĢleri Gn. Müd.

65 Furkan ÖZCAN Gazi Üniversitesi -Teknokent

66 Gamze NARĠN ĠGM Proje Dairesi

67 Gökcen ÜZÜLMEZ Yapı ĠĢleri Gn. Müd.

68 Gökhan ÖZBER PROPLAN Proje Yönetim ve DanıĢmanlık A.ġ.

69 Gökhan UCARI Yapı ĠĢleri Gn. Müd.

70 Gözde AKGÜN TEMELSU Uluslararası Müh. Hizm. A.ġ.



71 Gürkan GÜRBÜZ Yapı ĠĢleri Gn. Müd.


72 Hakan ÇELĠK Ankara Çevre ve ġeh. Ġl Müd.

73 Hakan ÇOLAK T.C. Ġller Bankası Genel Müdürlüğü

74 Hakan YILMAZ ENCON Çevre DanıĢmanlık Ltd. ġti.

75 Haluk DEMĠR TEMELSU Uluslararası Mühendislik Hizmetleri A.ġ.

76 Hasan ERDEM T.C. UlaĢtırma, Denizcilik ve HaberleĢme Bakanlığı-Karayolları Genel Müdürlüğü

77 Hasan Göksu BABAYĠĞĠT

Yapı ĠĢleri Gn. BĢk.

78 Hasan Gürkan Çevre ve ġehircilik Bak.

79 Hasan KAYA Yapı ĠĢleri Gn. Müd.

80 Hayrettin YILMAZ Yüksek Fen Kurulu BĢk.

81 HiĢam ALACAHAN Yapı ĠĢleri Gn. Müd.

82 Hülya ÇĠMEN TEMELSU Uluslararası Mühendislik Hizmetleri A.ġ.

83 Hülya EKSERT TürkMMMB - Yönetim Kurulu Üyesi

84 Hülya HN Yapı ĠĢleri Gn. Müd.

85 Hüseyin ÇELĠK Yüksek Fen Kurulu BĢk.

86 Hüseyin EVCAN Yapı ĠĢleri Gn. Müd.

87 Hüseyin TEKĠN ENCON Çevre DanıĢmanlık Ltd. ġti.

88 IĢın ERGENEMAN ERGES Mühendislik MüĢavirlik Ltd. ġti.

89 Ġ.Zeki BÖKE T.C. Çevre ve ġehircilik Bakanlığı -Rehberlik ve TeftiĢ BaĢkanlığı

90 Ġdris ERTUNÇ Yüksek Fen Kurulu BĢk.

91 Ġlker YALÇINKAYA Yapı ĠĢleri Gn. Müd.

92 Ġrem TOKER Orta Doğu Teknik Üniversitesi

93 ĠrĢade Aydoğdu GÜRBÜZ

Yapı ĠĢleri. Gn. BĢk.

94 Ġsmail FĠDAN SU-YAPI Mühendislik ve MüĢavirlik A.ġ.



95 Ġsmail Raci BAYER Çevre ve ġehircilik Bak.


96 Kader KÖSE TEMELSU Uluslararası Mühendislik Hizmetleri A.ġ.

97 Kazım ARSLANTAġ Yapı ĠĢleri Gn. Müd.

98 Kemal GÜRSOY Yapı ĠĢleri Gn. Müd.

99 AvĢar Kemal KEYĠK Kamu Ġhale Kurumu

100 Kına ATLI UBM Uluslararası BirleĢmiĢ MüĢavirler MüĢavirlik Hizmetleri A.ġ.

101 Koray ATEġ YÜKSEL PROJE Uluslararası A.ġ.

102 Korhan ĠLTER SU-YAPI Mühendislik ve MüĢavirlik A.ġ.

103 Köksal ĠKĠNCĠ Yapı ĠĢleri Gn. Müd.

104 Kubilay KARAGÜL T.C. Devlet Demiryolları

105 Lale BAUER GÖĞÜġ Hukuk Bürosu

106 Levent ÖZGÖKÇEN TEMELSU Uluslararası Mühendislik Hizmetleri A.ġ.

107 Levent TÜZÜN Yüksek Fen Kurulu BĢk.

108 Levent YAZICI T.C. ĠçiĢleri Bakanlığı-Mahalli Ġdareler Gen. Md.

109 M.Alaattin NALCIOĞLU Yapı ĠĢleri Gn. Müd.

110 M.Ali ADIGÜZEL Yapı ĠĢleri Gn. Müd.

111 Mahir Mustafa Yapı ĠĢleri Gn. Müd.

112 Mehmet AKBAġ Yapı ĠĢleri Gn. Müd.

113 Mehmet DÖNMEZ ESER Proje ve Mühendislik A.ġ.

114 Mehmet ECER Yapı ĠĢleri Gn. Müd.

115 Mehmet Fatih CAN PROKON Mühendislik ve MüĢavirlik A.ġ.

116 Mehmet KIVANÇ Yapı ĠĢleri Gn. Müd.

117 Mehmet KUġOĞLU Yapı ĠĢleri Gn. Müd.



118 Mehmet M. KALI Yapı ĠĢleri Gn. Müd.


119 Mehmet ġAHKULUBEY Yüksek Fen Kurulu BĢk.

120 Metin BUDAK Yapı ĠĢleri Gn. Müd.

121 Metin GÜRCÜ Çevre ve ġehircilik Bak.

122 Mevlüt ÖZÇELĠK Ġç Denetim Birim BĢk.

123 Munis ÖZER TürkMMMB - Yönetim Kurulu Sekreter Üyesi

124 Murat AKINBĠNGÖL Yapı ĠĢleri Gn. Müd.

125 Murat Can ÜNLÜ Yapı ĠĢleri Gn. Müd.

126 Murat YAĞIġ T.C. Ekonomi Bakanlığı (Serbest Bölgeler, YurtdıĢı Yatırım ve Hizmetler Genel Müdürlüğü)

127 Musafa ÖZATAY SU-YAPI Mühendislik ve MüĢavirlik A.ġ.

128 Mustafa AKIN Yapı ĠĢleri Gn. Müd.

129 Mustafa SATILMIġ Çevre ve ġehircilik Bak.

130 Mustafa Tahsin BADEM Altyapı ve Kentsel DönüĢüm

131 Mutlu ZĠYANOĞLU T.C. Çevre ve ġehircilik Bakanlığı -Ġç Denetim BaĢkanlığı

132 Nazmi ġahin Yapı Denetim Dep. Gn. BĢk.

133 Necip AYAS Yapı ĠĢleri Gn. Müd.

134 Nefise BOHÇACI Yapı ĠĢleri Gn. Müd.

135 Nermin ALTINOK Yapı ĠĢleri Gn. Müd.

136 Nihat BAĞCI Maliye Bakanlığı

137 Nihat TÜFEKCĠ ODTÜ Teknokent

138 Niyazi ERMAR Yapı ĠĢleri Gn. Müd.

139 Nur BĠLDĠK Yapı ĠĢleri Gn. Müd.

140 Nuray TaĢcı YĠĞĠT Yapı ĠĢleri Gn. Müd.



141 Nuriye ALTIN ERDEM Yapı ĠĢleri Gn. Müd.


142 Olcay Çetin ÖZ Çevre ve ġehircilik Bak.

143 Onur DEMĠRTAġ Yapı ĠĢleri Gn. Müd.

144 Özge ÖZGÜVEN Ankara Üniversitesi - Teknokent

145 Özgür ÖZATAY SU-YAPI Mühendislik ve MüĢavirlik A.ġ.

146 Özlem BAġARAN Yapı ĠĢleri Gn. Müd.

147 Rasim MEYDAN TEMELSU Uluslararası Mühendislik Hizmetleri A.ġ.

148 RaĢit ÜNÜVAR TEKNĠK TEMPO Uluslararası Mühendislik A.ġ.

149 Recep AKDENĠZ Yapı ĠĢleri Gn. Müd.

150 Recep ġAHĠN Türkiye Belediyeler Birliği

151 Rıza YANDIM OPTĠM OBERMEYER Proje Teknik Bilgi ĠĢlem Merkezi A.ġ.

152 S. Buket KOÇ Yapı ĠĢleri Gn. Müd.

153 S.Kaan MAZLUM Yapı ĠĢleri Gn. Müd.

154 Salih Bilgin AKMAN TürkMMMB - Yönetim Kurulu BaĢkan Yrd.

155 Salih BÜYÜKKAYA Yapı ĠĢleri Gn. Müd.

156 Sedat DOĞAN Yapı ĠĢleri Gn. Müd.

157 Sedef ERDOĞAN TürkMMMB Yönetim Kurulu BaĢkan Yrd.

158 Selçuk AVCI Yapı ĠĢleri Gn. Müd.

159 Serdar EKĠCĠ Yapı ĠĢleri Gn. Müd.

160 Serkan KILIÇ Yapı ĠĢleri Gn. Müd.

161 Sevgi DARKA Yapı ĠĢleri Gn. Müd.

162 Sevim TÜRKYILMAZ ES PROJE Müh. MüĢ. Ltd. ġti.

163 Seyfettin AYÇĠÇEK Yüksek Fen Kurulu BĢk.



164 Sezin BAYTOK Çevre ve ġehircilik Bak.


165 Sinan AKER TürkMMMB - Yönetim Kurulu BaĢkan Yrd.

166 Sinem SĠVASLIOĞLU T.C. BaĢbakanlık Hazine MüsteĢarlığı

167 Suat GÜLLÜ T.C. Devlet Demiryolları

168 ġenay FIDICI Yapı ĠĢleri Gn. Müd.

169 ġenol ENGĠN Yapı ĠĢleri Gn. Müd.

170 Tolga ASLANKÖYLÜ Ankara Üniversitesi - Teknokent

171 Tuğrul AYDOĞAN Yapı ĠĢleri Gn. Müd.

172 Tuna CEBECĠOĞLU Ankara Çevre ve ġeh. Ġl Müd.

173 Vedat ASLANKARA ERGES Mühendislik MüĢavirlik Ltd. ġti.

174 Volkan GENĠġ Yapı ĠĢleri Gn. Müd.

175 Y.Sertaç TEKSĠN Yapı ĠĢleri Gn. Müd.

176 Yağmur ġAġMAZ Türkiye Belediyeler Birliği

177 Yahya TÜMER Yüksek Fen Kurulu BĢk.

178 Yasemin ÇELĠK Yapı ĠĢleri Gn. Müd.

179 Yavuz YEĞĠN UlaĢtırma Bak.

180 Yüksel TONGUÇ PROMER MüĢavirlik Mühendislik A.ġ.

181 Zeki MĠRVELĠOĞLU UlaĢtırma Bak.

182 Zeynep ÇOLAKOĞLU Kosgeb

Documents

Teknik Müşavirlik Çalıştayı€¦ · marjları azalmakta, hizmet kalitesi düşmekte, ... yükümlenebildikleri iş hacimleri ve gelirleri çok sınırlı kalmakta, firmalarımıza